妙Diệu 經Kinh 文Văn 句Cú 私Tư 志Chí 記Ký 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 從tùng 歎thán 羅La 漢Hán 德đức 盡tận 目Mục 連Liên )#

石thạch 皷cổ 沙Sa 門Môn 釋thích 。 智trí 雲vân 。 撰soạn 。

次thứ 下hạ 釋thích 歎thán 德đức 者giả 略lược 明minh 二nhị 意ý 一nhất 是thị 前tiền 六lục 章chương 中trung 歎thán 上thượng 諸chư 人nhân 所sở 有hữu 功công 德đức 。 二nhị 是thị 釋thích 前tiền 謂vị 釋thích 向hướng 之chi 總tổng 句cú 以dĩ 向hướng 一nhất 句cú 望vọng 六Lục 通Thông 是thị 明minh 位vị 望vọng 後hậu 仍nhưng 是thị 總tổng 歎thán 德đức 也dã 則tắc 向hướng 一nhất 句cú 是thị 位vị 是thị 歎thán 是thị 總tổng 是thị 別biệt 約ước 位vị 是thị 別biệt 德đức 即tức 是thị 總tổng 非phi 前tiền 三tam 果quả 故cố 含hàm 後hậu 三tam 義nghĩa 故cố 思tư 之chi 又hựu 是thị 標tiêu 是thị 釋thích 故cố 也dã 若nhược 唯duy 作tác 歎thán 德đức 則tắc 失thất 於ư 一nhất 義nghĩa 後hậu 菩Bồ 薩Tát 中trung 亦diệc 爾nhĩ 思tư 之chi 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 總tổng 釋thích 次thứ 別biệt 釋thích 總tổng 中trung 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 示thị 經kinh 文văn 分phân 齊tề 及cập 可khả 歎thán 德đức 次thứ 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 後hậu 結kết 是thị 歎thán 三tam 德đức 初sơ 明minh 約ước 文văn 有hữu 五ngũ 義nghĩa 只chỉ 是thị 三tam 以dĩ 知tri 前tiền 位vị 一nhất 言ngôn 總tổng 於ư 三tam 義nghĩa 前tiền 是thị 文văn 總tổng 此thử 是thị 文văn 別biệt 今kim 此thử 五ngũ 句cú 別biệt 歎thán 三tam 義nghĩa 有hữu 人nhân 云vân 羅La 漢Hán 此thử 翻phiên 為vi 應ưng 應ưng 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 應ưng 已dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 。 賊tặc 故cố 二nhị 應ưng 不bất 復phục 受thọ 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 故cố 三tam 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 今kim 謂vị 此thử 取thủ 本bổn 論luận 十thập 五ngũ 義nghĩa 中trung 之chi 三tam 以dĩ 消tiêu 此thử 文văn 於ư 義nghĩa 為vi 得đắc 於ư 今kim 義nghĩa 亦diệc 不bất 違vi 然nhiên 既ký 是thị 總tổng 別biệt 應ưng 知tri 總tổng 總tổng 於ư 別biệt 別biệt 別biệt 於ư 總tổng 正chánh 明minh 此thử 位vị 有hữu 如như 是thị 德đức 。 此thử 德đức 在tại 於ư 彼bỉ 位vị 彰chương 美mỹ 前tiền 人nhân 威uy 德đức 故cố 此thử 二nhị 在tại 於ư 此thử 故cố 於ư 顯hiển 如như 是thị 義nghĩa 欲dục 明minh 權quyền 實thật 本bổn 迹tích 始thỉ 終chung 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 論luận 既ký 此thử 說thuyết 故cố 並tịnh 不bất 出xuất 三tam 義nghĩa 故cố 今kim 作tác 是thị 釋thích 也dã 。

次thứ 下hạ 別biệt 釋thích 三tam 義nghĩa 即tức 有hữu 三tam 別biệt 初sơ 中trung 總tổng 牒điệp 今kim 以dĩ 標tiêu 對đối 下hạ 次thứ 別biệt 以dĩ 釋thích 初sơ 明minh 漏lậu 惱não 同đồng 是thị 損tổn 害hại 故cố 皆giai 是thị 賊tặc 既ký 言ngôn 盡tận 無vô 故cố 是thị 都đô 殺sát 之chi 已dĩ 以dĩ 是thị 極cực 位vị 故cố 也dã 漏lậu 惱não 雖tuy 殊thù 同đồng 是thị 賊tặc 義nghĩa 故cố 合hợp 為vi 一nhất 三tam 名danh 雖tuy 別biệt 同đồng 是thị 一nhất 總tổng 從tùng 何hà 以dĩ 得đắc 三tam 名danh 如như 次thứ 當đương 說thuyết 下hạ 別biệt 釋thích 中trung 先tiên 釋thích 初sơ 句cú 準chuẩn 此thử 中trung 義nghĩa 應ưng 有hữu 四tứ 五ngũ 之chi 別biệt 謂vị 標tiêu 數số 列liệt 名danh 出xuất 體thể 釋thích 其kỳ 名danh 義nghĩa 於ư 名danh 義nghĩa 中trung 有hữu 別biệt 有hữu 通thông 故cố 故cố 成thành 四tứ 五ngũ 於ư 標tiêu 數số 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 謂vị 三tam 四tứ 及cập 七thất 也dã 今kim 此thử 文văn 中trung 但đãn 標tiêu 通thông 數số 及cập 釋thích 通thông 名danh 餘dư 並tịnh 闕khuyết 略lược 以dĩ 世thế 所sở 常thường 談đàm 故cố 也dã 後hậu 學học 知tri 之chi (# 次thứ 此thử 漏lậu 義nghĩa 章chương 如như 別biệt )# 。

且thả 依y 疏sớ/sơ 文văn 者giả 彰chương 其kỳ 正chánh 要yếu 於ư 中trung 初sơ 因nhân 緣duyên 中trung 先tiên 總tổng 釋thích 次thứ 別biệt 釋thích 後hậu 論luận 釋thích 初sơ 總tổng 三tam 句cú 初sơ 牒điệp 文văn 標tiêu 示thị 次thứ 證chứng 成thành 三tam 結kết 正chánh 意ý 不bất 異dị 初sơ 者giả 文văn 雖tuy 有hữu 五ngũ 義nghĩa 要yếu 唯duy 三tam 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 五ngũ 易dị 知tri 義nghĩa 三tam 慧tuệ 影ảnh 師sư 大đại 智Trí 度Độ 論luận 疏sớ/sơ 云vân 法pháp 華hoa 論luận 菩Bồ 提Đề 留lưu 支chi 三tam 藏tạng 以dĩ 景cảnh 明minh 二nhị 年niên 欲dục 翻phiên 為vi 有hữu 小tiểu 小tiểu 國quốc 不bất 寧ninh 事sự 故cố 不bất 得đắc 譯dịch 但đãn 出xuất 要yếu 意ý 一nhất 卷quyển (# 云vân 云vân )# 今kim 謂vị 可khả 謂vị 法pháp 華hoa 論luận 抄sao 不bất 可khả 言ngôn 論luận 無vô 首thủ 尾vĩ 故cố 珍trân 記ký 三tam 如như 次thứ 此thử 三tam 義nghĩa 於ư 上thượng 總tổng 是thị 位vị 家gia 之chi 義nghĩa 至chí 於ư 別biệt 論luận 方phương 是thị 美mỹ 德đức 故cố 云vân 歎thán 也dã 次thứ 引dẫn 論luận 言ngôn 總tổng 別biệt 也dã 論luận 有hữu 三tam 門môn 即tức 是thị 其kỳ 中trung 第đệ 二nhị 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 門môn 也dã 論luận 經kinh 乃nãi 有hữu 一nhất 十thập 六lục 句cú 蓋cái 梵Phạm 本bổn 不bất 同đồng 諸chư 經kinh 多đa 有hữu 此thử 例lệ 然nhiên 論luận 都đô 為vi 歎thán 德đức 但đãn 是thị 總tổng 標tiêu 別biệt 釋thích 故cố 為vi 總tổng 別biệt 門môn 也dã 論luận 以dĩ 初sơ 位vị 一nhất 句cú 為vi 總tổng 次thứ 十thập 五ngũ 句cú 為vi 別biệt 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 總tổng 名danh 為vi 應ưng 下hạ 十thập 五ngũ 句cú 別biệt 顯hiển 上thượng 之chi 應ưng 義nghĩa 總tổng 十thập 五ngũ 義nghĩa 皆giai 名danh 為vi 應ưng 非phi 獨độc 應Ứng 供Cúng 應Ứng 供Cúng 乃nãi 是thị 其kỳ 中trung 初sơ 一nhất 義nghĩa 也dã 今kim 但đãn 約ước 三tam 義nghĩa 以dĩ 論luận 總tổng 別biệt 不bất 必tất 要yếu 取thủ 應ưng 總tổng 別biệt 義nghĩa 知tri 之chi 然nhiên 即tức 其kỳ 中trung 之chi 三tam 義nghĩa 也dã 結kết 者giả 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 初sơ 一nhất 是thị 總tổng 三tam 次thứ 五ngũ 是thị 別biệt 三tam 也dã 。

下hạ 別biệt 釋thích 中trung 即tức 有hữu 三tam 別biệt 亦diệc 先tiên 牒điệp 文văn 標tiêu 示thị 言ngôn 兩lưỡng 者giả 即tức 屬thuộc 漏lậu 惱não 二nhị 並tịnh 是thị 賊tặc 故cố 合hợp 言ngôn 之chi 殺sát 義nghĩa 猶do 通thông 正chánh 取thủ 盡tận 義nghĩa 以dĩ 盡tận 故cố 可khả 稱xưng 歎thán 下hạ 次thứ 先tiên 釋thích 漏lậu 句cú 此thử 中trung 勢thế 數số 亦diệc 宜nghi 為vì 五ngũ 謂vị 標tiêu 數số 列liệt 名danh 出xuất 體thể 釋thích 名danh 料liệu 簡giản 疏sớ/sơ 文văn 於ư 此thử 五ngũ 中trung 。 但đãn 有hữu 標tiêu 數số 及cập 釋thích 通thông 名danh 餘dư 並tịnh 略lược 也dã 文văn 云vân 漏lậu 者giả 總tổng 牒điệp 經kinh 中trung 諸chư 漏lậu 之chi 言ngôn 也dã 三tam 漏lậu 者giả 總tổng 標tiêu 數số 也dã 略lược 從tùng 要yếu 類loại 言ngôn 之chi 只chỉ 此thử 三tam 漏lậu 也dã 此thử 三tam 遍biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 故cố 即tức 諸chư 也dã 何hà 者giả 為vi 三tam 。 謂vị 欲dục 漏lậu 有hữu 漏lậu 無vô 明minh 漏lậu 此thử 是thị 徵trưng 起khởi 列liệt 其kỳ 名danh 也dã 何hà 者giả 是thị 此thử 三tam 總tổng 謂vị 欲dục 界giới 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 除trừ 無vô 明minh 為vi 欲dục 漏lậu 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 除trừ 無vô 明minh 為vi 其kỳ 有hữu 漏lậu 三tam 界giới 無vô 明minh 為vi 無vô 明minh 漏lậu 此thử 是thị 依y 經kinh 略lược 出xuất 體thể 也dã 此thử 依y 大đại 經kinh 直trực 只chỉ 如như 此thử 若nhược 依y 諸chư 家gia 由do 諸chư 經kinh 論luận 釋thích 甚thậm 廣quảng 具cụ 如như 前tiền 文văn 應ưng 須tu 撮toát 要yếu 釋thích 會hội 所sở 未vị 及cập 也dã 然nhiên 漏lậu 與dữ 煩phiền 惱não 名danh 異dị 體thể 同đồng 次thứ 釋thích 惱não 義nghĩa 文văn 略lược 出xuất 之chi 故cố 此thử 略lược 不bất 言ngôn 也dã 然nhiên 經kinh 論luận 所sở 出xuất 漏lậu 法pháp 不bất 同đồng 大đại 要yếu 不bất 出xuất 於ư 三tam 謂vị 三tam 漏lậu 四tứ 漏lậu 七thất 漏lậu 也dã 三tam 者giả 如như 向hướng 四tứ 者giả 前tiền 三tam 之chi 上thượng 加gia 之chi 以dĩ 見kiến 漏lậu 也dã 七thất 者giả 謂vị 見kiến 修tu 根căn 離ly 親thân 近cận 受thọ 念niệm 漏lậu 也dã 具cụ 出xuất 大đại 經kinh 然nhiên 大đại 經kinh 義nghĩa 雖tuy 具cụ 三tam 文văn 但đãn 有hữu 二nhị 謂vị 三tam 與dữ 七thất 也dã 故cố 丹đan 丘khâu 疏sớ/sơ 科khoa 彼bỉ 說thuyết 漏lậu 文văn 云vân 初sơ 明minh 三tam 漏lậu 次thứ 明minh 七thất 漏lậu 也dã 七thất 漏lậu 別biệt 有hữu 為vi 三tam 故cố 他tha 人nhân 云vân 有hữu 異dị 部bộ 說thuyết 四tứ 漏lậu 是thị 也dã 約ước 文văn 大đại 要yếu 有hữu 此thử 三tam 科khoa 就tựu 義nghĩa 曲khúc 開khai 乃nãi 有hữu 多đa 別biệt 如như 前tiền 述thuật 淨tịnh 影ảnh 師sư 所sở 明minh 從tùng 一nhất 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 。 也dã 古cổ 今kim 所sở 釋thích 或hoặc 單đơn 約ước 初sơ 三tam 或hoặc 具cụ 依y 三tam 科khoa 今kim 但đãn 言ngôn 三tam 者giả 若nhược 論luận 其kỳ 體thể 則tắc 三tam 科khoa 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 總tổng 攝nhiếp 盡tận 一nhất 切thiết 漏lậu 。 法pháp 若nhược 取thủ 體thể 及cập 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 則tắc 七thất 漏lậu 最tối 為vi 周chu 備bị 故cố 大đại 經kinh 佛Phật 自tự 廣quảng 釋thích 良lương 有hữu 以dĩ 矣hĩ 而nhi 今kim 不bất 七thất 而nhi 以dĩ 三tam 者giả 諸chư 論luận 諸chư 家gia 並tịnh 多đa 約ước 此thử 一nhất 三tam 以dĩ 釋thích 今kim 亦diệc 略lược 從tùng 此thử 要yếu 故cố 但đãn 言ngôn 三tam 又hựu 今kim 大đại 經kinh 疏sớ/sơ 中trung 自tự 有hữu 料liệu 簡giản 科khoa 釋thích 學học 此thử 宗tông 者giả 可khả 自tự 尋tầm 知tri 故cố 但đãn 略lược 標tiêu 而nhi 已dĩ 若nhược 知tri 其kỳ 始thỉ 終chung 須tu 以dĩ 前tiền 來lai 諸chư 釋thích 會hội 入nhập 此thử 文văn 所sở 未vị 及cập 也dã 下hạ 釋thích 漏lậu 義nghĩa 者giả 三tam 別biệt 漏lậu 通thông 謂vị 何hà 者giả 是thị 三tam 何hà 故cố 名danh 漏lậu 何hà 故cố 名danh 欲dục 漏lậu 乃nãi 至chí 何hà 故cố 名danh 無vô 。 明minh 漏lậu 今kim 文văn 但đãn 釋thích 通thông 名danh 而nhi 不bất 釋thích 別biệt 於ư 中trung 先tiên 釋thích 漏lậu 義nghĩa 次thứ 釋thích 賊tặc 義nghĩa 次thứ 釋thích 漏lậu 義nghĩa 中trung 初sơ 引dẫn 三tam 文văn 後hậu 結kết 意ý 同đồng 初sơ 者giả 此thử 明minh 漏lậu 名danh 有hữu 此thử 三tam 義nghĩa 初sơ 明minh 漏lậu 是thị 漏lậu 失thất 義nghĩa 次thứ 明minh 漏lậu 是thị 流lưu 出xuất 義nghĩa 三Tam 明Minh 漏lậu 是thị 墮đọa 落lạc 義nghĩa 也dã 初sơ 即tức 隨tùy 妄vọng 失thất 真chân 謂vị 隨tùy 妄vọng 惑hoặc 失thất 真chân 道Đạo 理lý 故cố 也dã 故cố 大đại 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 論luận 家gia 稱xưng 為vi 漏lậu 失thất 道Đạo 理lý 也dã 次thứ 即tức 是thị 愚ngu 惑hoặc 之chi 人nhân 。 故cố 云vân 癡si 人nhân 業nghiệp 即tức 行hành 業nghiệp 既ký 引dẫn 律luật 文văn 且thả 在tại 身thân 口khẩu 今kim 義nghĩa 須tu 通thông 三tam 也dã 業nghiệp 因nhân 最tối 能năng 通thông 果quả 業nghiệp 即tức 是thị 門môn 隨tùy 造tạo 一nhất 業nghiệp 諸chư 業nghiệp 競cạnh 起khởi 故cố 云vân 開khai 諸chư 門môn 也dã 門môn 既ký 是thị 因nhân 漏lậu 宜nghi 為vì 果quả 也dã 思tư 之chi 思tư 之chi 。 此thử 義nghĩa 更canh 著trước 於ư 前tiền 故cố 是thị 流lưu 出xuất 為vi 漏lậu 義nghĩa 也dã 既ký 因nhân 必tất 至chí 於ư 果quả 生sanh 死tử 有hữu 漏lậu 之chi 果quả 此thử 處xứ 下hạ 劣liệt 而nhi 墮đọa 其kỳ 中trung 故cố 是thị 墮đọa 落lạc 大đại 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 數số 家gia 稱xưng 漏lậu 落lạc 生sanh 死tử 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 次thứ 下hạ 一nhất 句cú 結kết 判phán 是thị 釋thích 漏lậu 義nghĩa 論luận 即tức 二nhị 論luận 律luật 即tức 諸chư 律luật 以dĩ 諸chư 律luật 中trung 通thông 有hữu 此thử 呵ha 責trách 之chi 言ngôn 故cố 也dã 語ngữ 異dị 謂vị 失thất 流lưu 落lạc 三tam 言ngôn 不bất 同đồng 皆giai 是thị 釋thích 於ư 漏lậu 義nghĩa 故cố 是thị 同đồng 也dã 此thử 中trung 應ưng 辨biện 會hội 諸chư 釋thích 名danh 義nghĩa 所sở 未vị 暇hạ 也dã 良lương 由do 以dĩ 下hạ 仍nhưng 前tiền 漏lậu 義nghĩa 以dĩ 釋thích 賊tặc 義nghĩa 即tức 約ước 賊tặc 義nghĩa 彰chương 成thành 漏lậu 之chi 過quá 患hoạn 甚thậm 也dã 應ưng 知tri 漏lậu 惱não 是thị 法pháp 賊tặc 即tức 是thị 譬thí 也dã 此thử 中trung 要yếu 意ý 正chánh 明minh 如như 此thử 漏lậu 者giả 損tổn 害hại 之chi 甚thậm 如như 彼bỉ 怨oán 賊tặc 也dã 正chánh 明minh 漏lậu 義nghĩa 必tất 有hữu 此thử 三tam 雖tuy 各các 舉cử 其kỳ 一nhất 皆giai 各các 具cụ 有hữu 三tam 義nghĩa 不bất 相tương 離ly 故cố 。 賊tặc 即tức 前tiền 惑hoặc 不bất 了liễu 妄vọng 境cảnh 隨tùy 妄vọng 失thất 妄vọng 失thất 真chân 故cố 也dã 道đạo 最tối 尊tôn 重trọng 故cố 名danh 為vi 寶bảo 此thử 妄vọng 即tức 賊tặc 體thể 故cố 獨độc 受thọ 賊tặc 名danh 次thứ 意ý 者giả 無vô 福phước 故cố 貧bần 無vô 慧tuệ 故cố 窮cùng 無vô 善thiện 法Pháp 伴bạn 侶lữ 故cố 孤cô 無vô 慚tàm 愧quý 覆phú 蔽tế 故cố 露lộ 由do 此thử 造tạo 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 謂vị 三tam 有hữu 中trung 諸chư 漏lậu 業nghiệp 也dã 下hạ 一nhất 句cú 明minh 業nghiệp 招chiêu 果quả 報báo 即tức 墮đọa 落lạc 之chi 義nghĩa 助trợ 矣hĩ 致trí 謂vị 招chiêu 感cảm 至chí 明minh 也dã 此thử 明minh 雖tuy 有hữu 此thử 之chi 三tam 義nghĩa 正chánh 由do 初sơ 一nhất 致trí 第đệ 二nhị 復phục 由do 前tiền 二nhị 致trí 第đệ 三tam 則tắc 第đệ 一nhất 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 令linh 失thất 理lý 二nhị 令linh 造tạo 業nghiệp 第đệ 二nhị 一nhất 失thất 謂vị 致trí 果quả 也dã 下hạ 明minh 致trí 一nhất 有hữu 漏lậu 果quả 時thời 即tức 失thất 三tam 無vô 漏lậu 果quả 也dã 何hà 者giả 既ký 致trí 有hữu 漏lậu 苦khổ 身thân 即tức 無vô 無vô 漏lậu 法Pháp 身thân 。 即tức 無vô 無vô 漏lậu 慧tuệ 命mạng 即tức 無vô 無vô 漏lậu 真chân 道đạo 故cố 致trí 一nhất 即tức 無vô 三tam 也dã 皆giai 謂vị 此thử 三tam 是thị 失thất 大Đại 乘Thừa 三tam 德đức 恐khủng 猶do 未vị 爾nhĩ 何hà 者giả 此thử 是thị 因nhân 緣duyên 。 通thông 途đồ 猶do 多đa 在tại 初sơ 教giáo 若nhược 爾nhĩ 法Pháp 身thân 即tức 總tổng 舉cử 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 慧tuệ 命mạng 即tức 別biệt 舉cử 五ngũ 中trung 之chi 一nhất 重trọng/trùng 寶bảo 即tức 諦đế 理lý 也dã 前tiền 明minh 有hữu 一nhất 即tức 有hữu 三tam 今kim 此thử 失thất 一nhất 即tức 失thất 三tam 也dã 若nhược 作tác 此thử 釋thích 諸chư 教giáo 昔tích 古cổ 如như 前tiền 別biệt 釋thích 恐khủng 乖quai 文văn 意ý 思tư 之chi 結kết 云vân 皆giai 賊tặc 義nghĩa 者giả 經kinh 文văn 名danh 漏lậu 既ký 釋thích 殺sát 賊tặc 德đức 義nghĩa 是thị 故cố 呼hô 為vi 賊tặc 也dã 此thử 漏lậu 即tức 賊tặc 故cố 今kim 釋thích 漏lậu 即tức 以dĩ 明minh 賊tặc 會hội 羅La 漢Hán 義nghĩa 故cố 結kết 云vân 爾nhĩ 正chánh 以dĩ 諸chư 惑hoặc 為vi 賊tặc 而nhi 有hữu 二nhị 義nghĩa 謂vị 令linh 失thất 道đạo 造tạo 業nghiệp 致trí 苦khổ 果quả 並tịnh 由do 於ư 惑hoặc 故cố 也dã 今kim 即tức 仍nhưng 此thử 以dĩ 為vi 賊tặc 也dã 世thế 間gian 之chi 賊tặc 總tổng 有hữu 三tam 害hại 今kim 煩phiền 惱não 賊tặc 有hữu 此thử 三tam 患hoạn 故cố 言ngôn 皆giai 賊tặc 義nghĩa 也dã 此thử 結kết 漏lậu 即tức 是thị 賊tặc 不bất 應ưng 等đẳng 者giả 斥xích 古cổ 謬mậu 也dã 古cổ 意ý 然nhiên 者giả 以dĩ 是thị 生sanh 因nhân 故cố 也dã 既ký 其kỳ 盡tận 已dĩ 無vô 當đương 來lai 生sanh 果quả 故cố 也dã 。

此thử 下hạ 應ưng 釋thích 別biệt 名danh 出xuất 體thể 又hựu 復phục 須tu 委ủy 料liệu 簡giản 釋thích 疑nghi 並tịnh 未vị 暇hạ 也dã 下hạ 是thị 釋thích 次thứ 無vô 煩phiền 惱não 句cú 亦diệc 宜nghi 為vì 五ngũ 謂vị 標tiêu 教giáo 列liệt 名danh 釋thích 名danh 出xuất 體thể 料liệu 簡giản 釋thích 疑nghi 文văn 中trung 但đãn 有hữu 標tiêu 教giáo 及cập 略lược 釋thích 名danh 結kết 是thị 斥xích 非phi 餘dư 並tịnh 闕khuyết 略lược 初sơ 牒điệp 文văn 標tiêu 數số 略lược 出xuất 五ngũ 料liệu 並tịnh 是thị 煩phiền 惱não 亦diệc 兼kiêm 出xuất 體thể 然nhiên 此thử 五ngũ 料liệu 初sơ 一nhất 總tổng 名danh 餘dư 四tứ 從tùng 別biệt 並tịnh 從tùng 煩phiền 惱não 科khoa 中trung 出xuất 故cố 故cố 大đại 論luận 云vân 煩phiền 惱não 謂vị 一nhất 切thiết 結kết 使sử 。 流lưu 受thọ 斬trảm 縛phược 蓋cái 見kiến 纏triền 等đẳng 並tịnh 斷đoạn 除trừ 盡tận 故cố 云vân 無vô 煩phiền 惱não 也dã 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 即tức 見kiến 修tu 兩lưỡng 道đạo 合hợp 就tựu 說thuyết 也dã 然nhiên 經kinh 論luận 不bất 定định 或hoặc 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 或hoặc 一nhất 百bách 八bát 或hoặc 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 或hoặc 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 。 數số 也dã 且thả 九cửu 十thập 八bát 者giả 。 頌tụng 曰viết 苦khổ 下hạ 具cụ 一nhất 切thiết 集tập 滅diệt 離ly 三tam 見kiến 道đạo 除trừ 於ư 二nhị 見kiến 上thượng 界giới 不bất 行hành 恚khuể 見kiến 所sở 斷đoạn 有hữu 八bát 十thập 八bát 修tu 道Đạo 有hữu 十thập 且thả 見kiến 斷đoạn 者giả 欲dục 界giới 之chi 中trung 。 苦khổ 下hạ 具cụ 十thập 集tập 滅diệt 二nhị 諦đế 各các 除trừ 三tam 見kiến 道đạo 除trừ 身thân 邊biên 如như 是thị 欲dục 界giới 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 上thượng 二nhị 界giới 中trung 各các 除trừ 四tứ 嗔sân 有hữu 五ngũ 十thập 六lục 此thử 八bát 十thập 八bát 見kiến 所sở 斷đoạn 也dã 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 欲dục 界giới 具cụ 四tứ 上thượng 界giới 各các 三tam 合hợp 有hữu 十thập 種chủng 帖# 前tiền 為vi 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 言ngôn 百bách 八bát 者giả 九cửu 十thập 八bát 上thượng 加gia 以dĩ 十thập 纏triền 也dã 言ngôn 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 者giả 。 依y 大đại 宗tông 說thuyết 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 三tam 界giới 合hợp 說thuyết 有hữu 一nhất 百bách 一nhất 。 十thập 二nhị 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 三tam 界giới 合hợp 說thuyết 總tổng 有hữu 十thập 六lục 且thả 見kiến 斷đoạn 者giả 欲dục 界giới 四Tứ 諦Đế 各các 有hữu 十thập 種chủng 即tức 成thành 四tứ 十thập 上thượng 二nhị 界giới 中trung 各các 除trừ 四tứ 嗔sân 有hữu 七thất 十thập 二nhị 。 帖# 前tiền 可khả 知tri 修tu 道Đạo 斷đoạn 者giả 欲dục 界giới 具cụ 六lục 上thượng 界giới 各các 五ngũ 合hợp 有hữu 十thập 六lục 如như 是thị 通thông 前tiền 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 言ngôn 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 等đẳng 者giả 具cụ 如như 華hoa 嚴nghiêm 賢Hiền 劫Kiếp 所sở 說thuyết 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 如như 是thị 諸chư 料liệu 並tịnh 通thông 一nhất 切thiết 大đại 小tiểu 。 諸chư 乘thừa 今kim 言ngôn 無vô 者giả 並tịnh 無vô 如như 是thị 物vật 也dã 復phục 言ngôn 流lưu 者giả 謂vị 四tứ 瀑bộc 流lưu 也dã 謂vị 欲dục 流lưu 有hữu 流lưu 見kiến 流lưu 無vô 明minh 流lưu 也dã 扼ách 者giả 即tức 上thượng 四tứ 流lưu 復phục 名danh 扼ách 也dã 纏triền 謂vị 十thập 纏triền 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 慳san 嫉tật 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 忿phẫn 覆phú 也dã 蓋cái 謂vị 五ngũ 蓋cái 貪tham 欲dục 嗔sân 恚khuể 惛hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 疑nghi 略lược 舉cử 此thử 五ngũ 等đẳng 於ư 其kỳ 餘dư 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 等đẳng 也dã 此thử 上thượng 名danh 體thể 以dĩ 下hạ 云vân 逼bức 惱não 總tổng 略lược 釋thích 其kỳ 名danh 也dã 正chánh 由do 逼bức 迫bách 嬈nhiễu 亂loạn 行hành 人nhân 故cố 名danh 煩phiền 惱não 復phục 名danh 使sứ 者giả 駈khu 役dịch 行hành 人nhân 不bất 自tự 在tại 故cố 。 上thượng 逼bức 之chi 一nhất 字tự 又hựu 兼kiêm 釋thích 使sử 義nghĩa 此thử 明minh 下hạ 四tứ 總tổng 是thị 煩phiền 惱não 莫mạc 非phi 逼bức 惱não 故cố 也dã 以dĩ 能năng 漂phiêu 蕩đãng 速tốc 疾tật 復phục 名danh 暴bạo 流lưu 折chiết 動động 行hành 人nhân 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 名danh 為vi 扼ách 縈oanh 繞nhiễu 束thúc 縛phược 故cố 名danh 為vi 纏triền 覆phú 障chướng 正Chánh 道Đạo 故cố 名danh 為vi 蓋cái 亦diệc 應ưng 云vân 垢cấu 文văn 略lược 故cố 也dã 總tổng 是thị 煩phiền 惱não 總tổng 上thượng 之chi 義nghĩa 也dã 煩phiền 惱não 是thị 總tổng 餘dư 是thị 其kỳ 別biệt 又hựu 亦diệc 互hỗ 相tương 奪đoạt 也dã 前tiền 漏lậu 與dữ 此thử 不bất 殊thù 故cố 前tiền 但đãn 標tiêu 數số 此thử 略lược 列liệt 之chi 如như 是thị 則tắc 名danh 數số 體thể 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 不bất 俟sĩ 繁phồn 重trọng/trùng 然nhiên 漏lậu 與dữ 惱não 既ký 為vi 一nhất 物vật 何hà 為vi 兩lưỡng 出xuất 舊cựu 有hữu 釋thích 云vân 準chuẩn 智trí 論luận 漏lậu 別biệt 惱não 總tổng 三tam 漏lậu 科khoa 之chi 一nhất 故cố 別biệt 扼ách 流lưu 結kết 纏triền 垢cấu 等đẳng 總tổng 攝nhiếp 煩phiền 惱não 故cố 是thị 總tổng 也dã 即tức 總tổng 別biệt 歎thán 之chi 故cố 也dã 又hựu 云vân 漏lậu 是thị 根căn 本bổn 十thập 使sử 煩phiền 惱não 是thị 枝chi 條điều 本bổn 末mạt 並tịnh 舉cử 故cố 也dã 又hựu 云vân 若nhược 直trực 依y 文văn 釋thích 者giả 以dĩ 諸chư 漏lậu 既ký 盡tận 不bất 復phục 能năng 令linh 心tâm 煩phiền 惱não 故cố 也dã 復phục 有hữu 釋thích 云vân 漏lậu 約ước 現hiện 行hành 惱não 約ước 種chủng 子tử 種chủng 現hiện 俱câu 除trừ 故cố 也dã 宗tông 中trung 釋thích 云vân 漏lậu 通thông 因nhân 果quả 惱não 別biệt 唯duy 因nhân 通thông 別biệt 並tịnh 除trừ 故cố 也dã 又hựu 有hữu 釋thích 云vân 漏lậu 亦diệc 煩phiền 惱não 但đãn 以dĩ 漏lậu 名danh 兼kiêm 業nghiệp 經kinh 既ký 二nhị 句cú 不bất 可khả 重trọng/trùng 張trương 故cố 今kim 別biệt 約ước 漏lậu 業nghiệp 以dĩ 釋thích 初sơ 句cú 此thử 傍bàng 疏sớ/sơ 文văn 意ý 終chung 未vị 顯hiển 今kim 謂vị 既ký 有hữu 如như 上thượng 諸chư 釋thích 不bất 同đồng 於ư 文văn 猶do 自tự 難nan 會hội 欲dục 文văn 易dị 消tiêu 者giả 亦diệc 可khả 謂vị 漏lậu 惱não 名danh 異dị 而nhi 體thể 是thị 一nhất 若nhược 知tri 體thể 一nhất 聞văn 漏lậu 盡tận 即tức 知tri 煩phiền 惱não 亦diệc 已dĩ 無vô 若nhược 不bất 知tri 者giả 。 雖tuy 聞văn 漏lậu 盡tận 謂vị 煩phiền 惱não 猶do 有hữu 為vi 迷mê 異dị 名danh 者giả 故cố 更cánh 此thử 言ngôn 也dã 特đặc 是thị 會hội 異dị 名danh 也dã 。

自tự 下hạ 結kết 者giả 先tiên 結kết 正chánh 義nghĩa 正chánh 顯hiển 煩phiền 惱não 切thiết 用dụng 有hữu 其kỳ 二nhị 能năng 一nhất 者giả 發phát 業nghiệp 二nhị 者giả 潤nhuận 生sanh 發phát 是thị 最tối 初sơ 始thỉ 起khởi 潤nhuận 是thị 尋tầm 次thứ 既ký 灌quán 使sử 其kỳ 成thành 因nhân 致trí 果quả 故cố 前tiền 言ngôn 造tạo 業nghiệp 今kim 言ngôn 潤nhuận 生sanh 也dã 此thử 但đãn 顯hiển 煩phiền 惱não 有hữu 此thử 力lực 用dụng 非phi 謂vị 異dị 人nhân 多đa 謬mậu 解giải 下hạ 是thị 結kết 責trách 舊cựu 非phi 二nhị 俱câu 賊tặc 義nghĩa 不bất 得đắc 以dĩ 為vi 無vô 生sanh 古cổ 人nhân 作tác 此thử 解giải 者giả 。 意ý 取thủ 無vô 能năng 生sanh 之chi 因nhân 故cố 也dã 然nhiên 既ký 三tam 名danh 有hữu 何hà 異dị 者giả 。 漏lậu 具cụ 三tam 義nghĩa 惱não 則tắc 二nhị 義nghĩa 謂vị 惱não 與dữ 使sử 廣quảng 則tắc 具cụ 有hữu 眾chúng 多đa 如như 流lưu 扼ách 等đẳng 皆giai 是thị 惱não 之chi 異dị 義nghĩa 賊tặc 則tắc 總tổng 前tiền 漏lậu 惱não 二nhị 義nghĩa 故cố 也dã 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 謂vị 殺sát 奪đoạt 真chân 道đạo 因nhân 果quả 令linh 致trí 生sanh 死tử 因nhân 果quả 故cố 也dã 無vô 此thử 二nhị 種chủng 即tức 是thị 殺sát 之chi 盡tận 義nghĩa 上thượng 是thị 應ưng 已dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 。 賊tặc 故cố 即tức 是thị 應ưng 三tam 義nghĩa 中trung 初sơ 一nhất 已dĩ 竟cánh 。

次thứ 釋thích 應Ứng 供Cúng 有hữu 牒điệp 標tiêu 示thị 然nhiên 後hậu 正chánh 釋thích 應Ứng 供Cúng 即tức 利lợi 他tha 也dã 經Kinh 云vân 以dĩ 己kỷ 利lợi 義nghĩa 為vi 利lợi 他tha 非phi 己kỷ 則tắc 不bất 能năng 他tha 有hữu 自tự 能năng 也dã 經Kinh 云vân 逮đãi 者giả 及cập 也dã 但đãn 彰chương 二nhị 義nghĩa 非phi 有hữu 旁bàng 正chánh 己kỷ 是thị 對đối 他tha 之chi 名danh 故cố 先tiên 明minh 他tha 後hậu 彰chương 己kỷ 也dã 初sơ 出xuất 他tha 二nhị 物vật 因nhân 即tức 前tiền 諸chư 賊tặc 也dã 果quả 即tức 後hậu 有hữu 是thị 也dã 此thử 並tịnh 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 非phi 真chân 道đạo 所sở 致trí 故cố 皆giai 是thị 他tha 前tiền 云vân 賊tặc 誰thùy 失thất 利lợi 此thử 已dĩ 殺sát 竟cánh 故cố 得đắc 己kỷ 利lợi 智trí 即tức 真chân 實thật 知tri 見kiến 能năng 斷đoạn 諸chư 惑hoặc 。 之chi 物vật 也dã 斷đoạn 即tức 所sở 斷đoạn 惑hoặc 盡tận 無vô 惑hoặc 之chi 處xứ 也dã 總tổng 此thử 二nhị 物vật 並tịnh 是thị 自tự 所sở 修tu 得đắc 非phi 復phục 從tùng 他tha 故cố 云vân 己kỷ 利lợi 具cụ 如như 大đại 論luận 廣quảng 釋thích 彼bỉ 文văn 雖tuy 廣quảng 要yếu 不bất 出xuất 於ư 此thử 也dã 以dĩ 此thử 己kỷ 利lợi 復phục 能năng 令linh 他tha 得đắc 於ư 利lợi 堪kham 為vi 福phước 田điền 。 故cố 云vân 應Ứng 供Cúng 謂vị 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 即tức 是thị 三tam 應ưng 義nghĩa 中trung 第đệ 二nhị 義nghĩa 也dã 。

次thứ 釋thích 不bất 生sanh 義nghĩa 者giả 前tiền 兩lưỡng 句cú 是thị 歎thán 因nhân 中trung 所sở 離ly 過quá 患hoạn 所sở 得đắc 功công 德đức 。 此thử 下hạ 兩lưỡng 句cú 是thị 約ước 果quả 歎thán 所sở 離ly 及cập 所sở 得đắc 也dã 若nhược 得đắc 此thử 意ý 則tắc 知tri 五ngũ 句cú 顯hiển 三tam 亦diệc 即tức 顯hiển 四tứ 義nghĩa 也dã 初sơ 總tổng 牒điệp 標tiêu 示thị 次thứ 別biệt 釋thích 兩lưỡng 句cú 初sơ 中trung 先tiên 釋thích 諸chư 有hữu 次thứ 釋thích 結kết 後hậu 釋thích 疑nghi 妨phương 初sơ 即tức 果quả 次thứ 即tức 因nhân 後hậu 雙song 釋thích 二nhị 初sơ 中trung 應ưng 標tiêu 數số 列liệt 名danh 釋thích 義nghĩa 文văn 但đãn 標tiêu 數số 而nhi 已dĩ 大đại 論luận 及cập 諸chư 家gia 唯duy 約ước 三tam 有hữu 以dĩ 釋thích 諸chư 有hữu 今kim 依y 大đại 經kinh 故cố 云vân 二nhị 十thập 五ngũ 也dã 然nhiên 大đại 經kinh 具cụ 約ước 十thập 種chủng 釋thích 諸chư 有hữu 義nghĩa 初sơ 一nhất 即tức 一nhất 有hữu 如như 是thị 增tăng 數số 乃nãi 至chí 第đệ 九cửu 。 明minh 其kỳ 九cửu 有hữu 最tối 後hậu 第đệ 十thập 即tức 明minh 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 一nhất 一nhất 皆giai 即tức 攝nhiếp 盡tận 一nhất 切thiết 有hữu 義nghĩa 今kim 即tức 用dụng 彼bỉ 最tối 後hậu 第đệ 十thập 釋thích 有hữu 之chi 數số 以dĩ 義nghĩa 顯hiển 便tiện 故cố 也dã 次thứ 應ưng 列liệt 名danh 者giả 頌tụng 曰viết 四tứ 惡ác 趣thú 四tứ 空không 及cập 四tứ 禪thiền 無vô 想tưởng 與dữ 淨tịnh 居cư 梵Phạm 王Vương 六Lục 欲Dục 天Thiên 此thử 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 名danh 也dã 次thứ 應ưng 釋thích 名danh 者giả 別biệt 不bất 可khả 具cụ 通thông 須tu 略lược 知tri 此thử 二nhị 十thập 五ngũ 皆giai 是thị 世thế 間gian 。 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 有hữu 漏lậu 事sự 法pháp 非phi 出xuất 世thế 間gian 真chân 無vô 之chi 理lý 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 言ngôn 生sanh 處xứ 者giả 即tức 某mỗ 業nghiệp 因nhân 所sở 感cảm 果quả 報báo 生sanh 之chi 處xứ 所sở 也dã 即tức 約ước 依y 果quả 以dĩ 明minh 正chánh 果quả 也dã 即tức 前tiền 因nhân 中trung 義nghĩa 也dã 結kết 者giả 有hữu 數số 名danh 體thể 義nghĩa 數số 者giả 有hữu 九cửu 也dã 名danh 者giả 謂vị 愛ái 恚khuể 慢mạn 無vô 明minh 見kiến 取thủ 疑nghi 嫉tật 慳san 九cửu 也dã 煩phiền 惱não 為vi 體thể 出xuất 大đại 論luận 義nghĩa 者giả 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 別biệt 義nghĩa 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 通thông 者giả 此thử 九cửu 皆giai 能năng 束thúc 縛phược 於ư 人nhân 住trụ 於ư 生sanh 死tử 。 諸chư 有hữu 之chi 中trung 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 為vi 結kết 舊cựu 亦diệc 云vân 交giao 固cố 難nạn/nan 破phá 為vi 結kết 交giao 故cố 有hữu 三tam 義nghĩa 謂vị 縛phược 義nghĩa 合hợp 苦khổ 義nghĩa 雜tạp 毒độc 義nghĩa 縛phược 謂vị 貪tham 能năng 繫hệ 縛phược 也dã 合hợp 苦khổ 者giả 謂vị 三tam 界giới 受thọ 與dữ 三tam 界giới 苦khổ 合hợp 不bất 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 合hợp 故cố 也dã 雜tạp 毒độc 一nhất 切thiết 受thọ 生sanh 妙diệu 有hữu 漏lậu 法pháp 以dĩ 雜tạp 煩phiền 惱não 毒độc 故cố 。 也dã 聖thánh 人nhân 離ly 之chi 故cố 也dã 言ngôn 生sanh 因nhân 者giả 因nhân 謂vị 緣duyên 由do 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 果quả 報báo 之chi 所sở 由do 致trí 故cố 云vân 生sanh 因nhân 此thử 一nhất 句cú 文văn 含hàm 有hữu 三tam 義nghĩa 謂vị 有hữu 即tức 結kết 有hữu 之chi 結kết 有hữu 及cập 結kết 也dã 結kết 縛phược 之chi 物vật 不bất 過quá 二nhị 種chủng 謂vị 自tự 子tử 果quả 也dã 若nhược 即tức 者giả 果quả 也dã 若nhược 言ngôn 之chi 者giả 子tử 也dã 若nhược 言ngôn 及cập 者giả 果quả 及cập 子tử 也dã 今kim 此thử 正chánh 應ưng 此thử 言ngôn 即tức 然nhiên 者giả 前tiền 殺sát 賊tặc 已dĩ 除trừ 子tử 縛phược 而nhi 果quả 未vị 除trừ 故cố 今kim 約ước 之chi 是thị 以dĩ 不bất 應ưng 更cánh 言ngôn 。 子tử 也dã 然nhiên 大đại 品phẩm 經kinh 言ngôn 同đồng 於ư 此thử 而nhi 大đại 論luận 具cụ 約ước 因nhân 果quả 兩lưỡng 義nghĩa 以dĩ 釋thích 故cố 古cổ 今kim 諸chư 釋thích 皆giai 依y 論luận 義nghĩa 今kim 亦diệc 爾nhĩ 然nhiên 若nhược 直trực 約ước 即tức 釋thích 則tắc 文văn 易dị 會hội 亦diệc 無vô 妨phương 難nạn/nan 而nhi 今kim 約ước 及cập 釋thích 者giả 雖tuy 順thuận 論luận 義nghĩa 於ư 經kinh 要yếu 自tự 難nan 會hội 應ưng 有hữu 深thâm 致trí 非phi 直trực 古cổ 今kim 諸chư 家gia 並tịnh 未vị 見kiến 釋thích 宗tông 中trung 先tiên 學học 亦diệc 並tịnh 未vị 見kiến 會hội 通thông 故cố 是thị 難nạn/nan 矣hĩ 今kim 試thí 略lược 言ngôn 之chi 且thả 以dĩ 自tự 袪# 積tích 惑hoặc 何hà 者giả 前tiền 釋thích 殺sát 賊tặc 中trung 有hữu 兩lưỡng 句cú 含hàm 於ư 二nhị 義nghĩa 一nhất 為vi 釋thích 會hội 異dị 名danh 如như 前tiền 二nhị 為vi 顯hiển 其kỳ 非phi 但đãn 是thị 賊tặc 亦diệc 皆giai 殺sát 盡tận 以dĩ 是thị 歎thán 羅La 漢Hán 除trừ 惑hoặc 之chi 德đức 義nghĩa 故cố 今kim 此thử 亦diệc 具cụ 二nhị 義nghĩa 一nhất 為vi 顯hiển 所sở 得đắc 謂vị 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 之chi 義nghĩa 以dĩ 無vô 因nhân 果quả 兩lưỡng 縛phược 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 定định 慧tuệ 離ly 事sự 性tánh 二nhị 障chướng 具cụ 二nhị 好hảo/hiếu 解giải 脫thoát 故cố 也dã 二nhị 正chánh 為vi 顯hiển 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 以dĩ 無vô 因nhân 果quả 二nhị 種chủng 之chi 生sanh 故cố 名danh 無vô 生sanh 以dĩ 是thị 歎thán 羅La 漢Hán 之chi 德đức 故cố 名danh 為vi 盡tận 以dĩ 二nhị 種chủng 生sanh 法pháp 俱câu 盡tận 故cố 名danh 為vi 盡tận 為vi 顯hiển 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 具cụ 言ngôn 之chi 因nhân 果quả 二nhị 文văn 皆giai 置trí 盡tận 子tử 宜nghi 善thiện 思tư 之chi 又hựu 前tiền 害hại 二nhị 賊tặc 即tức 二nhị 不bất 生sanh 今kim 二nhị 不bất 生sanh 即tức 前tiền 所sở 殺sát 之chi 兩lưỡng 所sở 以dĩ 古cổ 人nhân 前tiền 文văn 呼hô 為vi 不bất 生sanh 亦diệc 似tự 取thủ 此thử 義nghĩa 矣hĩ 應Ứng 供Cúng 之chi 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 是thị 則tắc 隨tùy 舉cử 其kỳ 一nhất 皆giai 即tức 具cụ 三tam 以dĩ 無vô 別biệt 體thể 故cố 也dã 大đại 要yếu 如như 此thử 宜nghi 細tế 詳tường 之chi 次thứ 釋thích 疑nghi 妨phương 者giả 先tiên 出xuất 疑nghi 妨phương 可khả 知tri 釋thích 中trung 二nhị 義nghĩa 此thử 並tịnh 大đại 論luận 意ý 也dã 論luận 云vân 說thuyết 食thực 為vi 命mạng 如như 人nhân 墮đọa 巖nham 等đẳng 是thị 其kỳ 二nhị 義nghĩa 下hạ 釋thích 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 有hữu 縛phược 則tắc 不bất 得đắc 既ký 無vô 二nhị 縛phược 故cố 得đắc 二nhị 自tự 在tại 也dã 先tiên 明minh 有hữu 二nhị 次thứ 明minh 有hữu 一nhất 能năng 具cụ 有hữu 一nhất 不bất 能năng 後hậu 結kết 今kim 一nhất 能năng 具cụ 四tứ 結kết 為vi 二nhị 解giải 脫thoát 五ngũ 結kết 定định 是thị 不bất 生sanh 義nghĩa 也dã 有hữu 云vân 竊thiết 詳tường 經kinh 意ý 或hoặc 是thị 舉cử 果quả 名danh 因nhân 謂vị 盡tận 有hữu 之chi 結kết 名danh 盡tận 有hữu 結kết 耳nhĩ 若nhược 爾nhĩ 此thử 亦diệc 斷đoạn 惑hoặc 與dữ 前tiền 殺sát 賊tặc 便tiện 成thành 無vô 別biệt 則tắc 二nhị 處xứ 斥xích 失thất 義nghĩa 俱câu 不bất 成thành 答đáp 前tiền 但đãn 語ngữ 因nhân 意ý 在tại 因nhân 盡tận 此thử 文văn 舉cử 果quả 以dĩ 因nhân 於ư 因nhân 意ý 在tại 因nhân 已dĩ 而nhi 後hậu 果quả 不bất 生sanh 也dã 此thử 乃nãi 於ư 疏sớ/sơ 斥xích 義nghĩa 成thành 於ư 經kinh 免miễn 盡tận 諸chư 有hữu 之chi 妨phương 也dã 今kim 謂vị 此thử 釋thích 未vị 足túc 遣khiển 疑nghi 大đại 略lược 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 思tư 之chi 自tự 在tại 未vị 必tất 等đẳng 者giả 慧tuệ 解giải 脫thoát 人nhân 不bất 修tu 無vô 漏lậu 事sự 禪thiền 唯duy 慧tuệ 自tự 在tại 俱câu 解giải 脫thoát 人nhân 具cụ 二nhị 自tự 在tại 文văn 云vân 生sanh 決quyết 定định 盡tận 者giả 今kim 謂vị 此thử 人nhân 無vô 漏lậu 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 。 事sự 性tánh 二nhị 障chướng 並tịnh 除trừ 故cố 也dã 。

次thứ 下hạ 引dẫn 論luận 釋thích 者giả 謂vị 有hữu 三tam 門môn 釋thích 此thử 歎thán 德đức 第đệ 一nhất 上thượng 上thượng 起khởi 門môn 第đệ 二nhị 總tổng 別biệt 相tướng 門môn 第đệ 三tam 攝nhiếp 取thủ 事sự 門môn 已dĩ 上thượng 用dụng 第đệ 二nhị 門môn 竟cánh 猶do 有hữu 此thử 一nhất 門môn 之chi 義nghĩa 故cố 今kim 更cánh 用dụng 以dĩ 釋thích 所sở 以dĩ 先tiên 用dụng 第đệ 二nhị 門môn 者giả 以dĩ 隨tùy 義nghĩa 勢thế 次thứ 便tiện 故cố 也dã 若nhược 初sơ 用dụng 此thử 第đệ 二nhị 門môn 亦diệc 得đắc 無vô 在tại 初sơ 引dẫn 論luận 標tiêu 意ý 言ngôn 以dĩ 後hậu 釋thích 前tiền 者giả 意ý 明minh 上thượng 上thượng 是thị 前tiền 前tiền 之chi 義nghĩa 然nhiên 言ngôn 上thượng 上thượng 應ứng 對đối 下hạ 下hạ 若nhược 上thượng 是thị 前tiền 下hạ 即tức 後hậu 也dã 此thử 即tức 上thượng 上thượng 因nhân 於ư 下hạ 下hạ 而nhi 起khởi 上thượng 上thượng 為vi 所sở 下hạ 下hạ 為vi 能năng 能năng 所sở 不bất 一nhất 故cố 云vân 上thượng 上thượng 然nhiên 此thử 門môn 中trung 含hàm 於ư 三tam 義nghĩa 謂vị 前tiền 因nhân 後hậu 起khởi 或hoặc 後hậu 因nhân 前tiền 起khởi 能năng 所sở 別biệt 可khả 知tri 或hoặc 有hữu 互hỗ 為vi 能năng 所sở 或hoặc 當đương 分phần/phân 自tự 立lập 不bất 因nhân 前tiền 後hậu 便tiện 成thành 四tứ 句cú 具cụ 有hữu 其kỳ 義nghĩa 非phi 此thử 正chánh 要yếu 故cố 不bất 繁phồn 述thuật 以dĩ 下hạ 依y 論luận 出xuất 相tướng 狀trạng 略lược 舉cử 初sơ 後hậu 兩lưỡng 句cú 皆giai 言ngôn 以dĩ 者giả 由do 也dã 其kỳ 後hậu 句cú 亦diệc 有hữu 互hỗ 義nghĩa 以dĩ 有hữu 結kết 盡tận 故cố 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 中trung 間gian 可khả 知tri 。 言ngôn 傳truyền 傳truyền 者giả 論luận 結kết 經kinh 有hữu 十thập 六lục 句cú 今kim 此thử 只chỉ 得đắc 五ngũ 句cú 論luận 傳truyền 傳truyền 也dã 上thượng 已dĩ 用dụng 論luận 二nhị 門môn 略lược 消tiêu 釋thích 竟cánh 更cánh 有hữu 第đệ 三tam 攝nhiếp 取thủ 事sự 門môn 而nhi 不bất 用dụng 者giả 以dĩ 非phi 此thử 中trung 正chánh 要yếu 故cố 不bất 言ngôn 也dã 舊cựu 有hữu 釋thích 云vân 按án 上thượng 上thượng 起khởi 門môn 明minh 文văn 前tiền 後hậu 總tổng 別biệt 門môn 者giả 明minh 義nghĩa 卷quyển 舒thư 攝nhiếp 取thủ 事sự 門môn 者giả 明minh 德đức 多đa 少thiểu 論luận 云vân 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 故cố 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 者giả 此thử 以dĩ 下hạ 起khởi 上thượng 隣lân 次thứ 而nhi 單đơn 起khởi 也dã 以dĩ 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 名danh 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 者giả 此thử 以dĩ 下hạ 起khởi 上thượng 隔cách 越việt 而nhi 單đơn 起khởi 也dã 以dĩ 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 者giả 此thử 以dĩ 下hạ 起khởi 下hạ 隣lân 次thứ 而nhi 單đơn 起khởi 也dã 以dĩ 善thiện 得đắc 心tâm 慧tuệ 解giải 脫thoát 故cố 名danh 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 者giả 此thử 以dĩ 下hạ 起khởi 上thượng 隣lân 次thứ 而nhi 復phục 起khởi 也dã 以dĩ 遠viễn 離ly 能năng 見kiến 所sở 見kiến 故cố 名danh 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 者giả 此thử 以dĩ 文văn 下hạ 之chi 義nghĩa 而nhi 起khởi 文văn 也dã 餘dư 皆giai 準chuẩn 知tri 總tổng 別biệt 門môn 者giả 地địa 論luận 別biệt 明minh 說thuyết 法Pháp 方phương 便tiện 具cụ 有hữu 六lục 相tương 謂vị 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 同đồng 相tương/tướng 異dị 相tướng 成thành 相tương/tướng 壞hoại 相tương/tướng 彼bỉ 論luận 廣quảng 釋thích 今kim 略lược 撮toát 之chi 如như 說thuyết 十thập 法pháp 皆giai 以dĩ 初sơ 一nhất 為vi 總tổng 餘dư 九cửu 為vi 別biệt 等đẳng 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 總tổng 相tương/tướng 者giả 根căn 本bổn 別biệt 相tướng 者giả 餘dư 句cú 滿mãn 彼bỉ 根căn 本bổn 故cố 同đồng 相tương/tướng 者giả 根căn 本bổn 異dị 相tướng 者giả 增tăng 相tương/tướng 故cố 成thành 相tương/tướng 者giả 略lược 說thuyết 故cố 壞hoại 相tương/tướng 者giả 廣quảng 說thuyết 故cố 如như 世thế 界giới 成thành 壞hoại 。 按án 初sơ 一nhất 即tức 總tổng 相tương/tướng 即tức 同đồng 相tương/tướng 即tức 成thành 相tương/tướng 餘dư 九cửu 即tức 別biệt 相tướng 即tức 異dị 相tướng 即tức 壞hoại 相tương/tướng 成thành 相tương/tướng 聚tụ 如như 世thế 界giới 成thành 壞hoại 。 相tương/tướng 者giả 散tán 如như 世thế 界giới 壞hoại 然nhiên 總tổng 約ước 壞hoại 明minh 卷quyển 舒thư 一nhất 為vi 本bổn 九cửu 為vi 末mạt 故cố 同đồng 異dị 約ước 智trí 明minh 卷quyển 舒thư 知tri 本bổn 為vi 同đồng 數số 減giảm 故cố 知tri 末mạt 為vi 異dị 數số 增tăng 故cố 成thành 壞hoại 約ước 說thuyết 明minh 卷quyển 舒thư 說thuyết 本bổn 為vi 成thành 由do 略lược 故cố 說thuyết 末mạt 為vi 壞hoại 由do 廣quảng 故cố 所sở 以dĩ 說thuyết 法Pháp 具cụ 六lục 相tương/tướng 者giả 立lập 義nghĩa 有hữu 本bổn 故cố 須tu 總tổng 相tương/tướng 有hữu 本bổn 須tu 釋thích 故cố 須tu 別biệt 相tướng 達đạt 本bổn 無vô 二nhị 故cố 。 須tu 同đồng 相tương 通thông 末mạt 便tiện 增tăng 故cố 須tu 異dị 相tướng 略lược 說thuyết 成thành 本bổn 故cố 須tu 成thành 相tương/tướng 廣quảng 說thuyết 壞hoại 本bổn 故cố 須tu 壞hoại 相tương/tướng 此thử 中trung 略lược 舉cử 總tổng 別biệt 明minh 義nghĩa 卷quyển 舒thư 同đồng 異dị 成thành 壞hoại 卷quyển 舒thư 也dã 初sơ 句cú 為vi 總tổng 餘dư 句cú 為vi 別biệt 同đồng 異dị 成thành 壞hoại 亦diệc 爾nhĩ 攝nhiếp 取thủ 事sự 門môn 者giả 明minh 德đức 多đa 論luận 明minh 十thập 五ngũ 句cú 攝nhiếp 十thập 種chủng 功công 德đức 。 示thị 現hiện 可khả 說thuyết 果quả 不bất 可khả 說thuyết 果quả 故cố 接tiếp 事sự 謂vị 功công 德đức 體thể 攝nhiếp 謂vị 成thành 就tựu 義nghĩa 可khả 說thuyết 果quả 者giả 即tức 十thập 事sự 以dĩ 顯hiển 了liễu 故cố 不bất 可khả 說thuyết 果quả 者giả 謂vị 餘dư 諸chư 德đức 以dĩ 隱ẩn 密mật 故cố 今kim 以dĩ 十thập 五ngũ 句cú 顯hiển 十thập 事sự 為vi 可khả 說thuyết 果quả 義nghĩa 亦diệc 即tức 顯hiển 餘dư 德đức 為vi 不bất 可khả 說thuyết 。 果quả 故cố 言ngôn 示thị 現hiện 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 果quả 故cố 十thập 事sự 如như 彼bỉ 廣quảng 說thuyết 非phi 要yếu 不bất 述thuật 總tổng 別biệt 是thị 此thử 中trung 要yếu 故cố 略lược 述thuật 之chi 云vân 爾nhĩ 。

