般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 心Tâm 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 顯Hiển 正Chánh 記Ký 卷quyển 下hạ

三tam 就tựu 觀quán 行hành 釋thích 者giả 謂vị 依y 於ư 三tam 性tánh 立lập 三tam 無vô 性tánh 觀quán 。

三tam 中trung 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 謂vị 於ư 三tam 性tánh 立lập 三tam 無vô 性tánh 者giả 唯duy 識thức 頌tụng 云vân 即tức 依y 此thử 三tam 性tánh 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 等đẳng 斯tư 則tắc 依y 徧biến 計kế 執chấp 性tánh 立lập 相tương/tướng 無vô 性tánh 情tình 有hữu 理lý 無vô 故cố 依y 依y 他tha 起khởi 性tánh 立lập 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 既ký 依y 緣duyên 起khởi 非phi 自tự 然nhiên 故cố 依y 圓viên 成thành 實thật 性tánh 立lập 無vô 前tiền 二nhị 性tánh 前tiền 二nhị 空không 處xứ 即tức 真Chân 如Như 義nghĩa 見kiến 次thứ 記ký 引dẫn 唯duy 識thức 頌tụng 。

一nhất 於ư 徧biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 作tác 無vô 相tướng 觀quán 謂vị 彼bỉ 即tức 空không 無vô 可khả 生sanh 滅diệt 二nhị 於ư 依y 他tha 起khởi 性tánh 作tác 無vô 生sanh 觀quán 謂vị 依y 他tha 染nhiễm 淨tịnh 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 三tam 於ư 圓viên 成thành 實thật 性tánh 作tác 無vô 性tánh 觀quán 謂vị 前tiền 二nhị 不bất 有hữu 而nhi 非phi 減giảm 觀quán 智trí 照chiếu 現hiện 而nhi 不bất 增tăng 又hựu 在tại 纏triền 出xuất 障chướng 性tánh 無vô 增tăng 減giảm 。

一nhất 於ư 下hạ 二nhị 別biệt 釋thích 二nhị 初sơ 以dĩ 三tam 性tánh 別biệt 釋thích 此thử 以dĩ 徧biến 計kế 等đẳng 三tam 性tánh 如như 次thứ 別biệt 釋thích 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 等đẳng 三tam 對đối 經kinh 文văn 也dã 一nhất 於ư 徧biến 計kế 等đẳng 者giả 謂vị 六lục 七thất 二nhị 識thức 徧biến 於ư 染nhiễm 淨tịnh 一nhất 切thiết 法pháp 上thượng 。 計kế 實thật 我ngã 法pháp 名danh 徧biến 計kế 所sở 執chấp 能năng 計kế 是thị 有hữu 依y 他tha 起khởi 攝nhiếp 所sở 計kế 我ngã 法pháp 情tình 有hữu 理lý 無vô 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 觀quán 此thử 相tương/tướng 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 觀quán 謂vị 彼bỉ 下hạ 結kết 意ý 歸quy 經kinh 彼bỉ 即tức 所sở 計kế 我ngã 法pháp 所sở 計kế 既ký 空không 生sanh 滅diệt 何hà 有hữu 故cố 經Kinh 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 也dã 二nhị 於ư 依y 他tha 等đẳng 者giả 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 依y 他tha 眾chúng 緣duyên 而nhi 得đắc 生sanh 起khởi 。 故cố 云vân 依y 他tha 起khởi 也dã 生sanh 即tức 無vô 生sanh 皆giai 同đồng 幻huyễn 化hóa 如như 麻ma 上thượng 繩thằng 能năng 如như 此thử 觀quán 名danh 無vô 生sanh 觀quán 謂vị 依y 等đẳng 者giả 既ký 依y 緣duyên 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 即tức 空không 故cố 云vân 無vô 性tánh 染nhiễm 即tức 是thị 垢cấu 故cố 經Kinh 云vân 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 也dã 三tam 於ư 圓viên 成thành 等đẳng 者giả 以dĩ 前tiền 依y 計kế 無vô 相tướng 無vô 生sanh 唯duy 一nhất 真chân 空không 圓viên 滿mãn 成thành 實thật 名danh 圓viên 成thành 實thật 前tiền 二nhị 性tánh 無vô 真chân 空không 理lý 顯hiển 其kỳ 猶do 繩thằng 蛇xà 既ký 泯mẫn 唯duy 麻ma 獨độc 存tồn 若nhược 此thử 觀quán 者giả 名danh 無vô 性tánh 觀quán 謂vị 前tiền 下hạ 前tiền 二nhị 即tức 是thị 依y 計kế 此thử 二nhị 雖tuy 無vô 真chân 空không 非phi 損tổn 智trí 冥minh 理lý 顯hiển 真chân 空không 非phi 益ích 故cố 云vân 非phi 減giảm 及cập 不bất 增tăng 也dã 又hựu 在tại 纏triền 等đẳng 者giả 纏triền 即tức 是thị 障chướng 謂vị 煩phiền 惱não 所sở 知tri 也dã 在tại 纏triền 名danh 凡phàm 凡phàm 則tắc 德đức 泯mẫn 出xuất 障chướng 名danh 聖thánh 聖thánh 則tắc 德đức 增tăng 空không 非phi 凡phàm 聖thánh 故cố 經Kinh 云vân 不bất 增tăng 不bất 減giảm 也dã 。 唯duy 識thức 頌tụng 云vân 初sơ 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 次thứ 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 後hậu 由do 遠viễn 離ly 前tiền 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 此thử 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 彼bỉ 云vân 真Chân 如Như 即tức 今kim 真chân 空không 也dã 。

又hựu 妄vọng 法pháp 無vô 生sanh 滅diệt 。 緣duyên 起khởi 非phi 染nhiễm 淨tịnh 真chân 空không 無vô 增tăng 減giảm 。

又hựu 妄vọng 下hạ 二nhị 以dĩ 三tam 性tánh 通thông 釋thích 妄vọng 法pháp 即tức 徧biến 計kế 緣duyên 起khởi 即tức 依y 他tha 真chân 空không 即tức 圓viên 成thành 本bổn 唯duy 圓viên 成thành 由do 隨tùy 緣duyên 故cố 成thành 依y 他tha 由do 執chấp 實thật 故cố 名danh 徧biến 計kế 若nhược 了liễu 所sở 執chấp 非phi 有hữu 隨tùy 緣duyên 性tánh 空không 則tắc 依y 計kế 廓khuếch 然nhiên 圓viên 成thành 體thể 現hiện 如như 是thị 觀quán 者giả 。 方phương 見kiến 唯duy 心tâm 何hà 生sanh 滅diệt 垢cấu 淨tịnh 增tăng 減giảm 之chi 有hữu 哉tai 是thị 故cố 經Kinh 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 等đẳng 也dã 。

以dĩ 此thử 三tam 無vô 性tánh 顯hiển 彼bỉ 真chân 空không 相tướng 。

以dĩ 此thử 下hạ 三tam 總tổng 結kết 前tiền 通thông 別biệt 兩lưỡng 釋thích 皆giai 約ước 此thử 三tam 義nghĩa 雖tuy 有hữu 殊thù 性tánh 空không 無vô 異dị 故cố 前tiền 經Kinh 云vân 是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 故cố 總tổng 結kết 云vân 以dĩ 三tam 無vô 性tánh 顯hiển 真chân 空không 相tướng 也dã 。

【# 經kinh 】# 是thị 故cố 空không 中trung 無vô 色sắc 。 無vô 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 無vô 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 無vô 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 無vô 眼nhãn 界giới 乃nãi 至chí 無vô 意ý 識thức 界giới 。

第đệ 三Tam 明Minh 所sở 離ly 然nhiên 真chân 空không 所sở 離ly 歷lịch 法pháp 多đa 門môn 統thống 略lược 有hữu 四tứ 一nhất 法pháp 相tướng 開khai 合hợp 門môn 二nhị 緣duyên 起khởi 逆nghịch 順thuận 門môn 三tam 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 門môn 四tứ 境cảnh 智trí 能năng 所sở 門môn 初sơ 是thị 故cố 空không 中trung 。 者giả 是thị 前tiền 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 等đẳng 真chân 空không 中trung 故cố 。

牒điệp 前tiền 經kinh 疏sớ/sơ 可khả 見kiến 正chánh 明minh 經kinh 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 敘tự 意ý 分phần/phân 科khoa 歷lịch 法pháp 多đa 門môn 者giả 大đại 部bộ 八bát 十thập 餘dư 科khoa 法Pháp 門môn 皆giai 是thị 所sở 離ly 然nhiên 彼bỉ 之chi 廣quảng 不bất 逾du 此thử 四tứ 題đề 云vân 心tâm 經kinh 其kỳ 實thật 有hữu 旨chỉ 。

