妙Diệu 經Kinh 文Văn 句Cú 私Tư 志Chí 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập (# 方phương 便tiện 品phẩm 盡tận 釋thích 題đề )#

石thạch 皷cổ 沙Sa 門Môn 釋thích 。 智trí 雲vân 。 撰soạn 。

此thử 下hạ 即tức 當đương 第đệ 二nhị 釋thích 正chánh 宗tông 之chi 文văn 也dã 今kim 於ư 此thử 中trung 。 為vi 三tam 先tiên 標tiêu 疏sớ/sơ 意ý 次thứ 定định 品phẩm 名danh 三tam 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 者giả 疏sớ/sơ 文văn 釋thích 此thử 先tiên 名danh 次thứ 文văn 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 一nhất 者giả 直trực 約ước 現hiện 文văn 次thứ 第đệ 二nhị 者giả 隨tùy 其kỳ 義nghĩa 理lý 初sơ 現hiện 次thứ 第đệ 易dị 知tri 次thứ 義nghĩa 理lý 者giả 前tiền 明minh 釋thích 品phẩm 義nghĩa 有hữu 四tứ 句cú 此thử 品phẩm 即tức 有hữu 其kỳ 二nhị 一nhất 者giả 品phẩm 名danh 義nghĩa 局cục 科khoa 名danh 義nghĩa 通thông 如như 前tiền 單đơn 複phức 兩lưỡng 重trọng/trùng 科khoa 文văn 此thử 下hạ 並tịnh 當đương 其kỳ 二nhị 正chánh 宗tông 各các 含hàm 多đa 品phẩm 此thử 品phẩm 但đãn 其kỳ 初sơ 之chi 一nhất 故cố 二nhị 者giả 品phẩm 名danh 雖tuy 局cục 而nhi 義nghĩa 乃nãi 通thông 一nhất 部bộ 所sở 說thuyết 都đô 唯duy 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 則tắc 科khoa 義nghĩa 仍nhưng 局cục 非phi 通thông 一nhất 部bộ 義nghĩa 故cố 今kim 文văn 約ước 其kỳ 事sự 便tiện 又hựu 從tùng 義nghĩa 通thông 故cố 即tức 先tiên 釋thích 其kỳ 名danh 然nhiên 後hậu 科khoa 釋thích 其kỳ 文văn 此thử 正chánh 得đắc 其kỳ 體thể 要yếu 其kỳ 爾nhĩ 故cố 矣hĩ 。

次thứ 明minh 品phẩm 名danh 之chi 所sở 從tùng 者giả 得đắc 名danh 不bất 同đồng 亦diệc 略lược 已dĩ 如như 上thượng 釋thích 今kim 即tức 從tùng 諸chư 以dĩ 為vi 名danh 也dã 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 謂vị 權quyền 智trí 之chi 法pháp 也dã 然nhiên 此thử 經Kinh 義nghĩa 要yếu 盡tận 於ư 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 故cố 序tự 文văn 云vân 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 義nghĩa 。 已dĩ 為vì 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 。 略lược 云vân 諸chư 佛Phật 法Pháp 久cửu 後hậu 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 實thật 。 廣quảng 云vân 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 。 今kim 當đương 為vì 汝nhữ 。 說thuyết 最tối 實thật 事sự 。 豈khởi 於ư 如như 此thử 真chân 實thật 妙diệu 物vật 之chi 上thượng 而nhi 題đề 為vi 方phương 便tiện 品phẩm 名danh 實thật 之chi 差sai 亦diệc 豈khởi 有hữu 甚thậm 於ư 此thử 。 其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 先tiên 達đạt 有hữu 首thủ 得đắc 其kỳ 要yếu 者giả 釋thích 云vân 從tùng 昔tích 三tam 乘thừa 為vi 名danh 以dĩ 非phi 顯hiển 是thị 既ký 指chỉ 昔tích 三tam 為vi 方phương 便tiện 則tắc 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 不bất 言ngôn 而nhi 自tự 顯hiển 矣hĩ 此thử 既ký 首thủ 唱xướng 後hậu 之chi 學học 者giả 熟thục 不bất 影ảnh 從tùng 唯duy 今kim 所sở 釋thích 都đô 不bất 用dụng 者giả 固cố 有hữu 已dĩ 矣hĩ 然nhiên 至chí 理lý 寂tịch 絕tuyệt 俱câu 不bất 可khả 說thuyết 。 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 俱câu 所sở 得đắc 說thuyết 既ký 俱câu 所sở 說thuyết 將tương 以dĩ 形hình 彰chương 所sở 不bất 直trực 從tùng 今kim 實thật 則tắc 形hình 者giả 非phi 真chân 絕tuyệt 於ư 疑nghi 濫lạm 豈khởi 不bất 盡tận 善thiện 而nhi 必tất 迂# 迴hồi 致trí 其kỳ 過quá 乎hồ 當đương 部bộ 都đô 無vô 此thử 例lệ 諸chư 經kinh 亦diệc 罕# 其kỳ 流lưu 論luận 釋thích 又hựu 無vô 其kỳ 理lý 此thử 者giả 都đô 由do 闇ám 於ư 名danh 義nghĩa 通thông 別biệt 故cố 致trí 如như 之chi 理lý 豈khởi 然nhiên 哉tai 人nhân 情tình 固cố 爾nhĩ 不bất 可khả 信tín 矣hĩ 。 後hậu 縱túng/tung 約ước 通thông 釋thích 者giả 雖tuy 謂vị 方phương 便tiện 名danh 義nghĩa 通thông 於ư 今kim 昔tích 大đại 小tiểu 要yếu 自tự 權quyền 實thật 二nhị 物vật 抗kháng 行hành 都đô 非phi 此thử 經Kinh 二nhị 門môn 無vô 方phương 一nhất 妙diệu 之chi 致trí 於ư 後hậu 正chánh 釋thích 自tự 見kiến 之chi 矣hĩ 今kim 依y 宗tông 旨chỉ 略lược 以dĩ 標tiêu 之chi 則tắc 此thử 經Kinh 之chi 方phương 便tiện 矣hĩ 則tắc 文văn 所sở 云vân 諸chư 佛Phật 第đệ 一nhất 方phương 便tiện 。 等đẳng 是thị 謂vị 此thử 經Kinh 之chi 方phương 便tiện 也dã 舉cử 此thử 一nhất 字tự 所sở 以dĩ 蔽tế 諸chư 應ưng 知tri 此thử 題đề 義nghĩa 含hàm 兩lưỡng 重trọng/trùng 通thông 別biệt 一nhất 對đối 當đương 部bộ 餘dư 品phẩm 一nhất 對đối 昔tích 日nhật 諸chư 經kinh 以dĩ 別biệt 從tùng 通thông 以dĩ 通thông 從tùng 別biệt 並tịnh 此thử 經Kinh 之chi 方phương 便tiện 所sở 謂vị 妙diệu 能năng 自tự 他tha 致trí 於ư 妙diệu 體thể 者giả 矣hĩ 先tiên 得đắc 此thử 意ý 以dĩ 定định 其kỳ 志chí 肆tứ 而nhi 習tập 之chi 亦diệc 豈khởi 難nạn/nan 哉tai 不bất 然nhiên 信tín 徒đồ 勞lao 矣hĩ 。

既ký 知tri 經kinh 品phẩm 所sở 從tùng 如như 之chi 而nhi 疏sớ/sơ 所sở 釋thích 之chi 文văn 義nghĩa 者giả 於ư 中trung 先tiên 示thị 解giải 釋thích 之chi 方phương 次thứ 隨tùy 方phương 以dĩ 解giải 釋thích 初sơ 言ngôn 此thử 者giả 謂vị 此thử 題đề 名danh 方phương 便tiện 之chi 二nhị 字tự 即tức 指chỉ 所sở 釋thích 之chi 物vật 也dã 略lược 廣quảng 者giả 正chánh 示thị 其kỳ 方phương 謂vị 用dụng 此thử 二nhị 法pháp 而nhi 解giải 釋thích 也dã 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 以dĩ 經kinh 有hữu 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 也dã 佛Phật 當đương 時thời 說thuyết 尚thượng 為vi 此thử 二nhị 況huống 於ư 今kim 者giả 而nhi 不bất 然nhiên 耶da 既ký 說thuyết 二nhị 門môn 妙diệu 法Pháp 無vô 其kỳ 始thỉ 要yếu 其kỳ 終chung 意ý 義nghĩa 深thâm 廣quảng 須tu 先tiên 示thị 其kỳ 宗tông 要yếu 然nhiên 後hậu 乃nãi 可khả 。 演diễn 暢sướng 斯tư 謂vị 解giải 釋thích 所sở 要yếu 之chi 大đại 數số 不bất 得đắc 不bất 然nhiên 矣hĩ 。

於ư 次thứ 隨tùy 方phương 釋thích 中trung 復phục 自tự 為vi 二nhị 仍nhưng 先tiên 標tiêu 次thứ 釋thích 初sơ 標tiêu 二nhị 者giả 即tức 正chánh 之chi 與dữ 重trọng/trùng 顯hiển 成thành 也dã 物vật 初sơ 略lược 中trung 仍nhưng 為vi 三tam 釋thích 乃nãi 便tiện 解giải 釋thích 不bất 標tiêu 名danh 數số 將tương 以dĩ 解giải 釋thích 先tiên 須tu 標tiêu 列liệt 準chuẩn 理lý 應ưng 云vân 略lược 釋thích 為vi 三tam 次thứ 列liệt 其kỳ 名danh 然nhiên 後hậu 正chánh 釋thích 且thả 三tam 名danh 者giả 依y 文văn 謂vị 法pháp 用dụng 約ước 門môn 秘bí 妙diệu 若nhược 約ước 義nghĩa 者giả 初sơ 約ước 能năng 用dụng 釋thích 次thứ 約ước 能năng 通thông 釋thích 三tam 約ước 開khai 會hội 不bất 二nhị 釋thích 又hựu 初sơ 專chuyên 約ước 昔tích 次thứ 對đối 今kim 明minh 昔tích 三tam 總tổng 開khai 會hội 昔tích 又hựu 初sơ 約ước 義nghĩa 通thông 釋thích 次thứ 約ước 意ý 別biệt 釋thích 三tam 總tổng 開khai 會hội 昔tích 日nhật 義nghĩa 意ý 釋thích 又hựu 初sơ 通thông 約ước 昔tích 日nhật 四tứ 時thời 一nhất 切thiết 權quyền 實thật 釋thích 次thứ 別biệt 簡giản 明minh 昔tích 日nhật 四tứ 時thời 一nhất 切thiết 權quyền 法pháp 為vi 今kim 之chi 實thật 釋thích 三Tam 明Minh 昔tích 日nhật 一nhất 切thiết 權quyền 方phương 皆giai 即tức 圓viên 實thật 釋thích 又hựu 初sơ 約ước 當đương 體thể 釋thích 次thứ 約ước 功công 能năng 釋thích 三tam 約ước 體thể 用dụng 不bất 二nhị 釋thích 又hựu 初sơ 約ước 能năng 用dụng 次thứ 約ước 所sở 為vi 三tam 約ước 能năng 所sở 不bất 二nhị 釋thích 又hựu 初sơ 二nhị 簡giản 昔tích 非phi 後hậu 一nhất 顯hiển 今kim 是thị 此thử 約ước 相tương 待đãi 意ý 若nhược 初sơ 二nhị 明minh 所sở 絕tuyệt 後hậu 一nhất 正chánh 明minh 絕tuyệt 此thử 約ước 絕tuyệt 待đãi 意ý 如như 此thử 之chi 釋thích 雖tuy 且thả 是thị 略lược 方phương 便tiện 之chi 要yếu 盡tận 於ư 是thị 矣hĩ 一nhất 切thiết 無vô 非phi 妙diệu 方phương 便tiện 矣hĩ 真chân 所sở 謂vị 無vô 前tiền 絕tuyệt 後hậu 矣hĩ 若nhược 數số 若nhược 名danh 若nhược 次thứ 並tịnh 在tại 其kỳ 中trung 又hựu 名danh 次thứ 第đệ 所sở 以dĩ 總tổng 在tại 其kỳ 中trung 宜nghi 審thẩm 詳tường 之chi 。

次thứ 下hạ 正chánh 釋thích 即tức 有hữu 三tam 別biệt 初sơ 法pháp 用dụng 中trung 文văn 又hựu 有hữu 三tam 初sơ 通thông 釋thích 二nhị 字tự 次thứ 辨biện 二nhị 義nghĩa 之chi 體thể 狀trạng 後hậu 結kết 以dĩ 當đương 簡giản 非phi 初sơ 次thứ 二nhị 者giả 只chỉ 是thị 方phương 便tiện 二nhị 字tự 之chi 義nghĩa 。 後hậu 之chi 一nhất 者giả 只chỉ 簡giản 非phi 今kim 顯hiển 是thị 昔tích 也dã 初sơ 法pháp 用dụng 者giả 全toàn 云vân 初sơ 約ước 訓huấn 釋thích 方phương 次thứ 約ước 義nghĩa 釋thích 便tiện 巧xảo 用dụng 權quyền 法pháp 名danh 之chi 為vi 便tiện 定định 云vân 法pháp 者giả 體thể 也dã 便tiện 者giả 用dụng 也dã 依y 體thể 起khởi 用dụng 名danh 方phương 便tiện 也dã 依y 偏thiên 圓viên 教giáo 體thể 起khởi 偏thiên 圓viên 教giáo 用dụng 故cố 云vân 法pháp 有hữu 等đẳng 也dã 今kim 謂vị 此thử 二nhị 釋thích 並tịnh 不bất 可khả 二nhị 通thông 訓huấn 義nghĩa 亦diệc 通thông 權quyền 實thật 何hà 為vi 簡giản 別biệt 此thử 是thị 能năng 所sở 用dụng 如như 何hà 以dĩ 為vi 體thể 用dụng 故cố 並tịnh 不bất 可khả 然nhiên 古cổ 今kim 釋thích 此thử 二nhị 字tự 有hữu 離ly 有hữu 合hợp 今kim 文văn 三tam 釋thích 初sơ 後hậu 約ước 離ly 中trung 間gian 就tựu 合hợp 然nhiên 以dĩ 離ly 故cố 有hữu 合hợp 合hợp 既ký 無vô 離ly 何hà 所sở 論luận 合hợp 今kim 先tiên 離ly 云vân 方phương 法pháp 等đẳng 者giả 此thử 乃nãi 釋thích 文văn 字tự 中trung 之chi 常thường 訓huấn 也dã 此thử 意ý 者giả 方phương 法pháp 乃nãi 所sở 用dụng 之chi 法pháp 也dã 便tiện 用dụng 即tức 能năng 用dụng 者giả 也dã 所sở 用dụng 之chi 法pháp 通thông 指chỉ 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 能năng 用dụng 則tắc 通thông 指chỉ 一nhất 切thiết 能năng 行hành 用dụng 也dã 淨tịnh 法Pháp 師sư 云vân 方phương 是thị 術thuật 數số 之chi 名danh 也dã 今kim 謂vị 方phương 者giả 有hữu 通thông 別biệt 今kim 此thử 宜nghi 別biệt 總tổng 語ngữ 一nhất 切thiết 道đạo 術thuật 之chi 名danh 也dã 故cố 自tự 古cổ 來lai 呼hô 有hữu 道đạo 術thuật 者giả 總tổng 名danh 為vi 方phương 士sĩ 也dã 於ư 其kỳ 能năng 者giả 名danh 之chi 為vi 便tiện 今kim 意ý 正chánh 明minh 善thiện 巧xảo 用dụng 於ư 方phương 法pháp 利lợi 於ư 群quần 物vật 令linh 物vật 各các 得đắc 其kỳ 益ích 能năng 所sở 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 故cố 云vân 方phương 便tiện 文văn 略lược 但đãn 離ly 而nhi 不bất 合hợp 故cố 直trực 云vân 爾nhĩ 下hạ 明minh 二nhị 字tự 差sai 別biệt 義nghĩa 者giả 此thử 法pháp 用dụng 釋thích 本bổn 是thị 通thông 談đàm 昔tích 日nhật 施thí 化hóa 昔tích 既ký 正chánh 施thí 未vị 論luận 其kỳ 會hội 正chánh 語ngữ 差sai 別biệt 故cố 須tu 分phân 別biệt 顯hiển 成thành 昔tích 差sai 之chi 分phần 齊tề 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 標tiêu 二nhị 名danh 差sai 別biệt 三tam 權quyền 以dĩ 下hạ 次thứ 釋thích 出xuất 其kỳ 體thể 狀trạng 標tiêu 者giả 方phương 圓viên 法pháp 差sai 別biệt 也dã 差sai 會hội 用dụng 差sai 別biệt 也dã 用dụng 方phương 即tức 差sai 用dụng 圓viên 即tức 會hội 方phương 是thị 隨tùy 物vật 當đương 分phần/phân 各các 定định 未vị 通thông 本bổn 意ý 故cố 差sai 圓viên 是thị 通thông 合hợp 一nhất 分phần/phân 本bổn 意ý 故cố 為vi 會hội 昔tích 用dụng 雖tuy 多đa 要yếu 不bất 逾du 此thử 二nhị 也dã 。

次thứ 下hạ 釋thích 出xuất 其kỳ 體thể 狀trạng 也dã 初sơ 釋thích 法pháp 中trung 含hàm 於ư 二nhị 義nghĩa 謂vị 體thể 及cập 義nghĩa 三tam 一nhất 是thị 二nhị 體thể 也dã 仍nhưng 即tức 兼kiêm 有hữu 二nhị 義nghĩa 也dã 言ngôn 矩củ 方Phương 等Đẳng 者giả 皆giai 云vân 此thử 帶đái 事sự 釋thích 也dã 矩củ 是thị 畫họa 方phương 之chi 具cụ 規quy 是thị 畫họa 圓viên 之chi 具cụ 也dã 今kim 謂vị 流lưu 世thế 俗tục 釋thích 云vân 規quy 矩củ 古cổ 之chi 正chánh 君quân 父phụ 之chi 法pháp 也dã 昔tích 堯# 時thời 有hữu 工công 官quan 名danh 倕# 堯# 使sử 之chi 作tác 四tứ 法pháp 謂vị 規quy 矩củ 準chuẩn 繩thằng 規quy 能năng 成thành 圓viên 矩củ 能năng 成thành 方phương 準chuẩn 能năng 使sử 平bình 繩thằng 能năng 令linh 直trực 今kim 借tá 類loại 彼bỉ 二nhị 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 三tam 教giáo 權quyền 法pháp 是thị 能năng 成thành 彼bỉ 偏thiên 方phương 之chi 物vật 故cố 云vân 是thị 矩củ 能năng 使sử 物vật 致trí 偏thiên 方phương 之chi 益ích 故cố 云vân 是thị 方phương 合hợp 以dĩ 言ngôn 之chi 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 三tam 權quyền 各các 自tự 定định 住trụ 不bất 相tương 通thông 會hội 故cố 是thị 方phương 一nhất 實thật 通thông 會hội 於ư 極cực 故cố 是thị 圓viên (# 云vân 云vân )# 即tức 體thể 義nghĩa 也dã 。

若nhược 智trí 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 釋thích 用dụng 向hướng 釋thích 法pháp 中trung 有hữu 體thể 以dĩ 義nghĩa 今kim 此thử 義nghĩa 含hàm 於ư 三tam 謂vị 體thể 相tướng 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 於ư 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 釋thích 法pháp 中trung 即tức 有hữu 二nhị 別biệt 初sơ 後hậu 有hữu 二nhị 謂vị 內nội 體thể 外ngoại 用dụng 即tức 差sai 會hội 也dã 智trí 謂vị 偏thiên 智trí 亦diệc 即tức 權quyền 也dã 詣nghệ 謂vị 造tạo 趣thú 至chí 也dã 今kim 意ý 照chiếu 也dã 謂vị 照chiếu 偏thiên 法pháp 亦diệc 權quyền 機cơ 也dã 此thử 是thị 內nội 體thể 則tắc 善thiện 以dĩ 下hạ 正chánh 釋thích 外ngoại 用dụng 此thử 即tức 差sai 也dã 逗đậu 止chỉ 也dã 義nghĩa 未vị 全toàn 當đương 謂vị 投đầu 置trí 於ư 前tiền 處xứ 也dã 亦diệc 即tức 會hội 也dã 亦diệc 直trực 作tác 投đầu 志chí 聲thanh 呼hô 之chi 次thứ 義nghĩa 亦diệc 內nội 體thể 即tức 圓viên 實thật 智trí 照chiếu 圓viên 實thật 機cơ 則tắc 善thiện 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 外ngoại 用dụng 此thử 即tức 會hội 也dã 此thử 與dữ 前tiền 雖tuy 並tịnh 言ngôn 會hội 而nhi 義nghĩa 有hữu 別biệt 前tiền 別biệt 此thử 通thông 故cố 也dã 例lệ 如như 方phương 便tiện 與dữ 圓viên 方phương 雖tuy 並tịnh 言ngôn 方phương 而nhi 通thông 別biệt 異dị 方phương 便tiện 即tức 通thông 方phương 圓viên 則tắc 別biệt 故cố 此thử 中trung 二nhị 雖tuy 並tịnh 言ngôn 會hội 而nhi 初sơ 是thị 差sai 下hạ 是thị 會hội 矣hĩ 須tu 善thiện 分phân 別biệt 無vô 為vi 輙triếp 爾nhĩ 次thứ 譬thí 中trung 初sơ 譬thí 前tiền 差sai 有hữu 譬thí 合hợp 結kết 初sơ 譬thí 合hợp 明minh 前tiền 偏thiên 照chiếu 用dụng 譬thí 似tự 先tiên 能năng 合hợp 似tự 先tiên 所sở 似tự 互hỗ 現hiện 也dã (# 云vân 云vân )# 而nhi 言ngôn 目mục 者giả 謂vị 名danh 目mục 也dã 正chánh 謂vị 隨tùy 指chỉ 而nhi 觀quan 視thị 也dã 目mục 智trí 謂vị 偏thiên 智trí 也dã 記ký 云vân 偏thiên 如như 一nhất 指chỉ 偏thiên 目mục 一nhất 方phương 圓viên 如như 五ngũ 指chỉ 遍biến 示thị 諸chư 方phương 全toàn 云vân 智trí 謂vị 所sở 被bị 之chi 機cơ 堪kham 能năng 受thọ 法pháp 故cố 得đắc 智trí 名danh 用dụng 教giáo 取thủ 機cơ 如như 以dĩ 名danh 召triệu 物vật 故cố 云vân 舉cử 法pháp 以dĩ 目mục 智trí 三tam 結kết 歸quy 意ý 者giả 通thông 結kết 上thượng 之chi 權quyền 文văn 然nhiên 結kết 歸quy 之chi 文văn 應ưng 於ư 權quyền 實thật 二nhị 譬thí 之chi 後hậu 通thông 而nhi 結kết 之chi 今kim 別biệt 結kết 者giả 以dĩ 其kỳ 法pháp 用dụng 之chi 釋thích 意ý 在tại 三tam 權quyền 。

上thượng 來lai 為vi 欲dục 對đối 實thật 彰chương 權quyền 乃nãi 雙song 約ước 權quyền 實thật 而nhi 釋thích 今kim 為vi 簡giản 去khứ 參tham 濫lạm 所sở 以dĩ 正chánh 明minh 法pháp 用dụng 之chi 釋thích 自tự 結kết 於ư 權quyền 探thám 用dụng 秘bí 妙diệu 之chi 釋thích 而nhi 收thu 於ư 實thật 今kim 恐khủng 不bất 爾nhĩ 自tự 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 義nghĩa 故cố 也dã (# 云vân 云vân )# 通thông 論luận 方phương 圓viên 皆giai 用dụng 別biệt 論luận 故cố 應ưng 爾nhĩ 通thông 是thị 用dụng 法pháp 別biệt 是thị 方phương 圓viên 故cố 也dã 含hàm 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 須tu 爾nhĩ 也dã 結kết 者giả 此thử 既ký 差sai 而nhi 非phi 會hội 固cố 當đương 此thử 釋thích 即tức 偏thiên 差sai 也dã 此thử 言ngôn 方phương 者giả 又hựu 是thị 別biệt 義nghĩa 不bất 同đồng 前tiền 之chi 通thông 也dã 應ưng 知tri 此thử 譬thí 少thiểu 異dị 於ư 法pháp 雖tuy 同đồng 方phương 便tiện 別biệt 義nghĩa 應ưng 須tu 如như 此thử 次thứ 譬thí 會hội 中trung 可khả 以dĩ 例lệ 知tri 不bất 復phục 合hợp 也dã 秘bí 妙diệu 即tức 圓viên 會hội 也dã 此thử 言ngôn 秘bí 妙diệu 與dữ 後hậu 何hà 別biệt 諸chư 釋thích 不bất 同đồng 定định 云vân 圓viên 人nhân 在tại 昔tích 雖tuy 知tri 諸chư 法pháp 。 皆giai 實thật 不bất 為vi 偏thiên 權quyền 人nhân 說thuyết 故cố 名danh 秘bí 異dị 於ư 三tam 權quyền 名danh 妙diệu 即tức 隱ẩn 之chi 秘bí 與dữ 第đệ 三tam 釋thích 不bất 同đồng 或hoặc 謂vị 此thử 中trung 不bất 應ưng 此thử 言ngôn 今kim 謂vị 此thử 中trung 亦diệc 不bất 應ưng 言ngôn 。 圓viên 會hội 既ký 許hứa 圓viên 會hội 何hà 為vi 不bất 許hứa 秘bí 妙diệu 有hữu 云vân 圓viên 會hội 乍sạ 通thông 秘bí 妙diệu 不bất 等đẳng 既ký 同đồng 言ngôn 會hội 其kỳ 同đồng 異dị 云vân 何hà 隔cách 偏thiên 三tam 故cố 目mục 非phi 他tha 故cố 今kim 謂vị 妙diệu 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 何hà 為vi 不bất 然nhiên (# 云vân 云vân )# 今kim 正chánh 約ước 相tương 待đãi 以dĩ 明minh 顯hiển 是thị 昔tích 時thời 圓viên 故cố 也dã 餘dư 是thị 相tương 待đãi 文văn 云vân 迹tích 門môn 有hữu 同đồng 異dị 本bổn 門môn 全toàn 異dị (# 云vân 云vân )# 今kim 觀quán 諸chư 釋thích 並tịnh 目mục 宗tông 文văn 義nghĩa 未vị 會hội 此thử 略lược 廣quảng 之chi 釋thích 也dã 。

次thứ 下hạ 釋thích 也dã 記ký 云vân 明minh 用dụng 權quyền 意ý 全toàn 云vân 下hạ 是thị 簡giản 判phán 但đãn 云vân 下hạ 舉cử 偏thiên 法pháp 者giả 圓viên 非phi 此thử 釋thích 中trung 意ý 故cố 置trí 不bất 論luận 不bất 云vân 舉cử 偏thiên 用dụng 釋thích 便tiện 者giả 略lược 可khả 今kim 恐khủng 並tịnh 未vị 會hội 故cố 以dĩ 為vi 釋thích 疑nghi 起khởi 後hậu 謂vị 釋thích 前tiền 疑nghi 起khởi 後hậu 第đệ 二nhị 釋thích 也dã 疑nghi 云vân 圓viên 會hội 偏thiên 差sai 何hà 不bất 但đãn 圓viên 而nhi 用dụng 偏thiên 為vi 故cố 釋thích 之chi 云vân 爾nhĩ 也dã 言ngôn 隨tùy 欲dục 者giả 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 兼kiêm 具cụ 四tứ 意ý 本bổn 懷hoài 在tại 圓viên 會hội 也dã 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 且thả 令linh 離ly 苦khổ 故cố 引dẫn 文văn 證chứng 釋thích 且thả 離ly 後hậu 會hội 以dĩ 有hữu 此thử 功công 是thị 以dĩ 稱xưng 歎thán 下hạ 是thị 總tổng 結kết 是thị 昔tích 而nhi 非phi 今kim 也dã 此thử 義nghĩa 通thông 指chỉ 向hướng 所sở 釋thích 他tha 經kinh 謂vị 昔tích 四tứ 時thời 四tứ 教giáo 橫hoạnh/hoành 竪thụ 之chi 化hóa 用dụng 也dã 即tức 從tùng 一nhất 出xuất 無vô 量lượng 法pháp 也dã 雖tuy 廣quảng 有hữu 八bát 要yếu 實thật 唯duy 四tứ 雖tuy 有hữu 偏thiên 圓viên 要yếu 是thị 抗kháng 行hành 並tịnh 適thích 物vật 情tình 以dĩ 敷phu 張trương 未vị 論luận 一nhất 體thể 以dĩ 收thu 會hội 不bất 從tùng 此thử 以dĩ 為vi 名danh 故cố 非phi 今kim 意ý 意ý 如như 後hậu 說thuyết 佛Phật 昔tích 化hóa 用dụng 雖tuy 復phục 無vô 量lượng 。 不bất 逾du 於ư 此thử 孰thục 知tri 方phương 便tiện 之chi 橫hoạnh/hoành 竪thụ 若nhược 斯tư 縱túng/tung 知tri 此thử 意ý 且thả 知tri 其kỳ 差sai 詎cự 識thức 其kỳ 會hội 於ư 次thứ 二nhị 釋thích 乃nãi 可khả 盡tận 知tri 此thử 上thượng 一nhất 釋thích 約ước 義nghĩa 通thông 釋thích 正chánh 明minh 方phương 便tiện 名danh 義nghĩa 通thông 於ư 一nhất 切thiết 不bất 同đồng 古cổ 今kim 局cục 唯duy 三tam 乘thừa 故cố 應ưng 知tri 具cụ 含hàm 三tam 義nghĩa 一nhất 通thông 是thị 權quyền 並tịnh 能năng 化hóa 用dụng 故cố 二nhị 並tịnh 皆giai 實thật 方phương 圓viên 之chi 器khí 皆giai 致trí 益ích 故cố 三tam 以dĩ 道Đạo 理lý 言ngôn 之chi 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 如như 文văn 所sở 釋thích 故cố 雖tuy 此thử 三tam 義nghĩa 今kim 且thả 從tùng 能năng 化hóa 主chủ 說thuyết 故cố 云vân 方phương 便tiện 名danh 用dụng 法pháp 也dã 疏sớ/sơ 文văn 通thông 別biệt 二nhị 釋thích 正chánh 由do 於ư 此thử 不bất 得đắc 此thử 意ý 豈khởi 知tri 其kỳ 所sở 由do 然nhiên 思tư 之chi 。

次thứ 第đệ 二nhị 釋thích 記ký 云vân 約ước 能năng 詮thuyên 釋thích 以dĩ 門môn 為vi 能năng 詮thuyên 故cố 全toàn 云vân 約ước 由do 藉tạ 釋thích 門môn 是thị 由do 藉tạ 義nghĩa 故cố 今kim 直trực 依y 文văn 謂vị 約ước 門môn 釋thích 方phương 便tiện 義nghĩa 也dã 又hựu 皆giai 云vân 前tiền 是thị 約ước 意ý 此thử 是thị 約ước 義nghĩa 此thử 恐khủng 不bất 可khả 前tiền 是thị 約ước 義nghĩa 以dĩ 法pháp 用dụng 名danh 義nghĩa 通thông 一nhất 切thiết 故cố 此thử 是thị 約ước 意ý 別biệt 顯hiển 昔tích 日nhật 用dụng 三tam 之chi 意ý 意ý 正chánh 在tại 於ư 此thử 故cố 前tiền 云vân 非phi 本bổn 懷hoài 且thả 為vi 真chân 實thật 而nhi 作tác 門môn 故cố 前tiền 云vân 結kết 釋thích 前tiền 疑nghi 起khởi 後hậu 。

次thứ 釋thích 即tức 此thử 義nghĩa 矣hĩ 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 正chánh 釋thích 次thứ 引dẫn 證chứng 三tam 結kết 非phi 初sơ 中trung 又hựu 三tam 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 初sơ 先tiên 牒điệp 名danh 對đối 初sơ 以dĩ 顯hiển 次thứ 義nghĩa 故cố 云vân 又hựu 也dã 門môn 也dã 者giả 正chánh 標tiêu 出xuất 其kỳ 義nghĩa 也dã 此thử 門môn 體thể 者giả 即tức 前tiền 三tam 矩củ 方phương 也dã 圓viên 雖tuy 方phương 便tiện 而nhi 即tức 真chân 實thật 不bất 俟sĩ 更cánh 論luận 餘dư 三tam 方phương 便tiện 意ý 在tại 何hà 許hứa 故cố 此thử 言ngôn 之chi 佛Phật 意ý 且thả 在tại 於ư 此thử 今kim 彰chương 佛Phật 昔tích 意ý 故cố 名danh 為vi 門môn 且thả 門môn 所sở 以dĩ 得đắc 為vi 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 故cố 下hạ 釋thích 之chi 於ư 中trung 初sơ 明minh 門môn 義nghĩa 方phương 便tiện 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 方phương 便tiện 義nghĩa 同đồng 後hậu 結kết 故cố 以dĩ 之chi 為vi 門môn 也dã 夫phu 門môn 要yếu 是thị 能năng 通thông 之chi 物vật 名danh 能năng 必tất 有hữu 所sở 所sở 謂vị 堂đường 室thất 室thất 訓huấn 實thật 也dã 義nghĩa 頻tần 最tối 切thiết 故cố 以dĩ 為vi 釋thích 下hạ 明minh 義nghĩa 同đồng 以dĩ 為vi 釋thích 者giả 權quyền 略lược 功công 用dụng 之chi 要yếu 最tối 也dã 次thứ 引dẫn 證chứng 者giả 此thử 中trung 正chánh 取thủ 方phương 便tiện 為vi 實thật 作tác 門môn 為vi 證chứng 未vị 論luận 開khai 示thị 之chi 義nghĩa 相tương 從tùng 來lai 耳nhĩ 結kết 是thị 非phi 者giả 是thị 昔tích 四tứ 時thời 之chi 中trung 三tam 教giáo 能năng 通thông 故cố 云vân 他tha 也dã 此thử 顯hiển 是thị 也dã 既ký 未vị 開khai 示thị 能năng 未vị 即tức 所sở 不bất 從tùng 此thử 以dĩ 為vi 名danh 故cố 非phi 今kim 意ý 即tức 簡giản 非phi 也dã 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 此thử 章chương 即tức 明minh 昔tích 日nhật 能năng 通thông 密mật 為vi 今kim 日nhật 作tác 能năng 通thông 也dã (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 下hạ 是thị 釋thích 秘bí 妙diệu 即tức 約ước 開khai 會hội 前tiền 二nhị 釋thích 也dã 夫phu 有hữu 施thí 閇bế 必tất 有hữu 開khai 會hội 初sơ 辨biện 昔tích 施thí 隨tùy 器khí 方phương 圓viên 次thứ 明minh 施thí 方phương 意ý 雖tuy 在tại 圓viên 而nhi 猶do 未vị 彰chương 今kim 正chánh 明minh 此thử 二nhị 意ý 闢tịch 乃nãi 閇bế 故cố 明minh 開khai 闔hạp 昔tích 施thí 故cố 明minh 會hội 對đối 前tiền 二nhị 以dĩ 合hợp 論luận 故cố 約ước 開khai 會hội 名danh 秘bí 妙diệu 釋thích 又hựu 初sơ 約ước 當đương 體thể 次thứ 是thị 能năng 通thông 今kim 是thị 能năng 即tức 所sở 也dã 又hựu 初sơ 釋thích 雙song 明minh 方phương 便tiện 門môn 真chân 實thật 相tướng 次thứ 是thị 對đối 真chân 實thật 相tướng 明minh 方phương 便tiện 門môn 今kim 即tức 是thị 論luận 開khai 示thị 義nghĩa 也dã 然nhiên 則tắc 三tam 釋thích 通thông 含hàm 三tam 義nghĩa 盡tận 於ư 此thử 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 記ký 科khoa 此thử 文văn 為vi 六lục 初sơ 直trực 立lập 妙diệu 達đạt 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 功công 用dụng 點điểm 內nội 以dĩ 下hạ 約ước 人nhân 教giáo 以dĩ 示thị 相tương/tướng 如như 斯tư 以dĩ 下hạ 結kết 名danh 如như 經kinh 以dĩ 下hạ 引dẫn 證chứng 故cố 以dĩ 以dĩ 下hạ 結kết 名danh 顯hiển 是thị 全toàn 云vân 此thử 約ước 開khai 顯hiển 釋thích 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 正chánh 是thị 以dĩ 下hạ 攝nhiếp 歸quy 宗tông 旨chỉ 初sơ 文văn 又hựu 四tứ 初sơ 釋thích 題đề 名danh 點điểm 內nội 以dĩ 下hạ 敘tự 譬thí 示thị 相tương/tướng 如như 經kinh 以dĩ 下hạ 引dẫn 證chứng 故cố 以dĩ 以dĩ 下hạ 結kết 歸quy 釋thích 意ý 今kim 且thả 為vi 五ngũ 初sơ 釋thích 二nhị 字tự 次thứ 示thị 義nghĩa 相tương/tướng 三tam 引dẫn 文văn 證chứng 成thành 四tứ 結kết 故cố 以dĩ 為vi 釋thích 五ngũ 結kết 明minh 是thị 初sơ 中trung 先tiên 方phương 次thứ 便tiện 三tam 含hàm 以dĩ 彰chương 二nhị 義nghĩa 初sơ 言ngôn 又hựu 者giả 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 有hữu 三tam 前tiền 已dĩ 釋thích 二nhị 顯hiển 今kim 第đệ 三tam 故cố 云vân 又hựu 也dã 言ngôn 方phương 秘bí 者giả 牒điệp 以dĩ 訓huấn 釋thích 應ưng 先tiên 知tri 其kỳ 通thông 別biệt 通thông 於ư 一nhất 切thiết 今kim 既ký 略lược 釋thích 且thả 指chỉ 三tam 乘thừa 即tức 前tiền 所sở 釋thích 方phương 門môn 之chi 二nhị 物vật 也dã 方phương 字tự 之chi 訓huấn 乃nãi 多đa 此thử 文văn 雖tuy 三tam 正chánh 但đãn 為vi 二nhị 初sơ 訓huấn 為vi 法pháp 是thị 其kỳ 一nhất 也dã 次thứ 既ký 含hàm 釋thích 直trực 從tùng 意ý 義nghĩa 非phi 正chánh 訓huấn 也dã 今kim 此thử 訓huấn 秘bí 又hựu 其kỳ 一nhất 也dã 則tắc 二nhị 為vi 世thế 俗tục 正chánh 訓huấn 一nhất 是thị 經Kinh 之chi 要yếu 義nghĩa 今kim 觀quán 三tam 釋thích 之chi 意ý 法pháp 則tắc 一nhất 向hướng 從tùng 昔tích 門môn 則tắc 對đối 今kim 明minh 昔tích 秘bí 則tắc 一nhất 向hướng 從tùng 今kim 今kim 更cánh 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 方phương 之chi 一nhất 字tự 訓huấn 可khả 有hữu 八bát 六lục 是thị 世thế 俗tục 正chánh 訓huấn 二nhị 是thị 釋thích 經kinh 要yếu 義nghĩa 且thả 正chánh 六lục 者giả 方phương 者giả 法pháp 也dã 正chánh 也dã 所sở 也dã 常thường 也dã 文văn 也dã 非phi 圓viên 也dã 此thử 六lục 世thế 俗tục 訓huấn 也dã 經kinh 義nghĩa 二nhị 者giả 門môn 也dã 秘bí 也dã 此thử 二nhị 釋thích 經kinh 之chi 要yếu 義nghĩa 也dã 三tam 乘thừa 軌quỹ 則tắc 法pháp 也dã 是thị 佛Phật 聖thánh 人nhân 所sở 說thuyết 能năng 得đắc 聖thánh 道Đạo 不bất 同đồng 邪tà 徒đồ 正chánh 也dã 三tam 乘thừa 之chi 人nhân 所sở 住trú 之chi 處xứ 。 所sở 也dã 當đương 分phần/phân 各các 定định 不bất 相tương 通thông 會hội 常thường 也dã 遠viễn 為vi 實thật 物vật 作tác 表biểu 文văn 也dã 非phi 是thị 圓viên 妙diệu 無vô 方phương 之chi 物vật 故cố 是thị 方phương 也dã 必tất 能năng 通thông 於ư 真chân 實thật 故cố 是thị 門môn 也dã 今kim 開khai 顯hiển 之chi 當đương 體thể 即tức 是thị 圓viên 備bị 無vô 方phương 故cố 是thị 秘bí 也dã 此thử 之chi 八bát 義nghĩa 前tiền 七thất 在tại 昔tích 第đệ 八bát 是thị 今kim 今kim 一nhất 既ký 開khai 前tiền 七thất 無vô 非phi 妙diệu 矣hĩ 文văn 從tùng 正chánh 要yếu 但đãn 言ngôn 其kỳ 三tam 諸chư 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 思tư 之chi 思tư 之chi 。 次thứ 釋thích 便tiện 為vi 妙diệu 者giả 便tiện 為vi 妙diệu 者giả 便tiện 是thị 用dụng 為vi 之chi 巧xảo 能năng 妙diệu 是thị 巧xảo 能năng 之chi 精tinh 極cực 今kim 顯hiển 極cực 能năng 之chi 義nghĩa 故cố 便tiện 為vi 妙diệu 次thứ 是thị 合hợp 明minh 其kỳ 義nghĩa 夫phu 釋thích 名danh 固cố 有hữu 離ly 合hợp 雖tuy 而nhi 不bất 合hợp 無vô 所sở 屬thuộc 著trước 其kỳ 義nghĩa 不bất 彰chương 如như 前tiền 釋thích 法pháp 用dụng 中trung 文văn 略lược 直trực 離ly 不bất 合hợp 後hậu 之chi 說thuyết 者giả 竟cánh 不bất 能năng 知tri 。 其kỳ 故cố 此thử 中trung 文văn 自tự 合hợp 之chi 後hậu 釋thích 仍nhưng 離ly 以dĩ 為vi 別biệt 義nghĩa 深thâm 合hợp 歎thán 惜tích 今kim 直trực 依y 文văn 消tiêu 釋thích 不bất 能năng 更cánh 述thuật 文văn 外ngoại 巧xảo 思tư 方phương 是thị 所sở 達đạt 之chi 法pháp 便tiện 是thị 能năng 達đạt 之chi 方phương 極cực 能năng 通thông 達đạt 彼bỉ 方phương 莫mạc 非phi 皆giai 即tức 真chân 實thật 無vô 方phương 之chi 物vật 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 正chánh 從tùng 此thử 能năng 所sở 合hợp 以dĩ 為vi 名danh 故cố 云vân 正chánh 方phương 便tiện 品phẩm 然nhiên 此thử 三tam 句cú 之chi 文văn 文văn 雖tuy 至chí 少thiểu 且thả 不bất 易dị 會hội 又hựu 甚thậm 為vi 要yếu 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 主chủ 廣quảng 釋thích 之chi 本bổn 源nguyên 自tự 他tha 體thể 致trí 之chi 所sở 由do 不bất 可khả 以dĩ 不bất 務vụ 景cảnh 仰ngưỡng 而nhi 不bất 能năng 已dĩ 雖tuy 通thông 消tiêu 文văn 已dĩ 竟cánh 更cánh 須tu 略lược 以dĩ 明minh 之chi 何hà 者giả 文văn 釋thích 二nhị 字tự 離ly 合hợp 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 者giả 今kim 謂vị 當đương 有hữu 二nhị 義nghĩa 謂vị 由do 方phương 起khởi 便tiện 因nhân 便tiện 會hội 方phương 自tự 他tha 皆giai 爾nhĩ 正chánh 為vi 顯hiển 經kinh 含hàm 此thử 二nhị 義nghĩa 而nhi 簡giản 其kỳ 文văn 故cố 為vi 爾nhĩ 也dã 釋thích 者giả 不bất 達đạt 此thử 意ý 乃nãi 謂vị 前tiền 妙diệu 後hậu 秘bí 乘thừa 勢thế 爾nhĩ 耳nhĩ 此thử 失thất 大đại 矣hĩ 後hậu 學học 不bất 可khả 不bất 深thâm 鏡kính 之chi 而nhi 言ngôn 真chân 秘bí 者giả 記ký 云vân 前tiền 名danh 偏thiên 門môn 秘bí 而nhi 不bất 說thuyết 今kim 開khai 其kỳ 偏thiên 門môn 即tức 是thị 圓viên 所sở 故cố 云vân 秘bí 妙diệu 顯hiển 露lộ 彰chương 灼chước 故cố 云vân 真chân 秘bí 今kim 謂vị 真chân 是thị 真chân 實thật 秘bí 是thị 圓viên 備bị 物vật 一nhất 而nhi 義nghĩa 異dị 正chánh 以dĩ 對đối 前tiền 二nhị 方phương 得đắc 此thử 二nhị 名danh 達đạt 彼bỉ 矩củ 方phương 即tức 是thị 無vô 方phương 成thành 此thử 圓viên 備bị 故cố 云vân 秘bí 也dã 達đạt 彼bỉ 方phương 便tiện 門môn 方phương 即tức 真chân 實thật 所sở 故cố 云vân 真chân 也dã 能năng 所sở 雖tuy 各các 二nhị 義nghĩa 其kỳ 實thật 一nhất 矣hĩ 然nhiên 則tắc 諸chư 方phương 本bổn 來lai 圓viên 實thật 不bất 由do 妙diệu 達đạt 方phương 能năng 致trí 之chi 但đãn 以dĩ 情tình 迷mê 不bất 達đạt 故cố 令linh 圓viên 真chân 成thành 於ư 方phương 便tiện 今kim 於ư 迷mê 情tình 示thị 令linh 達đạt 本bổn 即tức 是thị 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。