上thượng 來lai 並tịnh 是thị 因nhân 緣duyên 應ưng 明minh 四tứ 悉tất 然nhiên 前tiền 約ước 位vị 具cụ 已dĩ 說thuyết 竟cánh 此thử 中trung 約ước 文văn 雖tuy 別biệt 義nghĩa 不bất 殊thù 前tiền 故cố 不bất 復phục 言ngôn 約ước 要yếu 教giáo 之chi 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 故cố 亦diệc 不bất 更cánh 言ngôn 也dã 而nhi 約ước 本bổn 迹tích 者giả 文văn 語ngữ 有hữu 異dị 故cố 更cánh 寄ký 以dĩ 明minh 也dã 於ư 中trung 初sơ 別biệt 門môn 三tam 本bổn 後hậu 總tổng 明minh 三tam 迹tích 初sơ 即tức 有hữu 三tam 初sơ 不bất 生sanh 中trung 先tiên 引dẫn 大đại 經kinh 之chi 文văn 此thử 二nhị 不bất 生sanh 遍biến 該cai 一nhất 切thiết 二nhị 義nghĩa 謂vị 事sự 理lý 智trí 斷đoạn 因nhân 果quả 等đẳng 今kim 此thử 正chánh 取thủ 因nhân 果quả 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 名danh 為vì 不bất 生sanh 故cố 。 也dã 煩phiền 惱não 下hạ 釋thích 初sơ 本bổn 因nhân 不bất 生sanh 即tức 經kinh 結kết 盡tận 義nghĩa 也dã 正chánh 在tại 源nguyên 久cửu 兩lưỡng 字tự 源nguyên 顯hiển 二nhị 邊biên 久cửu 正chánh 顯hiển 本bổn 不bất 復phục 以dĩ 下hạ 明minh 本bổn 果quả 不bất 生sanh 即tức 經kinh 有hữu 盡tận 義nghĩa 也dã 即tức 五ngũ 住trụ 因nhân 結kết 已dĩ 盡tận 不bất 墮đọa 二nhị 死tử 之chi 地địa 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 源nguyên 久cửu 竭kiệt 者giả 其kỳ 中trung 或hoặc 是thị 極cực 位vị 從tùng 多đa 從tùng 少thiểu 云vân 爾nhĩ 煩phiền 惱não 即tức 經kinh 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 漏lậu 即tức 初sơ 漏lậu 已dĩ 盡tận 正chánh 由do 二nhị 名danh 通thông 別biệt 故cố 也dã 下hạ 釋thích 己kỷ 利lợi 師sư 云vân 此thử 中trung 二nhị 句cú 上thượng 句cú 明minh 修tu 下hạ 句cú 明minh 性tánh 修tu 性tánh 相tướng 對đối 智trí 斷đoạn 法Pháp 身thân 修tu 三tam 德đức 也dã 實thật 智trí 兩lưỡng 字tự 性tánh 法Pháp 身thân 也dã 功công 德đức 兩lưỡng 字tự 性tánh 二nhị 德đức 也dã 復phục 有hữu 釋thích 云vân 謂vị 入nhập 法Pháp 身thân 地địa 智trí 斷đoạn 之chi 德đức 故cố 此thử 智trí 斷đoạn 德đức 既ký 會hội 中trung 理lý 故cố 是thị 實thật 相tướng 之chi 功công 德đức 也dã 。 今kim 謂vị 身thân 智trí 斷đoạn 三tam 並tịnh 大đại 涅Niết 槃Bàn 藏tạng 珍trân 寶bảo 悉tất 是thị 依y 性tánh 修tu 得đắc 故cố 云vân 實thật 相tướng 功công 德đức 皆giai 久cửu 修tu 成thành 故cố 云vân 本bổn 己kỷ 利lợi 也dã 次thứ 釋thích 殺sát 賊tặc 得đắc 王vương 三tam 昧muội 能năng 殺sát 之chi 方phương 也dã 正chánh 由do 此thử 故cố 此thử 名danh 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 別biệt 有hữu 三tam 昧muội 名danh 。 王vương 如như 大đại 品phẩm 經kinh 二nhị 者giả 通thông 指chỉ 二nhị 十thập 五ngũ 定định 總tổng 名danh 為vi 王vương 以dĩ 一nhất 一nhất 定định 皆giai 是thị 三tam 諦đế 三tam 昧muội 攝nhiếp 一nhất 切thiết 定định 故cố 名danh 王vương 也dã 若nhược 非phi 此thử 方phương 何hà 以dĩ 能năng 破phá 此thử 賊tặc 故cố 舉cử 之chi 也dã 具cụ 出xuất 大đại 經kinh 此thử 單đơn 言ngôn 有hữu 義nghĩa 須tu 及cập 結kết 兩lưỡng 種chủng 總tổng 是thị 束thúc 縛phược 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 須tu 破phá 之chi 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 玄huyền 義nghĩa 所sở 釋thích 所sở 破phá 四tứ 意ý 能năng 破phá 二nhị 十thập 五ngũ 名danh 甚thậm 廣quảng 非phi 此thử 中trung 正chánh 意ý 不bất 須tu 繁phồn 述thuật 俱câu 大đại 經kinh 所sở 明minh 修tu 慧tuệ 聖thánh 行hành 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。 具cụ 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 能năng 破phá 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 今kim 此thử 經Kinh 云vân 盡tận 諸chư 有hữu 結kết 。 正chánh 與dữ 此thử 義nghĩa 相tương 當đương 故cố 引dẫn 用dụng 也dã 經kinh 中trung 不bất 明minh 能năng 盡tận 之chi 方phương 故cố 此thử 言ngôn 之chi 經kinh 中trung 言ngôn 盡tận 今kim 此thử 言ngôn 破phá 破phá 通thông 盡tận 別biệt 今kim 既ký 言ngôn 本bổn 非phi 直trực 破phá 盡tận 故cố 亦diệc 已dĩ 久cửu 矣hĩ 顯hiển 出xuất 以dĩ 下hạ 兩lưỡng 句cú 即tức 經kinh 中trung 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 文văn 也dã 我ngã 性tánh 即tức 佛Phật 性tánh 唯duy 佛Phật 究cứu 竟cánh 自tự 在tại 故cố 云vân 我ngã 也dã 大đại 經Kinh 云vân 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 有hữu 我ngã 不phủ 耶da 佛Phật 答đáp 皆giai 有hữu 今kim 因nhân 明minh 破phá 有hữu 便tiện 明minh 若nhược 破phá 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 能năng 顯hiển 出xuất 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 中trung 真chân 常thường 我ngã 性tánh 見kiến 大đại 自tự 在tại 。 即tức 此thử 一nhất 釋thích 便tiện 會hội 兩lưỡng 經kinh 信tín 哉tai 妙diệu 矣hĩ 古cổ 今kim 詎cự 聞văn 有hữu 是thị 義nghĩa 哉tai 我ngã 性tánh 是thị 體thể 八bát 即tức 是thị 其kỳ 用dụng 也dã 大đại 經Kinh 云vân 有hữu 大đại 我ngã 故cố 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 具cụ 八bát 自tự 在tại 故cố 名danh 大đại 我ngã 八bát 者giả 一nhất 一nhất 多đa 自tự 在tại 二nhị 小tiểu 大đại 自tự 在tại 三tam 輕khinh 重trọng 四tứ 色sắc 心tâm 五ngũ 根căn 六lục 得đắc 七thất 說thuyết 八bát 見kiến 自tự 在tại 八bát 也dã 其kỳ 相tương/tướng 具cụ 如như 經kinh 中trung 自tự 釋thích 前tiền 明minh 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 只chỉ 具cụ 定định 慧tuệ 二nhị 種chủng 功công 德đức 今kim 此thử 八bát 種chủng 亦diệc 不bất 可khả 出xuất 於ư 定định 慧tuệ 其kỳ 體thể 上thượng 之chi 用dụng 也dã 問vấn 前tiền 釋thích 二nhị 義nghĩa 特đặc 破phá 古cổ 人nhân 今kim 於ư 此thử 中trung 。 還hoàn 同đồng 於ư 古cổ 其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 師sư 云vân 以dĩ 無vô 大đại 失thất 故cố 也dã 有hữu 人nhân 釋thích 云vân 理lý 故cố 不bất 然nhiên 應ưng 記ký 者giả 筆bút 誤ngộ 耳nhĩ 今kim 恐khủng 意ý 並tịnh 不bất 然nhiên 何hà 者giả 夫phu 小tiểu 教giáo 事sự 相tướng 名danh 義nghĩa 各các 定định 妙diệu 道đạo 圓viên 道đạo 無vô 方phương 恐khủng 於ư 久cửu 本bổn 前tiền 約ước 小tiểu 教giáo 故cố 次thứ 須tu 尅khắc 定định 今kim 此thử 圓viên 乘thừa 一nhất 尚thượng 一nhất 切thiết 況huống 但đãn 二nhị 哉tai 正chánh 為vi 顯hiển 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 別biệt 責trách 舊cựu 今kim 仍nhưng 即tức 用dụng 人nhân 於ư 大đại 經kinh 義nghĩa 便tiện 各các 有hữu 所sở 以dĩ 豈khởi 徒đồ 爾nhĩ 耶da 後hậu 學học 宜nghi 熟thục 思tư 之chi 。 上thượng 別biệt 明minh 三tam 德đức 本bổn 竟cánh 下hạ 總tổng 明minh 其kỳ 三tam 迹tích 功công 德đức 即tức 三tam 德đức 也dã 然nhiên 迹tích 功công 德đức 亦diệc 復phục 何hà 量lượng 為vi 對đối 現hiện 文văn 故cố 且thả 爾nhĩ 耳nhĩ 文văn 但đãn 聲Thanh 聞Văn 常thường 云vân 二Nhị 乘Thừa 緣Duyên 覺Giác 之chi 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 若nhược 遠viễn 而nhi 申thân 之chi 具cụ 如như 後hậu 經kinh 五ngũ 時thời 是thị 矣hĩ 。

次thứ 約ước 觀quán 中trung 明minh 三tam 義nghĩa 道Đạo 理lý 無vô 方phương 前tiền 約ước 三tam 名danh 以dĩ 明minh 觀quán 今kim 直trực 隨tùy 文văn 以dĩ 顯hiển 之chi 故cố 復phục 言ngôn 矣hĩ 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 即tức 妙diệu 觀quán 也dã 觀quán 性tánh 無vô 二nhị 相tương/tướng 猶do 如như 虗hư 空không 不bất 著trước 二nhị 邊biên 。 即tức 諸chư 漏lậu 盡tận 兩lưỡng 因nhân 並tịnh 能năng 無vô 也dã 次thứ 己kỷ 利lợi 觀quán 中trung 道đạo 即tức 三tam 諦đế 妙diệu 境cảnh 正chánh 觀quán 即tức 三tam 種chủng 妙diệu 觀quán 境cảnh 既ký 皆giai 中trung 觀quán 無vô 不bất 正chánh 數số 自tự 爾nhĩ 耳nhĩ 若nhược 言ngôn 四tứ 字tự 並tịnh 屬thuộc 觀quán 者giả 恐khủng 於ư 次thứ 失thất 類loại 由do 此thử 一nhất 觀quán 致trí 下hạ 二nhị 能năng 不bất 漏lậu 二nhị 果quả 能năng 滅diệt 兩lưỡng 因nhân 即tức 經kinh 兩lưỡng 句cú 觀quán 也dã 能năng 觀quán 妙diệu 觀quán 也dã 心tâm 性tánh 妙diệu 境cảnh 也dã 修tu 此thử 觀quán 者giả 。 於ư 三tam 定định 中trung 名danh 最tối 上thượng 定định 大đại 經kinh 文văn 也dã 下hạ 亦diệc 顯hiển 能năng 也dã 此thử 定định 即tức 大đại 寂tịch 定định 何hà 須tu 不bất 備bị 求cầu 衣y 裏lý 無vô 價giá 定định 中trung 寶bảo 藏tạng 能năng 修tu 此thử 定định 一nhất 切thiết 本bổn 有hữu 功công 德đức 悉tất 皆giai 顯hiển 現hiện 故cố 己kỷ 利lợi 也dã 第đệ 三tam 觀quán 中trung 經kinh 文văn 兩lưỡng 句cú 而nhi 含hàm 三tam 義nghĩa 亦diệc 初sơ 一nhất 句cú 觀quán 下hạ 致trí 三tam 能năng 由do 無vô 正chánh 觀quán 故cố 致trí 三tam 先tiên 修tu 一nhất 正chánh 觀quán 致trí 三tam 德đức 無vô 因nhân 則tắc 無vô 果quả 故cố 云vân 亦diệc 也dã 二nhị 邊biên 即tức 因nhân 果quả 亦diệc 事sự 性tánh 兩lưỡng 障chướng 除trừ 也dã 次thứ 引dẫn 大đại 經kinh 及cập 淨tịnh 名danh 釋thích 前tiền 三tam 義nghĩa 初sơ 句cú 釋thích 前tiền 結kết 斷đoạn 次thứ 句cú 釋thích 前tiền 有hữu 斷đoạn 雖tuy 言ngôn 煩phiền 惱não 正chánh 在tại 有hữu 義nghĩa 下hạ 二nhị 句cú 通thông 釋thích 能năng 自tự 在tại 義nghĩa 此thử 亦diệc 兼kiêm 釋thích 前tiền 初sơ 兩lưỡng 句cú 義nghĩa 也dã 亦diệc 應ưng 言ngôn 結kết 有hữu 斷đoạn 故cố 二nhị 邊biên 等đẳng 也dã 以dĩ 正chánh 觀quán 一nhất 句cú 貫quán 之chi 也dã 觀quán 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 達đạt 闇ám 惑hoặc 即tức 明minh 解giải 故cố 雖tuy 有hữu 如như 無vô 了liễu 生sanh 滅diệt 即tức 寂tịch 滅diệt 故cố 不bất 斷đoạn 而nhi 能năng 入nhập 也dã 總tổng 以dĩ 妙diệu 觀quán 之chi 力lực 故cố 也dã 雖tuy 有hữu 如như 無vô 不bất 斷đoạn 而nhi 入nhập 故cố 是thị 自tự 在tại 欲dục 全toàn 無vô 須tu 知tri 六lục 即tức 然nhiên 論luận 依y 一nhất 十thập 六lục 句cú 三tam 門môn 解giải 釋thích 後hậu 所sở 釋thích 者giả 依y 論luận 廣quảng 演diễn 信tín 為vi 寬khoan 富phú 矣hĩ 今kim 謂vị 富phú 則tắc 富phú 矣hĩ 要yếu 自tự 未vị 為vi 貴quý 矣hĩ 何hà 者giả 都đô 唯duy 小tiểu 宗tông 不bất 開khai 妙diệu 指chỉ 雖tuy 多đa 亦diệc 奚hề 以dĩ 為vi 今kim 約ước 當đương 文văn 五ngũ 句cú 別biệt 釋thích 前tiền 之chi 三tam 德đức 用dụng 四tứ 番phiên 以dĩ 解giải 之chi 因nhân 緣duyên 則tắc 四tứ 悉tất 約ước 教giáo 則tắc 橫hoạnh/hoành 竪thụ 本bổn 迹tích 則tắc 高cao 廣quảng 然nhiên 後hậu [紵-丁+死]# 之chi 以dĩ 自tự 心tâm 使sử 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 同đồng 歸quy 一nhất 妙diệu 更cánh 勿vật 殊thù 途đồ 失thất 如như 是thị 乃nãi 真chân 可khả 謂vị 富phú 貴quý 矣hĩ 有hữu 志chí 道đạo 者giả 豈khởi 不bất 景cảnh 慕mộ 之chi 哉tai 。

下hạ 列liệt 名danh 者giả 前tiền 之chi 四tứ 章chương 且thả 是thị 通thông 論luận 其kỳ 德đức 行hạnh 未vị 知tri 其kỳ 人nhân 是thị 誰thùy 故cố 須tu 列liệt 其kỳ 名danh 也dã 於ư 中trung 初sơ 總tổng 略lược 解giải 次thứ 別biệt 廣quảng 釋thích 初sơ 又hựu 為vi 五ngũ 一nhất 現hiện 數số 次thứ 立lập 名danh 意ý 三tam 證chứng 立lập 意ý 四tứ 消tiêu 釋thích 意ý 五ngũ 用dụng 義nghĩa 意ý 今kim 且thả 為vi 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 所sở 列liệt 數số 義nghĩa 次thứ 通thông 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 後hậu 正chánh 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 初sơ 數số 義nghĩa 者giả 二nhị 十thập 一nhất 者giả 。 所sở 列liệt 之chi 數số 也dã 略lược 者giả 是thị 其kỳ 義nghĩa 也dã 上thượng 標tiêu 萬vạn 二nhị 千thiên 人nhân 。 不bất 可khả 備bị 舉cử 故cố 但đãn 舉cử 其kỳ 大đại 論luận 二nhị 十thập 一nhất 人nhân 。 諸chư 經kinh 皆giai 爾nhĩ 故cố 略lược 之chi 一nhất 字tự 是thị 所sở 列liệt 數số 之chi 矣hĩ 又hựu 此thử 經Kinh 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 數số 。 固cố 應ưng 最tối 多đa 但đãn 舉cử 萬vạn 二nhị 千thiên 者giả 彰chương 其kỳ 名danh 德đức 高cao 遠viễn 本bổn 迹tích 深thâm 廣quảng 者giả 也dã 今kim 復phục 但đãn 列liệt 此thử 二nhị 十thập 一nhất 者giả 。 又hựu 是thị 其kỳ 最tối 高cao 大đại 者giả 也dã 。

佛Phật 弟đệ 子tử 下hạ 是thị 次thứ 通thông 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 通thông 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 次thứ 別biệt 顯hiển 今kim 經kinh 之chi 數số 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 明minh 其kỳ 名danh 得đắc 之chi 所sở 從tùng 次thứ 引dẫn 經kinh 說thuyết 為vi 證chứng 後hậu 明minh 得đắc 此thử 勢thế 數số 釋thích 無vô 不bất 可khả 初sơ 明minh 其kỳ 名danh 皆giai 從tùng 德đức 行hạnh 以dĩ 立lập 而nhi 有hữu 方phương 圓viên 體thể 約ước 自tự 行hành 故cố 圓viên 備bị 名danh 從tùng 他tha 立lập 故cố 有hữu 偏thiên 所sở 以dĩ 知tri 皆giai 備bị 者giả 據cứ 前tiền 位vị 歎thán 故cố 知tri 爾nhĩ 也dã 所sở 以dĩ 知tri 從tùng 德đức 行hạnh 立lập 者giả 即tức 如như 陳trần 如như 無vô 生sanh 迦Ca 葉Diếp 有hữu 大đại 德đức 行hạnh 身thân 子tử 表biểu 大đại 智trí 慧tuệ 目Mục 連Liên 顯hiển 大đại 神thần 通thông 乃nãi 至chí 阿A 難Nan 。 歡hoan 喜hỷ 羅la 云vân 障chướng 除trừ 持trì 等đẳng 皆giai 德đức 行hạnh 以dĩ 立lập 名danh 也dã 所sở 以dĩ 知tri 圓viên 備bị 者giả 據cứ 前tiền 位vị 歎thán 故cố 知tri 備bị 也dã 所sở 以dĩ 知tri 偏thiên 者giả 如như 引dẫn 經kinh 說thuyết 各các 稱xưng 第đệ 一nhất 。 也dã 為vi 偏thiên 者giả 以dĩ 各các 是thị 一nhất 德đức 行hạnh 世thế 所sở 共cộng 稱xưng 故cố 也dã 是thị 隱ẩn 顯hiển 偏thiên 圓viên 義nghĩa 也dã 次thứ 引dẫn 經kinh 說thuyết 三tam 人nhân 後hậu 結kết 以dĩ 證chứng 成thành 前tiền 從tùng 偏thiên 之chi 義nghĩa 明minh 矣hĩ 言ngôn 一nhất 法pháp 者giả 。 其kỳ 德đức 行hạnh 等đẳng 各các 是thị 一nhất 法pháp 一nhất 即tức 偏thiên 也dã 此thử 在tại 物vật 自tự 體thể 常thường 圓viên 。

上thượng 明minh 得đắc 名danh 之chi 由do 若nhược 欲dục 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 既ký 知tri 其kỳ 名danh 以dĩ 然nhiên 從tùng 而nhi 解giải 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 斯tư 會hội 故cố 云vân 無vô 往vãng 而nhi 不bất 通thông 也dã 名danh 以dĩ 召triệu 體thể 字tự 以dĩ 表biểu 德đức 號hiệu 以dĩ 美mỹ 功công 然nhiên 名danh 與dữ 號hiệu 有hữu 即tức 有hữu 不bất 合hợp 既ký 聖thánh 者giả 故cố 皆giai 相tương/tướng 即tức 而nhi 互hỗ 舉cử 也dã 前tiền 明minh 位vị 歎thán 並tịnh 已dĩ 竟cánh 今kim 還hoàn 明minh 此thử 豈khởi 不bất 繁phồn 重trọng/trùng 然nhiên 總tổng 別biệt 全toàn 涅Niết 槃Bàn 何hà 致trí 此thử 惑hoặc 一nhất 一nhất 皆giai 作tác 四tứ 釋thích 者giả 正chánh 明minh 解giải 此thử 諸chư 聖thánh 名danh 之chi 要yếu 方phương 也dã 四tứ 釋thích 即tức 因nhân 緣duyên 等đẳng 四tứ 也dã 所sở 以dĩ 一nhất 一nhất 。 皆giai 作tác 四tứ 釋thích 者giả 正chánh 為vi 顯hiển 成thành 名danh 偏thiên 而nhi 義nghĩa 圓viên 也dã 其kỳ 名danh 雖tuy 偏thiên 德đức 行hạnh 常thường 圓viên 若nhược 不bất 四tứ 釋thích 尚thượng 不bất 能năng 彰chương 其kỳ 圓viên 能năng 況huống 能năng 知tri 其kỳ 遠viễn 用dụng 及cập 以dĩ 其kỳ 之chi 由do 令linh 己kỷ 之chi 思tư 省tỉnh 哉tai 故cố 必tất 皆giai 須tu 四tứ 意ý 若nhược 得đắc 此thử 意ý 則tắc 知tri 一nhất 一nhất 名danh 義nghĩa 皆giai 即tức 法Pháp 界Giới 偏thiên 皆giai 成thành 圓viên 妙diệu 絕tuyệt 待đãi 之chi 方phương 豈khởi 直trực 聲Thanh 聞Văn 乃nãi 至chí 於ư 極cực 諸chư 雜tạp 眾chúng 盡tận 皆giai 如như 此thử 即tức 則tắc 一nhất 切thiết 人nhân 皆giai 成thành 妙diệu 人nhân 久cửu 達đạt 己kỷ 亦diệc 皆giai 即tức 以dĩ 矣hĩ 思tư 之chi 思tư 之chi 。 然nhiên 則tắc 列liệt 名danh 次thứ 第đệ 諸chư 經kinh 不bất 同đồng 大đại 略lược 有hữu 二nhị 一nhất 依y 德đức 行hạnh 優ưu 劣liệt 次thứ 第đệ 意ý 如như 淨tịnh 名danh 命mạng 遣khiển 問vấn 疾tật 必tất 須tu 知tri 慧tuệ 辨biện 才tài 等đẳng 故cố 依y 德đức 行hạnh 優ưu 劣liệt 以dĩ 明minh 次thứ 第đệ 二nhị 者giả 此thử 中trung 二nhị 十thập 一nhất 人nhân 。 皆giai 是thị 序tự 其kỳ 出xuất 家gia 得đắc 道Đạo 。 前tiền 後hậu 以dĩ 為vi 次thứ 第đệ 故cố 十thập 二nhị 遊du 經Kinh 云vân 初sơ 度độ 五ngũ 人nhân 。 等đẳng 如như 後hậu 所sở 明minh 古cổ 今kim 共cộng 釋thích 其kỳ 意ý 如như 是thị 今kim 明minh 亦diệc 可khả 更cánh 以dĩ 一nhất 義nghĩa 明minh 之chi 謂vị 阿a 字tự 是thị 一nhất 切thiết 字tự 一nhất 切thiết 義nghĩa 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 之chi 本bổn 表biểu 此thử 法Pháp 門môn 從tùng 本bổn 垂thùy 迹tích 從tùng 實thật 施thí 權quyền 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 發phát 迹tích 顯hiển 本bổn 同đồng 歸quy 無vô 生sanh 究cứu 竟cánh 終chung 極cực 依y 此thử 妙diệu 體thể 勤cần 修tu 妙diệu 行hạnh 即tức 有hữu 妙diệu 慧tuệ 神thần 通thông 妙diệu 用dụng 乃nãi 至chí 多đa 聞văn 總tổng 持trì 。 無vô 方phương 密mật 行hành 文văn 云vân 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 安an 置trí 諸chư 子tử 秘bí 密mật 藏tạng 中trung 是thị 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 要yếu 為vi 彰chương 此thử 意ý 故cố 作tác 如như 是thị 。 次thứ 第đệ 此thử 是thị 最tối 要yếu 之chi 旨chỉ 宜nghi 善thiện 思tư 之chi 又hựu 此thử 諸chư 名danh 其kỳ 中trung 有hữu 姓tánh 有hữu 名danh 或hoặc 其kỳ 兼kiêm 舉cử 或hoặc 直trực 言ngôn 名danh 或hoặc 即tức 姓tánh 以dĩ 為vi 名danh 或hoặc 從tùng 世thế 間gian 或hoặc 從tùng 出xuất 世thế 或hoặc 直trực 以dĩ 世thế 而nhi 表biểu 於ư 出xuất 具cụ 彰chương 後hậu 文văn 如như 此thử 勢thế 數số 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 難nan 以dĩ 詞từ 備bị 思tư 之chi 思tư 之chi 。 又hựu 釋thích 此thử 二nhị 十thập 一nhất 名danh 除trừ 三tam 迦Ca 葉Diếp 合hợp 為vi 一nhất 外ngoại 餘dư 者giả 亦diệc 可khả 一nhất 二nhị 為vi 文văn 各các 隨tùy 人nhân 意ý 固cố 無vô 定định 準chuẩn 思tư 之chi 。

初sơ 陳trần 如như 應ưng 知tri 此thử 中trung 有hữu 名danh 有hữu 姓tánh 舊cựu 云vân 此thử 名danh 有hữu 本bổn 有hữu 末mạt 陳trần 如như 是thị 其kỳ 本bổn 姓tánh 從tùng 姓tánh 為vi 名danh 阿a 若nhược 是thị 其kỳ 後hậu 得đắc 道Đạo 已dĩ 加gia 此thử 名danh 也dã 今kim 謂vị 此thử 乃nãi 姓tánh 名danh 道đạo 俗tục 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 兼kiêm 而nhi 舉cử 也dã 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 因nhân 緣duyên 中trung 有hữu 其kỳ 四tứ 番phiên 觀quán 文văn 似tự 易dị 義nghĩa 意ý 乃nãi 不bất 學học 者giả 但đãn 知tri 隨tùy 四tứ 作tác 解giải 終chung 未vị 達đạt 其kỳ 要yếu 會hội 雖tuy 解giải 終chung 不bất 名danh 也dã 今kim 謂vị 初sơ 一nhất 通thông 釋thích 其kỳ 名danh 次thứ 三tam 別biệt 釋thích 顯hiển 成thành 前tiền 名danh 中trung 之chi 一nhất 義nghĩa 直trực 得đắc 此thử 意ý 要yếu 所sở 知tri 矣hĩ 初sơ 通thông 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 姓tánh 次thứ 名danh 然nhiên 姓tánh 是thị 本bổn 舊cựu 名danh 從tùng 後hậu 得đắc 經kinh 中trung 先tiên 名danh 後hậu 姓tánh 古cổ 今kim 諸chư 釋thích 皆giai 先tiên 姓tánh 後hậu 名danh 者giả 然nhiên 經kinh 或hoặc 隨tùy 彼bỉ 方phương 言ngôn 或hoặc 正chánh 顯hiển 美mỹ 其kỳ 德đức 或hoặc 為vi 簡giản 異dị 故cố 更cánh 言ngôn 姓tánh 釋thích 者giả 順thuận 此thử 方phương 言ngôn 又hựu 顯hiển 其kỳ 得đắc 之chi 先tiên 後hậu 次thứ 第đệ 爾nhĩ 初sơ 釋thích 姓tánh 中trung 五ngũ 句cú 初sơ 標tiêu 示thị 其kỳ 姓tánh 者giả 世thế 所sở 釋thích 云vân 姓tánh 者giả 生sanh 也dã 人nhân 之chi 所sở 從tùng 生sanh 也dã 古cổ 有hữu 神thần 聖thánh 之chi 母mẫu 感cảm 天thiên 而nhi 生sanh 子tử 故cố 稱xưng 天thiên 子tử 。 因nhân 生sanh 以dĩ 為vi 姓tánh 故cố 姓tánh 字tự 從tùng 女nữ 生sanh 生sanh 亦diệc 是thị 聲thanh 即tức 形hình 聲thanh 字tự 也dã 次thứ 翻phiên 言ngôn 火hỏa 器khí 者giả 求cầu 道Đạo 所sở 用dụng 之chi 具cụ 義nghĩa 現hiện 於ư 次thứ 古cổ 舊cựu 同đồng 為vi 此thử 釋thích 次thứ 明minh 族tộc 類loại 者giả 彰chương 其kỳ 族tộc 類loại 最tối 高cao 勝thắng 也dã 西tây 方phương 姓tánh 多đa 貴quý 類loại 有hữu 四tứ 如như 常thường 可khả 知tri 於ư 中trung 淨tịnh 行hạnh 居cư 四tứ 之chi 首thủ 故cố 彼bỉ 計kế 云vân 從tùng 梵Phạm 口khẩu 生sanh 。 餘dư 三tam 漸tiệm 劣liệt 今kim 明minh 最tối 勝thắng 故cố 言ngôn 此thử 種chủng 具cụ 如như 西tây 域vực 傳truyền 明minh 下hạ 釋thích 火hỏa 器khí 之chi 義nghĩa 先tiên 者giả 即tức 其kỳ 先tiên 代đại 遠viễn 祖tổ 也dã 事sự 火hỏa 求cầu 道Đạo 即tức 事sự 火hỏa 天thiên 神thần 燒thiêu 然nhiên 諸chư 物vật 而nhi 供cúng 養dường 之chi 。 以dĩ 求cầu 道Đạo 也dã 佛Phật 家gia 總tổng 持trì 門môn 中trung 盛thịnh 有hữu 此thử 事sự 但đãn 與dữ 彼bỉ 宗tông 旨chỉ 全toàn 乖quai 彼bỉ 以dĩ 為vi 正Chánh 道Đạo 。 此thử 以dĩ 為vi 助trợ 道đạo 彼bỉ 所sở 供cúng 養dường 天thiên 及cập 鬼quỷ 神thần 此thử 所sở 供cúng 養dường 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 迹tích 所sở 示thị 諸chư 神thần 祇kỳ 也dã 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 邪tà 一nhất 切thiết 法pháp 正chánh 此thử 之chi 謂vị 矣hĩ 應ưng 知tri 此thử 前tiền 四tứ 句cú 姓tánh 以dĩ 簡giản 名danh 事sự 火hỏa 簡giản 餘dư 所sở 不bất 事sự 者giả 淨tịnh 行hạnh 簡giản 餘dư 三tam 族tộc 其kỳ 先tiên 簡giản 非phi 其kỳ 身thân 也dã 思tư 之chi 以dĩ 下hạ 更cánh 約ước 所sở 表biểu 釋thích 其kỳ 義nghĩa 意ý 德đức 行hạnh 既ký 高cao 所sở 以dĩ 託thác 此thử 種chủng 而nhi 生sanh 者giả 正chánh 有hữu 所sở 表biểu 即tức 寄ký 世thế 俗tục 表biểu 其kỳ 出xuất 世thế 之chi 道Đạo 德đức 也dã 初sơ 明minh 世thế 間gian 之chi 火hỏa 有hữu 其kỳ 迹tích 能năng 則tắc 能năng 除trừ 闇ám 物vật 燒thiêu 則tắc 能năng 除trừ 實thật 物vật 以dĩ 表biểu 出xuất 世thế 智trí 慧tuệ 之chi 火hỏa 能năng 除trừ 生sanh 死tử 因nhân 果quả 之chi 二nhị 物vật 也dã 闇ám 不bất 即tức 無vô 因nhân 物vật 不bất 即tức 無vô 果quả 無vô 因nhân 即tức 前tiền 盡tận 諸chư 結kết 無vô 果quả 即tức 前tiền 盡tận 諸chư 有hữu 也dã 又hựu 寄ký 世thế 姓tánh 表biểu 出xuất 世thế 姓tánh 故cố 託thác 此thử 族tộc 而nhi 生sanh 故cố 結kết 云vân 此thử 以dĩ 等đẳng 也dã 然nhiên 於ư 秘bí 要yếu 門môn 中trung 火hỏa 法pháp 最tối 為vi 速tốc 疾tật 故cố 息tức 患hoạn 增tăng 道đạo 等đẳng 五ngũ 皆giai 以dĩ 火hỏa 數số 速tốc 致trí 其kỳ 能năng 最tối 初sơ 即tức 除trừ 生sanh 死tử 以dĩ 證chứng 無vô 生sanh 正chánh 以dĩ 智trí 火hỏa 之chi 能năng 故cố 以dĩ 表biểu 之chi 如như 此thử 釋thích 者giả 幽u 故cố 致trí 方phương 盡tận 亦diệc 猶do 後hậu 覆phú 障chướng 之chi 義nghĩa 且thả 可khả 謂vị 玄huyền 會hội 無vô 所sở 而nhi 不bất 通thông 矣hĩ 然nhiên 其kỳ 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 且thả 就tựu 實thật 論luận 即tức 其kỳ 父phụ 積tích 道đạo 業nghiệp 立lập 大đại 誓thệ 願nguyện 。 冥minh 致trí 如như 之chi 亦diệc 其kỳ 德đức 業nghiệp 感cảm 於ư 聖thánh 靈linh 快khoái 護hộ 以dĩ 致trí 之chi 然nhiên 若nhược 就tựu 迹tích 論luận 固cố 其kỳ 宜nghi 矣hĩ 不bất 俟sĩ 更cánh 言ngôn 雖tuy 權quyền 實thật 不bất 同đồng 此thử 中trung 義nghĩa 皆giai 通thông 會hội 無vô 所sở 乖quai 矣hĩ 。

次thứ 下hạ 是thị 釋thích 其kỳ 名danh 於ư 中trung 多đa 句cú 初sơ 標tiêu 名danh 次thứ 翻phiên 三Tam 明Minh 聖thánh 教giáo 說thuyết 異dị 而nhi 諸chư 經kinh 下hạ 四tứ 明minh 從tùng 多đa 說thuyết 增tăng 一nhất 以dĩ 下hạ 五ngũ 引dẫn 證chứng 結kết 也dã 初sơ 標tiêu 示thị 方phương 名danh 者giả 對đối 前tiền 姓tánh 也dã 姓tánh 通thông 名danh 別biệt 局cục 在tại 彌di 於ư 己kỷ 故cố 也dã 翻phiên 者giả 猶do 彼bỉ 方phương 言ngôn 故cố 須tu 翻phiên 之chi 己kỷ 知tri 之chi 義nghĩa 現hiện 於ư 次thứ 文văn 言ngôn 無vô 知tri 者giả 緣duyên 有hữu 阿a 字tự 故cố 也dã 其kỳ 言ngôn 似tự 恐khủng 為vi 謬mậu 解giải 故cố 須tu 簡giản 顯hiển 又hựu 約ước 所sở 以dĩ 顯hiển 能năng 非phi 有hữu 不bất 名danh 為vi 無vô 故cố 也dã 結kết 從tùng 能năng 以dĩ 為vi 名danh 也dã 下hạ 引dẫn 兩lưỡng 經kinh 一nhất 論luận 以dĩ 彰chương 翻phiên 譯dịch 名danh 異dị 在tại 言ngôn 雖tuy 異dị 義nghĩa 意ý 不bất 別biệt 本bổn 際tế 即tức 前tiền 真chân 後hậu 滅diệt 也dã 下hạ 亦diệc 約ước 所sở 顯hiển 能năng 所sở 知tri 即tức 境cảnh 諦đế 即tức 境cảnh 也dã 若nhược 非phi 滅diệt 理lý 亦diệc 不bất 得đắc 為vi 無vô 此thử 滅diệt 亦diệc 即tức 上thượng 真chân 及cập 本bổn 際tế 也dã 下hạ 明minh 諸chư 經kinh 多đa 同đồng 於ư 前tiền 正chánh 緣duyên 阿a 字tự 故cố 多đa 同đồng 也dã 為vi 得đắc 道Đạo 者giả 。 以dĩ 其kỳ 最tối 初sơ 得đắc 故cố 故cố 昔tích 亦diệc 有hữu 翻phiên 為vi 初sơ 智trí 正chánh 以dĩ 於ư 此thử 下hạ 引dẫn 證chứng 者giả 即tức 證chứng 者giả 證chứng 釋thích 前tiền 諸chư 義nghĩa 也dã 亦diệc 是thị 通thông 美mỹ 其kỳ 德đức 行hạnh 也dã 文văn 有hữu 三tam 句cú 美mỹ 其kỳ 三tam 種chủng 德đức 也dã 謂vị 大đại 慈từ 悲bi 也dã 大đại 智trí 慧tuệ 也dã 初sơ 證chứng 無vô 生sanh 之chi 道đạo 在tại 文văn 次thứ 第đệ 可khả 知tri 即tức 智trí 斷đoạn 及cập 其kỳ 理lý 也dã 具cụ 此thử 三tam 德đức 無vô 德đức 不bất 備bị 故cố 以dĩ 為vi 名danh 若nhược 至chí 開khai 顯hiển 即tức 成thành 三tam 德đức 大đại 涅Niết 槃Bàn 德đức 此thử 預dự 張trương 之chi 為vi 後hậu 作tác 本bổn 此thử 前tiền 所sở 釋thích 古cổ 來lai 並tịnh 同đồng 近cận 代đại 釋thích 云vân 梵Phạm 云vân 阿A 若Nhã 多Đa 憍kiêu 陳trần 那na 憍kiêu 陳trần 婆Bà 羅La 門Môn 姓tánh 。 那na 是thị 男nam 聲thanh 阿A 若Nhã 多Đa 是thị 解giải 義nghĩa 初sơ 悟ngộ 解giải 故cố 憍kiêu 陳trần 之chi 姓tánh 乃nãi 有hữu 眾chúng 多đa 以dĩ 解giải 標tiêu 名danh 以dĩ 男nam 相tương/tướng 簡giản 女nữ 故cố 云vân 那na 也dã 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 解giải 憍kiêu 陳trần 那na 也dã 今kim 謂vị 如như 那na 聲thanh 之chi 相tướng 近cận 故cố 致trí 然nhiên 矣hĩ 。

上thượng 來lai 總tổng 釋thích 姓tánh 名danh 義nghĩa 竟cánh 自tự 下hạ 別biệt 約ước 三tam 事sự 別biệt 釋thích 成thành 前tiền 名danh 義nghĩa 也dã 所sở 言ngôn 別biệt 者giả 前tiền 有hữu 姓tánh 名danh 此thử 但đãn 釋thích 成thành 名danh 義nghĩa 故cố 又hựu 前tiền 名danh 中trung 但đãn 通thông 言ngôn 無vô 知tri 初sơ 受thọ 今kim 此thử 仍nhưng 有hữu 三tam 事sự 以dĩ 故cố 名danh 別biệt 又hựu 向hướng 釋thích 云vân 以dĩ 其kỳ 得đắc 無Vô 生Sanh 智Trí 故cố 。 以dĩ 為vi 名danh 應ưng 有hữu 疑nghi 云vân 如như 前tiền 位vị 歎thán 諸chư 聖thánh 皆giai 得đắc 無vô 生sanh 。 豈khởi 應ưng 獨độc 受thọ 此thử 名danh 則tắc 引dẫn 證chứng 中trung 己kỷ 兼kiêm 略lược 釋thích 以dĩ 其kỳ 最tối 初sơ 得đắc 故cố 故cố 餘dư 處xứ 說thuyết 名danh 為vi 初sơ 智trí 故cố 獨độc 受thọ 此thử 名danh 餘dư 人nhân 非phi 初sơ 故cố 不bất 然nhiên 也dã 又hựu 即tức 疑nghi 云vân 不bất 知tri 何hà 故cố 。 其kỳ 人nhân 最tối 初sơ 獨độc 得đắc 故cố 此thử 下hạ 別biệt 約ước 三tam 事sự 以dĩ 釋thích 此thử 疑nghi 顯hiển 成thành 前tiền 義nghĩa 三tam 事sự 即tức 由do 其kỳ 先tiên 願nguyện 先tiên 行hành 先tiên 證chứng 也dã 以dĩ 此thử 三tam 事sự 。 故cố 其kỳ 最tối 先tiên 得đắc 也dã 初sơ 明minh 願nguyện 者giả 出xuất 因nhân 果quả 經kinh 仍nhưng 復phục 有hữu 二nhị 一nhất 是thị 佛Phật 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 故cố 二nhị 是thị 其kỳ 人nhân 自tự 願nguyện 由do 此thử 故cố 先tiên 與dữ 得đắc 舊cựu 解giải 有hữu 引dẫn 真Chân 諦Đế 釋thích 云vân 陳trần 如như 過quá 去khứ 兄huynh 弟đệ 六lục 人nhân 。 五ngũ 人nhân 即tức 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 第đệ 六lục 即tức 須tu 跋bạt 也dã 過quá 去khứ 家gia 貧bần 共cộng 為vi 農nông 業nghiệp 于vu 時thời 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 欲dục 種chủng 糓cốc 時thời 咸hàm 取thủ 糓cốc 種chủng 五ngũ 人nhân 共cộng 舂thung 作tác 食thực 奉phụng 佛Phật 發phát 願nguyện 來lai 世thế 值trị 佛Phật 先tiên 得đắc 聖thánh 道Đạo 先tiên 得đắc 出xuất 家gia 至chí 糓cốc 結kết 實thật 汁trấp 如như 乳nhũ 時thời 復phục 壓áp 取thủ 汁trấp 煑chử 糜mi 奉phụng 佛Phật 又hựu 發phát 此thử 願nguyện 至chí 糓cốc 初sơ 熟thục 又hựu 先tiên 作tác 食thực 以dĩ 奉phụng 於ư 佛Phật 。 亦diệc 發phát 是thị 願nguyện 須tu 跋bạt 獨độc 於ư 熟thục 後hậu 作tác 以dĩ 奉phụng 佛Phật 願nguyện 於ư 來lai 世thế 。 值trị 佛Phật 最tối 後hậu 得đắc 聖thánh 道Đạo 曰viết 最tối 後hậu 出xuất 家gia 。 願nguyện 佛Phật 度độ 我ngã 竟cánh 即tức 入nhập 涅Niết 槃Bàn 故cố 釋Thích 迦Ca 出xuất 世thế 。 五ngũ 人nhân 先tiên 得đắc 須tu 跋bạt 後hậu 得đắc 於ư 五ngũ 人nhân 陳trần 如như 復phục 先tiên 四tứ 人nhân 後hậu 故cố 陳trần 如như 獨độc 名danh 阿a 若nhược 此thử 又hựu 別biệt 是thị 一nhất 願nguyện 甚thậm 善thiện 故cố 述thuật 之chi 。

次thứ 明minh 其kỳ 行hành 先tiên 中trung 先tiên 者giả 前tiền 願nguyện 明minh 其kỳ 能năng 續tục 生sanh 宿túc 善thiện 此thử 行hành 明minh 其kỳ 能năng 現hiện 滅diệt 眾chúng 惡ác 於ư 中trung 先tiên 雙song 標tiêu 行hành 體thể 下hạ 次thứ 別biệt 釋thích 釋thích 中trung 初sơ 智trí 次thứ 斷đoạn 各các 有hữu 譬thí 合hợp 結kết 初sơ 中trung 初sơ 一nhất 句cú 通thông 譬thí 一nhất 切thiết 無vô 有hữu 。 智trí 明minh 生sanh 死tử 闇ám 冥minh 之chi 處xứ 故cố 名danh 為vi 夜dạ 三tam 界giới 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 大đại 無vô 始thỉ 休hưu 息tức 其kỳ 中trung 故cố 言ngôn 長trường/trưởng 寢tẩm 其kỳ 中trung 無vô 有hữu 先tiên 智trí 明minh 者giả 故cố 無vô 人nhân 能năng 覺giác 。 日nhật 光quang 未vị 出xuất 總tổng 喻dụ 一nhất 化hóa 三tam 乘thừa 眾chúng 聖thánh 未vị 開khai 悟ngộ 者giả 。 明minh 星tinh 即tức 啟khải 明minh 之chi 星tinh 在tại 日nhật 先tiên 出xuất 下hạ 次thứ 合hợp 上thượng 明minh 星tinh 先tiên 現hiện 眾chúng 明minh 即tức 三tam 乘thừa 悟ngộ 解giải 之chi 眾chúng 也dã 一nhất 切thiết 人nhân 智trí 明minh 即tức 上thượng 眾chúng 明minh 也dã 下hạ 釋thích 斷đoạn 行hành 破phá 闇ám 莫mạc 先tiên 明minh 星tinh 以dĩ 況huống 滅diệt 除trừ 闇ám 惑hoặc 莫mạc 先tiên 陳trần 如như 由do 其kỳ 最tối 先tiên 能năng 照chiếu 能năng 破phá 故cố 獨độc 受thọ 此thử 名danh 下hạ 次thứ 是thị 明minh 其kỳ 人nhân 最tối 先tiên 證chứng 道đạo 故cố 得đắc 此thử 名danh 。 此thử 中trung 又hựu 即tức 益ích 釋thích 二nhị 疑nghi 一nhất 者giả 如như 前tiền 所sở 願nguyện 。 並tịnh 願nguyện 先tiên 得đắc 先tiên 得đắc 故cố 五ngũ 人nhân 並tịnh 初sơ 得đắc 何hà 故cố 獨độc 言ngôn 其kỳ 人nhân 初sơ 得đắc 若nhược 望vọng 一nhất 化hóa 五ngũ 人nhân 並tịnh 為vi 初sơ 得đắc 若nhược 於ư 五ngũ 人nhân 其kỳ 又hựu 最tối 初sơ 是thị 以dĩ 對đối 二nhị 意ý 並tịnh 最tối 初sơ 故cố 也dã 二nhị 者giả 明minh 其kỳ 於ư 此thử 元nguyên 初sơ 因nhân 誰thùy 以dĩ 立lập 文văn 中trung 具cụ 明minh 此thử 義nghĩa 故cố 此thử 文văn 一nhất 仍nhưng 兼kiêm 釋thích 此thử 二nhị 義nghĩa 此thử 文văn 稍sảo 長trường/trưởng 略lược 有hữu 四tứ 意ý 初sơ 明minh 太thái 子tử 捨xả 位vị 修tu 道Đạo 五ngũ 人nhân 追truy 侍thị 次thứ 明minh 太thái 子tử 得đắc 道Đạo 故cố 先tiên 度độ 之chi 三tam 結kết 歎thán 諸chư 事sự 皆giai 最tối 於ư 先tiên 四tứ 引dẫn 證chứng 結kết 獨độc 受thọ 其kỳ 稱xưng 初sơ 即tức 先tiên 度độ 之chi 由do 由do 其kỳ 先tiên 侍thị 奉phụng 故cố 次thứ 是thị 正chánh 明minh 先tiên 度độ 之chi 相tướng 三tam 是thị 廣quảng 歎thán 美mỹ 之chi 四tứ 據cứ 聖thánh 言ngôn 結kết 定định 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 初sơ 中trung 五ngũ 句cú 初sơ 標tiêu 所sở 遣khiển 人nhân 數số 次thứ 列liệt 其kỳ 五ngũ 之chi 名danh 三Tam 明Minh 其kỳ 人nhân 仍nhưng 即tức 內nội 外ngoại 二nhị 族tộc 四tứ 明minh 二nhị 類loại 性tánh 行hành 不bất 同đồng 。 五ngũ 明minh 所sở 侍thị 之chi 行hành 乖quai 其kỳ 所sở 好hiếu 故cố 皆giai 捨xả 去khứ 初sơ 言ngôn 棄khí 國quốc 學học 道Đạo 。 等đẳng 者giả 學học 道Đạo 有hữu 緣duyên 由do 及cập 其kỳ 正chánh 學học 之chi 事sự 相tướng 狀trạng 廣quảng 如như 瑞thụy 應ứng 等đẳng 所sở 說thuyết 可khả 以dĩ 意ý 知tri 非phi 此thử 中trung 要yếu 故cố 不bất 俟sĩ 繁phồn 述thuật 所sở 列liệt 五ngũ 名danh 可khả 知tri 結kết 為vi 二nhị 者giả 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 師sư 云vân 父phụ 親thân 三tam 者giả 即tức 馬mã 星tinh 摩ma 男nam 拘câu 利lợi 也dã 餘dư 二nhị 即tức 母mẫu 親thân 也dã 今kim 且thả 依y 疏sớ/sơ 文văn 次thứ 第đệ 二nhị 即tức 所sở 列liệt 初sơ 之chi 二nhị 也dã 三tam 即tức 次thứ 下hạ 所sở 列liệt 之chi 三tam 名danh 是thị 也dã 既ký 次thứ 第đệ 事sự 且thả 依y 之chi 及cập 撿kiểm 佛Phật 譜# 果quả 然nhiên 爾nhĩ 矣hĩ 摩ma 男nam 即tức 甘cam 露lộ 王vương 長trưởng 子tử 阿a 那na 律luật 之chi 兄huynh 也dã 下hạ 明minh 二nhị 行hành 不bất 同đồng 者giả 即tức 見kiến 愛ái 二nhị 行hành 也dã 亦diệc 見kiến 修tu 二nhị 道đạo 所sở 治trị 之chi 惑hoặc 又hựu 即tức 魔ma 外ngoại 二nhị 道đạo 也dã 太thái 子tử 為vi 對đối 非phi 顯hiển 是thị 故cố 次thứ 第đệ 行hành 而nhi 捨xả 之chi 既ký 並tịnh 乖quai 其kỳ 僻tích 好hảo/hiếu 故cố 皆giai 捨xả 去khứ 經Kinh 云vân 有hữu 二nhị 種chủng 行hành 謂vị 五ngũ 欲dục 苦khổ 行hạnh 離ly 此thử 二nhị 邊biên 是thị 名danh 中Trung 道Đạo 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。