無vô 色sắc 等đẳng 者giả 彼bỉ 真chân 空không 中trung 無vô 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 此thử 就tựu 相tương 違vi 門môn 故cố 云vân 無vô 也dã 理lý 實thật 皆giai 悉tất 不bất 壞hoại 色sắc 等đẳng 以dĩ 自tự 性tánh 空không 不bất 待đãi 壞hoại 故cố 下hạ 竝tịnh 準chuẩn 知tri 。

二nhị 隨tùy 科khoa 正chánh 釋thích 四tứ 初sơ 法pháp 相tướng 門môn 然nhiên 此thử 三tam 科khoa 釋thích 名danh 辨biện 相tương/tướng 具cụ 如như 圓viên 覺giác 詒# 謀mưu 等đẳng 鈔sao 避tị 繁phồn 不bất 引dẫn 須tu 者giả 往vãng 檢kiểm 五ngũ 蘊uẩn 經kinh 色sắc 等đẳng 質chất 閡ngại 名danh 色sắc 領lãnh 納nạp 名danh 受thọ 取thủ 像tượng 名danh 想tưởng 遷thiên 流lưu 名danh 行hành 了liễu 別biệt 名danh 識thức 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 通thông 示thị 下hạ 文văn 隱ẩn 顯hiển 此thử 就tựu 相tương 違vi 門môn 者giả 經Kinh 云vân 無vô 色sắc 當đương 知tri 真chân 空không 違vi 於ư 色sắc 等đẳng 理lý 實thật 下hạ 遮già 疑nghi 也dã 空không 既ký 無vô 色sắc 恐khủng 疑nghi 色sắc 滅diệt 故cố 云vân 理lý 實thật 不bất 壞hoại 以dĩ 自tự 下hạ 釋thích 不bất 壞hoại 所sở 以dĩ 也dã 下hạ 準chuẩn 知tri 者giả 從tùng 十thập 二nhị 處xứ 。 乃nãi 至chí 境cảnh 智trí 亦diệc 雖tuy 無vô 而nhi 不bất 壞hoại 故cố 。

此thử 中trung 五ngũ 蘊uẩn 即tức 合hợp 色sắc 為vi 一nhất 開khai 心tâm 為vi 四tứ 。

二nhị 正chánh 明minh 開khai 合hợp 楞lăng 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 梵Phạn 語ngữ 塞tắc 健kiện 陀đà 此thử 云vân 蘊uẩn 古cổ 云vân 陰ấm 蘊uẩn 是thị 積tích 聚tụ 陰ấm 是thị 蓋cái 覆phú 積tích 聚tụ 有hữu 為vi 蓋cái 覆phú 真chân 性tánh 也dã 五ngũ 根căn 六lục 塵trần 皆giai 是thị 色sắc 法pháp 今kim 束thúc 為vi 一nhất 故cố 云vân 合hợp 色sắc 心tâm 但đãn 是thị 一nhất 約ước 用dụng 分phần/phân 四tứ 即tức 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 故cố 云vân 開khai 心tâm 也dã 。

二nhị 無vô 眼nhãn 等đẳng 者giả 空không 無vô 十thập 二nhị 處xứ 十thập 二nhị 處xứ 即tức 合hợp 心tâm 為vi 一nhất 半bán 謂vị 意ý 處xứ 全toàn 及cập 法pháp 處xứ 一nhất 分phần/phân 開khai 色sắc 為vi 十thập 半bán 謂vị 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 為vi 十thập 及cập 法pháp 處xứ 一nhất 分phần/phân 。

二nhị 十thập 二nhị 處xứ 。 經kinh 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 即tức 六lục 根căn 也dã 以dĩ 能năng 見kiến 色sắc 故cố 名danh 眼nhãn 能năng 聞văn 聲thanh 故cố 名danh 耳nhĩ 乃nãi 至chí 能năng 緣duyên 法pháp 故cố 名danh 意ý 皆giai 名danh 根căn 者giả 識thức 所sở 依y 故cố 能năng 發phát 識thức 故cố 前tiền 五ngũ 即tức 以dĩ 能năng 造tạo 四tứ 大đại 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 所sở 造tạo 四tứ 塵trần 謂vị 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 一nhất 一nhất 具cụ 八bát 法pháp 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 第đệ 六lục 意ý 根căn 即tức 第đệ 七thất 識thức 以dĩ 第đệ 六lục 意ý 識thức 緣duyên 外ngoại 塵trần 時thời 必tất 內nội 依y 第đệ 七thất 為vi 染nhiễm 汙ô 根căn 也dã 經kinh 色sắc 聲thanh 等đẳng 即tức 六lục 塵trần 也dã 以dĩ 眼nhãn 所sở 取thủ 者giả 曰viết 色sắc 耳nhĩ 所sở 取thủ 者giả 曰viết 聲thanh 乃nãi 至chí 意ý 所sở 取thủ 者giả 曰viết 法pháp 皆giai 名danh 塵trần 者giả 以dĩ 坌bộn 汙ô 心tâm 識thức 故cố 約ước 凡phàm 夫phu 說thuyết 也dã 亦diệc 名danh 為vi 境cảnh 此thử 通thông 凡phàm 聖thánh 疏sớ/sơ 十thập 二nhị 處xứ 者giả 。 根căn 境cảnh 各các 六lục 故cố 言ngôn 處xứ 者giả 楞lăng 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 梵Phạn 語ngữ 鉢bát 羅la 吠phệ 奢xa 此thử 云vân 入nhập 亦diệc 云vân 處xứ 境cảnh 入nhập 之chi 處xứ 故cố 亦diệc 是thị 識thức 生sanh 處xứ 故cố 合hợp 心tâm 者giả 對đối 蘊uẩn 開khai 四tứ 故cố 今kim 云vân 合hợp 此thử 標tiêu 也dã 謂vị 意ý 下hạ 釋thích 也dã 意ý 處xứ 唯duy 心tâm 故cố 云vân 全toàn 法pháp 處xứ 一nhất 分phần/phân 者giả 詒# 謀mưu 鈔sao 云vân 法pháp 處xứ 有hữu 二nhị 一nhất 者giả 心tâm 法pháp 是thị 中trung 除trừ 心tâm 王vương 但đãn 取thủ 相tương 應ứng 諸chư 心tâm 數số 法pháp 。 二nhị 者giả 非phi 心tâm 法pháp 即tức 過quá 未vị 色sắc 法pháp 及cập 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。 諸chư 行hành 及cập 三tam 無vô 為vi 法pháp 今kim 取thủ 彼bỉ 云vân 一nhất 者giả 心tâm 法pháp 是thị 也dã 開khai 色sắc 等đẳng 者giả 根căn 境cảnh 多đa 種chủng 通thông 是thị 色sắc 法pháp 故cố 云vân 開khai 色sắc 為vi 十thập 半bán 此thử 標tiêu 也dã 謂vị 五ngũ 下hạ 釋thích 也dã 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 可khả 見kiến 及cập 法Pháp 界Giới 一nhất 分phần/phân 者giả 亦diệc 詒# 謀mưu 云vân 二nhị 者giả 非phi 心tâm 法pháp 是thị 也dã 。

三tam 無vô 眼nhãn 界giới 等đẳng 者giả 空không 無vô 十thập 八bát 界giới 十thập 八bát 界giới 中trung 。 即tức 色sắc 心tâm 俱câu 開khai 準chuẩn 上thượng 可khả 知tri 。