言ngôn 妙diệu 達đạt 者giả 開khai 顯hiển 之chi 異dị 名danh 也dã 諸chư 釋thích 皆giai 謂vị 為vi 物vật 今kim 謂vị 義nghĩa 通thông 自tự 他tha 正chánh 顯hiển 自tự 行hành 故cố 廣quảng 文văn 云vân 自tự 行hành 方phương 便tiện 也dã 雖tuy 言ngôn 自tự 他tha 只chỉ 是thị 一nhất 物vật 謂vị 以dĩ 自tự 而nhi 化hóa 他tha 為vi 簡giản 濫lạm 故cố 直trực 言ngôn 自tự 行hành 然nhiên 何hà 者giả 自tự 他tha 妙diệu 達đạt 之chi 說thuyết 此thử 有hữu 通thông 別biệt 通thông 則tắc 一nhất 部bộ 開khai 顯hiển 是thị 以dĩ 自tự 為vi 他tha 物vật 得đắc 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 即tức 自tự 行hành 別biệt 言ngôn 之chi 如như 下hạ 文Văn 殊Thù 讚tán 云vân 了liễu 達đạt 諸chư 法pháp 。 深thâm 妙diệu 之chi 義nghĩa 。 又hựu 其kỳ 自tự 偈kệ 須tu 云vân 深thâm 達đạt 罪tội 福phước 相tướng 。 等đẳng 此thử 自tự 行hành 之chi 深thâm 達đạt 也dã 五ngũ 佛Phật 六lục 義nghĩa 此thử 令linh 他tha 之chi 深thâm 達đạt 也dã 自tự 他tha 深thâm 達đạt 相tướng 狀trạng 略lược 如như 是thị 也dã 亦diệc 即tức 自tự 他tha 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 也dã 自tự 妙diệu 達đạt 即tức 依y 妙diệu 教giáo 解giải 妙diệu 理lý 修tu 妙diệu 行hạnh 會hội 妙diệu 體thể 也dã 令linh 他tha 妙diệu 達đạt 即tức 依y 自tự 妙diệu 體thể 而nhi 為vì 他tha 說thuyết 。 令linh 他tha 會hội 自tự 體thể 也dã 若nhược 以dĩ 自tự 他tha 妙diệu 達đạt 會hội 二nhị 義nghĩa 者giả 初sơ 即tức 依y 方phương 起khởi 便tiện 次thứ 即tức 方phương 藉tạ 於ư 便tiện 亦diệc 即tức 融dung 方phương 之chi 便tiện 方phương 之chi 便tiện 可khả 知tri 次thứ 令linh 他tha 二nhị 亦diệc 爾nhĩ 因nhân 方phương 起khởi 便tiện 會hội 方phương 之chi 便tiện 亦diệc 是thị 為vi 他tha 融dung 方phương 之chi 便tiện 前tiền 是thị 修tu 性tánh 後hậu 是thị 體thể 用dụng 異dị 耳nhĩ 向hướng 來lai 重trọng/trùng 明minh 七thất 番phiên 初sơ 一nhất 通thông 二nhị 字tự 次thứ 六lục 別biệt 論luận 妙diệu 達đạt 雖tuy 未vị 曲khúc 盡tận 大đại 略lược 且thả 爾nhĩ 要yếu 廣quảng 釋thích 之chi 濫lạm 觴thương 也dã 次thứ 下hạ 附phụ 文văn 略lược 示thị 妙diệu 達đạt 之chi 義nghĩa 相tương/tướng 也dã 於ư 中trung 初sơ 約ước 法pháp 次thứ 約ước 人nhân 經kinh 文văn 雖tuy 廣quảng 要yếu 不bất 出xuất 於ư 此thử 二nhị 故cố 約ước 以dĩ 示thị 也dã 點điểm 即tức 妙diệu 達đạt 也dã 內nội 珠châu 即tức 方phương 之chi 時thời 體thể 性tánh 本bổn 圓viên 備bị 也dã 頂đảnh 寶bảo 即tức 修tu 德đức 之chi 圓viên 極cực 也dã 無vô 二nhị 別biệt 者giả 隱ẩn 顯hiển 雖tuy 殊thù 體thể 用dụng 之chi 道đạo 更cánh 無vô 二nhị 也dã 不bất 以dĩ 圓viên 備bị 釋thích 秘bí 焉yên 會hội 此thử 文văn 故cố 雅nhã 合hợp 矣hĩ 此thử 中trung 雖tuy 舉cử 衣y 內nội 之chi 寶bảo 不bất 取thủ 結kết 緣duyên 之chi 義nghĩa 但đãn 取thủ 方phương 體thể 本bổn 圓viên 以dĩ 顯hiển 修tu 達đạt 之chi 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 次thứ 約ước 人nhân 者giả 指chỉ 即tức 妙diệu 達đạt 正chánh 由do 此thử 之chi 作tác 人nhân 本bổn 是thị 長trưởng 者giả 之chi 子tử 。 既ký 不bất 自tự 知tri 。 故cố 指chỉ 示thị 之chi 雖tuy 親thân 疎sơ 有hữu 殊thù 體thể 性tánh 無vô 別biệt 如như 斯tư 等đẳng 者giả 指chỉ 經kinh 兩lưỡng 所sở 說thuyết 也dã 正chánh 是thị 同đồng 明minh 如như 妙diệu 達đạt 性tánh 修tu 俱câu 圓viên 之chi 義nghĩa 故cố 云vân 是thị 秘bí 妙diệu 也dã 以dĩ 下hạ 之chi 文văn 同đồng 為vi 引dẫn 證chứng 今kim 觀quán 似tự 不bất 相tương 會hội 正chánh 似tự 別biệt 名danh 自tự 他tha 初sơ 明minh 是thị 佛Phật 同đồng 所sở 證chứng 得đắc 即tức 自tự 妙diệu 達đạt 也dã 止chỉ 止chỉ 不bất 說thuyết 明minh 將tương 為vi 說thuyết 令linh 他tha 妙diệu 達đạt 故cố 先tiên 抑ức 欲dục 俟sĩ 其kỳ 極cực 請thỉnh 然nhiên 後hậu 為vi 說thuyết 。 令linh 其kỳ 妙diệu 達đạt 故cố 云vân 汝nhữ 已dĩ 三tam 請thỉnh 。 豈khởi 得đắc 不bất 說thuyết 。 此thử 甚thậm 分phân 明minh 不bất 得đắc 不bất 爾nhĩ 下hạ 結kết 成thành 者giả 以dĩ 此thử 文văn 義nghĩa 自tự 他tha 之chi 故cố 故cố 須tu 作tác 是thị 開khai 會hội 以dĩ 釋thích 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 下hạ 是thị 第đệ 五ngũ 總tổng 結kết 以dĩ 顯hiển 是thị 也dã 經Kinh 云vân 此thử 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 今kim 此thử 初sơ 通thông 約ước 昔tích 日nhật 施thí 諸chư 門môn 相tương/tướng 差sai 別biệt 釋thích 次thứ 別biệt 明minh 昔tích 日nhật 施thí 諸chư 偏thiên 門môn 意ý 以dĩ 釋thích 今kim 此thử 第đệ 三tam 約ước 開khai 會hội 昔tích 偏thiên 能năng 皆giai 即tức 圓viên 所sở 釋thích 此thử 即tức 是thị 從tùng 妙diệu 能năng 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 謂vị 能năng 自tự 他tha 致trí 於ư 妙diệu 體thể 故cố 也dã 如như 非phi 此thử 力lực 孰thục 能năng 致trí 之chi 語ngữ 本bổn 二nhị 門môn 十thập 方phương 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 雖tuy 復phục 至chí 高cao 至chí 廣quảng 無vô 出xuất 於ư 此thử 二nhị 字tự 豈khởi 直trực 經kinh 為vi 妙diệu 能năng 釋thích 名danh 亦diệc 信tín 為vi 妙diệu 能năng 矣hĩ 。

次thứ 下hạ 明minh 料liệu 簡giản 者giả 疏sớ/sơ 理lý 顯hiển 成thành 前tiền 三tam 釋thích 之chi 義nghĩa 也dã 二nhị 字tự 之chi 義nghĩa 。 高cao 廣quảng 如như 前tiền 前tiền 且thả 略lược 標tiêu 其kỳ 宗tông 關quan 涉thiệp 處xứ 多đa 故cố 須tu 料liệu 簡giản 疏sớ/sơ 理lý 為vi 後hậu 廣quảng 釋thích 而nhi 本bổn 作tác 也dã 然nhiên 據cứ 世thế 俗tục 所sở 釋thích 此thử 之chi 二nhị 字tự 並tịnh 應ưng 從tùng 手thủ 謂vị 依y 此thử 撩# 揀giản 字tự 也dã 即tức 是thị 撩# 理lý 揀giản 釋thích 疏sớ/sơ 通thông 前tiền 義nghĩa 使sử 無vô 壅ủng 滯trệ 故cố 也dã 古cổ 今kim 相tương/tướng 承thừa 共cộng 用dụng 此thử 字tự 故cố 今kim 亦diệc 爾nhĩ 於ư 中trung 亦diệc 有hữu 。 三tam 番phiên 數số 雖tuy 與dữ 前tiền 同đồng 義nghĩa 有hữu 通thông 別biệt 異dị 也dã 記ký 云vân 初sơ 約ước 三tam 語ngữ 寄ký 前tiền 初sơ 釋thích 以dĩ 簡giản 於ư 三tam 次thứ 約ước 能năng 所sở 寄ký 第đệ 二nhị 釋thích 以dĩ 簡giản 三tam 文văn 三tam 約ước 四tứ 句cú 共cộng 簡giản 三tam 釋thích (# 云vân 云vân )# 全toàn 云vân 初sơ 正chánh 料liệu 簡giản 問vấn 答đáp 以dĩ 下hạ 次thứ 會hội 異dị 名danh 此thử 意ý 異dị 前tiền 也dã 今kim 且thả 附phụ 記ký 初sơ 約ước 三tam 語ngữ 寄ký 於ư 初sơ 釋thích 以dĩ 簡giản 三tam 次thứ 約ước 能năng 所sở 三tam 句cú 寄ký 次thứ 門môn 釋thích 以dĩ 簡giản 三tam 三tam 約ước 四tứ 句cú 寄ký 第đệ 三tam 釋thích 以dĩ 簡giản 三tam 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 義nghĩa 有hữu 多đa 途đồ 不bất 可khả 一nhất 轍triệt 前tiền 是thị 約ước 別biệt 今kim 更cánh 約ước 通thông 兼kiêm 會hội 諸chư 摡# 特đặc 更cánh 料liệu 簡giản 正chánh 為vi 於ư 此thử 初sơ 番phiên 直trực 顯hiển 是thị 次thứ 番phiên 簡giản 非phi 以dĩ 顯hiển 是thị 第đệ 三tam 既ký 明minh 即tức 異dị 亦diệc 是thị 簡giản 顯hiển 也dã 料liệu 簡giản 之chi 義nghĩa 又hựu 況huống 於ư 是thị 今kim 執chấp 觀quán 疏sớ/sơ 文văn 雜tạp 料liệu 簡giản 三tam 番phiên 意ý 仍nhưng 有hữu 二nhị 別biệt 初sơ 二nhị 約ước 通thông 名danh 辨biện 同đồng 異dị 後hậu 一nhất 約ước 異dị 辨biện 同đồng 異dị 同đồng 名danh 謂vị 方phương 便tiện 此thử 經Kinh 上thượng 下hạ 多đa 有hữu 此thử 名danh 是thị 名danh 通thông 也dã 義nghĩa 有hữu 多đa 種chủng 差sai 別biệt 是thị 義nghĩa 異dị 也dã 而nhi 恐khủng 人nhân 不bất 知tri 故cố 約ước 以dĩ 明minh 次thứ 名danh 異dị 者giả 此thử 名danh 方phương 便tiện 正chánh 云vân 善thiện 權quyền 餘dư 經kinh 或hoặc 云vân 善thiện 權quyền 餘dư 或hoặc 云vân 方phương 便tiện 此thử 是thị 名danh 異dị 而nhi 義nghĩa 有hữu 同đồng 異dị 會hội 前tiền 之chi 異dị 名danh 於ư 初sơ 意ý 中trung 初sơ 兩lưỡng 番phiên 正chánh 辨biện 同đồng 異dị 後hậu 總tổng 結kết 責trách 失thất 言ngôn 初sơ 番phiên 者giả 別biệt 言ngôn 三tam 矩củ 方phương 不bất 通thông 圓viên 規quy 也dã 體thể 者giả 實thật 也dã 通thông 指chỉ 實thật 約ước 不bất 應ưng 別biệt 言ngôn 以dĩ 是thị 昔tích 時thời 未vị 開khai 非phi 是thị 實thật 權quyền 故cố 為vi 體thể 外ngoại 下hạ 約ước 行hành 教giáo 義nghĩa 並tịnh 如như 上thượng 中trung 外ngoại 故cố 也dã 即tức 會hội 三tam 法pháp 之chi 異dị 名danh 此thử 雖tuy 似tự 且thả 約ước 所sở 用dụng 之chi 法pháp 而nhi 其kỳ 用dụng 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 次thứ 釋thích 者giả 門môn 也dã 門môn 體thể 與dữ 義nghĩa 未vị 異dị 於ư 前tiền 故cố 指chỉ 實thật 外ngoại 約ước 行hành 約ước 教giáo 就tựu 此thử 中trung 言ngôn 權quyền 實thật 相tướng 對đối 論luận 者giả 就tựu 門môn 意ý 說thuyết 為vi 所sở 立lập 能năng 權quyền 實thật 相tướng 對đối 前tiền 云vân 爾nhĩ 矣hĩ 亦diệc 是thị 會hội 能năng 之chi 異dị 名danh 也dã 後hậu 釋thích 即tức 秘bí 妙diệu 也dã 既ký 妙diệu 達đạt 已dĩ 一nhất 切thiết 無vô 非phi 權quyền 實thật 故cố 是thị 同đồng 體thể 若nhược 行hành 若nhược 語ngữ 無vô 非phi 妙diệu 能năng 故cố 皆giai 自tự 矣hĩ 前tiền 二nhị 至chí 此thử 同đồng 為vi 此thử 物vật 次thứ 約ước 能năng 所sở 寄ký 門môn 簡giản 三tam 以dĩ 門môn 是thị 能năng 通thông 故cố 作tác 能năng 所sở 名danh 也dã 方phương 便tiện 亦diệc 別biệt 語ngữ 其kỳ 三tam 也dã 用dụng 法pháp 適thích 機cơ 當đương 分phần/phân 自tự 實thật 未vị 達đạt 佛Phật 意ý 故cố 非phi 能năng 尚thượng 非phi 其kỳ 能năng 安an 得đắc 為vi 所sở 故cố 並tịnh 非phi 也dã 既ký 簡giản 非phi 後hậu 二nhị 即tức 反phản 顯hiển 是thị 初sơ 一nhất 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 次thứ 釋thích 方phương 便tiện 亦diệc 指chỉ 三tam 也dã 有hữu 可khả 而nhi 未vị 故cố 有hữu 是thị 非phi 後hậu 釋thích 方phương 便tiện 雖tuy 通thông 且thả 別biệt 亦diệc 指chỉ 前tiền 之chi 三tam 也dã 開khai 已dĩ 皆giai 即tức 一nhất 所sở 無vô 復phục 異dị 能năng 故cố 是thị 非phi 也dã 故cố 知tri 下hạ 總tổng 結kết 責trách 者giả 名danh 同đồng 謂vị 方phương 便tiện 也dã 義nghĩa 已dĩ 如như 前tiền 義nghĩa 異dị 謂vị 二nhị 三tam 不bất 同đồng 名danh 一nhất 而nhi 義nghĩa 有hữu 六lục 故cố 云vân 大đại 異dị 雖tuy 此thử 同đồng 異dị 舉cử 世thế 莫mạc 知tri 縱túng/tung 容dung 言ngôn 之chi 故cố 云vân 爾nhĩ 矣hĩ 非phi 直trực 乃nãi 前tiền 後hậu 亦diệc 窂lao 矣hĩ 如như 生sanh 法Pháp 師sư 世thế 稱xưng 孤cô 秀tú 而nhi 云vân 從tùng 昔tích 為vi 名danh 都đô 不bất 知tri 有hữu 今kim 之chi 意ý 如như 此thử 之chi 失thất 寧ninh 復phục 可khả 論luận 縱túng/tung 餘dư 通thông 談đàm 亦diệc 大đại 中trung 化hóa 用dụng 少thiểu 分phần 而nhi 已dĩ 自tự 行hành 開khai 顯hiển 一nhất 切thiết 都đô 無vô 。 於ư 次thứ 廣quảng 中trung 其kỳ 理lý 自tự 彰chương 不bất 俟sĩ 於ư 此thử 言ngôn 浪lãng 釋thích 者giả 浮phù 虗hư 無vô 其kỳ 實thật 也dã 觀quán 古cổ 今kim 異dị 釋thích 只chỉ 得đắc 今kim 初sơ 釋thích 中trung 一nhất 半bán 義nghĩa 耳nhĩ 永vĩnh 無vô 次thứ 後hậu 二nhị 也dã 化hóa 用dụng 且thả 自tự 未vị 顯hiển 況huống 論luận 自tự 行hành 者giả 耶da (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 有hữu 略lược 耳nhĩ 也dã 或hoặc 謂vị 此thử 結kết 責trách 文văn 何hà 故cố 不bất 在tại 三tam 番phiên 料liệu 簡giản 之chi 後hậu 而nhi 間gian 於ư 此thử 中trung 致trí 令linh 文văn 義nghĩa 有hữu 不bất 次thứ 便tiện 一nhất 往vãng 謂vị 然nhiên 孰thục 尋tầm 固cố 不bất 應ưng 爾nhĩ 以dĩ 三tam 辨biện 於ư 二nhị 義nghĩa 如như 向hướng 所sở 明minh 故cố 也dã 記ký 於ư 此thử 云vân 初sơ 釋thích 既ký 以dĩ 隨tùy 他tha 等đẳng 三tam 通thông 後hậu 二nhị 釋thích 次thứ 釋thích 又hựu 以dĩ 門môn 通thông 初sơ 後hậu 理lý 應ưng 亦diệc 以dĩ 妙diệu 通thông 前tiền 二nhị 文văn 無vô 者giả 略lược 但đãn 注chú (# 云vân 云vân )# 應ưng 云vân 初sơ 釋thích 方phương 便tiện 是thị 秘bí 而nhi 非phi 妙diệu 次thứ 釋thích 方phương 便tiện 秘bí 堪kham 入nhập 妙diệu 後hậu 釋thích 方phương 便tiện 秘bí 即tức 是thị 妙diệu 此thử 乃nãi 從tùng 佛Phật 內nội 解giải 以dĩ 說thuyết 今kim 成thành 顯hiển 露lộ 故cố 闕khuyết 不bất 論luận 今kim 恐khủng 此thử 多đa 不bất 便tiện 何hà 者giả 次thứ 第đệ 三tam 番phiên 若nhược 有hữu 此thử 義nghĩa 不bất 應ưng 於ư 此thử 。 別biệt 論luận 如như 無vô 此thử 義nghĩa 即tức 非phi 料liệu 簡giản 三tam 義nghĩa 全toàn 義nghĩa 科khoa 釋thích 不bất 同đồng 良lương 以dĩ 於ư 此thử 雖tuy 復phục 不bất 同đồng 而nhi 又hựu 不bất 能năng 顯hiển 其kỳ 不bất 同đồng 之chi 義nghĩa 而nhi 呼hô 為vi 會hội 異dị 名danh 者giả 義nghĩa 安an 乎hồ 宜nghi 善thiện 詳tường 之chi 不bất 可khả 造tạo 次thứ 但đãn 得đắc 次thứ 四tứ 句cú 意ý 其kỳ 義nghĩa 則tắc 自tự 彰chương 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 。

上thượng 約ước 同đồng 名danh 而nhi 辨biện 異dị 竟cánh 下hạ 是thị 第đệ 三tam 番phiên 約ước 異dị 名danh 而nhi 辨biện 同đồng 異dị 異dị 名danh 如như 前tiền 同đồng 異dị 即tức 是thị 義nghĩa 也dã 前tiền 是thị 名danh 同đồng 義nghĩa 一nhất 向hướng 異dị 此thử 辨biện 名danh 異dị 義nghĩa 有hữu 同đồng 異dị 然nhiên 有hữu 名danh 異dị 義nghĩa 異dị 有hữu 名danh 異dị 義nghĩa 有hữu 同đồng 異dị 有hữu 名danh 異dị 而nhi 義nghĩa 是thị 同đồng 今kim 正chánh 而nhi 為vi 顯hiển 義nghĩa 同đồng 故cố 有hữu 此thử 釋thích 若nhược 爾nhĩ 前tiền 亦diệc 應ưng 然nhiên 但đãn 明minh 此thử 門môn 自tự 稱xưng 前tiền 義nghĩa 前tiền 但đãn 謂vị 一nhất 故cố 不bất 具cụ 論luận 初sơ 舉cử 異dị 名danh 問vấn 起khởi 將tương 明minh 同đồng 異dị 顯hiển 今kim 是thị 同đồng 故cố 此thử 問vấn 也dã 。

次thứ 答đáp 釋thích 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 約ước 四tứ 明minh 三tam 次thứ 結kết 四tứ 三tam 顯hiển 二nhị 三tam 引dẫn 會hội 義nghĩa 一nhất 四tứ 結kết 歸quy 秘bí 妙diệu 初sơ 中trung 又hựu 有hữu 三tam 初sơ 標tiêu 有hữu 四tứ 句cú 次thứ 列liệt 其kỳ 四tứ 名danh 三tam 釋thích 四tứ 義nghĩa 相tương/tướng 標tiêu 者giả 明minh 此thử 義nghĩa 理lý 具cụ 有hữu 四tứ 句cú 以dĩ 辨biện 之chi 方phương 盡tận 其kỳ 義nghĩa 次thứ 列liệt 四tứ 者giả 初sơ 標tiêu 後hậu 結kết 皆giai 云vân 四tứ 句cú 列liệt 釋thích 但đãn 有hữu 三tam 對đối 只chỉ 成thành 三tam 句cú 如như 何hà 云vân 四tứ 記ký 云vân 釋thích 相tương 破phá 一nhất 對đối 分phân 為vi 兩lưỡng 句cú 相tương/tướng 修tu 相tương/tướng 即tức 各các 為vi 一nhất 句cú 全toàn 云vân 句cú 法pháp 多đa 至chí 於ư 四tứ 故cố 開khai 初sơ 而nhi 合hợp 中trung 後hậu 永vĩnh 云vân 相tương 破phá 由do 大đại 小tiểu 相tương 違vi 所sở 以dĩ 義nghĩa 分phần/phân 兩lưỡng 句cú 相tương/tướng 修tu 由do 小tiểu 大đại 相tương 順thuận 故cố 合hợp 為vi 一nhất 相tương/tướng 即tức 以dĩ 大đại 小tiểu 體thể 合hợp 故cố 亦diệc 為vi 一nhất 今kim 謂vị 文văn 但đãn 釋thích 相tương 破phá 二nhị 義nghĩa 不bất 言ngôn 離ly 為vi 二nhị 句cú 何hà 以dĩ 知tri 獨độc 開khai 初sơ 為vi 二nhị 既ký 並tịnh 互hỗ 得đắc 為vi 二nhị 餘dư 二nhị 固cố 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 若nhược 例lệ 餘dư 文văn 餘dư 文văn 且thả 不bất 云vân 四tứ 直trực 爾nhĩ 明minh 三tam 何hà 得đắc 為vi 例lệ 若nhược 言ngôn 義nghĩa 有hữu 異dị 者giả 雖tuy 有hữu 二nhị 能năng 二nhị 所sở 各các 唯duy 一nhất 物vật 更cánh 無vô 二nhị 體thể 一nhất 破phá 即tức 二nhị 言ngôn 雖tuy 更cánh 互hỗ 義nghĩa 更cánh 無vô 二nhị 文văn 自tự 分phân 明minh 不bất 可khả 強cường/cưỡng 也dã 但đãn 知tri 求cầu 實thật 其kỳ 數số 不bất 知tri 數số 下hạ 無vô 義nghĩa 或hoặc 云vân 不bất 爾nhĩ 奈nại 此thử 文văn 何hà 當đương 改cải 四tứ 為vi 三tam 乍sạ 開khai 為vi 六lục 今kim 謂vị 當đương 深thâm 求cầu 其kỳ 遠viễn 致trí 豈khởi 得đắc 專chuyên 淺thiển 近cận 文văn 為vi 顯hiển 義nghĩa 必tất 有hữu 其kỳ 四tứ 故cố 須tu 標tiêu 四tứ 為vi 簡giản 顯hiển 前tiền 三tam 釋thích 之chi 義nghĩa 故cố 但đãn 為vi 三tam 對đối 何hà 者giả 三tam 對đối 之chi 中trung 含hàm 於ư 相tương/tướng 非phi 一nhất 對đối 即tức 是thị 四tứ 也dã 所sở 以dĩ 互hỗ 相tương 破phá 者giả 只chỉ 緣duyên 體thể 互hỗ 非phi 故cố 以dĩ 互hỗ 非phi 故cố 任nhậm 自tự 相tương 破phá 非phi 是thị 相tương 破phá 之chi 義nghĩa 舉cử 果quả 知tri 因nhân 求cầu 其kỳ 相tương 破phá 之chi 由do 即tức 知tri 由do 互hỗ 非phi 之chi 所sở 致trí 唯duy 知tri 其kỳ 果quả 曾tằng 不bất 其kỳ 因nhân 安an 得đắc 免miễn 於ư 斯tư 咎cữu 此thử 對đối 初sơ 釋thích 正chánh 以dĩ 初sơ 釋thích 中trung 有hữu 方phương 圓viên 二nhị 義nghĩa 方phương 圓viên 體thể 別biệt 故cố 即tức 相tương/tướng 非phi 互hỗ 不bất 相tương 通thông 任nhậm 自tự 相tương 破phá 故cố 四tứ 即tức 三tam 三tam 必tất 具cụ 四tứ 又hựu 前tiền 明minh 名danh 異dị 等đẳng 三tam 義nghĩa 今kim 此thử 相tương/tướng 非phi 相tướng 破phá 即tức 名danh 義nghĩa 俱câu 異dị 以dĩ 故cố 即tức 相tương/tướng 非phi 破phá 次thứ 句cú 即tức 名danh 異dị 義nghĩa 有hữu 同đồng 異dị 以dĩ 故cố 相tương/tướng 修tu 後hậu 句cú 即tức 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 是thị 故cố 相tương/tướng 即tức 此thử 又hựu 前tiền 三tam 釋thích 義nghĩa 正chánh 當đương 此thử 番phiên 之chi 意ý 不bất 可khả 謂vị 之chi 不bất 爾nhĩ 已dĩ 定định 宗tông 竟cánh 次thứ 更cánh 消tiêu 文văn 於ư 次thứ 釋thích 中trung 言ngôn 四tứ 皆giai 秘bí 妙diệu 者giả 記ký 云vân 昔tích 教giáo 中trung 三tam 於ư 圓viên 教giáo 人nhân 俱câu 成thành 秘bí 妙diệu 及cập 以dĩ 同đồng 體thể 故cố 也dã (# 云vân 云vân )# 全toàn 云vân 四tứ 謂vị 四tứ 教giáo 能năng 破phá 具cụ 四tứ 所sở 破phá 但đãn 三tam 也dã 今kim 謂vị 昔tích 四tứ 種chủng 只chỉ 是thị 方phương 圓viên 圓viên 則tắc 皆giai 圓viên 無vô 非phi 秘bí 妙diệu 方phương 但đãn 法pháp 用dụng 則tắc 非phi 圓viên 能năng 所sở 以dĩ 為vi 破phá 同đồng 體thể 即tức 秘bí 妙diệu 體thể 外ngoại 還hoàn 隨tùy 他tha 依y 言ngôn 有hữu 殊thù 更cánh 無vô 異dị 物vật 言ngôn 雖tuy 有hữu 相tương/tướng 實thật 無vô 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 修tu 即tức 昔tích 二nhị 所sở 修tu 昔tích 二nhị 二nhị 能năng 也dã 且thả 一nhất 之chi 二nhị 二nhị 只chỉ 一nhất 也dã 此thử 由do 昔tích 大Đại 乘Thừa 教giáo 中trung 讚tán 歎thán 一nhất 切thiết 德đức 。 行hành 皆giai 是thị 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 門môn 三tam 乘thừa 利lợi 根căn 於ư 茲tư 密mật 入nhập 故cố 也dã 相tương/tướng 即tức 者giả 既ký 開khai 顯hiển 之chi 方phương 圓viên 能năng 所sở 一nhất 切thiết 皆giai 即tức 無vô 復phục 二nhị 也dã 雖tuy 亦diệc 言ngôn 相tương/tướng 亦diệc 無vô 二nhị 物vật 一nhất 即tức 二nhị 也dã 並tịnh 可khả 類loại 知tri 故cố 云vân 可khả 解giải 然nhiên 此thử 之chi 三tam 義nghĩa 即tức 前tiền 三tam 釋thích 而nhi 前tiền 初sơ 通thông 言ngôn 方phương 圓viên 次thứ 別biệt 語ngữ 三tam 方phương 今kim 此thử 相tương/tướng 修tu 雖tuy 擬nghĩ 於ư 彼bỉ 仍nhưng 須tu 通thông 於ư 四tứ 種chủng 不bất 然nhiên 修tu 何hà 所sở 顯hiển 但đãn 前tiền 直trực 約ước 顯hiển 今kim 兼kiêm 密mật 義nghĩa 以dĩ 有hữu 此thử 義nghĩa 故cố 更cánh 注chú (# 云vân 云vân )# 上thượng 四tứ 義nghĩa 竟cánh 下hạ 是thị 結kết 判phán 明minh 二nhị 義nghĩa 者giả 四tứ 句cú 只chỉ 是thị 昔tích 與dữ 今kim 也dã 前tiền 三tam 非phi 破phá 修tu 也dã 是thị 昔tích 四tứ 時thời 教giáo 義nghĩa 故cố 云vân 他tha 經kinh 三tam 釋thích 之chi 中trung 即tức 前tiền 之chi 二nhị 釋thích 也dã 第đệ 四tứ 即tức 相tương/tướng 即tức 也dã 今kim 品phẩm 即tức 秘bí 妙diệu 亦diệc 妙diệu 能năng 也dã 次thứ 引dẫn 證chứng 釋thích 成thành 今kim 相tương/tướng 即tức 之chi 義nghĩa 引dẫn 已dĩ 釋thích 會hội 既ký 是thị 一nhất 體thể 之chi 上thượng 二nhị 名danh 故cố 知tri 相tương/tướng 即tức 體thể 無vô 二nhị 義nghĩa 無vô 別biệt 非phi 直trực 品phẩm 題đề 經kinh 題đề 亦diệc 爾nhĩ 故cố 正chánh 與dữ 妙diệu 義nghĩa 亦diệc 無vô 別biệt 然nhiên 觀quán 品phẩm 題đề 字tự 數số 雖tuy 同đồng 義nghĩa 似tự 不bất 等đẳng 何hà 者giả 準chuẩn 如như 文văn 釋thích 善thiện 權quyền 乃nãi 俱câu 妙diệu 便tiện 之chi 義nghĩa 未vị 涉thiệp 於ư 方phương 如như 何hà 得đắc 齊tề 就tựu 文văn 似tự 然nhiên 義nghĩa 則tắc 不bất 爾nhĩ 何hà 者giả 能năng 所sở 相tương/tướng 融dung 修tu 用dụng 即tức 攝nhiếp 體thể 性tánh 恐khủng 意ý 正chánh 在tại 於ư 能năng 能năng 攝nhiếp 所sở 全toàn 悉tất 為vi 能năng 物vật 故cố 悉tất 均quân 無vô 二nhị 矣hĩ 故cố 諸chư 權quyền 方phương 莫mạc 非phi 圓viên 實thật 皆giai 秘bí 妙diệu 矣hĩ 下hạ 是thị 舉cử 劣liệt 況huống 勝thắng 人nhân 天thiên 尚thượng 是thị 況huống 三tam 權quyền 便tiện 而nhi 非phi 故cố 云vân 低đê 頭đầu 等đẳng 也dã 若nhược 以dĩ 此thử 秘bí 妙diệu 義nghĩa 會hội 三tam 釋thích 者giả 初sơ 釋thích 有hữu 是thị 有hữu 非phi 次thứ 釋thích 密mật 是thị 顯hiển 非phi 後hậu 釋thích 顯hiển 密mật 皆giai 是thị 無vô 更cánh 有hữu 非phi 乃nãi 此thử 經Kinh 之chi 方phương 便tiện 矣hĩ 正chánh 應ưng 於ư 此thử 會hội 之chi 不bất 應ưng 於ư 前tiền 間gian 絕tuyệt 思tư 之chi 思tư 之chi 。 此thử 中trung 既ký 釋thích 名danh 義nghĩa 雖tuy 略lược 不bất 得đắc 無vô 四tứ 諸chư 並tịnh 不bất 言ngôn 或hoặc 云vân 當đương 於ư 廣quảng 中trung 明minh 之chi 今kim 謂vị 雖tuy 略lược 義nghĩa 最tối 明minh 矣hĩ 何hà 者giả 正chánh 略lược 料liệu 簡giản 雖tuy 二nhị 不bất 同đồng 要yếu 不bất 出xuất 於ư 三tam 番phiên 三tam 番phiên 即tức 四tứ 義nghĩa 也dã 初sơ 約ước 法pháp 用dụng 是thị 總tổng 談đàm 體thể 用dụng 能năng 所sở 權quyền 實thật 隨tùy 順thuận 樂nhạo 欲dục 即tức 世thế 界giới 也dã 門môn 明minh 真chân 實thật 而nhi 作tác 方phương 便tiện 遷thiên 善thiện 之chi 巧xảo 固cố 為vi 人nhân 也dã 秘bí 妙diệu 要yếu 含hàm 待đãi 絕tuyệt 即tức 治trị 義nghĩa 二nhị 也dã 故cố 三tam 即tức 四tứ 明minh 矣hĩ 或hoặc 曰viết 此thử 中trung 初sơ 句cú 相tương 破phá 以dĩ 對đối 初sơ 釋thích 其kỳ 可khả 類loại 乎hồ 然nhiên 前tiền 就tựu 能năng 用dụng 起khởi 機cơ 後hậu 約ước 所sở 用dụng 法pháp 體thể 優ưu 劣liệt 各các 其kỳ 所sở 取thủ 一nhất 悉tất 尚thượng 即tức 具cụ 四tứ 況huống 二nhị 意ý 耶da 固cố 無vô 惑hoặc 矣hĩ 然nhiên 此thử 略lược 談đàm 為vi 次thứ 廣quảng 釋thích 作tác 本bổn 若nhược 不bất 精tinh 得đắc 此thử 要yếu 後hậu 義nghĩa 無vô 從tùng 取thủ 會hội 宜nghi 善thiện 思tư 之chi 又hựu 應ưng 知tri 此thử 略lược 釋thích 之chi 旨chỉ 不bất 但đãn 品phẩm 題đề 二nhị 字tự 一nhất 部bộ 七thất 軸trục 宗tông 要yếu 書thư 矣hĩ 豈khởi 徒đồ 異dị 本bổn 廣quảng 如như 河hà 海hải 意ý 亦diệc 無vô 不bất 在tại 矣hĩ 其kỳ 故cố 然nhiên 者giả 依y 性tánh 起khởi 修tu 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 若nhược 自tự 若nhược 他tha 。 若nhược 開khai 若nhược 顯hiển 一nhất 切thiết 斯tư 妙diệu 皆giai 以dĩ 妙diệu 能năng 之chi 功công 更cánh 非phi 餘dư 力lực 適thích 所sở 謂vị 一nhất 言ngôn 而nhi 蔽tế 諸chư 矣hĩ 不bất 為vi 親thân 承thừa 金kim 顏nhan 孰thục 能năng 闡xiển 斯tư 精tinh 要yếu 每mỗi 深thâm 慶khánh 幸hạnh 力lực 所sở 不bất 足túc 後hậu 學học 宜nghi 其kỳ 勉miễn 旃chiên 次thứ 廣quảng 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 廣quảng 迷mê 異dị 非phi 然nhiên 後hậu 正chánh 廣quảng 釋thích 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 略lược 廣quảng 正chánh 簡giản 兩lưỡng 重trọng/trùng 皆giai 有hữu 所sở 以dĩ 並tịnh 案án 文văn 義nghĩa 故cố 也dã 如như 前tiền 所sở 明minh 今kim 此thử 廣quảng 中trung 復phục 此thử 二nhị 者giả 亦diệc 以dĩ 文văn 義nghĩa 之chi 故cố 何hà 者giả 佛Phật 將tương 廣quảng 說thuyết 先tiên 簡giản 非phi 其kỳ 人nhân 然nhiên 後hậu 乃nãi 正chánh 說thuyết 況huống 於ư 今kim 者giả 得đắc 不bất 然nhiên 耶da 故cố 須tu 先tiên 述thuật 簡giản 非phi 然nhiên 乃nãi 正chánh 釋thích 義nghĩa 者giả 妙diệu 有hữu 待đãi 絕tuyệt 須tu 對đối 辨biện 也dã 序tự 云vân 標tiêu 異dị 驗nghiệm 非phi 故cố 也dã 將tương 令linh 後hậu 之chi 學học 者giả 深thâm 識thức 是thị 非phi 無vô 諸chư 謬mậu 妄vọng 妙diệu 要yếu 之chi 道đạo 不bất 得đắc 不bất 爾nhĩ 深thâm 有hữu 資tư 益ích 後hậu 學học 固cố 無vô 以dĩ 嫌hiềm 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 別biệt 簡giản 後hậu 總tổng 非phi 初sơ 約ước 義nghĩa 有hữu 五ngũ 就tựu 文văn 有hữu 四tứ 今kim 且thả 從tùng 文văn 為vi 四tứ 初sơ 辨biện 五ngũ 時thời 次thứ 就tựu 半bán 滿mãn 復phục 有hữu 以dĩ 下hạ 三tam 雜tạp 多đa 釋thích 又hựu 有hữu 以dĩ 下hạ 四tứ 傍bàng 五ngũ 時thời 意ý 然nhiên 此thử 五ngũ 述thuật 釋thích 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 而nhi 云vân 權quyền 實thật 者giả 意ý 道đạo 方phương 便tiện 是thị 對đối 真chân 實thật 之chi 名danh 經kinh 明minh 能năng 顯hiển 於ư 實thật 但đãn 題đề 方phương 便tiện 釋thích 義nghĩa 必tất 能năng 所sở 對đối 顯hiển 故cố 云vân 權quyền 實thật 二nhị 義nghĩa 不bất 相tương 離ly 故cố 。 義nghĩa 又hựu 通thông 於ư 一nhất 化hóa 始thỉ 終chung 故cố 約ước 五ngũ 時thời 等đẳng 釋thích 初sơ 五ngũ 時thời 中trung 有hữu 三tam 初sơ 先tiên 總tổng 標tiêu 次thứ 正chánh 述thuật 破phá 後hậu 總tổng 結kết 非phi 然nhiên 五ngũ 時thời 之chi 文văn 出xuất 自tự 大đại 經kinh 經kinh 有hữu 譬thí 合hợp 將tương 世thế 五ngũ 味vị 喻dụ 佛Phật 五ngũ 時thời 教giáo 法pháp 前tiền 後hậu 不bất 同đồng 故cố 各các 有hữu 其kỳ 五ngũ 若nhược 譬thí 若nhược 法pháp 皆giai 明minh 其kỳ 始thỉ 終chung 也dã 雖tuy 譬thí 以dĩ 五ngũ 味vị 法pháp 合hợp 五ngũ 時thời 但đãn 言ngôn 十thập 二nhị 部bộ 等đẳng 又hựu 但đãn 言ngôn 其kỳ 數số 而nhi 不bất 示thị 其kỳ 處xứ 所sở 分phân 齊tề 故cố 古cổ 來lai 取thủ 捨xả 不bất 同đồng 今kim 此thử 所sở 述thuật 不bất 知tri 其kỳ 誰thùy 雖tuy 有hữu 其kỳ 五ngũ 開khai 合hợp 次thứ 第đệ 與dữ 今kim 不bất 同đồng 今kim 但đãn 破phá 其kỳ 二nhị 義nghĩa 不bất 破phá 其kỳ 餘dư 義nghĩa 餘dư 義nghĩa 應ưng 如như 玄huyền 文văn 及cập 淨tịnh 名danh 玄huyền 義nghĩa 中trung 釋thích 未vị 及cập 類loại 會hội 其kỳ 五ngũ 文văn 處xứ 易dị 知tri 其kỳ 初sơ 意ý 者giả 即tức 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 所sở 明minh 二nhị 智trí 照chiếu 二nhị 諦đế 也dã 指chỉ 毗tỳ 曇đàm 者giả 出xuất 其kỳ 教giáo 也dã 即tức 是thị 此thử 教giáo 之chi 所sở 詮thuyên 也dã 彼bỉ 雖tuy 具cụ 明minh 二nhị 義nghĩa 正chánh 取thủ 權quyền 智trí 照chiếu 俗tục 為vi 方phương 便tiện 以dĩ 顯hiển 實thật 智trí 照chiếu 真chân 為vi 真chân 實thật 用dụng 權quyền 顯hiển 實thật 故cố 云vân 方phương 便tiện 破phá 者giả 先tiên 引dẫn 論luận 所sở 明minh 二nhị 並tịnh 是thị 權quyền 責trách 其kỳ 不bất 得đắc 為vi 實thật 之chi 所sở 以dĩ 以dĩ 故cố 簡giản 非phi 所sở 用dụng 也dã 此thử 文văn 雖tuy 近cận 意ý 甚thậm 不bất 易dị 記ký 云vân 對đối 治trị 屬thuộc 事sự 事sự 即tức 無vô 實thật 但đãn 成thành 小tiểu 宗tông 方phương 便tiện 縱túng/tung 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 尚thượng 非phi 衍diễn 門môn 三tam 悉tất 方phương 便tiện 豈khởi 符phù 今kim 教giáo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 權quyền 巧xảo 方phương 便tiện 全toàn 云vân 以dĩ 大đại 斥xích 小tiểu 也dã (# 云vân 云vân )# 所sở 以dĩ 破phá 其kỳ 實thật 者giả 彼bỉ 謂vị 從tùng 昔tích 題đề 品phẩm 即tức 以dĩ 權quyền 當đương 品phẩm 名danh 實thật 為vi 品phẩm 意ý 故cố 破phá 其kỳ 實thật 今kim 謂vị 此thử 並tịnh 不bất 可khả 會hội 也dã 彼bỉ 自tự 解giải 初sơ 時thời 不bất 以dĩ 解giải 此thử 經Kinh 第đệ 四tứ 釋thích 此thử 義nghĩa 何hà 以dĩ 任nhậm 振chấn 之chi 若nhược 云vân 彼bỉ 謂vị 品phẩm 從tùng 昔tích 題đề 者giả 第đệ 四tứ 釋thích 今kim 經kinh 自tự 別biệt 何hà 開khai 從tùng 昔tích 題đề 今kim 謂vị 彼bỉ 意ý 正chánh 以dĩ 此thử 經Kinh 名danh 義nghĩa 通thông 於ư 始thỉ 終chung 五ngũ 時thời 皆giai 有hữu 權quyền 實thật 並tịnh 以dĩ 權quyền 智trí 顯hiển 於ư 實thật 智trí 但đãn 應ưng 破phá 其kỳ 將tương 法pháp 華hoa 為vi 第đệ 四tứ 時thời 又hựu 釋thích 二nhị 義nghĩa 不bất 當đương 何hà 得đắc 將tương 別biệt 而nhi 破phá 其kỳ 通thông 若nhược 謂vị 其kỳ 初sơ 時thời 但đãn 權quyền 無vô 二nhị 義nghĩa 者giả 今kim 後hậu 文văn 中trung 四tứ 教giáo 二nhị 智trí 二nhị 諦đế 如như 何hà 故cố 作tác 此thử 釋thích 於ư 能năng 破phá 所sở 破phá 並tịnh 不bất 會hội 也dã 雖tuy 云vân 破phá 他tha 反phản 為vi 他tha 破phá 欲dục 消tiêu 破phá 文văn 先tiên 識thức 彼bỉ 意ý 以dĩ 為vi 今kim 破phá 之chi 由do 今kim 謂vị 彼bỉ 意ý 言ngôn 此thử 經Kinh 雖tuy 雙song 明minh 權quyền 實thật 二nhị 智trí 品phẩm 題đề 正chánh 從tùng 權quyền 以dĩ 為vi 名danh 寄ký 權quyền 以dĩ 顯hiển 實thật 也dã 以dĩ 此thử 意ý 義nghĩa 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 。 故cố 即tức 擬nghĩ 此thử 題đề 名danh 之chi 義nghĩa 通thông 釋thích 五ngũ 時thời 雖tuy 次thứ 第đệ 淺thiển 深thâm 不bất 同đồng 要yếu 皆giai 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 又hựu 亦diệc 並tịnh 將tương 權quyền 以dĩ 顯hiển 實thật 故cố 作tác 是thị 釋thích 彼bỉ 意ý 如như 是thị 今kim 破phá 意ý 者giả 都đô 言ngôn 其kỳ 未vị 曉hiểu 此thử 品phẩm 題đề 之chi 義nghĩa 也dã 何hà 者giả 此thử 品phẩm 之chi 題đề 義nghĩa 具cụ 橫hoạnh/hoành 竪thụ 橫hoạnh/hoành 則tắc 當đương 體thể 自tự 具cụ 權quyền 實thật 二nhị 智trí 不bất 唯duy 從tùng 權quyền 以dĩ 顯hiển 實thật 為vi 名danh 竪thụ 則tắc 自tự 行hành 因nhân 果quả 不bất 唯duy 一nhất 種chủng 權quyền 智trí 立lập 稱xưng 若nhược 擬nghĩ 此thử 義nghĩa 以dĩ 釋thích 於ư 五ngũ 時thời 雖tuy 五ngũ 時thời 參tham 差sai 不bất 同đồng 一nhất 一nhất 皆giai 須tu 擬nghĩ 於ư 此thử 義nghĩa 其kỳ 既ký 不bất 得đắc 此thử 經Kinh 要yếu 意ý 所sở 擬nghĩ 諸chư 釋thích 無vô 一nhất 可khả 取thủ 。 故cố 並tịnh 簡giản 破phá 非phi 今kim 所sở 用dụng 此thử 正chánh 破phá 其kỳ 失thất 此thử 經Kinh 意ý 故cố 以dĩ 釋thích 諸chư 悉tất 皆giai 不bất 當đương 得đắc 此thử 一nhất 意ý 下hạ 例lệ 可khả 知tri 於ư 後hậu 正chánh 釋thích 第đệ 五ngũ 六lục 門môn 中trung 其kỳ 義nghĩa 自tự 曉hiểu 不bất 須tu 或hoặc 也dã 次thứ 第đệ 二nhị 時thời 指chỉ 般Bát 若Nhã 者giả 出xuất 其kỳ 教giáo 也dã 假giả 有hữu 即tức 緣duyên 生sanh 事sự 也dã 法pháp 空không 即tức 無vô 性tánh 理lý 也dã 前tiền 是thị 實thật 有hữu 此thử 漸tiệm 勝thắng 前tiền 故cố 云vân 假giả 有hữu 雖tuy 明minh 此thử 二nhị 亦diệc 正chánh 以dĩ 權quyền 智trí 為vi 方phương 便tiện 也dã 今kim 引dẫn 破phá 者giả 擬nghĩ 此thử 釋thích 彼bỉ 猶do 有hữu 觀quán 照chiếu 總tổng 為vi 方phương 便tiện 未vị 有hữu 真chân 實thật 但đãn 是thị 自tự 行hành 仍nhưng 闕khuyết 化hóa 他tha 況huống 但đãn 假giả 有hữu 自tự 他tha 俱câu 失thất 故cố 非phi 今kim 用dụng 次thứ 第đệ 三tam 時thời 略lược 舉cử 兩lưỡng 經kinh 顯hiển 其kỳ 教giáo 分phần/phân 內nội 靜tĩnh 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 其kỳ 二nhị 謂vị 彼bỉ 經kinh 中trung 正chánh 說thuyết 如như 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 也dã 又hựu 勝thắng 於ư 前tiền 。 故cố 加gia 異dị 也dã 雖tuy 具cụ 明minh 二nhị 義nghĩa 而nhi 正chánh 從tùng 外ngoại 用dụng 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 今kim 破phá 其kỳ 自tự 行hành 仍nhưng 猶do 違vi 經kinh 自tự 且thả 未vị 立lập 他tha 何hà 有hữu 故cố 亦diệc 非phi 也dã 次thứ 第đệ 四tứ 時thời 正chánh 指chỉ 此thử 經Kinh 所sở 明minh 二nhị 義nghĩa 三tam 乘thừa 三tam 法pháp 謂vị 除trừ 其kỳ 果quả 但đãn 理lý 教giáo 因nhân 一Nhất 乘Thừa 四tứ 法pháp 即tức 足túc 其kỳ 果quả 也dã 經kinh 雖tuy 明minh 二nhị 義nghĩa 品phẩm 正chánh 從tùng 照chiếu 三tam 三tam 權quyền 智trí 以dĩ 為vi 名danh 形hình 顯hiển 四tứ 一nhất 為vi 真chân 實thật 也dã 破phá 者giả 橫hoạnh/hoành 竪thụ 二nhị 體thể 不bất 足túc 又hựu 無vô 自tự 他tha 開khai 顯hiển 並tịnh 闕khuyết 都đô 非phi 經kinh 意ý 故cố 不bất 用dụng 也dã 次thứ 第đệ 五ngũ 時thời 指chỉ 涅Niết 槃Bàn 教giáo 金kim 剛cang 即tức 齊tề 等đẳng 覺giác 以dĩ 前tiền 變biến 易dị 未vị 盡tận 故cố 無vô 常thường 亦diệc 即tức 是thị 權quyền 後hậu 妙diệu 覺giác 盡tận 故cố 為vi 常thường 為vi 實thật 經kinh 雖tuy 具cụ 用dụng 二nhị 義nghĩa 亦diệc 從tùng 前tiền 以dĩ 顯hiển 後hậu 也dã 破phá 者giả 道đạo 前tiền 自tự 不bất 足túc 道đạo 後hậu 無vô 化hóa 他tha 自tự 他tha 但đãn 不bất 成thành 都đô 由do 其kỳ 言ngôn 不bất 了liễu 故cố 致trí 此thử 矣hĩ 。