下hạ 是thị 正chánh 明minh 先tiên 度độ 其kỳ 人nhân 之chi 相tướng 狀trạng 得đắc 道Đạo 謂vị 得đắc 四Tứ 諦Đế 之chi 道đạo 離ly 苦khổ 集tập 證chứng 滅diệt 如như 前tiền 料liệu 佛Phật 字tự 義nghĩa 約ước 教giáo 中trung 所sở 明minh 也dã 經Kinh 云vân 昔tích 於ư 波Ba 羅La 奈Nại 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 即tức 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 法pháp 也dã 初sơ 教giáo 二nhị 人nhân 者giả 應ưng 以dĩ 三tam 乞khất 食thực 故cố 次thứ 教giáo 三tam 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 朝triêu 則tắc 六lục 人nhân 共cộng 噉đạm 暮mộ 唯duy 五ngũ 以dĩ 初sơ 來lai 制chế 非phi 時thời 食thực 故cố 諸chư 佛Phật 性tánh 離ly 非phi 時thời 食thực 故cố 所sở 以dĩ 乞khất 食thực 分phân 為vi 二nhị 者giả 以dĩ 人nhân 有hữu 二nhị 類loại 故cố 彰chương 事sự 已dĩ 得đắc 辦biện 故cố 彰chương 說thuyết 法Pháp 不bất 空không 故cố 此thử 時thời 節tiết 者giả 婆bà 沙sa 或hoặc 云vân 經kinh 三tam 月nguyệt 或hoặc 云vân 四tứ 月nguyệt 此thử 固cố 不bất 可khả 定định 也dã 五ngũ 人nhân 八bát 萬vạn 通thông 舉cử 所sở 稟bẩm 得đắc 益ích 之chi 人nhân 下hạ 二nhị 別biệt 明minh 得đắc 益ích 之chi 道đạo 即tức 初sơ 後hậu 之chi 果quả 也dã 然nhiên 遠viễn 之chi 言ngôn 顯hiển 露lộ 即tức 初sơ 果quả 密mật 教giáo 即tức 住trụ 地địa 今kim 此thử 且thả 在tại 顯hiển 也dã 言ngôn 三tam 答đáp 云vân 已dĩ 知tri 者giả 定định 林lâm 云vân 五ngũ 人nhân 以dĩ 知tri 以dĩ 知tri 證chứng 滅Diệt 諦Đế 理lý 地địa 神thần 等đẳng 知tri 他tha 已dĩ 證chứng 故cố 也dã 此thử 釋thích 全toàn 失thất 其kỳ 宗tông 此thử 以dĩ 不bất 思tư 言ngôn 起khởi 之chi 由do 故cố 也dã 然nhiên 此thử 段đoạn 疏sớ/sơ 文văn 亦diệc 似tự 稍sảo 隱ẩn 致trí 使sử 釋thích 者giả 不bất 明minh 何hà 者giả 此thử 段đoạn 正chánh 明minh 陳trần 如như 得đắc 名danh 及cập 初sơ 起khởi 之chi 由do 疏sớ/sơ 文văn 及cập 向hướng 所sở 釋thích 則tắc 五ngũ 八bát 之chi 輩bối 皆giai 名danh 阿a 若nhược 何hà 獨độc 陳trần 如như 一nhất 人nhân 今kim 謂vị 文văn 勢thế 雖tuy 通thông 義nghĩa 意ý 則tắc 別biệt 何hà 者giả 通thông 於ư 初sơ 後hậu 若nhược 作tác 初sơ 劫kiếp 談đàm 初sơ 時thời 為vi 問vấn 陳trần 如như 已dĩ 證chứng 初sơ 果quả 答đáp 云vân 已dĩ 知tri 固cố 其kỳ 宜nghi 矣hĩ 若nhược 作tác 第đệ 三tam 以dĩ 後hậu 為vi 問vấn 則tắc 是thị 陳trần 如như 一nhất 人nhân 為vi 答đáp 不bất 關quan 餘dư 人nhân 則tắc 此thử 二nhị 並tịnh 別biệt 屬thuộc 陳trần 如như 故cố 其kỳ 獨độc 受thọ 斯tư 稱xưng 故cố 他tha 人nhân 章chương 中trung 料liệu 云vân 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 佛Phật 問vấn 解giải 未vị 五ngũ 人nhân 之chi 中trung 陳trần 如như 先tiên 報báo 我ngã 今kim 已dĩ 解giải 淨Tịnh 居Cư 等đẳng 天thiên 。 亦diệc 言ngôn 已dĩ 解giải 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 名danh 之chi 為vi 解giải 此thử 釋thích 義nghĩa 通thông 於ư 二nhị 於ư 向hướng 兩lưỡng 義nghĩa 並tịnh 通thông 於ư 此thử 疏sớ/sơ 文văn 亦diệc 自tự 可khả 會hội 不bất 然nhiên 無vô 所sở 屬thuộc 著trước 思tư 之chi 思tư 之chi 。 所sở 言ngôn 知tri 者giả 即tức 證chứng 了liễu 真chân 道đạo 之chi 名danh 非phi 如như 常thường 之chi 所sở 言ngôn 也dã 故cố 經Kinh 云vân 於ư 道Đạo 場Tràng 知tri 已dĩ 。 近cận 譯dịch 名danh 為vi 已dĩ 解giải 解giải 即tức 是thị 知tri 義nghĩa 亦diệc 不bất 別biệt 又hựu 名danh 為vi 了liễu 義nghĩa 亦diệc 不bất 殊thù 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 。 問vấn 答đáp 傳truyền 唱xướng 者giả 明minh 道đạo 可khả 得đắc 說thuyết 不bất 空không 過quá 有hữu 大đại 利lợi 益ích 。 發phát 起khởi 學học 也dã 此thử 下hạ 意ý 者giả 向hướng 者giả 雖tuy 云vân 已dĩ 知tri 言ngôn 總tổng 意ý 密mật 未vị 能năng 顯hiển 其kỳ 體thể 狀trạng 故cố 此thử 下hạ 廣quảng 歷lịch 諸chư 境cảnh 彰chương 其kỳ 已dĩ 知tri 即tức 廣quảng 約ước 所sở 以dĩ 彰chương 能năng 故cố 也dã 言ngôn 初sơ 見kiến 道đạo 相tương/tướng 等đẳng 者giả 先tiên 云vân 初sơ 見kiến 在tại 陳trần 如như 為vi 後hậu 人nhân 前tiền 相tương/tướng 又hựu 云vân 佛Phật 如như 皷cổ 機cơ 緣duyên 如như 槌chùy 法Pháp 輪luân 如như 聲thanh 五ngũ 人nhân 俱câu 初sơ 陳trần 如như 初sơ 悟ngộ 故cố 云vân 初sơ 聞văn 香hương 道Đạo 品Phẩm 也dã 昔tích 機cơ 如như 身thân 法Pháp 輪luân 如như 香hương 初sơ 過quá 名danh 服phục 甘cam 露lộ 滅diệt 。 理lý 法pháp 流lưu 初sơ 果quả 證chứng 真chân 即tức 見kiến 諦Đế 今kim 觀quán 別biệt 釋thích 未vị 全toàn 與dữ 文văn 會hội 何hà 者giả 此thử 中trung 六lục 句cú 廣quảng 於ư 前tiền 義nghĩa 前tiền 但đãn 云vân 已dĩ 知tri 之chi 屬thuộc 於ư 心tâm 義nghĩa 雖tuy 包bao 含hàm 總tổng 而nhi 難nan 會hội 今kim 以dĩ 六lục 義nghĩa 演diễn 之chi 悉tất 含hàm 能năng 所sở 即tức 六lục 根căn 對đối 六lục 境cảnh 也dã 彰chương 其kỳ 所sở 得đắc 利lợi 益ích 。 一nhất 切thiết 在tại 一nhất 切thiết 前tiền 也dã 初sơ 二nhị 約ước 內nội 外ngoại 為vi 能năng 所sở 所sở 即tức 佛Phật 形hình 聲thanh 也dã 能năng 即tức 陳trần 如như 眼nhãn 耳nhĩ 也dã 下hạ 文văn 四tứ 句cú 直trực 就tựu 前tiền 能năng 以dĩ 論luận 能năng 所sở 即tức 依y 前tiền 見kiến 聞văn 具cụ 於ư 行hành 證chứng 義nghĩa 當đương 四tứ 根căn 境cảnh 義nghĩa 在tại 文văn 分phân 明minh 得đắc 此thử 意ý 已dĩ 文văn 縱túng/tung 不bất 消tiêu 亦diệc 已dĩ 是thị 矣hĩ 見kiến 即tức 能năng 見kiến 佛Phật 。 道đạo 相tương/tướng 即tức 所sở 見kiến 以dĩ 下hạ 例lệ 知tri 謂vị 最tối 初sơ 見kiến 佛Phật 身thân 容dung 儀nghi 知tri 是thị 得đắc 道Đạo 之chi 相tướng 狀trạng 也dã 若nhược 言ngôn 太thái 子tử 違vi 文văn 佛Phật 字tự 雖tuy 通thông 五ngũ 人nhân 其kỳ 最tối 利lợi 根căn 所sở 見kiến 有hữu 異dị 以dĩ 通thông 從tùng 別biệt 故cố 屬thuộc 其kỳ 初sơ 法pháp 皷cổ 即tức 初sơ 聞văn 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 之chi 聲thanh 雖tuy 通thông 二nhị 人nhân 其kỳ 一nhất 既ký 不bất 悟ngộ 亦diệc 通thông 從tùng 別biệt 故cố 屬thuộc 其kỳ 人nhân 香hương 即tức 道Đạo 品Phẩm 體thể 是thị 清thanh 淨tịnh 又hựu 能năng 離ly 惑hoặc 臰# 惡ác 故cố 名danh 香hương 今kim 謂vị 初sơ 證chứng 斷đoạn 德đức 也dã 此thử 境cảnh 鼻tị 根căn 所sở 得đắc 故cố 當đương 鼻tị 根căn 境cảnh 也dã 甘cam 露lộ 滅diệt 理lý 滅diệt 理lý 常thường 故cố 以dĩ 喻dụ 之chi 嘗thường 甘cam 能năng 知tri 味vị 故cố 即tức 舌thiệt 義nghĩa 亦diệc 可khả 對đối 前tiền 斷đoạn 即tức 證chứng 所sở 顯hiển 之chi 滅diệt 理lý 也dã 法pháp 流lưu 初sơ 果quả 流lưu 有hữu 二nhị 義nghĩa 類loại 義nghĩa 順thuận 義nghĩa 入nhập 聖thánh 類loại 中trung 任nhậm 道đạo 而nhi 行hành 亦diệc 顯hiển 成thành 上thượng 道đạo 香hương 之chi 義nghĩa 今kim 謂vị 初sơ 入nhập 位vị 也dã 即tức 智trí 位vị 也dã 既ký 入nhập 住trụ 聖thánh 境cảnh 之chi 中trung 固cố 當đương 身thân 義nghĩa 真Chân 諦Đế 即tức 滅diệt 理lý 重trọng/trùng 顯hiển 成thành 上thượng 甘cam 露lộ 義nghĩa 也dã 登đăng 即tức 證chứng 契khế 之chi 義nghĩa 即tức 當đương 心tâm 之chi 義nghĩa 也dã 又hựu 上thượng 二nhị 既ký 智trí 斷đoạn 此thử 即tức 真Chân 諦Đế 滅diệt 理lý 應ưng 知tri 此thử 四tứ 義nghĩa 通thông 初sơ 後hậu 以dĩ 三tam 時thời 中trung 皆giai 初sơ 故cố 思tư 之chi 思tư 之chi 。 又hựu 四tứ 即tức 智trí 斷đoạn 位vị 法pháp 故cố 也dã 思tư 之chi 應ưng 知tri 服phục 嘗thường 入nhập 登đăng 四tứ 並tịnh 證chứng 悟ngộ 之chi 義nghĩa 皆giai 因nhân 前tiền 次thứ 聞văn 法Pháp 皷cổ 而nhi 證chứng 得đắc 故cố 後hậu 之chi 四tứ 並tịnh 因nhân 初sơ 二nhị 而nhi 得đắc 正chánh 明minh 其kỳ 初sơ 稟bẩm 佛Phật 形hình 聲thanh 之chi 利lợi 益ích 下hạ 總tổng 結kết 於ư 三tam 類loại 得đắc 道Đạo 之chi 中trung 皆giai 為vi 最tối 首thủ 故cố 獨độc 受thọ 此thử 名danh 也dã 此thử 三tam 類loại 即tức 三tam 善thiện 趣thú 得đắc 道Đạo 最tối 多đa 者giả 也dã 。

下hạ 是thị 第đệ 四tứ 引dẫn 證chứng 諸chư 家gia 皆giai 作tác 緣duyên 由do 之chi 字tự 此thử 本bổn 皆giai 作tác 遊du 行hành 之chi 字tự 未vị 知tri 孰thục 是thị 就tựu 義nghĩa 或hoặc 是thị 由do 字tự 即tức 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 經kinh 也dã 但đãn 應ưng 知tri 之chi 不bất 必tất 須tu 改cải 又hựu 諸chư 家gia 皆giai 云vân 第đệ 二nhị 年niên 度độ 五ngũ 人nhân 今kim 本bổn 皆giai 作tác 第đệ 一nhất 並tịnh 未vị 暇hạ 檢kiểm 此thử 引dẫn 證chứng 文văn 含hàm 有hữu 兩lưỡng 意ý 一nhất 者giả 正chánh 取thủ 初sơ 節tiết 以dĩ 證chứng 陳trần 如như 雖tuy 通thông 言ngôn 五ngũ 人nhân 正chánh 取thủ 陳trần 如như 復phục 居cư 其kỳ 首thủ 故cố 也dã 二nhị 者giả 又hựu 通thông 取thủ 三tam 節tiết 次thứ 第đệ 證chứng 成thành 此thử 中trung 列liệt 名danh 之chi 次thứ 第đệ 所sở 以dĩ 初sơ 列liệt 陳trần 如như 等đẳng 亦diệc 正chánh 由do 於ư 此thử 故cố 。 結kết 云vân 當đương 知tri 等đẳng 也dã 謂vị 名danh 之chi 義nghĩa 及cập 先tiên 列liệt 之chi 義nghĩa 並tịnh 當đương 在tại 前tiền 故cố 也dã 正chánh 由do 於ư 此thử 故cố 。 得đắc 此thử 名danh 復phục 最tối 先tiên 列liệt 也dã 此thử 因nhân 緣duyên 等đẳng 者giả 總tổng 結kết 前tiền 之chi 四tứ 義nghĩa 是thị 約ước 因nhân 緣duyên 釋thích 也dã 初sơ 總tổng 料liệu 其kỳ 姓tánh 名danh 姓tánh 名danh 即tức 是thị 世thế 間gian 。 之chi 法pháp 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 有hữu 此thử 姓tánh 名danh 非phi 出xuất 世thế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 理lý 故cố 也dã 下hạ 三tam 別biệt 釋thích 其kỳ 名danh 願nguyện 是thị 事sự 中trung 發phát 生sanh 宿túc 善thiện 故cố 即tức 為vi 人nhân 行hành 是thị 現hiện 在tại 滅diệt 惡ác 故cố 即tức 對đối 治trị 前tiền 是thị 先tiên 證chứng 滅diệt 理lý 故cố 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 總tổng 此thử 四tứ 種chủng 所sở 以dĩ 顯hiển 其kỳ 姓tánh 名danh 之chi 由do 未vị 言ngôn 差sai 會hội 之chi 義nghĩa 對đối 後hậu 三tam 以dĩ 得đắc 名danh 故cố 言ngôn 因nhân 緣duyên 釋thích 也dã 。

下hạ 約ước 教giáo 者giả 分phân 別biệt 無vô 生sanh 義nghĩa 之chi 差sai 會hội 別biệt 於ư 前tiền 總tổng 以dĩ 顯hiển 此thử 經Kinh 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 故cố 也dã 此thử 中trung 勢thế 數số 稍sảo 異dị 於ư 常thường 皆giai 言ngôn 寄ký 觀quán 以dĩ 顯hiển 教giáo 今kim 謂vị 正chánh 是thị 寄ký 行hành 以dĩ 顯hiển 教giáo 教giáo 能năng 行hành 所sở 約ước 所sở 顯hiển 能năng 以dĩ 無vô 生sanh 之chi 行hành 法Pháp 門môn 中trung 要yếu 故cố 寄ký 行hành 以dĩ 明minh 之chi 於ư 後hậu 餘dư 門môn 皆giai 可khả 以dĩ 例lệ 故cố 偏thiên 於ư 此thử 言ngôn 之chi 又hựu 正chánh 意ý 者giả 經kinh 明minh 從tùng 果quả 得đắc 名danh 今kim 欲dục 顯hiển 無vô 生sanh 因nhân 即tức 約ước 果quả 以dĩ 明minh 因nhân 約ước 因nhân 以dĩ 顯hiển 果quả 因nhân 果quả 俱câu 無vô 生sanh 故cố 也dã 至chí 後hậu 開khai 會hội 同đồng 一nhất 無vô 生sanh 妙diệu 因nhân 果quả 故cố 也dã 然nhiên 教giáo 有hữu 橫hoạnh/hoành 竪thụ 不bất 同đồng 今kim 但đãn 約ước 四tứ 明minh 之chi 即tức 橫hoạnh/hoành 論luận 也dã 後hậu 本bổn 迹tích 即tức 約ước 五ngũ 時thời 竪thụ 論luận 之chi 也dã 各các 隨tùy 義nghĩa 便tiện 互hỗ 現hiện 之chi 耳nhĩ 釋thích 此thử 四tứ 相tương/tướng 即tức 有hữu 四tứ 別biệt 於ư 初sơ 藏tạng 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 謂vị 標tiêu 起khởi 釋thích 結kết 初sơ 中trung 二nhị 義nghĩa 可khả 知tri 料liệu 中trung 皆giai 謂vị 境cảnh 觀quán 今kim 為vi 二nhị 別biệt 總tổng 立lập 行hành 法pháp 若nhược 開khai 以dĩ 下hạ 別biệt 明minh 行hành 相tương/tướng 所sở 言ngôn 總tổng 別biệt 者giả 行hành 相tương 對đối 別biệt 以dĩ 得đắc 名danh 也dã 法pháp 即tức 智trí 境cảnh 也dã 是thị 修tu 行hành 之chi 所sở 依y 也dã 總tổng 者giả 通thông 言ngôn 無vô 生sanh 三tam 科khoa 境cảnh 智trí 別biệt 者giả 別biệt 歷lịch 三tam 科khoa 修tu 行hàng 行hàng 相tương/tướng 不bất 同đồng 故cố 言ngôn 別biệt 此thử 中trung 若nhược 法pháp 若nhược 譬thí 並tịnh 略lược 撮toát 三tam 藏tạng 四tứ 含hàm 教giáo 中trung 文văn 義nghĩa 以dĩ 釋thích 但đãn 依y 文văn 消tiêu 釋thích 即tức 足túc 不bất 俟sĩ 更cánh 廣quảng 引dẫn 本bổn 文văn 繁phồn 長trường/trưởng 初sơ 中trung 所sở 立lập 此thử 譬thí 者giả 便tiện 也dã (# 云vân 云vân )# 初sơ 中trung 法pháp 譬thí 合hợp 說thuyết 通thông 有hữu 四tứ 義nghĩa 譬thí 謂vị 眼nhãn 鏡kính 形hình 像tượng 也dã 法pháp 即tức 智trí 境cảnh 因nhân 果quả 也dã 開khai 對đối 分phân 別biệt 即tức 生sanh 因nhân 果quả 閇bế 即tức 無vô 對đối 無vô 分phân 別biệt 無vô 生sanh 因nhân 果quả 對đối 以dĩ 顯hiển 無vô 此thử 義nghĩa 甚thậm 便tiện 故cố 舉cử 為ví 喻dụ 應ưng 知tri 因nhân 果quả 是thị 所sở 生sanh 法pháp 若nhược 對đối 無vô 生sanh 即tức 所sở 無vô 法pháp 也dã 善thiện 須tu 思tư 之chi 何hà 故cố 不bất 直trực 言ngôn 眼nhãn 而nhi 別biệt 言ngôn 盲manh 盲manh 喻dụ 無vô 生sanh 正chánh 明minh 無vô 生sanh 義nghĩa 故cố 何hà 故cố 言ngôn 鏡kính 為ví 喻dụ 圓viên 能năng 現hiện 像tượng 故cố 像tượng 是thị 所sở 觀quán 故cố 三tam 科khoa 攝nhiếp 於ư 萬vạn 法pháp 並tịnh 為vi 所sở 觀quán 通thông 顯hiển 一nhất 切thiết 境cảnh 也dã 即tức 六lục 道đạo 陰ấm 界giới 也dã 即tức 是thị 境cảnh 也dã 偏thiên 圓viên 觀quán 境cảnh 皆giai 不bất 出xuất 此thử 今kim 且thả 在tại 於ư 初sơ 教giáo 舊cựu 云vân 陰ấm 入nhập 新tân 云vân 蘊uẩn 處xứ (# 云vân 云vân )# 身thân 首thủ 四tứ 支chi 六lục 分phần 成thành 身thân 即tức 是thị 本bổn 質chất 故cố 喻dụ 現hiện 因nhân 別biệt 明minh 造tạo 業nghiệp 主chủ 也dã 像tượng 即tức 鏡kính 中trung 六lục 分phần 虗hư 而nhi 非phi 實thật 報báo 猶do 在tại 當đương 故cố 喻dụ 於ư 果quả 生sanh 之chi 與dữ 不bất 生sanh 不bất 並tịnh 出xuất 此thử 但đãn 由do 開khai 閇bế 次thứ 文văn 自tự 顯hiển 次thứ 下hạ 即tức 是thị 別biệt 明minh 行hành 相tương/tướng 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 且thả 約ước 譬thí 略lược 標tiêu 次thứ 即tức 依y 經kinh 廣quảng 釋thích 初sơ 中trung 先tiên 簡giản 非phi 次thứ 顯hiển 是thị 二nhị 文văn 皆giai 約ước 譬thí 以dĩ 顯hiển 法pháp 此thử 中trung 五ngũ 義nghĩa 喻dụ 迷mê 心tâm 分phân 別biệt 取thủ 境cảnh 造tạo 業nghiệp 成thành 因nhân 致trí 果quả 並tịnh 由do 無vô 明minh 不bất 了liễu 生sanh 死tử 因nhân 果quả 相tương 續tục 不bất 得đắc 無vô 生sanh 次thứ 顯hiển 是thị 中trung 無vô 所sở 見kiến 者giả 。 即tức 下hạ 二nhị 事sự 心tâm 境cảnh 也dã 由do 此thử 不bất 見kiến 故cố 即tức 得đắc 因nhân 果quả 不bất 生sanh 也dã 不bất 見kiến 六lục 分phần 是thị 能năng 照chiếu 不bất 見kiến 鏡kính 是thị 無vô 所sở 對đối 即tức 是thị 不bất 執chấp 根căn 境cảnh 而nhi 造tạo 業nghiệp 故cố 即tức 因nhân 不bất 生sanh 因nhân 不bất 生sanh 故cố 即tức 果quả 不bất 生sanh 以dĩ 此thử 故cố 即tức 不bất 生sanh 名danh 無vô 生sanh 也dã 下hạ 廣quảng 釋thích 者giả 向hướng 但đãn 直trực 標tiêu 故cố 廣quảng 依y 彼bỉ 經kinh 彰chương 其kỳ 相tướng 狀trạng 具cụ 約ước 三tam 科khoa 仍nhưng 束thúc 為vi 二nhị 初sơ 約ước 五ngũ 蘊uẩn 次thứ 界giới 處xứ 初sơ 中trung 即tức 約ước 四tứ 念niệm 處xứ 明minh 因nhân 無vô 生sanh 行hành 正chánh 是thị 小Tiểu 乘Thừa 之chi 宗tông 故cố 於ư 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 辨biện 非phi 若nhược 能năng 知tri 下hạ 次thứ 兼kiêm 用dụng 五ngũ 門môn 觀quán 正chánh 顯hiển 是thị 初sơ 中trung 有hữu 三tam 謂vị 法pháp 譬thí 合hợp 初sơ 中trung 約ước 五ngũ 蘊uẩn 起khởi 四tứ 倒đảo 即tức 顯hiển 是thị 生sanh 非phi 無vô 生sanh 也dã 有hữu 云vân 念niệm 處xứ 之chi 觀quán 有hữu 四tứ 句cú 謂vị 境cảnh 總tổng 觀quán 別biệt 觀quán 總tổng 境cảnh 別biệt 俱câu 總tổng 俱câu 別biệt 初sơ 句cú 謂vị 總tổng 觀quán 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 無vô 常thường 或hoặc 總tổng 為vi 苦khổ 乃nãi 至chí 不bất 淨tịnh 隨tùy 用dụng 一nhất 觀quán 而nhi 觀quán 四tứ 境cảnh 以dĩ 境cảnh 從tùng 觀quán 合hợp 四tứ 為vi 一nhất 故cố 境cảnh 名danh 總tổng 次thứ 句cú 謂vị 總tổng 用dụng 四tứ 觀quán 隨tùy 觀quán 一nhất 境cảnh 以dĩ 境cảnh 對đối 觀quán 故cố 觀quán 名danh 總tổng 三tam 者giả 於ư 只chỉ 一nhất 時thời 總tổng 以dĩ 四tứ 觀quán 通thông 觀quán 四tứ 境cảnh 四tứ 者giả 境cảnh 觀quán 相tương 當đương 觀quán 既ký 知tri 如như 此thử 例lệ 亦diệc 準chuẩn 之chi 今kim 謂vị 此thử 義nghĩa 廣quảng 在tại 大đại 師sư 四tứ 念niệm 處xứ 中trung 明minh 應ưng 檢kiểm 未vị 暇hạ 今kim 謂vị 直trực 依y 此thử 文văn 次thứ 第đệ 無vô 失thất 不bất 必tất 定định 局cục 常thường 有hữu 轍triệt 文văn 約ước 五ngũ 蘊uẩn 明minh 起khởi 四tứ 倒đảo 即tức 有hữu 四tứ 別biệt 於ư 一nhất 一nhất 中trung 仍nhưng 皆giai 先tiên 舉cử 一nhất 為vi 首thủ 次thứ 以dĩ 餘dư 三tam 例lệ 之chi 如như 初sơ 計kế 色sắc 淨tịnh 餘dư 三tam 皆giai 淨tịnh 次thứ 計kế 受thọ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 餘dư 三tam 並tịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 計kế 想tưởng 行hành 為vi 我ngã 餘dư 三tam 並tịnh 為vi 我ngã 次thứ 計kế 識thức 為vi 常thường 餘dư 三tam 亦diệc 並tịnh 常thường 如như 此thử 四tứ 行hành 四tứ 計kế 並tịnh 乖quai 實thật 理lý 故cố 名danh 四tứ 倒đảo 因nhân 此thử 即tức 有hữu 業nghiệp 果quả 故cố 皆giai 是thị 生sanh 死tử 不bất 是thị 無vô 也dã 次thứ 譬thí 者giả 執chấp 鏡kính 喻dụ 倒đảo 計kế 造tạo 業nghiệp 見kiến 面diện 喻dụ 因nhân 果quả 生sanh 也dã 有hữu 五ngũ 陰ấm 合hợp 執chấp 鏡kính 悉tất 是thị 合hợp 見kiến 面diện 也dã 可khả 知tri 次thứ 下hạ 正chánh 顯hiển 是thị 也dã 即tức 翻phiên 前tiền 倒đảo 顯hiển 正chánh 行hạnh 也dã 於ư 中trung 亦diệc 三tam 謂vị 法pháp 譬thí 結kết 有hữu 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 行hành 相tương/tướng 既ký 知tri 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 功công 能năng 初sơ 中trung 三tam 句cú 先tiên 云vân 初sơ 句cú 別biệt 次thứ 句cú 總tổng 今kim 謂vị 初sơ 別biệt 中trung 語ngữ 雖tuy 略lược 應ưng 知tri 具cụ 翻phiên 前tiền 四tứ 顛điên 倒đảo 之chi 非phi 以dĩ 顯hiển 是thị 也dã 次thứ 句cú 文văn 中trung 言ngôn 空không 者giả 先tiên 云vân 應ưng 知tri 文văn 中trung 少thiểu 無vô 我ngã 字tự 今kim 謂vị 非phi 直trực 少thiểu 此thử 二nhị 字tự 亦diệc 乃nãi 剩thặng 於ư 空không 字tự 何hà 者giả 餘dư 文văn 分phân 別biệt 二nhị 字tự 義nghĩa 別biệt 若nhược 五ngũ 門môn 觀quán 中trung 則tắc 有hữu 空không 及cập 無vô 我ngã 若nhược 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 中trung 但đãn 有hữu 無vô 我ngã 不bất 言ngôn 空không 也dã 今kim 此thử 言ngôn 者giả 或hoặc 恐khủng 傳truyền 寫tả 脫thoát 悞ngộ 成thành 通thông 相tương/tướng 說thuyết 明minh 空không 即tức 無vô 我ngã 也dã 後hậu 一nhất 句cú 舉cử 喻dụ 帖# 顯hiển 是thị 也dã 以dĩ 此thử 正chánh 觀quán 正chánh 則tắc 無vô 因nhân 果quả 故cố 非phi 生sanh 也dã 此thử 從tùng 既ký 知tri 下hạ 文văn 先tiên 云vân 初sơ 明minh 觀quán 成thành 破phá 惑hoặc 次thứ 明minh 準chuẩn 因nhân 破phá 果quả 有hữu 云vân 初sơ 明minh 觀quán 成thành 離ly 過quá 次thứ 明minh 用dụng 觀quán 功công 能năng 今kim 總tổng 以dĩ 為vi 第đệ 二nhị 正chánh 顯hiển 是thị 中trung 第đệ 二nhị 結kết 示thị 正chánh 行hạnh 功công 能năng 也dã 於ư 中trung 四tứ 句cú 初sơ 略lược 明minh 能năng 破phá 諸chư 見kiến 次thứ 通thông 明minh 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 因nhân 果quả 生sanh 法pháp 皆giai 悉tất 不bất 生sanh 。 三tam 舉cử 不bất 生sanh 譬thí 以dĩ 帖# 合hợp 四tứ 總tổng 結kết 示thị 是thị 蘊uẩn 無vô 生sanh 行hành 相tương/tướng 諸chư 見kiến 即tức 二nhị 十thập 身thân 見kiến 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 四tứ 即tức 成thành 二nhị 十thập 身thân 見kiến 為vi 諸chư 見kiến 本bổn 本bổn 壞hoại 則tắc 末mạt 傾khuynh 故cố 諸chư 見kiến 皆giai 破phá 何hà 但đãn 諸chư 見kiến 於ư 此thử 觀quán 中trung 能năng 即tức 悟ngộ 於ư 極cực 道đạo 則tắc 利lợi 鈍độn 一nhất 切thiết 皆giai 壞hoại 故cố 皆giai 不bất 生sanh 故cố 不bất 可khả 局cục 在tại 見kiến 因nhân 果quả 也dã 次thứ 譬thí 帖# 者giả 無vô 生sanh 譬thí 也dã 既ký 達đạt 其kỳ 道đạo 不bất 妄vọng 執chấp 著trước 造tạo 業nghiệp 故cố 無vô 生sanh 死tử 因nhân 果quả 結kết 如như 此thử 行hành 能năng 即tức 是thị 於ư 蘊uẩn 境cảnh 中trung 得đắc 無vô 生sanh 之chi 行hành 也dã 。

下hạ 是thị 第đệ 二nhị 約ước 處xứ 界giới 二nhị 科khoa 明minh 無vô 生sanh 行hành 法Pháp 門môn 有hữu 此thử 三tam 科khoa 得đắc 悟ngộ 不bất 同đồng 故cố 須tu 更cánh 說thuyết 從tùng 其kỳ 義nghĩa 便tiện 不bất 欲dục 繁phồn 文văn 故cố 合hợp 言ngôn 之chi 然nhiên 前tiền 約ước 蘊uẩn 作tác 念niệm 處xứ 觀quán 今kim 此thử 界giới 處xứ 作tác 因nhân 緣duyên 蓋cái 互hỗ 現hiện 耳nhĩ 又hựu 初sơ 教giáo 中trung 多đa 約ước 諦đế 緣duyên 明minh 行hành 前tiền 約ước 因nhân 果quả 生sanh 以dĩ 不bất 生sanh 。 即tức 四Tứ 諦Đế 觀quán 生sanh 即tức 苦khổ 集tập 不bất 生sanh 即tức 道đạo 滅diệt 此thử 猶do 橫hoạnh/hoành 總tổng 今kim 約ước 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 竪thụ 明minh 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 行hành 中trung 最tối 為vi 要yếu 備bị 故cố 約ước 以dĩ 明minh 觀quán 行hành 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 初sơ 簡giản 非phi 後hậu 顯hiển 是thị 初sơ 中trung 又hựu 三tam 初sơ 約ước 入nhập 次thứ 例lệ 以dĩ 顯hiển 界giới 三tam 雙song 結kết 示thị 二nhị 種chủng 非phi 不bất 生sanh 初sơ 約ước 入nhập 中trung 又hựu 二nhị 初sơ 約ước 眼nhãn 色sắc 二nhị 入nhập 次thứ 例lệ 顯hiển 餘dư 十thập 入nhập 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 舉cử 世thế 間gian 大đại 海hải 不bất 為vi 深thâm 廣quảng 若nhược 眼nhãn 見kiến 下hạ 次thứ 明minh 眼nhãn 色sắc 二nhị 入nhập 能năng 致trí 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 輪luân 轉chuyển 無vô 窮cùng 。 是thị 名danh 眼nhãn 見kiến 以dĩ 下hạ 結kết 為vi 最tối 深thâm 廣quảng 也dã 初sơ 文văn 可khả 知tri 自tự 下hạ 正chánh 明minh 深thâm 廣quảng 即tức 明minh 能năng 生sanh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 之chi 義nghĩa 也dã 文văn 雖tuy 多đa 句cú 義nghĩa 要yếu 只chỉ 是thị 十thập 二nhị 何hà 者giả 初sơ 二nhị 過quá 去khứ 次thứ 八bát 現hiện 在tại 後hậu 二nhị 未vị 來lai 今kim 疏sớ/sơ 文văn 中trung 過quá 去khứ 有hữu 三tam 未vị 來lai 有hữu 六lục 應ưng 知tri 愛ái 還hoàn 是thị 無vô 明minh 業nghiệp 還hoàn 是thị 行hành 故cố 此thử 三tam 名danh 只chỉ 是thị 過quá 去khứ 二nhị 義nghĩa 中trung 間gian 八bát 種chủng 名danh 義nghĩa 並tịnh 同đồng 未vị 來lai 支chi 餘dư 正chánh 唯duy 生sanh 死tử 老lão 猶do 屬thuộc 生sanh 餘dư 三tam 並tịnh 通thông 老lão 死tử 故cố 知tri 雖tuy 六lục 義nghĩa 只chỉ 是thị 二nhị 隨tùy 文văn 隨tùy 義nghĩa 故cố 有hữu 多đa 句cú 初sơ 釋thích 無vô 明minh 即tức 兼kiêm 釋thích 行hành 所sở 以dĩ 起khởi 行hành 業nghiệp 者giả 良lương 由do 無vô 明minh 不bất 了liễu 故cố 也dã 初sơ 句cú 正chánh 是thị 無vô 明minh 解giải 不bất 能năng 了liễu 達đạt 。 色sắc 之chi 過quá 患hoạn 故cố 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 造tạo 業nghiệp 業nghiệp 即tức 有hữu 生sanh 死tử 苦khổ 果quả 。 故cố 為vi 大đại 海hải 文văn 出xuất 阿a 含hàm 沉trầm 沒một 三tam 趣thú 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 此thử 明minh 無vô 明minh 即tức 具cụ 一nhất 切thiết 。 過quá 患hoạn 故cố 也dã 當đương 知tri 以dĩ 下hạ 更cánh 廣quảng 明minh 上thượng 義nghĩa 也dã 世thế 間gian 大đại 海hải 有hữu 此thử 諸chư 過quá 並tịnh 是thị 經Kinh 中trung 有hữu 此thử 說thuyết 也dã 女nữ 鬼quỷ 即tức 女nữ 羅la 剎sát 大đại 經kinh 喻dụ 見kiến 愛ái 二nhị 惑hoặc 此thử 中trung 大đại 略lược 亦diệc 同đồng 應ưng 知tri 從tùng 愛ái 此thử 下hạ 並tịnh 是thị 愛ái 行hành 義nghĩa 也dã 是thị 為vi 下hạ 結kết 是thị 無vô 明minh 之chi 義nghĩa 只chỉ 此thử 愛ái 生sanh 即tức 便tiện 是thị 行hành 是thị 意ý 行hành 故cố 復phục 言ngôn 業nghiệp 者giả 業nghiệp 通thông 行hành 別biệt 上thượng 指chỉ 愛ái 為vi 行hành 此thử 且thả 言ngôn 意ý 由do 意ý 起khởi 身thân 口khẩu 足túc 三tam 業nghiệp 故cố 復phục 言ngôn 業nghiệp 此thử 中trung 意ý 者giả 正chánh 約ước 二nhị 世thế 釋thích 無vô 明minh 現hiện 在tại 愛ái 合hợp 舉cử 故cố 無vô 明minh 愛ái 此thử 一nhất 因nhân 即tức 二nhị 因nhân 即tức 二nhị 果quả 五ngũ 胞bào 即tức 頭đầu 及cập 手thủ 足túc 六lục 入nhập 即tức 六lục 根căn 也dã 對đối 於ư 六lục 境cảnh 名danh 六lục 觸xúc 也dã 業nghiệp 定định 有hữu 果quả 故cố 名danh 有hữu 應ưng 受thọ 者giả 必tất 定định 當đương 受thọ 也dã 餘dư 義nghĩa 及cập 結kết 皆giai 可khả 知tri 次thứ 準chuẩn 例lệ 餘dư 十thập 處xứ 者giả 根căn 塵trần 相tương 對đối 即tức 皆giai 具cụ 十thập 二nhị 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 即tức 六lục 重trọng/trùng 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 次thứ 例lệ 明minh 十thập 八bát 界giới 者giả 。 根căn 境cảnh 二nhị 六lục 與dữ 前tiền 是thị 同đồng 但đãn 識thức 六lục 界giới 前tiền 略lược 此thử 廣quảng 為vì 異dị 所sở 生sanh 過quá 患hoạn 亦diệc 不bất 殊thù 前tiền 故cố 略lược 例lệ 可khả 知tri 也dã 前tiền 處xứ 二nhị 二nhị 相tương 對đối 此thử 科khoa 須tu 三tam 三tam 相tương 對đối 不bất 然nhiên 不bất 可khả 結kết 亦diệc 可khả 知tri 其kỳ 生sanh 過quá 患hoạn 相tướng 狀trạng 既ký 爾nhĩ 無vô 生sanh 相tướng 狀trạng 如như 何hà 故cố 下hạ 正chánh 明minh 之chi 也dã 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 先tiên 約ước 處xứ 中trung 亦diệc 二nhị 初sơ 眼nhãn 色sắc 次thứ 例lệ 餘dư 十thập 初sơ 中trung 復phục 二nhị 初sơ 約ước 標tiêu 次thứ 就tựu 法pháp 釋thích 二nhị 復phục 各các 二nhị 皆giai 先tiên 徵trưng 次thứ 釋thích 於ư 初sơ 通thông 徵trưng 可khả 知tri 釋thích 中trung 自tự 復phục 有hữu 二nhị 初sơ 標tiêu 四tứ 法pháp 次thứ 明minh 但đãn 能năng 無vô 一nhất 即tức 無vô 其kỳ 四tứ 然nhiên 前tiền 簡giản 非phi 既ký 約ước 十thập 二nhị 今kim 仍nhưng 約ước 此thử 四tứ 法Pháp 者giả 。 欲dục 會hội 經kinh 中trung 有hữu 此thử 說thuyết 故cố 。 正chánh 欲dục 舉cử 要yếu 以dĩ 釋thích 明minh 前tiền 十thập 二nhị 又hựu 即tức 是thị 此thử 之chi 四tứ 義nghĩa 故cố 也dã 明minh 無vô 一nhất 則tắc 無vô 四tứ 者giả 如như 向hướng 所sở 明minh 但đãn 有hữu 無vô 明minh 愛ái 一nhất 即tức 有hữu 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 今kim 明minh 不bất 生sanh 則tắc 已dĩ 生sanh 則tắc 必tất 具cụ 後hậu 三tam 不bất 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 但đãn 一nhất 不bất 生sanh 即tức 無vô 後hậu 三tam 如như 前tiền 無vô 明minh 義nghĩa 也dã 此thử 明minh 有hữu 一nhất 生sanh 即tức 有hữu 一nhất 切thiết 生sanh 無vô 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 正chánh 意ý 顯hiển 生sanh 不bất 生sanh 二nhị 種chủng 要yếu 能năng 思tư 之chi 義nghĩa 實thật 在tại 於ư 釋thích 中trung 於ư 次thứ 釋thích 中trung 先tiên 釋thích 四tứ 生sanh 之chi 義nghĩa 次thứ 釋thích 四tứ 法pháp 不bất 生sanh 之chi 義nghĩa 於ư 此thử 二nhị 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 三tam 義nghĩa 謂vị 徵trưng 釋thích 結kết 文văn 中trung 但đãn 初sơ 具cụ 三tam 餘dư 三tam 但đãn 二nhị 略lược 不bất 徵trưng 也dã 又hựu 於ư 釋thích 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 二nhị 義nghĩa 謂vị 體thể 及cập 義nghĩa 且thả 初sơ 徵trưng 者giả 云vân 何hà 苦khổ 種chủng 云vân 何hà 是thị 種chủng 即tức 二nhị 義nghĩa 下hạ 三tam 例lệ 爾nhĩ 貪tham 恚khuể 覺giác 三tam 觀quán 新tân 名danh 尋tầm 伺tứ 如như 前tiền 釋thích 七thất 漏lậu 中trung 明minh 此thử 即tức 苦khổ 種chủng 能năng 生sanh 苦khổ 果quả 故cố 起khởi 之chi 一nhất 字tự 即tức 是thị 種chủng 也dã 種chủng 直trực 約ước 法pháp 苦khổ 種chủng 即tức 約ước 人nhân 合hợp 說thuyết 可khả 知tri 亦diệc 能năng 所sở 合hợp 說thuyết 也dã 餘dư 四tứ 皆giai 例lệ 五ngũ 欲dục 法pháp 即tức 是thị 五ngũ 念niệm 即tức 生sanh 念niệm 念niệm 思tư 想tưởng 令linh 其kỳ 生sanh 也dã 六lục 塵trần 即tức 臰# 汁trấp 也dã 取thủ 即tức 流lưu 出xuất 也dã 以dĩ 外ngoại 緣duyên 故cố 善thiện 惡ác 即tức 疽thư 蠅dăng 競cạnh 起khởi 即tức 集tập 也dã 此thử 中trung 起khởi 念niệm 取thủ 境cảnh 並tịnh 是thị 生sanh 義nghĩa 但đãn 有hữu 初sơ 一nhất 即tức 有hữu 四tứ 也dã 先tiên 云vân 四tứ 並tịnh 是thị 喻dụ 因nhân 緣duyên 初sơ 貪tham 是thị 愛ái 互hỗ 是thị 無vô 明minh 此thử 二nhị 並tịnh 無vô 明minh 也dã 次thứ 二nhị 並tịnh 屬thuộc 行hành 也dã 此thử 二nhị 不bất 生sanh 故cố 即tức 十thập 二nhị 不bất 生sanh 此thử 意ý 以dĩ 四tứ 為vi 二nhị 二nhị 即tức 攝nhiếp 十thập 二nhị 也dã 今kim 謂vị 此thử 猶do 難nan 見kiến 應ưng 知tri 初sơ 二nhị 並tịnh 是thị 貪tham 愛ái 有hữu 內nội 外ngoại 別biệt 故cố 有hữu 二nhị 也dã 皆giai 由do 不bất 了liễu 。 故cố 並tịnh 屬thuộc 無vô 明minh 次thứ 二nhị 初sơ 一nhất 即tức 前tiền 行hành 也dã 次thứ 一nhất 即tức 前tiền 業nghiệp 以dĩ 通thông 別biệt 故cố 有hữu 二nhị 故cố 並tịnh 屬thuộc 行hành 此thử 一nhất 二nhị 支chi 之chi 義nghĩa 即tức 二nhị 世thế 二nhị 支chi 之chi 義nghĩa 既ký 有hữu 二nhị 因nhân 即tức 有hữu 兩lưỡng 果quả 故cố 即tức 二nhị 即tức 十thập 二nhị 也dã 無vô 亦diệc 如như 之chi 上thượng 是thị 釋thích 生sanh 義nghĩa 竟cánh 下hạ 是thị 釋thích 無vô 生sanh 義nghĩa 只chỉ 一nhất 了liễu 色sắc 五ngũ 義nghĩa 即tức 無vô 四tứ 種chủng 生sanh 故cố 名danh 無vô 生sanh 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 知tri 即tức 明minh 解giải 通thông 達đạt 故cố 非phi 無vô 明minh 了liễu 色sắc 生sanh 滅diệt 逼bức 迫bách 虗hư 妄vọng 不bất 實thật 不bất 自tự 在tại 穢uế 濁trược 之chi 甚thậm 故cố 即tức 不bất 起khởi 四tứ 種chủng 即tức 不bất 生sanh 也dã 此thử 即tức 五ngũ 門môn 觀quán 也dã 文văn 中trung 仍nhưng 略lược 不bất 淨tịnh 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 眼nhãn 色sắc 既ký 然nhiên 餘dư 之chi 五ngũ 對đối 皆giai 具cụ 四tứ 種chủng 生sanh 不bất 生sanh 義nghĩa 並tịnh 同đồng 故cố 云vân 亦diệc 如như 是thị 處xứ 觀quán 既ký 然nhiên 界giới 行hành 亦diệc 爾nhĩ 故cố 云vân 界giới 亦diệc 如như 是thị 。

上thượng 來lai 第đệ 二nhị 正chánh 辨biện 行hành 相tương/tướng 已dĩ 竟cánh 自tự 下hạ 第đệ 三tam 結kết 歸quy 其kỳ 人nhân 得đắc 名danh 之chi 所sở 從tùng 也dã 其kỳ 人nhân 初sơ 聞văn 之chi 時thời 即tức 於ư 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 得đắc 如như 是thị 知tri 。 解giải 悟ngộ 入nhập 餘dư 人nhân 不bất 然nhiên 故cố 其kỳ 獨độc 受thọ 此thử 名danh 也dã 。

次thứ 下hạ 明minh 通thông 觀quán 者giả 於ư 中trung 亦diệc 三tam 謂vị 標tiêu 起khởi 釋thích 結kết 初sơ 是thị 標tiêu 章chương 者giả 之chi 一nhất 字tự 即tức 起khởi 後hậu 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 也dã 此thử 中trung 直trực 即tức 明minh 行hành 不bất 先tiên 通thông 立lập 其kỳ 法pháp 先tiên 云vân 以dĩ 境cảnh 即tức 故cố 不bất 先tiên 立lập 境cảnh 今kim 謂vị 境cảnh 同đồng 觀quán 別biệt 同đồng 六lục 道đạo 三tam 科khoa 故cố 體thể 拆# 巧xảo 拙chuyết 異dị 故cố 故cố 直trực 約ước 觀quán 行hành 以dĩ 辨biện 其kỳ 別biệt 不bất 俟sĩ 更cánh 明minh 境cảnh 也dã 今kim 謂vị 此thử 中trung 有hữu 三tam 義nghĩa 異dị 前tiền 三tam 藏tạng 一nhất 直trực 明minh 行hành 二nhị 不bất 舉cử 非phi 顯hiển 是thị 三Tam 明Minh 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 初sơ 義nghĩa 如như 向hướng 所sở 明minh 次thứ 明minh 無vô 非phi 可khả 論luận 三Tam 明Minh 既ký 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 不bất 同đồng 前tiền 義nghĩa 於ư 中trung 亦diệc 先tiên 約ước 蘊uẩn 然nhiên 後hậu 處xứ 界giới 師sư 云vân 初sơ 中trung 復phục 二nhị 先tiên 總tổng 次thứ 別biệt 總tổng 謂vị 以dĩ 鏡kính 像tượng 喻dụ 五ngũ 別biệt 謂vị 五ngũ 喻dụ 各các 別biệt 譬thí 五ngũ 有hữu 云vân 初sơ 通thông 譬thí 鏡kính 像tượng 次thứ 分phần/phân 對đối 五ngũ 譬thí 五ngũ 謂vị 總tổng 即tức 通thông 以dĩ 別biệt 喻dụ 五ngũ 蘊uẩn 別biệt 謂vị 別biệt 舉cử 五ngũ 物vật 別biệt 喻dụ 五ngũ 也dã 初sơ 中trung 復phục 二nhị 初sơ 約ước 色sắc 蘊uẩn 次thứ 例lệ 餘dư 四tứ 此thử 中trung 直trực 約ước 譬thí 以dĩ 顯hiển 法pháp 無vô 別biệt 合hợp 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 略lược 標tiêu 觀quán 相tương 次thứ 廣quảng 釋thích 成thành 其kỳ 義nghĩa 初sơ 中trung 文văn 有hữu 五ngũ 句cú 義nghĩa 但đãn 是thị 三tam 人nhân 即tức 此thử 教giáo 能năng 觀quán 之chi 行hành 人nhân 也dã 鏡kính 即tức 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 法pháp 通thông 如như 前tiền 明minh 三tam 科khoa 合hợp 且thả 蘊uẩn 中trung 色sắc 也dã 六lục 分phần 臨lâm 鏡kính 覩đổ 像tượng 正chánh 喻dụ 觀quán 行hành 相tương/tướng 也dã 以dĩ 此thử 教giáo 觀quán 智trí 巧xảo 故cố 若nhược 人nhân 若nhược 法pháp 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 皆giai 無vô 定định 實thật 故cố 皆giai 如như 幻huyễn 雖tuy 言ngôn 如như 幻huyễn 未vị 知tri 如như 何hà 即tức 是thị 不bất 生sanh 。 故cố 下hạ 廣quảng 釋thích 顯hiển 之chi 於ư 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 明minh 不bất 生sanh 次thứ 明minh 不bất 滅diệt 以dĩ 顯hiển 不bất 生sanh 三tam 非phi 修tu 顯hiển 性tánh 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 四tứ 結kết 以dĩ 此thử 故cố 是thị 不bất 生sanh 初sơ 中trung 有hữu 兩lưỡng 四tứ 句cú 師sư 云vân 二nhị 空không 即tức 是thị 性tánh 相tướng 二nhị 也dã 意ý 謂vị 空không 即tức 不bất 生sanh 初sơ 四tứ 即tức 性tánh 不bất 生sanh 既ký 不bất 從tùng 下hạ 即tức 相tương/tướng 不bất 生sanh 此thử 兩lưỡng 四tứ 句cú 一nhất 一nhất 皆giai 應ưng 標tiêu 破phá 結kết 文văn 直trực 一nhất 標tiêu 並tịnh 闕khuyết 餘dư 二nhị 以dĩ 勢thế 數số 易dị 故cố 學học 者giả 知tri 之chi 此thử 並tịnh 中trung 論luận 自tự 他tha 等đẳng 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 知tri 之chi 合hợp 即tức 共cộng 也dã 離ly 即tức 無vô 因nhân 也dã 中trung 間gian 又hựu 即tức 共cộng 也dã 亦diệc 無vô 滅diệt 下hạ 是thị 約ước 無vô 滅diệt 以dĩ 顯hiển 無vô 生sanh 有hữu 滅diệt 則tắc 有hữu 生sanh 既ký 無vô 固cố 無vô 也dã 性tánh 本bổn 以dĩ 下hạ 非phi 修tu 以dĩ 顯hiển 性tánh 性tánh 若nhược 定định 生sanh 滅diệt 修tu 亦diệc 不bất 能năng 滅diệt 。 今kim 修tu 只chỉ 是thị 顯hiển 本bổn 非phi 謂vị 別biệt 新tân 得đắc 也dã 結kết 云vân 正chánh 以dĩ 了liễu 此thử 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 名danh 無vô 生sanh 行hành 也dã 次thứ 例lệ 四tứ 蘊uẩn 可khả 知tri 即tức 經kinh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 如như 幻huyễn 相tương/tướng 幻huyễn 相tương/tướng 本bổn 無vô 真chân 何hà 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 皆giai 即tức 無vô 生sanh 也dã 次thứ 約ước 別biệt 者giả 正chánh 正chánh 經kinh 中trung 有hữu 此thử 別biệt 義nghĩa 故cố 復phục 會hội 之chi 然nhiên 文văn 初sơ 後hậu 既ký 同đồng 喻dụ 約ước 此thử 則tắc 但đãn 四tứ 何hà 名danh 為vi 五ngũ 又hựu 是thị 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 何hà 專chuyên 為vi 別biệt 先tiên 並tịnh 不bất 言ngôn 今kim 謂vị 此thử 故cố 有hữu 深thâm 致trí 何hà 者giả 此thử 中trung 雖tuy 別biệt 並tịnh 須tu 帶đái 通thông 何hà 者giả 五ngũ 即tức 是thị 別biệt 而nhi 並tịnh 須tu 是thị 幻huyễn 五ngũ 方phương 是thị 此thử 教giáo 喻dụ 意ý 故cố 文văn 云vân 幻huyễn 色sắc 以dĩ 一nhất 幻huyễn 字tự 通thông 貫quán 於ư 下hạ 所sở 謂vị 幻huyễn 像tượng 乃nãi 至chí 幻huyễn 者giả 故cố 也dã 有hữu 人nhân 云vân 色sắc 有hữu 形hình 段đoạn 故cố 喻dụ 鏡kính 像tượng 受thọ 唯duy 暫tạm 起khởi 故cố 想tưởng 但đãn 念niệm 故cố 行hành 心tâm 動động 作tác 麤thô 著trước 故cố 識thức 能năng 興hưng 造tạo 萬vạn 法pháp 故cố 喻dụ 於ư 幻huyễn 今kim 謂vị 此thử 文văn 亦diệc 二nhị 名danh 與dữ 前tiền 同đồng 色sắc 如như 幻huyễn 鏡kính 中trung 像tượng 蹔tạm 為vi 眼nhãn 所sở 見kiến 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 受thọ 如như 幻huyễn 泡bào 無vô 實thật 聚tụ 故cố 想tưởng 如như 幻huyễn 炎diễm 無vô 暫tạm 住trụ 故cố 行hành 如như 幻huyễn 蕉tiêu 雖tuy 無vô 堅kiên 實thật 有hữu 多đa 疊điệp 妄vọng 假giả 聚tụ 行hành 法pháp 最tối 多đa 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 識thức 既ký 直trực 云vân 如như 幻huyễn 造tạo 即tức 如như 造tạo 幻huyễn 者giả 也dã 故cố 經Kinh 云vân 心tâm 工công 幻huyễn 師sư 是thị 也dã 師sư 即tức 作tác 幻huyễn 之chi 主chủ 識thức 是thị 心tâm 王vương 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 前tiền 藏tạng 教giáo 中trung 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 皆giai 觀quán 實thật 境cảnh 此thử 中trung 總tổng 別biệt 皆giai 取thủ 幻huyễn 喻dụ 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 取thủ 異dị 於ư 前tiền 次thứ 釋thích 成thành 中trung 唯duy 初sơ 中trung 唯duy 四tứ 句cú 餘dư 並tịnh 與dữ 前tiền 同đồng 也dã 可khả 尋tầm 。

觀quán 根căn 塵trần 下hạ 是thị 約ước 處xứ 界giới 以dĩ 明minh 行hành 也dã 然nhiên 處xứ 與dữ 界giới 略lược 廣quảng 少thiểu 異dị 明minh 處xứ 界giới 可khả 以dĩ 例lệ 知tri 故cố 文văn 但đãn 約ước 處xứ 不bất 復phục 言ngôn 界giới 亦diệc 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 故cố 也dã 於ư 中trung 初sơ 觀quán 十thập 二nhị 處xứ 。 空không 次thứ 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 空không 以dĩ 迷mê 處xứ 故cố 即tức 有hữu 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 故cố 約ước 二nhị 以dĩ 明minh 空không 空không 故cố 即tức 無vô 生sanh 也dã 然nhiên 此thử 中trung 文văn 義nghĩa 並tịnh 是thị 大đại 經kinh 光quang 明minh 等đẳng 諸chư 經kinh 文văn 義nghĩa 或hoặc 全toàn 用dụng 文văn 義nghĩa 或hoặc 撮toát 義nghĩa 意ý 但đãn 知tri 有hữu 據cứ 則tắc 已dĩ 不bất 俟sĩ 一nhất 一nhất 牽khiên 引dẫn 徒đồ 煩phiền 甚thậm 矣hĩ 今kim 直trực 但đãn 為vi 彼bỉ 惡ác 結kết 賊tặc 之chi 所sở 止chỉ 處xứ 明minh 人nhân 法pháp 並tịnh 空không 也dã 依y 文văn 略lược 點điểm 不bất 能năng 更cánh 復phục 依y 諸chư 所sở 說thuyết 知tri 之chi 於ư 中trung 初sơ 明minh 根căn 境cảnh 空không 次thứ 明minh 因nhân 緣duyên 空không 此thử 二nhị 意ý 者giả 初sơ 是thị 略lược 明minh 果quả 空không 次thứ 即tức 廣quảng 明minh 因nhân 果quả 皆giai 空không 空không 故cố 即tức 無vô 生sanh 也dã 初sơ 有hữu 三tam 句cú 二nhị 義nghĩa 初sơ 觀quán 根căn 境cảnh 空không 次thứ 正chánh 明minh 本bổn 空không 妄vọng 想tưởng 以dĩ 下hạ 釋thích 空không 所sở 以dĩ 二nhị 義nghĩa 者giả 只chỉ 是thị 明minh 空không 及cập 其kỳ 義nghĩa 也dã 初sơ 句cú 所sở 以dĩ 舉cử 此thử 喻dụ 者giả 正chánh 明minh 空không 故cố 觀quán 此thử 根căn 境cảnh 如như 彼bỉ 荒hoang 村thôn 聚tụ 落lạc 等đẳng 也dã 村thôn 落lạc 譬thí 上thượng 六lục 根căn 結kết 賊tặc 所sở 止chỉ 。 是thị 明minh 荒hoang 村thôn 無vô 人nhân 正chánh 明minh 六lục 根căn 空không 也dã 結kết 賊tặc 群quần 聚tụ 共cộng 害hại 於ư 物vật 明minh 非phi 善thiện 實thật 譬thí 上thượng 六lục 塵trần 空không 也dã 此thử 出xuất 大đại 經kinh 故cố 經Kinh 云vân 都đô 不bất 見kiến 人nhân 求cầu 物vật 不bất 得đắc 明minh 人nhân 法pháp 空không 故cố 也dã 下hạ 明minh 空không 義nghĩa 即tức 本bổn 自tự 空không 非phi 適thích 今kim 爾nhĩ 正chánh 明minh 性tánh 自tự 空không 也dã 經kinh 中trung 釋thích 無vô 漏lậu 無vô 漏lậu 即tức 空không 意ý 別biệt 義nghĩa 通thông 今kim 從tùng 通thông 義nghĩa 故cố 得đắc 引dẫn 用dụng 證chứng 此thử 教giáo 也dã 次thứ 下hạ 一nhất 句cú 是thị 釋thích 空không 之chi 所sở 以dĩ 何hà 以dĩ 空không 以dĩ 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 故cố 何hà 者giả 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 惑hoặc 即tức 無vô 明minh 妄vọng 想tưởng 業nghiệp 即tức 諸chư 行hành 業nghiệp 也dã 此thử 文văn 出xuất 光quang 明minh 經kinh 業nghiệp 力lực 如như 彼bỉ 機cơ 關quan 機cơ 關quan 俱câu 是thị 要yếu 義nghĩa 非phi 微vi 義nghĩa 也dã 機cơ 發phát 動động 之chi 主chủ 關quan 是thị 門môn 戶hộ 主chủ 開khai 閇bế 由do 之chi 即tức 樞xu 機cơ 義nghĩa 也dã 根căn 既ký 若nhược 是thị 境cảnh 亦diệc 何hà 有hữu 並tịnh 非phi 實thật 物vật 悉tất 是thị 虗hư 也dã 。