三tam 十thập 八bát 界giới 經kinh 但đãn 舉cử 初sơ 後hậu 既ký 略lược 中trung 間gian 故cố 云vân 乃nãi 至chí 十thập 八bát 界giới 。 者giả 根căn 境cảnh 識thức 三tam 各các 有hữu 六lục 故cố 然nhiên 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 已dĩ 如như 向hướng 辨biện 今kim 正chánh 明minh 空không 無vô 六lục 識thức 也dã 夫phu 言ngôn 識thức 者giả 了liễu 別biệt 為vi 義nghĩa 能năng 了liễu 色sắc 塵trần 名danh 為vi 眼nhãn 識thức 能năng 了liễu 聲thanh 塵trần 名danh 為vi 耳nhĩ 識thức 乃nãi 至chí 能năng 了liễu 法pháp 塵trần 名danh 為vi 意ý 識thức 通thông 明minh 界giới 者giả 楞lăng 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 梵Phạn 語ngữ 馱đà 都đô 此thử 云vân 界giới 界giới 是thị 因nhân 義nghĩa 根căn 境cảnh 識thức 三tam 互hỗ 為vi 因nhân 故cố 又hựu 種chủng 族tộc 義nghĩa 此thử 三tam 各các 一nhất 種chủng 族tộc 故cố 又hựu 眼nhãn 等đẳng 六lục 種chủng 族tộc 別biệt 故cố 疏sớ/sơ 準chuẩn 上thượng 者giả 開khai 色sắc 為vi 十thập 半bán 則tắc 準chuẩn 上thượng 十thập 二nhị 處xứ 開khai 心tâm 為vi 七thất 半bán 則tắc 不bất 準chuẩn 上thượng 以dĩ 前tiền 未vị 開khai 六lục 識thức 故cố 今kim 以dĩ 六lục 識thức 及cập 意ý 處xứ 全toàn 并tinh 法pháp 處xứ 一nhất 分phần/phân 心tâm 法pháp 共cộng 為vi 七thất 半bán 兼kiêm 色sắc 十thập 半bán 故cố 成thành 十thập 八bát 界giới 也dã 問vấn 此thử 上thượng 三tam 科khoa 既ký 唯duy 色sắc 心tâm 何hà 須tu 開khai 合hợp 成thành 蘊uẩn 等đẳng 三tam 答đáp 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 愚ngu 根căn 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 三tam 故cố 說thuyết 蘊uẩn 處xứ 界giới 斯tư 則tắc 愚ngu 根căn 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 各các 有hữu 三tam 也dã 且thả 愚ngu 三tam 者giả 愚ngu 迷mê 也dã 為vi 迷mê 心tâm 者giả 開khai 四tứ 故cố 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 為vi 迷mê 色sắc 者giả 開khai 十thập 半bán 故cố 有hữu 十thập 二nhị 處xứ 為vi 俱câu 迷mê 者giả 色sắc 心tâm 俱câu 開khai 故cố 有hữu 十thập 八bát 界giới 也dã 根căn 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 略lược 中trung 廣quảng 故cố 佛Phật 亦diệc 為vi 各các 說thuyết 三tam 也dã 。

釋thích 此thử 三tam 科khoa 具cụ 如như 對đối 法pháp 等đẳng 論luận 說thuyết 。

釋thích 此thử 下hạ 二nhị 通thông 指chỉ 廣quảng 瑜du 伽già 顯hiển 揚dương 俱câu 舍xá 等đẳng 論luận 皆giai 廣quảng 明minh 此thử 義nghĩa 故cố 云vân 等đẳng 也dã 。

【# 經kinh 】# 無vô 無vô 明minh 亦diệc 無vô 無vô 明minh 盡tận 。 乃nãi 至chí 無vô 老lão 死tử 。 亦diệc 無vô 老lão 死tử 盡tận 。

二nhị 緣duyên 起khởi 逆nghịch 順thuận 門môn 無vô 無vô 明minh 者giả 順thuận 觀quán 無vô 明minh 流lưu 轉chuyển 門môn 以dĩ 真chân 空không 故cố 云vân 無vô 無vô 明minh 也dã 亦diệc 無vô 無vô 明minh 盡tận 。 者giả 逆nghịch 觀quán 無vô 明minh 還hoàn 滅diệt 門môn 以dĩ 真chân 空không 故cố 無vô 可khả 盡tận 也dã 此thử 舉cử 初sơ 支chi 中trung 間gian 十thập 支chi 皆giai 應ưng 準chuẩn 此thử 故cố 云vân 乃nãi 至chí 末mạt 後hậu 。 一nhất 支chi 謂vị 老lão 死tử 亦diệc 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 皆giai 空không 也dã 。

二nhị 緣duyên 起khởi 門môn 經kinh 無vô 明minh 者giả 無vô 真chân 智trí 之chi 明minh 故cố 曰viết 無vô 明minh 體thể 即tức 是thị 惑hoặc 此thử 十thập 二nhị 支chi 初sơ 二nhị 是thị 過quá 去khứ 因nhân 次thứ 五ngũ 是thị 現hiện 在tại 果quả 次thứ 三tam 是thị 現hiện 在tại 因nhân 後hậu 二nhị 是thị 未vị 來lai 果quả 又hựu 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 屬thuộc 煩phiền 惱não 道Đạo 行hạnh 及cập 有hữu 支chi 即tức 業nghiệp 道đạo 餘dư 皆giai 苦khổ 道đạo 疏sớ/sơ 順thuận 觀quán 者giả 先tiên 觀quán 由do 無vô 明minh 故cố 。 有hữu 行hành 由do 行hành 故cố 有hữu 識thức 乃nãi 至chí 由do 生sanh 故cố 有hữu 老lão 死tử 。 如như 是thị 順thuận 觀quán 後hậu 十thập 一nhất 支chi 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 皆giai 由do 無vô 明minh 。 有hữu 也dã 流lưu 轉chuyển 門môn 者giả 觀quán 因nhân 支chi 名danh 流lưu 果quả 支chi 名danh 轉chuyển 或hoặc 云vân 觀quán 無vô 明minh 行hành 愛ái 取thủ 有hữu 名danh 流lưu 為vi 此thử 五ngũ 支chi 體thể 是thị 業nghiệp 煩phiền 惱não 能năng 漂phiêu 溺nịch 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 餘dư 七thất 支chi 名danh 轉chuyển 以dĩ 是thị 三tam 界giới 苦khổ 果quả 有hữu 輪luân 轉chuyển 義nghĩa 故cố 以dĩ 真chân 下hạ 釋thích 無vô 此thử 無vô 明minh 之chi 所sở 以dĩ 也dã 由do 此thử 無vô 明minh 。 迷mê 真chân 妄vọng 有hữu 其kỳ 體thể 本bổn 空không 是thị 故cố 無vô 也dã 經kinh 無vô 明minh 盡tận 者giả 盡tận 滅diệt 也dã 疏sớ/sơ 逆nghịch 觀quán 者giả 觀quán 老lão 死tử 支chi 滅diệt 因nhân 生sanh 支chi 滅diệt 生sanh 支chi 滅diệt 因nhân 有hữu 支chi 滅diệt 乃nãi 至chí 行hành 支chi 滅diệt 因nhân 無vô 明minh 支chi 滅diệt 如như 是thị 逆nghịch 觀quán 後hậu 十thập 一nhất 支chi 滅diệt 皆giai 因nhân 無vô 明minh 滅diệt 也dã 還hoàn 滅diệt 門môn 者giả 觀quán 能năng 斷đoạn 十thập 二nhị 支chi 無vô 漏lậu 智trí 名danh 還hoàn 棄khí 生sanh 死tử 還hoàn 歸quy 涅Niết 槃Bàn 故cố 觀quán 十thập 二nhị 支chi 盡tận 處xứ 無vô 為vi 名danh 滅diệt 是thị 寂tịch 滅diệt 法Pháp 。 故cố 以dĩ 真chân 空không 下hạ 亦diệc 是thị 釋thích 無vô 此thử 無vô 明minh 盡tận 之chi 所sở 以dĩ 也dã 如như 前tiền 可khả 見kiến 舉cử 初sơ 支chi 者giả 此thử 無vô 明minh 是thị 十thập 二nhị 支chi 之chi 始thỉ 故cố 中trung 間gian 十thập 支chi 者giả 謂vị 行hành 識thức 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 。 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 也dã 應ưng 云vân 無vô 行hành 亦diệc 無vô 行hành 盡tận 等đẳng 略lược 此thử 十thập 支chi 故cố 經Kinh 云vân 乃nãi 至chí 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 皆giai 同đồng 上thượng 釋thích 故cố 疏sớ/sơ 云vân 皆giai 應ưng 準chuẩn 此thử 也dã 疏sớ/sơ 末mạt 後hậu 一nhất 支chi 者giả 此thử 老lão 死tử 是thị 十thập 二nhị 支chi 之chi 最tối 後hậu 故cố 流lưu 轉chuyển 及cập 還hoàn 滅diệt 義nghĩa 釋thích 亦diệc 同đồng 前tiền 今kim 真chân 空không 中trung 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 自tự 性tánh 尚thượng 無vô 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 二nhị 種chủng 觀quán 行hành 從tùng 何hà 而nhi 立lập 故cố 經kinh 皆giai 云vân 無vô 疏sớ/sơ 云vân 皆giai 空không 也dã 。

【# 經kinh 】# 無vô 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。

三tam 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 門môn 苦khổ 集tập 是thị 世thế 間gian 因nhân 果quả 謂vị 苦khổ 是thị 生sanh 死tử 報báo 先tiên 舉cử 令linh 生sanh 厭yếm 集tập 是thị 彼bỉ 因nhân 謂vị 是thị 煩phiền 惱não 業nghiệp 厭yếm 苦khổ 斷đoạn 集tập 先tiên 果quả 後hậu 因nhân 故cố 也dã 滅diệt 道đạo 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 因nhân 果quả 滅diệt 是thị 涅Niết 槃Bàn 果quả 先tiên 舉cử 令linh 欣hân 道đạo 是thị 彼bỉ 因nhân 謂vị 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 修tu 之chi 於ư 後hậu 皆giai 空không 無vô 有hữu 也dã 。