上thượng 是thị 別biệt 述thuật 破phá 竟cánh 下hạ 是thị 總tổng 結kết 破phá 也dã 其kỳ 擬nghĩ 此thử 經Kinh 名danh 義nghĩa 以dĩ 通thông 釋thích 諸chư 經kinh 而nhi 既ký 不bất 曉hiểu 此thử 經Kinh 名danh 體thể 失thất 於ư 擬nghĩ 義nghĩa 一nhất 切thiết 不bất 成thành 故cố 勤cần 勤cần 簡giản 之chi 良lương 以dĩ 是thị 矣hĩ 次thứ 破phá 半bán 滿mãn 謂vị 約ước 半bán 滿mãn 二nhị 教giáo 明minh 權quyền 實thật 二nhị 智trí 不bất 當đương 也dã 此thử 中trung 含hàm 於ư 兩lưỡng 家gia 謂vị 半bán 滿mãn 及cập 四tứ 宗tông 也dã 初sơ 即tức 後hậu 魏ngụy 菩Bồ 提Đề 流lưu 支chi 三tam 藏tạng 依y 涅Niết 槃Bàn 之chi 所sở 立lập 也dã 謂vị 十thập 二nhị 年niên 前tiền 。 鹿lộc 苑uyển 所sở 說thuyết 為vi 半bán 般Bát 若Nhã 以dĩ 後hậu 所sở 說thuyết 至chí 大đại 涅Niết 槃Bàn 並tịnh 名danh 為vi 滿mãn 字tự 教giáo 若nhược 約ước 以dĩ 明minh 權quyền 實thật 者giả 或hoặc 引dẫn 或hoặc 通thông 如như 前tiền 四tứ 宗tông 即tức 佛Phật 駄đà 三tam 藏tạng 所sở 立lập 一nhất 因nhân 緣duyên 宗tông 即tức 阿a 毗tỳ 曇đàm 所sở 明minh 六lục 因nhân 四tứ 緣duyên 也dã 二nhị 假giả 名danh 宗tông 指chỉ 成thành 實thật 論luận 所sở 明minh 三tam 假giả 也dã 三tam 誑cuống 相tương/tướng 不bất 真chân 宗tông 指chỉ 大đại 品phẩm 三tam 論luận 四tứ 真chân 宗tông 指chỉ 楞lăng 伽già 經kinh 若nhược 權quyền 實thật 者giả 或hoặc 云vân 前tiền 二nhị 為vi 權quyền 後hậu 二nhị 為vi 實thật 或hoặc 當đương 如như 此thử 或hoặc 亦diệc 通thông 有hữu 如như 前tiền 所sở 明minh 此thử 義nghĩa 並tịnh 具cụ 如như 玄huyền 文văn 及cập 淨tịnh 名danh 玄huyền 義nghĩa 所sở 明minh 並tịnh 不bất 用dụng 者giả 雖tuy 半bán 滿mãn 二nhị 四tứ 不bất 同đồng 必tất 須tu 橫hoạnh/hoành 竪thụ 二nhị 義nghĩa 其kỳ 既ký 半bán 滿mãn 抗kháng 行hành 四tứ 二nhị 各các 別biệt 非phi 直trực 無vô 此thử 經Kinh 意ý 以dĩ 釋thích 餘dư 經kinh 亦diệc 都đô 未vị 當đương 故cố 非phi 所sở 用dụng 如như 後hậu 自tự 明minh 次thứ 下hạ 是thị 第đệ 三tam 家gia 雖tuy 多đa 種chủng 雜tạp 釋thích 但đãn 通thông 解giải 名danh 無vô 的đích 別biệt 屬thuộc 對đối 於ư 中trung 有hữu 二nhị 謂vị 述thuật 破phá 也dã 初sơ 中trung 五ngũ 重trọng/trùng 初sơ 二nhị 雙song 釋thích 二nhị 義nghĩa 次thứ 三tam 直trực 解giải 權quyền 義nghĩa 初sơ 蹔tạm 時thời 非phi 永vĩnh 爾nhĩ 次thứ 約ước 體thể 用dụng 次thứ 是thị 對đối 實thật 之chi 名danh 次thứ 是thị 適thích 時thời 非phi 為vi 久cửu 固cố 次thứ 是thị 適thích 時thời 無vô 方phương 之chi 義nghĩa 錘chùy 佇trữ 偽ngụy 反phản 亦diệc 可khả 為vi 鉅# 平bình 呼hô 是thị 從tùng 譬thí 也dã 合hợp 於ư 下hạ 令linh 會hội 物vật 機cơ 緣duyên 之chi 體thể 量lượng 也dã 秤xứng 有hữu 權quyền 衡hành 是thị 秤xứng 鉅# 衡hành 是thị 料liệu 衡hành 故cố 是thị 譬thí 也dã 如như 是thị 以dĩ 下hạ 次thứ 破phá 但đãn 破phá 其kỳ 權quyền 義nghĩa 以dĩ 是thị 正chánh 故cố 文văn 仍nhưng 有hữu 三tam 總tổng 標tiêu 不bất 釋thích 後hậu 總tổng 結kết 過quá 不bất 用dụng 初sơ 中trung 各các 取thủ 經kinh 中trung 一nhất 種chủng 道Đạo 理lý 故cố 也dã 可khả 知tri 不bất 能năng 繁phồn 引dẫn 釋thích 也dã 下hạ 別biệt 釋thích 顯hiển 其kỳ 一nhất 途đồ 之chi 義nghĩa 仍nhưng 束thúc 其kỳ 五ngũ 為vi 三tam 於ư 內nội 指chỉ 外ngoại 引dẫn 出xuất 故cố 是thị 約ước 處xứ 所sở 亦diệc 可khả 言ngôn 約ước 時thời 處xứ 以dĩ 爾nhĩ 非phi 處xứ 義nghĩa 故cố 或hoặc 爾nhĩ 是thị 指chỉ 此thử 處xứ 所sở 故cố 亦diệc 是thị 處xứ 思tư 之chi 正chánh 宜nghi 此thử 法pháp 故cố 是thị 約ước 法pháp 又hựu 初sơ 是thị 時thời 處xứ 次thứ 是thị 所sở 用dụng 次thứ 是thị 能năng 用dụng 如như 前tiền 法pháp 用dụng 義nghĩa 也dã 下hạ 總tổng 結kết 不bất 用dụng 者giả 名danh 指chỉ 其kỳ 所sở 立lập 五ngũ 名danh 並tịnh 權quyền 不bất 能năng 即tức 攝nhiếp 於ư 實thật 故cố 也dã 並tịnh 無vô 此thử 經Kinh 之chi 意ý 故cố 不bất 融dung 妙diệu 以dĩ 故cố 不bất 可khả 以dĩ 釋thích 非phi 直trực 不bất 可khả 以dĩ 此thử 。 於ư 餘dư 亦diệc 所sở 不bất 可khả 。

次thứ 下hạ 是thị 四tứ 附phụ 五ngũ 之chi 家gia 即tức 附phụ 傍bàng 彼bỉ 五ngũ 以dĩ 顯hiển 己kỷ 之chi 所sở 釋thích 也dã 此thử 文văn 廣quảng 碎toái 所sở 釋thích 經kinh 多đa 並tịnh 未vị 能năng 會hội 記ký 云vân 多đa 是thị 嘉gia 祥tường 所sở 立lập 今kim 觀quán 彼bỉ 文văn 多đa 不bất 相tương 應ứng 又hựu 彼bỉ 全toàn 不bất 許hứa 五ngũ 時thời 之chi 義nghĩa 那na 肯khẳng 附phụ 傍bàng 此thử 自tự 別biệt 是thị 一nhất 家gia 非phi 彼bỉ 意ý 也dã 當đương 是thị 學học 三tam 論luận 之chi 勢thế 數số 而nhi 附phụ 傍bàng 彼bỉ 五ngũ 也dã 記ký 科khoa 此thử 文văn 為vi 二nhị 先tiên 述thuật 其kỳ 立lập 次thứ 總tổng 非phi 破phá 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 略lược 立lập 次thứ 初sơ 二nhị 下hạ 略lược 判phán 三tam 此thử 初sơ 下hạ 約ước 諦đế 教giáo 智trí 三tam 重trọng/trùng 三tam 轉chuyển 全toàn 云vân 為vi 二nhị 初sơ 直trực 敘tự 次thứ 辨biện 非phi 初sơ 又hựu 為vi 二nhị 初sơ 傍bàng 五ngũ 時thời 立lập 四tứ 二nhị 慧tuệ 此thử 諸chư 以dĩ 下hạ 次thứ 約ước 三tam 轉chuyển 對đối 諦đế 以dĩ 釋thích 初sơ 又hựu 二nhị 初sơ 立lập 次thứ 初sơ 二nhị 下hạ 判phán 如như 此thử 科khoa 判phán 今kim 並tịnh 未vị 會hội 今kim 明minh 有hữu 二nhị 初sơ 述thuật 其kỳ 立lập 今kim 詳tường 以dĩ 下hạ 次thứ 判phán 其kỳ 非phi 初sơ 又hựu 有hữu 二nhị 先tiên 述thuật 其kỳ 所sở 立lập 初sơ 二nhị 以dĩ 下hạ 次thứ 述thuật 其kỳ 立lập 意ý 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 初sơ 標tiêu 其kỳ 數số 次thứ 述thuật 其kỳ 名danh 初sơ 即tức 傍bàng 前tiền 五ngũ 時thời 以dĩ 立lập 四tứ 重trọng/trùng 闕khuyết 前tiền 第đệ 四tứ 意ý 也dã 意ý 明minh 權quyền 實thật 義nghĩa 通thông 故cố 有hữu 四tứ 也dã 次thứ 列liệt 名danh 中trung 既ký 是thị 附phụ 傍bàng 前tiền 時thời 初sơ 二nhị 即tức 空không 有hữu 凡phàm 聖thánh 也dã 而nhi 言ngôn 一nhất 者giả 為vi 對đối 次thứ 二nhị 故cố 也dã 次thứ 即tức 以dĩ 初sơ 二nhị 為vi 權quyền 加gia 非phi 二nhị 為vi 實thật 即tức 從tùng 觀quán 空không 以dĩ 下hạ 明minh 雙song 非phi 也dã 雖tuy 附phụ 而nhi 異dị 故cố 與dữ 前tiền 次thứ 仍nhưng 別biệt 次thứ 二nhị 全toàn 與dữ 前tiền 第đệ 三tam 第đệ 五ngũ 同đồng 也dã 而nhi 不bất 附phụ 前tiền 第đệ 四tứ 義nghĩa 者giả 意ý 以dĩ 第đệ 四tứ 通thông 攝nhiếp 前tiền 後hậu 二nhị 時thời 而nhi 意ý 正chánh 在tại 此thử 經Kinh 以dĩ 此thử 經Kinh 前tiền 門môn 明minh 因nhân 未vị 極cực 故cố 是thị 權quyền 後hậu 明minh 壽thọ 量lượng 廣quảng 談đàm 常thường 果quả 正chánh 對đối 因nhân 對đối 因nhân 以dĩ 顯hiển 果quả 以dĩ 因nhân 為vi 方phương 便tiện 也dã 正chánh 當đương 有hữu 此thử 意ý 也dã 。

次thứ 下hạ 述thuật 其kỳ 所sở 立lập 四tứ 之chi 意ý 者giả 亦diệc 名danh 由do 也dã 有hữu 二nhị 意ý 初sơ 明minh 五ngũ 為vi 四tứ 意ý 次thứ 明minh 四tứ 為vi 三tam 意ý 即tức 明minh 有hữu 此thử 二nhị 因nhân 緣duyên 也dã 。 物vật 情tình 滯trệ 俗tục 日nhật 積tích 乍sạ 聞văn 不bất 能năng 生sanh 信tín 。 為vi 談đàm 緣duyên 生sanh 無vô 常thường 性tánh 空không 令linh 其kỳ 達đạt 而nhi 信tín 也dã 既ký 信tín 更cánh 令linh 進tiến 達đạt 中trung 邊biên 深thâm 會hội 解giải 也dã 此thử 二nhị 自tự 行hành 更cánh 須tu 化hóa 他tha 內nội 外ngoại 二nhị 用dụng 是thị 化hóa 他tha 也dã 既ký 具cụ 自tự 他tha 即tức 具cụ 福phước 慧tuệ 令linh 趣thú 究cứu 竟cánh 極cực 果quả 故cố 寄ký 無vô 常thường 權quyền 因nhân 以dĩ 顯hiển 常thường 住trụ 真chân 極cực 果quả 也dã 又hựu 非phi 直trực 此thử 四tứ 仍nhưng 更cánh 有hữu 三tam 以dĩ 四tứ 仍nhưng 通thông 更cánh 欲dục 別biệt 彰chương 其kỳ 要yếu 故cố 更cánh 束thúc 四tứ 以dĩ 明minh 其kỳ 三tam 於ư 中trung 初sơ 正chánh 明minh 三tam 何hà 故cố 以dĩ 下hạ 次thứ 轉chuyển 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 初sơ 中trung 先tiên 總tổng 標tiêu 云vân 此thử 諸chư 者giả 謂vị 前tiền 四tứ 也dã 言ngôn 凡phàm 者giả 沉trầm 爾nhĩ 大đại 略lược 以dĩ 論luận 之chi 也dã 言ngôn 轉chuyển 者giả 展triển 轉chuyển 前tiền 前tiền 展triển 轉chuyển 向hướng 後hậu 漸tiệm 入nhập 深thâm 也dã 此thử 雖tuy 標tiêu 慧tuệ 若nhược 於ư 次thứ 釋thích 乃nãi 有hữu 三tam 三tam 且thả 約ước 中trung 一nhất 以dĩ 標tiêu 故cố 云vân 慧tuệ 也dã 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 諦đế 明minh 次thứ 例lệ 教giáo 智trí 初sơ 中trung 初sơ 一nhất 即tức 前tiền 初sơ 也dã 次thứ 即tức 前tiền 次thứ 合hợp 約ước 二nhị 為vi 俗tục 加gia 不bất 二nhị 為vi 真chân 次thứ 合hợp 第đệ 二nhị 真chân 俗tục 為vi 二nhị 並tịnh 為vi 俗tục 更cánh 加gia 雙song 非phi 以dĩ 為vi 真chân 所sở 以dĩ 不bất 明minh 第đệ 四tứ 者giả 意ý 明minh 諦đế 即tức 理lý 境cảnh 因nhân 果quả 是thị 事sự 事sự 依y 於ư 理lý 理lý 極cực 於ư 此thử 事sự 無vô 以dĩ 過quá 不bất 俟sĩ 更cánh 言ngôn 之chi 也dã 故cố 三tam 即tức 攝nhiếp 四tứ 也dã 下hạ 例lệ 明minh 餘dư 二nhị 者giả 能năng 照chiếu 所sở 照chiếu 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 故cố 有hữu 此thử 三tam 則tắc 此thử 一nhất 三tam 仍nhưng 即tức 三tam 三tam 九cửu 義nghĩa 下hạ 是thị 轉chuyển 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 也dã 先tiên 徵trưng 起khởi 言ngôn 何hà 故cố 爾nhĩ 者giả 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 數số 二nhị 者giả 次thứ 數số 即tức 其kỳ 三tam 次thứ 即tức 責trách 其kỳ 轉chuyển 只chỉ 此thử 徵trưng 一nhất 三tam 轉chuyển 仍nhưng 即tức 徵trưng 三tam 三tam 轉chuyển 也dã 知tri 者giả 以dĩ 下hạ 釋thích 中trung 含hàm 此thử 義nghĩa 故cố 釋thích 中trung 文văn 似tự 有hữu 六lục 且thả 所sở 為vi 五ngũ 初sơ 為vi 物vật 故cố 次thứ 約ước 佛Phật 說thuyết 故cố 三tam 約ước 理lý 極cực 故cố 四tứ 通thông 約ước 五ngũ 乘thừa 故cố 五ngũ 別biệt 為vì 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 初sơ 為vi 人nhân 之chi 義nghĩa 含hàm 通thông 則tắc 通thông 則tắc 略lược 言ngôn 別biệt 舉cử 一nhất 義nghĩa 通thông 於ư 四tứ 別biệt 通thông 則tắc 通thông 途đồ 令linh 物vật 得đắc 悟ngộ 不bất 必tất 要yếu 在tại 四tứ 義nghĩa 物vật 機cơ 不bất 同đồng 例lệ 如như 三tam 周chu 之chi 義nghĩa 故cố 須tu 至chí 於ư 三tam 也dã 次thứ 準chuẩn 教giáo 者giả 準chuẩn 如như 論luận 中trung 有hữu 此thử 說thuyết 故cố 。 此thử 但đãn 言ngôn 二nhị 未vị 有hữu 三tam 義nghĩa 意ý 明minh 說thuyết 法Pháp 雖tuy 多đa 要yếu 不bất 出xuất 於ư 初sơ 中trung 後hậu 三tam 故cố 也dã 亦diệc 即tức 以dĩ 此thử 為vi 引dẫn 證chứng 也dã 次thứ 仍nhưng 其kỳ 教giáo 始thỉ 終chung 理lý 極cực 故cố 但đãn 此thử 三tam 次thứ 通thông 為vi 引dẫn 中trung 二nhị 初sơ 沉trầm 明minh 為vi 列liệt 三tam 種chủng 次thứ 的đích 明minh 為vi 五ngũ 乘thừa 初sơ 中trung 先tiên 一nhất 句cú 通thông 標tiêu 次thứ 三tam 別biệt 釋thích 此thử 三tam 並tịnh 約ước 為vi 破phá 三tam 俗tục 而nhi 明minh 三tam 真chân 也dã 為vi 此thử 故cố 三tam 也dã 有hữu 人nhân 約ước 從tùng 以dĩ 此thử 文văn 秘bí 不bất 然nhiên 也dã 義nghĩa 現hiện 於ư 次thứ 不bất 須tu 此thử 異dị 不bất 的đích 示thị 者giả 向hướng 直trực 言ngôn 眾chúng 生sanh 故cố 是thị 沈trầm 論luận 今kim 既ký 言ngôn 五ngũ 乘thừa 故cố 是thị 的đích 示thị 釋thích 也dã 於ư 此thử 別biệt 中trung 復phục 有hữu 通thông 標tiêu 其kỳ 五ngũ 別biệt 顯hiển 其kỳ 二nhị 既ký 言ngôn 此thử 為vi 不bất 得đắc 別biệt 為vi 一nhất 義nghĩa 只chỉ 是thị 的đích 顯hiển 釋thích 前tiền 之chi 義nghĩa 也dã 凡phàm 夫phu 即tức 六lục 道đạo 也dã 滯trệ 俗tục 故cố 不bất 信tín 道đạo 為vi 說thuyết 俗tục 空không 不bất 滯trệ 於ư 俗tục 故cố 能năng 出xuất 有hữu 明minh 真chân 亦diệc 空không 故cố 入nhập 中trung 至chí 論luận 實thật 理lý 乃nãi 非phi 中trung 非phi 邊biên 故cố 也dã 為vi 此thử 故cố 三tam 下hạ 是thị 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 初sơ 心tâm 即tức 求cầu 中Trung 道Đạo 真chân 實thật 。 者giả 也dã 三tam 假giả 謂vị 因nhân 成thành 相tương 續tục 相tương 待đãi 出xuất 本bổn 業nghiệp 經kinh 以dĩ 三tam 皆giai 緣duyên 生sanh 故cố 在tại 俗tục 達đạt 三tam 非phi 實thật 故cố 即tức 空không 真chân 此thử 但đãn 得đắc 三tam 中trung 初sơ 之chi 意ý 也dã 此thử 既ký 未vị 悟ngộ 中trung 真chân 更cánh 合hợp 前tiền 二nhị 者giả 為vi 俗tục 加gia 以dĩ 雙song 非phi 乃nãi 是thị 中trung 真chân 以dĩ 例lệ 易dị 知tri 但đãn 注chú (# 云vân 云vân )# 而nhi 已dĩ 有hữu 云vân 例lệ 亦diệc 應ưng 云vân 此thử 但đãn 得đắc 第đệ 二nhị 意ý 而nhi 不bất 言ngôn 第đệ 三tam 者giả 記ký 云vân 第đệ 三tam 應ưng 云vân 非phi 三tam 假giả 空không 有hữu 為vi 二nhị 非phi 空không 非phi 有hữu 。 為vi 不bất 二nhị 二nhị 不bất 二nhị 為vi 俗tục 非phi 二nhị 非phi 不bất 二nhị 。 為vi 真chân 準chuẩn 前tiền 可khả 所sở 知tri 故cố 不bất 重trùng 說thuyết 有hữu 云vân 中trung 邊biên 皆giai 為vi 俗tục 不bất 著trước 中trung 邊biên 方phương 乃nãi 為vi 真chân 是thị 得đắc 第đệ 三tam 意ý 文văn 無vô 者giả 略lược 此thử 恐khủng 並tịnh 未vị 可khả 也dã 有hữu 云vân 初sơ 位vị 十thập 住trụ 次thứ 在tại 行hành 向hướng 而nhi 不bất 言ngôn 三tam 位vị 意ý 指chỉ 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 此thử 則tắc 全toàn 用dụng 本bổn 業nghiệp 次thứ 第đệ 大Đại 乘Thừa 之chi 意ý 他tha 人nhân 不bất 識thức 別biệt 圓viên 直trực 以dĩ 此thử 別biệt 為vi 究cứu 竟cánh 故cố 以dĩ 別biệt 為vi 學học 中trung 者giả 也dã 以dĩ 有hữu 此thử 諸chư 義nghĩa 故cố 所sở 以dĩ 須tu 約ước 三tam 轉chuyển 上thượng 之chi 五ngũ 重trọng/trùng 並tịnh 是thị 釋thích 三tam 轉chuyển 義nghĩa 三tam 輪luân 既ký 有hữu 三tam 三tam 此thử 五ngũ 並tịnh 通thông 收thu 之chi 則tắc 為vi 五ngũ 九cửu 意ý 矣hĩ 雖tuy 求cầu 正chánh 當đương 於ư 諸chư 釋thích 中trung 最tối 為vi 包bao 富phú 。

下hạ 是thị 總tổng 結kết 辨biện 非phi 者giả 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 總tổng 次thứ 別biệt 總tổng 中trung 初sơ 總tổng 明minh 其kỳ 意ý 次thứ 總tổng 明minh 其kỳ 義nghĩa 三tam 總tổng 結kết 其kỳ 非phi 雖tuy 立lập 為vi 四tứ 名danh 義nghĩa 多đa 與dữ 五ngũ 同đồng 廣quảng 約ước 四tứ 三tam 以dĩ 釋thích 其kỳ 由do 故cố 傍bàng 五ngũ 以dĩ 顯hiển 自tự 己kỷ 之chi 意ý 矣hĩ 言ngôn 卻khước 等đẳng 者giả 或hoặc 云vân 卻khước 成thành 或hoặc 卻khước 除trừ 今kim 謂vị 意ý 雖tuy 顯hiển 己kỷ 巧xảo 能năng 而nhi 反phản 成thành 次thứ 第đệ 徐từ 物vật 之chi 非phi 非phi 圓viên 妙diệu 也dã 如như 前tiền 所sở 釋thích 雖tuy 廣quảng 全toàn 圓viên 頓đốn 之chi 義nghĩa 並tịnh 是thị 次thứ 第đệ 令linh 物vật 離ly 非phi 過quá 也dã 梯thê 橙đắng 是thị 喻dụ 漸tiệm 次thứ 義nghĩa 也dã 以dĩ 故cố 只chỉ 所sở 釋thích 他tha 不bất 所sở 以dĩ 此thử 然nhiên 前tiền 並tịnh 全toàn 奪đoạt 今kim 仍nhưng 半bán 許hứa 者giả 前tiền 之chi 所sở 釋thích 但đãn 橫hoạnh/hoành 少thiểu 分phần 餘dư 義nghĩa 並tịnh 無vô 此thử 師sư 能năng 自tự 他tha 能năng 因nhân 果quả 但đãn 無vô 開khai 會hội 不bất 能năng 圓viên 融dung 一nhất 具cụ 一nhất 切thiết 是thị 餘dư 經kinh 之chi 義nghĩa 故cố 所sở 釋thích 他tha 仍nhưng 闕khuyết 此thử 義nghĩa 故cố 未vị 可khả 以dĩ 可khả 否phủ/bĩ 之chi 義nghĩa 於ư 是thị 在tại 矣hĩ 與dữ 奪đoạt 之chi 義nghĩa 亦diệc 可khả 知tri 矣hĩ 次thứ 言ngôn 別biệt 者giả 專chuyên 破phá 違vi 此thử 經Kinh 也dã 破phá 中trung 有hữu 三tam 初sơ 二nhị 別biệt 破phá 其kỳ 次thứ 三tam 意ý 後hậu 一nhất 卻khước 破phá 其kỳ 初sơ 四tứ 意ý 且thả 初sơ 應ưng 知tri 其kỳ 三tam 義nghĩa 中trung 三tam 是thị 約ước 人nhân 二nhị 是thị 約ước 法pháp 今kim 此thử 但đãn 破phá 其kỳ 約ước 人nhân 不bất 破phá 其kỳ 法pháp 所sở 被bị 不bất 當đương 能năng 被bị 自tự 壞hoại 故cố 不bất 言ngôn 也dã 且thả 初sơ 破phá 其kỳ 第đệ 一nhất 為vi 人nhân 及cập 第đệ 二nhị 漸tiệm 引dẫn 義nghĩa 也dã 次thứ 一nhất 別biệt 破phá 其kỳ 五ngũ 中trung 第đệ 五ngũ 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 也dã 初sơ 是thị 破phá 其kỳ 違vi 顯hiển 實thật 皆giai 一nhất 切thiết 同đồng 得đắc 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 故cố 也dã 次thứ 是thị 破phá 其kỳ 失thất 破phá 權quyền 義nghĩa 以dĩ 其kỳ 第đệ 一nhất 別biệt 為vi 次thứ 第đệ 學học 中trung 之chi 人nhân 人nhân 猶do 方phương 便tiện 猶do 為vi 所sở 破phá 所sở 捨xả 故cố 非phi 此thử 經Kinh 之chi 義nghĩa 故cố 別biệt 破phá 此thử 二nhị 即tức 其kỳ 三tam 人nhân 漸tiệm 引dẫn 盡tận 不bất 可khả 矣hĩ 次thứ 一nhất 卻khước 破phá 前tiền 四tứ 意ý 者giả 此thử 牒điệp 四tứ 字tự 即tức 前tiền 四tứ 意ý 之chi 名danh 也dã 此thử 所sở 失thất 此thử 經Kinh 之chi 意ý 在tại 圓viên 真chân 位vị 信tín 解giải 之chi 言ngôn 通thông 於ư 凡phàm 小tiểu 故cố 都đô 不bất 可khả 故cố 以dĩ 此thử 三tam 別biệt 釋thích 成thành 向hướng 總tổng 中trung 非phi 今kim 品phẩm 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。