無vô 明minh 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 明minh 因nhân 緣duyên 空không 即tức 廣quảng 明minh 因nhân 果quả 皆giai 空không 也dã 於ư 中trung 初sơ 略lược 明minh 無vô 明minh 一nhất 法pháp 空không 次thứ 通thông 約ước 三tam 道đạo 即tức 總tổng 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 因nhân 果quả 悉tất 皆giai 空không 也dã 如như 此thử 說thuyết 者giả 意ý 道đạo 若nhược 無vô 明minh 一nhất 空không 則tắc 十thập 二nhị 皆giai 空không 故cố 總tổng 約ước 三tam 道đạo 以dĩ 明minh 空không 也dã 以dĩ 十thập 二nhị 要yếu 只chỉ 是thị 此thử 三tam 故cố 也dã 如như 緣duyên 生sanh 論luận 初sơ 中trung 三tam 句cú 標tiêu 釋thích 引dẫn 證chứng 此thử 引dẫn 證chứng 即tức 仁nhân 王vương 經kinh 四tứ 非phi 常thường 偈kệ 中trung 第đệ 三Tam 明Minh 空không 文văn 也dã 正chánh 與dữ 此thử 中trung 義nghĩa 同đồng 故cố 引dẫn 之chi 也dã 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 明minh 無vô 窮cùng 二nhị 明minh 空không 義nghĩa 故cố 緣duyên 生sanh 論luận 頌tụng 云vân 煩phiền 惱não 業nghiệp 感cảm 想tưởng 想tưởng 還hoàn 生sanh 煩phiền 惱não 故cố 煩phiền 惱não 復phục 生sanh 業nghiệp 亦diệc 由do 業nghiệp 有hữu 想tưởng 此thử 明minh 因nhân 果quả 互hỗ 為vi 次thứ 第đệ 輪luân 轉chuyển 無vô 窮cùng 。 義nghĩa 也dã 既ký 是thị 因nhân 緣duyên 轉chuyển 無vô 窮cùng 故cố 當đương 是thị 空không 故cố 緣duyên 生sanh 頌tụng 云vân 因nhân 中trung 空không 無vô 果quả 果quả 中trung 亦diệc 無vô 因nhân 果quả 中trung 亦diệc 無vô 果quả 起khởi 者giả 空không 相tướng 應ưng 此thử 明minh 四tứ 句cú 皆giai 悉tất 常thường 是thị 空không 故cố 也dã 次thứ 總tổng 束thúc 明minh 三tam 道đạo 者giả 緣duyên 生sanh 論luận 頌tụng 初sơ 八bát 九cửu 煩phiền 惱não 第đệ 二nhị 第đệ 十thập 業nghiệp 餘dư 七thất 皆giai 是thị 苦khổ 三tam 攝nhiếp 十thập 二nhị 法pháp 故cố 知tri 十thập 二nhị 要yếu 只chỉ 此thử 三tam 如như 上thượng 說thuyết 者giả 如như 向hướng 來lai 數số 明minh 性tánh 空không 之chi 義nghĩa 不bất 欲dục 煩phiền 文văn 故cố 直trực 指chỉ 也dã 結kết 者giả 如như 此thử 體thể 達đạt 生sanh 法pháp 皆giai 即tức 本bổn 來lai 無vô 生sanh 。 不bất 同đồng 三tam 藏tạng 滅diệt 除trừ 生sanh 已dĩ 以dĩ 而nhi 得đắc 無vô 生sanh 故cố 是thị 通thông 也dã 。

次thứ 明minh 別biệt 教giáo 觀quán 行hành 者giả 於ư 中trung 。 有hữu 標tiêu 起khởi 釋thích 結kết 初sơ 含hàm 二nhị 義nghĩa 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 於ư 次thứ 釋thích 中trung 皆giai 云vân 亦diệc 先tiên 喻dụ 境cảnh 智trí 若nhược 欲dục 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 起khởi 行hành 今kim 謂vị 初sơ 立lập 行hành 法pháp 次thứ 是thị 正chánh 明minh 行hành 相tương/tướng 法pháp 中trung 應ưng 有hữu 四tứ 義nghĩa 謂vị 境cảnh 智trí 生sanh 無vô 生sanh 也dã 今kim 文văn 但đãn 三tam 即tức 具cụ 四tứ 義nghĩa 行hành 謂vị 修tu 無vô 生sanh 行hành 破phá 生sanh 顯hiển 無vô 生sanh 也dã 然nhiên 其kỳ 所sở 以dĩ 生sanh 者giả 由do 迷mê 理lý 也dã 無vô 生sanh 者giả 由do 解giải 了liễu 於ư 理lý 也dã 此thử 中trung 所sở 以dĩ 先tiên 立lập 法pháp 之chi 與dữ 行hành 與dữ 前tiền 兩lưỡng 別biệt 所sở 以dĩ 須tu 先tiên 立lập 也dã 謂vị 闕khuyết 狹hiệp 深thâm 淺thiển 異dị 在tại 文văn 可khả 尋tầm 文văn 有hữu 三tam 義nghĩa 鏡kính 能năng 現hiện 像tượng 總tổng 喻dụ 一nhất 心tâm 生sanh 萬vạn 法pháp 也dã 法Pháp 界Giới 略lược 言ngôn 三tam 義nghĩa 因nhân 義nghĩa 性tánh 義nghĩa 所sở 依y 處xứ 義nghĩa 通thông 於ư 一nhất 切thiết 事sự 。 理lý 迷mê 悟ngộ 之chi 所sở 因nhân 依y 也dã 眼nhãn 能năng 分phân 別biệt 照chiếu 了liễu 一nhất 切thiết 故cố 喻dụ 此thử 教giáo 觀quán 智trí 也dã 青thanh 黃hoàng 以dĩ 下hạ 釋thích 上thượng 鏡kính 上thượng 中trung 所sở 現hiện 之chi 像tượng 明minh 法Pháp 界Giới 心tâm 中trung 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 法pháp 也dã 心tâm 法Pháp 界Giới 雖tuy 廣quảng 無vô 邊biên 不bất 出xuất 十thập 法Pháp 界Giới 因nhân 果quả 也dã 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 合hợp 標tiêu 次thứ 別biệt 別biệt 屬thuộc 對đối 皆giai 於ư 以dĩ 下hạ 三tam 總tổng 結kết 也dã 初sơ 標tiêu 以dĩ 八bát 色sắc 以dĩ 對đối 十thập 果quả 離ly 合hợp 之chi 異dị 開khai 白bạch 小tiểu 中trung 出xuất 二nhị 即tức 成thành 十thập 也dã 可khả 以dĩ 隨tùy 義nghĩa 消tiêu 息tức 不bất 俟sĩ 繁phồn 文văn 後hậu 文văn 具cụ 引dẫn 正Chánh 法Pháp 念niệm 經kinh 經kinh 廣quảng 釋thích 但đãn 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 明minh 義nghĩa 且thả 在tại 六lục 道đạo 故cố 今kim 義nghĩa 加gia 以dĩ 喻dụ 十thập 界giới 所sở 以dĩ 不bất 言ngôn 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 者giả 以dĩ 初sơ 心tâm 未vị 斷đoạn 惑hoặc 有hữu 漏lậu 之chi 善thiện 與dữ 人nhân 天thiên 同đồng 故cố 也dã 然nhiên 此thử 十thập 種chủng 色sắc 像tượng 鏡kính 中trung 能năng 現hiện 喻dụ 心tâm 法Pháp 界Giới 具cụ 十thập 因nhân 果quả 迷mê 故cố 有hữu 九cửu 解giải 故cố 有hữu 一nhất 迷mê 解giải 合hợp 言ngôn 有hữu 十thập 也dã 然nhiên 心tâm 性tánh 中trung 非phi 迷mê 非phi 解giải 非phi 九cửu 非phi 一nhất 從tùng 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 迷mê 有hữu 解giải 有hữu 九cửu 有hữu 一nhất 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 本bổn 末mạt 性tánh 習tập 合hợp 以dĩ 論luận 之chi 故cố 有hữu 十thập 也dã 但đãn 不bất 能năng 達đạt 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 又hựu 不bất 能năng 達đạt 迷mê 即tức 是thị 性tánh 又hựu 不bất 能năng 達đạt 九cửu 界giới 之chi 生sanh 即tức 佛Phật 界giới 無vô 生sanh 以dĩ 故cố 與dữ 圓viên 為vi 異dị 大đại 略lược 且thả 爾nhĩ 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。

自tự 下hạ 是thị 明minh 行hành 相tương/tướng 於ư 中trung 先tiên 簡giản 顯hiển 亦diệc 是thị 標tiêu 其kỳ 大đại 意ý 也dã 次thứ 正chánh 明minh 初sơ 者giả 對đối 簡giản 前tiền 兩lưỡng 顯hiển 美mỹ 此thử 一nhất 前tiền 兩lưỡng 但đãn 為vi 自tự 今kim 此thử 具cụ 自tự 他tha 又hựu 前tiền 二nhị 但đãn 滅diệt 六lục 界giới 生sanh 以dĩ 顯hiển 無vô 生sanh 今kim 則tắc 令linh 九cửu 界giới 不bất 生sanh 令linh 一nhất 佛Phật 界giới 生sanh 也dã 以dĩ 此thử 故cố 為vi 大đại 異dị 而nhi 言ngôn 生sanh 者giả 即tức 除trừ 無vô 始thỉ 障chướng 惑hoặc 令linh 隨tùy 智trí 開khai 發phát 也dã 次thứ 依y 於ư 下hạ 正chánh 明minh 行hành 相tương/tướng 有hữu 三tam 初sơ 明minh 次thứ 第đệ 修tu 三tam 種chủng 行hành 令linh 三tam 生sanh 因nhân 不bất 生sanh 次thứ 明minh 即tức 得đắc 三tam 種chủng 生sanh 界giới 不bất 生sanh 後hậu 總tổng 結kết 名danh 不bất 生sanh 初sơ 中trung 初sơ 一nhất 句cú 總tổng 標tiêu 其kỳ 行hành 宗tông 言ngôn 法Pháp 界Giới 者giả 即tức 諸chư 法pháp 理lý 性tánh 中trung 道đạo 也dã 為vi 迷mê 悟ngộ 所sở 依y 迷mê 此thử 故cố 有hữu 九cửu 解giải 此thử 故cố 有hữu 一nhất 今kim 明minh 解giải 行hành 故cố 先tiên 標tiêu 之chi 顯hiển 其kỳ 宗tông 也dã 初sơ 心tâm 稟bẩm 教giáo 知tri 有hữu 此thử 理lý 依y 之chi 起khởi 行hàng 行hàng 為vi 於ư 此thử 緣duyên 而nhi 非phi 即tức 是thị 故cố 為vi 別biệt 以dĩ 教giáo 不bất 融dung 故cố 也dã 法Pháp 界Giới 理lý 也dã 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 為vi 之chi 所sở 依y 行hành 即tức 因nhân 菩Bồ 提Đề 果quả 也dã 此thử 理lý 非phi 但đãn 難nan 行hành 亦diệc 不bất 易dị 解giải 向hướng 既ký 簡giản 於ư 藏tạng 通thông 此thử 亦diệc 異dị 於ư 圓viên 教giáo 故cố 此thử 句cú 即tức 此thử 教giáo 之chi 宗tông 體thể 也dã 思tư 之chi 思tư 之chi 。 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 正chánh 明minh 行hành 相tương/tướng 理lý 既ký 不bất 融dung 故cố 行hành 亦diệc 不bất 融dung 所sở 以dĩ 異dị 於ư 先tiên 後hậu 也dã 先tiên 明minh 拆# 觀quán 如như 前tiền 三tam 藏tạng 行hành 相tương 次thứ 用dụng 體thể 觀quán 如như 前tiền 通thông 觀quán 行hành 相tương/tướng 以dĩ 根căn 鈍độn 故cố 宜nghi 須tu 如như 此thử 然nhiên 或hoặc 前tiền 或hoặc 後hậu 。 或hoặc 為vi 正chánh 助trợ 不bất 必tất 一nhất 向hướng 約ước 位vị 對đối 於ư 信tín 住trụ 知tri 之chi 思tư 之chi 由do 兩lưỡng 觀quán 故cố 能năng 除trừ 四tứ 住trụ 此thử 當đương 入nhập 空không 十thập 住trụ 位vị 也dã 次thứ 即tức 出xuất 假giả 照chiếu 世thế 俗tục 智trí 亦diệc 名danh 無vô 知tri 亦diệc 名danh 塵trần 沙sa 障chướng 事sự 之chi 惑hoặc 簡giản 非phi 同đồng 體thể 障chướng 理lý 故cố 曰viết 容dung 塵trần 此thử 即tức 十thập 行hành 位vị 也dã 實thật 慧tuệ 即tức 十thập 向hướng 中trung 修tu 入nhập 初Sơ 地Địa 時thời 分phần/phân 得đắc 根căn 本bổn 不bất 生sanh 根căn 本bổn 只chỉ 是thị 無vô 明minh 諸chư 惑hoặc 之chi 所sở 依y 故cố 又hựu 根căn 本bổn 即tức 中trung 理lý 得đắc 此thử 中trung 理lý 故cố 無vô 明minh 不bất 生sanh 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 此thử 三tam 即tức 五ngũ 住trụ 開khai 無vô 明minh 惑hoặc 中trung 出xuất 障chướng 事sự 障chướng 理lý 麤thô 細tế 之chi 異dị 故cố 成thành 三tam 也dã 勝thắng 鬘man 經kinh 中trung 有hữu 此thử 名danh 義nghĩa 故cố 淨tịnh 名danh 經kinh 疏sớ/sơ 中trung 出xuất 此thử 名danh 也dã 餘dư 處xứ 多đa 無vô 此thử 下hạ 明minh 即tức 三tam 果quả 不bất 生sanh 果quả 由do 因nhân 生sanh 因nhân 既ký 不bất 生sanh 果quả 固cố 無vô 三tam 種chủng 果quả 無vô 此thử 三tam 果quả 只chỉ 是thị 無vô 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 於ư 變biến 易dị 生sanh 死tử 中trung 開khai 出xuất 方phương 便tiện 故cố 成thành 三tam 也dã 然nhiên 實thật 報báo 之chi 言ngôn 有hữu 分phần/phân 有hữu 極cực 今kim 從tùng 通thông 說thuyết 故cố 且thả 云vân 爾nhĩ 若nhược 別biệt 委ủy 明minh 非phi 此thử 中trung 意ý 在tại 餘dư 說thuyết 也dã 下hạ 文văn 更cánh 明minh 之chi 故cố 不bất 俟sĩ 言ngôn 也dã 生sanh 亦diệc 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 名danh 也dã 或hoặc 云vân 以dĩ 世thế 間gian 生sanh 死tử 。 與dữ 涅Niết 槃Bàn 相tương 對đối 明minh 不bất 此thử 二nhị 故cố 言ngôn 生sanh 不bất 生sanh 也dã 今kim 謂vị 亦diệc 可khả 分phân 段đoạn 變biến 易dị 相tương 對đối 以dĩ 二nhị 並tịnh 生sanh 死tử 故cố 不bất 此thử 二nhị 生sanh 故cố 名danh 不bất 生sanh 故cố 後hậu 約ước 分phân 段đoạn 生sanh 況huống 顯hiển 變biến 易dị 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 又hựu 只chỉ 可khả 云vân 無vô 三tam 種chủng 因nhân 果quả 之chi 生sanh 故cố 言ngôn 生sanh 不bất 生sanh 既ký 不bất 生sanh 於ư 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 。 於ư 滅diệt 如như 前tiền 所sở 明minh 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 之chi 義nghĩa 故cố 言ngôn 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 。 以dĩ 此thử 諸chư 義nghĩa 名danh 無vô 生sanh 也dã 結kết 者giả 如như 此thử 所sở 說thuyết 。 不bất 同đồng 於ư 前tiền 又hựu 異dị 於ư 後hậu 故cố 是thị 此thử 別biệt 教giáo 行hành 相tương/tướng 也dã 。

下hạ 是thị 第đệ 四tứ 約ước 圓viên 釋thích 者giả 亦diệc 標tiêu 起khởi 釋thích 結kết 釋thích 中trung 前tiền 之chi 兩lưỡng 教giáo 法pháp 同đồng 行hành 別biệt 故cố 通thông 直trực 明minh 觀quán 別biệt 異dị 前tiền 兩lưỡng 故cố 先tiên 立lập 法pháp 次thứ 明minh 修tu 行hành 今kim 圓viên 與dữ 別biệt 法pháp 同đồng 而nhi 行hành 別biệt 故cố 亦diệc 直trực 明minh 修tu 行hành 不bất 復phục 更cánh 立lập 法pháp 也dã 於ư 中trung 初sơ 總tổng 次thứ 別biệt 總tổng 謂vị 通thông 觀quán 十thập 界giới 因nhân 果quả 同đồng 一nhất 實thật 相tướng 別biệt 謂vị 三tam 障chướng 即tức 是thị 三tam 德đức 如như 是thị 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 皆giai 悉tất 無vô 方phương 故cố 為vi 圓viên 觀quán 初sơ 中trung 有hữu 喻dụ 有hữu 合hợp 喻dụ 中trung 簡giản 方phương 顯hiển 圓viên 有hữu 標tiêu 有hữu 釋thích 標tiêu 中trung 三tam 句cú 初sơ 一nhất 正chánh 示thị 圓viên 觀quán 次thứ 二nhị 遮già 方phương 顯hiển 圓viên 方phương 即tức 前tiền 之chi 別biệt 也dã 鏡kính 有hữu 三tam 義nghĩa 謂vị 體thể 用dụng 及cập 不bất 二nhị 也dã 體thể 即tức 其kỳ 形hình 狀trạng 也dã 用dụng 即tức 其kỳ 能năng 具cụ 萬vạn 像tượng 也dã 不bất 二nhị 者giả 體thể 用dụng 皆giai 不bất 二nhị 也dã 喻dụ 於ư 法pháp 體thể 無vô 方phương 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 無vô 非phi 一nhất 實thật 相tướng 也dã 一nhất 切thiết 生sanh 法pháp 。 同đồng 一nhất 無vô 生sanh 法pháp 也dã 以dĩ 下hạ 二nhị 句cú 簡giản 顯hiển 兩lưỡng 觀quán 顯hiển 圓viên 是thị 別biệt 兩lưỡng 不bất 即tức 圓viên 故cố 簡giản 顯hiển 也dã 下hạ 是thị 釋thích 釋thích 前tiền 二nhị 也dã 仍nhưng 先tiên 釋thích 簡giản 別biệt 後hậu 釋thích 顯hiển 圓viên 初sơ 有hữu 四tứ 句cú 釋thích 前tiền 兩lưỡng 不bất 初sơ 兩lưỡng 釋thích 前tiền 初sơ 句cú 明minh 闇ám 即tức 迷mê 解giải 迷mê 解giải 有hữu 通thông 別biệt 別biệt 論luận 六lục 道đạo 四tứ 聖thánh 通thông 論luận 迷mê 即tức 九cửu 界giới 解giải 即tức 佛Phật 界giới 圓viên 觀quán 不bất 二nhị 故cố 非phi 二nhị 也dã 形hình 容dung 釋thích 前tiền 形hình 字tự 檠# 像tượng 釋thích 前tiền 像tượng 字tự 故cố 此thử 兩lưỡng 句cú 共cộng 是thị 釋thích 前tiền 最tối 下hạ 一nhất 句cú 形hình 容dung 即tức 十thập 界giới 因nhân 檠# 像tượng 即tức 十thập 界giới 果quả 以dĩ 迷mê 解giải 故cố 有hữu 十thập 界giới 因nhân 果quả 別biệt 故cố 如như 是thị 圓viên 同đồng 一nhất 實thật 無vô 所sở 可khả 取thủ 故cố 並tịnh 不phủ 也dã 文văn 中trung 檠# 字tự 有hữu 言ngôn 字tự 誤ngộ 應ưng 作tác 警cảnh 字tự 謂vị 古cổ 人nhân 或hoặc 借tá 用dụng 此thử 為vi 境cảnh 界giới 字tự 像tượng 即tức 是thị 境cảnh 可khả 緣duyên 對đối 故cố 若nhược 依y 檠# 字tự 音âm 臣thần 京kinh 反phản 所sở 以dĩ 正chánh 弓cung 全toàn 乖quai 義nghĩa 意ý 今kim 謂vị 此thử 釋thích 迂# 之chi 甚thậm 矣hĩ 正chánh 應ưng 作tác 擎kình 音âm 同đồng 於ư 上thượng 檠# 訓huấn 舉cử 也dã 即tức 柱trụ 鏡kính 之chi 具cụ 也dã 亦diệc 如như 世thế 俗tục 呼hô 燈đăng 樹thụ 亦diệc 為vi 燈đăng 檠# 皆giai 多đa 以dĩ 木mộc 為vi 之chi 故cố 借tá 用dụng 此thử 字tự 世thế 俗tục 此thử 類loại 多đa 矣hĩ 且thả 等đẳng 是thị 借tá 用dụng 借tá 檠# 為vi 擎kình 者giả 有hữu 愚ngu 於ư 警cảnh 為vi 境cảnh 必tất 以dĩ 為vi 誤ngộ 亦diệc 云vân 應ưng 作tác 影ảnh 像tượng 對đối 上thượng 形hình 容dung 義nghĩa 甚thậm 雅nhã 當đương 如như 此thử 兩lưỡng 釋thích 並tịnh 為vi 要yếu 會hội 不bất 同đồng 前tiền 之chi 迂# 後hậu 學học 宜nghi 其kỳ 評bình 之chi 但đãn 觀quán 以dĩ 下hạ 釋thích 前tiền 最tối 初sơ 標tiêu 圓viên 觀quán 也dã 即tức 妙diệu 無vô 方phương 也dã 團đoàn 圓viên 妙diệu 也dã 無vô 際tế 畔bạn 等đẳng 彰chương 其kỳ 妙diệu 狀trạng 即tức 無vô 方phương 也dã 四tứ 雙song 八bát 隻chỉ 並tịnh 是thị 方phương 也dã 無vô 以dĩ 觀quán 貫quán 之chi 故cố 無vô 方phương 矣hĩ 既ký 圓viên 則tắc 無vô 分phần/phân 限hạn 故cố 非phi 際tế 畔bạn 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 無vô 橫hoạnh/hoành 竪thụ 無vô 迷mê 解giải 無vô 佛Phật 眾chúng 生sanh 正chánh 明minh 此thử 等đẳng 方phương 物vật 皆giai 即tức 無vô 方phương 故cố 並tịnh 圓viên 也dã 次thứ 下hạ 約ước 法pháp 合hợp 中trung 合hợp 前tiền 二nhị 也dã 初sơ 合hợp 前tiền 無vô 方phương 次thứ 合hợp 前tiền 顯hiển 圓viên 初sơ 中trung 初sơ 一nhất 句cú 總tổng 合hợp 下hạ 三tam 別biệt 合hợp 以dĩ 前tiền 喻dụ 中trung 不bất 出xuất 十thập 界giới 故cố 今kim 合hợp 中trung 雖tuy 約ước 總tổng 別biệt 要yếu 不bất 出xuất 於ư 十thập 也dã 此thử 句cú 舉cử 下hạ 三tam 別biệt 明minh 善thiện 惡ác 即tức 十thập 中trung 初sơ 六lục 凡phàm 也dã 邪tà 正chánh 即tức 前tiền 世thế 六lục 及cập 出xuất 世thế 四tứ 小tiểu 大đại 直trực 就tựu 出xuất 世thế 四tứ 聖thánh 以dĩ 辨biện 小tiểu 即tức 二Nhị 乘Thừa 大đại 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 也dã 雖tuy 此thử 差sai 別biệt 終chung 不bất 於ư 出xuất 十thập 界giới 並tịnh 皆giai 限hạn 絕tuyệt 即tức 方phương 而nhi 圓viên 不bất 同đồng 前tiền 方phương 定định 差sai 別biệt 也dã 下hạ 是thị 合hợp 前tiền 圓viên 觀quán 唯duy 一nhất 實thật 也dã 實thật 相tướng 即tức 無vô 相tướng 也dã 。 法pháp 性tánh 即tức 無vô 性tánh 也dã 佛Phật 法Pháp 者giả 此thử 無vô 性tánh 相tướng 是thị 佛Phật 妙diệu 人nhân 之chi 所sở 覺giác 了liễu 。 又hựu 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 所sở 。 師sư 範phạm 故cố 云vân 佛Phật 法Pháp 舉cử 人nhân 以dĩ 顯hiển 法pháp 也dã 又hựu 正chánh 明minh 九cửu 界giới 性tánh 相tướng 等đẳng 者giả 皆giai 佛Phật 界giới 法pháp 如như 後hậu 所sở 舉cử 釋thích 故cố 也dã 下hạ 又hựu 引dẫn 證chứng 此thử 明minh 十thập 界giới 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 悉tất 是thị 實thật 相tướng 一nhất 佛Phật 因nhân 果quả 也dã 即tức 九cửu 方phương 皆giai 圓viên 也dã 是thị 總tổng 明minh 上thượng 一nhất 切thiết 生sanh 法pháp 。 皆giai 即tức 無vô 生sanh 法pháp 也dã 。

下hạ 是thị 別biệt 約ước 三tam 障chướng 除trừ 生sanh 法pháp 明minh 即tức 無vô 生sanh 觀quán 也dã 亦diệc 如như 上thượng 文văn 有hữu 總tổng 別biệt 無vô 生sanh 觀quán 之chi 義nghĩa 中trung 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 分phân 段đoạn 後hậu 況huống 以dĩ 顯hiển 變biến 易dị 初sơ 中trung 義nghĩa 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 總tổng 標tiêu 三tam 障chướng 除trừ 生sanh 法pháp 即tức 是thị 不bất 生sanh 。 次thứ 釋thích 別biệt 明minh 三tam 障chướng 即tức 是thị 三tam 德đức 三Tam 明Minh 既ký 即tức 三tam 德đức 故cố 即tức 不bất 生sanh 四tứ 結kết 三tam 一nhất 無vô 方phương 故cố 是thị 圓viên 無vô 生sanh 義nghĩa 初sơ 中trung 師sư 云vân 生sanh 即tức 是thị 苦khổ 有hữu 云vân 文văn 脫thoát 苦khổ 字tự 今kim 謂vị 脫thoát 字tự 義nghĩa 當đương 此thử 三tam 更cánh 互hỗ 起khởi 滅diệt 如như 前tiền 所sở 明minh 故cố 皆giai 是thị 生sanh 法pháp 既ký 是thị 緣duyên 起khởi 緣duyên 無vô 定định 性tánh 故cố 生sanh 即tức 無vô 生sanh 生sanh 既ký 即tức 無vô 無vô 豈khởi 復phục 有hữu 故cố 無vô 生sanh 亦diệc 不bất 生sanh 。 總tổng 無vô 此thử 二nhị 曰viết 無vô 生sanh 也dã 次thứ 三tam 別biệt 者giả 意ý 明minh 迷mê 故cố 三tam 是thị 為vi 非phi 解giải 故cố 三tam 非phi 即tức 是thị 當đương 知tri 至chí 理lý 寂tịch 絕tuyệt 無vô 是thị 無vô 非phi 。 後hậu 二nhị 因nhân 有hữu 是thị 非phi 也dã 初sơ 明minh 非phi 法pháp 即tức 法pháp 次thứ 明minh 無vô 明minh 即tức 明minh 三Tam 明Minh 縛phược 即tức 是thị 脫thoát 若nhược 別biệt 教giáo 中trung 既ký 非phi 圓viên 義nghĩa 不bất 顯hiển 了liễu 則tắc 不bất 得đắc 然nhiên 今kim 以dĩ 圓viên 故cố 爾nhĩ 也dã 下hạ 明minh 三tam 既ký 即tức 三tam 德đức 故cố 三tam 種chủng 生sanh 即tức 三tam 不bất 生sanh 同đồng 大đại 涅Niết 槃Bàn 一nhất 法pháp 故cố 也dã 故cố 大đại 經kinh 名danh 涅Niết 槃Bàn 名danh 無vô 生sanh 也dã 四tứ 結kết 四tứ 句cú 融dung 即tức 以dĩ 顯hiển 圓viên 義nghĩa 可khả 知tri 此thử 即tức 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 義nghĩa 盡tận 於ư 此thử 矣hĩ 應ưng 移di 後hậu 結kết 況huống 之chi 文văn 於ư 此thử 中trung 安an 之chi 然nhiên 此thử 約ước 教giáo 意ý 者giả 須tu 辨biện 教giáo 分phân 齊tề 判phán 其kỳ 權quyền 實thật 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 結kết 彰chương 此thử 四tứ 義nghĩa 方phương 是thị 此thử 經Kinh 約ước 教giáo 之chi 義nghĩa 今kim 文văn 於ư 四tứ 義nghĩa 中trung 但đãn 有hữu 初sơ 一nhất 餘dư 可khả 準chuẩn 例lệ 前tiền 後hậu 故cố 略lược 直trực 注chú (# 云vân 云vân )# 若nhược 欲dục 知tri 者giả 如như 向hướng 四tứ 教giáo 種chủng 初sơ 令linh 滅diệt 生sanh 會hội 於ư 無vô 生sanh 次thứ 能năng 達đạt 生sanh 即tức 是thị 無vô 生sanh 三tam 令linh 次thứ 第đệ 滅diệt 一nhất 切thiết 生sanh 以dĩ 會hội 無vô 生sanh 四tứ 能năng 於ư 一nhất 切thiết 。 生sanh 皆giai 即tức 無vô 生sanh 也dã 前tiền 三tam 是thị 權quyền 無vô 生sanh 後hậu 一nhất 是thị 實thật 此thử 即tức 是thị 相tương 待đãi 破phá 顯hiển 義nghĩa 也dã 前tiền 三tam 即tức 後hậu 一nhất 更cánh 無vô 有hữu 偏thiên 權quyền 同đồng 一nhất 圓viên 實thật 即tức 開khai 顯hiển 絕tuyệt 待đãi 意ý 也dã 今kim 經kinh 即tức 正chánh 是thị 開khai 顯hiển 絕tuyệt 待đãi 阿a 若nhược 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 也dã 則tắc 一nhất 部bộ 盡tận 歸quy 此thử 門môn 此thử 一nhất 既ký 爾nhĩ 餘dư 門môn 亦diệc 爾nhĩ 一nhất 一nhất 皆giai 絕tuyệt 待đãi 故cố 也dã 得đắc 此thử 一nhất 意ý 其kỳ 餘dư 名danh 義nghĩa 並tịnh 可khả 準chuẩn 知tri 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 能năng 異dị 餘dư 教giáo 雖tuy 復phục 讚tán 揚dương 不bất 能năng 稱xưng 美mỹ 皃# 妙diệu 思tư 之chi 思tư 之chi 。 正chánh 意ý 在tại 此thử 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 若nhược 約ước 餘dư 義nghĩa 非phi 此thử 中trung 之chi 意ý 幸hạnh 熟thục 詳tường 之chi 下hạ 結kết 況huống 者giả 以dĩ 麤thô 重trọng/trùng 況huống 顯hiển 輕khinh 細tế 也dã 以dĩ 生sanh 死tử 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 分phân 段đoạn 變biến 易dị 亦diệc 名danh 界giới 內nội 外ngoại 即tức 是thị 麤thô 細tế 前tiền 已dĩ 約ước 極cực 麤thô 重trọng/trùng 故cố 此thử 更cánh 況huống 顯hiển 於ư 輕khinh 細tế 此thử 意ý 者giả 正chánh 明minh 此thử 經Kinh 開khai 顯hiển 有hữu 通thông 別biệt 之chi 義nghĩa 麤thô 細tế 盡tận 開khai 故cố 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 此thử 意ý 亦diệc 非phi 聊liêu 爾nhĩ 宜nghi 更cánh 善thiện 詳tường 之chi 。

次thứ 下hạ 約ước 本bổn 迹tích 者giả 無vô 生sanh 釋thích 中trung 第đệ 三Tam 明Minh 久cửu 近cận 也dã 文văn 雖tuy 不bất 難nan 意ý 要yếu 不bất 易dị 何hà 者giả 經kinh 有hữu 二nhị 文văn 一nhất 約ước 一nhất 多đa 以dĩ 開khai 顯hiển 二nhị 就tựu 久cửu 近cận 以dĩ 開khai 顯hiển 能năng 化hóa 所sở 化hóa 人nhân 之chi 與dữ 法pháp 不bất 逾du 此thử 二nhị 一nhất 經kinh 之chi 義nghĩa 都đô 由do 此thử 二nhị 故cố 文văn 云vân 此thử 經Kinh 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 即tức 橫hoạnh/hoành 竪thụ 之chi 要yếu 盡tận 於ư 此thử 矣hĩ 向hướng 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 已dĩ 約ước 一nhất 多đa 論luận 開khai 顯hiển 竟cánh 今kim 此thử 即tức 當đương 第đệ 二nhị 意ý 也dã 若nhược 但đãn 前tiền 一nhất 未vị 盡tận 其kỳ 義nghĩa 不bất 會hội 經kinh 文văn 故cố 須tu 此thử 釋thích 然nhiên 佛Phật 猶do 未vị 發phát 迹tích 弟đệ 子tử 先tiên 顯hiển 本bổn 者giả 為vi 師sư 而nhi 作tác 先tiên 漸tiệm 故cố 也dã 後hậu 文văn 自tự 有hữu 料liệu 簡giản 不bất 俟sĩ 此thử 繁phồn 於ư 文văn 有hữu 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 本bổn 迹tích 後hậu 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 初sơ 意ý 有hữu 五ngũ 初sơ 明minh 從tùng 其kỳ 本bổn 以dĩ 垂thùy 迹tích 次thứ 明minh 其kỳ 迹tích 三tam 即tức 迹tích 而nhi 本bổn 四tứ 明minh 本bổn 迹tích 體thể 用dụng 無vô 方phương 五ngũ 明minh 息tức 用dụng 歸quy 體thể 初sơ 標tiêu 其kỳ 本bổn 本bổn 者giả 久cửu 也dã 對đối 於ư 迹tích 也dã 自tự 對đối 於ư 他tha 垂thùy 迹tích 為vi 物vật 也dã 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 者giả 據cứ 後hậu 引dẫn 證chứng 之chi 文văn 故cố 知tri 爾nhĩ 也dã 雖tuy 知tri 其kỳ 文văn 何hà 以dĩ 知tri 必tất 此thử 門môn 驗nghiệm 迹tích 以dĩ 知tri 本bổn 也dã 與dữ 佛Phật 同đồng 異dị 者giả 此thử 不bất 可khả 得đắc 。 知tri 但đãn 知tri 其kỳ 有hữu 本bổn 不bất 可khả 定định 其kỳ 長trường 短đoản 後hậu 文văn 自tự 見kiến 次thứ 明minh 其kỳ 迹tích 即tức 五ngũ 時thời 為vi 物vật 也dã 前tiền 四tứ 此thử 五ngũ 橫hoạnh/hoành 竪thụ 互hỗ 現hiện 耳nhĩ 文văn 但đãn 四tứ 者giả 四tứ 即tức 五ngũ 也dã 大đại 經Kinh 云vân 凡phàm 夫phu 如như 乳nhũ 即tức 示thị 為vi 凡phàm 夫phu 初sơ 不bất 受thọ 大đại 化hóa 如như 後hậu 信tín 解giải 中trung 釋thích 也dã 示thị 迹tích 本bổn 為vi 利lợi 物vật 故cố 一nhất 一nhất 初sơ 皆giai 先tiên 明minh 其kỳ 由do 也dã 此thử 漸tiệm 次thứ 第đệ 之chi 義nghĩa 上thượng 釋thích 如như 是thị 約ước 教giáo 之chi 中trung 已dĩ 論luận 之chi 竟cánh 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 不bất 繁phồn 更cánh 說thuyết 而nhi 其kỳ 本bổn 下hạ 是thị 三tam 即tức 迹tích 以dĩ 彰chương 其kỳ 本bổn 仍nhưng 向hướng 迹tích 以dĩ 明minh 即tức 本bổn 故cố 云vân 而nhi 其kỳ 等đẳng 也dã 言ngôn 已dĩ 本bổn 住trụ 非phi 始thỉ 今kim 也dã 若nhược 聞văn 以dĩ 下hạ 是thị 四tứ 明minh 其kỳ 體thể 用dụng 無vô 方phương 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 也dã 將tương 明minh 其kỳ 義nghĩa 仍nhưng 先tiên 引dẫn 教giáo 明minh 其kỳ 所sở 以dĩ 阿a 字tự 是thị 詮thuyên 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 聞văn 一nhất 無vô 生sanh 即tức 知tri 四tứ 義nghĩa 明minh 一nhất 即tức 四tứ 故cố 也dã 四tứ 句cú 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 解giải 一nhất 即tức 解giải 一nhất 切thiết 也dã 謂vị 知tri 生sanh 即tức 無vô 生sanh 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 雙song 非phi 兩lưỡng 存tồn 無vô 生sanh 既ký 爾nhĩ 本bổn 迹tích 例lệ 然nhiên 謂vị 本bổn 即tức 迹tích 迹tích 而nhi 即tức 本bổn 等đẳng 也dã 眾chúng 生sanh 以dĩ 下hạ 第đệ 五ngũ 明minh 若nhược 所sở 能năng 會hội 入nhập 圓viên 無vô 生sanh 別biệt 能năng 化hóa 恩ân 用dụng 以dĩ 歸quy 體thể 矣hĩ 以dĩ 所sở 會hội 圓viên 道đạo 圓viên 道đạo 即tức 向hướng 四tứ 句cú 無vô 方phương 者giả 也dã 物vật 未vị 會hội 於ư 此thử 妙diệu 則tắc 大đại 事sự 未vị 畢tất 會hội 則tắc 畢tất 矣hĩ 故cố 文văn 云vân 今kim 者giả 已dĩ 滿mãn 足túc 。 主chủ 既ký 如như 此thử 伴bạn 固cố 其kỳ 然nhiên 所sở 以dĩ 三tam 周chu 之chi 後hậu 即tức 皆giai 發phát 迹tích 顯hiển 本bổn 良lương 有hữu 以dĩ 矣hĩ 上thượng 是thị 初sơ 明minh 本bổn 迹tích 畢tất 下hạ 是thị 次thứ 引dẫn 證chứng 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 引dẫn 當đương 文văn 證chứng 其kỳ 迹tích 次thứ 引dẫn 阿a 含hàm 驗nghiệm 其kỳ 本bổn 初sơ 中trung 品phẩm 初sơ 長trường/trưởng 行hành 因nhân 富phú 那na 請thỉnh 發phát 故cố 初sơ 廣quảng 顯hiển 其kỳ 迹tích 頌tụng 中trung 通thông 發phát 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 迹tích 今kim 且thả 引dẫn 初sơ 所sở 因nhân 之chi 文văn 意ý 實thật 在tại 於ư 通thông 明minh 一nhất 切thiết 阿a 若nhược 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 下hạ 文văn 既ký 明minh 九cửu 十thập 億ức 佛Phật 。 所sở 五ngũ 時thời 利lợi 物vật 今kim 且thả 明minh 其kỳ 一nhất 世thế 故cố 不bất 可khả 具cụ 足túc 說thuyết 也dã 以dĩ 此thử 知tri 其kỳ 本bổn 迹tích 廣quảng 遠viễn 不bất 約ước 此thử 釋thích 何hà 以dĩ 能năng 彰chương 之chi 哉tai 次thứ 引dẫn 阿a 含hàm 者giả 重trọng/trùng 成thành 前tiền 之chi 義nghĩa 也dã 即tức 彼bỉ 雜tạp 阿a 含hàm 經kinh 也dã 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 。 夜dạ 天thiên 小tiểu 雨vũ 時thời 告cáo 。

阿A 難Nan 汝nhữ 以dĩ 蓋cái 覆phú 燈đăng 隨tùy 我ngã 後hậu 行hành 阿A 難Nan 受thọ 教giáo 。 而nhi 至chí 一nhất 處xứ 佛Phật 便tiện 微vi 笑tiếu 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 佛Phật 言ngôn 非phi 無vô 因nhân 緣duyên 。 汝nhữ 今kim 持trì 蓋cái 隨tùy 我ngã 我ngã 見kiến 梵Phạm 王Vương 持trì 蓋cái 燈đăng 隨tùy 陳trần 如như 後hậu 此thử 正chánh 寄ký 迹tích 密mật 表biểu 其kỳ 本bổn 行hạnh 此thử 知tri 其kỳ 本bổn 高cao 廣quảng 矣hĩ 所sở 以dĩ 梵Phạm 王Vương 持trì 而nhi 隨tùy 隱ẩn 其kỳ 後hậu 者giả 先tiên 雖tuy 不bất 釋thích 亦diệc 可khả 義nghĩa 推thôi 以dĩ 知tri 何hà 者giả 據cứ 彼bỉ 典điển 籍tịch 舉cử 世thế 共cộng 推thôi 梵Phạm 王Vương 以dĩ 為vi 生sanh 本bổn 其kỳ 亦diệc 自tự 謂vị 之chi 然nhiên 故cố 下hạ 文văn 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 之chi 父phụ 。 又hựu 經kinh 中trung 明minh 彼bỉ 四tứ 姓tánh 皆giai 從tùng 梵Phạm 王Vương 所sở 生sanh 故cố 為vi 生sanh 本bổn 明minh 矣hĩ 今kim 阿a 若nhược 久cửu 住trụ 無vô 生sanh 之chi 本bổn 則tắc 世thế 間gian 生sanh 之chi 存tồn 亡vong 靡mĩ 不bất 由do 之chi 。 故cố 雖tuy 為vi 生sanh 主chủ 不bất 得đắc 不bất 尊tôn 奉phụng 於ư 無vô 生sanh 之chi 主chủ 以dĩ 此thử 益ích 知tri 其kỳ 本bổn 高cao 矣hĩ 向hướng 來lai 消tiêu 釋thích 文văn 相tương/tướng 雖tuy 略lược 可khả 知tri 仍nhưng 更cánh 少thiểu 要yếu 須tu 會hội 何hà 者giả 約ước 教giáo 本bổn 迹tích 同đồng 顯hiển 經kinh 之chi 要yếu 致trí 解giải 釋thích 勢thế 數số 亦diệc 皆giai 相tương/tướng 同đồng 教giáo 中trung 之chi 要yếu 有hữu 四tứ 如như 前tiền 所sở 明minh 於ư 此thử 釋thích 中trung 亦diệc 須tu 知tri 其kỳ 四tứ 矣hĩ 何hà 者giả 分phân 別biệt 本bổn 迹tích 判phán 開khai 結kết 會hội 文văn 中trung 初sơ 一nhất 標tiêu 其kỳ 本bổn 次thứ 五ngũ 明minh 其kỳ 迹tích 即tức 辨biện 本bổn 迹tích 也dã 二nhị 名danh 既ký 立lập 權quyền 實thật 麤thô 妙diệu 之chi 義nghĩa 自tự 形hình 即tức 判phán 相tương 待đãi 義nghĩa 也dã 既ký 明minh 從tùng 本bổn 以dĩ 垂thùy 迹tích 次thứ 結kết 迹tích 以dĩ 歸quy 本bổn 明minh 本bổn 迹tích 相tương/tướng 即tức 四tứ 句cú 無vô 方phương 體thể 用dụng 俱câu 寂tịch 即tức 開khai 絕tuyệt 義nghĩa 矣hĩ 如như 此thử 之chi 義nghĩa 。 即tức 此thử 經Kinh 無vô 生sanh 之chi 要yếu 致trí 即tức 第đệ 四tứ 意ý 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 觀quán 者giả 彰chương 既ký 得đắc 者giả 之chi 由do 令linh 未vị 得đắc 者giả 因nhân 致trí 故cố 也dã 既ký 開khai 會hội 之chi 後hậu 唯duy 一nhất 絕tuyệt 待đãi 觀quán 也dã 然nhiên 能năng 了liễu 一nhất 心tâm 十thập 界giới 因nhân 果quả 即tức 空không 假giả 中trung 則tắc 三tam 因nhân 三tam 果quả 生sanh 法pháp 皆giai 即tức 不bất 生sanh 已dĩ 具cụ 如như 前tiền 明minh 他tha 即tức 已dĩ 故cố 云vân 可khả 知tri 不bất 繁phồn 更cánh 說thuyết 也dã 如như 是thị 達đạt 者giả 阿a 若nhược 之chi 人nhân 豈khởi 遠viễn 乎hồ 哉tai 可khả 即tức 謂vị 矣hĩ 阿a 若nhược 既ký 爾nhĩ 自tự 餘dư 一nhất 切thiết 。 並tịnh 可khả 例lệ 知tri 雖tuy 知tri 皆giai 即tức 須tu 知tri 其kỳ 六lục 不bất 然nhiên 僭# 逼bức 之chi 過quá 亦diệc 非phi 遠viễn 矣hĩ 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。

次thứ 釋Thích 迦Ca 葉diệp 者giả 先tiên 須tu 識thức 此thử 名danh 題đề 乃nãi 可khả 會hội 於ư 疏sớ/sơ 文văn 應ưng 知tri 迦Ca 葉Diếp 是thị 其kỳ 姓tánh 名danh 摩ma 訶ha 是thị 歎thán 美mỹ 其kỳ 德đức 行hạnh 從tùng 此thử 名danh 行hành 合hợp 言ngôn 之chi 也dã 又hựu 是thị 先tiên 是thị 後hậu 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 故cố 也dã 又hựu 是thị 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 合hợp 以dĩ 言ngôn 之chi 故cố 也dã 例lệ 前tiền 阿a 若nhược 姓tánh 名danh 勢thế 數số 同đồng 也dã 文văn 中trung 大đại 為vi 兩lưỡng 別biệt 初sơ 以dĩ 三tam 義nghĩa 釋thích 其kỳ 姓tánh 名danh 次thứ 廣quảng 約ước 德đức 行hạnh 釋thích 於ư 摩ma 訶ha 大đại 義nghĩa 如như 前tiền 陳trần 如như 經kinh 則tắc 名danh 前tiền 姓tánh 後hậu 釋thích 則tắc 先tiên 姓tánh 後hậu 名danh 各các 從tùng 其kỳ 便tiện 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 言ngôn 三tam 義nghĩa 者giả 初sơ 釋thích 其kỳ 姓tánh 次thứ 釋thích 其kỳ 名danh 後hậu 釋thích 其kỳ 號hiệu 就tựu 初sơ 姓tánh 中trung 自tự 復phục 三tam 別biệt 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 標tiêu 釋thích 在tại 文văn 易dị 見kiến 初sơ 翻phiên 名danh 出xuất 文Văn 殊Thù 問vấn 經kinh 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。 人nhân 之chi 大đại 姓tánh 四tứ 族tộc 之chi 中trung 婆bà 羅la 種chủng 況huống 神thần 仙tiên 之chi 後hậu 即tức 彼bỉ 方phương 之chi 甲giáp 族tộc 也dã 言ngôn 學học 道Đạo 者giả 即tức 學học 神thần 仙tiên 之chi 道đạo 感cảm 而nhi 應ưng 也dã 此thử 方phương 亦diệc 有hữu 其kỳ 事sự 如như 易dị 云vân 河hà 出xuất 圖đồ 洛lạc 出xuất 書thư 聖thánh 人nhân 則tắc 之chi 彼bỉ 伏phục 義nghĩa 繫hệ 天thiên 而nhi 治trị 感cảm 河hà 圖đồ 畫họa 八bát 卦# 而nhi 現hiện 夏hạ 禹vũ 治trị 水thủy 神thần 龜quy 負phụ 書thư 而nhi 出xuất 於ư 洛lạc 洪hồng 範phạm 九cửu 疇trù 是thị 也dã 俱câu 從tùng 德đức 之chi 感cảm 致trí 故cố 其kỳ 類loại 矣hĩ 而nhi 言ngôn 氏thị 者giả 或hoặc 言ngôn 姓tánh 或hoặc 言ngôn 族tộc 然nhiên 初sơ 得đắc 則tắc 為vi 姓tánh 在tại 後hậu 則tắc 稱xưng 氏thị 氏thị 者giả 是thị 也dã 言ngôn 是thị 彼bỉ 姓tánh 之chi 後hậu 也dã 氏thị 字tự 無vô 點điểm 著trước 點điểm 音âm 同đồng 精tinh 字tự 縣huyện 邑ấp 之chi 名danh 傳truyền 寫tả 多đa 謬mậu 知tri 之chi 知tri 之chi 次thứ 引dẫn 真Chân 諦Đế 所sở 釋thích 即tức 第đệ 二nhị 義nghĩa 釋thích 云vân 餘dư 光quang 者giả 有hữu 人nhân 釋thích 云vân 迦Ca 葉Diếp 之chi 光quang 以dĩ 望vọng 其kỳ 祖tổ 仙tiên 光quang 故cố 為vi 餘dư 也dã 今kim 謂vị 此thử 釋thích 謬mậu 妄vọng 之chi 甚thậm 正chánh 謂vị 餘dư 人nhân 餘dư 物vật 之chi 光quang 名danh 為vi 餘dư 也dã 故cố 他tha 人nhân 釋thích 云vân 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 飲ẩm 蔽tế 彼bỉ 日nhật 月nguyệt 之chi 光quang 。 今kim 此thử 聖thánh 者giả 是thị 彼bỉ 之chi 種chủng 故cố 也dã 或hoặc 即tức 飲ẩm 字tự 誤ngộ 為vi 餘dư 也dã 次thứ 第đệ 三tam 義nghĩa 者giả 此thử 含hàm 兩lưỡng 義nghĩa 一nhất 者giả 猶do 言ngôn 其kỳ 祖tổ 彰chương 是thị 其kỳ 後hậu 二nhị 者giả 即tức 身thân 言ngôn 其kỳ 自tự 身thân 以dĩ 對đối 其kỳ 先tiên 祖tổ 故cố 云vân 亦diệc 也dã 故cố 他tha 人nhân 云vân 又hựu 此thử 聖thánh 者giả 亦diệc 自tự 有hữu 光quang 能năng 飲ẩm 日nhật 月nguyệt 之chi 光quang 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 此thử 前tiền 三tam 義nghĩa 並tịnh 是thị 其kỳ 姓tánh 即tức 以dĩ 姓tánh 為vi 名danh 也dã 若nhược 言ngôn 自tự 有hữu 光quang 明minh 。 飲ẩm 映ánh 即tức 兼kiêm 從tùng 其kỳ 德đức 狀trạng 以dĩ 為vi 名danh 也dã 故cố 古cổ 有hữu 釋thích 云vân 又hựu 其kỳ 自tự 身thân 亦diệc 有hữu 飲ẩm 光quang 之chi 事sự 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 在tại 於ư 水thủy 底để 光quang 徹triệt 水thủy 上thượng 此thử 金kim 之chi 光quang 飲ẩm 餘dư 金kim 光quang 令linh 不bất 復phục 現hiện 迦Ca 葉Diếp 身thân 光quang 復phục 飲ẩm 彼bỉ 金kim 之chi 光quang 令linh 不bất 復phục 現hiện 故cố 名danh 飲ẩm 光quang 又hựu 云vân 文Văn 殊Thù 問vấn 經kinh 翻phiên 為vi 大đại 龜quy 案án 梵Phạm 本bổn 羯yết 哆đa 婆bà 此thử 翻phiên 為vi 龜quy 迦ca 捨xả 捨xả 波ba 翻phiên 為vi 飲ẩm 光quang 以dĩ 音âm 相tương 似tự 翻phiên 譯dịch 誤ngộ 耳nhĩ 云vân 此thử 依y 十thập 八bát 部bộ 論luận 疏sớ/sơ 釋thích 若nhược 爾nhĩ 今kim 此thử 文văn 中trung 第đệ 二nhị 所sở 引dẫn 光quang 波ba 之chi 釋thích 亦diệc 未vị 為vi 正chánh 以dĩ 波ba 字tự 猶do 是thị 梵Phạm 言ngôn 此thử 云vân 餘dư 也dã 故cố 未vị 是thị 此thử 言ngôn 故cố 近cận 代đại 所sở 譯dịch 皆giai 言ngôn 迦Ca 葉Diếp 波ba 為vi 正chánh 梵Phạm 言ngôn 以dĩ 飲ẩm 光quang 為vi 此thử 正chánh 譯dịch 迦Ca 葉Diếp 如Như 來Lai 。 名danh 義nghĩa 一nhất 同đồng 於ư 此thử 準chuẩn 此thử 義nghĩa 從tùng 真Chân 諦Đế 正chánh 應ưng 飲ẩm 光quang 二nhị 義nghĩa 一nhất 從tùng 其kỳ 祖tổ 二nhị 約ước 其kỳ 身thân 即tức 是thị 。 文văn 中trung 言ngôn 爾nhĩ 者giả 多đa 是thị 以dĩ 後hậu 傳truyền 寫tả 誤ngộ 也dã 下hạ 次thứ 即tức 是thị 釋thích 名danh 初sơ 名danh 不bất 同đồng 蓋cái 是thị 經Kinh 論luận 異dị 出xuất 故cố 也dã 付phó 法pháp 傳truyền 中trung 亦diệc 略lược 明minh 其kỳ 緣duyên 起khởi 其kỳ 樹thụ 未vị 見kiến 翻phiên 也dã 古cổ 釋thích 皆giai 云vân 在tại 此thử 樹thụ 下hạ 。 生sanh 故cố 名danh 畢tất 鉢bát 羅la 童đồng 子tử 又hựu 云vân 其kỳ 父phụ 母mẫu 祈kỳ 禱đảo 天thiên 神thần 有hữu 梵Phạm 天Thiên 下hạ 降giáng 託thác 生sanh 如như 餘dư 經kinh 廣quảng 說thuyết 應ưng 是thị 付phó 法pháp 傳truyền 亦diệc 名danh 為vi 經kinh 故cố 也dã 如như 此thử 不bất 同đồng 未vị 可khả 的đích 據cứ 知tri 之chi 次thứ 下hạ 一nhất 句cú 釋thích 其kỳ 號hiệu 也dã 此thử 名danh 亦diệc 未vị 見kiến 翻phiên 既ký 云vân 聚tụ 落lạc 即tức 多đa 人nhân 共cộng 居cư 之chi 所sở 而nhi 其kỳ 獨độc 當đương 此thử 號hiệu 者giả 以dĩ 其kỳ 德đức 聖thánh 高cao 大đại 世thế 所sở 欽khâm 重trọng/trùng 故cố 也dã 此thử 文văn 先tiên 釋thích 不bất 言ngôn 復phục 有hữu 兩lưỡng 釋thích 皆giai 云vân 此thử 文văn 不bất 次thứ 正chánh 應ưng 移di 置trí 後hậu 受thọ 大đại 文văn 中trung 安an 之chi 是thị 得đắc 其kỳ 敘tự 今kim 隨tùy 此thử 人nhân 所sở 以dĩ 作tác 此thử 見kiến 者giả 。 以dĩ 後hậu 受thọ 大đại 文văn 初sơ 言ngôn 與dữ 此thử 同đồng 故cố 知tri 合hợp 在tại 後hậu 今kim 謂vị 此thử 人nhân 徒đồ 見kiến 其kỳ 文văn 不bất 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 傷thương 哉tai 何hà 者giả 姓tánh 名danh 號hiệu 三tam 義nghĩa 不bất 相tương 離ly 況huống 復phục 此thử 號hiệu 亦diệc 其kỳ 異dị 名danh 故cố 釋thích 之chi 後hậu 理lý 合hợp 相tương 從tùng 會hội 而nhi 釋thích 之chi 豈khởi 得đắc 棄khí 義nghĩa 而nhi 逐trục 其kỳ 文văn 故cố 是thị 深thâm 不bất 達đạt 也dã 以dĩ 後hậu 更cánh 有hữu 一nhất 處xứ 義nghĩa 亦diệc 如như 之chi 在tại 後hậu 明minh 之chi 後hậu 學học 宜nghi 審thẩm 詳tường 之chi 無vô 宜nghi 造tạo 次thứ 。

