大Đại 品Phẩm 經Kinh 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 九cửu

胡hồ 。 吉cát 藏tạng 法Pháp 師sư 。 撰soạn 。

不Bất 退Thoái 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ

舊cựu 云vân 序tự 品phẩm 魔ma 事sự 品phẩm 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 品phẩm 所sở 以dĩ 有hữu 三tam 者giả 此thử 依y 論luận 意ý 生sanh 起khởi 耳nhĩ 論luận 云vân 初sơ 說thuyết 般Bát 若Nhã 義nghĩa 中trung 明minh 留lưu 難nạn 今kim 說thuyết 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 也dã 即tức 前tiền 六lục 十thập 品phẩm 三tam 段đoạn 明minh 之chi 詔chiếu 之chi 也dã 阿a 鞞bệ 此thử 云vân 不bất 退thoái 退thoái 三tam 種chủng 行hành 位vị 念niệm 釋thích 之chi 不bất 同đồng 南nam 北bắc 異dị 說thuyết 北bắc 人nhân 云vân 習tập 種chủng 之chi 初sơ 一nhất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 必tất 得đắc 成thành 佛Phật 。 後hậu 遭tao 苦khổ 難nạn 不bất 可khả 動động 轉chuyển 。 名danh 位vị 不bất 退thoái 也dã 行hành 不bất 退thoái 者giả 布bố 施thí 持trì 戒giới 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 皆giai 能năng 修tu 假giả 使sử 外ngoại 道đạo 天thiên 魔ma 。 不bất 能năng 阻trở 壞hoại 其kỳ 退thoái 轉chuyển 性tánh 地địa 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 能năng 。 成thành 就tựu 名danh 行hành 不bất 退thoái 也dã 三tam 念niệm 不bất 退thoái 者giả 現hiện 見kiến 實thật 相tướng 煩phiền 惱não 都đô 盡tận 疑nghi 網võng 亦diệc 除trừ 名danh 念niệm 不bất 退thoái 。 也dã 三tam 不bất 退thoái 中trung 今kim 明minh 阿a 鞞bệ 者giả 此thử 是thị 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 地địa 取thủ 正chánh 解giải 不bất 退thoái 義nghĩa 也dã 南nam 土thổ/độ 人nhân 云vân 退thoái 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 未vị 滿mãn 一nhất 恆Hằng 沙sa 前tiền 共cộng 位vị 中trung 二nhị 滿mãn 一nhất 恆Hằng 沙sa 至chí 六lục 心tâm 已dĩ 還hoàn 位vị 退thoái 三tam 七thất 心tâm 已dĩ 上thượng 至chí 六lục 地địa 行hành 退thoái 四tứ 七thất 地địa 有hữu 念niệm 退thoái 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 具cụ 免miễn 四tứ 退thoái 今kim 師sư 有hữu 時thời 云vân 非phi 是thị 三tam 十thập 心tâm 中trung 。 七thất 心tâm 勉miễn 位vị 退thoái 皆giai 為vi 是thị 十thập 信tín 中trung 六lục 信tín 是thị 位vị 退thoái 七thất 信tín 以dĩ 上thượng 勉miễn 位vị 退thoái 也dã 又hựu 今kim 論luận 不bất 退thoái 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 阿a 鞞bệ 一nhất 學học 阿a 鞞bệ 雖tuy 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 久cửu 種chủng 三tam 多đa 今kim 聞văn 般Bát 若Nhã 畢tất 竟cánh 不bất 退thoái 。 二nhị 今kim 品phẩm 具cụ 二nhị 義nghĩa 以dĩ 後hậu 為vi 正chánh 也dã 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 從tùng 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 未vị 是thị 阿a 鞞bệ 後hậu 百bách 劫kiếp 種chủng 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 業nghiệp 方phương 是thị 阿a 鞞bệ 位vị 也dã 問vấn 故cố 說thuyết 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 耶da 答đáp 四tứ 義nghĩa 一nhất 者giả 為vi 阿a 鞞bệ 人nhân 說thuyết 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 曠khoáng 劫kiếp 行hàng 行hàng 求cầu 不bất 退thoái 轉chuyển 今kim 悞ngộ 無vô 生sanh 逐trục 當đương 本bổn 門môn 故cố 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 皃# 令linh 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 二nhị 者giả 欲dục 令linh 不bất 退thoái 之chi 流lưu 自tự 知tri 心tâm 量lượng 不bất 過quá 自tự 取thủ 恃thị 慢mạn 失thất 道đạo 三tam 異dị 其kỳ 人nhân 位vị 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 皈quy 而nhi 受thọ 化hóa 四tứ 者giả 今kim 未vị 得đắc 阿a 鞞bệ 識thức 之chi 眆# 其kỳ 修tu 行hành 也dã 。

就tựu 文văn 有hữu 六lục 品phẩm 識thức 經kinh 即tức 是thị 第đệ 二nhị 大đại 段đoạn 明minh 上thượng 根căn 人nhân 行hành 相tương/tướng 就tựu 文văn 為vi 兩lưỡng 品phẩm 明minh 上thượng 行hành 人nhân 相tương/tướng 第đệ 二nhị 深thâm 奧áo 去khứ 至chí 不bất 證chứng 品phẩm 中trung 秤xứng 歎thán 阿a 鞞bệ 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 位vị 。 無vô 異dị 就tựu 初sơ 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 阿a 鞞bệ 菩Bồ 薩Tát 體thể 相tướng 二nhị 明minh 阿a 鞞bệ 無vô 生sanh 果quả 報báo 相tương/tướng 也dã 。

初sơ 中trung 先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 問vấn 中trung 行hành 類loại 相tương/tướng 皃# 者giả 一nhất 解giải 云vân 三tam 事sự 無vô 異dị 也dã 又hựu 云vân 行hành 阿a 鞞bệ 人nhân 三tam 業nghiệp 同đồng 必tất 上thượng 業nghiệp 表biểu 其kỳ 人nhân 相tương/tướng 也dã 類loại 者giả 以dĩ 智trí 慧tuệ 分phần 別biệt 。 此thử 是thị 阿a 鞞bệ 類loại 此thử 非phi 阿a 鞞bệ 也dã 相tương/tướng 皃# 除trừ 行hành 類loại 更cánh 以dĩ 餘dư 事sự 得đắc 知tri 為vi 相tương/tướng 皃# 也dã 問vấn 行hành 是thị 其kỳ 三tam 業nghiệp 此thử 據cứ 所sở 以dĩ 類loại 標tiêu 能năng 知tri 智trí 慧tuệ 除trừ 此thử 復phục 有hữu 何hà 相tương/tướng 答đáp 行hành 直trực 就tựu 阿a 鞞bệ 三tam 業nghiệp 異dị 餘dư 人nhân 見kiến 其kỳ 如như 此thử 。 三tam 業nghiệp 即tức 是thị 阿a 鞞bệ 名danh 之chi 為vi 行hành 今kim 今kim 或hoặc 見kiến 聖thánh 正chánh 彼bỉ 守thủ 護hộ 之chi 故cố 是thị 因nhân 餘dư 相tương 知tri 也dã 佛Phật 答đáp 諸chư 地địa 皆giai 一nhất 如như 者giả 其kỳ 行hành 悟ngộ 了liễu 悟ngộ 二Nhị 乘Thừa 六lục 道đạo 皆giai 一nhất 如như 故cố 知tri 未vị 曾tằng 凡phàm 聖thánh 亦diệc 不bất 曾tằng 大đại 小tiểu 此thử 得đắc 無vô 生sanh 慧tuệ 故cố 名danh 不bất 退thoái 人nhân 然nhiên 也dã 直trực 定định 無vô 擬nghĩ 者giả 觀quán 般Bát 若Nhã 地địa 同đồng 是thị 一nhất 如như 。

雖tuy 復phục 諸chư 魔ma 外ngoại 道đạo 。 說thuyết 彼bỉ 人nhân 天thiên 二Nhị 乘Thừa 對đối 樂nhạo/nhạc/lạc 直trực 進tiến 退thoái 不bất 迴hồi 亦diệc 不bất 作tác 無vô 益ích 語ngữ 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 無vô 生sanh 果quả 論luận 云vân 上thượng 明minh 阿a 鞞bệ 正chánh 體thể 自tự 下hạ 盡tận 是thị 畢tất 竟cánh 空không 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 能năng 不bất 說thuyết 無vô 益ích 語ngữ 。 及cập 諸chư 魔ma 不bất 能năng 故cố 是thị 行hành 果quả 報báo 也dã 就tựu 文văn 為vi 兩lưỡng 一nhất 明minh 阿a 鞞bệ 分phần/phân 內nội 已dĩ 成thành 就tựu 行hành 二nhị 明minh 分phần/phân 外ngoại 勝thắng 進tiến 行hành 初sơ 中trung 為vi 兩lưỡng 第đệ 一nhất 麤thô 相tương/tướng 已dĩ 成thành 就tựu 行hành 二nhị 細tế 論luận 已dĩ 成thành 就tựu 行hành 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 一nhất 明minh 開khai 行hành 縛phược 二nhị 章chương 門môn 二nhị 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 初sơ 標tiêu 行hành 章chương 門môn 次thứ 標tiêu 縛phược 章chương 門môn 此thử 中trung 明minh 上thượng 人nhân 三tam 章chương 為vi 行hành 章chương 門môn 也dã 不bất 說thuyết 無vô 益ích 口khẩu 業nghiệp 必tất 有hữu 五ngũ 乘thừa 之chi 利lợi 及cập 有hữu 利lợi 之chi 遠viễn 緣duyên 及cập 發phát 言ngôn 也dã 無vô 則tắc 不bất 言ngôn 也dã 不bất 觀quán 他tha 長trường 短đoản 者giả 聞văn 二Nhị 乘Thừa 不bất 化hóa 物vật 可khả 不bất 觀quán 其kỳ 短đoản 長trường/trưởng 菩Bồ 薩Tát 欲dục 化hóa 物vật 應ứng 其kỳ 好hảo 惡ác 云vân 何hà 不bất 觀quán 長trường 短đoản 答đáp 前tiền 緣duyên 可khả 化hóa 則tắc 觀quán 其kỳ 長trường 短đoản 而nhi 誡giới 勸khuyến 之chi 不bất 可khả 化hóa 即tức 說thuyết 長trường 短đoản 則tắc 增tăng 其kỳ 罪tội 也dã 無vô 行hành 類loại 為vi 相tương/tướng 者giả 上thượng 為vi 人nhân 未vị 識thức 上thượng 人nhân 三tam 業nghiệp 相tương/tướng 故cố 說thuyết 三tam 業nghiệp 為vi 相tương/tướng 今kim 時thời 會hội 聞văn 上thượng 行hành 相tương/tướng 便tiện 欲dục 從tùng 上thượng 昇thăng 高cao 生sanh 於ư 取thủ 著trước 故cố 佛Phật 今kim 明minh 無vô 相tướng 乃nãi 是thị 其kỳ 相tương/tướng 也dã 。

向hướng 佛Phật 於ư 何hà 法Pháp 輪luân 下hạ 第đệ 二nhị 標tiêu 轉chuyển 章chương 門môn 上thượng 行hành 門môn 但đãn 明minh 身thân 口khẩu 業nghiệp 今kim 轉chuyển 是thị 意ý 業nghiệp 也dã 然nhiên 亦diệc 得đắc 二nhị 章chương 為vi 略lược 說thuyết 行hành 轉chuyển 義nghĩa 釋thích 兩lưỡng 章chương 門môn 亦diệc 得đắc 是thị 廣quảng 說thuyết 行hành 轉chuyển 義nghĩa 也dã 轉chuyển 名danh 不bất 轉chuyển 者giả 二nhị 業nghiệp 一nhất 者giả 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 名danh 無vô 所sở 轉chuyển 名danh 為vi 不bất 轉chuyển 二nhị 者giả 如như 此thử 轉chuyển 畢tất 竟cánh 不bất 退thoái 。 轉chuyển 為vi 不bất 轉chuyển 也dã 不bất 觀quán 外ngoại 道đạo 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 說thuyết 行hành 轉chuyển 即tức 釋thích 四tứ 章chương 門môn 即tức 兩lưỡng 釋thích 初sơ 門môn 為vi 三tam 第đệ 一nhất 明minh 離ly 內nội 過quá 為vi 上thượng 人nhân 行hành 相tương/tướng 二nhị 離ly 惡ác 為vi 上thượng 人nhân 行hành 相tương/tướng 三tam 雙song 結kết 三tam 轉chuyển 為vi 上thượng 人nhân 行hành 相tương/tướng 初sơ 有hữu 十thập 八bát 復phục 次thứ 明minh 十thập 八bát 種chủng 行hành 觀quán 不bất 觀quán 外ngoại 道đạo 面diện 皃# 言ngôn 語ngữ 者giả 明minh 是thị 外ngoại 道đạo 必tất 正chánh 見kiến 若nhược 有hữu 正chánh 見kiến 必tất 非phi 外ngoại 道đạo 今kim 不bất 觀quán 相tương/tướng 皃# 其kỳ 面diện 是thị 及cập 言ngôn 說thuyết 此thử 外ngoại 道đạo 或hoặc 有hữu 正chánh 見kiến 或hoặc 無vô 正chánh 見kiến 也dã 不bất 生sanh 疑nghi 不bất 著trước 戒giới 取thủ 及cập 隨tùy 邪tà 見kiến 者giả 。 初sơ 果quả 人nhân 斷đoạn 五ngũ 見kiến 疑nghi 今kim 初sơ 得đắc 無vô 生sanh 此thử 事sự 也dã 耶da 見kiến 是thị 四tứ 見kiến 也dã 并tinh 戒giới 取thủ 為vi 五ngũ 見kiến 故cố 斷đoạn 五ngũ 見kiến 及cập 疑nghi 也dã 深thâm 信tín 因nhân 果quả 。 四Tứ 果Quả 故cố 不bất 求cầu 吉cát 事sự 及cập 供cúng 養dường 餘dư 天thiên 破phá 慢mạn 本bổn 故cố 不bất 生sanh 下hạ 賤tiện 。 界giới 不bất 鄣# 他tha 功công 德đức 常thường 勸khuyến 聞văn 善thiện 法Pháp 故cố 不bất 生sanh 八bát 難nạn 也dã 具cụ 足túc 行hành 四tứ 十thập 種chủng 善thiện 法Pháp 。 云vân 何hà 十Thập 善Thiện 。 不bất 如như 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 不bất 具cụ 足túc 行hành 及cập 有hữu 所sở 得đắc 也dã 於ư 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 不bất 疑nghi 悔hối 者giả 上thượng 是thị 於ư 四Tứ 諦Đế 無vô 疑nghi 猶do 濫lạm 於ư 小Tiểu 乘Thừa 故cố 今kim 明minh 甚thậm 深thâm 法Pháp 中trung 。 無vô 疑nghi 也dã 無vô 八bát 萬vạn 戶hộ 虫trùng 。 者giả 法Pháp 身thân 阿a 鞞bệ 故cố 自tự 無vô 也dã 肉nhục 身thân 阿a 鞞bệ 亦diệc 無vô 也dã 八bát 大đại 地địa 獄ngục 。 下hạ 第đệ 二nhị 離ly 外ngoại 道đạo 為vi 上thượng 人nhân 行hành 相tương/tướng 凡phàm 四tứ 事sự 初sơ 云vân 佛Phật 授thọ 地địa 獄ngục 記ký 大đại 小tiểu 凡phàm 為vi 菩Bồ 薩Tát 必tất 代đại 物vật 受thọ 苦khổ 始thỉ 發phát 心tâm 未vị 能năng 真chân 代đại 阿a 鞞bệ 是thị 真chân 代đại 佛Phật 即tức 授thọ 阿a 鞞bệ 記ký 豈khởi 非phi 授thọ 獄ngục 記ký 又hựu 如như 人nhân 發phát 願nguyện 生sanh 復phục 遂toại 生sanh 天thiên 菩Bồ 薩Tát 發phát 願nguyện 代đại 物vật 苦khổ 豈khởi 不bất 受thọ 耶da 阿a 鞞bệ 人nhân 皆giai 代đại 物vật 受thọ 苦khổ 是thị 善thiện 出xuất 豈khởi 足túc 入nhập 地địa 獄ngục 方phương 便tiện 人nhân 者giả 則tắc 不bất 復phục 苦khổ 也dã 第đệ 二nhị 勸khuyến 令linh 捨xả 前tiền 所sở 修tu 行hạnh 願nguyện 。 此thử 皆giai 是thị 非phi 師sư 之chi 說thuyết 也dã 恐khủng 相tương/tướng 悞ngộ 義nghĩa 故cố 宜nghi 應ưng 棄khí 之chi 第đệ 三tam 說thuyết 三tam 界giới 繫hệ 法pháp 。 令linh 捨xả 行hạnh 願nguyện 一nhất 生sanh 受thọ 身thân 已dĩ 是thị 大đại 患hoạn 況huống 復phục 逕kính 歷lịch 生sanh 死tử 豈khởi 可khả 忍nhẫn 耶da 為vi 我ngã 說thuyết 似tự 道đạo 者giả 得đắc 初sơ 果quả 為vi 真chân 道đạo 今kim 乃nãi 說thuyết 初sơ 果quả 之chi 方phương 便tiện 故cố 為vi 似tự 道đạo 也dã 雖tuy 欲dục 見kiến 損tổn 乃nãi 為vi 大đại 益ích 遂toại 因nhân 似tự 識thức 真chân 因nhân 真chân 識thức 似tự 故cố 為vi 益ích 也dã 菩Bồ 薩Tát 所sở 以dĩ 。 坐tọa 嘿mặc 然nhiên 者giả 是thị 大đại 人nhân 故cố 不bất 與dữ 魔ma 諍tranh 又hựu 既ký 有hữu 大đại 益ích 次thứ 願nguyện 正chánh 聞văn 之chi 若nhược 友hữu 之chi 體thể 秤xứng 非phi 則tắc 魔ma 不bất 得đắc 更cánh 說thuyết 便tiện 失thất 利lợi 也dã 是thị 時thời 其kỳ 魔ma 下hạ 第đệ 四tứ 事sự 魔ma 見kiến 菩Bồ 薩Tát 嘿mặc 然nhiên 便tiện 言ngôn 信tín 受thọ 其kỳ 法pháp 故cố 魔ma 取thủ 餘dư 人nhân 證chứng 前tiền 言ngôn 弘hoằng 法pháp 人nhân 次thứ 正chánh 化hóa 作tác 多đa 人nhân 如như 文văn 復phục 次thứ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 下hạ 第đệ 三tam 雙song 初sơ 結kết 內nội 過quá 若nhược 菩Bồ 薩Tát 覺giác 知tri 。 下hạ 結kết 外ngoại 緣duyên 也dã 。

向hướng 佛Phật 於ư 法pháp 轉chuyển 下hạ 釋thích 第đệ 二nhị 轉chuyển 不bất 轉chuyển 章chương 門môn 有hữu 三tam 初sơ 正chánh 明minh 轉chuyển 不bất 轉chuyển 二nhị 明minh 惡ác 緣duyên 不bất 能năng 動động 三Tam 明Minh 於ư 善thiện 法Pháp 得đắc 。 自tự 在tại 初sơ 如như 文văn 轉chuyển 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 即tức 是thị 不bất 退thoái 轉chuyển 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

堅Kiên 固Cố 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 六lục

有hữu 人nhân 言ngôn 不bất 退thoái 與dữ 堅kiên 固cố 左tả 右hữu 相tương/tướng 成thành 所sở 以dĩ 不bất 退thoái 者giả 由do 堅kiên 固cố 也dã 所sở 以dĩ 堅kiên 固cố 者giả 由do 不bất 退thoái 也dã 又hựu 人nhân 解giải 云vân 內nội 煩phiền 惱não 不bất 能năng 壞hoại 為vi 不bất 退thoái 外ngoại 惡ác 緣duyên 不bất 能năng 動động 為vi 堅kiên 固cố 也dã 二nhị 論luận 釋thích 三tam 心tâm 言ngôn 煩phiền 惱não 箭tiễn 射xạ 不bất 能năng 入nhập 為vi 堅kiên 固cố 於ư 三tam 菩Bồ 提Đề 不bất 退thoái 。 為vi 不bất 退thoái 外ngoại 惡ác 緣duyên 不bất 能năng 動động 為vi 不bất 動động 心tâm 也dã 品phẩm 初sơ 是thị 第đệ 二nhị 外ngoại 惡ác 緣duyên 不bất 動động 上thượng 四tứ 事sự 歷lịch 以dĩ 有hữu 法pháp 不bất 能năng 動động 今kim 以dĩ 空không 教giáo 望vọng 令linh 福phước 也dã 然nhiên 在tại 空không 有hữu 心tâm 即tức 是thị 魔ma 也dã 波Ba 若Nhã 與dữ 虗hư 空không 等đẳng 者giả 佛Phật 果Quả 空không 也dã 諸chư 法pháp 亦diệc 空không 。 者giả 萬vạn 行hạnh 因nhân 果quả 也dã 此thử 二nhị 句cú 法pháp 空không 也dã 無vô 有hữu 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 即tức 無vô 得đắc 果quả 行hành 因nhân 人nhân 人nhân 空không 也dã 亦diệc 無vô 失thất 者giả 上thượng 來lai 明minh 無vô 人nhân 法pháp 無vô 自tự 行hành 恐khủng 云vân 有hữu 失thất 道đạo 者giả 萬vạn 化hóa 故cố 今kim 明minh 無vô 失thất 者giả 也dã 汝nhữ 所sở 聞văn 菩Bồ 提Đề 是thị 魔ma 事sự 指chỉ 前tiền 佛Phật 說thuyết 為vi 魔ma 指chỉ 後hậu 魔ma 說thuyết 無vô 為vi 佛Phật 說thuyết 也dã 前tiền 前tiền 實thật 是thị 佛Phật 說thuyết 言ngôn 今kim 外ngoại 道đạo 等đẳng 魔ma 語ngữ 前tiền 人nhân 云vân 此thử 是thị 魔ma 說thuyết 非phi 佛Phật 說thuyết 也dã 後hậu 無vô 佛Phật 道Đạo 等đẳng 實thật 是thị 魔ma 語ngữ 前tiền 人nhân 云vân 此thử 是thị 真chân 佛Phật 說thuyết 也dã 菩Bồ 薩Tát 覺giác 知tri 。 者giả 道đạo 道đạo 空không 有hữu 耶da 汝nhữ 著trước 空không 見kiến 故cố 云vân 空không 為vi 道đạo 也dã 雖tuy 自tự 相tương/tướng 空không 者giả 更cánh 簡giản 也dã 魔ma 行hành 明minh 空không 是thị 耶da 見kiến 空không 佛Phật 法Pháp 明minh 自tự 相tương/tướng 空không 不bất 壞hoại 假giả 名danh 說thuyết 實thật 相tướng 也dã 白bạch 佛Phật 轉chuyển 故cố 名danh 阿a 鞞bệ 者giả 不bất 問vấn 因nhân 佛Phật 答đáp 三tam 心tâm 中trung 有hữu 不bất 轉chuyển 心tâm 又hựu 云vân 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 此thử 是thị 轉chuyển 心tâm 二nhị 云vân 相tương 違vi 是thị 故cố 今kim 問vấn 不bất 縛phược 名danh 阿a 鞞bệ 縛phược 亦diệc 名danh 阿a 鞞bệ 耶da 佛Phật 答đáp 縛phược 不bất 縛phược 俱câu 名danh 阿a 鞞bệ 者giả 論luận 云vân 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 於ư 二Nhị 乘Thừa 地địa 縛phược 名danh 阿a 鞞bệ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 實thật 無vô 所sở 縛phược 亦diệc 名danh 阿a 鞞bệ 也dã 復phục 次thứ 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 入nhập 初sơ 禪thiền 第đệ 三Tam 明Minh 於ư 善thiện 行hành 中trung 得đắc 縱túng/tung 任nhậm 自tự 在tại 也dã 於ư 四tứ 儀nghi 中trung 入nhập 出xuất 一nhất 心tâm 者giả 左tả 行hành 正chánh 觀quán 故cố 云vân 一nhất 心tâm 又hựu 恐khủng 惱não 眾chúng 生sanh 故cố 於ư 四tứ 儀nghi 中trung 一nhất 心tâm 也dã 在tại 居cư 家gia 閻Diêm 浮Phù 珍trân 寶bảo 布bố 施thí 。 者giả 雖tuy 復phục 道đạo 路lộ 遍biến 時thời 從tùng 檀đàn 為vi 行hành 首thủ 攝nhiếp 物vật 之chi 要yếu 示thị 故cố 若nhược 家gia 也dã 為vi 轉chuyển 王vương 故cố 四tứ 天thiên 下hạ 物vật 布bố 施thí 為vi 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 大Đại 千Thiên 珍trân 寶bảo 施thí 也dã 金kim 剛cang 神thần 守thủ 護hộ 者giả 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 菩Bồ 薩Tát 不bất 假giả 外ngoại 護hộ 但đãn 既ký 無vô 生sanh 故cố 任nhậm 運vận 得đắc 此thử 果quả 報báo 。 也dã 又hựu 餘dư 天thiên 龍long 見kiến 此thử 神thần 守thủ 護hộ 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 增tăng 加gia 信tín 敬kính 又hựu 使sử 未vị 得đắc 阿a 鞞bệ 之chi 人nhân 多đa 怖bố 畏úy 者giả 令linh 其kỳ 欣hân 慕mộ 也dã 未vị 得đắc 佛Phật 時thời 則tắc 隱ẩn 形hình 護hộ 得đắc 佛Phật 時thời 現hiện 形hình 護hộ 五ngũ 性tánh 者giả 一nhất 云vân 有hữu 五ngũ 大đại 神thần 。 即tức 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 。 神thần 也dã 又hựu 云vân 執chấp 五ngũ 種chủng 物vật 為vi 法pháp 一nhất 執chấp 金kim 剛cang 二nhị 執chấp 鏡kính 三tam 執chấp 和hòa 雅nhã 羅la 四tứ 執chấp 境cảnh 界giới 五ngũ 執chấp 安an 隱ẩn 也dã 次thứ 明minh 得đắc 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 根căn 者giả 五ngũ 根căn 有hữu 三tam 謂vị 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 菩Bồ 薩Tát 也dã 二Nhị 乘Thừa 脩tu 生sanh 滅diệt 觀quán 故cố 無vô 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 根căn 故cố 不bất 見kiến 聞văn 菩Bồ 薩Tát 形hình 教giáo 如như 入nhập 法Pháp 界Giới 五ngũ 百bách 聲Thanh 聞Văn 。 如như 盲manh 聾lung 也dã 如như 人nhân 無vô 五ngũ 情tình 根căn 故cố 不bất 能năng 見kiến 聞văn 也dã 問vấn 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 之chi 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 根căn 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 二Nhị 乘Thừa 答đáp 盲manh 可khả 不bất 見kiến 有hữu 眼nhãn 有hữu 眼nhãn 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 盲manh 耶da 問vấn 餓ngạ 鬼quỷ 惡ác 業nghiệp 故cố 見kiến 火hỏa 人nhân 善thiện 業nghiệp 果quả 根căn 菩Bồ 薩Tát 不bất 應ưng 。 見kiến 答đáp 此thử 中trung 亦diệc 勝thắng 能năng 見kiến 劣liệt 是thị 善thiện 業nghiệp 也dã 不bất 作tác 咒chú 術thuật 者giả 不bất 作tác 耶da 命mạng 事sự 也dã 。

今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 細tế 論luận 純thuần 熟thục 行hành 也dã 不bất 好hảo/hiếu 陰ấm 界giới 入nhập 事sự 者giả 此thử 有hữu 何hà 定định 相tương/tướng 而nhi 決quyết 定định 執chấp 無vô 如như 數số 論luận 之chi 流lưu 耶da 不bất 好hảo/hiếu 說thuyết 官quan 事sự 等đẳng 者giả 自tự 行hành 則tắc 一nhất 行hành 求cầu 實thật 相tướng 妙diệu 慧tuệ 若nhược 化hóa 他tha 則tắc 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 皆giai 隨tùy 火hỏa 宅trạch 之chi 中trung 行hành 急cấp 救cứu 之chi 何hà 暇hạ 得đắc 轉chuyển 輪luân 此thử 罪tội 事sự 事sự 為vi 此thử 二nhị 義nghĩa 不bất 說thuyết 閑nhàn 侶lữ 事sự 也dã 外ngoại 道đạo 無vô 有hữu 正Chánh 道Đạo 唐đường 受thọ 供cúng 養dường 不bất 知tri 何hà 以dĩ 報báo 他tha 故cố 說thuyết 國quốc 土độ 成thành 敗bại 吉cát 凶hung 事sự 耳nhĩ 行hành 檀đàn 時thời 不bất 為vi 慳san 事sự 者giả 論luận 云vân 行hành 六Lục 度Độ 不bất 說thuyết 六lục 弊tệ 事sự 也dã 。

具cụ 足túc 菩Bồ 薩Tát 。 神thần 通thông 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 勝thắng 進tiến 行hành 也dã 處xứ 魔ma 事sự 著trước 實thật 際tế 中trung 者giả 魔ma 以dĩ 顛điên 倒đảo 故cố 。 實thật 際tế 成thành 魔ma 際tế 菩Bồ 薩Tát 了liễu 悟ngộ 魔ma 際tế 是thị 實thật 際tế 也dã 作tác 次thứ 身thân 來lai 者giả 魔ma 上thượng 說thuyết 空không 有hữu 教giáo 不bất 動động 菩Bồ 薩Tát 今kim 復phục 作tác 佛Phật 身thân 望vọng 欲dục 福phước 也dã 魔ma 必tất 知tri 是thị 真chân 阿a 鞞bệ 則tắc 不bất 亂loạn 之chi 為vi 未vị 識thức 故cố 破phá 諸chư 誡giới 也dã 護hộ 真chân 空không 不bất 惜tích 身thân 者giả 邪tà 見kiến 亦diệc 說thuyết 空không 二Nhị 乘Thừa 及cập 有hữu 所sở 得đắc 亦diệc 說thuyết 空không 皆giai 非phi 真chân 空không 今kim 中trung 道đạo 無vô 所sở 得đắc 空không 能năng 破phá 有hữu 無vô 諸chư 見kiến 故cố 須tu 護hộ 之chi 問vấn 何hà 故cố 不bất 言ngôn 護hộ 有hữu 答đáp 欲dục 空không 一nhất 切thiết 見kiến 故cố 言ngôn 空không 也dã 問vấn 天thiên 龍long 語ngữ 不bất 疑nghi 悔hối 者giả 為vi 天thiên 龍long 語ngữ 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 故cố 也dã 又hựu 聞văn 正chánh 知tri 是thị 正chánh 不bất 疑nghi 正chánh 見kiến 邪tà 邪tà 亦diệc 如như 此thử 也dã 。

深Thâm 奧Áo 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 七thất

此thử 品phẩm 四tứ 是thị 第đệ 三tam 歎thán 阿a 鞞bệ 人nhân 行hành 德đức 無vô 邊biên 也dã 深thâm 奧áo 者giả 論luận 中trung 歎thán 阿a 鞞bệ 人nhân 所sở 行hành 處xứ 甚thậm 深thâm 淵uyên 奧áo 作tác 名danh 師sư 有hữu 時thời 云vân 借tá 喻dụ 入nhập 海hải 斯tư 潮triều 奧áo 避tị 有hữu 無vô 斷đoạn 見kiến 也dã 如như 入nhập 海hải 中trung 大đại 風phong 起khởi 入nhập 潮triều 奧áo 中trung 避tị 之chi 今kim 有hữu 斷đoạn 少thiểu 風phong 起khởi 即tức 入nhập 深thâm 奧áo 中trung 避tị 之chi 故cố 云vân 深thâm 奧áo 品phẩm 也dã 為vi 三tam 第đệ 一nhất 明minh 自tự 行hành 功công 德đức 無vô 邊biên 二nhị 明minh 化hóa 他tha 功công 德đức 無vô 邊biên 三tam 雙song 成thành 二nhị 行hành 得đắc 成thành 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 欲dục 明minh 菩Bồ 薩Tát 運vận 心tâm 則tắc 前tiền 人nhân 後hậu 己kỷ 應ưng 前tiền 化hóa 他tha 後hậu 己kỷ 應ưng 前tiền 化hóa 他tha 後hậu 自tự 行hành 今kim 先tiên 自tự 行hành 後hậu 化hóa 他tha 者giả 但đãn 要yếu 須tu 自tự 行hành 得đắc 成thành 就tựu 後hậu 能năng 化hóa 他tha 也dã 此thử 是thị 為vi 他tha 故cố 修tu 自tự 行hành 若nhược 不bất 為vi 化hóa 他tha 則tắc 不bất 須tu 自tự 行hành 此thử 乃nãi 是thị 他tha 得đắc 也dã 然nhiên 自tự 行hành 化hóa 他tha 二nhị 行hành 成thành 者giả 要yếu 由do 學học 空không 不bất 證chứng 故cố 不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 亦diệc 不bất 墮đọa 凡phàm 夫phu 地địa 然nhiên 後hậu 二nhị 行hành 方phương 得đắc 成thành 耳nhĩ 故cố 第đệ 三tam 釋thích 二nhị 行hành 也dã 。

初sơ 三tam 第đệ 一nhất 明minh 因nhân 行hành 無vô 邊biên 二nhị 明minh 因nhân 行hành 無vô 邊biên 故cố 得đắc 菩Bồ 提Đề 果quả 第đệ 三tam 釋thích 疑nghi 破phá 以dĩ 成thành 上thượng 義nghĩa 初sơ 中trung 為vi 三tam 第đệ 一nhất 正chánh 歎thán 菩Bồ 薩Tát 因nhân 行hành 無vô 邊biên 第đệ 二nhị 格cách 量lượng 顯hiển 勝thắng 三tam 者giả 釋thích 成thành 勝thắng 義nghĩa 初sơ 三tam 第đệ 一nhất 因nhân 上thượng 二nhị 作tác 三tam 種chủng 秤xứng 歎thán 二nhị 者giả 釋thích 成thành 三tam 歎thán 第đệ 三Tam 明Minh 菩Bồ 薩Tát 秤xứng 理lý 脩tu 行hành 功công 德đức 無vô 邊biên 也dã 初sơ 中trung 須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 三tam 歎thán 次thứ 佛Phật 述thuật 所sở 以dĩ 設thiết 三tam 歎thán 者giả 此thử 中trung 所sở 歎thán 猶do 是thị 上thượng 二nhị 品phẩm 所sở 明minh 功công 德đức 也dã 但đãn 此thử 大Đại 士Sĩ 功công 行hành 無vô 量lượng 若nhược 當đương 曲khúc 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 則tắc 窮cùng 劫kiếp 不bất 能năng 盡tận 。 將tương 欲dục 問vấn 其kỳ 玄huyền 根căn 振chấn 其kỳ 對đối 要yếu 故cố 總tổng 作tác 三tam 歎thán 也dã 次thứ 佛Phật 述thuật 如như 文văn 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 成thành 三tam 歎thán 就tựu 文văn 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 舉cử 大đại 智trí 釋thích 深thâm 境cảnh 釋thích 所sở 以dĩ 功công 德đức 無vô 邊biên 者giả 良lương 由do 有hữu 般Bát 若Nhã 大đại 智trí 故cố 也dã 住trụ 是thị 智trí 慧tuệ 生sanh 四tứ 無vô 礙ngại 者giả 具cụ 唯duy 一nhất 般ban 若nhược 也dã 離ly 一nhất 般ban 若nhược 為vi 四tứ 無vô 礙ngại 也dã 一nhất 般ban 若nhược 即tức 是thị 自tự 行hành 四tứ 無vô 礙ngại 即tức 化hóa 他tha 知tri 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 是thị 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 識thức 諸chư 法pháp 名danh 字tự 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 是thị 名danh 要yếu 由do 語ngữ 言ngôn 故cố 次thứ 辭từ 無vô 礙ngại 具cụ 知tri 三tam 事sự 隨tùy 物vật 所sở 樂lạc 而nhi 說thuyết 名danh 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 。 也dã 白bạch 佛Phật 佛Phật 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 歎thán 者giả 佛Phật 上thượng 二nhị 品phẩm 已dĩ 說thuyết 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 今kim 開khai 四tứ 無vô 礙ngại 則tắc 更cánh 欲dục 歎thán 阿a 鞞bệ 功công 德đức 是thị 故cố 歎thán 佛Phật 佛Phật 智trí 無vô 盡tận 阿a 鞞bệ 功công 德đức 亦diệc 無vô 盡tận 古cổ 解giải 云vân 須Tu 菩Bồ 提Đề 將tương 欲dục 窮cùng 其kỳ 淵uyên 底để 故cố 詩thi 息tức 其kỳ 枝chi 末mạt 若nhược 曲khúc 并tinh 功công 德đức 沙sa 劫kiếp 未vị 周chu 今kim 請thỉnh 略lược 其kỳ 末mạt 事sự 欲dục 問vấn 其kỳ 根căn 下hạ 問vấn 深thâm 奧áo 即tức 根căn 本bổn 也dã 。