上thượng 來lai 總tổng 是thị 別biệt 述thuật 簡giản 竟cánh 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 於ư 前tiền 起khởi 後hậu 正chánh 釋thích 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 引dẫn 經kinh 論luận 示thị 此thử 名danh 義nghĩa 宗tông 要yếu 次thứ 結kết 稱xưng 歎thán 此thử 經Kinh 名danh 義nghĩa 明minh 諸chư 所sở 釋thích 圓viên 所sở 未vị 會hội 初sơ 中trung 先tiên 引dẫn 論luận 經kinh 如như 前tiền 論luận 自tự 釋thích 云vân 依y 此thử 法Pháp 門môn 成thành 大đại 菩Bồ 提Đề 。 已dĩ 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 天thiên 人nhân 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。 法pháp 故cố 次thứ 大đại 方phương 便tiện 者giả 記ký 云vân 未vị 檢kiểm 定định 云vân 經kinh 無vô 名danh 第đệ 而nhi 有hữu 其kỳ 義nghĩa 所sở 引dẫn 以dĩ 意ý 配phối 屬thuộc 義nghĩa 不bất 相tương 當đương 今kim 謂vị 此thử 經Kinh 前tiền 後hậu 所sở 釋thích 名danh 有hữu 不bất 同đồng 曾tằng 撿kiểm 一nhất 本bổn 未vị 見kiến 有hữu 此thử 。 名danh 後hậu 餘dư 本bổn 未vị 暇hạ 具cụ 尋tầm 而nhi 特đặc 引dẫn 此thử 二nhị 者giả 正chánh 以dĩ 名danh 同đồng 故cố 顯hiển 示thị 此thử 品phẩm 題đề 名danh 義nghĩa 宗tông 要yếu 也dã 初sơ 即tức 自tự 他tha 為vi 名danh 然nhiên 自tự 他tha 猶do 通thông 故cố 引dẫn 次thứ 經kinh 顯hiển 成thành 前tiền 別biệt 謂vị 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 之chi 義nghĩa 以dĩ 顯hiển 此thử 經Kinh 品phẩm 題đề 正chánh 從tùng 此thử 以dĩ 為vi 名danh 則tắc 二nhị 名danh 二nhị 義nghĩa 妙diệu 斯tư 斯tư 盡tận 矣hĩ 特đặc 引dẫn 此thử 二nhị 正chánh 意ý 在tại 此thử 宗tông 要yếu 既ký 爾nhĩ 若nhược 此thử 不bất 知tri 於ư 後hậu 何hà 有hữu 次thứ 結kết 歎thán 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 即tức 妙diệu 人nhân 法pháp 也dã 要yếu 言ngôn 即tức 妙diệu 能năng 也dã 又hựu 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 歎thán 體thể 圓viên 妙diệu 也dã 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 歎thán 其kỳ 用dụng 妙diệu 即tức 能năng 開khai 會hội 也dã 如như 空không 若nhược 海hải 喻dụ 體thể 廣quảng 深thâm 也dã 包bao 之chi 與dữ 納nạp 喻dụ 其kỳ 能năng 也dã 海hải 與dữ 流lưu 總tổng 喻dụ 所sở 開khai 所sở 會hội 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 此thử 今kim 品phẩm 所sở 題đề 之chi 義nghĩa 也dã 豈khởi 可khả 等đẳng 者giả 結kết 斥xích 諸chư 釋thích 不bất 能năng 會hội 也dã 一nhất 枝chi 一nhất 派phái 喻dụ 所sở 開khai 所sở 會hội 色sắc 流lưu 之chi 漸tiệm 分phần/phân 也dã 將tương 所sở 開khai 會hội 之chi 微vi 物vật 以dĩ 釋thích 絕tuyệt 大đại 之chi 能năng 何hà 有hữu 所sở 會hội 之chi 理lý 哉tai 法Pháp 界Giới 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 體thể 用dụng 之chi 極cực 稱xưng 即tức 此thử 方phương 便tiện 也dã 既ký 是thị 開khai 會hội 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 一nhất 妙diệu 處xứ 以dĩ 外ngoại 無vô 餘dư 故cố 為vi 一nhất 切thiết 。 法pháp 之chi 大đại 都đô 即tức 三tam 諦đế 三tam 智trí 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 。 方phương 之chi 物vật 也dã 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 經kinh 中trung 廣quảng 釋thích 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 若nhược 是thị 而nhi 諸chư 所sở 釋thích 皆giai 舉cử 一nhất 微vi 縱túng/tung 明minh 其kỳ 二nhị 要yếu 必tất 抗kháng 舉cử 積tích 學học 此thử 者giả 未vị 免miễn 於ư 斯tư 況huống 復phục 異dị 外ngoại 特đặc 宜nghi 詳tường 慎thận 無vô 為vi 謬mậu 妄vọng 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 廣quảng 釋thích 者giả 豈khởi 遠viễn 乎hồ 哉tai 只chỉ 是thị 演diễn 暢sướng 前tiền 法Pháp 界Giới 之chi 大đại 都đô 成thành 前tiền 妙diệu 達đạt 之chi 真chân 秘bí 也dã 記ký 云vân 於ư 中trung 二nhị 先tiên 通thông 次thứ 別biệt 初sơ 又hựu 為vi 三tam 先tiên 列liệt 次thứ 釋thích 三tam 以dĩ 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 辨biện 法pháp 功công 用dụng 全toàn 云vân 今kim 解giải 為vi 二nhị 初sơ 通thông 辨biện 四tứ 句cú 今kim 就tựu 以dĩ 下hạ 去khứ 通thông 取thủ 別biệt 初sơ 分phân 為vi 四tứ 初sơ 標tiêu 列liệt 次thứ 引dẫn 經kinh 略lược 釋thích 三tam 若nhược 一nhất 切thiết 下hạ 略lược 示thị 攝nhiếp 法pháp 四tứ 直trực 列liệt 下hạ 結kết 歎thán 如như 此thử 科khoa 目mục 亦diệc 所sở 未vị 會hội 今kim 明minh 為vi 二nhị 初sơ 對đối 前tiền 二nhị 標tiêu 列liệt 四tứ 句cú 次thứ 廣quảng 解giải 釋thích 舊cựu 明minh 二nhị 句cú 未vị 盡tận 其kỳ 實thật 故cố 列liệt 四tứ 句cú 對đối 他tha 雖tuy 列liệt 四tứ 句cú 而nhi 義nghĩa 有hữu 所sở 未vị 彰chương 故cố 次thứ 廣quảng 釋thích 又hựu 對đối 舊cựu 橫hoạnh/hoành 體thể 未vị 周chu 故cố 明minh 四tứ 竪thụ 義nghĩa 全toàn 闕khuyết 故cố 廣quảng 釋thích 就tựu 初sơ 有hữu 四tứ 初sơ 對đối 舊cựu 圓viên 標tiêu 其kỳ 數số 次thứ 依y 數số 列liệt 出xuất 其kỳ 名danh 三tam 略lược 示thị 其kỳ 義nghĩa 相tương/tướng 四tứ 總tổng 歎thán 其kỳ 功công 能năng 標tiêu 者giả 舊cựu 謂vị 品phẩm 中trung 具cụ 明minh 二nhị 義nghĩa 題đề 是thị 對đối 實thật 明minh 權quyền 以dĩ 權quyền 顯hiển 實thật 釋thích 義nghĩa 必tất 須tu 具cụ 明minh 權quyền 實thật 故cố 尅khắc 定định 唯duy 有hữu 二nhị 句cú 今kim 對đối 舊cựu 此thử 釋thích 明minh 方phương 便tiện 當đương 體thể 即tức 自tự 具cụ 於ư 四tứ 義nghĩa 不bất 是thị 相tương 對đối 以dĩ 顯hiển 亦diệc 非phi 唯duy 二nhị 故cố 作tác 此thử 標tiêu 而nhi 言ngôn 先tiên 者giả 對đối 後hậu 廣quảng 釋thích 故cố 也dã 方phương 便tiện 之chi 體thể 必tất 具cụ 四tứ 者giả 爾nhĩ 乃nãi 方phương 盡tận 其kỳ 實thật 不bất 爾nhĩ 不bất 盡tận 故cố 也dã 既ký 盡tận 不bất 可khả 復phục 加gia 故cố 唯duy 四tứ 也dã 。

次thứ 列liệt 四tứ 名danh 者giả 權quyền 等đẳng 是thị 四tứ 名danh 也dã 一nhất 切thiết 通thông 也dã 四tứ 是thị 別biệt 也dã 通thông 從tùng 於ư 別biệt 故cố 有hữu 其kỳ 四tứ 實thật 唯duy 一nhất 物vật 無vô 有hữu 四tứ 也dã 別biệt 從tùng 於ư 通thông 故cố 四tứ 常thường 遍biến 於ư 一nhất 切thiết 。 無vô 一nhất 切thiết 而nhi 不bất 四tứ 無vô 四tứ 而nhi 不bất 在tại 一nhất 切thiết 應ưng 知tri 此thử 並tịnh 相tương/tướng 即tức 之chi 四tứ 文văn 雖tuy 不bất 言ngôn 義nghĩa 常thường 須tu 爾nhĩ 不bất 然nhiên 非phi 妙diệu 物vật 矣hĩ 所sở 以dĩ 必tất 此thử 四tứ 者giả 為vi 顯hiển 三tam 諦đế 三tam 智trí 故cố 初sơ 次thứ 真chân 俗tục 三tam 四tứ 中trung 道đạo 體thể 用dụng 此thử 之chi 三tam 四tứ 不bất 可khả 暫tạm 相tương 離ly 也dã 次thứ 第đệ 而nhi 不bất 類loại 者giả 意ý 有hữu 多đa 擬nghĩ 非phi 一nhất 途đồ 故cố 略lược 明minh 有hữu 四tứ 一nhất 者giả 妙diệu 理lý 無vô 方phương 隨tùy 宜nghi 而nhi 用dụng 。 不bất 可khả 定định 故cố 二nhị 者giả 為vi 順thuận 經kinh 文văn 前tiền 後hậu 亦diệc 無vô 定định 故cố 三tam 為vi 解giải 釋thích 義nghĩa 便tiện 也dã 如như 後hậu 三tam 種chủng 二nhị 智trí 結kết 為vi 四tứ 句cú 文văn 所sở 明minh 故cố 四tứ 者giả 為vi 顯hiển 異dị 體thể 即tức 是thị 同đồng 體thể 故cố 又hựu 初sơ 及cập 三tam 二nhị 並tịnh 是thị 事sự 二nhị 四tứ 並tịnh 理lý 從tùng 事sự 顯hiển 理lý 故cố 總tổng 此thử 四tứ 意ý 故cố 此thử 次thứ 第đệ 所sở 以dĩ 諸chư 釋thích 唯duy 二nhị 者giả 以dĩ 諦đế 理lý 唯duy 二nhị 不bất 立lập 三tam 故cố 品phẩm 義nghĩa 但đãn 一nhất 者giả 以dĩ 方phương 便tiện 正chánh 是thị 權quyền 對đối 真chân 實thật 之chi 名danh 故cố 欲dục 明minh 義nghĩa 通thông 始thỉ 終chung 故cố 歷lịch 五ngũ 時thời 等đẳng 釋thích 今kim 意ý 正chánh 在tại 自tự 他tha 致trí 體thể 之chi 能năng 名danh 也dã 義nghĩa 備bị 能năng 所sở 正chánh 從tùng 能năng 以dĩ 為vi 名danh 舉cử 所sở 以dĩ 顯hiển 能năng 又hựu 互hỗ 相tương 因nhân 蹔tạm 相tương 離ly 又hựu 正chánh 應ưng 知tri 方phương 便tiện 能năng 辨biện 義nghĩa 因nhân 緣duyên 義nghĩa 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 義nghĩa 此thử 中trung 正chánh 取thủ 能năng 辨biện 義nghĩa 故cố 云vân 助trợ 發phát 實thật 相tướng 義nghĩa 。 雖tuy 知tri 從tùng 能năng 應ưng 知tri 正chánh 在tại 竪thụ 義nghĩa 自tự 他tha 能năng 顯hiển 體thể 性tánh 是thị 其kỳ 要yếu 義nghĩa 此thử 中trung 既ký 言ngôn 廣quảng 於ư 前tiền 釋thích 不bất 知tri 如như 何hà 是thị 其kỳ 廣quảng 者giả 先tiên 並tịnh 不bất 言ngôn 今kim 略lược 言ngôn 之chi 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 廣quảng 前tiền 方phương 也dã 列liệt 四tứ 名danh 者giả 廣quảng 前tiền 秘bí 也dã 作tác 此thử 辨biện 者giả 廣quảng 前tiền 妙diệu 達đạt 也dã 方phương 有hữu 通thông 別biệt 前tiền 略lược 且thả 語ngữ 其kỳ 別biệt 即tức 矩củ 及cập 門môn 別biệt 在tại 三tam 五ngũ 今kim 此thử 廣quảng 從tùng 其kỳ 通thông 通thông 言ngôn 九cửu 以dĩ 十thập 也dã 以dĩ 故cố 一nhất 切thiết 是thị 廣quảng 前tiền 之chi 方phương 也dã 祕bí 是thị 無vô 方phương 圓viên 備bị 一nhất 切thiết 之chi 義nghĩa 所sở 備bị 者giả 何hà 謂vị 此thử 四tứ 句cú 法pháp 無vô 不bất 在tại 故cố 是thị 廣quảng 前tiền 祕bí 也dã 若nhược 不bất 如như 此thử 辨biện 者giả 焉yên 能năng 妙diệu 達đạt 故cố 作tác 此thử 明minh 即tức 是thị 廣quảng 前tiền 妙diệu 達đạt 雖tuy 然nhiên 其kỳ 所sở 從tùng 來lai 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 。 如như 我ngã 等đẳng 無vô 異dị 。 又hựu 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 此thử 一nhất 切thiết 也dã 稱xưng 歎thán 二nhị 智trí 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 即tức 是thị 四tứ 也dã 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 即tức 妙diệu 達đạt 也dã 菩Bồ 薩Tát 信tín 力lực 如Như 來Lai 究cứu 盡tận 即tức 自tự 妙diệu 達đạt 略lược 廣quảng 開khai 示thị 令linh 他tha 妙diệu 達đạt 此thử 即tức 其kỳ 義nghĩa 所sở 從tùng 來lai 矣hĩ 然nhiên 稱xưng 歎thán 於ư 二nhị 如như 何hà 為vi 四tứ 二nhị 即tức 四tứ 故cố 一nhất 尚thượng 一nhất 切thiết 況huống 二nhị 而nhi 不bất 即tức 四tứ 具cụ 如như 後hậu 釋thích 此thử 章chương 解giải 釋thích 冥minh 有hữu 多đa 門môn 所sở 未vị 遑hoàng 委ủy 次thứ 下hạ 是thị 三tam 依y 文văn 略lược 示thị 其kỳ 義nghĩa 之chi 相tướng 正chánh 意ý 是thị 示thị 四tứ 句cú 之chi 文văn 明minh 義nghĩa 有hữu 所sở 從tùng 也dã 四tứ 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 牒điệp 名danh 引dẫn 文văn 釋thích 結kết 初sơ 所sở 引dẫn 文văn 即tức 十thập 界giới 十thập 如như 具cụ 含hàm 權quyền 實thật 從tùng 有hữu 言ngôn 邊biên 故cố 並tịnh 為vi 權quyền 爾nhĩ 字tự 世thế 俗tục 訓huấn 大đại 又hựu 小tiểu 今kim 取thủ 小tiểu 義nghĩa 即tức 假giả 爾nhĩ 言ngôn 念niệm 無vô 非phi 權quyền 也dã 以dĩ 此thử 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 。 皆giai 權quyền 應ưng 知tri 四tứ 句cú 皆giai 約ước 十thập 界giới 十thập 如như 以dĩ 彰chương 一nhất 切thiết 云vân 云vân 次thứ 釋thích 定định 中trung 連liên 引dẫn 五ngũ 文văn 者giả 記ký 云vân 諸chư 文văn 皆giai 以dĩ 入nhập 證chứng 為vi 實thật 故cố 知tri 有hữu 說thuyết 無vô 說thuyết 無vô 不bất 皆giai 以dĩ 真chân 真chân 為vi 本bổn 此thử 以dĩ 第đệ 二nhị 第đệ 五ngũ 為vi 無vô 說thuyết 餘dư 三tam 是thị 有hữu 說thuyết 今kim 謂vị 雖tuy 五ngũ 同đồng 顯hiển 一nhất 切thiết 皆giai 實thật 之chi 義nghĩa 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 自tự 他tha 初sơ 二nhị 自tự 行hành 修tu 性tánh 也dã 次thứ 三tam 化hóa 他tha 教giáo 理lý 也dã 此thử 三tam 初sơ 二nhị 開khai 顯hiển 也dã 後hậu 一nhất 說thuyết 即tức 無vô 說thuyết 以dĩ 因nhân 緣duyên 而nhi 說thuyết 故cố 四tứ 句cú 是thị 說thuyết 方phương 便tiện 也dã 不bất 可khả 說thuyết 是thị 實thật 也dã 此thử 意ý 廣quảng 明minh 經kinh 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 實thật 以dĩ 此thử 故cố 云vân 一nhất 切thiết 皆giai 實thật 也dã 全toàn 云vân 今kim 經kinh 四tứ 文văn 翻phiên 前tiền 諸chư 法pháp 性tánh 相tướng 。 等đẳng 權quyền 也dã 後hậu 引dẫn 大đại 經kinh 翻phiên 前tiền 言ngôn 說thuyết 之chi 權quyền (# 云vân 云vân )# 釋thích 第đệ 三tam 義nghĩa 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 即tức 此thử 便tiện 是thị 兩lưỡng 亦diệc 義nghĩa 也dã 又hựu 舉cử 例lệ 顯hiển 全toàn 云vân 假giả 想tưởng 故cố 虗hư 然nhiên 其kỳ 行hành 人nhân 當đương 必tất 如như 此thử 故cố 實thật 今kim 恐khủng 不bất 然nhiên 既ký 云vân 假giả 想tưởng 即tức 是thị 虗hư 而nhi 能năng 治trị 欲dục 故cố 即tức 實thật 故cố 記ký 云vân 只chỉ 此thử 一nhất 觀quán 是thị 實thật 是thị 虗hư 何hà 妨phương 一nhất 法pháp 亦diệc 權quyền 亦diệc 實thật 云vân 云vân 之chi 意ý 略lược 爾nhĩ 以dĩ 此thử 故cố 知tri 。 一nhất 切thiết 皆giai 亦diệc 權quyền 實thật 次thứ 者giả 第đệ 四tứ 句cú 初sơ 即tức 壽thọ 量lượng 品phẩm 文văn 如như 異dị 謂vị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 也dã 下hạ 是thị 安an 樂lạc 行hành 文văn 上thượng 中trung 下hạ 語ngữ 。 通thông 或hoặc 即tức 三tam 乘thừa 三tam 教giáo 多đa 是thị 次thứ 第đệ 三tam 行hành 遮già 此thử 次thứ 第đệ 以dĩ 顯hiển 圓viên 行hành 故cố 云vân 不bất 行hành 不bất 行hành 之chi 言ngôn 貫quán 通thông 於ư 下hạ 即tức 不bất 行hành 次thứ 第đệ 二nhị 邊biên 是thị 非phi 虗hư 實thật 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 如như 實thật 相tướng 以dĩ 此thử 所sở 說thuyết 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 即tức 非phi 權quyền 非phi 實thật 也dã 此thử 上thượng 四tứ 句cú 既ký 並tịnh 據cứ 文văn 明minh 此thử 四tứ 句cú 方phương 便tiện 即tức 是thị 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 不bất 是thị 自tự 意ý 為vi 也dã 。

下hạ 是thị 第đệ 四tứ 顯hiển 四tứ 功công 能năng 記ký 云vân 下hạ 辨biện 功công 用dụng 又hựu 二nhị 初sơ 正chánh 辨biện 句cú 攝nhiếp 法pháp 功công 用dụng 直trực 列liệt 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 句cú 意ý 初sơ 者giả 只chỉ 此thử 四tứ 句cú 尚thượng 互hỗ 攝nhiếp 互hỗ 破phá 況huống 其kỳ 餘dư 法pháp 而nhi 不bất 攝nhiếp 耶da 如như 此thử 方phương 成thành 今kim 經kinh 破phá 立lập 豈khởi 與dữ 諸chư 師sư 破phá 立lập 同đồng 耶da 云vân 云vân 通thông 論luận 大đại 體thể 法pháp 相tướng 雖tuy 爾nhĩ 別biệt 論luận 今kim 品phẩm 唯duy 在tại 第đệ 三tam 亦diệc 權quyền 一nhất 半bán 名danh 方phương 便tiện 品phẩm 以dĩ 對đối 自tự 證chứng 實thật 智trí 說thuyết 之chi 是thị 故cố 須tu 云vân 第đệ 三tam 半bán 句cú 仍nhưng 須tu 攝nhiếp 彼bỉ 餘dư 三tam 及cập 半bán 入nhập 此thử 一nhất 半bán 方phương 可khả 得đắc 名danh 。 今kim 方phương 便tiện 品phẩm (# 云vân 云vân )# 全toàn 云vân 何hà 所sở 不bất 破phá 者giả 並tịnh 由do 攝nhiếp 故cố 今kim 謂vị 以dĩ 攝nhiếp 釋thích 破phá 異dị 哉tai 窂lao 矣hĩ 有hữu 所sở 未vị 聞văn 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 別biệt 次thứ 總tổng 別biệt 謂vị 別biệt 明minh 四tứ 句cú 力lực 用dụng 謂vị 以dĩ 一nhất 無vô 方phương 破phá 四tứ 方phương 也dã 又hựu 是thị 以dĩ 一nhất 圓viên 破phá 諸chư 方phương 也dã 又hựu 以dĩ 一nhất 圓viên 法pháp 破phá 一nhất 切thiết 偏thiên 方phương 也dã 亦diệc 是thị 以dĩ 一nhất 不bất 定định 破phá 一nhất 切thiết 定định 也dã 應ưng 知tri 此thử 是thị 。 經kinh 中trung 破phá 權quyền 顯hiển 實thật 之chi 意ý 此thử 義nghĩa 通thông 於ư 三tam 時thời 故cố 今kim 於ư 一nhất 一nhất 中trung 皆giai 合hợp 當đương 時thời 及cập 以dĩ 滅diệt 後hậu 與dữ 今kim 所sở 釋thích 之chi 意ý 且thả 初sơ 意ý 中trung 初sơ 即tức 通thông 談đàm 當đương 時thời 之chi 用dụng 言ngôn 然nhiên 何hà 所sở 者giả 別biệt 即tức 四tứ 聖thánh 通thông 即tức 十thập 界giới 縱túng/tung 令linh 已dĩ 上thượng 通thông 談đàm 滅diệt 後hậu 西tây 方phương 異dị 執chấp 並tịnh 在tại 此thử 中trung 又hựu 舉cử 同đồng 況huống 異dị 記ký 云vân 舉cử 果quả 況huống 凡phàm (# 云vân 云vân )# 如như 前tiền 以dĩ 下hạ 別biệt 明minh 今kim 日nhật 此thử 方phương 此thử 並tịnh 明minh 圓viên 能năng 破phá 於ư 方phương 之chi 用dụng 也dã 次thứ 意ý 一nhất 例lệ 於ư 前tiền 唯duy 此thử 以dĩ 下hạ 即tức 文văn 通thông 破phá 滅diệt 後hậu 意ý 如như 前tiền 說thuyết 以dĩ 下hạ 是thị 別biệt 顯hiển 今kim 意ý 也dã 保bảo 者giả 對đối 守thủ 也dã 說thuyết 文văn 鳥điểu 居cư 木mộc 曰viết 巢sào 獸thú 居cư 穴huyệt 曰viết 窟quật 喻dụ 於ư 各các 封phong 執chấp 也dã 非phi 直trực 權quyền 破phá 實thật 亦diệc 破phá 也dã 次thứ 第đệ 三tam 意ý 文văn 略lược 三tam 中trung 合hợp 後hậu 二nhị 也dã 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 次thứ 第đệ 四tứ 意ý 文văn 但đãn 有hữu 二nhị 合hợp 後hậu 二nhị 意ý 亦diệc 例lệ 前tiền 可khả 知tri 此thử 四tứ 要yếu 者giả 正chánh 以dĩ 一nhất 體thể 之chi 四tứ 故cố 能năng 破phá 異dị 體thể 之chi 四tứ 也dã 亦diệc 正chánh 以dĩ 一nhất 圓viên 故cố 能năng 破phá 於ư 四tứ 方phương 矣hĩ 此thử 即tức 初sơ 通thông 以dĩ 一nhất 別biệt 破phá 於ư 四tứ 之chi 功công 能năng 也dã 次thứ 初sơ 即tức 總tổng 明minh 四tứ 句cú 之chi 功công 能năng 也dã 記ký 云vân 次thứ 是thị 明minh 句cú 意ý 者giả 如như 向hướng 所sở 釋thích 雖tuy 略lược 引dẫn 略lược 破phá 仍nhưng 成thành 直trực 列liệt 以dĩ 辨biện 句cú 相tương/tướng 未vị 及cập 融dung 通thông 論luận 其kỳ 玄huyền 旨chỉ 若nhược 破phá 若nhược 立lập 尚thượng 已dĩ 無vô 遺di 不bất 偏thiên 一nhất 句cú 不bất 滯trệ 一nhất 隅ngung 故cố 云vân 尚thượng 自tự 如như 此thử 況huống 以dĩ 大đại 旨chỉ 而nhi 遙diêu 觀quán 之chi 非phi 局cục 一nhất 方phương 故cố 云vân 玄huyền 覽lãm 隨tùy 立lập 隨tùy 攝nhiếp 隨tùy 破phá 隨tùy 亡vong 取thủ 捨xả 自tự 在tại 故cố 云vân 曠khoáng 蕩đãng 昇thăng 出xuất 闇ám 滯trệ 故cố 云vân 高cao 明minh 又hựu 窮cùng 遠viễn 教giáo 曰viết 遙diêu 觀quán 察sát 深thâm 理lý 為vi 玄huyền 覽lãm 用dụng 橫hoạnh/hoành 周chu 為vi 曠khoáng 蕩đãng 志chí 竪thụ 徹triệt 為vi 高cao 明minh 顯hiển 一nhất 家gia 消tiêu 通thông 故cố 云vân 若nhược 此thử 不bất 見kiến 此thử 意ý 將tương 何hà 以dĩ 釋thích 方phương 便tiện 品phẩm 耶da 旨chỉ 趣thú 者giả 若nhược 行hành 解giải 兼kiêm 論luận 自tự 他tha 合hợp 說thuyết 覽lãm 向hướng 文văn 以dĩ 論luận 其kỳ 旨chỉ 撮toát 向hướng 事sự 以dĩ 論luận 其kỳ 趣thú 須tu 曉hiểu 四tứ 句cú 只chỉ 一nhất 法pháp 性tánh 真Chân 如Như 實thật 相tướng 。 如như 如như 涅Niết 槃Bàn (# 云vân 云vân )# 全toàn 云vân 既ký 未vị 委ủy 曲khúc 細tế 論luận 但đãn 望vọng 列liệt 名danh 而nhi 知tri 大đại 略lược 故cố 云vân 遙diêu 觀quán 玄huyền 覽lãm 玄huyền 與dữ 懸huyền 同đồng 覽lãm 視thị 也dã 觀quán 覽lãm 語ngữ 異dị 意ý 同đồng 全toàn 其kỳ 句cú 耳nhĩ 遍biến 破phá 諸chư 法pháp 無vô 所sở 凝ngưng 滯trệ 故cố 云vân 曠khoáng 蕩đãng 遍biến 攝nhiếp 諸chư 法pháp 悉tất 成thành 圓viên 妙diệu 故cố 曰viết 高cao 明minh 旨chỉ 趣thú 即tức 次thứ 十thập 雙song 八bát 門môn 釋thích 也dã (# 云vân 云vân )# 定định 云vân 遙diêu 觀quán 等đẳng 者giả 準chuẩn 文văn 意ý 應ưng 云vân 一nhất 切thiết 權quyền 餘dư 三tam 句cú 皆giai 攝nhiếp 故cố 云vân 何hà 所sở 不bất 攝nhiếp 即tức 是thị 遙diêu 觀quán 一nhất 切thiết 實thật 餘dư 三tam 句cú 皆giai 實thật 故cố 云vân 玄huyền 覽lãm 一nhất 切thiết 雙song 亦diệc 者giả 三tam 句cú 皆giai 兩lưỡng 亦diệc 故cố 曠khoáng 蕩đãng 一nhất 切thiết 雙song 非phi 者giả 餘dư 三tam 亦diệc 雙song 非phi 故cố 云vân 高cao 明minh 徹triệt 其kỳ 源nguyên 底để 故cố 云vân 高cao 也dã 十thập 雙song 為vi 旨chỉ 趣thú 也dã 此thử 前tiền 所sở 釋thích 於ư 文văn 並tịnh 未vị 可khả 會hội 今kim 謂vị 此thử 是thị 次thứ 總tổng 結kết 歎thán 前tiền 功công 能năng 以dĩ 況huống 顯hiển 於ư 後hậu 解giải 釋thích 也dã 又hựu 前tiền 明minh 四tứ 能năng 故cố 是thị 別biệt 此thử 直trực 合hợp 顯hiển 故cố 是thị 總tổng 也dã 直trực 列liệt 等đẳng 者giả 指chỉ 前tiền 標tiêu 列liệt 及cập 引dẫn 文văn 三tam 也dã 雖tuy 有hữu 此thử 三tam 望vọng 後hậu 解giải 釋thích 但đãn 是thị 列liệt 名danh 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 尚thượng 如như 此thử 者giả 正chánh 歎thán 前tiền 別biệt 功công 起khởi 下hạ 總tổng 用dụng 也dã 謂vị 且thả 直trực 列liệt 方phương 便tiện 四tứ 義nghĩa 之chi 名danh 已dĩ 能năng 如như 是thị 。 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 定định 執chấp 立lập 於ư 圓viên 能năng 無vô 所sở 不bất 破phá 無vô 所sở 不bất 立lập 故cố 云vân 尚thượng 自tự 如như 此thử 此thử 結kết 歎thán 前tiền 別biệt 用dụng 也dã 豈khởi 直trực 破phá 立lập 方phương 圓viên 如như 前tiền 復phục 更cánh 能năng 令linh 信tín 向hướng 觀quán 覽lãm 致trí 極cực 深thâm 遠viễn 之chi 利lợi 益ích 也dã 謂vị 能năng 令linh 遙diêu 觀quán 之chi 則tắc 致trí 曠khoáng 蕩đãng 玄huyền 覽lãm 之chi 則tắc 致trí 高cao 明minh 如như 此thử 四tứ 句cú 圓viên 通thông 無vô 方phương 真chân 可khả 以dĩ 遠viễn 觀quán 深thâm 察sát 若nhược 能năng 遠viễn 觀quán 則tắc 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 不bất 四tứ 句cú 者giả 縱túng/tung 任nhậm 自tự 適thích 無vô 所sở 滯trệ 礙ngại 。 故cố 曠khoáng 蕩đãng 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 三tam 諦đế 之chi 道đạo 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 極cực 其kỳ 厚hậu 底để 故cố 曰viết 高cao 明minh 此thử 則tắc 前tiền 後hậu 不bất 相tương 違vi 背bội 。 不bất 俟sĩ 繁phồn 離ly (# 云vân 云vân )# 又hựu 若nhược 準chuẩn 勝thắng 鬘man 本bổn 業nghiệp 所sở 明minh 方phương 便tiện 有hữu 三tam 謂vị 破phá 立lập 利lợi 益ích 今kim 此thử 前tiền 別biệt 破phá 功công 能năng 即tức 彼bỉ 破phá 立lập 二nhị 也dã 此thử 次thứ 總tổng 歎thán 即tức 彼bỉ 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 方phương 便tiện 也dã 文văn 有hữu 兼kiêm 明minh 此thử 意ý 故cố 此thử 釋thích 也dã 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 中trung 具cụ 約ước 此thử 釋thích (# 云vân 云vân )# 又hựu 此thử 猶do 未vị 盡tận 其kỳ 要yếu 旨chỉ 何hà 者giả 別biệt 立lập 四tứ 句cú 破phá 於ư 四tứ 方phương 即tức 前tiền 略lược 中trung 方phương 祕bí 義nghĩa 也dã 次thứ 總tổng 歎thán 能năng 令linh 觀quán 覽lãm 通thông 達đạt 利lợi 益ích 即tức 前tiền 妙diệu 達đạt 義nghĩa 矣hĩ 前tiền 是thị 所sở 是thị 能năng 此thử 中trung 亦diệc 爾nhĩ 又hựu 前tiền 是thị 法pháp 是thị 人nhân 此thử 中trung 亦diệc 爾nhĩ 故cố 遙diêu 觀quán 玄huyền 覽lãm 即tức 妙diệu 達đạt 於ư 方phương 也dã 曠khoáng 蕩đãng 高cao 明minh 即tức 真chân 秘bí 也dã 義nghĩa 不bất 可khả 異dị 故cố 須tu 此thử 釋thích 不bất 然nhiên 略lược 廣quảng 抗kháng 行hành 非phi 略lược 廣quảng 矣hĩ 又hựu 前tiền 是thị 破phá 權quyền 之chi 功công 次thứ 是thị 顯hiển 實thật 之chi 用dụng 是thị 經Kinh 之chi 要yếu 也dã 又hựu 觀quán 此thử 文văn 亦diệc 似tự 更cánh 有hữu 意ý 謂vị 四tứ 悉tất 也dã 初sơ 標tiêu 列liệt 四tứ 句cú 總tổng 其kỳ 名danh 體thể 即tức 世thế 界giới 引dẫn 經kinh 以dĩ 示thị 顯hiển 是thị 佛Phật 說thuyết 流lưu 通thông 末mạt 代đại 是thị 必tất 可khả 信tín 即tức 是thị 為vi 人nhân 次thứ 明minh 功công 能năng 別biệt 破phá 四tứ 方phương 總tổng 顯hiển 圓viên 能năng 即tức 治trị 義nghĩa 二nhị 此thử 並tịnh 當đương 時thời 之chi 意ý 故cố 有hữu 四tứ 悉tất 之chi 義nghĩa 也dã 次thứ 解giải 釋thích 中trung 還hoàn 只chỉ 廣quảng 此thử 於ư 後hậu 更cánh 明minh 前tiền 約ước 昔tích 今kim 通thông 以dĩ 明minh 四tứ 今kim 直trực 約ước 今kim 以dĩ 明minh 四tứ 又hựu 前tiền 第đệ 三tam 義nghĩa 中trung 明minh 具cụ 二nhị 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 故cố 皆giai 同đồng 也dã 且thả 略lược 如như 是thị 未vị 能năng 。 曲khúc 盡tận (# 云vân 云vân )# 況huống 旨chỉ 趣thú 者giả 謂vị 義nghĩa 意ý 也dã 謂vị 十thập 雙song 八bát 門môn 解giải 釋thích 顯hiển 出xuất 其kỳ 義nghĩa 意ý 也dã 準chuẩn 此thử 指chỉ 字tự 只chỉ 合hợp 單đơn 作tác 若nhược 論luận 正chánh 體thể 即tức 合hợp 從tùng 心tâm 單đơn 作tác 訓huấn 美mỹ 世thế 俗tục 多đa 用dụng 單đơn 作tác 若nhược 云vân 正chánh 取thủ 解giải 釋thích 即tức 指chỉ 示thị 義nghĩa 故cố 也dã 若nhược 爾nhĩ 上thượng 之chi 論luận 字tự 更cánh 何hà 以dĩ 為vi 故cố 不bất 應ưng 爾nhĩ 但đãn 是thị 傳truyền 寫tả 誤ngộ 也dã 前tiền 已dĩ 言ngôn 若nhược 此thử 今kim 復phục 云vân 為vi 若nhược 此thử 者giả 此thử 三tam 字tự 殆đãi 不bất 用dụng 也dã 文văn 體thể 不bất 便tiện 又hựu 無vô 別biệt 意ý 若nhược 云vân 為vi 結kết 兩lưỡng 意ý 者giả 文văn 體thể 亦diệc 固cố 不bất 然nhiên 多đa 是thị 後hậu 傳truyền 剩thặng 誤ngộ 此thử 是thị 結kết 前tiền 列liệt 名danh 功công 能năng 高cao 深thâm 已dĩ 爾nhĩ 況huống 顯hiển 解giải 釋thích 力lực 用dụng 利lợi 益ích 愈dũ 更cánh 甚thậm 也dã 。

自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 也dã 謂vị 釋thích 出xuất 前tiền 所sở 況huống 之chi 旨chỉ 趣thú 也dã 又hựu 上thượng 雖tuy 四tứ 意ý 不bất 同đồng 要yếu 且thả 是thị 定định 方phương 便tiện 體thể 用dụng 體thể 用dụng 雖tuy 爾nhĩ 所sở 以dĩ 未vị 明minh 故cố 下hạ 辨biện 釋thích 之chi 也dã 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 雙song 標tiêu 能năng 所sở 二nhị 章chương 次thứ 別biệt 列liệt 能năng 釋thích 章chương 門môn 之chi 名danh 三tam 正chánh 依y 能năng 方phương 以dĩ 解giải 釋thích 又hựu 亦diệc 夫phu 可khả 大đại 為vi 三tam 初sơ 雙song 標tiêu 示thị 其kỳ 要yếu 就tựu 十thập 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 一nhất 列liệt 以dĩ 下hạ 三tam 依y 正chánh 方phương 以dĩ 釋thích 此thử 二nhị 皆giai 可khả 今kim 且thả 依y 次thứ 以dĩ 釋thích 初sơ 言ngôn 雙song 標tiêu 要yếu 者giả 第đệ 三tam 句cú 是thị 橫hoạnh/hoành 要yếu 能năng 攝nhiếp 餘dư 三tam 故cố 十thập 法pháp 是thị 竪thụ 要yếu 攝nhiếp 盡tận 自tự 他tha 會hội 體thể 之chi 能năng 故cố 故cố 是thị 標tiêu 兩lưỡng 要yếu 也dã 所sở 以dĩ 釋thích 但đãn 一nhất 十thập 者giả 盡tận 其kỳ 橫hoạnh/hoành 備bị 故cố 列liệt 四tứ 盡tận 其kỳ 竪thụ 極cực 故cố 須tu 十thập 從tùng 義nghĩa 便tiện 易dị 一nhất 即tức 能năng 四tứ 故cố 但đãn 一nhất 而nhi 必tất 此thử 一nhất 者giả 正chánh 以dĩ 一nhất 即tức 具cụ 四tứ 之chi 所sở 以dĩ 故cố 有hữu 文văn 有hữu 義nghĩa 順thuận 佛Phật 說thuyết 故cố 既ký 必tất 此thử 一nhất 何hà 謂vị 皆giai 妙diệu 有hữu 文văn 有hữu 義nghĩa 義nghĩa 則tắc 皆giai 備bị 文văn 局cục 此thử 一nhất 義nghĩa 者giả 無vô 一nhất 則tắc 已dĩ 有hữu 必tất 具cụ 四tứ 以dĩ 權quyền 是thị 對đối 實thật 之chi 名danh 要yếu 不bất 相tương 離ly 體thể 必tất 雙song 非phi 權quyền 一nhất 既ký 然nhiên 餘dư 三tam 例lệ 爾nhĩ 此thử 固cố 妙diệu 矣hĩ 而nhi 第đệ 三tam 句cú 文văn 義nghĩa 兼kiêm 顯hiển 佛Phật 以dĩ 此thử 故cố 所sở 以dĩ 雙song 歎thán 承thừa 順thuận 此thử 意ý 故cố 從tùng 是thị 矣hĩ 而nhi 必tất 十thập 者giả 數số 之chi 圓viên 也dã 義nghĩa 以dĩ 極cực 也dã 於ư 後hậu 自tự 顯hiển 。

次thứ 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 者giả 橫hoạnh/hoành 竪thụ 之chi 義nghĩa 無vô 限hạn 不bất 有hữu 其kỳ 方phương 安an 能năng 顯hiển 示thị 故cố 須tu 明minh 其kỳ 方phương 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 標tiêu 其kỳ 數số 次thứ 列liệt 其kỳ 名danh 數số 但đãn 八bát 者giả 或hoặc 圓viên 或hoặc 方phương 唯duy 是thị 從tùng 何hà 有hữu 其kỳ 常thường 今kim 義nghĩa 盡tận 於ư 此thử 故cố 但đãn 八bát 也dã 次thứ 列liệt 名danh 者giả 數số 有hữu 其kỳ 自tự 標tiêu 已dĩ 須tu 列liệt 不bất 列liệt 無vô 以dĩ 能năng 釋thích 生sanh 起khởi 明minh 其kỳ 義nghĩa 有hữu 次thứ 類loại 易dị 可khả 記ký 持trì 故cố 解giải 釋thích 正chánh 顯hiển 名danh 下hạ 之chi 義nghĩa 相tướng 狀trạng 今kim 生sanh 解giải 故cố 引dẫn 證chứng 明minh 義nghĩa 有hữu 從tùng 命mạng 生sanh 信tín 故cố 結kết 三tam 正chánh 示thị 方phương 便tiện 體thể 之chi 要yếu 故cố 辨biện 照chiếu 舉cử 所sở 以dĩ 顯hiển 能năng 故cố 諸chư 經kinh 辨biện 通thông 顯hiển 成thành 別biệt 故cố 本bổn 迹tích 正chánh 明minh 名danh 雖tuy 在tại 迹tích 義nghĩa 通thông 本bổn 故cố 又hựu 顯hiển 此thử 經Kinh 方phương 便tiện 永vĩnh 異dị 其kỳ 餘dư 經kinh 故cố 應ưng 知tri 此thử 八bát 共cộng 論luận 於ư 十thập 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 十thập 義nghĩa 前tiền 七thất 迹tích 門môn 第đệ 八bát 本bổn 門môn 從tùng 遠viễn 本bổn 七thất 而nhi 垂thùy 近cận 迹tích 之chi 七thất 開khai 近cận 迹tích 七thất 顯hiển 遠viễn 本bổn 七thất 總tổng 要yếu 而nhi 言ngôn 。 只chỉ 門môn 兩lưỡng 權quyền 顯hiển 二nhị 真chân 實thật 若nhược 自tự 若nhược 他tha 。 總tổng 在tại 其kỳ 中trung 是thị 此thử 經Kinh 方phương 便tiện 之chi 要yếu 義nghĩa 矣hĩ 豈khởi 與dữ 諸chư 經kinh 諸chư 釋thích 同đồng 年niên 而nhi 語ngữ 哉tai 。