三tam 染nhiễm 淨tịnh 門môn 經kinh 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 即tức 是thị 四Tứ 諦Đế 苦khổ 即tức 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 集tập 即tức 惑hoặc 業nghiệp 滅diệt 即tức 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 即tức 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 等đẳng 審thẩm 實thật 故cố 名danh 諦đế 遺di 教giáo 經Kinh 云vân 月nguyệt 可khả 令linh 熱nhiệt 。 日nhật 可khả 令linh 冷lãnh 。 佛Phật 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 不bất 可khả 令linh 樂lạc 。 等đẳng 廣quảng 釋thích 此thử 四tứ 具cụ 在tại 別biệt 卷quyển 疏sớ/sơ 世thế 間gian 因nhân 果quả 者giả 此thử 之chi 二nhị 諦đế 既ký 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 屬thuộc 世thế 間gian 苦Khổ 諦Đế 是thị 果quả 集Tập 諦Đế 是thị 因nhân 此thử 標tiêu 也dã 謂vị 苦khổ 下hạ 指chỉ 苦Khổ 諦Đế 體thể 正chánh 是thị 有hữu 情tình 生sanh 死tử 果quả 報báo 。 也dã 先tiên 舉cử 等đẳng 者giả 經kinh 先tiên 舉cử 苦khổ 意ý 令linh 生sanh 厭yếm 離ly 故cố 。 集tập 是thị 等đẳng 者giả 指chỉ 此thử 集Tập 諦Đế 是thị 彼bỉ 苦khổ 因nhân 彼bỉ 即tức 苦Khổ 諦Đế 也dã 謂vị 是thị 下hạ 明minh 集Tập 諦Đế 體thể 是thị 苦khổ 因nhân 之chi 所sở 以dĩ 也dã 集Tập 諦Đế 之chi 體thể 唯duy 惑hoặc 及cập 業nghiệp 由do 此thử 為vi 因nhân 所sở 以dĩ 能năng 感cảm 苦Khổ 諦Đế 果quả 也dã 或hoặc 曰viết 據cứ 法pháp 次thứ 第đệ 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 何hà 故cố 經kinh 中trung 先tiên 苦khổ 後hậu 集tập 故cố 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 厭yếm 苦khổ 等đẳng 也dã 若nhược 先tiên 厭yếm 苦khổ 必tất 能năng 斷đoạn 集tập 經kinh 意ý 在tại 此thử 故cố 先tiên 舉cử 苦khổ 果quả 後hậu 舉cử 集tập 因nhân 也dã 疏sớ/sơ 出xuất 世thế 間gian 因nhân 果quả 者giả 此thử 二nhị 諦đế 體thể 既ký 是thị 無vô 漏lậu 故cố 屬thuộc 出xuất 世thế 滅Diệt 諦Đế 是thị 果quả 道Đạo 諦Đế 是thị 因nhân 此thử 標tiêu 也dã 滅diệt 是thị 下hạ 指chỉ 此thử 滅Diệt 諦Đế 體thể 即tức 涅Niết 槃Bàn 涅Niết 槃Bàn 是thị 果quả 法pháp 故cố 然nhiên 滅diệt 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 滅diệt 前tiền 苦khổ 集tập 得đắc 證chứng 涅Niết 槃Bàn 故cố 二nhị 滅diệt 即tức 寂tịch 滅diệt 體thể 即tức 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 疏sớ/sơ 先tiên 舉cử 下hạ 亦diệc 是thị 釋thích 經kinh 果quả 先tiên 因nhân 後hậu 義nghĩa 也dã 先tiên 舉cử 滅Diệt 諦Đế 之chi 果quả 者giả 意ý 令linh 生sanh 欣hân 慕mộ 故cố 道đạo 是thị 等đẳng 者giả 指chỉ 此thử 道Đạo 諦Đế 是thị 彼bỉ 滅diệt 因nhân 彼bỉ 即tức 滅Diệt 諦Đế 也dã 道Đạo 諦Đế 之chi 體thể 唯duy 戒giới 定định 慧tuệ 由do 此thử 為vi 因nhân 得đắc 證chứng 滅Diệt 諦Đế 果quả 也dã 既ký 欣hân 滅diệt 果quả 方phương 修tu 道Đạo 因nhân 故cố 疏sớ/sơ 云vân 修tu 之chi 於ư 後hậu 也dã 皆giai 空không 無vô 有hữu 者giả 苦khổ 集tập 是thị 染nhiễm 道đạo 滅diệt 是thị 淨tịnh 染nhiễm 淨tịnh 相tương 待đãi 真chân 空không 絕tuyệt 待đãi 故cố 苦khổ 集tập 等đẳng 皆giai 無vô 也dã 。

【# 經kinh 】# 無vô 智trí 亦diệc 無vô 得đắc 。

四tứ 境cảnh 智trí 能năng 所sở 門môn 非phi 但đãn 空không 中trung 無vô 前tiền 諸chư 法pháp 彼bỉ 知tri 空không 智trí 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 無vô 智trí 也dã 即tức 此thử 所sở 知tri 空không 理lý 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 無vô 得đắc 也dã 。

四tứ 境cảnh 智trí 門môn 經kinh 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 此thử 文văn 非phi 但đãn 猶do 不bất 獨độc 也dã 空không 中trung 者giả 指chỉ 上thượng 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 等đẳng 之chi 真chân 空không 也dã 諸chư 法pháp 者giả 即tức 前tiền 三tam 科khoa 諦đế 緣duyên 等đẳng 法pháp 也dã 真chân 空không 不bất 獨độc 無vô 此thử 諸chư 法pháp 令linh 知tri 無vô 之chi 智trí 亦diệc 復phục 不bất 有hữu 。 故cố 云vân 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 等đẳng 經kinh 無vô 得đắc 者giả 得đắc 即tức 證chứng 得đắc 疏sớ/sơ 此thử 即tức 等đẳng 者giả 能năng 知tri 既ký 泯mẫn 所sở 知tri 亦diệc 亡vong 能năng 所sở 俱câu 亡vong 真chân 空không 方phương 顯hiển 若nhược 存tồn 一nhất 法pháp 去khứ 道đạo 甚thậm 遙diêu 大đại 品phẩm 云vân 不bất 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 名danh 信tín 般Bát 若Nhã 。

問vấn 前tiền 云vân 空không 即tức 是thị 色sắc 。 等đẳng 明minh 色sắc 等đẳng 不bất 亡vong 何hà 以dĩ 此thử 文văn 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 豈khởi 非phi 此thử 空không 是thị 滅diệt 色sắc 耶da 。

問vấn 前tiền 下hạ 二nhị 通thông 前tiền 問vấn 答đáp 二nhị 初sơ 前tiền 後hậu 相tương 違vi 問vấn 前tiền 云vân 空không 即tức 是thị 色sắc 。 今kim 云vân 空không 中trung 無vô 色sắc 前tiền 後hậu 相tương 違vi 故cố 成thành 此thử 問vấn 。

答đáp 前tiền 雖tuy 不bất 閡ngại 存tồn 而nhi 未vị 嘗thường 不bất 盡tận 今kim 此thử 都đô 亡vong 未vị 嘗thường 不bất 立lập 。

答đáp 前tiền 下hạ 二nhị 存tồn 亡vong 互hỗ 現hiện 答đáp 三tam 初sơ 正chánh 答đáp 前tiền 文văn 云vân 空không 即tức 是thị 色sắc 。 是thị 不bất 閡ngại 色sắc 存tồn 存tồn 而nhi 即tức 亡vong 故cố 疏sớ/sơ 云vân 未vị 嘗thường 不bất 盡tận 今kim 文văn 云vân 空không 中trung 無vô 色sắc 是thị 色sắc 都đô 亡vong 亡vong 而nhi 即tức 存tồn 故cố 疏sớ/sơ 云vân 未vị 嘗thường 不bất 立lập 存tồn 亡vong 互hỗ 現hiện 不bất 須tu 致trí 疑nghi 。

故cố 大đại 品phẩm 云vân 諸chư 法pháp 無vô 所sở 有hữu 。 如như 是thị 有hữu 此thử 無vô 。

故cố 大đại 下hạ 二nhị 引dẫn 證chứng 即tức 存tồn 而nhi 亡vong 故cố 云vân 無vô 所sở 有hữu 即tức 亡vong 而nhi 存tồn 故cố 云vân 如như 是thị 有hữu 有hữu 此thử 所sở 無vô 諸chư 法pháp 故cố 云vân 有hữu 此thử 無vô 也dã 。