何hà 等đẳng 深thâm 奧áo 事sự 者giả 第đệ 二nhị 舉cử 理lý 深thâm 奧áo 釋thích 成thành 三tam 歎thán 由do 體thể 深thâm 理lý 故cố 生sanh 大đại 智trí 是thị 以dĩ 深thâm 理lý 為vi 根căn 本bổn 也dã 有hữu 大đại 知tri 故cố 破phá 上thượng 三tam 歎thán 也dã 佛Phật 答đáp 三tam 空không 為vi 深thâm 者giả 凡phàm 夫phu 邪tà 見kiến 。 空không 非phi 深thâm 二Nhị 乘Thừa 但đãn 空không 亦diệc 非phi 深thâm 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 可khả 得đắc 空không 。 不bất 見kiến 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 故cố 名danh 深thâm 也dã 無vô 生sanh 滅diệt 亦diệc 三tam 一nhất 凡phàm 夫phu 見kiến 諸chư 法pháp 。 常thường 故cố 無vô 生sanh 滅diệt 如như 僧Tăng 佉khư 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 雖tuy 麤thô 細tế 不bất 同đồng 終chung 無vô 所sở 失thất 即tức 是thị 常thường 故cố 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 次thứ 二Nhị 乘Thừa 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 無vô 生sanh 滅diệt 此thử 是thị 但đãn 義nghĩa 三tam 菩Bồ 薩Tát 被bị 生sanh 滅diệt 不bất 著trước 生sanh 滅diệt 亦diệc 不bất 著trước 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 無vô 深thâm 染nhiễm 者giả 染nhiễm 是thị 煩phiền 惱não 甚thậm 深thâm 難nạn/nan 除trừ 今kim 能năng 除trừ 深thâm 染nhiễm 故cố 名danh 深thâm 也dã 如như 法Pháp 性tánh 學học 之chi 多đa 僻tích 悞ngộ 故cố 深thâm 涅Niết 槃Bàn 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 不bất 能năng 得đắc 故cố 。 深thâm 二nhị 者giả 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 入nhập 者giả 不bất 更cánh 退thoái 還hoàn 出xuất 故cố 深thâm 也dã 非phi 即tức 色sắc 離ly 色sắc 者giả 論luận 云vân 如như 陰ấm 成thành 就tựu 非phi 即tức 非phi 離ly 此thử 是thị 因nhân 果quả 義nghĩa 今kim 還hoàn 是thị 因nhân 如như 是thị 果quả 亦diệc 不bất 得đắc 即tức 離ly 色sắc 是thị 生sanh 滅diệt 如như 無vô 生sanh 滅diệt 如như 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 不bất 可khả 即tức 離ly 生sanh 滅diệt 何hà 處xứ 有hữu 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。 不bất 可khả 離ly 也dã 亦diệc 得đắc 雙song 彈đàn 即tức 離ly 兩lưỡng 見kiến 也dã 以dĩ 方phương 便tiện 離ly 色sắc 處xứ 涅Niết 槃Bàn 者giả 二Nhị 乘Thừa 無vô 方phương 便tiện 力lực 。 離ly 色sắc 而nhi 住trụ 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 力lực 雖tuy 離ly 色sắc 不bất 著trước 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 色sắc 故cố 不bất 著trước 生sanh 死tử 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 不bất 染nhiễm 涅Niết 槃Bàn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 若nhược 菩Bồ 提Đề 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 稱xưng 理lý 而nhi 行hành 功công 德đức 無vô 邊biên 為vi 二nhị 初sơ 明minh 功công 德đức 無vô 邊biên 二nhị 格cách 量lượng 今kim 是thị 初sơ 問vấn 二Nhị 乘Thừa 無vô 邊biên 法pháp 破phá 裂liệt 生sanh 死tử 尚thượng 無vô 果quả 報báo 今kim 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 論luận 一nhất 解giải 云vân 二Nhị 乘Thừa 煩phiền 惱não 盡tận 無vô 果quả 報báo 菩Bồ 薩Tát 煩phiền 惱não 。 未vị 盡tận 故cố 有hữu 果quả 報báo 二nhị 云vân 二Nhị 乘Thừa 證chứng 實thật 際tế 燒thiêu 盡tận 功công 德đức 故cố 無vô 果quả 報báo 菩Bồ 薩Tát 不bất 證chứng 處xứ 有hữu 生sanh 故cố 有hữu 果quả 報báo 三tam 云vân 少thiểu 於ư 實thật 理lý 僻tích 故cố 得đắc 福phước 少thiểu 於ư 實thật 明minh 理lý 不bất 僻tích 故cố 故cố 得đắc 福phước 多đa 菩Bồ 薩Tát 秤xứng 實thật 理lý 而nhi 行hành 其kỳ 福phước 彌di 多đa 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 耶da 一nhất 日nhật 行hành 般Bát 若Nhã 下hạ 第đệ 二nhị 格cách 量lượng 為vi 二nhị 初sơ 自tự 分phần/phân 功công 德đức 格cách 二nhị 他tha 分phần/phân 功công 德đức 格cách 今kim 是thị 初sơ 有hữu 人nhân 解giải 云vân 菩Bồ 薩Tát 一nhất 日nhật 行hành 般Bát 若Nhã 功công 德đức 且thả 分phân 為vi 十thập 分phân 之chi 餘dư 殘tàn 一nhất 分phần/phân 取thủ 此thử 餘dư 殘tàn 一nhất 分phần/phân 功công 德đức 比tỉ 無vô 方phương 便tiện 有hữu 所sở 得đắc 滿mãn 恆Hằng 河Hà 沙sa 大Đại 千Thiên 功công 德đức 不bất 及cập 此thử 餘dư 殘tàn 一nhất 分phần/phân 也dã 猶do 亦diệc 不bất 咸hàm 者giả 此thử 是thị 不bất 等đẳng 義nghĩa 也dã 此thử 解giải 二nhị 義nghĩa 非phi 也dã 今kim 正chánh 是thị 自tự 分phần/phân 無vô 所sở 得đắc 功công 德đức 。 格cách 量lượng 云vân 何hà 及cập 格cách 量lượng 有hữu 所sở 得đắc 格cách 有hữu 所sở 得đắc 格cách 有hữu 得đắc 下hạ 七thất 種chủng 格cách 量lượng 復phục 是thị 何hà 物vật 。 二nhị 者giả 不bất 咸hàm 應ưng 不bất 相tương 感cảm 此thử 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 乃nãi 云vân 不bất 等đẳng 又hựu 不bất 咸hàm 之chi 意ý 都đô 不bất 然nhiên 也dã 依y 論luận 釋thích 一nhất 日nhật 行hành 般Bát 若Nhã 功công 德đức 定định 有hữu 形hình 取thủ 滿mãn 十thập 方phương 恆Hằng 沙sa 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 於ư 一nhất 日nhật 中trung 。 正chánh 功công 德đức 體thể 猶do 自tự 不bất 減giảm 喻dụ 如như 取thủ 大đại 海hải 水thủy 。 一nhất 時thời 出xuất 外ngoại 而nhi 於ư 大đại 海hải 水thủy 。 都đô 不bất 覺giác 咸hàm 今kim 亦diệc 爾nhĩ 取thủ 一nhất 日nhật 功công 德đức 。 布bố 施thí 滿mãn 十thập 方phương 恆Hằng 沙sa 大Đại 千Thiên 而nhi 本bổn 功công 德đức 猶do 不bất 覺giác 咸hàm 也dã 餘dư 功công 德đức 即tức 正chánh 功công 德đức 體thể 也dã 有hữu 分phần/phân 不bất 及cập 者giả 取thủ 滿mãn 洹hoàn 沙sa 世thế 界giới 功công 德đức 作tác 一nhất 分phần/phân 正chánh 功công 德đức 體thể 復phục 作tác 一nhất 分phân 明minh 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 比tỉ 正chánh 體thể 功công 德đức 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 乃nãi 至chí 譬thí 喻dụ 。 不bất 及cập 一nhất 也dã 總tổng 持trì 師sư 云vân 滿mãn 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 為vi 方phương 便tiện 對đối 正chánh 功công 德đức 體thể 格cách 量lượng 此thử 不bất 成thành 解giải 此thử 中trung 不bất 論luận 方phương 便tiện 功công 德đức 如như 前tiền 解giải 真chân 格cách 量lượng 一nhất 日nhật 行hành 般Bát 若Nhã 功công 德đức 少thiểu 多đa 也dã 復phục 有hữu 論luận 師sư 云vân 取thủ 恆Hằng 沙sa 方phương 便tiện 功công 德đức 作tác 一nhất 分phần/phân 取thủ 正chánh 體thể 功công 德đức 少thiểu 許hứa 分phân 作tác 百bách 分phần 取thủ 百bách 分phần 中trung 一nhất 。 分phần/phân 比tỉ 方phương 便tiện 功công 德đức 亦diệc 不bất 及cập 至chí 分phần/phân 正chánh 體thể 功công 德đức 作tác 不bất 可khả 說thuyết 分phần/phân 取thủ 一nhất 分phần/phân 比tỉ 方phương 便tiện 功công 德đức 亦diệc 不bất 及cập 也dã 此thử 是thị 大đại 悞ngộ 如như 前tiền 釋thích 也dã 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 他tha 分phần/phân 功công 德đức 格cách 量lượng 即tức 是thị 舉cử 他tha 人nhân 有hữu 所sở 得đắc 功công 德đức 。 格cách 一nhất 日nhật 行hành 般Bát 若Nhã 功công 德đức 自tự 格cách 無vô 所sở 得đắc 功công 德đức 。 也dã 此thử 中trung 七thất 復phục 次thứ 初sơ 三tam 舉cử 有hữu 所sở 得đắc 財tài 施thí 格cách 二nhị 兩lưỡng 復phục 次thứ 舉cử 有hữu 所sở 得đắc 法Pháp 。 施thí 格cách 三tam 有hữu 兩lưỡng 復phục 次thứ 舉cử 有hữu 所sở 得đắc 隨tùy 喜hỷ 迴hồi 向hướng 格cách 也dã 。

白bạch 佛Phật 因nhân 緣duyên 起khởi 法pháp 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 者giả 上thượng 來lai 格cách 量lượng 稱xưng 歎thán 已dĩ 竟cánh 今kim 第đệ 三tam 釋thích 結kết 成thành 功công 德đức 勝thắng 義nghĩa 前tiền 問vấn 次thứ 答đáp 問vấn 即tức 是thị 疑nghi 疑nghi 云vân 佛Phật 常thường 說thuyết 有hữu 為vi 法pháp 。 虗hư 誑cuống 不bất 能năng 生sanh 正chánh 見kiến 亦diệc 不bất 得đắc 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 云vân 何hà 一nhất 日nhật 。 功công 德đức 猶do 勝thắng 上thượng 七thất 種chủng 格cách 量lượng 耶da 佛Phật 答đáp 初sơ 印ấn 其kỳ 有hữu 為vi 實thật 虗hư 誑cuống 故cố 不bất 應ưng 有hữu 勝thắng 功công 德đức 品phẩm 不bất 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 也dã 何hà 以dĩ 故cố 是thị 菩Bồ 薩Tát 善thiện 學học 自tự 相tương/tướng 空không 下hạ 此thử 方phương 釋thích 功công 德đức 勝thắng 義nghĩa 明minh 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 。 巧xảo 學học 自tự 相tương/tướng 空không 故cố 不bất 著trước 虗hư 妄vọng 有hữu 亦diệc 不bất 著trước 十thập 八bát 空không 用dụng 十thập 八bát 空không 破phá 有hữu 病bệnh 也dã 既ký 有hữu 去khứ 無vô 即tức 隨tùy 盡tận 如như 此thử 淨tịnh 悟ngộ 便tiện 得đắc 入nhập 位vị 故cố 功công 德đức 無vô 邊biên 也dã 文văn 云vân 漸tiệm 得đắc 者giả 從tùng 初sơ 心tâm 即tức 漸tiệm 學học 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 故cố 但đãn 有hữu 得đắc 強cường/cưỡng 無vô 得đắc 觀quán 弱nhược 漸tiệm 得đắc 無vô 邊biên 功công 德đức 。 至chí 無vô 生sanh 現hiện 前tiền 故cố 功công 德đức 具cụ 足túc 。 也dã 恐khủng 但đãn 云vân 至chí 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 時thời 方phương 有hữu 無vô 邊biên 功công 德đức 。 爾nhĩ 前tiền 應ưng 無vô 故cố 佛Phật 漸tiệm 說thuyết 也dã 白bạch 佛Phật 以dĩ 無vô 量lượng 無vô 數số 。 下hạ 此thử 問vấn 來lai 者giả 前tiền 明minh 格cách 量lượng 次thứ 復phục 釋thích 成thành 功công 德đức 勝thắng 義nghĩa 恐khủng 或hoặc 者giả 間gian 阿a 鞞bệ 實thật 有hữu 無vô 量lượng 。 無vô 數số 無vô 邊biên 功công 德đức 。 便tiện 生sanh 著trước 心tâm 今kim 息tức 其kỳ 命mạng 也dã 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 無vô 數số 亦diệc 只chỉ 是thị 畢tất 竟cánh 空không 之chi 異dị 名danh 又hựu 非phi 有hữu 法pháp 復phục 何hà 著trước 耶da 但đãn 報báo 云vân 無vô 數số 名danh 不bất 墮đọa 數số 中trung 謂vị 有hữu 為vi 性tánh 無vô 為vi 性tánh 不bất 墮đọa 三tam 世thế 中trung 名danh 無vô 量lượng 十thập 方phương 邊biên 不bất 可khả 得đắc 名danh 無vô 邊biên 也dã 頗phả 有hữu 色sắc 亦diệc 無vô 數số 者giả 明minh 非phi 但đãn 功công 德đức 數số 量lượng 。 畢tất 竟cánh 空không 萬vạn 法pháp 皆giai 爾nhĩ 也dã 無vô 量lượng 無vô 數số 。 無vô 邊biên 義nghĩa 無vô 有hữu 異dị 者giả 。 恐khủng 或hoặc 有hữu 云vân 諸chư 數số 量lượng 等đẳng 皆giai 空không 何hà 得đắc 有hữu 無vô 數số 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 異dị 名danh 耶da 故cố 今kim 明minh 亦diệc 無vô 異dị 名danh 也dã 次thứ 番phiên 即tức 云vân 雖tuy 無vô 異dị 名danh 佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 故cố 無vô 異dị 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 作tác 異dị 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 也dã 。

世Thế 尊Tôn 不bất 可khả 說thuyết 義nghĩa 。 有hữu 增tăng 減giảm 不bất 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 得đắc 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 有hữu 二nhị 飜phiên 初sơ 翻phiên 就tựu 不bất 增tăng 減giảm 義nghĩa 明minh 得đắc 二nhị 翻phiên 就tựu 無vô 增tăng 減giảm 增tăng 減giảm 義nghĩa 得đắc 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 難nạn/nan 意ý 既ký 不bất 增tăng 則tắc 善thiện 根căn 不bất 增tăng 減giảm 菩Bồ 提Đề 何hà 由do 可khả 得đắc 。 既ký 其kỳ 無vô 增tăng 減giảm 煩phiền 惱não 何hà 由do 可khả 離ly 此thử 就tựu 平bình 等đẳng 門môn 設thiết 難nạn/nan 也dã 佛Phật 答đáp 以dĩ 是thị 不bất 增tăng 減giảm 應ưng 應ưng 般Bát 若Nhã 以dĩ 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 秤xứng 無vô 般Bát 若Nhã 增tăng 咸hàm 之chi 理lý 如như 無vô 增tăng 減giảm 而nhi 悞ngộ 故cố 能năng 成thành 至chí 功công 果quả 也dã 初sơ 心tâm 得đắc 後hậu 心tâm 得đắc 者giả 第đệ 二nhị 就tựu 無vô 增tăng 減giảm 增tăng 減giảm 義nghĩa 明minh 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。 由do 語ngữ 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。 正chánh 觀quán 增tăng 明minh 知tri 淵uyên 咸hàm 損tổn 故cố 行hành 菩Bồ 提Đề 若nhược 無vô 增tăng 減giảm 。 則tắc 正chánh 觀quán 減giảm 顛điên 倒đảo 增tăng 如như 住trụ 般Bát 若Nhã 故cố 不bất 住trụ 顛điên 倒đảo 。 住trụ 顛điên 倒đảo 則tắc 不bất 住trụ 般Bát 若Nhã 也dã 今kim 此thử 論luận 菩Bồ 提Đề 無vô 常thường 行hành 正chánh 作tác 善thiện 根căn 不bất 增tăng 答đáp 難nạn/nan 也dã 雙song 定định 二nhị 門môn 雙song 能năng 兩lưỡng 難nạn/nan 次thứ 釋thích 難nan 竟cánh 及cập 正chánh 難nạn/nan 也dã 為vi 初sơ 心tâm 得đắc 兩lưỡng 亦diệc 亦diệc 得đắc 也dã 初sơ 心tâm 不bất 至chí 後hậu 心tâm 結kết 難nạn/nan 也dã 初sơ 心tâm 亦diệc 生sanh 即tức 滅diệt 不bất 假giả 至chí 後hậu 也dã 後hậu 心tâm 時thời 無vô 復phục 初sơ 心tâm 後hậu 心tâm 時thời 無vô 復phục 初sơ 心tâm 後hậu 心tâm 豈khởi 在tại 初sơ 心tâm 中trung 耶da 如như 是thị 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 不bất 俱câu 者giả 此thử 釋thích 難nạn/nan 意ý 有hữu 初sơ 心tâm 時thời 未vị 有hữu 後hậu 心tâm 有hữu 後hậu 心tâm 時thời 無vô 初sơ 後hậu 心tâm 故cố 言ngôn 不bất 俱câu 也dã 云vân 何hà 善thiện 根căn 增tăng 益ích 者giả 正chánh 作tác 難nạn/nan 也dã 若nhược 爾nhĩ 則tắc 臨lâm 至chí 佛Phật 時thời 唯duy 有hữu 一nhất 念niệm 善thiện 根căn 也dã 爾nhĩ 前tiền 皆giai 已dĩ 滅diệt 無vô 則tắc 善thiện 根căn 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 終chung 至chí 十Thập 地Địa 但đãn 有hữu 一nhất 念niệm 遂toại 無vô 增tăng 損tổn 云vân 何hà 。 得đắc 佛Phật 道Đạo 耶da 。 佛Phật 答đáp 為vi 二nhị 初sơ 就tựu 法pháp 譬thí 門môn 答đáp 二nhị 重trọng/trùng 就tựu 法pháp 說thuyết 門môn 答đáp 初sơ 開khai 譬thí 答đáp 二nhị 合hợp 譬thí 答đáp 由do 來lai 論luận 師sư 義nghĩa 開khai 此thử 文văn 證chứng 實thật 法pháp 不bất 斷đoạn 惑hoặc 等đẳng 實thật 法pháp 火hỏa 不bất 能năng 燒thiêu 。 假giả 名danh 相tướng 續tục 故cố 有hữu 斷đoạn 燒thiêu 等đẳng 用dụng 今kim 經kinh 論luận 無vô 有hữu 此thử 意ý 初sơ 云vân 不bất 燒thiêu 者giả 實thật 法pháp 不bất 燒thiêu 不bất 離ly 初sơ 者giả 假giả 名danh 燒thiêu 也dã 今kim 問vấn 若nhược 爾nhĩ 可khả 云vân 非phi 初sơ 心tâm 得đắc 非phi 離ly 初sơ 心tâm 得đắc 正chánh 是thị 後hậu 心tâm 得đắc 應ưng 云vân 不bất 離ly 後hậu 心tâm 得đắc 云vân 何hà 言ngôn 非phi 。 後hậu 心tâm 耶da 又hựu 問vấn 此thử 兩lưỡng 不bất 斷đoạn 句cú 可khả 得đắc 不bất 燒thiêu 兩lưỡng 不bất 離ly 句cú 此thử 後hậu 燒thiêu 復phục 何hà 得đắc 更cánh 問vấn 炷chú 為vi 燒thiêu 不bất 今kim 明minh 此thử 是thị 四tứ 禪thiền 非phi 即tức 初sơ 燒thiêu 非phi 離ly 初sơ 燒thiêu 非phi 離ly 後hậu 燒thiêu 而nhi 因nhân 假giả 名danh 燒thiêu 四tứ 句cú 不bất 得đắc 而nhi 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 得đắc 也dã 若nhược 初sơ 心tâm 得đắc 便tiện 初sơ 心tâm 是thị 佛Phật 何hà 須tu 後hậu 心tâm 若nhược 離ly 初sơ 心tâm 得đắc 離ly 心tâm 何hà 由do 有hữu 復phục 耶da 若nhược 即tức 後hậu 心tâm 得đắc 不bất 應ưng 因nhân 初sơ 若nhược 不bất 因nhân 初sơ 何hà 由do 有hữu 後hậu 若nhược 離ly 後hậu 心tâm 得đắc 者giả 後hậu 心tâm 應ưng 不bất 得đắc 初sơ 心tâm 番phiên 應ưng 得đắc 也dã 炷chú 為vi 燋tiều 不bất 者giả 以dĩ 眼nhãn 見kiến 因nhân 緣duyên 炷chú 燋tiều 我ngã 亦diệc 佛Phật 眼nhãn 見kiến 因nhân 緣duyên 假giả 名danh 得đắc 問vấn 云vân 何hà 因nhân 緣duyên 。 假giả 名danh 得đắc 道Đạo 論luận 云vân 初sơ 炎diễm 初sơ 心tâm 集tập 無vô 量lượng 功công 德đức 。 後hậu 心tâm 則tắc 具cụ 足túc 具cụ 足túc 故cố 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 習tập 故cố 得đắc 佛Phật 道Đạo 也dã 燈đăng 總tổng 譬thí 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 也dã 炷chú 喻dụ 無vô 明minh 等đẳng 煩phiền 惱não 。 也dã 初sơ 炎diễm 初Sơ 地Địa 智trí 後hậu 炎diễm 十Thập 地Địa 智trí 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 炷chú 燋tiều 盡tận 得đắc 佛Phật 道Đạo 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 是thị 中trung 菩Bồ 薩Tát 具cụ 足túc 。 十Thập 地Địa 下hạ 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 就tựu 法pháp 說thuyết 明minh 得đắc 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 從tùng 初sơ 心tâm 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 故cố 得đắc 佛Phật 道Đạo 也dã 白bạch 佛Phật 何hà 等đẳng 十Thập 地Địa 者giả 以dĩ 十Thập 地Địa 有hữu 二nhị 種chủng 故cố 問vấn 簡giản 別biệt 之chi 成thành 論luận 地địa 論luận 等đẳng 師sư 皆giai 云vân 乾can/kiền/càn 慧tuệ 等đẳng 三tam 乘thừa 共cộng 法pháp 歡hoan 喜hỷ 等đẳng 是thị 獨độc 菩Bồ 薩Tát 法pháp 今kim 明minh 不bất 共cộng 此thử 義nghĩa 須tu 知tri 是thị 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 有hữu 此thử 共cộng 不bất 共cộng 義nghĩa 只chỉ 此thử 共cộng 是thị 不bất 共cộng 而nhi 不bất 共cộng 不bất 共cộng 義nghĩa 也dã 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 者giả 未vị 得đắc 定định 水thủy 於ư 小Tiểu 乘Thừa 是thị 四tứ 善thiện 根căn 前tiền 也dã 於ư 大Đại 乘Thừa 未vị 得đắc 順thuận 忍nhẫn 三tam 十thập 心tâm 前tiền 也dã 性tánh 地địa 小Tiểu 乘Thừa 四tứ 善thiện 根căn 大Đại 乘Thừa 是thị 順thuận 忍nhẫn 三tam 十thập 心tâm 也dã 八bát 人nhân 小Tiểu 乘Thừa 見kiến 道đạo 十thập 五ngũ 心tâm 大Đại 乘Thừa 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 也dã 見kiến 地địa 小Tiểu 乘Thừa 初sơ 果quả 大Đại 乘Thừa 是thị 阿a 鞞bệ 地địa 也dã 然nhiên 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 即tức 是thị 阿a 鞞bệ 地địa 但đãn 八bát 人nhân 地địa 據cứ 初Sơ 地Địa 入nhập 心tâm 見kiến 據cứ 初Sơ 地Địa 滿mãn 心tâm 也dã 薄bạc 地địa 小Tiểu 乘Thừa 第đệ 二nhị 果quả 大Đại 乘Thừa 二nhị 地địa 至chí 十Thập 地Địa 論luận 云vân 過quá 阿a 鞞bệ 乃nãi 至chí 未vị 成thành 佛Phật 正Chánh 斷Đoạn 煩phiền 惱não 及cập 習tập 。 亦diệc 立lập 薄bạc 名danh 薄bạc 地địa 離ly 欲dục 地địa 小Tiểu 乘Thừa 那na 含hàm 大Đại 乘Thừa 不bất 配phối 地địa 但đãn 明minh 菩Bồ 薩Tát 離ly 欲dục 得đắc 五ngũ 通thông 也dã 已dĩ 辦biện 地địa 小Tiểu 乘Thừa 無Vô 學Học 大Đại 乘Thừa 佛Phật 地địa 也dã 此thử 七thất 地địa 不bất 列liệt 別biệt 名danh 故cố 配phối 菩Bồ 薩Tát 辟Bích 支Chi 既ký 列liệt 別biệt 名danh 故cố 不bất 辨biện 配phối 也dã 菩Bồ 薩Tát 地địa 二nhị 解giải 一nhất 云vân 歡hoan 喜hỷ 等đẳng 二nhị 即tức 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 法pháp 雲vân 皆giai 名danh 菩Bồ 薩Tát 地địa 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 去khứ 是thị 因nhân 緣duyên 甚thậm 深thâm 下hạ 大đại 段đoạn 第đệ 三tam 釋thích 破phá 疑nghi 明minh 中trung 道Đạo 行hạnh 也dã 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 。 文văn 來lai 者giả 上thượng 明minh 阿a 鞞bệ 因nhân 行hành 及cập 從tùng 得đắc 果quả 已dĩ 竟cánh 然nhiên 此thử 因nhân 果quả 之chi 義nghĩa 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 及cập 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 所sở 知tri 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 生sanh 疑nghi 而nhi 菩Bồ 薩Tát 起khởi 執chấp 故cố 須tu 釋thích 破phá 也dã 為vi 兩lưỡng 初sơ 釋thích 聲Thanh 聞Văn 人nhân 疑nghi 等đẳng 小tiểu 破phá 非phi 菩Bồ 薩Tát 執chấp 初sơ 須Tu 菩Bồ 提Đề 秤xứng 歎thán 生sanh 疑nghi 秤xứng 歎thán 者giả 明minh 因nhân 緣duyên 甚thậm 深thâm 所sở 謂vị 過quá 去khứ 。 心tâm 不bất 滅diệt 不bất 住trụ 。 而nhi 能năng 增tăng 益ích 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 也dã 生sanh 疑nghi 者giả 是thị 事sự 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 此thử 心tâm 為vi 住trụ 為vi 滅diệt 耶da 佛Phật 反phản 問vấn 云vân 若nhược 心tâm 滅diệt 諸chư 法pháp 雖tuy 無vô 生sanh 滅diệt 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 以dĩ 六lục 情tình 所sở 見kiến 生sanh 滅diệt 問vấn 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 去khứ 滅diệt 已dĩ 不bất 生sanh 若nhược 滅diệt 已dĩ 更cánh 生sanh 則tắc 墮đọa 常thường 見kiến 。 也dã 次thứ 問vấn 心tâm 生sanh 是thị 滅diệt 相tương/tướng 不bất 上thượng 問vấn 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 心tâm 今kim 問vấn 現hiện 在tại 未vị 滅diệt 心tâm 也dã 答đáp 云vân 是thị 滅diệt 相tương/tướng 已dĩ 滅diệt 者giả 不bất 可khả 更cánh 生sanh 今kim 現hiện 生sanh 者giả 必tất 滅diệt 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 先tiên 生sanh 後hậu 滅diệt 也dã 次thứ 問vấn 心tâm 滅diệt 相tương/tướng 是thị 滅diệt 不bất 者giả 此thử 問vấn 承thừa 上thượng 生sanh 所sở 言ngôn 現hiện 在tại 心tâm 後hậu 時thời 必tất 滅diệt 只chỉ 現hiện 在tại 心tâm 生sanh 即tức 有hữu 滅diệt 不bất 此thử 文văn 語ngữ 密mật 人nhân 好hảo/hiếu 不bất 學học 即tức 心tâm 字tự 為vi 生sanh 滅diệt 字tự 為vi 滅diệt 故cố 問vấn 云vân 心tâm 滅diệt 是thị 不bất 答đáp 云vân 不phủ 也dã 若nhược 心tâm 滅diệt 有hữu 滅diệt 者giả 若nhược 一nhất 時thời 有hữu 二nhị 相tương/tướng 一nhất 者giả 心tâm 生sanh 二nhị 者giả 後hậu 有hữu 滅diệt 云vân 何hà 一nhất 時thời 中trung 有hữu 生sanh 滅diệt 二nhị 法pháp 耶da 次thứ 問vấn 亦diệc 如như 是thị 住trụ 。 不bất 者giả 汝nhữ 既ký 言ngôn 當đương 心tâm 時thời 未vị 有hữu 滅diệt 畏úy 墮đọa 一nhất 時thời 之chi 生sanh 滅diệt 二nhị 法pháp 則tắc 生sanh 應ưng 心tâm 時thời 無vô 滅diệt 便tiện 是thị 常thường 住trụ 則tắc 生sanh 時thời 有hữu 滅diệt 還hoàn 墮đọa 二nhị 相tương/tướng 過quá 佛Phật 如như 是thị 反phản 覆phúc 難nạn/nan 善thiện 吉cát 辭từ 理lý 既ký 窮cùng 不bất 知tri 何hà 答đáp 故cố 云vân 如như 是thị 住trụ 如như 如như 住trụ 明minh 此thử 是thị 過quá 故cố 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。 故cố 名danh 常thường 住trụ 如như 如như 而nhi 住trụ 也dã 自tự 上thượng 來lai 顯hiển 聲Thanh 聞Văn 人nhân 不bất 解giải 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 也dã 寄ký 善thiện 吉cát 破phá 餘dư 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 破phá 凡phàm 夫phù 生sanh 滅diệt 心tâm 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 論luận 文văn 難nan 解giải 今kim 以dĩ 鑽toàn 求cầu 作tác 此thử 釋thích 也dã 脫thoát 不bất 諧hài 更cánh 俟sĩ 人nhân 當đương 作tác 實thật 證chứng 不bất 者giả 汝nhữ 說thuyết 心tâm 相tương/tướng 同đồng 如như 住trụ 去khứ 即tức 是thị 實thật 際tế 。 可khả 心tâm 作tác 實thật 際tế 不bất 好hảo/hiếu 體thể 應ưng 例lệ 而nhi 小Tiểu 乘Thừa 智trí 劣liệt 但đãn 得đắc 云vân 心tâm 同đồng 如như 如như 是thị 定định 義nghĩa 也dã 實thật 際tế 是thị 涅Niết 槃Bàn 即tức 滅diệt 身thân 心tâm 故cố 不bất 得đắc 云vân 心tâm 作tác 實thật 際tế 也dã 次thứ 問vấn 是thị 為vi 甚thậm 深thâm 不bất 生sanh 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 心tâm 同đồng 如như 不bất 得đắc 作tác 實thật 際tế 故cố 今kim 問vấn 汝nhữ 既ký 云vân 心tâm 同đồng 如như 如như 深thâm 不bất 須Tu 菩Bồ 提Đề 不bất 能năng 遍biến 了liễu 如như 故cố 云vân 甚thậm 深thâm 前tiền 明minh 小Tiểu 乘Thừa 不bất 知tri 心tâm 是thị 實thật 際tế 今kim 復phục 明minh 其kỳ 不bất 能năng 遍biến 知tri 如như 也dã 次thứ 問vấn 但đãn 如như 是thị 心tâm 不bất 答đáp 云vân 不phủ 也dã 心tâm 有hữu 知tri 如như 無vô 知tri 故cố 心tâm 不bất 得đắc 是thị 如như 次thứ 問vấn 離ly 如như 有hữu 心tâm 答đáp 云vân 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 如như 心tâm 云vân 何hà 獨độc 離ly 如như 耶da 心tâm 與dữ 如như 既ký 不bất 得đắc 即tức 離ly 就tựu 如như 中trung 自tự 有hữu 見kiến 如như 不bất 答đáp 云vân 不phủ 也dã 如như 中trung 無vô 物vật 相tương 見kiến 也dã 能năng 如như 是thị 行hành 為vi 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 不bất 者giả 明minh 菩Bồ 薩Tát 不bất 住trụ 如như 中trung 而nhi 能năng 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 故cố 佛Phật 問vấn 如như 是thị 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 不bất 須Tu 菩Bồ 提Đề 自tự 觀quán 小Tiểu 乘Thừa 智trí 淺thiển 大Đại 乘Thừa 法Pháp 深thâm 故cố 答đáp 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 得đắc 行hành 是thị 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 也dã 後hậu 當đương 作tác 實thật 際tế 已dĩ 來lai 明minh 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 不bất 了liễu 無vô 生sanh 滅diệt 義nghĩa 也dã 故cố 知tri 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 皆giai 是thị 阿a 鞞bệ 所sở 了liễu 絕tuyệt 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 也dã 古cổ 解giải 不bất 同đồng 今kim 更cánh 列liệt 之chi 有hữu 人nhân 云vân 心tâm 生sanh 是thị 滅diệt 相tương/tướng 不bất 者giả 問vấn 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 不phủ 也dã 心tâm 體thể 是thị 無vô 常thường 故cố 答đáp 云vân 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 也dã 是thị 心tâm 滅diệt 有hữu 滅diệt 者giả 既ký 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 頗phả 實thật 滅diệt 不bất 答đáp 以dĩ 體thể 即tức 虗hư 乎hồ 故cố 答đáp 云vân 不phủ 也dã 如như 是thị 住trụ 不bất 既ký 無vô 生sanh 滅diệt 如như 是thị 住trụ 不bất 答đáp 以dĩ 體thể 同đồng 於ư 如như 故cố 云vân 如như 如như 住trụ 也dã 當đương 作tác 實thật 際tế 證chứng 不bất 者giả 問vấn 有hữu 證chứng 果Quả 不bất 答đáp 以dĩ 心tâm 體thể 同đồng 如như 故cố 云vân 不phủ 也dã 但đãn 如như 是thị 心tâm 不bất 者giả 遣khiển 彼bỉ 同đồng 如như 之chi 心tâm 也dã 如như 見kiến 不bất 者giả 既ký 遣khiển 於ư 心tâm 今kim 又hựu 遣khiển 如như 也dã 上thượng 來lai 過quá 去khứ 心tâm 不bất 生sanh 現hiện 心tâm 即tức 滅diệt 又hựu 無vô 證chứng 果Quả 即tức 是thị 明minh 深thâm 奧áo 也dã 此thử 釋thích 智trí 功công 恨hận 乖quai 論luận 未vị 辨biện 得đắc 失thất 也dã 師sư 未vị 依y 論luận 之chi 時thời 釋thích 三tam 句cú 是thị 因nhân 緣duyên 義nghĩa 也dã 佛Phật 有hữu 三tam 句cú 須Tu 菩Bồ 提Đề 三tam 答đáp 答đáp 中trung 初sơ 句cú 與dữ 第đệ 三tam 句cú 皆giai 不phủ 也dã 答đáp 第đệ 三tam 句cú 云vân 心tâm 生sanh 是thị 滅diệt 求cầu 此thử 三tam 句cú 唯duy 成thành 是thị 非phi 兩lưỡng 句cú 耳nhĩ 佛Phật 問vấn 心tâm 滅diệt 更cánh 生sanh 不bất 答đáp 云vân 不bất 更cánh 生sanh 若nhược 有hữu 生sanh 法pháp 可khả 滅diệt 云vân 何hà 即tức 滅diệt 法pháp 可khả 生sanh 則tắc 是thị 無vô 生sanh 滅diệt 。 義nghĩa 也dã 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 而nhi 說thuyết 生sanh 則tắc 指chỉ 滅diệt 為vi 生sanh 故cố 云vân 心tâm 是thị 滅diệt 相tương/tướng 也dã 此thử 滅diệt 是thị 生sanh 滅diệt 。 滅diệt 豈khởi 是thị 滅diệt 故cố 第đệ 三tam 句cú 云vân 滅diệt 相tương/tướng 非phi 也dã 又hựu 一nhất 勢thế 釋thích 上thượng 無vô 初sơ 心tâm 後hậu 心tâm 因nhân 此thử 更cánh 論luận 心tâm 生sanh 滅diệt 義nghĩa 佛Phật 問vấn 滅diệt 更cánh 生sanh 不bất 答đáp 云vân 滅diệt 不bất 更cánh 生sanh 答đáp 第đệ 二nhị 云vân 心tâm 是thị 滅diệt 相tương/tướng 然nhiên 此thử 二nhị 答đáp 相tương 違vi 前tiền 既ký 云vân 滅diệt 不bất 更cánh 生sanh 亦diệc 應ưng 今kim 生sanh 不bất 復phục 滅diệt 今kim 生sanh 既ký 生sanh 前tiền 滅diệt 亦diệc 應ưng 更cánh 生sanh 好hảo/hiếu 體thể 應ưng 例lệ 而nhi 不bất 例lệ 者giả 此thử 為vi 破phá 病bệnh 眾chúng 生sanh 多đa 著trước 常thường 病bệnh 故cố 云vân 滅diệt 去khứ 不bất 復phục 更cánh 生sanh 。 今kim 明minh 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 生sanh 而nhi 必tất 滅diệt 故cố 云vân 生sanh 是thị 滅diệt 相tương/tướng 故cố 兩lưỡng 句cú 皆giai 是thị 破phá 常thường 也dã 第đệ 三tam 句cú 既ký 是thị 滅diệt 相tương/tướng 不bất 可khả 答đáp 云vân 是thị 生sanh 滅diệt 故cố 復phục 不bất 可khả 答đáp 是thị 滅diệt 相tương/tướng 故cố 答đáp 云vân 不phủ 也dã 然nhiên 師sư 望vọng 通thông 方phương 無vô 礙ngại 因nhân 緣duyên 義nghĩa 不bất 可khả 加gia 也dã 但đãn 與dữ 論luận 不bất 同đồng 故cố 復phục 示thị 之chi 須Tu 菩Bồ 提Đề 如như 是thị 行hành 為vi 何hà 處xứ 行hành 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 行hành 第đệ 二nhị 破phá 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 執chấp 有hữu 此thử 文văn 來lai 者giả 須Tu 菩Bồ 提Đề 上thượng 來lai 辭từ 理lý 屈khuất 此thử 中trung 有hữu 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 菩Bồ 薩Tát 便tiện 云vân 小Tiểu 乘Thừa 智trí 淺thiển 自tự 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 道đạo 深thâm 故cố 佛Phật 破phá 云vân 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 行hành 為vi 何hà 處xứ 行hành 答đáp 云vân 如như 是thị 行hành 無vô 處xứ 行hành 菩Bồ 薩Tát 住trụ 如như 中trung 行hành 實thật 無vô 所sở 行hành 何hà 以dĩ 自tự 高cao 耶da 次thứ 佛Phật 問vấn 如như 是thị 行hành 為vi 何hà 處xứ 行hành 既ký 間gian 破phá 行hành 便tiện 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 故cố 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 行hành 何hà 故cố 無vô 行hành 耶da 二nhị 行hành 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 行hành 便tiện 有hữu 行hành 相tương/tướng 故cố 明minh 此thử 是thị 無vô 行hàng 行hàng 也dã 所sở 行hành 是thị 能năng 行hành 二nhị 相tương/tướng 耶da 亦diệc 有hữu 所sở 得đắc 行hành 為vi 二nhị 行hành 無vô 所sở 得đắc 為vi 不bất 二nhị 行hành 也dã 下hạ 一nhất 一nhất 責trách 破phá 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 也dã 不bất 行hành 相tương/tướng 者giả 不bất 著trước 有hữu 也dã 不bất 懷hoài 相tương/tướng 者giả 不bất 著trước 無vô 也dã 。