次thứ 下hạ 第đệ 三tam 依y 方phương 正chánh 釋thích 即tức 有hữu 八bát 別biệt 初sơ 依y 前tiền 總tổng 標tiêu 之chi 數số 以dĩ 列liệt 十thập 名danh 以dĩ 通thông 從tùng 別biệt 一nhất 一nhất 皆giai 以dĩ 。 方phương 便tiện 貫quán 之chi 此thử 謂vị 豎thụ 論luận 方phương 便tiện 之chi 法Pháp 。 乃nãi 即tức 橫hoạnh/hoành 而nhi 論luận 竪thụ 矣hĩ 一nhất 一nhất 雙song 中trung 皆giai 即tức 具cụ 四tứ 人nhân 即tức 竪thụ 而nhi 仍nhưng 橫hoạnh/hoành 矣hĩ 此thử 中trung 應ưng 三tam 數số 已dĩ 如như 前tiền 次thứ 第đệ 如như 次thứ 而nhi 此thử 名danh 者giả 以dĩ 方phương 便tiện 是thị 自tự 他tha 二nhị 能năng 顯hiển 體thể 用dụng 之chi 物vật 故cố 須tu 此thử 名danh 餘dư 則tắc 非phi 其kỳ 義nghĩa 類loại 故cố 也dã 文văn 有hữu 捉tróc 起khởi 正chánh 列liệt 結kết 也dã 次thứ 次thứ 第đệ 者giả 能năng 所sở 之chi 名danh 也dã 大đại 意ý 亦diệc 如như 前tiền 釋thích 即tức 向hướng 十thập 法pháp 先tiên 後hậu 次thứ 第đệ 之chi 所sở 以dĩ 也dã 三tam 大đại 有hữu 三tam 捉tróc 起khởi 正chánh 明minh 後hậu 總tổng 結kết 也dã 正chánh 中trung 有hữu 十thập 一nhất 。 皆giai 應ưng 先tiên 徵trưng 起khởi 次thứ 釋thích 後hậu 總tổng 結kết 文văn 中trung 但đãn 有hữu 正chánh 釋thích 知tri 之chi 言ngôn 無vô 住trụ 者giả 淨tịnh 名danh 說thuyết 也dã 釋thích 以dĩ 對đối 二nhị 而nhi 言ngôn 理lý 者giả 即tức 真Chân 如Như 實thật 相tướng 。 諸chư 法pháp 極cực 分phần/phân 故cố 名danh 為vi 理lý 此thử 理lý 無vô 偏thiên 定định 住trụ 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 遮già 偏thiên 顯hiển 圓viên 故cố 云vân 無vô 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 即tức 理lý 之chi 事sự 也dã 雖tuy 言ngôn 依y 立lập 義nghĩa 無vô 先tiên 後hậu 非phi 直trực 為vi 一nhất 切thiết 事sự 本bổn 亦diệc 為vi 後hậu 九cửu 而nhi 作tác 本bổn 也dã (# 云vân 云vân )# 具cụ 如như 釋thích 中trung 自tự 顯hiển 直trực 注chú (# 云vân 云vân )# 於ư 開khai 合hợp 章chương 文văn 多đa 錯thác 誤ngộ 正chánh 應ưng 云vân 由do 開khai 漸tiệm 頓đốn 故cố 有hữu 於ư 合hợp 由do 開khai 合hợp 故cố 有hữu 通thông 別biệt 益ích 正chánh 應ưng 如như 此thử 諸chư 本bổn 多đa 誤ngộ 知tri 之chi 。

次thứ 下hạ 是thị 解giải 釋thích 者giả 釋thích 出xuất 十thập 雙song 名danh 義nghĩa 以dĩ 體thể 狀trạng 也dã 於ư 中trung 有hữu 三tam 提đề 起khởi 正chánh 釋thích 結kết 判phán 通thông 別biệt 於ư 次thứ 正chánh 中trung 文văn 有hữu 十thập 初sơ 事sự 理lý 中trung 全toàn 云vân 初sơ 正chánh 釋thích 若nhược 非phi 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 所sở 以dĩ 後hậu 諸chư 所sở 釋thích 並tịnh 直trực 依y 此thử 將tương 求cầu 其kỳ 會hội 有hữu 不bất 可khả 得đắc 今kim 謂vị 此thử 中trung 含hàm 有hữu 多đa 意ý 且thả 大đại 要yếu 者giả 初sơ 釋thích 別biệt 次thứ 釋thích 通thông 別biệt 謂vị 事sự 理lý 通thông 謂vị 方phương 便tiện 二nhị 又hựu 各các 二nhị 謂vị 體thể 次thứ 義nghĩa 次thứ 謂vị 通thông 別biệt 次thứ 下hạ 九cửu 章chương 一nhất 例lệ 皆giai 爾nhĩ 文văn 雖tuy 或hoặc 闕khuyết 義nghĩa 皆giai 須tu 有hữu 宣tuyên 善thiện 詳tường 之chi 初sơ 事sự 理lý 者giả 只chỉ 不bất 思tư 議nghị 妙diệu 二nhị 諦đế 也dã 於ư 此thử 二nhị 中trung 各các 有hữu 體thể 義nghĩa 二nhị 也dã 初sơ 是thị 理lý 體thể 起khởi 信tín 論luận 云vân 無vô 遣khiển 無vô 立lập 名danh 曰viết 真Chân 如Như 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 真Chân 如Như 故cố 此thử 明minh 生sanh 滅diệt 之chi 體thể 一nhất 切thiết 事sự 之chi 理lý 故cố 餘dư 論luận 有hữu 云vân 真chân 實thật 不bất 變biến 名danh 曰viết 真Chân 如Như 淨tịnh 名danh 云vân 不bất 二nhị 不bất 異dị 故cố 名danh 為vi 如như 理lý 是thị 約ước 解giải 真Chân 如Như 就tựu 德đức 用dụng 也dã (# 云vân 云vân )# 本bổn 淨tịnh 等đẳng 者giả 是thị 其kỳ 義nghĩa 也dã 無vô 始thỉ 無vô 性tánh 隨tùy 緣duyên 如như 空không 遍biến 而nhi 無vô 染nhiễm 夫phu 人nhân 經Kinh 云vân 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 故cố 云vân 本bổn 淨tịnh 言ngôn 有hữu 無vô 者giả 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 。 也dã 正chánh 由do 本bổn 淨tịnh 不bất 變biến 故cố 。 名danh 理lý 名danh 實thật 也dã 事sự 是thị 等đẳng 者giả 出xuất 事sự 體thể 也dã 永vĩnh 云vân 等đẳng 取thủ 餘dư 塵trần 及cập 界giới 入nhập 也dã 今kim 謂vị 舉cử 王vương 等đẳng 所sở 及cập 以dĩ 色sắc 五ngũ 類loại 法pháp 中trung 之chi 三tam 聚tụ 也dã 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 逾du 色sắc 心tâm 故cố 二nhị 大đại 經kinh 及cập 以dĩ 大đại 論luận 但đãn 明minh 二nhị 聚tụ 今kim 言ngôn 二nhị 三tam 則tắc 事sự 體thể 盡tận 矣hĩ 然nhiên 此thử 三tam 名danh 通thông 於ư 大đại 小tiểu 其kỳ 名danh 離ly 同đồng 其kỳ 義nghĩa 則tắc 別biệt 小tiểu 無vô 七thất 八bát 但đãn 於ư 六lục 識thức 義nghĩa 立lập 三tam 名danh 謂vị 起khởi 事sự 名danh 心tâm 思tư 量lượng 名danh 意ý 了liễu 別biệt 名danh 識thức 皆giai 第đệ 六lục 也dã 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 體thể 義nghĩa 則tắc 別biệt 如như 論luận 中trung 釋thích 集tập 起khởi 名danh 心tâm 謂vị 第đệ 八bát 識thức 集tập 諸chư 種chủng 子tử 起khởi 現hiện 行hành 故cố 思tư 量lượng 名danh 意ý 謂vị 第đệ 七thất 識thức 恆hằng 審thẩm 思tư 故cố 了liễu 別biệt 名danh 識thức 謂vị 前tiền 六lục 識thức 於ư 六lục 別biệt 境cảnh 分phân 明minh 了liễu 故cố 故cố 入nhập 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 藏tạng 識thức 說thuyết 名danh 心tâm 思tư 量lượng 性tánh 名danh 意ý 能năng 了liễu 諸chư 境cảnh 相tướng 是thị 說thuyết 名danh 為vi 識thức 準chuẩn 瑜du 伽già 論luận 各các 為vi 通thông 別biệt 二nhị 釋thích 論luận 云vân 集tập 起khởi 以dĩ 解giải 心tâm 第đệ 八bát 獨độc 名danh 心tâm 緣duyên 慮lự 以dĩ 解giải 心tâm 八bát 識thức 總tổng 名danh 心tâm 思tư 量lượng 以dĩ 解giải 意ý 第đệ 七thất 獨độc 名danh 意ý 等đẳng 無vô 間gian 以dĩ 解giải 意ý 八bát 識thức 總tổng 名danh 意ý 了liễu 別biệt 以dĩ 解giải 識thức 前tiền 六lục 獨độc 名danh 識thức 了liễu 別biệt 以dĩ 解giải 識thức 八bát 識thức 總tổng 名danh 識thức 各các 能năng 了liễu 別biệt 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 今kim 文văn 既ký 備bị 列liệt 三tam 則tắc 可khả 用dụng 其kỳ 別biệt 釋thích 今kim 謂vị 通thông 亦diệc 何hà 妨phương 有hữu 云vân 等đẳng 無vô 間gian 以dĩ 解giải 意ý 八bát 識thức 總tổng 名danh 意ý 各các 有hữu 前tiền 念niệm 滅diệt 後hậu 念niệm 生sanh 為vi 無vô 間gian 緣duyên 故cố 此thử 且thả 一nhất 往vãng 消tiêu 文văn 略lược 述thuật 如như 是thị 。 非phi 此thử 宗tông 旨chỉ 不bất 在tại 繁phồn 論luận 而nhi 言ngôn 之chi 只chỉ 是thị 無vô 始thỉ 迷mê 理lý 一nhất 切thiết 色sắc 心tâm 法pháp 也dã 依y 論luận 即tức 是thị 一nhất 心tâm 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 法pháp 依y 宗tông 即tức 九cửu 界giới 十thập 如như 法Pháp 也dã 起khởi 淨tịnh 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 也dã 淨tịnh 以dĩ 不bất 淨tịnh 。 即tức 世thế 出xuất 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 業nghiệp 也dã 正chánh 以dĩ 此thử 事sự 起khởi 動động 不bất 定định 所sở 以dĩ 為vi 權quyền 故cố 是thị 釋thích 其kỳ 義nghĩa 也dã 取thủ 要yếu 而nhi 言ngôn 。 即tức 起khởi 信tín 論luận 明minh 一nhất 心tâm 二nhị 門môn 出xuất 其kỳ 二nhị 體thể 釋thích 其kỳ 二nhị 義nghĩa 盡tận 矣hĩ 餘dư 論luận 不bất 及cập 此thử 論luận 融dung 即tức 示thị 及cập 委ủy 述thuật 又hựu 事sự 體thể 義nghĩa 廣quảng 如như 蕩đãng 論luận (# 云vân 云vân )# 下hạ 是thị 釋thích 其kỳ 通thông 者giả 謂vị 何hà 故cố 此thử 二nhị 皆giai 名danh 方phương 便tiện 文văn 中trung 釋thích 此thử 自tự 有hữu 通thông 別biệt 初sơ 明minh 二nhị 能năng 是thị 其kỳ 通thông 也dã 後hậu 但đãn 結kết 事sự 是thị 其kỳ 別biệt 也dã 若nhược 通thông 結kết 者giả 應ưng 云vân 理lý 有hữu 立lập 事sự 之chi 功công 事sự 有hữu 顯hiển 理lý 之chi 用dụng 以dĩ 此thử 皆giai 能năng 故cố 並tịnh 方phương 便tiện 此thử 是thị 雙song 擬nghĩ 稱xưng 歎thán 二nhị 智trí 之chi 意ý 故cố 不bất 可khả 偏thiên 次thứ 別biệt 意ý 者giả 此thử 意ý 遠viễn 矣hĩ 何hà 者giả 當đương 體thể 雖tuy 復phục 互hỗ 相tương 由do 藉tạ 至chí 於ư 今kim 人nhân 顯hiển 了liễu 會hội 於ư 理lý 實thật 者giả 特đặc 賴lại 權quyền 能năng 是thị 故cố 事sự 之chi 方phương 便tiện 獨độc 受thọ 權quyền 稱xưng 稱xưng 歎thán 一nhất 言ngôn 即tức 具cụ 通thông 別biệt 二nhị 意ý 通thông 能năng 顯hiển 體thể 二nhị 俱câu 是thị 權quyền 近cận 能năng 顯hiển 實thật 獨độc 賴lại 於ư 事sự 此thử 意ý 非phi 獨độc 於ư 此thử 一nhất 實thật 即tức 兼kiêm 具cụ 四tứ 何hà 者giả 四tứ 句cú 通thông 是thị 能năng 所sở 故cố 當đương 分phần/phân 近cận 論luận 後hậu 三tam 皆giai 類loại 於ư 初sơ 一nhất 若nhược 無vô 初sơ 一nhất 則tắc 無vô 後hậu 三tam 已dĩ 無vô 事sự 權quyền 何hà 有hữu 理lý 實thật 無vô 。 單đơn 何hà 有hữu 雙song 無vô 二nhị 何hà 有hữu 不bất 二nhị 故cố 初sơ 一nhất 為vi 後hậu 三tam 能năng 本bổn 故cố 初sơ 獨độc 受thọ 權quyền 名danh 此thử 雖tuy 第đệ 三tam 一nhất 半bán 而nhi 即tức 是thị 初sơ 物vật 也dã 故cố 次thứ 第đệ 最tối 以dĩ 當đương 初sơ 正chánh 意ý 復phục 在tại 於ư 此thử 故cố 此thử 一nhất 句cú 即tức 具cụ 四tứ 句cú 非phi 直trực 能năng 顯hiển 一nhất 實thật 亦diệc 即tức 能năng 顯hiển 餘dư 三tam 以dĩ 三tam 皆giai 即tức 理lý 實thật 故cố 非phi 直trực 一nhất 權quyền 能năng 顯hiển 當đương 分phân 之chi 實thật 亦diệc 即tức 能năng 顯hiển 三tam 實thật 故cố 以dĩ 一nhất 與dữ 四tứ 皆giai 是thị 權quyền 故cố 故cố 四tứ 俱câu 是thị 能năng 所sở 通thông 義nghĩa 明minh 矣hĩ 而nhi 意ý 在tại 能năng 別biệt 義nghĩa 又hựu 以dĩ 明minh 矣hĩ 下hạ 九cửu 一nhất 一nhất 皆giai 爾nhĩ 皆giai 有hữu 通thông 別biệt 意ý 故cố 不bất 爾nhĩ 此thử 十thập 章chương 文văn 無vô 以dĩ 能năng 會hội 又hựu 正chánh 應ưng 知tri 前tiền 之chi 通thông 別biệt 即tức 是thị 釋thích 體thể 用dụng 也dã 體thể 即tức 方phương 也dã 用dụng 即tức 便tiện 也dã 即tức 釋thích 方phương 便tiện 二nhị 字tự 也dã 何hà 者giả 方phương 有hữu 其kỳ 四tứ 且thả 言ngôn 其kỳ 一nhất 故cố 一nhất 即tức 具cụ 四tứ 是thị 方phương 即tức 圓viên 備bị 義nghĩa 也dã 名danh 為vi 別biệt 一nhất 而nhi 即tức 具cụ 四tứ 此thử 是thị 方phương 即tức 圓viên 也dã 便tiện 是thị 通thông 也dã 四tứ 皆giai 稱xưng 便tiện 故cố 也dã 而nhi 復phục 通thông 別biệt 者giả 四tứ 物vật 互hỗ 為vi 能năng 所sở 方phương 之chi 與dữ 便tiện 互hỗ 相tương 即tức 也dã 一nhất 者giả 一nhất 即tức 具cụ 四tứ 二nhị 者giả 互hỗ 為vi 能năng 所sở 一nhất 能năng 即tức 二nhị 能năng 一nhất 所sở 即tức 三tam 所sở 二nhị 俱câu 權quyền 能năng 故cố 三tam 俱câu 理lý 實thật 故cố 故cố 此thử 初sơ 一nhất 句cú 即tức 具cụ 四tứ 句cú 別biệt 意ý 在tại 一nhất 能năng 三tam 所sở 故cố 四tứ 通thông 為vi 妙diệu 達đạt 別biệt 意ý 在tại 其kỳ 一nhất 也dã 通thông 則tắc 修tu 性tánh 別biệt 則tắc 專chuyên 約ước 於ư 修tu 通thông 則tắc 修tu 性tánh 互hỗ 論luận 別biệt 則tắc 修tu 一nhất 向hướng 也dã 通thông 則tắc 四tứ 俱câu 方phương 便tiện 別biệt 則tắc 能năng 所sở 各các 定định 以dĩ 此thử 四tứ 一nhất 俱câu 方phương 便tiện 不bất 得đắc 局cục 其kỳ 一nhất 也dã 此thử 前tiền 諸chư 義nghĩa 更cánh 須tu 詳tường 之chi (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 釋thích 理lý 教giáo 此thử 從tùng 能năng 所sở 之chi 詮thuyên 以dĩ 為vi 名danh 也dã 亦diệc 先tiên 別biệt 次thứ 通thông 初sơ 別biệt 理lý 中trung 總tổng 前tiền 等đẳng 者giả 出xuất 體thể 也dã 合hợp 前tiền 事sự 理lý 總tổng 名danh 為vi 理lý 對đối 教giáo 並tịnh 所sở 詮thuyên 故cố 前tiền 別biệt 對đối 事sự 得đắc 名danh 此thử 通thông 謂vị 道Đạo 理lý 也dã 又hựu 舉cử 例lệ 釋thích 疑nghi 真chân 是thị 真chân 實thật 可khả 是thị 諦đế 義nghĩa 俗tục 既ký 非phi 真chân 而nhi 亦diệc 得đắc 稱xưng 為vi 諦đế 故cố 事sự 亦diệc 得đắc 為vi 理lý 通thông 是thị 所sở 詮thuyên 之chi 道Đạo 理lý 如như 俗tục 稱xưng 為vi 諦đế 前tiền 別biệt 對đối 事sự 之chi 理lý 如như 真Chân 諦Đế 也dã 記ký 云vân 舉cử 解giải 例lệ 迷mê 解giải 時thời 俱câu 諦đế 也dã 諸chư 佛Phật 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 也dã 體thể 者giả 履lý 也dã 亦diệc 達đạt 悟ngộ 也dã 謂vị 修tu 行hành 通thông 達đạt 以dĩ 是thị 妙diệu 實thật 之chi 人nhân 修tu 證chứng 之chi 法pháp 故cố 名danh 正chánh 實thật 欲dục 以dĩ 以dĩ 下hạ 是thị 釋thích 權quyền 也dã 亦diệc 有hữu 體thể 義nghĩa 以dĩ 是thị 大đại 悲bi 說thuyết 以dĩ 訓huấn 物vật 之chi 法pháp 即tức 是thị 體thể 也dã 教giáo 即tức 等đẳng 者giả 釋thích 其kỳ 義nghĩa 也dã 教giáo 既ký 從tùng 自tự 以dĩ 後hậu 而nhi 起khởi 故cố 是thị 權quyền 也dã 次thứ 釋thích 通thông 者giả 前tiền 別biệt 即tức 體thể 方phương 秘bí 此thử 通thông 即tức 是thị 用dụng 便tiện 妙diệu 達đạt 義nghĩa 也dã 具cụ 足túc 如như 前tiền 結kết 中trung 一nhất 言ngôn 亦diệc 具cụ 含hàm 二nhị 義nghĩa 體thể 例lệ 易dị 知tri 注chú (# 云vân 云vân )# 者giả 意ý 略lược 如như 向hướng 次thứ 教giáo 行hành 者giả 即tức 教giáo 行hành 方phương 便tiện 也dã 依y 向hướng 說thuyết 教giáo 得đắc 解giải 而nhi 修tu 行hành 從tùng 以dĩ 為vi 名danh 也dã 初sơ 釋thích 別biệt 中trung 先tiên 出xuất 二nhị 體thể 行hành 有hữu 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 行hành 為vi 權quyền 義nghĩa 也dã 非phi 教giáo 無vô 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 教giáo 為vi 實thật 義nghĩa 初sơ 依y 教giáo 即tức 指chỉ 前tiền 所sở 說thuyết 教giáo 法pháp 也dã 求cầu 理lý 之chi 方phương 是thị 其kỳ 行hành 法pháp 此thử 二nhị 即tức 其kỳ 二nhị 物vật 也dã 次thứ 二nhị 義nghĩa 中trung 行hành 淺thiển 深thâm 者giả 師sư 云vân 即tức 圓viên 漸tiệm 也dã 然nhiên 教giáo 是thị 極cực 聖thánh 所sở 說thuyết 一nhất 說thuyết 便tiện 定định 行hành 屬thuộc 行hành 人nhân 則tắc 修tu 行hành 進tiến 趣thú 不bất 定định 故cố 是thị 二nhị 義nghĩa 所sở 知tri 非phi 教giáo 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 通thông 也dã 文văn 有hữu 三tam 句cú 初sơ 二nhị 通thông 後hậu 一nhất 別biệt 仍nhưng 含hàm 通thông 義nghĩa 初sơ 通thông 中trung 文văn 且thả 各các 二nhị 義nghĩa 即tức 通thông 具cụ 四tứ 也dã 此thử 即tức 體thể 方phương 圓viên 也dã 後hậu 一nhất 句cú 即tức 別biệt 修tu 用dụng 便tiện 妙diệu 義nghĩa 也dã 準chuẩn 前tiền 所sở 知tri 直trực 注chú 云vân 云vân 。

次thứ 釋thích 縛phược 脫thoát 直trực 就tựu 行hành 上thượng 以dĩ 論luận 二nhị 也dã 云vân 云vân 初sơ 釋thích 別biệt 中trung 違vi 理lý 之chi 行hành 即tức 乖quai 諦đế 實thật 乃nãi 九cửu 界giới 也dã 是thị 其kỳ 縛phược 之chi 法pháp 也dã 老lão 子tử 有hữu 為vi 學học 為vi 道đạo 為vi 修tu 也dã 今kim 即tức 修tu 行hành 亦diệc 起khởi 也dã 六lục 即tức 舊cựu 違vi 三tam 即tức 新tân 違vi 也dã 縛phược 是thị 等đẳng 者giả 釋thích 其kỳ 義nghĩa 也dã 下hạ 釋thích 其kỳ 實thật 為vi 行hành 等đẳng 者giả 脫thoát 之chi 體thể 也dã 謂vị 任nhậm 妙diệu 道đạo 也dã 解giải 即tức 離ly 縛phược 是thị 其kỳ 脫thoát 也dã 解giải 冥minh 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 也dã 次thứ 釋thích 通thông 用dụng 文văn 略lược 但đãn 有hữu 二nhị 句cú 初sơ 一nhất 對đối 通thông 之chi 言ngôn 即tức 含hàm 二nhị 義nghĩa 準chuẩn 例lệ 亦diệc 應ưng 非phi 脫thoát 無vô 由do 有hữu 縛phược 何hà 者giả 理lý 絕tuyệt 為vi 緣duyên 故cố 是thị 非phi 脫thoát 無vô 由do 縛phược 也dã 知tri 非phi 求cầu 離ly 故cố 求cầu 脫thoát 也dã 故cố 並tịnh 能năng 然nhiên 也dã 此thử 上thượng 是thị 通thông 下hạ 一nhất 句cú 別biệt 又hựu 舉cử 類loại 顯hiển 屍thi 喻dụ 縛phược 權quyền 也dã 海hải 所sở 離ly 縛phược 也dã 岸ngạn 所sở 到đáo 脫thoát 也dã 又hựu 出xuất 大đại 經kinh 以dĩ 有hữu 此thử 二nhị 能năng 是thị 故cố 稱xưng 歎thán 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 。

次thứ 釋thích 因nhân 果quả 即tức 以dĩ 二nhị 字tự 為vi 權quyền 實thật 也dã 此thử 唯duy 約ước 順thuận 行hành 論luận 此thử 二nhị 也dã 順thuận 行hành 未vị 極cực 為vi 因nhân 極cực 已dĩ 為vi 果quả 仍nhưng 有hữu 通thông 義nghĩa 如như 文văn 所sở 釋thích 初sơ 義nghĩa 別biệt 中trung 二nhị 體thể 寄ký 在tại 以dĩ 明minh 故cố 直trực 釋thích 其kỳ 二nhị 義nghĩa 言ngôn 蹔tạm 用dụng 者giả 正chánh 為vi 果quả 故cố 言ngôn 尅khắc 終chung 者giả 尅khắc 果quả 遂toại 也dã 謂vị 因nhân 遂toại 致trí 極cực 也dã 無vô 果quả 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 通thông 用dụng 也dã 初sơ 通thông 明minh 二nhị 能năng 是thị 以dĩ 以dĩ 下hạ 別biệt 明minh 因nhân 也dã 初sơ 通thông 以dĩ 是thị 故cố 二nhị 並tịnh 能năng 亦diệc 莫mạc 非phi 便tiện 此thử 一nhất 即tức 四tứ 並tịnh 皆giai 爾nhĩ 也dã 是thị 以dĩ 下hạ 是thị 明minh 其kỳ 別biệt 仍nhưng 先tiên 借tá 次thứ 第đệ 義nghĩa 以dĩ 顯hiển 義nghĩa 亦diệc 通thông 三tam 文văn 是thị 別biệt 也dã 若nhược 就tựu 圓viên 者giả 初sơ 修tu 三tam 萬vạn 行hạnh 為vi 因nhân 得đắc 入nhập 分phần/phân 真chân 三tam 智trí 萬vạn 德đức 為vi 果quả 此thử 即tức 兼kiêm 顯hiển 前tiền 二nhị 體thể 也dã 若nhược 非phi 以dĩ 下hạ 結kết 別biệt 之chi 能năng 兼kiêm 成thành 通thông 義nghĩa 可khả 知tri 。

次thứ 釋thích 體thể 用dụng 上thượng 五ngũ 是thị 自tự 行hành 因nhân 果quả 下hạ 五ngũ 是thị 明minh 化hóa 他tha 能năng 所sở 初sơ 別biệt 體thể 中trung 初sơ 通thông 標tiêu 定định 其kỳ 體thể 體thể 即tức 以dĩ 下hạ 次thứ 別biệt 釋thích 出xuất 其kỳ 體thể 及cập 義nghĩa 初sơ 中trung 先tiên 牒điệp 因nhân 果quả 次thứ 正chánh 標tiêu 示thị 其kỳ 體thể 言ngôn 入nhập 住trụ 者giả 約ước 通thông 以dĩ 說thuyết 即tức 分phần/phân 果quả 也dã 此thử 果quả 即tức 是thị 得đắc 其kỳ 本bổn 有hữu 體thể 也dã 體thể 即tức 所sở 依y 之chi 質chất 如như 人nhân 身thân 爾nhĩ 用dụng 即tức 業nghiệp 用dụng 也dã 利lợi 他tha 之chi 業nghiệp 用dụng 也dã 依y 自tự 得đắc 體thể 起khởi 用dụng 利lợi 他tha 二nhị 不bất 相tương 離ly 故cố 。 云vân 體thể 用dụng 下hạ 是thị 別biệt 釋thích 初sơ 即tức 實thật 相tướng 即tức 實thật 體thể 也dã 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 即tức 實thật 義nghĩa 也dã 以dĩ 故cố 為vi 實thật 應ưng 知tri 此thử 體thể 是thị 修tu 得đắc 物vật 通thông 於ư 事sự 理lý 不bất 同đồng 玄huyền 義nghĩa 五ngũ 重trọng/trùng 中trung 體thể 而nhi 言ngôn 實thật 相tướng 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 境cảnh 智trí 理lý 事sự 冥minh 一nhất 故cố 也dã 施thí 為vi 建kiến 立lập 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 而nhi 亦diệc 不bất 出xuất 三tam 密mật 隨tùy 機cơ 漸tiệm 頓đốn 諸chư 化hóa 之chi 事sự 此thử 即tức 用dụng 之chi 體thể 也dã 差sai 降giáng/hàng 等đẳng 是thị 用dụng 之chi 義nghĩa 也dã 下hạ 一nhất 句cú 合hợp 喻dụ 於ư 亦diệc 體thể 用dụng 起khởi 後hậu 通thông 釋thích 便tiện 之chi 義nghĩa 也dã 。

非phi 地địa 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 通thông 即tức 便tiện 妙diệu 也dã 初sơ 通thông 尋tầm 流lưu 下hạ 別biệt 有hữu 喻dụ 合hợp 結kết 結kết 中trung 含hàm 二nhị 例lệ 亦diệc 可khả 知tri 應ưng 知tri 通thông 中trung 方phương 便tiện 相tương/tướng 即tức 別biệt 中trung 方phương 便tiện 各các 定định 能năng 所sở 別biệt 故cố 前tiền 後hậu 準chuẩn 知tri 次thứ 漸tiệm 頓đốn 者giả 亦diệc 即tức 以dĩ 二nhị 字tự 為vi 此thử 二nhị 也dã 此thử 即tức 用dụng 中trung 法pháp 之chi 相tướng 也dã 初sơ 別biệt 體thể 中trung 先tiên 明minh 其kỳ 通thông 次thứ 簡giản 顯hiển 別biệt 通thông 謂vị 自tự 他tha 俱câu 二nhị 別biệt 明minh 化hóa 他tha 二nhị 也dã 記ký 云vân 化hóa 他tha 起khởi 用dụng 義nghĩa 兼kiêm 權quyền 實thật 並tịnh 體thể 內nội 權quyền 為vi 此thử 利lợi 他tha 權quyền 實thật 法pháp 也dã 永vĩnh 云vân 自tự 行hành 用dụng 圓viên 為vi 頓đốn 七thất 方phương 便tiện 為vi 漸tiệm 化hóa 他tha 雖tuy 用dụng 自tự 行hành 法pháp 約ước 五ngũ 味vị 明minh 圓viên 為vi 頓đốn 三tam 教giáo 人nhân 天thiên 為vi 漸tiệm 定định 云vân 自tự 行hành 因nhân 果quả 一nhất 雙song 因nhân 從tùng 七thất 方phương 便tiện 來lai 入nhập 圓viên 果quả 名danh 漸tiệm 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 至chí 初sơ 住trụ 名danh 為vi 頓đốn 也dã 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 漸tiệm 頓đốn 部bộ 中trung 俱câu 有hữu 實thật 有hữu 權quyền 故cố 記ký 云vân 兼kiêm 也dã 今kim 謂vị 此thử 一nhất 科khoa 體thể 義nghĩa 合hợp 論luận 並tịnh 談đàm 法pháp 華hoa 以dĩ 前tiền 不bất 得đắc 即tức 言ngôn 五ngũ 味vị 若nhược 時thời 若nhược 法pháp 皆giai 不bất 出xuất 於ư 四tứ 也dã 謂vị 四tứ 時thời 四tứ 教giáo 也dã 漸tiệm 法pháp 即tức 三tam 教giáo 歷lịch 四tứ 時thời 故cố 名danh 漸tiệm 以dĩ 漸tiệm 故cố 即tức 是thị 權quyền 體thể 之chi 與dữ 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 圓viên 即tức 是thị 頓đốn 以dĩ 圓viên 頓đốn 故cố 故cố 即tức 是thị 實thật 此thử 亦diệc 體thể 義nghĩa 斯tư 在tại 矣hĩ 此thử 並tịnh 通thông 論luận 昔tích 日nhật 未vị 涉thiệp 今kim 教giáo 此thử 則tắc 方phương 圓viên 猶do 自tự 各các 定định 未vị 相tương/tướng 即tức 也dã 正chánh 當đương 前tiền 文văn 用dụng 法pháp 義nghĩa 也dã 。

若nhược 非phi 以dĩ 下hạ 次thứ 釋thích 便tiện 義nghĩa 此thử 中trung 但đãn 別biệt 而nhi 無vô 通thông 者giả 一nhất 往vãng 且thả 以dĩ 在tại 昔tích 未vị 融dung 後hậu 無vô 通thông 義nghĩa 若nhược 以dĩ 道Đạo 理lý 文văn 雖tuy 闕khuyết 義nghĩa 不bất 無vô 何hà 者giả 且thả 如như 前tiền 釋thích 昔tích 圓viên 亦diệc 名danh 秘bí 妙diệu 故cố 不bất 無vô 也dã 即tức 謂vị 非phi 頓đốn 無vô 以dĩ 施thí 漸tiệm 非phi 漸tiệm 無vô 以dĩ 會hội 頓đốn 俱câu 有hữu 其kỳ 能năng 故cố 皆giai 是thị 便tiện 然nhiên 要yếu 由do 先tiên 漸tiệm 後hậu 方phương 致trí 會hội 故cố 也dã 以dĩ 文văn 貫quán 之chi 皆giai 具cụ 二nhị 義nghĩa 云vân 云vân 次thứ 開khai 合hợp 者giả 正chánh 當đương 今kim 經kinh 開khai 會hội 合hợp 前tiền 漸tiệm 頓đốn 二nhị 也dã 初sơ 釋thích 方phương 中trung 此thử 無vô 別biệt 體thể 只chỉ 仍nhưng 前tiền 法pháp 故cố 直trực 釋thích 其kỳ 名danh 義nghĩa 自tự 不bất 合hợp 者giả 記ký 云vân 藏tạng 通thông 兩lưỡng 教giáo 不bất 癈phế 小tiểu 故cố 不bất 合hợp 頓đốn 者giả 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 不bất 入nhập 實thật 故cố 定định 不bất 許hứa 此thử 釋thích 故cố 云vân 今kim 謂vị 非phi 不bất 癈phế 小tiểu 亦diệc 未vị 癈phế 大đại 非phi 菩Bồ 薩Tát 獨độc 不bất 入nhập 實thật 小tiểu 亦diệc 未vị 入nhập 故cố 不bất 可khả 偏thiên 說thuyết 今kim 謂vị 記ký 但đãn 互hỗ 舉cử 何hà 為vi 執chấp 文văn 而nhi 棄khí 其kỳ 義nghĩa 此thử 義nghĩa 具cụ 於ư 玄huyền 義nghĩa 未vị 暇hạ 尋tầm 會hội 今kim 謂vị 昔tích 日nhật 三tam 二nhị 並tịnh 存tồn 故cố 自tự 不bất 合hợp 既ký 未vị 會hội 圓viên 故cố 不bất 合hợp 頓đốn 只chỉ 以dĩ 不bất 合hợp 故cố 名danh 為vi 權quyền 下hạ 明minh 實thật 者giả 正chánh 由do 已dĩ 極cực 故cố 合hợp 以dĩ 合hợp 故cố 實thật 反phản 顯hiển 上thượng 昔tích 未vị 極cực 故cố 為vi 權quyền 也dã 昔tích 以dĩ 形hình 漸tiệm 今kim 以dĩ 會hội 漸tiệm 名danh 頓đốn 而nhi 言ngôn 合hợp 者giả 義nghĩa 則tắc 可khả 通thông 正chánh 可khả 為vi 今kim 也dã 以dĩ 對đối 上thượng 昔tích 故cố 也dã 由do 開khai 以dĩ 下hạ 釋thích 便tiện 義nghĩa 也dã 文văn 略lược 但đãn 列liệt 別biệt 一nhất 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 次thứ 通thông 別biệt 者giả 此thử 謂vị 二nhị 種chủng 所sở 利lợi 益ích 也dã 前tiền 三tam 初sơ 一nhất 通thông 談đàm 能năng 化hóa 所sở 以dĩ 次thứ 二nhị 正chánh 論luận 所sở 化hóa 相tướng 狀trạng 此thử 下hạ 二nhị 義nghĩa 是thị 明minh 所sở 化hóa 之chi 利lợi 益ích 也dã 亦diệc 即tức 二nhị 字tự 為vi 權quyền 實thật 也dã 初sơ 別biệt 方phương 中trung 先tiên 二nhị 法pháp 義nghĩa 文văn 但đãn 二nhị 法pháp 兼kiêm 即tức 顯hiển 義nghĩa 以dĩ 此thử 二nhị 故cố 故cố 即tức 權quyền 實thật 義nghĩa 也dã 記ký 云vân 漸tiệm 頓đốn 門môn 中trung 雖tuy 有hữu 半bán 教giáo 半bán 在tại 漸tiệm 初sơ 今kim 半bán 通thông 後hậu 定định 云vân 今kim 通thông 取thủ 方Phương 等Đẳng 也dã 全toàn 云vân 通thông 二Nhị 乘Thừa 也dã 今kim 謂vị 通thông 即tức 前tiền 開khai 別biệt 即tức 前tiền 合hợp 何hà 故cố 通thông 益ích 但đãn 半bán 或hoặc 可khả 別biệt 即tức 通thông 收thu 今kim 昔tích 圓viên 頓đốn 故cố 也dã 若nhược 爾nhĩ 通thông 卻khước 成thành 別biệt 別biệt 在tại 昔tích 故cố 別biệt 卻khước 是thị 通thông 通thông 今kim 昔tích 故cố 今kim 謂vị 或hoặc 通thông 謂vị 昔tích 通thông 半bán 滿mãn 之chi 益ích 別biệt 則tắc 唯duy 今kim 滿mãn 常thường 益ích 也dã 文văn 約ước 今kim 昔tích 相tương 對đối 以dĩ 說thuyết 故cố 通thông 但đãn 舉cử 一nhất 邊biên 也dã 又hựu 半bán 字tự 之chi 言ngôn 亦diệc 有hữu 通thông 別biệt 如như 玄huyền 義nghĩa 委ủy 明minh 此thử 且thả 大đại 判phán 當đương 須tu 會hội 之chi 。

然nhiên 常thường 以dĩ 下hạ 更cánh 釋thích 成thành 前tiền 通thông 半bán 之chi 義nghĩa 謂vị 亦diệc 應ưng 常thường 實thật 何hà 須tu 無vô 常thường 故cố 釋thích 之chi 云vân 爾nhĩ 喜hỷ 字tự 應ưng 去khứ 聲thanh 呼hô 謂vị 好hiếu 樂nhạo 也dã 正chánh 作tác 憘hỉ 亦diệc 作tác 喜hỷ 也dã 若nhược 無vô 以dĩ 下hạ 釋thích 通thông 便tiện 也dã 亦diệc 但đãn 別biệt 而nhi 略lược 通thông 例lệ 可khả 知tri 也dã 次thứ 四tứ 悉tất 者giả 此thử 即tức 辨biện 向hướng 通thông 別biệt 二nhị 種chủng 利lợi 益ích 之chi 法pháp 相tướng 也dã 初sơ 釋thích 方phương 中trung 三tam 一nhất 即tức 二nhị 體thể 也dã 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 即tức 二nhị 義nghĩa 也dã 昔tích 就tựu 當đương 分phần/phân 亦diệc 一nhất 望vọng 圓viên 故cố 但đãn 三tam 圓viên 亦diệc 有hữu 三tam 對đối 昔tích 同đồng 一nhất 事sự 理lý 融dung 故cố 如như 大đại 論luận 說thuyết 若nhược 昔tích 圓viên 一nhất 與dữ 今kim 相tương 待đãi 圓viên 同đồng 可khả 知tri 通thông 別biệt 二nhị 益ích 欲dục 識thức 其kỳ 物vật 即tức 此thử 四tứ 也dã 三tam 並tịnh 世thế 間gian 並tịnh 事sự 何hà 以dĩ 異dị 者giả 總tổng 別biệt 異dị 也dã 故cố 四tứ 只chỉ 是thị 二nhị 義nghĩa 初sơ 三tam 世thế 俗tục 之chi 總tổng 別biệt 上thượng 文văn 釋thích 判phán 或hoặc 猶do 疑nghi 者giả 請thỉnh 觀quán 此thử 文văn 所sở 以dĩ 無vô 或hoặc 次thứ 釋thích 便tiện 中trung 且thả 略lược 直trực 明minh 別biệt 義nghĩa 必tất 須tu 具cụ 二nhị 通thông 則tắc 當đương 分phần/phân 相tương/tướng 由do 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 別biệt 則tắc 一nhất 定định 不bất 得đắc 互hỗ 為vi 能năng 所sở 此thử 謂vị 初sơ 是thị 法pháp 次thứ 約ước 人nhân 法pháp 約ước 法pháp 當đương 分phần/phân 互hỗ 為vi 人nhân 法pháp 則tắc 一nhất 向hướng 也dã 前tiền 九cửu 皆giai 爾nhĩ 次thứ 結kết 會hội 者giả 正chánh 以dĩ 此thử 通thông 別biệt 二nhị 義nghĩa 是thị 故cố 發phát 首thủ 而nhi 稱xưng 歎thán 也dã 前tiền 準chuẩn 經kinh 文văn 數số 言ngôn 慇ân 懃cần 此thử 略lược 但đãn 言ngôn 稱xưng 歎thán 何hà 者giả 是thị 其kỳ 。 狀trạng 者giả 最tối 初sơ 一nhất 段đoạn 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 寄ký 言ngôn 絕tuyệt 言ngôn 諸chư 佛Phật 釋thích 尊tôn 若nhược 歎thán 若nhược 釋thích 若nhược 結kết 只chỉ 是thị 二nhị 智trí 及cập 此thử 通thông 別biệt 二nhị 意ý 故cố 即tức 慇ân 懃cần 稱xưng 歎thán 之chi 相tướng 狀trạng 矣hĩ 然nhiên 上thượng 來lai 所sở 釋thích 十thập 番phiên 不bất 同đồng 要yếu 不bất 出xuất 於ư 方phương 便tiện 二nhị 義nghĩa 然nhiên 一nhất 句cú 即tức 一nhất 方phương 一nhất 句cú 即tức 四tứ 句cú 一nhất 方phương 即tức 四tứ 方phương 一nhất 句cú 一nhất 方phương 一nhất 十thập 即tức 四tứ 句cú 四tứ 方phương 四tứ 十thập 也dã 方phương 既ký 如như 是thị 便tiện 亦diệc 如như 之chi 然nhiên 通thông 別biệt 相tướng 從tùng 一nhất 即tức 四tứ 四tứ 即tức 一nhất 一nhất 十thập 即tức 四tứ 十thập 四tứ 十thập 即tức 一nhất 十thập 方phương 即tức 便tiện 便tiện 即tức 方phương 不bất 二nhị 而nhi 無vô 不bất 二nhị 此thử 之chi 謂vị 妙diệu 能năng 也dã 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 不bất 可khả 文văn 具cụ 。