此thử 就tựu 無vô 所sở 有hữu 前tiền 據cứ 如như 是thị 有hữu 也dã 又hựu 前tiền 就tựu 相tương/tướng 作tác 門môn 此thử 據cứ 相tương/tướng 害hại 門môn 一nhất 法pháp 二nhị 義nghĩa 隨tùy 說thuyết 無vô 違vi 。

此thử 就tựu 下hạ 三tam 會hội 同đồng 彼bỉ 經kinh 無vô 所sở 有hữu 即tức 同đồng 今kim 文văn 空không 中trung 無vô 色sắc 故cố 疏sớ/sơ 云vân 此thử 就tựu 等đẳng 也dã 彼bỉ 經kinh 如như 是thị 有hữu 同đồng 今kim 文văn 空không 即tức 是thị 色sắc 。 也dã 故cố 疏sớ/sơ 云vân 前tiền 據cứ 等đẳng 也dã 又hựu 前tiền 等đẳng 者giả 前tiền 云vân 空không 即tức 是thị 色sắc 。 是thị 空không 作tác 色sắc 今kim 云vân 空không 中trung 無vô 色sắc 是thị 空không 害hại 色sắc 疏sớ/sơ 一nhất 法pháp 下hạ 顯hiển 體thể 無vô 別biệt 唯duy 一nhất 法pháp 性tánh 本bổn 具cụ 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 二nhị 義nghĩa 由do 不bất 變biến 即tức 隨tùy 緣duyên 故cố 前tiền 云vân 空không 即tức 是thị 色sắc 。 由do 隨tùy 緣duyên 即tức 不bất 變biến 故cố 此thử 云vân 空không 中trung 無vô 色sắc 經kinh 文văn 綺ỷ 互hỗ 義nghĩa 乃nãi 同đồng 時thời 此thử 意ý 若nhược 明minh 言ngôn 則tắc 無vô 失thất 故cố 云vân 隨tùy 說thuyết 無vô 違vi 也dã 。

【# 經kinh 】# 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。

第đệ 四tứ 辯biện 其kỳ 所sở 得đắc 有hữu 二nhị 初sơ 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 二nhị 正chánh 明minh 所sở 得đắc 今kim 初sơ 也dã 言ngôn 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 者giả 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 也dã 以dĩ 者giả 由do 也dã 故cố 者giả 因nhân 也dã 由do 前tiền 無vô 所sở 得đắc 為vi 因nhân 令linh 後hậu 有hữu 所sở 得đắc 。 也dã 大đại 品phẩm 云vân 。 無vô 所sở 得đắc 故cố 而nhi 得đắc 。

牒điệp 起khởi 經kinh 疏sớ/sơ 由do 前tiền 等đẳng 者giả 由do 前tiền 所sở 說thuyết 三tam 科khoa 因nhân 緣duyên 四Tứ 諦Đế 境cảnh 智trí 等đẳng 諸chư 法pháp 俱câu 無vô 實thật 體thể 唯duy 一nhất 真chân 空không 故cố 云vân 由do 前tiền 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 依y 此thử 為vi 因nhân 念niệm 念niệm 熏huân 習tập 觀quán 行hành 成thành 時thời 得đắc 證chứng 下hạ 文văn 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 故cố 云vân 令linh 後hậu 有hữu 所sở 得đắc 。 也dã 大đại 品phẩm 下hạ 引dẫn 證chứng 可khả 知tri 。

【# 經kinh 】# 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。

二nhị 正chánh 明minh 所sở 得đắc 有hữu 二nhị 先tiên 明minh 菩Bồ 薩Tát 得đắc 涅Niết 槃Bàn 斷đoạn 果quả 後hậu 明minh 諸chư 佛Phật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 智trí 果quả 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 先tiên 舉cử 人nhân 依y 法pháp 後hậu 斷đoạn 障chướng 得đắc 果quả 今kim 初sơ 也dã 言ngôn 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 者giả 舉cử 人nhân 也dã 義nghĩa 如như 前tiền 解giải 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 者giả 明minh 依y 此thử 法pháp 行hành 也dã 故cố 者giả 起khởi 後hậu 也dã 。

舉cử 人nhân 經kinh 疏sớ/sơ 如như 前tiền 解giải 者giả 前tiền 能năng 觀quán 人nhân 中trung 已dĩ 明minh 此thử 義nghĩa 也dã 疏sớ/sơ 依y 此thử 法pháp 行hành 者giả 法pháp 即tức 般Bát 若Nhã 妙diệu 慧tuệ 依y 此thử 慧tuệ 行hành 達đạt 無vô 所sở 得đắc 所sở 以dĩ 證chứng 後hậu 涅Niết 槃Bàn 果quả 也dã 經kinh 中trung 故cố 字tự 是thị 所sở 以dĩ 義nghĩa 由do 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 起khởi 後hậu 也dã 。

【# 經kinh 】# 心tâm 無vô 罣quái 閡ngại 。

二nhị 斷đoạn 障chướng 得đắc 果quả 中trung 有hữu 三tam 初sơ 行hành 成thành 二nhị 斷đoạn 障chướng 三tam 得đắc 果quả 今kim 初sơ 也dã 言ngôn 心tâm 無vô 罣quái 閡ngại 者giả 行hành 成thành 也dã 謂vị 惑hoặc 不bất 閡ngại 心tâm 故cố 境cảnh 不bất 閡ngại 智trí 故cố 。

行hành 成thành 經kinh 心tâm 即tức 真chân 心tâm 義nghĩa 兼kiêm 理lý 智trí 疏sớ/sơ 惑hoặc 不bất 閡ngại 心tâm 者giả 惑hoặc 即tức 煩phiền 惱não 心tâm 即tức 理lý 也dã 心tâm 體thể 寂tịch 靜tĩnh 惑hoặc 相tương/tướng 喧huyên 動động 動động 寂tịch 相tương 違vi 故cố 名danh 為vi 閡ngại 金kim 剛cang 疏sớ/sơ 云vân 煩phiền 惱não 障chướng 障chướng 心tâm 心tâm 不bất 解giải 脫thoát 今kim 由do 妙diệu 慧tuệ 照chiếu 惑hoặc 體thể 空không 唯duy 心tâm 理lý 存tồn 故cố 云vân 不bất 閡ngại 也dã 境cảnh 不bất 閡ngại 智trí 者giả 此thử 明minh 心tâm 字tự 義nghĩa 通thông 於ư 智trí 智trí 即tức 慧tuệ 也dã 境cảnh 即tức 染nhiễm 淨tịnh 是thị 所sở 知tri 境cảnh 故cố 金kim 剛cang 疏sớ/sơ 又hựu 云vân 所sở 知tri 障chướng 障chướng 慧tuệ 慧tuệ 不bất 解giải 脫thoát 今kim 由do 此thử 慧tuệ 了liễu 境cảnh 本bổn 無vô 唯duy 一nhất 實thật 相tướng 故cố 亦diệc 不bất 閡ngại 也dã 。

【# 經kinh 】# 無vô 罣quái 閡ngại 故cố 無vô 有hữu 恐khủng 怖bố 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 顛điên 倒đảo 夢mộng 想tưởng 。

二nhị 斷đoạn 障chướng 也dã 言ngôn 無vô 罣quái 閡ngại 故cố 者giả 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 也dã 無vô 有hữu 恐khủng 怖bố 。 者giả 外ngoại 無vô 魔ma 冤oan 之chi 怖bố 即tức 惡ác 緣duyên 息tức 也dã 遠viễn 離ly 顛điên 倒đảo 夢mộng 想tưởng 。 者giả 內nội 無vô 惑hoặc 障chướng 之chi 倒đảo 即tức 惡ác 因nhân 盡tận 也dã 。

斷đoạn 障chướng 經kinh 疏sớ/sơ 魔ma 冤oan 者giả 梵Phạn 語ngữ 魔ma 羅la 此thử 云vân 殺sát 者giả 以dĩ 能năng 斷đoạn 人nhân 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 故cố 然nhiên 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 天thiên 魔ma 即tức 生sanh 死tử 緣duyên 二nhị 煩phiền 惱não 魔ma 即tức 生sanh 死tử 因nhân 三tam 陰ấm 魔ma 四tứ 死tử 魔ma 即tức 生sanh 死tử 果quả 疏sớ/sơ 云vân 外ngoại 魔ma 者giả 即tức 天thiên 魔ma 也dã 能năng 惑hoặc 行hành 人nhân 令linh 其kỳ 退thoái 墮đọa 故cố 貶biếm 之chi 為vi 冤oan 今kim 由do 妙diệu 慧tuệ 照chiếu 魔ma 界giới 空không 即tức 是thị 佛Phật 界giới 。 生sanh 死tử 惡ác 緣duyên 從tùng 此thử 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 云vân 惡ác 緣duyên 息tức 也dã 以dĩ 天thiên 魔ma 樂nhạo 生sanh 死tử 故cố 經kinh 遠viễn 離ly 是thị 智trí 即tức 能năng 離ly 也dã 顛điên 倒đảo 夢mộng 想tưởng 皆giai 喻dụ 於ư 惑hoặc 即tức 所sở 離ly 也dã 疏sớ/sơ 惑hoặc 障chướng 者giả 惑hoặc 即tức 是thị 障chướng 謂vị 煩phiền 惱não 所sở 知tri 也dã 由do 此thử 惑hoặc 故cố 迷mê 真chân 執chấp 妄vọng 如như 頂đảnh 向hướng 下hạ 故cố 經Kinh 云vân 顛điên 倒đảo 顛điên 頂đảnh 也dã 既ký 真chân 妄vọng 不bất 辨biện 如như 人nhân 夢mộng 中trung 。 認nhận 虗hư 為vi 實thật 故cố 云vân 夢mộng 想tưởng 生sanh 死tử 過quá 惡ác 以dĩ 惑hoặc 為vi 因nhân 今kim 慧tuệ 照chiếu 惑hoặc 空không 故cố 云vân 惡ác 因nhân 盡tận 也dã 。

【# 經kinh 】# 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。

三tam 得đắc 果quả 也dã 涅Niết 槃Bàn 此thử 云vân 圓viên 寂tịch 謂vị 德đức 無vô 不bất 備bị 稱xưng 圓viên 障chướng 無vô 不bất 盡tận 名danh 寂tịch 簡giản 異dị 小Tiểu 乘Thừa 化hóa 城thành 權quyền 立lập 今kim 則tắc 一nhất 得đắc 永vĩnh 常thường 故cố 云vân 究cứu 竟cánh 又hựu 釋thích 智trí 能năng 究cứu 竟cánh 盡tận 涅Niết 槃Bàn 之chi 際tế 故cố 云vân 究cứu 竟cánh 也dã 。

得đắc 果quả 經kinh 涅Niết 槃Bàn 者giả 即tức 斷đoạn 果quả 也dã 以dĩ 斷đoạn 障chướng 而nhi 證chứng 得đắc 故cố 疏sớ/sơ 謂vị 德đức 等đẳng 者giả 萬vạn 德đức 名danh 德đức 三tam 障chướng 名danh 障chướng 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 云vân 覺giác 性tánh 既ký 圓viên 無vô 法pháp 不bất 寂tịch 故cố 亦diệc 翻phiên 涅Niết 槃Bàn 云vân 圓viên 寂tịch 也dã 揀giản 異dị 等đẳng 者giả 法pháp 華hoa 經kinh 斥xích 小Tiểu 乘Thừa 所sở 證chứng 偏thiên 真chân 涅Niết 槃Bàn 喻dụ 若nhược 化hóa 城thành 令linh 暫tạm 止chỉ 息tức 非phi 是thị 究cứu 竟cánh 故cố 云vân 權quyền 立lập 今kim 則tắc 下hạ 顯hiển 今kim 實thật 教giáo 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 體thể 即tức 實thật 相tướng 一nhất 證chứng 永vĩnh 證chứng 方phương 名danh 究cứu 竟cánh 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 也dã 此thử 乃nãi 唯duy 約ước 所sở 證chứng 理lý 釋thích 又hựu 釋thích 下hạ 兼kiêm 能năng 證chứng 智trí 釋thích 究cứu 竟cánh 屬thuộc 智trí 涅Niết 槃Bàn 屬thuộc 理lý 智trí 能năng 證chứng 理lý 故cố 云vân 。 盡tận 涅Niết 槃Bàn 際tế 。

【# 經kinh 】# 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 。

第đệ 二nhị 明minh 諸chư 佛Phật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 智trí 果quả 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 舉cử 人nhân 依y 法pháp 二nhị 正chánh 明minh 得đắc 果quả 今kim 初sơ 也dã 謂vị 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 更cánh 無vô 異dị 路lộ 。 唯duy 此thử 一nhất 門môn 故cố 云vân 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 故cố 也dã 。

舉cử 人nhân 經kinh 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 即tức 是thị 果quả 人nhân 因nhân 中trung 亦diệc 依y 此thử 慧tuệ 行hành 故cố 得đắc 證chứng 智trí 果quả 也dã 疏sớ/sơ 無vô 異dị 路lộ 者giả 無vô 有hữu 一nhất 佛Phật 不bất 依y 此thử 慧tuệ 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 慧tuệ 能năng 通thông 果quả 喻dụ 路lộ 與dữ 門môn 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 十thập 方phương 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 彼bỉ 喻dụ 即tức 慧tuệ 之chi 定định 此thử 喻dụ 即tức 定định 之chi 慧tuệ 定định 慧tuệ 雖tuy 別biệt 俱câu 是thị 能năng 通thông 。

【# 經kinh 】# 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

二nhị 正chánh 明minh 得đắc 果quả 也dã 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 此thử 云vân 無vô 上thượng 也dã 三tam 藐miệu 者giả 此thử 云vân 正chánh 也dã 次thứ 三tam 者giả 此thử 云vân 等đẳng 也dã 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 覺giác 也dã 即tức 無vô 上thượng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 也dã 覺giác 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 正chánh 覺giác 即tức 如như 理lý 智trí 正chánh 觀quán 真Chân 諦Đế 二nhị 等đẳng 覺giác 即tức 如như 量lượng 智trí 徧biến 觀quán 俗tục 諦đế 皆giai 至chí 極cực 無vô 邊biên 故cố 云vân 無vô 上thượng 也dã 上thượng 來lai 所sở 得đắc 竟cánh 。

得đắc 果quả 經kinh 得đắc 亦diệc 證chứng 得đắc 菩Bồ 提Đề 即tức 智trí 果quả 也dã 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 翻phiên 文văn 總tổng 指chỉ 覺giác 有hữu 下hạ 二nhị 正chánh 釋thích 本bổn 義nghĩa 正chánh 覺giác 者giả 以dĩ 三tam 藐miệu 二nhị 字tự 對đối 菩Bồ 提Đề 釋thích 也dã 如như 理lý 等đẳng 者giả 如như 理lý 而nhi 知tri 名danh 如như 理lý 智trí 即tức 實thật 智trí 也dã 真chân 理lý 唯duy 一nhất 無vô 有hữu 虗hư 妄vọng 故cố 名danh 真Chân 諦Đế 此thử 智trí 正chánh 能năng 觀quán 真Chân 諦Đế 境cảnh 故cố 云vân 正chánh 觀quán 等đẳng 也dã 等đẳng 覺giác 者giả 以dĩ 次thứ 三tam 之chi 一nhất 字tự 對đối 菩Bồ 提Đề 釋thích 也dã 如như 量lượng 智trí 者giả 如như 其kỳ 事sự 相tướng 數số 量lượng 而nhi 知tri 名danh 如như 量lượng 智trí 即tức 權quyền 智trí 也dã 俗tục 境cảnh 差sai 殊thù 名danh 體thể 審thẩm 實thật 故cố 名danh 俗tục 諦đế 此thử 智trí 徧biến 能năng 觀quán 俗tục 諦đế 境cảnh 故cố 云vân 徧biến 觀quán 等đẳng 也dã 疏sớ/sơ 皆giai 至chí 下hạ 顯hiển 上thượng 二nhị 智trí 更cánh 無vô 能năng 過quá 故cố 云vân 至chí 極cực 俱câu 周chu 法Pháp 界Giới 故cố 曰viết 無vô 邊biên 由do 斯tư 義nghĩa 故cố 。 故cố 云vân 無vô 上thượng 此thử 釋thích 經kinh 中trung 阿a 耨nậu 等đẳng 翻phiên 無vô 上thượng 也dã 然nhiên 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 斷đoạn 俱câu 證chứng 但đãn 分phần/phân 滿mãn 異dị 義nghĩa 不bất 可khả 分phần/phân 經kinh 文văn 互hỗ 言ngôn 葢# 影ảnh 略lược 也dã 上thượng 來lai 下hạ 通thông 前tiền 總tổng 結kết 可khả 知tri 。

【# 經kinh 】# 故cố 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 是thị 大đại 神thần 咒chú 是thị 大đại 明minh 咒chú 是thị 無vô 上thượng 咒chú 是thị 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。