今kim 菩Bồ 薩Tát 離ly 二nhị 邊biên 行hành 中trung 中trung 道đạo 菩Bồ 薩Tát 為vì 眾chúng 生sanh 。 入nhập 三tam 下hạ 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 段đoạn 明minh 阿a 鞞bệ 人nhân 化hóa 行hành 為vi 三tam 初sơ 明minh 為vi 眾chúng 生sanh 起khởi 行hành 二nhị 明minh 為vi 眾chúng 生sanh 起khởi 願nguyện 三tam 願nguyện 既ký 成thành 即tức 便tiện 得đắc 果quả 起khởi 行hành 即tức 是thị 成thành 就tựu 。 眾chúng 生sanh 明minh 願nguyện 即tức 是thị 淨tịnh 佛Phật 土độ 阿a 鞞bệ 所sở 行hành 不bất 出xuất 此thử 二nhị 故cố 明minh 之chi 也dã 初sơ 中trung 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 此thử 品phẩm 未vị 明minh 為vi 眾chúng 生sanh 起khởi 三tam 昧muội 三tam 昧muội 行hành 也dã 二nhị 夢mộng 行hành 品phẩm 初sơ 論luận 辨biện 此thử 義nghĩa 也dã 為vi 眾chúng 生sanh 入nhập 三Tam 明Minh 昧muội 者giả 菩Bồ 薩Tát 既ký 得đắc 悟ngộ 亦diệc 令linh 物vật 同đồng 悟ngộ 又hựu 上thượng 明minh 菩Bồ 薩Tát 不bất 在tại 有hữu 無vô 。 中trung 行hành 今kim 欲dục 入nhập 空Không 三Tam 昧Muội 。 者giả 此thử 是thị 為vi 物vật 故cố 同đồng 空không 也dã 菩Bồ 薩Tát 所sở 得đắc 。 未vị 始thỉ 空không 有hữu 也dã 此thử 中trung 先tiên 明minh 無vô 作tác 次thứ 空không 次thứ 無vô 相tướng 去khứ 六lục 道đạo 皆giai 以dĩ 願nguyện 故cố 受thọ 生sanh 三tam 塗đồ 則tắc 臨lâm 終chung 起khởi 愛ái 三tam 善thiện 道đạo 亦diệc 然nhiên 皆giai 起khởi 愛ái 願nguyện 生sanh 故cố 菩Bồ 薩Tát 先tiên 破phá 其kỳ 愛ái 願nguyện 令linh 不bất 生sanh 六lục 道đạo 脫thoát 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。 也dã 愛ái 願nguyện 何hà 由do 斷đoạn 須tu 我ngã 空không 故cố 說thuyết 空không 行hành 雖tuy 不bất 見kiến 我ngã 猶do 見kiến 男nam 女nữ 萬vạn 相tương 次thứ 無vô 也dã 。

夢Mộng 行Hành 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 八bát

若nhược 凡phàm 夫phu 覺giác 果quả 夢mộng 覺giác 行hành 是thị 行hành 夢mộng 行hành 非phi 行hành 菩Bồ 薩Tát 了liễu 夢mộng 覺giác 不bất 二nhị 夢mộng 覺giác 既ký 行hành 覺giác 夢mộng 亦diệc 行hành 若nhược 覺giác 夢mộng 不bất 行hành 夢mộng 覺giác 亦diệc 不bất 行hành 今kim 正chánh 明minh 菩Bồ 薩Tát 夢mộng 覺giác 不bất 二nhị 行hành 故cố 云vân 夢mộng 行hành 亦diệc 又hựu 此thử 亦diệc 文văn 中trung 具cụ 論luận 三tam 種chủng 義nghĩa 一nhất 步bộ 論luận 夢mộng 中trung 行hành 有hữu 益ích 無vô 益ích 。 二nhị 論luận 夢mộng 中trung 行hành 集tập 成thành 不bất 集tập 成thành 三tam 論luận 夢mộng 迴hồi 向hướng 非phi 迴hồi 向hướng 通thông 論luận 夢mộng 中trung 行hành 三tam 事sự 故cố 以dĩ 目mục 品phẩm 也dã 然nhiên 經kinh 中trung 明minh 夢mộng 不bất 同đồng 若nhược 如như 十thập 喻dụ 明minh 夢mộng 則tắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 凡phàm 夫phu 皆giai 如như 夢mộng 故cố 有hữu 一nhất 法pháp 過quá 涅Niết 槃Bàn 者giả 亦diệc 如như 夢mộng 也dã 此thử 則tắc 取thủ 凡phàm 夫phu 知tri 如như 以dĩ 之chi 為vi 夢mộng 取thủ 聖thánh 人nhân 如như 此thử 了liễu 悟ngộ 故cố 如như 覺giác 意ý 識thức 潛tiềm 行hành 非phi 現hiện 譬thí 如như 夢mộng 然nhiên 此thử 之chi 覺giác 夢mộng 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 非phi 但đãn 覺giác 行hành 般Bát 若Nhã 無vô 益ích 夢mộng 行hành 般Bát 若Nhã 亦diệc 無vô 益ích 也dã 二nhị 者giả 二Nhị 乘Thừa 所sở 行hành 望vọng 凡phàm 夫phu 夢mộng 皆giai 分phân 明minh 故cố 如như 覺giác 望vọng 凡phàm 夫phu 所sở 行hành 皆giai 是thị 夢mộng 如như 此thử 夢mộng 覺giác 皆giai 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 三tam 者giả 二Nhị 乘Thừa 所sở 行hành 望vọng 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 二Nhị 乘Thừa 則tắc 是thị 覺giác 則tắc 菩Bồ 薩Tát 覺giác 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 前tiền 凡phàm 聖thánh 二nhị 覺giác 夢mộng 皆giai 非phi 也dã 更cánh 一nhất 節tiết 意ý 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 非phi 覺giác 非phi 夢mộng 始thỉ 是thị 正chánh 行hạnh 般Bát 若Nhã 也dã 此thử 中trung 三tam 章chương 一nhất 論luận 菩Bồ 薩Tát 夢mộng 中trung 。 般Bát 若Nhã 有hữu 益ích 無vô 益ích 。 二nhị 汎# 論luận 餘dư 夢mộng 中trung 業nghiệp 集tập 成thành 不bất 集tập 成thành 三tam 論luận 夢mộng 中trung 成thành 迴hồi 向hướng 不bất 成thành 迴hồi 向hướng 身thân 子tử 所sở 以dĩ 問vấn 者giả 上thượng 品phẩm 未vị 明minh 覺giác 時thời 入nhập 三tam 昧muội 自tự 行hành 兼kiêm 人nhân 故cố 今kim 因nhân 此thử 問vấn 夢mộng 中trung 事sự 也dã 凡phàm 引dẫn 兩lưỡng 經kinh 請thỉnh 須Tu 菩Bồ 提Đề 決quyết 之chi 一nhất 經Kinh 云vân 夢mộng 中trung 通thông 三tam 性tánh 則tắc 夢mộng 中trung 有hữu 一nhất 長trường/trưởng 行hành 便tiện 應ưng 夢mộng 行hành 有hữu 益ích 二nhị 經Kinh 云vân 夢mộng 是thị 虗hư 妄vọng 而nhi 謂vị 有hữu 此thử 二nhị 相tương/tướng 夢mộng 中trung 定định 有hữu 益ích 為vi 無vô 益ích 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 般Bát 若Nhã 正chánh 觀quán 離ly 二nhị 邊biên 益ích 明minh 夢mộng 中trung 有hữu 三tam 性tánh 豈khởi 可khả 無vô 益ích 夢mộng 是thị 虗hư 誑cuống 豈khởi 可khả 言ngôn 有hữu 益ích 是thị 故cố 直trực 依y 實thật 故cố 益ích 不bất 見kiến 夢mộng 不bất 見kiến 覺giác 亦diệc 不bất 見kiến 益ích 與dữ 無vô 益ích 此thử 是thị 了liễu 悟ngộ 覺giác 行hành 既ký 益ích 夢mộng 豈khởi 不bất 益ích 別biệt 夢mộng 行hành 不bất 益ích 則tắc 覺giác 行hành 亦diệc 不bất 益ích 也dã 。

次thứ 身thân 子tử 問vấn 有hữu 集tập 成thành 不bất 集tập 者giả 第đệ 二nhị 論luận 夢mộng 中trung 集tập 成thành 不bất 成thành 身thân 子tử 般Bát 若Nhã 實thật 相tướng 非phi 夢mộng 非phi 覺giác 非phi 益ích 不bất 益ích 不bất 復phục 更cánh 難nan 此thử 事sự 故cố 別biệt 問vấn 夢mộng 業nghiệp 集tập 成thành 不bất 集tập 成thành 事sự 也dã 集tập 是thị 業nghiệp 集tập 能năng 成thành 果quả 報báo 名danh 成thành 也dã 問vấn 言ngôn 云vân 夢mộng 中trung 心tâm 微vi 弱nhược 云vân 何hà 得đắc 業nghiệp 集tập 能năng 成thành 果quả 報báo 耶da 此thử 是thị 難nan 信tín 夢mộng 中trung 集tập 成thành 業nghiệp 聞văn 經Kinh 中trung 夢mộng 通thông 三tam 性tánh 故cố 明minh 夢mộng 中trung 有hữu 集tập 成thành 所sở 以dĩ 身thân 子tử 難nan 了liễu 須Tu 菩Bồ 提Đề 益ích 云vân 夢mộng 中trung 驚kinh 生sanh 覺giác 已dĩ 稱xưng 將tương 快khoái 此thử 意ý 明minh 單đơn 夢mộng 起khởi 善thiện 惡ác 則tắc 業nghiệp 不bất 集tập 成thành 若nhược 覺giác 已dĩ 復phục 因nhân 緣duyên 助trợ 資tư 則tắc 夢mộng 中trung 不bất 便tiện 集tập 成thành 也dã 次thứ 身thân 子tử 益ích 一nhất 切thiết 業nghiệp 有hữu 因nhân 緣duyên 則tắc 生sanh 無vô 因nhân 緣duyên 則tắc 不bất 生sanh 因nhân 緣duyên 者giả 謂vị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 業nghiệp 是thị 身thân 口khẩu 業nghiệp 思tư 是thị 意ý 業nghiệp 明minh 二nhị 業nghiệp 假giả 四tứ 因nhân 緣duyên 生sanh 無vô 因nhân 緣duyên 則tắc 不bất 生sanh 也dã 此thử 答đáp 意ý 明minh 因nhân 覺giác 故cố 夢mộng 中trung 起khởi 善thiện 惡ác 業nghiệp 然nhiên 此thử 夢mộng 中trung 善thiện 惡ác 復phục 假giả 見kiến 覺giác 時thời 助trợ 資tư 則tắc 成thành 不bất 助trợ 資tư 則tắc 不bất 成thành 下hạ 須Tu 菩Bồ 提Đề 述thuật 成thành 必tất 答đáp 次thứ 身thân 子tử 問vấn 如như 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 業nghiệp 自tự 相tương 離ly 者giả 上thượng 須Tu 菩Bồ 提Đề 明minh 假giả 覺giác 因nhân 緣duyên 故cố 夢mộng 中trung 業nghiệp 成thành 今kim 總tổng 一nhất 切thiết 業nghiệp 皆giai 空không 尚thượng 無vô 覺giác 時thời 業nghiệp 成thành 況huống 有hữu 夢mộng 中trung 不bất 業nghiệp 耶da 須Tu 菩Bồ 提Đề 亦diệc 總tổng 答đáp 一nhất 切thiết 夢mộng 覺giác 業nghiệp 雖tuy 空không 於ư 凡phàm 夫phu 取thủ 相tương/tướng 故cố 有hữu 集tập 成thành 也dã 。

第đệ 三tam 論luận 夢mộng 中trung 迴hồi 向hướng 義nghĩa 者giả 身thân 子tử 二nhị 種chủng 難nạn/nan 一nhất 者giả 前tiền 夢mộng 不bất 二nhị 生sanh 難nạn/nan 若nhược 夢mộng 覺giác 不bất 二nhị 覺giác 迴hồi 向hướng 既ký 成thành 夢mộng 中trung 迴hồi 向hướng 亦diệc 應ưng 成thành 迴hồi 向hướng 二nhị 者giả 明minh 覺giác 時thời 有hữu 所sở 得đắc 尚thượng 不bất 成thành 迴hồi 向hướng 況huống 夢mộng 中trung 成thành 迴hồi 向hướng 耶da 須Tu 菩Bồ 提Đề 推thôi 彌Di 勒Lặc 者giả 此thử 猶do 是thị 一nhất 類loại 義nghĩa 別biệt 當đương 答đáp 之chi 不bất 異dị 前tiền 說thuyết 今kim 推thôi 彌Di 勒Lặc 彌Di 勒Lặc 更cánh 就tựu 異dị 門môn 答đáp 之chi 故cố 彌Di 勒Lặc 云vân 名danh 之chi 與dữ 體thể 真chân 之chi 與dữ 俗tục 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 何hà 而nhi 答đáp 既ký 悟ngộ 不bất 問vấn 不bất 答đáp 不bất 夢mộng 不bất 覺giác 覺giác 中trung 迴hồi 向hướng 既ký 成thành 迴hồi 向hướng 夢mộng 中trung 豈khởi 不bất 成thành 耶da 汝nhữ 上thượng 來lai 紛phân 云vân 見kiến 有hữu 夢mộng 異dị 覺giác 復phục 云vân 有hữu 能năng 答đáp 所sở 答đáp 作tác 如như 此thử 有hữu 所sở 得đắc 難nan 了liễu 身thân 子tử 次thứ 問vấn 如như 所sở 說thuyết 空không 證chứng 此thử 空không 不bất 著trước 者giả 此thử 云vân 異dị 彌Di 勒Lặc 有hữu 證chứng 便tiện 即tức 有hữu 能năng 答đáp 所sở 答đáp 故cố 彌Di 勒Lặc 答đáp 云vân 既ký 不bất 見kiến 能năng 答đáp 所sở 答đáp 何hà 有hữu 證chứng 耶da 佛Phật 下hạ 呵ha 身thân 子tử 汝nhữ 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 尚thượng 不bất 見kiến 證chứng 況huống 菩Bồ 薩Tát 耶da 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 為vi 化hóa 起khởi 願nguyện 亦diệc 是thị 淨tịnh 佛Phật 土độ 也dã 文văn 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 發phát 大đại 誓thệ 願nguyện 。 二nhị 防phòng 始thỉ 行hành 退thoái 心tâm 初sơ 兩lưỡng 一nhất 別biệt 約ước 六Lục 度Độ 發phát 六lục 願nguyện 二nhị 總tổng 約ước 六Lục 度Độ 發phát 願nguyện 文văn 處xứ 一nhất 問vấn 起khởi 知tri 見kiến 眾chúng 生sanh 有hữu 穢uế 故cố 願nguyện 淨tịnh 土độ 耳nhĩ 菩Bồ 薩Tát 未vị 曾tằng 。 淨tịnh 穢uế 也dã 問vấn 何hà 故cố 明minh 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 耶da 答đáp 阿a 鞞bệ 菩Bồ 薩Tát 既ký 了liễu 悟ngộ 己kỷ 心tâm 淨tịnh 故cố 云vân 淨tịnh 今kim 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 同đồng 菩Bồ 薩Tát 了liễu 悟ngộ 故cố 心tâm 淨tịnh 土độ 亦diệc 淨tịnh 故cố 唯duy 以dĩ 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 土độ 為vi 行hành 端đoan 也dã 無vô 有hữu 所sở 應ưng 者giả 上thượng 來lai 猶do 是thị 麤thô 願nguyện 耳nhĩ 令linh 捨xả 土thổ/độ 沙sa 生sanh 於ư 寶bảo 玉ngọc 今kim 令linh 淨tịnh 穢uế 皆giai 捨xả 故cố 一nhất 。 無vô 所sở 著trước 也dã 。

生sanh 死tử 道đạo 長trường/trưởng 下hạ 第đệ 二nhị 防phòng 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 退thoái 心tâm 見kiến 生sanh 死tử 道đạo 長trường/trưởng 眾chúng 生sanh 性tánh 多đa 故cố 欲dục 退thoái 耳nhĩ 今kim 了liễu 悟ngộ 生sanh 死tử 何hà 曾tằng 短đoản 長trường/trưởng 眾chúng 生sanh 未vị 曾tằng 多đa 眾chúng 生sanh 之chi 與dữ 無vô 眾chúng 生sanh 詮thuyên 何hà 物vật 少thiểu 多đa 耶da 誰thùy 厭yếm 耶da 厭yếm 何hà 物vật 耶da 。

河Hà 天Thiên 品Phẩm 第đệ 五ngũ 十thập 九cửu

此thử 第đệ 三Tam 明Minh 願nguyện 行hành 無vô 成thành 便tiện 得đắc 受thọ 記ký 。 先tiên 明minh 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 後hậu 發phát 願nguyện 是thị 淨tịnh 佛Phật 道Đạo 行hành 亦diệc 得đắc 但đãn 是thị 願nguyện 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 入nhập 三tam 三tam 昧muội 願nguyện 取thủ 淨tịnh 土độ 。 但đãn 先tiên 受thọ 行hành 名danh 後hậu 稱xưng 願nguyện 因nhân 問vấn 此thử 是thị 阿a 鞞bệ 人nhân 二nhị 行hành 亦diệc 是thị 阿a 鞞bệ 人nhân 得đắc 記ký 耶da 答đáp 是thị 已dĩ 得đắc 記ký 阿a 鞞bệ 明minh 二nhị 行hành 則tắc 不bất 復phục 得đắc 記ký 但đãn 餘dư 人nhân 聞văn 阿a 鞞bệ 二nhị 行hành 了liễu 悟ngộ 故cố 得đắc 記ký 也dã 若nhược 未vị 得đắc 記ký 。 阿a 鞞bệ 人nhân 悟ngộ 二nhị 行hành 故cố 得đắc 記ký 也dã 若nhược 未vị 得đắc 理lý 阿a 鞞bệ 人nhân 悟ngộ 二nhị 行hành 故cố 得đắc 記ký 也dã 一nhất 解giải 云vân 此thử 女nữ 父phụ 母mẫu 就tựu 何hà 天thiên 神thần 求cầu 此thử 女nữ 故cố 神thần 若nhược 名danh 為vi 河hà 天thiên 也dã 二nhị 云vân 令linh 名danh 為vi 定định 也dã 。

品phẩm 三tam 初sơ 明minh 願nguyện 行hành 成thành 二nhị 二nhị 得đắc 受thọ 記ký 三tam 出xuất 因nhân 釋thích 得đắc 記ký 所sở 由do 也dã 初sơ 三tam 一nhất 餘dư 悟ngộ 二nhị 供cúng 養dường 三tam 迴hồi 向hướng 問vấn 上thượng 明minh 淨tịnh 土độ 行hành 應ưng 有hữu 多đa 人nhân 得đắc 悟ngộ 何hà 故cố 此thử 女nữ 獨độc 羅la 疑nghi 以dĩ 為vi 受thọ 記ký 答đáp 多đa 有hữu 發phát 淨tịnh 土độ 願nguyện 去khứ 不bất 發phát 言ngôn 女nữ 人nhân 性tánh 輕khinh 疎sơ 好hảo/hiếu 勝thắng 世thế 世thế 習tập 氣khí 故cố 獨độc 發phát 言ngôn 亦diệc 解giải 云vân 諸chư 外ngoại 道đạo 云vân 大đại 人nhân 有hữu 得đắc 道Đạo 分phần/phân 餘dư 人nhân 無vô 分phần/phân 佛Phật 法Pháp 不bất 爾nhĩ 不bất 簡giản 大đại 小tiểu 同đồng 悟ngộ 便tiện 為vi 受thọ 記ký 也dã 又hựu 若nhược 此thử 女nữ 不bất 從tùng 眾chúng 起khởi 便tiện 與dữ 記ký 者giả 人nhân 則tắc 不bất 測trắc 所sở 由do 故cố 因nhân 其kỳ 發phát 言ngôn 故cố 與dữ 記ký 也dã 佛Phật 微vi 笑tiếu 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 授thọ 記ký 亦diệc 三tam 初sơ 現hiện 瑞thụy 二nhị 問vấn 瑞thụy 所sở 由do 三tam 正chánh 授thọ 記ký 二nhị 文văn 多đa 知tri 正chánh 受thọ 記ký 云vân 轉chuyển 女nữ 身thân 後hậu 方phương 作tác 佛Phật 也dã 問vấn 此thử 女nữ 人nhân 劫kiếp 積tích 功công 德đức 何hà 故cố 行hành 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 後hậu 方phương 轉chuyển 女nữ 身thân 答đáp 五ngũ 欲dục 難nạn/nan 斷đoạn 女nữ 人nhân 著trước 欲dục 性tánh 情tình 多đa 雖tuy 世thế 世thế 積tích 德đức 猶do 不bất 能năng 轉chuyển 故cố 曰viết 記ký 後hậu 行hành 轉chuyển 也dã 二nhị 解giải 云vân 此thử 女nữ 宿túc 世thế 以dĩ 多đa 種chủng 女nữ 人nhân 身thân 子tử 受thọ 記ký 為vi 引dẫn 接tiếp 人nhân 也dã 三tam 解giải 云vân 經kinh 說thuyết 女nữ 人nhân 有hữu 五ngũ 礙ngại 不bất 說thuyết 不bất 得đắc 受thọ 記ký 何hà 須tu 問vấn 耶da 阿A 難Nan 問vấn 是thị 女nữ 何hà 處xứ 殖thực 德đức 下hạ 第đệ 三tam 出xuất 往vãng 因nhân 釋thích 得đắc 記ký 之chi 由do 也dã 。

不Bất 證Chứng 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập

四tứ 品phẩm 明minh 上thượng 根căn 行hành 相tương/tướng 為vi 三tam 初sơ 明minh 自tự 行hành 成thành 二nhị 明minh 化hóa 他tha 行hành 成thành 三tam 雙song 釋thích 成thành 二nhị 行hành 亦diệc 是thị 第đệ 三tam 所sở 以dĩ 二nhị 行hành 得đắc 成thành 者giả 猶do 學học 空không 證chứng 也dã 自tự 行hành 不bất 證chứng 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 不bất 證chứng 有hữu 二nhị 不bất 證chứng 空không 小tiểu 行hành 之chi 徒đồ 以dĩ 有hữu 為vi 有hữu 以dĩ 空không 為vi 空không 二nhị 邊biên 俱câu 滯trệ 故cố 計kế 有hữu 為vi 患hoạn 以dĩ 空không 為vi 大đại 安an 是thị 以dĩ 方phương 便tiện 捨xả 有hữu 而nhi 住trụ 心tâm 求cầu 空không 及cập 其kỳ 正chánh 觀quán 現hiện 前tiền 息tức 心tâm 而nhi 不bất 進tiến 菩Bồ 薩Tát 在tại 有hữu 非phi 有hữu 處xứ 空không 非phi 空không 故cố 文văn 中trung 明minh 此thử 二nhị 種chủng 翻phiên 彼bỉ 二nhị 心tâm 言ngôn 不bất 證chứng 者giả 處xứ 空không 捨xả 有hữu 見kiến 也dã 不bất 證chứng 空không 故cố 捨xả 天thiên 見kiến 即tức 方phương 便tiện 實thật 慧tuệ 捨xả 空không 見kiến 即tức 實thật 方phương 便tiện 慧tuệ 故cố 論luận 云vân 實thật 慧tuệ 明minh 入nhập 畢tất 竟cánh 空không 方phương 便tiện 慧tuệ 非phi 出xuất 畢tất 竟cánh 空không 二nhị 慧tuệ 既ký 成thành 則tắc 自tự 行hành 生sanh 自tự 行hành 生sanh 故cố 便tiện 能năng 化hóa 他tha 所sở 以dĩ 是thị 釋thích 上thượng 二nhị 行hành 成thành 也dã 。

品phẩm 三tam 初sơ 明minh 學học 不bất 證chứng 二nhị 明minh 不bất 證chứng 故cố 二nhị 行hành 成thành 三Tam 明Minh 二nhị 行hành 成thành 須Tu 菩Bồ 提Đề 稱xưng 歎thán 希hy 有hữu 初sơ 兩lưỡng 問vấn 答đáp 先tiên 問vấn 云vân 何hà 學học 空không 云vân 何hà 入nhập 空không 此thử 問vấn 始thỉ 行hành 之chi 人nhân 云vân 何hà 學học 空không 入nhập 空không 初sơ 明minh 學học 空không 終chung 名danh 入nhập 空không 也dã 此thử 中trung 三tam 空không 及cập 道Đạo 品Phẩm 是thị 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 佛Phật 勸khuyến 菩Bồ 薩Tát 令linh 遍biến 行hành 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 三tam 空không 及cập 道Đạo 品Phẩm 聲Thanh 聞Văn 行hành 故cố 直trực 趣thú 涅Niết 槃Bàn 令linh 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 行hành 耶da 佛Phật 答đáp 應ưng 觀quán 色sắc 空không 者giả 若nhược 其kỳ 始thỉ 行hành 學học 空không 義nghĩa 也dã 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 不bất 令linh 心tâm 亂loạn 若nhược 其kỳ 入nhập 空không 菩Bồ 薩Tát 得đắc 深thâm 禪thiền 定định 。 故cố 心tâm 不bất 亂loạn 心tâm 不bất 亂loạn 故cố 能năng 深thâm 入nhập 空không 亦diệc 不bất 見kiến 空không 若nhược 見kiến 空không 則tắc 證chứng 空không 以dĩ 不bất 見kiến 空không 故cố 不bất 證chứng 空không 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 不bất 見kiến 不bất 證chứng 之chi 所sở 以dĩ 也dã 學học 自tự 行hành 空không 色sắc 法pháp 中trung 乃nãi 至chí 微vi 塵trần 不bất 留lưu 遺di 餘dư 。 微vi 塵trần 之chi 分phần 無vô 色sắc 法pháp 中trung 乃nãi 至chí 不bất 留lưu 一nhất 念niệm 故cố 直trực 入nhập 畢tất 竟cánh 空không 亦diệc 復phục 空không 所sở 以dĩ 能năng 不bất 證chứng 故cố 云vân 不bất 有hữu 餘dư 不bất 有hữu 分phân 第đệ 二nhị 番phiên 聞văn 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 證chứng 空không 既ký 學học 空không 入nhập 空không 云vân 何hà 不bất 證chứng 耶da 二Nhị 乘Thừa 在tại 空không 觀quán 時thời 亦diệc 能năng 不bất 取thủ 空không 相tướng 云vân 何hà 獨độc 證chứng 耶da 佛Phật 答đáp 具cụ 足túc 觀quán 空không 者giả 具cụ 足túc 是thị 深thâm 入nhập 空không 不bất 見kiến 空không 故cố 不bất 見kiến 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 以dĩ 證chứng 耶da 二Nhị 乘Thừa 見kiến 有hữu 涅Niết 槃Bàn 是thị 不bất 具cụ 足túc 故cố 證chứng 空không 也dã 先tiên 作tác 是thị 願nguyện 重trọng/trùng 釋thích 不bất 證chứng 菩Bồ 薩Tát 先tiên 有hữu 願nguyện 故cố 不bất 證chứng 也dã 二Nhị 乘Thừa 無vô 願nguyện 故cố 證chứng 也dã 問vấn 何hà 名danh 先tiên 作tác 是thị 願nguyện 答đáp 菩Bồ 薩Tát 觀quán 空không 時thời 先tiên 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 我ngã 為vi 出xuất 即tức 病bệnh 故cố 觀quán 空không 也dã 有hữu 病bệnh 消tiêu 豈khởi 住trụ 空không 耶da 問vấn 上thượng 云vân 深thâm 入nhập 禪thiền 定định 。 不bất 定định 心tâm 亂loạn 今kim 云vân 何hà 言ngôn 不bất 專chuyên 攝nhiếp 心tâm 答đáp 上thượng 據cứ 深thâm 入nhập 定định 知tri 空không 不bất 令linh 餘dư 事sự 得đắc 入nhập 故cố 言ngôn 攝nhiếp 心tâm 今kim 據cứ 初sơ 入nhập 時thời 恐khủng 於ư 空không 不bất 能năng 自tự 拔bạt 。 故cố 不bất 專chuyên 心tâm 在tại 空không 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 大đại 善thiện 妙diệu 法Pháp 成thành 就tựu 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 不bất 證chứng 故cố 二nhị 行hành 成thành 為vi 三tam 初sơ 明minh 自tự 行hành 成thành 二nhị 化hóa 他tha 行hành 成thành 三tam 雙song 釋thích 二nhị 成thành 所sở 以dĩ 今kim 是thị 初sơ 不bất 證chứng 之chi 意ý 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 佛Phật 法Pháp 未vị 具cụ 二nhị 眾chúng 生sanh 未vị 度độ 故cố 是thị 學học 萬vạn 行hạnh 時thời 非phi 證chứng 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 若nhược 佛Phật 法Pháp 具cụ 足túc 萬vạn 行hạnh 證chứng 也dã 問vấn 二Nhị 乘Thừa 證chứng 空không 菩Bồ 薩Tát 不bất 見kiến 空không 故cố 不bất 證chứng 空không 今kim 得đắc 佛Phật 時thời 亦diệc 是thị 不bất 見kiến 空không 云vân 何hà 得đắc 佛Phật 時thời 方phương 證chứng 耶da 答đáp 得đắc 佛Phật 時thời 實thật 不bất 見kiến 空không 亦diệc 不bất 證chứng 者giả 據cứ 得đắc 佛Phật 不bất 退thoái 求cầu 義nghĩa 為vi 證chứng 也dã 非phi 不bất 見kiến 有hữu 空không 證chứng 也dã 譬thí 如như 壯tráng 夫phu 。 下hạ 第đệ 二nhị 化hóa 他tha 行hành 成thành 先tiên 譬thí 次thứ 合hợp 壯tráng 夫phu 是thị 能năng 化hóa 菩Bồ 薩Tát 出xuất 母mẫu 等đẳng 是thị 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 器khí 杖trượng 是thị 五ngũ 通thông 二nhị 慧tuệ 伎kỹ 術thuật 等đẳng 是thị 萬vạn 行hạnh 嶮hiểm 道đạo 是thị 生sanh 死tử 長trường/trưởng 賊tặc 劫kiếp 害hại 等đẳng 是thị 內nội 外ngoại 魔ma 也dã 還hoàn 皈quy 本bổn 處xứ 者giả 菩Bồ 薩Tát 運vận 眾chúng 生sanh 置trí 涅Niết 槃Bàn 中trung 何hà 自tự 皈quy 生sanh 死tử 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 度độ 眾chúng 生sanh 也dã 安an 立lập 不bất 動động 是thị 菩Bồ 薩Tát 畢tất 竟cánh 空không 慧tuệ 內nội 外ngoại 魔ma 不bất 能năng 動động 也dã 譬thí 如như 有hữu 翼dực 鳥điểu 者giả 第đệ 三tam 兩lưỡng 譬thí 雙song 釋thích 二nhị 行hành 成thành 也dã 時thời 會hội 疑nghi 云vân 既ký 畢tất 竟cánh 空không 菩Bồ 薩Tát 何hà 所sở 行hành 耶da 翼dực 喻dụ 二nhị 慧tuệ 鳥điểu 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 如như 鳥điểu 不bất 行hành 空không 分phần/phân 不bất 得đắc 飛phi 若nhược 住trụ 空không 則tắc 墮đọa 地địa 菩Bồ 薩Tát 若nhược 心tâm 不bất 遊du 空không 則tắc 不bất 得đắc 捨xả 有hữu 見kiến 若nhược 住trụ 空không 則tắc 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 也dã 有hữu 解giải 云vân 壯tráng 夫phu 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 行hành 空không 不bất 證chứng 亦diệc 名danh 此thử 義nghĩa 也dã 證chứng 云vân 欲dục 明minh 了liễu 是thị 義nghĩa 故cố 況huống 善thiện 射xạ 喻dụ 禪thiền 定định 為vi 卷quyển 實thật 慧tuệ 為vi 善thiện 射xạ 三tam 脫thoát 門môn 空không 復phục 以dĩ 方phương 便tiện 。 箭tiễn 射xạ 實thật 慧tuệ 箭tiễn 令linh 不bất 墮đọa 涅Niết 槃Bàn 地địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 第đệ 三tam 二nhị 行hành 既ký 成thành 秤xứng 歎thán 希hy 有hữu 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 下hạ 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 先tiên 第đệ 一nhất 十thập 一nhất 品phẩm 明minh 三tam 根căn 人nhân 行hành 第đệ 二nhị 歎thán 三tam 根căn 人nhân 二nhị 慧tuệ 既ký 成thành 方phương 便tiện 利lợi 物vật 為vi 五ngũ 第đệ 一nhất 明minh 三tam 根căn 人nhân 方phương 便tiện 利lợi 物vật 故cố 不bất 證chứng 空không 二nhị 明minh 得đắc 失thất 三Tam 明Minh 憑bằng 師sư 法pháp 四tứ 明minh 五ngũ 明minh 行hành 成thành 諸chư 天thiên 歡hoan 喜hỷ 發phát 願nguyện 。