云vân 云vân 下hạ 是thị 第đệ 三tam 總tổng 結kết 簡giản 通thông 以dĩ 彰chương 妙diệu 也dã 記ký 云vân 下hạ 是thị 結kết 示thị 方phương 法pháp 言ngôn 四tứ 句cú 者giả 相tương 破phá 等đẳng 四tứ 具cụ 如như 前tiền 釋thích 更cánh 有hữu 多đa 異dị 解giải 不bất 能năng 具cụ 述thuật 今kim 謂vị 前tiền 略lược 釋thích 中trung 初sơ 三tam 番phiên 正chánh 略lược 釋thích 次thứ 三tam 番phiên 通thông 料liệu 簡giản 前tiền 三tam 此thử 即tức 前tiền 第đệ 三tam 用dụng 秘bí 妙diệu 義nghĩa 通thông 料liệu 簡giản 前tiền 三tam 略lược 釋thích 之chi 意ý 也dã 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 向hướng 釋thích 意ý 雖tuy 別biệt 而nhi 義nghĩa 猶do 通thông 故cố 今kim 廣quảng 正chánh 釋thích 竟cánh 而nhi 用dụng 此thử 義nghĩa 以dĩ 簡giản 顯hiển 之chi 正chánh 明minh 方phương 便tiện 皆giai 即tức 秘bí 妙diệu 故cố 也dã 前tiền 料liệu 簡giản 秘bí 妙diệu 中trung 初sơ 約ước 四tứ 句cú 明minh 三tam 次thứ 結kết 四tứ 三tam 簡giản 顯hiển 二nhị 三tam 引dẫn 顯hiển 一nhất 句cú 明minh 同đồng 妙diệu 今kim 此thử 文văn 即tức 前tiền 初sơ 次thứ 二nhị 意ý 也dã 明minh 此thử 權quyền 實thật 之chi 義nghĩa 通thông 破phá 修tu 即tức 破phá 修tu 二nhị 義nghĩa 是thị 昔tích 相tương/tướng 即tức 在tại 今kim 謂vị 若nhược 破phá 若nhược 修tu 並tịnh 顯hiển 露lộ 開khai 會hội 莫mạc 非phi 秘bí 妙diệu 之chi 物vật 也dã 云vân 云vân 。

次thứ 引dẫn 證chứng 者giả 引dẫn 佛Phật 所sở 說thuyết 證chứng 成thành 前tiền 之chi 所sở 釋thích 明minh 義nghĩa 有hữu 所sở 從tùng 皆giai 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。 可khả 信tín 而nhi 無vô 惑hoặc 矣hĩ 前tiền 列liệt 四tứ 句cú 已dĩ 引dẫn 文văn 云vân 以dĩ 示thị 即tức 以dĩ 示thị 四tứ 義nghĩa 之chi 所sở 從tùng 也dã 今kim 此thử 引dẫn 文văn 是thị 示thị 十thập 義nghĩa 有hữu 所sở 憑bằng 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 示thị 通thông 從tùng 別biệt 不bất 如như 以dĩ 下hạ 次thứ 正chánh 引dẫn 也dã 示thị 通thông 有hữu 二nhị 通thông 一nhất 切thiết 教giáo 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 法pháp 者giả 如như 前tiền 心tâm 意ý 識thức 等đẳng 。 是thị 也dã 即tức 通thông 一nhất 切thiết 能năng 所sở 詮thuyên 也dã 雖tuy 多đa 亦diệc 不bất 出xuất 於ư 漸tiệm 頓đốn 開khai 合hợp 如như 前tiền 此thử 即tức 二nhị 諦đế 二nhị 智trí 若nhược 有hữu 不bất 明minh 此thử 者giả 則tắc 非phi 佛Phật 法Pháp 故cố 通thông 一nhất 切thiết 亘tuyên 亦diệc 通thông 度độ 也dã 且thả 引dẫn 今kim 者giả 簡giản 二nhị 且thả 從tùng 一nhất 也dã 引dẫn 今kim 不bất 引dẫn 餘dư 且thả 教giáo 不bất 論luận 法pháp 也dã 又hựu 別biệt 顯hiển 此thử 妙diệu 也dã 然nhiên 者giả 從tùng 正chánh 要yếu 也dã 。

次thứ 正chánh 引dẫn 中trung 二nhị 初sơ 經kinh 後hậu 論luận 以dĩ 是thị 當đương 經kinh 論luận 故cố 經kinh 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 通thông 一nhất 部bộ 次thứ 別biệt 當đương 品phẩm 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 正chánh 明minh 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 說thuyết 統thống 一nhất 部bộ 故cố 的đích 示thị 其kỳ 名danh 體thể 顯hiển 所sở 從tùng 立lập 故cố 初sơ 中trung 文văn 有hữu 十thập 三tam 義nghĩa 只chỉ 證chứng 十thập 初sơ 事sự 理lý 中trung 先tiên 引dẫn 次thứ 對đối 所sở 引dẫn 文văn 略lược 猶do 難nan 得đắc 意ý 應ưng 從tùng 如Như 來Lai 如như 實thật 知tri 見kiến 。 向hướng 下hạ 方phương 可khả 會hội 也dã 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 色sắc 心tâm 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 故cố 皆giai 是thị 事sự 佛Phật 見kiến 真chân 空không 無vô 相tướng 不bất 用dụng 世thế 間gian 。 故cố 不bất 如như 也dã 以dĩ 理lý 教giáo 中trung 即tức 事sự 理lý 應ưng 為vi 理lý 也dã 文văn 自tự 分phân 明minh 為vi 緣duyên 而nhi 說thuyết 而nhi 說thuyết 此thử 理lý 故cố 即tức 教giáo 也dã 次thứ 教giáo 行hành 中trung 連liên 引dẫn 四tứ 文văn 初sơ 一nhất 證chứng 教giáo 行hành 次thứ 三tam 單đơn 證chứng 行hành 正chánh 是thị 釋thích 前tiền 善thiện 行hành 義nghĩa 也dã 聞văn 經Kinh 證chứng 教giáo 善thiện 行hành 證chứng 行hành 由do 聞văn 此thử 經Kinh 起khởi 行hành 故cố 是thị 善thiện 行hành 即tức 妙diệu 行hạnh 也dã 次thứ 明minh 能năng 達đạt 權quyền 行hành 即tức 實thật 行hạnh 絕tuyệt 待đãi 行hành 也dã 次thứ 言ngôn 行hạnh 道đạo 已dĩ 者giả 此thử 攝nhiếp 前tiền 文văn 即tức 行hành 大đại 涅Niết 槃Bàn 如Như 來Lai 行hành 也dã 亦diệc 即tức 安an 樂lạc 行hành 也dã 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 通thông 於ư 教giáo 行hành 已dĩ 依y 教giáo 行hàng 行hàng 故cố 名danh 因nhân 緣duyên 言ngôn 通thông 意ý 別biệt 此thử 明minh 即tức 能năng 修tu 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 也dã 又hựu 初sơ 善thiện 行hành 總tổng 舉cử 三tam 行hành 次thứ 謂vị 達đạt 權quyền 即tức 實thật 也dã 後hậu 既ký 因nhân 緣duyên 種chủng 種chủng 達đạt 實thật 即tức 權quyền 行hành 中trung 間gian 依y 寂tịch 滅diệt 而nhi 起khởi 即tức 中trung 道Đạo 行hạnh 云vân 云vân 又hựu 初sơ 即tức 流lưu 通thông 次thứ 二nhị 即tức 正chánh 說thuyết 後hậu 一nhất 即tức 序tự 也dã 云vân 云vân 所sở 以dĩ 此thử 證chứng 廣quảng 者giả 正chánh 要yếu 故cố 也dã 次thứ 縛phược 脫thoát 中trung 未vị 得đắc 一nhất 切thiết 故cố 脫thoát 仍nhưng 縛phược 妙diệu 達đạt 此thử 縛phược 即tức 一nhất 切thiết 脫thoát 盡tận 行hành 道Đạo 法pháp 是thị 因nhân 證chứng 因nhân 也dã 下hạ 是thị 證chứng 果Quả 佛Phật 眼nhãn 證chứng 體thể 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 觀quán 見kiến 證chứng 用dụng 用dụng 之chi 本bổn 也dã 次thứ 證chứng 漸tiệm 頓đốn 文văn 自tự 分phân 明minh 易dị 知tri 故cố 但đãn 注chú 云vân 云vân 次thứ 證chứng 開khai 合hợp 初sơ 迷mê 開khai 也dã 後hậu 時thời 即tức 合hợp 也dã 正chánh 由do 退thoái 大đại 下hạ 劣liệt 故cố 釋thích 頓đốn 而nhi 開khai 漸tiệm 後hậu 漸tiệm 通thông 泰thái 所sở 以dĩ 合hợp 也dã 息tức 化hóa 通thông 益ích 後hậu 引dẫn 別biệt 也dã 次thứ 證chứng 四tứ 悉tất 欲dục 即tức 世thế 界giới 界giới 通thông 言ngôn 果quả 樂nhạo 欲dục 別biệt 語ngữ 習tập 因nhân 性tánh 即tức 為vi 人nhân 行hành 即tức 對đối 治trị 文văn 闕khuyết 行hành 字tự 憶ức 想tưởng 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 如như 後hậu 文văn 釋thích 即tức 證chứng 成thành 二nhị 種chủng 利lợi 益ích 差sai 別biệt 。 之chi 體thể 狀trạng 也dã 即tức 依y 此thử 十thập 文văn 立lập 前tiền 之chi 十thập 義nghĩa 也dã 此thử 通thông 以dĩ 下hạ 次thứ 別biệt 一nhất 品phẩm 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 結kết 通thông 標tiêu 列liệt 次thứ 正chánh 引dẫn 三tam 總tổng 結kết 示thị 初sơ 別biệt 意ý 略lược 已dĩ 如như 前tiền 言ngôn 雖tuy 不bất 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 至chí 聖thánh 當đương 時thời 稱xưng 歎thán 故cố 與dữ 解giải 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 有hữu 異dị 但đãn 取thủ 文văn 義nghĩa 足túc 也dã 依y 經kinh 次thứ 第đệ 引dẫn 證chứng 於ư 今kim 成thành 不bất 次thứ 第đệ 何hà 不bất 依y 今kim 次thứ 第đệ 而nhi 引dẫn 經kinh 文văn 將tương 明minh 經kinh 中trung 初sơ 稱xưng 歎thán 文văn 即tức 具cụ 足túc 稱xưng 歎thán 十thập 種chủng 二nhị 智trí 從tùng 以dĩ 題đề 品phẩm 故cố 也dã 中trung 唯duy 一nhất 句cú 簡giản 取thủ 廣quảng 開khai 顯hiển 文văn 餘dư 並tịnh 依y 初sơ 稱xưng 歎thán 文văn 次thứ 第đệ 也dã 初sơ 證chứng 第đệ 二nhị 先tiên 雙song 引dẫn 二nhị 文văn 次thứ 列liệt 屬thuộc 對đối 二nhị 義nghĩa 三tam 總tổng 結kết 也dã 初sơ 者giả 此thử 正chánh 指chỉ 事sự 理lý 權quyền 實thật 而nhi 加gia 以dĩ 境cảnh 智trí 並tịnh 所sở 證chứng 故cố 事sự 理lý 即tức 境cảnh 對đối 此thử 境cảnh 故cố 有hữu 智trí 即tức 二nhị 諦đế 二nhị 智trí 也dã 阿a 含hàm 即tức 教giáo 新tân 云vân 淨tịnh 教giáo 或hoặc 直trực 云vân 教giáo 故cố 即tức 此thử 二nhị 義nghĩa 也dã 次thứ 即tức 證chứng 第đệ 四tứ 也dã 此thử 未vị 開khai 會hội 不bất 能năng 解giải 入nhập 故cố 即tức 縛phược 若nhược 開khai 會hội 即tức 縛phược 而nhi 脫thoát 又hựu 今kim 門môn 難nan 解giải 難nan 入nhập 。 即tức 是thị 脫thoát 之chi 體thể 也dã 一nhất 切thiết 不bất 知tri 故cố 即tức 縛phược 也dã 故cố 即tức 二nhị 也dã 次thứ 證chứng 第đệ 三tam 近cận 佛Phật 聞văn 教giáo 即tức 證chứng 教giáo 盡tận 行hành 證chứng 行hành 解giải 行hành 兼kiêm 備bị 故cố 名danh 稱xưng 普phổ 聞văn 。 次thứ 證chứng 第đệ 六lục 成thành 就tựu 妙diệu 法Pháp 是thị 體thể 隨tùy 宜nghi 等đẳng 用dụng 故cố 即tức 此thử 二nhị 義nghĩa 也dã 有hữu 云vân 快khoái 妙diệu 事sự 心tâm 及cập 無vô 上thượng 證chứng 體thể 入nhập 深thâm 證chứng 用dụng 文văn 云vân 微vi 妙diệu 事sự 者giả 傳truyền 寫tả 之chi 謬mậu 今kim 謂vị 論luận 文văn 亦diệc 無vô 心tâm 字tự 諸chư 解giải 皆giai 置trí 心tâm 字tự 亦diệc 謬mậu 也dã 入nhập 深thâm 者giả 名danh 字tự 章chương 句cú 。 意ý 難nan 得đắc 故cố 次thứ 證chứng 第đệ 五ngũ 但đãn 舉cử 果quả 即tức 具cụ 四tứ 故cố 即tức 此thử 二nhị 次thứ 證chứng 第đệ 七thất 疏sớ/sơ 不bất 別biệt 配phối 記ký 云vân 種chủng 種chủng 證chứng 漸tiệm 令linh 離ly 證chứng 頓đốn 今kim 準chuẩn 下hạ 消tiêu 文văn 文văn 中trung 五ngũ 事sự 皆giai 應ưng 通thông 漸tiệm 頓đốn 二nhị 不bất 可khả 別biệt 也dã 故cố 名danh 此thử 二nhị 義nghĩa 也dã 次thứ 證chứng 第đệ 八bát 記ký 云vân 方phương 便tiện 證chứng 開khai 具cụ 足túc 證chứng 合hợp 自tự 行hành 既ký 爾nhĩ 化hóa 他tha 亦diệc 然nhiên 故cố 即tức 此thử 二nhị 次thứ 證chứng 第đệ 九cửu 通thông 別biệt 此thử 但đãn 舉cử 別biệt 對đối 昔tích 通thông 也dã 故cố 即tức 此thử 二nhị 次thứ 證chứng 第đệ 十thập 準chuẩn 下hạ 釋thích 文văn 初sơ 即tức 且thả 二nhị 今kim 且thả 取thủ 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 相tương 對đối 以dĩ 為vi 四tứ 二nhị 並tịnh 自tự 行hành 也dã 次thứ 證chứng 第đệ 一nhất 若nhược 準chuẩn 下hạ 文văn 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 即tức 是thị 二nhị 義nghĩa 所sở 謂vị 以dĩ 下hạ 亦diệc 具cụ 二nhị 義nghĩa 今kim 欲dục 通thông 顯hiển 事sự 理lý 故cố 作tác 此thử 對đối 則tắc 以dĩ 十thập 界giới 十thập 如như 為vi 諸chư 法pháp 為vi 事sự 以dĩ 實thật 相tướng 為vi 實thật 為vi 理lý 也dã 故cố 即tức 為vi 此thử 二nhị 義nghĩa 下hạ 總tổng 結kết 示thị 下hạ 文văn 云vân 歎thán 諸chư 佛Phật 及cập 釋thích 尊tôn 今kim 云vân 五ngũ 者giả 探thám 取thủ 廣quảng 中trung 之chi 意ý 諸chư 佛Phật 即tức 是thị 四tứ 對đối 釋thích 尊tôn 為vi 五ngũ 如như 後hậu 所sở 明minh 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 十thập 雙song 權quyền 實thật 此thử 一nhất 十thập 即tức 四tứ 十thập 一nhất 四tứ 相tương/tướng 即tức 微vi 妙diệu 無vô 方phương 長trường/trưởng 行hành 既ký 然nhiên 偈kệ 頌tụng 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 有hữu 一nhất 句cú 是thị 後hậu 廣quảng 文văn 而nhi 體thể 全toàn 是thị 前tiền 物vật 故cố 云vân 此thử 一nhất 段đoạn 也dã 正chánh 從tùng 此thử 以dĩ 立lập 名danh 不bất 有hữu 此thử 文văn 寧ninh 為vi 此thử 釋thích 不bất 為vi 此thử 釋thích 寧ninh 會hội 此thử 文văn 盡tận 矣hĩ 美mỹ 矣hĩ 不bất 復phục 加gia 矣hĩ 。

上thượng 之chi 通thông 別biệt 並tịnh 引dẫn 經kinh 竟cánh 下hạ 是thị 次thứ 引dẫn 論luận 證chứng 既ký 當đương 經kinh 論luận 不bất 可khả 不bất 用dụng 雖tuy 不bất 全toàn 用dụng 隨tùy 同đồng 以dĩ 取thủ 故cố 引dẫn 之chi 也dã 於ư 中trung 初sơ 引dẫn 後hậu 總tổng 結kết 會hội 初sơ 中trung 記ký 云vân 與dữ 論luận 仍nhưng 有hữu 少thiểu 別biệt 闕khuyết 開khai 合hợp 縛phược 脫thoát 利lợi 益ích 即tức 是thị 通thông 別biệt 開khai 別biệt 出xuất 通thông 為vi 利lợi 物vật 故cố 縛phược 脫thoát 與dữ 因nhân 果quả 小tiểu 異dị 故cố 不bất 別biệt 對đối 全toàn 云vân 文văn 闕khuyết 縛phược 脫thoát 及cập 以dĩ 開khai 合hợp 但đãn 取thủ 與dữ 此thử 義nghĩa 相tương 應ứng 者giả 略lược 以dĩ 引dẫn 之chi 無vô 勞lao 為vi 妨phương 今kim 謂vị 初sơ 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 先tiên 引dẫn 論luận 釋thích 後hậu 結kết 證chứng 今kim 初sơ 證chứng 理lý 教giáo 中trung 仍nhưng 經kinh 起khởi 論luận 故cố 云vân 然nhiên 也dã 初sơ 引dẫn 論luận 釋thích 甚thậm 深thâm 甚thậm 深thâm 。 有hữu 二nhị 一nhất 證chứng 甚thậm 深thâm 二nhị 門môn 甚thậm 深thâm 證chứng 即tức 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 門môn 即tức 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 論luận 云vân 證chứng 甚thậm 深thâm 有hữu 五ngũ 今kim 文văn 所sở 引dẫn 名danh 同đồng 所sở 以dĩ 言ngôn 證chứng 深thâm 者giả 諸chư 並tịnh 不bất 釋thích 今kim 謂vị 修tu 與dữ 性tánh 冥minh 故cố 云vân 證chứng 證chứng 性tánh 圓viên 極cực 故cố 云vân 甚thậm 深thâm 所sở 證chứng 既ký 甚thậm 能năng 證chứng 固cố 深thâm 故cố 並tịnh 甚thậm 深thâm 也dã 總tổng 意ý 如như 此thử 若nhược 更cánh 別biệt 明minh 能năng 證chứng 五ngũ 者giả 非phi 要yếu 定định 云vân 而nhi 有hữu 五ngũ 者giả 體thể 差sai 別biệt 也dã 義nghĩa 即tức 真Chân 如Như 含hàm 有hữu 無vô 量lượng 名danh 。 義nghĩa 故cố 即tức 如như 法Pháp 性tánh 實thật 相tướng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 等đẳng 無vô 量lượng 種chủng 故cố 體thể 者giả 謂vị 彼bỉ 真Chân 如Như 與dữ 一nhất 切thiết 一nhất 法pháp 。 為vi 所sở 依y 體thể 內nội 證chứng 即tức 是thị 所sở 證chứng 得đắc 故cố 依y 止chỉ 即tức 真Chân 如Như 為vi 迷mê 悟ngộ 所sở 依y 今kim 取thủ 悟ngộ 依y 非phi 遠viễn 依y 也dã 無vô 上thượng 即tức 通thông 於ư 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 對đối 前tiền 說thuyết 為vi 無vô 上thượng 今kim 謂vị 義nghĩa 謂vị 最tối 勝thắng 理lý 也dã 體thể 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 真chân 實thật 性tánh 也dã 內nội 證chứng 是thị 正chánh 智trí 所sở 證chứng 得đắc 故cố 依y 止chỉ 是thị 正chánh 智trí 所sở 住trụ 之chi 境cảnh 故cố 無vô 上thượng 總tổng 語ngữ 前tiền 能năng 證chứng 所sở 證chứng 皆giai 究cứu 竟cánh 故cố 故cố 名danh 無vô 上thượng 。 大đại 菩Bồ 提Đề 也dã 此thử 上thượng 是thị 證chứng 甚thậm 深thâm 下hạ 是thị 明minh 門môn 甚thậm 深thâm 阿a 含hàm 舊cựu 云vân 法pháp 歸quy 亦diệc 云vân 無vô 比tỉ 新tân 云vân 阿a 笈cấp 摩ma 此thử 名danh 為vi 教giáo 亦diệc 淨tịnh 教giáo 亦diệc 名danh 為vi 傳truyền 往vãng 古cổ 諸chư 佛Phật 。 展triển 轉chuyển 來lai 以dĩ 至chí 今kim 也dã 義nghĩa 通thông 大đại 小tiểu 不bất 獨độc 四tứ 五ngũ 論luận 云vân 阿a 含hàm 甚thậm 深thâm 有hữu 八bát 一nhất 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 甚thậm 深thâm 二nhị 修tu 行hành 三tam 果quả 行hành 四tứ 增tăng 長trưởng 功công 德đức 心tâm 五ngũ 快khoái 妙diệu 事sự 六lục 無vô 上thượng 七thất 入nhập 八bát 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 所sở 作tác 住trụ 特đặc 甚thậm 深thâm 論luận 中trung 皆giai 有hữu 標tiêu 釋thích 引dẫn 經kinh 以dĩ 帖# 繁phồn 不bất 能năng 引dẫn 略lược 知tri 則tắc 已dĩ 此thử 八bát 並tịnh 名danh 阿a 含hàm 甚thậm 深thâm 下hạ 結kết 以dĩ 證chứng 今kim 者giả 論luận 文văn 雖tuy 廣quảng 更cánh 不bất 出xuất 於ư 理lý 教giáo 前tiền 五ngũ 所sở 證chứng 即tức 理lý 阿a 含hàm 即tức 說thuyết 彼bỉ 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 故cố 是thị 教giáo 故cố 即tức 是thị 此thử 二nhị 也dã 次thứ 證chứng 第đệ 三tam 論luận 意ý 有hữu 異dị 記ký 會hội 但đãn 並tịnh 為vi 行hàng 行hàng 由do 聞văn 教giáo 今kim 但đãn 取thủ 近cận 佛Phật 聞văn 法Pháp 為vi 教giáo 不bất 取thủ 修tu 行hành 勇dũng 進tiến 即tức 是thị 修tu 行hành 證chứng 行hành 勤cần 行hành 即tức 增tăng 功công 德đức 也dã 次thứ 證chứng 第đệ 六lục 體thể 用dụng 記ký 云vân 事sự 即tức 是thị 用dụng 無vô 上thượng 及cập 入nhập 即tức 得đắc 體thể 也dã 此thử 乃nãi 先tiên 用dụng 後hậu 體thể 今kim 亦diệc 可khả 但đãn 依y 前tiền 文văn 次thứ 第đệ 初sơ 即tức 體thể 以dĩ 云vân 成thành 就tựu 甚thậm 深thâm 。 未vị 曾tằng 有hữu 法Pháp 故cố 。 而nhi 云vân 事sự 者giả 亦diệc 如như 大đại 事sự 義nghĩa 也dã 妙diệu 用dụng 故cố 為vi 無vô 上thượng 次thứ 證chứng 第đệ 五ngũ 記ký 云vân 功công 德đức 屬thuộc 因nhân 成thành 就tựu 屬thuộc 果quả 今kim 謂vị 論luận 只chỉ 言ngôn 因nhân 即tức 兼kiêm 果quả 也dã 即tức 具cụ 二nhị 義nghĩa 次thứ 證chứng 第đệ 七thất 教giáo 化hóa 通thông 三tam 說thuyết 唯duy 語ngữ 業nghiệp 並tịnh 通thông 一nhất 切thiết 故cố 即tức 漸tiệm 頓đốn 次thứ 證chứng 第đệ 九cửu 以dĩ 論luận 自tự 證chứng 釋thích 利lợi 他tha 釋thích 益ích 自tự 致trí 妙diệu 境cảnh 故cố 是thị 別biệt 悅duyệt 眾chúng 適thích 宜nghi 故cố 是thị 通thông 故cố 即tức 通thông 別biệt 利lợi 益ích 次thứ 證chứng 第đệ 十thập 有hữu 權quyền 無vô 實thật 有hữu 實thật 無vô 權quyền 今kim 昔tích 相tương 對đối 言ngôn 之chi 故cố 云vân 可khả 不bất 可khả 也dã 記ký 云vân 今kim 言ngôn 不bất 可khả 者giả 相tương 對đối 來lai 耳nhĩ 此thử 言ngôn 無vô 不bất 可khả 義nghĩa 相tương 對đối 故cố 此thử 言ngôn 也dã 次thứ 證chứng 第đệ 一nhất 初sơ 以dĩ 自tự 證chứng 事sự 理lý 圓viên 融dung 總tổng 名danh 為vi 理lý 隨tùy 說thuyết 事sự 理lý 總tổng 名danh 為vi 事sự 今kim 通thông 自tự 體thể 論luận 局cục 果quả 用dụng 而nhi 其kỳ 道Đạo 理lý 實thật 通thông 因nhân 果quả 故cố 可khả 為vi 證chứng 正chánh 取thủ 所sở 知tri 體thể 不bất 變biến 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 即tức 是thị 事sự 理lý 同đồng 也dã 然nhiên 論luận 非phi 全toàn 同đồng 約ước 略lược 如như 此thử 文văn 闕khuyết 二nhị 義nghĩa 不bất 證chứng 略lược 已dĩ 如như 前tiền 引dẫn 記ký 必tất 欲dục 曲khúc 盡tận 此thử 二nhị 有hữu 所sở 未vị 暇hạ 見kiến 宜nghi 知tri 之chi 。

下hạ 總tổng 結kết 會hội 二nhị 說thuyết 言ngôn 今kim 疏sớ/sơ 者giả 謂vị 釋thích 方phương 便tiện 十thập 雙song 義nghĩa 也dã 大đại 師sư 宜nghi 於ư 名danh 上thượng 釋thích 有hữu 十thập 雙song 之chi 義nghĩa 而nhi 自tự 與dữ 經kinh 論luận 二nhị 文văn 玄huyền 會hội 合hợp 也dã 然nhiên 經kinh 則tắc 固cố 宜nghi 論luận 且thả 大đại 略lược 之chi 扶phù 字tự 正chánh 應ưng 作tác 符phù 若nhược 作tác 此thử 扶phù 乃nãi 扶phù 持trì 義nghĩa 恐khủng 後hậu 傳truyền 寫tả 誤ngộ 也dã 有hữu 云vân 此thử 約ước 義nghĩa 會hội 為vi 宜nghi 非phi 謂vị 闇ám 合hợp 為vi 冥minh 也dã 準chuẩn 天thiên 親thân 舊cựu 傳truyền 云vân 其kỳ 人nhân 作tác 論luận 數số 百bách 部bộ 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 次thứ 位vị 近cận 代đại 皆giai 云vân 位vị 居cư 煗noãn 頂đảnh 大Đại 乘Thừa 即tức 迴hồi 向hướng 位vị 今kim 云vân 聖thánh 者giả 當đương 時thời 或hoặc 未vị 見kiến 記ký 傳truyền 沉trầm 爾nhĩ 相tương 從tùng 言ngôn 耳nhĩ 。