第đệ 五ngũ 結kết 歎thán 勝thắng 能năng 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 別biệt 歎thán 後hậu 總tổng 結kết 今kim 初sơ 也dã 言ngôn 故cố 知tri 者giả 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 也dã 由do 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 依y 般Bát 若Nhã 得đắc 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 果quả 故cố 知tri 般Bát 若Nhã 是thị 大đại 神thần 咒chú 等đẳng 。

別biệt 歎thán 經kinh 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 釋thích 故cố 知tri 等đẳng 由do 佛Phật 下hạ 是thị 出xuất 牒điệp 前tiền 文văn 意ý 故cố 知tri 下hạ 正chánh 釋thích 起khởi 後hậu 也dã 文văn 皆giai 易dị 曉hiểu 。

歎thán 其kỳ 勝thắng 能năng 略lược 歎thán 四tứ 德đức 然nhiên 有hữu 三tam 釋thích 。

二nhị 正chánh 釋thích 別biệt 歎thán 經Kinh 云vân 咒chú 者giả 孤cô 山sơn 疏sớ/sơ 云vân 咒chú 者giả 願nguyện 也dã 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 。 願nguyện 眾chúng 生sanh 如như 佛Phật 乃nãi 至chí 云vân 則tắc 顯hiển 說thuyết 密mật 說thuyết 咸hàm 是thị 咒chú 義nghĩa 彼bỉ 鈔sao 釋thích 云vân 豈khởi 唯duy 此thử 經Kinh 遂toại 知tri 一nhất 代đại 大đại 小tiểu 據cứ 佛Phật 本bổn 懷hoài 為vi 令linh 如như 佛Phật 悉tất 可khả 名danh 咒chú 從tùng 強cường/cưỡng 從tùng 正chánh 且thả 指chỉ 密mật 語ngữ 疏sớ/sơ 二nhị 歎thán 其kỳ 下hạ 初sơ 總tổng 標tiêu 歎thán 勝thắng 能năng 者giả 前tiền 說thuyết 般Bát 若Nhã 妙diệu 慧tuệ 能năng 了liễu 法pháp 空không 能năng 得đắc 二nhị 果quả 故cố 今kim 歎thán 也dã 有hữu 三tam 釋thích 者giả 欲dục 歎thán 其kỳ 慧tuệ 故cố 先tiên 歎thán 慧tuệ 體thể 體thể 必tất 有hữu 用dụng 故cố 次thứ 約ước 功công 能năng 妙diệu 用dụng 既ký 彰chương 必tất 有hữu 果quả 證chứng 故cố 後hậu 就tựu 位vị 也dã 。

一nhất 就tựu 法pháp 釋thích 一nhất 除trừ 障chướng 不bất 虗hư 名danh 為vi 神thần 咒chú 二nhị 智trí 鑑giám 無vô 昧muội 名danh 為vi 明minh 咒chú 三tam 更cánh 無vô 加gia 過quá 名danh 無vô 上thượng 咒chú 四tứ 獨độc 絕tuyệt 無vô 倫luân 名danh 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。

一nhất 就tựu 下hạ 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 一nhất 中trung 除trừ 障chướng 名danh 神thần 咒chú 者giả 神thần 名danh 不bất 測trắc 得đắc 除trừ 二nhị 障chướng 由do 不bất 測trắc 慧tuệ 故cố 智trí 鑑giám 無vô 昧muội 者giả 靈linh 明minh 鑑giám 照chiếu 無vô 昏hôn 昧muội 故cố 更cánh 無vô 加gia 過quá 者giả 此thử 慧tuệ 難nan 思tư 超siêu 權quyền 小tiểu 故cố 獨độc 絕tuyệt 無vô 倫luân 者giả 唯duy 茲tư 妙diệu 慧tuệ 更cánh 無vô 倫luân 等đẳng 故cố 。

二nhị 就tựu 功công 能năng 釋thích 一nhất 能năng 破phá 煩phiền 惱não 。 二nhị 能năng 破phá 無vô 明minh 。 三tam 令linh 因nhân 行hành 滿mãn 四tứ 令linh 果quả 德đức 圓viên 。

二nhị 中trung 破phá 煩phiền 惱não 者giả 以dĩ 不bất 測trắc 慧tuệ 破phá 煩phiền 惱não 障chướng 。 故cố 名danh 神thần 咒chú 破phá 無vô 明minh 者giả 能năng 了liễu 無vô 明minh 即tức 智trí 慧tuệ 明minh 破phá 所sở 知tri 障chướng 故cố 名danh 明minh 咒chú 令linh 因nhân 行hành 滿mãn 者giả 始thỉ 從tùng 發phát 心tâm 終chung 至chí 等đẳng 覺giác 皆giai 由do 此thử 慧tuệ 因nhân 位vị 既ký 極cực 故cố 名danh 無vô 上thượng 。 咒chú 令linh 果quả 德đức 圓viên 者giả 妙diệu 覺giác 極cực 果quả 眾chúng 德đức 具cụ 顯hiển 是thị 此thử 慧tuệ 功công 更cánh 無vô 有hữu 等đẳng 故cố 名danh 無vô 等đẳng 等đẳng 咒chú 。

三tam 就tựu 位vị 釋thích 一nhất 過quá 凡phàm 二nhị 越việt 小tiểu 三tam 超siêu 因nhân 四tứ 齊tề 果quả 。

三tam 中trung 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 無vô 不bất 測trắc 慧tuệ 唯duy 佛Phật 有hữu 之chi 故cố 曰viết 過quá 凡phàm 小Tiểu 乘Thừa 不bất 達đạt 無vô 明minh 即tức 明minh 既ký 名danh 明minh 咒chú 故cố 曰viết 越việt 小tiểu 等đẳng 覺giác 因nhân 位vị 有hữu 妙diệu 覺giác 上thượng 既ký 名danh 無vô 上thượng 故cố 曰viết 超siêu 因nhân 佛Phật 佛Phật 證chứng 齊tề 餘dư 無vô 等đẳng 者giả 既ký 名danh 無vô 等đẳng 故cố 曰viết 齊tề 果quả 上thượng 皆giai 唯duy 就tựu 妙diệu 覺giác 極cực 果quả 方phương 名danh 大đại 神thần 咒chú 等đẳng 。

謂vị 無vô 等đẳng 之chi 位vị 互hỗ 相tương 齊tề 等đẳng 故cố 云vân 無vô 等đẳng 等đẳng 。

謂vị 無vô 下hạ 二nhị 別biệt 釋thích 無vô 等đẳng 等đẳng 然nhiên 前tiền 釋thích 上thượng 一nhất 等đẳng 字tự 於ư 下hạ 等đẳng 字tự 其kỳ 義nghĩa 未vị 且thả 明minh 故cố 今kim 重trọng/trùng 解giải 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 無vô 等đẳng 位vị 者giả 即tức 妙diệu 覺giác 也dã 此thử 釋thích 上thượng 等đẳng 字tự 互hỗ 相tương 等đẳng 者giả 妙diệu 覺giác 果quả 人nhân 自tự 相tương/tướng 齊tề 等đẳng 此thử 釋thích 下hạ 等đẳng 字tự 。

十Thập 地Địa 論luận 云vân 無vô 等đẳng 者giả 謂vị 佛Phật 比tỉ 餘dư 眾chúng 生sanh 彼bỉ 非phi 等đẳng 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 等đẳng 者giả 此thử 彼bỉ 法Pháp 身thân 等đẳng 故cố 何hà 故cố 不bất 但đãn 說thuyết 無vô 等đẳng 耶da 示thị 現hiện 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 故cố 。

十Thập 地Địa 下hạ 二nhị 引dẫn 證chứng 初sơ 三tam 字tự 標tiêu 上thượng 等đẳng 字tự 謂vị 佛Phật 下hạ 釋thích 也dã 顯hiển 彼bỉ 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 等đẳng 佛Phật 故cố 云vân 無vô 等đẳng 無vô 不phủ 也dã 重trọng/trùng 言ngôn 下hạ 釋thích 次thứ 等đẳng 字tự 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 所sở 證chứng 齊tề 等đẳng 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 也dã 何hà 故cố 下hạ 難nạn/nan 云vân 但đãn 說thuyết 無vô 等đẳng 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 周chu 何hà 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 等đẳng 耶da 故cố 通thông 云vân 意ý 欲dục 指chỉ 示thị 顯hiển 現hiện 佛Phật 與dữ 佛Phật 齊tề 等đẳng 證chứng 菩Bồ 提Đề 是thị 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 也dã 梵Phạn 語ngữ 三tam 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 正chánh 覺giác 。

【# 經kinh 】# 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 真chân 實thật 不bất 虗hư 。

二nhị 總tổng 結kết 勝thắng 能năng 謂vị 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 一nhất 切thiết 苦khổ 也dã 分phân 段đoạn 變biến 易dị 亦diệc 云vân 一nhất 切thiết 苦khổ 也dã 除trừ 苦khổ 決quyết 定định 故cố 云vân 真chân 實thật 不bất 虗hư 也dã 。

總tổng 結kết 經kinh 疏sớ/sơ 二nhị 謂vị 三tam 下hạ 初sơ 別biệt 釋thích 此thử 文văn 三tam 苦khổ 者giả 一nhất 苦khổ 苦khổ 苦khổ 依y 身thân 上thượng 更cánh 加gia 眾chúng 苦khổ 故cố 二nhị 壞hoại 苦khổ 樂lạc 壞hoại 時thời 苦khổ 故cố 三tam 行hành 苦khổ 生sanh 滅diệt 遷thiên 流lưu 故cố 八bát 苦khổ 者giả 即tức 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 愛ái 別biệt 離ly 怨oán 憎tăng 會hội 求cầu 不bất 得đắc 五ngũ 盛thịnh 陰ấm 也dã 分phân 段đoạn 變biến 易dị 略lược 如như 前tiền 記ký 疏sớ/sơ 除trừ 苦khổ 等đẳng 者giả 由do 決quyết 能năng 除trừ 苦khổ 故cố 經Kinh 云vân 真chân 實thật 不bất 虗hư 也dã 總tổng 結kết 勝thắng 能năng 者giả 的đích 指chỉ 此thử 二nhị 句cú 經kinh 正chánh 是thị 通thông 結kết 前tiền 文văn 所sở 說thuyết 妙diệu 慧tuệ 功công 能năng 定định 能năng 除trừ 苦khổ 更cánh 無vô 虗hư 謬mậu 也dã 。

上thượng 來lai 廣quảng 略lược 不bất 同đồng 總tổng 明minh 顯hiển 了liễu 般Bát 若Nhã 竟cánh 。

上thượng 來lai 下hạ 二nhị 通thông 結kết 廣quảng 略lược 前tiền 略lược 標tiêu 綱cương 要yếu 分phần/phân 云vân 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 是thị 行hành 度độ 一nhất 切thiết 若nhược 是thị 證chứng 即tức 是thị 略lược 標tiêu 行hành 證chứng 二nhị 法pháp 也dã 次thứ 廣quảng 陳trần 實thật 義nghĩa 分phần/phân 云vân 色sắc 不bất 異dị 空không 。 等đẳng 又hựu 云vân 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 生sanh 滅diệt 等đẳng 是thị 解giải 因nhân 人nhân 果quả 人nhân 依y 般Bát 若Nhã 故cố 是thị 行hành 心tâm 無vô 罣quái 閡ngại 等đẳng 是thị 斷đoạn 得đắc 智trí 斷đoạn 果quả 是thị 證chứng 即tức 是thị 廣quảng 說thuyết 解giải 行hành 斷đoạn 證chứng 四tứ 法pháp 也dã 廣quảng 略lược 雖tuy 殊thù 皆giai 是thị 顯hiển 了liễu 說thuyết 此thử 真chân 空không 般Bát 若Nhã 妙diệu 慧tuệ 故cố 今kim 結kết 云vân 總tổng 名danh 顯hiển 了liễu 等đẳng 也dã 。

【# 經kinh 】# 故cố 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 咒chú 即tức 說thuyết 咒chú 曰viết 。

自tự 下hạ 二nhị 明minh 祕bí 密mật 般Bát 若Nhã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 牒điệp 前tiền 起khởi 後hậu 二nhị 正chánh 說thuyết 咒chú 詞từ 今kim 初sơ 也dã 前tiền 云vân 是thị 大đại 神thần 咒chú 未vị 顯hiển 咒chú 詞từ 故cố 今kim 說thuyết 之chi 。

牒điệp 起khởi 經kinh 故cố 字tự 是thị 牒điệp 前tiền 餘dư 皆giai 起khởi 後hậu 也dã 疏sớ/sơ 文văn 可khả 見kiến 又hựu 前tiền 別biệt 歎thán 般Bát 若Nhã 妙diệu 慧tuệ 是thị 神thần 咒chú 等đẳng 但đãn 名danh 顯hiển 了liễu 般Bát 若Nhã 祕bí 密mật 般Bát 若Nhã 其kỳ 義nghĩa 未vị 彰chương 所sở 以dĩ 今kim 說thuyết 也dã 。

【# 經kinh 】# 羯yết 諦đế 羯yết 諦đế 波ba 羅la 羯yết 諦đế 波ba 羅la 僧Tăng 羯yết 諦đế 菩Bồ 提Đề 薩tát 婆bà 訶ha 。

二nhị 正chánh 說thuyết 咒chú 詞từ 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 不bất 可khả 釋thích 以dĩ 是thị 諸chư 佛Phật 。 祕bí 密mật 語ngữ 非phi 因nhân 位vị 所sở 解giải 但đãn 當đương 誦tụng 持trì 除trừ 障chướng 增tăng 福phước 亦diệc 不bất 須tu 強cường/cưỡng 釋thích 也dã 。

正chánh 說thuyết 經Kinh 疏sớ/sơ 二nhị 此thử 有hữu 下hạ 初sơ 不bất 可khả 釋thích 以dĩ 是thị 等đẳng 者giả 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 及cập 能năng 知tri 之chi 非phi 等đẳng 覺giác 已dĩ 還hoàn 。

二nhị 若nhược 欲dục 強cường/cưỡng 釋thích 者giả 羯yết 諦đế 者giả 此thử 云vân 去khứ 也dã 度độ 也dã 即tức 深thâm 慧tuệ 功công 德đức 重trọng/trùng 言ngôn 羯yết 諦đế 者giả 自tự 度độ 度độ 他tha 。 波ba 羅la 羯yết 諦đế 者giả 波ba 羅la 此thử 云vân 彼bỉ 岸ngạn 即tức 度độ 所sở 到đáo 處xứ 也dã 波ba 羅la 僧Tăng 翔tường 諦đế 者giả 僧Tăng 者giả 此thử 云vân 總tổng 也dã 普phổ 也dã 謂vị 自tự 他tha 普phổ 度độ 總tổng 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 也dã 言ngôn 菩Bồ 提Đề 者giả 。 到đáo 何hà 等đẳng 彼bỉ 岸ngạn 謂vị 大đại 菩Bồ 提Đề 也dã 言ngôn 薩tát 婆bà 訶ha 者giả 此thử 云vân 速tốc 疾tật 也dã 令linh 前tiền 所sở 作tác 速tốc 疾tật 成thành 就tựu 故cố 。

略lược 釋thích 絕tuyệt 筆bút 述thuật 懷hoài 頌tụng 曰viết 。

般Bát 若Nhã 深thâm 邃thúy 。 累lũy 劫kiếp 難nan 逢phùng 。 隨tùy 分phần/phân 讚tán 釋thích 。

冀ký 會hội 真chân 宗tông 。 有hữu 緣duyên 披phi 讀đọc 。 妙diệu 理lý 無vô 窮cùng 。

修tu 行hành 至chí 極cực 。 果quả 滿mãn 方phương 終chung 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 心tâm 經kinh 略lược 疏sớ/sơ 。

法Pháp 藏tạng 長trường/trưởng 安an 二nhị 年niên 於ư 京kinh 清thanh 禪thiền 寺tự 翻phiên 經kinh 之chi 暇hạ 屬thuộc 司ty 禮lễ 部bộ 兼kiêm 檢kiểm 校giáo 雍ung 州châu 長trường/trưởng 史sử 榮vinh 陽dương 鄭trịnh 公công 清thanh 簡giản 成thành 性tánh 忠trung 孝hiếu 因nhân 心tâm 金kim 柯kha 玉ngọc 葉diệp 之chi 芳phương 葩ba 九cửu 列liệt 三tam 士sĩ 之chi 重trọng/trùng 寄ký 羽vũ 儀nghi 朝triêu 序tự 城thành 塹tiệm 法Pháp 門môn 始thỉ 自tự 青thanh 衿# 迄hất 于vu 白bạch 首thủ 持trì 此thử 心tâm 經kinh 數số 千thiên 萬vạn 徧biến 心tâm 游du 妙diệu 義nghĩa 口khẩu 誦tụng 靈linh 文văn 再tái 三tam 殷ân 勤cần 令linh 出xuất 略lược 疏sớ/sơ 輙triếp 以dĩ 蠡lễ 管quản 詎cự 測trắc 高cao 深thâm 云vân 爾nhĩ 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 心Tâm 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 顯Hiển 正Chánh 記Ký (# 終Chung )#