初sơ 文văn 五ngũ 句cú 第đệ 一nhất 總tổng 明minh 菩Bồ 薩Tát 行hành 三tam 空không 為vi 眾chúng 生sanh 在tại 欲dục 拔bạt 之chi 令linh 出xuất 。 以dĩ 本bổn 願nguyện 力lực 。 持trì 菩Bồ 薩Tát 故cố 不bất 證chứng 空không 也dã 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 亦diệc 總tổng 明minh 行hành 三tam 慧tuệ 但đãn 菩Bồ 薩Tát 直trực 觀quán 深thâm 法Pháp 恐khủng 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 故cố 前tiền 以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 。 眾chúng 生sanh 欲dục 破phá 其kỳ 田điền 患hoạn 故cố 菩Bồ 薩Tát 不bất 證chứng 空không 也dã 次thứ 有hữu 三tam 復phục 次thứ 若nhược 約ước 行hành 三tam 空không 各các 對đối 治trị 易dị 見kiến 也dã 。

應ưng 當đương 誡giới 問vấn 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 得đắc 失thất 為vi 二nhị 初sơ 略lược 明minh 得đắc 失thất 次thứ 後hậu 品phẩm 總tổng 明minh 得đắc 失thất 初sơ 為vi 二nhị 先tiên 明minh 失thất 次thứ 明minh 得đắc 問vấn 何hà 故cố 明minh 得đắc 失thất 耶da 答đáp 上thượng 來lai 明minh 學học 空không 不bất 證chứng 已dĩ 明minh 其kỳ 內nội 行hành 空không 今kim 欲dục 驗nghiệm 之chi 當đương 觀quán 其kỳ 所sở 說thuyết 。 相tương/tướng 秤xứng 以dĩ 不bất 故cố 試thí 問vấn 也dã 但đãn 應ưng 觀quán 空không 者giả 明minh 其kỳ 人nhân 答đáp 云vân 但đãn 應ưng 一nhất 心tâm 作tác 空không 行hành 不bất 學học 知tri 而nhi 已dĩ 此thử 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 解giải 是thị 故cố 為vi 失thất 也dã 而nhi 學học 空không 者giả 行hành 不bất 學học 知tri 而nhi 已dĩ 此thử 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 解giải 是thị 故cố 為vi 失thất 也dã 而nhi 學học 空không 者giả 本bổn 為vi 除trừ 有hữu 病bệnh 。 所sở 以dĩ 須tu 知tri 空không 有hữu 病bệnh 若nhược 失thất 用dụng 空không 為vi 譬thí 如như 所sở 以dĩ 聽thính 外ngoại 書thư 者giả 為vi 止chỉ 答đáp 曰viết 衣y 問vấn 誰thùy 崇sùng 此thử 為vi 勝thắng 為vi 好hảo/hiếu 計kế 學học 空không 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 但đãn 須tu 知tri 而nhi 已dĩ 彼bỉ 不bất 知tri 即tức 是thị 極cực 法pháp 證chứng 空không 故cố 為vi 失thất 也dã 若nhược 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 示thị 能năng 答đáp 第đệ 二nhị 明minh 得đắc 有hữu 二nhị 句cú 明minh 真chân 阿a 鞞bệ 人nhân 能năng 答đáp 次thứ 明minh 未vị 得đắc 真chân 阿a 鞞bệ 亦diệc 能năng 答đáp 薄bạc 地địa 者giả 論luận 云vân 得đắc 阿a 鞞bệ 煩phiền 惱não 也dã 非phi 是thị 三tam 薄bạc 地địa 三tam 乘thừa 十Thập 地Địa 為vi 地địa 過quá 阿a 鞞bệ 位vị 也dã 論luận 意ý 初Sơ 地Địa 名danh 薄bạc 地địa 古cổ 解giải 云vân 此thử 是thị 六lục 位vị 住trụ 名danh 為vi 薄bạc 地địa 也dã 北bắc 人nhân 亦diệc 釋thích 不bất 同đồng 一nhất 云vân 三tam 十thập 心tâm 斷đoạn 四tứ 住trụ 或hoặc 餘dư 四tứ 住trụ 斷đoạn 及cập 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 正chánh 體thể 及cập 習tập 故cố 初Sơ 地Địa 名danh 薄bạc 地địa 二nhị 云vân 三tam 十thập 心tâm 斷đoạn 五ngũ 住trụ 正chánh 體thể 及cập 四tứ 住trụ 習tập 無vô 餘dư 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 習tập 在tại 故cố 初Sơ 地Địa 名danh 薄bạc 地địa 也dã 。

夢Mộng 誓Thệ 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 一nhất

前tiền 云vân 夢mộng 行hành 者giả 如như 文văn 夢mộng 中trung 脩tu 行hành 今kim 是thị 夢mộng 中trung 發phát 願nguyện 故cố 兩lưỡng 品phẩm 行hạnh 願nguyện 各các 舉cử 也dã 此thử 品phẩm 亦diệc 云vân 夢mộng 中trung 不bất 證chứng 者giả 不bất 證chứng 明minh 覺giác 時thời 不bất 證chứng 今kim 夢mộng 中trung 亦diệc 不bất 證chứng 也dã 上thượng 云vân 證chứng 據cứ 覺giác 不bất 證chứng 今kim 明minh 夢mộng 誓thệ 就tựu 夢mộng 中trung 發phát 願nguyện 明minh 此thử 菩Bồ 薩Tát 善thiện 根căn 。 純thuần 厚hậu 非phi 但đãn 覺giác 行hành 般Bát 若Nhã 亦diệc 夢mộng 中trung 亦diệc 行hành 即tức 夢mộng 覺giác 相tương 對đối 亦diệc 是thị 願nguyện 行hành 一nhất 雙song 亦diệc 是thị 上thượng 不bất 證chứng 是thị 自tự 行hành 今kim 發phát 誓thệ 是thị 化hóa 他tha 也dã 此thử 品phẩm 初sơ 是thị 第đệ 二nhị 廣quảng 明minh 得đắc 失thất 為vi 二nhị 初sơ 廣quảng 得đắc 二nhị 廣quảng 失thất 問vấn 從tùng 上thượng 不bất 退thoái 品phẩm 至chí 不bất 證chứng 已dĩ 廣quảng 明minh 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 今kim 何hà 故cố 更cánh 說thuyết 答đáp 此thử 體thể 始thỉ 終chung 皆giai 說thuyết 般Bát 若Nhã 即tức 是thị 說thuyết 阿a 鞞bệ 行hành 相tương 似tự 般Bát 若Nhã 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 故cố 也dã 亦diệc 應ưng 此thử 經Kinh 始thỉ 終chung 皆giai 說thuyết 阿a 鞞bệ 行hành 相tương 似tự 阿a 鞞bệ 所sở 行hành 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 故cố 也dã 但đãn 佛Phật 隨tùy 眾chúng 生sanh 信tín 悟ngộ 故cố 或hoặc 就tựu 人nhân 門môn 說thuyết 或hoặc 就tựu 法Pháp 門môn 說thuyết 或hoặc 就tựu 人nhân 法Pháp 門môn 雜tạp 說thuyết 也dã 又hựu 解giải 前tiền 說thuyết 為vi 前tiền 今kim 後hậu 說thuyết 為vi 後hậu 念niệm 也dã 今kim 依y 章chương 段đoạn 二nhị 者giả 從tùng 不bất 退thoái 品phẩm 來lai 入nhập 不bất 證chứng 品phẩm 多đa 明minh 得đắc 無vô 生sanh 真chân 阿a 鞞bệ 相tương 從tùng 上thượng 品phẩm 末mạt 明minh 未vị 得đắc 阿a 鞞bệ 人nhân 亦diệc 能năng 如như 是thị 。 答đáp 此thử 明minh 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 直trực 有hữu 無vô 生sanh 信tín 不bất 可khả 動động 亦diệc 名danh 阿a 鞞bệ 上thượng 已dĩ 略lược 明minh 其kỳ 相tương/tướng 今kim 欲dục 廣quảng 明minh 此thử 人nhân 人nhân 行hành 相tương/tướng 也dã 問vấn 鞞bệ 有hữu 幾kỷ 種chủng 耶da 答đáp 三tam 雙song 六lục 人nhân 也dã 初sơ 得đắc 記ký 未vị 得đắc 記ký 一nhất 雙song 次thứ 於ư 得đắc 記ký 中trung 現hiện 前tiền 得đắc 記ký 有hữu 不bất 現hiện 得đắc 記ký 三tam 不bất 現hiện 前tiền 得đắc 記ký 中trung 復phục 有hữu 受thọ 記ký 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 及cập 不bất 具cụ 足túc 。 具cụ 足túc 者giả 直trực 信tín 實thật 相tướng 不bất 可khả 動động 未vị 具cụ 足túc 脩tu 六Lục 度Độ 也dã 今kim 此thử 中trung 云vân 阿a 鞞bệ 者giả 正chánh 是thị 未vị 具cụ 足túc 人nhân 也dã 夢mộng 中trung 不bất 貪tham 二Nhị 乘Thừa 及cập 三tam 界giới 者giả 菩Bồ 薩Tát 為vi 二nhị 事sự 故cố 退thoái 一nhất 貪tham 二Nhị 乘Thừa 二nhị 貪tham 三tam 界giới 覺giác 時thời 既ký 不bất 貪tham 此thử 二nhị 事sự 故cố 資tư 夢mộng 中trung 亦diệc 不bất 貪tham 也dã 若nhược 云vân 不bất 貪tham 二nhị 地địa 夢mộng 中trung 不bất 證chứng 空không 也dã 不bất 貪tham 三tam 界giới 。 不bất 證chứng 有hữu 也dã 現hiện 法pháp 如như 幻huyễn 夢mộng 者giả 覺giác 覺giác 夢mộng 教giáo 化hóa 此thử 觀quán 故cố 貪tham 二nhị 地địa 三tam 界giới 此thử 釋thích 上thượng 名danh 貪tham 義nghĩa 也dã 夢mộng 中trung 見kiến 兵binh 起khởi 上thượng 善thiện 夢mộng 為vi 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 今kim 何hà 得đắc 惡ác 心tâm 不bất 動động 亦diệc 是thị 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 也dã 以dĩ 覺giác 中trung 見kiến 惡ác 不bất 怖bố 資tư 夢mộng 中trung 亦diệc 不bất 怖bố 也dã 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 無vô 三tam 惡ác 道đạo 。 者giả 此thử 明minh 夢mộng 中trung 脩tu 淨tịnh 土độ 行hành 也dã 何hà 以dĩ 故cố 者giả 問vấn 以dĩ 何hà 知tri 夢mộng 中trung 有hữu 此thử 念niệm 故cố 將tương 來lai 國quốc 土độ 清thanh 淨tịnh 。 也dã 夢mộng 及cập 諸chư 法pháp 無vô 二nhị 。 無vô 別biệt 言ngôn 彼bỉ 明minh 鑒giám 在tại 懷hoài 觀quán 彼bỉ 諸chư 法pháp 覺giác 夢mộng 無vô 異dị 以dĩ 無vô 異dị 故cố 也dã 今kim 有hữu 此thử 念niệm 故cố 將tương 來lai 土thổ/độ 畢tất 淨tịnh 也dã 見kiến 地địa 獄ngục 火hỏa 燒thiêu 者giả 上thượng 淨tịnh 土độ 如như 文văn 今kim 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 夢mộng 也dã 又hựu 上thượng 夢mộng 中trung 起khởi 行hành 今kim 夢mộng 中trung 發phát 願nguyện 也dã 見kiến 城thành 墎# 火hỏa 起khởi 者giả 上thượng 論luận 如như 文văn 相tương 對đối 此thử 二nhị 論luận 夢mộng 中trung 相tương/tướng 也dã 燒thiêu 一nhất 家gia 者giả 破phá 法pháp 罪tội 故cố 破phá 燒thiêu 小tiểu 阿a 鞞bệ 無vô 力lực 釋thích 被bị 燒thiêu 亦diệc 是thị 阿a 鞞bệ 相tương/tướng 也dã 置trí 一nhất 家gia 者giả 阿a 鞞bệ 力lực 故cố 置trí 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 遠viễn 離ly 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 失thất 也dã 此thử 中trung 明minh 四tứ 事sự 一nhất 空không 誓thệ 失thất 二nhị 說thuyết 先tiên 以dĩ 經kinh 事sự 故cố 失thất 三tam 說thuyết 宿túc 命mạng 故cố 失thất 四tứ 持trì 空không 閑nhàn 故cố 失thất 問vấn 上thượng 不bất 退thoái 堅kiên 固cố 品phẩm 已dĩ 辨biện 空không 有hữu 形hình 聲thanh 不bất 能năng 動động 菩Bồ 薩Tát 今kim 何hà 故cố 更cánh 明minh 魔ma 來lai 答đáp 四tứ 事sự 不bất 能năng 動động 菩Bồ 薩Tát 今kim 以dĩ 異dị 門môn 明minh 四tứ 事sự 能năng 動động 未vị 得đắc 阿a 鞞bệ 菩Bồ 薩Tát 也dã 又hựu 上thượng 四tứ 事sự 皆giai 是thị 奪đoạt 大đại 與dữ 小tiểu 今kim 奪đoạt 小tiểu 與dữ 大đại 其kỳ 事sự 轉chuyển 妙diệu 難nạn/nan 覺giác 知tri 重trùng 說thuyết 令linh 覺giác 也dã 初sơ 空không 誓thệ 為vi 失thất 對đối 上thượng 阿a 鞞bệ 實thật 誓thệ 令linh 非phi 人nhân 生sanh 也dã 然nhiên 自tự 有hữu 非phi 人nhân 去khứ 皆giai 得đắc 自tự 有hữu 去khứ 菩Bồ 薩Tát 見kiến 去khứ 心tâm 不bất 動động 故cố 為vi 願nguyện 也dã 得đắc 去khứ 不bất 去khứ 心tâm 動động 故cố 皆giai 失thất 也dã 問vấn 云vân 何hà 去khứ 不bất 去khứ 耶da 答đáp 阿a 鞞bệ 力lực 故cố 令linh 非phi 人nhân 去khứ 眾chúng 生sanh 罪tội 重trọng 故cố 不bất 去khứ 此thử 去khứ 不bất 去khứ 皆giai 得đắc 也dã 去khứ 不bất 去khứ 皆giai 失thất 者giả 未vị 是thị 阿a 鞞bệ 不bất 能năng 令linh 非phi 人nhân 去khứ 故cố 失thất 魔ma 勑# 非phi 人nhân 令linh 去khứ 菩Bồ 薩Tát 謂vị 是thị 己kỷ 力lực 故cố 失thất 也dã 此thử 皆giai 就tựu 外ngoại 緣duyên 明minh 得đắc 失thất 義nghĩa 若nhược 就tựu 內nội 因nhân 明minh 得đắc 失thất 者giả 內nội 心tâm 無vô 所sở 得đắc 。 行hành 故cố 為vi 得đắc 有hữu 所sở 得đắc 行hành 故cố 失thất 也dã 復phục 次thứ 魔ma 作tác 種chủng 種chủng 身thân 第đệ 二nhị 說thuyết 前tiền 所sở 經kinh 事sự 故cố 失thất 上thượng 一nhất 事sự 是thị 密mật 亂loạn 此thử 品phẩm 三tam 事sự 皆giai 顯hiển 亂loạn 也dã 復phục 次thứ 下hạ 第đệ 三tam 說thuyết 其kỳ 宿túc 念niệm 故cố 失thất 此thử 中trung 前tiền 明minh 其kỳ 無vô 內nội 因nhân 次thứ 受thọ 外ngoại 亂loạn 不bất 久cửu 行hành 六Lục 度Độ 不bất 知tri 名danh 字tự 相tương/tướng 不bất 知tri 色sắc 相tướng 者giả 明minh 無vô 內nội 因nhân 也dã 不bất 知tri 名danh 字tự 者giả 。 不bất 知tri 五ngũ 陰ấm 。 和hòa 合hợp 處xứ 有hữu 眾chúng 生sanh 名danh 不bất 識thức 人nhân 也dã 不bất 知tri 色sắc 不bất 知tri 法pháp 也dã 次thứ 受thọ 外ngoại 亂loạn 如như 文văn 重trọng/trùng 四tứ 禁cấm 者giả 第đệ 四tứ 妄vọng 語ngữ 得đắc 羅La 漢Hán 非phi 妄vọng 語ngữ 故cố 得đắc 悲bi 非phi 心tâm 非phi 著trước 更cánh 起khởi 自tự 言ngôn 我ngã 作tác 佛Phật 大đại 妄vọng 語ngữ 得đắc 大đại 罪tội 也dã 過quá 五ngũ 逆nghịch 者giả 輕khinh 實thật 行hạnh 般Bát 若Nhã 合hợp 是thị 破phá 般Bát 若Nhã 法Pháp 故cố 。 罪tội 重trọng 如như 信tín 毀hủy 之chi 說thuyết 也dã 微vi 細tế 魔ma 事sự 。 者giả 此thử 是thị 順thuận 情tình 濡nhu 財tài 難nạn/nan 覺giác 復phục 次thứ 下hạ 第đệ 四tứ 恃thị 樂nhạo/nhạc/lạc 其kỳ 為vi 失thất 也dã 外ngoại 書thư 云vân 小tiểu 隱ẩn 隱ẩn 山sơn 林lâm 大đại 隱ẩn 隱ẩn 朝triêu 帀táp 況huống 佛Phật 法Pháp 以dĩ 山sơn 色sắc 而nhi 判phán 得đắc 失thất 故cố 在tại 方Phương 等Đẳng 不bất 在tại 喧huyên 靜tĩnh 也dã 問vấn 行hành 人nhân 居cư 山sơn 林lâm 或hoặc 林lâm 或hoặc 讀đọc 誦tụng 感cảm 瑞thụy 華hoa 等đẳng 得đắc 除trừ 相tương/tướng 云vân 何hà 皆giai 是thị 魔ma 耶da 答đáp 謂vị 有hữu 實thật 瑞thụy 亦diệc 不bất 應ưng 心tâm 動động 若nhược 心tâm 動động 恃thị 輕khinh 他tha 雖tuy 見kiến 實thật 瑞thụy 即tức 是thị 魔ma 也dã 。

親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 段đoạn 也dã 有hữu 此thử 文văn 來lai 者giả 上thượng 魔ma 作tác 顯hiển 密mật 二nhị 亂loạn 而nhi 菩Bồ 薩Tát 受thọ 記ký 。 者giả 由do 內nội 無vô 功công 德đức 外ngoại 不bất 親thân 近cận 善thiện 發phát 故cố 爾nhĩ 若nhược 近cận 善thiện 發phát 即tức 為vi 其kỳ 示thị 耶da 正chánh 則tắc 不bất 受thọ 魔ma 亂loạn 也dã 又hựu 經kinh 初sơ 來lai 雖tuy 歡hoan 善thiện 發phát 未vị 出xuất 善thiện 發phát 故cố 今kim 出xuất 之chi 文văn 三tam 初sơ 出xuất 善thiện 友hữu 故cố 今kim 出xuất 之chi 文văn 三tam 初sơ 出xuất 善thiện 友hữu 二nhị 明minh 親thân 近cận 三Tam 明Minh 得đắc 果quả 初sơ 二nhị 一nhất 明minh 人nhân 善thiện 友hữu 二nhị 明minh 法pháp 善thiện 友hữu 人nhân 善thiện 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 及cập 羅La 漢Hán 也dã 若nhược 生sanh 滅diệt 羅La 漢Hán 教giáo 菩Bồ 薩Tát 作tác 二Nhị 乘Thừa 者giả 此thử 是thị 惡ác 知tri 識thức 。 此thử 中trung 羅La 漢Hán 教giáo 人nhân 大Đại 道Đạo 故cố 為vi 善thiện 友hữu 也dã 理lý 中trung 為vi 論luận 是thị 內nội 祕bí 之chi 人nhân 其kỳ 事sự 中trung 為vi 論luận 如như 身thân 子tử 六lục 十thập 劫kiếp 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 雖tuy 退thoái 為vi 聲Thanh 聞Văn 而nhi 報báo 佛Phật 恩ân 。 常thường 教giáo 菩Bồ 薩Tát 猶do 勸khuyến 人nhân 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 也dã 。

六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 下hạ 第đệ 二nhị 法pháp 善thiện 也dã 為vi 二nhị 初sơ 通thông 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 善thiện 友hữu 二nhị 別biệt 明minh 般Bát 若Nhã 為vi 善thiện 友hữu 初sơ 中trung 為vi 四tứ 第đệ 一nhất 明minh 三tam 法pháp 善thiện 友hữu 二nhị 秤xứng 歎thán 三tam 釋thích 四tứ 勸khuyến 親thân 近cận 也dã 人nhân 善thiện 友hữu 略lược 法pháp 善thiện 友hữu 中trung 廣quảng 者giả 人nhân 善thiện 友hữu 數số 祕bí 法pháp 善thiện 友hữu 希hy 明minh 時thời 眾chúng 有hữu 生sanh 疑nghi 故cố 廣quảng 釋thích 也dã 三tam 法pháp 中trung 六Lục 度Độ 是thị 正chánh 行hạnh 道Đạo 品Phẩm 是thị 遍biến 行hành 佛Phật 果Quả 為vi 妙diệu 行hạnh 如như 法Pháp 實thật 性tánh 此thử 是thị 住trụ 能năng 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 故cố 二nhị 是thị 教giáo 故cố 理lý 教giáo 故cố 理lý 教giáo 皆giai 是thị 善thiện 友hữu 也dã 是thị 世Thế 尊Tôn 下hạ 第đệ 二nhị 十thập 句cú 秤xứng 歎thán 也dã 是thị 父phụ 母mẫu 者giả 五ngũ 度độ 為vi 父phụ 般Bát 若Nhã 為vi 母mẫu 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 善thiện 友hữu 也dã 以dĩ 是thị 故cố 下hạ 第đệ 四tứ 勸khuyến 親thân 近cận 也dã 以dĩ 是thị 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 般Bát 若Nhã 為vi 善thiện 友hữu 以dĩ 般Bát 若Nhã 是thị 宗tông 故cố 偏thiên 勸khuyến 也dã 就tựu 此thử 為vi 二nhị 初sơ 勸khuyến 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 二nhị 出xuất 善thiện 友hữu 相tương/tướng 今kim 是thị 初sơ 也dã 白bạch 佛Phật 何hà 等đẳng 為vi 般Bát 若Nhã 。 相tương/tướng 第đệ 二nhị 文văn 也dã 聞văn 聞văn 相tương/tướng 品phẩm 已dĩ 問vấn 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 今kim 更cánh 聞văn 者giả 論luận 云vân 般Bát 若Nhã 深thâm 妙diệu 無vô 一nhất 定định 相tương/tướng 十Thập 地Địa 尚thượng 未vị 滿mãn 解giải 況huống 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 耶da 以dĩ 聞văn 無vô 厭yếm 足túc 。 故cố 更cánh 問vấn 也dã 又hựu 上thượng 觀quán 親thân 近cận 般Bát 若Nhã 善thiện 友hữu 今kim 欲dục 親thân 近cận 欲dục 問vấn 善thiện 友hữu 之chi 相tướng 也dã 又hựu 雖tuy 聞văn 同đồng 上thượng 而nhi 答đáp 異dị 上thượng 但đãn 答đáp 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 今kim 將tương 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 欲dục 例lệ 諸chư 法pháp 相tướng 白bạch 佛Phật 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 下hạ 此thử 是thị 難nạn/nan 也dã 難nạn/nan 中trung 為vi 三tam 初sơ 餘dư 牒điệp 佛Phật 語ngữ 正chánh 難nạn/nan 並tịnh 結kết 也dã 正chánh 難nạn/nan 中trung 二nhị 初sơ 明minh 無vô 垢cấu 淨tịnh 次thứ 難nạn/nan 無vô 菩Bồ 提Đề 可khả 得đắc 如như 文văn 也dã 佛Phật 答đáp 中trung 不bất 答đáp 得đắc 菩Bồ 提Đề 難nạn/nan 但đãn 答đáp 無vô 垢cấu 淨tịnh 難nạn/nan 初sơ 中trung 為vi 二nhị 初sơ 答đáp 無vô 垢cấu 難nạn/nan 次thứ 答đáp 無vô 淨tịnh 難nan 以dĩ 實thật 無vô 垢cấu 成thành 垢cấu 如như 前tiền 云vân 無vô 所sở 有hữu 如như 是thị 。 有hữu 也dã 若nhược 眾chúng 生sanh 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 下hạ 第đệ 二nhị 答đáp 無vô 淨tịnh 難nan 以dĩ 了liễu 如như 即tức 有hữu 無vô 所sở 有hữu 便tiện 名danh 淨tịnh 也dã 。

白bạch 佛Phật 如như 是thị 。 不bất 行hành 為vi 行hành 者giả 第đệ 二nhị 親thân 近cận 法pháp 善thiện 友hữu 也dã 以dĩ 如như 善thiện 友hữu 相tương/tướng 而nhi 行hành 為vi 親thân 近cận 也dã 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 親thân 近cận 二nhị 結kết 勸khuyến 修tu 行hành 初sơ 中trung 三tam 一nhất 自tự 行hành 具cụ 足túc 故cố 得đắc 果quả 二nhị 化hóa 他tha 行hành 具cụ 足túc 故cố 得đắc 果quả 三tam 雙song 結kết 二nhị 行hành 也dã 今kim 是thị 初sơ 云vân 不bất 行hành 一nhất 切thiết 。 者giả 須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 佛Phật 上thượng 說thuyết 故cố 思tư 惟duy 籌trù 量lượng 。 明minh 親thân 近cận 波Ba 若Nhã 善thiện 友hữu 則tắc 不bất 行hành 一nhất 切thiết 。 法pháp 方phương 是thị 親thân 近cận 聞văn 人nhân 上thượng 說thuyết 波Ba 若Nhã 為vi 宗tông 要yếu 故cố 令linh 親thân 近cận 時thời 眾chúng 便tiện 云vân 有hữu 般Bát 若Nhã 可khả 行hành 故cố 是thị 親thân 近cận 波Ba 若Nhã 所sở 以dĩ 今kim 明minh 所sở 行hành 也dã 不bất 能năng 降hàng 伏phục 。 者giả 明minh 自tự 行hành 得đắc 果quả 謂vị 得đắc 超siêu 凡phàm 果quả 越việt 二Nhị 乘Thừa 果quả 並tịnh 得đắc 佛Phật 道Đạo 果quả 也dã 若nhược 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 眾chúng 生sanh 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 化hóa 他tha 行hành 具cụ 足túc 故cố 得đắc 果quả 也dã 此thử 中trung 但đãn 明minh 說thuyết 波Ba 若Nhã 為vi 化hóa 他tha 行hành 舉cử 二nhị 事sự 格cách 之chi 初sơ 二nhị 如như 文văn 次thứ 教giáo 大Đại 千Thiên 眾chúng 生sanh 得đắc 佛Phật 不bất 及cập 說thuyết 波Ba 若Nhã 者giả 說thuyết 波Ba 若Nhã 遍biến 化hóa 十thập 方phương 三tam 世thế 。 得đắc 佛Phật 今kim 但đãn 教giáo 三tam 千thiên 故cố 不bất 及cập 也dã 又hựu 此thử 中trung 迂# 迴hồi 先tiên 教giáo 得đắc 人nhân 身thân 次thứ 教giáo 二Nhị 乘Thừa 後hậu 方phương 作tác 佛Phật 今kim 說thuyết 波Ba 若Nhã 直trực 𨒬# 成thành 佛Phật 為vi 易dị 故cố 不bất 及cập 也dã 是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 。 遠viễn 離ly 下hạ 第đệ 三tam 雙song 結kết 成thành 二nhị 所sở 得đắc 功công 德đức 。 也dã 小Tiểu 乘Thừa 從tùng 念niệm 處xứ 至chí 羅La 漢Hán 大Đại 乘Thừa 從tùng 發phát 心tâm 至chí 佛Phật 名danh 為vi 福phước 田điền 。 但đãn 佛Phật 為vi 福phước 田điền 之chi 極cực 極cực 故cố 名danh 邊biên 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 遂toại 作tác 佛Phật 亦diệc 是thị 田điền 之chi 極cực 也dã 又hựu 言ngôn 佛Phật 田điền 為vi 極cực 今kim 菩Bồ 薩Tát 次thứ 佛Phật 故cố 至chí 於ư 田điền 邊biên 也dã 。

欲dục 不bất 虗hư 色sắc 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 勸khuyến 修tu 行hành 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 勸khuyến 次thứ 助trợ 修tu 行hành 常thường 行hành 波Ba 若Nhã 常thường 說thuyết 波Ba 若Nhã 者giả 即tức 聖thánh 說thuyết 法Pháp 聖thánh 嘿mặc 然nhiên 從tùng 般Bát 若Nhã 心tâm 說thuyết 般Bát 若Nhã 說thuyết 般Bát 若Nhã 竟cánh 還hoàn 入nhập 波Ba 若Nhã 心tâm 如như 行hành 說thuyết 如như 說thuyết 行hành 故cố 語ngữ 嘿mặc 皆giai 是thị 波Ba 若Nhã 如như 行hành 而nhi 說thuyết 。 此thử 即tức 是thị 說thuyết 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 即tức 是thị 嘿mặc 也dã 從tùng 正chánh 觀quán 起khởi 說thuyết 即tức 是thị 說thuyết 也dã 說thuyết 竟cánh 還hoàn 入nhập 正chánh 觀quán 即tức 是thị 嘿mặc 也dã 如như 行hành 說thuyết 如như 說thuyết 行hành 故cố 語ngữ 嘿mặc 皆giai 是thị 波Ba 若Nhã 唯duy 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 不bất 得đắc 入nhập 也dã 非phi 但đãn 說thuyết 波Ba 若Nhã 是thị 波Ba 若Nhã 以dĩ 波Ba 若Nhã 心tâm 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 般Bát 若Nhã 若nhược 不bất 以dĩ 波Ba 若Nhã 心tâm 非phi 但đãn 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 波Ba 若Nhã 只chỉ 說thuyết 波Ba 若Nhã 亦diệc 非phi 波Ba 若Nhã 也dã 就tựu 佛Phật 性tánh 法pháp 性tánh 涅Niết 槃Bàn 作tác 語ngữ 嘿mặc 亦diệc 然nhiên 金kim 光quang 明minh 云vân 如Như 來Lai 遊du 無vô 量lượng 法pháp 性tánh 此thử 是thị 聖thánh 嘿mặc 後hậu 說thuyết 法Pháp 即tức 聖thánh 說thuyết 法Pháp 也dã 。