第đệ 五ngũ 結kết 者giả 前tiền 是thị 正chánh 釋thích 其kỳ 名danh 義nghĩa 竟cánh 今kim 自tự 此thử 下hạ 收thu 束thúc 十thập 雙song 會hội 通thông 一nhất 切thiết 橫hoạnh/hoành 竪thụ 以dĩ 彰chương 其kỳ 體thể 皆giai 妙diệu 物vật 矣hĩ 疏sớ/sơ 文văn 自tự 有hữu 其kỳ 三tam 初sơ 會hội 四tứ 教giáo 次thứ 會hội 四tứ 句cú 三tam 會hội 三tam 番phiên 此thử 三tam 意ý 者giả 初sơ 結kết 會hội 十thập 次thứ 結kết 會hội 四tứ 三tam 結kết 會hội 略lược 初sơ 二nhị 廣quảng 也dã 後hậu 一nhất 略lược 也dã 前tiền 初sơ 三tam 次thứ 四tứ 後hậu 十thập 今kim 初sơ 十thập 次thứ 四tứ 後hậu 三tam 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 約ước 解giải 釋thích 自tự 略lược 而nhi 廣quảng 今kim 結kết 收thu 會hội 攝nhiếp 廣quảng 歸quy 略lược 勢thế 固cố 爾nhĩ 矣hĩ 亦diệc 曲khúc 猶do 佛Phật 說thuyết 先tiên 則tắc 施thí 開khai 無vô 量lượng 後hậu 則tắc 歸quy 一nhất 義nghĩa 處xứ 今kim 意ý 亦diệc 爾nhĩ 前tiền 已dĩ 施thí 舒thư 展triển 至chí 極cực 今kim 卷quyển 以dĩ 歸quy 秘bí 要yếu 又hựu 十thập 義nghĩa 通thông 於ư 四tứ 三tam 此thử 十thập 既ký 雙song 故cố 即tức 四tứ 句cú 又hựu 通thông 今kim 昔tích 故cố 並tịnh 令linh 會hội 於ư 今kim 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 初sơ 二nhị 通thông 橫hoạnh/hoành 後hậu 一nhất 竪thụ 別biệt 謂vị 歷lịch 五ngũ 時thời 別biệt 顯hiển 今kim 也dã 初sơ 結kết 會hội 四tứ 教giáo 中trung 自tự 有hữu 通thông 別biệt 記ký 云vân 初sơ 結kết 成thành 三tam 種chủng 又hựu 二nhị 先tiên 通thông 後hậu 別biệt 結kết 通thông 成thành 別biệt 通thông 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 通thông 中trung 通thông 次thứ 通thông 中trung 別biệt 指chỉ 當đương 分phân 是thị 今kim 謂vị 此thử 以dĩ 四tứ 教giáo 為vi 本bổn 若nhược 沒một 四tứ 而nhi 但đãn 言ngôn 三tam 恐khủng 四tứ 十thập 及cập 百bách 二nhị 十thập 皆giai 無vô 所sở 從tùng 今kim 明minh 先tiên 結kết 十thập 為vi 四tứ 次thứ 約ước 四tứ 明minh 三tam 所sở 以dĩ 通thông 四tứ 教giáo 者giả 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 諦đế 智trí 若nhược 無vô 二nhị 諦đế 二nhị 智trí 則tắc 非phi 佛Phật 法Pháp 故cố 通thông 於ư 四tứ 教giáo 以dĩ 十thập 雙song 會hội 入nhập 於ư 四tứ 教giáo 故cố 成thành 四tứ 十thập 雙song 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 自tự 他tha 因nhân 果quả 能năng 所sở 故cố 皆giai 有hữu 其kỳ 十thập 也dã 即tức 知tri 義nghĩa 皆giai 有hữu 不bất 可khả 以dĩ 無vô 則tắc 以dĩ 不bất 俟sĩ 別biệt 別biệt 辨biện 其kỳ 體thể 狀trạng 非phi 急cấp 要yếu 故cố 以dĩ 此thử 四tứ 十thập 對đối 次thứ 各các 更cánh 有hữu 三tam 則tắc 百bách 二nhị 十thập 本bổn 末mạt 之chi 數số 只chỉ 可khả 如như 此thử 即tức 足túc 若nhược 更cánh 八bát 十thập 或hoặc 百bách 六lục 十thập 乃nãi 至chí 三tam 百bách 六lục 十thập 。 恐khủng 傷thương 繁phồn 碎toái 非phi 正chánh 要yếu 故cố (# 云vân 云vân )# 若nhược 三tam 藏tạng 下hạ 次thứ 約ước 四tứ 以dĩ 明minh 三tam 今kim 明minh 亦diệc 可khả 初sơ 約ước 通thông 次thứ 約ước 通thông 別biệt 三tam 約ước 別biệt 初sơ 言ngôn 通thông 者giả 十thập 並tịnh 通thông 於ư 三tam 也dã 通thông 別biệt 者giả 當đương 分phân 別biệt 論luận 離ly 為vi 三tam 也dã 別biệt 者giả 束thúc 四tứ 以dĩ 為vi 三tam 也dã 初sơ 中trung 此thử 三tam 權quyền 實thật 文văn 出xuất 大đại 經kinh 第đệ 三tam 義nghĩa 中trung 自tự 他tha 相tương 對đối 以dĩ 論luận 故cố 共cộng 為vi 一nhất 番phiên 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 不bất 出xuất 此thử 三tam 故cố 也dã 初sơ 中trung 先tiên 約ước 初sơ 教giáo 略lược 示thị 次thứ 例lệ 餘dư 三tam 下hạ 明minh 通thông 中trung 別biệt 中trung 又hựu 有hữu 別biệt 義nghĩa 以dĩ 非phi 一nhất 向hướng 復phục 有hữu 此thử 義nghĩa 故cố 也dã 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 當đương 分phần/phân 自tự 束thúc 為vi 三tam 類loại 也dã 初sơ 四tứ 自tự 行hành 次thứ 二nhị 依y 理lý 設thiết 教giáo 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 並tịnh 是thị 能năng 化hóa 他tha 事sự 故cố 也dã 次thứ 四tứ 謂vị 體thể 頓đốn 別biệt 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 自tự 也dã 餘dư 是thị 他tha 也dã 言ngôn 其kỳ 名danh 等đẳng 者giả 名danh 謂vị 權quyền 實thật 義nghĩa 謂vị 體thể 理lý 若nhược 具cụ 辨biện 其kỳ 異dị 狀trạng 則tắc 繁phồn 知tri 其kỳ 必tất 異dị 則tắc 可khả 已dĩ 矣hĩ 何hà 不bất 直trực 以dĩ 前tiền 五ngũ 為vi 自tự 後hậu 五ngũ 為vi 他tha 相tương 望vọng 為vi 自tự 他tha 此thử 理lý 灼chước 然nhiên 易dị 知tri 故cố 不bất 俟sĩ 言ngôn 又hựu 更cánh 有hữu 向hướng 一nhất 重trọng/trùng 道Đạo 理lý 故cố 約ước 以dĩ 釋thích 次thứ 明minh 別biệt 者giả 束thúc 四tứ 共cộng 以dĩ 為vi 三tam 異dị 前tiền 當đương 分phần/phân 自tự 具cụ 故cố 云vân 別biệt 也dã 以dĩ 三tam 望vọng 圓viên 以dĩ 圓viên 對đối 三tam 及cập 以dĩ 相tương 對đối 以dĩ 為vi 三tam 義nghĩa 故cố 爾nhĩ 此thử 意ý 並tịnh 以dĩ 昔tích 日nhật 四tứ 教giáo 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 皆giai 云vân 當đương 分phần/phân 者giả 即tức 前tiền 通thông 中trung 之chi 別biệt 為vi 簡giản 異dị 於ư 此thử 別biệt 故cố 加gia 以dĩ 此thử 言ngôn 文văn 略lược 不bất 結kết 名danh 自tự 他tha 也dã 然nhiên 大đại 經kinh 但đãn 有hữu 一nhất 三tam 而nhi 即tức 具cụ 此thử 三tam 三tam 之chi 義nghĩa 故cố 須tu 以dĩ 釋thích 義nghĩa 勢thế 方phương 盡tận 次thứ 結kết 明minh 四tứ 句cú 者giả 以dĩ 十thập 釋thích 一nhất 即tức 是thị 釋thích 四tứ 恐khủng 人nhân 不bất 知tri 故cố 結kết 示thị 也dã 正chánh 欲dục 結kết 四tứ 故cố 先tiên 結kết 三tam 文văn 雖tuy 但đãn 三tam 義nghĩa 必tất 具cụ 四tứ 故cố 有hữu 四tứ 句cú 若nhược 爾nhĩ 此thử 四tứ 亦diệc 通thông 於ư 四tứ 教giáo 記ký 云vân 結kết 向hướng 別biệt 結kết 自tự 他tha 以dĩ 成thành 四tứ 句cú 問vấn 前tiền 立lập 四tứ 句cú 一nhất 一nhất 遍biến 攝nhiếp 今kim 何hà 以dĩ 分phần/phân 權quyền 實thật 各các 明minh 相tướng 對đối 為vi 四tứ 一nhất 切thiết 不bất 成thành 答đáp 雖tuy 借tá 彼bỉ 四tứ 句cú 用dụng 由do 今kim 意ý 乃nãi 分phần/phân 四tứ 教giáo 離ly 合hợp 對đối 句cú 者giả 有hữu 其kỳ 三tam 意ý 一nhất 者giả 對đối 論luận 第đệ 三tam 雖tuy 收thu 一nhất 切thiết 教giáo 盡tận 未vị 可khả 得đắc 為vi 今kim 品phẩm 首thủ 題đề 二nhị 者giả 開khai 竟cánh 還hoàn 同đồng 前tiền 文văn 圓viên 融dung 一nhất 切thiết 三tam 者giả 今kim 第đệ 三tam 句cú 既ký 收thu 教giáo 盡tận 但đãn 以dĩ 此thử 第đệ 三tam 句cú 中trung 權quyền 實thật 相tướng 即tức 則tắc 任nhậm 運vận 收thu 得đắc 餘dư 之chi 三tam 句cú 借tá 彼bỉ 一nhất 切thiết 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 若nhược 以dĩ 四tứ 句cú 並tịnh 通thông 諸chư 教giáo 思tư 之chi 說thuyết 之chi 全toàn 云vân 四tứ 十thập 權quyền 實thật 皆giai 具cụ 隨tùy 他tha 等đẳng 三tam 義nghĩa 故cố 今kim 謂vị 此thử 第đệ 五ngũ 門môn 中trung 三tam 義nghĩa 初sơ 二nhị 一nhất 向hướng 通thông 明minh 方phương 便tiện 體thể 之chi 多đa 少thiểu 謂vị 四tứ 十thập 百bách 二nhị 十thập 今kim 此thử 四tứ 句cú 直trực 通thông 諸chư 教giáo 以dĩ 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 其kỳ 三tam 任nhậm 即tức 具cụ 四tứ 雖tuy 此thử 通thông 明minh 意ý 正chánh 語ngữ 者giả 以dĩ 今kim 無vô 四tứ 教giáo 故cố 次thứ 結kết 三tam 番phiên 方phương 是thị 今kim 義nghĩa 前tiền 云vân 此thử 章chương 橫hoạnh/hoành 通thông 竪thụ 別biệt 正chánh 以dĩ 此thử 也dã 是thị 故cố 此thử 中trung 。 四tứ 句cú 一nhất 句cú 須tu 通thông 至chí 次thứ 三tam 番phiên 方phương 別biệt 是thị 今kim 唯duy 一nhất 無vô 方phương 四tứ 句cú 不bất 爾nhĩ 橫hoạnh/hoành 竪thụ 雜tạp 辨biện 通thông 別biệt 不bất 分phân 何hà 由do 取thủ 會hội 宜nghi 幸hạnh 思tư 之chi 思tư 之chi 。 次thứ 結kết 成thành 三tam 釋thích 者giả 謂vị 廣quảng 結kết 會hội 成thành 前tiền 三tam 番phiên 略lược 釋thích 品phẩm 之chi 義nghĩa 也dã 前tiền 略lược 明minh 三tam 有hữu 是thị 有hữu 非phi 義nghĩa 意ý 猶do 未vị 成thành 顯hiển 今kim 廣quảng 收thu 束thúc 前tiền 之chi 所sở 非phi 皆giai 成thành 秘bí 妙diệu 無vô 復phục 有hữu 非phi 意ý 方phương 成thành 就tựu 故cố 立lập 結kết 成thành 也dã 前tiền 略lược 從tùng 別biệt 此thử 廣quảng 就tựu 通thông 前tiền 約ước 相tương 待đãi 此thử 約ước 絕tuyệt 待đãi 義nghĩa 有hữu 此thử 二nhị 前tiền 後hậu 互hỗ 出xuất 稱xưng 為vi 略lược 廣quảng 其kỳ 義nghĩa 存tồn 焉yên 初sơ 明minh 昔tích 所sở 用dụng 方phương 法pháp 並tịnh 成thành 圓viên 妙diệu 之chi 法pháp 次thứ 明minh 昔tích 方phương 為vi 圓viên 作tác 門môn 今kim 明minh 即tức 所sở 之chi 能năng 具cụ 真chân 實thật 之chi 妙diệu 門môn 三Tam 明Minh 昔tích 之chi 若nhược 方phương 若nhược 便tiện 今kim 皆giai 並tịnh 即tức 秘bí 即tức 妙diệu 無vô 復phục 更cánh 有hữu 能năng 所sở 之chi 異dị 此thử 是thị 結kết 三tam 之chi 大đại 要yếu 也dã 然nhiên 一nhất 一nhất 皆giai 歷lịch 五ngũ 味vị 以dĩ 顯hiển 於ư 今kim 則tắc 向hướng 四tứ 十thập 及cập 百bách 二nhị 十thập 一nhất 十thập 六lục 句cú 只chỉ 是thị 一nhất 十thập 一nhất 三tam 十thập 一nhất 妙diệu 四tứ 四tứ 前tiền 云vân 此thử 番phiên 竪thụ 別biệt 意ý 以dĩ 此thử 矣hĩ 初sơ 法pháp 用dụng 中trung 文văn 有hữu 七thất 句cú 諸chư 釋thích 皆giai 大đại 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 五ngũ 時thời 後hậu 歸quy 釋thích 品phẩm 記ký 云vân 法pháp 用dụng 為vi 三tam 初sơ 直trực 明minh 五ngũ 時thời 次thứ 如Như 來Lai 下hạ 明minh 五ngũ 時thời 意ý 三tam 故cố 釋thích 下hạ 結kết 釋thích 品phẩm 名danh 初sơ 直trực 明minh 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 出xuất 世thế 施thí 權quyền 意ý 次thứ 正chánh 明minh 五ngũ 時thời 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 初sơ 入nhập 實thật 本bổn 意ý 次thứ 私tư 雖tuy 下hạ 明minh 施thí 權quyền 意ý 今kim 謂vị 此thử 中trung 正chánh 明minh 最tối 初sơ 用dụng 法pháp 若nhược 作tác 其kỳ 餘dư 科khoa 目mục 恐khủng 不bất 會hội 於ư 宗tông 旨chỉ 今kim 明minh 大đại 有hữu 二nhị 別biệt 初sơ 正chánh 明minh 用dụng 法pháp 後hậu 總tổng 歎thán 會hội 初sơ 更cánh 宜nghi 為vì 三tam 先tiên 明minh 最tối 初sơ 擬nghĩ 單đơn 用dụng 自tự 行hành 不bất 得đắc 次thứ 明minh 次thứ 兼kiêm 用dụng 化hóa 他tha 有hữu 得đắc 有hữu 不bất 得đắc 三Tam 明Minh 後hậu 唯duy 用dụng 一nhất 自tự 行hành 盡tận 得đắc 無vô 不bất 得đắc 初sơ 為vi 次thứ 之chi 由do 次thứ 為vi 初sơ 之chi 正chánh 後hậu 為vi 第đệ 三tam 由do 第đệ 三tam 唯duy 是thị 正chánh 用dụng 法pháp 已dĩ 極cực 故cố 初sơ 即tức 談đàm 佛Phật 意ý 次thứ 二nhị 正chánh 用dụng 法pháp 雖tuy 是thị 五ngũ 時thời 直trực 作tác 五ngũ 時thời 言ngôn 之chi 義nghĩa 道đạo 難nan 會hội 今kim 作tác 此thử 名danh 意ý 則tắc 易dị 見kiến 即tức 經kinh 初sơ 寢tẩm 大đại 次thứ 施thí 小tiểu 三tam 還hoàn 說thuyết 大đại 初sơ 即tức 捨xả 机cơ 次thứ 即tức 用dụng 車xa 三tam 是thị 等đẳng 賜tứ 此thử 並tịnh 出xuất 自tự 下hạ 文văn 不bất 可khả 異dị 於ư 此thử 故cố 須tu 作tác 此thử 釋thích 又hựu 初sơ 明minh 初sơ 即tức 擬nghĩ 專chuyên 用dụng 自tự 行hành 法pháp 不bất 得đắc 次thứ 四tứ 時thời 兼kiêm 用dụng 化hóa 他tha 法pháp 有hữu 得đắc 有hữu 不bất 得đắc 後hậu 則tắc 明minh 捨xả 三tam 唯duy 用dụng 一nhất 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 得đắc 。 無vô 有hữu 不bất 得đắc 。 者giả 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 大đại 事sự 出xuất 世thế 命mạng 一nhất 切thiết 如như 己kỷ 故cố 初sơ 擬nghĩ 專chuyên 用dụng 德đức 薄bạc 垢cấu 重trọng/trùng 故cố 全toàn 不bất 得đắc 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 須tu 為vi 差sai 會hội 之chi 用dụng 故cố 有hữu 得đắc 以dĩ 不bất 得đắc 故cố 云vân 用dụng 有hữu 差sai 會hội 前tiền 雖tuy 未vị 得đắc 除trừ 機cơ 發phát 故cố 致trí 全toàn 用dụng 一nhất 切thiết 皆giai 得đắc 。 如như 此thử 之chi 用dụng 真chân 為vi 妙diệu 能năng 故cố 結kết 歎thán 也dã 初sơ 中trung 先tiên 示thị 自tự 得đắc 法Pháp 記ký 云vân 此thử 文văn 是thị 實thật 大đại 經kinh 是thị 權quyền 論luận 成thành 上thượng 二nhị 今kim 觀quán 三tam 文văn 亦diệc 可khả 但đãn 通thông 示thị 自tự 行hành 二nhị 法pháp 引dẫn 論luận 示thị 異dị 名danh 也dã 亦diệc 可khả 異dị 者giả 初sơ 二nhị 因nhân 果quả 也dã (# 云vân 云vân )# 次thứ 二nhị 皆giai 爾nhĩ 故cố 後hậu 結kết 為vi 圓viên 教giáo 即tức 妙diệu 法Pháp 也dã 次thứ 明minh 不bất 得đắc 者giả 方phương 圓viên 不bất 相tương 稱xưng 故cố 也dã 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 。 是thị 所sở 用dụng 方phương 便tiện 是thị 能năng 用dụng 即tức 法pháp 用dụng 也dã 而nhi 言ngôn 不bất 可khả 說thuyết 者giả 。 承thừa 前tiền 引dẫn 二nhị 文văn 勢thế 也dã 此thử 經Kinh 即tức 是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 詞từ 寂tịch 滅diệt 也dã 大đại 經Kinh 云vân 修tu 道Đạo 得đắc 故cố 那na 可khả 得đắc 說thuyết 正chánh 承thừa 此thử 勢thế 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 即tức 性tánh 修tu 俱câu 妙diệu 故cố 不bất 可khả 說thuyết 若nhược 發phát 等đẳng 者giả 即tức 經kinh 若nhược 但đãn 讚tán 佛Phật 乘Thừa 。 乃nãi 至chí 我ngã 寧ninh 不bất 說thuyết 法Pháp 。 也dã 前tiền 就tựu 法pháp 體thể 此thử 就tựu 機cơ 緣duyên 不bất 說thuyết 雖tuy 同đồng 而nhi 義nghĩa 有hữu 異dị 知tri 之chi 軫# 車xa 跡tích 也dã 車xa 初sơ 發phát 跡tích 名danh 之chi 為vi 軫# 今kim 取thủ 初sơ 時thời 即tức 唯duy 說thuyết 此thử 妙diệu 乘thừa 如như 車xa 初sơ 發phát 跡tích 也dã 下hạ 次thứ 明minh 五ngũ 味vị 者giả 一nhất 往vãng 依y 文văn 次thứ 第đệ 一nhất 即tức 是thị 五ngũ 味vị 若nhược 依y 義nghĩa 意ý 即tức 有hữu 其kỳ 二nhị 如như 向hướng 所sở 明minh 應ưng 知tri 此thử 五ngũ 出xuất 於ư 大đại 經kinh 及cập 此thử 信tín 解giải 大đại 經kinh 有hữu 喻dụ 有hữu 合hợp 此thử 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。 然nhiên 大đại 經kinh 立lập 名danh 此thử 經Kinh 五ngũ 義nghĩa 初sơ 五ngũ 名danh 中trung 初sơ 二nhị 但đãn 名danh 十thập 二nhị 部bộ 修Tu 多Đa 羅La 義nghĩa 。 即tức 正chánh 當đương 二nhị 部bộ 三tam 藏tạng 之chi 名danh 出xuất 此thử 下hạ 文văn 大đại 論luận 盛thịnh 說thuyết 初sơ 是thị 頓đốn 又hựu 漸tiệm 次thứ 顯hiển 漸tiệm 密mật 有hữu 兼kiêm 頓đốn 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 義nghĩa 皆giai 兼kiêm 二nhị 故cố 前tiền 四tứ 時thời 不bất 過quá 漸tiệm 頓đốn 故cố 前tiền 文văn 云vân 方phương 圓viên 差sai 會hội 今kim 則tắc 方phương 圓viên 不bất 二nhị 差sai 會hội 咸hàm 一nhất 名danh 用dụng 妙diệu 法Pháp 故cố 於ư 六lục 中trung 略lược 更cánh 為vi 三tam 義nghĩa 有hữu 由do 矣hĩ 於ư 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 三tam 意ý 初sơ 明minh 用dụng 法pháp 次thứ 明minh 得đắc 不bất 後hậu 指chỉ 出xuất 其kỳ 教giáo 初sơ 中trung 言ngôn 復phục 置trí 者giả 擬nghĩ 專chuyên 用dụng 自tự 行hành 法pháp 也dã 以dĩ 者giả 用dụng 也dã 自tự 行hành 等đẳng 即tức 所sở 用dụng 法pháp 也dã 正chánh 釋thích 用dụng 法pháp 故cố 須tu 爾nhĩ 也dã 簡giản 通thông 顯hiển 別biệt 故cố 云vân 別biệt 也dã 雖tuy 大đại 二nhị 法pháp 雙song 投đầu 兩lưỡng 機cơ 圓viên 正chánh 別biệt 傍bàng 別biệt 機cơ 歷lịch 迢điều 會hội 云vân 曲khúc 得đắc 小tiểu 俱câu 不bất 得đắc 者giả 若nhược 約ước 彼bỉ 教giáo 由do 來lai 不bất 被bị 何hà 所sở 論luận 得đắc 若nhược 望vọng 今kim 經kinh 旁bàng 追truy 悶muộn 絕tuyệt 故cố 有hữu 擬nghĩ 而nhi 不bất 得đắc 此thử 經Kinh 意ý 也dã 指chỉ 彼bỉ 經kinh 者giả 大đại 經kinh 但đãn 從tùng 佛Phật 出xuất 十thập 二nhị 部bộ 此thử 經Kinh 但đãn 名danh 旁bàng 追truy 據cứ 信tín 解giải 踊dũng 出xuất 之chi 文văn 故cố 知tri 是thị 說thuyết 自tự 行hành 據cứ 彼bỉ 經kinh 文văn 知tri 兼kiêm 別biệt 義nghĩa 次thứ 是thị 置trí 前tiền 兼kiêm 用dụng 單đơn 用dụng 最tối 劣liệt 仍nhưng 兼kiêm 大đại 小tiểu 顯hiển 密mật 大đại 密mật 小tiểu 顯hiển 兩lưỡng 益ích 顯hiển 於ư 彼bỉ 經kinh 兩lưỡng 用dụng 文văn 出xuất 大đại 論luận 若nhược 於ư 此thử 文văn 但đãn 明minh 其kỳ 顯hiển 今kim 約ước 經kinh 論luận 彰chương 佛Phật 巧xảo 用dụng 故cố 以dĩ 此thử 釋thích 次thứ 置trí 單đơn 方phương 備bị 用dụng 四tứ 法pháp 有hữu 得đắc 不bất 得đắc 如như 文văn 方Phương 等Đẳng 之chi 言ngôn 出xuất 於ư 大đại 經kinh 然nhiên 有hữu 通thông 別biệt 經kinh 中trung 從tùng 別biệt 今kim 從tùng 經kinh 意ý 次thứ 第đệ 亦diệc 爾nhĩ 知tri 者giả 彼bỉ 部bộ 類loại 具cụ 明minh 四tứ 義nghĩa 況huống 加gia 證chứng 據cứ 具cụ 如như 餘dư 明minh 次thứ 明minh 置trí 四tứ 用dụng 三tam 亦diệc 有hữu 得đắc 不bất 何hà 以dĩ 知tri 者giả 據cứ 彼bỉ 諸chư 部bộ 並tịnh 不bất 復phục 明minh 折chiết 破phá 之chi 義nghĩa 故cố 大đại 論luận 名danh 三tam 等đẳng 共cộng 乘thừa 巧xảo 度độ 形hình 前tiền 三tam 藏tạng 異dị 拙chuyết 故cố 也dã 般Bát 若Nhã 之chi 名danh 亦diệc 出xuất 大đại 經kinh 有hữu 亦diệc 通thông 別biệt 經kinh 中trung 從tùng 別biệt 今kim 亦diệc 從tùng 經kinh 故cố 大đại 經Kinh 云vân 又hựu 方Phương 等Đẳng 生sanh 般Bát 若Nhã 今kim 方Phương 等Đẳng 生sanh 般Bát 若Nhã 今kim 亦diệc 依y 經kinh 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 古cổ 人nhân 違vi 聖thánh 順thuận 情tình 更cánh 有hữu 同đồng 異dị 於ư 後hậu 當đương 辨biện 此thử 前tiền 四tứ 節tiết 即tức 昔tích 四tứ 時thời 用dụng 四tứ 教giáo 法pháp 被bị 四tứ 機cơ 緣duyên 故cố 有hữu 得đắc 以dĩ 不bất 得đắc 如như 前tiền 所sở 明minh 為vi 順thuận 經kinh 意ý 故cố 為vi 一nhất 段đoạn 次thứ 約ước 法pháp 華hoa 捨xả 三tam 用dụng 一nhất 即tức 經kinh 正chánh 直trực 等đẳng 文văn 是thị 也dã 俱câu 得đắc 即tức 疑nghi 皆giai 除trừ 悉tất 作tác 佛Phật 也dã 此thử 約ước 癈phế 破phá 故cố 云vân 捨xả 三tam 單đơn 用dụng 開khai 會hội 一nhất 切thiết 盡tận 是thị 故cố 云vân 一nhất 切thiết 如như 我ngã 無vô 異dị 。 今kim 已dĩ 滿mãn 足túc 言ngôn 法pháp 華hoa 者giả 大đại 經kinh 喻dụ 名danh 醍đề 醐hồ 法pháp 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 此thử 經Kinh 名danh 即tức 是thị 我ngã 子tử 付phó 以dĩ 家gia 業nghiệp 喻dụ 說thuyết 妙diệu 法Pháp 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 兩lưỡng 經Kinh 法Pháp 喻dụ 同đồng 彰chương 妙diệu 極cực 故cố 即tức 是thị 也dã 於ư 此thử 所sở 用dụng 方phương 會hội 出xuất 世thế 之chi 本bổn 懷hoài 矣hĩ 並tịnh 言ngôn 盖# 者giả 語ngữ 其kỳ 梗# 概khái 大đại 略lược 未vị 即tức 曲khúc 盡tận 故cố 也dã 。

下hạ 是thị 總tổng 結kết 稱xưng 會hội 雖tuy 示thị 種chủng 種chủng 道đạo 。 咸hàm 皆giai 會hội 佛Phật 乘thừa 如như 斯tư 功công 用dụng 真chân 謂vị 妙diệu 能năng 故cố 結kết 稱xưng 歎thán 先tiên 歎thán 智trí 能năng 次thứ 會hội 前tiền 釋thích 後hậu 會hội 經kinh 意ý 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 即tức 自tự 行hành 二nhị 智trí 也dã 無vô 所sở 不bất 達đạt 。 正chánh 歎thán 能năng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 也dã 明minh 照chiếu 等đẳng 者giả 正chánh 歎thán 用dụng 也dã 非phi 直trực 能năng 橫hoạnh/hoành 照chiếu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 復phục 能năng 竪thụ 達đạt 一nhất 切thiết 時thời 機cơ 緣duyên 也dã 謂vị 五ngũ 時thời 所sở 用dụng 不bất 同đồng 也dã 故cố 云vân 可khả 不bất 用dụng 與dữ 不bất 用dụng 有hữu 可khả 有hữu 不bất 又hựu 用dụng 法pháp 授thọ 物vật 有hữu 可khả 有hữu 不bất 可khả 即tức 授thọ 之chi 不bất 可khả 則tắc 不bất 以dĩ 故cố 四tứ 五ngũ 不bất 同đồng 正chánh 以dĩ 此thử 故cố 前tiền 作tác 是thị 釋thích 又hựu 以dĩ 有hữu 如như 此thử 功công 能năng 故cố 佛Phật 作tác 是thị 稱xưng 歎thán 此thử 方phương 便tiện 即tức 自tự 行hành 也dã 在tại 昔tích 為vi 物vật 則tắc 言ngôn 化hóa 他tha 於ư 佛Phật 心tâm 中trung 無vô 非phi 自tự 行hành 此thử 即tức 正chánh 明minh 妙diệu 用dụng 於ư 法pháp 故cố 言ngôn 方phương 便tiện 品phẩm 也dã 。

次thứ 約ước 結kết 門môn 釋thích 中trung 文văn 亦diệc 有hữu 七thất 句cú 體thể 勢thế 亦diệc 與dữ 前tiền 同đồng 但đãn 約ước 門môn 義nghĩa 為vi 異dị 從tùng 來lai 科khoa 釋thích 皆giai 與dữ 前tiền 同đồng 亦diệc 更cánh 不bất 能năng 。 具cụ 述thuật 今kim 謂vị 此thử 中trung 正chánh 明minh 說thuyết 門môn 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 若nhược 作tác 其kỳ 餘dư 題đề 目mục 亦diệc 恐khủng 乖quai 於ư 宗tông 旨chỉ 今kim 直trực 附phụ 文văn 言ngôn 之chi 於ư 中trung 為vi 二nhị 前tiền 六lục 正chánh 明minh 門môn 後hậu 總tổng 結kết 會hội 異dị 初sơ 中trung 亦diệc 可khả 為vi 三tam 初sơ 明minh 直trực 以dĩ 自tự 門môn 擬nghĩ 宜nghi 不bất 得đắc 次thứ 四tứ 明minh 唯duy 說thuyết 化hóa 他tha 為vi 門môn 有hữu 得đắc 不bất 得đắc 後hậu 明minh 癈phế 他tha 唯duy 說thuyết 自tự 行hành 以dĩ 為vi 門môn 一nhất 切thiết 悉tất 皆giai 得đắc 。 入nhập 初sơ 中trung 即tức 擬nghĩ 宜nghi 無vô 機cơ 息tức 化hóa 意ý 也dã 自tự 證chứng 權quyền 實thật 即tức 通thông 談đàm 因nhân 果quả 性tánh 修tu 妙diệu 極cực 妙diệu 故cố 不bất 可khả 說thuyết 自tự 權quyền 即tức 實thật 別biệt 言ngôn 圓viên 因nhân 謂vị 智trí 慧tuệ 門môn 也dã 而nhi 言ngôn 說thuyết 者giả 初sơ 時thời 即tức 擬nghĩ 說thuyết 此thử 盖# 是thị 擬nghĩ 宜nghi 說thuyết 佛Phật 之chi 意ý 非phi 謂vị 己kỷ 說thuyết 非phi 宜nghi 者giả 機cơ 教giáo 不bất 相tương 稱xưng 即tức 當đương 無vô 機cơ 義nghĩa 也dã 不bất 可khả 說thuyết 即tức 息tức 化hóa 意ý 也dã 次thứ 下hạ 四tứ 節tiết 即tức 昔tích 四tứ 時thời 說thuyết 門môn 故cố 有hữu 得đắc 入nhập 不bất 得đắc 入nhập 也dã 初sơ 中trung 單đơn 言ngôn 者giả 用dụng 法pháp 則tắc 通thông 偏thiên 圓viên 門môn 唯duy 在tại 偏thiên 圓viên 是thị 所sở 通thông 真chân 實thật 之chi 法Pháp 。 故cố 此thử 專chuyên 論luận 化hóa 他tha 他tha 通thông 別biệt 別biệt 今kim 初sơ 不bất 通thông 故cố 單đơn 言ngôn 別biệt 故cố 通thông 指chỉ 別biệt 中trung 十thập 種chủng 或hoặc 三tam 十thập 種chủng 總tổng 為vi 門môn 也dã 此thử 明minh 門môn 法pháp 利lợi 者giả 等đẳng 者giả 約ước 今kim 論luận 得đắc 不phủ 也dã 利lợi 即tức 圓viên 人nhân 因nhân 別biệt 會hội 圓viên 門môn 也dã 鈍độn 即tức 別biệt 人nhân 且thả 依y 當đương 分phần/phân 也dã 物vật 非phi 宜nghi 者giả 圓viên 門môn 於ư 別biệt 亦diệc 未vị 相tương 稱xứng 故cố 於ư 彼bỉ 時thời 。 未vị 得đắc 即tức 說thuyết 前tiền 之chi 一nhất 一nhất 皆giai 言ngôn 。 復phục 置trí 今kim 皆giai 云vân 不bất 可khả 遞đệ 傳truyền 結kết 前tiền 起khởi 後hậu 之chi 詞từ 也dã 次thứ 藏tạng 中trung 門môn 法pháp 亦diệc 如như 前tiền 稟bẩm 者giả 利lợi 即tức 圓viên 人nhân 鈍độn 即tức 當đương 分phần/phân 非phi 宜nghi 亦diệc 指chỉ 自tự 行hành 權quyền 也dã 次thứ 方Phương 等Đẳng 門môn 法pháp 可khả 知tri 受thọ 者giả 亦diệc 有hữu 得đắc 不bất 非phi 宜nghi 亦diệc 指chỉ 自tự 權quyền 門môn 也dã 次thứ 第đệ 四tứ 時thời 三tam 義nghĩa 例lệ 前tiền 次thứ 第đệ 五ngũ 時thời 即tức 第đệ 三tam 意ý 門môn 中trung 言ngôn 捨xả 三tam 者giả 義nghĩa 有hữu 得đắc 絕tuyệt 今kim 宜nghi 約ước 待đãi 故cố 云vân 捨xả 也dã 捨xả 三tam 入nhập 自tự 行hành 之chi 權quyền 一nhất 切thiết 皆giai 即tức 自tự 行hành 真chân 實thật 圓viên 門môn 處xứ 無vô 非phi 宜nghi 不bất 可khả 說thuyết 矣hĩ 即tức 圓viên 三tam 十thập 種chủng 也dã 。

下hạ 是thị 總tổng 結kết 會hội 也dã 初sơ 會hội 經kinh 意ý 次thứ 會hội 釋thích 品phẩm 三tam 辨biện 其kỳ 異dị 言ngôn 始thỉ 終chung 者giả 始thỉ 即tức 華hoa 嚴nghiêm 終chung 即tức 法pháp 華hoa 方phương 便tiện 能năng 令linh 物vật 通thông 真chân 實thật 故cố 以dĩ 為vi 門môn 以dĩ 此thử 之chi 能năng 故cố 佛Phật 稱xưng 歎thán 於ư 昔tích 隨tùy 機cơ 有hữu 自tự 有hữu 他tha 於ư 佛Phật 常thường 是thị 自tự 行hành 故cố 即tức 稱xưng 歎thán 自tự 之chi 權quyền 也dã 不bất 作tác 此thử 釋thích 寧ninh 會hội 斯tư 旨chỉ 故cố 須tu 爾nhĩ 也dã 言ngôn 能năng 知tri 者giả 即tức 所sở 用dụng 之chi 方phương 法pháp 也dã 能năng 用dụng 即tức 如như 前tiền 五ngũ 時thời 之chi 用dụng 與dữ 也dã 從tùng 順thuận 即tức 能năng 從tùng 門môn 而nhi 通thông 入nhập 也dã 前tiền 約ước 所sở 不bất 順thuận 不bất 得đắc 為vi 門môn 以dĩ 故cố 得đắc 為vi 門môn 義nghĩa 又hựu 初sơ 約ước 能năng 用dụng 次thứ 約ước 佛Phật 意ý 意ý 且thả 令linh 其kỳ 物vật 從tùng 順thuận 於ư 權quyền 後hậu 得đắc 入nhập 妙diệu 門môn 也dã 佛Phật 能năng 妙diệu 知tri 妙diệu 用dụng 令linh 物vật 得đắc 妙diệu 知tri 用dụng 物vật 能năng 從tùng 順thuận 則tắc 得đắc 入nhập 妙diệu 門môn 也dã 又hựu 前tiền 是thị 妙diệu 體thể 之chi 用dụng 此thử 是thị 妙diệu 用dụng 所sở 之chi 能năng 於ư 昔tích 並tịnh 非phi 於ư 今kim 並tịnh 妙diệu 二nhị 義nghĩa 通thông 於ư 能năng 所sở 文văn 且thả 互hỗ 舉cử 理lý 實thật 等đẳng 有hữu 有hữu 此thử 諸chư 意ý 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 次thứ 結kết 第đệ 三tam 釋thích 然nhiên 此thử 三tam 結kết 皆giai 約ước 五ngũ 時thời 所sở 為vi 異dị 者giả 初sơ 約ước 用dụng 法pháp 論luận 始thỉ 終chung 次thứ 約ước 能năng 通thông 論luận 始thỉ 終chung 此thử 約ước 即tức 實thật 論luận 始thỉ 終chung 此thử 甚thậm 異dị 之chi 大đại 要yếu 也dã 記ký 云vân 於ư 此thử 文văn 亦diệc 大đại 為vi 四tứ 初sơ 化hóa 意ý 次thứ 五ngũ 味vị 三tam 對đối 辨biện 異dị 四tứ 結kết 品phẩm 名danh 全toàn 亦diệc 為vi 三tam 初sơ 明minh 五ngũ 時thời 次thứ 對đối 辨biện 別biệt 三tam 結kết 釋thích 意ý 初sơ 又hựu 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 頓đốn 教giáo 兼kiêm 別biệt 之chi 由do 方phương 便tiện 以dĩ 下hạ 正chánh 釋thích 今kim 謂vị 此thử 文văn 亦diệc 有hữu 七thất 句cú 勢thế 數số 皆giai 與dữ 前tiền 同đồng 但đãn 即tức 不bất 即tức 為vi 異dị 今kim 亦diệc 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 辨biện 釋thích 後hậu 總tổng 結kết 會hội 初sơ 中trung 六lục 句cú 初sơ 一nhất 擬nghĩ 初sơ 全toàn 說thuyết 一nhất 即tức 不bất 得đắc 次thứ 明minh 雜tạp 論luận 即tức 以dĩ 不bất 即tức 有hữu 即tức 不bất 即tức 三Tam 明Minh 癈phế 於ư 不bất 即tức 唯duy 說thuyết 於ư 即tức 一nhất 切thiết 皆giai 即tức 無vô 不bất 即tức 者giả 初sơ 中trung 先tiên 歎thán 自tự 所sở 得đắc 皆giai 即tức 即tức 前tiền 一nhất 切thiết 權quyền 實thật 也dã 自tự 證chứng 果Quả 也dã 修tu 道Đạo 因nhân 也dã 此thử 舉cử 自tự 攝nhiếp 餘dư 一nhất 切thiết 他tha 也dã 此thử 明minh 十thập 雙song 皆giai 相tương/tướng 即tức 以dĩ 即tức 無vô 方phương 故cố 不bất 可khả 說thuyết 雖tuy 能năng 說thuyết 之chi 即tức 初sơ 擬nghĩ 宜nghi 此thử 也dã 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 即tức 無vô 機cơ 以dĩ 息tức 化hóa 也dã 以dĩ 方phương 便tiện 下hạ 即tức 歷lịch 四tứ 五ngũ 時thời 也dã 只chỉ 為vì 頓đốn 全toàn 不bất 得đắc 故cố 有hữu 此thử 漸tiệm 差sai 別biệt 即tức 不bất 即tức 也dã 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 二nhị 句cú 一nhất 不bất 即tức 者giả 尚thượng 不bất 能năng 即tức 偏thiên 真chân 況huống 能năng 中trung 道đạo 實thật 相tướng 其kỳ 中trung 圓viên 機cơ 密mật 聞văn 密mật 即tức 後hậu 言ngôn 廢phế 者giả 機cơ 既ký 無vô 雜tạp 唯duy 說thuyết 圓viên 即tức 而nhi 開khai 會hội 諸chư 故cố 言ngôn 廢phế 他tha 一nhất 一nhất 塵trần 事sự 莫mạc 非phi 中trung 道đạo 況huống 三tam 乘thừa 人nhân 法pháp 而nhi 非phi 真chân 實thật 。 故cố 皆giai 即tức 得đắc 見kiến 也dã 此thử 謂vị 妙diệu 達đạt 於ư 方phương 即tức 真chân 秘bí 矣hĩ 萬vạn 事sự 至chí 妙diệu 則tắc 極cực 故cố 無vô 以dĩ 加gia 矣hĩ 。

下hạ 總tổng 結kết 會hội 初sơ 結kết 辨biện 異dị 真chân 實thật 以dĩ 下hạ 次thứ 結kết 會hội 異dị 名danh 三tam 法Pháp 會hội 釋thích 名danh 四tứ 結kết 以dĩ 立lập 品phẩm 用dụng 結kết 始thỉ 終chung 物vật 順thuận 從tùng 始thỉ 終chung 此thử 約ước 即tức 論luận 始thỉ 終chung 也dã (# 云vân 云vân )# 即tức 一nhất 五ngũ 時thời 含hàm 此thử 三tam 義nghĩa 如như 此thử 方phương 盡tận 此thử 經Kinh 要yếu 旨chỉ 又hựu 前tiền 略lược 中trung 初sơ 二nhị 唯duy 昔tích 今kim 並tịnh 通thông 今kim 前tiền 第đệ 三tam 釋thích 唯duy 在tại 今kim 經kinh 今kim 仍nhưng 通thông 於ư 前tiền 四tứ 必tất 爾nhĩ 方phương 盡tận 前tiền 且thả 從tùng 別biệt 言ngôn 圓viên 因nhân 者giả 是thị 能năng 義nghĩa 能năng 義nghĩa 乃nãi 有hữu 二nhị 一nhất 者giả 能năng 辦biện 於ư 果quả 故cố 二nhị 者giả 能năng 顯hiển 體thể 性tánh 故cố 若nhược 能năng 辦biện 果quả 則tắc 圓viên 似tự 真chân 分phần/phân 位vị 總tổng 名danh 為vi 因nhân 若nhược 能năng 顯hiển 體thể 則tắc 因nhân 果quả 俱câu 名danh 為vi 因nhân 故cố 玄huyền 文văn 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 因nhân 果quả 為vi 宗tông 宗tông 即tức 顯hiển 體thể 之chi 方phương 能năng 顯hiển 實thật 相tướng 體thể 故cố 大đại 經kinh 玄huyền 義nghĩa 以dĩ 常thường 住trụ 因nhân 果quả 為vi 宗tông 能năng 顯hiển 佛Phật 性tánh 體thể 故cố 淨tịnh 名danh 以dĩ 佛Phật 圓viên 因nhân 果quả 為vi 宗tông 能năng 顯hiển 真chân 性tánh 解giải 脫thoát 體thể 故cố 若nhược 能năng 辦biện 果quả 為vi 因nhân 專chuyên 約ước 修tu 說thuyết 若nhược 對đối 性tánh 起khởi 修tu 約ước 顯hiển 性tánh 則tắc 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 俱câu 名danh 為vi 因nhân 故cố 大đại 經Kinh 云vân 佛Phật 性tánh 義nghĩa 者giả 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 中trung 道đạo 種chủng 子tử 此thử 明minh 五ngũ 種chủng 佛Phật 性tánh 非phi 直trực 中trung 道đạo 為vi 因nhân 餘dư 兩lưỡng 因nhân 果quả 亦diệc 皆giai 為vi 因nhân 故cố 並tịnh 名danh 為vi 種chủng 子tử 所sở 以dĩ 並tịnh 名danh 因nhân 者giả 謂vị 了liễu 因nhân 也dã 謂vị 能năng 顯hiển 了liễu 於ư 正chánh 因nhân 也dã 故cố 後hậu 文văn 云vân 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 教giáo 行hành 以dĩ 因nhân 並tịnh 為vi 顯hiển 性tánh 之chi 緣duyên 緣duyên 即tức 因nhân 也dã 謂vị 了liễu 因nhân 也dã 品phẩm 題đề 具cụ 此thử 二nhị 義nghĩa 疏sớ/sơ 釋thích 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 通thông 二nhị 義nghĩa 正chánh 意ý 在tại 於ư 自tự 他tha 顯hiển 性tánh 之chi 義nghĩa 名danh 之chi 為vi 因nhân 如như 此thử 釋thích 者giả 則tắc 攝nhiếp 義nghĩa 無vô 外ngoại 不bất 然nhiên 於ư 經kinh 於ư 疏sớ/sơ 實thật 未vị 能năng 通thông 宜nghi 詳tường 經kinh 及cập 疏sớ/sơ 義nghĩa 無vô 遂toại 尋tầm 常thường 意ý 見kiến 而nhi 言ngôn 今kim 始thỉ 終chung 入nhập 者giả 一nhất 切thiết 約ước 漸tiệm 機cơ 以dĩ 說thuyết 二nhị 若nhược 頓đốn 機cơ 猶do 是thị 相tương 待đãi (# 云vân 云vân )# 言ngôn 即tức 真chân 實thật 者giả 前tiền 云vân 真chân 秘bí 今kim 略lược 直trực 云vân 真chân 實thật 即tức 前tiền 真chân 字tự 義nghĩa 也dã 真chân 實thật 即tức 圓viên 備bị 故cố 秘bí 義nghĩa 不bất 俟sĩ 更cánh 論luận 結kết 云vân 名danh 者giả 自tự 行hành 能năng 顯hiển 體thể 性tánh 亦diệc 法pháp 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 此thử 則tắc 收thu 得đắc 十thập 雙song 四tứ 句cú 都đô 書thư 無vô 遺di 若nhược 專chuyên 局cục 定định 圓viên 因nhân 則tắc 但đãn 得đắc 前tiền 四tứ 雙song 半bán 後hậu 五ngũ 雙song 半bán 無vô 所sở 復phục 用dụng 皆giai 須tu 辨biện 之chi 況huống 若nhược 橫hoạnh/hoành 若nhược 竪thụ 而nhi 專chuyên 取thủ 一nhất 權quyền 句cú 為vi 體thể 此thử 實thật 所sở 未vị 聞văn 若nhược 謂vị 雖tuy 一nhất 要yếu 是thị 攝nhiếp 三tam 之chi 一nhất 者giả 夫phu 言ngôn 攝nhiếp 者giả 為vi 非phi 本bổn 有hữu 從tùng 義nghĩa 強cường/cưỡng 建kiến 立lập 之chi 今kim 此thử 名danh 下hạ 法pháp 爾nhĩ 本bổn 來lai 圓viên 備bị 一nhất 切thiết 若nhược 橫hoạnh/hoành 若nhược 竪thụ 若nhược 四tứ 若nhược 十thập 若nhược 後hậu 三tam 十thập 一nhất 切thiết 無vô 外ngoại 方phương 是thị 全toàn 體thể 故cố 云vân 法Pháp 界Giới 之chi 大đại 都đô 不bất 可khả 一nhất 支chi 一nhất 派phái 以dĩ 釋thích 文văn 極cực 如như 此thử 斥xích 破phá 偏thiên 局cục 以dĩ 顯hiển 圓viên 能năng 而nhi 今kim 仍nhưng 取thủ 支chi 派phái 以dĩ 釋thích 其kỳ 故cố 何hà 哉tai 幸hạnh 請thỉnh 後hậu 學học 必tất 依y 經kinh 及cập 疏sớ/sơ 義nghĩa 無vô 宜nghi 遂toại 人nhân 情tình 也dã 或hoặc 曰viết 若nhược 如như 所sở 言ngôn 一nhất 切thiết 並tịnh 為vi 方phương 便tiện 更cánh 何hà 有hữu 其kỳ 真chân 實thật 今kim 謂vị 既ký 一nhất 仍nhưng 攝nhiếp 於ư 三tam 復phục 將tương 何hà 物vật 以dĩ 為vi 真chân 實thật 。 以dĩ 因nhân 對đối 果quả 果quả 即tức 為vi 實thật 何hà 有hữu 此thử 疑nghi 今kim 謂vị 甚thậm 哉tai 此thử 之chi 式thức 也dã 因nhân 果quả 還hoàn 成thành 四tứ 句cú 果quả 還hoàn 為vi 因nhân 所sở 攝nhiếp 何hà 更cánh 別biệt 有hữu 果quả 實thật 前tiền 云vân 舉cử 宗tông 顯hiển 體thể 其kỳ 義nghĩa 足túc 曉hiểu 不bất 須tu 此thử 義nghĩa 義nghĩa 曰viết 十thập 雙song 後hậu 五ngũ 並tịnh 是thị 化hóa 他tha 何hà 故cố 但đãn 言ngôn 自tự 行hành 依y 於ư 文văn 義nghĩa 固cố 當đương 如như 此thử 以dĩ 說thuyết 自tự 行hành 化hóa 他tha 全toàn 化hóa 他tha 是thị 自tự 行hành 為vi 簡giản 非phi 監giám 故cố 但đãn 言ngôn 自tự 然nhiên 明minh 漸tiệm 頓đốn 具cụ 有hữu 自tự 他tha 何hà 謂vị 全toàn 自tự 大đại 事sự 出xuất 世thế 雖tuy 示thị 種chủng 種chủng 道đạo 。 其kỳ 實thật 為vì 佛Phật 乘Thừa 。 開khai 本bổn 為vi 合hợp 何hà 更cánh 此thử 惑hoặc 全toàn 云vân 秘bí 妙diệu 方phương 便tiện 通thông 含hàm 因nhân 果quả 十thập 種chủng 又hựu 品phẩm 內nội 所sở 申thân 十thập 義nghĩa 爰viên 備bị 何hà 故cố 獨độc 言ngôn 圓viên 因nhân 結kết 成thành 此thử 釋thích 釋thích 云vân 文văn 義nghĩa 含hàm 備bị 誠thành 如như 所sở 云vân 。 今kim 者giả 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 是thị 品phẩm 正chánh 意ý 故cố 此thử 從tùng 別biệt 取thủ 要yếu 言ngôn 之chi 。 獨độc 以dĩ 圓viên 因nhân 結kết 成thành 品phẩm 意ý 況huống 但đãn 會hội 圓viên 因nhân 即tức 兼kiêm 有hữu 餘dư 之chi 九cửu 也dã 品phẩm 名danh 所sở 主chủ 屬thuộc 在tại 于vu 茲tư 所sở 以dĩ 下hạ 去khứ 諸chư 文văn 多đa 約ước 圓viên 因nhân 而nhi 論luận 方phương 便tiện 今kim 論luận 此thử 釋thích 都đô 由do 未vị 識thức 因nhân 言ngôn 之chi 旨chỉ 又hựu 闇ám 方phương 便tiện 之chi 名danh 故cố 致trí 如như 此thử 強cường/cưỡng 生sanh 建kiến 立lập 今kim 觀quán 諸chư 意ý 一nhất 即tức 於ư 經kinh 品phẩm 題đề 欲dục 謂vị 方phương 便tiện 是thị 對đối 真chân 實thật 之chi 名danh 須tu 定định 有hữu 二nhị 物vật 各các 異dị 不bất 知tri 方phương 便tiện 。 令linh 是thị 真chân 實thật 又hựu 即tức 全toàn 是thị 方phương 便tiện 又hựu 不bất 知tri 是thị 修tu 性tánh 之chi 名danh 又hựu 不bất 知tri 修tu 性tánh 舉cử 體thể 相tướng 是thị 三tam 者giả 於ư 疏sớ/sơ 不bất 思tư 因nhân 言ngôn 謂vị 唯duy 局cục 對đối 於ư 果quả 之chi 名danh 不bất 知tri 因nhân 其kỳ 二nhị 義nghĩa 如như 前tiền 正chánh 意ý 在tại 於ư 從tùng 用dụng 以dĩ 故cố 致trí 失thất 若nhược 是thị 今kim 謂vị 此thử 品phẩm 之chi 題đề 正chánh 從tùng 自tự 行hành 對đối 性tánh 明minh 修tu 約ước 修tu 顯hiển 性tánh 達đạt 此thử 二nhị 意ý 於ư 經kinh 於ư 疏sớ/sơ 盡tận 無vô 餘dư 矣hĩ 然nhiên 即tức 十thập 四tứ 句cú 十thập 雙song 八bát 門môn 盡tận 是thị 方phương 便tiện 不bất 可khả 以dĩ 過quá 減giảm 然nhiên 此thử 二nhị 字tự 有hữu 二nhị 不bất 思tư 議nghị 一nhất 者giả 全toàn 實thật 全toàn 權quyền 二nhị 義nghĩa 一nhất 體thể 二nhị 者giả 通thông 別biệt 通thông 論luận 互hỗ 通thông 修tu 性tánh 別biệt 論luận 一nhất 性tánh 一nhất 修tu 經kinh 二nhị 如như 是thị 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 二nhị 者giả 一nhất 者giả 四tứ 句cú 二nhị 者giả 十thập 雙song 皆giai 通thông 修tu 性tánh 皆giai 有hữu 通thông 別biệt 亦diệc 名danh 義nghĩa 異dị 而nhi 實thật 一nhất 也dã 。