上thượng 雖tuy 多đa 義nghĩa 並tịnh 是thị 釋Thích 迦Ca 葉diệp 義nghĩa 是thị 釋thích 其kỳ 姓tánh 名danh 竟cánh 自tự 下hạ 即tức 正chánh 解giải 摩ma 訶ha 義nghĩa 也dã 然nhiên 迦Ca 葉Diếp 是thị 其kỳ 在tại 家gia 俗tục 時thời 姓tánh 名danh 摩ma 訶ha 是thị 其kỳ 出xuất 家gia 會hội 真chân 道đạo 之chi 德đức 行hạnh 經kinh 意ý 正chánh 為vi 直trực 欲dục 彰chương 其kỳ 德đức 行hạnh 故cố 初sơ 言ngôn 摩ma 訶ha 今kim 釋thích 從tùng 雙song 顯hiển 其kỳ 真chân 俗tục 三tam 義nghĩa 故cố 先tiên 釋Thích 迦Ca 葉diệp 然nhiên 後hậu 釋thích 摩ma 訶ha 也dã 摩ma 訶ha 義nghĩa 雖tuy 含hàm 三tam 正chánh 要yếu 在tại 一nhất 大đại 也dã 若nhược 釋thích 一nhất 大đại 多đa 勝thắng 二nhị 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 經kinh 論luận 皆giai 爾nhĩ 今kim 此thử 文văn 中trung 就tựu 文văn 有hữu 九cửu 立lập 名danh 但đãn 七thất 七thất 者giả 謂vị 一nhất 捨xả 大đại 二nhị 受thọ 大đại 三tam 行hành 大đại 四tứ 印ấn 可khả 大đại 五ngũ 位vị 大đại 六lục 結kết 集tập 大đại 七thất 持trì 法Pháp 大đại 文văn 有hữu 九cửu 者giả 於ư 受thọ 大đại 文văn 後hậu 行hành 大đại 文văn 前tiền 有hữu 一nhất 段đoạn 少thiểu 許hứa 文văn 不bất 立lập 其kỳ 名danh 又hựu 持trì 法Pháp 大đại 文văn 後hậu 有hữu 一nhất 段đoạn 文văn 亦diệc 不bất 立lập 名danh 以dĩ 此thử 二nhị 無vô 并tinh 前tiền 七thất 有hữu 合hợp 為vi 九cửu 也dã 師sư 云vân 文văn 列liệt 七thất 大đại 若nhược 并tinh 本bổn 族tộc 大đại 及cập 最tối 後hậu 慈từ 悲bi 大đại 合hợp 為vi 九cửu 大đại 此thử 與dữ 向hướng 來lai 所sở 明minh 仍nhưng 有hữu 其kỳ 異dị 向hướng 之chi 所sở 明minh 九cửu 段đoạn 直trực 就tựu 釋thích 大đại 中trung 論luận 未vị 論luận 姓tánh 名danh 若nhược 探thám 取thủ 前tiền 後hậu 則tắc 後hậu 交giao 不bất 盡tận 數số 義nghĩa 不bất 圓viên 今kim 準chuẩn 餘dư 文văn 釋thích 大đại 有hữu 其kỳ 十thập 義nghĩa 今kim 此thử 文văn 義nghĩa 正chánh 有hữu 其kỳ 十thập 何hà 者giả 釋thích 大đại 文văn 中trung 九cửu 段đoạn 即tức 是thị 九cửu 大đại 并tinh 初sơ 釋thích 姓tánh 名danh 一nhất 即tức 十thập 大đại 足túc 矣hĩ 即tức 如như 丹đan 丘khâu 成thành 佛Phật 疏sớ/sơ 中trung 釋thích 歎thán 身thân 子tử 大đại 智trí 之chi 文văn 明minh 大đại 義nghĩa 有hữu 十thập 初sơ 名danh 種chủng 姓tánh 大đại 正chánh 與dữ 今kim 文văn 初sơ 釋thích 姓tánh 名danh 義nghĩa 同đồng 則tắc 此thử 文văn 十thập 者giả 一nhất 種chủng 姓tánh 大đại 二nhị 捨xả 大đại 三tam 受thọ 大đại 四tứ 簡giản 異dị 大đại 五ngũ 行hành 大đại 六lục 印ấn 可khả 大đại 七thất 位vị 大đại 八bát 結kết 集tập 大đại 九cửu 持trì 法Pháp 大đại 十thập 慈từ 悲bi 大đại 既ký 十thập 義nghĩa 分phân 明minh 而nhi 文văn 中trung 三tam 不bất 立lập 大đại 名danh 者giả 或hoặc 略lược 或hoặc 脫thoát 或hoặc 例lệ 可khả 知tri 故cố 也dã 思tư 之chi 思tư 之chi 。 然nhiên 十thập 義nghĩa 中trung 要yếu 唯duy 其kỳ 二nhị 謂vị 姓tánh 名danh 與dữ 德đức 行hạnh 如như 前tiền 略lược 論luận 於ư 德đức 行hạnh 中trung 要yếu 復phục 唯duy 二nhị 謂vị 簡giản 美mỹ 也dã 亦diệc 形hình 顯hiển 也dã 亦diệc 遮già 表biểu 也dã 若nhược 爾nhĩ 則tắc 九cửu 中trung 一nhất 是thị 簡giản 是thị 形hình 是thị 遮già 也dã 八bát 是thị 美mỹ 是thị 顯hiển 是thị 表biểu 也dã 若nhược 爾nhĩ 則tắc 第đệ 四tứ 文văn 宜nghi 在tại 九cửu 之chi 最tối 初sơ 安an 之chi 是thị 得đắc 其kỳ 敘tự 餘dư 八bát 並tịnh 是thị 顯hiển 美mỹ 自tự 成thành 次thứ 第đệ 知tri 之chi 則tắc 己kỷ 亦diệc 不bất 俟sĩ 更cánh 移di 。

次thứ 今kim 且thả 隨tùy 文văn 消tiêu 釋thích 初sơ 明minh 捨xả 中trung 初sơ 明minh 捨xả 相tương/tướng 後hậu 結kết 會hội 名danh 初sơ 明minh 捨xả 三tam 即tức 有hữu 三tam 別biệt 即tức 皆giai 先tiên 明minh 其kỳ 所sở 捨xả 及cập 結kết 初sơ 中trung 初sơ 標tiêu 大đại 富phú 次thứ 引dẫn 經kinh 釋thích 其kỳ 相tướng 狀trạng 於ư 中trung 初sơ 歎thán 其kỳ 家gia 宗tông 親thân 略lược 明minh 大đại 富phú 之chi 事sự 所sở 以dĩ 舉cử 宗tông 親thân 者giả 並tịnh 所sở 捨xả 之chi 事sự 故cố 也dã 十thập 六lục 大đại 國quốc 。 名danh 出xuất 仁nhân 王vương 及cập 諸chư 經kinh 繁phồn 故cố 不bất 述thuật 付phó 法Pháp 藏tạng 下hạ 廣quảng 明minh 家gia 業nghiệp 大đại 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 依y 正chánh 舉cử 因nhân 彰chương 果quả 相tướng 狀trạng 皆giai 可khả 尋tầm 金kim 名danh 則tắc 浮phù 等đẳng 者giả 此thử 云vân 上thượng 勝thắng 金kim 也dã 由do 旬tuần 三tam 等đẳng 最tối 小tiểu 十thập 六lục 未vị 知tri 何hà 等đẳng 所sở 以dĩ 無vô 二nhị 相tương/tướng 者giả 此thử 二nhị 最tối 勝thắng 因nhân 未vị 備bị 故cố 其kỳ 已dĩ 有hữu 者giả 與dữ 佛Phật 同đồng 異dị 且thả 論luận 其kỳ 有hữu 不bất 可khả 論luận 同đồng 欲dục 恚khuể 慢mạn 即tức 根căn 本bổn 三tam 毒độc 煩phiền 惱não 。 也dã 次thứ 引dẫn 證chứng 即tức 大đại 論luận 文văn 也dã 初sơ 句cú 歎thán 心tâm 即tức 智trí 斷đoạn 也dã 次thứ 二nhị 句cú 歎thán 身thân 即tức 歎thán 其kỳ 持trì 戒giới 之chi 德đức 也dã 故cố 論luận 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 無vô 差sai 別biệt 因nhân 皆giai 持trì 戒giới 得đắc 清thanh 淨tịnh 即tức 歎thán 其kỳ 慈từ 悲bi 之chi 功công 德đức 也dã 。 覩đổ 物vật 如như 己kỷ 也dã 此thử 並tịnh 歎thán 其kỳ 正chánh 報báo 勝thắng 也dã 由do 正chánh 感cảm 依y 故cố 依y 報báo 寄ký 持trì 悉tất 由do 久cửu 積tích 勝thắng 業nghiệp 之chi 所sở 致trí 也dã 。 金kim 婦phụ 其kỳ 妻thê 身thân 同đồng 金kim 色sắc 即tức 前tiền 往vãng 因nhân 金kim 珠châu 餝sức 佛Phật 女nữ 也dã 雖tuy 為vi 夫phu 妻thê 了liễu 無vô 欲dục 意ý 初sơ 納nạp 之chi 時thời 便tiện 共cộng 要yếu 期kỳ 曰viết 今kim 此thử 室thất 中trung 唯duy 有hữu 一nhất 牀sàng 我ngã 眠miên 息tức 汝nhữ 當đương 經kinh 行hành 汝nhữ 若nhược 睡thụy 臥ngọa 我ngã 當đương 經kinh 行hành 。 後hậu 於ư 中trung 夜dạ 其kỳ 妻thê 眠miên 睡thụy 垂thùy 手thủ 牀sàng 前tiền 時thời 有hữu 毒độc 蛇xà 。 欲dục 螫thích 其kỳ 手thủ 迦Ca 葉Diếp 以dĩ 衣y 裹khỏa 手thủ 舉cử 置trí 牀sàng 上thượng 妻thê 睡thụy 驚kinh 覺giác 而nhi 責trách 之chi 曰viết 本bổn 共cộng 立lập 誓thệ 何hà 以dĩ 見kiến 欺khi 迦Ca 葉Diếp 具cụ 陳trần 以dĩ 蛇xà 示thị 之chi 妻thê 意ý 乃nãi 悟ngộ 次thứ 是thị 捨xả 妙diệu 易dị 麤thô 可khả 知tri 次thứ 總tổng 結kết 明minh 能năng 捨xả 三tam 者giả 初sơ 捨xả 絕tuyệt 世thế 家gia 業nghiệp 次thứ 捨xả 希hy 有hữu 之chi 妻thê 三tam 捨xả 珍trân 奇kỳ 之chi 眠miên 此thử 並tịnh 極cực 難nạn/nan 常thường 人nhân 不bất 堪kham 而nhi 其kỳ 能năng 之chi 故cố 世thế 無vô 備bị 疋thất 倫luân 類loại 也dã 如như 此thử 三tam 事sự 。 世thế 人nhân 為vì 此thử 。 寧ninh 喪táng 身thân 命mạng 。 終chung 不bất 肯khẳng 捨xả 。 而nhi 其kỳ 能năng 之chi 故cố 為vi 大đại 也dã 此thử 意ý 總tổng 彰chương 其kỳ 志chí 道đạo 之chi 深thâm 故cố 能năng 歎thán 也dã 。

次thứ 受thọ 大đại 者giả 對đối 前tiền 捨xả 以dĩ 得đắc 名danh 也dã 世thế 有hữu 捨xả 受thọ 今kim 為vi 異dị 世thế 故cố 有hữu 明minh 此thử 捨xả 受thọ 師sư 想tưởng 者giả 佛Phật 是thị 己kỷ 師sư 而nhi 授thọ 與dữ 己kỷ 故cố 常thường 為vi 師sư 想tưởng 塔tháp 是thị 佛Phật 身thân 所sở 依y 之chi 處xứ 衣y 是thị 佛Phật 身thân 所sở 著trước 之chi 服phục 故cố 於ư 佛Phật 衣y 常thường 如như 見kiến 佛Phật 身thân 想tưởng 以dĩ 此thử 尊tôn 敬kính 能năng 生sanh 自tự 他tha 功công 德đức 大đại 故cố 。 進tiến 行hành 能năng 受thọ 大đại 人nhân 所sở 授thọ 又hựu 是thị 大Đại 聖Thánh 。 大đại 衣y 受thọ 中trung 希hy 有hữu 而nhi 其kỳ 獨độc 得đắc 故cố 云vân 大đại 也dã 從tùng 佛Phật 弟đệ 子tử 以dĩ 下hạ 有hữu 一nhất 行hành 半bán 文văn 先tiên 輩bối 兩lưỡng 賢hiền 並tịnh 令linh 移di 置trí 後hậu 位vị 大đại 文văn 中trung 安an 之chi 且thả 其kỳ 意ý 者giả 以dĩ 位vị 大đại 中trung 廣quảng 對đối 諸chư 弟đệ 子tử 顯hiển 其kỳ 位vị 故cố 故cố 應ưng 在tại 彼bỉ 今kim 謂vị 此thử 都đô 不bất 可khả 一nhất 者giả 不bất 識thức 文văn 勢thế 二nhị 者giả 失thất 其kỳ 要yếu 旨chỉ 何hà 者giả 此thử 先tiên 簡giản 其kỳ 名danh 後hậu 文văn 顯hiển 其kỳ 位vị 地địa 名danh 位vị 既ký 殊thù 簡giản 美mỹ 義nghĩa 別biệt 同đồng 者giả 簡giản 異dị 無vô 則tắc 顯hiển 有hữu 豈khởi 得đắc 為vi 類loại 必tất 以dĩ 簡giản 顯hiển 者giả 亦diệc 可khả 待đãi 即tức 為vi 絕tuyệt 故cố 不bất 可khả 矣hĩ 成thành 佛Phật 疏sớ/sơ 明minh 十thập 大đại 之chi 中trung 第đệ 七thất 直trực 名danh 為vi 弟đệ 子tử 大đại 謂vị 於ư 諸chư 弟đệ 子tử 之chi 中trung 。 最tối 大đại 故cố 名danh 為vi 大đại 者giả 亦diệc 是thị 對đối 諸chư 弟đệ 子tử 智trí 慧tuệ 顯hiển 其kỳ 智trí 慧tuệ 最tối 大đại 故cố 獨độc 名danh 大đại 故cố 亦diệc 是thị 顯hiển 而nhi 非phi 簡giản 同đồng 名danh 也dã 然nhiên 立lập 大đại 要yếu 旨chỉ 唯duy 在tại 簡giản 顯hiển 則tắc 十thập 中trung 初sơ 一nhất 義nghĩa 兼kiêm 簡giản 顯hiển 第đệ 二nhị 唯duy 簡giản 餘dư 八bát 唯duy 顯hiển 若nhược 從tùng 此thử 意ý 應ưng 在tại 初sơ 捨xả 大đại 文văn 前tiền 安an 之chi 若nhược 從tùng 悟ngộ 義nghĩa 理lý 隨tùy 得đắc 無vô 在tại 若nhược 令linh 移di 於ư 位vị 大đại 文văn 中trung 即tức 有hữu 三tam 失thất 一nhất 非phi 類loại 故cố 二nhị 失thất 要yếu 旨chỉ 三tam 數số 不bất 足túc 如như 前tiền 已dĩ 明minh 故cố 全toàn 未vị 可khả 今kim 即tức 以dĩ 為vi 簡giản 異dị 大đại 立lập 此thử 一nhất 名danh 非phi 直trực 無vô 前tiền 三tam 失thất 而nhi 即tức 有hữu 其kỳ 三tam 得đắc 思tư 之chi 思tư 之chi 。 文văn 中trung 言ngôn 最tối 長trưởng 者giả 釋thích 能năng 異dị 之chi 義nghĩa 正chánh 以dĩ 德đức 望vọng 最tối 高cao 故cố 也dã 。

次thứ 行hành 大đại 者giả 謂vị 道Đạo 行hạnh 之chi 中trung 最tối 高cao 故cố 也dã 何hà 者giả 為vi 行hành 何hà 故cố 名danh 大đại 行hành 即tức 頭đầu 陀đà 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 能năng 離ly 過quá 顯hiển 德đức 自tự 進tiến 利lợi 人nhân 故cố 名danh 為vi 行hành 蹔tạm 行hành 已dĩ 難nạn/nan 況huống 能năng 終chung 身thân 常thường 行hàng 行hàng 中trung 知tri 足túc 豈khởi 非phi 大đại 哉tai 儒nho 以dĩ 孝hiếu 道đạo 為vi 大đại 故cố 孔khổng 安an 國quốc 注chú 孝hiếu 經Kinh 云vân 孝hiếu 者giả 人nhân 之chi 高cao 行hành 也dã 今kim 佛Phật 教giáo 以dĩ 頭đầu 陀đà 是thị 絕tuyệt 世thế 之chi 高cao 行hành 故cố 為vi 最tối 大đại 次thứ 印ấn 可khả 者giả 謂vị 佛Phật 對đối 眾chúng 決quyết 定định 歎thán 美mỹ 許hứa 可khả 迦Ca 葉Diếp 諸chư 功công 德đức 也dã 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 明minh 佛Phật 所sở 印ấn 可khả 。 次thứ 明minh 迦Ca 葉Diếp 述thuật 佛Phật 所sở 印ấn 可khả 。 三tam 總tổng 結kết 二nhị 以dĩ 為vi 大đại 也dã 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 別biệt 印ấn 歎thán 其kỳ 行hành 頭đầu 陀đà 既ký 久cửu 下hạ 次thứ 總tổng 歎thán 美mỹ 其kỳ 現hiện 功công 德đức 皆giai 與dữ 佛Phật 同đồng 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 聞văn 。 下hạ 三tam 歎thán 其kỳ 往vãng 因nhân 與dữ 佛Phật 同đồng 初sơ 如như 文văn 次thứ 明minh 現hiện 諸chư 功công 德đức 同đồng 中trung 有hữu 三tam 初sơ 明minh 眾chúng 慢mạn 次thứ 明minh 佛Phật 為vi 除trừ 慢mạn 故cố 命mạng 同đồng 坐tọa 迦Ca 葉Diếp 恐khủng 增tăng 嫌hiềm 疑nghi 故cố 未vị 即tức 坐tọa 三Tam 明Minh 為vi 盡tận 嫌hiềm 疑nghi 故cố 廣quảng 美mỹ 其kỳ 功công 德đức 初sơ 由do 二nhị 事sự 或hoặc 三tam 故cố 慢mạn 此thử 以dĩ 白bạch 取thủ 人nhân 故cố 也dã 下hạ 廣quảng 述thuật 德đức 正chánh 為vi 除trừ 慢mạn 有hữu 六lục 初sơ 四tứ 禪thiền 次thứ 慈từ 悲bi 三tam 四Tứ 神Thần 足Túc 四tứ 六Lục 通Thông 五ngũ 四tứ 定định 六lục 總tổng 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 皆giai 同đồng 初sơ 四tứ 禪thiền 者giả 只chỉ 是thị 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 皆giai 從tùng 此thử 中trung 生sanh 故cố 四tứ 神thần 定định 者giả 只chỉ 是thị 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 定định 其kỳ 用dụng 微vi 妙diệu 不bất 測trắc 故cố 名danh 為vi 神thần 變biến 化hóa 無vô 方phương 。 故cố 名danh 無vô 形hình 能năng 遍biến 知tri 一nhất 切thiết 。 名danh 無vô 量lượng 意ý 無vô 漏lậu 功công 德đức 圓viên 滿mãn 。 故cố 清thanh 淨tịnh 積tích 能năng 化hóa 有hữu 漏lậu 令linh 得đắc 無vô 漏lậu 故cố 不bất 退thoái 轉chuyển 六Lục 通Thông 如như 常thường 次thứ 四tứ 定định 者giả 初sơ 於ư 四tứ 法pháp 得đắc 決quyết 定định 也dã 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 禪thiền 皆giai 已dĩ 證chứng 得đắc 知tri 能năng 決quyết 了liễu 一nhất 切thiết 俗tục 諦đế 之chi 法pháp 也dã 慧tuệ 能năng 決quyết 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 理lý 也dã 戒giới 於ư 一nhất 切thiết 善thiện 。 惡ác 能năng 止chỉ 作tác 也dã 此thử 於ư 四tứ 法pháp 並tịnh 是thị 證chứng 極cực 故cố 名danh 為vi 定định 增tăng 一nhất 以dĩ 下hạ 其kỳ 是thị 第đệ 六lục 故cố 出xuất 世thế 一nhất 切thiết 皆giai 此thử 同đồng 等đẳng 即tức 無vô 疑nghi 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 佛Phật 引dẫn 下hạ 是thị 第đệ 三tam 就tựu 述thuật 往vãng 因nhân 以dĩ 除trừ 疑nghi 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 時thời 眾chúng 慢mạn 除trừ 而nhi 猶do 或hoặc 疑nghi 前tiền 慢mạn 以dĩ 心tâm 形hình 不bất 恭cung 敬kính 故cố 今kim 心tâm 驚kinh 毛mao 竪thụ 。 是thị 心tâm 形hình 慢mạn 除trừ 而nhi 恭cung 敬kính 也dã 而nhi 猶do 有hữu 疑nghi 何hà 者giả 但đãn 直trực 述thuật 其kỳ 功công 德đức 足túc 以dĩ 驚kinh 眾chúng 除trừ 慢mạn 何hà 須tu 命mệnh 令linh 同đồng 坐tọa 故cố 佛Phật 即tức 更cánh 為vi 引dẫn 往vãng 緣duyên 以dĩ 除trừ 此thử 惑hoặc 此thử 明minh 非phi 直trực 現hiện 果quả 亦diệc 乃nãi 往vãng 因nhân 皆giai 同đồng 故cố 也dã 何hà 以dĩ 明minh 其kỳ 狀trạng 者giả 據cứ 後hậu 結kết 文văn 知tri 其kỳ 然nhiên 也dã 正chánh 為vi 有hữu 此thử 疑nghi 故cố 故cố 更cánh 有hữu 此thử 釋thích 結kết 不bất 然nhiên 不bất 與dữ 結kết 文văn 相tương/tướng 會hội 師sư 云vân 文văn 陀đà 竭kiệt 即tức 頂đảnh 生sanh 王vương 也dã 增tăng 一nhất 云vân 迦Ca 葉Diếp 聞văn 天thiên 人nhân 稱xưng 為vi 佛Phật 師sư 起khởi 嗚ô 佛Phật 足túc 云vân 佛Phật 是thị 我ngã 師sư 。 我ngã 是thị 弟đệ 子tử 。 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 迦Ca 葉Diếp 為vi 破phá 諸chư 尼ni 憍kiêu 慢mạn 之chi 故cố 述thuật 佛Phật 印ấn 可khả 其kỳ 中trung 三tam 事sự 初sơ 即tức 三tam 學học 有hữu 日nhật 新tân 。 之chi 道đạo 也dã 次thứ 二nhị 即tức 前tiền 所sở 明minh 佛Phật 大đại 功công 德đức 即tức 六lục 種chủng 是thị 也dã 此thử 蓋cái 聖thánh 人nhân 不bất 私tư 與dữ 己kỷ 唯duy 物vật 是thị 適thích 故cố 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 後hậu 總tổng 結kết 者giả 其kỳ 有hữu 如như 此thử 廣quảng 大đại 功công 德đức 。 為vi 佛Phật 大đại 人nhân 大đại 作tác 歎thán 許hứa 以dĩ 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 是thị 佛Phật 印ấn 可khả 大đại 也dã 。

次thứ 位vị 大đại 者giả 此thử 中trung 應ưng 異dị 於ư 前tiền 謂vị 佛Phật 法Pháp 中trung 軄# 司ty 之chi 地địa 非phi 論luận 自tự 證chứng 地địa 也dã 又hựu 前tiền 就tựu 體thể 此thử 就tựu 用dụng 也dã 所sở 以dĩ 於ư 此thử 等đẳng 中trung 大đại 者giả 由do 後hậu 兩lưỡng 事sự 故cố 也dã 成thành 佛Phật 疏sớ/sơ 云vân 言ngôn 大đại 弟đệ 子tử 者giả 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 中trung 。 為vi 上thượng 座tòa 故cố 持trì 法Pháp 故cố 作tác 依y 止chỉ 故cố 。 以dĩ 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 名danh 大đại 弟đệ 子tử 言ngôn 四tứ 大đại 弟đệ 子tử 。 者giả 迦Ca 葉Diếp 羅la 云vân 賓tân 頭đầu 盧lô 君quân 屠đồ 鉢bát 漢hán 此thử 據cứ 舊cựu 說thuyết 若nhược 據cứ 玄huyền 奘tráng 新tân 譯dịch 羅La 漢Hán 歎thán 難Nan 提Đề 法pháp 住trụ 記ký 中trung 所sở 明minh 佛Phật 勅sắc 十thập 六lục 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 令linh 守thủ 護hộ 佛Phật 法Pháp 。 前tiền 四tứ 即tức 其kỳ 中trung 之chi 四tứ 未vị 暇hạ 引dẫn 會hội 也dã 所sở 以dĩ 於ư 此thử 等đẳng 中trung 復phục 為vi 大đại 者giả 餘dư 人nhân 但đãn 守thủ 護hộ 法Pháp 迦Ca 葉Diếp 持trì 如Như 來Lai 衣y 侍thị 付phó 後hậu 佛Phật 故cố 為vi 最tối 大đại 然nhiên 文văn 直trực 云vân 四tứ 大đại 弟đệ 子tử 。 不bất 知tri 何hà 據cứ 知tri 是thị 彼bỉ 四tứ 或hoặc 即tức 信tín 解giải 品phẩm 之chi 四tứ 般Bát 若Nhã 轉chuyển 教giáo 亦diệc 此thử 四tứ 人nhân 聞văn 法Pháp 領lãnh 解giải 其kỳ 最tối 居cư 首thủ 或hoặc 即tức 正chánh 指chỉ 於ư 此thử 四tứ 也dã 然nhiên 二nhị 四tứ 之chi 中trung 一nhất 是thị 現hiện 在tại 二nhị 是thị 滅diệt 後hậu 於ư 此thử 二nhị 中trung 皆giai 為vi 最tối 大đại 故cố 義nghĩa 亦diệc 通thông 也dã 然nhiên 成thành 佛Phật 疏sớ/sơ 中trung 歎thán 身thân 子tử 大đại 十thập 義nghĩa 中trung 第đệ 七thất 名danh 諸chư 弟đệ 子tử 中trung 大đại 全toàn 與dữ 此thử 同đồng 但đãn 無vô 最tối 後hậu 衣y 座tòa 兩lưỡng 事sự 同đồng 異dị 云vân 何hà 彼bỉ 是thị 對đối 人nhân 以dĩ 顯hiển 智trí 此thử 則tắc 對đối 人nhân 以dĩ 顯hiển 位vị 以dĩ 此thử 故cố 為vi 異dị 也dã 結kết 為vi 位vị 大đại 者giả 略lược 明minh 初sơ 受thọ 佛Phật 付phó 囑chúc 次thứ 則tắc 傳truyền 法pháp 付phó 後hậu 佛Phật 現hiện 在tại 則tắc 顯hiển 任nhậm 綱cương 維duy 滅diệt 後hậu 則tắc 冥minh 為vi 守thủ 護hộ 居cư 此thử 四tứ 事sự 職chức 司ty 之chi 地địa 諸chư 人nhân 全toàn 無vô 縱túng/tung 有hữu 而nhi 亦diệc 不bất 備bị 故cố 是thị 其kỳ 位vị 之chi 大đại 也dã 。

次thứ 明minh 結kết 集tập 者giả 大đại 聖thánh 當đương 時thời 隨tùy 機cơ 所sở 說thuyết 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 其kỳ 能năng 類loại 聚tụ 群quần 分phần/phân 要yếu 為vi 三tam 四tứ 故cố 云vân 結kết 集tập 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 通thông 論luận 次thứ 別biệt 論luận 三tam 總tổng 結kết 以dĩ 顯hiển 其kỳ 大đại 初sơ 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 初sơ 舉cử 標tiêu 其kỳ 集tập 次thứ 正chánh 顯hiển 所sở 集tập 三tam 結kết 顯hiển 其kỳ 功công 此thử 即tức 具cụ 多đa 樹thụ 也dã 此thử 雖tuy 未vị 見kiến 所sở 出xuất 固cố 應ưng 有hữu 典điển 據cứ 也dã 或hoặc 云vân 樹thụ 有hữu 覆phú 應ưng 之chi 功công 以dĩ 表biểu 結kết 集tập 三tam 藏tạng 。 為vi 利lợi 益ích 也dã 若nhược 爾nhĩ 何hà 必tất 此thử 四tứ 故cố 所sở 未vị 可khả 今kim 謂vị 此thử 樹thụ 皮bì 之chi 與dữ 葉diệp 彼bỉ 方phương 傳truyền 寫tả 言ngôn 教giáo 之chi 物vật 猶do 此thử 方phương 之chi 紙chỉ 素tố 而nhi 於ư 此thử 處xứ 生sanh 。 之chi 故cố 是thị 表biểu 結kết 集tập 流lưu 通thông 於ư 聖thánh 訓huấn 也dã 訓huấn 既ký 有hữu 四tứ 故cố 復phục 以dĩ 四tứ 數số 而nhi 表biểu 之chi 故cố 有hữu 四tứ 矣hĩ 然nhiên 四tứ 乃nãi 是thị 三tam 中trung 之chi 一nhất 何hà 不bất 直trực 表biểu 其kỳ 三tam 即tức 收thu 其kỳ 四tứ 而nhi 乃nãi 曲khúc 表biểu 於ư 四tứ 遺di 漏lậu 於ư 餘dư 二nhị 耶da 然nhiên 四tứ 是thị 餘dư 二nhị 之chi 本bổn 故cố 又hựu 是thị 最tối 初sơ 先tiên 說thuyết 故cố 從tùng 本bổn 從tùng 初sơ 即tức 攝nhiếp 末mạt 後hậu 故cố 表biểu 之chi 矣hĩ 此thử 無vô 前tiền 過quá 不bất 能năng 信tín 難nan 會hội 矣hĩ 次thứ 引dẫn 肇triệu 序tự 正chánh 明minh 所sở 集tập 先tiên 明minh 三tam 藏tạng 次thứ 明minh 四tứ 含hàm 初sơ 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 初sơ 通thông 明minh 說thuyết 三tam 之chi 由do 次thứ 正chánh 明minh 說thuyết 三tam 後hậu 結kết 為vi 三tam 也dã 此thử 即tức 彼bỉ 長trường/trưởng 阿a 含hàm 經kinh 之chi 序tự 也dã 初sơ 兩lưỡng 句cú 明minh 默mặc 次thứ 二nhị 句cú 明minh 說thuyết 由do 證chứng 絕tuyệt 理lý 故cố 默mặc 愍mẫn 物vật 未vị 證chứng 故cố 說thuyết 中trung 默mặc 即tức 無vô 言ngôn 也dã 致trí 教giáo 即tức 起khởi 說thuyết 也dã 正chánh 舉cử 無vô 說thuyết 以dĩ 明minh 說thuyết 也dã 所sở 說thuyết 雖tuy 多đa 要yếu 唯duy 在tại 三tam 非phi 不bất 防phòng 心tâm 在tại 身thân 口khẩu 即tức 七thất 支chi 也dã 善thiện 惡ác 就tựu 因nhân 果quả 即tức 各các 三tam 也dã 幽u 微vi 即tức 性tánh 相tướng 謂vị 諸chư 法pháp 之chi 性tánh 。 相tương/tướng 也dã 此thử 前tiền 是thị 其kỳ 序tự 三tam 義nghĩa 以dĩ 下hạ 是thị 今kim 於ư 其kỳ 物vật 上thượng 結kết 示thị 其kỳ 三tam 名danh 也dã 戒giới 即tức 前tiền 禁cấm 律luật 定định 即tức 前tiền 契Khế 經Kinh 多đa 詮thuyên 定định 義nghĩa 慧tuệ 即tức 阿a 毗tỳ 曇đàm 即tức 上thượng 法pháp 相tướng 也dã 此thử 且thả 就tựu 別biệt 言ngôn 之chi 通thông 論luận 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 三tam 義nghĩa 下hạ 是thị 今kim 文văn 別biệt 明minh 經kinh 藏tạng 四tứ 含hàm 之chi 義nghĩa 然nhiên 彼bỉ 序tự 中trung 亦diệc 具cụ 序tự 四tứ 而nhi 不bất 言ngôn 所sở 詮thuyên 故cố 今kim 置trí 彼bỉ 而nhi 顯hiển 此thử 也dã 咸hàm 即tức 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 咸hàm 長trường 遠viễn 故cố 破phá 諸chư 邪tà 僻tích 深thâm 義nghĩa 即tức 二nhị 諦đế 四Tứ 諦Đế 之chi 義nghĩa 也dã 此thử 並tịnh 從tùng 別biệt 通thông 論luận 一nhất 一nhất 皆giai 明minh 四Tứ 諦Đế 以dĩ 是thị 三tam 藏tạng 教giáo 故cố 如như 此thử 三tam 四tứ 流lưu 行hành 世thế 間gian 並tịnh 其kỳ 功công 力lực 也dã 下hạ 明minh 別biệt 者giả 通thông 論luận 迦Ca 葉Diếp 別biệt 即tức 三tam 人nhân 雖tuy 別biệt 於ư 三tam 要yếu 迦Ca 葉Diếp 為vi 主chủ 故cố 言ngôn 其kỳ 集tập 所sở 集tập 大đại 法pháp 大đại 作tác 利lợi 益ích 又hựu 為vi 其kỳ 主chủ 以dĩ 是thị 三tam 義nghĩa 故cố 為vi 大đại 矣hĩ 所sở 以dĩ 為vi 主chủ 者giả 以dĩ 其kỳ 初sơ 受thọ 付phó 屬thuộc 補bổ 佛Phật 處xứ 故cố 也dã 然nhiên 結kết 集tập 通thông 於ư 大đại 小tiểu 何hà 故cố 別biệt 言ngôn 三tam 藏tạng 然nhiên 大Đại 乘Thừa 通thông 諸chư 菩Bồ 薩Tát 不phủ 。 獨độc 迦Ca 葉Diếp 故cố 今kim 且thả 從tùng 別biệt 說thuyết 然nhiên 結kết 集tập 之chi 義nghĩa 洪hồng 博bác 非phi 此thử 正chánh 要yếu 且thả 粗thô 爾nhĩ 耳nhĩ 。

次thứ 持trì 法Pháp 者giả 說thuyết 其kỳ 前tiền 佛Phật 滅diệt 後hậu 既ký 能năng 結kết 集tập 使sử 不bất 散tán 落lạc 復phục 能năng 任nhậm 持trì 使sử 永vĩnh 流lưu 通thông 不bất 有hữu 倫luân 墜trụy 故cố 云vân 持trì 法Pháp 文văn 有hữu 四tứ 句cú 初sơ 明minh 其kỳ 能năng 持trì 次thứ 釋thích 其kỳ 人nhân 堪kham 能năng 持trì 三Tam 明Minh 任nhậm 持trì 己kỷ 分phần/phân 章chương 四tứ 結kết 其kỳ 故cố 是thị 持trì 之chi 大đại 也dã 初sơ 言ngôn 作tác 依y 止chỉ 者giả 顯hiển 其kỳ 位vị 地địa 明minh 其kỳ 體thể 用dụng 也dã 大đại 經Kinh 云vân 云vân 何hà 得đắc 廣quảng 大đại 為vi 眾chúng 作tác 依y 止chỉ 是thị 問vấn 滅diệt 後hậu 四tứ 依y 人nhân 也dã 得đắc 廣quảng 大đại 謂vị 內nội 證chứng 廣quảng 大đại 之chi 法pháp 問vấn 其kỳ 體thể 也dã 為vi 眾chúng 作tác 依y 止chỉ 問vấn 其kỳ 外ngoại 有hữu 利lợi 他tha 之chi 用dụng 今kim 迦Ca 葉Diếp 既ký 是thị 極cực 果quả 大đại 小tiểu 總tổng 當đương 第đệ 四tứ 依y 人nhân 大Đại 乘Thừa 第đệ 四tứ 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 極cực 於ư 等đẳng 覺giác 其kỳ 人nhân 次thứ 補bổ 佛Phật 處xứ 。 故cố 如như 如Như 來Lai 次thứ 引dẫn 佛Phật 歎thán 釋thích 其kỳ 能năng 持trì 所sở 以dĩ 以dĩ 其kỳ 德đức 行hạnh 故cố 也dã 語ngữ 云vân 人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo 非phi 道đạo 弘hoằng 人nhân 儒nho 者giả 猶do 然nhiên 況huống 覺giác 者giả 哉tai 故cố 以dĩ 德đức 行hạnh 之chi 人nhân 方phương 能năng 爾nhĩ 矣hĩ 言ngôn 令linh 得đắc 久cửu 住trụ 。 者giả 從tùng 初sơ 受thọ 佛Phật 付phó 屬thuộc 至chí 後hậu 授thọ 衣y 入nhập 滅diệt 已dĩ 前tiền 雖tuy 有hữu 眾chúng 力lực 而nhi 為vi 其kỳ 主chủ 故cố 持trì 功công 在tại 彼bỉ 言ngôn 付phó 法pháp 授thọ 衣y 者giả 或hoặc 言ngôn 付phó 法pháp 阿A 難Nan 授thọ 衣y 慈từ 尊tôn 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 俱câu 在tại 慈từ 尊tôn 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 准chuẩn 成thành 佛Phật 經kinh 明minh 當đương 來lai 彌Di 勒Lặc 。 成thành 道Đạo 後hậu 三tam 會hội 說thuyết 法Pháp 。 竟cánh 將tương 諸chư 大đại 眾chúng 。 往vãng 鷄kê 足túc 山sơn 中trung 至chí 迦Ca 葉Diếp 所sở 。 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 而nhi 警cảnh 覺giác 之chi 迦Ca 葉Diếp 定định 起khởi 整chỉnh 衣y 服phục 。 長trường 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 持trì 衣y 授thọ 佛Phật 彌Di 勒Lặc 世Thế 尊Tôn 。 種chủng 種chủng 稱xưng 歎thán 迦Ca 葉Diếp 已dĩ 然nhiên 後hậu 受thọ 衣y 合hợp 作tác 十thập 八bát 變biến 。 處xử 瑠lưu 璃ly 窟quật 以dĩ 梵Phạm 音âm 聲thanh 。 說thuyết 釋Thích 迦Ca 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 禮lễ 佛Phật 還hoàn 本bổn 處xứ 身thân 上thượng 出xuất 火hỏa 。 而nhi 入nhập 無vô 餘dư 此thử 則tắc 二nhị 事sự 俱câu 在tại 慈từ 尊tôn 明minh 矣hĩ 所sở 以dĩ 傳truyền 此thử 二nhị 者giả 以dĩ 表biểu 至chí 入nhập 慈từ 悲bi 形hình 聲thanh 利lợi 益ích 之chi 無vô 窮cùng 也dã 何hà 者giả 衣y 是thị 色sắc 身thân 服phục 餝sức 即tức 表biểu 從tùng 法Pháp 身thân 所sở 垂thùy 即tức 法Pháp 身thân 之chi 利lợi 益ích 也dã 法pháp 是thị 聲thanh 教giáo 從tùng 般Bát 若Nhã 起khởi 即tức 表biểu 能năng 生sanh 般Bát 若Nhã 。 之chi 利lợi 益ích 此thử 二nhị 皆giai 依y 大đại 慈từ 悲bi 起khởi 即tức 表biểu 解giải 脫thoát 之chi 利lợi 益ích 也dã 傳truyền 即tức 表biểu 三tam 德đức 之chi 利lợi 益ích 也dã 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 只chỉ 在tại 於ư 此thử 釋thích 尊tôn 既ký 已dĩ 傳truyền 示thị 傳truyền 示thị 將tương 來lai 。 亦diệc 然nhiên 是thị 故cố 名danh 之chi 。 傳truyền 二nhị 即tức 傳truyền 三tam 也dã 大đại 經Kinh 云vân 安an 置trí 諸chư 子tử 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 我ngã 亦diệc 自tự 住trụ 其kỳ 中trung 即tức 此thử 意ý 矣hĩ 至chí 聖thánh 垂thùy 旨chỉ 雖tuy 遠viễn 即tức 事sự 鑽toàn 仰ngưỡng 亦diệc 將tương 幾kỷ 於ư 是thị 矣hĩ 結kết 者giả 有hữu 大đại 德đức 行hạnh 能năng 持trì 大đại 人nhân 所sở 付phó 法pháp 大đại 作tác 利lợi 益ích 以dĩ 是thị 故cố 為vi 持trì 法Pháp 中trung 之chi 大đại 矣hĩ 。

自tự 下hạ 一nhất 番phiên 文văn 不bất 立lập 名danh 師sư 云vân 慈từ 悲bi 大đại 意ý 取thủ 文văn 中trung 矜căng 愍mẫn 覆phú 護hộ 之chi 義nghĩa 今kim 謂vị 若nhược 准chuẩn 諸chư 天thiên 極cực 生sanh 戀luyến 慕mộ 亦diệc 可khả 名danh 為vi 利lợi 益ích 大đại 也dã 上thượng 天thiên 說thuyết 法Pháp 有hữu 尊tôn 上thượng 愍mẫn 下hạ 此thử 正chánh 為vi 利lợi 益ích 之chi 事sự 。 也dã 諸chư 天thiên 極cực 生sanh 歎thán 慕mộ 有hữu 物vật 得đắc 其kỳ 利lợi 益ích 也dã 能năng 利lợi 天thiên 人nhân 令linh 得đắc 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 利lợi 益ích 是thị 其kỳ 大đại 矣hĩ 文văn 中trung 或hoặc 作tác 窟quật 字tự 或hoặc 作tác 密mật 字tự 若nhược 作tác 窟quật 字tự 即tức 所sở 隱ẩn 之chi 處xứ 屬thuộc 上thượng 句cú 末mạt 若nhược 作tác 密mật 字tự 即tức 其kỳ 神thần 通thông 潛tiềm 往vãng 餘dư 不bất 能năng 知tri 。 屬thuộc 下hạ 句cú 頭đầu 雖tuy 義nghĩa 可khả 通thông 觀quán 文văn 似tự 宜nghi 為vì 密mật 注chú (# 云vân 云vân )# 者giả 明minh 此thử 前tiền 文văn 含hàm 有hữu 多đa 意ý 及cập 以dĩ 四tứ 悉tất 餘dư 意ý 如như 前tiền 略lược 已dĩ 明minh 之chi 四tứ 悉tất 意ý 者giả 師sư 云vân 姓tánh 及cập 捨xả 受thọ 即tức 世thế 界giới 三tam 四tứ 二nhị 大đại 即tức 為vi 人nhân 聞văn 名danh 覩đổ 行hành 皆giai 善thiện 故cố 第đệ 五ngũ 印ấn 可khả 即tức 對đối 治trị 位vị 與dữ 慈từ 悲bi 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 見kiến 理lý 入nhập 位vị 故cố 集tập 法pháp 持trì 法Pháp 並tịnh 入nhập 位vị 之chi 切thiết 有hữu 人nhân 云vân 於ư 釋thích 大đại 中trung 因nhân 明minh 四tứ 悉tất 初sơ 則tắc 世thế 界giới 於ư 跋bạt 耆kỳ 下hạ 為vi 人nhân 印ấn 可khả 為vi 對đối 治trị 位vị 大đại 以dĩ 下hạ 並tịnh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 今kim 並tịnh 文văn 義nghĩa 恐khủng 不bất 爾nhĩ 道Đạo 理lý 不bất 會hội 前tiền 後hậu 文văn 相tương 違vi 故cố 未vị 可khả 也dã 今kim 明minh 有hữu 十thập 大đại 義nghĩa 如như 前tiền 明minh 初sơ 種chủng 姓tánh 大đại 中trung 有hữu 姓tánh 名danh 號hiệu 並tịnh 世thế 間gian 法pháp 世thế 界giới 義nghĩa 也dã 捨xả 受thọ 二nhị 大đại 生sanh 善thiện 之chi 極cực 故cố 是thị 為vi 人nhân 簡giản 異dị 同đồng 名danh 行hành 除trừ 十thập 二nhị 種chủng 惡ác 印ấn 可khả 除trừ 諸chư 輕khinh 慢mạn 此thử 三tam 破phá 惡ác 之chi 極cực 故cố 皆giai 對đối 治trị 位vị 大đại 以dĩ 下hạ 四tứ 種chủng 明minh 內nội 得đắc 大đại 體thể 外ngoại 有hữu 大đại 用dụng 故cố 並tịnh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 矣hĩ 文văn 義nghĩa 甚thậm 明minh 何hà 應ưng 雜tạp 亂loạn 簡giản 異dị 之chi 文văn 應ưng 在tại 捨xả 文văn 之chi 前tiền 正chánh 以dĩ 此thử 故cố 在tại 行hành 文văn 初sơ 不bất 見kiến 此thử 意ý 不bất 得đắc 不bất 然nhiên 後hậu 學học 宜nghi 深thâm 致trí 意ý 大đại 義nghĩa 雖tuy 復phục 有hữu 十thập 正chánh 要yếu 唯duy 此thử 四tứ 種chủng 說thuyết 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 大đại 族tộc 故cố 能năng 大đại 生sanh 善thiện 故cố 能năng 大đại 治trị 惡ác 能năng 大đại 悟ngộ 道đạo 故cố 其kỳ 有hữu 十thập 用dụng 有hữu 此thử 四tứ 大đại 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 大đại 也dã 。

次thứ 約ước 教giáo 者giả 正chánh 顯hiển 此thử 經Kinh 大đại 之chi 義nghĩa 也dã 直trực 約ước 頭đầu 陁# 以dĩ 論luận 教giáo 者giả 即tức 前tiền 十thập 義nghĩa 中trung 行hành 大đại 以dĩ 釋thích 四tứ 義nghĩa 之chi 中trung 對đối 治trị 之chi 義nghĩa 以dĩ 顯hiển 此thử 經Kinh 之chi 因nhân 緣duyên 也dã 。 所sở 以dĩ 約ước 此thử 一nhất 者giả 義nghĩa 最tối 要yếu 便tiện 故cố 何hà 者giả 因nhân 法pháp 中trung 行hành 為vi 最tối 勝thắng 況huống 頭đầu 陀đà 行hành 更cánh 為vi 殊thù 勝thắng 且thả 非phi 況huống 劣liệt 者giả 哉tai 是thị 故cố 最tối 為vi 要yếu 便tiện 故cố 偏thiên 約ước 之chi 又hựu 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 也dã 世thế 人nhân 纔tài 見kiến 異dị 行hành 即tức 呼hô 為vi 道đạo 者giả 幸hạnh 觀quán 此thử 釋thích 知tri 其kỳ 是thị 非phi 亦diệc 約ước 四tứ 教giáo 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 藏tạng 中trung 有hữu 三tam 初sơ 標tiêu 次thứ 釋thích 後hậu 結kết 初sơ 中trung 應ưng 云vân 約ước 教giáo 者giả 即tức 約ước 頭đầu 陀đà 以dĩ 辨biện 教giáo 者giả 初sơ 明minh 斗đẩu 數sổ 十thập 二nhị 種chủng 過quá 即tức 雙song 標tiêu 二nhị 意ý 謂vị 何hà 故cố 約ước 此thử 以dĩ 明minh 以dĩ 能năng 觀quán 過quá 故cố 何hà 故cố 約ước 十thập 二nhị 過quá 有hữu 十thập 二nhị 故cố 何hà 故cố 但đãn 十thập 二nhị 以dĩ 最tối 深thâm 廣quảng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 故cố 十thập 二nhị 是thị 所sở 離ly 離ly 即tức 是thị 能năng 離ly 能năng 所sở 離ly 合hợp 論luận 故cố 故cố 離ly 十thập 二nhị 過quá 舊cựu 云vân 頭đầu 陀đà 新tân 云vân 杜đỗ 多đa 舊cựu 為vi 斗đẩu 藪tẩu 新tân 云vân 除trừ 棄khí 然nhiên 斗đẩu 藪tẩu 即tức 振chấn 迅tấn 攞la 擺bãi 落lạc 塵trần 垢cấu 義nghĩa 也dã 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 約ước 以dĩ 明minh 也dã 謂vị 好hảo/hiếu 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 釋thích 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 云vân 初sơ 約ước 事sự 境cảnh 且thả 約ước 以dĩ 下hạ 次thứ 約ước 諦đế 觀quán 今kim 謂vị 初sơ 且thả 約ước 事sự 次thứ 諦đế 理lý 又hựu 初sơ 但đãn 是thị 通thông 釋thích 以dĩ 次thứ 約ước 教giáo 方phương 是thị 別biệt 釋thích 初sơ 中trung 又hựu 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 約ước 十thập 二nhị 次thứ 束thúc 為vi 三tam 法pháp 初sơ 準chuẩn 後hậu 要yếu 即tức 有hữu 三tam 別biệt 通thông 論luận 釋thích 此thử 十thập 二nhị 即tức 皆giai 應ưng 有hữu 標tiêu 徵trưng 釋thích 結kết 方phương 盡tận 其kỳ 勢thế 數số 初sơ 衣y 二nhị 中trung 明minh 不bất 畜súc 好hảo/hiếu 此thử 標tiêu 徵trưng 者giả 何hà 故cố 不bất 彼bỉ 而nhi 此thử 等đẳng 也dã 釋thích 者giả 好hảo/hiếu 有hữu 三tam 過quá 弊tệ 無vô 三tam 過quá 故cố 結kết 者giả 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 不bất 彼bỉ 而nhi 此thử 等đẳng 也dã 此thử 一nhất 即tức 能năng 離ly 三tam 過quá 也dã 五ngũ 中trung 闕khuyết 惡ác 子tử 也dã 此thử 雖tuy 有hữu 五ngũ 但đãn 釋thích 前tiền 得đắc 時thời 多đa 怖bố 畏úy 多đa 怖bố 畏úy 即tức 此thử 五ngũ 也dã 餘dư 易dị 故cố 不bất 釋thích 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 次thứ 故cố 不bất 多đa 但đãn 三tam 次thứ 徵trưng 其kỳ 故cố 三tam 釋thích 所sở 以dĩ 以dĩ 三tam 過quá 故cố 四tứ 結kết 以dĩ 此thử 故cố 不bất 多đa 而nhi 但đãn 三tam 以dĩ 故cố 即tức 無vô 過quá 也dã 食thực 六lục 中trung 初sơ 釋thích 乞khất 亦diệc 三tam 過quá 妨phương 正Chánh 道Đạo 多đa 乖quai 違vi 自tự 惱não 惱não 他tha 故cố 以dĩ 是thị 故cố 乞khất 乞khất 即tức 離ly 前tiền 三tam 過quá 次thứ 下hạ 應ưng 明minh 次thứ 第đệ 乞khất 而nhi 文văn 脫thoát 也dã 此thử 亦diệc 三tam 過quá 不bất 平bình 等đẳng 不bất 令linh 他tha 嫌hiềm 疑nghi 故cố 破phá 己kỷ 貪tham 心tâm 故cố 次thứ 第đệ 即tức 能năng 離ly 矣hĩ 次thứ 一nhất 座tòa 食thực 亦diệc 應ưng 有hữu 三tam 文văn 中trung 但đãn 二nhị 亦diệc 有hữu 煩phiền 勞lao 故cố 也dã 一nhất 即tức 離ly 三tam 次thứ 明minh 節tiết 量lượng 即tức 是thị 令linh 得đắc 中trung 多đa 有hữu 三tam 過quá 少thiểu 有hữu 一nhất 過quá 中trung 即tức 離ly 前tiền 四tứ 也dã 一nhất 鉢bát 亦diệc 離ly 三tam 過quá 文văn 出xuất 其kỳ 二nhị 亦diệc 兼kiêm 煩phiền 勞lao 故cố 一nhất 即tức 離ly 三tam 也dã 不bất 飲ẩm 漿tương 易dị 見kiến 次thứ 住trú 處xứ 四tứ 中trung 初sơ 二nhị 離ly 愛ái 第đệ 三tam 離ly 憂ưu 第đệ 四tứ 離ly 二nhị 過quá 亦diệc 即tức 離ly 癡si 也dã 知tri 此thử 十thập 二nhị 乃nãi 無vô 量lượng 過quá 離ly 此thử 十thập 二nhị 即tức 離ly 一nhất 切thiết 過quá 。 也dã 以dĩ 知tri 此thử 諸chư 過quá 故cố 行hành 十thập 二nhị 以dĩ 離ly 之chi 也dã 次thứ 是thị 結kết 要yếu 為vi 三tam 者giả 所sở 以dĩ 為vi 此thử 結kết 要yếu 者giả 一nhất 為vi 明minh 要yếu 故cố 十thập 二nhị 要yếu 唯duy 此thử 三tam 法pháp 也dã 二nhị 者giả 為vi 後hậu 三tam 教giáo 之chi 要yếu 行hành 也dã 即tức 衣y 食thực 及cập 住trú 處xứ 也dã 此thử 三tam 並tịnh 所sở 依y 止chỉ 之chi 過quá 能năng 依y 即tức 其kỳ 身thân 總tổng 由do 不bất 達đạt 於ư 身thân 若nhược 能năng 深thâm 達đạt 身thân 之chi 過quá 患hoạn 即tức 悉tất 能năng 離ly 矣hĩ 老lão 氏thị 云vân 吾ngô 所sở 以dĩ 有hữu 大đại 患hoạn 為vi 吾ngô 有hữu 身thân 及cập 吾ngô 無vô 身thân 吾ngô 有hữu 何hà 患hoạn 斯tư 言ngôn 近cận 矣hĩ 而nhi 其kỳ 有hữu 無vô 之chi 由do 彼bỉ 言ngôn 未vị 矣hĩ 上thượng 來lai 且thả 是thị 世thế 間gian 事sự 中trung 論luận 其kỳ 離ly 矣hĩ 然nhiên 諸chư 聖thánh 教giáo 多đa 少thiểu 不bất 同đồng 未vị 能năng 會hội 釋thích 知tri 之chi 以dĩ 下hạ 方phương 是thị 約ước 正Chánh 道Đạo 行hành 以dĩ 論luận 離ly 矣hĩ 何hà 者giả 向hướng 者giả 雖tuy 明minh 能năng 離ly 諸chư 過quá 要yếu 自tự 能năng 離ly 之chi 物vật 未vị 為vi 真chân 正chánh 之chi 道Đạo 。 則tắc 徒đồ 自tự 勤cần 苦khổ 終chung 為vi 無vô 益ích 故cố 即tức 約ước 前tiền 十thập 二nhị 能năng 離ly 之chi 上thượng 以dĩ 明minh 四Tứ 諦Đế 道Đạo 品Phẩm 則tắc 能năng 離ly 全toàn 為vi 大đại 患hoạn 並tịnh 為vi 所sở 離ly 諦đế 品phẩm 之chi 道đạo 乃nãi 為vi 能năng 離ly 如như 是thị 方phương 為vi 真chân 斗đẩu 藪tẩu 永vĩnh 離ly 諸chư 過quá 患hoạn 。 矣hĩ 於ư 中trung 為vi 二nhị 初sơ 約ước 食thực 法pháp 以dĩ 明minh 離ly 過quá 次thứ 例lệ 以dĩ 彰chương 餘dư 二nhị 初sơ 中trung 又hựu 三tam 初sơ 標tiêu 次thứ 釋thích 後hậu 結kết 初sơ 言ngôn 且thả 者giả 未vị 即tức 盡tận 備bị 也dã 於ư 十thập 二nhị 中trung 先tiên 明minh 初sơ 一nhất 對đối 餘dư 十thập 一nhất 於ư 三tam 法pháp 中trung 。 初sơ 約ước 食thực 法pháp 於ư 食thực 法pháp 六lục 中trung 又hựu 先tiên 乞khất 食thực 對đối 於ư 其kỳ 餘dư 故cố 云vân 且thả 也dã 斗đẩu 藪tẩu 兩lưỡng 字tự 即tức 具cụ 能năng 所sở 所sở 即tức 乞khất 食thực 中trung 過quá 能năng 即tức 修tu 以dĩ 諦đế 觀quán 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 為vi 二nhị 初sơ 辨biện 相tương/tướng 後hậu 引dẫn 證chứng 初sơ 中trung 即tức 約ước 四Tứ 諦Đế 以dĩ 明minh 其kỳ 相tương/tướng 所sở 以dĩ 約ước 四Tứ 諦Đế 者giả 前tiền 二nhị 是thị 知tri 過quá 患hoạn 是thị 所sở 離ly 後hậu 二nhị 是thị 德đức 行hạnh 是thị 能năng 離ly 所sở 中trung 二nhị 者giả 世thế 間gian 因nhân 果quả 也dã 能năng 中trung 二nhị 者giả 出xuất 世thế 因nhân 果quả 也dã 是thị 故cố 為vi 四tứ 四tứ 既ký 即tức 是thị 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 因nhân 果quả 則tắc 能năng 所sở 攝nhiếp 一nhất 切thiết 義nghĩa 不bất 可khả 盡tận 。 知tri 其kỳ 綱cương 要yếu 則tắc 已dĩ 具cụ 釋thích 則tắc 繁phồn 於ư 中trung 即tức 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 苦Khổ 諦Đế 中trung 只chỉ 一nhất 乞khất 食thực 即tức 具cụ 蘊uẩn 處xứ 界giới 三tam 界giới 不bất 出xuất 於ư 依y 正chánh 並tịnh 是thị 異dị 熟thục 報báo 果quả 常thường 為vi 逼bức 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 故cố 名danh 苦Khổ 諦Đế 也dã 次thứ 明minh 集Tập 諦Đế 集Tập 諦Đế 即tức 十thập 使sử 煩phiền 惱não 具cụ 八bát 十thập 八bát 或hoặc 九cửu 十thập 八bát 或hoặc 一nhất 百bách 八bát 具cụ 如như 前tiền 文văn 所sở 釋thích 今kim 此thử 文văn 略lược 明minh 於ư 一nhất 乞khất 食thực 之chi 中trung 即tức 具cụ 如như 是thị 煩phiền 惱não 。 能năng 招chiêu 前tiền 之chi 苦khổ 果quả 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 故cố 名danh 集Tập 諦Đế 初sơ 是thị 我ngã 見kiến 亦diệc 名danh 身thân 見kiến 謬mậu 計kế 身thân 有hữu 我ngã 故cố 梵Phạm 名danh 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 次thứ 是thị 邊biên 見kiến 於ư 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 隨tùy 取thủ 皆giai 邊biên 見kiến 故cố 次thứ 是thị 戒giới 取thủ 非phi 因nhân 謬mậu 計kế 為vi 因nhân 故cố 次thứ 是thị 見kiến 取thủ 非phi 果quả 謬mậu 計kế 以dĩ 為vi 果quả 故cố 次thứ 是thị 邪tà 見kiến 如như 前tiền 四tứ 種chủng 皆giai 邪tà 非phi 正chánh 謬mậu 計kế 以dĩ 為vi 是thị 故cố 於ư 次thứ 五ngũ 中trung 喜hỷ 即tức 謬mậu 生sanh 貪tham 嗔sân 愛ái 我ngã 能năng 見kiến 即tức 慢mạn 被bị 呵ha 不bất 決quyết 故cố 即tức 疑nghi 也dã 見kiến 道đạo 八bát 十thập 八bát 加gia 修tu 中trung 十thập 九cửu 十thập 八bát 更cánh 加gia 十thập 纏triền 即tức 一nhất 百bách 八bát 文văn 略lược 但đãn 約ước 見kiến 道đạo 結kết 使sử 為vi 集tập 具cụ 如như 前tiền 文văn 說thuyết 也dã 此thử 前tiền 因nhân 果quả 大đại 患hoạn 並tịnh 是thị 斗đẩu 藪tẩu 所sở 除trừ 之chi 物vật 此thử 下hạ 二nhị 種chủng 正chánh 明minh 斗đẩu 藪tẩu 能năng 除trừ 之chi 物vật 即tức 修tu 道Đạo 品phẩm 七thất 科khoa 之chi 道đạo 即tức 能năng 斗đẩu 藪tẩu 除trừ 彼bỉ 苦khổ 集tập 非phi 道đạo 之chi 患hoạn 決quyết 定định 不bất 虗hư 故cố 云vân 道Đạo 諦Đế 於ư 中trung 初sơ 明minh 念niệm 處xứ 先tiên 境cảnh 次thứ 觀quán 初sơ 即tức 別biệt 相tướng 境cảnh 初sơ 謂vị 識thức 心tâm 善thiện 惡ác 同đồng 類loại 念niệm 念niệm 不bất 斷đoạn 故cố 云vân 相tương 似tự 。 相tương/tướng 讀đọc 次thứ 受thọ 次thứ 即tức 想tưởng 行hành 次thứ 即tức 色sắc 也dã 皆giai 以dĩ 迷mê 妄vọng 不bất 了liễu 其kỳ 實thật 故cố 云vân 覆phú 也dã 識thức 四tứ 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 觀quán 也dã 了liễu 四tứ 非phi 真chân 則tắc 知tri 無vô 常thường 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 我ngã 無vô 淨tịnh 故cố 無vô 四tứ 倒đảo 下hạ 之chi 六lục 行hành 並tịnh 是thị 薦tiến 前tiền 行hành 也dã 此thử 即tức 正chánh 明minh 斗đẩu 藪tẩu 除trừ 前tiền 苦khổ 集tập 過quá 患hoạn 之chi 相tướng 狀trạng 也dã 次thứ 明minh 識thức 者giả 前tiền 明minh 能năng 滅diệt 此thử 明minh 所sở 滅diệt 即tức 是thị 苦khổ 集tập 因nhân 道đạo 而nhi 得đắc 滅diệt 也dã 於ư 中trung 初sơ 明minh 因nhân 滅diệt 即tức 前tiền 集tập 滅diệt 也dã 次thứ 明minh 果quả 滅diệt 即tức 前tiền 苦khổ 滅diệt 仍nhưng 皆giai 傳truyền 明minh 後hậu 後hậu 因nhân 於ư 前tiền 前tiền 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 初sơ 中trung 先tiên 約ước 法pháp 後hậu 一nhất 會hội 譬thí 初sơ 法pháp 可khả 知tri 後hậu 譬thí 子tử 者giả 即tức 子tử 縛phược 也dã 子tử 謂vị 種chủng 義nghĩa 因nhân 義nghĩa 聖thánh 教giáo 更cánh 有hữu 此thử 名danh 即tức 約ước 喻dụ 以dĩ 為vi 名danh 也dã 然nhiên 子tử 能năng 生sanh 果quả 與dữ 集tập 義nghĩa 同đồng 縛phược 謂vị 拘câu 束thúc 行hành 人nhân 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 子tử 即tức 縛phược 也dã 是thị 從tùng 當đương 體thể 以dĩ 為vi 名danh 也dã 既ký 有hữu 此thử 之chi 兩lưỡng 義nghĩa 故cố 更cánh 約ước 之chi 以dĩ 顯hiển 集tập 滅diệt 之chi 義nghĩa 果quả 者giả 謂vị 苦khổ 果quả 能năng 拘câu 束thúc 行hành 人nhân 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 果quả 即tức 是thị 縛phược 故cố 也dã 此thử 中trung 二nhị 句cú 初sơ 句cú 因nhân 前tiền 故cố 即tức 喻dụ 下hạ 句cú 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 即tức 是thị 法pháp 雖tuy 言ngôn 果quả 滅diệt 不bất 識thức 果quả 之chi 分phần 齊tề 故cố 更cánh 二nhị 十thập 五ngũ 以dĩ 顯hiển 之chi 以dĩ 並tịnh 是thị 有hữu 漏lậu 苦khổ 果quả 依y 正chánh 之chi 都đô 名danh 也dã 此thử 即tức 生sanh 死tử 因nhân 果quả 滅diệt 盡tận 證chứng 得đắc 寂tịch 滅diệt 無vô 為vi 。 涅Niết 槃Bàn 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 故cố 名danh 滅Diệt 諦Đế 此thử 即tức 棄khí 離ly 世thế 間gian 通thông 患hoạn 都đô 盡tận 遍biến 是thị 真chân 斗đẩu 藪tẩu 矣hĩ 若nhược 於ư 以dĩ 下hạ 是thị 引dẫn 大đại 經kinh 證chứng 成thành 前tiền 之chi 義nghĩa 也dã 初sơ 四tứ 句cú 是thị 證chứng 事sự 中trung 不bất 見kiến 四tứ 真chân 故cố 仍nhưng 為vi 苦khổ 集tập 大đại 患hoạn 次thứ 四tứ 句cú 即tức 證chứng 向hướng 次thứ 能năng 見kiến 故cố 有hữu 道đạo 滅diệt 大đại 功công 德đức 矣hĩ 次thứ 是thị 結kết 食thực 例lệ 顯hiển 餘dư 二nhị 觀quán 慧tuệ 即tức 能năng 斗đẩu 藪tẩu 之chi 法pháp 也dã 可khả 知tri 然nhiên 此thử 文văn 猶do 略lược 以dĩ 食thực 法pháp 有hữu 六lục 句cú 且thả 約ước 二nhị 應ưng 云vân 乞khất 食thực 既ký 爾nhĩ 餘dư 五ngũ 亦diệc 然nhiên 食thực 法pháp 觀quán 慧tuệ 既ký 爾nhĩ 衣y 及cập 住trú 處xứ 亦diệc 然nhiên 故cố 是thị 略lược 也dã 言ngôn 如như 是thị 者giả 歷lịch 十thập 二nhị 法pháp 一nhất 一nhất 勢thế 數số 皆giai 如như 前tiền 矣hĩ 若nhược 得đắc 此thử 意ý 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 皆giai 應ưng 如như 是thị 。 知tri 見kiến 不bất 然nhiên 並tịnh 不bất 名danh 為vi 修tu 道Đạo 思tư 之chi 思tư 之chi 。 以dĩ 結kết 為vi 藏tạng 者giả 既ký 不bất 同đồng 前tiền 事sự 淺thiển 又hựu 異dị 於ư 後hậu 深thâm 即tức 此thử 教giáo 之chi 解giải 也dã 。

次thứ 明minh 通thông 者giả 於ư 中trung 亦diệc 三tam 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 標tiêu 中trung 徵trưng 起khởi 此thử 教giáo 斗đẩu 藪tẩu 相tướng 狀trạng 云vân 何hà 釋thích 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 三tam 中trung 各các 有hữu 三tam 也dã 初sơ 標tiêu 其kỳ 境cảnh 次thứ 明minh 其kỳ 行hành 三tam 結kết 歎thán 勝thắng 境cảnh 謂vị 標tiêu 三tam 要yếu 行hành 謂vị 修tu 三tam 歎thán 謂vị 美mỹ 三tam 功công 用dụng 境cảnh 雖tuy 三tam 而nhi 一nhất 物vật 行hành 雖tuy 三tam 而nhi 一nhất 心tâm 能năng 所sở 都đô 無vô 而nhi 過quá 患hoạn 斯tư 盡tận 故cố 稱xưng 歎thán 也dã 初sơ 境cảnh 者giả 境cảnh 雖tuy 十thập 二nhị 要yếu 唯duy 此thử 三tam 十thập 二nhị 既ký 是thị 所sở 觀quán 故cố 三tam 為vi 其kỳ 境cảnh 矣hĩ 但đãn 前tiền 並tịnh 實thật 事sự 為vi 境cảnh 今kim 並tịnh 皆giai 空không 則tắc 異dị 前tiền 故cố 為vi 此thử 觀quán 境cảnh 也dã 言ngôn 緣duyên 真chân 等đẳng 者giả 即tức 所sở 緣duyên 所sở 證chứng 空không 理lý 也dã 空không 慧tuệ 資tư 顯hiển 於ư 空không 理lý 如như 食thực 資tư 養dưỡng 於ư 身thân 故cố 以dĩ 為vi 食thực 行hành 謂vị 三tam 業nghiệp 諸chư 善thiện 之chi 行hành 用dụng 以dĩ 莊trang 嚴nghiêm 於ư 理lý 身thân 故cố 為vi 衣y 也dã 然nhiên 福phước 慧tuệ 二nhị 並tịnh 為vi 行hành 亦diệc 並tịnh 為vi 莊trang 嚴nghiêm 今kim 順thuận 世thế 間gian 從tùng 別biệt 以dĩ 說thuyết 獨độc 得đắc 行hành 發phát 之chi 名danh 次thứ 明minh 其kỳ 觀quán 亦diệc 即tức 有hữu 三tam 初sơ 即tức 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 萬vạn 境cảnh 自tự 性tánh 本bổn 空không 次thứ 明minh 能năng 觀quán 之chi 慧tuệ 亦diệc 即tức 皆giai 空không 以dĩ 境cảnh 空không 故cố 觀quán 慧tuệ 亦diệc 虗hư 幻huyễn 化hóa 雖tuy 可khả 見kiến 而nhi 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 即tức 是thị 空không 是thị 明minh 能năng 離ly 之chi 行hành 皆giai 即tức 空không 也dã 次thứ 妄vọng 想tưởng 下hạ 是thị 明minh 行hành 空không 由do 慧tuệ 虗hư 故cố 其kỳ 行hành 即tức 空không 故cố 云vân 妄vọng 想tưởng 不bất 起khởi 心tâm 王vương 心tâm 所sở 皆giai 悉tất 不bất 行hành 此thử 句cú 釋thích 上thượng 不bất 起khởi 心tâm 王vương 心tâm 所sở 釋thích 諸chư 惡ác 不bất 行hành 故cố 釋thích 不bất 起khởi 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 。 一nhất 句cú 總tổng 釋thích 成thành 前tiền 而nhi 起khởi 於ư 後hậu 都đô 由do 觀quán 空không 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 故cố 無vô 不bất 空không 時thời 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 寂tịch 然nhiên 不bất 起khởi 。 故cố 此thử 是thị 釋thích 成thành 前tiền 也dã 即tức 明minh 能năng 所sở 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 故cố 也dã 正chánh 由do 此thử 空không 故cố 故cố 令linh 三tam 皆giai 第đệ 一nhất 是thị 起khởi 下hạ 也dã 後hậu 結kết 歎thán 者giả 總tổng 由do 空không 故cố 皆giai 第đệ 一nhất 也dã 初sơ 是thị 歎thán 境cảnh 處xứ 空không 次thứ 是thị 行hành 空không 後hậu 是thị 慧tuệ 空không 三tam 皆giai 第đệ 一nhất 者giả 言ngôn 其kỳ 勝thắng 也dã 形hình 前tiền 三tam 藏tạng 三tam 事sự 非phi 勝thắng 故cố 也dã 初sơ 明minh 一nhất 切thiết 既ký 皆giai 即tức 空không 一nhất 切thiết 無vô 非phi 住trú 處xứ 亦diệc 即tức 一nhất 切thiết 無vô 非phi 莊trang 嚴nghiêm 亦diệc 即tức 一nhất 切thiết 無vô 非phi 解giải 了liễu 一nhất 切thiết 。 皆giai 相tương/tướng 即tức 不bất 同đồng 前tiền 不bất 相tương 即tức 雖tuy 三tam 同đồng 一nhất 空không 物vật 故cố 為vi 勝thắng 也dã 結kết 者giả 向hướng 來lai 但đãn 約ước 三tam 法pháp 明minh 皆giai 即tức 空không 能năng 離ly 一nhất 切thiết 過quá 。 患hoạn 詞từ 雖tuy 甚thậm 簡giản 而nhi 義nghĩa 即tức 備bị 此thử 是thị 要yếu 略lược 非phi 是thị 簡giản 略lược 故cố 結kết 云vân 略lược 說thuyết 竟cánh 也dã 。

次thứ 約ước 別biệt 中trung 文văn 有hữu 標tiêu 釋thích 標tiêu 者giả 此thử 教giáo 能năng 所sở 體thể 狀trạng 有hữu 異dị 於ư 前tiền 釋thích 中trung 文văn 自tự 明minh 矣hĩ 於ư 次thứ 釋thích 中trung 有hữu 其kỳ 四tứ 別biệt 初sơ 標tiêu 其kỳ 境cảnh 法pháp 次thứ 明minh 其kỳ 修tu 行hành 三Tam 明Minh 所sở 離ly 過quá 四tứ 總tổng 結kết 其kỳ 異dị 初sơ 境cảnh 法pháp 即tức 前tiền 三tam 要yếu 數số 同đồng 體thể 別biệt 法Pháp 身thân 本bổn 有hữu 是thị 所sở 依y 所sở 為vi 故cố 為vi 住trú 處xứ 為vi 此thử 修tu 於ư 福phước 慧tuệ 二nhị 嚴nghiêm 而nhi 出xuất 之chi 初sơ 心tâm 為vi 而nhi 非phi 即tức 實thật 有hữu 其kỳ 能năng 所sở 之chi 方phương 故cố 智trí 慧tuệ 資tư 立lập 法Pháp 身thân 猶do 食thực 能năng 存tồn 於ư 命mạng 此thử 約ước 修tu 能năng 立lập 性tánh 行hành 有hữu 二nhị 義nghĩa 能năng 嚴nghiêm 能năng 遮già 喻dụ 行hành 存tồn 善thiện 去khứ 惡ác 故cố 如như 衣y 之chi 二nhị 義nghĩa 然nhiên 二nhị 並tịnh 能năng 嚴nghiêm 衣y 從tùng 別biệt 受thọ 稱xưng 例lệ 前tiền 二nhị 文văn 此thử 二nhị 文văn 亦diệc 應ưng 云vân 為vi 衣y 略lược 無vô 二nhị 字tự 知tri 之chi 然nhiên 此thử 三tam 既ký 為vi 境cảnh 並tịnh 所sở 依y 所sở 修tu 但đãn 法Pháp 身thân 本bổn 種chủng 餘dư 二nhị 並tịnh 習tập 種chủng 如như 依y 住trú 處xứ 著trước 衣y 乞khất 食thực 然nhiên 矣hĩ 又hựu 三tam 各các 之chi 實thật 體thể 而nhi 並tịnh 不bất 融dung 故cố 以dĩ 為vi 別biệt 宜nghi 善thiện 詳tường 之chi 次thứ 明minh 行hành 者giả 為vi 離ly 三tam 種chủng 過quá 惡ác 修tu 三tam 種chủng 行hành 此thử 即tức 行hành 不bất 融dung 也dã 初sơ 但đãn 言ngôn 除trừ 業nghiệp 惡ác 者giả 則tắc 前tiền 莊trang 嚴nghiêm 即tức 遮già 覆phú 只chỉ 是thị 一nhất 義nghĩa 或hoặc 且thả 從tùng 略lược 為vi 除trừ 煩phiền 惱não 闇ám 惑hoặc 而nhi 修tu 智trí 慧tuệ 修tu 法Pháp 身thân 者giả 觀quán 苦khổ 報báo 身thân 即tức 法Pháp 身thân 也dã 。 下hạ 是thị 三Tam 明Minh 所sở 離ly 過quá 亦diệc 是thị 通thông 顯hiển 修tu 行hành 之chi 功công 能năng 也dã 謂vị 修tu 前tiền 三tam 行hành 能năng 離ly 二nhị 種chủng 三tam 道đạo 故cố 以dĩ 三tam 道đạo 通thông 於ư 內nội 外ngoại 前tiền 雖tuy 明minh 三tam 而nhi 未vị 分phần/phân 二nhị 今kim 分phần/phân 二nhị 三tam 故cố 即tức 成thành 通thông 別biệt 義nghĩa 思tư 之chi 能năng 離ly 此thử 二nhị 故cố 異dị 前tiền 次thứ 第đệ 故cố 異dị 後hậu 何hà 故cố 不bất 言ngôn 方phương 便tiện 之chi 三tam 然nhiên 聖thánh 教giáo 既ký 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 說thuyết 處xứ 多đa 前tiền 已dĩ 數số 明minh 其kỳ 三tam 故cố 今kim 略lược 從tùng 二nhị 也dã 四tứ 結kết 異dị 者giả 不bất 同đồng 前tiền 也dã 言ngôn 中trung 觀quán 者giả 初sơ 至chí 頭đầu 陀đà 是thị 結kết 別biệt 出xuất 過quá 二Nhị 乘Thừa 以dĩ 下hạ 異dị 前tiền 二nhị 也dã 文văn 雖tuy 闕khuyết 義nghĩa 必tất 有hữu 何hà 者giả 除trừ 分phân 段đoạn 即tức 入nhập 空không 觀quán 除trừ 變biến 易dị 中trung 塵trần 沙sa 麤thô 惑hoặc 即tức 假giả 觀quán 除trừ 無vô 明minh 細tế 惑hoặc 即tức 中trung 觀quán 雖tuy 次thứ 第đệ 異dị 要yếu 必tất 有hữu 三tam 前tiền 二nhị 則tắc 無vô 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 言ngôn 苦khổ 行hạnh 者giả 頭đầu 陀đà 行hành 也dã 依y 三tam 境cảnh 修tu 三tam 行hành 離ly 三tam 過quá 患hoạn 斗đẩu 藪tẩu 能năng 所sở 之chi 義nghĩa 於ư 其kỳ 中trung 矣hĩ 此thử 兩lưỡng 句cú 亦diệc 即tức 對đối 前tiền 標tiêu 釋thích 即tức 是thị 第đệ 三tam 結kết 示thị 別biệt 也dã 注chú (# 云vân 云vân )# 者giả 有hữu 諸chư 要yếu 意ý 略lược 如như 向hướng 也dã 。

次thứ 約ước 圓viên 者giả 亦diệc 有hữu 標tiêu 釋thích 此thử 教giáo 若nhược 境cảnh 若nhược 行hành 能năng 離ly 所sở 離ly 一nhất 切thiết 皆giai 即tức 皆giai 備bị 不bất 同đồng 前tiền 別biệt 故cố 云vân 圓viên 也dã 釋thích 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 明minh 境cảnh 圓viên 次thứ 明minh 行hành 圓viên 三tam 離ly 過quá 圓viên 四tứ 結kết 圓viên 異dị 於ư 偏thiên 境cảnh 中trung 初sơ 句cú 即tức 三tam 而nhi 一nhất 同đồng 一nhất 妙diệu 道đạo 故cố 次thứ 句cú 即tức 一nhất 而nhi 二nhị 為vi 物vật 因nhân 緣duyên 令linh 生sanh 解giải 故cố 此thử 義nghĩa 應ưng 具cụ 四tứ 句cú 無vô 方phương 名danh 圓viên 妙diệu 境cảnh 也dã 次thứ 行hành 圓viên 者giả 依y 前tiền 妙diệu 境cảnh 修tu 妙diệu 行hạnh 也dã 此thử 中trung 亦diệc 具cụ 四tứ 句cú 無vô 方phương 以dĩ 境cảnh 妙diệu 故cố 行hành 圓viên 如như 之chi 故cố 名danh 圓viên 妙diệu 行hạnh 也dã 舊cựu 本bổn 皆giai 有hữu 斗đẩu 藪tẩu 之chi 言ngôn 後hậu 達đạt 好hảo/hiếu 簡giản 故cố 略lược 除trừ 之chi 而nhi 必tất 須tu 知tri 之chi 不bất 然nhiên 不bất 知tri 是thị 修tu 行hành 也dã 有hữu 人nhân 以dĩ 此thử 對đối 於ư 三tam 觀quán 初sơ 句cú 即tức 假giả 觀quán 此thử 約ước 衣y 論luận 次thứ 句cú 即tức 空không 此thử 約ước 食thực 論luận 也dã 雙song 非phi 是thị 中trung 此thử 約ước 處xứ 論luận 斗đẩu 藪tẩu 也dã 恠# 哉tai 恠# 哉tai 辨biện 之chi 辨biện 之chi 然nhiên 一nhất 及cập 一nhất 切thiết 之chi 言ngôn 應ưng 知tri 有hữu 三tam 略lược 即tức 約ước 三tam 言ngôn 之chi 中trung 即tức 約ước 十thập 二nhị 言ngôn 之chi 廣quảng 即tức 通thông 約ước 萬vạn 行hạnh 言ngôn 之chi 皆giai 有hữu 一nhất 及cập 一nhất 切thiết 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 此thử 是thị 此thử 經Kinh 之chi 義nghĩa 真chân 出xuất 家gia 者giả 之chi 所sở 要yếu 方phương 故cố 不bất 可khả 不bất 善thiện 知tri 也dã 思tư 之chi 思tư 之chi 。 於ư 一nhất 切thiết 下hạ 一nhất 句cú 是thị 結kết 離ly 過quá 顯hiển 功công 能năng 也dã 一nhất 切thiết 過quá 患hoạn 皆giai 即tức 妙diệu 道đạo 故cố 也dã 諸chư 佛Phật 所sở 行hành 。 以dĩ 下hạ 是thị 四tứ 結kết 圓viên 異dị 偏thiên 初sơ 句cú 結kết 歎thán 顯hiển 是thị 修tu 圓viên 人nhân 法pháp 過quá 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 簡giản 異dị 偏thiên 修tu 人nhân 法pháp 諸chư 菩Bồ 薩Tát 是thị 偏thiên 人nhân 顯hiển 上thượng 諸chư 佛Phật 是thị 圓viên 人nhân 也dã 所sở 行hành 清thanh 淨tịnh 。 簡giản 非phi 偏thiên 行hành 未vị 盡tận 清thanh 淨tịnh 顯hiển 上thượng 如Như 來Lai 行hành 方phương 是thị 圓viên 妙diệu 盡tận 清thanh 淨tịnh 也dã 注chú (# 云vân 云vân )# 者giả 明minh 有hữu 四tứ 意ý 如như 前tiền 所sở 明minh 今kim 即tức 開khai 顯hiển 前tiền 三tam 皆giai 即tức 圓viên 妙diệu 絕tuyệt 待đãi 斗đẩu 藪tẩu 之chi 行hành 也dã 此thử 章chương 修tu 行hành 門môn 中trung 最tối 為vi 要yếu 也dã 且thả 略lược 如như 是thị 未vị 遑hoàng 委ủy 悉tất 。

次thứ 約ước 本bổn 迹tích 者giả 圓viên 會hội 有hữu 遠viễn 有hữu 近cận 向hướng 雖tuy 已dĩ 會hội 近cận 而nhi 非phi 遠viễn 未vị 盡tận 其kỳ 能năng 未vị 極cực 經kinh 旨chỉ 故cố 復phục 此thử 釋thích 方phương 盡tận 其kỳ 義nghĩa 文văn 即tức 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 五ngũ 本bổn 次thứ 明minh 五ngũ 迹tích 然nhiên 通thông 明minh 本bổn 迹tích 下hạ 文văn 有hữu 之chi 各các 此thử 五ngũ 者giả 並tịnh 驗nghiệm 其kỳ 迹tích 以dĩ 知tri 其kỳ 本bổn 何hà 者giả 其kỳ 既ký 有hữu 本bổn 而nhi 今kim 迹tích 中trung 有hữu 此thử 五ngũ 事sự 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 久cửu 得đắc 此thử 五ngũ 事sự 也dã 初sơ 四tứ 總tổng 別biệt 明minh 本bổn 能năng 離ly 第đệ 五ngũ 明minh 本bổn 所sở 離ly 內nội 無vô 法pháp 愛ái 即tức 久cửu 離ly 一nhất 切thiết 似tự 道đạo 取thủ 著trước 由do 此thử 故cố 備bị 前tiền 四tứ 功công 德đức 外ngoại 無vô 垢cấu 染nhiễm 即tức 前tiền 捨xả 金kim 色sắc 妻thê 並tịnh 由do 內nội 無vô 法pháp 愛ái 故cố 內nội 具cụ 前tiền 四tứ 功công 德đức 外ngoại 能năng 無vô 垢cấu 染nhiễm 也dã 故cố 總tổng 此thử 五ngũ 只chỉ 是thị 能năng 離ly 所sở 離ly 及cập 內nội 外ngoại 也dã 本bổn 已dĩ 者giả 久cửu 也dã 但đãn 知tri 已dĩ 久cửu 不bất 可khả 定định 遠viễn 近cận 次thứ 明minh 其kỳ 迹tích 雖tuy 四tứ 義nghĩa 涉thiệp 於ư 五ngũ 事sự 者giả 或hoặc 言ngôn 即tức 初sơ 明minh 十thập 二nhị 事sự 離ly 十thập 二nhị 過quá 者giả 是thị 今kim 謂vị 事sự 即tức 初sơ 教giáo 雖tuy 有hữu 諦đế 觀quán 望vọng 於ư 通thông 教giáo 並tịnh 是thị 實thật 事sự 故cố 餘dư 文văn 名danh 為vi 實thật 有hữu 二nhị 諦đế 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 欲dục 之chi 一nhất 言ngôn 通thông 貫quán 下hạ 四tứ 初sơ 即tức 引dẫn 為vi 酪lạc 次thứ 引dẫn 酪lạc 為vi 生sanh 下hạ 二nhị 例lệ 知tri 此thử 義nghĩa 亦diệc 具cụ 四tứ 義nghĩa 及cập 以dĩ 四tứ 句cú 並tịnh 例lệ 前tiền 可khả 知tri 。

下hạ 約ước 觀quán 者giả 雖tuy 知tri 其kỳ 果quả 德đức 須tu 知tri 其kỳ 因nhân 行hành 彼bỉ 如như 是thị 果quả 從tùng 是thị 因nhân 致trí 欲dục 得đắc 此thử 果quả 行hành 如như 此thử 因nhân 今kim 即tức 行hành 人nhân 慕mộ 果quả 修tu 因nhân 故cố 約ước 觀quán 釋thích 初sơ 明minh 三tam 觀quán 次thứ 融dung 一nhất 心tâm 能năng 棄khí 所sở 棄khí 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 若nhược 能năng 如như 是thị 。 修tu 者giả 則tắc 斯tư 人nhân 德đức 行hạnh 亦diệc 豈khởi 遠viễn 哉tai 故cố 下hạ 文văn 云vân 能năng 持trì 是thị 經Kinh 。 是thị 名danh 持trì 戒giới 。 行hành 頭đầu 陀đà 者giả 。 即tức 其kỳ 證chứng 矣hĩ 若nhược 不bất 善thiện 知tri 六lục 即tức 則tắc 讚tán 彼bỉ 上thượng 人nhân 還hoàn 非phi 善thiện 除trừ 過quá 者giả 詳tường 而nhi 慎thận 之chi 以dĩ 此thử 諸chư 故cố 云vân 注chú (# 云vân 云vân )# 。

釋thích 三tam 迦Ca 葉Diếp 初sơ 因nhân 緣duyên 中trung 文văn 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 即tức 有hữu 四tứ 初sơ 釋thích 其kỳ 姓tánh 名danh 住trú 處xứ 次thứ 釋thích 為vi 兄huynh 弟đệ 及cập 其kỳ 業nghiệp 行hành 三tam 釋thích 其kỳ 同đồng 能năng 捨xả 邪tà 歸quy 於ư 正Chánh 道Đạo 姓tánh 即tức 同đồng 稱xưng 為vi 迦Ca 葉Diếp 名danh 即tức 優ưu 等đẳng 三tam 別biệt 住trú 處xứ 同đồng 居cư 瓜qua 等đẳng 兄huynh 弟đệ 即tức 解giải 常thường 言ngôn 其kỳ 三tam 捨xả 邪tà 歸quy 正chánh 。 即tức 彰chương 其kỳ 能năng 去khứ 偽ngụy 情tình 而nhi 從tùng 真chân 道đạo 故cố 三tam 文văn 即tức 四tứ 義nghĩa 也dã 初sơ 中trung 先tiên 解giải 其kỳ 姓tánh 仍nhưng 指chỉ 於ư 前tiền 只chỉ 是thị 飲ẩm 光quang 之chi 義nghĩa 同đồng 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 姓tánh 古cổ 仙tiên 之chi 種chủng 族tộc 也dã 下hạ 釋thích 名danh 即tức 有hữu 三tam 別biệt 初sơ 人nhân 梵Phạm 言ngôn 三tam 別biệt 蓋cái 前tiền 後hậu 譯dịch 者giả 之chi 異dị 而nhi 同đồng 翻phiên 為vi 木mộc 瓜qua 林lâm 舊cựu 釋thích 皆giai 云vân 在tại 此thử 林lâm 下hạ 修tu 道Đạo 故cố 以dĩ 為vi 名danh 今kim 文văn 為vi 意ý 同đồng 正Chánh 法Pháp 經kinh 名danh 為vi 上thượng 時thời 而nhi 不bất 釋thích 其kỳ 義nghĩa 新tân 譯dịch 云vân 鄔ổ 盧lô 頻tần 螺loa 此thử 云vân 木mộc 瓜qua 而nhi 不bất 言ngôn 林lâm 釋thích 云vân 當đương 其kỳ 胸hung 前tiền 有hữu 一nhất 癃lung 起khởi 狀trạng 如như 木mộc 瓜qua 又hựu 其kỳ 住trụ 近cận 池trì 中trung 有hữu 龍long 亦diệc 名danh 木mộc 瓜qua 從tùng 彼bỉ 為vi 稱xưng 故cố 以dĩ 為vi 名danh 此thử 義nghĩa 未vị 見kiến 所sở 出xuất 今kim 且thả 依y 舊cựu 釋thích 出xuất 也dã 那na 提đề 者giả 此thử 文văn 不bất 次thứ 依y 經kinh 應ưng 次thứ 伽già 耶da 新tân 譯dịch 正chánh 梵Phạm 應ưng 云vân 捺nại 地địa 迦ca 此thử 是thị 河hà 名danh 也dã 義nghĩa 現hiện 於ư 後hậu 次thứ 釋thích 伽già 耶da 文văn 中trung 似tự 誤ngộ 應ưng 云vân 此thử 云vân 象tượng 亦diệc 云vân 城thành 釋thích 云vân 象tượng 者giả 山sơn 名danh 即tức 象tượng 頭đầu 山sơn 也dã 城thành 者giả 有hữu 城thành 近cận 於ư 此thử 山sơn 故cố 云vân 象tượng 頭đầu 城thành 也dã 象tượng 既ký 此thử 方phương 之chi 言ngôn 不bất 得đắc 更cánh 云vân 亦diệc 也dã 故cố 正chánh 本bổn 云vân 上thượng 時thời 象tượng 江giang 即tức 三tam 並tịnh 此thử 方phương 言ngôn 也dã 按án 因nhân 果quả 經kinh 此thử 三tam 人nhân 皆giai 近cận 河hà 邊biên 修tu 道Đạo 佛Phật 作tác 神thần 通thông 化hóa 令linh 入nhập 法pháp 從tùng 其kỳ 別biệt 以dĩ 為vi 名danh 故cố 有hữu 木mộc 瓜qua 山sơn 河hà 之chi 異dị 言ngôn 修tu 道Đạo 者giả 舊cựu 邪tà 道đạo 也dã 又hựu 言ngôn 其kỳ 家gia 者giả 明minh 其kỳ 即tức 是thị 此thử 國quốc 之chi 人nhân 故cố 也dã 。

下hạ 釋thích 為vi 兄huynh 弟đệ 者giả 即tức 解giải 其kỳ 三tam 數số 之chi 義nghĩa 也dã 以dĩ 聖thánh 教giáo 中trung 常thường 令linh 呼hô 之chi 又hựu 言ngôn 其kỳ 為vi 兄huynh 弟đệ 又hựu 明minh 其kỳ 同đồng 習tập 外ngoại 法pháp 又hựu 同đồng 捨xả 邪tà 歸quy 正chánh 。 並tịnh 不bất 知tri 其kỳ 由do 然nhiên 今kim 依y 聖thánh 教giáo 明minh 其kỳ 因nhân 緣duyên 及cập 其kỳ 業nghiệp 行hành 彰chương 其kỳ 往vãng 現hiện 之chi 善thiện 及cập 能năng 同đồng 得đắc 道Đạo 之chi 所sở 由do 來lai 故cố 也dã 言ngôn 剎sát 柱trụ 者giả 具cụ 云vân 剎sát 提đề 摩ma 此thử 云vân 田điền 地địa 即tức 三Tam 寶Bảo 田điền 地địa 勝thắng 境cảnh 也dã 別biệt 即tức 佛Phật 土độ 通thông 即tức 隨tùy 處xứ 今kim 是thị 通thông 也dã 柱trụ 即tức 表biểu 也dã 建kiến 柱trụ 以dĩ 表biểu 其kỳ 地địa 分phần/phân 城thành 此thử 一nhất 文văn 成thành 前tiền 又hựu 起khởi 後hậu 三tam 同đồng 志chí 為vi 兄huynh 弟đệ 剎sát 表biểu 故cố 為vi 入nhập 道đạo 未vị 出xuất 故cố 先tiên 世thế 世thế 為vi 出xuất 世thế 也dã 此thử 剎sát 家gia 之chi 柱trụ 能năng 所sở 合hợp 以dĩ 為vi 名danh 故cố 也dã 緣duyên 是thị 者giả 此thử 是thị 行hành 也dã 當đương 時thời 更cánh 應ưng 有hữu 願nguyện 願nguyện 行hành 相tương/tướng 資tư 故cố 能năng 致trí 之chi 也dã 此thử 佛Phật 時thời 既ký 久cửu 遠viễn 故cố 為vi 兄huynh 弟đệ 非phi 適thích 一nhất 世thế 也dã 瓶bình 沙sa 即tức 頻Tần 婆Bà 娑Sa 羅La 。 闍xà 王vương 之chi 父phụ 也dã 學học 通thông 外ngoại 典điển 佛Phật 未vị 出xuất 前tiền 用dụng 以dĩ 化hóa 之chi 故cố 為vi 師sư 也dã 應ưng 知tri 此thử 文văn 成thành 前tiền 起khởi 後hậu 一nhất 切thiết 盡tận 由do 於ư 此thử 思tư 之chi 引dẫn 此thử 宿túc 緣duyên 凡phàm 有hữu 三tam 意ý 一nhất 者giả 為vi 兄huynh 弟đệ 以dĩ 共cộng 竪thụ 故cố 二nhị 者giả 得đắc 度độ 緣duyên 以dĩ 是thị 剎sát 柱trụ 故cố 三tam 者giả 同đồng 邪tà 又hựu 同đồng 捨xả 以dĩ 由do 前tiền 二nhị 故cố 思tư 之chi 。

自tự 下hạ 是thị 第đệ 三Tam 明Minh 其kỳ 俱câu 能năng 捨xả 邪tà 歸quy 正chánh 。 棄khí 偽ngụy 從tùng 真chân 之chi 事sự 也dã 既ký 昔tích 於ư 勝thắng 境cảnh 以dĩ 立lập 行hạnh 願nguyện 則tắc 往vãng 已dĩ 有hữu 勝thắng 因nhân 但đãn 未vị 遇ngộ 於ư 強cường/cưỡng 緣duyên 故cố 仍nhưng 住trụ 於ư 邪tà 道đạo 今kim 是thị 眾chúng 緣duyên 會hội 熟thục 之chi 時thời 故cố 能năng 頓đốn 捨xả 而nhi 即tức 同đồng 歸quy 悟ngộ 入nhập 然nhiên 佛Phật 之chi 化hóa 利lợi 雖tuy 極cực 於ư 三tam 密mật 至chí 於ư 得đắc 益ích 不bất 過quá 於ư 二nhị 種chủng 能năng 化hóa 則tắc 謂vị 之chi 形hình 聲thanh 所sở 稟bẩm 則tắc 謂vị 之chi 聞văn 見kiến 但đãn 用dụng 之chi 不bất 同đồng 或hoặc 雙song 或hoặc 單đơn 或hoặc 復phục 旁bàng 正chánh 如như 大đại 經kinh 先tiên 述thuật 初sơ 化hóa 諸chư 異dị 道đạo 則tắc 唯duy 用dụng 於ư 神thần 通thông 最tối 後hậu 化hóa 於ư 十thập 仙tiên 則tắc 專chuyên 用dụng 於ư 妙diệu 辨biện 適thích 其kỳ 宜nghi 悟ngộ 不bất 同đồng 故cố 是thị 中trung 即tức 單đơn 別biệt 也dã 今kim 此thử 文văn 中trung 所sở 明minh 即tức 其kỳ 二nhị 義nghĩa 初sơ 明minh 廣quảng 用dụng 神thần 通thông 而nhi 猶do 未vị 捨xả 次thứ 明minh 略lược 用dụng 聲thanh 警cảnh 即tức 頓đốn 歸quy 伏phục 斯tư 蓋cái 雙song 用dụng 亦diệc 正chánh 助trợ 之chi 意ý 也dã 初sơ 中trung 又hựu 即tức 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 廣quảng 化hóa 二nhị 明minh 猶do 未vị 能năng 即tức 捨xả 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 其kỳ 方phương 數số 次thứ 略lược 列liệt 其kỳ 名danh 相tướng 三tam 總tổng 指chỉ 廣quảng 顯hiển 略lược 初sơ 言ngôn 神thần 變biến 者giả 神thần 言ngôn 其kỳ 體thể 無vô 方phương 不bất 測trắc 也dã 變biến 語ngữ 其kỳ 用dụng 運vận 動động 無vô 恆hằng 即tức 是thị 通thông 也dã 體thể 用dụng 合hợp 言ngôn 故cố 也dã 用dụng 數số 固cố 多đa 且thả 語ngữ 其kỳ 要yếu 故cố 言ngôn 十thập 耳nhĩ 次thứ 列liệt 其kỳ 名danh 此thử 文văn 自tự 指chỉ 瑞thụy 應ứng 先tiên 釋thích 或hoặc 引dẫn 阿a 含hàm 或hoặc 依y 本bổn 行hạnh 雖tuy 廣quảng 張trương 彼bỉ 文văn 而nhi 此thử 義nghĩa 要yếu 未vị 會hội 今kim 且thả 略lược 消tiêu 此thử 文văn 未vị 能năng 旁bàng 及cập 於ư 彼bỉ 初sơ 言ngôn 毒độc 不bất 中trung 者giả 不bất 能năng 傷thương 害hại 。 也dã 如như 經Kinh 所sở 明minh 。 佛Phật 將tương 降giáng/hàng 之chi 入nhập 其kỳ 毒độc 龍long 窟quật 中trung 龍long 大đại 嗔sân 怒nộ 極cực 作tác 害hại 事sự 佛Phật 降hàng 伏phục 之chi 。 置trí 於ư 鉢bát 中trung 。 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。 故cố 言ngôn 不bất 中trung 火hỏa 不bất 燒thiêu 者giả 即tức 向hướng 毒độc 龍long 吐thổ 火hỏa 為vi 害hại 翻phiên 為vi 佛Phật 火hỏa 燒thiêu 之chi 令linh 其kỳ 伏phục 而nhi 不bất 死tử 恆hằng 水thủy 瀑bộc 長trường/trưởng 其kỳ 恐khủng 沒một 溺nịch 於ư 佛Phật 令linh 往vãng 看khán 之chi 不bất 沒một 於ư 足túc 於ư 水thủy 上thượng 行hành 三tam 方Phương 等Đẳng 者giả 其kỳ 請thỉnh 佛Phật 住trụ 三tam 月nguyệt 供cúng 養dường 。 時thời 至chí 請thỉnh 食thực 佛Phật 言ngôn 前tiền 去khứ 便tiện 往vãng 閻diêm 浮phù 樹thụ 取thủ 閻diêm 浮phù 果quả 。 東Đông 弗Phất 婆Bà 提Đề 。 取thủ 毗tỳ 梨lê 勒lặc 果quả 西Tây 瞿Cù 耶Da 尼Ni 。 取thủ 訶ha 梨lê 勒lặc 果quả 。 北bắc 鬱uất 單đơn 越việt 取thủ 自tự 然nhiên 粳canh 復phục 向hướng 忉Đao 利Lợi 以dĩ 取thủ 甘cam 露lộ 又hựu 經kinh 明minh 其kỳ 每mỗi 年niên 為vi 一nhất 大đại 祀tự 國quốc 主chủ 臣thần 民dân 即tức 畢tất 集tập 迦Ca 葉Diếp 念niệm 言ngôn 。 瞿Cù 曇Đàm 端đoan 正chánh 。 諸chư 王vương 貴quý 人nhân 若nhược 來lai 見kiến 者giả 令linh 我ngã 失thất 利lợi 若nhược 其kỳ 明minh 日nhật 不bất 來lai 我ngã 則tắc 大đại 幸hạnh 佛Phật 知tri 之chi 已dĩ 明minh 日nhật 即tức 往vãng 阿a 耨nậu 池trì 食thực 至chí 暮mộ 方phương 還hoàn 迦Ca 葉Diếp 問vấn 言ngôn 昨tạc 何hà 不bất 來lai 佛Phật 言ngôn 我ngã 知tri 汝nhữ 心tâm 故cố 不bất 來lai 耳nhĩ 故cố 云vân 知tri 嫌hiềm 乃nãi 至chí 現hiện 來lai 或hoặc 言ngôn 知tri 念niệm 現hiện 來lai 別biệt 是thị 一nhất 事sự 未vị 見kiến 別biệt 出xuất 又hựu 令linh 弟đệ 子tử 然nhiên 火hỏa 不bất 然nhiên 欲dục 滅diệt 火hỏa 不bất 滅diệt 問vấn 佛Phật 佛Phật 皆giai 令linh 其kỳ 然nhiên 滅diệt 故cố 云vân 火hỏa 滅diệt 不bất 然nhiên 。 等đẳng 文văn 雖tuy 略lược 而nhi 即tức 含hàm 其kỳ 四tứ 義nghĩa 知tri 之chi 又hựu 令linh 弟đệ 子tử 破phá 薪tân 舉cử 不bất 能năng 下hạ 下hạ 不bất 能năng 舉cử 亦diệc 以dĩ 問vấn 佛Phật 佛Phật 亦diệc 即tức 令linh 其kỳ 舉cử 下hạ 文văn 亦diệc 例lệ 前tiền 如như 此thử 所sở 列liệt 即tức 十thập 事sự 也dã 下hạ 結kết 示thị 者giả 廣quảng 出xuất 處xứ 顯hiển 此thử 但đãn 是thị 舉cử 要yếu 出xuất 耳nhĩ 又hựu 此thử 十thập 事sự 時thời 節tiết 通thông 局cục 亦diệc 未vị 定định 知tri 向hướng 且thả 略lược 消tiêu 現hiện 文văn 委ủy 更cánh 須tu 尋tầm 經kinh 說thuyết 。

上thượng 是thị 廣quảng 明minh 正chánh 化hóa 事sự 狀trạng 已dĩ 竟cánh 雖tuy 覩đổ 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 明minh 猶do 未vị 能năng 捨xả 邪tà 眾chúng 變biến 謂vị 略lược 廣quảng 略lược 如như 前tiền 十thập 廣quảng 如như 經kinh 示thị 故cố 言ngôn 眾chúng 變biến 經kinh 故cố 云vân 等đẳng 兩lưỡng 句cú 據cứ 經kinh 所sở 說thuyết 彰chương 其kỳ 本bổn 改cải 之chi 狀trạng 如như 前tiền 十thập 事sự 覩đổ 一nhất 一nhất 事sự 皆giai 有hữu 此thử 言ngôn 今kim 欲dục 不bất 繁phồn 文văn 故cố 總tổng 於ư 此thử 一nhất 言ngôn 以dĩ 示thị 之chi 也dã 依y 本bổn 行hạnh 經kinh 次thứ 第đệ 為vi 現hiện 五ngũ 百bách 神thần 變biến 隨tùy 覩đổ 一nhất 一nhất 事sự 已dĩ 皆giai 有hữu 此thử 言ngôn 也dã 與dữ 此thử 同đồng 也dã 。

佛Phật 即tức 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 明minh 其kỳ 因nhân 語ngữ 而nhi 便tiện 悟ngộ 入nhập 正Chánh 道Đạo 如như 本bổn 行hạnh 經Kinh 云vân 覩đổ 眾chúng 變biến 已dĩ 仍nhưng 云vân 雖tuy 復phục 如như 此thử 。 而nhi 不bất 能năng 得đắc 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 如như 我ngã 今kim 日nhật 。 佛Phật 即tức 語ngữ 云vân 汝nhữ 非phi 羅La 漢Hán 。 亦diệc 未vị 入nhập 道đạo 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 道đạo 之chi 前tiền 相tương/tướng 況huống 復phục 果quả 耶da 因nhân 是thị 開khai 悟ngộ 歸quy 伏phục 出xuất 家gia 得đắc 沙Sa 門Môn 果quả 投đầu 諸chư 邪tà 術thuật 器khí 具cụ 隨tùy 流lưu 而nhi 下hạ 二nhị 第đệ 見kiến 相tương/tướng 並tịnh 隨tùy 歸quy 伏phục 並tịnh 命mạng 善thiện 來lai 皆giai 成thành 沙Sa 門Môn 。 果quả 此thử 即tức 能năng 化hóa 用dụng 形hình 聲thanh 二nhị 輪luân 所sở 稟bẩm 得đắc 見kiến 聞văn 之chi 兩lưỡng 益ích 矣hĩ 言ngôn 霍hoắc 然nhiên 者giả 極cực 速tốc 疾tật 之chi 皃# 也dã 或hoặc 亦diệc 借tá 為vi [(上/?/日)*殳]# 音âm 義nghĩa 亦diệc 通thông 也dã 即tức [悖-子+(王/皿)]# 然nhiên 矣hĩ 。

此thử 上thượng 是thị 約ước 因nhân 緣duyên 要yếu 應ưng 有hữu 四tứ 先tiên 云vân 初sơ 是thị 世thế 界giới 次thứ 共cộng 竪thụ 柱trụ 是thị 為vi 人nhân 十thập 變biến 是thị 對đối 治trị 佛Phật 語ngữ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 有hữu 人nhân 云vân 此thử 因nhân 緣duyên 文văn 大đại 四tứ 初sơ 姓tánh 次thứ 名danh 三tam 住trú 處xứ 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 下hạ 四tứ 明minh 入nhập 道đạo 緣duyên 由do 於ư 此thử 文văn 中trung 方phương 明minh 四tứ 悉tất 初sơ 是thị 世thế 界giới 次thứ 兄huynh 為vi 下hạ 為vi 人nhân 佛Phật 作tác 下hạ 對đối 治trị 霍hoắc 然nhiên 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 今kim 以dĩ 此thử 文văn 有hữu 意ý 觀quán 此thử 兩lưỡng 釋thích 並tịnh 有hữu 可khả 不bất 何hà 者giả 初sơ 明minh 四tứ 中trung 三tam 恐khủng 與dữ 文văn 違vi 何hà 者giả 文văn 云vân 邪tà 執chấp 未vị 改cải 而nhi 云vân 見kiến 佛Phật 即tức 然nhiên 除trừ 惡ác 故cố 是thị 相tương 違vi 對đối 治trị 義nghĩa 既ký 不bất 成thành 勝thắng 義nghĩa 恐khủng 亦diệc 非phi 例lệ 次thứ 為vi 四tứ 中trung 初sơ 三tam 若nhược 非phi 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 前tiền 後hậu 總tổng 應ưng 例lệ 然nhiên 既ký 不bất 可khả 例lệ 此thử 何hà 獨độc 爾nhĩ 並tịnh 剎sát 正chánh 是thị 出xuất 善thiện 因nhân 而nhi 卻khước 以dĩ 為vi 世thế 界giới 邪tà 界giới 邪tà 涉thiệp 是thị 惡ác 反phản 為vi 生sanh 善thiện 神thần 化hóa 未vị 捨xả 焉yên 為vi 對đối 治trị 對đối 治trị 之chi 義nghĩa 既ký 其kỳ 未vị 成thành 霍hoắc 然nhiên 之chi 言ngôn 豈khởi 為vi 勝thắng 義nghĩa 故cố 此thử 次thứ 釋thích 都đô 不bất 附phụ 近cận 後hậu 學học 固cố 宜nghi 詳tường 之chi 今kim 者giả 前tiền 文văn 輙triếp 言ngôn 文văn 三tam 義nghĩa 四tứ 即tức 即tức 義nghĩa 也dã 初sơ 釋thích 姓tánh 名danh 住trú 處xứ 並tịnh 是thị 通thông 談đàm 其kỳ 本bổn 皆giai 世thế 間gian 事sự 即tức 世thế 果quả 也dã 既ký 共cộng 表biểu 勝thắng 境cảnh 至chí 為vi 連liên 枝chi 雖tuy 復phục 習tập 行hành 邪tà 方phương 同đồng 有hữu 懷hoài 道đạo 之chi 志chí 是thị 有hữu 向hướng 正chánh 之chi 緣duyên 故cố 是thị 為vi 人nhân 覩đổ 十thập 變biến 而nhi 未vị 捨xả 聞văn 一nhất 言ngôn 而nhi 廓khuếch 然nhiên 廓khuếch 然nhiên 之chi 詞từ 蓋cái 彰chương 其kỳ 因nhân 一nhất 言ngôn 而nhi 惑hoặc 闇ám 頓đốn 除trừ 解giải 明minh 頓đốn 發phát 速tốc 疾tật 之chi 名danh 是thị 故cố 即tức 是thị 治trị 義nghĩa 之chi 兩lưỡng 意ý 豈khởi 得đắc 離ly 配phối 其kỳ 兩lưỡng 文văn 之chi 與dữ 義nghĩa 二nhị 俱câu 不bất 明minh 者giả 耶da 是thị 總tổng 彰chương 其kỳ 人nhân 有hữu 此thử 四tứ 種chủng 之chi 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 此thử 姓tánh 名danh 數số 豈khởi 徒đồ 爾nhĩ 哉tai 其kỳ 中trung 霍hoắc 字tự 亦diệc 云vân 但đãn 作tác 豁hoát 音âm 呼hô 之chi 義nghĩa 同đồng 音âm 便tiện 故cố 也dã 。

次thứ 約ước 教giáo 者giả 辨biện 三tam 人nhân 因nhân 緣duyên 權quyền 實thật 之chi 差sai 會hội 也dã 仍nhưng 約ước 五ngũ 味vị 明minh 之chi 不bất 約ước 教giáo 而nhi 約ước 味vị 者giả 橫hoạnh/hoành 竪thụ 互hỗ 現hiện 耳nhĩ 但đãn 約ước 四tứ 味vị 即tức 攝nhiếp 其kỳ 五ngũ 即tức 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 中trung 二nhị 別biệt 初sơ 別biệt 明minh 三tam 人nhân 德đức 行hạnh 後hậu 總tổng 結kết 為vi 初sơ 教giáo 初sơ 中trung 即tức 有hữu 三tam 別biệt 一nhất 一nhất 各các 有hữu 。 二nhị 義nghĩa 初sơ 明minh 能năng 利lợi 他tha 即tức 能năng 使sử 四tứ 眾chúng 無vô 乖quai 諍tranh 無vô 闕khuyết 四tứ 事sự 此thử 即tức 教giáo 授thọ 與dữ 外ngoại 護hộ 知tri 識thức 也dã 次thứ 約ước 自tự 行hành 能năng 除trừ 去khứ 惡ác 勤cần 進tiến 善thiện 也dã 三Tam 明Minh 能năng 自tự 行hành 與dữ 利lợi 他tha 利lợi 他tha 亦diệc 即tức 教giáo 授thọ 知tri 識thức 也dã 結kết 為vi 初sơ 教giáo 者giả 既ký 引dẫn 阿a 含hàm 即tức 不bất 涉thiệp 餘dư 相tương 當đương 初sơ 也dã 初sơ 變biến 邪tà 而nhi 悟ngộ 正chánh 如như 乳nhũ 變biến 為vi 酪lạc 也dã 次thứ 歷lịch 方Phương 等Đẳng 彈đàn 訶ha 故cố 有hữu 耻sỉ 慕mộ 即tức 應ưng 下hạ 釋thích 為vi 生sanh 蘇tô 之chi 義nghĩa 以dĩ 味vị 漸tiệm 濃nồng 故cố 例lệ 則tắc 下hạ 知tri 者giả 類loại 前tiền 後hậu 也dã 次thứ 入nhập 般Bát 若Nhã 即tức 應ưng 下hạ 釋thích 即tức 應ưng 堪kham 也dã 通thông 言ngôn 聲Thanh 聞Văn 從tùng 初sơ 至chí 此thử 即tức 有hữu 此thử 義nghĩa 不bất 得đắc 別biệt 不bất 責trách 其kỳ 義nghĩa 方Phương 等Đẳng 亦diệc 爾nhĩ 得đắc 記ký 作tác 佛Phật 利lợi 用dụng 事sự 畢tất 如như 味vị 之chi 極cực 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 初sơ 以dĩ 拆# 破phá 次thứ 以dĩ 彈đàn 斥xích 三tam 以dĩ 濤đào 汰# 四tứ 以dĩ 開khai 顯hiển 若nhược 至chí 開khai 顯hiển 拆# 亦diệc 即tức 是thị 況huống 於ư 委ủy 業nghiệp 思tư 之chi 思tư 之chi 。 法pháp 華hoa 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 總tổng 由do 開khai 顯hiển 故cố 也dã 若nhược 至chí 此thử 時thời 一nhất 切thiết 人nhân 法pháp 悉tất 皆giai 開khai 會hội 不bất 必tất 唯duy 論luận 熟thục 蘇tô 此thử 約ước 漸tiệm 邊biên 一nhất 益ích 相tương 生sanh 之chi 義nghĩa 幸hạnh 勿vật 迷mê 之chi 廣quảng 如như 玄huyền 義nghĩa 中trung 說thuyết 。

次thứ 約ước 本bổn 迹tích 中trung 初sơ 寄ký 迹tích 以dĩ 彰chương 本bổn 次thứ 約ước 本bổn 以dĩ 明minh 迹tích 初sơ 中trung 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 初sơ 標tiêu 所sở 以dĩ 知tri 者giả 。 驗nghiệm 迹tích 故cố 以dĩ 知tri 也dã 以dĩ 迹tích 中trung 數số 義nghĩa 又hựu 不bất 相tương 離ly 正chánh 與dữ 三tam 德đức 數số 義nghĩa 及cập 體thể 相tướng 同đồng 故cố 知tri 是thị 寄ký 迹tích 以dĩ 彰chương 本bổn 也dã 故cố 知tri 其kỳ 本bổn 爾nhĩ 矣hĩ 有hữu 云vân 林lâm 性tánh 清thanh 陰ấm 劫kiếp 諸chư 煩phiền 暑thử 故cố 以dĩ 表biểu 之chi 有hữu 云vân 以dĩ 般Bát 若Nhã 是thị 分phân 別biệt 為vi 義nghĩa 故cố 如như 眾chúng 樹thụ 成thành 林lâm 此thử 取thủ 枝chi 幹cán 散tán 多đa 之chi 義nghĩa 今kim 謂vị 眾chúng 林lâm 皆giai 爾nhĩ 何hà 必tất 此thử 林lâm 又hựu 取thủ 分phân 別biệt 為vi 義nghĩa 與dữ 世thế 俗tục 亦diệc 何hà 以dĩ 殊thù 今kim 謂vị 此thử 是thị 並tịnh 林lâm 有hữu 愈dũ 疾tật 之chi 功công 有hữu 華hoa 果quả 能năng 嚴nghiêm 顯hiển 其kỳ 地địa 今kim 眾chúng 物vật 之chi 所sở 愛ái 境cảnh 表biểu 般Bát 若Nhã 無vô 漏lậu 之chi 慧tuệ 能năng 蠲quyên 有hữu 漏lậu 之chi 疾tật 能năng 顯hiển 發phát 於ư 法Pháp 身thân 為vi 眾chúng 德đức 之chi 根căn 本bổn 故cố 以dĩ 表biểu 也dã 城thành 為vi 人nhân 物vật 依y 表biểu 法Pháp 身thân 為vi 二nhị 所sở 託thác 水thủy 能năng 淨tịnh 除trừ 不bất 淨tịnh 解giải 脫thoát 能năng 絕tuyệt 穢uế 惡ác 故cố 以dĩ 表biểu 之chi 結kết 言ngôn 為vi 秘bí 密mật 等đẳng 者giả 此thử 三tam 即tức 一nhất 四tứ 句cú 無vô 方phương 故cố 言ngôn 秘bí 密mật 含hàm 攝nhiếp 萬vạn 德đức 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 是thị 久cửu 之chi 所sở 證chứng 住trụ 故cố 名danh 為vi 本bổn 以dĩ 三tam 人nhân 共cộng 表biểu 於ư 三tam 者giả 此thử 一nhất 一nhất 德đức 皆giai 即tức 是thị 三tam 即tức 三tam 皆giai 各các 具cụ 三tam 德đức 應ưng 知tri 一nhất 即tức 三tam 三tam 即tức 一nhất 一nhất 三tam 即tức 三tam 三tam 三tam 三tam 只chỉ 一nhất 三tam 言ngôn 慮lự 道đạo 名danh 為vi 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 大đại 經kinh 稱xưng 秘bí 密mật 藏tạng 此thử 經Kinh 名danh 為vi 。 妙diệu 法Pháp 廣quảng 如như 玄huyền 義nghĩa 明minh 也dã 。

觀quán 中trung 初sơ 約ước 三tam 名danh 觀quán 後hậu 明minh 兄huynh 弟đệ 義nghĩa 初sơ 中trung 師sư 云vân 初sơ 得đắc 中trung 道đạo 次thứ 遮già 邊biên 倒đảo 後hậu 照chiếu 邊biên 諦đế 有hữu 云vân 不bất 動động 淨tịnh 於ư 有hữu 邊biên 而nhi 動động 淨tịnh 於ư 空không 邊biên 也dã 今kim 謂vị 觀quán 心tâm 中trung 道đạo 能năng 防phòng 二nhị 邊biên 之chi 敵địch 如như 城thành 次thứ 就tựu 二nhị 用dụng 能năng 淨tịnh 二nhị 邊biên 倒đảo 惑hoặc 故cố 如như 水thủy 此thử 就tựu 行hành 也dã 雙song 照chiếu 能năng 自tự 他tha 利lợi 如như 林lâm 二nhị 義nghĩa 此thử 就tựu 二nhị 智trí 初sơ 一nhất 就tựu 體thể 次thứ 二nhị 就tựu 用dụng 淨tịnh 用dụng 如như 水thủy 此thử 就tựu 善thiện 行hành 也dã 照chiếu 用dụng 如như 林lâm 此thử 就tựu 智trí 能năng 顯hiển 理lý 即tức 如như 林lâm 嚴nghiêm 顯hiển 其kỳ 地địa 也dã 又hựu 能năng 去khứ 於ư 闇ám 蔽tế 即tức 如như 藥dược 林lâm 之chi 義nghĩa 也dã 若nhược 依y 近cận 釋thích 亦diệc 不bất 失thất 二nhị 義nghĩa 也dã 下hạ 明minh 兄huynh 弟đệ 義nghĩa 者giả 隨tùy 一nhất 皆giai 具cụ 餘dư 二nhị 故cố 是thị 相tương/tướng 資tư 非phi 永vĩnh 異dị 也dã 。

次thứ 釋thích 舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 初sơ 因nhân 緣duyên 文văn 甚thậm 廣quảng 然nhiên 釋thích 此thử 名danh 先tiên 須tu 通thông 知tri 其kỳ 要yếu 要yếu 有hữu 二nhị 義nghĩa 謂vị 名danh 與dữ 行hành 或hoặc 即tức 名danh 以dĩ 顯hiển 行hành 阿a 若nhược 是thị 也dã 或hoặc 於ư 名danh 外ngoại 別biệt 彰chương 其kỳ 行hành 迦Ca 葉Diếp 之chi 上thượng 加gia 以dĩ 摩ma 訶ha 是thị 也dã 或hoặc 不bất 即tức 不bất 別biệt 而nhi 義nghĩa 仍nhưng 含hàm 有hữu 者giả 向hướng 來lai 三tam 聖thánh 之chi 名danh 是thị 也dã 或hoặc 不bất 即tức 不bất 異dị 又hựu 不bất 含hàm 義nghĩa 而nhi 釋thích 必tất 須tu 明minh 者giả 此thử 聖thánh 之chi 名danh 是thị 也dã 以dĩ 雖tuy 無vô 前tiền 之chi 文văn 義nghĩa 而nhi 諸chư 經kinh 咸hàm 盛thịnh 稱xưng 歎thán 此thử 經Kinh 正chánh 說thuyết 始thỉ 末mạt 建kiến 首thủ 對đối 揚dương 流lưu 通thông 以dĩ 為vi 證chứng 信tín 若nhược 不bất 稱xưng 述thuật 豈khởi 能năng 會hội 斯tư 意ý 耶da 將tương 何hà 以dĩ 顯hiển 其kỳ 本bổn 耶da 說thuyết 者giả 曾tằng 不bất 知tri 此thử 意ý 何hà 由do 可khả 識thức 其kỳ 文văn 旨chỉ 哉tai 若nhược 得đắc 此thử 意ý 盡tận 後hậu 所sở 列liệt 皆giai 可khả 以dĩ 求cầu 之chi 矣hĩ 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。

今kim 此thử 文văn 中trung 雖tuy 無vô 名danh 目mục 而nhi 文văn 起khởi 盡tận 亦diệc 有hữu 其kỳ 十thập 例lệ 前tiền 大đại 迦Ca 葉Diếp 之chi 文văn 也dã 先tiên 釋thích 於ư 此thử 或hoặc 直trực 束thúc 明minh 四tứ 悉tất 之chi 意ý 或hoặc 復phục 曲khúc 為vi 繁phồn 碎toái 恐khủng 繁phồn 簡giản 並tịnh 乖quai 其kỳ 文văn 又hựu 失thất 處xứ 中trung 之chi 要yếu 意ý 今kim 先tiên 隨tùy 文văn 大đại 科khoa 為vi 十thập 然nhiên 後hậu 束thúc 明minh 四tứ 要yếu 既ký 總tổng 標tiêu 第đệ 一nhất 今kim 明minh 十thập 皆giai 第đệ 一nhất 且thả 初sơ 十thập 者giả 初sơ 釋thích 現hiện 在tại 姓tánh 名danh 第đệ 一nhất 昔tích 者giả 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 彰chương 其kỳ 往vãng 時thời 已dĩ 能năng 巧xảo 便tiện 不bất 善thiện 事sự 中trung 第đệ 一nhất 胎thai 者giả 以dĩ 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 其kỳ 處xứ 胎thai 智trí 力lực 第đệ 一nhất 難Nan 陀Đà 以dĩ 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 其kỳ 既ký 生sanh 以dĩ 後hậu 早tảo 能năng 儒nho 通thông 第đệ 一nhất 師sư 事sự 以dĩ 下hạ 第đệ 五ngũ 明minh 其kỳ 次thứ 復phục 能năng 博bác 達đạt 道đạo 術thuật 第đệ 一nhất 於ư 道đạo 以dĩ 下hạ 第đệ 六lục 明minh 其kỳ 能năng 悟ngộ 入nhập 佛Phật 道Đạo 之chi 速tốc 疾tật 第đệ 一nhất 調Điều 達Đạt 以dĩ 下hạ 第đệ 七thất 明minh 其kỳ 既ký 能năng 自tự 悟ngộ 正chánh 已dĩ 復phục 能năng 摧tồi 邪tà 第đệ 一nhất 中trung 含hàm 以dĩ 下hạ 第đệ 八bát 明minh 其kỳ 復phục 能năng 顯hiển 揚dương 正Chánh 法Pháp 第đệ 一nhất 佛Phật 說thuyết 以dĩ 下hạ 第đệ 九cửu 明minh 其kỳ 復phục 能năng 辨biện 暢sướng 正Chánh 道Đạo 第đệ 一nhất 中trung 含hàm 以dĩ 下hạ 第đệ 十thập 明minh 其kỳ 神thần 用dụng 顯hiển 正chánh 第đệ 一nhất 大đại 科khoa 十thập 章chương 如như 此thử 其kỳ 曲khúc 意ý 隨tùy 文văn 辨biện 之chi 智trí 慧tuệ 差sai 別biệt 。 略lược 明minh 十thập 種chủng 聲Thanh 聞Văn 之chi 中trung 最tối 勝thắng 故cố 皆giai 第đệ 一nhất 然nhiên 彌Di 勒Lặc 成thành 佛Phật 。 經kinh 初sơ 歎thán 云vân 大Đại 智trí 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 丹đan 丘khâu 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 其kỳ 大đại 字tự 明minh 有hữu 十thập 義nghĩa 一nhất 種chủng 姓tánh 大đại 與dữ 今kim 姓tánh 名danh 第đệ 一nhất 之chi 義nghĩa 。 略lược 同đồng 二nhị 瑞thụy 相tướng 大đại 即tức 此thử 第đệ 三tam 處xứ 胎thai 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 同đồng 三tam 聲thanh 名danh 大đại 即tức 此thử 第đệ 四tứ 童đồng 幻huyễn 之chi 用dụng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 同đồng 四tứ 易dị 悟ngộ 大đại 即tức 此thử 第đệ 六Lục 通Thông 悟ngộ 正Chánh 道Đạo 速tốc 疾tật 第đệ 一nhất 同đồng 五ngũ 者giả 禪thiền 定định 大đại 即tức 此thử 第đệ 十thập 神thần 用dụng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 同đồng 六lục 者giả 辨biện 才tài 大đại 即tức 此thử 第đệ 九cửu 辨biện 才tài 義nghĩa 同đồng 七thất 直trực 名danh 弟đệ 子tử 大đại 明minh 於ư 諸chư 弟đệ 子tử 中trung 最tối 大đại 即tức 與dữ 此thử 第đệ 六lục 悟ngộ 道đạo 第đệ 一nhất 文văn 末mạt 十thập 五ngũ 日nhật 後hậu 稱xưng 歎thán 文văn 義nghĩa 略lược 同đồng 八bát 名danh 尊tôn 敬kính 大đại 即tức 與dữ 此thử 第đệ 八bát 明minh 能năng 顯hiển 正Chánh 道Đạo 第đệ 一nhất 文văn 同đồng 九cửu 名danh 福phước 田điền 大đại 明minh 若nhược 人nhân 天thiên 供cúng 養dường 。 即tức 獲hoạch 現hiện 報báo 此thử 文văn 略lược 無vô 亦diệc 可khả 取thủ 滿mãn 慈từ 歎thán 讚tán 之chi 文văn 云vân 值trị 汝nhữ 者giả 得đắc 大đại 饒nhiêu 益ích 。 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 也dã 十thập 者giả 起khởi 慧tuệ 大đại 明minh 其kỳ 通thông 達đạt 內nội 外ngoại 典điển 籍tịch 於ư 今kim 通thông 內nội 可khả 知tri 外ngoại 者giả 童đồng 稚trĩ 之chi 歲tuế 博bác 究cứu 無vô 雙song 況huống 證chứng 聖thánh 極cực 果quả 無vô 礙ngại 者giả 耶da 故cố 此thử 一nhất 名danh 通thông 該cai 前tiền 諸chư 義nghĩa 以dĩ 並tịnh 正chánh 歎thán 其kỳ 智trí 故cố 也dã 彼bỉ 名danh 為vi 大đại 此thử 並tịnh 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 然nhiên 彼bỉ 十thập 義nghĩa 但đãn 是thị 此thử 中trung 九cửu 文văn 仍nhưng 闕khuyết 此thử 中trung 第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 昔tích 日nhật 奇kỳ 巧xảo 之chi 能năng 故cố 也dã 此thử 中trung 九cửu 文văn 即tức 攝nhiếp 彼bỉ 十thập 以dĩ 彼bỉ 正chánh 歎thán 現hiện 在tại 德đức 故cố 略lược 明minh 十thập 義nghĩa 如như 此thử 若nhược 其kỳ 四tứ 要yếu 在tại 後hậu 當đương 辨biện 。

初sơ 姓tánh 名danh 中trung 最tối 第đệ 一nhất 者giả 。 合hợp 佛Phật 本bổn 願nguyện 能năng 助trợ 父phụ 母mẫu 故cố 也dã 其kỳ 文văn 略lược 有hữu 三tam 初sơ 釋thích 其kỳ 名danh 次thứ 釋thích 其kỳ 姓tánh 三tam 略lược 標tiêu 其kỳ 德đức 行hạnh 名danh 中trung 又hựu 自tự 為vi 三tam 初sơ 明minh 因nhân 母mẫu 立lập 名danh 次thứ 明minh 從tùng 父phụ 為vi 名danh 三Tam 明Minh 因nhân 二nhị 以dĩ 立lập 名danh 初sơ 中trung 復phục 有hữu 三tam 句cú 初sơ 直trực 翻phiên 而nhi 不bất 釋thích 義nghĩa 猶do 欠khiếm 咀trớ 字tự 次thứ 重trọng/trùng 翻phiên 而nhi 釋thích 其kỳ 義nghĩa 三tam 雖tuy 更cánh 重trọng/trùng 翻phiên 正chánh 是thị 釋thích 前tiền 初sơ 翻phiên 義nghĩa 也dã 準chuẩn 如như 此thử 義nghĩa 只chỉ 合hợp 便tiện 於ư 初sơ 翻phiên 下hạ 釋thích 今kim 於ư 此thử 仍nhưng 又hựu 翻phiên 為vi 身thân 四tứ 字tự 此thử 應ưng 除trừ 後hậu 四tứ 字tự 釋thích 於ư 前tiền 亦diệc 先tiên 勘khám 會hội 未vị 了liễu 次thứ 明minh 因nhân 父phụ 為vi 名danh 復phục 有hữu 二nhị 句cú 初sơ 直trực 翻phiên 釋thích 謂vị 因nhân 論luận 義nghĩa 得đắc 妻thê 有hữu 子tử 此thử 以dĩ 是thị 子tử 顯hiển 父phụ 義nghĩa 也dã 此thử 中trung 正chánh 釋thích 其kỳ 子tử 應ưng 言ngôn 以dĩ 父phụ 母mẫu 顯hiển 子tử 古cổ 釋thích 皆giai 爾nhĩ 那na 云vân 顯hiển 父phụ 母mẫu 或hoặc 互hỗ 得đắc 今kim 正chánh 顯hiển 其kỳ 智trí 能năng 能năng 顯hiển 父phụ 母mẫu 謂vị 之chi 大đại 順thuận 故cố 云vân 立lập 身thân 揚dương 名danh 以dĩ 顯hiển 父phụ 母mẫu 故cố 今kim 正chánh 是thị 次thứ 更cánh 引dẫn 論luận 釋thích 又hựu 是thị 一nhất 義nghĩa 初sơ 從tùng 母mẫu 德đức 為vi 名danh 次thứ 從tùng 父phụ 名danh 為vi 名danh 第đệ 三tam 從tùng 父phụ 母mẫu 以dĩ 得đắc 名danh 可khả 知tri 古cổ 來lai 有hữu 云vân 一nhất 從tùng 師sư 本bổn 願nguyện 為vi 名danh 謂vị 釋Thích 迦Ca 佛Phật 過quá 去khứ 作tác 瓦ngõa 師sư 值trị 先tiên 釋Thích 迦Ca 弟đệ 子tử 。 名danh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 供cúng 養dường 發phát 願nguyện 。 未vị 來lai 作tác 佛Phật 名danh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 二nhị 從tùng 母mẫu 以dĩ 為vi 名danh 母mẫu 眼nhãn 似tự 舍xá 利lợi 鳥điểu 故cố 名danh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 以dĩ 母mẫu 於ư 女nữ 眾chúng 中trung 聰thông 明minh 第đệ 一nhất 在tại 人nhân 貴quý 重trọng 其kỳ 母mẫu 故cố 呼hô 為vì 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 若nhược 從tùng 父phụ 為vi 名danh 為vi 與dữ 今kim 文văn 同đồng 又hựu 云vân 經kinh 說thuyết 佛Phật 初sơ 見kiến 之chi 令linh 改cải 提đề 舍xá 之chi 名danh 以dĩ 復phục 本bổn 字tự 為vi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 順thuận 本bổn 願nguyện 故cố 故cố 經kinh 論luận 中trung 皆giai 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 不bất 言ngôn 彼bỉ 也dã 近cận 代đại 更cánh 釋thích 云vân 正chánh 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 旦đán 羅la 舍xá 利lợi 云vân 鶖thu 即tức 百bách 舌thiệt 鳥điểu 亦diệc 曰viết 春xuân 鶯# 弗phất 旦đán 羅la 言ngôn 子tử 以dĩ 母mẫu 辨biện 才tài 喻dụ 如như 鶖thu 鳥điểu 此thử 是thị 彼bỉ 子tử 以dĩ 母mẫu 顯hiển 之chi 故cố 云vân 鷲thứu 子tử 復phục 名danh 優ưu 波ba 提đề 舍xá 以dĩ 能năng 論luận 義nghĩa 兼kiêm 得đắc 彼bỉ 名danh 今kim 謂vị 如như 此thử 釋thích 者giả 並tịnh 非phi 身thân 珠châu 之chi 義nghĩa 又hựu 是thị 從tùng 其kỳ 自tự 能năng 論luận 非phi 因nhân 父phụ 以dĩ 為vi 名danh 今kim 文văn 且thả 從tùng 舊cựu 釋thích 上thượng 釋thích 其kỳ 名danh 義nghĩa 竟cánh 姓tánh 物vật 以dĩ 下hạ 是thị 釋thích 其kỳ 姓tánh 也dã 此thử 應ưng 樹thụ 名danh 即tức 尼ni 拘câu 律luật 陀đà 樹thụ 古cổ 釋thích 為vi 縱tung 廣quảng 樹thụ 以dĩ 此thử 樹thụ 最tối 高cao 大đại 故cố 應ứng 其kỳ 先tiên 世thế 因nhân 此thử 樹thụ 以dĩ 得đắc 姓tánh 聖thánh 者giả 是thị 彼bỉ 遠viễn 裔duệ 故cố 也dã 於ư 四tứ 族tộc 中trung 又hựu 是thị 淨tịnh 行hạnh 之chi 種chủng 故cố 是thị 種chủng 之chi 最tối 勝thắng 也dã 上thượng 是thị 釋thích 其kỳ 名danh 姓tánh 也dã 下hạ 之chi 一nhất 句cú 是thị 標tiêu 其kỳ 德đức 行hạnh 不bất 知tri 如như 此thử 之chi 人nhân 。 有hữu 何hà 德đức 行hạnh 。 故cố 此thử 慧tuệ 之chi 無vô 窮cùng 及cập 決quyết 疑nghi 之chi 相tướng 略lược 如như 下hạ 說thuyết 也dã 此thử 句cú 即tức 合hợp 屬thuộc 後hậu 緣duyên 次thứ 有hữu 昔tích 字tự 問vấn 之chi 故cố 且thả 屬thuộc 前tiền 總tổng 標tiêu 統thống 後hậu 之chi 九cửu 義nghĩa 也dã 。

下hạ 次thứ 是thị 釋thích 德đức 行hạnh 九cửu 事sự 有hữu 昔tích 有hữu 今kim 有hữu 世thế 出xuất 世thế 自tự 利lợi 利lợi 人nhân 。 雖tuy 此thử 不bất 同đồng 總tổng 是thị 其kỳ 智trí 慧tuệ 善thiện 巧xảo 。 之chi 相tướng 於ư 中trung 初sơ 明minh 昔tích 者giả 非phi 直trực 現hiện 能năng 久cửu 遠viễn 已dĩ 有hữu 奇kỳ 巧xảo 之chi 用dụng 非phi 直trực 善thiện 事sự 於ư 不bất 善thiện 中trung 亦diệc 為vi 第đệ 一nhất 。 自tự 非phi 居cư 妙diệu 慧tuệ 之chi 本bổn 焉yên 得đắc 久cửu 已dĩ 如như 之chi 本bổn 迹tích 之chi 義nghĩa 益ích 以dĩ 明minh 矣hĩ 於ư 此thử 初sơ 明minh 十thập 種chủng 巧xảo 能năng 後hậu 總tổng 結kết 會hội 今kim 古cổ 言ngôn 生sanh 經kinh 者giả 即tức 其kỳ 生sanh 經kinh 也dã 總tổng 此thử 十thập 事sự 為vi 三tam 初sơ 明minh 為vi 盜đạo 大đại 獲hoạch 次thứ 八bát 明minh 擒cầm 不bất 得đắc 第đệ 十thập 雖tuy 復phục 擒cầm 得đắc 非phi 直trực 不bất 誅tru 四tứ 乃nãi 更cánh 重trọng 賞thưởng 故cố 雖tuy 世thế 間gian 實thật 為vi 大đại 巧xảo 然nhiên 也dã 經Kinh 云vân 盜đạo 無vô 貲ti 濫lạm 覺giác 白bạch 王vương 次thứ 嚴nghiêm 防phòng 者giả 或hoặc 謂vị 嚴nghiêm 飾sức 其kỳ 女nữ 立lập 房phòng 舍xá 於ư 水thủy 邊biên 或hoặc 言ngôn 嚴nghiêm 如như 警cảnh 備bị 義nghĩa 皆giai 可khả 其kỳ 久cửu 餅bính 師sư 故cố 令linh 不bất 疑nghi 言ngôn 五ngũ 百bách 騎kỵ 者giả 前tiền 後hậu 各các 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 其kỳ 在tại 中trung 央ương 不bất 下hạ 王vương 乃nãi 疑nghi 察sát 於ư 中trung 提đề 得đắc 問vấn 伏phục 請thỉnh 以dĩ 餘dư 命mạng 王vương 曰viết 卿khanh 大đại 聰thông 點điểm 遂toại 卿khanh 所sở 願nguyện 餘dư 文văn 可khả 知tri 不bất 煩phiền 更cánh 委ủy 。

胎thai 者giả 已dĩ 下hạ 已dĩ 明minh 往vãng 世thế 之chi 能năng 下hạ 是thị 明minh 其kỳ 現hiện 生sanh 之chi 用dụng 雖tuy 為vi 現hiện 生sanh 猶do 是thị 胎thai 中trung 之chi 力lực 故cố 也dã 此thử 有hữu 何hà 力lực 要yếu 有hữu 四tứ 能năng 一nhất 者giả 能năng 顯hiển 其kỳ 父phụ 之chi 智trí 二nhị 者giả 能năng 令linh 其kỳ 母mẫu 。 具cụ 於ư 大đại 辨biện 三tam 者giả 能năng 令linh 其kỳ 舅cữu 成thành 大đại 高cao 名danh 若nhược 不bất 因nhân 之chi 焉yên 能năng 發phát 憤phẫn 致trí 於ư 供cung 名danh 故cố 其kỳ 智trí 慧tuệ 之chi 力lực 。 也dã 四tứ 者giả 自tự 彰chương 其kỳ 大đại 智trí 也dã 鍱diệp 腹phúc 表biểu 其kỳ 智trí 大đại 溢dật 也dã 火hỏa 冠quan 表biểu 其kỳ 高cao 明minh 能năng 破phá 一nhất 切thiết 闇ám 。 也dã 言ngôn 陳trần 故cố 者giả 陳trần 即tức 故cố 也dã 謂vị 既ký 為vi 國quốc 師sư 固cố 當đương 剠# 敵địch 自tự 念niệm 年niên 衰suy 業nghiệp 舊cựu 非phi 為vi 新tân 差sai 後hậu 生sanh 可khả 畏úy 事sự 必tất 不bất 遂toại 故cố 相tương/tướng 不bất 祥tường 故cố 也dã 相tương/tướng 不bất 祥tường 者giả 自tự 家gia 向hướng 於ư 論luận 場tràng 道đạo 逢phùng 二nhị 牛ngưu 相tương/tướng 鬪đấu 因nhân 以dĩ 為vi 古cổ 決quyết 所sở 從tùng 也dã 想tưởng 一nhất 為vi 彼bỉ 一nhất 為vì 己kỷ 勝thắng 劣liệt 以dĩ 知tri 己kỷ 者giả 果quả 然nhiên 不bất 得đắc 知tri 必tất 不bất 如như 故cố 云vân 則tắc 相tương/tướng 不bất 祥tường 餘dư 文văn 可khả 知tri 言ngôn 梵Phạm 志Chí 者giả 梵Phạm 即tức 淨tịnh 也dã 志chí 謂vị 操thao 行hành 彼bỉ 此thử 兩lưỡng 舉cử 故cố 云vân 梵Phạm 志Chí 即tức 婆Bà 羅La 門Môn 此thử 云vân 淨tịnh 行hạnh 也dã 總tổng 此thử 四tứ 義nghĩa 故cố 是thị 智trí 慧tuệ 處xứ 胎thai 第đệ 一nhất 餘dư 義nghĩa 廣quảng 如như 後hậu 文văn 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 也dã 。

次thứ 下hạ 即tức 第đệ 四tứ 明minh 其kỳ 出xuất 生sanh 之chi 後hậu 童đồng 幼ấu 之chi 歲tuế 即tức 能năng 辨biện 揚dương 儒nho 宗tông 於ư 中trung 要yếu 亦diệc 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 幼ấu 小tiểu 之chi 年niên 便tiện 能năng 辨biện 揚dương 次thứ 明minh 童đồng 稚trĩ 之chi 歲tuế 即tức 能năng 究cứu 暢sướng 其kỳ 旨chỉ 此thử 二nhị 若nhược 於ư 彼bỉ 方phương 謂vị 為vi 天thiên 授thọ 於ư 此thử 即tức 為vi 生sanh 知tri 若nhược 於ư 佛Phật 教giáo 。 近cận 即tức 宿túc 習tập 功công 成thành 遠viễn 乃nãi 本bổn 而nhi 迹tích 矣hĩ 不bất 然nhiên 孰thục 致trí 於ư 斯tư 初sơ 明minh 幼ấu 幽u 即tức 能năng 辨biện 揚dương 之chi 中trung 有hữu 五ngũ 一nhất 總tổng 明minh 其kỳ 事sự 由do 即tức 為vi 慶khánh 等đẳng 決quyết 而nhi 致trí 斯tư 嘉gia 會hội 二nhị 明minh 其kỳ 即tức 越việt 分phần/phân 而nhi 往vãng 尚thượng 仁nhân 以dĩ 幻huyễn 小tiểu 非phi 其kỳ 次thứ 類loại 故cố 云vân 越việt 眾chúng 此thử 方phương 賈cổ 生sanh 十thập 八bát 能năng 對đối 帝đế 同đồng 猶do 為vi 越việt 次thứ 聽thính 明minh 況huống 此thử 八bát 歲tuế 而nhi 能năng 眾chúng 去khứ 何hà 若nhược 三Tam 明Minh 宿túc 儒nho 不bất 肯khẳng 仍nhưng 兼kiêm 明minh 其kỳ 由do 四tứ 明minh 但đãn 令linh 旁bàng 話thoại 對đối 皆giai 盡tận 伏phục 過quá 問vấn 表biểu 者giả 出xuất 其kỳ 問vấn 意ý 外ngoại 彰chương 其kỳ 問vấn 猶do 淺thiển 近cận 智trí 非phi 深thâm 遠viễn 故cố 也dã 昔tích 此thử 方phương 北bắc 海hải 鄭trịnh 生sanh 傳truyền 云vân 玄huyền 博bác 究cứu 儒nho 宗tông 諸chư 儒nho 構# 難nạn/nan 皆giai 答đáp 過quá 其kỳ 問vấn 表biểu 雖tuy 言ngôn 事sự 與dữ 此thử 同đồng 而nhi 老lão 幼ấu 天thiên 隔cách 不bất 足túc 為vi 類loại 西tây 方phương 論luận 義nghĩa 皆giai 建kiến 其kỳ 幢tràng 表biểu 其kỳ 勝thắng 相tương/tướng 故cố 名danh 勝thắng 幢tràng 如như 其kỳ 不bất 勝thắng 當đương 即tức 倒đảo 之chi 帝Đế 釋Thích 與dữ 脩tu 羅la 戰chiến 脩tu 羅la 望vọng 幢tràng 而nhi 敗bại 故cố 神thần 泰thái 法Pháp 師sư 作tác 帝đế 幢tràng 論luận 正chánh 取thủ 於ư 此thử 故cố 言ngôn 皆giai 墮đọa 幢tràng 也dã 五ngũ 明minh 舉cử 國quốc 稱xưng 慶khánh 號hiệu 為vi 嘉gia 應ưng 次thứ 下hạ 是thị 次thứ 明minh 其kỳ 童đồng 稚trĩ 之chi 歲tuế 即tức 能năng 究cứu 暢sướng 謂vị 至chí 此thử 時thời 即tức 能năng 博bác 究cứu 其kỳ 文văn 演diễn 暢sướng 其kỳ 旨chỉ 五ngũ 天Thiên 竺Trúc 即tức 南nam 洲châu 之chi 中trung 心tâm 十thập 六lục 大đại 國quốc 。 即tức 五ngũ 天thiên 之chi 內nội 多đa 在tại 中trung 天thiên 具cụ 在tại 仁nhân 王vương 經kinh 中trung 此thử 並tịnh 明minh 其kỳ 儒nho 中trung 智trí 慧tuệ 之chi 勝thắng 故cố 名danh 通thông 儒nho 第đệ 一nhất 以dĩ 下hạ 即tức 第đệ 五ngũ 明minh 其kỳ 非phi 直trực 究cứu 暢sướng 儒nho 宗tông 復phục 能năng 博bác 通thông 道đạo 術thuật 復phục 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 於ư 中trung 要yếu 意ý 有hữu 三tam 初sơ 明minh 得đắc 師sư 道đạo 術thuật 受thọ 師sư 傳truyền 付phó 次thứ 明minh 於ư 師sư 之chi 道đạo 仍nhưng 有hữu 少thiểu 許hứa 未vị 盡tận 後hậu 明minh 雖tuy 未vị 達đạt 少thiểu 已dĩ 盡tận 其kỳ 餘dư 故cố 為vi 第đệ 一nhất 初sơ 中trung 即tức 與dữ 目Mục 連Liên 。 同đồng 師sư 事sự 之chi 不bất 言ngôn 此thử 師sư 所sở 依y 是thị 何hà 宗tông 旨chỉ 次thứ 言ngôn 欣hân 然nhiên 者giả 古cổ 本bổn 有hữu 作tác 听# 字tự 音âm 魚ngư 謹cẩn 反phản 若nhược 折chiết 然nhiên 即tức 歡hoan 笑tiếu 之chi 皃# 若nhược 听# 然nhiên 直trực 是thị 笑tiếu 皃# 兩lưỡng 義nghĩa 雖tuy 通thông 不bất 如như 听# 然nhiên 之chi 義nghĩa 故cố 相tương/tướng 如như 上thượng 林lâm 賊tặc 云vân 無vô 是thị 公công 听# 然nhiên 而nhi 笑tiếu 蓋cái 繁phồn 而nhi 恠# 之chi 也dã 兩lưỡng 字tự 易dị 濫lạm 今kim 本bổn 皆giai 作tác 欣hân 字tự 此thử 固cố 其kỳ 情tình 秘bí 非phi 謂vị 其kỳ 人nhân 又hựu 疑nghi 其kỳ 變biến 宗tông 故cố 秘bí 而nhi 不bất 盡tận 授thọ 既ký 言ngôn 無vô 師sư 可khả 事sự 故cố 為vi 第đệ 一nhất 有hữu 即tức 彰chương 更cánh 有hữu 第đệ 一nhất 之chi 人nhân 法pháp 後hậu 必tất 能năng 入nhập 也dã 由do 此thử 故cố 遂toại 有hữu 願nguyện 若nhược 得đắc 甘cam 露lộ 誓thệ 必tất 與dữ 共cộng 嘗thường 故cố 也dã 。

次thứ 下hạ 是thị 第đệ 六lục 明minh 其kỳ 而nhi 智trí 慧tuệ 能năng 於ư 佛Phật 法Pháp 。 中trung 速tốc 疾tật 悟ngộ 入nhập 第đệ 一nhất 也dã 此thử 文văn 出xuất 大đại 論luận 於ư 中trung 大đại 要yếu 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 自tự 益ích 次thứ 明minh 利lợi 他tha 二nhị 復phục 各các 二nhị 初sơ 即tức 見kiến 道đạo 無Vô 學Học 道đạo 次thứ 即tức 無vô 主chủ 為vi 伴bạn 伴bạn 即tức 助trợ 化hóa 也dã 又hựu 是thị 為vi 師sư 為vi 資tư 謂vị 為vi 二nhị 者giả 作tác 師sư 為vi 一nhất 人nhân 弟đệ 子tử 並tịnh 化hóa 他tha 也dã 以dĩ 此thử 四tứ 義nghĩa 故cố 為vi 第đệ 一nhất 言ngôn 庠tường 序tự 者giả 容dung 止chỉ 中trung 適thích 合hợp 於ư 法pháp 度độ 無vô 造tạo 次thứ 也dã 老lão 氏thị 云vân 孔khổng 德đức 之chi 容dung 唯duy 道đạo 從tùng 外ngoại 儀nghi 若nhược 是thị 必tất 從tùng 人nhân 法pháp 故cố 問vấn 其kỳ 師sư 及cập 師sư 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 論luận 中trung 具cụ 其kỳ 三tam 番phiên 初sơ 問vấn 答đáp 師sư 次thứ 問vấn 其kỳ 法pháp 答đáp 謙khiêm 詞từ 不bất 能năng 具cụ 說thuyết 請thỉnh 為vi 略lược 說thuyết 答đáp 如như 今kim 文văn 或hoặc 言ngôn 即tức 略lược 說thuyết 四Tứ 諦Đế 或hoặc 言ngôn 說thuyết 三tam 諦đế 以dĩ 知tri 其kỳ 聽thính 明minh 故cố 觀quán 文văn 總tổng 似tự 有hữu 此thử 兩lưỡng 義nghĩa 若nhược 四tứ 者giả 初sơ 句cú 苦khổ 也dã 次thứ 句cú 者giả 即tức 集tập 又hựu 言ngôn 緣duyên 者giả 道đạo 盡tận 滅diệt 也dã 若nhược 作tác 三tam 者giả 初sơ 二nhị 句cú 集tập 也dã 次thứ 句cú 即tức 道đạo 滅diệt 也dã 以dĩ 此thử 二nhị 四tứ 故cố 於ư 入nhập 正Chánh 道Đạo 中trung 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 次thứ 下hạ 是thị 第đệ 七thất 明minh 其kỳ 體thể 能năng 破phá 邪tà 第đệ 一nhất 既ký 能năng 會hội 正chánh 已dĩ 能năng 破phá 邪tà 要yếu 亦diệc 有hữu 三tam 初sơ 破phá 內nội 邪tà 次thứ 破phá 外ngoại 邪tà 三tam 重trọng/trùng 顯hiển 成thành 初sơ 義nghĩa 初sơ 破phá 內nội 中trung 如như 後hậu 目Mục 連Liên 中trung 說thuyết 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 次thứ 破phá 外ngoại 中trung 有hữu 眾chúng 多đa 事sự 故cố 言ngôn 種chủng 種chủng 皆giai 勝thắng 具cụ 如như 勞lao 度độ 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 不bất 在tại 繁phồn 述thuật 次thứ 句cú 讚tán 歎thán 顯hiển 成thành 前tiền 義nghĩa 有hữu 云vân 以dĩ 身thân 子tử 為vì 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 正chánh 解giải 得đắc 生sanh 故cố 是thị 所sở 生sanh 目Mục 連Liên 神thần 力lực 引dẫn 歸quy 佛Phật 所sở 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 故cố 如như 所sở 養dưỡng 此thử 是thị 一nhất 義nghĩa 既ký 言ngôn 四tứ 眾chúng 故cố 通thông 一nhất 切thiết 注chú (# 云vân 云vân )# 者giả 大đại 略lược 如như 廣quảng 在tại 後hậu 文văn 以dĩ 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 於ư 摧tồi 邪tà 之chi 中trung 。 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。

下hạ 是thị 第đệ 八bát 非phi 但đãn 摧tồi 邪tà 復phục 能năng 擊kích 揚dương 顯hiển 於ư 正chánh 尊tôn 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 此thử 文văn 雖tuy 廣quảng 於ư 中trung 要yếu 亦diệc 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 能năng 顯hiển 於ư 他tha 次thứ 明minh 能năng 令linh 他tha 以dĩ 顯hiển 己kỷ 雖tuy 此thử 自tự 他tha 並tịnh 是thị 顯hiển 揚dương 正chánh 尊tôn 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 其kỳ 由do 後hậu 於ư 以dĩ 下hạ 明minh 正chánh 顯hiển 揚dương 初sơ 言ngôn 由do 者giả 因nhân 他tha 讚tán 美mỹ 深thâm 思tư 見kiến 聞văn 也dã 故cố 讚tán 美mỹ 之chi 行hành 不bất 出xuất 自tự 他tha 二nhị 利lợi 也dã 於ư 次thứ 正chánh 顯hiển 揚dương 中trung 有hữu 三tam 初sơ 發phát 其kỳ 德đức 行hạnh 身thân 子tử 問vấn 下hạ 次thứ 彰chương 其kỳ 名danh 字tự 身thân 子tử 稱xưng 嗟ta 以dĩ 下hạ 後hậu 雙song 美mỹ 其kỳ 名danh 行hành 中trung 有hữu 法pháp 有hữu 破phá 法pháp 中trung 就tựu 文văn 且thả 有hữu 七thất 番phiên 問vấn 答đáp 約ước 義nghĩa 應ưng 有hữu 八bát 番phiên 以dĩ 第đệ 八bát 中trung 但đãn 有hữu 承thừa 便tiện 答đáp 釋thích 而nhi 無vô 問vấn 也dã 此thử 中trung 極cực 不bất 易dị 會hội 於ư 中trung 大đại 要yếu 為vi 二nhị 初sơ 一nhất 總tổng 論luận 次thứ 七thất 別biệt 辨biện 總tổng 謂vị 梵Phạm 行hạnh 別biệt 論luận 七thất 淨tịnh 即tức 梵Phạm 行hạnh 之chi 體thể 也dã 初sơ 中trung 言ngôn 梵Phạm 行hạnh 者giả 梵Phạm 是thị 果quả 行hành 是thị 因nhân 通thông 言ngôn 清thanh 淨tịnh 因nhân 果quả 故cố 也dã 於ư 次thứ 別biệt 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 初sơ 三tam 番phiên 簡giản 因nhân 顯hiển 果quả 次thứ 三tam 番phiên 簡giản 果quả 顯hiển 果quả 第đệ 三tam 一nhất 番phiên 簡giản 因nhân 顯hiển 因nhân 初sơ 番phiên 因nhân 即tức 七thất 淨tịnh 果quả 即tức 無vô 餘dư 非phi 為vi 七thất 正chánh 為vi 無vô 餘dư 次thứ 番phiên 果quả 即tức 簡giản 有hữu 餘dư 顯hiển 無vô 餘dư 也dã 第đệ 三tam 簡giản 別biệt 因nhân 顯hiển 通thông 因nhân 別biệt 謂vị 七thất 中trung 各các 別biệt 取thủ 其kỳ 一nhất 別biệt 非phi 也dã 通thông 謂vị 具cụ 足túc 七thất 乃nãi 為vi 是thị 對đối 有hữu 無vô 二nhị 並tịnh 為vi 果quả 也dã 於ư 此thử 三tam 中trung 一nhất 一nhất 所sở 簡giản 皆giai 約ước 通thông 別biệt 言ngôn 之chi 者giả 明minh 若nhược 通thông 別biệt 皆giai 不bất 是thị 也dã 總tổng 言ngôn 七thất 淨tịnh 名danh 者giả 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 布bố 以dĩ 七thất 淨tịnh 華hoa 。 浴dục 彼bỉ 無vô 垢cấu 人nhân 義nghĩa 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 戒giới 謂vị 正chánh 語ngữ 業nghiệp 命mạng 心tâm 謂vị 正chánh 精tinh 進tấn 念niệm 定định 。 見kiến 即tức 正chánh 思tư 惟duy 度độ 亦diệc 名danh 斷đoạn 疑nghi 淨tịnh 即tức 見kiến 道đạo 知tri 道đạo 非phi 道đạo 亦diệc 名danh 分phân 別biệt 淨tịnh 道đạo 迹tích 知tri 見kiến 亦diệc 名danh 行hành 淨tịnh 此thử 二nhị 是thị 修tu 道Đạo 道Đạo 跡tích 智trí 斷đoạn 淨tịnh 亦diệc 名danh 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 即tức 無Vô 學Học 道đạo 所sở 以dĩ 此thử 七thất 並tịnh 名danh 淨tịnh 者giả 能năng 除trừ 二nhị 道đạo 之chi 穢uế 惑hoặc 故cố 也dã 並tịnh 言ngôn 為vi 者giả 問vấn 不bất 正chánh 為vi 此thử 而nhi 修tu 行hành 不bất 並tịnh 答đáp 不bất 者giả 明minh 非phi 所sở 為vi 也dã 上thượng 二nhị 簡giản 非phi 竟cánh 下hạ 一nhất 正chánh 顯hiển 是thị 所sở 為vi 也dã 聲Thanh 聞Văn 教giáo 中trung 所sở 為vi 極cực 於ư 此thử 故cố 為vi 是thị 也dã 此thử 下hạ 三tam 番phiên 簡giản 非phi 顯hiển 是thị 勢thế 數số 一nhất 如như 前tiền 但đãn 約ước 兩lưỡng 果quả 以dĩ 為vi 別biệt 也dã 而nhi 言ngôn 設thiết 者giả 有hữu 云vân 設thiết 猶do 合hợp 也dã 謂vị 若nhược 獨độc 因nhân 戒giới 等đẳng 而nhi 合hợp 會hội 者giả 彼bỉ 仁nhân 者giả 彼bỉ 所sở 會hội 法pháp 未vị 是thị 無vô 餘dư 以dĩ 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 獨độc 一nhất 法pháp 能năng 合hợp 會hội 故cố 令linh 謂vị 未vị 有hữu 此thử 義nghĩa 何hà 獨độc 。 一nhất 者giả 未vị 聞văn 設thiết 有hữu 此thử 義nghĩa 二nhị 者giả 亦diệc 消tiêu 此thử 文văn 不bất 然nhiên 了liễu 設thiết 只chỉ 是thị 施thí 為vi 之chi 義nghĩa 將tương 不bất 只chỉ 即tức 以dĩ 此thử 為vi 無vô 餘dư 不bất 乃nãi 至chí 餘dư 六lục 一nhất 一nhất 皆giai 爾nhĩ 不bất 答đáp 皆giai 不bất 爾nhĩ 總tổng 簡giản 非phi 也dã 問vấn 云vân 何hà 者giả 何hà 故cố 不bất 即tức 以dĩ 為vi 也dã 釋thích 中trung 明minh 非phi 之chi 所sở 以dĩ 以dĩ 若nhược 別biệt 若nhược 總tổng 但đãn 是thị 有hữu 餘dư 故cố 非phi 無vô 也dã 以dĩ 並tịnh 但đãn 能năng 除trừ 因nhân 故cố 皆giai 但đãn 是thị 有hữu 餘dư 而nhi 非phi 無vô 也dã 若nhược 離ly 以dĩ 下hạ 即tức 是thị 第đệ 三tam 一nhất 番phiên 約ước 因nhân 論luận 簡giản 顯hiển 也dã 準chuẩn 後hậu 喻dụ 意ý 謂vị 如như 前tiền 所sở 釋thích 並tịnh 非phi 涅Niết 槃Bàn 果quả 但đãn 是thị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 若nhược 爾nhĩ 謂vị 戒giới 淨tịnh 是thị 因nhân 耶da 不phủ 也dã 乃nãi 至chí 道Đạo 跡tích 智trí 斷đoạn 淨tịnh 為vi 因nhân 耶da 不phủ 也dã 文văn 離ly 此thử 七thất 為vi 聖thánh 因nhân 耶da 亦diệc 不bất 然nhiên 也dã 此thử 明minh 若nhược 單đơn 若nhược 離ly 皆giai 不bất 可khả 也dã 應ưng 問vấn 云vân 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 云vân 若nhược 一nhất 一nhất 別biệt 為vi 是thị 者giả 獨độc 皆giai 不bất 能năng 致trí 故cố 若nhược 離ly 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 故cố 非phi 則tắc 無vô 因nhân 而nhi 致trí 故cố 從tùng 以dĩ 不bất 離ly 下hạ 明minh 具cụ 足túc 七thất 法pháp 乃nãi 為vi 是thị 也dã 此thử 文văn 葢# 是thị 撮toát 略lược 彼bỉ 經kinh 先tiên 釋thích 並tịnh 不bất 言ngôn 之chi 致trí 令linh 難nan 會hội 今kim 且thả 略lược 如như 是thị 未vị 及cập 委ủy 悉tất 次thứ 約ước 譬thí 者giả 準chuẩn 此thử 譬thí 文văn 真chân 為vi 第đệ 三tam 約ước 因nhân 簡giản 顯hiển 而nhi 作tác 不bất 為vi 前tiền 二nhị 法pháp 文văn 也dã 有hữu 譬thí 合hợp 初sơ 要yếu 意ý 者giả 正chánh 明minh 為vi 因nhân 若nhược 獨độc 若nhược 離ly 並tịnh 皆giai 不bất 可khả 具cụ 足túc 用dụng 七thất 始thỉ 得đắc 為vi 因nhân 文văn 有hữu 三tam 句cú 初sơ 喻dụ 行hành 人nhân 求cầu 道Đạo 次thứ 喻dụ 七thất 法pháp 為vi 因nhân 其kỳ 喻dụ 若nhược 獨độc 若nhược 離ly 並tịnh 不bất 可khả 及cập 顯hiển 具cụ 七thất 乃nãi 可khả 物vật 薩tát 羅la 即tức 舍Xá 衛Vệ 婆bà 鷄kê 帝đế 地địa 名danh 未vị 知tri 相tương/tướng 去khứ 遠viễn 近cận 此thử 喻dụ 等đẳng 者giả 是thị 次thứ 合hợp 也dã 略lược 如như 向hướng 釋thích 據cứ 此thử 譬thí 合hợp 不bất 作tác 前tiền 釋thích 信tín 不bất 可khả 會hội 上thượng 是thị 初sơ 正chánh 發phát 其kỳ 德đức 行hạnh 已dĩ 竟cánh 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 彰chương 其kỳ 名danh 字tự 下hạ 是thị 第đệ 三tam 雙song 歎thán 名danh 行hành 以dĩ 聞văn 其kỳ 二nhị 故cố 兩lưỡng 稱xưng 歎thán 文văn 有hữu 六lục 句cú 初sơ 總tổng 歎thán 其kỳ 人nhân 勝thắng 即tức 是thị 美mỹ 其kỳ 名danh 也dã 次thứ 有hữu 五ngũ 句cú 即tức 是thị 歎thán 其kỳ 德đức 行hạnh 也dã 不bất 出xuất 智trí 斷đoạn 自tự 他tha 也dã 次thứ 句cú 智trí 勝thắng 次thứ 決quyết 定định 至chí 無vô 畏úy 斷đoạn 勝thắng 次thứ 大đại 辨biện 才tài 重trọng/trùng 顯hiển 上thượng 智trí 德đức 得đắc 甘cam 露lộ 等đẳng 重trọng/trùng 顯hiển 上thượng 斷đoạn 德đức 此thử 四tứ 明minh 自tự 行hành 兩lưỡng 句cú 歎thán 利lợi 他tha 言ngôn 縈oanh 衣y 者giả 盤bàn 旋toàn 其kỳ 衣y 置trí 頂đảnh 上thượng 而nhi 戴đái 之chi 表biểu 德đức 行hạnh 高cao 尊tôn 敬kính 之chi 極cực 也dã 由do 前tiền 智trí 斷đoạn 能năng 利lợi 於ư 他tha 故cố 也dã 從tùng 慈từ 子tử 問vấn 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 能năng 致trí 他tha 以dĩ 發phát 揚dương 於ư 己kỷ 於ư 中trung 亦diệc 三tam 初sơ 名danh 字tự 二nhị 德đức 行hạnh 初sơ 即tức 因nhân 父phụ 母mẫu 為vi 名danh 從tùng 此thử 識thức 其kỳ 人nhân 也dã 次thứ 歎thán 其kỳ 德đức 行hạnh 美mỹ 其kỳ 德đức 與dữ 佛Phật 均quân 故cố 言ngôn 等đẳng 也dã 次thứ 言ngôn 要yếu 佛Phật 故cố 言ngôn 第đệ 二nhị 三tam 約ước 主chủ 伴bạn 能năng 助trợ 佛Phật 降hàng 魔ma 制chế 外ngoại 顯hiển 真chân 正Chánh 法Pháp 故cố 云vân 法pháp 將tương 尋tầm 次thứ 佛Phật 說thuyết 而nhi 是thị 弟đệ 子tử 故cố 言ngôn 復phục 轉chuyển 弟đệ 子tử 具cụ 足túc 如như 前tiền 自tự 他tha 智trí 斷đoạn 文văn 略lược 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 下hạ 是thị 第đệ 九cửu 彰chương 其kỳ 聽thính 辨biện 第đệ 一nhất 此thử 出xuất 雜tạp 含hàm 舍Xá 利Lợi 弗Phất 師sư 子tử 吼hống 經kinh 謂vị 佛Phật 說thuyết 一nhất 句cú 義nghĩa 三tam 問vấn 身thân 子tử 身thân 子tử 三tam 不bất 能năng 答đáp 佛Phật 少thiểu 間gian 已dĩ 入nhập 於ư 靜tĩnh 室thất 。 身thân 子tử 集tập 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 語ngữ 言ngôn 佛Phật 未vị 示thị 我ngã 事sự 端đoan 即tức 不bất 能năng 答đáp 今kim 我ngã 於ư 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 敷phu 演diễn 其kỳ 法pháp 而nhi 不bất 能năng 窮cùng 今kim 文văn 撮toát 要yếu 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 彰chương 其kỳ 聰thông 辨biện 餘dư 則tắc 不bất 然nhiên 故cố 為vi 第đệ 一nhất 。

下hạ 是thị 第đệ 十thập 彰chương 其kỳ 神thần 用dụng 第đệ 一nhất 非phi 智trí 不bất 禪thiền 故cố 是thị 智trí 之chi 能năng 也dã 此thử 中trung 正chánh 明minh 身thân 子tử 神thần 力lực 而nhi 廣quảng 明minh 目Mục 連Liên 者giả 蓋cái 顯hiển 成thành 身thân 子tử 也dã 今kim 謂vị 正chánh 明minh 其kỳ 能năng 自tự 顯hiển 己kỷ 力lực 復phục 能năng 顯hiển 發phát 。 於ư 他tha 故cố 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 亦diệc 如như 別biệt 文văn 前tiền 是thị 其kỳ 要yếu 旨chỉ 勿vật 作tác 餘dư 解giải 非phi 要yếu 何hà 為vi 於ư 中trung 初sơ 是thị 明minh 其kỳ 因nhân 他tha 顯hiển 己kỷ 龍long 王vương 見kiến 下hạ 彰chương 其kỳ 能năng 顯hiển 於ư 他tha 初sơ 中trung 有hữu 由do 有hữu 正chánh 今kim 為vi 五ngũ 句cú 初sơ 龍long 王vương 請thỉnh 召triệu 次thứ 佛Phật 命mạng 往vãng 呼hô 後hậu 奉phụng 命mệnh 往vãng 喚hoán 仍nhưng 將tương 令linh 其kỳ 速tốc 赴phó 以dĩ 此thử 發phát 其kỳ 神thần 用dụng 故cố 為vi 由do 也dã 身thân 子tử 念niệm 下hạ 是thị 四tứ 因nhân 以dĩ 現hiện 其kỳ 神thần 力lực 。 所sở 以dĩ 展triển 轉chuyển 繫hệ 者giả 緣duyên 目Mục 連Liên 神thần 力lực 撼# 動động 不bất 已dĩ 故cố 經Kinh 云vân 我ngã 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 如Như 來Lai 座tòa 者giả 。 不bất 可khả 移di 動động 。 今kim 以dĩ 此thử 帶đái 繫hệ 之chi 遂toại 不bất 能năng 師sư 云vân 今kim 云vân 他tha 方phương 佛Phật 座tòa 脚cước 言ngôn 小tiểu 異dị 耳nhĩ 今kim 謂vị 此thử 所sở 出xuất 不bất 同đồng 或hoặc 取thủ 意ý 說thuyết 耳nhĩ 目Mục 連Liên 自tự 念niệm 以dĩ 下hạ 是thị 五ngũ 舉cử 要yếu 結kết 彰chương 其kỳ 勝thắng 明minh 其kỳ 利lợi 益ích 文văn 含hàm 而nhi 不bất 出xuất 也dã 言ngôn 四tứ 神thần 或hoặc 四Tứ 神Thần 足Túc 如như 前tiền 釋thích 也dã 自tự 下hạ 是thị 次thứ 復phục 能năng 顯hiển 他tha 也dã 於ư 中trung 亦diệc 有hữu 。 由do 正chánh 亦diệc 合hợp 為vi 五ngũ 句cú 一nhất 明minh 時thời 眾chúng 心tâm 輕khinh 次thứ 明minh 皆giai 等đẳng 而nhi 佛Phật 力lực 借tá 助trợ 三tam 命mệnh 令linh 其kỳ 現hiện 四tứ 奉phụng 命mệnh 現hiện 之chi 五ngũ 結kết 明minh 其kỳ 勝thắng 利lợi 益ích 於ư 奉phụng 命mệnh 中trung 經kinh 明minh 目Mục 連Liên 奉phụng 命mệnh 禮lễ 佛Phật 即tức 往vãng 東đông 方phương 七thất 恆Hằng 沙sa 界giới 佛Phật 名danh 奇kỳ 光quang 於ư 彼bỉ 鉢bát 緣duyên 上thượng 行hành 彼bỉ 眾chúng 見kiến 謂vị 為vi 虫trùng 以dĩ 示thị 彼bỉ 佛Phật 彼bỉ 佛Phật 云vân 是thị 西tây 方phương 七thất 恆Hằng 沙sa 界giới 有hữu 佛Phật 釋Thích 迦Ca 文Văn 此thử 是thị 彼bỉ 佛Phật 神thần 足túc 。 弟đệ 子tử 告cáo 目Mục 連Liên 言ngôn 現hiện 汝nhữ 神thần 力lực 勿vật 令linh 此thử 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 起khởi 輕khinh 劣liệt 想tưởng 。 目Mục 連Liên 以dĩ 鉢bát 盛thịnh 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 著trước 梵Phạm 天Thiên 一nhất 足túc 蹈đạo 梵Phạm 世Thế 一nhất 足túc 蹈đạo 須Tu 彌Di 說thuyết 偈kệ 滿mãn 祇kỳ 園viên 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 聞văn 。 不bất 知tri 所sở 在tại 。 問vấn 佛Phật 佛Phật 言ngôn 在tại 彼bỉ 世thế 界giới 具cụ 應ưng 如như 彼bỉ 經kinh 此thử 文văn 略lược 舉cử 要yếu 知tri 之chi 廣quảng 如như 後hậu 說thuyết 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 應ưng 知tri 此thử 中trung 亦diệc 佛Phật 力lực 耳nhĩ 。

此thử 前tiền 十thập 義nghĩa 並tịnh 是thị 釋thích 其kỳ 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 之chi 義nghĩa 既ký 並tịnh 因nhân 緣duyên 要yếu 應ưng 明minh 其kỳ 四tứ 悉tất 師sư 云vân 初sơ 是thị 世thế 界giới 以dĩ 明minh 宿túc 世thế 及cập 胎thai 中trung 難Nan 陀Đà 以dĩ 下hạ 生sanh 善thiện 以dĩ 今kim 國quốc 人nhân 生sanh 信tín 及cập 見kiến 頞át 鞞bệ 能năng 善thiện 生sanh 故cố 調Điều 達Đạt 下hạ 對đối 治trị 能năng 治trị 二nhị 惡ác 故cố 中trung 含hàm 以dĩ 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 歎thán 與dữ 佛Phật 等đẳng 故cố 今kim 謂vị 十thập 種chủng 第đệ 一nhất 初sơ 一nhất 姓tánh 名danh 並tịnh 因nhân 世thế 間gian 即tức 世thế 界giới 如như 前tiền 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 皆giai 爾nhĩ 次thứ 往vãng 昔tích 託thác 胎thai 生sanh 後hậu 求cầu 道Đạo 並tịnh 為vi 人nhân 皆giai 生sanh 善thiện 故cố 道đạo 遇ngộ 頞át 以dĩ 下hạ 五ngũ 事sự 並tịnh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 及cập 對đối 治trị 二nhị 悉tất 意ý 以dĩ 得đắc 道Đạo 發phát 揚dương 正Chánh 道Đạo 等đẳng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 破phá 內nội 外ngoại 邪tà 及cập 第đệ 十thập 神thần 用dụng 並tịnh 是thị 破phá 惡ác 皆giai 對đối 治trị 意ý 以dĩ 往vãng 現hiện 胎thai 中trung 出xuất 生sanh 儒nho 道đạo 值trị 佛Phật 捨xả 邪tà 入nhập 正chánh 得đắc 體thể 起khởi 用dụng 破phá 邪tà 顯hiển 正chánh 故cố 四tứ 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 尋tầm 常thường 何hà 故cố 生sanh 善thiện 唯duy 是thị 世thế 間gian 如như 前tiền 三tam 迦Ca 葉Diếp 亦diệc 爾nhĩ 三tam 迦Ca 葉Diếp 中trung 對đối 治trị 勝thắng 義nghĩa 亦diệc 同đồng 一nhất 二nhị 人nhân 不bất 應ưng 諸chư 不bất 然nhiên 如như 是thị 即tức 世thế 間gian 。 第đệ 一nhất 生sanh 善thiện 第đệ 一nhất 治trị 惡ác 第đệ 一nhất 悟ngộ 道đạo 第đệ 一nhất 從tùng 此thử 四tứ 義nghĩa 故cố 言ngôn 第đệ 一nhất 。

次thứ 約ước 教giáo 者giả 辨biện 通thông 顯hiển 別biệt 正chánh 明minh 此thử 經Kinh 意ý 也dã 仍nhưng 約ước 四tứ 明minh 即tức 兼kiêm 其kỳ 五ngũ 義nghĩa 十thập 智trí 出xuất 其kỳ 體thể 斷đoạn 結kết 等đẳng 者giả 明minh 其kỳ 用dụng 言ngôn 十thập 智trí 者giả 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 世thế 智trí 他tha 心tâm 法pháp 比tỉ 盡tận 無vô 生sanh 智trí 是thị 為vi 十thập 也dã 斷đoạn 證chứng 明minh 其kỳ 自tự 用dụng 輔phụ 佛Phật 彰chương 其kỳ 利lợi 他tha 用dụng 次thứ 引dẫn 論luận 證chứng 言ngôn 右hữu 面diện 者giả 對đối 左tả 之chi 名danh 彰chương 其kỳ 長trường/trưởng 勝thắng 也dã 然nhiên 疏sớ/sơ 本bổn 不bất 同đồng 或hoặc 云vân 左tả 面diện 據cứ 大đại 論luận 文văn 云vân 右hữu 面diện 目Mục 連Liên 為vi 左tả 面diện 此thử 是thị 後hậu 人nhân 輙triếp 改cải 易dị 也dã 所sở 以dĩ 然nhiên 以dĩ 此thử 方phương 貴quý 左tả 為vi 上thượng 勝thắng 故cố 又hựu 據cứ 方phương 言ngôn 皆giai 云vân 左tả 右hữu 故cố 輙triếp 爾nhĩ 改cải 之chi 今kim 依y 論luận 文văn 為vi 正chánh 以dĩ 佛Phật 教giáo 尚thượng 右hữu 為vi 先tiên 以dĩ 體thể 順thuận 故cố 用dụng 勝thắng 便tiện 故cố 如như 諸chư 經kinh 中trung 皆giai 以dĩ 左tả 喻dụ 定định 右hữu 喻dụ 慧tuệ 即tức 其kỳ 義nghĩa 矣hĩ 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 此thử 故cố 即tức 是thị 初sơ 教giáo 義nghĩa 也dã 次thứ 約ước 通thông 教giáo 中trung 四tứ 意ý 初sơ 按án 經kinh 明minh 其kỳ 說thuyết 自tự 之chi 見kiến 次thứ 明minh 聖thánh 言ngôn 有hữu 異dị 於ư 凡phàm 三Tam 明Minh 既ký 異dị 於ư 常thường 故cố 即tức 能năng 無vô 凡phàm 聖thánh 二nhị 見kiến 四tứ 經kinh 既ký 異dị 凡phàm 聖thánh 即tức 不bất 同đồng 初sơ 教giáo 故cố 即tức 是thị 此thử 教giáo 之chi 義nghĩa 也dã 初sơ 言ngôn 如như 般Bát 若Nhã 者giả 即tức 大đại 品phẩm 也dã 正chánh 明minh 後hậu 經kinh 中trung 身thân 子tử 自tự 作tác 此thử 說thuyết 蓋cái 彰chương 於ư 己kỷ 實thật 作tác 如như 此thử 見kiến 解giải 。 也dã 非phi 直trực 我ngã 等đẳng 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 人nhân 法pháp 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 一nhất 切thiết 出xuất 世thế 人nhân 法pháp 亦diệc 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 既ký 皆giai 如như 幻huyễn 即tức 破phá 二nhị 邊biên 實thật 有hữu 如như 此thử 方phương 致trí 大đại 菩Bồ 薩Tát 之chi 號hiệu 下hạ 是thị 大đại 師sư 況huống 言ngôn 聖thánh 人nhân 自tự 言ngôn 之chi 旨chỉ 以dĩ 此thử 言ngôn 涉thiệp 於ư 常thường 疑nghi 故cố 也dã 即tức 人nhân 謂vị 常thường 人nhân 也dã 常thường 人nhân 任nhậm 情tình 為vì 己kỷ 故cố 多đa 妄vọng 說thuyết 聖thánh 人nhân 任nhậm 道đạo 為vi 物vật 不bất 然nhiên 也dã 既ký 然nhiên 故cố 前tiền 所sở 說thuyết 正chánh 明minh 己kỷ 實thật 如như 此thử 會hội 也dã 結kết 如như 此thử 者giả 猶do 二nhị 物vật 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 也dã 然nhiên 此thử 異dị 於ư 前tiền 者giả 前tiền 但đãn 破phá 生sanh 人nhân 法pháp 不bất 能năng 破phá 涅Niết 槃Bàn 人nhân 法pháp 又hựu 前tiền 能năng 所sở 皆giai 實thật 此thử 能năng 所sở 皆giai 虗hư 故cố 異dị 於ư 初sơ 正chánh 當đương 此thử 教giáo 智trí 慧tuệ 義nghĩa 矣hĩ 次thứ 約ước 別biệt 中trung 文văn 有hữu 四tứ 意ý 初sơ 標tiêu 其kỳ 方phương 法pháp 次thứ 簡giản 前tiền 二nhị 非phi 三tam 正chánh 明minh 五ngũ 相tương/tướng 四tứ 結kết 以dĩ 顯hiển 是thị 初sơ 標tiêu 必tất 約ước 五ngũ 者giả 以dĩ 此thử 教giáo 明minh 義nghĩa 次thứ 第đệ 與dữ 彼bỉ 義nghĩa 同đồng 故cố 約ước 之chi 也dã 次thứ 簡giản 二nhị 中trung 者giả 藏tạng 即tức 鹿lộc 苑uyển 方Phương 等Đẳng 通thông 即tức 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 皆giai 初sơ 明minh 聞văn 教giáo 次thứ 明minh 修tu 行hành 以dĩ 二nhị 不bất 同đồng 故cố 並tịnh 非phi 也dã 聞văn 酪lạc 即tức 說thuyết 折chiết 也dã 聞văn 乳nhũ 即tức 所sở 破phá 世thế 間gian 五ngũ 十thập 等đẳng 善thiện 法Pháp 故cố 也dã 酪lạc 即tức 能năng 折chiết 破phá 也dã 酪lạc 即tức 體thể 說thuyết 修tu 亦diệc 如như 是thị 酪lạc 不bất 由do 等đẳng 者giả 以dĩ 二nhị 名danh 同đồng 簡giản 異dị 前tiền 也dã 次thứ 下hạ 正chánh 顯hiển 五ngũ 別biệt 相tướng 狀trạng 亦diệc 明minh 聞văn 教giáo 及cập 修tu 行hành 言ngôn 得đắc 聞văn 醍đề 醐hồ 者giả 具cụ 聞văn 五ngũ 味vị 醍đề 醐hồ 為vi 極cực 是thị 其kỳ 所sở 害hại 異dị 前tiền 不bất 聞văn 故cố 云vân 得đắc 聞văn 也dã 言ngôn 聲thanh 求cầu 者giả 感cảm 佛Phật 說thuyết 十thập 信tín 善thiện 法Pháp 教giáo 也dã 酪lạc 即tức 入nhập 實thật 十thập 住trụ 法pháp 也dã 生sanh 蘇tô 十thập 行hành 熟thục 即tức 十thập 向hướng 醍đề 醐hồ 即tức 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 妙diệu 覺giác 也dã 結kết 者giả 不bất 同đồng 前tiền 後hậu 故cố 也dã 故cố 次thứ 約ước 圓viên 中trung 亦diệc 明minh 聞văn 教giáo 修tu 行hành 結kết 是thị 也dã 即tức 大đại 經kinh 文văn 也dã 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 其kỳ 中trung 可khả 知tri 為vi 此thử 者giả 為vi 得đắc 如như 此thử 。 體thể 用dụng 而nhi 修tu 行hành 也dã 結kết 者giả 若nhược 教giáo 若nhược 行hành 悉tất 無vô 缺khuyết 減giảm 故cố 是thị 圓viên 也dã 此thử 中trung 應ưng 就tựu 智trí 慧tuệ 以dĩ 明minh 權quyền 實thật 絕tuyệt 待đãi 既ký 言ngôn 圓viên 即tức 待đãi 偏thiên 既ký 言ngôn 一nhất 切thiết 諸chư 藥dược 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。 即tức 絕tuyệt 偏thiên 之chi 圓viên 也dã 是thị 此thử 教giáo 可khả 知tri 。

次thứ 約ước 本bổn 迹tích 此thử 亦diệc 約ước 迹tích 以dĩ 知tri 本bổn 初sơ 明minh 本bổn 身thân 子tử 即tức 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 為vi 母mẫu 為vi 身thân 以dĩ 觀quán 照chiếu 般Bát 若Nhã 為vi 子tử 觀quán 實thật 相tướng 能năng 生sanh 觀quán 照chiếu 境cảnh 能năng 生sanh 智trí 如như 身thân 母mẫu 能năng 生sanh 於ư 子tử 故cố 名danh 身thân 子tử 即tức 本bổn 地địa 也dã 此thử 亦diệc 驗nghiệm 迹tích 知tri 其kỳ 本bổn 也dã 次thứ 明minh 其kỳ 迹tích 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 垂thùy 迹tích 之chi 由do 及cập 以dĩ 分phân 齊tề 次thứ 別biệt 釋thích 顯hiển 其kỳ 狀trạng 後hậu 相tương/tướng 結kết 迹tích 以dĩ 顯hiển 本bổn 標tiêu 言ngôn 悲bi 愍mẫn 者giả 愍mẫn 其kỳ 並tịnh 無vô 權quyền 實thật 五ngũ 種chủng 智trí 慧tuệ 故cố 也dã 然nhiên 五ngũ 種chủng 並tịnh 須tu 約ước 智trí 言ngôn 之chi 謂vị 惡ác 慧tuệ 有hữu 漏lậu 慧tuệ 出xuất 假giả 慧tuệ 二nhị 邊biên 慧tuệ 中trung 道đạo 慧tuệ 也dã 此thử 中trung 待đãi 絕tuyệt 四tứ 句cú 無vô 方phương 並tịnh 如như 前tiền 也dã 。

次thứ 約ước 觀quán 者giả 彰chương 其kỳ 往vãng 因nhân 令linh 其kỳ 量lượng 暮mộ 而nhi 修tu 會hội 也dã 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 體thể 用dụng 一nhất 三tam 是thị 體thể 攝nhiếp 得đắc 是thị 用dụng 如như 此thử 簡giản 要yếu 豈khởi 不bất 務vụ 哉tai 言ngôn 一nhất 三tam 者giả 境cảnh 觀quán 互hỗ 舉cử 耳nhĩ 善thiện 須tu 會hội 之chi 無vô 謬mậu 妄vọng 也dã 一nhất 切thiết 者giả 如như 下hạ 別biệt 出xuất 者giả 是thị 次thứ 別biệt 顯hiển 即tức 有hữu 三tam 別biệt 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 體thể 用dụng 攝nhiếp 酪lạc 即tức 二nhị 教giáo 也dã 二nhị 蘇tô 即tức 別biệt 地địa 前tiền 及cập 世thế 即tức 前tiền 孔khổng 也dã 即tức 中trung 攝nhiếp 圓viên 始thỉ 終chung 及cập 別biệt 十thập 向hướng 登đăng 地địa 以dĩ 上thượng 慧tuệ 也dã 此thử 攝nhiếp 前tiền 來lai 橫hoạnh/hoành 竪thụ 智trí 慧tuệ 無vô 不bất 畢tất 盡tận 後hậu 結kết 明minh 圓viên 融dung 者giả 此thử 明minh 空không 即tức 假giả 中trung 故cố 假giả 即tức 空không 中trung 故cố 空không 假giả 即tức 中trung 故cố 中trung 即tức 空không 假giả 故cố 又hựu 一nhất 即tức 三tam 三tam 即tức 一nhất 三tam 一nhất 即tức 非phi 三tam 一nhất 而nhi 能năng 三tam 能năng 一nhất 此thử 名danh 圓viên 妙diệu 絕tuyệt 待đãi 觀quán 也dã 如như 此thử 妙diệu 智trí 豈khởi 遠viễn 哉tai 可khả 求cầu 諸chư 己kỷ 無vô 非phi 即tức 是thị 雖tuy 復phục 即tức 是thị 須tu 知tri 其kỳ 六lục 如như 其kỳ 不bất 知tri 還hoàn 成thành 麤thô 物vật 豈khởi 為vi 妙diệu 哉tai 。

疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 釋thích 大đại 目Mục 連Liên 應ưng 知tri 此thử 聖thánh 者giả 名danh 具cụ 含hàm 名danh 行hành 初sơ 之chi 一nhất 字tự 是thị 簡giản 其kỳ 名danh 美mỹ 其kỳ 德đức 行hạnh 也dã 次thứ 三tam 字tự 直trực 是thị 彰chương 其kỳ 姓tánh 名danh 疏sớ/sơ 釋thích 於ư 此thử 即tức 有hữu 二nhị 別biệt 初sơ 釋thích 其kỳ 姓tánh 名danh 釋thích 論luận 以dĩ 下hạ 是thị 釋thích 其kỳ 德đức 行hạnh 初sơ 中trung 文văn 有hữu 五ngũ 句cú 初sơ 釋thích 其kỳ 姓tánh 次thứ 明minh 其kỳ 父phụ 名danh 三tam 釋thích 其kỳ 目mục 名danh 四tứ 明minh 其kỳ 名danh 不bất 同đồng 五ngũ 略lược 釋thích 其kỳ 大đại 字tự 於ư 此thử 五ngũ 中trung 。 前tiền 四tứ 釋thích 其kỳ 姓tánh 名danh 彰chương 其kỳ 父phụ 母mẫu 第đệ 五ngũ 一nhất 句cú 略lược 明minh 大đại 義nghĩa 初sơ 中trung 古cổ 來lai 皆giai 云vân 讚tán 誦tụng 而nhi 並tịnh 不bất 明minh 其kỳ 義nghĩa 次thứ 有hữu 兩lưỡng 翻phiên 共cộng 為vi 一nhất 釋thích 言ngôn 胡hồ 豆đậu 者giả 即tức 菉lục 豆đậu 也dã 故cố 新tân 譯dịch 皆giai 云vân 菉lục 豆đậu 因nhân 以dĩ 命mạng 族tộc 者giả 即tức 是thị 此thử 聖thánh 者giả 之chi 外ngoại 遠viễn 祖tổ 姓tánh 也dã 故cố 古cổ 舊cựu 諸chư 釋thích 皆giai 云vân 其kỳ 母mẫu 是thị 此thử 古cổ 仙tiên 種chủng 族tộc 取thủ 母mẫu 姓tánh 以dĩ 為vi 名danh 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 又hựu 新tân 譯dịch 云vân 摩ma 訶ha 沒một 特đặc 伽già 羅la 此thử 云vân 大đại 采thải 菽# 氏thị 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 居cư 山sơn 寂tịch 處xứ 常thường 採thải 菉lục 豆đậu 而nhi 食thực 因nhân 以dĩ 為vi 姓tánh 尊tôn 者giả 之chi 母mẫu 是thị 彼bỉ 種chủng 族tộc 取thủ 母mẫu 姓tánh 而nhi 為vi 其kỳ 名danh 上thượng 是thị 因nhân 母mẫu 姓tánh 以dĩ 為vi 名danh 下hạ 引dẫn 論luận 明minh 亦diệc 從tùng 父phụ 為vi 字tự 吉cát 占chiêm 師sư 屬thuộc 其kỳ 父phụ 也dã 子tử 即tức 尊tôn 者giả 之chi 名danh 明minh 是thị 彼bỉ 人nhân 之chi 子tử 故cố 人nhân 以dĩ 此thử 為vi 號hiệu 欲dục 雙song 美mỹ 其kỳ 父phụ 子tử 也dã 下hạ 正chánh 釋thích 顯hiển 其kỳ 名danh 正chánh 云vân 拘câu 隸lệ 多đa 舊cựu 釋thích 如như 前tiền 說thuyết 以dĩ 此thử 樹thụ 最tối 高cao 大đại 神thần 靈linh 居cư 之chi 故cố 祈kỳ 求cầu 也dã 下hạ 有hữu 二nhị 句cú 又hựu 是thị 明minh 其kỳ 名danh 字tự 彼bỉ 音âm 不bất 同đồng 師sư 云vân 出xuất 大đại 論luận 第đệ 十thập 正chánh 云vân 目mục 伽già 路lộ 子tử 度độ 有hữu 本bổn 作tác 略lược 作tác 兮hề 傳truyền 寫tả 誤ngộ 也dã 次thứ 復phục 加gia 夜dạ 那na 者giả 又hựu 是thị 不bất 同đồng 故cố 也dã 各các 上thượng 三tam 字tự 義nghĩa 固cố 不bất 殊thù 各các 下hạ 二nhị 字tự 義nghĩa 應ưng 有hữu 別biệt 未vị 見kiến 有hữu 釋thích 正chánh 要yếu 且thả 如như 前tiền 也dã 有hữu 人nhân 云vân 上thượng 句cú 五ngũ 字tự 應ưng 移di 置trí 前tiền 此thử 以dĩ 不bất 知tri 兩lưỡng 句cú 皆giai 異dị 名danh 故cố 也dã 下hạ 之chi 一nhất 句cú 略lược 釋thích 大đại 義nghĩa 大đại 有hữu 二nhị 義nghĩa 謂vị 簡giản 與dữ 顯hiển 也dã 義nghĩa 亦diệc 如như 前tiền 此thử 且thả 約ước 簡giản 以dĩ 釋thích 若nhược 其kỳ 顯hiển 義nghĩa 如như 次thứ 所sở 明minh 。

以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 應ưng 釋thích 出xuất 其kỳ 德đức 行hạnh 即tức 是thị 廣quảng 明minh 大đại 字tự 所sở 顯hiển 之chi 義nghĩa 然nhiên 所sở 顯hiển 者giả 皆giai 是thị 大đại 義nghĩa 文văn 雖tuy 不bất 立lập 其kỳ 名danh 例lệ 前tiền 義nghĩa 推thôi 還hoàn 有hữu 十thập 也dã 何hà 者giả 第đệ 一nhất 即tức 是thị 簡giản 異dị 也dã 第đệ 二nhị 氣khí 類loại 大đại 第đệ 三tam 神thần 用dụng 輔phụ 依y 大đại 第đệ 四tứ 能năng 攝nhiếp 伏phục 邪tà 見kiến 第đệ 五ngũ 能năng 摧tồi 伏phục 嗔sân 毒độc 第đệ 六lục 能năng 攝nhiếp 伏phục 癡si 毒độc 第đệ 七thất 能năng 蠲quyên 去khứ 貪tham 穢uế 第đệ 八bát 能năng 伏phục 諸chư 憍kiêu 慢mạn 第đệ 九cửu 能năng 彰chương 佛Phật 聲thanh 業nghiệp 第đệ 十thập 能năng 顯hiển 佛Phật 心tâm 業nghiệp 大đại 初sơ 是thị 約ước 名danh 次thứ 九cửu 是thị 就tựu 行hàng 行hàng 中trung 初sơ 一nhất 是thị 就tựu 體thể 次thứ 八bát 是thị 約ước 行hành 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 只chỉ 是thị 名danh 行hành 體thể 用dụng 之chi 大đại 也dã 若nhược 為vi 四tứ 悉tất 在tại 彼bỉ 當đương 明minh 初sơ 中trung 才tài 明minh 等đẳng 者giả 才tài 明minh 約ước 智trí 能năng 豪hào 爽sảng 就tựu 威uy 勢thế 才tài 能năng 故cố 見kiến 貴quý 豪hào 爽sảng 故cố 取thủ 重trọng/trùng 爽sảng 差sai 非phi 此thử 中trung 意ý 列liệt 也dã 貴quý 也dã 結kết 相tương/tướng 比tỉ 互hỗ 同đồng 者giả 有hữu 作tác 鼻tị 音âm 近cận 也dã 今kim 但đãn 取thủ 比tỉ 類loại 義nghĩa 對đối 下hạ 同đồng 也dã 上thượng 兩lưỡng 句cú 互hỗ 舉cử 下hạ 二nhị 句cú 明minh 其kỳ 並tịnh 同đồng 其kỳ 實thật 只chỉ 是thị 定định 慧tuệ 非phi 智trí 不bất 定định 非phi 定định 不bất 智trí 智trí 無vô 定định 無vô 以dĩ 窮cùng 其kỳ 照chiếu 定định 無vô 智trí 無vô 以dĩ 深thâm 其kỳ 寂tịch 既ký 能năng 有hữu 深thâm 定định 慧tuệ 無vô 不bất 均quân 等đẳng 故cố 皆giai 同đồng 也dã 如như 前tiền 明minh 身thân 子tử 神thần 有hữu 力lực 即tức 明minh 智trí 有hữu 通thông 此thử 明minh 為vi 帝Đế 釋Thích 說thuyết 法Pháp 即tức 通thông 有hữu 慧tuệ 故cố 是thị 同đồng 也dã 以dĩ 內nội 同đồng 故cố 外ngoại 為vi 類loại 聚tụ 易dị 曰viết 方phương 以dĩ 類loại 聚tụ 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 矣hĩ 內nội 體thể 如như 此thử 外ngoại 適thích 物vật 宜nghi 各các 推thôi 一nhất 能năng 也dã 此thử 總tổng 言ngôn 其kỳ 人nhân 體thể 大đại 也dã 增tăng 一nhất 下hạ 是thị 得đắc 神thần 用dụng 輔phụ 佐tá 大đại 也dã 飛phi 到đáo 十thập 方phương 。 如như 前tiền 如như 後hậu 所sở 說thuyết 可khả 知tri 此thử 即tức 前tiền 豪hào 爽sảng 之chi 事sự 也dã 言ngôn 左tả 面diện 者giả 是thị 對đối 身thân 子tử 右hữu 面diện 故cố 也dã 疏sớ/sơ 本bổn 不bất 定định 今kim 據cứ 論luận 文văn 如như 前tiền 已dĩ 略lược 會hội 也dã 左tả 即tức 輔phụ 助trợ 正chánh 化hóa 之chi 名danh 也dã 故cố 爾nhĩ 𤴓# 云vân 左tả 右hữu 助trợ 也dã 此thử 正chánh 用dụng 神thần 通thông 為vi 佐tá 助trợ 也dã 約ước 體thể 即tức 定định 約ước 用dụng 即tức 是thị 通thông 也dã 次thứ 明minh 攝nhiếp 邪tà 大đại 即tức 外ngoại 邪tà 也dã 此thử 下hạ 七thất 事sự 並tịnh 顯hiển 神thần 通thông 輔phụ 佐tá 之chi 事sự 也dã 言ngôn 以dĩ 簸phả 峨# 者giả 或hoặc 作tác 𡶅# 峨# 謂vị 搖dao 動động 傾khuynh 側trắc 不bất 安an 之chi 皃# 也dã 次thứ 能năng 攝nhiếp 嗔sân 毒độc 大đại 此thử 事sự 出xuất 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 經kinh 初sơ 明minh 佛Phật 上thượng 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 為vì 母mẫu 說thuyết 法Pháp 。 從tùng 其kỳ 上thượng 過quá 是thị 故cố 生sanh 嗔sân 言ngôn 是thị 禿ngốc 人nhân 云vân 何hà 從tùng 此thử 我ngã 上thượng 過quá 是thị 未vị 歸quy 信tín 以dĩ 前tiền 也dã 所sở 以dĩ 不bất 聽thính 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 者giả 一nhất 明minh 龍long 力lực 嗔sân 毒độc 盛thịnh 故cố 二nhị 者giả 正chánh 顯hiển 目Mục 連Liên 力lực 大đại 故cố 佛Phật 仍nhưng 先tiên 問vấn 其kỳ 為vi 降giáng/hàng 攝nhiếp 之chi 方phương 謂vị 先tiên 巨cự 次thứ 細tế 後hậu 現hiện 常thường 身thân 即tức 如như 文văn 中trung 三tam 相tương/tướng 是thị 也dã 既ký 而nhi 將tương 至chí 佛Phật 所sở 。 仍nhưng 令linh 變biến 本bổn 其kỳ 遂toại 現hiện 作tác 端đoan 正chánh 人nhân 身thân 佛Phật 為vi 說thuyết 法Pháp 。 得đắc 信tín 為vi 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 次thứ 復phục 更cánh 嗔sân 王vương 於ư 其kỳ 不bất 起khởi 於ư 王vương 宮cung 上thượng 起khởi 大đại 嗔sân 怒nộ 作tác 大đại 恠# 變biến 之chi 事sự 目Mục 連Liên 皆giai 以dĩ 力lực 變biến 為vi 大đại 吉cát 祥tường 不bất 為vi 損tổn 害hại 。 之chi 事sự 文văn 長trường/trưởng 恐khủng 繁phồn 不bất 能năng 具cụ 引dẫn 次thứ 下hạ 是thị 明minh 能năng 攝nhiếp 愚ngu 癡si 毒độc 之chi 大đại 也dã 出xuất 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 經kinh 何hà 者giả 俗tục 既ký 兄huynh 弟đệ 又hựu 為vi 出xuất 家gia 弟đệ 子tử 。 輙triếp 為vi 此thử 異dị 見kiến 者giả 此thử 固cố 愚ngu 毒độc 之chi 甚thậm 其kỳ 人nhân 所sở 以dĩ 為vi 此thử 異dị 者giả 經kinh 中trung 明minh 其kỳ 初sơ 時thời 三tam 請thỉnh 出xuất 家gia 佛Phật 不bất 聽thính 許hứa 其kỳ 即tức 嗔sân 佛Phật 謂vị 嫉tật 妬đố 心tâm 便tiện 自tự 出xuất 家gia 從tùng 餘dư 比Bỉ 丘Khâu 學học 得đắc 神thần 通thông 能năng 為vi 異dị 事sự 名danh 聲thanh 遠viễn 聞văn 。 大đại 受thọ 供cúng 養dường 後hậu 從tùng 佛Phật 索sách 眾chúng 佛Phật 呵ha 之chi 云vân 我ngã 尚thượng 不bất 以dĩ 眾chúng 付phó 身thân 子tử 目Mục 連Liên 況huống 汝nhữ 癡si 人nhân 因nhân 而nhi 結kết 恨hận 別biệt 構# 非phi 法pháp 以dĩ 誘dụ 佛Phật 眾chúng 時thời 有hữu 五ngũ 百bách 。 新tân 學học 未vị 知tri 從tùng 之chi 其kỳ 便tiện 將tương 伽già 耶da 山sơn 共cộng 為vi 法pháp 事sự 身thân 子tử 目Mục 連Liên 往vãng 化hóa 收thu 將tương 歸quy 如như 疏sớ/sơ 別biệt 行hành 五ngũ 法pháp 五ngũ 法pháp 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 一nhất 不bất 受thọ 五ngũ 味vị 二nhị 斷đoạn 肉nhục 三tam 斷đoạn 塩# 四tứ 不bất 受thọ 割cát 截tiệt 衣y 五ngũ 不bất 居cư 聚tụ 落lạc 邊biên 寺tự 餘dư 如như 疏sớ/sơ 文văn 瞿cù 伽già 離ly 即tức 其kỳ 徒đồ 黨đảng 也dã 蹋đạp 之chi 者giả 令linh 其kỳ 警cảnh 悟ngộ 也dã 猶do 不bất 悟ngộ 者giả 尊tôn 者giả 之chi 力lực 使sử 之chi 然nhiên 也dã 。 其kỳ 人nhân 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 於ư 後hậu 造tạo 諸chư 逆nghịch 事sự 為vị 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 遂toại 入nhập 阿A 鼻Tỳ 具cụ 如như 經kinh 說thuyết 此thử 其kỳ 一nhất 人nhân 雖tuy 迷mê 未vị 復phục 而nhi 五ngũ 百bách 已dĩ 改cải 大đại 眾chúng 已dĩ 和hòa 無vô 愚ngu 惑hoặc 矣hĩ 故cố 是thị 能năng 攝nhiếp 愚ngu 癡si 之chi 用dụng 也dã 次thứ 下hạ 是thị 明minh 其kỳ 能năng 除trừ 去khứ 貪tham 穢uế 之chi 用dụng 也dã 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 。 者giả 佛Phật 德đức 尊tôn 重trọng 有hữu 問vấn 不bất 答đáp 有hữu 損tổn 害hại 故cố 不bất 說thuyết 也dã 餘dư 人nhân 非phi 極cực 可khả 說thuyết 也dã 尊tôn 者giả 亦diệc 爾nhĩ 故cố 亦diệc 不bất 為vi 維duy 那na 也dã 如như 此thử 能năng 除trừ 當đương 時thời 復phục 能năng 勵lệ 於ư 已dĩ 後hậu 是thị 故cố 能năng 去khứ 貪tham 穢uế 之chi 毒độc 惡ác 也dã 下hạ 是thị 明minh 其kỳ 能năng 伏phục 諸chư 憍kiêu 慢mạn 其kỳ 中trung 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 駐trú 車xa 乘thừa 二nhị 燒thiêu 勝thắng 堂đường 三tam 以dĩ 小tiểu 盛thịnh 多đa 此thử 三tam 意ý 者giả 初sơ 明minh 令linh 其kỳ 知tri 無vô 我ngã 未vị 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 次thứ 令linh 其kỳ 悟ngộ 無vô 常thường 即tức 時thời 滅diệt 懷hoài 故cố 三tam 令linh 其kỳ 除trừ 盡tận 於ư 慢mạn 故cố 初sơ 言ngôn 固cố 活hoạt 他tha 章chương 釋thích 云vân 頻Tần 婆Bà 娑Sa 羅La 王Vương 。 子tử 奈nại 女nữ 初sơ 所sở 生sanh 棄khí 之chi 路lộ 旁bàng 人nhân 皆giai 謂vị 之chi 已dĩ 死tử 其kỳ 即tức 自tự 言ngôn 固cố 活hoạt 故cố 以dĩ 為vi 名danh 者giả 故cố 也dã 其kỳ 善thiện 醫y 療liệu 故cố 往vãng 問vấn 也dã 既ký 為vi 聖thánh 者giả 豈khởi 須tu 問vấn 彼bỉ 蓋cái 隨tùy 世thế 間gian 正chánh 為vi 因nhân 往vãng 化hóa 彼bỉ 故cố 也dã 次thứ 言ngôn 與dữ 戰chiến 者giả 以dĩ 帝Đế 釋Thích 有hữu 甘cam 露lộ 脩tu 羅la 有hữu 美mỹ 女nữ 每mỗi 相tương/tướng 嫉tật 妬đố 所sở 以dĩ 故cố 戰chiến 勝thắng 堂đường 者giả 所sở 造tạo 堂đường 之chi 名danh 也dã 千thiên 界giới 之chi 中trung 此thử 堂đường 最tối 勝thắng 故cố 名danh 勝thắng 堂đường 出xuất 長trường/trưởng 阿a 含hàm 經kinh 以dĩ 次thứ 明minh 能năng 知tri 如Như 來Lai 。 梵Phạm 音âm 聲thanh 相tướng 。 此thử 文văn 出xuất 大đại 論luận 此thử 梵Phạm 音âm 聲thanh 即tức 佛Phật 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 中trung 之chi 一nhất 也dã 經kinh 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 之chi 相tướng 中trung 此thử 相tương/tướng 最tối 勝thắng 其kỳ 聲thanh 能năng 遍biến 十thập 方phương 。 世thế 界giới 隨tùy 有hữu 聞văn 處xứ 莫mạc 不bất 皆giai 得đắc 聞văn 知tri 。 目Mục 連Liên 聞văn 此thử 故cố 以dĩ 尋tầm 其kỳ 遠viễn 近cận 論luận 文văn 略lược 明minh 有hữu 三tam 初sơ 至chí 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 聞văn 如như 目mục 前tiền 次thứ 以dĩ 神thần 力lực 往vãng 大Đại 千Thiên 邊biên 大đại 鐵thiết 圍vi 頂đảnh 所sở 聞văn 亦diệc 不bất 異dị 於ư 目mục 前tiền 次thứ 復phục 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 。 去khứ 至chí 西tây 方phương 九cửu 十thập 九cửu 恆Hằng 河Hà 沙sa 佛Phật 土độ 國quốc 名danh 光quang 明minh 幡phan 佛Phật 號hiệu 光Quang 明Minh 王Vương 。 故cố 於ư 彼bỉ 聞văn 聲thanh 猶do 如như 對đối 面diện 彼bỉ 佛Phật 身thân 長trường 。 四tứ 十thập 里lý 菩Bồ 薩Tát 長trường 二nhị 十thập 里lý 。 鉢bát 高cao 一nhất 里lý 餘dư 如như 疏sớ/sơ 文văn 彼bỉ 佛Phật 復phục 告cáo 目Mục 連Liên 謂vị 此thử 土độ 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 見kiến 汝nhữ 身thân 小tiểu 生sanh 輕khinh 慢mạn 心tâm 。 當đương 現hiện 神thần 力lực 目Mục 連Liên 即tức 便tiện 踊dũng 身thân 虗hư 空không 高cao 億ức 餘dư 仞nhận 化hóa 床sàng 而nhi 坐tọa 種chủng 種chủng 光quang 明minh 。 珍trân 寶bảo 瓔anh 珞lạc 。 以dĩ 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 恠# 未vị 曾tằng 有hữu 下hạ 明minh 能năng 知tri 佛Phật 心tâm 心tâm 者giả 意ý 也dã 佛Phật 意ý 之chi 所sở 在tại 也dã 經Kinh 云vân 佛Phật 年niên 五ngũ 十thập 時thời 求cầu 侍thị 者giả 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 請thỉnh 為vi 佛Phật 皆giai 不bất 受thọ 目Mục 連Liên 入nhập 定định 觀quán 知tri 佛Phật 意ý 專chuyên 在tại 阿A 難Nan 如như 東đông 日nhật 照chiếu 面diện 壁bích 謂vị 一nhất 直trực 也dã 廣quảng 如như 經kinh 說thuyết 故cố 是thị 其kỳ 力lực 能năng 知tri 佛Phật 心tâm 業nghiệp 也dã 此thử 前tiền 七thất 事sự 並tịnh 是thị 顯hiển 明minh 其kỳ 人nhân 神thần 力lực 第đệ 一nhất 。 之chi 事sự 狀trạng 也dã 上thượng 來lai 十thập 事sự 既ký 並tịnh 因nhân 緣duyên 要yếu 唯duy 四tứ 者giả 師sư 云vân 初sơ 是thị 世thế 界giới 釋thích 論luận 為vi 人nhân 外ngoại 道đạo 下hạ 對đối 治trị 涅Niết 槃Bàn 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 有hữu 人nhân 於ư 初sơ 因nhân 緣duyên 章chương 中trung 大đại 分phân 為vi 四tứ 初sơ 翻phiên 姓tánh 次thứ 釋thích 論luận 吉cát 占chiêm 師sư 下hạ 釋thích 名danh 三tam 未vị 來lai 因nhân 果quả 下hạ 追truy 明minh 大đại 字tự 所sở 以dĩ 四tứ 釋thích 論luận 去khứ 廣quảng 彰chương 神thần 用dụng 於ư 此thử 廣quảng 中trung 文văn 自tự 為vi 四tứ 即tức 四tứ 悉tất 也dã 初sơ 世thế 界giới 次thứ 增tăng 一nhất 下hạ 為vi 人nhân 三tam 外ngoại 道đạo 下hạ 對đối 治trị 四tứ 如Như 來Lai 梵Phạm 聲thanh 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 此thử 人nhân 棄khí 置trí 前tiền 三tam 不bất 在tại 四tứ 數số 唯duy 第đệ 四tứ 自tự 開khai 為vi 四tứ 此thử 失thất 上thượng 下hạ 體thể 勢thế 今kim 謂vị 初sơ 一nhất 明minh 其kỳ 姓tánh 名danh 是thị 世thế 間gian 事sự 故cố 是thị 世thế 界giới 次thứ 氣khí 類loại 及cập 神thần 通thông 輔phụ 佐tá 是thị 為vi 人nhân 能năng 拔bạt 邪tà 惡ác 極cực 重trọng 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 故cố 是thị 對đối 治trị 佛Phật 聲thanh 佛Phật 心tâm 能năng 令linh 人nhân 知tri 至chí 聖thánh 致trí 妙diệu 體thể 用dụng 故cố 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 從tùng 此thử 十thập 義nghĩa 四tứ 要yếu 因nhân 緣duyên 以dĩ 得đắc 此thử 名danh 故cố 也dã 明minh 有hữu 此thử 義nghĩa 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 約ước 教giáo 者giả 謂vị 辨biện 差sai 會hội 正chánh 顯hiển 此thử 經Kinh 神thần 通thông 法pháp 之chi 妙diệu 也dã 文văn 約ước 四tứ 教giáo 即tức 有hữu 四tứ 種chủng 神thần 通thông 。 差sai 別biệt 也dã 言ngôn 四tứ 禪thiền 者giả 亦diệc 名danh 根căn 本bổn 禪thiền 以dĩ 世thế 出xuất 同đồng 因nhân 起khởi 故cố 言ngôn 十thập 四tứ 者giả 初sơ 禪thiền 有hữu 二nhị 變biến 化hóa 謂vị 初sơ 禪thiền 初sơ 禪thiền 化hóa 初sơ 禪thiền 欲dục 界giới 化hóa 二nhị 禪thiền 三tam 變biến 化hóa 三tam 禪thiền 四tứ 變biến 化hóa 四tứ 禪thiền 五ngũ 變biến 化hóa 即tức 十thập 四tứ 也dã 變biến 化hóa 即tức 作tác 用dụng 神thần 通thông 之chi 異dị 名danh 言ngôn 依y 觀quán 等đẳng 者giả 大đại 論luận 禪thiền 有hữu 三tam 種chủng 謂vị 世thế 間gian 等đẳng 此thử 四tứ 即tức 出xuất 世thế 間gian 。 禪thiền 此thử 四tứ 種chủng 禪thiền 攝nhiếp 一nhất 切thiết 事sự 禪thiền 六lục 妙diệu 門môn 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 九cửu 想tưởng 八bát 背bối/bội 等đẳng 修tu 假giả 實thật 觀quán 名danh 為vi 觀quán 禪thiền 用dụng 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 重trùng 以dĩ 調điều 練luyện 前tiền 之chi 觀quán 禪thiền 故cố 名danh 練luyện 禪thiền 用dụng 師Sư 子Tử 奮Phấn 迅Tấn 三Tam 昧Muội 。 能năng 除trừ 定định 中trung 微vi 細tế 諸chư 障chướng 又hựu 能năng 令linh 無vô 漏lậu 心tâm 入nhập 出xuất 諸chư 禪thiền 捷tiệp 疾tật 無vô 間gian 資tư 薰huân 前tiền 法pháp 令linh 能năng 熟thục 故cố 名danh 薰huân 禪thiền 用dụng 超siêu 越việt 三tam 昧muội 能năng 超siêu 過quá 諸chư 地địa 自tự 在tại 出xuất 入nhập 增tăng 前tiền 修tu 法pháp 故cố 名danh 修tu 禪thiền 十thập 一nhất 切thiết 處xứ 者giả 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 四tứ 大đại 空không 識thức 此thử 是thị 十thập 也dã 一nhất 一nhất 相tương/tướng 入nhập 互hỗ 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 今kim 而nhi 言ngôn 之chi 故cố 云vân 十thập 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。 新tân 譯dịch 云vân 十thập 遍biến 處xứ 定định 其kỳ 義nghĩa 同đồng 也dã 亦diệc 名danh 十thập 一nhất 切thiết 入nhập 有hữu 云vân 此thử 已dĩ 屬thuộc 前tiền 觀quán 禪thiền 而nhi 更cánh 別biệt 舉cử 者giả 觀quán 禪thiền 之chi 體thể 此thử 能năng 成thành 就tựu 體thể 成thành 則tắc 有hữu 起khởi 用dụng 之chi 功công 將tương 明minh 變biến 通thông 故cố 別biệt 舉cử 耳nhĩ 宜nghi 更cánh 尋tầm 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 及cập 止Chỉ 觀Quán 第đệ 九cửu 禪thiền 境cảnh 中trung 說thuyết 前tiền 四tứ 禪thiền 十thập 四tứ 通thông 於ư 明minh 有hữu 漏lậu 此thử 四tứ 則tắc 別biệt 故cố 云vân 無vô 漏lậu 又hựu 異dị 於ư 後hậu 空không 現hiện 故cố 復phục 言ngôn 事sự 十thập 八bát 變biến 者giả 即tức 禪thiền 用dụng 也dã 用dụng 有hữu 通thông 別biệt 通thông 言ngôn 十thập 四tứ 別biệt 故cố 十thập 八bát 故cố 言ngôn 十thập 四tứ 及cập 言ngôn 十thập 八bát 有hữu 云vân 一nhất 右hữu 脇hiếp 出xuất 水thủy 。 二nhị 左tả 脇hiếp 出xuất 火hỏa 三tam 左tả 出xuất 水thủy 四tứ 右hữu 出xuất 火hỏa 身thân 上thượng 下hạ 互hỗ 出xuất 水thủy 火hỏa 為vi 四tứ 并tinh 前tiền 為vi 八bát 九cửu 履lý 水thủy 如như 地địa 。 十thập 履lý 地địa 如như 水thủy 。 十thập 一nhất 從tùng 空không 中trung 沒một 而nhi 復phục 現hiện 地địa 十thập 二nhị 地địa 沒một 而nhi 現hiện 空không 中trung 十thập 三tam 四tứ 五ngũ 六lục 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 十thập 七thất 或hoặc 現hiện 大đại 身thân 。 滿mãn 虗hư 空không 中trung 而nhi 復phục 現hiện 小tiểu 。 十thập 八bát 小tiểu 復phục 現hiện 大đại 。 依y 丹đan 丘khâu 餘dư 處xứ 釋thích 云vân 水thủy 火hỏa 上thượng 下hạ 左tả 右hữu 各các 二nhị 為vi 八bát 也dã 入nhập 地địa 如như 水thủy 。 履lý 水thủy 如như 地địa 。 地địa 沒một 空không 現hiện 空không 沒một 地địa 現hiện 大đại 復phục 現hiện 小tiểu 。 小tiểu 復phục 現hiện 大đại 。 合hợp 為vi 十thập 八bát 變biến 也dã 此thử 中trung 不bất 足túc 應ưng 抄sao 寫tả 脫thoát 落lạc 可khả 與dữ 前tiền 對đối 會hội 之chi 是thị 貫quán 於ư 虗hư 空không 中trung 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 四tứ 也dã 依y 瑜du 伽già 論luận 更cánh 有hữu 十thập 八bát 變biến 謂vị 第đệ 一nhất 震chấn 動động 乃nãi 至chí 十thập 八bát 放phóng 光quang 具cụ 如như 師sư 記ký 中trung 頌tụng 不bất 能năng 繁phồn 述thuật 結kết 云vân 初sơ 教giáo 者giả 蓋cái 依y 事sự 禪thiền 而nhi 作tác 故cố 是thị 初sơ 也dã 體thể 事sự 即tức 理lý 依y 此thử 而nhi 修tu 不bất 同đồng 前tiền 後hậu 故cố 是thị 通thông 也dã 別biệt 者giả 所sở 依y 體thể 異dị 初sơ 但đãn 事sự 次thứ 真chân 今kim 依y 三tam 諦đế 故cố 也dã 先tiên 真chân 次thứ 俗tục 後hậu 中trung 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 故cố 言ngôn 展triển 轉chuyển 深thâm 入nhập 尅khắc 實thật 亦diệc 即tức 過quá 前tiền 兩lưỡng 教giáo 三tam 乘thừa 略lược 且thả 言ngôn 其kỳ 二nhị 耳nhĩ 圓viên 中trung 妙diệu 體thể 自tự 具cụ 妙diệu 用dụng 但đãn 觀quán 實thật 相tướng 即tức 具cụ 神thần 通thông 如như 明minh 鏡kính 無vô 塵trần 萬vạn 像tượng 自tự 現hiện 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 引dẫn 淨tịnh 名danh 別biệt 證chứng 天thiên 眼nhãn 通thông 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 皆giai 無vô 相tướng 體thể 也dã 見kiến 諸chư 佛Phật 土độ 。 能năng 見kiến 一nhất 切thiết 。 相tương/tướng 用dụng 也dã 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 無vô 方phương 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 通thông 釋thích 明minh 三tam 業nghiệp 體thể 用dụng 妙diệu 也dã 真chân 際tế 即tức 無vô 二nhị 相tương/tướng 也dã 遍biến 十thập 法Pháp 界Giới 即tức 無vô 所sở 而nhi 不bất 相tương 也dã 故cố 是thị 得đắc 其kỳ 妙diệu 體thể 任nhậm 運vận 能năng 具cụ 妙diệu 用dụng 也dã 事sự 盡tận 於ư 此thử 更cánh 無vô 以dĩ 加gia 故cố 是thị 圓viên 通thông 待đãi 絕tuyệt 之chi 妙diệu 義nghĩa 今kim 經kinh 可khả 尚thượng 有hữu 如như 此thử 意ý 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 又hựu 更cánh 意ý 者giả 世thế 間gian 是thị 報báo 得đắc 初sơ 教giáo 是thị 修tu 得đắc 通thông 教giáo 是thị 發phát 得đắc 別biệt 教giáo 是thị 亦diệc 修tu 亦diệc 發phát 得đắc 圓viên 教giáo 唯duy 發phát 得đắc 既ký 開khai 會hội 已dĩ 一nhất 切thiết 皆giai 妙diệu 用dụng 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 在tại 此thử 門môn 中trung 盡tận 也dã 次thứ 明minh 往vãng 願nguyện 既ký 是thị 昔tích 因nhân 固cố 應ưng 在tại 前tiền 因nhân 緣duyên 文văn 中trung 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 文văn 下hạ 安an 之chi 而nhi 於ư 此thử 者giả 師sư 云vân 亦diệc 可khả 通thông 表biểu 於ư 四tứ 故cố 置trí 於ư 此thử 然nhiên 上thượng 下hạ 少thiểu 有hữu 此thử 例lệ 多đa 是thị 不bất 次thứ 故cố 也dã 其kỳ 所sở 以dĩ 發phát 此thử 願nguyện 者giả 以dĩ 聖thánh 者giả 多đa 現hiện 少thiểu 說thuyết 報báo 其kỳ 剃thế 染nhiễm 之chi 恩ân 而nhi 現hiện 神thần 通thông 因nhân 茲tư 願nguyện 樂nhạo 所sở 以dĩ 起khởi 發phát 因nhân 感cảm 必tất 尅khắc 果quả 致trí 如như 之chi 至chí 於ư 此thử 時thời 莫mạc 非phi 妙diệu 矣hĩ 其kỳ 意ý 略lược 示thị 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

約ước 本bổn 迹tích 者giả 經kinh 既ký 明minh 其kỳ 有hữu 本bổn 迹tích 故cố 須tu 明minh 之chi 經kinh 但đãn 總tổng 言ngôn 之chi 今kim 須tu 別biệt 明minh 謂vị 其kỳ 神thần 通thông 法pháp 久cửu 近cận 也dã 於ư 中trung 初sơ 約ước 體thể 用dụng 二nhị 法pháp 橫hoạnh/hoành 彰chương 其kỳ 本bổn 次thứ 約ước 五ngũ 味vị 竪thụ 明minh 其kỳ 迹tích 所sở 以dĩ 知tri 其kỳ 體thể 者giả 亦diệc 以dĩ 本bổn 迹tích 相tương/tướng 驗nghiệm 故cố 也dã 真chân 際tế 即tức 性tánh 德đức 上thượng 定định 首thủ 楞lăng 即tức 修tu 德đức 楞lăng 嚴nghiêm 論luận 健kiện 相tương/tướng 定định 新tân 譯dịch 健kiện 行hành 定định 大đại 經Kinh 云vân 佛Phật 性tánh 之chi 異dị 名danh 修tu 與dữ 性tánh 合hợp 故cố 云vân 真chân 際tế 定định 此thử 也dã 此thử 即tức 本bổn 體thể 也dã 十thập 方Phương 等Đẳng 者giả 即tức 廣quảng 遠viễn 正chánh 論luận 其kỳ 用dụng 橫hoạnh/hoành 也dã 示thị 現hiện 施thi 作tác 不bất 出xuất 三tam 業nghiệp 所sở 以dĩ 必tất 取thủ 此thử 定định 者giả 非phi 此thử 大đại 健kiện 之chi 體thể 無vô 此thử 大đại 健kiện 之chi 用dụng 故cố 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 中trung 稱xưng 歎thán 一nhất 切thiết 神thần 力lực 作tác 用dụng 皆giai 此thử 定định 力lực 故cố 明minh 神thần 用dụng 依y 此thử 定định 也dã 示thị 此thử 即tức 圓viên 妙diệu 體thể 用dụng 也dã 迹tích 言ngôn 慈từ 悲bi 者giả 垂thùy 迹tích 之chi 由do 也dã 皆giai 為vi 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 既ký 歷lịch 五ngũ 時thời 淺thiển 深thâm 亦diệc 有hữu 異dị 也dã 諸chư 經kinh 教giáo 中trung 皆giai 有hữu 明minh 其kỳ 神thần 通thông 之chi 事sự 。 故cố 有hữu 即tức 漸tiệm 引dẫn 入nhập 也dã 極cực 即tức 同đồng 入nhập 妙diệu 體thể 妙diệu 體thể 既ký 會hội 妙diệu 用dụng 息tức 矣hĩ 小tiểu 大đại 諸chư 經kinh 中trung 多đa 說thuyết 其kỳ 神thần 通thông 之chi 事sự 。 即tức 是thị 引dẫn 入nhập 之chi 意ý 也dã 文văn 直trực 略lược 標tiêu 不bất 復phục 委ủy 出xuất 其kỳ 狀trạng 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 約ước 觀quán 中trung 非phi 直trực 他tha 外ngoại 自tự 心tâm 法pháp 中trung 即tức 有hữu 其kỳ 義nghĩa 他tha 故cố 他tha 外ngoại 亦diệc 以dĩ 此thử 故cố 而nhi 致trí 畢tất 地địa 妙diệu 用dụng 此thử 中trung 要yếu 者giả 正chánh 明minh 觀quán 自tự 心tâm 性tánh 三tam 諦đế 無vô 方phương 因nhân 茲tư 會hội 出xuất 妙diệu 體thể 如như 彼bỉ 神thần 通thông 引dẫn 物vật 入nhập 極cực 故cố 即tức 神thần 通thông 觀quán 也dã 此thử 文văn 一nhất 三tam 含hàm 於ư 二nhị 三tam 謂vị 一nhất 多đa 不bất 二nhị 有hữu 無vô 不bất 二nhị 故cố 是thị 含hàm 二nhị 三tam 義nghĩa 也dã 所sở 以dĩ 修tu 忽hốt 者giả 法pháp 性tánh 無vô 定định 故cố 也dã 此thử 中trung 雖tuy 似tự 次thứ 第đệ 但đãn 則tắc 彼bỉ 神thần 通thông 引dẫn 物vật 造tạo 極cực 非phi 謂vị 定định 次thứ 第đệ 也dã 有hữu 人nhân 云vân 三tam 觀quán 觀quán 心tâm 智trí 會hội 心tâm 境cảnh 故cố 云vân 通thông 至chí 實thật 相tướng 此thử 以dĩ 觀quán 智trí 為vi 神thần 契khế 境cảnh 為vi 通thông 故cố 云vân 即tức 神thần 通thông 觀quán 今kim 謂vị 神thần 者giả 妙diệu 也dã 妙diệu 修tu 會hội 妙diệu 性tánh 如như 彼bỉ 玅# 用dụng 令linh 物vật 會hội 於ư 妙diệu 體thể 故cố 神thần 通thông 觀quán 初sơ 明minh 三tam 觀quán 無vô 方phương 即tức 釋thích 神thần 義nghĩa 通thông 至chí 實thật 相tướng 即tức 釋thích 通thông 義nghĩa 謂vị 因nhân 妙diệu 修tu 能năng 會hội 妙diệu 性tánh 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。

妙Diệu 經Kinh 文Văn 句Cú 私Tư 志Chí 記Ký 卷quyển 第đệ 五ngũ