白bạch 佛Phật 一nhất 切thiết 念niệm 性tánh 離ly 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 脩tu 行hành 為vi 三tam 初sơ 明minh 無vô 所sở 念niệm 二nhị 明minh 無vô 所sở 行hành 三Tam 明Minh 無vô 得đắc 記ký 初sơ 明minh 無vô 念niệm 者giả 佛Phật 上thượng 舉cử 失thất 珠châu 喻dụ 令linh 常thường 念niệm 波Ba 若Nhã 時thời 眾chúng 便tiện 作tác 念niệm 解giải 今kim 破phá 念niệm 也dã 白bạch 佛Phật 波Ba 若Nhã 空không 不bất 堅kiên 固cố 下hạ 第đệ 二nhị 第đệ 二nhị 破phá 行hành 謂vị 有hữu 空không 念niệm 故cố 不bất 得đắc 無vô 相tướng 始thỉ 是thị 行hành 故cố 破phá 行hành 破phá 行hành 中trung 先tiên 略lược 就tựu 四tứ 門môn 破phá 空không 不bất 行hành 有hữu 不bất 行hành 即tức 波Ba 若Nhã 不bất 行hành 離ly 波Ba 若Nhã 不bất 行hành 也dã 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 是thị 行hành 不bất 廣quảng 行hành 也dã 所sở 見kiến 法pháp 行hành 波Ba 若Nhã 不bất 者giả 餘dư 處xứ 即tức 是thị 照chiếu 明minh 品phẩm 中trung 答đáp 云vân 於ư 一nhất 切thiết 無vô 所sở 行hành 即tức 是thị 行hành 波Ba 若Nhã 如như 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 波Ba 若Nhã 生sanh 今kim 為vi 須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 一nhất 切thiết 不bất 行hành 。 論luận 云vân 須Tu 菩Bồ 提Đề 急cấp 就tựu 佛Phật 求cầu 不bất 見kiến 行hành 故cố 佛Phật 卻khước 責trách 責trách 明minh 無vô 有hữu 行hành 也dã 彼bỉ 猶do 作tác 求cầu 不bất 見kiến 之chi 心tâm 佛Phật 即tức 破phá 之chi 不bất 得đắc 示thị 得đắc 行hành 餘dư 處xứ 行hành 者giả 不bất 作tác 求cầu 不bất 見kiến 之chi 心tâm 示thị 之chi 各các 有hữu 來lai 意ý 不bất 可khả 一nhất 處xứ 求cầu 之chi 也dã 是thị 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 者giả 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 行hành 即tức 不bất 生sanh  心tâm 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 也dã 白bạch 佛Phật 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 。 中trung 須Tu 菩Bồ 提Đề 下hạ 此thử 第đệ 二nhị 破phá 得đắc 記ký 既ký 聞văn 無vô 生sanh 故cố 得đắc 記ký 作tác 無vô 生sanh 解giải 上thượng 來lai 見kiến 行hành 故cố 是thị 生sanh 病bệnh 今kim 則tắc 無vô 行hành 著trước 無vô 生sanh 病bệnh 故cố 更cánh 息tức 無vô 生sanh 何hà 者giả 汝nhữ 見kiến 有hữu 生sanh 於ư 生sanh 法pháp 生sanh 心tâm 見kiến 有hữu 無vô 生sanh 生sanh 無vô 生sanh 心tâm 如như 此thử 生sanh 無vô 生sanh 皆giai 生sanh 心tâm 皆giai 是thị 生sanh 故cố 洗tẩy 破phá 之chi 令linh 一nhất 無vô 所sở 寄ký 方phương 乃nãi 得đắc 道Đạo 也dã 。

魔Ma 愁Sầu 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 二nhị

此thử 是thị 第đệ 三tam 。 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 得đắc 無vô 邊biên 功công 德đức 。 為vi 三tam 第đệ 一nhất 明minh 不bất 雜tạp 心tâm 得đắc 大đại 功công 德đức 。 二nhị 明minh 巧xảo 學học 般Bát 若Nhã 令linh 魔ma 驚kinh 怖bố 第đệ 三tam 廣quảng 明minh 留lưu 難nạn 令linh 行hành 者giả 識thức 知tri 從tùng 第đệ 二nhị 段đoạn 作tác 名danh 故cố 言ngôn 魔ma 愁sầu 然nhiên 魔ma 見kiến 行hành 十Thập 善Thiện 五Ngũ 戒Giới 見kiến 行hành 二Nhị 乘Thừa 乃nãi 至chí 見kiến 行hành 五ngũ 度độ 無vô 般Bát 若Nhã 見kiến 行hành 般Bát 若Nhã 無vô 方phương 便tiện 乃nãi 至chí 有hữu 所sở 得đắc 一nhất 豪hào 有hữu 所sở 得đắc 則tắc 不bất 愁sầu 若nhược 菩Bồ 薩Tát 如như 上thượng 品phẩm 末mạt 三tam 轉chuyển 行hành 則tắc 魔ma 驚kinh 怖bố 也dã 初sơ 文văn 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 天thiên 主chủ 歎thán 第đệ 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 。 歎thán 初sơ 中trung 先tiên 歎thán 次thứ 佛Phật 述thuật 歎thán 中trung 先tiên 般Bát 若Nhã 法pháp 也dã 不bất 雜tạp 心tâm 數số 法pháp 者giả 。 釋thích 上thượng 品phẩm 行hành 般Bát 若Nhã 得đắc 功công 德đức 義nghĩa 上thượng 品phẩm 明minh 自tự 行hành 化hóa 他tha 得đắc 無vô 邊biên 功công 德đức 。 者giả 此thử 是thị 不bất 雜tạp 餘dư 心tâm 純thuần 行hành 般Bát 若Nhã 心tâm 故cố 得đắc 無vô 邊biên 功công 德đức 。 也dã 一nhất 解giải 云vân 六lục 弊tệ 心tâm 為vi 餘dư 心tâm 二nhị 云vân 二Nhị 乘Thừa 心tâm 為vi 餘dư 心tâm 三tam 云vân 無vô 記ký 散tán 亂loạn 。 心tâm 四tứ 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 得đắc 妨phương 正chánh 觀quán 者giả 皆giai 名danh 餘dư 心tâm 也dã 次thứ 佛Phật 述thuật 亦diệc 二nhị 初sơ 佛Phật 述thuật 次thứ 格cách 量lượng 上thượng 品phẩm 格cách 化hóa 他tha 行hành 次thứ 故cố 格cách 量lượng 重trọng/trùng 此thử 品phẩm 格cách 其kỳ 自tự 行hành 故cố 格cách 量lượng 輕khinh 問vấn 法Pháp 施thí 品phẩm 中trung 舉cử 滿mãn 十thập 方phương 恆Hằng 沙sa 教giáo 十Thập 善Thiện 五ngũ 通thông 不bất 及cập 自tự 受thọ 持trì 般Bát 若Nhã 定định 何hà 乃nãi 舉cử 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 耶da 答đáp 此thử 中trung 是thị 略lược 舉cử 耳nhĩ 又hựu 上thượng 是thị 深thâm 行hành 此thử 中trung 格cách 淺thiển 行hành 也dã 。

爾nhĩ 時thời 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 下hạ 第đệ 三tam 比Bỉ 丘Khâu 前tiền 品phẩm 是thị 佛Phật 歎thán 行hành 般Bát 若Nhã 天thiên 主chủ 歎thán 人nhân 行hành 般Bát 若Nhã 人nhân 今kim 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 後hậu 歎thán 文văn 物vật 欣hân 慕mộ 眾chúng 人nhân 共cộng 歎thán 也dã 以dĩ 天thiên 主chủ 是thị 大đại 福phước 德đức 。 故cố 指chỉ 事sự 而nhi 歎thán 也dã 又hựu 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 亦diệc 聞văn 天thiên 主chủ 得đắc 聲Thanh 聞Văn 通thông 故cố 受thọ 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 汝nhữ 也dã 天thiên 主chủ 答đáp 非phi 但đãn 勝thắng 義nghĩa 者giả 時thời 眾chúng 聞văn 比Bỉ 丘Khâu 云vân 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 天thiên 主chủ 生sanh 輕khinh 心tâm 故cố 今kim 云vân 非phi 我ngã 遍biến 勝thắng 久cửu 無vô 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 也dã 阿A 難Nan 見kiến 天thiên 主chủ 德đức 居cư 聲Thanh 聞Văn 而nhi 說thuyết 問vấn 菩Bồ 薩Tát 故cố 疑nghi 也dã 次thứ 天thiên 主chủ 釋thích 疑nghi 佛Phật 述thuật 如như 文văn 也dã 是thị 菩Bồ 薩Tát 習tập 學học 。 般Bát 若Nhã 大Đại 千Thiên 魔ma 生sanh 疑nghi 下hạ 第đệ 二nhị 魔ma 怖bố 也dã 白bạch 佛Phật 魔ma 為vi 常thường 嬈nhiễu 亂loạn 下hạ 第đệ 三tam 魔ma 示thị 留lưu 難nạn 令linh 行hành 者giả 識thức 知tri 也dã 阿A 難Nan 總tổng 料liệu 簡giản 上thượng 來lai 義nghĩa 上thượng 來lai 數số 明minh 魔ma 亂loạn 行hành 者giả 故cố 今kim 云vân 菩Bồ 薩Tát 盡tận 有hữu 魔ma 怨oán 亦diệc 有hữu 無vô 者giả 佛Phật 答đáp 純thuần 淨tịnh 心tâm 行hành 般Bát 若Nhã 者giả 則tắc 外ngoại 無vô 魔ma 若nhược 內nội 不bất 純thuần 淨tịnh 行hạnh 故cố 外ngoại 有hữu 魔ma 事sự 若nhược 內nội 應ưng 法pháp 相tướng 外ngoại 定định 不bất 能năng 為vi 亂loạn 若nhược 內nội 有hữu 一nhất 毫hào 不bất 淨tịnh 外ngoại 魔ma 即tức 來lai 也dã 此thử 中trung 九cửu 事sự 前tiền 亦diệc 兩lưỡng 兩lưỡng 相tương 次thứ 第đệ 一nhất 心tâm 不bất 信tín 解giải 。 第đệ 二nhị 生sanh 疑nghi 次thứ 有hữu 二nhị 者giả 一nhất 為vi 惡ác 友hữu 得đắc 二nhị 常thường 行hành 惡ác 法pháp 次thứ 復phục 有hữu 二nhị 一nhất 者giả 欲dục 已dĩ 不bất 解giải 故cố 斷đoạn 他tha 已dĩ 自tự 不bất 解giải 聞văn 他tha 有hữu 明minh 了liễu 勝thắng 其kỳ 者giả 復phục 遮già 以dĩ 斷đoạn 他tha 人nhân 不bất 令linh 他tha 說thuyết 現hiện 是thị 好hảo/hiếu 事sự 不bất 許hứa 他tha 作tác 即tức 是thị 斷đoạn 他tha 二nhị 者giả 自tự 謂vị 己kỷ 得đắc 輕khinh 慢mạn 餘dư 人nhân 也dã 下hạ 二nhị 一nhất 以dĩ 鬪đấu 諍tranh 故cố 為vị 魔ma 得đắc 便tiện 。 也dã 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 是thị 罪tội 定định 有hữu 出xuất 除trừ 不bất 者giả 般Bát 若Nhã 深thâm 妙diệu 信tín 得đắc 大đại 福phước 毀hủy 得đắc 罪tội 故cố 今kim 問vấn 菩Bồ 薩Tát 相tương 照chiếu 結kết 根căn 此thử 罪tội 可khả 得đắc 出xuất 除trừ 不phủ 耶da 佛Phật 答đáp 雖tuy 修tu 施thí 戒giới 等đẳng 諸chư 行hành 若nhược 猶do 結kết 根căn 者giả 罪tội 則tắc 不bất 滅diệt 也dã 以dĩ 照chiếu 是thị 即tức 生sanh 滅diệt 復phục 慈từ 攝nhiếp 物vật 故cố 偏thiên 誡giới 也dã 。

共cộng 住trú 云vân 何hà 下hạ 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 憑bằng 二nhị 忍nhẫn 心tâm 也dã 行hành 為vi 二nhị 初sơ 憑bằng 法Pháp 忍Nhẫn 佛Phật 種chủng 種chủng 教giáo 菩Bồ 薩Tát 今kim 教giáo 其kỳ 住trụ 也dã 如như 世Thế 尊Tôn 知tri 者giả 當đương 來lai 皆giai 是thị 。 佛Phật 也dã 以dĩ 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 也dã 又hựu 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 也dã 六Lục 度Độ 為vi 明minh 四tứ 流lưu 水thủy 佛Phật 道Đạo 為vi 彼bỉ 岸ngạn 問vấn 皆giai 如như 世Thế 尊Tôn 者giả 應ưng 更cánh 者giả 化hóa 敬kính 和hòa 上thượng 可khả 化hóa 弟đệ 子tử 耶da 釋thích 云vân 不bất 如như 此thử 一nhất 切thiết 皆giai 當đương 。 作tác 佛Phật 道đạo 耳nhĩ 輕khinh 慢mạn 惡ác 言ngôn 詈lị 之chi 今kim 佛Phật 是thị 現hiện 成thành 一nhất 切thiết 悉tất 是thị 。 當đương 來lai 也dã 又hựu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 也dã 又hựu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 。 何hà 物vật 生sanh 高cao 心tâm 也dã 。

等Đẳng 學Học 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 三tam

此thử 第đệ 二nhị 憑bằng 法Pháp 忍Nhẫn 以dĩ 近cận 行hành 而nhi 云vân 等đẳng 學học 者giả 佛Phật 示thị 學học 者giả 佛Phật 示thị 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 令linh 其kỳ 學học 又hựu 令linh 菩Bồ 薩Tát 學học 此thử 平bình 等đẳng 故cố 言ngôn 等đẳng 學học 也dã 品phẩm 為vi 五ngũ 第đệ 一nhất 示thị 平bình 等đẳng 體thể 二nhị 教giáo 平bình 等đẳng 學học 三Tam 明Minh 等đẳng 學học 利lợi 四tứ 秤xứng 歎thán 等đẳng 學học 五ngũ 明minh 等đẳng 學học 得đắc 失thất 。

初sơ 先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 答đáp 中trung 前tiền 明minh 等đẳng 空không 破phá 不bất 等đẳng 次thứ 次thứ 舉cử 自tự 相tương/tướng 空không 釋thích 平bình 等đẳng 非phi 以dĩ 空không 破phá 法pháp 法pháp 本bổn 相tương/tướng 非phi 平bình 等đẳng 破phá 不bất 等đẳng 法pháp 本bổn 平bình 等đẳng 也dã 。

白bạch 佛Phật 為vi 色sắc 盡tận 學học 下hạ 第đệ 二nhị 示thị 等đẳng 學học 方phương 先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 問vấn 意ý 先tiên 明minh 為vi 盡tận 復phục 問vấn 為vi 色sắc 不bất 生sanh 者giả 此thử 直trực 云vân 菩Bồ 薩Tát 先tiên 知tri 色sắc 無vô 常thường 念niệm 念niệm 滅diệt 後hậu 得đắc 入nhập 空không 故cố 是thị 眾chúng 生sanh 如như 常thường 義nghĩa 故cố 說thuyết 無vô 常thường 令linh 厭yếm 後hậu 析tích 法pháp 入nhập 空không 佛Phật 答đáp 學học 如như 者giả 明minh 色sắc 本bổn 不bất 和hòa 合hợp 不bất 集tập 今kim 豈khởi 滅diệt 耶da 上thượng 明minh 學học 盡tận 盡tận 為vi 平bình 等đẳng 此thử 明minh 不bất 作tác 書thư 離ly 及cập 不bất 生sanh 學học 者giả 此thử 是thị 除trừ 空không 也dã 。

復phục 次thứ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 學học 如như 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 得đắc 學học 利lợi 就tựu 此thử 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 略lược 明minh 學học 利lợi 答đáp 如như 文văn 若nhược 魔ma 天thiên 以dĩ 下hạ 廣quảng 明minh 學học 利lợi 答đáp 即tức 釋thích 成thành 前tiền 義nghĩa 此thử 中trung 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 等đẳng 學học 悉tất 生sanh 益ích 小tiểu 劣liệt 之chi 人nhân 第đệ 二nhị 舉cử 劣liệt 說thuyết 勝thắng 下hạ 劣liệt 有hữu 三tam 人nhân 一nhất 云vân 自tự 身thân 及cập 來lai 身thân 此thử 應ưng 得đắc 受thọ 四tứ 生sanh 六lục 道đạo 何hà 寘trí 我ngã 事sự 二nhị 云vân 我ngã 若nhược 遍biến 度độ 眾chúng 生sanh 盡tận 後hậu 佛Phật 復phục 何hà 所sở 度độ 又hựu 盡tận 則tắc 墮đọa 見kiến 故cố 不bất 應ưng 發phát 願nguyện 遍biến 度độ 眾chúng 生sanh 窮cùng 平bình 等đẳng 也dã 第đệ 三tam 人nhân 聞văn 大Đại 乘Thừa 說thuyết 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 便tiện 言ngôn 無vô 度độ 不bất 度độ 我ngã 何hà 應ưng 度độ 耶da 問vấn 此thử 中trung 乃nãi 學học 畢tất 竟cánh 空không 為vi 上thượng 人nhân 不bất 學học 平bình 等đẳng 為vi 下hạ 劣liệt 耳nhĩ 何hà 故cố 舉cử 遍biến 度độ 不bất 遍biến 度độ 釋thích 耶da 等đẳng 此thử 是thị 學học 平bình 等đẳng 遍biến 度độ 遍biến 度độ 而nhi 平bình 等đẳng 乃nãi 是thị 學học 平bình 等đẳng 也dã 直trực 學học 平bình 等đẳng 而nhi 不bất 遍biến 度độ 非phi 學học 平bình 等đẳng 也dã 問vấn 前tiền 云vân 下hạ 劣liệt 者giả 不bất 能năng 遍biến 度độ 故cố 不bất 攝nhiếp 惡ác 人nhân 破phá 戒giới 等đẳng 上thượng 人nhân 既ký 遍biến 度độ 何hà 故cố 云vân 不bất 攝nhiếp 惡ác 人nhân 破phá 戒giới 耶da 答đáp 深thâm 行hành 之chi 人nhân 無vô 不bất 攝nhiếp 也dã 故cố 善thiện 星tinh 調Điều 達Đạt 雖tuy 惡ác 如Như 來Lai 與dữ 之chi 共cộng 住trú 今kim 無vô 始thỉ 行hành 之chi 人nhân 則tắc 行hành 差sai 別biệt 若nhược 惡ác 人nhân 破phá 戒giới 可khả 度độ 者giả 則tắc 攝nhiếp 之chi 不bất 可khả 度độ 者giả 則tắc 捨xả 之chi 若nhược 不bất 捨xả 則tắc 於ư 彼bỉ 無vô 益ích 於ư 乘thừa 有hữu 損tổn 也dã 在tại 家gia 人nhân 惡ác 為vi 惡ác 人nhân 出xuất 家gia 。 人nhân 惡ác 為vi 破phá 戒giới 人nhân 又hựu 起khởi 意ý 地địa 三tam 惡ác 為vi 惡ác 人nhân 起khởi 身thân 口khẩu 七thất 惡ác 為vi 破phá 戒giới 也dã 一nhất 切thiết 法pháp 得đắc 清thanh 淨tịnh 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 四tứ 學học 平bình 等đẳng 得đắc 化hóa 他tha 益ích 也dã 。

譬thí 如như 大đại 地địa 。 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 結kết 歎thán 勸khuyến 修tu 為vi 二nhị 初sơ 結kết 歎thán 次thứ 勸khuyến 修tu 欲dục 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 第đệ 二nhị 文văn 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 行hành 般Bát 若Nhã 作tác 是thị 念niệm 下hạ 第đệ 五ngũ 明minh 得đắc 失thất 既ký 聞văn 等đẳng 學học 大đại 利lợi 便tiện 言ngôn 有hữu 等đẳng 法pháp 可khả 學học 有hữu 人nhân 此thử 學học 故cố 託thác 其kỳ 斯tư 令linh 萬vạn 法pháp 既ký 等đẳng 豈khởi 有hữu 能năng 所sở 之chi 人nhân 法pháp 耶da 。

淨Tịnh 願Nguyện 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 四tứ

此thử 下hạ 第đệ 五ngũ 明minh 菩Bồ 薩Tát 行hành 成thành 得đắc 大đại 功công 德đức 。 故cố 眾chúng 生sanh 秤xứng 歎thán 為vi 第đệ 一nhất 諸chư 天thiên 見kiến 菩Bồ 薩Tát 妙diệu 行hạnh 既ký 成thành 得đắc 大đại 功công 德đức 。 故cố 意ý 地địa 隨tùy 喜hỷ 次thứ 願nguyện 供cúng 養dường 第đệ 二nhị 明minh 諸chư 天thiên 見kiến 菩Bồ 薩Tát 行hành 成thành 身thân 業nghiệp 禮lễ 敬kính 第đệ 三Tam 明Minh 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 見kiến 菩Bồ 薩Tát 行hành 成thành 故cố 意ý 業nghiệp 護hộ 念niệm 第đệ 四tứ 明minh 諸chư 天thiên 口khẩu 業nghiệp 秤xứng 歎thán 第đệ 五ngũ 明minh 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 口khẩu 業nghiệp 秤xứng 揚dương 從tùng 初sơ 作tác 名danh 云vân 淨tịnh 願nguyện 品phẩm 上thượng 已dĩ 二nhị 品phẩm 教giáo 學học 平bình 等đẳng 此thử 復phục 是thị 更cánh 教giáo 菩Bồ 薩Tát 今kim 見kiến 化hóa 他tha 行hành 成thành 宜nghi 應ưng 更cánh 生sanh 隨tùy 喜hỷ 發phát 願nguyện 供cúng 養dường 勿vật 起khởi 癈phế 忘vong 之chi 心tâm 也dã 就tựu 初sơ 段đoạn 中trung 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 隨tùy 喜hỷ 功công 德đức 。 無vô 邊biên 大đại 果quả 報báo 二nhị 明minh 正chánh 觀quán 成thành 就tựu 得đắc 菩Bồ 提Đề 果quả 初sơ 中trung 三tam 一nhất 明minh 隨tùy 喜hỷ 發phát 願nguyện 供cúng 養dường 二nhị 釋thích 隨tùy 喜hỷ 功công 德đức 。 無vô 邊biên 三Tam 明Minh 隨tùy 喜hỷ 得đắc 果quả 初sơ 意ý 業nghiệp 歡hoan 喜hỷ 願nguyện 樂nhạo 散tán 華hoa 發phát 願nguyện 隨tùy 喜hỷ 亦diệc 是thị 初sơ 上thượng 大đại 眾chúng 及cập 天thiên 主chủ 聞văn 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 成thành 得đắc 大đại 功công 德đức 。 故cố 咸hàm 歡hoan 喜hỷ 六lục 情tình 不bất 可khả 並tịnh 陳trần 故cố 申thân 天thiên 主chủ 獨độc 念niệm 也dã 出xuất 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 上thượng 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 言ngôn 補bổ 處xứ 菩Bồ 薩Tát 。 猶do 是thị 凡phàm 夫phu 不bất 及cập 沙Sa 彌Di 無vô 量lượng 律luật 儀nghi 大Đại 乘Thừa 弊tệ 惡ác 下hạ 劣liệt 。 人nhân 一nhất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 勝thắng 辟Bích 支Chi 佛Phật 羅La 漢Hán 此thử 二nhị 皆giai 失thất 也dã 今kim 明minh 若nhược 初sơ 發phát 大đại 心tâm 大đại 願nguyện 則tắc 發phát 心tâm 為vi 勝thắng 二Nhị 乘Thừa 為vi 劣liệt 若nhược 就tựu 戒giới 定định 慧tuệ 行hành 。 為vi 論luận 則tắc 二Nhị 乘Thừa 為vi 勝thắng 發phát 心tâm 為vi 劣liệt 如như 鳥điểu 望vọng 人nhân 互hỗ 有hữu 勝thắng 劣liệt 以dĩ 飛phi 言ngôn 之chi 則tắc 鳥điểu 勝thắng 人nhân 劣liệt 人nhân 以dĩ 五Ngũ 戒Giới 果quả 智trí 慧tuệ 鳥điểu 但đãn 是thị 十thập 惡ác 之chi 果quả 以dĩ 人nhân 勝thắng 鳥điểu 劣liệt 也dã 今kim 據cứ 發phát 心tâm 為vi 論luận 則tắc 出xuất 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 之chi 上thượng 。 若nhược 得đắc 無vô 生sanh 發phát 心tâm 則tắc 願nguyện 行hành 皆giai 勝thắng 也dã 次thứ 散tán 華hoa 發phát 願nguyện 者giả 即tức 以dĩ 散tán 華hoa 之chi 福phước 願nguyện 於ư 行hành 人nhân 疾tật 成thành 菩Bồ 提Đề 不bất 令linh 有hữu 退thoái 凡phàm 倍bội 加gia 精tinh 進tấn 。 此thử 即tức 是thị 隨tùy 喜hỷ 也dã 亦diệc 願nguyện 天thiên 主chủ 於ư 福phước 無vô 行hành 著trước 故cố 迴hồi 與dữ 眾chúng 生sanh 。 也dã 於ư 初sơ 發phát 意ý 隨tùy 喜hỷ 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 隨tùy 喜hỷ 功công 德đức 。 福phước 無vô 邊biên 涅Niết 槃Bàn 中trung 眾chúng 生sanh 佛Phật 念niệm 能năng 如như 上thượng 隨tùy 喜hỷ 得đắc 福phước 多đa 未vị 知tri 初sơ 發phát 心tâm 隨tùy 喜hỷ 於ư 久cửu 發phát 意ý 隨tùy 喜hỷ 多đa 何hà 差sai 別biệt 故cố 天thiên 主chủ 問vấn 佛Phật 總tổng 答đáp 隨tùy 喜hỷ 福phước 無vô 邊biên 則tắc 知tri 久cửu 發phát 意ý 近cận 佛Phật 道Đạo 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 喜hỷ 其kỳ 福phước 不bất 可khả 量lượng 也dã 。

若nhược 有hữu 人nhân 於ư 菩Bồ 薩Tát 能năng 者giả 隨tùy 喜hỷ 以dĩ 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 隨tùy 喜hỷ 果quả 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 得đắc 果quả 二nhị 舉cử 因nhân 緣duyên 釋thích 成thành 初sơ 如như 文văn 何hà 以dĩ 故cố 善thiện 男nam 子tử 。 下hạ 第đệ 二nhị 文văn 此thử 中trung 明minh 二nhị 種chủng 因nhân 故cố 得đắc 福phước 多đa 一nhất 者giả 此thử 人nhân 於ư 十thập 方phương 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 行hành 生sanh 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 故cố 得đắc 上thượng 果quả 報báo 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 將tương 心tâm 非phi 雜tạp 心tâm 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 明minh 因nhân 得đắc 大đại 福phước 得đắc 明minh 此thử 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 喜hỷ 心tâm 是thị 般Bát 若Nhã 正chánh 觀quán 非phi 心tâm 非phi 觀quán 心tâm 以dĩ 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 故cố 不bất 心tâm 此thử 是thị 不bất 有hữu 心tâm 也dã 無vô 非phi 心tâm 故cố 有hữu 心tâm 非phi 心tâm 故cố 不bất 見kiến 是thị 正chánh 觀quán 道đạo 正chánh 心tâm 也dã 他tha 云vân 般Bát 若Nhã 是thị 空không 解giải 隨tùy 喜hỷ 是thị 有hữu 行hành 故cố 隨tùy 喜hỷ 福phước 多đa 今kim 問vấn 隨tùy 喜hỷ 既ký 是thị 有hữu 行hành 云vân 何hà 福phước 多đa 耶da 今kim 明minh 只chỉ 以dĩ 般Bát 若Nhã 心tâm 隨tùy 喜hỷ 故cố 論luận 云vân 佛Phật 令linh 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 就tựu 隨tùy 喜hỷ 門môn 說thuyết 般Bát 若Nhã 般Bát 若Nhã 隨tùy 喜hỷ 方phương 成thành 隨tùy 喜hỷ 耳nhĩ 故cố 般Bát 若Nhã 中trung 具cụ 空không 有hữu 習tập 因nhân 果quả 萬vạn 業nghiệp 豈khởi 心tâm 空không 解giải 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 正chánh 觀quán 成thành 得đắc 菩Bồ 提Đề 果quả 為vi 二nhị 初sơ 明minh 無vô 所sở 得đắc 因nhân 即tức 秤xứng 果quả 因nhân 次thứ 明minh 無vô 所sở 得đắc 果quả 即tức 秤xứng 因nhân 之chi 果quả 一nhất 師sư 云vân 因nhân 則tắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 果quả 即tức 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 從tùng 來lai 去khứ 以dĩ 無vô 常thường 因nhân 得đắc 常thường 住trụ 果quả 豈khởi 可khả 變biến 無vô 常thường 作tác 常thường 耶da 而nhi 汝nhữ 云vân 因nhân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 果quả 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 此thử 是thị 常thường 因nhân 變biến 得đắc 常thường 果quả 耶da 答đáp 今kim 言ngôn 不bất 生sanh 不bất 因nhân 此thử 是thị 破phá 有hữu 富phú 生sanh 滅diệt 菩Bồ 薩Tát 從tùng 發phát 心tâm 即tức 不bất 作tác 生sanh 滅diệt 觀quán 故cố 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 為vi 因nhân 因nhân 見kiến 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 果quả 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 不bất 如như 他tha 斷đoạn 生sanh 死tử 盡tận 為vi 斷đoạn 得đắc 常thường 住trụ 果quả 為vi 常thường 問vấn 因nhân 既ký 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 果quả 何hà 異dị 答đáp 此thử 是thị 因nhân 中trung 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 因nhân 中trung 無vô 富phú 果quả 不bất 生sanh 滅diệt 果quả 所sở 得đắc 不bất 生sanh 滅diệt 具cụ 足túc 故cố 名danh 果quả 具cụ 足túc 不bất 具cụ 足túc 。 名danh 因nhân 然nhiên 既ký 無vô 生sanh 滅diệt 斷đoạn 常thường 亦diệc 未vị 曾tằng 因nhân 果quả 假giả 名danh 諸chư 為vi 因nhân 果quả 耳nhĩ 就tựu 明minh 因nhân 中trung 為vi 二nhị 初sơ 須Tu 菩Bồ 提Đề 與dữ 佛Phật 論luận 因nhân 業nghiệp 得đắc 業nghiệp 第đệ 二nhị 身thân 子tử 與dữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 論luận 因nhân 得đắc 果quả 業nghiệp 也dã 今kim 是thị 初sơ 人nhân 須Tu 菩Bồ 提Đề 難nạn/nan 上thượng 非phi 心tâm 非phi 離ly 心tâm 隨tùy 喜hỷ 得đắc 無vô 生sanh 菩Bồ 提Đề 果quả 也dã 偏thiên 取thủ 非phi 心tâm 為vi 難nạn/nan 既ký 非phi 心tâm 則tắc 心tâm 如như 幻huyễn 化hóa 。 云vân 何hà 得đắc 無vô 。 生sanh 菩Bồ 提Đề 耶da 古cổ 解giải 云vân 上thượng 辨biện 隨tùy 喜hỷ 迴hồi 向hướng 。 非phi 心tâm 非phi 離ly 心tâm 意ý 謂vị 非phi 心tâm 則tắc 無vô 心tâm 不bất 離ly 心tâm 則tắc 有hữu 心tâm 故cố 言ngôn 如như 幻huyễn 自tự 下hạ 論luận 業nghiệp 破phá 其kỳ 二nhị 邊biên 皈quy 中trung 道đạo 也dã 佛Phật 反phản 問vấn 答đáp 汝nhữ 見kiến 有hữu 此thử 空không 心tâm 如như 幻huyễn 不bất 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 云vân 不bất 見kiến 此thử 空không 心tâm 此thử 一nhất 問vấn 答đáp 依y 論luận 破phá 空không 心tâm 也dã 第đệ 二nhị 佛Phật 反phản 問vấn 汝nhữ 既ký 言ngôn 不bất 見kiến 空không 中trung 都đô 無vô 有hữu 無vô 相tướng 不bất 答đáp 言ngôn 不bất 見kiến 空không 心tâm 中trung 都đô 無vô 有hữu 無vô 有hữu 無vô 相tướng 不bất 答đáp 言ngôn 不bất 見kiến 此thử 問vấn 答đáp 其kỳ 破phá 有hữu 無vô 也dã 第đệ 三tam 問vấn 汝nhữ 見kiến 離ly 有hữu 無vô 外ngoại 別biệt 有hữu 法pháp 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 不bất 答đáp 云vân 不bất 見kiến 此thử 一nhất 問vấn 答đáp 破phá 離ly 有hữu 無vô 之chi 見kiến 外ngoại 別biệt 有hữu 法pháp 得đắc 道Đạo 者giả 離ly 有hữu 無vô 外ngoại 更cánh 見kiến 有hữu 法pháp 此thử 終chung 是thị 有hữu 也dã 我ngã 今kim 不bất 見kiến 。 有hữu 無vô 豈khởi 見kiến 離ly 有hữu 無vô 外ngoại 別biệt 有hữu 法pháp 此thử 終chung 是thị 有hữu 也dã 我ngã 今kim 不bất 見kiến 。 有hữu 無vô 豈khởi 見kiến 離ly 有hữu 無vô 別biệt 有hữu 法pháp 得đắc 佛Phật 道Đạo 也dã 若nhược 法pháp 畢tất 竟cánh 。 離ly 中trung 云vân 何hà 有hữu 所sở 得đắc 第đệ 四tứ 問vấn 答đáp 作tác 斷đoạn 見kiến 難nạn/nan 也dã 時thời 節tiết 既ký 同đồng 上thượng 不bất 見kiến 有hữu 心tâm 。 無vô 心tâm 得đắc 佛Phật 復phục 不bất 見kiến 離ly 有hữu 無vô 外ngoại 別biệt 有hữu 心tâm 得đắc 佛Phật 若nhược 爾nhĩ 即tức 無vô 有hữu 能năng 得đắc 。 之chi 因nhân 也dã 因nhân 既ký 不bất 見kiến 有hữu 無vô 。 亦diệc 不bất 見kiến 離ly 有hữu 無vô 者giả 亦diệc 不bất 見kiến 果quả 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 見kiến 果quả 離ly 有hữu 無vô 是thị 則tắc 無vô 。 果quả 無vô 果quả 故cố 名danh 果quả 離ly 無vô 因nhân 故cố 名danh 因nhân 離ly 二nhị 離ly 之chi 中trung 云vân 何hà 有hữu 能năng 得đắc 所sở 得đắc 耶da 如như 指chỉ 觸xúc 空không 空không 無vô 觸xúc 故cố 指chỉ 不bất 能năng 觸xúc 況huống 無vô 二nhị 物vật 而nhi 欲dục 觸xúc 耶da 佛Phật 答đáp 良lương 由do 體thể 悟ngộ 二nhị 離ly 故cố 得đắc 佛Phật 道Đạo 耶da 。 復phục 次thứ 人nhân 須Tu 菩Bồ 提Đề 下hạ 此thử 下hạ 更cánh 舉cử 有hữu 無vô 業nghiệp 無vô 得đắc 佛Phật 業nghiệp 顯hiển 成thành 得đắc 業nghiệp 初sơ 舉cử 有hữu 業nghiệp 不bất 得đắc 佛Phật 若nhược 言ngôn 非phi 離ly 則tắc 是thị 定định 性tánh 有hữu 即tức 是thị 常thường 云vân 何hà 有hữu 得đắc 業nghiệp 如như 中trung 論luận 四Tứ 諦Đế 品phẩm 破phá 性tánh 有hữu 業nghiệp 無vô 得đắc 也dã 以dĩ 無vô 得đắc 難nạn/nan 者giả 此thử 破phá 空không 有hữu 得đắc 佛Phật 業nghiệp 恐khủng 離ly 之chi 有hữu 既ký 無vô 有hữu 得đắc 空không 豈khởi 有hữu 得đắc 故cố 今kim 明minh 亦diệc 不bất 以dĩ 離ly 得đắc 離ly 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 如như 我ngã 解giải 佛Phật 。 所sở 說thuyết 不bất 為vi 離ly 者giả 化hóa 就tựu 世thế 諦đế 中trung 有hữu 須Tu 菩Bồ 提Đề 就tựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 說thuyết 故cố 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 難nạn/nan 也dã 問vấn 佛Phật 何hà 故cố 就tựu 世thế 諦đế 說thuyết 明minh 難nạn/nan 須Tu 菩Bồ 提Đề 就tựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 明minh 無vô 難nạn/nan 答đáp 為vi 有hữu 人nhân 聞văn 菩Bồ 提Đề 難nan 得đắc 。 而nhi 生sanh 寶bảo 香hương 故cố 說thuyết 難nan 得đắc 方phương 乃nãi 在tại 心tâm 恐khủng 有hữu 人nhân 聞văn 難nan 得đắc 而nhi 生sanh 退thoái 悔hối 復phục 不bất 能năng 發phát 心tâm 故cố 問vấn 此thử 中trung 何hà 故cố 舉cử 木mộc 人nhân 譬thí 答đáp 此thử 中trung 明minh 菩Bồ 薩Tát 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 而nhi 無vô 所sở 行hành 。 雖tuy 具cụ 修tu 萬vạn 行hạnh 而nhi 未vị 曾tằng 修tu 如như 別biệt 雖tuy 造tạo 木mộc 人nhân 而nhi 來lai 竟cánh 無vô 心tâm 言ngôn 我ngã 從tùng 彼bỉ 作tác 而nhi 無vô 心tâm 有hữu 作tác 而nhi 無vô 所sở 不bất 作tác 。 也dã 就tựu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 明minh 其kỳ 易dị 得đắc 無vô 難nạn/nan 既ký 無vô 分phân 別biệt 。 則tắc 應ưng 六lục 道đạo 分phân 別biệt 亦diệc 不bất 應ưng 有hữu 三tam 乘thừa 分phân 別biệt 須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 以dĩ 不bất 悟ngộ 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 有hữu 六lục 道đạo 由do 悟ngộ 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 有hữu 三tam 乘thừa 如như 云vân 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 皆giai 以dĩ 無vô 為vi 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。

如như 是thị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 無vô 分phân 別biệt 般Bát 若Nhã 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 得đắc 果quả 為vi 二nhị 明minh 得đắc 果quả 第đệ 二nhị 復phục 不bất 泯mẫn 空không 實thật 之chi 心tâm 也dã 。

度Độ 空Không 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 五ngũ

此thử 下hạ 明minh 度độ 眾chúng 生sanh 如như 度độ 空không 能năng 度độ 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 是thị 度độ 眾chúng 生sanh 生sanh 非phi 空không 言ngôn 眾chúng 生sanh 非phi 有hữu 何hà 不bất 度độ 有hữu 尚thượng 知tri 度độ 空không 即tức 是thị 度độ 有hữu 度độ 有hữu 即tức 是thị 度độ 空không 空không 有hữu 不bất 二nhị 但đãn 惑hoặc 者giả 聞văn 度độ 眾chúng 生sanh 皆giai 言ngôn 度độ 有hữu 故cố 今kim 言ngôn 度độ 空không 耳nhĩ 破phá 有hữu 富phú 人nhân 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 今kim 明minh 度độ 空không 破phá 有hữu 富phú 人nhân 上thượng 於ư 佛Phật 果Quả 故cố 言ngôn 求cầu 空không 度độ 空không 度độ 無vô 所sở 度độ 。 求cầu 空không 無vô 所sở 求cầu 乃nãi 是thị 求cầu 佛Phật 如như 淨tịnh 名danh 無vô 求cầu 章chương 說thuyết 也dã 品phẩm 初sơ 少thiểu 許hứa 是thị 第đệ 二nhị 泯mẫn 虗hư 實thật 忽hốt 有hữu 此thử 問vấn 答đáp 來lai 者giả 解giải 將tương 欲dục 遣khiển 著trước 般Bát 若Nhã 病bệnh 故cố 身thân 子tử 問vấn 為vi 行hành 真chân 實thật 為vi 不bất 真chân 實thật 。 也dã 上thượng 品phẩm 雖tuy 復phục 廣quảng 辨biện 前tiền 理lý 空không 寂tịch 未vị 明minh 智trí 體thể 無vô 相tướng 是thị 以dĩ 遣khiển 之chi 也dã 論luận 云vân 身thân 子tử 聞văn 上thượng 品phẩm 無vô 分phân 別biệt 法pháp 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 行hành 真chân 實thật 為vi 行hành 無vô 真chân 實thật 真chân 實thật 即tức 是thị 自tự 性tánh 空không 定định 可khả 取thủ 可khả 著trước 不bất 真chân 實thật 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 虗hư 妄vọng 此thử 問vấn 為vi 有hữu 一nhất 豪hào 真chân 實thật 可khả 行hành 為vi 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 虗hư 妄vọng 耶da 須Tu 菩Bồ 提Đề 初sơ 答đáp 一nhất 切thiết 是thị 虗hư 妄vọng 菩Bồ 薩Tát 知tri 一nhất 切thiết 皆giai 虗hư 妄vọng 如như 此thử 而nhi 行hành 也dã 此thử 是thị 以dĩ 虗hư 破phá 實thật 此thử 中trung 須tu 作tác 如như 此thử 用dụng 也dã 無vô 真chân 實thật 尚thượng 不bất 可khả 即tức 者giả 明minh 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無vô 真chân 實thật 般Bát 若Nhã 觀quán 尚thượng 不bất 可khả 即tức 況huống 有hữu 從tùng 來lai 所sở 見kiến 實thật 可khả 得đắc 耶da 故cố 虗hư 實thật 俱câu 息tức 緣duyên 觀quán 皆giai 淨tịnh 始thỉ 是thị 成thành 上thượng 業nghiệp 也dã 。

爾nhĩ 時thời 欲dục 界giới 。 諸chư 天thiên 下hạ 大đại 段đoạn 第đệ 二nhị 諸chư 天thiên 見kiến 菩Bồ 薩Tát 成thành 行hành 故cố 身thân 業nghiệp 禮lễ 敬kính 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 諸chư 天thiên 心tâm 念niệm 作tác 禮lễ 表biểu 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 甚thậm 深thâm 第đệ 二nhị 明minh 諸chư 天thiên 子tử 身thân 。 業nghiệp 致trí 敬kính 今kim 是thị 初sơ 諸chư 天thiên 子tử 作tác 禮lễ 者giả 以dĩ 般Bát 若Nhã 菩Bồ 薩Tát 行hành 菩Bồ 提Đề 平bình 等đẳng 。 而nhi 不bất 作tác 證chứng 謂vị 之chi 為vi 難nạn/nan 是thị 故cố 禮lễ 也dã 此thử 是thị 上thượng 品phẩm 中trung 事sự 須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngữ 諸chư 天thiên 子tử 於ư 平bình 等đẳng 法Pháp 。 不bất 證chứng 為vi 當đương 難nạn/nan 者giả 等đẳng 諸chư 不bất 證chứng 此thử 是thị 遊du 空không 不bất 著trước 故cố 不bất 足túc 為vi 難nan 。 今kim 能năng 證chứng 心tâm 靜tĩnh 慮lự 涉thiệp 有hữu 化hóa 人nhân 而nhi 不bất 休hưu 息tức 。 是thị 乃nãi 難nạn/nan 也dã 論luận 問vấn 云vân 平bình 等đẳng 法Pháp 不phủ 。 證chứng 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 云vân 何hà 一nhất 難nạn/nan 一nhất 不bất 答đáp 平bình 等đẳng 是thị 不bất 著trước 法pháp 而nhi 菩Bồ 薩Tát 依y 理lý 不bất 著trước 故cố 不bất 為vì 眾chúng 生sanh 。 是thị 假giả 名danh 法pháp 應ưng 生sanh 著trước 而nhi 不bất 著trước 故cố 為vi 難nạn/nan 也dã 此thử 中trung 先tiên 明minh 知tri 眾chúng 生sanh 空không 故cố 。 不bất 怖bố 次thứ 明minh 知tri 空không 故cố 不bất 怖bố 所sở 以dĩ 法pháp 空không 者giả 空không 者giả 釋thích 上thượng 眾chúng 生sanh 空không 不bất 怖bố 也dã 若nhược 眾chúng 生sanh 空không 法pháp 不bất 空không 是thị 可khả 怖bố 耳nhĩ 今kim 眾chúng 生sanh 空không 法pháp 復phục 空không 無vô 有hữu 不bất 空không 者giả 何hà 所sở 怖bố 耶da 又hựu 眾chúng 生sanh 空không 故cố 。 無vô 心tâm 怖bố 故cố 不bất 怖bố 也dã 色sắc 離ly 即tức 眾chúng 生sanh 離ly 者giả 明minh 空không 無vô 二nhị 無vô 礙ngại 故cố 色sắc 空không 即tức 眾chúng 生sanh 空không 也dã 次thứ 佛Phật 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 何hà 故cố 不bất 沒một 不bất 怖bố 者giả 眾chúng 生sanh 中trung 有hữu 疑nghi 佛Phật 為vi 之chi 發phát 問vấn 總tổng 簡giản 前tiền 聞văn 聞văn 空không 不bất 怖bố 此thử 生sanh 法pháp 二nhị 空không 是thị 甚thậm 深thâm 法Pháp 聞văn 應ưng 生sanh 怖bố 如như 入nhập 深thâm 水thủy 應ưng 沒một 何hà 故cố 不bất 沒một 又hựu 上thượng 來lai 明minh 生sanh 法pháp 空không 此thử 欲dục 明minh 般Bát 若Nhã 空không 故cố 聞văn 有hữu 此thử 深thâm 般Bát 若Nhã 何hà 故cố 不bất 沒một 耶da 下hạ 答đáp 云vân 沒một 者giả 及cập 實thật 法pháp 空không 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 及cập 所sở 觀quán 境cảnh 亦diệc 空không 舉cử 多đa 況huống 少thiểu 也dã 問vấn 生sanh 空không 有hữu 何hà 深thâm 耶da 答đáp 眾chúng 生sanh 宛uyển 然nhiên 而nhi 畢tất 竟cánh 空không 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 故cố 深thâm 也dã 不bất 如như 斷đoạn 見kiến 空không 言ngôn 深thâm 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 行hành 下hạ 第đệ 二nhị 諸chư 天thiên 身thân 業nghiệp 禮lễ 敬kính 也dã 上thượng 須Tu 菩Bồ 提Đề 反phản 佛Phật 歎thán 菩Bồ 薩Tát 難nạn/nan 事sự 已dĩ 禮lễ 若nhược 欲dục 禮lễ 者giả 宜nghi 須tu 禮lễ 也dã 過quá 是thị 上thượng 光quang 音âm 天thiên 者giả 欲dục 天thiên 內nội 有hữu 覺giác 觀quán 。 外ngoại 有hữu 五ngũ 欲dục 梵Phạm 天Thiên 外ngoại 不bất 著trước 五ngũ 欲dục 。 內nội 有hữu 覺giác 觀quán 。 皆giai 是thị 不bất 淨tịnh 。 天thiên 而nhi 敬kính 菩Bồ 薩Tát 未vị 足túc 為vi 貴quý 故cố 說thuyết 過quá 是thị 上thượng 天thiên 敬kính 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

今kim 現hiện 在tại 十thập 方phương 。 諸chư 佛Phật 下hạ 第đệ 三tam 非phi 但đãn 諸chư 天thiên 身thân 業nghiệp 敬kính 禮lễ 亦diệc 為vi 十thập 方phương 。 佛Phật 護hộ 念niệm 也dã 二nhị 諸chư 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 。 者giả 上thượng 云vân 魔ma 無vô 如như 何hà 未vị 如như 竟cánh 是thị 何hà 力lực 故cố 今kim 出xuất 之chi 成thành 就tựu 空không 非phi 二nhị 道đạo 故cố 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 。 空không 而nhi 不bất 悲bi 則tắc 墮đọa 空không 見kiến 悲bi 而nhi 空không 則tắc 著trước 有hữu 見kiến 今kim 空không 不bất 礙ngại 悲bi 悲bi 不bất 是thị 空không 空không 有hữu 既ký 無vô 礙ngại 故cố 內nội 捨xả 有hữu 見kiến 故cố 外ngoại 魔ma 不bất 能năng 動động 也dã 又hựu 以dĩ 解giải 空không 故cố 不bất 退thoái 為vi 凡phàm 夫phu 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 不bất 退thoái 為vi 聲Thanh 聞Văn 也dã 次thứ 所sở 作tác 如như 所sở 言ngôn 即tức 五ngũ 金kim 剛cang 護hộ 之chi 魔ma 不bất 能năng 壞hoại 。 二nhị 為vi 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。 如như 魚ngư 子tử 得đắc 成thành 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 下hạ 第đệ 四tứ 諸chư 天thiên 口khẩu 業nghiệp 秤xứng 歎thán 諸chư 天thiên 雖tuy 未vị 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 但đãn 奇kỳ 既ký 長trường/trưởng 曾tằng 見kiến 此thử 故cố 記ký 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 不bất 夕tịch 見kiến 相tương/tướng 者giả 見kiến 行hành 空không 悲bi 二nhị 行hành 也dã 。

十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 下hạ 第đệ 五ngũ 佛Phật 口khẩu 業nghiệp 秤xứng 歎thán 歎thán 何hà 人nhân 耶da 解giải 凡phàm 三tam 人nhân 得đắc 歎thán 一nhất 者giả 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 現hiện 前tiền 二nhị 者giả 深thâm 信tín 無vô 生sanh 隣lân 於ư 不bất 退thoái 必tất 爾nhĩ 無vô 疑nghi 三tam 者giả 從tùng 初sơ 發phát 軫# 其kỳ 心tâm 屈khuất 也dã 文văn 為vi 二nhị 初sơ 明minh 為vi 佛Phật 可khả 歎thán 二nhị 明minh 得đắc 果quả 初sơ 如như 文văn 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 如như 何hà 所sở 說thuyết 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 得đắc 果quả 也dã 。

囑Chúc 累Lụy 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 六lục

此thử 中trung 第đệ 二nhị 流lưu 通thông 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 也dã 所sở 以dĩ 付phó 囑chúc 流lưu 通thông 者giả 一nhất 為vi 利lợi 現hiện 在tại 現hiện 在tại 眾chúng 生sanh 。 見kiến 佛Phật 慇ân 懃cần 付phó 囑chúc 。 必tất 知tri 般Bát 若Nhã 是thị 大đại 法pháp 實thật 如như 父phụ 臨lâm 終chung 付phó 子tử 如như 意ý 珠châu 則tắc 知tri 無vô 價giá 物vật 故cố 增tăng 眾chúng 生sanh 信tín 敬kính 也dã 二nhị 者giả 為vi 利lợi 來lai 世thế 出xuất 世thế 本bổn 懷hoài 以dĩ 利lợi 物vật 利lợi 物vật 無vô 過quá 般Bát 若Nhã 故cố 付phó 明minh 令linh 未vị 來lai 得đắc 聞văn 堪kham 聞văn 之chi 人nhân 要yếu 具cụ 二nhị 慧tuệ 阿A 難Nan 是thị 般Bát 若Nhã 大đại 小tiểu 之chi 人nhân 是thị 般Bát 若Nhã 聞văn 持trì 陀đà 羅la 尼ni 田điền 義nghĩa 陀đà 羅la 尼ni 田điền 故cố 阿A 難Nan 也dã 又hựu 是thị 佛Phật 第đệ 次thứ 以dĩ 人nhân 甚thậm 信tín 受thọ 也dã 大đại 經kinh 呵ha 聲Thanh 聞Văn 為vi 老lão 病bệnh 不bất 堪kham 付phó 囑chúc 者giả 此thử 呵ha 有hữu 所sở 得đắc 聲Thanh 聞Văn 耳nhĩ 阿A 難Nan 是thị 但đãn 小tiểu 復phục 是thị 大đại 小tiểu 遠viễn 居cư 但đãn 小tiểu 故cố 被bị 呵ha 是thị 方phương 便tiện 之chi 人nhân 故cố 堪kham 付phó 囑chúc 也dã 累lũy/lụy/luy 即tức 憑bằng 累lũy/lụy/luy 委ủy 付phó 為vi 累lũy/lụy/luy 十thập 教giáo 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 般Bát 若Nhã 教giáo 也dã 品phẩm 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 將tương 欲dục 付phó 囑chúc 故cố 先tiên 印ấn 述thuật 二nhị 人nhân 所sở 說thuyết 不bất 違vi 法pháp 格cách 量lượng 顯hiển 勝thắng 勸khuyến 修tu 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 付phó 囑chúc 初sơ 中trung 為vi 三tam 第đệ 一nhất 印ấn 述thuật 二nhị 人nhân 二nhị 格cách 量lượng 顯hiển 勝thắng 三tam 勸khuyến 修tu 今kim 是thị 初sơ 為vi 印ấn 述thuật 天thiên 主chủ 次thứ 印ấn 成thành 須Tu 菩Bồ 提Đề 也dã 天thiên 主chủ 所sở 以dĩ 自tự 陳trần 者giả 請thỉnh 佛Phật 印ấn 述thuật 故cố 也dã 所sở 以dĩ 請thỉnh 印ấn 成thành 者giả 天thiên 主chủ 迹tích 居cư 三tam 乘thừa 中trung 果quả 中trung 下hạ 果quả 惑hoặc 未vị 淨tịnh 智trí 未vị 圓viên 故cố 容dung 應ưng 有hữu 謬mậu 二nhị 者giả 眾chúng 中trung 多đa 有hữu 阿a 鞞bệ 菩Bồ 薩Tát 漏lậu 盡tận 羅La 漢Hán 。 及cập 離ly 欲dục 諸chư 天thiên 。 疑nghi 天thiên 主chủ 生sanh 未vị 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 云vân 何hà 能năng 盡tận 般Bát 若Nhã 邊biên 底để 是thị 故cố 自tự 陳trần 請thỉnh 佛Phật 印ấn 定định 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 比Bỉ 丘Khâu 下hạ 第đệ 二nhị 歎thán 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 說thuyết 即tức 是thị 印ấn 成thành 也dã 佛Phật 述thuật 中trung 但đãn 述thuật 其kỳ 所sở 解giải 不bất 印ấn 其kỳ 所sở 說thuyết 者giả 上thượng 來lai 已dĩ 數số 歎thán 所sở 說thuyết 竟cánh 今kim 但đãn 述thuật 其kỳ 內nội 解giải 內nội 解giải 既ký 深thâm 外ngoại 言ngôn 無vô 謬mậu 也dã 。

欲dục 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 第đệ 二nhị 格cách 量lượng 為vi 二nhị 初sơ 明minh 得đắc 利lợi 所sở 以dĩ 此thử 中trung 格cách 大đại 小tiểu 所sở 解giải 優ưu 劣liệt 者giả 下hạ 八bát 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 應ưng 聞văn 小tiểu 劣liệt 大đại 勝thắng 得đắc 悟ngộ 故cố 也dã 又hựu 將tương 欲dục 付phó 囑chúc 般Bát 若Nhã 般Bát 若Nhã 是thị 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 故cố 須tu 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 解giải 深thâm 即tức 知tri 般Bát 若Nhã 是thị 深thâm 法Pháp 也dã 又hựu 人nhân 聞văn 般Bát 若Nhã 是thị 空không 慧tuệ 便tiện 謂vị 大đại 小tiểu 所sở 解giải 不bất 殊thù 故cố 須tu 分phân 別biệt 也dã 問vấn 生sanh 法pháp 二nhị 空không 何hà 異dị 而nhi 言ngôn 聲Thanh 聞Văn 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 答đáp 二Nhị 乘Thừa 智trí 劣liệt 故cố 見kiến 空không 淺thiển 菩Bồ 薩Tát 智trí 深thâm 故cố 見kiến 空không 亦diệc 深thâm 也dã 如như 燈đăng 照chiếu 物vật 不bất 可khả 燈đăng 火hỏa 即tức 便tiện 明minh 了liễu 也dã 又hựu 二Nhị 乘Thừa 行hành 但đãn 空không 菩Bồ 薩Tát 得đắc 不bất 但đãn 空không 也dã 又hựu 二Nhị 乘Thừa 但đãn 見kiến 於ư 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 菩Bồ 薩Tát 見kiến 空không 不bất 空không 也dã 又hựu 二Nhị 乘Thừa 無vô 空không 資tư 有hữu 定định 故cố 空không 劣liệt 菩Bồ 薩Tát 就tựu 眾chúng 生sanh 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 用dụng 此thử 空không 有hữu 資tư 有hữu 空không 故cố 勝thắng 也dã 又hựu 二Nhị 乘Thừa 無vô 二Nhị 乘Thừa 無vô 空không 本bổn 謂vị 中trung 道đạo 由do 中trung 道đạo 故cố 有hữu 假giả 名danh 無vô 中trung 即tức 假giả 名danh 不bất 失thất 也dã 是thị 時thời 天thiên 雨vũ 。 華hoa 下hạ 第đệ 二nhị 得đắc 利lợi 既ký 聞văn 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 勝thắng 願nguyện 欲dục 行hành 之chi 以dĩ 華hoa 墮đọa 衣y 上thượng 即tức 以dĩ 供cúng 養dường 內nội 華hoa 供cúng 養dường 故cố 得đắc 佛Phật 時thời 土thổ/độ 常thường 雨vũ 華hoa 此thử 八bát 百bách 人nhân 宿túc 世thế 善thiện 故cố 得đắc 同đồng 時thời 而nhi 悟ngộ 道đạo 也dã 。

以dĩ 是thị 阿A 難Nan 下hạ 第đệ 三tam 因nhân 前tiền 得đắc 益ích 結kết 修tu 行hành 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 。 也dã 人nhân 中trung 死tử 生sanh 聞văn 等đẳng 者giả 上thượng 往vãng 生sanh 品phẩm 信tín 毀hủy 品phẩm 成thành 辦biện 已dĩ 說thuyết 竟cánh 今kim 更cánh 陳trần 者giả 從tùng 上thượng 成thành 辦biện 品phẩm 十thập 五ngũ 明minh 信tín 般Bát 若Nhã 三tam 根căn 人nhân 行hành 相tương/tướng 竟cánh 今kim 將tương 欲dục 付phó 囑chúc 還hoàn 結kết 之chi 又hựu 上thượng 八bát 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 得đắc 悟ngộ 非phi 是thị 孤cô 然nhiên 從tùng 人nhân 中trung 及cập 天thiên 上thượng 來lai 也dã 應ưng 了liễu 了liễu 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 恐khủng 者giả 云vân 但đãn 行hành 五ngũ 度độ 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 何hà 用dụng 般Bát 若Nhã 故cố 今kim 釋thích 云vân 雖tuy 行hành 六Lục 度Độ 於ư 佛Phật 田điền 不bất 盡tận 欲dục 得đắc 三tam 乘thừa 解giải 妄vọng 行hành 了liễu 了liễu 行hành 度độ 也dã 。

囑chúc 累lụy 汝nhữ 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 囑chúc 累lụy 為vi 二nhị 初sơ 明minh 付phó 囑chúc 流lưu 通thông 二nhị 修tu 行hành 流lưu 通thông 今kim 是thị 初sơ 古cổ 解giải 云vân 上thượng 來lai 所sở 明minh 般Bát 若Nhã 究cứu 竟cánh 無vô 遺di 相tương/tướng 囑chúc 累lụy 又hựu 云vân 為vi 彼bỉ 時thời 聽thính 既ký 久cửu 諸chư 人nhân 懈giải 倦quyện 將tương 欲dục 起khởi 發phát 時thời 情tình 故cố 復phục 囑chúc 累lụy 也dã 論luận 云vân 除trừ 般Bát 若Nhã 以dĩ 外ngoại 失thất 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 其kỳ 罪tội 小tiểu 小tiểu 若nhược 失thất 般Bát 若Nhã 其kỳ 罪tội 則tắc 大đại 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 要yếu 悟ngộ 無vô 所sở 得đắc 乃nãi 道đạo 也dã 故cố 此thử 經Kinh 正chánh 是thị 道đạo 之chi 經kinh 若nhược 失thất 之chi 則tắc 無vô 由do 入nhập 道đạo 是thị 故cố 罪tội 大đại 也dã 問vấn 若nhược 爾nhĩ 餘dư 經kinh 應ưng 不bất 得đắc 道Đạo 答đáp 餘dư 經kinh 辨biện 無vô 所sở 依y 得đắc 而nhi 悟ngộ 道đạo 者giả 皆giai 是thị 般Bát 若Nhã 異dị 名danh 也dã 文văn 中trung 舉cử 四tứ 事sự 釋thích 之chi 失thất 得đắc 大đại 罪tội 一nhất 者giả 若nhược 受thọ 持trì 則tắc 為vi 受thọ 持trì 。 三tam 世thế 佛Phật 菩Bồ 提Đề 二nhị 者giả 若nhược 供cúng 養dường 即tức 為vi 供cúng 養dường 。 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 三tam 者giả 信tín 心tâm 愛ái 樂nhạo 三tam 世thế 佛Phật 是thị 故cố 不bất 應ưng 妄vọng 失thất 也dã 。

若nhược 善thiện 男nam 子tử 。 受thọ 持trì 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 下hạ 第đệ 二nhị 修tu 行hành 流lưu 通thông 上thượng 既ký 受thọ 持trì 復phục 不bất 忘vong 失thất 今kim 流lưu 布bố 未vị 聞văn 也dã 文văn 為vi 四tứ 第đệ 一nhất 勸khuyến 為vì 他tha 說thuyết 二nhị 釋thích 時thời 眾chúng 疑nghi 三tam 歎thán 無vô 覺giác 四tứ 出xuất 舌thiệt 相tướng 體thể 信tín 般Bát 若Nhã 有hữu 大đại 功công 德đức 。 今kim 是thị 初sơ 論luận 云vân 教giáo 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 眾chúng 生sanh 得đắc 羅La 漢Hán 不bất 堪kham 作tác 佛Phật 復phục 不bất 解giải 教giáo 他tha 佛Phật 又hựu 無vô 大đại 悲bi 又hựu 無vô 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 也dã 教giáo 菩Bồ 薩Tát 當đương 及cập 種chủng 如như 意ý 樹thụ 爾nhĩ 時thời 佛Phật 神thần 力lực 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 疑nghi 疑nghi 云vân 佛Phật 既ký 無vô 所sở 著trước 何hà 故cố 慇ân 懃cần 。 時thời 付phó 囑chúc 如như 似tự 著trước 心tâm 舉cử 事sự 釋thích 云vân 四tứ 罪tội 無vô 復phục 所sở 見kiến 我ngã 心tâm 亦diệc 所sở 著trước 皆giai 是thị 宿túc 誓thệ 願nguyện 此thử 世thế 慈từ 故cố 付phó 囑chúc 也dã 又hựu 舉cử 事sự 表biểu 一nhất 切thiết 皆giai 畢tất 竟cánh 淨tịnh 義nghĩa 寂tịch 滅diệt 不bất 應ưng 也dã 若nhược 人nhân 欲dục 得đắc 般Bát 若Nhã 邊biên 際tế 下hạ 第đệ 三tam 歎thán 般Bát 若Nhã 無vô 量lượng 釋thích 成thành 付phó 囑chúc 義nghĩa 也dã 佛Phật 出xuất 覆phú 面diện 舌thiệt 相tướng 證chứng 信tín 解giải 若nhược 得đắc 福phước 不bất 虗hư 者giả 我ngã 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 有hữu 此thử 舌thiệt 生sanh 成thành 不bất 妄vọng 語ngữ 故cố 受thọ 持trì 般Bát 若Nhã 必tất 得đắc 實thật 利lợi 不bất 現hiện 通thông 力lực 令linh 舌thiệt 大đại 者giả 恐khủng 舌thiệt 非phi 實thật 大đại 通thông 力lực 使sử 大đại 也dã 故cố 但đãn 出xuất 覆phú 面diện 舌thiệt 也dã 世thế 間gian 妄vọng 語ngữ 為vi 要yếu 引dẫn 名danh 利lợi 佛Phật 於ư 萬vạn 德đức 萬vạn 行hạnh 中trung 而nhi 無vô 著trước 恐khủng 名danh 利lợi 也dã 此thử 中trung 言ngôn 陀đà 羅la 尼ni 是thị 般Bát 若Nhã 異dị 名danh 在tại 聲Thanh 聞Văn 名danh 道Đạo 品Phẩm 在tại 佛Phật 心tâm 菩Bồ 提Đề 在tại 菩Bồ 薩Tát 尼ni 也dã 。

無Vô 盡Tận 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 七thất

此thử 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 方phương 便tiện 道đạo 前tiền 是thị 般Bát 若Nhã 道đạo 生sanh 起khởi 如như 前tiền 依y 論luận 解giải 二nhị 慧tuệ 不bất 同đồng 一nhất 云vân 自tự 行hành 為vi 實thật 化hóa 他tha 為vi 方phương 便tiện 亦diệc 云vân 上thượng 皆giai 實thật 慧tuệ 如như 實thật 虗hư 通thông 無vô 㝵# 為vi 方phương 便tiện 慧tuệ 三Tam 明Minh 於ư 如như 此thử 皆giai 如như 實thật 智trí 名danh 實thật 慧tuệ 於ư 如như 此thử 等đẳng 法pháp 無vô 取thủ 無vô 著trước 。 名danh 方phương 便tiện 四tứ 者giả 通thông 是thị 己kỷ 所sở 行hành 為vi 實thật 慧tuệ 以dĩ 此thử 隨tùy 喜hỷ 迴hồi 向hướng 。 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 。 名danh 方phương 便tiện 慧tuệ 亦diệc 云vân 前tiền 說thuyết 三tam 乘thừa 共cộng 般Bát 若Nhã 自tự 下hạ 說thuyết 獨độc 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 欲dục 明minh 前tiền 來lai 般Bát 若Nhã 虗hư 靜tĩnh 實thật 照chiếu 故cố 二Nhị 乘Thừa 隨tùy 分phần/phân 得đắc 入nhập 自tự 下hạ 多đa 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 俱câu 巧xảo 奇kỳ 能năng 妙diệu 用dụng 故cố 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 無vô 分phần/phân 也dã 就tựu 文văn 為vi 二nhị 初sơ 二nhị 十thập 三tam 品phẩm 正chánh 明minh 方phương 便tiện 因nhân 果quả 大đại 用dụng 第đệ 二nhị 常thường 啼đề 法pháp 尚thượng 兩lưỡng 品phẩm 結kết 勸khuyến 修tu 行hành 所sở 以dĩ 說thuyết 方phương 便tiện 因nhân 果quả 大đại 用dụng 者giả 本bổn 為vi 令linh 物vật 修tu 行hành 故cố 有hữu 第đệ 二nhị 段đoạn 也dã 初sơ 段đoạn 為vi 三tam 第đệ 一nhất 從tùng 初sơ 竟cánh 方phương 便tiện 品phẩm 明minh 方phương 便tiện 體thể 用dụng 秤xứng 歎thán 令linh 行hành 第đệ 二nhị 有hữu 三tam 慧tuệ 畢tất 竟cánh 品phẩm 明minh 發phát 心tâm 起khởi 行hành 。 第đệ 三tam 從tùng 四Tứ 諦Đế 已dĩ 去khứ 明minh 方phương 便tiện 得đắc 果quả 初sơ 中trung 又hựu 三tam 第đệ 一nhất 明minh 方phương 便tiện 慧tuệ 體thể 妙diệu 窮cùng 法pháp 實thật 第đệ 二nhị 明minh 方phương 便tiện 慧tuệ 用dụng 惡ác 無vô 不bất 除trừ 善thiện 無vô 不bất 積tích 第đệ 三tam 秤xứng 歎thán 方phương 便tiện 勸khuyến 修tu 行hành 。

無vô 盡tận 品phẩm 者giả 上thượng 品phẩm 已dĩ 般Bát 若Nhã 無vô 盡tận 今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 更cánh 問vấn 明minh 此thử 義nghĩa 論luận 云vân 般Bát 若Nhã 若nhược 有hữu 和hòa 有hữu 集tập 故cố 有hữu 滅diệt 有hữu 盡tận 無vô 和hòa 無vô 集tập 故cố 無vô 滅diệt 無vô 盡tận 故cố 三tam 世thế 佛Phật 悞ngộ 之chi 而nhi 成thành 佛Phật 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 菩Bồ 提Đề 甚thậm 深thâm 者giả 論luận 云vân 須Tu 菩Bồ 提Đề 初sơ 聞văn 佛Phật 說thuyết 畢tất 竟cánh 盡tận 中trung 聞văn 囑chúc 累lụy 有hữu 法pháp 從tùng 般Bát 若Nhã 無vô 有hữu 量lượng 下hạ 還hoàn 明minh 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 知tri 取thủ 有hữu 相tương/tướng 失thất 般Bát 若Nhã 取thủ 空không 相tướng 亦diệc 失thất 般Bát 若Nhã 如như 是thị 五ngũ 句cú 皆giai 是thị 戲hí 論luận 。 故cố 知tri 般Bát 若Nhã 甚thậm 深thâm 既ký 有hữu 深thâm 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 邊biên 底để 佛Phật 上thượng 略lược 說thuyết 無vô 盡tận 義nghĩa 故cố 今kim 且thả 問vấn 無vô 盡tận 也dã 云vân 何hà 生sanh 般Bát 若Nhã 者giả 以dĩ 此thử 般Bát 若Nhã 實thật 曠khoáng 濟tế 無vô 岸ngạn 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 從tùng 中trung 而nhi 起khởi 故cố 知tri 妙diệu 理lý 湛trạm 一nhất 而nhi 不bất 可khả 窮cùng 。 盡tận 也dã 恆hằng 欲dục 生sanh 之chi 於ư 靈linh 府phủ 是thị 故cố 問vấn 生sanh 也dã 色sắc 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 生sanh 者giả 了liễu 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 故cố 般Bát 若Nhã 生sanh 也dã 色sắc 若nhược 生sanh 故cố 有hữu 滅diệt 滅diệt 即tức 名danh 盡tận 以dĩ 色sắc 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 盡tận 也dã 空không 等đẳng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 亦diệc 爾nhĩ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 獨độc 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 者giả 。 就tựu 名danh 作tác 空không 觀quán 即tức 墮đọa 斷đoạn 見kiến 中trung 若nhược 作tác 有hữu 觀quán 即tức 墮đọa 常thường 中trung 今kim 作tác 因nhân 緣duyên 觀quán 甚thậm 深thâm 便tiện 妙diệu 悟ngộ 中trung 道đạo 不bất 著trước 斷đoạn 常thường 為vi 方phương 便tiện 慧tuệ 體thể 也dã 獨độc 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 者giả 。 凡phàm 夫phu 直trực 順thuận 十thập 二nhị 不bất 求cầu 是thị 非phi 邪tà 正chánh 二Nhị 乘Thừa 但đãn 知tri 其kỳ 過quá 盡tận 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 欲dục 滅diệt 之chi 入nhập 無vô 餘dư 並tịnh 不bất 窮cùng 因nhân 緣duyên 之chi 實thật 菩Bồ 薩Tát 知tri 其kỳ 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 故cố 非phi 凡phàm 夫phu 行hạnh 。 非phi 賢hiền 聖thánh 行hạnh 。 獨độc 菩Bồ 薩Tát 行hành 故cố 。 名danh 為vi 獨độc 也dã 未vị 得đắc 無vô 生sanh 已dĩ 來lai 亦diệc 作tác 此thử 觀quán 而nhi 未vị 明minh 了liễu 具cụ 足túc 得đắc 無vô 生sanh 觀quán 解giải 明minh 了liễu 具cụ 足túc 故cố 云vân 坐tọa 道Đạo 場Tràng 應ưng 如như 是thị 觀quán 也dã 。

能năng 除trừ 諸chư 邊biên 顛điên 倒đảo 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 方phương 便tiện 妙diệu 用dụng 惡ác 無vô 不bất 除trừ 善thiện 無vô 不bất 積tích 為vi 二nhị 初sơ 惡ác 無vô 不bất 除trừ 二nhị 明minh 善thiện 無vô 不bất 積tích 初sơ 中trung 為vi 二nhị 前tiền 明minh 除trừ 內nội 惡ác 二nhị 明minh 除trừ 外ngoại 惡ác 中trung 為vi 五ngũ 一nhất 除trừ 諸chư 邊biên 顛điên 倒đảo 外ngoại 道đạo 多đa 著trước 斷đoạn 常thường 空không 實thật 等đẳng 邊biên 凡phàm 夫phu 多đa 見kiến 身thân 有hữu 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 四tứ 倒đảo 今kim 菩Bồ 薩Tát 觀quán 內nội 緣duyên 無vô 此thử 過quá 也dã 第đệ 二nhị 離ly 二Nhị 乘Thừa 地địa 第đệ 三tam 離ly 我ngã 見kiến 第đệ 四tứ 離ly 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 見kiến 第đệ 五ngũ 離ly 法pháp 見kiến 文văn 易dị 知tri 也dã 不bất 見kiến 色sắc 若nhược 常thường 若nhược 無vô 常thường 古cổ 解giải 云vân 上thượng 明minh 除trừ 諸chư 邊biên 顛điên 倒đảo 除trừ 四tứ 倒đảo 今kim 具cụ 除trừ 八bát 倒đảo 不bất 應ưng 言ngôn 此thử 經Kinh 未vị 明minh 除trừ 八bát 倒đảo 也dã 亦diệc 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 。 者giả 明minh 緣duyên 盡tận 今kim 明minh 觀quán 淨tịnh 故cố 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 緣duyên 觀quán 俱câu 絕tuyệt 惡ác 魔ma 便tiện 大đại 愁sầu 毒độc 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 此thử 即tức 生sanh 下hạ 第đệ 二nhị 離ly 惡ác 緣duyên 也dã 。

具cụ 足túc 檀đàn 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 生sanh 道đạo 為vi 二nhị 初sơ 明minh 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 令linh 六Lục 度Độ 名danh 得đắc 滿mãn 足túc 第đệ 二nhị 明minh 一nhất 一nhất 度độ 中trung 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 。 此thử 中trung 是thị 得đắc 無vô 生sanh 方phương 便tiện 人nhân 具cụ 足túc 六lục 施thí 極cực 而nhi 未vị 嘗thường 施thí 戒giới 於ư 戒giới 而nhi 未vị 嘗thường 戒giới 故cố 六Lục 度Độ 具cụ 足túc 也dã 未vị 得đắc 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 間gian 施thí 則tắc 著trước 有hữu 間gian 施thí 空không 即tức 滯trệ 空không 斷đoạn 常thường 成thành 即tức 施thí 若nhược 人nhân 成thành 施thí 斷đoạn 常thường 不bất 成thành 也dã 。

攝Nhiếp 五Ngũ 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 八bát

此thử 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 一nhất 一nhất 行hành 中trung 具cụ 足túc 眾chúng 行hạnh 。 未vị 得đắc 無vô 生sanh 時thời 即tức 一nhất 行hành 非phi 是thị 一nhất 行hành 信tín 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 能năng 無vô 㝵# 行hành 故cố 一nhất 行hành 中trung 具cụ 足túc 能năng 生sanh 眾chúng 行hành 也dã 問vấn 此thử 中trung 是thị 何hà 物vật 攝nhiếp 耶da 答đáp 此thử 是thị 相tương 生sanh 攝nhiếp 以dĩ 本bổn 攝nhiếp 末mạt 此thử 中trung 明minh 攝nhiếp 與dữ 前tiền 弁# 才tài 品phẩm 明minh 攝nhiếp 異dị 者giả 前tiền 明minh 相tướng 攝nhiếp 欲dục 以dĩ 眾chúng 行hành 多đa 功công 共cộng 成thành 多đa 之chi 功công 力lực 顯hiển 莊trang 嚴nghiêm 有hữu 大đại 力lực 勢thế 。 能năng 破phá 生sanh 死tử 直trực 趣thú 佛Phật 道Đạo 今kim 明minh 一nhất 一nhất 度độ 中trung 而nhi 起khởi 諸chư 行hành 為vi 顯hiển 方phương 便tiện 也dã 。

方Phương 便Tiện 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 九cửu

法pháp 華hoa 明minh 一Nhất 乘Thừa 為vi 實thật 三tam 是thị 方phương 便tiện 故cố 。 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 顯hiển 真chân 實thật 義nghĩa 勝thắng 經kinh 明minh 一Nhất 乘Thừa 大đại 方phương 便tiện 一Nhất 乘Thừa 尚thượng 是thị 方phương 便tiện 三tam 乘thừa 寧ninh 非phi 方phương 便tiện 此thử 語ngữ 須tu 進tiến 退thoái 論luận 之chi 若nhược 望vọng 道đạo 門môn 三tam 一nhất 皆giai 是thị 為vi 緣duyên 故cố 皆giai 是thị 方phương 便tiện 道đạo 門môn 未vị 曾tằng 三tam 一nhất 大đại 如như 品phẩm 須Tu 菩Bồ 提Đề 呵ha 身thân 子tử 云vân 汝nhữ 欲dục 令linh 有hữu 一nhất 菩Bồ 薩Tát 。 乘thừa 不bất 身thân 子tử 答đáp 云vân 尚thượng 無vô 三tam 乘thừa 豈khởi 有hữu 一Nhất 乘Thừa 故cố 知tri 三tam 一nhất 皆giai 是thị 方phương 便tiện 也dã 若nhược 望vọng 三tam 乘thừa 是thị 方phương 便tiện 即tức 一Nhất 乘Thừa 非phi 方phương 便tiện 也dã 今kim 經Kinh 云vân 方phương 便tiện 者giả 照chiếu 空không 為vi 實thật 遊du 空không 不bất 著trước 涉thiệp 有hữu 無vô 滯trệ 運vận 用dụng 善thiện 巧xảo 故cố 名danh 方phương 便tiện 也dã 勝thắng 鬘man 總tổng 二nhị 慧tuệ 為vi 一Nhất 乘Thừa 即tức 若nhược 方phương 便tiện 若nhược 實thật 皆giai 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 今kim 此thử 中trung 開khai 一Nhất 乘Thừa 為vi 二nhị 慧tuệ 故cố 有hữu 實thật 慧tuệ 與dữ 方phương 便tiện 也dã 是thị 即tức 法pháp 華hoa 明minh 一Nhất 乘Thừa 為vi 實thật 勝thắng 鬘man 一Nhất 乘Thừa 為vi 方phương 便tiện 皆giai 是thị 總tổng 義nghĩa 今kim 即tức 開khai 一Nhất 乘Thừa 為vi 方phương 便tiện 故cố 是thị 別biệt 義nghĩa 也dã 上thượng 明minh 方phương 便tiện 體thể 及cập 方phương 便tiện 用dụng 竟cánh 今kim 第đệ 三tam 歎thán 釋thích 方phương 便tiện 勸khuyến 學học 者giả 修tu 行hành 第đệ 一nhất 明minh 昔tích 因nhân 久cửu 遠viễn 歎thán 行hành 方phương 便tiện 人nhân 第đệ 二nhị 歎thán 方phương 便tiện 妙diệu 用dụng 窮cùng 能năng 善thiện 巧xảo 第đệ 三tam 歎thán 行hành 方phương 便tiện 人nhân 得đắc 無vô 邊biên 功công 德đức 。 由do 久cửu 植thực 因nhân 故cố 得đắc 妙diệu 用dụng 有hữu 妙diệu 用dụng 故cố 得đắc 無vô 邊biên 功công 德đức 也dã 。

初sơ 問vấn 答đáp 乘thừa 上thượng 品phẩm 生sanh 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 力lực 能năng 行hành 一nhất 行hành 具cụ 足túc 眾chúng 行hạnh 。 故cố 問vấn 因nhân 久cửu 近cận 也dã 雖tuy 發phát 心tâm 時thời 久cửu 未vị 必tất 多đa 見kiến 佛Phật 故cố 問vấn 供cúng 養dường 幾kỷ 佛Phật 雖tuy 復phục 見kiến 佛Phật 或hoặc 住trụ 人nhân 天thiên 二Nhị 乘Thừa 及cập 有hữu 得đắc 善thiện 根căn 故cố 問vấn 種chủng 何hà 等đẳng 善thiện 根căn 佛Phật 答đáp 初sơ 發phát 心tâm 度độ 無vô 不bất 具cụ 足túc 。 問vấn 得đắc 無vô 生sanh 可khả 言ngôn 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 。 云vân 何hà 初sơ 心tâm 。 便tiện 是thị 具cụ 足túc 答đáp 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 故cố 初sơ 是thị 後hậu 初sơ 初sơ 後hậu 既ký 具cụ 後hậu 亦diệc 具cụ 初sơ 後hậu 得đắc 無vô 生sanh 後hậu 初sơ 即tức 亦diệc 行hành 無vô 生sanh 若nhược 後hậu 初sơ 不bất 行hành 無vô 生sanh 何hà 由do 得đắc 初sơ 後hậu 亦diệc 此thử 初sơ 非phi 後hậu 初sơ 非phi 習tập 因nhân 也dã 是thị 故cố 發phát 心tâm 。 即tức 作tác 無vô 生sanh 觀quán 故cố 六Lục 度Độ 具cụ 足túc 也dã 。

譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 。 下hạ 第đệ 二nhị 歎thán 方phương 便tiện 妙diệu 用dụng 言ngôn 能năng 善thiện 巧xảo 為vi 三tam 初sơ 歎thán 導đạo 達đạt 方phương 便tiện 二nhị 便tiện 二nhị 歎thán 起khởi 行hành 方phương 便tiện 三tam 歎thán 堅kiên 明minh 方phương 便tiện 初sơ 中trung 為vi 三tam 一nhất 歎thán 般Bát 若Nhã 為vi 眾chúng 行hành 之chi 首thủ 二nhị 歎thán 般Bát 若Nhã 有hữu 導đạo 達đạt 之chi 能năng 三tam 學học 二nhị 譬thí 結kết 歎thán 般Bát 若Nhã 勝thắng 義nghĩa 初sơ 有hữu 十thập 譬thí 古cổ 解giải 言ngôn 十thập 譬thí 兩lưỡng 三tam 相tương/tướng 著trước 皆giai 是thị 歎thán 上thượng 無vô 盡tận 品phẩm 中trung 三tam 事sự 也dã 初sơ 二nhị 喻dụ 一nhất 能năng 成thành 體thể 二nhị 成thành 名danh 擬nghĩ 上thượng 能năng 成thành 功công 德đức 也dã 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 明minh 一nhất 明minh 外ngoại 惡ác 不bất 干can 二nhị 明minh 成thành 內nội 行hành 此thử 擬nghĩ 上thượng 斷đoạn 惡ác 也dã 第đệ 五ngũ 第đệ 六lục 一nhất 明minh 因nhân 中trung 隨tùy 順thuận 二nhị 明minh 隨tùy 慎thận 故cố 到đáo 果quả 第đệ 七thất 第đệ 八bát 一nhất 明minh 初sơ 建kiến 二nhị 明minh 後hậu 慎thận 第đệ 九cửu 第đệ 十thập 一nhất 明minh 其kỳ 解giải 二nhị 於ư 解giải 中trung 而nhi 不bất 分phân 別biệt 。 也dã 依y 論luận 初sơ 日nhật 月nguyệt 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 二nhị 慧tuệ 答đáp 四tứ 生sanh 也dã 又hựu 如như 眼nhãn 而nhi 無vô 日nhật 月nguyệt 即tức 無vô 所sở 見kiến 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 有hữu 世thế 善thiện 無vô 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 不bất 見kiến 正Chánh 道Đạo 。 也dã 問vấn 五ngũ 度độ 是thị 眾chúng 生sanh 流lưu 般Bát 若Nhã 是thị 大đại 海hải 何hà 故cố 乃nãi 取thủ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 為vi 大đại 海hải 答đáp 論luận 云vân 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 般Bát 若Nhã 異dị 名danh 由do 般Bát 若Nhã 故cố 。 五ngũ 度độ 成thành 無vô 留lưu 故cố 是thị 五ngũ 度độ 入nhập 般Bát 若Nhã 中trung 皆giai 成thành 般Bát 若Nhã 般Bát 若Nhã 變biến 薩Tát 婆Bà 若Nhã 各các 入nhập 菩Bồ 薩Tát 中trung 五ngũ 度độ 亦diệc 隨tùy 般Bát 若Nhã 而nhi 變biến 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 中trung 也dã 古cổ 手thủ 便tiện 者giả 疑nghi 云vân 六Lục 度Độ 各các 有hữu 力lực 何hà 而nhi 有hữu 便tiện 不bất 便tiện 也dã 最tối 後hậu 喻dụ 輪luân 破phá 賊tặc 以dĩ 常thường 住trụ 王vương 宮cung 前tiền 空không 中trung 住trụ 聖thánh 王vương 是thị 菩Bồ 薩Tát 輪luân 是thị 般Bát 若Nhã 破phá 魔ma 已dĩ 在tại 薩Tát 婆Bà 若Nhã 空không 。 中trung 住trụ 輪luân 雖tuy 導đạo 而nhi 無vô 心tâm 般Bát 若Nhã 雖tuy 導đạo 亦diệc 無vô 所sở 導đạo 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 方phương 便tiện 導đạo 達đạt 之chi 能năng 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 正chánh 明minh 導đạo 達đạt 之chi 能năng 二nhị 明minh 學học 般Bát 若Nhã 有hữu 得đắc 失thất 初sơ 問vấn 因nhân 上thượng 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 野dã 馬mã 不bất 應ưng 施thi 行hành 得đắc 果quả 也dã 答đáp 言ngôn 所sở 以dĩ 造tạo 行hành 為vi 眾chúng 生sanh 是thị 故cố 行hành 於ư 。 盡tận 也dã 第đệ 二nhị 問vấn 上thượng 第đệ 八bát 譬thí 就tựu 於ư 有hữu 中trung 於ư 其kỳ 無vô 別biệt 而nhi 問vấn 其kỳ 所sở 以dĩ 。 別biệt 也dã 又hựu 云vân 領lãnh 前tiền 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 空không 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 答đáp 言ngôn 所sở 以dĩ 得đắc 此thử 無vô 差sai 別biệt 功công 由do 般Bát 若Nhã 如như 羅la 眾chúng 色sắc 到đáo 山sơn 雖tuy 皆giai 無vô 別biệt 無vô 別biệt 由do 山sơn 故cố 歎thán 山sơn 也dã 第đệ 三tam 問vấn 真Chân 諦Đế 不bất 應ưng 最tối 上thượng 也dã 答đáp 俗tục 諦đế 故cố 最tối 上thượng 也dã 問vấn 般Bát 若Nhã 無vô 分phân 別biệt 即tức 是thị 真Chân 諦Đế 真Chân 諦Đế 有hữu 何hà 最tối 上thượng 答đáp 云vân 言ngôn 最tối 上thượng 是thị 世thế 俗tục 言ngôn 也dã 論luận 云vân 先tiên 就tựu 未vị 得đắc 聖thánh 道Đạo 空không 故cố 直trực 云vân 空không 今kim 說thuyết 得đắc 聖thánh 道Đạo 空không 故cố 云vân 第đệ 四tứ 問vấn 者giả 般Bát 若Nhã 有hữu 何hà 意ý 故cố 得đắc 最tối 上thượng 也dã 答đáp 以dĩ 能năng 取thủ 一nhất 切thiết 法pháp 。 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 故cố 在tại 上thượng 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 薩Tát 是thị 念niệm 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 得đắc 失thất 為vi 二nhị 初sơ 明minh 失thất 次thứ 明minh 得đắc 也dã 失thất 中trung 四tứ 失thất 第đệ 一nhất 明minh 能năng 如như 上thượng 作tác 生sanh 法pháp 二nhị 慧tuệ 行hành 亦diệc 失thất 也dã 內nội 著trước 我ngã 外ngoại 著trước 空không 云vân 我ngã 能năng 行hành 生sanh 法pháp 二nhị 空không 無vô 富phú 法pháp 故cố 生sanh 也dã 第đệ 二nhị 破phá 著trước 空không 方phương 是thị 般Bát 若Nhã 復phục 著trước 般Bát 若Nhã 即tức 是thị 著trước 空không 著trước 空không 故cố 失thất 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 是thị 念niệm 下hạ 著trước 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 故cố 。 失thất 初sơ 著trước 空không 亦diệc 耶da 見kiến 次thứ 著trước 空không 空không 亦diệc 耶da 見kiến 今kim 住trụ 波Ba 若Nhã 能năng 具cụ 萬vạn 行hạnh 是thị 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 此thử 亦diệc 失thất 也dã 此thử 人nhân 謂vị 由do 般Bát 若Nhã 故cố 。 能năng 具cụ 萬vạn 行hạnh 雖tuy 非phi 是thị 空không 不bất 空không 終chung 有hữu 般Bát 若Nhã 能năng 成thành 萬vạn 行hạnh 故cố 失thất 也dã 第đệ 四tứ 失thất 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 是thị 生sanh 死tử 凡phàm 夫phu 未vị 能năng 了liễu 無vô 生sanh 故cố 所sở 學học 皆giai 失thất 唯duy 諸chư 佛Phật 不bất 取thủ 相tương/tướng 無vô 過quá 失thất 我ngã 所sở 學học 佛Phật 所sở 知tri 如như 佛Phật 所sở 知tri 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 是thị 失thất 也dã 論luận 云vân 著trước 佛Phật 道Đạo 故cố 失thất 今kim 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 何hà 佛Phật 不bất 佛Phật 而nhi 起khởi 佛Phật 見kiến 耶da 何hà 曾tằng 有hữu 悟ngộ 不bất 悟ngộ 而nhi 汝nhữ 言ngôn 凡phàm 夫phu 未vị 悟ngộ 佛Phật 是thị 悟ngộ 耶da 乃nãi 見kiến 有hữu 失thất 不bất 皆giai 是thị 失thất 見kiến 悟ngộ 不bất 悟ngộ 皆giai 是thị 不bất 悟ngộ 也dã 云vân 何hà 無vô 生sanh 過quá 下hạ 第đệ 二nhị 對đối 失thất 明minh 得đắc 也dã 上thượng 四tứ 皆giai 失thất 今kim 不bất 應ưng 無vô 得đắc 故cố 問vấn 云vân 何hà 無vô 是thị 過quá 失thất 也dã 佛Phật 答đáp 無vô 有hữu 故cố 不bất 取thủ 者giả 以dĩ 了liễu 諸chư 法pháp 無vô 。 所sở 有hữu 即tức 無vô 取thủ 著trước 。 不bất 著trước 空không 不bất 著trước 空không 空không 不bất 著trước 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 不bất 著trước 佛Phật 一nhất 無vô 所sở 取thủ 故cố 。 是thị 清thanh 淨tịnh 故cố 無vô 上thượng 過quá 失thất 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 次thứ 問vấn 云vân 汝nhữ 是thị 清thanh 淨tịnh 般Bát 若Nhã 無vô 過quá 失thất 者giả 。 為vi 離ly 自tự 相tương/tướng 不bất 若nhược 有hữu 自tự 相tương/tướng 即tức 有hữu 所sở 著trước 若nhược 無vô 自tự 相tương/tướng 復phục 何hà 所sở 行hành 佛Phật 答đáp 能năng 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 失thất 即tức 不bất 見kiến 常thường 無vô 常thường 及cập 人nhân 法pháp 豈khởi 更cánh 生sanh 心tâm 作tác 有hữu 無vô 意ý 雖tuy 即tức 有hữu 無vô 也dã 。

譬thí 如như 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 下hạ 第đệ 三tam 舉cử 二nhị 譬thí 結kết 成thành 此thử 近cận 接tiếp 上thượng 生sanh 以dĩ 能năng 如như 是thị 不bất 見kiến 。 離ly 不bất 離ly 無vô 過quá 失thất 行hành 。 故cố 無vô 行hành 般Bát 若Nhã 諸chư 行hành 皆giai 隨tùy 從tùng 第đệ 二nhị 譬thí 釋thích 疑nghi 諸chư 行hành 自tự 有hữu 力lực 今kim 故cố 隨tùy 順thuận 般Bát 若Nhã 釋thích 云vân 如như 車xa 雖tuy 有hữu 所sở 行hành 女nữ 須tu 御ngự 者giả 也dã 又hựu 是thị 結kết 勸khuyến 失thất 若nhược 隨tùy 善thiện 御ngự 必tất 不bất 失thất 道đạo 隨tùy 般Bát 若Nhã 善thiện 御ngự 不bất 失thất 正Chánh 道Đạo 。 故cố 無vô 上thượng 過quá 也dã 。

何hà 等đẳng 是thị 道đạo 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 起khởi 行hành 方phương 便tiện 為vi 三tam 初sơ 明minh 將tương 修tu 行hành 故cố 先tiên 乘thừa 道đạo 非phi 道đạo 二nhị 識thức 道đạo 是thị 非phi 故cố 正chánh 修tu 行hành 三Tam 明Minh 以dĩ 修tu 行hành 故cố 。 得đắc 果quả 初sơ 四tứ 一nhất 簡giản 道đạo 是thị 非phi 二nhị 歎thán 般Bát 若Nhã 能năng 乘thừa 道đạo 三Tam 明Minh 道đạo 雖tuy 無vô 生sanh 滅diệt 而nhi 行hành 之chi 即tức 萬vạn 行hạnh 成thành 四tứ 明minh 以dĩ 萬vạn 德đức 成thành 故cố 結kết 勸khuyến 令linh 行hành 今kim 先tiên 問vấn 次thứ 答đáp 問vấn 從tùng 近cận 遠viễn 生sanh 從tùng 上thượng 來lai 歎thán 般Bát 若Nhã 為vi 勝thắng 近cận 聞văn 無vô 所sở 取thủ 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 今kim 將tương 欲dục 修tu 行hành 故cố 先tiên 問vấn 道đạo 是thị 非phi 也dã 事sự 起khởi 下hạ 第đệ 二nhị 須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 道đạo 非phi 道đạo 後hậu 歡hoan 喜hỷ 歎thán 般Bát 若Nhã 能năng 乘thừa 耶da 是thị 大đại 事sự 也dã 般Bát 若Nhã 無vô 所sở 生sanh 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 道đạo 雖tuy 無vô 生sanh 滅diệt 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 不bất 妨phương 行hành 無vô 生sanh 萬vạn 行hạnh 此thử 豈khởi 是thị 不bất 礙ngại 也dã 以dĩ 是thị 故cố 下hạ 第đệ 四tứ 結kết 勸khuyến 也dã 。

白bạch 佛Phật 云vân 何hà 習tập 般Bát 若Nhã 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 行hành 既ký 御ngự 道đạo 故cố 得đắc 道Đạo 也dã 佛Phật 答đáp 中trung 初sơ 作tác 不bất 合hợp 散tán 習tập 有hữu 諸chư 煩phiền 惱não 為vi 合hợp 正chánh 觀quán 求cầu 不bất 得đắc 為vi 散tán 今kim 深thâm 習tập 般Bát 若Nhã 不bất 見kiến 此thử 合hợp 散tán 也dã 次thứ 作tác 不bất 住trụ 習tập 恐khủng 不bất 見kiến 散tán 謂vị 是thị 正chánh 觀quán 故cố 欲dục 寄ký 心tâm 於ư 中trung 住trụ 故cố 明minh 無vô 住trụ 習tập 也dã 。

士sĩ 夫phu 種chủng 士sĩ 夫phu 種chủng 樹thụ 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 得đắc 果quả 為vi 二nhị 初sơ 得đắc 果quả 為vi 二nhị 初sơ 明minh 得đắc 果quả 二nhị 更cánh 勸khuyến 修tu 也dã 士sĩ 夫phu 是thị 菩Bồ 薩Tát 樹thụ 子tử 為vi 般Bát 若Nhã 水thủy 為vi 五ngũ 度độ 得đắc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 果quả 也dã 大đại 經kinh 以dĩ 眾chúng 生sanh 為vi 正chánh 因nhân 六Lục 度Độ 為vi 緣duyên 因nhân 此thử 經Kinh 以dĩ 般Bát 若Nhã 兩lưỡng 打đả 斷đoạn 分phần/phân 五ngũ 度độ 得đắc 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 果quả 也dã 大đại 經kinh 以dĩ 眾chúng 生sanh 為vi 正chánh 因nhân 六Lục 度Độ 為vi 緣duyên 因nhân 此thử 六Lục 度Độ 為vi 正chánh 因nhân 五ngũ 度độ 為vi 緣duyên 因nhân 也dã 次thứ 勸khuyến 修tu 如như 文văn 。

白bạch 佛Phật 修tu 觀quán 相tương/tướng 下hạ 第đệ 三tam 難nạn/nan 釋thích 照chiếu 達đạt 方phương 便tiện 得đắc 此thử 方phương 便tiện 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 明minh 了liễu 也dã 為vi 二nhị 初sơ 明minh 照chiếu 達đạt 第đệ 一nhất 深thâm 義nghĩa 。 勸khuyến 令linh 依y 學học 二nhị 明minh 是thị 門môn 無vô 礙ngại 學học 者giả 皆giai 入nhập 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 就tựu 教giáo 明minh 廣quảng 略lược 二nhị 就tựu 四tứ 法pháp 明minh 三tam 結kết 勸khuyến 修tu 學học 所sở 以dĩ 廣quảng 略lược 者giả 大đại 明minh 佛Phật 教giáo 不bất 出xuất 廣quảng 略lược 得đắc 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 皆giai 悉tất 了liễu 達đạt 。 也dã 一nhất 解giải 云vân 八bát 萬vạn 法Pháp 藏tạng 為vi 廣quảng 一nhất 部bộ 為vi 略lược 乃nãi 至chí 一nhất 長trường/trưởng 行hành 為vi 廣quảng 一nhất 偈kệ 為vi 略lược 也dã 二nhị 解giải 云vân 略lược 廣quảng 是thị 總tổng 別biệt 義nghĩa 也dã 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 生sanh 不bất 二nhị 為vi 略lược 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 二nhị 二nhị 義nghĩa 為vi 廣quảng 也dã 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 略lược 若nhược 廣quảng 。 者giả 自tự 有hữu 三tam 乘thừa 法Pháp 略lược 廣quảng 今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 略lược 廣quảng 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 云vân 何hà 知tri 略lược 廣quảng 相tương/tướng 下hạ 第đệ 二nhị 約ước 四tứ 法pháp 明minh 略lược 廣quảng 謂vị 如như 法Pháp 性tánh 實thật 際tế 不bất 合hợp 散tán 四tứ 法pháp 也dã 所sở 以dĩ 約ước 此thử 明minh 略lược 廣quảng 者giả 由do 了liễu 悟ngộ 如như 法Pháp 故cố 方phương 識thức 佛Phật 教giáo 略lược 廣quảng 也dã 非phi 是thị 於ư 如như 法Pháp 性tánh 等đẳng 四tứ 中trung 論luận 廣quảng 略lược 悟ngộ 此thử 四tứ 乃nãi 識thức 佛Phật 教giáo 之chi 廣quảng 略lược 也dã 明minh 四tứ 法pháp 之chi 四tứ 句cú 也dã 法pháp 性tánh 無vô 有hữu 此thử 彼bỉ 分phần/phân 故cố 云vân 無vô 非phi 分phần/phân 也dã 第đệ 四tứ 句cú 不bất 合hợp 散tán 者giả 人nhân 多đa 謂vị 如như 等đẳng 三tam 法pháp 為vi 境cảnh 悟ngộ 此thử 三tam 法pháp 生sanh 智trí 智trí 與dữ 境cảnh 合hợp 故cố 今kim 明minh 不bất 合hợp 散tán 也dã 是thị 名danh 略lược 攝nhiếp 般Bát 若Nhã 者giả 第đệ 三tam 結kết 勸khuyến 令linh 學học 略lược 攝nhiếp 般Bát 若Nhã 者giả 知tri 如như 等đẳng 四tứ 法pháp 故cố 便tiện 知tri 略lược 廣quảng 名danh 略lược 攝nhiếp 般Bát 若Nhã 也dã 此thử 但đãn 以dĩ 四tứ 便tiện 知tri 略lược 廣quảng 豈khởi 非phi 略lược 攝nhiếp 波Ba 若Nhã 耶da 。

利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 入nhập 是thị 門môn 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 悟ngộ 人nhân 也dã 即tức 以dĩ 上thượng 四tứ 法pháp 為vi 門môn 也dã 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 。 魔ma 事sự 欲dục 起khởi 。

即tức 滅diệt 下hạ 三tam 歎thán 行hành 方phương 便tiện 人nhân 有hữu 大đại 功công 德đức 。 為vi 二nhị 初sơ 明minh 功công 德đức 次thứ 明minh 得đắc 智trí 慧tuệ 初sơ 如như 文văn 善thiện 知tri 字tự 門môn 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 人nhân 有hữu 智trí 慧tuệ 也dã 字tự 門môn 即tức 四tứ 十thập 二nhị 字tự 門môn 非phi 字tự 門môn 謂vị 如như 法Pháp 性tánh 此thử 應ưng 是thị 理lý 教giáo 故cố 云vân 知tri 也dã 一nhất 語ngữ 能năng 明minh 了liễu 一nhất 義nghĩa 為vi 一nhất 語ngữ 也dã 二nhị 三tam 四tứ 亦diệc 爾nhĩ 捨xả 道đạo 謂vị 捨xả 下hạ 地địa 得đắc 地địa 得đắc 地địa 不bất 著trước 喜hỷ 捨xả 下hạ 地địa 不bất 憂ưu 也dã 不bất 捨xả 道đạo 謂vị 住trụ 是thị 地Địa 中trung 。 也dã 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 。 見kiến 者giả 學học 無Vô 學Học 見kiến 也dã 善thiện 知tri 行hành 相tương/tướng 者giả 謂vị 十thập 六lục 行hành 也dã 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 者giả 。 道Đạo 人Nhân 也dã 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 者giả 。 見kiến 諦Đế 道đạo 也dã 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 者giả 十thập 六lục 心tâm 心tâm 法pháp 及cập 無vô 漏lậu 戒giới 等đẳng 法pháp 是thị 也dã 善thiện 知tri 根căn 者giả 知tri 他tha 根căn 具cụ 足túc 未vị 具cụ 足túc 故cố 。 可khả 度độ 不bất 可khả 度độ 亦diệc 自tự 知tri 根căn 具cụ 足túc 不bất 具cụ 足túc 。 如như 鳥điểu 子tử 自tự 成thành 洲châu 成thành 未vị 也dã 慧tuệ 者giả 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 。 總tổng 智trí 也dã 速tốc 知tri 諸chư 法pháp 名danh 疾tật 慧tuệ 有hữu 人nhân 雖tuy 速tốc 知tri 而nhi 智trí 力lực 弱nhược 故cố 說thuyết 有hữu 力lực 慧tuệ 雖tuy 有hữu 力lực 而nhi 有hữu 鈍độn 者giả 故cố 說thuyết 利lợi 慧tuệ 能năng 於ư 種chủng 種chủng 。 難nạn/nan 中trung 拔bạt 出xuất 又hựu 能năng 於ư 煩phiền 惱não 。 中trung 免miễn 出xuất 至chí 異dị 名danh 出xuất 慧tuệ 於ư 佛Phật 法Pháp 究cứu 盡tận 通thông 達đạt 慧tuệ 道đạo 俗tục 有hữu 無vô 等đẳng 廣quảng 慧tuệ 深thâm 入nhập 無vô 礙ngại 為vi 慧tuệ 具cụ 上thượng 諸chư 義nghĩa 名danh 大đại 慧tuệ 又hựu 佛Phật 大đại 故cố 佛Phật 慧tuệ 名danh 大đại 慧tuệ 也dã 於ư 波Ba 若Nhã 中trung 亦diệc 不bất 著trước 般Bát 若Nhã 此thử 釋thích 妙diệu 絕tuyệt 無vô 所sở 為ví 喻dụ 名danh 無vô 等đẳng 慧tuệ 如như 如như 意ý 寶bảo 。 能năng 滿mãn 心tâm 願nguyện 名danh 為vi 實thật 慧tuệ 待đãi 眾chúng 生sanh 者giả 六Lục 度Độ 皆giai 為vi 眷quyến 屬thuộc 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 要yếu 待đãi 眾chúng 生sanh 共cộng 度độ 生sanh 死tử 也dã 得đắc 義nghĩa 法pháp 亦diệc 無vô 礙ngại 為vi 善thiện 知tri 語ngữ 得đắc 辭từ 及cập 樂nhạo 說thuyết 故cố 知tri 義nghĩa 具cụ 此thử 四tứ 能năng 說thuyết 三tam 乘thừa 此thử 中trung 五ngũ 陰ấm 先tiên 廣quảng 說thuyết 後hậu 略lược 說thuyết 故cố 先tiên 言ngôn 前tiền 知tri 色sắc 後hậu 云vân 善thiện 知tri 陰ấm 入nhập 界giới 此thử 中trung 先tiên 略lược 說thuyết 緣duyên 後hậu 廣quảng 說thuyết 故cố 云vân 因nhân 次thứ 第đệ 緣duyên 增tăng 上thượng 也dã 。

三Tam 慧Tuệ 品Phẩm 第đệ 七thất 十thập

第đệ 一nhất 明minh 方phương 便tiện 慧tuệ 體thể 秤xứng 歎thán 勸khuyến 修tu 已dĩ 竟cánh 今kim 第đệ 二nhị 明minh 修tu 方phương 便tiện 因nhân 行hành 為vi 二nhị 初sơ 三tam 慧tuệ 品phẩm 將tương 欲dục 辨biện 於ư 因nhân 行hành 先tiên 明minh 修tu 行hành 之chi 軌quỹ 模mô 第đệ 二nhị 道đạo 樹thụ 以dĩ 去khứ 正chánh 明minh 修tu 行hành 經kinh 及cập 論luận 無vô 三tam 慧tuệ 名danh 直trực 云vân 行hành 生sanh 修tu 般Bát 若Nhã 耳nhĩ 若nhược 以dĩ 般Bát 若Nhã 為vi 慧tuệ 於ư 義nghĩa 得đắc 也dã 三tam 慧tuệ 有hữu 二nhị 聞văn 思tư 修tu 三tam 此thử 多đa 就tựu 無vô 階giai 級cấp 階giai 級cấp 為vi 論luận 耳nhĩ 行hành 生sanh 修tu 三tam 慧tuệ 多đa 就tựu 階giai 級cấp 無vô 階giai 級cấp 為vi 論luận 故cố 經Kinh 云vân 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 應ưng 行hành 修tu 也dã 但đãn 法Pháp 師sư 及cập 論luận 釋thích 不bất 同đồng 一nhất 言ngôn 三tam 十thập 心tâm 為vi 行hành 初Sơ 地Địa 得đắc 無vô 生sanh 為vi 生sanh 慧tuệ 生sanh 是thị 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 前tiền 未vị 得đắc 無vô 生sanh 今kim 始thỉ 得đắc 故cố 為vi 生sanh 慧tuệ 也dã 修tu 慧tuệ 二nhị 解giải 一nhất 云vân 初Sơ 地Địa 既ký 為vi 生sanh 二nhị 地địa 去khứ 屬thuộc 修tu 慧tuệ 故cố 地địa 論luận 初Sơ 地Địa 為vi 見kiến 道đạo 二nhị 地địa 屬thuộc 修tu 道Đạo 二nhị 解giải 初Sơ 地Địa 至chí 六lục 地địa 為vi 生sanh 七thất 地địa 去khứ 為vi 修tu 也dã 論luận 云vân 有hữu 人nhân 言ngôn 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 為vi 行hành 得đắc 無vô 生sanh 為vi 得đắc 無vô 生sanh 以dĩ 後hậu 用dụng 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 薰huân 修tu 為vi 修tu 慧tuệ 也dã 有hữu 人nhân 言ngôn 梁lương 武võ 解giải 初Sơ 地Địa 具cụ 行hành 生sanh 修tu 但đãn 義nghĩa 說thuyết 三tam 也dã 然nhiên 論luận 中trung 直trực 出xuất 階giai 級cấp 解giải 而nhi 不bất 將tương 之chi 父phụ 直trực 明minh 無vô 階giai 級cấp 此thử 意ý 明minh 具cụ 階giai 級cấp 無vô 階giai 級cấp 三tam 義nghĩa 也dã 。

品phẩm 三tam 一nhất 明minh 三tam 慧tuệ 三tam 慧tuệ 二nhị 明minh 三tam 起khởi 三Tam 明Minh 般Bát 若Nhã 初sơ 為vi 二nhị 周chu 一nhất 者giả 略lược 明minh 三tam 慧tuệ 二nhị 廣quảng 明minh 三tam 慧tuệ 略lược 中trung 為vi 三tam 一nhất 明minh 三tam 慧tuệ 體thể 二nhị 明minh 修tu 三tam 慧tuệ 時thời 節tiết 三Tam 明Minh 修tu 三tam 慧tuệ 之chi 方phương 初sơ 中trung 先tiên 問vấn 次thứ 知tri 問vấn 來lai 者giả 上thượng 品phẩm 歎thán 般Bát 若Nhã 功công 德đức 故cố 言ngôn 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 。 法pháp 聽thính 者giả 愛ái 敬kính 般Bát 若Nhã 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 為vi 之chi 發phát 問vấn 也dã 佛Phật 答đáp 三tam 界giới 三tam 答đáp 初sơ 行hành 中trung 四tứ 句cú 言ngôn 初sơ 有hữu 兩lưỡng 句cú 明minh 菩Bồ 薩Tát 深thâm 悟ngộ 五ngũ 陰ấm 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 寂tịch 滅diệt 次thứ 兩lưỡng 句cú 既ký 深thâm 悟ngộ 五ngũ 陰ấm 寂tịch 滅diệt 即tức 知tri 諸chư 有hữu 五ngũ 陰ấm 是thị 虗hư 妄vọng 如như 此thử 而nhi 了liễu 名danh 般Bát 若Nhã 也dã 又hựu 解giải 云vân 前tiền 兩lưỡng 句cú 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 後hậu 兩lưỡng 句cú 是thị 世thế 俗tục 二nhị 諦đế 故cố 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 如như 虗hư 空không 生sanh 者giả 答đáp 第đệ 二nhị 生sanh 問vấn 數số 論luận 及cập 外ngoại 道đạo 虗hư 空không 或hoặc 是thị 常thường 或hoặc 是thị 無vô 常thường 法pháp 。 今kim 不bất 借tá 此thử 為ví 喻dụ 。 般Bát 若Nhã 中trung 明minh 空không 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 常thường 如như 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 如như 虗hư 空không 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 不bất 常thường 不bất 無vô 常thường 等đẳng 則tắc 般Bát 若Nhã 觀quán 生sanh 故cố 云vân 如như 虗hư 空không 生sanh 也dã 然nhiên 虗hư 空không 無vô 生sanh 無vô 不bất 生sanh 假giả 說thuyết 生sanh 般Bát 若Nhã 亦diệc 爾nhĩ 也dã 前tiền 就tựu 五ngũ 陰ấm 寂tịch 滅diệt 明minh 行hành 義nghĩa 今kim 約ước 虗hư 空không 者giả 此thử 據cứ 六lục 種chủng 門môn 也dã 品phẩm 淨tịnh 此thử 六lục 種chủng 令linh 不bất 可khả 得đắc 是thị 行hành 生sanh 義nghĩa 也dã 修tu 一nhất 切thiết 懷hoài 者giả 答đáp 第đệ 三tam 修tu 問vấn 論luận 云vân 菩Bồ 薩Tát 得đắc 般Bát 若Nhã 已dĩ 入nhập 深thâm 禪thiền 定định 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 力lực 故cố 。 觀quán 禪thiền 及cập 禪thiền 定định 所sở 緣duyên 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 見kiến 散tán 靜tĩnh 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。 故cố 名danh 懷hoài 一nhất 切thiết 為vi 修tu 般Bát 若Nhã 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 應ưng 歲tuế 時thời 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 修tu 三tam 慧tuệ 時thời 節tiết 時thời 眾chúng 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 必tất 有hữu 時thời 節tiết 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 為vi 問vấn 也dã 佛Phật 答đáp 初sơ 發phát 意ý 坐tọa 道Đạo 場Tràng 者giả 。 此thử 是thị 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 義nghĩa 故cố 說thuyết 始thỉ 終chung 也dã 問vấn 從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 應ưng 行hành 萬vạn 行hạnh 何hà 故cố 言ngôn 行hạnh 般Bát 若Nhã 答đáp 論luận 解giải 方phương 便tiện 品phẩm 云vân 有hữu 人nhân 言ngôn 不bất 必tất 具cụ 修tu 餘dư 行hành 得đắc 佛Phật 但đãn 聞văn 般Bát 若Nhã 即tức 作tác 佛Phật 如như 師sư 子tử 皷cổ 音âm 世thế 界giới 是thị 中trung 人nhân 但đãn 聞văn 無vô 生sanh 無vô 相tướng 。 便tiện 得đắc 悟ngộ 無vô 生sanh 也dã 何hà 有hữu 人nhân 行hành 施thí 戒giới 等đẳng 事sự 既ký 行hành 般Bát 若Nhã 故cố 今kim 但đãn 問vấn 般Bát 若Nhã 也dã 又hựu 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 偏thiên 問vấn 般Bát 若Nhã 不bất 淨tịnh 答đáp 般Bát 若Nhã 三tam 世thế 又hựu 以dĩ 般Bát 若Nhã 心tâm 行hành 萬vạn 行hạnh 萬vạn 行hạnh 皆giai 為vi 般Bát 若Nhã 攝nhiếp 般Bát 若Nhã 萬vạn 行hạnh 故cố 偏thiên 說thuyết 得đắc 佛Phật 時thời 轉chuyển 名danh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 故cố 三tam 慧tuệ 之chi 名danh 但đãn 至chí 道Đạo 場Tràng 也dã 。

白bạch 佛Phật 次thứ 第đệ 次thứ 心tâm 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 修tu 三tam 慧tuệ 方phương 法pháp 不bất 令linh 餘dư 念niệm 得đắc 入nhập 者giả 遮già 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 得đắc 念niệm 隨tùy 起khởi 破phá 之chi 不bất 令linh 入nhập 也dã 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 不bất 行hành 者giả 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 罵mạ 此thử 言ngôn 也dã 凡phàm 厥quyết 心tâm 數số 不bất 行hành 聖thánh 願nguyện 四tứ 處xứ 一nhất 者giả 凡phàm 得đắc 無vô 想tưởng 定định 。 心tâm 不bất 得đắc 無vô 相tướng 天thiên 擇trạch 心tâm 行hành 不bất 行hành 此thử 因nhân 果quả 心tâm 不bất 行hành 也dã 聖thánh 人nhân 得đắc 有hữu 餘dư 入nhập 滅diệt 定định 時thời 心tâm 不bất 行hành 入nhập 無vô 餘dư 時thời 心tâm 亦diệc 不bất 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 得đắc 心tâm 心tâm 常thường 不bất 行hành 耶da 論luận 主chủ 答đáp 云vân 此thử 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 作tác 此thử 說thuyết 也dã 大Đại 乘Thừa 法Pháp 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 異dị 故cố 明minh 菩Bồ 薩Tát 一nhất 切thiết 。 心tâm 心tâm 不bất 行hành 也dã 然nhiên 明minh 餘dư 心tâm 不bất 入nhập 此thử 禪thiền 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 不bất 行hành 今kim 明minh 心tâm 數số 不bất 行hành 只chỉ 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 心tâm 雖tuy 行hành 實thật 無vô 所sở 行hành 叡duệ 公công 釋thích 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 法pháp 。 身thân 為vi 身thân 雖tuy 處xứ 而nhi 非phi 三tam 界giới 妙diệu 慧tuệ 為vi 心tâm 雖tuy 緣duyên 而nhi 常thường 寂tịch 滅diệt 也dã 。

自tự 修tu 般Bát 若Nhã 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 下hạ 第đệ 二nhị 同đồng 廣quảng 明minh 三tam 慧tuệ 即tức 三tam 初sơ 明minh 修tu 次thứ 行hành 上thượng 明minh 行hành 生sanh 修tu 今kim 明minh 修tu 生sanh 行hành 者giả 既ký 始thỉ 終chung 具cụ 足túc 三tam 慧tuệ 故cố 無vô 深thâm 淺thiển 所sở 以dĩ 論luận 之chi 令linh 無vô 前tiền 後hậu 也dã 二nhị 者giả 文văn 勢thế 故cố 前tiền 明minh 修tu 慧tuệ 上thượng 明minh 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 不bất 得đắc 故cố 問vấn 言ngôn 既ký 不bất 行hành 今kim 修tu 般Bát 若Nhã 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不phủ 耶da 佛Phật 答đáp 修tu 是thị 心tâm 常thường 修tu 習tập 。 心tâm 心tâm 法pháp 也dã 不bất 行hành 云vân 何hà 有hữu 修tu 而nhi 薩Tát 婆Bà 若Nhã 耶da 修tu 尚thượng 不bất 得đắc 何hà 況huống 不bất 修tu 耶da 又hựu 言ngôn 真Chân 諦Đế 理lý 則tắc 無vô 修tu 世thế 諦đế 有hữu 觀quán 心tâm 故cố 言ngôn 修tu 此thử 二nhị 俱câu 過quá 故cố 言ngôn 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 也dã 此thử 破phá 四tứ 句cú 得đắc 義nghĩa 也dã 然nhiên 此thử 上thượng 明minh 修tu 慧tuệ 今kim 修tu 不bất 修tu 四tứ 句cú 皆giai 淺thiển 則tắc 知tri 行hành 生sanh 亦diệc 然nhiên 也dã 後hậu 問vấn 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 者giả 亦diệc 破phá 得đắc 已dĩ 想tưởng 故cố 今kim 問vấn 得đắc 也dã 佛Phật 答đáp 如như 如như 想tưởng 者giả 汝nhữ 解giải 如như 有hữu 四tứ 句cú 得đắc 不bất 即tức 如như 實thật 際tế 者giả 須Tu 菩Bồ 提Đề 不bất 解giải 如như 故cố 以dĩ 其kỳ 證chứng 實thật 際tế 為ví 喻dụ 實thật 際tế 有hữu 四tứ 句cú 後hậu 不bất 解giải 實thật 際tế 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 故cố 如như 法Pháp 性tánh 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 應ưng 解giải 實thật 際tế 云vân 何hà 不bất 解giải 答đáp 乃nãi 解giải 其kỳ 實thật 際tế 不bất 解giải 薩Tát 婆Bà 若Nhã 如như 實thật 際tế 也dã 問vấn 常thường 云vân 如như 法Pháp 性tánh 實thật 際tế 今kim 云vân 何hà 必tất 實thật 際tế 法pháp 耶da 答đáp 是thị 法pháp 性tánh 例lệ 人nhân 性tánh 故cố 迴hồi 之chi 在tại 後hậu 也dã 又hựu 約ước 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 為vi 論luận 彼bỉ 云vân 學học 道Đạo 為vi 如như 無Vô 學Học 道đạo 證chứng 實thật 際tế 證chứng 實thật 際tế 竟cánh 後hậu 方phương 通thông 達đạt 無vô 量lượng 。 法pháp 性tánh 故cố 法pháp 性tánh 在tại 後hậu 也dã 我ngã 性tánh 可khả 得đắc 不bất 者giả 答đáp 云vân 初sơ 果quả 人nhân 尚thượng 不bất 見kiến 我ngã 況huống 羅La 漢Hán 耶da 問vấn 我ngã 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 無vô 我ngã 是thị 橫hoạnh/hoành 計kế 今kim 得đắc 菩Bồ 提Đề 亦diệc 橫hoạnh/hoành 計kế 不bất 答đáp 有hữu 所sở 得đắc 得đắc 亦diệc 橫hoạnh/hoành 計kế 也dã 今kim 得đắc 是thị 無vô 所sở 得đắc 。 取thủ 我ngã 無vô 所sở 有hữu 為vi 少thiểu 分phần 喻dụ 也dã 菩Bồ 薩Tát 應ưng 學học 。 色sắc 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 行hành 慧tuệ 就tựu 文văn 為vi 五ngũ 初sơ 明minh 無vô 所sở 行hành 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 第đệ 二nhị 無vô 得đắc 行hành 第đệ 三tam 無vô 為vi 無vô 作tác 。 行hành 第đệ 四tứ 不bất 住trụ 行hành 第đệ 五ngũ 假giả 名danh 行hành 今kim 是thị 初sơ 不bất 起khởi 行hành 業nghiệp 有hữu 無vô 者giả 上thượng 生sanh 滅diệt 是thị 生sanh 滅diệt 。 是thị 無vô 相tướng 門môn 今kim 不bất 起khởi 有hữu 無vô 業nghiệp 是thị 無vô 作tác 門môn 下hạ 自tự 相tương/tướng 空không 是thị 空không 行hành 也dã 不bất 起khởi 業nghiệp 有hữu 無vô 者giả 有hữu 即tức 三tam 有hữu 業nghiệp 也dã 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 離ly 般Bát 若Nhã 正chánh 觀quán 以dĩ 邪tà 見kiến 心tâm 欲dục 滅diệt 三tam 有hữu 業nghiệp 也dã 此thử 是thị 起khởi 無vô 業nghiệp 也dã 大đại 略lược 而nhi 言ngôn 凡phàm 厥quyết 有hữu 無vô 心tâm 皆giai 是thị 有hữu 見kiến 業nghiệp 也dã 。

初sơ 發phát 心tâm 云vân 何hà 行hành 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 無vô 所sở 得đắc 行hành 問vấn 二nhị 竟cánh 無vô 一nhất 者giả 不bất 行hành 是thị 行hành 初sơ 心tâm 迷mê 悶muộn 若nhược 有hữu 行hành 為vi 行hành 則tắc 性tánh 屬thuộc 今kim 云vân 何hà 耶da 佛Phật 答đáp 今kim 發phát 心tâm 則tắc 學học 無vô 所sở 得đắc 無vô 所sở 得đắc 。 者giả 淨tịnh 一nhất 切thiết 有hữu 無vô 諸chư 見kiến 故cố 一nhất 師sư 云vân 發phát 心tâm 之chi 學học 無vô 生sanh 滅diệt 觀quán 就tựu 無vô 生sanh 心tâm 修tu 萬vạn 行hạnh 不bất 如như 他tha 云vân 有hữu 中trung 修tu 萬vạn 行hạnh 然nhiên 後hậu 以dĩ 空không 導đạo 之chi 故cố 今kim 及cập 之chi 前tiền 并tinh 當đương 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 盡tận 畢tất 竟cánh 空không 然nhiên 後hậu 只chỉ 修tu 萬vạn 行hạnh 也dã 若nhược 留lưu 一nhất 豪hào 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 則tắc 不bất 成thành 脩tu 行hành 此thử 行hạnh 還hoàn 成thành 有hữu 所sở 得đắc 也dã 白bạch 佛Phật 徒đồ 有hữu 所sở 得đắc 中trung 無vô 所sở 得đắc 者giả 。 正chánh 問vấn 得đắc 無vô 得đắc 愛ái 際tế 義nghĩa 若nhược 從tùng 無vô 所sở 得đắc 得đắc 無vô 所sở 得đắc 。 此thử 無vô 所sở 得đắc 正chánh 則tắc 是thị 自tự 然nhiên 無vô 所sở 得đắc 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 應ưng 先tiên 行hành 有hữu 所sở 得đắc 後hậu 入nhập 無vô 所sở 得đắc 此thử 句cú 常thường 住trụ 佛Phật 義nghĩa 不bất 可khả 從tùng 常thường 得đắc 常thường 從tùng 佛Phật 得đắc 佛Phật 亦diệc 不bất 可khả 無vô 常thường 反phản 作tác 常thường 常thường 若nhược 可khả 作tác 則tắc 常thường 作tác 無vô 常thường 佛Phật 答đáp 俱câu 不bất 可khả 也dã 汝nhữ 見kiến 得đắc 無vô 得đắc 二nhị 故cố 作tác 問vấn 也dã 若nhược 見kiến 得đắc 無vô 得đắc 二nhị 還hoàn 是thị 有hữu 得đắc 如như 前tiền 二nhị 法pháp 是thị 有hữu 所sở 得đắc 。 也dã 今kim 若nhược 不bất 見kiến 得đắc 無vô 得đắc 始thỉ 是thị 無vô 所sở 得đắc 。 也dã 他tha 得đắc 無vô 得đắc 平bình 等đẳng 始thỉ 是thị 無vô 得đắc 今kim 還hoàn 問vấn 為vi 從tùng 平bình 等đẳng 得đắc 平bình 等đẳng 為vi 從tùng 不bất 平bình 等đẳng 以dĩ 得đắc 平bình 等đẳng 答đáp 若nhược 有hữu 此thử 問vấn 。 還hoàn 同đồng 前tiền 答đáp 汝nhữ 見kiến 等đẳng 不bất 等đẳng 二nhị 終chung 是thị 不bất 等đẳng 也dã 佛Phật 意ý 明minh 約ước 眾chúng 生sanh 迷mê 悟ngộ 強cường/cưỡng 詺# 作tác 得đắc 無vô 得đắc 也dã 何hà 曾tằng 有hữu 得đắc 無vô 得đắc 定định 性tánh 耶da 若nhược 通thông 理lý 實thật 有hữu 有hữu 所sở 得đắc 終chung 不bất 可khả 悟ngộ 無vô 所sở 得đắc 良lương 由do 空không 謂vị 為vi 有hữu 得đắc 也dã 何hà 有hữu 得đắc 之chi 所sở 有hữu 耶da 。

白bạch 佛Phật 為vi 何hà 事sự 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 下hạ 第đệ 三tam 無vô 為vi 無vô 作tác 。 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 初sơ 問vấn 答đáp 正chánh 明minh 無vô 所sở 為vi 無vô 所sở 作tác 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 白bạch 佛Phật 云vân 何hà 分phần/phân 三tam 前tiền 者giả 問vấn 意ý 既ký 無vô 為vi 無vô 作tác 。 何hà 分phân 別biệt 有hữu 三tam 乘thừa 耶da 佛Phật 答đáp 中trung 初sơ 印ấn 成thành 其kỳ 問vấn 明minh 無vô 為vi 無vô 作tác 。 中trung 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 三tam 乘thừa 有hữu 所sở 為vi 有hữu 所sở 作tác 中trung 自tự 分phân 別biệt 耳nhĩ 何hà 以dĩ 故cố 凡phàm 夫phu 愚ngu 人nhân 。 下hạ 此thử 呵ha 善thiện 不bất 應ưng 生sanh 疑nghi 凡phàm 夫phu 人nhân 未vị 得đắc 道Đạo 。 著trước 五ngũ 陰ấm 亦diệc 著trước 空không 故cố 可khả 生sanh 疑nghi 云vân 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 三tam 乘thừa 也dã 汝nhữ 已dĩ 得đắc 道Đạo 空không 有hữu 俱câu 不bất 著trước 何hà 故cố 此thử 疑nghi 耶da 我ngã 以dĩ 五ngũ 眼nhãn 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 者giả 此thử 更cánh 釋thích 凡phàm 夫phù 生sanh 疑nghi 所sở 以dĩ 也dã 我ngã 有hữu 五ngũ 眼nhãn 故cố 不bất 見kiến 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 我ngã 是thị 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 人nhân 不bất 見kiến 菩Bồ 提Đề 。 可khả 得đắc 凡phàm 夫phu 未vị 得đắc 菩Bồ 提Đề 言ngôn 有hữu 菩Bồ 提Đề 可khả 得đắc 凡phàm 夫phu 未vị 得đắc 菩Bồ 提Đề 可khả 得đắc 故cố 大đại 可khả 恠# 也dã 問vấn 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 真chân 。 諦đế 故cố 可khả 見kiến 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 提Đề 世thế 諦đế 佛Phật 智trí 云vân 何hà 言ngôn 五ngũ 眼nhãn 不bất 見kiến 若nhược 言ngôn 真Chân 諦Đế 遣khiển 五ngũ 眼nhãn 起khởi 不bất 見kiến 者giả 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 若nhược 遣khiển 五ngũ 眼nhãn 則tắc 無vô 五ngũ 眼nhãn 今kim 正chánh 對đối 凡phàm 夫phu 無vô 五ngũ 眼nhãn 明minh 有hữu 五ngũ 眼nhãn 云vân 何hà 遣khiển 五ngũ 眼nhãn 耶da 此thử 於ư 常thường 義nghĩa 大đại 不bất 可khả 解giải 今kim 明minh 五ngũ 眼nhãn 不bất 見kiến 者giả 不bất 見kiến 凡phàm 夫phu 。 所sở 見kiến 菩Bồ 提Đề 凡phàm 夫phu 所sở 見kiến 菩Bồ 提Đề 皆giai 是thị 總tổng 謂vị 何hà 處xứ 有hữu 此thử 菩Bồ 提Đề 可khả 見kiến 而nhi 凡phàm 夫phu 想tưởng 謂vị 言ngôn 有hữu 此thử 菩Bồ 提Đề 可khả 見kiến 而nhi 凡phàm 夫phu 想tưởng 謂vị 言ngôn 有hữu 菩Bồ 提Đề 可khả 見kiến 也dã 又hựu 今kim 見kiến 菩Bồ 提Đề 而nhi 見kiến 無vô 所sở 見kiến 。 故cố 云vân 不bất 見kiến 也dã 。

譬thí 如như 他tha 人nhân 下hạ 第đệ 四tứ 不bất 住trụ 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 舉cử 化hóa 來lai 者giả 釋thích 佛Phật 無vô 所sở 住trụ 故cố 。 得đắc 通thông 即tức 明minh 菩Bồ 薩Tát 無vô 所sở 住trụ 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 也dã 因nhân 必tất 化hóa 廣quảng 明minh 化hóa 事sự 也dã 須tu 扇thiên/phiến 多đa 是thị 無vô 本bổn 有hữu 迹tích 句cú 四tứ 句cú 易dị 明minh 也dã 又hựu 有hữu 本bổn 長trường/trưởng 迹tích 短đoản 本bổn 短đoản 迹tích 長trường/trưởng 此thử 即tức 其kỳ 事sự 也dã 須tu 扇thiên/phiến 多đa 無vô 本bổn 有hữu 迹tích 釋Thích 迦Ca 有hữu 本bổn 無vô 迹tích 三tam 本bổn 迹tích 一nhất 時thời 者giả 如như 釋Thích 迦Ca 受thọ 純thuần 陀đà 化hóa 身thân 受thọ 餘dư 人nhân 也dã 本bổn 迹tích 俱câu 無vô 只chỉ 此thử 本bổn 迹tích 即tức 不bất 本bổn 迹tích 即tức 第đệ 四tứ 句cú 也dã 本bổn 短đoản 迹tích 長trường/trưởng 即tức 須tu 扇thiên/phiến 陀đà 是thị 也dã 本bổn 長trường/trưởng 迹tích 短đoản 者giả 如như 釋Thích 迦Ca 或hoặc 一nhất 時thời 應ưng 現hiện 即tức 是thị 本bổn 長trường/trưởng 迹tích 短đoản 故cố 云vân 即tức 其kỳ 事sự 只chỉ 須tu 扇thiên/phiến 多đa 等đẳng 是thị 也dã 問vấn 若nhược 言ngôn 我ngã 禮lễ 化hóa 佛Phật 得đắc 真chân 佛Phật 福phước 亦diệc 應ưng 毀hủy 化hóa 佛Phật 得đắc 真chân 佛Phật 罪tội 論luận 主chủ 答đáp 云vân 若nhược 惡ác 心tâm 毀hủy 化hóa 佛Phật 身thân 血huyết 為vi 之chi 出xuất 亦diệc 得đắc 逆nghịch 罪tội 問vấn 若nhược 爾nhĩ 律luật 中trung 何hà 故cố 明minh 毀hủy 化hóa 人nhân 無vô 罪tội 答đáp 律luật 中trung 為vi 結kết 戒giới 為vì 護hộ 佛Phật 法Pháp 。 隨tùy 世thế 俗tục 故cố 。 作tác 此thử 說thuyết 也dã 人nhân 見kiến 煞sát 化hóa 牛ngưu 羊dương 等đẳng 不bất 深thâm 責trách 是thị 故cố 無vô 罪tội 煞sát 真chân 作tác 心tâm 不bất 異dị 者giả 得đắc 罪tội 一nhất 等đẳng 也dã 。

是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 不bất 應ưng 懷hoài 者giả 第đệ 五ngũ 假giả 名danh 行hành 也dã 此thử 如như 可khả 然nhiên 品phẩm 隨tùy 俗tục 語ngữ 無vô 過quá 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 知tri 諸chư 法pháp 。 無vô 所sở 有hữu 隨tùy 俗tục 假giả 名danh 說thuyết 也dã 著trước 有hữu 亦diệc 著trước 空không 者giả 此thử 釋thích 疑nghi 也dã 恐khủng 言ngôn 既ký 隨tùy 俗tục 假giả 名danh 說thuyết 則tắc 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 應ưng 著trước 假giả 名danh 故cố 釋thích 云vân 假giả 名danh 若nhược 著trước 假giả 名danh 者giả 空không 亦diệc 應ưng 著trước 空không 也dã 空không 不bất 著trước 空không 名danh 豈khởi 著trước 名danh 耶da 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 三tam 智trí 為vi 二nhị 初sơ 明minh 智trí 優ưu 劣liệt 次thứ 明minh 斷đoạn 不bất 明minh 今kim 是thị 初sơ 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 從tùng 上thượng 佛Phật 答đáp 中trung 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 生sanh 是thị 故cố 明minh 若nhược 先tiên 定định 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 也dã 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 謂vị 知tri 內nội 外ngoại 者giả 外ngoại 即tức 六lục 塵trần 內nội 即tức 六lục 根căn 二Nhị 乘Thừa 知tri 此thử 十thập 二nhị 入nhập 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 也dã 不bất 能năng 用dụng 一nhất 切thiết 種chủng 一nhất 切thiết 道đạo 者giả 不bất 能năng 以dĩ 定định 為vi 有hữu 故cố 言ngôn 無vô 一nhất 切thiết 種chủng 也dã 不bất 能năng 一nhất 切thiết 。 道đạo 度độ 眾chúng 生sanh 也dã 道đạo 種chủng 智trí 是thị 菩Bồ 薩Tát 智trí 者giả 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 四tứ 道đạo 度độ 眾chúng 生sanh 謂vị 人nhân 天thiên 乘thừa 為vi 福phước 樂lạc 及cập 三tam 乘thừa 道đạo 二Nhị 乘Thừa 及cập 人nhân 天thiên 但đãn 為vì 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 道Đạo 自tự 為vi 之chi 人nhân 也dã 第đệ 二nhị 明minh 斷đoạn 但đãn 明minh 若nhược 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 不bất 明minh 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 者giả 小Tiểu 乘Thừa 中trung 不bất 明minh 菩Bồ 薩Tát 有hữu 斷đoạn 今kim 依y 小Tiểu 乘Thừa 中trung 作tác 問vấn 故cố 佛Phật 但đãn 答đáp 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 也dã 又hựu 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 煩phiền 惱não 與dữ 二Nhị 乘Thừa 略lược 同đồng 如như 二nhị 智trí 斷đoạn 是thị 菩Bồ 薩Tát 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 中trung 。 說thuyết 也dã 問vấn 菩Bồ 薩Tát 智trí 與dữ 二Nhị 乘Thừa 異dị 經Kinh 云vân 何hà 同đồng 答đáp 云vân 云vân 論luận 云vân 即tức 時thời 有hữu 差sai 別biệt 斷đoạn 已dĩ 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 佛Phật 與dữ 二Nhị 乘Thừa 智trí 有hữu 利lợi 鈍độn 故cố 斷đoạn 時thời 有hữu 差sai 別biệt 斷đoạn 後hậu 俱câu 無vô 正chánh 使sử 故cố 斷đoạn 後hậu 無vô 別biệt 也dã 凡phàm 夫phu 愚ngu 人nhân 。 為vi 之chi 得đắc 罪tội 者giả 論luận 凡phàm 夫phu 見kiến 聞văn 二Nhị 乘Thừa 人nhân 習tập 相tương/tướng 如như 見kiến 身thân 子tử 瞋sân 習tập 畢tất 陵lăng 伽già 罵mạ 恆hằng 水thủy 習tập 便tiện 言ngôn 聖thánh 人nhân 有hữu 瞋sân 慢mạn 故cố 成thành 罪tội 也dã 此thử 中trung 先tiên 明minh 無vô 為vi 差sai 別biệt 據cứ 所sở 悟ngộ 無vô 為vi 無vô 異dị 無vô 為vi 。 即tức 實thật 相tướng 也dã 後hậu 明minh 無vô 為vi 中trung 有hữu 諸chư 聖thánh 不bất 同đồng 據cứ 能năng 悟ngộ 之chi 智trí 也dã 道đạo 斷đoạn 結kết 說thuyết 後hậu 際tế 者giả 聖thánh 斷đoạn 結kết 盡tận 故cố 得đắc 無vô 餘dư 無vô 餘dư 即tức 後hậu 際tế 也dã 。

第đệ 三tam 釋thích 般Bát 若Nhã 文văn 為vi 四tứ 第đệ 一nhất 明minh 般Bát 若Nhã 能năng 彼bỉ 岸ngạn 故cố 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 第đệ 二nhị 明minh 般Bát 若Nhã 功công 能năng 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 無vô 第đệ 三Tam 明Minh 般Bát 若Nhã 能năng 成thành 諸chư 觀quán 義nghĩa 第đệ 四tứ 明minh 不phủ 耶da 義nghĩa 非phi 義nghĩa 兩lưỡng 捨xả 明minh 般Bát 若Nhã 初sơ 中trung 為vi 三tam 第đệ 一nhất 就tựu 智trí 行hành 以dĩ 明minh 波Ba 羅La 蜜Mật 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 就tựu 果quả 德đức 明minh 波Ba 羅La 蜜Mật 第đệ 三tam 有hữu 復phục 次thứ 就tựu 境cảnh 以dĩ 明minh 波Ba 羅La 蜜Mật 就tựu 境cảnh 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 兩lưỡng 後hậu 次thứ 就tựu 二nhị 諦đế 以dĩ 辨biện 後hậu 一nhất 復phục 次thứ 就tựu 一nhất 實thật 以dĩ 明minh 也dã 問vấn 上thượng 已dĩ 明minh 三tam 慧tuệ 三tam 智trí 今kim 何hà 故cố 更cánh 問vấn 波Ba 若Nhã 答đáp 上thượng 離ly 波Ba 若Nhã 為vi 三tam 慧tuệ 今kim 合hợp 三tam 慧tuệ 為vi 波Ba 若Nhã 又hựu 上thượng 但đãn 明minh 波Ba 若Nhã 今kim 釋thích 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 一nhất 品phẩm 具cụ 釋thích 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 也dã 第đệ 一nhất 度độ 者giả 聲Thanh 聞Văn 下hạ 度độ 緣Duyên 覺Giác 中trung 度độ 菩Bồ 薩Tát 第đệ 一nhất 度độ 也dã 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 樂nhạo 說thuyết 辨biện 下hạ 第đệ 二nhị 滅diệt 惡ác 生sanh 善thiện 用dụng 無vô 常thường 義nghĩa 下hạ 第đệ 三tam 成thành 諸chư 觀quán 也dã 般Bát 若Nhã 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 具cụ 常thường 無vô 常thường 用dụng 若nhược 非phi 般Bát 若Nhã 無vô 常thường 則tắc 無vô 常thường 見kiến 今kim 捨xả 常thường 不bất 著trước 無vô 常thường 故cố 是thị 般Bát 若Nhã 無vô 常thường 也dã 義nghĩa 非phi 義nghĩa 下hạ 第đệ 四tứ 兩lưỡng 捨xả 也dã 無vô 為vi 般Bát 若Nhã 者giả 般Bát 若Nhã 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 為vi 無vô 為vi 具cụ 足túc 先tiên 明minh 般Bát 若Nhã 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 次thứ 文văn 明minh 般Bát 若Nhã 無vô 常thường 今kim 文văn 明minh 般Bát 若Nhã 常thường 故cố 無vô 一nhất 定định 相tương/tướng 而nhi 具cụ 一nhất 切thiết 義nghĩa 也dã 無vô 為vi 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 為vi 果quả 。 地địa 般Bát 若Nhã 是thị 無vô 為vi 也dã 。 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 皆giai 名danh 般Bát 若Nhã 實thật 相tướng 是thị 無vô 為vi 般Bát 若Nhã 觀quán 照chiếu 。 文văn 字tự 是thị 有hữu 為vi 般Bát 若Nhã 也dã 以dĩ 實thật 相tướng 為vi 因nhân 觀quán 照chiếu 為vi 果quả 亦diệc 得đắc 觀quán 照chiếu 為vi 因nhân 實thật 相tướng 名danh 果quả 以dĩ 修tu 解giải 觀quán 照chiếu 方phương 知tri 如như 法Pháp 性tánh 實thật 際tế 由do 觀quán 照chiếu 了liễu 法pháp 性tánh 法pháp 性tánh 為vi 果quả 須tu 尋tầm 經kinh 文văn 陳trần 因nhân 果quả 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

大Đại 品Phẩm 義Nghĩa 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 九cửu