次thứ 辨biện 照chiếu 諦đế 者giả 或hoặc 云vân 此thử 明minh 方phương 便tiện 照chiếu 用dụng 今kim 約ước 照chiếu 諦đế 顯hiển 成thành 於ư 智trí 使sử 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 益ích 明minh 亦diệc 是thị 舉cử 性tánh 以dĩ 顯hiển 修tu 舉cử 所sở 以dĩ 顯hiển 結kết 也dã 前tiền 第đệ 五ngũ 番phiên 三tam 重trọng/trùng 正chánh 顯hiển 方phương 便tiện 之chi 體thể 體thể 即tức 智trí 也dã 智trí 由do 諦đế 發phát 故cố 今kim 更cánh 約ước 諦đế 以dĩ 顯hiển 成thành 智trí 即tức 知tri 稱xưng 歎thán 二nhị 智trí 廣quảng 約ước 二nhị 境cảnh 以dĩ 顯hiển 二nhị 智trí 是thị 其kỳ 義nghĩa 也dã 然nhiên 大đại 經kinh 明minh 有hữu 三tam 種chủng 二nhị 智trí 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 。 二nhị 諦đế 前tiền 已dĩ 會hội 三tam 二nhị 智trí 竟cánh 此thử 更cánh 明minh 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 會hội 盡tận 經kinh 義nghĩa 又hựu 本bổn 業nghiệp 明minh 二nhị 諦đế 為vi 諸chư 佛Phật 母mẫu 前tiền 明minh 二nhị 種chủng 二nhị 智trí 即tức 明minh 諸chư 佛Phật 體thể 意ý 此thử 即tức 舉cử 母mẫu 顯hiển 成thành 其kỳ 子tử 正chánh 由do 觀quán 照chiếu 此thử 三tam 二nhị 諦đế 而nhi 得đắc 成thành 三tam 智trí 覺giác 故cố 也dã 此thử 義nghĩa 最tối 要yếu 故cố 須tu 明minh 也dã 又hựu 前tiền 是thị 釋thích 便tiện 體thể 此thử 是thị 舉cử 方phương 以dĩ 顯hiển 便tiện 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 但đãn 加gia 通thông 別biệt 當đương 分phân 之chi 異dị 餘dư 必tất 無vô 別biệt 義nghĩa 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 標tiêu 譬thí 照chiếu 之chi 方phương 若nhược 通thông 以dĩ 下hạ 次thứ 正chánh 依y 方phương 辨biện 相tương/tướng 初sơ 者giả 諦đế 知tri 相tương/tướng 由do 互hỗ 相tương 成thành 顯hiển 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 故cố 也dã (# 云vân 云vân )# 前tiền 既ký 等đẳng 者giả 即tức 向hướng 第đệ 五ngũ 三tam 重trọng/trùng 初sơ 約ước 四tứ 教giáo 結kết 明minh 三tam 種chủng 二nhị 知tri 是thị 也dã 通thông 即tức 四tứ 皆giai 有hữu 三tam 別biệt 即tức 束thúc 四tứ 為vi 三tam 當đương 分phần/phân 即tức 初sơ 通thông 中trung 之chi 別biệt 四tứ 二nhị 四tứ 也dã 雖tuy 此thử 三tam 別biệt 並tịnh 不bất 出xuất 於ư 三tam 種chủng 二nhị 智trí 今kim 雖tuy 云vân 依y 此thử 法pháp 以dĩ 辨biện 照chiếu 仍nhưng 有hữu 少thiểu 異dị 以dĩ 此thử 文văn 有hữu 四tứ 番phiên 故cố 也dã 異dị 解giải 不bất 能năng 更cánh 述thuật 應ưng 知tri 雖tuy 四tứ 而nhi 三tam 文văn 但đãn 有hữu 二nhị 何hà 者giả 初sơ 約ước 前tiền 通thông 次thứ 約ước 前tiền 當đương 分phần/phân 三tam 有hữu 二nhị 番phiên 即tức 是thị 前tiền 別biệt 此thử 四tứ 而nhi 三tam 也dã 文văn 但đãn 二nhị 者giả 謂vị 通thông 別biệt 也dã 初sơ 通thông 中trung 二nhị 初sơ 約ước 一nhất 教giáo 辨biện 通thông 及cập 當đương 分phần/phân 次thứ 例lệ 餘dư 三tam 教giáo 次thứ 約ước 別biệt 中trung 二nhị 番phiên 然nhiên 並tịnh 束thúc 四tứ 以dĩ 明minh 三tam 而nhi 自tự 兩lưỡng 勢thế 不bất 同đồng 故cố 為vi 二nhị 也dã 初sơ 約ước 明minh 三tam 他tha 及cập 以dĩ 自tự 他tha 不bất 定định 故cố 有hữu 三tam 重trọng/trùng 初sơ 單đơn 以dĩ 藏tạng 為vi 他tha 以dĩ 通thông 別biệt 為vi 照chiếu 自tự 他tha 次thứ 都đô 以dĩ 通thông 合hợp 藏tạng 共cộng 為vi 照chiếu 他tha 單đơn 以dĩ 別biệt 為vi 自tự 他tha 而nhi 圓viên 一nhất 向hướng 定định 為vi 局cục 自tự 也dã 所sở 以dĩ 此thử 不bất 定định 者giả 以dĩ 含hàm 有hữu 其kỳ 義nghĩa 故cố 也dã 應ưng 出xuất 之chi (# 云vân 云vân )# 今kim 有hữu 此thử 理lý 前tiền 略lược 未vị 言ngôn 於ư 此thử 今kim 言ngôn 前tiền 意ý 自tự 顯hiển 不bất 繁phồn 文văn 也dã 次thứ 更cánh 一nhất 番phiên 全toàn 與dữ 前tiền 體thể 是thị 同đồng 可khả 知tri 應ưng 知tri 仍nhưng 有hữu 此thử 差sai 別biệt 者giả 猶do 約ước 昔tích 也dã 何hà 者giả 前tiền 結kết 智trí 中trung 三tam 番phiên 前tiền 三tam 與dữ 四tứ 並tịnh 通thông 至chí 第đệ 三tam 結kết 三tam 釋thích 品phẩm 方phương 別biệt 顯hiển 今kim 故cố 今kim 此thử 結kết 照chiếu 諦đế 猶do 是thị 通thông 論luận 覽lãm 前tiền 後hậu 釋thích 品phẩm 義nghĩa 入nhập 此thử 方phương 是thị 今kim 意ý 唯duy 一nhất 絕tuyệt 妙diệu 自tự 行hành 三tam 十thập 種chủng 二nhị 智trí 照chiếu 絕tuyệt 妙diệu 三tam 十thập 種chủng 二nhị 諦đế 更cánh 無vô 復phục 餘dư 諸chư 智trí 諦đế 矣hĩ 然nhiên 一nhất 家gia 所sở 明minh 要yếu 在tại 於ư 三tam 而nhi 今kim 但đãn 言ngôn 二nhị 智trí 二nhị 即tức 三tam 故cố 何hà 者giả 二nhị 即tức 四tứ 句cú 只chỉ 是thị 三tam 諦đế 所sở 發phát 即tức 三tam 智trí 一nhất 而nhi 即tức 三tam 況huống 於ư 二nhị 智trí 者giả 得đắc 其kỳ 要yếu 旨chỉ 不bất 俟sĩ 詞từ 賣mại (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 約ước 諸chư 經kinh 者giả 諸chư 經kinh 五ngũ 時thời 之chi 教giáo 也dã 將tương 前tiền 六lục 門môn 所sở 明minh 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 歷lịch 於ư 五ngũ 味vị 諸chư 教giáo 辨biện 之chi 以dĩ 同đồng 異dị 也dã 前tiền 結kết 三tam 釋thích 品phẩm 中trung 三tam 重trọng/trùng 已dĩ 歷lịch 五ngũ 味vị 今kim 還hoàn 歷lịch 於ư 五ngũ 者giả 其kỳ 異dị 如như 何hà 然nhiên 前tiền 雖tuy 三tam 重trọng/trùng 歷lịch 五ngũ 但đãn 且thả 為vi 顯hiển 法pháp 用dụng 等đẳng 三tam 一nhất 道đạo 竪thụ 意ý 而nhi 已dĩ 今kim 廣quảng 辨biện 一nhất 切thiết 淺thiển 深thâm 同đồng 異dị 顯hiển 成thành 於ư 此thử 則tắc 是thị 橫hoạnh/hoành 竪thụ 通thông 論luận 一nhất 切thiết 盖# 信tín 解giải 品phẩm 之chi 意ý 可khả 故cố 與dữ 前tiền 為vi 別biệt 記ký 云vân 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 五ngũ 時thời 具cụ 教giáo 多đa 少thiểu 復phục 次thứ 以dĩ 下hạ 重trùng 以dĩ 多đa 少thiểu 而nhi 明minh 自tự 他tha 結kết 成thành 釋thích 品phẩm 今kim 謂vị 初sơ 歷lịch 五ngũ 時thời 廣quảng 論luận 五ngũ 法pháp 次thứ 更cánh 舉cử 要yếu 重trọng/trùng 顯hiển 結kết 會hội 品phẩm 名danh 初sơ 言ngôn 五ngũ 法pháp 者giả 謂vị 約ước 教giáo 約ước 味vị 約ước 法pháp 約ước 人nhân 約ước 人nhân 文văn 教giáo 即tức 半bán 滿mãn 味vị 即tức 五ngũ 喻dụ 法pháp 即tức 智trí 諦đế 人nhân 即tức 所sở 被bị 文văn 即tức 此thử 經Kinh 所sở 說thuyết 。 教giáo 言ngôn 字tự 者giả 字tự 謂vị 文văn 字tự 二nhị 字tự 則tắc 喻dụ 小tiểu 大đại 二nhị 教giáo 也dã 五ngũ 味vị 即tức 喻dụ 前tiền 二nhị 字tự 教giáo 力lực 用dụng 通thông 於ư 始thỉ 終chung 其kỳ 味vị 漸tiệm 濃nồng 即tức 漸tiệm 頓đốn 開khai 合hợp 不bất 同đồng 古cổ 人nhân 一nhất 向hướng 定định 也dã 法pháp 即tức 三tam 種chủng 二nhị 智trí 人nhân 即tức 所sở 被bị 四tứ 種chủng 行hành 人nhân 初sơ 三tam 出xuất 大đại 經kinh 後hậu 二nhị 義nghĩa 須tu 有hữu 所sở 以dĩ 約ước 此thử 五ngũ 者giả 盖# 是thị 廣quảng 會hội 之chi 要yếu 也dã 初sơ 言ngôn 滿mãn 字tự 者giả 彼bỉ 經kinh 自tự 云vân 圓viên 滿mãn 修tu 多đa 羅la 故cố 論luận 時thời 約ước 時thời 以dĩ 顯hiển 味vị 也dã 既ký 言ngôn 乳nhũ 義nghĩa 便tiện 應ưng 言ngôn 味vị 以dĩ 會hội 大đại 經kinh 五ngũ 味vị 喻dụ 故cố 意ý 義nghĩa 同đồng 也dã 而nhi 言ngôn 乳nhũ 者giả 於ư 頓đốn 即tức 醍đề 醐hồ 於ư 漸tiệm 名danh 為vi 乳nhũ 故cố 經kinh 牛ngưu 若nhược 食thực 者giả 即tức 出xuất 醍đề 醐hồ 今kim 擬nghĩ 漸tiệm 言ngôn 故cố 云vân 乳nhũ 也dã 又hựu 乳nhũ 亦diệc 有hữu 二nhị 若nhược 初sơ 所sở 服phục 即tức 喻dụ 邪tà 到đáo 若nhược 後hậu 勸khuyến 服phục 即tức 是thị 真chân 常thường 功công 與dữ 醍đề 醐hồ 力lực 用dụng 一nhất 矣hĩ 今kim 言ngôn 約ước 漸tiệm 以dĩ 說thuyết 將tương 機cơ 擬nghĩ 漸tiệm 教giáo 未vị 有hữu 益ích 全toàn 生sanh 如như 乳nhũ 廣quảng 在tại 餘dư 文văn 一nhất 自tự 一nhất 他tha 即tức 圓viên 別biệt 也dã 菩Bồ 薩Tát 即tức 二nhị 皆giai 菩Bồ 薩Tát 也dã 前tiền 六lục 處xứ 八bát 會hội 全toàn 無vô 二Nhị 乘Thừa 第đệ 九cửu 一nhất 會hội 初sơ 雖tuy 列liệt 在tại 不bất 聞văn 不bất 見kiến 。 但đãn 是thị 簡giản 劣liệt 顯hiển 勝thắng 意ý 耳nhĩ 案án 彼bỉ 經Kinh 云vân 如như 聾lung 如như 盲manh 謂vị 不bất 聞văn 不bất 見kiến 。 勝thắng 人nhân 勝thắng 法Pháp 今kim 此thử 言ngôn 者giả 謂vị 無vô 自tự 他tha 利lợi 也dã 言ngôn 生sanh 身thân 者giả 對đối 法Pháp 身thân 之chi 名danh 文văn 出xuất 大đại 論luận 略lược 如như 前tiền 明minh 此thử 或hoặc 指chỉ 彼bỉ 別biệt 人nhân 地địa 前tiền 未vị 證chứng 作tác 實thật 相tướng 真chân 體thể 故cố 無vô 此thử 二nhị 智trí 約ước 今kim 經kinh 文văn 所sở 說thuyết 彼bỉ 時thời 之chi 事sự 也dã 此thử 有hữu 通thông 別biệt 別biệt 謂vị 昔tích 在tại 彼bỉ 會hội 之chi 時thời 未vị 曾tằng 向hướng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 之chi 人nhân 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 是thị 昔tích 曾tằng 結kết 妙diệu 智trí 因nhân 緣duyên 之chi 事sự 。 也dã 通thông 者giả 通thông 指chỉ 未vị 說thuyết 一nhất 切thiết 同đồng 此thử 一nhất 勝thắng 智trí 也dã 以dĩ 正chánh 是thị 差sai 別biệt 化hóa 之chi 初sơ 故cố 此thử 其kỳ 異dị 也dã 藏tạng 中trung 經kinh 中trung 正chánh 以dĩ 此thử 喻dụ 彼bỉ 教giáo 也dã 法pháp 通thông 三tam 種chủng 今kim 唯duy 三tam 中trung 之chi 一nhất 謂vị 化hóa 他tha 也dã 化hóa 他tha 之chi 中trung 通thông 三tam 此thử 最tối 劣liệt 之chi 一nhất 也dã 時thời 即tức 第đệ 二nhị 已dĩ 成thành 小tiểu 聖thánh 味vị 如như 味vị 次thứ 漸tiệm 濃nồng 也dã 言ngôn 門môn 外ngoại 者giả 約ước 譬thí 喻dụ 信tín 解giải 兩lưỡng 文văn 普phổ 是thị 能năng 同đồng 於ư 所sở 故cố 云vân 二Nhị 乘Thừa 人nhân 也dã 若nhược 總tổng 約ước 信tín 解giải 之chi 文văn 即tức 住trụ 立lập 門môn 側trắc 。 此thử 約ước 所sở 也dã 下hạ 句cú 方phương 是thị 能năng 同đồng 於ư 所sở 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 人nhân 即tức 兼kiêm 以dĩ 顯hiển 約ước 人nhân 之chi 義nghĩa 但đãn 是thị 二Nhị 乘Thừa 不bất 論luận 菩Bồ 薩Tát 也dã 次thứ 言ngôn 對đối 者giả 以dĩ 半bán 義nghĩa 通thông 不bất 得đắc 一nhất 向hướng 有hữu 此thử 差sai 異dị 故cố 此thử 言ngôn 半bán 滿mãn 只chỉ 大đại 小tiểu 也dã 言ngôn 並tịnh 明minh 者giả 具cụ 對đối 大đại 小tiểu 兩lưỡng 緣duyên 並tịnh 說thuyết 於ư 二nhị 令linh 小tiểu 冥minh 成thành 通thông 別biệt 益ích 也dã 又hựu 亦diệc 可khả 酪lạc 即tức 藏tạng 通thông 蘇tô 即tức 別biệt 也dã 言ngôn 體thể 信tín 者giả 既ký 已dĩ 證chứng 小tiểu 能năng 不bất 疑nghi 於ư 大đại 也dã 後hậu 文văn 當đương 委ủy 此thử 文văn 闕khuyết 約ước 人nhân 者giả 文văn 闕khuyết 義nghĩa 不bất 無vô 也dã 三tam 一nhất 之chi 法pháp 所sở 被bị 其kỳ 人nhân 即tức 兼kiêm 之chi 也dã 通thông 被bị 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 者giả 也dã 言ngôn 帶đái 半bán 者giả 即tức 通thông 二Nhị 乘Thừa 教giáo 也dã 生sanh 即tức 通thông 也dã 就tựu 即tức 別biệt 也dã 亦diệc 即tức 以dĩ 法pháp 兼kiêm 人nhân 即tức 帶đái 小tiểu 明minh 大đại 引dẫn 小tiểu 以dĩ 歸quy 大đại 也dã 所sở 引dẫn 今kim 文văn 如như 後hậu 當đương 悉tất 次thứ 約ước 今kim 經kinh 初sơ 且thả 例lệ 前tiền 明minh 五ngũ 次thứ 結kết 歸quy 品phẩm 名danh 初sơ 即tức 捨xả 但đãn 說thuyết 故cố 味vị 極cực 於ư 此thử 教giáo 極cực 於ư 妙diệu 智trí 法pháp 唯duy 一nhất 自tự 行hành 三tam 十thập 種chủng 也dã 而nhi 言ngôn 唯duy 者giả 遮già 更cánh 無vô 餘dư 即tức 絕tuyệt 待đãi 也dã 言ngôn 開khai 等đẳng 者giả 此thử 從tùng 義nghĩa 取thủ 文văn 依y 文văn 即tức 開khai 示thị 等đẳng 是thị 也dã 此thử 通thông 一nhất 部bộ 以dĩ 下hạ 方phương 是thị 別biệt 文văn 此thử 則tắc 兼kiêm 人nhân 一nhất 妙diệu 人nhân 也dã 授thọ 記ký 作tác 佛Phật 。 合hợp 上thượng 付phó 財tài 家gia 業nghiệp 也dã 上thượng 明minh 五ngũ 法pháp 至chí 此thử 同đồng 為vi 一nhất 妙diệu 五ngũ 竟cánh 前tiền 教giáo 以dĩ 下hạ 更cánh 約ước 開khai 廢phế 二nhị 用dụng 對đối 昔tích 顯hiển 成thành 今kim 品phẩm 之chi 義nghĩa 初sơ 句cú 癈phế 不bất 即tức 說thuyết 也dã 亦diệc 開khai 顯hiển 義nghĩa 癈phế 即tức 開khai 也dã 次thứ 句cú 即tức 發phát 顯hiển 也dã 此thử 亦diệc 成thành 上thượng 義nghĩa 也dã 此thử 兩lưỡng 即tức 十thập 用dụng 中trung 之chi 二nhị 舉cử 其kỳ 要yếu 也dã 開khai 明minh 皆giai 即tức 是thị 廢phế 明minh 即tức 不bất 復phục 用dụng 無vô 上thượng 道Đạo 即tức 自tự 行hành 方phương 便tiện 義nghĩa 通thông 因nhân 果quả 自tự 行hành 之chi 權quyền 即tức 圓viên 因nhân 也dã 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 言ngôn 自tự 論luận 餘dư 即tức 昔tích 四tứ 時thời 謂vị 前tiền 所sở 不bất 說thuyết 者giả 此thử 也dã 自tự 他tha 即tức 昔tích 圓viên 與dữ 三tam 相tương 對đối 說thuyết 也dã 或hoặc 化hóa 他tha 即tức 如như 前tiền 或hoặc 藏tạng 兼kiêm 通thông 也dã 前tiền 言ngôn 通thông 約ước 昔tích 說thuyết 義nghĩa 於ư 此thử 也dã 然nhiên 此thử 句cú 乍sạ 觀quán 有hữu 似tự 不bất 類loại 熟thục 尋tầm 乃nãi 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 謂vị 成thành 前tiền 所sở 開khai 癈phế 法pháp 二nhị 為vi 起khởi 次thứ 重trọng/trùng 辨biện 要yếu 也dã 故cố 深thâm 有hữu 以dĩ 非phi 徒đồ 爾nhĩ 也dã 次thứ 重trọng/trùng 明minh 者giả 記ký 云vân 對đối 前tiền 五ngũ 種chủng 唯duy 約ước 於ư 人nhân (# 云vân 云vân )# 全toàn 云vân 辨biện 人nhân 法pháp 多đa 少thiểu 今kim 觀quán 此thử 兩lưỡng 文văn 則tắc 前tiền 為vi 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 令linh 他tha 得đắc 入nhập 自tự 行hành 正chánh 就tựu 能năng 釋thích 方phương 便tiện 此thử 文văn 就tựu 所sở 稟bẩm 者giả 因nhân 以dĩ 得đắc 入nhập 自tự 行hành 以dĩ 釋thích 方phương 便tiện 即tức 是thị 。 前tiền 備bị 能năng 就tựu 用dụng 此thử 論luận 所sở 受thọ 皆giai 以dĩ 得đắc 入nhập 自tự 行hành 利lợi 益ích 故cố 前tiền 並tịnh 但đãn 論luận 能năng 化hóa 未vị 論luận 所sở 化hóa 得đắc 入nhập 今kim 即tức 始thỉ 末mạt 論luận 物vật 得đắc 入nhập 故cố 是thị 約ước 所sở 以dĩ 顯hiển 成thành 能năng 故cố 初sơ 不bất 聞văn 不bất 解giải 即tức 未vị 得đắc 入nhập 自tự 行hành 也dã 於ư 今kim 文văn 中trung 引dẫn 文văn 中trung 引dẫn 文văn 及cập 結kết 並tịnh 物vật 得đắc 入nhập 益ích 故cố 是thị 就tựu 所sở 顯hiển 能năng 明minh 矣hĩ 引dẫn 文văn 證chứng 中trung 初sơ 別biệt 即tức 三tam 乘thừa 次thứ 通thông 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 全toàn 云vân 謂vị 九cửu 乘thừa 之chi 人nhân 皆giai 得đắc 會hội 實thật 故cố 云vân 一nhất 切thiết 斯tư 謂vị 少thiểu 分phần 論luận 一nhất 切thiết 也dã 今kim 謂vị 一nhất 約ước 此thử 時thời 會hội 有hữu 緣duyên 受thọ 化hóa 者giả 說thuyết 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 。 二nhị 約ước 能năng 開khai 顯hiển 說thuyết 一nhất 切thiết 不bất 出xuất 十thập 界giới 今kim 悉tất 開khai 之chi 皆giai 令linh 悉tất 開khai 之chi 皆giai 令linh 得đắc 入nhập 佛Phật 之chi 智trí 見kiến 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 。 經Kinh 云vân 昔tích 願nguyện 已dĩ 滿mãn 足túc 具cụ 如như 後hậu 釋thích 此thử 即tức 一nhất 切thiết 之chi 義nghĩa 無vô 所sở 不bất 通thông 。 何hà 須tu 置trí 於ư 少thiểu 分phần 之chi 言ngôn 傷thương 於ư 體thể 要yếu 後hậu 文văn 自tự 顯hiển 不bất 此thử 言ngôn 云vân 云vân 之chi 言ngôn 意ý 略lược 爾nhĩ 。

次thứ 約ước 本bổn 迹tích 釋thích 者giả 此thử 經Kinh 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 固cố 其kỳ 矣hĩ 然nhiên 記ký 云vân 未vị 是thị 品phẩm 意ý 以dĩ 本bổn 迹tích 中trung 但đãn 俱câu 有hữu 方phương 便tiện 今kim 寄ký 明minh 之chi 方phương 便tiện 名danh 同đồng 遠viễn 近cận 永vĩnh 異dị (# 云vân 云vân )# 今kim 明minh 此thử 經Kinh 方phương 便tiện 之chi 題đề 是thị 二nhị 門môn 之chi 都đô 名danh 二nhị 門môn 所sở 以dĩ 得đắc 開khai 顯hiển 者giả 都đô 以dĩ 此thử 之chi 玄huyền 功công 故cố 釋thích 此thử 名danh 必tất 須tu 為vi 二nhị 初sơ 直trực 通thông 釋thích 名danh 義nghĩa 次thứ 就tựu 本bổn 迹tích 以dĩ 辨biện 如như 是thị 方phương 盡tận 其kỳ 勢thế 不bất 然nhiên 其kỳ 義nghĩa 未vị 盡tận 以dĩ 故cố 先tiên 標tiêu 列liệt 四tứ 句cú 廣quảng 明minh 十thập 雙song 然nhiên 後hậu 八bát 門môn 解giải 釋thích 前tiền 七thất 即tức 談đàm 名danh 義nghĩa 已dĩ 訖ngật 而nhi 久cửu 遠viễn 本bổn 迹tích 之chi 義nghĩa 未vị 辨biện 故cố 今kim 約ước 以dĩ 明minh 之chi 如như 此thử 方phương 盡tận 此thử 經Kinh 此thử 名danh 之chi 勢thế 數số 故cố 須tu 最tối 後hậu 有hữu 此thử 一nhất 釋thích 前tiền 之chi 科khoa 別biệt 少thiểu 有hữu 八bát 此thử 一nhất 名danh 別biệt 而nhi 義nghĩa 通thông 統thống 收thu 一nhất 部bộ 之chi 義nghĩa 故cố 正chánh 以dĩ 此thử 矣hĩ 若nhược 爾nhĩ 與dữ 經kinh 都đô 名danh 何hà 以dĩ 取thủ 異dị 辨biện 者giả 甚thậm 哉tai 今kim 謂vị 都đô 名danh 從tùng 所sở 約ước 果quả 此thử 名danh 從tùng 因nhân 就tựu 所sở 以dĩ 得đắc 名danh 為vi 妙diệu 。 者giả 正chánh 由do 方phương 便tiện 之chi 所sở 致trí 故cố 。 盡tận 即tức 是thị 所sở 是thị 果quả 此thử 故cố 是thị 能năng 是thị 因nhân 若nhược 就tựu 無vô 方phương 之chi 義nghĩa 即tức 所sở 外ngoại 無vô 物vật 能năng 亦diệc 無vô 餘dư 俱câu 為vi 法Pháp 界Giới 之chi 大đại 都đô 矣hĩ 故cố 此thử 一nhất 釋thích 是thị 品phẩm 之chi 絕tuyệt 致trí 不bất 可khả 只chỉ 作tác 尋tầm 常thường 之chi 解giải 惜tích 哉tai 惜tích 哉tai 宜nghi 極cực 思tư 之chi 無vô 為vi 趣thú 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 本bổn 迹tích 之chi 義nghĩa 若nhược 從tùng 以dĩ 下hạ 次thứ 總tổng 結kết 義nghĩa 以dĩ 顯hiển 名danh 初sơ 中trung 先tiên 約ước 佛Phật 次thứ 約ước 身thân 子tử 以dĩ 師sư 資tư 俱câu 本bổn 迹tích 故cố 然nhiên 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 通thông 於ư 人nhân 法pháp 若nhược 釋thích 名danh 義nghĩa 宜nghi 從tùng 於ư 法pháp 若nhược 論luận 本bổn 迹tích 正chánh 宜nghi 約ước 人nhân 故cố 前tiền 釋thích 方phương 便tiện 名danh 義nghĩa 正chánh 論luận 諦đế 智trí 今kim 明minh 本bổn 迹tích 以dĩ 約ước 師sư 資tư 然nhiên 不bất 相tương 離ly 皆giai 即tức 具cụ 二nhị 於ư 不bất 二nhị 中trung 而nhi 論luận 二nhị 矣hĩ 就tựu 於ư 二nhị 文văn 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 初sơ 約ước 本bổn 迹tích 明minh 三tam 方phương 便tiện 後hậu 結kết 以dĩ 顯hiển 四tứ 句cú 初sơ 中trung 文văn 即tức 有hữu 三tam 初sơ 自tự 本bổn 中trung 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 即tức 前tiền 七thất 門môn 所sở 明minh 權quyền 實thật 別biệt 要yếu 以dĩ 說thuyết 即tức 前tiền 自tự 行hành 三tam 十thập 種chủng 也dã 次thứ 中trung 間gian 今kim 日nhật 皆giai 有hữu 通thông 別biệt 並tịnh 名danh 迹tích 化hóa 他tha 也dã 三tam 束thúc 相tương 對đối 為vi 自tự 他tha 即tức 本bổn 迹tích 也dã 此thử 明minh 三tam 竟cánh 三tam 即tức 是thị 四tứ 故cố 下hạ 結kết 以dĩ 明minh 四tứ 一nhất 切thiết 實thật 即tức 物vật 久cửu 遠viễn 本bổn 也dã 一nhất 切thiết 權quyền 即tức 中trung 間gian 今kim 日nhật 迹tích 也dã 一nhất 切thiết 亦diệc 者giả 即tức 第đệ 三tam 句cú 亦diệc 本bổn 亦diệc 迹tích 二nhị 體thể 不bất 相tương 異dị 也dã 。 一nhất 切thiết 非phi 者giả 性tánh 如như 虗hư 空không 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 。 故cố 即tức 非phi 本bổn 非phi 迹tích 也dã 今kim 相tương/tướng 屬thuộc 對đối 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 略lược 言ngôn 爾nhĩ 也dã 又hựu 本bổn 雖tuy 一nhất 亦diệc 具cụ 四tứ 句cú 並tịnh 名danh 自tự 實thật 中trung 間gian 今kim 日nhật 雖tuy 一nhất 亦diệc 具cụ 四tứ 句cú 並tịnh 名danh 迹tích 他tha 實thật 權quyền 二nhị 四tứ 相tương 對đối 為vi 兩lưỡng 亦diệc 非phi 於ư 二nhị 四tứ 為vi 雙song 非phi (# 云vân 云vân )# 此thử 即tức 攝nhiếp 佛Phật 三tam 世thế 九cửu 世thế 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 方phương 便tiện 盡tận 於ư 此thử 矣hĩ 。

自tự 下hạ 是thị 身thân 子tử 者giả 餘dư 經kinh 或hoặc 說thuyết 本bổn 已dĩ 是thị 佛Phật 或hoặc 說thuyết 本bổn 是thị 菩Bồ 薩Tát 此thử 經Kinh 下hạ 文văn 內nội 秘bí 外ngoại 現hiện 寄ký 一nhất 顯hiển 諸chư 故cố 約ước 之chi 也dã 亦diệc 迹tích 先tiên 明minh 三tam 後hậu 結kết 顯hiển 四tứ 初sơ 明minh 本bổn 實thật 一nhất 切thiết 之chi 言ngôn 亦diệc 如như 前tiền 也dã 文văn 雖tuy 不bất 明minh 中trung 間gian 義nghĩa 即tức 不bất 無vô 可khả 以dĩ 準chuẩn 知tri 故cố 略lược 不bất 言ngôn 次thứ 結kết 四tứ 句cú 勢thế 亦diệc 如như 前tiền 但đãn 以dĩ 弟đệ 子tử 而nhi 為vi 異dị 耳nhĩ 又hựu 一nhất 四tứ 句cú 即tức 具cụ 二nhị 四tứ 句cú 義nghĩa 勢thế 亦diệc 如như 前tiền 明minh 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

下hạ 次thứ 結kết 歸quy 品phẩm 義nghĩa 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 師sư 弟đệ 別biệt 明minh 四tứ 義nghĩa 後hậu 總tổng 結kết 也dã 所sở 以dĩ 師sư 第đệ 各các 有hữu 二nhị 者giả 明minh 各các 從tùng 遠viễn 本bổn 體thể 以dĩ 垂thùy 迹tích 用dụng 引dẫn 物vật 從tùng 迹tích 以dĩ 歸quy 體thể 以dĩ 明minh 從tùng 自tự 體thể 以dĩ 起khởi 用dụng 令linh 物vật 因nhân 他tha 用dụng 以dĩ 會hội 自tự 體thể 此thử 即tức 約ước 用dụng 約ước 修tu 並tịnh 名danh 方phương 便tiện 品phẩm 也dã 即tức 前tiền 妙diệu 達đạt 於ư 方phương 之chi 兩lưỡng 義nghĩa 也dã 身thân 子tử 二nhị 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 然nhiên 師sư 資tư 本bổn 地địa 皆giai 有hữu 自tự 行hành 並tịnh 是thị 方phương 便tiện 何hà 故cố 但đãn 約ước 化hóa 他tha 然nhiên 迹tích 用dụng 引dẫn 物vật 會hội 圓viên 與dữ 本bổn 自tự 行hành 不bất 殊thù 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 何hà 故cố 並tịnh 先tiên 用dụng 後hậu 自tự 教giáo 因nhân 用dụng 起khởi 故cố 先tiên 約ước 用dụng 若nhược 不bất 引dẫn 入nhập 自tự 行hành 但đãn 是thị 迹tích 他tha 非phi 今kim 自tự 行hành 故cố 後hậu 明minh 會hội 是thị 即tức 二nhị 門môn 由do 方phương 便tiện 方phương 便tiện 。 由do 二nhị 門môn 即tức 因nhân 體thể 起khởi 用dụng 因nhân 用dụng 以dĩ 會hội 體thể 也dã 此thử 即tức 從tùng 師sư 弟đệ 自tự 因nhân 他tha 用dụng 之chi 義nghĩa 以dĩ 名danh 方phương 便tiện 品phẩm 也dã 。

下hạ 總tổng 結kết 取thủ 者giả 為vi 者giả 由do 也dã 諸chư 者giả 即tức 向hướng 所sở 明minh 師sư 弟đệ 之chi 四tứ 也dã 義nghĩa 者giả 所sở 以dĩ 也dã 由do 此thử 師sư 弟đệ 自tự 行hành 化hóa 他tha 四tứ 種chủng 之chi 所sở 以dĩ 立lập 此thử 名danh 以dĩ 疏sớ/sơ 之chi 故cố 云vân 方phương 便tiện 品phẩm 也dã 有hữu 云vân 此thử 句cú 通thông 結kết 前tiền 來lai 所sở 釋thích 諸chư 義nghĩa 故cố 遠viễn 從tùng 前tiền 開khai 章chương 科khoa 科khoa 判phán 釋thích 云vân 所sở 謂vị 為vi 此thử 上thượng 來lai 廣quảng 略lược 諸chư 義nghĩa 之chi 故cố 等đẳng 也dã 又hựu 云vân 一nhất 往vãng 似tự 結kết 近cận 文văn 理lý 殊thù 不bất 可khả 但đãn 得đắc 於ư 近cận 而nhi 失thất 於ư 遠viễn 總tổng 結kết 即tức 近cận 遠viễn 俱câu 得đắc 今kim 謂vị 此thử 人nhân 迷mê 於ư 遠viễn 近cận 以dĩ 遠viễn 為vi 近cận 以dĩ 近cận 為vi 遠viễn 故cố 致trí 此thử 過quá 而nhi 不bất 及cập 此thử 近cận 遠viễn 收thu 一nhất 切thiết 如như 何hà 迷mê 謬mậu 以dĩ 至chí 於ư 此thử 。 後hậu 學học 宜nghi 其kỳ 敬kính 諸chư 。

上thượng 來lai 八bát 門môn 不bất 同đồng 大đại 要yếu 唯duy 二nhị 初sơ 七thất 橫hoạnh/hoành 釋thích 方phương 便tiện 名danh 義nghĩa 第đệ 八bát 一nhất 門môn 竪thụ 釋thích 方phương 便tiện 名danh 義nghĩa 橫hoạnh/hoành 即tức 一nhất 世thế 十thập 界giới 開khai 顯hiển 竪thụ 即tức 三tam 世thế 九cửu 世thế 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 。 世thế 一nhất 一nhất 世thế 中trung 。 皆giai 有hữu 八bát 門môn 之chi 義nghĩa 雖tuy 義nghĩa 具cụ 橫hoạnh/hoành 以dĩ 相tương 對đối 說thuyết 且thả 之chi 竪thụ 也dã 以dĩ 此thử 方phương 便tiện 。 之chi 義nghĩa 何hà 與dữ 諸chư 經kinh 所sở 說thuyết 諸chư 師sư 所sở 釋thích 而nhi 相tương/tướng 比tỉ 類loại 若nhược 言ngôn 從tùng 昔tích 三tam 以dĩ 為vi 名danh 此thử 都đô 不bất 在tại 所sở 論luận 故cố 文văn 絕tuyệt 不bất 言ngôn 也dã 縱túng/tung 約ước 大Đại 乘Thừa 二nhị 智trí 以dĩ 釋thích 雖tuy 言ngôn 約ước 二nhị 要yếu 以dĩ 從tùng 權quyền 以dĩ 歎thán 又hựu 不bất 辨biện 於ư 方phương 圓viên 漸tiệm 頓đốn 於ư 昔tích 諸chư 經kinh 且thả 猶do 未vị 明minh 況huống 此thử 開khai 會hội 者giả 耶da 一nhất 句cú 且thả 未vị 況huống 能năng 具cụ 四tứ 四tứ 且thả 未vị 有hữu 況huống 更cánh 能năng 十thập 雙song 八bát 門môn 直trực 於ư 迹tích 門môn 猶do 未vị 能năng 達đạt 況huống 本bổn 長trường 遠viễn 之chi 功công 宜nghi 以dĩ 此thử 義nghĩa 觀quán 諸chư 即tức 經kinh 諸chư 釋thích 任nhậm 自tự 可khả 知tri 不bất 勞lao 繁phồn 於ư 詞từ 也dã 故cố 前tiền 云vân 遙diêu 觀quán 玄huyền 覽lãm 曠khoáng 蕩đãng 高cao 明minh 至chí 哉tai 信tín 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 然nhiên 前tiền 八bát 門môn 以dĩ 論luận 二nhị 要yếu 亦diệc 更cánh 有hữu 三tam 初sơ 六lục 並tịnh 釋thích 名danh 義nghĩa 即tức 當đương 因nhân 緣duyên 第đệ 七thất 既ký 約ước 諸chư 經kinh 已dĩ 當đương 約ước 教giáo 第đệ 八bát 即tức 約ước 本bổn 迹tích 之chi 義nghĩa 觀quán 門môn 一nhất 解giải 此thử 最tối 要yếu 便tiện 而nhi 不bất 明minh 者giả 何hà 耶da 然nhiên 義nghĩa 雖tuy 多đa 要yếu 不bất 出xuất 於ư 四tứ 四tứ 句cú 只chỉ 是thị 三tam 諦đế 三tam 觀quán 此thử 即tức 處xứ 處xứ 有hữu 之chi 可khả 以dĩ 準chuẩn 知tri 不bất 繁phồn 說thuyết 也dã 又hựu 此thử 四tứ 觀quán 與dữ 後hậu 明minh 開khai 示thị 中trung 四tứ 觀quán 之chi 義nghĩa 一nhất 同đồng 正chánh 顯hiển 此thử 即tức 是thị 彼bỉ 於ư 後hậu 自tự 明minh 故cố 不bất 言ngôn 也dã 然nhiên 前tiền 六lục 既ký 擬nghĩ 因nhân 緣duyên 亦diệc 當đương 有hữu 其kỳ 四tứ 意ý 文văn 雖tuy 不bất 明minh 義nghĩa 固cố 有hữu 矣hĩ 先tiên 並tịnh 不bất 說thuyết 今kim 略lược 言ngôn 之chi 前tiền 初sơ 標tiêu 列liệt 四tứ 句cú 之chi 中trung 略lược 已dĩ 明minh 之chi 今kim 此thử 既ký 廣quảng 於ư 前tiền 即tức 四tứ 意ý 自tự 可khả 知tri 矣hĩ 如như 或hoặc 未vị 曉hiểu 更cánh 略lược 明minh 之chi 何hà 者giả 前tiền 之chi 四tứ 意ý 已dĩ 明minh 於ư 前tiền 此thử 初sơ 三tam 門môn 釋thích 前tiền 標tiêu 列liệt 名danh 相tướng 廣quảng 前tiền 世thế 界giới 次thứ 廣quảng 引dẫn 經kinh 論luận 證chứng 十thập 同đồng 前tiền 引dẫn 證chứng 四tứ 句cú 即tức 為vi 人nhân 第đệ 五ngũ 結kết 成thành 三tam 種chủng 二nhị 智trí 及cập 以dĩ 四tứ 句cú 廣quảng 釋thích 於ư 智trí 體thể 舉cử 體thể 以dĩ 顯hiển 用dụng 並tịnh 是thị 一nhất 圓viên 法pháp 廣quảng 釋thích 被bị 於ư 四tứ 方phương 六lục 結kết 照chiếu 於ư 二nhị 諦đế 諦đế 即tức 是thị 理lý 境cảnh 釋thích 前tiền 觀quán 覽lãm 達đạt 理lý 利lợi 益ích 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 六lục 是thị 廣quảng 釋thích 前tiền 之chi 四tứ 義nghĩa 得đắc 其kỳ 要yếu 即tức 無vô 所sở 不bất 會hội 豈khởi 謂vị 不bất 然nhiên 大đại 略lược 且thả 爾nhĩ 未vị 及cập 詳tường 備bị 宜nghi 其kỳ 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。

妙Diệu 經Kinh 文Văn 句Cú 私Tư 志Chí 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập