妙Diệu 經Kinh 文Văn 句Cú 私Tư 志Chí 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị (# 從tùng 廣quảng 開khai 顯hiển 盡tận 過quá 去khứ 佛Phật 章chương 開khai 人nhân 天thiên 乘thừa 總tổng 問vấn 答đáp )#

石thạch 皷cổ 沙Sa 門Môn 釋thích 。 智trí 雲vân 。 撰soạn 。

疏sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ 。

記ký 於ư 此thử 文văn 為vi 三tam 先tiên 分phần/phân 章chương 示thị 根căn 次thứ 義nghĩa 門môn 分phân 別biệt 三tam 依y 文văn 正chánh 釋thích 初sơ 文văn 為vi 四tứ 初sơ 引dẫn 經kinh 標tiêu 章chương 次thứ 舉cử 品phẩm 分phần/phân 周chu 三tam 亦diệc 名danh 下hạ 三tam 周chu 異dị 名danh 四tứ 引dẫn 例lệ 顯hiển 今kim 云vân 此thử 文văn 為vi 三tam 初sơ 科khoa 節tiết 經kinh 文văn 次thứ 義nghĩa 門môn 料liệu 簡giản 三tam 隨tùy 文văn 帖# 釋thích 今kim 謂vị 此thử 文văn 可khả 大đại 為vi 五ngũ 初sơ 重trọng/trùng 標tiêu 示thị 其kỳ 大đại 科khoa 門môn 次thứ 通thông 示thị 其kỳ 文văn 之chi 分phần 齊tề 三tam 即tức 其kỳ 文văn 以dĩ 科khoa 判phán 四tứ 八bát 義nghĩa 門môn 料liệu 簡giản 其kỳ 所sở 科khoa 五ngũ 隨tùy 其kỳ 料liệu 以dĩ 判phán 釋thích 初sơ 中trung 初sơ 是thị 重trọng/trùng 舉cử 經kinh 文văn 廣quảng 明minh 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 是thị 重trọng/trùng 標tiêu 示thị 其kỳ 大đại 科khoa 門môn 前tiền 初sơ 已dĩ 標tiêu 舉cử 竟cánh 今kim 更cánh 此thử 言ngôn 故cố 是thị 重trọng/trùng 也dã 上thượng 下hạ 例lệ 示thị 廣quảng 是thị 對đối 略lược 之chi 名danh 如như 後hậu 所sở 釋thích 三tam 一nhất 通thông 別biệt 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 凡phàm 七thất 品phẩm 半bán 即tức 此thử 一nhất 句cú 即tức 是thị 通thông 示thị 其kỳ 文văn 分phân 齊tề 即tức 盡tận 迹tích 門môn 正chánh 說thuyết 文văn 也dã 向hướng 舉cử 其kỳ 始thỉ 令linh 知tri 其kỳ 初sơ 未vị 知tri 其kỳ 經kinh 故cố 此thử 盡tận 言ngôn 之chi 也dã 此thử 文văn 顯hiển 前tiền 總tổng 體thể 分phân 齊tề 起khởi 下hạ 次thứ 別biệt 科khoa 也dã 。

文văn 為vi 三tam 下hạ 是thị 依y 向hướng 通thông 更cánh 別biệt 科khoa 節tiết 撿kiểm 此thử 文văn 中trung 將tương 盡tận 其kỳ 體thể 正chánh 應ưng 為vi 六lục 一nhất 標tiêu 其kỳ 數số 二nhị 列liệt 其kỳ 名danh 三Tam 明Minh 異dị 名danh 四tứ 舉cử 例lệ 五ngũ 示thị 文văn 處xứ 六lục 釋thích 所sở 以dĩ 如như 此thử 方phương 盡tận 其kỳ 勢thế 不bất 爾nhĩ 都đô 不bất 知tri 其kỳ 勢thế 數số 豈khởi 名danh 解giải 釋thích 文văn 從tùng 省tỉnh 直trực 便tiện 有hữu 四tứ 別biệt 然nhiên 雖tuy 有hữu 此thử 四tứ 之chi 與dữ 六lục 要yếu 唯duy 二nhị 也dã 謂vị 能năng 所sở 人nhân 法pháp 二nhị 也dã 初sơ 標tiêu 數số 次thứ 列liệt 名danh 三tam 異dị 名danh 四tứ 舉cử 例lệ 初sơ 數số 者giả 通thông 文văn 執chấp 直trực 七thất 品phẩm 半bán 別biệt 義nghĩa 仍nhưng 更cánh 有hữu 三tam 將tương 列liệt 先tiên 此thử 標tiêu 也dã 下hạ 列liệt 三tam 名danh 各các 含hàm 三tam 義nghĩa 雖tuy 各các 含hàm 三tam 二nhị 顯hiển 一nhất 隱ẩn 隱ẩn 謂vị 文văn 處xứ 所sở 也dã 雖tuy 有hữu 隱ẩn 顯hiển 義nghĩa 必tất 具cụ 三tam 不bất 可khả 不bất 知tri 。 法pháp 說thuyết 是thị 正chánh 標tiêu 其kỳ 名danh 也dã 為vi 上thượng 根căn 人nhân 即tức 所sở 為vi 也dã 亦diệc 名danh 所sở 以dĩ 亦diệc 名danh 為vi 意ý 即tức 初sơ 法pháp 說thuyết 之chi 所sở 由do 也dã 此thử 二nhị 顯hiển 也dã 文văn 處xứ 不bất 言ngôn 隱ẩn 也dã 自tự 可khả 知tri 故cố 下hạ 二nhị 例lệ 知tri 言ngôn 上thượng 根căn 者giả 對đối 下hạ 二nhị 以dĩ 得đắc 名danh 中trung 下hạ 亦diệc 爾nhĩ 法pháp 說thuyết 名danh 義nghĩa 於ư 次thứ 當đương 顯hiển 應ưng 通thông 為vi 一nhất 切thiết 豈khởi 別biệt 言ngôn 上thượng 次thứ 文văn 自tự 顯hiển 不bất 俟sĩ 此thử 繁phồn 下hạ 別biệt 二nhị 名danh 各các 具cụ 諸chư 義nghĩa 例lệ 前tiền 可khả 知tri 不bất 繁phồn 爾nhĩ 也dã 亦diệc 名danh 八bát 下hạ 明minh 法pháp 異dị 名danh 也dã 謂vị 前tiền 三tam 名danh 亦diệc 即tức 名danh 為vì 此thử 等đẳng 故cố 。 是thị 前tiền 三tam 法pháp 之chi 意ý 名danh 即tức 顯hiển 約ước 異dị 名danh 顯hiển 前tiền 三tam 法pháp 之chi 義nghĩa 令linh 易dị 解giải 也dã 然nhiên 此thử 二nhị 三tam 之chi 名danh 並tịnh 是thị 相tướng 形hình 待đãi 也dã 法pháp 是thị 對đối 譬thí 之chi 名danh 理lý 是thị 對đối 事sự 之chi 稱xưng 餘dư 二nhị 亦diệc 爾nhĩ 然nhiên 理lý 有hữu 通thông 別biệt 今kim 是thị 從tùng 通thông 知tri 前tiền 事sự 理lý 通thông 名danh 為vi 理lý 之chi 義nghĩa 同đồng 也dã 謂vị 直trực 案án 其kỳ 道Đạo 理lý 而nhi 說thuyết 故cố 名danh 法pháp 說thuyết 法Pháp 即tức 理lý 理lý 即tức 法pháp 也dã 事sự 即tức 是thị 譬thí 譬thí 即tức 是thị 事sự 舉cử 世thế 道Đạo 理lý 之chi 事sự 喻dụ 前tiền 出xuất 世thế 妙diệu 道Đạo 理lý 之chi 法pháp 故cố 也dã 行hành 即tức 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 有hữu 進tiến 趣thú 造tạo 會hội 之chi 義nghĩa 即tức 因nhân 緣duyên 之chi 功công 能năng 故cố 名danh 為vi 行hành 故cố 即tức 是thị 三tam 異dị 名danh 則tắc 前tiền 三tam 義nghĩa 益ích 以dĩ 顯hiển 矣hĩ 此thử 是thị 其kỳ 別biệt 通thông 名danh 為vi 周chu 周chu 遍biến 市thị 也dã 於ư 一nhất 功công 上thượng 三tam 遍biến 過quá 而nhi 說thuyết 故cố 名danh 為vi 周chu 謂vị 開khai 顯hiển 也dã 次thứ 例lệ 顯hiển 者giả 向hướng 已dĩ 明minh 之chi 異dị 名danh 此thử 顯hiển 根căn 機cơ 亦diệc 異dị 即tức 成thành 前tiền 之chi 江giang 為vi 三tam 也dã 記ký 引dẫn 彼bỉ 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 。 方phương 便tiện 品phẩm 有hữu 若nhược 廣quảng 若nhược 略lược 之chi 說thuyết 又hựu 云vân 學học 是thị 略lược 般Bát 若Nhã 則tắc 知tri 一nhất 切thiết 。 法pháp 廣quảng 略lược 相tương/tướng 又hựu 云vân 利lợi 根căn 中trung 根căn 定định 散tán 之chi 心tâm 並tịnh 入nhập 是thị 門môn 是thị 門môn 無vô 礙ngại 今kim 云vân 既ký 云vân 無vô 礙ngại 下hạ 根căn 必tất 入nhập 經kinh 不bất 云vân 者giả 略lược 也dã 又hựu 云vân 或hoặc 指chỉ 彼bỉ 部bộ 其kỳ 教giáo 退thoái 通thông 三tam 人nhân 云vân 為vi 三tam 根căn 彼bỉ 三tam 乘thừa 人nhân 同đồng 學học 衍diễn 道đạo 並tịnh 取thủ 所sở 被bị 而nhi 為vi 分phần/phân 例lệ 示thị 云vân 單đơn 說thuyết 智Trí 度Độ 為vi 略lược 具cụ 說thuyết 六Lục 度Độ 為vi 廣quảng 始thỉ 自tự 色sắc 心tâm 終chung 乎hồ 種chủng 智trí 為vi 廣quảng 但đãn 云vân 色sắc 淨tịnh 即tức 云vân 乃nãi 至chí 種chủng 智trí 即tức 是thị 略lược 相tương/tướng 今kim 謂vị 雖tuy 競cạnh 引dẫn 彼bỉ 經kinh 要yếu 於ư 文văn 義nghĩa 等đẳng 不bất 相tương 通thông 會hội 何hà 者giả 此thử 為vi 三tam 根căn 作tác 三tam 周chu 說thuyết 如như 向hướng 所sở 引dẫn 彼bỉ 經kinh 總tổng 要yếu 所sở 說thuyết 不bất 過quá 略lược 廣quảng 所sở 被bị 下hạ 出xuất 上thượng 中trung 如như 何hà 得đắc 與dữ 此thử 文văn 通thông 會hội 今kim 說thuyết 強cường/cưỡng 為vi 會hội 通thông 謂vị 既ký 有hữu 上thượng 中trung 即tức 兼kiêm 於ư 下hạ 略lược 廣quảng 之chi 說thuyết 自tự 攝nhiếp 於ư 中trung 然nhiên 此thử 三tam 周chu 之chi 說thuyết 豈khởi 得đắc 名danh 略lược 中trung 廣quảng 理lý 實thật 難nan 會hội 今kim 恐khủng 所sở 引dẫn 兼kiêm 未vị 得đắc 其kỳ 要yếu 實thật 未vị 及cập 委ủy 尋tầm 然nhiên 縱túng/tung 得đắc 其kỳ 實thật 亦diệc 未vị 會hội 此thử 中trung 意ý 此thử 中trung 正chánh 為vi 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 法pháp 難nạn/nan 妙diệu 解giải 機cơ 性tánh 不bất 等đẳng 故cố 有hữu 二nhị 三tam 差sai 別biệt 彼bỉ 經kinh 不bất 爾nhĩ 何hà 得đắc 為vi 例lệ 由do 來lai 並tịnh 不bất 言ngôn 此thử 意ý 直trực 故cố 會hội 通thông 其kỳ 言ngôn 亦diệc 矣hĩ 以dĩ 為vi 輙triếp 謂vị 文văn 雖tuy 云vân 例lệ 意ý 在tại 於ư 況huống 何hà 者giả 彼bỉ 經kinh 未vị 爾nhĩ 猶do 尚thượng 有hữu 三tam 而nhi 為vi 三tam 說thuyết 況huống 此thử 既ký 而nhi 不bất 為vi 說thuyết 。 耶da 意ý 有hữu 於ư 此thử 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 若nhược 得đắc 此thử 意ý 稱xưng 有hữu 可khả 通thông 不bất 然nhiên 亦diệc 徒đồ 繁phồn 耳nhĩ 。

次thứ 下hạ 第đệ 四tứ 料liệu 簡giản 者giả 謂vị 疏sớ/sơ 理lý 前tiền 所sở 科khoa 也dã 於ư 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 總tổng 標tiêu 義nghĩa 數số 次thứ 列liệt 出xuất 其kỳ 名danh 三tam 隨tùy 名danh 解giải 釋thích 四tứ 釋thích 成thành 前tiền 義nghĩa 此thử 中trung 要yếu 者giả 即tức 以dĩ 十thập 義nghĩa 料liệu 簡giản 前tiền 之chi 所sở 科khoa 又hựu 以dĩ 五ngũ 重trùng 問vấn 答đáp 料liệu 簡giản 成thành 前tiền 三tam 科khoa 十thập 義nghĩa 以dĩ 義nghĩa 意ý 深thâm 廣quảng 故cố 遞đệ 轉chuyển 次thứ 釋thích 之chi 也dã 初sơ 釋thích 標tiêu 數số 者giả 應ưng 知tri 此thử 三tam 周chu 文văn 含hàm 名danh 勢thế 數số 一nhất 者giả 此thử 十thập 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 二nhị 義nghĩa 即tức 十thập 雙song 也dã 文văn 意ý 具cụ 含hàm 十thập 雙song 古cổ 今kim 多đa 偏thiên 失thất 其kỳ 圓viên 旨chỉ 今kim 對đối 顯hiển 偏thiên 圓viên 故cố 有hữu 此thử 釋thích 二nhị 者giả 十thập 只chỉ 顯hiển 前tiền 人nhân 法pháp 二nhị 也dã 三tam 者giả 於ư 人nhân 九cửu 中trung 初sơ 一nhất 聲Thanh 聞Văn 餘dư 八bát 皆giai 通thông 三tam 乘thừa 四tứ 者giả 又hựu 於ư 人nhân 中trung 前tiền 三tam 即tức 論luận 三tam 周chu 正chánh 說thuyết 所sở 被bị 之chi 根căn 性tánh 以dĩ 並tịnh 聞văn 三tam 周chu 而nhi 獲hoạch 利lợi 益ích 。 於ư 利lợi 益ích 中trung 初sơ 是thị 橫hoạnh/hoành 淺thiển 深thâm 下hạ 並tịnh 竪thụ 初sơ 橫hoạnh/hoành 中trung 初sơ 二nhị 即tức 三tam 周chu 領lãnh 解giải 以dĩ 一nhất 即tức 三tam 周chu 授thọ 記ký 餘dư 並tịnh 通thông 論luận 也dã 又hựu 既ký 十thập 雙song 即tức 得đắc 有hữu 四tứ 句cú 義nghĩa 不bất (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 列liệt 十thập 名danh 雖tuy 此thử 十thập 章chương 廣quảng 要yếu 義nghĩa 唯duy 二nhị 謂vị 料liệu 簡giản 前tiền 法Pháp 要yếu 之chi 二nhị 所sở 謂vị 人nhân 法pháp 也dã 初sơ 一nhất 簡giản 前tiền 三tam 周chu 法pháp 次thứ 九cửu 簡giản 前tiền 所sở 為vi 三tam 根căn 人nhân 也dã 得đắc 此thử 一nhất 意ý 可khả 會hội 其kỳ 宗tông 要yếu 矣hĩ 不bất 然nhiên 可khả 不bất 知tri 何hà 義nghĩa 此thử 十thập 次thứ 第đệ 隨tùy 文văn 自tự 彰chương 不bất 俟sĩ 於ư 先tiên 釋thích 。

初sơ 章chương 中trung 有hữu 三tam 初sơ 正chánh 釋thích 次thứ 明minh 通thông 別biệt 三tam 問vấn 答đáp 例lệ 法pháp 顯hiển 人nhân 初sơ 中trung 約ước 三tam 別biệt 也dã 明minh 通thông 文văn 即tức 有hữu 三tam 於ư 一nhất 一nhất 中trung 皆giai 先tiên 標tiêu 次thứ 依y 經kinh 文văn 示thị 其kỳ 相tướng 狀trạng 於ư 示thị 相tương/tướng 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 於ư 別biệt 上thượng 示thị 其kỳ 通thông 具cụ 餘dư 二nhị 之chi 義nghĩa 初sơ 譬thí 即tức 喻dụ 開khai 顯hiển 之chi 說thuyết 時thời 希hy 也dã 次thứ 即tức 皆giai 列liệt 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 因nhân 緣duyên 譬thí 中trung 示thị 因nhân 緣duyên 義nghĩa 初sơ 因nhân 句cú 兩lưỡng 向hướng 故cố 下hạ 更cánh 別biệt 取thủ 即tức 應ưng 宿túc 緣duyên 所sở 感cảm 驚kinh 入nhập 開khai 示thị 故cố 即tức 因nhân 緣duyên 義nghĩa 也dã 導đạo 師sư 正chánh 喻dụ 開khai 顯hiển 引dẫn 至chí 寶bảo 所sở 故cố 即tức 譬thí 說thuyết 上thượng 釋thích 引dẫn 別biệt 而nhi 通thông 竟cánh 下hạ 明minh 通thông 而nhi 別biệt 意ý 正chánh 從tùng 多đa 正chánh 故cố 別biệt 言ngôn 三tam 周chu 而nhi 不bất 從tùng 略lược 傍bàng 故cố 不bất 言ngôn 通thông 名danh 字tự 不bất 監giám 名danh 別biệt 義nghĩa 通thông 且thả 從tùng 名danh 也dã 即tức 從tùng 三tam 義nghĩa 言ngôn 三tam 周chu 也dã 一nhất 意ý 者giả 三tam 中trung 之chi 一nhất 通thông 中trung 之chi 別biệt 也dã 機cơ 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 不bất 可khả 定định 通thông 別biệt 也dã 下hạ 例lệ 法pháp 以dĩ 顯hiển 機cơ 問vấn 中trung 初sơ 牒điệp 前tiền 人nhân 法pháp 本bổn 別biệt 而nhi 今kim 法pháp 說thuyết 仍nhưng 通thông 例lệ 人nhân 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 答đáp 中trung 初sơ 例lệ 前tiền 通thông 次thứ 例lệ 前tiền 別biệt 非phi 直trực 以dĩ 義nghĩa 亦diệc 有hữu 文văn 至chí 下hạ 自tự 知tri 不bất 繁phồn 此thử 述thuật 然nhiên 則tắc 此thử 初sơ 一nhất 問vấn 亦diệc 即tức 明minh 人nhân 何hà 獨độc 言ngôn 法pháp 亦diệc 以dĩ 向hướng 之chi 文văn 義nghĩa 而nhi 為vi 例lệ 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 有hữu 無vô 論luận 者giả 謂vị 所sở 化hóa 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 持trì 實thật 定định 有hữu 無vô 也dã 文văn 具cụ 二nhị 義nghĩa 古cổ 人nhân 偏thiên 執chấp 故cố 今kim 破phá 會hội 以dĩ 顯hiển 圓viên 通thông 雖tuy 寄ký 聲Thanh 聞Văn 義nghĩa 通thông 三tam 故cố 云vân 三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 名danh 且thả 別biệt 論luận 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 標tiêu 起khởi 次thứ 正chánh 釋thích 釋thích 中trung 有hữu 三tam 初sơ 述thuật 舊cựu 此thử 二nhị 下hạ 次thứ 辨biện 非phi 今kim 明minh 下hạ 三tam 正chánh 釋thích 初sơ 述thuật 兩lưỡng 家gia 初sơ 家gia 先tiên 述thuật 其kỳ 計kế 定định 有hữu 次thứ 述thuật 其kỳ 破phá 無vô 顯hiển 成thành 定định 有hữu 次thứ 家gia 亦diệc 二nhị 初sơ 述thuật 其kỳ 計kế 定định 無vô 次thứ 述thuật 其kỳ 破phá 定định 有hữu 顯hiển 成thành 定định 無vô 記ký 於ư 以dĩ 破phá 中trung 初sơ 引dẫn 彼bỉ 經kinh 次thứ 以dĩ 彼bỉ 經kinh 之chi 意ý 破phá 有hữu 明minh 無vô 三tam 會hội 通thông 此thử 經Kinh 明minh 有hữu 之chi 意ý 記ký 亦diệc 念niệm 處xứ 為vi 初sơ 業nghiệp 破phá 中trung 外ngoại 凡phàm 即tức 初sơ 業nghiệp 也dã 知tri 一Nhất 乘Thừa 即tức 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 也dã 此thử 舉cử 彼bỉ 經kinh 要yếu 義nghĩa 寧ninh 有hữu 以dĩ 下hạ 正chánh 破phá 執chấp 有hữu 可khả 知tri 此thử 前tiền 兩lưỡng 家gia 各các 定định 計kế 有hữu 無vô 也dã 。

次thứ 下hạ 是thị 辨biện 非phi 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 標tiêu 乖quai 失thất 次thứ 別biệt 釋thích 乖quai 失thất 謂vị 乖quai 違vi 其kỳ 文văn 失thất 棄khí 其kỳ 義nghĩa 二nhị 家gia 應ưng 各các 有hữu 此thử 二nhị 過quá 而nhi 釋thích 中trung 且thả 明minh 光quang 宅trạch 乖quai 文văn 文văn 作tác 是thị 說thuyết 此thử 據cứ 照chiếu 實thật 也dã 今kim 執chấp 定định 有hữu 故cố 是thị 乖quai 文văn 次thứ 失thất 義nghĩa 者giả 所sở 破phá 其kỳ 三tam 並tịnh 是thị 義nghĩa 故cố 則tắc 互hỗ 舉cử 耳nhĩ 下hạ 更cánh 取thủ 意ý 別biệt 難nạn/nan 光quang 宅trạch 開khai 善thiện 則tắc 一nhất 向hướng 權quyền 光quang 宅trạch 宜nghi 權quyền 以dĩ 顯hiển 實thật 故cố 別biệt 破phá 之chi 初sơ 牒điệp 其kỳ 計kế 即tức 前tiền 文văn 第đệ 二nhị 句cú 也dã 亦diệc 應ưng 等đẳng 者giả 取thủ 其kỳ 義nghĩa 以dĩ 難nạn/nan 之chi 以dĩ 光quang 宅trạch 宜nghi 四tứ 乘thừa 義nghĩa 許hứa 有hữu 三tam 藏tạng 三tam 乘thừa 既ký 有hữu 所sở 化hóa 三tam 乘thừa 則tắc 有hữu 能năng 化hóa 之chi 主chủ 名danh 為vi 三tam 藏tạng 佛Phật 也dã 此thử 教giáo 所sở 化hóa 有hữu 實thật 能năng 化hóa 則tắc 一nhất 向hướng 權quyền 故cố 今kim 宜nghi 二nhị 為vi 能năng 所sở 也dã 此thử 義nghĩa 不bất 例lệ 者giả 記ký 云vân 今kim 文văn 中trung 之chi 今kim 謂vị 此thử 是thị 假giả 宜nghi 彼bỉ 宗tông 以dĩ 救cứu 其kỳ 義nghĩa 也dã 此thử 意ý 總tổng 明minh 因nhân 有hữu 而nhi 果quả 無vô 也dã 。

今kim 明minh 以dĩ 下hạ 第đệ 三tam 正chánh 釋thích 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 略lược 明minh 要yếu 義nghĩa 次thứ 引dẫn 經kinh 論luận 廣quảng 釋thích 三tam 更cánh 別biệt 明minh 大đại 義nghĩa 初sơ 中trung 先tiên 標tiêu 不bất 可khả 偏thiên 執chấp 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 明minh 經kinh 其kỳ 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 初sơ 句cú 前tiền 破phá 光quang 宅trạch 定định 有hữu 乖quai 文văn 義nghĩa 現hiện 於ư 此thử 不bất 得đắc 謂vị 定định 有hữu 也dã 次thứ 句cú 前tiền 破phá 開khai 善thiện 定định 無vô 二nhị 義nghĩa 現hiện 於ư 此thử 不bất 得đắc 謂vị 定định 無vô 也dã 此thử 則tắc 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 而nhi 並tịnh 不bất 可khả 定định 執chấp 是thị 經Kinh 之chi 要yếu 義nghĩa 也dã 下hạ 是thị 以dĩ 引dẫn 經kinh 論luận 廣quảng 釋thích 於ư 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 引dẫn 論luận 解giải 次thứ 會hội 經kinh 釋thích 若nhược 從tùng 以dĩ 下hạ 三tam 會hội 有hữu 無vô 若nhược 得đắc 以dĩ 下hạ 四tứ 總tổng 結kết 勸khuyến 初sơ 引dẫn 論luận 明minh 聲Thanh 聞Văn 得đắc 授thọ 記ký 中trung 先tiên 明minh 聲Thanh 聞Văn 差sai 有hữu 其kỳ 四tứ 然nhiên 復phục 明minh 其kỳ 授thọ 得đắc 否phủ/bĩ 今kim 文văn 具cụ 引dẫn 故cố 爾nhĩ 義nghĩa 如như 次thứ 釋thích 前tiền 二nhị 非phi 經kinh 所sở 被bị 後hậu 二nhị 即tức 是thị 也dã 次thứ 會hội 經kinh 文văn 論luận 且thả 有hữu 四tứ 義nghĩa 猶do 未vị 盡tận 故cố 加gia 今kim 經kinh 所sở 明minh 會hội 而nhi 釋thích 之chi 則tắc 有hữu 五ngũ 種chủng 方phương 盡tận 其kỳ 實thật 於ư 中trung 總tổng 標tiêu 別biệt 釋thích 釋thích 中trung 即tức 有hữu 五ngũ 別biệt 初sơ 釋thích 定định 性tánh 二nhị 退thoái 大đại 三tam 應ứng 化hóa 四tứ 上thượng 慢mạn 五ngũ 大Đại 乘Thừa 初sơ 定định 性tánh 者giả 此thử 從tùng 昔tích 為vi 名danh 以dĩ 定định 取thủ 於ư 小tiểu 果quả 故cố 云vân 定định 性tánh 也dã 次thứ 釋thích 退thoái 中trung 疲bì 厭yếm 等đẳng 是thị 取thủ 小tiểu 之chi 由do 即tức 如như 文văn 佛Phật 道Đạo 長trường 遠viễn 。 等đẳng 也dã 引dẫn 經kinh 名danh 別biệt 異dị 名danh 不bất 因nhân 始thỉ 終chung 頓đốn 漸tiệm 二nhị 種chủng 故cố 云vân 別biệt 異dị 此thử 是thị 退thoái 大đại 取thủ 小tiểu 故cố 云vân 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 聲Thanh 聞Văn 三tam 釋thích 應ứng 化hóa 前tiền 二nhị 是thị 實thật 是thị 所sở 此thử 一nhất 權quyền 能năng 即tức 同đồng 事sự 利lợi 益ích 權quyền 應ứng 化hóa 實thật 故cố 云vân 應ứng 化hóa 聲Thanh 聞Văn 四tứ 釋thích 上thượng 慢mạn 非phi 上thượng 謬mậu 謂vị 而nhi 慢mạn 於ư 上thượng 故cố 云vân 上thượng 慢mạn 五ngũ 釋thích 大Đại 乘Thừa 有hữu 標tiêu 有hữu 釋thích 少thiểu 聞văn 四Tứ 諦Đế 之chi 聲thanh 而nhi 自tự 悟ngộ 大đại 用dụng 佛Phật 道Đạo 之chi 聲thanh 而nhi 利lợi 他tha 少thiểu 則tắc 聞văn 彼bỉ 聲thanh 大đại 則tắc 聲Thanh 聞Văn 彼bỉ (# 云vân 呼hô )# 此thử 五ngũ 者giả 前tiền 四tứ 不bất 出xuất 權quyền 實thật 通thông 論luận 昔tích 日nhật 此thử 第đệ 五ngũ 一nhất 即tức 此thử 經Kinh 開khai 會hội 前tiền 四tứ 以dĩ 得đắc 名danh 也dã 上thượng 會hội 釋thích 竟cánh 下hạ 明minh 有hữu 無vô 二nhị 義nghĩa 觀quán 此thử 文văn 意ý 當đương 有hữu 四tứ 句cú 初sơ 明minh 從tùng 昔tích 故cố 有hữu 次thứ 明minh 從tùng 今kim 故cố 無vô 三Tam 明Minh 實thật 既ký 有hữu 二nhị 權quyền 同đồng 於ư 實thật 則tắc 亦diệc 有hữu 無vô 上thượng 慢mạn 一nhất 類loại 既ký 非phi 前tiền 三tam 則tắc 非phi 有hữu 非phi 無vô 故cố 。 有hữu 四tứ 句cú 總tổng 結kết 勸khuyến 者giả 達đạt 四tứ 無vô 方phương 尚thượng 不bất 可khả 執chấp 況huống 各các 其kỳ 一nhất 故cố 不bất 可khả 而nhi 已dĩ 以dĩ 下hạ 第đệ 三tam 更cánh 別biệt 約ước 前tiền 大Đại 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 以dĩ 論luận 有hữu 無vô 以dĩ 仍nhưng 有hữu 此thử 一nhất 義nghĩa 將tương 盡tận 無vô 故cố 於ư 中trung 有hữu 三tam 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 釋thích 中trung 四tứ 句cú 初sơ 明minh 權quyền 無vô 次thứ 明minh 實thật 有hữu 三tam 經kinh 意ý 正chánh 明minh 自tự 實thật 四tứ 明minh 既ký 自tự 復phục 即tức 能năng 他tha 次thứ 結kết 者giả 前tiền 結kết 勸khuyến 通thông 能năng 所sở 今kim 結kết 別biệt 論luận 能năng 也dã 。

上thượng 通thông 論luận 三tam 周chu 所sở 化hóa 聲Thanh 聞Văn 權quyền 實thật 有hữu 無vô 竟cánh 下hạ 釋thích 第đệ 三tam 厚hậu 薄bạc 之chi 二nhị 義nghĩa 也dã 中trung 惑hoặc 者giả 謂vị 能năng 惑hoặc 亂loạn 非phi 不bất 定định 也dã 若nhược 爾nhĩ 字tự 正chánh 從tùng 心tâm 次thứ 薄bạc 存tồn 從tùng 博bác 非phi 從tùng 博bác 從tùng 縛phược 則tắc 為vi 以dĩ 博bác 藉tạ 非phi 也dã 前tiền 是thị 論luận 人nhân 此thử 論luận 其kỳ 人nhân 性tánh 行hành 以dĩ 顯hiển 三tam 周chu 差sai 別biệt 之chi 所sở 從tùng 矣hĩ 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 述thuật 舊cựu 以dĩ 辨biện 非phi 三tam 正chánh 釋thích 初sơ 中trung 無vô 釋thích 惑hoặc 上thượng 根căn 次thứ 下hạ 以dĩ 釋thích 厚hậu 薄bạc 初sơ 中trung 無vô 明minh 其kỳ 惑hoặc 之chi 由do 將tương 必tất 異dị 下hạ 正chánh 明minh 其kỳ 惑hoặc 之chi 狀trạng 踟trì 蹰trù 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 因nhân 致trí 得đắc 失thất 初sơ 中trung 正chánh 由do 理lý 教giáo 入nhập 出xuất 不bất 同đồng 故cố 致trí 疑nghi 惑hoặc 爾nhĩ 矣hĩ 次thứ 得đắc 失thất 中trung 踟trì 蹰trù 於ư 理lý 教giáo 迴hồi 遑hoàng 於ư 出xuất 入nhập 俱câu 是thị 猶do 預dự 不bất 定định 之chi 皃# 以dĩ 故cố 致trí 得đắc 失thất 以dĩ 下hạ 約ước 於ư 三tam 根căn 彰chương 其kỳ 厚hậu 薄bạc 惑hoặc 教giáo 情tình 多đa 者giả 執chấp 理lý 一nhất 故cố 不bất 應ưng 多đa 由do 此thử 故cố 即tức 悟ngộ 次thứ 二nhị 可khả 知tri 以dĩ 此thử 則tắc 厚hậu 及cập 中trung 故cố 為vi 三tam 所sở 以dĩ 三tam 說thuyết 正chánh 由do 於ư 此thử 。

次thứ 辨biện 非phi 中trung 三tam 初sơ 總tổng 非phi 次thứ 別biệt 難nạn/nan 後hậu 結kết 總tổng 非phi 言ngôn 不bất 爾nhĩ 者giả 不bất 爾nhĩ 所sở 以dĩ 如như 下hạ 難nạn/nan 也dã 下hạ 難nạn/nan 破phá 者giả 直trực 攬lãm 其kỳ 前tiền 要yếu 以dĩ 難nạn/nan 破phá 之chi 初sơ 一nhất 句cú 總tổng 責trách 定định 之chi 緣duyên 於ư 其kỳ 義nghĩa 無vô 的đích 莫mạc 故cố 此thử 通thông 責trách 之chi 也dã 若nhược 更cánh 別biệt 者giả 謂vị 為vi 小tiểu 大đại 為vi 復phục 小tiểu 大đại 下hạ 別biệt 難nạn/nan 此thử 三tam 也dã 於ư 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 先tiên 牒điệp 其kỳ 謂vị 然nhiên 後hậu 難nạn/nan 破phá 初sơ 應ưng 結kết 云vân 既ký 云vân 得đắc 果quả 之chi 後hậu 遊du 觀quan 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 此thử 惑hoặc 次thứ 中trung 既ký 條điều 然nhiên 不bất 監giám 故cố 不bất 應ưng 有hữu 此thử 疑nghi 惑hoặc 次thứ 難nạn/nan 相tương/tướng 惑hoặc 者giả 牒điệp 已dĩ 難nạn/nan 之chi 前tiền 二nhị 並tịnh 昔tích 此thử 一nhất 義nghĩa 當đương 今kim 會hội 正chánh 由do 其kỳ 言ngôn 不bất 分phân 此thử 疑nghi 無vô 因nhân 故cố 致trí 此thử 難nạn/nan (# 云vân 云vân )# 結kết 云vân 進tiến 退thoái 等đẳng 者giả 全toàn 云vân 惑hoặc 大đại 曰viết 進tiến 惑hoặc 小tiểu 曰viết 退thoái 今kim 謂vị 前tiền 二nhị 約ước 昔tích 難nạn/nan 之chi 是thị 退thoái 後hậu 一nhất 約ước 今kim 難nạn/nan 之chi 是thị 進tiến 二nhị 途đồ 無vô 宗tông 其kỳ 所sở 依y 約ước 教giáo 無vô 據cứ 以dĩ 故cố 不bất 可khả 用dụng 也dã 。

次thứ 正chánh 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 簡giản 定định 根căn 惑hoặc 即tức 為vi 以dĩ 下hạ 次thứ 正chánh 釋thích 也dã 初sơ 中trung 所sở 以dĩ 先tiên 簡giản 定định 此thử 二nhị 者giả 是thị 此thử 科khoa 之chi 宗tông 要yếu 故cố 前tiền 釋thích 所sở 以dĩ 失thất 者giả 正chánh 以dĩ 無vô 宗tông 要yếu 故cố 此thử 二nhị 相tương/tướng 因nhân 故cố 先tiên 簡giản 定định 三tam 乘thừa 也dã 得đắc 聖thánh 果Quả 不bất 在tại 更cánh 論luận 根căn 性tánh 通thông 惑hoặc 亦diệc 並tịnh 已dĩ 除trừ 故cố 須tu 論luận 其kỳ 別biệt 惑hoặc 若nhược 直trực 言ngôn 根căn 性tánh 與dữ 惑hoặc 則tắc 因nhân 果quả 不bất 分phân 通thông 別biệt 莫mạc 辨biện 非phi 此thử 中trung 意ý 故cố 須tu 先tiên 間gian 定định 也dã 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 為vi 二nhị 初sơ 約ước 四tứ 句cú 四tứ 人nhân 釋thích 次thứ 約ước 三tam 根căn 三tam 品phẩm 釋thích 初sơ 中trung 先tiên 標tiêu 列liệt 四tứ 句cú 若nhược 別biệt 以dĩ 下hạ 明minh 四tứ 人nhân 釋thích 初sơ 云vân 即tức 為vi 四tứ 者giả 謂vị 即tức 上thượng 二nhị 事sự 共cộng 作tác 四tứ 句cú 也dã 下hạ 列liệt 四tứ 名danh 此thử 並tịnh 由do 宿túc 習tập 致trí 此thử 差sai 降giáng/hàng 不bất 同đồng 三tam 周chu 以dĩ 之chi 而nhi 起khởi 也dã 以dĩ 四tứ 句cú 對đối 三tam 周chu 四tứ 種chủng 人nhân 也dã 前tiền 三tam 句cú 次thứ 第đệ 對đối 於ư 三tam 周chu 後hậu 既ký 結kết 緣duyên 則tắc 前tiền 三tam 是thị 當đương 機cơ 也dã 次thứ 文văn 重trọng/trùng 釋thích 者giả 向hướng 將tương 四tứ 對đối 此thử 束thúc 四tứ 以dĩ 對đối 三tam 記ký 云vân 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 應ưng 以dĩ 中trung 間gian 二nhị 句cú 為vi 中trung 文văn 云vân 為vi 中trung 下hạ 者giả 或hoặc 剩thặng 下hạ 字tự 若nhược 下hạ 根căn 字tự 別biệt 為vi 下hạ 句cú 今kim 謂vị 初sơ 既ký 云vân 以dĩ 初sơ 二nhị 為vi 上thượng 根căn 應ưng 以dĩ 第đệ 三tam 句cú 為vi 中trung 根căn 第đệ 四tứ 為vi 下hạ 根căn 次thứ 重trọng/trùng 既ký 云vân 中trung 間gian 即tức 以dĩ 初sơ 句cú 為vi 上thượng 根căn 二nhị 三tam 句cú 兩lưỡng 為vi 中trung 根căn 與dữ 前tiền 同đồng 故cố 直trực 云vân 下hạ 根căn 而nhi 注chú (# 云vân 云vân )# 如như 此thử 道Đạo 理lý 並tịnh 通thông 所sở 以dĩ 第đệ 四tứ 亦diệc 得đắc 為vi 當đương 機cơ 者giả 雖tuy 重trọng/trùng 雖tuy 鈍độn 有hữu 緣duyên 而nhi 得đắc 始thỉ 終chung 三tam 聞văn 故cố 後hậu 文văn 云vân 聞văn 一nhất 句cú 隨tùy 喜hỷ 皆giai 授thọ 三tam 菩Bồ 提Đề 記ký 況huống 具cụ 足túc 聞văn 故cố 並tịnh 當đương 機cơ 次thứ 約ước 三tam 根căn 三tam 品phẩm 釋thích 者giả 向hướng 直trực 通thông 論luận 厚hậu 薄bạc 不bất 同đồng 故cố 作tác 三tam 說thuyết 此thử 今kim 更cánh 明minh 三tam 根căn 初sơ 入nhập 直trực 作tác 皆giai 有hữu 三tam 品phẩm 以dĩ 論luận 惑hoặc 之chi 厚hậu 薄bạc 前tiền 是thị 單đơn 論luận 此thử 似tự 具cụ 足túc 論luận 上thượng 三tam 則tắc 薄bạc 中trung 三tam 則tắc 中trung 下hạ 三tam 極cực 厚hậu 上thượng 薄bạc 故cố 一nhất 聞văn 中trung 中trung 故cố 再tái 聞văn 下hạ 極cực 厚hậu 故cố 三tam 聞văn 此thử 約ước 亦diệc 悟ngộ 解giải 不bất 同đồng 。 故cố 知tri 見kiến 亦diệc 不bất 爾nhĩ 何hà 故cố 然nhiên 耶da 次thứ 例lệ 小tiểu 以dĩ 顯hiển 大đại 記ký 云vân 十thập 六lục 剎sát 那na 皆giai 名danh 無vô 漏lậu 至chí 第đệ 十thập 五ngũ 心tâm 猶do 受thọ 向hướng 名danh 故cố 三tam 品phẩm 盡tận 皆giai 入nhập 初sơ 住trụ 上thượng 約ước 三tam 乘thừa 聖thánh 作tác 以dĩ 釋thích 此thử 下hạ 或hoặc 即tức 更cánh 通thông 約ước 凡phàm 夫phu 以dĩ 釋thích 即tức 約ước 三tam 惑hoặc 障chướng 三tam 諦đế 理lý 以dĩ 上thượng 故cố 初sơ 聞văn 即tức 破phá 三tam 中trung 破phá 二nhị 下hạ 破phá 一nhất 次thứ 聞văn 中trung 破phá 三tam 下hạ 破phá 二nhị 三tam 聞văn 方phương 了liễu 此thử 並tịnh 同đồng 體thể 之chi 三tam 例lệ 如như 一nhất 麤thô 惑hoặc 先tiên 除trừ 義nghĩa 也dã 亦diệc 有hữu 此thử 義nghĩa 。 故cố 約ước 此thử 之chi 釋thích 思tư 之chi 。

下hạ 明minh 轉chuyển 不bất 轉chuyển 者giả 轉chuyển 是thị 遷thiên 易dị 之chi 名danh 也dã 上thượng 明minh 厚hậu 薄bạc 不bất 均quân 致trí 有hữu 三tam 周chu 不bất 等đẳng 從tùng 此thử 以dĩ 下hạ 明minh 稟bẩm 三tam 周chu 之chi 化hóa 得đắc 益ích 之chi 差sai 別biệt 謂vị 轉chuyển 不bất 轉chuyển 異dị 故cố 有hữu 三tam 處xứ 得đắc 悟ngộ 解giải 也dã 此thử 則tắc 明minh 三tam 周chu 利lợi 益ích 之chi 初sơ 漸tiệm 故cố 漸tiệm 故cố 次thứ 而nhi 來lai 也dã 於ư 中trung 亦diệc 三tam 先tiên 述thuật 舊cựu 次thứ 辨biện 非phi 三tam 正chánh 釋thích 初sơ 中trung 明minh 三tam 初sơ 一nhất 即tức 悟ngộ 次thứ 二nhị 明minh 轉chuyển 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 易dị 知tri 此thử 則tắc 但đãn 明minh 轉chuyển 無vô 更cánh 不bất 轉chuyển 之chi 義nghĩa 未vị 全toàn 應ưng 於ư 科khoa 目mục 次thứ 下hạ 難nạn/nan 言ngôn 明minh 其kỳ 非phi 也dã 初sơ 牒điệp 其kỳ 釋thích 為vi 利lợi 以dĩ 下hạ 難nạn/nan 責trách 也dã 為vi 利lợi 則tắc 齊tề 皆giai 成thành 上thượng 也dã 皆giai 上thượng 無vô 中trung 下hạ 猶do 有hữu 中trung 下hạ 故cố 無vô 轉chuyển 義nghĩa 次thứ 舉cử 類loại 顯hiển 此thử 例lệ 甚thậm 切thiết 於ư 中trung 勢thế 數số 有hữu 四tứ 謂vị 舉cử 有hữu 定định 有hữu 難nan 有hữu 結kết 文văn 闕khuyết 其kỳ 定định 可khả 以dĩ 思tư 之chi 聞văn 證chứng 初sơ 果quả 則tắc 無vô 而nhi 有hữu 再tái 聞văn 故cố 異dị 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ (# 云vân 云vân )# 以dĩ 此thử 未vị 當đương 也dã 下hạ 正chánh 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 正chánh 釋thích 次thứ 料liệu 簡giản 初sơ 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 通thông 四tứ 次thứ 別biệt 三tam 結kết 四tứ 喻dụ 初sơ 通thông 釋thích 轉chuyển 義nghĩa 不bất 定định 故cố 從tùng 緣duyên 以dĩ 二nhị 故cố 為vi 轉chuyển 緣duyên 即tức 知tri 淺thiển 教giáo 略lược 舉cử 善thiện 惡ác 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 故cố 是thị 通thông 也dã 下hạ 正chánh 明minh 此thử 三tam 故cố 即tức 是thị 別biệt 也dã 結kết 異dị 舊cựu 者giả 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 舊cựu 唯duy 約ước 現hiện 在tại 今kim 論luận 宿túc 世thế 二nhị 者giả 舊cựu 唯duy 有hữu 轉chuyển 不bất 明minh 不bất 轉chuyển 若nhược 唯duy 現hiện 在tại 緣duyên 而nhi 無vô 因nhân 若nhược 唯duy 有hữu 轉chuyển 過quá 同đồng 前tiền 雖tuy 今kim 異dị 於ư 舊cựu 順thuận 於ư 宗tông 要yếu 義nghĩa 應ưng 科khoa 目mục 喻dụ 中trung 三tam 刀đao 喻dụ 三tam 根căn 同đồng 斫chước 一nhất 木mộc 喻dụ 同đồng 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 利lợi 一nhất 等đẳng 喻dụ 三tam 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 利lợi 鈍độn 下hạ 合hợp 喻dụ 前tiền 異dị 而nhi 同đồng 而nhi 已dĩ 也dã 料liệu 簡giản 中trung 二nhị 番phiên 問vấn 答đáp 前tiền 明minh 初sơ 證chứng 同đồng 異dị 此thử 明minh 入nhập 證chứng 後hậu 異dị 同đồng 初sơ 問vấn 未vị 證chứng 如như 前tiền 證chứng 此thử 位vị 已dĩ 猶do 有hữu 次thứ 不bất 答đáp 中trung 明minh 無vô 真chân 修tu 體thể 顯hiển 是thị 無vô 之chi 義nghĩa 任nhậm 理lý 而nhi 修tu 不bất 修tu 而nhi 修tu 也dã 次thứ 緣duyên 修tu 者giả 因nhân 向hướng 而nhi 起khởi 也dã 未vị 證chứng 名danh 緣duyên 證chứng 已dĩ 名danh 真chân 望vọng 上thượng 未vị 極cực 而nhi 更cánh 修tu 進tiến 亦diệc 名danh 為vi 緣duyên 緣duyên 為vi 也dã 真chân 是thị 即tức 也dã 前tiền 有hữu 差sai 後hậu 亦diệc 爾nhĩ 不bất 答đáp 中trung 一nhất 一nhất 義nghĩa 明minh 並tịnh 無vô 也dã 其kỳ 中trung 有hữu 無vô 之chi 所sở 以dĩ 可khả 知tri 此thử 二nhị 似tự 橫hoạnh/hoành 竪thụ 義nghĩa 諸chư 並tịnh 不bất 釋thích 可khả 以dĩ 思tư 之chi 次thứ 釋thích 悟ngộ 不bất 悟ngộ 者giả 三tam 周chu 利lợi 益ích 之chi 中trung 第đệ 二nhị 意ý 也dã 前tiền 明minh 其kỳ 始thỉ 且thả 以dĩ 轉chuyển 為vi 其kỳ 名danh 此thử 明minh 其kỳ 正chánh 故cố 以dĩ 悟ngộ 為vi 其kỳ 目mục 即tức 言ngôn 悟ngộ 不bất 悟ngộ 者giả 然nhiên 前tiền 所sở 論luận 三tam 根căn 義nghĩa 雖tuy 通thông 於ư 三tam 乘thừa 而nhi 文văn 且thả 三tam 根căn 以dĩ 釋thích 從tùng 此thử 向hướng 下hạ 並tịnh 約ước 三tam 乘thừa 以dĩ 論luận 三tam 根căn 義nghĩa 方phương 顯hiển 了liễu 雖tuy 約ước 三tam 根căn 而nhi 文văn 但đãn 明minh 聲Thanh 聞Văn 順thuận 記ký 似tự 只chỉ 明minh 其kỳ 一nhất 得đắc 悟ngộ 餘dư 二nhị 猶do 未vị 今kim 約ước 不bất 悟ngộ 明minh 不bất 悟ngộ 盡tận 皆giai 悟ngộ 故cố 以dĩ 為vi 科khoa 因nhân 矣hĩ 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 通thông 次thứ 別biệt 初sơ 且thả 通thông 者giả 通thông 論luận 三tam 乘thừa 三tam 根căn 有hữu 即tức 異dị 也dã 初sơ 問vấn 次thứ 釋thích 問vấn 中trung 先tiên 舉cử 餘dư 經kinh 說thuyết 三tam 次thứ 依y 經kinh 以dĩ 同đồng 此thử 三tam 而nhi 言ngôn 耶da 者giả 二nhị 疑nghi 之chi 詞từ 也dã 謂vị 如như 此thử 不bất 如như 此thử 耶da 然nhiên 經kinh 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 合hợp 釋thích 文văn 有hữu 二nhị 句cú 初sơ 是thị 酬thù 其kỳ 列liệt 經kinh 別biệt 義nghĩa 下hạ 是thị 酬thù 正chánh 而nhi 通thông 義nghĩa 然nhiên 別biệt 未vị 了liễu 故cố 云vân 一nhất 往vãng 今kim 此thử 心tâm 通thông 不bất 得đắc 從tùng 別biệt 故cố 義nghĩa 不bất 然nhiên 也dã 正chánh 謂vị 三tam 乘thừa 通thông 有hữu 三tam 根căn 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 今kim 經kinh 以dĩ 下hạ 是thị 欲dục 別biệt 釋thích 直trực 約ước 此thử 經Kinh 別biệt 論luận 三tam 乘thừa 各các 具cụ 三tam 根căn 故cố 云vân 別biệt 也dã 並tịnh 皆giai 悟ngộ 解giải 無vô 不bất 悟ngộ 者giả 也dã 於ư 中trung 亦diệc 先tiên 依y 經kinh 作tác 問vấn 多đa 有hữu 此thử 疑nghi 將tương 釋thích 破phá 之chi 故cố 此thử 問vấn 起khởi 即tức 三tam 周chu 領lãnh 解giải 也dã 支chi 佛Phật 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 釋thích 會hội 先tiên 支chi 佛Phật 次thứ 菩Bồ 薩Tát 初sơ 中trung 無vô 約ước 義nghĩa 明minh 聲Thanh 聞Văn 領lãnh 解giải 即tức 攝nhiếp 支chi 佛Phật 聲Thanh 聞Văn 三tam 根căn 有hữu 三tam 領lãnh 即tức 攝nhiếp 支chi 佛Phật 三tam 根căn 三tam 領lãnh 解giải 也dã 次thứ 引dẫn 始thỉ 終chung 二nhị 文văn 證chứng 成thành 文văn 義nghĩa 具cụ 足túc 。 故cố 定định 有hữu 也dã 舊cựu 云vân 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 菩Bồ 薩Tát 三tam 根căn 同đồng 解giải 悟ngộ 也dã 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 初sơ 述thuật 舊cựu 次thứ 辨biện 非phi 三tam 重trọng/trùng 述thuật 舊cựu 四tứ 重trọng/trùng 辨biện 非phi 五ngũ 約ước 例lệ 別biệt 顯hiển 通thông 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 謂vị 總tổng 與dữ 別biệt 總tổng 中trung 有hữu 標tiêu 厚hậu 其kỳ 下hạ 釋thích 云vân 域vực 壞hoại 者giả 域vực 謂vị 限hạn 域vực 即tức 要yếu 期kỳ 也dã 三tam 根căn 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 別biệt 屬thuộc 對đối 也dã 此thử 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 根căn 並tịnh 在tại 法pháp 說thuyết 悟ngộ 解giải 次thứ 辨biện 非phi 中trung 二nhị 別biệt 直trực 以dĩ 義nghĩa 破phá 以dĩ 是thị 道Đạo 理lý 故cố 不bất 然nhiên 也dã 若nhược 爾nhĩ 下hạ 更cánh 約ước 文văn 破phá 忍nhẫn 是thị 住trụ 上thượng 心tâm 是thị 信tín 作tác 據cứ 文văn 此thử 說thuyết 故cố 不bất 然nhiên 也dã 文văn 義nghĩa 不bất 會hội 故cố 為vi 非phi 也dã 次thứ 重trọng/trùng 述thuật 其kỳ 救cứu 成thành 前tiền 義nghĩa 後hậu 只chỉ 是thị 前tiền 增tăng 損tổn 併tinh 在tại 於ư 前tiền 也dã 下hạ 重trọng/trùng 非phi 者giả 如như 後hậu 文văn 次thứ 第đệ 四tứ 乃nãi 聞văn 壽thọ 量lượng 說thuyết 始thỉ 入nhập 初sơ 住trụ 非phi 增tăng 道đạo 也dã 下hạ 是thị 第đệ 五ngũ 例lệ 菩Bồ 薩Tát 通thông 以dĩ 顯hiển 三tam 乘thừa 亦diệc 爾nhĩ 初sơ 問vấn 中trung 準chuẩn 下hạ 答đáp 意ý 此thử 問vấn 意ý 有hữu 深thâm 遠viễn 何hà 者giả 菩Bồ 薩Tát 既ký 通thông 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 何hà 故cố 三tam 周chu 以dĩ 後hậu 並tịnh 不bất 更cánh 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 悟ngộ 通thông 既ký 後hậu 不bất 言ngôn 故cố 知tri 並tịnh 在tại 於ư 前tiền 後hậu 唯duy 增tăng 道đạo 二Nhị 乘Thừa 既ký 爾nhĩ 故cố 知tri 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 然nhiên 。 故cố 不bất 應ưng 謂vị 前tiền 不bất 爾nhĩ 雖tuy 例lệ 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 顯hiển 二Nhị 乘Thừa 意ý 在tại 反phản 例lệ 二Nhị 乘Thừa 以dĩ 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 防phòng 他tha 此thử 意ý 故cố 此thử 釋thích 破phá 父phụ 子tử 約ước 會hội 天thiên 性tánh 熟thục 開khai 既ký 開khai 會hội 已dĩ 縱túng/tung 有hữu 未vị 悟ngộ 盡tận 名danh 菩Bồ 薩Tát 於ư 後hậu 悟ngộ 得đắc 並tịnh 從tùng 通thông 名danh 故cố 不bất 從tùng 其kỳ 別biệt 也dã 。

次thứ 釋thích 領lãnh 解giải 有hữu 無vô 者giả 利lợi 益ích 之chi 中trung 第đệ 三tam 意ý 也dã 前tiền 二nhị 並tịnh 從tùng 此thử 科khoa 中trung 出xuất 前tiền 二nhị 是thị 義nghĩa 此thử 一nhất 是thị 文văn 即tức 三tam 周chu 領lãnh 解giải 文văn 也dã 轉chuyển 悟ngộ 故cố 領lãnh 解giải 解giải 故cố 轉chuyển 悟ngộ 故cố 三tam 即tức 悟ngộ 解giải 中trung 初sơ 中trung 極cực 也dã 若nhược 論luận 二Nhị 乘Thừa 此thử 即tức 第đệ 二nhị 意ý 也dã 正chánh 從tùng 第đệ 三tam 第đệ 二nhị 兩lưỡng 意ý 次thứ 第đệ 故cố 有hữu 此thử 也dã 言ngôn 有hữu 無vô 者giả 即tức 就tựu 三tam 乘thừa 論luận 也dã 如như 文văn 自tự 顯hiển 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 問vấn 起khởi 次thứ 正chánh 釋thích 初sơ 問vấn 約ước 前tiền 通thông 義nghĩa 徵trưng 於ư 別biệt 釋thích 起khởi 於ư 借tá 釋thích 次thứ 釋thích 中trung 先tiên 釋thích 緣Duyên 覺Giác 不bất 無vô 次thứ 釋thích 菩Bồ 薩Tát 借tá 有hữu 初sơ 中trung 先tiên 約ước 義nghĩa 次thứ 約ước 餘dư 文văn 三tam 約ước 文văn 此thử 文văn 以dĩ 此thử 義nghĩa 三tam 種chủng 故cố 不bất 無vô 也dã 釋thích 菩Bồ 薩Tát 中trung 二nhị 初sơ 且thả 總tổng 略lược 菩Bồ 薩Tát 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 故cố 不bất 爾nhĩ 以dĩ 不bất 爾nhĩ 故cố 不bất 言ngôn 次thứ 廣quảng 借tá 中trung 二nhị 意ý 初sơ 是thị 翻phiên 前tiền 後hậu 意ý 次thứ 是thị 翻phiên 前tiền 初sơ 意ý 仍nhưng 含hàm 義nghĩa 二nhị 從tùng 要yếu 從tùng 略lược 也dã 要yếu 對đối 略lược 廣quảng 本bổn 有hữu 無vô 從tùng 彼bỉ 此thử (# 云vân 云vân )# 第đệ 三tam 一nhất 意ý 借tá 收thu 始thỉ 終chung 一nhất 切thiết 故cố 云vân 具cụ 足túc 今kim 謂vị 初sơ 是thị 有hữu 義nghĩa 而nhi 未vị 言ngôn 次thứ 是thị 有hữu 言ngôn 而nhi 不bất 得đắc 三tam 前tiền 且thả 略lược 在tại 從tùng 廣quảng 又hựu 此thử 總tổng 別biệt 四tứ 義nghĩa 即tức 四tứ 悉tất 意ý 義nghĩa 及cập 次thứ 第đệ 可khả 知tri 。

次thứ 釋thích 授thọ 記ký 得đắc 不bất 者giả 得đắc 利lợi 益ích 中trung 有hữu 自tự 有hữu 他tha 前tiền 三tam 是thị 自tự 利lợi 此thử 即tức 論luận 他tha 利lợi 又hựu 約ước 經kinh 文văn 領lãnh 後hậu 有hữu 記ký 故cố 今kim 亦diệc 爾nhĩ 以dĩ 此thử 意ý 故cố 次thứ 而nhi 來lai 而nhi 言ngôn 得đắc 不bất 得đắc 者giả 亦diệc 以dĩ 三tam 乘thừa 。 文văn 義nghĩa 故cố 也dã 將tương 會hội 無vô 文văn 不bất 得đắc 盡tận 有hữu 皆giai 得đắc 故cố 也dã 於ư 中trung 初sơ 徵trưng 起khởi 即tức 得đắc 不bất 得đắc 意ý 也dã 此thử 亦diệc 三tam 下hạ 是thị 次thứ 備bị 釋thích 三tam 義nghĩa 亦diệc 與dữ 前tiền 同đồng 一nhất 則tắc 有hữu 而nhi 未vị 言ngôn 二nhị 則tắc 言ngôn 從tùng 略lược 要yếu 三tam 借tá 在tại 於ư 後hậu 前tiền 且thả 略lược 之chi 言ngôn 法Pháp 身thân 者giả 對đối 應ưng 身thân 也dã 尚thượng 授thọ 法Pháp 身thân 記ký 況huống 不bất 應ưng 身thân 以dĩ 此thử 故cố 總tổng 得đắc 無vô 不bất 得đắc 也dã 中trung 亦diệc 含hàm 四tứ 意ý (# 云vân 云vân )# 次thứ 問vấn 者giả 因nhân 向hướng 法Pháp 身thân 記ký 之chi 而nhi 起khởi 此thử 問vấn 答đáp 中trung 本bổn 者giả 即tức 法Pháp 身thân 也dã 。 此thử 明minh 記ký 應ưng 即tức 記ký 法pháp 也dã 欲dục 使sử 等đẳng 者giả 此thử 釋thích 疑nghi 也dã 疑nghi 云vân 既ký 法Pháp 身thân 為vi 本bổn 何hà 不bất 記ký 本bổn 以dĩ 攝nhiếp 末mạt 記ký 法pháp 以dĩ 應ưng 故cố 釋thích 之chi 云vân 爾nhĩ 若nhược 記ký 法pháp 本bổn 則tắc 闕khuyết 此thử 義nghĩa 廣quảng 如như 後hậu 文văn 釋thích 也dã 以dĩ 明minh 若nhược 至chí 後hậu 記ký 即tức 同đồng 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 身thân 記ký 若nhược 爾nhĩ 菩Bồ 薩Tát 但đãn 一nhất 二Nhị 乘Thừa 兩lưỡng 授thọ 然nhiên 向hướng 三tam 中trung 第đệ 二nhị 已dĩ 有hữu 此thử 義nghĩa 不bất 須tu 此thử 惑hoặc (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 釋thích 淺thiển 深thâm 前tiền 明minh 利lợi 益ích 且thả 似tự 橫hoạnh/hoành 論luận 此thử 下hạ 三tam 番phiên 並tịnh 似tự 約ước 竪thụ 論luận 利lợi 益ích 也dã 文văn 含hàm 二nhị 義nghĩa 前tiền 已dĩ 明minh 橫hoạnh/hoành 當đương 明minh 其kỳ 竪thụ 故cố 次thứ 來lai 述thuật 也dã 且thả 此thử 淺thiển 深thâm 中trung 二nhị 初sơ 標tiêu 明minh 晦hối 即tức 淺thiển 深thâm 也dã 初sơ 聞văn 下hạ 釋thích 釋thích 中trung 有hữu 法pháp 有hữu 喻dụ 法pháp 中trung 二nhị 聞văn 四tứ 重trọng/trùng 是thị 淺thiển 深thâm 之chi 由do 以dĩ 是thị 故cố 有hữu 淺thiển 深thâm 此thử 正chánh 明minh 迹tích 而nhi 言ngôn 本bổn 通thông 談đàm 其kỳ 勢thế 爾nhĩ 也dã 中trung 二nhị 重trọng/trùng 皆giai 喻dụ 淺thiển 深thâm 也dã 記ký 云vân 舉cử 凡phàm 況huống 聖thánh 舉cử 麤thô 況huống 細tế 單đơn 複phức 下hạ 引dẫn 事sự 也dã 以dĩ 是thị 定định 知tri 然nhiên 矣hĩ 如như 後hậu 分phân 別biệt 功công 德đức 。 及cập 勸khuyến 品phẩm 末mạt 即tức 其kỳ 事sự 明minh 矣hĩ 於ư 後hậu 白bạch 明minh 故cố 此thử 門môn 最tối 略lược 。

次thứ 釋thích 權quyền 實thật 者giả 蓋cái 明minh 能năng 引dẫn 所sở 引dẫn 利lợi 益ích 之chi 有hữu 無vô 也dã 亦diệc 故cố 前tiền 初sơ 標tiêu 云vân 第đệ 九cửu 益ích 有hữu 權quyền 實thật 者giả 是thị 也dã 亦diệc 通thông 三tam 乘thừa 前tiền 雖tuy 通thông 有hữu 其kỳ 義nghĩa 且thả 為vi 明minh 實thật 故cố 今kim 此thử 具cụ 之chi 於ư 中trung 先tiên 述thuật 舊cựu 解giải 有hữu 無vô 如như 文văn 次thứ 今kim 正chánh 釋thích 於ư 中trung 四tứ 有hữu 初sơ 作tác 舊cựu 無vô 而nhi 標tiêu 有hữu 所sở 以dĩ 下hạ 次thứ 釋thích 初sơ 無vô 而nhi 後hậu 有hữu 文văn 云vân 以dĩ 下hạ 三Tam 明Minh 非phi 後hậu 初sơ 亦diệc 有hữu 故cố 一nhất 音âm 下hạ 四tứ 證chứng 初sơ 後hậu 俱câu 皆giai 有hữu 云vân 之chi 意ý 稍sảo 隱ẩn 可khả 善thiện 消tiêu 息tức 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 釋thích 待đãi 不bất 待đãi 者giả 明minh 前tiền 利lợi 益ích 通thông 於ư 二nhị 時thời 舊cựu 釋thích 多đa 偏thiên 故cố 今kim 通thông 會hội 明minh 二nhị 俱câu 有hữu 上thượng 既ký 通thông 始thỉ 終chung 故cố 屬thuộc 竪thụ 攝nhiếp 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 後hậu 料liệu 簡giản 初sơ 中trung 文văn 二nhị 初sơ 通thông 論luận 一nhất 化hóa 次thứ 別biệt 就tựu 當đương 部bộ 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 標tiêu 何hà 故cố 下hạ 釋thích 此thử 乃nãi 下hạ 結kết 初sơ 標tiêu 可khả 知tri 釋thích 中trung 有hữu 徵trưng 有hữu 釋thích 釋thích 中trung 有hữu 標tiêu 有hữu 釋thích 標tiêu 云vân 佛Phật 有hữu 顯hiển 密mật 者giả 大đại 論luận 有hữu 此thử 說thuyết 也dã 釋thích 中trung 即tức 有hữu 二nhị 別biệt 初sơ 釋thích 顯hiển 中trung 有hữu 義nghĩa 有hữu 證chứng 有hữu 結kết 可khả 知tri 次thứ 釋thích 密mật 中trung 有hữu 待đãi 不bất 待đãi 有hữu 便tiện 悟ngộ 入nhập 有hữu 結kết 亦diệc 並tịnh 可khả 知tri 結kết 云vân 大đại 判phán 者giả 通thông 論luận 一nhất 代đại 也dã 次thứ 別biệt 就tựu 當đương 部bộ 中trung 文văn 亦diệc 有hữu 三tam 初sơ 迹tích 次thứ 本bổn 後hậu 結kết 迹tích 有hữu 三tam 周chu 論luận 待đãi 不bất 待đãi 三tam 周chu 不bất 悟ngộ 待đãi 後hậu 三tam 世thế 而nhi 悟ngộ 即tức 迹tích 本bổn 待đãi 不bất 待đãi 也dã 結kết 中trung 據cứ 前tiền 後hậu 悟ngộ 文văn 顯hiển 成thành 待đãi 不bất 待đãi 也dã 前tiền 悟ngộ 即tức 三tam 周chu 順thuận 解giải 後hậu 入nhập 則tắc 分phân 別biệt 領lãnh 解giải 此thử 亦diệc 大đại 判phán 若nhược 曲khúc 就tựu 二nhị 門môn 三tam 分phần/phân 論luận 之chi 亦diệc 有hữu 待đãi 不bất 待đãi 也dã 可khả 以dĩ 準chuẩn 例lệ 不bất 俟sĩ 繁phồn 文văn 。

上thượng 正chánh 釋thích 意ý 下hạ 次thứ 料liệu 簡giản 二nhị 番phiên 問vấn 答đáp 明minh 前tiền 二nhị 也dã 初sơ 番phiên 簡giản 前tiền 一nhất 化hóa 次thứ 番phiên 簡giản 前tiền 當đương 部bộ 並tịnh 因nhân 此thử 經Kinh 前tiền 後hậu 二nhị 文văn 初sơ 即tức 不bất 在tại 此thử 會hội 之chi 流lưu 次thứ 即tức 在tại 會hội 而nhi 起khởi 去khứ 者giả 也dã 初sơ 答đáp 云vân 餘dư 經kinh 者giả 謂vị 前tiền 四tứ 時thời 一nhất 都đô 不bất 言ngôn 之chi 二nhị 者giả 言ngôn 之chi 判phán 為vi 定định 性tánh 永vĩnh 滅diệt 無vô 餘dư 。 淨tịnh 名danh 敗bại 種chủng 準chuẩn 安an 樂lạc 行hành 則tắc 為vi 大đại 失thất 。 大đại 經kinh 意ý 與dữ 此thử 同đồng 如như 後hậu 當đương 釋thích 此thử 人nhân 非phi 顯hiển 非phi 密mật 非phi 此thử 非phi 彼bỉ 。 則tắc 為vi 永vĩnh 失thất 。 次thứ 答đáp 意ý 者giả 弘hoằng 經kinh 之chi 人nhân 即tức 四tứ 依y 也dã 準chuẩn 下hạ 經kinh 文văn 即tức 遣khiển 使sứ 還hoàn 告cáo 。 也dã 亦diệc 餘dư 佛Phật 也dã 此thử 人nhân 略lược 聞văn 不bất 生sanh 誹phỉ 謗báng 。 在tại 人nhân 天thiên 中trung 以dĩ 有hữu 緣duyên 種chủng 故cố 值trị 四tứ 依y 而nhi 得đắc 度độ 即tức 如như 下hạ 文văn 迷mê 惑hoặc 之chi 眾chúng 。 世thế 世thế 與dữ 師sư 俱câu 生sanh 亦diệc 其kỳ 義nghĩa 矣hĩ 亦diệc 是thị 待đãi 後hậu 時thời 也dã 。

此thử 上thượng 十thập 門môn 料liệu 簡giản 前tiền 三tam 科khoa 人nhân 法pháp 竟cánh 下hạ 有hữu 五ngũ 番phiên 問vấn 答đáp 記ký 云vân 此thử 下hạ 料liệu 簡giản 不bất 關quan 十thập 門môn 全toàn 云vân 下hạ 五ngũ 是thị 汎# 料liệu 簡giản 今kim 謂vị 又hựu 重trọng/trùng 料liệu 簡giản 前tiền 三tam 之chi 與dữ 十thập 也dã 於ư 初sơ 之chi 二nhị 番phiên 重trọng/trùng 料liệu 簡giản 前tiền 三tam 科khoa 次thứ 三tam 番phiên 重trọng/trùng 料liệu 簡giản 前tiền 十thập 義nghĩa 於ư 初sơ 二nhị 中trung 初sơ 簡giản 所sở 為vi 三tam 根căn 次thứ 簡giản 能năng 被bị 之chi 三tam 法pháp 初sơ 番phiên 問vấn 中trung 將tương 經kinh 事sự 通thông 問vấn 今kim 名danh 別biệt 以dĩ 前tiền 科khoa 三tam 皆giai 云vân 為vi 故cố 答đáp 中trung 通thông 責trách 言ngôn 不bất 便tiện 者giả 非phi 善thiện 順thuận 於ư 道Đạo 理lý 故cố 也dã 下hạ 釋thích 顯hiển 其kỳ 不bất 便tiện 所sở 以dĩ 謂vị 請thỉnh 雖tuy 通thông 而nhi 悟ngộ 解giải 別biệt 今kim 為vi 科khoa 文văn 雖tuy 別biệt 而nhi 不bất 遮già 通thông 無vô 方phương 若nhược 是thị 云vân 何hà 作tác 定định 相tương 應ứng 解giải 故cố 結kết 責trách 云vân 奇kỳ 義nghĩa 從tùng 語ngữ 此thử 中trung 即tức 具cụ 四tứ 句cú 妙diệu 旨chỉ 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 次thứ 問vấn 者giả 前tiền 云vân 三tam 周chu 亦diệc 名danh 理lý 事sự 行hành 今kim 更cánh 例lệ 顯hiển 亦diệc 得đắc 即tức 是thị 三tam 世thế 義nghĩa 不bất 言ngôn 不bất 者giả 謂vị 示thị 為vi 不bất 爾nhĩ 也dã 答đáp 十thập 三tam 句cú 初sơ 文văn 無vô 義nghĩa 有hữu 次thứ 釋thích 會hội 其kỳ 義nghĩa 有hữu 三tam 。 結kết 故cố 如như 所sở 問vấn 准chuẩn 後hậu 第đệ 三tam 見kiến 明minh 宿túc 世thế 望vọng 前tiền 二nhị 周chu 固cố 當đương 現hiện 未vị 如như 拾thập 所sở 問vấn 三tam 世thế 義nghĩa 也dã 。

次thứ 下hạ 三tam 番phiên 重trọng/trùng 簡giản 前tiền 十thập 義nghĩa 者giả 初sơ 番phiên 重trọng/trùng 簡giản 前tiền 惑hoặc 有hữu 厚hậu 薄bạc 次thứ 番phiên 簡giản 前tiền 根căn 轉chuyển 不bất 轉chuyển 及cập 悟ngộ 不bất 悟ngộ 後hậu 番phiên 通thông 簡giản 於ư 前tiền 第đệ 五ngũ 次thứ 者giả 約ước 三tam 乘thừa 中trung 緣Duyên 覺Giác 義nghĩa 也dã 初sơ 問vấn 中trung 記ký 云vân 障chướng 大đại 者giả 舊cựu 師sư 計kế 也dã 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 今kim 家gia 破phá 之chi 言ngôn 如như 前tiền 者giả 指chỉ 上thượng 玄huyền 文văn 五ngũ 濁trược 有hữu 除trừ 不bất 除trừ 大đại 機cơ 有hữu 動động 不bất 動động 不bất 得đắc 一nhất 向hướng 云vân 障chướng 於ư 大đại 亦diệc 可khả 云vân 如như 後hậu 即tức 後hậu 釋thích 五ngũ 濁trược 中trung 具cụ 歷lịch 五ngũ 味vị 四tứ 四tứ 句cú 是thị 有hữu 人nhân 下hạ 復phục 引dẫn 他tha 解giải 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 竟cánh 有hữu 無vô 明minh 在tại 故cố 所sở 證chứng 真chân 與dữ 此thử 無vô 明minh 共cộng 為vi 大đại 障chướng 無vô 明minh 舉cử 修tu 惑hoặc 也dã 即tức 不bất 發phát 心tâm 初sơ 果quả 故cố 引dẫn 法pháp 華hoa 論luận 證chứng 言ngôn 無vô 煩phiền 惱não 者giả 。 已dĩ 斷đoạn 見kiến 故cố 有hữu 染nhiễm 慢mạn 者giả 有hữu 修tu 惑hoặc 也dã 未vị 知tri 常thường 住trụ 即tức 是thị 大đại 障chướng 若nhược 薄bạc 地địa 不bất 執chấp 未vị 有hữu 所sở 證chứng 未vị 曾tằng 斷đoạn 見kiến 二nhị 癡si 合hợp 明minh 無vô 明minh 惑hoặc 強cường/cưỡng 故cố 云vân 獨độc 障chướng 意ý 云vân 五ngũ 濁trược 之chi 中trung 眾chúng 生sanh 劫kiếp 命mạng 不bất 全toàn 為vi 障chướng 為vi 障chướng 者giả 見kiến 修tu 兩lưỡng 濁trược 若nhược 爾nhĩ 下hạ 他tha 難nạn/nan 也dã 意ý 云vân 若nhược 二nhị 人nhân 無vô 明minh 若nhược 共cộng 若nhược 獨độc 俱câu 能năng 障chướng 者giả 此thử 之chi 無vô 明minh 若nhược 定định 能năng 障chướng 即tức 定định 須tu 破phá 若nhược 聞văn 法Pháp 已dĩ 破phá 不bất 妨phương 聞văn 法Pháp 何hà 障chướng 之chi 有hữu 若nhược 未vị 聞văn 法Pháp 無vô 明minh 先tiên 破phá 則tắc 聞văn 法Pháp 時thời 無vô 明minh 已dĩ 去khứ 復phục 不bất 名danh 障chướng 此thử 是thị 三tam 論luận 師sư 意ý 不bất 問vấn 無vô 明minh 為vi 障chướng 所sở 以dĩ 直trực 以dĩ 自tự 他tha 責trách 障chướng 有hữu 無vô 答đáp 至chí 為vi 通thông 者giả 聞văn 法Pháp 故cố 破phá 破phá 由do 聞văn 法Pháp 言ngôn 無vô 前tiền 後hậu 者giả 未vị 聞văn 法Pháp 破phá 為vi 前tiền 聞văn 法Pháp 已dĩ 破phá 為vi 後hậu 前tiền 名danh 自tự 破phá 後hậu 名danh 他tha 破phá 自tự 他tha 無vô 破phá 無vô 因nhân 不bất 可khả 次thứ 雖tuy 不bất 前tiền 後hậu 等đẳng 者giả 雖tuy 非phi 自tự 他tha 因nhân 緣duyên 故cố 破phá 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 亦diệc 前tiền 亦diệc 後hậu 亦diệc 前tiền 故cố 闇ám 滅diệt 亦diệc 後hậu 故cố 明minh 生sanh 今kim 從tùng 破phá 說thuyết 故cố 無vô 前tiền 後hậu 今kim 從tùng 立lập 說thuyết 無vô 明minh 定định 障chướng 又hựu 亦diệc 應ưng 云vân 雖tuy 無vô 前tiền 後hậu 聞văn 法Pháp 定định 破phá 全toàn 云vân 四tứ 句cú 下hạ 是thị 答đáp 答đáp 意ý 云vân 應ưng 以dĩ 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 不bất 得đắc 一nhất 向hướng 為vi 障chướng 言ngôn 如như 前tiền 者giả 如như 玄huyền 義nghĩa 中trung 謂vị 自tự 有hữu 五ngũ 濁trược 除trừ 而nhi 大đại 機cơ 動động 二nhị 有hữu 不bất 除trừ 而nhi 大đại 機cơ 動động 三tam 有hữu 除trừ 而nhi 大đại 機cơ 不bất 動động 四tứ 有hữu 不bất 除trừ 而nhi 大đại 機cơ 不bất 動động 此thử 意ý 答đáp 云vân 亦diệc 障chướng 亦diệc 不bất 障chướng 也dã 初sơ 四tứ 二nhị 障chướng 二nhị 三tam 不bất 障chướng 次thứ 問vấn 中trung 先tiên 舒thư 他tha 義nghĩa 言ngôn 斷đoạn 見kiến 者giả 謂vị 得đắc 初sơ 果quả 言ngôn 與dữ 合hợp 者giả 彼bỉ 師sư 通thông 呼hô 五ngũ 住trụ 之chi 惑hoặc 而nhi 為vi 無vô 明minh 故cố 次thứ 舉cử 愽# 地địa 凡phàm 夫phu 即tức 云vân 無vô 明minh 獨độc 為vi 障chướng 然nhiên 此thử 中trung 既ký 已dĩ 斷đoạn 見kiến 則tắc 指chỉ 餘dư 之chi 四tứ 住trụ 耳nhĩ 言ngôn 合hợp 共cộng 者giả 初sơ 果quả 之chi 人nhân 見kiến 偏thiên 真chân 理lý 而nhi 又hựu 執chấp 之chi 故cố 與dữ 無vô 明minh 合hợp 而nhi 共cộng 為vi 障chướng 也dã 所sở 指chỉ 論luận 者giả 彼bỉ 師sư 甚thậm 悟ngộ 論luận 意ý 以dĩ 阿A 羅La 漢Hán 破phá 煩phiền 惱não 障chướng 。 為vi 無vô 煩phiền 惱não 具cụ 所sở 知tri 障chướng 為vi 有hữu 染nhiễm 慢mạn 耳nhĩ 言ngôn 若nhược 爾nhĩ 者giả 若nhược 向hướng 既ký 直trực 其kỳ 二nhị 種chủng 障chướng 義nghĩa 此thử 則tắc 雙song 指chỉ 二nhị 然nhiên 其kỳ 難nạn 詞từ 仍nhưng 但đãn 云vân 無vô 明minh 者giả 俱câu 通thông 說thuyết 之chi 執chấp 偏thiên 真chân 理lý 二nhị 屬thuộc 於ư 無vô 明minh 故cố 言ngôn 非phi 是thị 障chướng 者giả 既ký 聞văn 法Pháp 已dĩ 。 方phương 破phá 無vô 明minh 斯tư 乃nãi 惑hoặc 破phá 聞văn 法Pháp 二nhị 不bất 同đồng 時thời 故cố 不bất 成thành 障chướng 答đáp 中trung 云vân 不bất 可khả 定định 前tiền 後hậu 者giả 若nhược 云vân 前tiền 滅diệt 應ưng 燈đăng 未vị 生sanh 而nhi 闇ám 已dĩ 滅diệt 此thử 譬thí 未vị 聞văn 法Pháp 而nhi 破phá 無vô 明minh 若nhược 云vân 後hậu 滅diệt 燈đăng 初sơ 生sanh 時thời 應ưng 闇ám 仍nhưng 在tại 此thử 譬thí 聞văn 法Pháp 已dĩ 方phương 破phá 無vô 明minh 既ký 俱câu 不bất 可khả 故cố 不bất 定định 其kỳ 前tiền 後hậu 雖tuy 不bất 前tiền 後hậu 者giả 理lý 雖tuy 不bất 燈đăng 生sanh 之chi 前tiền 生sanh 之chi 後hậu 闇ám 滅diệt 闇ám 定định 障chướng 者giả 而nhi 正chánh 燈đăng 生sanh 之chi 時thời 闇ám 即tức 滅diệt 故cố 此thử 譬thí 正chánh 聞văn 法Pháp 時thời 無vô 明minh 即tức 破phá 故cố 得đắc 是thị 障chướng 不bất 酬thù 其kỳ 所sở 問vấn 也dã 然nhiên 百bách 論luận 云vân 不bất 破phá 闇ám 元nguyên 康khang 法Pháp 師sư 釋thích 云vân 以dĩ 燈đăng 不bất 到đáo 闇ám 故cố 彼bỉ 記ký 甚thậm 廣quảng 不bất 能năng 具cụ 也dã 今kim 文văn 意ý 以dĩ 闇ám 不bất 得đắc 起khởi 即tức 名danh 為vi 破phá 故cố 成thành 能năng 破phá 之chi 義nghĩa 與dữ 論luận 不bất 同đồng 上thượng 兩lưỡng 釋thích 亦diệc 之chi 甚thậm 廣quảng 今kim 略lược 明minh 且thả 初sơ 問vấn 中trung 先tiên 引dẫn 他tha 宜nghi 若nhược 爾nhĩ 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 他tha 難nạn/nan 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 明minh 他tha 以dĩ 前tiền 二nhị 為vi 問vấn 也dã 初sơ 中trung 無vô 且thả 通thông 宜nghi 有hữu 無vô 有hữu 人nhân 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 別biệt 為vi 障chướng 若nhược 愽# 地địa 下hạ 三Tam 明Minh 通thông 為vi 障chướng 初sơ 言ngôn 五ngũ 障chướng 大đại 者giả 如như 後hậu 又hựu 云vân 出xuất 世thế 本bổn 為vi 說thuyết 大đại 以dĩ 五ngũ 濁trược 障chướng 重trọng 而nhi 不bất 得đắc 施thí 故cố 是thị 障chướng 大đại 四tứ 句cú 如như 前tiền 者giả 兩lưỡng 解giải 已dĩ 如như 前tiền 記ký 今kim 謂vị 此thử 或hoặc 仍nhưng 是thị 他tha 人nhân 有hữu 此thử 料liệu 簡giản 謂vị 雖tuy 謂vị 通thông 言ngôn 障chướng 若nhược 分phân 別biệt 之chi 仍nhưng 有hữu 四tứ 句cú 與dữ 前tiền 第đệ 三tam 惑hoặc 有hữu 厚hậu 薄bạc 科khoa 中trung 四tứ 句cú 勢thế 同đồng 故cố 云vân 如như 前tiền 但đãn 今kim 別biệt 惑hoặc 而nhi 彼bỉ 通thông 惑hoặc 為vi 異dị 次thứ 明minh 別biệt 為vi 障chướng 者giả 即tức 別biệt 明minh 修tu 惑hoặc 為vi 障chướng 大đại 也dã 言ngôn 有hữu 人nhân 正chánh 指chỉ 有hữu 此thử 斷đoạn 見kiến 有hữu 修tu 惑hoặc 障chướng 一nhất 類loại 之chi 人nhân 非phi 謂vị 別biệt 指chỉ 更cánh 有hữu 一nhất 師sư 作tác 此thử 釋thích 者giả 名danh 有hữu 人nhân 也dã 故cố 次thứ 所sở 引dẫn 論luận 文văn 自tự 分phân 別biệt 也dã 斷đoạn 見kiến 而nhi 與dữ 合hợp 者giả 以dĩ 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 以dĩ 此thử 見kiến 智trí 與dữ 修tu 惑hoặc 合hợp 共cộng 為vi 障chướng 也dã 總tổng 呼hô 修tu 惑hoặc 為vi 無vô 明minh 也dã 下hạ 引dẫn 論luận 證chứng 以dĩ 明minh 為vi 障chướng 之chi 義nghĩa 準chuẩn 此thử 師sư 意ý 以dĩ 無vô 見kiến 惑hoặc 有hữu 修tu 惑hoặc 而nhi 為vi 障chướng 故cố 此thử 言ngôn 也dã 若nhược 如như 前tiền 記ký 所sở 明minh 論luận 羅La 漢Hán 全toàn 無vô 見kiến 修tu 名danh 無vô 煩phiền 惱não 而nhi 有hữu 智trí 障chướng 名danh 有hữu 染nhiễm 慢mạn 借tá 論luận 少thiểu 分phần 義nghĩa 耳nhĩ 即tức 全toàn 誤ngộ 下hạ 明minh 俱câu 為vi 障chướng 者giả 謂vị 二nhị 惑hoặc 通thông 為vi 障chướng 也dã 總tổng 呼hô 見kiến 修tu 為vi 無vô 明minh 也dã 即tức 癡si 為vi 根căn 本bổn 也dã 與dữ 初sơ 何hà 別biệt 者giả 初sơ 有hữu 四tứ 句cú 則tắc 有hữu 障chướng 有hữu 不bất 障chướng 此thử 即tức 全toàn 當đương 為vi 障chướng 之chi 義nghĩa 謂vị 見kiến 修tu 障chướng 重trọng 根căn 又hựu 鈍độn 也dã 次thứ 是thị 他tha 人nhân 難nạn/nan 者giả 前tiền 所sở 宜nghi 者giả 以dĩ 彰chương 此thử 經Kinh 也dã 三tam 周chu 之chi 所sở 破phá 也dã 三tam 周chu 說thuyết 法Pháp 為vi 能năng 破phá 也dã 既ký 有hữu 能năng 所sở 乖quai 於ư 性tánh 空không 故cố 用dụng 經kinh 論luận 破phá 性tánh 之chi 義nghĩa 為vi 此thử 難nạn/nan 也dã 將tương 且thả 先tiên 預dự 定định 前tiền 之chi 所sở 宜nghi 故cố 云vân 若nhược 爾nhĩ 即tức 指chỉ 前tiền 通thông 別biệt 二nhị 無vô 明minh 也dã 次thứ 下hạ 難nạn/nan 者giả 文văn 有hữu 四tứ 句cú 初sơ 二nhị 雙song 定định 次thứ 二nhị 雙song 難nạn/nan 雙song 定định 如như 文văn 宜nghi 者giả 應ưng 更cánh 反phản 質chất 設thiết 爾nhĩ 何hà 過quá 將tương 難nạn/nan 者giả 云vân 二nhị 俱câu 過quá 宜nghi 者giả 更cánh 云vân 其kỳ 過quá 如như 何hà 下hạ 是thị 正chánh 難nạn/nan 顯hiển 其kỳ 過quá 也dã 謂vị 既ký 障chướng 不bất 合hợp 得đắc 聞văn 既ký 聞văn 故cố 非phi 為vi 障chướng 若nhược 未vị 聞văn 破phá 此thử 無vô 能năng 破phá 既ký 無vô 性tánh 其kỳ 能năng 何hà 有hữu 於ư 所sở 故cố 都đô 無vô 障chướng 又hựu 聞văn 破phá 是thị 他tha 破phá 未vị 聞văn 破phá 是thị 自tự 破phá 若nhược 二nhị 合hợp 破phá 是thị 共cộng 破phá 若nhược 非phi 二nhị 破phá 是thị 無vô 因nhân 破phá 非phi 直trực 有hữu 二nhị 過quá 亦diệc 為vi 有hữu 四tứ 句cú 失thất 既ký 無vô 此thử 四tứ 理lý 何hà 得đắc 有hữu 破phá 義nghĩa 故cố 云vân 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 將tương 前tiền 宜nghi 破phá 之chi 義nghĩa 不bất 成thành 以dĩ 問vấn 於ư 今kim 故cố 云vân 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 亦diệc 是thị 將tương 以dĩ 通thông 難nạn/nan 一nhất 切thiết 而nhi 今kim 別biệt 為vi 其kỳ 答đáp 將tương 顯hiển 成thành 前tiền 同đồng 所sở 釋thích 正chánh 義nghĩa 故cố 述thuật 他tha 此thử 難nạn/nan 問vấn 答đáp 中trung 無vô 指chỉ 為vi 者giả 為vi 顯hiển 正chánh 義nghĩa 故cố 為vi 其kỳ 通thông 下hạ 是thị 正chánh 為vi 仍nhưng 舉cử 喻dụ 顯hiển 此thử 謂vị 即tức 生sanh 即tức 滅diệt 。 即tức 滅diệt 即tức 生sanh 故cố 言ngôn 無vô 定định 先tiên 後hậu 此thử 明minh 用dụng 既ký 相tương/tướng 即tức 體thể 即tức 雙song 非phi 雖tuy 復phục 雙song 非phi 本bổn 是thị 闇ám 障chướng 今kim 是thị 通thông 明minh 乃nãi 是thị 非phi 明minh 闇ám 之chi 闇ám 障chướng 亦diệc 是thị 非phi 明minh 闇ám 之chi 通thông 明minh 矣hĩ 此thử 明minh 能năng 障chướng 所sở 障chướng 能năng 破phá 所sở 破phá 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 非phi 思tư 議nghị 定định 判phán 而nhi 言ngôn 定định 是thị 障chướng 者giả 亦diệc 是thị 不bất 定định 之chi 定định 定định 即tức 不bất 定định 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 義nghĩa 云vân 何hà 者giả 略lược 如như 是thị 矣hĩ 。

以dĩ 下hạ 一nhất 番phiên 明minh 知tri 不bất 知tri 義nghĩa 即tức 簡giản 前tiền 轉chuyển 悟ngộ 不bất 轉chuyển 悟ngộ 兩lưỡng 番phiên 也dã 前tiền 云vân 悟ngộ 不bất 悟ngộ 此thử 明minh 知tri 不bất 知tri 故cố 是thị 同đồng 也dã 初sơ 問vấn 中trung 先tiên 舉cử 兩lưỡng 經kinh 三tam 文văn 皆giai 明minh 初sơ 即tức 知tri 能năng 知tri 次thứ 以dĩ 問vấn 此thử 何hà 故cố 後hậu 猶do 不bất 知tri 不bất 愚ngu 是thị 了liễu 知tri 義nghĩa 自tự 知tri 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 故cố 云vân 當đương 覺giác 此thử 引dẫn 戒giới 經kinh 兩lưỡng 文văn 展triển 轉chuyển 釋thích 前tiền 也dã 既ký 初sơ 即tức 知tri 作tác 何hà 故cố 仍nhưng 有hữu 三tam 乘thừa 之chi 果quả 故cố 引dẫn 釋thích 云vân 雖tuy 初sơ 一nhất 大đại 且thả 取thủ 既ký 知tri 何hà 故cố 且thả 取thủ 故cố 又hựu 引dẫn 釋thích 知tri 易dị 行hành 難nạn/nan 故cố 也dã 二nhị 雖tuy 三tam 異dị 正chánh 在tại 初sơ 並tịnh 同đồng 知tri 以dĩ 問vấn 此thử 經Kinh 後hậu 由do 不bất 知tri 言ngôn 三tam 根căn 之chi 後hậu 者giả 後hậu 是thị 對đối 初sơ 之chi 名danh 全toàn 云vân 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 謂vị 之chi 三tam 根căn 三tam 乘thừa 皆giai 已dĩ 果quả 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 又hựu 云vân 不bất 退thoái 望vọng 彼bỉ 初sơ 業nghiệp 故cố 云vân 之chi 後hậu 今kim 謂vị 此thử 釋thích 將tương 為vi 近cận 當đương 初sơ 疑nghi 等đẳng 者giả 全toàn 云vân 初sơ 略lược 開khai 顯hiển 執chấp 動động 疑nghi 生sanh 故cố 四tứ 初sơ 不bất 疑nghi 今kim 謂vị 三tam 周chu 之chi 初sơ 皆giai 有hữu 疑nghi 請thỉnh 故cố 云vân 初sơ 疑nghi 皆giai 待đãi 聞văn 已dĩ 方phương 悟ngộ 故cố 云vân 後hậu 悟ngộ 此thử 則tắc 初sơ 後hậu 極cực 相tương 違vi 反phản 云vân 何hà 通thông 會hội 故cố 云vân 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 答đáp 此thử 經Kinh 後hậu 亦diệc 云vân 知tri 不bất 得đắc 一nhất 向hướng 定định 謂vị 不bất 知tri 次thứ 釋thích 答đáp 前tiền 經kinh 初sơ 能năng 知tri 亦diệc 有hữu 不bất 知tri 不bất 得đắc 謂vị 一nhất 向hướng 知tri 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 初sơ 明minh 前tiền 後hậu 亦diệc 知tri 破phá 其kỳ 定định 不bất 知tri 全toàn 釋thích 又hựu 身thân 子tử 下hạ 釋thích 前tiền 起khởi 後hậu 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 經kinh 明minh 知tri 次thứ 示thị 其kỳ 文văn 三tam 釋thích 會hội 意ý 初sơ 標tiêu 如như 文văn 次thứ 示thị 文văn 中trung 含hàm 於ư 三tam 義nghĩa 下hạ 約ước 三tam 意ý 釋thích 會hội 前tiền 文văn 知tri 即tức 前tiền 初sơ 文văn 是thị 不bất 知tri 即tức 前tiền 除trừ 佛Phật 已dĩ 下hạ 文văn 是thị 後hậu 有hữu 知tri 不bất 知tri 義nghĩa 豈khởi 謂vị 一nhất 向hướng 不bất 知tri 次thứ 釋thích 起khởi 者giả 釋thích 前tiền 不bất 知tri 起khởi 後hậu 釋thích 前tiền 經kinh 意ý 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 引dẫn 二nhị 文văn 彼bỉ 見kiến 聞văn 下hạ 次thứ 以dĩ 況huống 結kết 若nhược 執chấp 以dĩ 下hạ 三tam 因nhân 誡giới 勸khuyến 初sơ 中trung 意ý 者giả 前tiền 云vân 滅diệt 後hậu 不bất 知tri 今kim 釋thích 不bất 知tri 之chi 義nghĩa 先tiên 引dẫn 後hậu 有hữu 不bất 知tri 次thứ 引dẫn 初sơ 有hữu 不bất 知tri 次thứ 總tổng 況huống 二nhị 雖tuy 初sơ 後hậu 異dị 並tịnh 親thân 見kiến 聞văn 猶do 且thả 不bất 知tri 況huống 於ư 滅diệt 後hậu 如như 何hà 得đắc 知tri 故cố 其kỳ 宜nghi 矣hĩ 若nhược 執chấp 以dĩ 下hạ 因nhân 以dĩ 誡giới 勸khuyến 起khởi 後hậu 釋thích 也dã 初sơ 誡giới 無vô 益ích 論luận 者giả 下hạ 勸khuyến 要yếu 初sơ 誡giới 意ý 者giả 聖thánh 意ý 深thâm 遠viễn 各các 有hữu 多đa 意ý 如như 前tiền 如như 後hậu 不bất 得đắc 專chuyên 固cố 甚thậm 其kỳ 文văn 自tự 相tương 破phá 壞hoại 如như 彼bỉ 矛mâu 楯thuẫn 此thử 要yếu 並tịnh 兵binh 器khí 也dã 往vãng 者giả 楚sở 有hữu 得đắc 賣mại 矛mâu 楯thuẫn 之chi 人nhân 有hữu 買mãi 矛mâu 者giả 而nhi 謂vị 之chi 曰viết 。 此thử 矛mâu 能năng 壞hoại 千thiên 楯thuẫn 其kỳ 買mãi 矛mâu 者giả 尚thượng 在tại 尋tầm 有hữu 買mãi 楯thuẫn 者giả 至chí 又hựu 謂vị 之chi 曰viết 此thử 楯thuẫn 能năng 壞hoại 千thiên 矛mâu 前tiền 買mãi 矛mâu 者giả 乃nãi 問vấn 之chi 云vân 以dĩ 子tử 之chi 矛mâu 壞hoại 子tử 之chi 楯thuẫn 為vi 得đắc 幾kỷ 許hứa 。 賣mại 者giả 莫mạc 對đối 今kim 意ý 正chánh 取thủ 若nhược 定định 執chấp 二nhị 文văn 互hỗ 相tương 破phá 壞hoại 。 如như 彼bỉ 矛mâu 楯thuẫn 今kim 會hội 其kỳ 意ý 勿vật 對đối 文văn 也dã 於ư 道đạo 無vô 益ích 者giả 理lý 無vô 定định 故cố 餘dư 事sự 者giả 勸khuyến 徒đồ 勿vật 穢uế 惡ác 謂vị 絕tuyệt 大đại 患hoạn 致trí 大Đại 道Đạo 矣hĩ 非phi 爾nhĩ 所sở 識thức 者giả 此thử 是thị 大đại 經kinh 之chi 意ý 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 若nhược 各các 定định 執chấp 皆giai 言ngôn 不bất 解giải 佛Phật 意ý 云vân 在tại 無vô 偏thiên 不bất 可khả 造tạo 次thứ 故cố 也dã 下hạ 是thị 釋thích 前tiền 初sơ 引dẫn 二nhị 經kinh 之chi 意ý 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 久cửu 近cận 次thứ 約ước 權quyền 實thật 初sơ 中trung 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 標tiêu 明minh 其kỳ 義nghĩa 通thông 二nhị 不bất 一nhất 向hướng 也dã 三tam 乘thừa 以dĩ 下hạ 是thị 正chánh 融dung 也dã 初sơ 牒điệp 經kinh 文văn 而nhi 標tiêu 為vi 二nhị 下hạ 約ước 久cửu 近cận 顯hiển 其kỳ 二nhị 即tức 以dĩ 其kỳ 二nhị 顯hiển 知tri 不bất 知tri 也dã 初sơ 即tức 此thử 經Kinh 下hạ 文văn 發phát 心tâm 寶bảo 所sở 次thứ 即tức 中trung 入nhập 化hóa 城thành 久cửu 近cận 不bất 得đắc 定định 執chấp 昔tích 經kinh 且thả 語ngữ 一nhất 邊biên 今kim 經kinh 其kỳ 言ngôn 其kỳ 二nhị 雖tuy 言ngôn 其kỳ 二nhị 猶do 是thị 說thuyết 其kỳ 昔tích 若nhược 通thông 言ngôn 之chi 即tức 具cụ 三tam 義nghĩa 故cố 前tiền 無vô 其kỳ 三tam 此thử 但đãn 明minh 於ư 二nhị 故cố 結kết 言ngôn 其kỳ 義nghĩa 爾nhĩ 也dã 若nhược 得đắc 此thử 下hạ 是thị 次thứ 約ước 權quyền 實thật 解giải 此thử 似tự 直trực 約ước 向hướng 近cận 之chi 上thượng 以dĩ 論luận 二nhị 或hoặc 亦diệc 通thông 也dã (# 云vân 云vân )# 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 即tức 正chánh 解giải 釋thích 次thứ 述thuật 意ý 解giải 今kim 不bất 取thủ 下hạ 簡giản 非phi 以dĩ 顯hiển 正chánh 也dã 初sơ 中trung 直trực 以dĩ 二nhị 字tự 即tức 顯hiển 二nhị 義nghĩa 不bất 知tri 不bất 名danh 為vi 權quyền 也dã 次thứ 述thuật 意ý 中trung 先tiên 宜nghi 二nhị 種chủng 人nhân 次thứ 宜nghi 四tứ 句cú 有hữu 標tiêu 有hữu 釋thích 意ý 明minh 為vi 列liệt 四tứ 實thật 故cố 有hữu 此thử 四tứ 權quyền 也dã 此thử 從tùng 言ngôn 而nhi 無vô 義nghĩa 故cố 下hạ 簡giản 非phi 而nhi 顯hiển 正chánh 也dã 不bất 取thủ 簡giản 句cú 非phi 但đãn 取thủ 顯hiển 成thành 前tiền 正chánh 釋thích 也dã 即tức 於ư 二nhị 名danh 自tự 會hội 二nhị 義nghĩa 故cố 云vân 於ư 義nghĩa 自tự 顯hiển 徒đồ 煩phiền 其kỳ 言ngôn 於ư 理lý 愈dũ 隱ẩn (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 爾nhĩ 矣hĩ 此thử 上thượng 一nhất 科khoa 正chánh 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 文văn 末mạt 及cập 記ký 所sở 釋thích 甚thậm 要yếu 悉tất 矣hĩ 下hạ 一nhất 問vấn 答đáp 重trọng/trùng 簡giản 前tiền 三tam 周chu 之chi 中trung 所sở 被bị 三tam 乘thừa 中trung 乘thừa 之chi 義nghĩa 聖thánh 教giáo 所sở 說thuyết 不bất 同đồng 。 故cố 須tu 會hội 通thông 顯hiển 成thành 前tiền 義nghĩa 初sơ 問vấn 者giả 先tiên 舉cử 經kinh 論luận 古cổ 今kim 通thông 有hữu 此thử 說thuyết 以dĩ 問vấn 於ư 今kim 將tương 備bị 釋thích 之chi 先tiên 此thử 略lược 起khởi 次thứ 答đáp 中trung 初sơ 約ước 三tam 類loại 通thông 釋thích 後hậu 結kết 有hữu 無vô 酬thù 其kỳ 所sở 問vấn 初sơ 中trung 三tam 類loại 文văn 即tức 有hữu 三tam 初sơ 明minh 二nhị 又hựu 即tức 有hữu 三tam 初sơ 依y 論luận 標tiêu 二nhị 名danh 次thứ 辨biện 二nhị 意ý 即tức 兼kiêm 顯hiển 其kỳ 二nhị 義nghĩa 如như 此thử 不bất 同đồng 是thị 其kỳ 異dị 也dã 仍nhưng 即tức 此thử 意ý 是thị 其kỳ 義nghĩa 矣hĩ 可khả 以dĩ 思tư 之chi 次thứ 下hạ 是thị 釋thích 其kỳ 二nhị 初sơ 釋thích 獨Độc 覺Giác 所sở 引dẫn 二nhị 經kinh 一nhất 論luận 並tịnh 明minh 是thị 此thử 人nhân 也dã 世thế 無vô 二nhị 生sanh 其kỳ 不bất 稟bẩm 教giáo 與dữ 稟bẩm 為vi 礙ngại 故cố 照chiếu 徙tỉ 之chi 引dẫn 大đại 經kinh 者giả 釋thích 成thành 上thượng 言ngôn 彗tuệ 星tinh 者giả 詞từ 納nạp 蘇tô 遂toại 反phản 二nhị 翻phiên 利lợi 掃tảo 義nghĩa 矣hĩ 言ngôn 其kỳ 星tinh 形hình 似tự 掃tảo 箒trửu 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 以dĩ 喻dụ 獨Độc 覺Giác 出xuất 時thời 無vô 佛Phật 法Pháp 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 大đại 經kinh 疏sớ/sơ 中trung 具cụ 解giải 次thứ 釋thích 緣Duyên 覺Giác 併tinh 兼kiêm 二nhị 義nghĩa 都đô 以dĩ 願nguyện 力lực 並tịnh 得đắc 值trị 佛Phật 言ngôn 得đắc 初sơ 果quả 者giả 以dĩ 先tiên 是thị 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 二nhị 果quả 三tam 果quả 皆giai 爾nhĩ 言ngôn 十thập 四tứ 生sanh 者giả 人nhân 天thiên 七thất 反phản 故cố 成thành 十thập 四tứ 從tùng 極cực 鈍độn 說thuyết 廣quảng 在tại 餘dư 文văn 雖tuy 成thành 獨Độc 覺Giác 以dĩ 有hữu 願nguyện 故cố 仍nhưng 異dị 於ư 前tiền 皆giai 得đắc 值trị 佛Phật 故cố 仁nhân 王vương 經kinh 有hữu 緣Duyên 覺Giác 眾chúng 即tức 此thử 類loại 也dã 言ngôn 二nhị 三tam 果quả 例lệ 然nhiên 者giả 記ký 云vân 如như 一nhất 來lai 人nhân 及cập 五ngũ 含hàm 中trung 後hậu 之chi 三tam 人nhân 知tri 佛Phật 出xuất 世thế 尚thượng 有hữu 從tùng 天thiên 下hạ 來lai 。 親thân 近cận 佛Phật 等đẳng 若nhược 上thượng 流lưu 者giả 縱túng/tung 至chí 無vô 色sắc 般bát 並tịnh 有hữu 起khởi 欲dục 界giới 化hóa 來lai 見kiến 佛Phật 若nhược 不bất 見kiến 佛Phật 。 亦diệc 可khả 容dung 得đắc 有hữu 餘dư 般bát 時thời 亦diệc 名danh 獨Độc 覺Giác 故cố 云vân 例lệ 然nhiên 以dĩ 從tùng 願nguyện 故cố 也dã 言ngôn 部bộ 行hành 者giả 聖thánh 教giáo 所sở 說thuyết 又hựu 有hữu 此thử 一nhất 類loại 故cố 也dã 師sư 徒đồ 訓huấn 化hóa 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 此thử 二nhị 緣Duyên 覺Giác 之chi 中trung 。 有hữu 此thử 一nhất 類loại 也dã 言ngôn 亦diệc 變biến 化hóa 者giả 上thượng 二nhị 就tựu 實thật 此thử 一nhất 約ước 權quyền 應ưng 也dã 且thả 如như 文văn 應ưng 以dĩ 支chi 佛Phật 得đắc 度độ 即tức 為vi 現hiện 之chi 是thị 也dã 下hạ 結kết 詶thù 者giả 若nhược 例lệ 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 容dung 有hữu 五ngũ 今kim 略lược 言ngôn 之chi 即tức 有hữu 權quyền 實thật 及cập 開khai 會hội 大Đại 乘Thừa 三tam 種chủng 緣Duyên 覺Giác 義nghĩa 矣hĩ 夫phu 。

上thượng 來lai 十thập 門môn 及cập 五ngũ 番phiên 問vấn 答đáp 並tịnh 是thị 料liệu 簡giản 顯hiển 前tiền 大đại 科khoa 三tam 章chương 門môn 意ý 今kim 自tự 下hạ 即tức 是thị 第đệ 五ngũ 隨tùy 其kỳ 科khoa 門môn 判phán 釋thích 於ư 中trung 大đại 科khoa 五ngũ 章chương 普phổ 兼kiêm 示thị 其kỳ 文văn 處xứ 也dã 初sơ 直trực 約ước 法pháp 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 也dã 異dị 名danh 準chuẩn 知tri 次thứ 是thị 時thời 眾chúng 利lợi 根căn 因nhân 以dĩ 得đắc 悟ngộ 發phát 言ngôn 了liễu 領lãnh 佛Phật 所sở 說thuyết 彰chương 其kỳ 得đắc 悟ngộ 解giải 也dã 三tam 即tức 是thị 佛Phật 重trọng/trùng 述thuật 所sở 說thuyết 成thành 其kỳ 所sở 解giải 實thật 不bất 虗hư 四tứ 者giả 謂vị 前tiền 是thị 自tự 行hành 宜nghi 復phục 今kim 次thứ 化hóa 他tha 也dã 五ngũ 者giả 非phi 真chân 聲Thanh 聞Văn 利lợi 根căn 因nhân 以dĩ 得đắc 悟ngộ 三tam 乘thừa 四tứ 眾chúng 利lợi 者giả 皆giai 同đồng 悟ngộ 入nhập 也dã 此thử 五ngũ 若nhược 他tha 古cổ 今kim 但đãn 以dĩ 為vi 四tứ 含hàm 第đệ 四tứ 五ngũ 同đồng 為vi 授thọ 記ký 段đoạn 也dã 以dĩ 通thông 應ưng 下hạ 二nhị 周chu 但đãn 四tứ 故cố 也dã 今kim 意ý 以dĩ 應ưng 中trung 後hậu 二nhị 周chu 並tịnh 令linh 有hữu 五ngũ 以dĩ 並tịnh 有hữu 文văn 義nghĩa 故cố 也dã 又hựu 第đệ 五ngũ 文văn 雖tuy 有hữu 領lãnh 解giải 而nhi 無vô 授thọ 記ký 又hựu 通thông 領lãnh 前tiền 非phi 獨độc 第đệ 四tứ 故cố 不bất 得đắc 於ư 第đệ 四tứ 文văn 中trung 開khai 出xuất 以dĩ 故cố 必tất 為vi 五ngũ 也dã 有hữu 若nhược 從tùng 要yếu 義nghĩa 亦diệc 是thị 二nhị 也dã 謂vị 三tam 屬thuộc 能năng 二nhị 屬thuộc 所sở 也dã 能năng 即tức 初sơ 科khoa 三tam 中trung 能năng 被bị 法pháp 也dã 所sở 即tức 三tam 中trung 所sở 被bị 機cơ 也dã 則tắc 前tiền 科khoa 三tam 章chương 一nhất 云vân 皆giai 具cụ 此thử 二nhị 此thử 今kim 是thị 初sơ 周chu 二nhị 矣hĩ 名danh 義nghĩa 次thứ 第đệ 總tổng 在tại 其kỳ 中trung 思tư 說thuyết 皆giai 可khả 知tri 矣hĩ 初sơ 三tam 許hứa 者giả 謂vị 順thuận 其kỳ 所sở 請thỉnh 許hứa 與dữ 說thuyết 也dã 誡giới 令linh 精tinh 誠thành 許hứa 為vi 說thuyết 也dã 簡giản 非phi 其kỳ 人nhân 許hứa 為vi 當đương 者giả 說thuyết 也dã 記ký 云vân 三tam 章chương 合hợp 二nhị 即tức 以dĩ 其kỳ 章chương 二nhị 字tự 當đương 之chi 亦diệc 即tức 各các 有hữu 二nhị 文văn 今kim 謂vị 下hạ 之chi 二nhị 科khoa 各các 有hữu 其kỳ 文văn 初sơ 之chi 一nhất 科khoa 但đãn 例lệ 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 不bất 得đắc 有hữu 其kỳ 二nhị 文văn 則tắc 初sơ 一nhất 名danh 順thuận 即tức 是thị 許hứa 次thứ 有hữu 試thí 有hữu 許hứa 下hạ 亦diệc 有hữu 簡giản 有hữu 許hứa 故cố 初sơ 一nhất 文văn 二nhị 義nghĩa 下hạ 二nhị 各các 有hữu 二nhị 文văn 二nhị 義nghĩa 宜nghi 善thiện 思tư 之chi 初sơ 中trung 先tiên 牒điệp 其kỳ 請thỉnh 為vi 所sở 順thuận 許hứa 亦diệc 其kỳ 由do 也dã 次thứ 許hứa 即tức 有hữu 二nhị 文văn 疏sớ/sơ 釋thích 其kỳ 誡giới 而nhi 有hữu 兩lưỡng 意ý 先tiên 消tiêu 此thử 文văn 對đối 今kim 三tam 慧tuệ 次thứ 會hội 大đại 經kinh 四tứ 種chủng 善thiện 法Pháp 初sơ 有hữu 標tiêu 章chương 屬thuộc 對đối 正chánh 為vi 今kim 生sanh 此thử 三tam 利lợi 益ích 故cố 作tác 此thử 誡giới 不bất 諦đế 不bất 善thiện 則tắc 不bất 能năng 生sanh 但đãn 三tam 而nhi 非phi 慧tuệ 也dã 三tam 慧tuệ 名danh 通thông 此thử 即tức 妙diệu 也dã 應ưng 以dĩ 善thiện 字tự 貫quán 於ư 二nhị 義nghĩa 謂vị 善thiện 思tư 善thiện 念niệm 也dã 次thứ 會hội 四tứ 者giả 彼bỉ 經Kinh 云vân 有hữu 四tứ 法pháp 能năng 為vi 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 作tác 近cận 因nhân 謂vị 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 思tư 惟duy 其kỳ 義nghĩa 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 此thử 其kỳ 四tứ 也dã 彼bỉ 四tứ 此thử 三tam 如như 何hà 一nhất 總tổng 三tam 別biệt 經Kinh 云vân 吾ngô 當đương 為vì 汝nhữ 。 即tức 試thí 令linh 於ư 佛Phật 所sở 諦đế 等đẳng 即tức 是thị 令linh 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 也dã 餘dư 名danh 義nghĩa 並tịnh 同đồng 故cố 云vân 可khả 解giải 此thử 二nhị 並tịnh 釋thích 誡giới 意ý 也dã 非phi 直trực 能năng 近cận 生sanh 三tam 慧tuệ 二nhị 即tức 能năng 遠viễn 為vi 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 德đức 極cực 果quả 而nhi 作tác 近cận 因nhân 以dĩ 故cố 建kiến 首thủ 為vi 斯tư 誡giới 大đại 經kinh 又hựu 云vân 若nhược 言ngôn 離ly 此thử 四tứ 法pháp 而nhi 修tu 苦khổ 行hạnh 是thị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 此thử 意ý 若nhược 無vô 正chánh 解giải 而nhi 修tu 苦khổ 行hạnh 以dĩ 名danh 為vi 無vô 益ích 與dữ 彼bỉ 都đô 無vô 異dị 故cố 下hạ 文văn 云vân 以dĩ 苦khổ 欲dục 捨xả 苦khổ 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 矣hĩ 亦diệc 名danh 無vô 因nhân 而nhi 行hành 者giả 也dã 為vi 最tối 要yếu 故cố 先tiên 此thử 誡giới 令linh 生sanh 妙diệu 解giải 行hành 也dã 許hứa 文văn 易dị 知tri 故cố 不bất 釋thích 前tiền 請thỉnh 頌tụng 云vân 欲dục 聞văn 具cụ 足túc 道Đạo 。 今kim 許hứa 之chi 云vân 為vì 汝nhữ 分phân 別biệt 解giải 說thuyết 。 即tức 許hứa 為vi 其kỳ 是thị 具cụ 足túc 道đạo 也dã 。

次thứ 釋thích 簡giản 許hứa 者giả 此thử 明minh 妙diệu 道đạo 不bất 可khả 妄vọng 授thọ 其kỳ 人nhân 猶do 摩ma 尼ni 寶bảo 投đầu 白bạch 象tượng 子tử 非phi 徒đồ 無vô 益ích 翻phiên 致trí 大đại 損tổn 故cố 簡giản 去khứ 之chi 具cụ 如như 頌tụng 中trung 文văn 即tức 有hữu 二nhị 疏sớ/sơ 亦diệc 具cụ 解giải 仍nhưng 先tiên 標tiêu 章chương 次thứ 釋thích 其kỳ 二nhị 初sơ 釋thích 簡giản 中trung 經kinh 文văn 有hữu 六lục 意ý 初sơ 敘tự 其kỳ 由do 次thứ 敘tự 數số 而nhi 退thoái 三tam 釋thích 退thoái 所sở 以dĩ 四tứ 明minh 簡giản 去khứ 得đắc 宜nghi 五ngũ 歎thán 美mỹ 現hiện 眾chúng 六Lục 度Độ 於ư 是thị 退thoái 者giả 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 解giải 復phục 五ngũ 其kỳ 由do 有hữu 二nhị 謂vị 遠viễn 以dĩ 近cận 遠viễn 由do 三tam 止chỉ 近cận 由do 順thuận 誠thành 所sở 以dĩ 牒điệp 其kỳ 時thời 者giả 正chánh 由do 此thử 也dã (# 云vân 云vân )# 疏sớ/sơ 釋thích 初sơ 有hữu 數số 有hữu 退thoái 在tại 疏sớ/sơ 文văn 直trực 釋thích 簡giản 去khứ 之chi 由do 眾chúng 有hữu 其kỳ 二nhị 前tiền 為vi 此thử 輩bối 非phi 當đương 其kỳ 人nhân 故cố 三tam 止chỉ 不bất 說thuyết 今kim 將tương 為vi 當đương 者giả 說thuyết 故cố 須tu 簡giản 去khứ 言ngôn 威uy 神thần 力lực 讚tán 遣khiển 如như 後hậu 頌tụng 文văn 即tức 是thị 簡giản 非phi 而nhi 遣khiển 令linh 去khứ 故cố 以dĩ 名danh 也dã 前tiền 之chi 三tam 止chỉ 都đô 為vi 二nhị 眾chúng 一nhất 簡giản 二nhị 顯hiển 表biểu 三tam 周chu 即tức 在tại 顯hiển 數số 之chi 內nội 顯hiển 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 謂vị 令linh 三tam 請thỉnh 二nhị 表biểu 三tam 周chu 今kim 此thử 即tức 含hàm 有hữu 其kỳ 二nhị 三tam 也dã (# 云vân 云vân )# 注chú 者giả 云vân 未vị 明minh 啟khải 節tiết 齊tề 表biểu 先tiên 枯khô 一nhất 實thật 方phương 談đàm 五ngũ 千thiên 便tiện 起khởi 斯tư 譯dịch 均quân 而nhi 初sơ 異dị 也dã 。

下hạ 是thị 釋thích 退thoái 之chi 由do 又hựu 有hữu 徵trưng 釋thích 結kết 徵trưng 者giả 所sở 以dĩ 簡giản 令linh 退thoái 去khứ 者giả 何hà 耶da 釋thích 云vân 有hữu 三tam 過quá 故cố 結kết 云vân 以dĩ 有hữu 三tam 失thất 故cố 以dĩ 去khứ 也dã 有hữu 云vân 次thứ 釋thích 起khởi 去khứ 所sở 以dĩ 由do 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 大Đại 乘Thừa 中trung 有hữu 失thất 二nhị 者giả 小tiểu 中trung 有hữu 失thất 所sở 言ngôn 罪tội 者giả 執chấp 小tiểu 乖quai 大đại (# 此thử 引dẫn 二nhị 種chủng 古cổ 人nhân 云vân 云vân )# 故cố 稱xưng 為vi 罪tội 所sở 言ngôn 根căn 者giả 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 過quá 去khứ 修tu 習tập 小Tiểu 乘Thừa 故cố 稱xưng 為vi 根căn 二nhị 者giả 用dụng 此thử 執chấp 小tiểu 遂toại 謗báng 大Đại 乘Thừa 故cố 名danh 為vi 根căn 言ngôn 深thâm 重trọng 者giả 為vi 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 若nhược 對đối 小Tiểu 乘Thừa 遂toại 障chướng 於ư 大đại 三tam 根căn 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 並tịnh 應ưng 障chướng 大đại 何hà 故cố 五ngũ 千thiên 獨độc 去khứ 三tam 根căn 住trụ 耶da 是thị 故cố 釋thích 云vân 五ngũ 千thiên 罪tội 根căn 深thâm 重trọng 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 不bất 能năng 救cứu 拔bạt 。 是thị 故cố 退thoái 廗# 三tam 根căn 之chi 人nhân 雖tuy 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 罪tội 相tương/tướng 輕khinh 淺thiển 故cố 獨độc 住trụ 也dã 。

及cập 增tăng 上thượng 慢mạn 。 者giả 第đệ 二nhị 明minh 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 障chướng 大đại 之chi 失thất 此thử 明minh 於ư 小Tiểu 乘Thừa 內nội 自tự 此thử 失thất 實thật 未vị 得đắc 小Tiểu 乘Thừa 故cố 現hiện 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 及cập 增tăng 上thượng 慢mạn 。 謂vị 現hiện 在tại 失thất 於ư 現hiện 值trị 佛Phật 修tu 習tập 小Tiểu 乘Thừa 未vị 得đắc 小tiểu 果quả 道Đạo 果Quả 故cố 名danh 為vi 失thất 又hựu 罪tội 根căn 深thâm 重trọng 。 者giả 明minh 過quá 去khứ 失thất 次thứ 於ư 過quá 去khứ 障chướng 他tha 聽thính 說thuyết 大Đại 乘Thừa 復phục 謂vị 此thử 果quả 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 不bất 受thọ 大đại 法pháp 故cố 名danh 為vi 失thất 又hựu 以dĩ 此thử 失thất 簡giản 住trụ 餘dư 聲Thanh 聞Văn 諸chư 餘dư 聲Thanh 聞Văn 。 但đãn 有hữu 小tiểu 之chi 失thất 無vô 有hữu 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 等đẳng 故cố 餘dư 人nhân 在tại 座tòa 五ngũ 千thiên 退thoái 廗# 未vị 得đắc 道Đạo 諦đế 謂vị 得đắc 道Đạo 諦đế 未vị 證chứng 滅Diệt 諦Đế 謂vị 證chứng 滅Diệt 諦Đế 故cố 言ngôn 未vị 得đắc 證chứng 也dã 即tức 釋thích 上thượng 增tăng 上thượng 慢mạn 義nghĩa 有hữu 如như 此thử 失thất 。 總tổng 結kết 上thượng 二nhị 失thất 也dã 次thứ 有hữu 釋thích 云vân 下hạ 釋thích 起khởi 去khứ 所sở 由do 此thử 自tự 徵trưng 云vân 難nan 得đắc 有hữu 五ngũ 人nhân 身thân 中trung 國quốc 諸chư 根căn 值trị 佛Phật 出xuất 聞văn 正Chánh 法Pháp 難nạn/nan 五ngũ 千thiên 之chi 徒đồ 已dĩ 具cụ 其kỳ 四tứ 將tương 說thuyết 妙diệu 法Pháp 避tị 廗# 而nhi 起khởi 去khứ 耶da 此thử 去khứ 之chi 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 也dã 今kim 釋thích 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 罪tội 根căn 深thâm 重trọng 。 二nhị 有hữu 增tăng 上thượng 慢mạn 。 輩bối 等đẳng 類loại 亦diệc 比tỉ 類loại 也dã 罪tội 者giả 可khả 毀hủy 可khả 責trách 可khả 怖bố 可khả 厭yếm 之chi 義nghĩa 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 可khả 毀hủy 可khả 厭yếm 者giả 皆giai 名danh 為vi 罪tội 若nhược 依y 小Tiểu 乘Thừa 此thử 罪tội 者giả 三tam 謂vị 煩phiền 惱não 等đẳng 三tam 障chướng (# 云vân 云vân )# 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 障chướng 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 煩phiền 惱não 二nhị 所sở 知tri 所sở 知tri 障chướng 者giả 隨tùy 所sở 應ưng 障chướng 入nhập 大Đại 乘Thừa 聖thánh 作tác 煩phiền 惱não 障chướng 者giả 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 障chướng 入nhập 三tam 乘thừa 聖thánh 作tác (# 云vân 云vân )# 依y 大đại 般Bát 若Nhã 重trọng 障chướng 有hữu 四tứ 謂vị 煩phiền 惱não 業nghiệp 異dị 熟thục 法pháp 煩phiền 惱não 謂vị 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 及cập 隨tùy (# 云vân 云vân )# 業nghiệp 者giả 依y 薩Tát 遮Già 尼Ni 乾Kiền 子Tử 。 經kinh 有hữu 五ngũ (# 云vân 云vân )# 異dị 熟thục 障chướng 者giả 謂vị 能năng 障chướng 聖thánh 道Đạo 。 法pháp 異dị 熟thục 果quả 即tức 三tam 惡ác 趣thú 八bát 無vô 暇hạ 等đẳng 其kỳ 間gian 佛Phật 前tiền 佛Phật 後hậu 應ưng 云vân 法pháp 前tiền 法pháp 後hậu 難nạn/nan 是thị 佛Phật 前tiền 後hậu 不bất 得đắc 聖thánh 果Quả 法pháp 障chướng 者giả 謂vị 於ư 宿túc 世thế 障chướng 他tha 化hóa 善thiện 道đạo 遺di 法pháp 菩Bồ 提Đề 於ư 此thử 生sanh 中trung 。 不bất 得đắc 聞văn 法Pháp 。 道đạo 之chi 正Chánh 法Pháp 謂vị 五ngũ 果quả 中trung 等đẳng 依y 增tăng 二nhị 果quả 所sở 攝nhiếp 罪tội 根căn 深thâm 重trọng 。 者giả 住trụ 遺di 法pháp 業nghiệp 是thị 罪tội 根căn 故cố 現hiện 不bất 聞văn 法Pháp 是thị 罪tội 體thể 故cố 即tức 第đệ 四tứ 障chướng 也dã 慢mạn 謂vị 輕khinh 悔hối 不bất 長trường/trưởng 倨# 傲ngạo 為vi 義nghĩa 恃thị 己kỷ 陵lăng 他tha 高cao 舉cử 為vi 相tương/tướng 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 慢mạn 有hữu 七thất 種chủng 一nhất 慢mạn 二nhị 過quá 慢mạn 三tam 慢mạn 過quá 慢mạn 四tứ 我ngã 慢mạn 五ngũ 增tăng 上thượng 慢mạn 六lục 卑ty 慢mạn 七thất 邪tà 慢mạn 初sơ 慢mạn 者giả 謂vị 於ư 劣liệt 計kế 己kỷ 勝thắng 或hoặc 於ư 等đẳng 計kế 己kỷ 等đẳng 過quá 慢mạn 者giả 謂vị 於ư 等đẳng 計kế 己kỷ 勝thắng 或hoặc 於ư 勝thắng 計kế 己kỷ 等đẳng 慢mạn 過quá 慢mạn 者giả 於ư 勝thắng 計kế 己kỷ 勝thắng 我ngã 慢mạn 者giả 恃thị 所sở 執chấp 我ngã 高cao 舉cử 為vi 相tương/tướng 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 己kỷ 實thật 少thiểu 德đức 謂vị 己kỷ 多đa 德đức 卑ty 慢mạn 者giả 謂vị 他tha 多đa 分phần 勝thắng 己kỷ 計kế 己kỷ 少thiểu 劣liệt 邪tà 慢mạn 者giả 己kỷ 全toàn 無vô 德đức 謂vị 己kỷ 有hữu 德đức 今kim 增tăng 上thượng 慢mạn 即tức 是thị 第đệ 五ngũ 己kỷ 實thật 少thiểu 德đức 謂vị 己kỷ 多đa 德đức 得đắc 世thế 間gian 異dị 禪thiền 定định 等đẳng 故cố 未vị 得đắc 謂vị 多đa 得đắc 未vị 證chứng 得đắc 多đa 謂vị 得đắc 謂vị 有hữu 為vi 道đạo 證chứng 謂vị 無vô 為vi 滅diệt 此thử 是thị 增tăng 上thượng 慢mạn 。 相tương/tướng 非phi 全toàn 未vị 得đắc 而nhi 謂vị 得đắc 若nhược 爾nhĩ 便tiện 非phi 增tăng 上thượng 相tương/tướng 乃nãi 是thị 邪tà 慢mạn 相tương/tướng 故cố 有hữu 此thử 煩phiền 惱não 障chướng 及cập 前tiền 法pháp 障chướng 二nhị 種chủng 障chướng 力lực 故cố 不bất 聲Thanh 聞Văn 法Pháp (# 云vân 云vân )# 此thử 上thượng 兩lưỡng 家gia 所sở 釋thích 此thử 文văn 略lược 言ngôn 爾nhĩ 也dã 初sơ 唯duy 約ước 二nhị 次thứ 或hoặc 二nhị 三tam 四tứ 。 下hạ 明minh 今kim 解giải 唯duy 約ước 三tam 釋thích 謂vị 罪tội 重trọng 根căn 深thâm 上thượng 慢mạn 與dữ 舊cựu 異dị 者giả 舊cựu 通thông 今kim 別biệt 通thông 者giả 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 通thông 於ư 凡phàm 聖thánh 別biệt 者giả 唯duy 小Tiểu 乘Thừa 凡phàm 位vị 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 正chánh 釋thích 小tiểu 中trung 上thượng 慢mạn 之chi 流lưu 故cố 也dã 此thử 三tam 如như 何hà 別biệt 者giả 罪tội 通thông 根căn 別biệt 慢mạn 又hựu 別biệt 也dã 通thông 應ưng 因nhân 果quả 別biệt 當đương 唯duy 因nhân 又hựu 更cánh 因nhân 中trung 之chi 一nhất 物vật 也dã (# 云vân 云vân )# 然nhiên 往vãng 隨tùy 文văn 謂vị 但đãn 是thị 二nhị 故cố 有hữu 所sở 釋thích 皆giai 唯duy 約ước 二nhị 以dĩ 文văn 云vân 及cập 故cố 也dã 今kim 明minh 罪tội 根căn 為vi 二nhị 並tịnh 及cập 故cố 為vi 三tam 根căn 言ngôn 罪tội 根căn 者giả 先tiên 舉cử 其kỳ 二nhị 法pháp 深thâm 重trọng 顯hiển 其kỳ 二nhị 功công 故cố 重trọng/trùng 為vi 罪tội 之chi 功công 深thâm 為vi 根căn 之chi 用dụng 何hà 為vi 罪tội 謂vị 五ngũ 濁trược 世thế 何hà 為vi 根căn 謂vị 執chấp 小tiểu 也dã 五ngũ 濁trược 釋thích 其kỳ 罪tội 障chướng 多đa 是thị 釋thích 五ngũ 濁trược 之chi 甚thậm 也dã 以dĩ 此thử 全toàn 具cụ 見kiến 修tu 故cố 即tức 具cụ 三tam 障chướng 也dã 如như 後hậu 所sở 釋thích 執chấp 翳ế 是thị 其kỳ 根căn 極cực 甚thậm 故cố 為vi 深thâm 正chánh 由do 濁trược 多đa 故cố 此thử 極cực 執chấp 翳ế 覆phú 蔽tế 也dã 即tức 極cực 信tín 小tiểu 不bất 信tín 大đại 也dã 。

下hạ 釋thích 上thượng 慢mạn 前tiền 通thông 執chấp 小Tiểu 乘Thừa 此thử 謬mậu 執chấp 己kỷ 所sở 得đắc 猶do 居cư 凡phàm 而nhi 謬mậu 謂vị 為vi 聖thánh 經kinh 文văn 有hữu 標tiêu 有hữu 釋thích 爾nhĩ 舉cử 釋thích 以dĩ 釋thích 其kỳ 標tiêu 下hạ 更cánh 釋thích 經kinh 所sở 釋thích 前tiền 他tha 兩lưỡng 釋thích 皆giai 對đối 道đạo 滅diệt 今kim 對đối 三tam 四tứ 者giả 前tiền 通thông 此thử 別biệt 謬mậu 謂vị 通thông 真chân 極cực 慢mạn 也dã 如như 前tiền 引dẫn 論luận 所sở 釋thích 己kỷ 實thật 少thiểu 德đức 謂vị 己kỷ 多đa 德đức 此thử 是thị 增tăng 上thượng 以dĩ 此thử 陵lăng 他tha 故cố 為vi 慢mạn 也dã 結kết 三tam 失thất 者giả 一nhất 總tổng 二nhị 別biệt 五ngũ 障chướng 能năng 障chướng 能năng 障chướng 大đại 小tiểu 執chấp 小tiểu 障chướng 於ư 大đại 上thượng 慢mạn 又hựu 自tự 障chướng 於ư 小tiểu 總tổng 別biệt 失thất 於ư 小tiểu 大đại 二nhị 道đạo 故cố 云vân 失thất 也dã 以dĩ 釋thích 不bất 止chỉ 之chi 意ý 正chánh 為vi 顯hiển 成thành 向hướng 簡giản 遣khiển 之chi 意ý 也dã 去khứ 有hữu 益ích 無vô 損tổn 。 住trụ 有hữu 損tổn 無vô 益ích 妙diệu 得đắc 其kỳ 宜nghi 故cố 不bất 止chỉ 矣hĩ 。

上thượng 已dĩ 簡giản 去khứ 非phi 器khí 下hạ 是thị 顯hiển 美mỹ 行hành 者giả 正chánh 當đương 機cơ 也dã 先tiên 釋thích 經kinh 喻dụ 文văn 出xuất 大đại 論luận 此thử 等đẳng 以dĩ 下hạ 合hợp 顯hiển 法pháp 也dã 謂vị 喻dụ 此thử 等đẳng 也dã 義nghĩa 同đồng 前tiền 釋thích 門môn 中trung 破phá 光quang 宅trạch 義nghĩa 也dã 此thử 引dẫn 經kinh 證chứng 執chấp 小tiểu 棄khí 大đại 為vi 不bất 黠hiệt 云vân 慧tuệ 也dã 喻dụ 其kỳ 無vô 深thâm 智trí 慧tuệ 也dã 彼bỉ 經kinh 意ý 者giả 棄khí 除trừ 般Bát 若Nhã 如như 捨xả 根căn 本bổn 而nhi 習tập 二Nhị 乘Thừa 所sở 應ưng 行hành 經kinh 如như 攀phàn 附phụ 枝chi 葉diệp 此thử 但đãn 釋thích 所sở 遣khiển 去khứ 者giả 反phản 顯hiển 美mỹ 於ư 住trụ 者giả 真chân 實thật 堪kham 任nhậm 器khí 用dụng 能năng 受thọ 妙diệu 道đạo 復phục 能năng 利lợi 他tha 他tha 既ký 顯hiển 美mỹ 住trụ 者giả 堪kham 能năng 又hựu 慶khánh 於ư 去khứ 者giả 無vô 妨phương 故cố 亦diệc 佳giai 矣hĩ 佳giai 善thiện 好hảo/hiếu 也dã 愆khiên 亦diệc 作tác 𠍴# 正chánh 作tác 愆khiên 謂vị 過quá 失thất 也dã 大đại 光quang 者giả 大đại 明minh 也dã 即tức 佛Phật 慧tuệ 知tri 見kiến 無vô 所sở 不bất 明minh 也dã 在tại 即tức 不bất 得đắc 說thuyết 眾chúng 無vô 此thử 益ích 故cố 住trụ 有hữu 二nhị 妨phương 去khứ 無vô 二nhị 失thất 也dã 。

汝nhữ 今kim 下hạ 是thị 次thứ 許hứa 也dã 為vi 令linh 極cực 佛Phật 意ý 故cố 云vân 善thiện 也dã 復phục 更cánh 出xuất 者giả 非phi 也dã 上thượng 枝chi 葉diệp 下hạ 是thị 釋thích 受thọ 旨chỉ 也dã 謂vị 時thời 眾chúng 受thọ 佛Phật 三tam 許hứa 之chi 意ý 旨chỉ 也dã 唯duy 者giả 敬kính 諾nặc 也dã 亦diệc 敬kính 譍# 也dã 然nhiên 者giả 信tín 順thuận 也dã 受thọ 旨chỉ 亦diệc 是thị 請thỉnh 詞từ 并tinh 前tiền 故cố 云vân 四tứ 也dã 徒đồ 者giả 虗hư 也dã 正chánh 為vi 有hữu 此thử 損tổn 益ích 非phi 無vô 意ý 也dã 定định 云vân 論luận 云vân 一nhất 止chỉ 表biểu 其kỳ 二nhị 相tương/tướng 一nhất 表biểu 當đương 機cơ 樂nhạo 聞văn 止chỉ 其kỳ 現hiện 相tướng 俟sĩ 其kỳ 三tam 請thỉnh 即tức 今kim 文văn 表biểu 三tam 周chu 說thuyết 是thị 也dã 二nhị 止chỉ 表biểu 不bất 樂nhạo 聞văn 者giả 結kết 緣duyên 之chi 眾chúng 俟sĩ 其kỳ 起khởi 去khứ 即tức 令linh 去khứ 三tam 止chỉ 為vi 枝chi 葉diệp 未vị 去khứ 是thị 也dã (# 云vân 云vân )# 此thử 正chánh 當đương 受thọ 旨chỉ 之chi 文văn 後hậu 更cánh 出xuất 者giả 恐khủng 晚vãn 人nhân 加gia 足túc 此thử 下hạ 料liệu 簡giản 釋thích 成thành 前tiền 義nghĩa 問vấn 答đáp 兩lưỡng 番phiên 初sơ 會hội 昔tích 兩lưỡng 說thuyết 初sơ 問vấn 言ngôn 慈từ 悲bi 者giả 為vi 下hạ 二nhị 事sự 之chi 本bổn 無vô 則tắc 應ưng 爾nhĩ 有hữu 不bất 應ưng 然nhiên 今kim 既ký 遣khiển 去khứ 似tự 不bất 仁nhân 慈từ 不bất 住trụ 為vi 說thuyết 似tự 無vô 慈từ 愍mẫn 亦diệc 可khả 初sơ 無vô 悲bi 愍mẫn 次thứ 不bất 仁nhân 慈từ 無vô 在tại 如như 聾lung 瘂á 者giả 不bất 聞văn 不bất 說thuyết 也dã 故cố 如như 彼bỉ 二nhị 也dã 若nhược 新tân 經kinh 中trung 明minh 如như 聾lung 如như 盲manh 謂vị 不bất 聞văn 不bất 見kiến 。 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 舊cựu 取thủ 無vô 自tự 利lợi 利lợi 他tha 故cố 。 新tân 且thả 言ngôn 無vô 自tự 利lợi 故cố 然nhiên 大Đại 乘Thừa 有hữu 自tự 必tất 他tha 無vô 自tự 故cố 無vô 他tha 矣hĩ 爾nhĩ 文văn 約ước 舊cựu 說thuyết 也dã 增tăng 狀trạng 強cường/cưỡng 為vi 其kỳ 作tác 遠viễn 期kỳ 得đắc 度độ 因nhân 緣duyên 。 也dã 大đại 經Kinh 云vân 如như 人nhân 以dĩ 藥dược 塗đồ 皷cổ 眾chúng 中trung 擊kích 之chi 聞văn 者giả 皆giai 死tử 人nhân 者giả 佛Phật 也dã 皷cổ 者giả 法pháp 也dã 毒độc 塗đồ 者giả 無vô 緣duyên 大đại 慈từ 。 悲bi 勳huân 於ư 妙diệu 法Pháp 也dã 於ư 眾chúng 擊kích 者giả 為vi 眾chúng 說thuyết 者giả 也dã 死tử 者giả 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 也dã 死tử 有hữu 遠viễn 近cận 即tức 世thế 破phá 者giả 近cận 也dã 久cửu 後hậu 破phá 者giả 遠viễn 也dã 即tức 喻dụ 當đương 機cơ 結kết 緣duyên 二nhị 眾chúng 也dã 如như 喜hỷ 根căn 等đẳng 者giả 舉cử 例lệ 爾nhĩ 其kỳ 然nhiên 也dã 出xuất 諸chư 法pháp 無vô 行hành 。 經kinh 彼bỉ 明minh 昔tích 佛Phật 末Mạt 法Pháp 有hữu 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 。 一nhất 名danh 喜Hỷ 根Căn 菩Bồ 薩Tát 。 僧Tăng 也dã 二nhị 名danh 勝thắng 意ý 聲Thanh 聞Văn 僧Tăng 已dĩ 。 勝thắng 意ý 執chấp 小tiểu 喜hỷ 根căn 強cường/cưỡng 為vi 其kỳ 說thuyết 勝thắng 意ý 不bất 信tín 大đại 生sanh 毀hủy 謗báng 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 。 後hậu 還hoàn 因nhân 以dĩ 悟ngộ 解giải 與dữ 後hậu 不bất 輕khinh 義nghĩa 同đồng 不bất 引dẫn 不bất 輕khinh 而nhi 引dẫn 彼bỉ 經kinh 者giả 下hạ 文văn 共cộng 知tri 更cánh 欲dục 今kim 知tri 多đa 類loại 故cố 也dã 如Như 來Lai 最tối 大đại 慈từ 悲bi 何hà 不bất 如như 彼bỉ 二nhị 而nhi 止chỉ 遣khiển 去khứ 不bất 令linh 聞văn 耶da 答đáp 中trung 初sơ 總tổng 標tiêu 其kỳ 有hữu 由do 次thứ 別biệt 其kỳ 所sở 以dĩ 初sơ 言ngôn 各các 者giả 昔tích 與dữ 今kim 也dã 釋thích 中trung 初sơ 華hoa 嚴nghiêm 次thứ 喜hỷ 根căn 初sơ 中trung 先tiên 明minh 彼bỉ 不bất 須tu 遣khiển 次thứ 明minh 今kim 故cố 須tu 遣khiển 言ngôn 未vị 廗# 者giả 若nhược 備bị 說thuyết 彼bỉ 經kinh 常thường 說thuyết 無vô 已dĩ 亦diệc 如như 此thử 經Kinh 下hạ 文văn 自tự 從tùng 是thị 來lai 。 我ngã 常thường 在tại 此thử 。 教giáo 化hóa 頌tụng 云vân 常thường 在tại 靈Linh 鷲Thứu 山Sơn 。 此thử 則tắc 何hà 有hữu 未vị 廗# 且thả 據cứ 結kết 集tập 流lưu 通thông 以dĩ 說thuyết 相tương/tướng 傳truyền 復phục 約ước 五ngũ 時thời 化hóa 明minh 無vô 中trung 而nhi 不bất 妨phương 於ư 有hữu 也dã 或hoặc 云vân 記ký 傳truyền 所sở 記ký 彼bỉ 經kinh 三tam 本bổn 略lược 本bổn 十thập 萬vạn 頌tụng 亦diệc 名danh 百bách 千thiên 頌tụng 經kinh 即tức 十thập 萬vạn 也dã 今kim 八bát 十thập 卷quyển 三tam 分phần/phân 譯dịch 一nhất 中trung 廣quảng 二nhị 本bổn 偈kệ 亦diệc 難nan 思tư 故cố 亦diệc 名danh 大đại 不bất 思tư 議nghị 經kinh 此thử 亦diệc 經kinh 爾nhĩ 大đại 通thông 佛Phật 說thuyết 偈kệ 如như 恆Hằng 沙sa 淨tịnh 明minh 德đức 佛Phật 則tắc 云vân 閦súc 婆bà 偈kệ 不Bất 輕Khinh 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 云vân 二nhị 十thập 千thiên 萬vạn 億ức 頌tụng 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 云vân 如như 大đại 海hải 則tắc 今kim 七thất 軸trục 最tối 略lược 本bổn 也dã 今kim 云vân 未vị 者giả 則tắc 七thất 處xứ 九cửu 會hội 八bát 無vô 聲Thanh 聞Văn 最tối 後hậu 第đệ 九cửu 會hội 初sơ 方phương 有hữu 故cố 云vân 未vị 廗# 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 葢# 表biểu 必tất 有hữu 頓đốn 漸tiệm 差sai 會hội 二nhị 化hóa 故cố 也dã 先tiên 頓đốn 次thứ 漸tiệm 此thử 是thị 差sai 也dã 後hậu 明minh 先tiên 二nhị 即tức 是thị 會hội 也dã 具cụ 如như 前tiền 文văn 無vô 量lượng 義nghĩa 說thuyết 及cập 信tín 解giải 文văn 正chánh 表biểu 必tất 有hữu 差sai 二nhị 故cố 在tại 而nhi 隔cách 此thử 中trung 應ưng 辨biện 謬mậu 解giải (# 云vân 云vân )# 次thứ 明minh 今kim 者giả 此thử 正chánh 破phá 會hội 之chi 時thời 故cố 必tất 須tu 遣khiển 此thử 有hữu 三tam 意ý 為vi 顯hiển 法pháp 妙diệu 不bất 可khả 非phi 其kỳ 人nhân 故cố 為vi 護hộ 結kết 緣duyên 眾chúng 不bất 令linh 傷thương 已dĩ 聞văn 故cố 為vi 篤đốc 當đương 機cơ 之chi 眾chúng 令linh 銳duệ 意ý 故cố 以dĩ 此thử 三tam 緣duyên 故cố 須tu 遣khiển 去khứ 滅diệt 化hóa 城thành 破phá 草thảo 菴am 並tịnh 喻dụ 開khai 破phá 方phương 便tiện 顯hiển 真chân 實thật 也dã 。

下hạ 釋thích 次thứ 結kết 緣duyên 意ý 是thị 俱câu 謗báng 故cố 強cường/cưỡng 為vi 作tác 因nhân 緣duyên 。 今kim 已dĩ 為vi 緣duyên 不bất 欲dục 傷thương 失thất 故cố 須tu 遣khiển 去khứ 也dã 以dĩ 慈từ 者giả 遠viễn 令linh 得đắc 樂lạc 故cố 。 以dĩ 悲bi 者giả 不bất 令linh 謗báng 墮đọa 苦khổ 故cố 此thử 是thị 各các 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 也dã 次thứ 更cánh 釋thích 前tiền 住trụ 益ích 之chi 義nghĩa 問vấn 可khả 知tri 答đáp 中trung 先tiên 正chánh 顯hiển 其kỳ 義nghĩa 次thứ 引dẫn 諸chư 例lệ 顯hiển 初sơ 結kết 緣duyên 者giả 已dĩ 作tác 妙diệu 樂lạc 之chi 緣duyên 不bất 令linh 更cánh 作tác 極cực 苦khổ 之chi 因nhân 此thử 則tắc 幸hạnh 令linh 得đắc 知tri 斷đoạn 三tam 作tác 大đại 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 果quả 豈khởi 非phi 無vô 極cực 慈từ 悲bi 之chi 利lợi 益ích 哉tai 如như 上thượng 說thuyết 者giả 如như 前tiền 待đãi 時thời 中trung 及cập 次thứ 釋thích 不bất 止chỉ 中trung 釋thích 皆giai 於ư 滅diệt 後hậu 從tùng 弘hoằng 經kinh 人nhân 得đắc 益ích 故cố 也dã 下hạ 引dẫn 三tam 文văn 並tịnh 顯hiển 結kết 緣duyên 益ích 也dã 疑nghi 惑hoặc 未vị 能năng 信tín 解giải 。 不bất 生sanh 毀hủy 謗báng 。 故cố 得đắc 世thế 世thế 與dữ 師sư 俱câu 生sanh 後hậu 以dĩ 得đắc 度độ 大đại 經kinh 記ký 云vân 是thị 字tự 即tức 八bát 萬vạn 等đẳng 也dã 亦diệc 是thị 聞văn 而nhi 未vị 能năng 信tín 解giải 。 後hậu 亦diệc 以dĩ 是thị 得đắc 度độ 。 次thứ 二nhị 語ngữ 謂vị 信tín 不bất 信tín 也dã 例lệ 並tịnh 結kết 緣duyên 之chi 灌quán 並tịnh 意ý 令linh 後hậu 以dĩ 得đắc 利lợi 益ích 此thử 意ý 並tịnh 明minh 無vô 苦khổ 得đắc 樂lạc 之chi 因nhân 明minh 真chân 大đại 慈từ 悲bi 。 妙diệu 道đạo 之chi 利lợi 益ích 人nhân 多đa 不bất 曉hiểu 此thử 意ý 謂vị 猶do 簡giản 奇kỳ 何hà 名danh 為vi 妙diệu 當đương 應ưng 之chi 此thử 真chân 妙diệu 矣hĩ 有hữu 妙diệu 因nhân 者giả 令linh 其kỳ 入nhập 妙diệu 無vô 其kỳ 因nhân 者giả 為vi 作tác 因nhân 緣duyên 。 故cố 所sở 被bị 機cơ 有hữu 二nhị 謂vị 當đương 結kết 也dã 能năng 被bị 之chi 法pháp 有hữu 兩lưỡng 謂vị 廣quảng 略lược 也dã 亦diệc 何hà 有hữu 妙diệu 於ư 此thử 哉tai 非phi 直trực 於ư 此thử 總tổng 顯hiển 三tam 世thế 佛Phật 化hóa 利lợi 益ích 不bất 出xuất 此thử 二nhị 意ý 也dã 若nhược 不bất 明minh 此thử 意ý 非phi 直trực 不bất 曉hiểu 此thử 經Kinh 妙diệu 旨chỉ 只chỉ 都đô 不bất 曉hiểu 佛Phật 教giáo 大đại 宗tông 若nhược 得đắc 此thử 意ý 邪tà 難nạn/nan 無vô 所sở 容dung 其kỳ 惑hoặc 矣hĩ 或hoặc 曰viết 略lược 廣quảng 直trực 為vi 二nhị 緣duyên 此thử 文văn 未vị 達đạt 其kỳ 要yếu 旨chỉ 今kim 對đối 此thử 文văn 且thả 作tác 是thị 說thuyết 何hà 須tu 定định 執chấp 或hoặc 曰viết 聲Thanh 聞Văn 有hữu 此thử 二nhị 類loại 餘dư 二nhị 云vân 何hà 曰viết 此thử 例lệ 易dị 知tri 何hà 更cánh 此thử 惑hoặc 下hạ 文văn 云vân 其kỳ 餘dư 眾chúng 生sanh 。 千thiên 萬vạn 億ức 種chủng 。 皆giai 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 又hựu 引dẫn 大đại 經kinh 及cập 光quang 明minh 尚thượng 通thông 一nhất 切thiết 何hà 獨độc 三tam 乘thừa 故cố 知tri 此thử 意ý 普phổ 勉miễn 一nhất 切thiết 令linh 結kết 良lương 緣duyên 以dĩ 為vi 當đương 機cơ 之chi 根căn 本bổn 故cố 豈khởi 不bất 思tư 而nhi 勉miễn 哉tai 此thử 意ý 最tối 廣quảng 遠viễn 達đạt 此thử 意ý 者giả 方phương 知tri 此thử 經Kinh 利lợi 益ích 之chi 廣quảng 遠viễn 釋thích 之chi 妙diệu 絕tuyệt 豈khởi 不bất 思tư 而nhi 志chí 之chi 。

此thử 前tiền 簡giản 許hứa 之chi 意ý 極cực 須tu 詳tường 審thẩm 此thử 二nhị 文văn 者giả 結kết 許hứa 之chi 文văn 前tiền 略lược 不bất 釋thích 受thọ 旨chỉ 前tiền 已dĩ 釋thích 意ý 今kim 更cánh 於ư 此thử 出xuất 者giả 此thử 盖# 曉hiểu 人nhân 不bất 達đạt 起khởi 盡tận 還hoàn 依y 尋tầm 常thường 體thể 勢thế 輙triếp 爾nhĩ 加gia 足túc 故cố 不bất 然nhiên 矣hĩ 云vân 云vân 前tiền 許hứa 之chi 文văn 既ký 不bất 言ngôn 之chi 此thử 何hà 言ngôn 之chi 受thọ 旨chỉ 之chi 義nghĩa 已dĩ 釋thích 於ư 前tiền 何hà 須tu 於ư 此thử 更cánh 言ngôn 之chi 正chánh 為vi 受thọ 旨chỉ 之chi 文văn 承thừa 第đệ 三tam 許hứa 文văn 次thứ 便tiện 故cố 疏sớ/sơ 亦diệc 承thừa 次thứ 便tiện 釋thích 之chi 然nhiên 後hậu 料liệu 簡giản 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 云vân 此thử 二nhị 文văn 後hậu 人nhân 輙triếp 加gia 足túc 矣hĩ 。

下hạ 是thị 正chánh 廣quảng 說thuyết 者giả 即tức 第đệ 三tam 章chương 也dã 既ký 許hứa 既ký 受thọ 故cố 正chánh 說thuyết 也dã 疏sớ/sơ 文văn 此thử 中trung 有hữu 三tam 初sơ 重trọng/trùng 舉cử 爾nhĩ 科khoa 門môn 次thứ 科khoa 其kỳ 文văn 總tổng 釋thích 其kỳ 義nghĩa 三tam 隨tùy 其kỳ 科khoa 別biệt 解giải 初sơ 重trọng/trùng 舉cử 爾nhĩ 者giả 正chánh 是thị 對đối 前tiền 二nhị 為vi 方phương 便tiện 廣quảng 是thị 對đối 前tiền 略lược 以dĩ 為vi 名danh 文văn 為vi 二nhị 下hạ 是thị 次thứ 科khoa 判phán 總tổng 釋thích 即tức 有hữu 二nhị 別biệt 初sơ 對đối 前tiền 二nhị 略lược 科khoa 以dĩ 直trực 二nhị 廣quảng 上thượng 句cú 逼bức 下hạ 次thứ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 初sơ 中trung 二nhị 科khoa 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 謂vị 科khoa 及cập 意ý 上thượng 二nhị 但đãn 言ngôn 諸chư 佛Phật 釋Thích 迦Ca 今kim 明minh 五ngũ 佛Phật 故cố 以dĩ 四tứ 廣quảng 上thượng 諸chư 佛Phật 以dĩ 四tứ 廣quảng 諸chư 則tắc 可khả 會hội 釋Thích 迦Ca 唯duy 一nhất 將tương 何hà 以dĩ 廣quảng 則tắc 以dĩ 六lục 義nghĩa 以dĩ 為vi 廣quảng 也dã 若nhược 爾nhĩ 則tắc 諸chư 佛Phật 人nhân 法pháp 俱câu 廣quảng 釋Thích 迦Ca 唯duy 義nghĩa 廣quảng 矣hĩ 正chánh 以dĩ 此thử 故cố 約ước 三tam 以dĩ 釋thích 也dã 並tịnh 言ngôn 廣quảng 權quyền 實thật 者giả 謂vị 上thượng 權quyền 實thật 二nhị 智trí 也dã 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 若nhược 爾nhĩ 上thượng 是thị 略lược 歎thán 此thử 是thị 廣quảng 歎thán 二nhị 也dã 疎sơ 乖quai 宗tông 旨chỉ 正chánh 謂vị 約ước 開khai 顯hiển 義nghĩa 以dĩ 論luận 略lược 廣quảng 何hà 稱xưng 開khai 歎thán 二nhị 智trí 故cố 是thị 失thất 宗tông 旨chỉ 也dã 易dị 知tri 故cố 略lược 言ngôn 之chi 直trực 云vân 爾nhĩ 耳nhĩ 。

下hạ 釋thích 略lược 廣quảng 之chi 所sở 以dĩ 也dã 於ư 中trung 復phục 有hữu 。 二nhị 初sơ 通thông 釋thích 略lược 廣quảng 二nhị 之chi 所sở 以dĩ 次thứ 別biệt 釋thích 廣quảng 義nghĩa 之chi 所sở 以dĩ 初sơ 中trung 二nhị 合hợp 有hữu 三tam 而nhi 有hữu 略lược 廣quảng 對đối 三tam 略lược 以dĩ 明minh 三tam 廣quảng 故cố 名danh 為vi 廣quảng 也dã 句cú 逗đậu 即tức 是thị 文văn 三tam 行hành 半bán 故cố 是thị 少thiểu 諸chư 佛Phật 即tức 是thị 人nhân 以dĩ 總tổng 故cố 是thị 略lược 開khai 顯hiển 是thị 經Kinh 之chi 要yếu 義nghĩa 但đãn 二nhị 故cố 是thị 略lược 前tiền 言ngôn 略lược 者giả 義nghĩa 現hiện 於ư 此thử 也dã 下hạ 是thị 對đối 上thượng 明minh 三tam 廣quảng 也dã 廣quảng 義nghĩa 現hiện 於ư 此thử 矣hĩ 此thử 是thị 合hợp 明minh 二nhị 略lược 廣quảng 也dã 在tại 文văn 易dị 知tri 此thử 義nghĩa 正chánh 應ưng 於ư 前tiền 最tối 初sơ 重trọng/trùng 舉cử 爾nhĩ 廣quảng 章chương 之chi 下hạ 言ngôn 之chi 貫quán 通thông 三tam 周chu 四tứ 章chương 五ngũ 佛Phật 六lục 義nghĩa 統thống 盡tận 正chánh 宗tông 之chi 文văn 何hà 故cố 曲khúc 列liệt 於ư 此thử 然nhiên 正chánh 約ước 能năng 用dụng 顯hiển 邊biên 對đối 前tiền 略lược 以dĩ 明minh 廣quảng 故cố 也dã 又hựu 以dĩ 廣quảng 文văn 開khai 為vi 三tam 章chương 於ư 前tiền 明minh 之chi 不bất 便tiện 故cố 於ư 正chánh 廣quảng 之chi 初sơ 明minh 之chi 義nghĩa 便tiện 故cố 也dã (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 下hạ 別biệt 釋thích 廣quảng 義nghĩa 之chi 所sở 以dĩ 於ư 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 列liệt 六lục 名danh 次thứ 釋thích 六lục 意ý 三Tam 明Minh 五ngũ 均quân 四tứ 明minh 次thứ 第đệ 初sơ 列liệt 名danh 者giả 應ưng 知tri 此thử 六lục 中trung 二nhị 為vi 宗tông 主chủ 初sơ 後hậu 各các 共cộng 成thành 之chi 初sơ 二nhị 通thông 成thành 後hậu 二nhị 別biệt 顯hiển 通thông 成thành 開khai 示thị 五ngũ 別biệt 釋thích 開khai 權quyền 六lục 別biệt 勸khuyến 信tín 實thật 此thử 雖tuy 列liệt 六lục 義nghĩa 之chi 名danh 而nhi 又hựu 即tức 是thị 通thông 科khoa 文văn 也dã 次thứ 釋thích 六lục 意ý 亦diệc 爾nhĩ 並tịnh 通thông 挾hiệp 生sanh 而nhi 熟thục 者giả 挾hiệp 謂vị 合hợp 挾hiệp 謂vị 般Bát 若Nhã 中trung 通thông 教giáo 含hàm 中trung 真chân 生sanh 者giả 謂vị 只chỉ 在tại 般Bát 若Nhã 稟bẩm 通thông 不bất 彼bỉ 方Phương 等Đẳng 彈đàn 行hành 名danh 生sanh 也dã 即tức 於ư 般Bát 若Nhã 中trung 。 便tiện 濤đào 汰# 合hợp 熟thục 故cố 云vân 挾hiệp 生sanh 而nhi 熟thục 也dã 若nhược 無vô 在tại 方Phương 等Đẳng 入nhập 通thông 人nhân 至chí 般Bát 若Nhã 已dĩ 熟thục 不bất 名danh 生sanh 也dã 並tịnh 酪lạc 明minh 蘇tô 者giả 方Phương 等Đẳng 中trung 新tân 稟bẩm 藏tạng 人nhân 此thử 人nhân 與dữ 生sanh 蘇tô 並tịnh 謂vị 即tức 被bị 彈đàn 得đắc 生sanh 蘇tô 益ích 也dã 若nhược 鹿lộc 苑uyển 人nhân 至chí 方Phương 等Đẳng 任nhậm 運vận 得đắc 生sanh 蘇tô 益ích 不bất 名danh 並tịnh 也dã 五ngũ 佛Phật 故cố 也dã 次thứ 釋thích 六lục 意ý 所sở 以dĩ 此thử 六lục 義nghĩa 者giả 釋thích 文văn 如như 文văn 法pháp 謂vị 開khai 顯hiển 妙diệu 法Pháp 也dã 將tương 開khai 顯hiển 之chi 故cố 先tiên 稱xưng 歎thán 意ý 正chánh 令linh 恃thị 眾chúng 生sanh 尊tôn 重trọng 故cố 一nhất 一nhất 皆giai 先tiên 牒điệp 名danh 示thị 其kỳ 意ý 也dã 在tại 文văn 可khả 尋tầm 此thử 則tắc 妙diệu 義nghĩa 所sở 從tùng 盡tận 於ư 此thử 矣hĩ 為vi 此thử 故cố 約ước 此thử 六lục 彰chương 其kỳ 義nghĩa 矣hĩ 次thứ 會hội 五ngũ 章chương 均quân 五ngũ 者giả 謂vị 五ngũ 章chương 中trung 文văn 互hỗ 而nhi 義nghĩa 均quân 也dã 其kỳ 文văn 三tam 句cú 初sơ 明minh 義nghĩa 均quân 次thứ 明minh 文văn 互hỗ 三tam 釋thích 互hỗ 不bất 之chi 意ý 互hỗ 出xuất 者giả 具cụ 如như 後hậu 文văn 葢# 大đại 也dã 謂vị 大đại 要yếu 而nhi 明minh 之chi 意ý 在tại 文văn 略lược 而nhi 義nghĩa 備bị 意ý 會hội 而nhi 不bất 繁phồn 於ư 文văn 也dã 全toàn 云vân 詣nghệ 者giả 至chí 也dã 謂vị 但đãn 論luận 至chí 要yếu 之chi 旨chỉ 而nhi 不bất 繁phồn 文văn 此thử 恐khủng 不bất 可khả 今kim 謂vị 詣nghệ 契khế 會hội 也dã 如như 向hướng 釋thích 也dã 無vô 開khai 顯hiển 則tắc 已dĩ 有hữu 必tất 具cụ 六lục 故cố 不bất 在tại 繁phồn 文văn 下hạ 明minh 次thứ 第đệ 不bất 定định 而nhi 皆giai 得đắc 也dã 前tiền 後hậu 亦diệc 後hậu 文văn 隨tùy 文văn 自tự 見kiến 不bất 俟sĩ 先tiên 具cụ 妙diệu 義nghĩa 無vô 方phương 何hà 定định 先tiên 後hậu 故cố 云vân 無vô 在tại 廣quảng 雖tuy 有hữu 三Tam 明Minh 此thử 六lục 義nghĩa 攝nhiếp 人nhân 與dữ 文văn 盡tận 矣hĩ 此thử 之chi 一nhất 科khoa 恐khủng 有hữu 經kinh 來lai 未vị 之chi 有hữu 矣hĩ 非phi 直trực 經kinh 妙diệu 科khoa 實thật 妙diệu 矣hĩ 何hà 者giả 經Kinh 云vân 此thử 經Kinh 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 故cố 二nhị 是thị 經Kinh 之chi 宗tông 要yếu 矣hĩ 必tất 待đãi 餘dư 四tứ 而nhi 共cộng 成thành 之chi 方phương 盡tận 其kỳ 致trí 況huống 更cánh 五ngũ 佛Phật 則tắc 三tam 十thập 矣hĩ 況huống 更cánh 偈kệ 頌tụng 則tắc 六lục 十thập 矣hĩ 況huống 諸chư 佛Phật 道Đạo 同đồng 互hỗ 相tương 成thành 顯hiển 則tắc 一nhất 一nhất 佛Phật 說thuyết 經kinh 數số 皆giai 六lục 十thập 矣hĩ 況huống 更cánh 本bổn 門môn 三tam 九cửu 十thập 方phương 豈khởi 復phục 數số 哉tai 其kỳ 旨chỉ 者giả 何hà 在tại 妙diệu 之chi 矣hĩ 一nhất 言ngôn 蔽tế 諸chư 何hà 俟sĩ 辭từ 費phí 有hữu 云vân 以dĩ 不bất 結kết 通thông 十thập 方phương 非phi 了liễu 義nghĩa 說thuyết 先tiên 後hậu 有hữu 言ngôn 良lương 由do 各các 守thủ 所sở 習tập 而nhi 牽khiên 文văn 不bất 能năng 虗hư 懷hoài 而nhi 尋tầm 旨chỉ 信tín 哉tai 當đương 矣hĩ 如như 得đắc 向hướng 者giả 之chi 意ý 則tắc 一nhất 言ngôn 盡tận 於ư 大đại 虗hư 無vô 餘dư 外ngoại 矣hĩ 後hậu 學học 宜nghi 其kỳ 詳tường 而nhi 演diễn 之chi 。

下hạ 是thị 第đệ 三tam 隨tùy 科khoa 別biệt 釋thích 於ư 中trung 初sơ 科khoa 二nhị 次thứ 明minh 六lục 後hậu 消tiêu 文văn 初sơ 總tổng 義nghĩa 通thông 於ư 五ngũ 次thứ 別biệt 且thả 在tại 三tam 世thế 此thử 則tắc 四tứ 五ngũ 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 次thứ 明minh 總tổng 六lục 中trung 初sơ 標tiêu 義nghĩa 有hữu 其kỳ 六lục 次thứ 列liệt 現hiện 文văn 唯duy 四tứ 三Tam 明Minh 二nhị 在tại 後hậu 文văn 謂vị 五ngũ 六lục 二nhị 也dã 即tức 互hỗ 現hiện 也dã 後hậu 文văn 有hữu 闕khuyết 還hoàn 指chỉ 於ư 此thử 四tứ 文văn 處xứ 所sở 易dị 知tri 故cố 不bất 言ngôn 初sơ 約ước 二nhị 以dĩ 歎thán 法Pháp 也dã 初sơ 釋thích 歎thán 中trung 初sơ 通thông 標tiêu 次thứ 別biệt 釋thích 即tức 約ước 二nhị 以dĩ 歎thán 法Pháp 也dã 法pháp 中trung 妙diệu 之chi 與dữ 時thời 雖tuy 皆giai 是thị 歎thán 而nhi 正chánh 取thủ 時thời 為vi 歎thán 也dã 應ưng 知tri 二nhị 字tự 皆giai 有hữu 簡giản 顯hiển 二nhị 義nghĩa 思tư 之chi 。

初sơ 釋thích 法pháp 中trung 但đãn 解giải 時thời 義nghĩa 即tức 顯hiển 妙diệu 也dã 五ngũ 濁trược 是thị 開khai 三tam 之chi 由do 故cố 云vân 必tất 也dã 此thử 謂vị 施thi 設thiết 名danh 開khai 非phi 開khai 廢phế 也dã 久cửu 後hậu 方phương 說thuyết 不bất 同đồng 尋tầm 常thường 故cố 即tức 妙diệu 物vật 下hạ 更cánh 重trọng/trùng 釋thích 不bất 速tốc 而nhi 久cửu 之chi 意ý 初sơ 明minh 三tam 可khả 未vị 時thời 故cố 不bất 即tức 說thuyết 下hạ 文văn 云vân 不bất 務vụ 速tốc 說thuyết 。 無vô 智trí 永vĩnh 失thất 也dã 次thứ 明minh 三tam 可khả 是thị 時thời 故cố 今kim 說thuyết 下hạ 文văn 有hữu 智trí 若nhược 聞văn 。 則tắc 能năng 信tín 解giải 。 也dã 應ưng 知tri 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 通thông 者giả 並tịnh 約ước 昔tích 日nhật 五ngũ 千thiên 通thông 言ngôn 一nhất 切thiết 小tiểu 執chấp 者giả 也dã 若nhược 別biệt 者giả 正chánh 是thị 施thí 時thời 未vị 可khả 開khai 故cố 以dĩ 人nhân 不bất 堪kham 故cố 亦diệc 別biệt 擬nghĩ 中trung 間gian 且thả 調điều 熟thục 也dã 五ngũ 千thiên 未vị 去khứ 者giả 定định 起khởi 不bất 即tức 說thuyết 也dã 別biệt 擬nghĩ 此thử 三tam 故cố 此thử 云vân 也dã 今kim 人nhân 堪kham 者giả 約ước 當đương 機cơ 也dã 即tức 是thị 時thời 也dã 且thả 止chỉ 請thỉnh 許hứa 正chánh 令linh 去khứ 也dã 喻dụ 中trung 二nhị 句cú 即tức 以dĩ 顯hiển 法pháp 中trung 二nhị 也dã 華hoa 即tức 妙diệu 華hoa 喻dụ 於ư 妙diệu 法Pháp 久cửu 時thời 方phương 出xuất 喻dụ 久cửu 乃nãi 說thuyết 也dã 有hữu 云vân 何hà 西tây 道đạo 朗lãng 云vân 此thử 言ngôn 靈linh 瑞thụy 華hoa 又hựu 云vân 空không 起khởi 華hoa 天Thiên 竺Trúc 有hữu 樹thụ 而nhi 無vô 其kỳ 華hoa 若nhược 輪Luân 王Vương 出xuất 世thế 此thử 華hoa 即tức 現hiện 明minh 眾chúng 生sanh 若nhược 應ưng 聞văn 一Nhất 乘Thừa 教giáo 成thành 法Pháp 輪luân 王vương 者giả 佛Phật 乃nãi 說thuyết 是thị 經Kinh 故cố 。 靈linh 華hoa 為vi 輪Luân 王Vương 之chi 相tướng 法pháp 華hoa 為vi 成thành 佛Phật 之chi 徵trưng 其kỳ 次thứ 有hữu 云vân 梵Phạm 云vân 鄔ổ 曇đàm 鉢bát 羅la 此thử 云vân 瑞thụy 應ứng 全toàn 輪Luân 王Vương 出xuất 大đại 海hải 減giảm 少thiểu 金kim 輪luân 既ký 現hiện 其kỳ 華hoa 乃nãi 至chí 應ưng 金kim 輪luân 之chi 御ngự 世thế 名danh 瑞thụy 應ứng 華hoa 此thử 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 輪Luân 王Vương 出xuất 生sanh 死tử 海hải 。 減giảm 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 顯hiển 方phương 演diễn 說thuyết 之chi 故cố 舉cử 為ví 喻dụ 今kim 文văn 所sở 釋thích 先tiên 釋thích 其kỳ 喻dụ 次thứ 明minh 表biểu 法pháp 初sơ 中trung 先tiên 釋thích 其kỳ 華hoa 次thứ 釋thích 其kỳ 時thời 下hạ 明minh 所sở 表biểu 即tức 令linh 釋thích 上thượng 之chi 二nhị 也dã 言ngôn 靈linh 瑞thụy 者giả 此thử 舊cựu 翻phiên 也dã 新tân 譯dịch 如như 前tiền 靈linh 謂vị 潛tiềm 通thông 瑞thụy 即tức 表biểu 非phi 也dã 此thử 華hoa 為vi 金Kim 輪Luân 王Vương 。 之chi 先tiên 兆triệu 故cố 也dã 次thứ 下hạ 釋thích 時thời 言ngôn 三tam 千thiên 年niên 或hoặc 輪Luân 王Vương 將tương 出xuất 之chi 前tiền 此thử 時thời 先tiên 現hiện 也dã 諸chư 釋thích 並tịnh 無vô 此thử 言ngôn 或hoặc 聖thánh 教giáo 不bất 同đồng 或hoặc 古cổ 相tương/tướng 承thừa 有hữu 此thử 說thuyết 也dã 以dĩ 此thử 時thời 出xuất 故cố 云vân 時thời 一nhất 現hiện 耳nhĩ 。 現hiện 則tắc 金kim 輪Luân 王Vương 出xuất 故cố 是thị 輪Luân 王Vương 之chi 先tiên 兆triệu 靈linh 瑞thụy 之chi 義nghĩa 矣hĩ 。

下hạ 約ước 所sở 喻dụ 法pháp 釋thích 仍nhưng 有hữu 兩lưỡng 番phiên 初sơ 約ước 人nhân 次thứ 約ước 法pháp 初sơ 有hữu 三tam 義nghĩa 三tam 乘thừa 後hậu 合hợp 三tam 千thiên 年niên 方phương 說thuyết 妙diệu 法Pháp 表biểu 其kỳ 華hoa 現hiện 授thọ 法Pháp 王Vương 記ký 合hợp 輪Luân 王Vương 出xuất 下hạ 更cánh 約ước 法pháp 釋thích 者giả 義nghĩa 又hựu 相tương/tướng 會hội 故cố 此thử 是thị 時thời 味vị 並tịnh 是thị 法pháp 也dã 此thử 會hội 漸tiệm 說thuyết 也dã 三tam 昧muội 合hợp 三tam 漸tiệm 乃nãi 說thuyết 合hợp 時thời 前tiền 現hiện 文văn 略lược 不bất 言ngôn 授thọ 法Pháp 王Vương 記ký 合hợp 輪Luân 王Vương 出xuất 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 約ước 觀quán 中trung 重trọng/trùng 出xuất 者giả 謂vị 標tiêu 起khởi 及cập 正chánh 釋thích 也dã 中trung 觀quán 名danh 瑞thụy 約ước 體thể 就tựu 初sơ 也dã 能năng 通thông 名danh 靈linh 彰chương 其kỳ 後hậu 用dụng 也dã 釋thích 從tùng 義nghĩa 便tiện 故cố 此thử 次thứ 第đệ 觀quán 法pháp 無vô 二nhị 是thị 中trung 是thị 瑞thụy 能năng 導đạo 一nhất 切thiết 皆giai 入nhập 。 實thật 相tướng 是thị 靈linh 又hựu 能năng 初sơ 修tu 中trung 觀quán 如như 瑞thụy 華hoa 現hiện 必tất 能năng 通thông 至chí 於ư 實thật 果quả 如như 輪Luân 王Vương 出xuất 又hựu 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 平bình 等đẳng 故cố 名danh 中trung 名danh 瑞thụy 必tất 能năng 通thông 於ư 三tam 諦đế 三tam 智trí 名danh 至chí 實thật 相tướng 雖tuy 但đãn 言ngôn 中trung 實thật 正chánh 表biểu 於ư 此thử 不bất 能năng 說thuyết 與dữ 時thời 三tam 義nghĩa 會hội 以dĩ 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 也dã 。

次thứ 釋thích 勸khuyến 信tín 中trung 初sơ 總tổng 釋thích 名danh 次thứ 別biệt 釋thích 意ý 後hậu 總tổng 釋thích 勸khuyến 信tín 人nhân 法pháp 也dã 初sơ 名danh 謂vị 勸khuyến 持trì 眾chúng 令linh 於ư 當đương 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 必tất 定định 信tín 受thọ 真chân 實thật 無vô 虗hư 妄vọng 也dã 次thứ 別biệt 者giả 謂vị 四tứ 一nhất 也dã 仍nhưng 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 初sơ 約ước 相tương 待đãi 次thứ 約ước 絕tuyệt 待đãi 後hậu 結kết 意ý 深thâm 謂vị 三tam 諦đế 一nhất 實thật 妙diệu 異dị 謂vị 不bất 同đồng 昔tích 三tam 權quyền 麤thô 也dã 妙diệu 謂vị 一nhất 實thật 圓viên 異dị 謂vị 昔tích 三tam 權quyền 偏thiên 也dã 至chí 普phổ 謂vị 住trụ 妙diệu 理lý 而nhi 行hành 一nhất 行hành 一nhất 切thiết 行hành 不bất 同đồng 昔tích 偏thiên 勝thắng 局cục 勝thắng 者giả 同đồng 一nhất 妙diệu 人nhân 皆giai 長trưởng 者giả 子tử 不phủ 。 同đồng 昔tích 日nhật 作tác 人nhân 志chí 意ý 下hạ 劣liệt 。 也dã 此thử 並tịnh 對đối 昔tích 以dĩ 顯hiển 今kim 故cố 是thị 相tương 待đãi 義nghĩa 次thứ 明minh 全toàn 昔tích 異dị 麤thô 是thị 今kim 一nhất 妙diệu 無vô 今kim 昔tích 異dị 故cố 是thị 絕tuyệt 待đãi 結kết 者giả 此thử 二nhị 並tịnh 反phản 於ư 常thường 不bất 勸khuyến 必tất 謗báng 故cố 先tiên 勸khuyến 也dã 結kết 者giả 經kinh 合hợp 勸khuyến 人nhân 法pháp 向hướng 且thả 約ước 法pháp 故cố 此thử 合hợp 結kết 勸khuyến 也dã 無vô 虗hư 妄vọng 即tức 向hướng 絕tuyệt 妙diệu 法Pháp 也dã 佛Phật 即tức 妙diệu 人nhân 妙diệu 人nhân 所sở 說thuyết 豈khởi 不bất 信tín 。

次thứ 釋thích 開khai 權quyền 即tức 第đệ 三tam 也dã 經kinh 文văn 二nhị 句cú 初sơ 說thuyết 昔tích 施thí 次thứ 說thuyết 施thí 意ý 即tức 此thử 名danh 為vi 。 開khai 矣hĩ 文văn 釋thích 初sơ 句cú 言ngôn 佛Phật 道Đạo 者giả 謂vị 諸chư 佛Phật 權quyền 化hóa 。 之chi 道đạo 也dã 隨tùy 三tam 種chủng 機cơ 釋thích 隨tùy 也dã 宜nghi 說thuyết 方phương 便tiện 釋thích 宜nghi 也dã 合hợp 結kết 故cố 云vân 隨tùy 宜nghi 也dã 正chánh 為vi 破phá 執chấp 昔tích 施thí 故cố 言ngôn 三tam 也dã 而nhi 佛Phật 以dĩ 下hạ 釋thích 昔tích 施thí 三tam 之chi 意ý 意ý 在tại 實thật 釋thích 意ý 趣thú 物vật 莫mạc 能năng 釋thích 難nan 解giải 合hợp 言ngôn 此thử 二nhị 故cố 云vân 意ý 趣thú 難nan 解giải 。 此thử 明minh 施thí 三tam 在tại 一nhất 事sự 近cận 意ý 遠viễn 故cố 難nan 以dĩ 難nạn/nan 故cố 物vật 不bất 能năng 知tri 故cố 云vân 難nan 解giải 次thứ 釋thích 者giả 釋thích 向hướng 隨tùy 宜nghi 難nan 解giải 之chi 所sở 以dĩ 也dã 初sơ 徵trưng 可khả 知tri 釋thích 中trung 即tức 舉cử 自tự 釋thích 謂vị 亦diệc 明minh 昔tích 施thí 方phương 便tiện 乃nãi 意ý 趣thú 難nan 知tri 。 一nhất 與dữ 前tiền 同đồng 而nhi 意ý 趣thú 之chi 文văn 屬thuộc 結kết 又hựu 屬thuộc 顯hiển 實thật 但đãn 文văn 廣quảng 於ư 前tiền 也dã 經kinh 有hữu 二nhị 句cú 即tức 總tổng 方phương 便tiện 即tức 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 化hóa 也dã 次thứ 言ngôn 因nhân 緣duyên 總tổng 舉cử 三tam 業nghiệp 施thí 化hóa 事sự 也dã 下hạ 是thị 別biệt 明minh 口khẩu 業nghiệp 也dã 釋thích 云vân 舉cử 今kim 等đẳng 者giả 以dĩ 文văn 云vân 如như 我ngã 故cố 也dã 即tức 舉cử 自tự 己kỷ 以dĩ 釋thích 諸chư 佛Phật 也dã 既ký 二nhị 事sự 還hoàn 與dữ 前tiền 同đồng 如như 何hà 為vi 釋thích 諸chư 佛Phật 事sự 隱ẩn 自tự 己kỷ 事sự 顯hiển 時thời 眾chúng 易dị 知tri 故cố 以dĩ 為vi 釋thích 巧xảo 慧tuệ 同đồng 者giả 釋thích 上thượng 以dĩ 自tự 釋thích 諸chư 之chi 意ý 正chánh 顯hiển 施thí 化hóa 道đạo 同đồng 故cố 也dã 借tá 者giả 此thử 字tự 二nhị 呼hô 俱câu 得đắc 此thử 與dữ 彼bỉ 去khứ 呼hô 彼bỉ 從tùng 此thử 入nhập 呼hô 故cố 並tịnh 得đắc 也dã 言ngôn 開khai 權quyền 者giả 皆giai 云vân 開khai 顯hiển 今kim 謂vị 猶do 施thí 也dã 以dĩ 釋thích 結kết 為vi 兩lưỡng 向hướng 者giả 以dĩ 文văn 含hàm 二nhị 義nghĩa 故cố 是thị 結kết 開khai 權quyền 復phục 即tức 是thị 顯hiển 實thật 對đối 前tiền 釋thích 故cố 是thị 結kết 對đối 後hậu 釋thích 故cố 即tức 標tiêu 結kết 即tức 約ước 人nhân 標tiêu 此thử 即tức 屬thuộc 法pháp 非phi 真chân 經kinh 妙diệu 釋thích 亦diệc 然nhiên 能năng 盡tận 妙diệu 矣hĩ 且thả 結kết 開khai 權quyền 者giả 是thị 法pháp 二nhị 字tự 總tổng 指chỉ 前tiền 無vô 數số 方phương 便tiện 。 也dã 非phi 思tư 量lượng 等đẳng 明minh 昔tích 施thí 為vi 無vô 數số 方phương 便tiện 。 之chi 意ý 難nan 知tri 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 也dã 。 佛Phật 意ý 等đẳng 者giả 初sơ 句cú 標tiêu 非phi 思tư 量lượng 等đẳng 明minh 施thí 化hóa 意ý 難nan 知tri 次thứ 約ước 所sở 稟bẩm 者giả 以dĩ 顯hiển 能năng 化hóa 者giả 意ý 能năng 化hóa 雖tuy 三tam 意ý 在tại 於ư 一nhất 稟bẩm 者giả 謂vị 三tam 而nhi 不bất 知tri 一nhất 故cố 能năng 化hóa 者giả 非phi 難nạn/nan 所sở 稟bẩm 故cố 為vi 難nạn/nan 此thử 具cụ 消tiêu 經kinh 兩lưỡng 句cú 意ý 也dã 以dĩ 此thử 故cố 結kết 開khai 權quyền 是thị 約ước 人nhân 也dã 次thứ 顯hiển 實thật 者giả 向hướng 說thuyết 昔tích 三tam 是thị 方phương 便tiện 故cố 。 即tức 開khai 權quyền 今kim 說thuyết 昔tích 三tam 為vi 於ư 一nhất 故cố 即tức 顯hiển 真chân 實thật 也dã 經Kinh 云vân 示thị 今kim 云vân 顯hiển 其kỳ 義nghĩa 一nhất 矣hĩ 勝thắng 人nhân 法pháp 即tức 真chân 實thật 妙diệu 法Pháp 。 也dã 出xuất 世thế 本bổn 為vi 此thử 也dã 將tương 重trọng/trùng 顯hiển 示thị 更cánh 徵trưng 起khởi 既ký 起khởi 而nhi 正chánh 爾nhĩ 也dã 而nhi 有hữu 五ngũ 者giả 以dĩ 此thử 五ngũ 方phương 能năng 顯hiển 示thị 其kỳ 真chân 實thật 也dã 能năng 成thành 若nhược 是thị 也dã 二nhị 言ngôn 勝thắng 人nhân 法pháp 者giả 謂vị 勝thắng 人nhân 所sở 證chứng 知tri 之chi 法pháp 也dã 人nhân 即tức 是thị 佛Phật 也dã 。 經kinh 有hữu 二nhị 文văn 故cố 文văn 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 義nghĩa 即tức 當đương 妙diệu 也dã 前tiền 言ngôn 是thị 法pháp 者giả 總tổng 舉cử 昔tích 權quyền 以dĩ 顯hiển 施thí 意ý 意ý 在tại 於ư 此thử 故cố 今kim 言ngôn 是thị 法pháp 者giả 總tổng 指chỉ 向hướng 方phương 便tiện 之chi 法Pháp 。 即tức 是thị 真chân 實thật 。 之chi 法pháp 分phân 別biệt 者giả 思tư 議nghị 也dã 權quyền 實thật 定định 實thật 則tắc 可khả 分phân 別biệt 思tư 議nghị 今kim 權quyền 即tức 實thật 則tắc 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 分phân 別biệt 能năng 知tri 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 所sở 以dĩ 爾nhĩ 也dã 此thử 是thị 實thật 權quyền 故cố 也dã 非phi 則tắc 不bất 然nhiên 是thị 故cố 然nhiên 矣hĩ 釋thích 中trung 初sơ 句cú 正chánh 消tiêu 文văn 次thứ 句cú 釋thích 上thượng 之chi 所sở 以dĩ 下hạ 句cú 結kết 示thị 其kỳ 要yếu 此thử 即tức 如như 前tiền 甚thậm 深thâm 境cảnh 界giới 。 是thị 也dã 應ưng 知tri 此thử 標tiêu 文văn 為vi 後hậu 四tứ 之chi 宗tông 也dã 觀quán 古cổ 今kim 諸chư 釋thích 並tịnh 不bất 能năng 明minh 所sở 以dĩ 其kỳ 義nghĩa 流lưu 浪lãng 真chân 知tri 所sở 從tùng 一nhất 宗tông 雖tuy 明minh 說thuyết 釋thích 罕# 知tri 其kỳ 要yếu 徒đồ 言ngôn 開khai 示thị 莫mạc 知tri 本bổn 合hợp 哀ai 哉tai 弱nhược 喪táng 復phục 者giả 鮮tiên 矣hĩ 孰thục 知tri 此thử 之chi 一nhất 句cú 是thị 昔tích 是thị 今kim 是thị 權quyền 是thị 實thật 是thị 開khai 是thị 顯hiển 是thị 結kết 是thị 標tiêu 是thị 人nhân 是thị 法pháp 疏sớ/sơ 文văn 一nhất 雙song 合hợp 此thử 十thập 義nghĩa 貫quán 下hạ 諸chư 說thuyết 一nhất 一nhất 皆giai 爾nhĩ 不bất 達đạt 此thử 意ý 徒đồ 言ngôn 開khai 顯hiển 義nghĩa 其kỳ 所sở 從tùng 後hậu 學học 宜nghi 其kỳ 詳tường 諸chư 無vô 得đắc 因nhân 修tu 惑hoặc 趣thú 爾nhĩ 矣hĩ 。

次thứ 標tiêu 出xuất 意ý 者giả 正chánh 為vi 釋thích 成thành 前tiền 義nghĩa 也dã 仍nhưng 先tiên 徵trưng 云vân 所sở 以dĩ 施thí 權quyền 要yếu 令linh 入nhập 實thật 者giả 何hà 耶da 出xuất 世thế 之chi 本bổn 意ý 在tại 於ư 一nhất 實thật 故cố 也dã 以dĩ 文văn 云vân 為vi 故cố 是thị 為vi 大đại 事sự 等đẳng 即tức 所sở 為vi 之chi 境cảnh 也dã 復phục 起khởi 於ư 次thứ 廣quảng 釋thích 故cố 疏sớ/sơ 仍nhưng 云vân 標tiêu 也dã 疏sớ/sơ 釋thích 此thử 文văn 仍nhưng 先tiên 標tiêu 列liệt 解giải 釋thích 之chi 方phương 次thứ 正chánh 依y 以dĩ 解giải 釋thích 此thử 是thị 宗tông 要yếu 故cố 釋thích 須tu 有hữu 其kỳ 方phương 總tổng 謂vị 通thông 談đàm 大đại 意ý 別biệt 謂vị 分phần/phân 字tự 別biệt 消tiêu 其kỳ 文văn 初sơ 中trung 三tam 意ý 初sơ 正chánh 標tiêu 意ý 即tức 詶thù 酬thù 願nguyện 令linh 他tha 同đồng 己kỷ 得đắc 妙diệu 實thật 也dã 唯duy 為vi 等đẳng 者giả 引dẫn 下hạ 草thảo 喻dụ 證chứng 也dã 除trừ 諸chư 等đẳng 引dẫn 大đại 證chứng 論luận 釋thích 不bất 他tha 之chi 所sở 以dĩ 也dã 正chánh 為vi 自tự 得đắc 佛Phật 令linh 他tha 同đồng 得đắc 豈khởi 更cánh 為vi 他tha 而nhi 依y 魔ma 事sự 故cố 不bất 為vi 也dã 。 次thứ 分phần/phân 字tự 者giả 別biệt 釋thích 五ngũ 字tự 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 正chánh 釋thích 五ngũ 字tự 以dĩ 彰chương 為vi 實thật 而nhi 出xuất 世thế 次thứ 更cánh 約ước 開khai 權quyền 以dĩ 顯hiển 成thành 初sơ 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 釋thích 中trung 五ngũ 字tự 即tức 有hữu 五ngũ 別biệt 初sơ 釋thích 一nhất 中trung 先tiên 標tiêu 其kỳ 體thể 一nhất 實thật 相tướng 謂vị 無vô 相tướng 即tức 前tiền 非phi 思tư 量lượng 分phân 別biệt 。 之chi 法pháp 也dã 非phi 五ngũ 等đẳng 簡giản 非phi 以dĩ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 九cửu 即tức 九cửu 乘thừa 謂vị 人nhân 天thiên 兩lưỡng 三tam 乘thừa 為vi 八bát 別biệt 菩Bồ 薩Tát 即tức 是thị 九cửu 也dã 餘dư 義nghĩa 易dị 知tri 以dĩ 此thử 等đẳng 是thị 數số 是thị 相tương/tướng 是thị 權quyền 今kim 非phi 此thử 等đẳng 故cố 名danh 一nhất 約ước 相tương 待đãi 也dã 若nhược 絕tuyệt 者giả 外ngoại 無vô 也dã 其kỳ 性tánh 謂vị 實thật 性tánh 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 天thiên 真chân 之chi 本bổn 分phần/phân 也dã 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 初sơ 二nhị 字tự 正chánh 標tiêu 其kỳ 義nghĩa 下hạ 約ước 諸chư 非phi 以dĩ 顯hiển 於ư 是thị 此thử 等đẳng 並tịnh 局cục 狹hiệp 故cố 非phi 也dã 用dụng 以dĩ 化hóa 物vật 故cố 此thử 實thật 仍nhưng 即tức 為vi 或hoặc 事sự 曾tằng 習tập 故cố 為vi 機cơ 為vi 機cơ 故cố 致trí 感cảm 致trí 感cảm 故cố 為vi 因nhân 因nhân 即tức 招chiêu 感cảm 義nghĩa 對đối 因nhân 感cảm 發phát 助trợ 而nhi 成thành 之chi 故cố 為vi 緣duyên 也dã 應ưng 知tri 此thử 一nhất 即tức 大đại 此thử 一nhất 大đại 即tức 事sự 此thử 一nhất 大đại 事sự 即tức 因nhân 緣duyên 以dĩ 此thử 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 也dã 次thứ 約ước 開khai 施thí 釋thích 成thành 者giả 本bổn 意ý 如như 是thị 但đãn 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 且thả 作tác 先tiên 漸tiệm 也dã 而nhi 言ngôn 今kim 者giả 出xuất 世thế 後hậu 也dã 有hữu 標tiêu 有hữu 類loại 有hữu 證chứng 可khả 知tri 。

次thứ 釋thích 重trọng/trùng 標tiêu 之chi 意ý 其kỳ 意ý 有hữu 二nhị 一nhất 為vi 正chánh 釋thích 之chi 端đoan 端đoan 本bổn 首thủ 也dã 二nhị 為vi 愛ái 重trọng 此thử 大đại 事sự 故cố 引dẫn 大đại 論luận 者giả 論luận 云vân 昔tích 有hữu 國quốc 王vương 。 久cửu 而nhi 無vô 子tử 。 因nhân 出xuất 遊du 獵liệp 夫phu 人nhân 於ư 後hậu 誕đản 娩# 太thái 子tử 尋tầm 即tức 奏tấu 報báo 王vương 聞văn 默mặc 然nhiên 如như 是thị 至chí 三tam 。 因nhân 白bạch 其kỳ 故cố 王vương 答đáp 我ngã 欲dục 多đa 聞văn 其kỳ 名danh 遂toại 且thả 不bất 言ngôn 令linh 汝nhữ 數sác 數sác 說thuyết 之chi 無vô 有hữu 厭yếm 足túc 。 論luận 申thân 彼bỉ 經kinh 數số 說thuyết 般Bát 若Nhã 之chi 意ý 今kim 借tá 類loại 顯hiển 數số 言ngôn 大đại 事sự 之chi 意ý 太thái 子tử 是thị 王vương 種chủng 故cố 愛ái 重trọng 無vô 厭yếm 般Bát 若Nhã 大đại 事sự 皆giai 諸chư 佛Phật 母mẫu 故cố 數số 以dĩ 稱xưng 之chi 也dã (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 略lược 爾nhĩ 有hữu 此thử 二nhị 意ý 故cố 再tái 言ngôn 之chi 若nhược 後hậu 又hựu 提đề 以dĩ 結kết 則tắc 三tam 稱xưng 矣hĩ 今kim 更cánh 一nhất 助trợ 釋thích 者giả 初sơ 標tiêu 之chi 中trung 含hàm 於ư 二nhị 義nghĩa 一nhất 總tổng 二nhị 別biệt 總tổng 謂vị 權quyền 實thật 別biệt 謂vị 四tứ 句cú 初sơ 一nhất 徵trưng 釋thích 且thả 明minh 其kỳ 總tổng 而nhi 別biệt 義nghĩa 未vị 彰chương 故cố 更cánh 徵trưng 起khởi 然nhiên 後hậu 釋thích 別biệt 為vi 此thử 故cố 二nhị 徵trưng 釋thích 於ư 經kinh 於ư 釋thích 其kỳ 意ý 愈dũ 彰chương 經kinh 含hàm 二nhị 義nghĩa 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 之chi 但đãn 詞từ 微vi 密mật 今kim 略lược 申thân 之chi 爾nhĩ 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 正chánh 釋thích 中trung 此thử 文văn 稍sảo 廣quảng 大đại 略lược 有hữu 三tam 初sơ 述thuật 異dị 解giải 次thứ 引dẫn 論luận 釋thích 三tam 心tâm 能năng 正chánh 科khoa 釋thích 初sơ 中trung 自tự 復phục 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 次thứ 正chánh 別biệt 述thuật 三tam 總tổng 結kết 非phi 標tiêu 云vân 諸chư 解giải 者giả 此thử 文văn 是thị 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 體thể 從tùng 來lai 異dị 解giải 葢# 多đa 故cố 云vân 諸chư 解giải 皆giai 未vị 當đương 理lý 將tương 使sử 辨biện 是thị 識thức 非phi 無vô 或hoặc 多đa 致trí 故cố 出xuất 之chi 也dã 。

下hạ 正chánh 出xuất 諸chư 實thật 也dã 都đô 有hữu 一nhất 十thập 三tam 家gia 前tiền 十thập 一nhất 家gia 通thông 釋thích 四tứ 句cú 後hậu 之chi 兩lưỡng 家gia 但đãn 釋thích 佛Phật 知tri 見kiến 義nghĩa 於ư 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 先tiên 述thuật 然nhiên 後hậu 辨biện 非phi 初sơ 家gia 先tiên 通thông 標tiêu 四tứ 一nhất 以dĩ 彰chương 顯hiển 實thật 次thứ 正chánh 別biệt 釋thích 果quả 以dĩ 此thử 文văn (# 云vân 云vân )# 當đương 果quả 一nhất 故cố 其kỳ 所sở 以dĩ 呼hô 為vi 果quả 者giả 以dĩ 佛Phật 知tri 見kiến 正chánh 是thị 極cực 果quả 之chi 名danh 即tức 令linh 眾chúng 生sanh 皆giai 得đắc 同đồng 一nhất 佛Phật 果Quả 故cố 名danh 果quả 一nhất 一nhất 是thị 同đồng 義nghĩa 無vô 三tam 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 今kim 言ngôn 理lý 者giả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 同đồng 有hữu 此thử 佛Phật 知tri 見kiến 理lý 體thể 故cố 名danh 理lý 一nhất 切thiết 後hậu 廣quảng 釋thích 其kỳ 明minh 四tứ 雖tuy 同đồng 顯hiển 於ư 果quả 理lý 而nhi 有hữu 說thuyết 受thọ 二nhị 門môn 之chi 別biệt 約ước 以dĩ 消tiêu 其kỳ 四tứ 也dã 先tiên 來lai 四tứ 為vi 二nhị 謂vị 說thuyết 受thọ 也dã 其kỳ 此thử 意ý 者giả 以dĩ 初sơ 云vân 開khai 示thị 次thứ 云vân 悟ngộ 入nhập 義nghĩa 當đương 此thử 二nhị 故cố 也dã 既ký 大đại 判phán 為vi 二nhị 次thứ 釋thích 又hựu 各các 更cánh 為vi 二nhị 以dĩ 各các 有hữu 二nhị 句cú 故cố 也dã 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 說thuyết 受thọ 各các 有hữu 其kỳ 二nhị 故cố 文văn 答đáp 如như 文văn 言ngôn 因nhân 果quả 者giả 其kỳ 呼hô 今kim 迹tích 本bổn 二nhị 門môn 名danh 因nhân 果quả 也dã 意ý 謂vị 初sơ 說thuyết 令linh 弟đệ 子tử 得đắc 入nhập 一Nhất 乘Thừa 因nhân 故cố 。 前tiền 名danh 因nhân 門môn 後hậu 說thuyết 師sư 久cửu 成thành 長trường 遠viễn 之chi 果quả 故cố 名danh 果quả 門môn 今kim 意ý 一nhất 門môn 俱câu 有hữu 因nhân 果quả 如như 玄huyền 義nghĩa 破phá 以dĩ 前tiền 後hậu 二nhị 門môn 略lược 廣quảng 二nhị 說thuyết 故cố 名danh 開khai 示thị 以dĩ 票# 二nhị 說thuyết 得đắc 二nhị 利lợi 益ích 故cố 名danh 悟ngộ 入nhập 同đồng 顯hiển 體thể 果quả 理lý 故cố 是thị 果quả 一nhất 次thứ 辨biện 非phi 者giả 先tiên 總tổng 非phi 次thứ 別biệt 破phá 所sở 以dĩ 總tổng 不bất 用dụng 者giả 違vi 文văn 背bội 義nghĩa 故cố 不bất 可khả 用dụng 如như 下hạ 所sở 釋thích 何hà 者giả 以dĩ 下hạ 次thứ 別biệt 難nạn/nan 破phá 初sơ 破phá 其kỳ 束thúc 四tứ 為vi 二nhị 次thứ 破phá 其kỳ 釋thích 二nhị 各các 且thả 初sơ 破phá 其kỳ 相tương/tướng 不bất 應ưng 為vi 說thuyết 。 受thọ 二nhị 相tương/tướng 中trung 先tiên 舉cử 經kinh 文văn 次thứ 明minh 經kinh 意ý 三tam 總tổng 以dĩ 理lý 意ý 責trách 之chi 正chánh 應ưng 以dĩ 四tứ 句cú 並tịnh 約ước 所sở 化hóa 不bất 應ưng 以dĩ 二nhị 為vi 能năng 化hóa 王vương 應ưng 知tri 四tứ 句cú 並tịnh 通thông 能năng 所sở 若nhược 離ly 二nhị 為vi 能năng 所sở 都đô 無vô 道Đạo 理lý 今kim 正chánh 破phá 其kỳ 離ly 別biệt 故cố 云vân 悉tất 主chủ 前tiền 機cơ 機cơ 是thị 所sở 主chủ 能năng 主chủ 者giả 誰thùy 故cố 有hữu 其kỳ 人nhân 既ký 有hữu 其kỳ 所sở 固cố 有hữu 其kỳ 能năng 所sở 主chủ 既ký 通thông 能năng 不bất 可khả 別biệt 經kinh 之chi 與dữ 疏sớ/sơ 文văn 義nghĩa 甚thậm 明minh 有hữu 人nhân 於ư 此thử 強cường/cưỡng 作tác 道Đạo 理lý 申thân 救cứu 殊thù 非phi 宗tông 旨chỉ 次thứ 破phá 其kỳ 釋thích 各các 二nhị 之chi 非phi 初sơ 明minh 二nhị 門môn 所sở 說thuyết 各các 別biệt 因nhân 起khởi 不bất 同đồng 正chánh 是thị 開khai 三tam 未vị 論luận 顯hiển 遠viễn 無vô 因nhân 緣duyên 故cố 。 因nhân 緣duyên 如như 後hậu 說thuyết 若nhược 爾nhĩ 下hạ 縱túng/tung 例lệ 破phá 之chi 言ngôn 若nhược 爾nhĩ 者giả 謂vị 若nhược 如như 所sở 說thuyết 因nhân 內nội 即tức 待đãi 說thuyết 果quả 門môn 者giả 序tự 中trung 應ưng 得đắc 略lược 說thuyết 略lược 中trung 即tức 待đãi 廣quảng 說thuyết 二nhị 處xứ 等đẳng 去khứ 結kết 難nạn/nan 也dã 因nhân 中trung 如như 向hướng 二nhị 處xứ 既ký 不bất 得đắc 然nhiên 果quả 門môn 二nhị 義nghĩa 何hà 得đắc 於ư 因nhân 門môn 說thuyết 因nhân 無vô 其kỳ 理lý 下hạ 方Phương 等Đẳng 者giả 此thử 明minh 果quả 門môn 因nhân 緣duyên 未vị 會hội 故cố 未vị 應ưng 說thuyết 若nhược 果quả 門môn 因nhân 緣duyên 未vị 會hội 而nhi 得đắc 說thuyết 者giả 因nhân 門môn 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 因nhân 既ký 不bất 然nhiên 果quả 安an 得đắc 爾nhĩ 故cố 此thử 師sư 所sở 釋thích 都đô 不bất 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 之chi 所sở 從tùng 來lai 無vô 異dị 於ư 諂siểm 囈# 。

次thứ 光quang 宅trạch 者giả 即tức 約ước 三tam 慧tuệ 總tổng 別biệt 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 初sơ 以dĩ 二nhị 義nghĩa 釋thích 開khai 通thông 指chỉ 於ư 昔tích 謂vị 開khai 除trừ 開khai 顯hiển 昔tích 說thuyết 方phương 便tiện 是thị 開khai 除trừ 說thuyết 真chân 實thật 是thị 開khai 顯hiển 權quyền 實thật 通thông 以dĩ 言ngôn 之chi 故cố 開khai 也dã 其kỳ 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 以dĩ 經Kinh 云vân 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 又hựu 云vân 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 正chánh 當đương 此thử 義nghĩa 此thử 是thị 出xuất 世thế 之chi 大đại 意ý 故cố 云vân 也dã 次thứ 下hạ 三tam 句cú 是thị 約ước 今kim 也dã 示thị 中trung 言ngôn 不bất 說thuyết 所sở 以dĩ 者giả 全toàn 云vân 未vị 彰chương 為vi 二nhị 施thí 三tam 及cập 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 之chi 所sở 以dĩ 也dã 今kim 謂vị 未vị 說thuyết 開khai 除trừ 開khai 顯hiển 之chi 所sở 以dĩ 所sở 以dĩ 者giả 正chánh 明minh 為vi 開khai 會hội 令linh 生sanh 三tam 慧tuệ 故cố 也dã 次thứ 二nhị 可khả 知tri 此thử 是thị 出xuất 世thế 之chi 大đại 意ý 盡tận 於ư 此thử 四tứ 也dã 次thứ 辨biện 非phi 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 總tổng 非phi 次thứ 約ước 四tứ 義nghĩa 別biệt 難nạn/nan 初sơ 謂vị 語ngữ 義nghĩa 相tương 違vi 過quá 次thứ 濫lạm 偏thiên 權quyền 過quá 三tam 抑ức 深thâm 從tùng 淺thiển 過quá 四tứ 總tổng 結kết 以dĩ 故cố 不bất 可khả 用dụng 初sơ 可khả 知tri 次thứ 三tam 句cú 明minh 名danh 義nghĩa 既ký 通thông 不bất 能năng 顯hiển 簡giản 別biệt 故cố 是thị 通thông 濫lạm 通thông 三tam 未vị 深thâm 開khai 則tắc 深thâm 以dĩ 未vị 釋thích 開khai 故cố 是thị 抑ức 深thâm 就tựu 淺thiển 過quá 也dã 亦diệc 是thị 違vi 經kinh 文văn 義nghĩa 過quá 結kết 者giả 初sơ 結kết 前tiền 通thông 濫lạm 過quá 次thứ 簡giản 三tam 過quá 謂vị 相tương 違vi 及cập 抑ức 深thâm 也dã 以dĩ 三tam 以dĩ 淺thiển 俱câu 非phi 果quả 義nghĩa 故cố 也dã (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 略lược 爾nhĩ 上thượng 言ngôn 逾du 遠viễn 者giả 上thượng 聲thanh 呼hô 逾du 益ích 也dã 謂vị 轉chuyển 益ích 遠viễn 也dã 正chánh 應ưng 作tác 逾du 世thế 多đa 借tá 用dụng 應ưng 知tri 其kỳ 義nghĩa 不bất 得đắc 依y 文văn 。

次thứ 地địa 師sư 即tức 約ước 大đại 四tứ 依y 之chi 位vị 以dĩ 消tiêu 四tứ 句cú 地địa 前tiền 為vi 開khai 地địa 上thượng 為vi 示thị 悟ngộ 入nhập 初sơ 云vân 五ngũ 恆hằng 者giả 記ký 云vân 大đại 經kinh 四tứ 依y 品phẩm 文văn 經kinh 明minh 八bát 恆hằng 初sơ 云vân 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 於ư 一nhất 恆Hằng 沙sa 佛Phật 所sở 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 能năng 於ư 惡ác 世thế 。 中trung 不bất 謗báng 愛ái 樂nhạo 是thị 經Kinh 。 未vị 能năng 為vi 人nhân 。 演diễn 說thuyết 二nhị 恆hằng 正chánh 解giải 信tín 樂nhạo 受thọ 持trì 。 未vị 能năng 廣quảng 說thuyết 三tam 恆hằng 能năng 為vì 他tha 說thuyết 。 未vị 解giải 深thâm 義nghĩa 四tứ 恆hằng 廣quảng 說thuyết 十thập 六lục 分phần 中trung 。 解giải 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 五ngũ 恆hằng 八bát 分phần/phân 六lục 恆hằng 十thập 二nhị 分phần 七thất 恆hằng 十thập 四tứ 分phần/phân 八bát 恆hằng 十thập 六lục 分phần 具cụ 足túc 解giải 釋thích 。 盡tận 其kỳ 義nghĩa 趣thú 具cụ 足túc 其kỳ 體thể 皆giai 如như 初sơ 恆hằng 言ngôn 十thập 六lục 分phần 者giả 如như 世thế 間gian 秤xứng 十thập 六lục 兩lưỡng 為vi 斤cân 故cố 大đại 論luận 云vân 佛Phật 語ngữ 鍱diệp 腹phúc 外ngoại 道đạo 汝nhữ 若nhược 出xuất 家gia 。 比tỉ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 。 十thập 六lục 分phần 中trung 。 不bất 及cập 其kỳ 一nhất 。 西tây 方phương 挍giảo 量lượng 多đa 用dụng 此thử 義nghĩa 古cổ 人nhân 五ngũ 恆hằng 用dụng 對đối 賢hiền 位vị 以dĩ 六lục 七thất 八bát 用dụng 對đối 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 至chí 十Thập 地Địa 以dĩ 三tam 地địa 對đối 十thập 二nhị 十thập 四tứ 十thập 六lục (# 云vân 云vân )# 今kim 謂vị 初sơ 云vân 五ngũ 恆hằng 等đẳng 者giả 釋thích 開khai 義nghĩa 謂vị 於ư 五ngũ 恆Hằng 沙sa 佛Phật 所sở 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 然nhiên 後hậu 於ư 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 義nghĩa 十thập 六lục 分phần 中trung 。 解giải 其kỳ 一nhất 半bán 為vi 開khai 即tức 以dĩ 解giải 而nhi 釋thích 開khai 也dã 即tức 三tam 十thập 心tâm 正chánh 顯hiển 其kỳ 位vị 即tức 三tam 賢hiền 也dã 次thứ 言ngôn 初sơ 至chí 六lục 者giả 示thị 之chi 位vị 也dã 或hoặc 盡tận 解giải 明minh 示thị 之chi 義nghĩa 也dã 即tức 六lục 恆hằng 十thập 二nhị 分phần 解giải 也dã 而nhi 言ngôn 見kiến 思tư 盡tận 者giả 此thử 借tá 共cộng 十thập 義nghĩa 也dã 經kinh 四tứ 依y 名danh 借tá 共cộng 十Thập 地Địa 義nghĩa 通thông 於ư 別biệt 圓viên 古cổ 人nhân 所sở 釋thích 義nghĩa 只chỉ 是thị 別biệt 而nhi 借tá 共cộng 位vị 故cố 此thử 云vân 也dã 次thứ 七thất 至chí 八bát 是thị 悟ngộ 之chi 位vị 空không 有hữu 並tịnh 觀quán 是thị 悟ngộ 之chi 義nghĩa 即tức 七thất 恆hằng 十thập 四tứ 分phân 之chi 解giải 也dã 次thứ 言ngôn 十thập 者giả 前tiền 既ký 尅khắc 至chí 八bát 此thử 應ưng 云vân 九cửu 十thập 略lược 十thập 此thử 是thị 入nhập 之chi 位vị 也dã 引dẫn 經kinh 釋thích 入nhập 義nghĩa 也dã 大đại 經kinh 十Thập 地Địa 名danh 眼nhãn 見kiến 餘dư 名danh 聞văn 見kiến 既ký 云vân 眼nhãn 見kiến 故cố 是thị 入nhập 極cực 也dã 即tức 八bát 恆hằng 十thập 六lục 分phần 中trung 。 盡tận 解giải 者giả 也dã 次thứ 簡giản 非phi 者giả 有hữu 三tam 初sơ 總tổng 簡giản 非phi 不bất 用dụng 次thứ 明minh 不bất 用dụng 所sở 以dĩ 及cập 結kết 以dĩ 故cố 不bất 用dụng 次thứ 所sở 以dĩ 中trung 初sơ 舉cử 經kinh 言ngôn 佛Phật 以dĩ 以dĩ 下hạ 明minh 經kinh 之chi 義nghĩa 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 以dĩ 經kinh 之chi 義nghĩa 責trách 其kỳ 所sở 釋thích 不bất 當đương 如như 此thử 。 以dĩ 下hạ 是thị 結kết 其kỳ 非phi 以dĩ 非phi 不bất 會hội 故cố 不bất 用dụng 也dã 但đãn 約ước 別biệt 猶do 不bất 能năng 明minh 豈khởi 以dĩ 釋thích 圓viên 妙diệu 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 第đệ 四tứ 家gia 約ước 理lý 就tựu 解giải 理lý 一nhất 解giải 三tam 合hợp 有hữu 四tứ 句cú 亦diệc 三tam 慧tuệ 之chi 總tổng 別biệt 也dã 初sơ 標tiêu 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 先tiên 明minh 昔tích 閇bế 次thứ 顯hiển 今kim 開khai 前tiền 明minh 光quang 宅trạch 初sơ 開khai 在tại 昔tích 次thứ 三tam 在tại 今kim 此thử 師sư 四tứ 句cú 並tịnh 在tại 於ư 今kim 則tắc 釋thích 初sơ 句cú 仍nhưng 有hữu 勝thắng 異dị 餘dư 三tam 則tắc 同đồng 次thứ 明minh 難nạn/nan 破phá 言ngôn 同đồng 前tiền 者giả 如như 前tiền 光quang 宅trạch 也dã 其kỳ 解giải 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 就tựu 其kỳ 同đồng 邊biên 故cố 云vân 同đồng 前tiền 同đồng 前tiền 有hữu 三tam 過quá 也dã 。

次thứ 第đệ 五ngũ 家gia 竪thụ 約ước 四tứ 時thời 之chi 教giáo 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 初sơ 言ngôn 別biệt 者giả 即tức 初sơ 教giáo 三tam 乘thừa 當đương 分phần 分phần 不bất 同đồng 又hựu 對đối 次thứ 共cộng 三tam 乘thừa 故cố 別biệt 也dã 通thông 即tức 般Bát 若Nhã 三tam 乘thừa 同đồng 共cộng 臨lâm 故cố 抑ức 揚dương 即tức 方Phương 等Đẳng 抑ức 小tiểu 揚dương 大đại 故cố 此thử 直trực 約ước 漸tiệm 釋thích 也dã 雖tuy 將tương 入nhập 以dĩ 顯hiển 頓đốn 而nhi 不bất 知tri 四tứ 皆giai 言ngôn 佛Phật 知tri 見kiến 同đồng 異dị 云vân 何hà 經kinh 意ý 以dĩ 四tứ 異dị 一nhất 同đồng 以dĩ 四tứ 顯hiển 一nhất 以dĩ 一nhất 收thu 四tứ 今kim 作tác 此thử 解giải 如như 何hà 同đồng 異dị 故cố 未vị 思tư 也dã 。

次thứ 第đệ 六lục 家gia 勢thế 數số 同đồng 前tiền 直trực 就tựu 大Đại 乘Thừa 四tứ 節tiết 以dĩ 釋thích 故cố 深thâm 初sơ 別biệt 加gia 無vô 量lượng 義nghĩa 次thứ 合hợp 破phá 者giả 僻tích 卻khước 三tam 以dĩ 破phá 向hướng 裂liệt 取thủ 一nhất 以dĩ 置trí 此thử 本bổn 是thị 一nhất 體thể 今kim 分phần/phân 置trí 二nhị 故cố 云vân 擗# 裂liệt 如như 此thử 擗# 裂liệt 並tịnh 是thị 人nhân 情tình 穿xuyên 鑿tạc 全toàn 至chí 於ư 傷thương 害hại 誣vu 誷# 於ư 妙diệu 教giáo 失thất 已dĩ 甚thậm 矣hĩ 。

次thứ 第đệ 七thất 家gia 亦diệc 約ước 四tứ 位vị 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 其kỳ 中trung 意ý 義nghĩa 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 不bất 在tại 繁phồn 文văn 故cố 云vân 傍bàng 通thông 等đẳng 者giả 並tịnh 非phi 正chánh 至chí 故cố 云vân 傍bàng 挾hiệp 以dĩ 云vân 初Sơ 地Địa 至chí 六lục 與dữ 前tiền 義nghĩa 同đồng 故cố 是thị 傍bàng 通thông 以dĩ 三tam 十thập 心tâm 故cố 云vân 挾hiệp 別biệt 盡tận 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 絕tuyệt 待đãi 圓viên 妙diệu 挺đĩnh 拔bạt 於ư 常thường 教giáo 是thị 挺đĩnh 經kinh 之chi 奇kỳ 特đặc 簡giản 不bất 可khả 以dĩ 相tương 待đãi 圓viên 妙diệu 以dĩ 解giải 釋thích 況huống 乃nãi 傍bàng 通thông 挾hiệp 別biệt 而nhi 釋thích 於ư 茲tư 故cố 未vị 見kiến 明minh 矣hĩ 對đối 其kỳ 傍bàng 狹hiệp 之chi 言ngôn 故cố 須tu 此thử 釋thích 不bất 可khả 異dị 也dã 。

次thứ 第đệ 八bát 家gia 亦diệc 用dụng 四tứ 位vị 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 而nhi 直trực 取thủ 地địa 前tiền 不bất 取thủ 登đăng 地địa 所sở 以dĩ 簡giản 取thủ 地địa 前tiền 者giả 意ý 謂vị 數số 義nghĩa 並tịnh 相tương 當đương 故cố 於ư 中trung 初sơ 引dẫn 經kinh 論luận 通thông 明minh 位vị 數số 地địa 前tiền 以dĩ 下hạ 正chánh 別biệt 用dụng 前tiền 四tứ 十thập 心tâm 以dĩ 對đối 四tứ 句cú 何hà 不bất 用dụng 之chi 者giả 仍nhưng 責trách 古cổ 人nhân 正chánh 當đương 其kỳ 義nghĩa 而nhi 不bất 直trực 用dụng 而nhi 奇kỳ 前tiền 直trực 曲khúc 取thủ 地địa 上thượng 以dĩ 釋thích 初sơ 引dẫn 三tam 經kinh 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 下hạ 次thứ 引dẫn 三tam 論luận 十thập 七thất 地địa 者giả 即tức 陳trần 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 譯dịch 瑜du 伽già 之chi 異dị 名danh 也dã 有hữu 五ngũ 十thập 卷quyển 唐đường 朝triêu 玄huyền 奘tráng 法Pháp 師sư 所sở 譯dịch 名danh 為vi 瑜du 伽già 論luận 也dã 論luận 最tối 初sơ 明minh 十thập 七thất 地địa 義nghĩa 舊cựu 本bổn 直trực 從tùng 此thử 義nghĩa 為vi 名danh 故cố 云vân 十thập 七thất 地địa 論luận 人nhân 不bất 曉hiểu 此thử 事sự 便tiện 除trừ 七thất 字tự 為vi 十Thập 地Địa 論luận 然nhiên 十Thập 地Địa 論luận 直trực 解giải 十Thập 地Địa 之chi 義nghĩa 何hà 有hữu 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 葢# 不bất 思tư 也dã 言ngôn 十thập 七thất 地địa 者giả 瑜du 伽già 論luận 第đệ 一nhất 云vân 何hà 等đẳng 十thập 七thất 位vị 嗢ốt 拕tha 南nam 曰viết 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 意ý 有hữu 尋tầm 伺tứ 等đẳng 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 俱câu 非phi 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 。 地địa 聞văn 思tư 修tu 所sở 立lập 如như 是thị 具cụ 三tam 乘thừa 有hữu 依y 乃nãi 無vô 依y 是thị 名danh 十thập 七thất 地địa 一nhất 者giả 五ngũ 識thức 身thân 相tương 應ứng 。 地địa 二nhị 者giả 意ý 地địa 三tam 者giả 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 地địa 四tứ 者giả 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 五ngũ 者giả 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 地địa 六lục 者giả 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 七thất 者giả 非phi 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 八bát 者giả 有hữu 心tâm 地địa 九cửu 者giả 無vô 心tâm 地địa 十thập 者giả 聞văn 所sở 成thành 地địa 十thập 一nhất 者giả 思tư 所sở 成thành 地địa 十thập 二nhị 者giả 修tu 所sở 成thành 地địa 十thập 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 地địa 十thập 四tứ 者giả 獨Độc 覺Giác 地địa 十thập 五ngũ 者giả 菩Bồ 薩Tát 地địa 十thập 六lục 者giả 有hữu 餘dư 依y 十thập 七thất 者giả 無vô 餘dư 依y 地địa 如như 是thị 略lược 說thuyết 。 十thập 七thất 地địa 名danh 為vi 瑜du 伽già 師sư 地địa (# 云vân 云vân )# 論luận 數sổ 十thập 卷quyển 解giải 此thử 十thập 七thất 地địa 義nghĩa 或hoặc 恐khủng 要yếu 知tri 其kỳ 名danh 略lược 述thuật 爾nhĩ 矣hĩ 言ngôn 五ngũ 凡phàm 夫phu 論luận 者giả 明minh 五ngũ 位vị 差sai 別biệt 通thông 有hữu 凡phàm 夫phu 之chi 名danh 未vị 知tri 作tác 者giả 或hoặc 云vân 非phi 真chân 而nhi 舊cựu 共cộng 用dụng 具cụ 如như 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 中trung 所sở 釋thích 言ngôn 皆giai 有hữu 等đẳng 者giả 謂vị 上thượng 經kinh 論luận 六lục 本bổn 同đồng 明minh 有hữu 此thử 位vị 數số 也dã 謂vị 十thập 信tín 至chí 等đẳng 妙diệu 也dã 然nhiên 華hoa 嚴nghiêm 十thập 信tín 等đẳng 覺giác 兩lưỡng 位vị 義nghĩa 有hữu 文văn 無vô 本bổn 業nghiệp 則tắc 備bị 仁nhân 王vương 無vô 等đẳng 覺giác 下hạ 三tam 論luận 可khả 知tri 次thứ 簡giản 破phá 者giả 初sơ 斥xích 文văn 謬mậu 已dĩ 略lược 如như 向hướng 所sở 明minh 次thứ 約ước 義nghĩa 非phi 縱túng/tung 而nhi 奪đoạt 之chi 皆giai 非phi 斷đoạn 者giả 別biệt 則tắc 四tứ 十thập 心tâm 並tịnh 非phi 斷đoạn 道đạo 圓viên 則tắc 但đãn 三tam 消tiêu 文văn 不bất 足túc 何hà 因nhân 等đẳng 者giả 責trách 其kỳ 無vô 理lý 不bất 應ưng 皆giai 漫mạn 語ngữ 者giả 若nhược 文văn 若nhược 義nghĩa 皆giai 不bất 得đắc 其kỳ 實thật 也dã 。

次thứ 第đệ 九cửu 家gia 約ước 論luận 四tứ 句cú 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 且thả 四Tứ 智Trí 者giả 道đạo 慧tuệ 道đạo 種chủng 慧tuệ 一Nhất 切Thiết 智Trí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 出xuất 大đại 品phẩm 經kinh 言ngôn 總tổng 別biệt 者giả 大đại 論luận 釋thích 也dã 初sơ 二nhị 因nhân 次thứ 二nhị 果quả 皆giai 有hữu 總tổng 別biệt 故cố 各các 有hữu 二nhị 因nhân 果quả 所sở 得đắc 皆giai 無vô 前tiền 後hậu 故cố 。 云vân 一nhất 時thời 即tức 以dĩ 於ư 彼bỉ 四tứ 對đối 於ư 此thử 四tứ 破phá 中trung 有hữu 三tam 初sơ 破phá 其kỳ 用dụng 論luận 定định 一nhất 時thời 不bất 通thông 於ư 前tiền 後hậu 次thứ 破phá 其kỳ 用dụng 論luận 定định 高cao 極cực 不bất 通thông 於ư 淺thiển 深thâm 三tam 總tổng 會hội 釋thích 前tiền 兩lưỡng 義nghĩa 論luận 中trung 言ngôn 定định 此thử 不bất 言ngôn 定định 故cố 須tu 通thông 淺thiển 深thâm 雖tuy 橫hoạnh/hoành 而nhi 堅kiên 故cố 云vân 似tự 也dã 明minh 在tại 極cực 果quả 一nhất 時thời 而nhi 得đắc 故cố 局cục 在tại 高cao 今kim 此thử 義nghĩa 該cai 四tứ 位vị 故cố 通thông 淺thiển 深thâm 此thử 二nhị 並tịnh 言ngôn 淺thiển 深thâm 何hà 以dĩ 取thủ 別biệt 者giả 前tiền 言ngôn 一nhất 時thời 須tu 通thông 上thượng 下hạ 次thứ 言ngôn 位vị 高cao 局cục 於ư 極cực 果quả 須tu 通thông 下hạ 位vị 下hạ 位vị 猶do 多đa 故cố 言ngôn 淺thiển 深thâm 也dã 結kết 會hội 前tiền 二nhị 者giả 論luận 一nhất 時thời 則tắc 局cục 定định 此thử 一nhất 時thời 則tắc 無vô 方phương 若nhược 時thời 會hội 無vô 方phương 則tắc 達đạt 論luận 四tứ 亦diệc 爾nhĩ 故cố 後hậu 還hoàn 用dụng 論luận 四tứ 以dĩ 釋thích 此thử 四tứ 若nhược 不bất 達đạt 此thử 妙diệu 則tắc 論luận 不bất 可khả 會hội 若nhược 達đạt 此thử 意ý 則tắc 橫hoạnh/hoành 竪thụ 無vô 方phương 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 不bất 思tư 議nghị 矣hĩ 。

次thứ 第đệ 十thập 家gia 約ước 二nhị 諦đế 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 謂vị 作tác 此thử 說thuyết 二nhị 諦đế 即tức 令linh 物vật 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 也dã 初sơ 雙song 非phi 顯hiển 是thị 真chân 理lý 故cố 是thị 開khai 次thứ 雙song 是thị 能năng 在tại 二nhị 事sự 故cố 是thị 示thị 次thứ 復phục 能năng 泯mẫn 合hợp 二nhị 故cố 是thị 悟ngộ 又hựu 能năng 不bất 滯trệ 而nhi 存tồn 其kỳ 二nhị 故cố 是thị 入nhập 此thử 徒đồ 有hữu 言ngôn 都đô 無vô 所sở 以dĩ 次thứ 破phá 者giả 先tiên 判phán 其kỳ 所sở 解giải 雖tuy 四tứ 句cú 要yếu 不bất 出xuất 於ư 空không 有hữu 故cố 直trực 是thị 二nhị 諦đế 次thứ 明minh 但đãn 是thị 權quyền 麤thô 非phi 此thử 妙diệu 實thật 記ký 云vân 不bất 出xuất 二Nhị 乘Thừa 恐khủng 涉thiệp 通thông 教giáo 今kim 謂vị 初sơ 教giáo 二Nhị 乘Thừa 恐khủng 不bất 能năng 爾nhĩ 故cố 當đương 共cộng 二Nhị 乘Thừa 也dã 然nhiên 其kỳ 既ký 空không 有hữu 此thử 乃nãi 復phục 論luận 真chân 俗tục 即tức 大Đại 乘Thừa 二nhị 諦đế 但đãn 義nghĩa 不bất 融dung 故cố 是thị 通thông 二Nhị 乘Thừa 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 第đệ 十thập 一nhất 家gia 約ước 三tam 諦đế 以dĩ 解giải 四tứ 句cú 雖tuy 約ước 行hành 釋thích 義nghĩa 通thông 於ư 教giáo 三tam 諦đế 理lý 謂vị 同đồng 一nhất 空không 無vô 性tánh 也dã 即tức 三tam 無vô 三tam 也dã 昔tích 不bất 達đạt 故cố 為vi 閇bế 今kim 達đạt 故cố 為vi 開khai 此thử 意ý 應ưng 在tại 十thập 住trụ 次thứ 即tức 不bất 三tam 而nhi 三tam 為vi 示thị 此thử 在tại 十thập 行hành 出xuất 假giả 位vị 也dã 達đạt 於ư 前tiền 二nhị 不bất 二nhị 故cố 名danh 為vi 悟ngộ 此thử 即tức 十thập 迴hồi 向hướng 修tu 中trung 觀quán 也dã 事sự 理lý 既ký 融dung 順thuận 以dĩ 趣thú 極cực 故cố 名danh 為vi 入nhập 。 位vị 即tức 登đăng 地địa 以dĩ 上thượng 也dã 破phá 中trung 亦diệc 先tiên 定định 其kỳ 所sở 釋thích 次thứ 明minh 猶do 彼bỉ 權quyền 麤thô 後hậu 明minh 非phi 此thử 圓viên 妙diệu 言ngôn 邐lệ 迆# 者giả 謂vị 連liên 延diên 也dã 即tức 次thứ 第đệ 前tiền 後hậu 相tương 接tiếp 續tục 也dã 雖tuy 似tự 具cụ 足túc 三tam 諦đế 之chi 觀quán 而nhi 要yếu 歷lịch 位vị 不bất 即tức 圓viên 融dung 故cố 是thị 別biệt 菩Bồ 薩Tát 法pháp 非phi 佛Phật 妙diệu 法Pháp 如như 後hậu 所sở 釋thích 。

上thượng 述thuật 十thập 家gia 並tịnh 通thông 釋thích 四tứ 句cú 竟cánh 此thử 下hạ 二nhị 家gia 但đãn 解giải 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 初sơ 家gia 用dụng 大đại 論luận 釋thích 二nhị 智trí 義nghĩa 釋thích 此thử 知tri 見kiến 言ngôn 總tổng 相tương/tướng 者giả 謂vị 同đồng 一nhất 空không 無vô 相tướng 也dã 以dĩ 此thử 照chiếu 了liễu 智trí 為vi 智trí 知tri 如như 種chủng 智trí 能năng 了liễu 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 名danh 為vi 別biệt 相tướng 以dĩ 照chiếu 了liễu 分phân 明minh 為vi 見kiến 意ý 見kiến 審thẩm 於ư 知tri 故cố 以dĩ 此thử 釋thích 次thứ 破phá 中trung 初sơ 總tổng 不bất 然nhiên 下hạ 明minh 不bất 然nhiên 之chi 義nghĩa 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 述thuật 論luận 所sở 釋thích 此thử 是thị 以dĩ 下hạ 判phán 論luận 義nghĩa 之chi 是thị 非phi 何hà 以dĩ 以dĩ 下hạ 責trách 其kỳ 謬mậu 用dụng 論luận 別biệt 以dĩ 釋thích 此thử 圓viên 。 非phi 所sở 應ưng 也dã 。

次thứ 述thuật 一nhất 家gia 以dĩ 盡tận 無vô 生sanh 二nhị 智trí 以dĩ 釋thích 知tri 見kiến 盡tận 智trí 約ước 無vô 生sanh 死tử 因nhân 而nhi 見kiến 理lý 名danh 知tri 無vô 生sanh 通thông 無vô 因nhân 果quả 更cánh 審thẩm 於ư 前tiền 名danh 見kiến 次thứ 責trách 破phá 中trung 言ngôn 通thông 者giả 謂vị 此thử 名danh 義nghĩa 通thông 前tiền 多đa 教giáo 三tam 乘thừa 因nhân 果quả 皆giai 有hữu 故cố 也dã 向hướng 別biệt 且thả 非phi 況huống 通thông 焉yên 可khả 故cố 不bất 然nhiên 矣hĩ 祥tường 云vân 雖tuy 有hữu 四tứ 句cú 不bất 出xuất 二nhị 門môn 初sơ 之chi 二nhị 句cú 明minh 能năng 化hóa 門môn 後hậu 之chi 二nhị 句cú 明minh 所sở 化hóa 能năng 化hóa 門môn 有hữu 大đại 開khai 之chi 與dữ 曲khúc 示thị 所sở 化hóa 門môn 中trung 有hữu 始thỉ 悟ngộ 之chi 與dữ 終chung 入nhập 故cố 此thử 四tứ 門môn 無vô 義nghĩa 不bất 攝nhiếp 開khai 者giả 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 名danh 佛Phật 知tri 見kiến 亦diệc 名danh 一Nhất 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 云vân 一Nhất 乘Thừa 佛Phật 性tánh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 悉tất 有hữu 一Nhất 乘Thừa 無vô 明minh 覆phú 故cố 不bất 能năng 得đắc 見kiến 。 為vi 說thuyết 佛Phật 性tánh 名danh 之chi 為vi 開khai 。 今kim 除trừ 煩phiền 惱não 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 開khai 佛Phật 性tánh 即tức 德đức 無vô 不bất 圓viên 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 示thị 者giả 曲khúc 示thị 五ngũ 性tánh 差sai 別biệt 。 之chi 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 示thị (# 云vân 云vân )# 悟ngộ 者giả 既ký 開khai 示thị 竟cánh 今kim 以dĩ 令linh 其kỳ 有hữu 佛Phật 性tánh 名danh 之chi 為vi 悟ngộ 修tu 行hành 證chứng 之chi 故cố 攝nhiếp 為vi 入nhập 知tri 有hữu 佛Phật 性tánh 謂vị 十thập 信tín 以dĩ 上thượng 證chứng 入nhập 佛Phật 性tánh 謂vị 妙diệu 覺giác 以dĩ 還hoàn 舉cử 始thỉ 及cập 終chung 位vị 無vô 不bất 攝nhiếp 今kim 謂vị 四tứ 句cú 分phần/phân 二nhị 過quá 同đồng 於ư 前tiền 此thử 意ý 以dĩ 略lược 廣quảng 兩lưỡng 說thuyết 擬nghĩ 其kỳ 二nhị 能năng 然nhiên 無vô 二nhị 領lãnh 解giải 二nhị 所sở 安an 在tại 若nhược 以dĩ 驚kinh 疑nghi 為vi 者giả 謂vị 佛Phật 為vi 魔ma 為vi 略lược 悟ngộ 耶da 就tựu 不bất 為vi 悟ngộ 略lược 悟ngộ 既ký 無vô 廣quảng 入nhập 何hà 必tất 曲khúc 示thị 二nhị 所sở 既ký 不bất 云vân 信tín 二nhị 能năng 固cố 非phi 實thật 說thuyết 況huống 依y 四tứ 句cú 皆giai 云vân 為vi 令linh 總tổng 通thông 於ư 能năng 所sở 何hà 為vi 間gian 絕tuyệt 為vi 二nhị 故cố 所sở 未vị 聞văn 其kỳ 又hựu 依y 此thử 經Kinh 四Tứ 智Trí 釋thích 佛Phật 知tri 見kiến 謂vị 知tri 者giả 蓋cái 般Bát 若Nhã 之chi 異dị 名danh 正chánh 觀quán 之chi 別biệt 目mục 即tức 是thị 四Tứ 智Trí 六lục 道đạo 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 雖tuy 知tri 眾chúng 生sanh 本bổn 來lai 寂tịch 而nhi 滅diệt 於ư 眾chúng 生sanh 。 成thành 不bất 寂tịch 滅diệt 故cố 於ư 道đạo 未vị 曾tằng 二nhị 六lục 道đạo 當đương 法Pháp 身thân 於ư 緣duyên 未vị 始thỉ 一nhất 法Pháp 身thân 當đương 六lục 道đạo 道đạo 當đương 法Pháp 身thân 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 智trí 法Pháp 身thân 當đương 六lục 道đạo 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 任nhậm 運vận 當đương 知tri 此thử 法pháp 。 名danh 為vi 自Tự 然Nhiên 。 智trí 此thử 三tam 不bất 從tùng 師sư 得đắc 名danh 無vô 師sư 智trí 此thử 之chi 四Tứ 智Trí 為vi 三tam 世thế 佛Phật 心tâm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 宜nghi 以dĩ 恆hằng 此thử 鏡kính 行hành 即tức 是thị 初sơ 佛Phật 也dã (# 云vân 云vân )# 如như 上thượng 以dĩ 下hạ 是thị 三tam 總tổng 結kết 非phi 也dã 起khởi 爾nhĩ 用dụng 諸chư 經kinh 論luận 相tương 似tự 之chi 言ngôn 全toàn 不bất 識thức 此thử 經Kinh 要yếu 妙diệu 之chi 旨chỉ 都đô 不bất 知tri 從tùng 何hà 處xứ 而nhi 起khởi 復phục 當đương 歸quy 何hà 處xứ 去khứ 奇kỳ 哉tai 奇kỳ 哉tai 。 自tự 彰chương 於ư 復phục 正chánh 釋thích 中trung 矣hĩ 。

次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 引dẫn 論luận 所sở 釋thích 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 為vi 成thành 前tiền 諸chư 釋thích 之chi 非phi 二nhị 顯hiển 大đại 師sư 所sở 釋thích 高cao 遠viễn 大đại 師sư 當đương 時thời 不bất 引dẫn 丹đan 丘khâu 於ư 後hậu 見kiến 有hữu 二nhị 能năng 故cố 引dẫn 以dĩ 成thành 顯hiển 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 述thuật 論luận 解giải 後hậu 會hội 師sư 釋thích 初sơ 中trung 論luận 有hữu 三tam 番phiên 準chuẩn 疏sớ/sơ 意ý 初sơ 通thông 約ước 三tam 乘thừa 次thứ 別biệt 約ước 菩Bồ 薩Tát 三tam 別biệt 約ước 凡phàm 夫phu 初sơ 番phiên 具cụ 解giải 四tứ 句cú 後hậu 之chi 二nhị 釋thích 但đãn 釋thích 後hậu 之chi 三tam 句cú 不bất 解giải 初sơ 也dã 今kim 述thuật 論luận 文văn 有hữu 三tam 初sơ 述thuật 初sơ 番phiên 論luận 言ngôn 以dĩ 下hạ 次thứ 略lược 述thuật 論luận 初sơ 番phiên 之chi 意ý 又hựu 一nhất 以dĩ 下hạ 三tam 述thuật 論luận 中trung 後hậu 之chi 兩lưỡng 番phiên 所sở 釋thích 初sơ 釋thích 四tứ 句cú 論luận 文văn 一nhất 一nhất 皆giai 先tiên 釋thích 義nghĩa 次thứ 引dẫn 經kinh 文văn 帖# 成thành 初sơ 番phiên 釋thích 中trung 觀quán 論luận 文văn 意ý 以dĩ 前tiền 三tam 句cú 是thị 顯hiển 果quả 理lý 後hậu 之chi 一nhất 句cú 令linh 修tu 證chứng 入nhập 於ư 初sơ 三tam 中trung 初sơ 句cú 為vi 總tổng 次thứ 二nhị 句cú 別biệt 總tổng 明minh 本bổn 有hữu 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 故cố 云vân 無vô 上thượng 別biệt 明minh 身thân 智trí 二nhị 種chủng 故cố 云vân 法Pháp 身thân 及cập 一Nhất 乘Thừa 也dã 初sơ 約ước 無vô 上thượng 解giải 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 言ngôn 無vô 上thượng 者giả 正chánh 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 為vi 無vô 上thượng 葢# 總tổng 指chỉ 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 境cảnh 智trí 智trí 斷đoạn 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 非phi 謂vị 別biệt 指chỉ 四Tứ 智Trí 中trung 之chi 一nhất 正chánh 以dĩ 為vi 總tổng 故cố 若nhược 境cảnh 若nhược 智trí 若nhược 斷đoạn 。 總tổng 名danh 無vô 上thượng 亦diệc 名danh 無vô 餘dư 向hướng 上thượng 無vô 法pháp 故cố 云vân 無vô 上thượng 旁bàng 外ngoại 更cánh 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 名danh 無vô 餘dư 即tức 橫hoạnh/hoành 竪thụ 皆giai 盡tận 矣hĩ 言ngôn 無vô 餘dư 者giả 二nhị 義nghĩa 一nhất 成thành 無vô 上thượng 義nghĩa 如như 向hướng 所sở 明minh 二nhị 明minh 出xuất 世thế 意ý 唯duy 為vi 於ư 此thử 更cánh 不bất 為vi 餘dư 事sự 也dã 此thử 但đãn 釋thích 佛Phật 知tri 見kiến 開khai 義nghĩa 如như 何hà 謂vị 為vi 物vật 說thuyết 此thử 即tức 是thị 開khai 也dã 說thuyết 此thử 知tri 見kiến 即tức 無vô 或hoặc 業nghiệp 一nhất 切thiết 染nhiễm 累lũy/lụy/luy 都đô 盡tận 故cố 即tức 清thanh 淨tịnh 有hữu 智trí 即tức 具cụ 斷đoạn 故cố 引dẫn 經kinh 帖# 者giả 文văn 具cụ 三tam 義nghĩa 謂vị 說thuyết 一nhất 切thiết 。 智trí 斷đoạn 也dã 論luận 次thứ 又hựu 稟bẩm 釋thích 云vân 佛Phật 知tri 見kiến 者giả 。 如Như 來Lai 能năng 證chứng 以dĩ 如như 實thật 知tri 。 彼bỉ 深thâm 義nghĩa 故cố 今kim 文văn 不bất 引dẫn 者giả 義nghĩa 已dĩ 現hiện 於ư 前tiền 文văn 故cố 不bất 繁phồn 也dã 次thứ 約ước 同đồng 義nghĩa 釋thích 爾nhĩ 謂vị 向hướng 者giả 顯hiển 歎thán 佛Phật 知tri 見kiến 為vi 開khai 今kim 示thị 三tam 乘thừa 同đồng 有hữu 此thử 無vô 上thượng 義nghĩa 名danh 示thị 示thị 即tức 說thuyết 也dã 謂vị 說thuyết 以dĩ 示thị 之chi 同đồng 有hữu 也dã 次thứ 引dẫn 文văn 帖# 可khả 知tri 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 下hạ 是thị 論luận 家gia 重trọng/trùng 釋thích 上thượng 經kinh 文văn 也dã 三tam 約ước 不bất 知tri 義nghĩa 以dĩ 解giải 悟ngộ 悟ngộ 者giả 還hoàn 是thị 為vi 其kỳ 說thuyết 令linh 其kỳ 覺giác 悟ngộ 。 知tri 有hữu 也dã 次thứ 釋thích 入nhập 句cú 不bất 退thoái 轉chuyển 即tức 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 證chứng 不bất 退thoái 也dã 業nghiệp 謂vị 行hành 業nghiệp 亦diệc 即tức 因nhân 也dã 謂vị 無vô 量lượng 智trí 之chi 因nhân 也dã 亦diệc 以dĩ 說thuyết 為vi 令linh 入nhập 也dã 次thứ 下hạ 明minh 證chứng 意ý 者giả 論luận 意ý 此thử 是thị 約ước 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 消tiêu 經kinh 四tứ 句cú 文văn 也dã 故cố 詳tường 云vân 祥tường 論luận 此thử 意ý 四tứ 門môn 即tức 為vi 次thứ 第đệ 也dã 所sở 述thuật 次thứ 第đệ 之chi 意ý 與dữ 此thử 大đại 同đồng 其kỳ 亦diệc 言ngôn 三tam 乘thừa 也dã 。

上thượng 述thuật 初sơ 番phiên 中trung 兩lưỡng 意ý 竟cánh 下hạ 是thị 述thuật 論luận 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 兩lưỡng 番phiên 也dã 初sơ 言ngôn 約ước 菩Bồ 薩Tát 者giả 論luận 初sơ 句cú 即tức 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 次thứ 二nhị 句cú 皆giai 言ngôn 菩Bồ 提Đề 心tâm 故cố 。 知tri 別biệt 菩Bồ 薩Tát 也dã 開khai 如như 前tiền 者giả 論luận 無vô 文văn 今kim 以dĩ 例lệ 顯hiển 論luận 意ý 故cố 言ngôn 如như 前tiền 次thứ 番phiên 亦diệc 爾nhĩ 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 論luận 亦diệc 不bất 局cục 但đãn 是thị 稟bẩm 大Đại 乘Thừa 方phương 便tiện 化hóa 者giả 通thông 言ngôn 之chi 唯duy 今kim 意ý 者giả 即tức 三tam 菩Bồ 薩Tát 也dã 具cụ 如như 前tiền 文văn 斥xích 中trung 所sở 為vi 疑nghi 者giả 即tức 前tiền 斥xích 不bất 知tri 之chi 人nhân 及cập 略lược 開khai 顯hiển 中trung 之chi 方phương 便tiện 示thị 三tam 唯duy 一nhất 真chân 實thật 而nhi 有hữu 其kỳ 疑nghi 今kim 為vi 令linh 知tri 唯duy 實thật 決quyết 定định 無vô 餘dư 令linh 修tu 一nhất 實thật 行hạnh 也dã 此thử 約ước 已dĩ 入nhập 淺thiển 位vị 者giả 次thứ 令linh 初sơ 發phát 心tâm 次thứ 令linh 其kỳ 證chứng 入nhập 次thứ 言ngôn 凡phàm 夫phu 者giả 初sơ 通thông 指chỉ 一nhất 切thiết 三tam 界giới 。 六lục 道đạo 即tức 前tiền 諸chư 餘dư 眾chúng 生sanh 類loại 。 又hựu 下hạ 文văn 一nhất 切thiết 眾chúng 盡tận 教giáo 以dĩ 佛Phật 道Đạo 。 也dã 外ngoại 道đạo 即tức 邪tà 僻tích 凡phàm 夫phu 豈khởi 如như 正chánh 妙diệu 故cố 覺giác 悟ngộ 之chi 入nhập 中trung 既ký 言ngôn 小tiểu 果quả 何hà 名danh 凡phàm 夫phu 或hoặc 從tùng 多đa 言ngôn 今kim 謂vị 前tiền 既ký 已dĩ 明minh 二Nhị 乘Thừa 此thử 不bất 應ưng 重trọng/trùng 論luận 恐khủng 論luận 文văn 既ký 未vị 字tự 謂vị 令linh 未vị 得đắc 聲Thanh 聞Văn 小tiểu 果quả 者giả 入nhập 大đại 故cố 也dã 以dĩ 此thử 故cố 並tịnh 是thị 約ước 凡phàm 夫phu 也dã 論luận 文văn 非phi 直trực 初sơ 番phiên 次thứ 第đệ 三tam 番phiên 皆giai 有hữu 其kỳ 次thứ 第đệ 也dã 今kim 觀quán 論luận 意ý 三tam 番phiên 大đại 要yếu 不bất 出xuất 二nhị 意ý 初sơ 開khai 無vô 上thượng 義nghĩa 即tức 前tiền 稱xưng 歎thán 諸chư 佛Phật 二nhị 智trí 之chi 義nghĩa 次thứ 之chi 三tam 句cú 即tức 次thứ 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 意ý 也dã 初sơ 顯hiển 一nhất 切thiết 本bổn 體thể 只chỉ 明minh 一nhất 切thiết 本bổn 有hữu 佛Phật 知tri 見kiến 義nghĩa 次thứ 別biệt 為vi 三tam 乘thừa 人nhân 開khai 顯hiển 不bất 知tri 同đồng 者giả 令linh 知tri 同đồng 不bất 覺giác 悟ngộ 者giả 令linh 覺giác 悟ngộ 已dĩ 知tri 悟ngộ 令linh 證chứng 入nhập 也dã 次thứ 番phiên 更cánh 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 次thứ 番phiên 更cánh 為vi 凡phàm 夫phu 並tịnh 以dĩ 初sơ 義nghĩa 為vi 本bổn 故cố 後hậu 二nhị 番phiên 不bất 更cánh 釋thích 初sơ 句cú 深thâm 有hữu 以dĩ 矣hĩ 故cố 此thử 三tam 收thu 十thập 界giới 文văn 統thống 前tiền 後hậu 盡tận 矣hĩ 以dĩ 見kiến 觀quán 之chi 故cố 前tiền 諸chư 釋thích 並tịnh 淺thiển 局cục 矣hĩ 。

次thứ 下hạ 丹đan 丘khâu 會hội 者giả 明minh 大đại 師sư 所sở 釋thích 與dữ 論luận 所sở 解giải 互hỗ 有hữu 相tương/tướng 成thành 顯hiển 也dã 於ư 中trung 初sơ 通thông 標tiêu 不bất 乖quai 次thứ 別biệt 明minh 其kỳ 義nghĩa 初sơ 言ngôn 四tứ 解giải 不bất 乖quai 者giả 此thử 就tựu 論luận 初sơ 番phiên 也dã 論luận 初sơ 番phiên 具cụ 解giải 經kinh 之chi 四tứ 句cú 今kim 作tác 四tứ 番phiên 釋thích 四tứ 句cú 文văn 與dữ 論luận 解giải 四tứ 義nghĩa 會hội 故cố 云vân 不bất 乖quai 下hạ 明minh 不bất 乖quai 之chi 義nghĩa 初sơ 總tổng 標tiêu 次thứ 別biệt 會hội 標tiêu 者giả 論luận 句cú 句cú 別biệt 釋thích 今kim 於ư 論luận 一nhất 句cú 中trung 皆giai 作tác 四tứ 釋thích 則tắc 論luận 別biệt 今kim 通thông 即tức 令linh 論luận 四tứ 皆giai 具cụ 今kim 四tứ 則tắc 使sử 論luận 別biệt 成thành 通thông 及cập 益ích 論luận 之chi 深thâm 博bác 何hà 乖quai 之chi 有hữu 下hạ 別biệt 會hội 者giả 初sơ 即tức 論luận 第đệ 四tứ 義nghĩa 次thứ 即tức 論luận 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 三tam 即tức 論luận 第đệ 二nhị 義nghĩa 四tứ 即tức 論luận 中trung 第đệ 三tam 義nghĩa 也dã 不bất 退thoái 地địa 是thị 位vị 故cố 約ước 位vị 釋thích 智trí 是thị 能năng 證chứng 實thật 是thị 所sở 證chứng 既ký 能năng 證chứng 實thật 故cố 約ước 智trí 釋thích 同đồng 即tức 心tâm 性tánh 故cố 作tác 觀quán 釋thích 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 故cố 不bất 知tri 處xứ 故cố 作tác 門môn 釋thích 論luận 別biệt 消tiêu 文văn 今kim 從tùng 通thông 義nghĩa 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 次thứ 第đệ 雖tuy 異dị 當đương 分phần/phân 義nghĩa 同đồng 故cố 是thị 相tương/tướng 顯hiển 會hội 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 略lược 示thị 此thử 之chi 四tứ 釋thích 收thu 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 義nghĩa 盡tận 故cố 論luận 餘dư 之chi 二nhị 番phiên 不bất 俟sĩ 更cánh 言ngôn 。

自tự 此thử 以dĩ 下hạ 即tức 是thị 第đệ 三tam 今kim 文văn 正chánh 釋thích 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 且thả 通thông 釋thích 後hậu 別biệt 消tiêu 文văn 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 謂vị 標tiêu 釋thích 也dã 今kim 釋thích 顯hiển 實thật 者giả 此thử 總tổng 標tiêu 也dã 對đối 前tiền 人nhân 師sư 及cập 論luận 故cố 云vân 今kim 釋thích 對đối 前tiền 言ngôn 權quyền 此thử 是thị 正chánh 釋thích 顯hiển 實thật 故cố 云vân 顯hiển 實thật 合hợp 有hữu 旨chỉ 宗tông 以dĩ 起khởi 下hạ 釋thích 文văn 無vô 脫thoát 也dã 無vô 量lượng 以dĩ 下hạ 是thị 次thứ 釋thích 也dã 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 通thông 立lập 三tam 義nghĩa 次thứ 通thông 釋thích 三tam 義nghĩa 三tam 簡giản 通thông 從tùng 別biệt 初sơ 立lập 三tam 者giả 謂vị 無vô 量lượng 也dã 十thập 也dã 四tứ 也dã 此thử 三tam 者giả 即tức 廣quảng 中trung 略lược 也dã 初sơ 文văn 亦diệc 略lược 具cụ 足túc 應ưng 云vân 所sở 言ngôn 一nhất 者giả 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 一nhất 也dã 為vi 會hội 前tiền 經kinh 收thu 無vô 量lượng 以dĩ 歸quy 一nhất 故cố 云vân 無vô 量lượng 也dã 正chánh 釋thích 顯hiển 實thật 而nhi 言ngôn 一nhất 者giả 具cụ 含hàm 三tam 義nghĩa 謂vị 一nhất 實thật 妙diệu 今kim 且thả 對đối 數số 以dĩ 言ngôn 之chi 也dã 次thứ 二nhị 例lệ 爾nhĩ 可khả 知tri 若nhược 無vô 量lượng 下hạ 通thông 釋thích 三tam 義nghĩa 初sơ 約ước 經kinh 論luận 釋thích 無vô 量lượng 一nhất 即tức 大đại 品phẩm 大đại 論luận 文văn 也dã 略lược 舉cử 二nhị 境cảnh 應ưng 知tri 十thập 八bát 界giới 爾nhĩ 中trung 道đạo 即tức 一nhất 實thật 妙diệu 三tam 義nghĩa 具cụ 矣hĩ 所sở 以dĩ 皆giai 爾nhĩ 者giả 上thượng 下hạ 數số 明minh 不bất 俟sĩ 繁phồn 也dã 次thứ 釋thích 十thập 一nhất 言ngôn 帖# 文văn 整chỉnh 足túc 次thứ 於ư 此thử 當đương 文văn 有hữu 其kỳ 義nghĩa 也dã 言ngôn 不bất 次thứ 第đệ 者giả 謂vị 此thử 文văn 義nghĩa 與dữ 玄huyền 義nghĩa 中trung 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 而nhi 義nghĩa 數số 具cụ 足túc 所sở 以dĩ 以dĩ 下hạ 約ước 文văn 示thị 其kỳ 十thập 相tương/tướng 初sơ 簡giản 開khai 權quyền 次thứ 正chánh 約ước 實thật 以dĩ 顯hiển 初sơ 正chánh 是thị 妙diệu 理lý 故cố 次thứ 正chánh 是thị 妙diệu 智trí 故cố 次thứ 者giả 文văn 具cụ 三tam 義nghĩa 以dĩ 通thông 從tùng 別biệt 故cố 者giả 為vi 行hành 一nhất 次thứ 明minh 位vị 者giả 以dĩ 是thị 妙diệu 物vật 無vô 差sai 而nhi 無vô 不bất 差sai 故cố 一nhất 知tri 見kiến 而nhi 有hữu 四tứ 十thập 同đồng 是thị 圓viên 妙diệu 故cố 云vân 位vị 一nhất 又hựu 取thủ 結kết 為vi 三tam 法pháp 一nhất 者giả 前tiền 標tiêu 相tương 從tùng 合hợp 之chi 為vi 行hành 今kim 復phục 開khai 之chi 為vi 三tam 前tiền 明minh 三tam 即tức 一nhất 今kim 明minh 一nhất 即tức 三tam 以dĩ 妙diệu 故cố 也dã 一nhất 即tức 妙diệu 也dã 應ưng 赴phó 於ư 感cảm 此thử 即tức 妙diệu 應ưng 故cố 云vân 一nhất 也dã 眷quyến 屬thuộc 即tức 是thị 人nhân 也dã 行hành 通thông 因nhân 果quả 此thử 是thị 果quả 用dụng 故cố 即tức 神thần 通thông 令linh 得đắc 佛Phật 知tri 見kiến 故cố 是thị 利lợi 益ích 一nhất 教giáo 即tức 說thuyết 也dã 經kinh 文văn 下hạ 總tổng 結kết 前tiền 標tiêu 云vân 文văn 義nghĩa 整chỉnh 足túc 今kim 屬thuộc 當đương 已dĩ 結kết 云vân 信tín 合hợp 此thử 下hạ 是thị 明minh 四tứ 一nhất 於ư 中trung 初sơ 通thông 明minh 同đồng 異dị 次thứ 別biệt 明minh 同đồng 異dị 同đồng 言ngôn 通thông 者giả 四tứ 一nhất 故cố 是thị 數số 同đồng 四tứ 義nghĩa 並tịnh 別biệt 故cố 是thị 義nghĩa 異dị 下hạ 別biệt 明minh 者giả 初sơ 二nhị 名danh 義nghĩa 俱câu 不bất 同đồng 後hậu 二nhị 義nghĩa 雖tuy 不bất 同đồng 而nhi 名danh 是thị 同đồng 初sơ 名danh 義nghĩa 異dị 中trung 初sơ 對đối 舊cựu 標tiêu 異dị 依y 義nghĩa 以dĩ 下hạ 釋thích 成thành 以dĩ 文văn 義nghĩa 二nhị 故cố 須tu 此thử 名danh 以dĩ 魔ma 不bất 解giải 妙diệu 理lý 故cố 不bất 得đắc 妙diệu 道đạo 以dĩ 此thử 道Đạo 理lý 故cố 不bất 乖quai 所sở 知tri 所sở 見kiến 是thị 本bổn 有hữu 妙diệu 實thật 夫phu 作tác 是thị 說thuyết 故cố 不bất 可khả 違vi 次thứ 亦diệc 名danh 義nghĩa 俱câu 異dị 因nhân 是thị 簡giản 果quả 之chi 名danh 故cố 單đơn 以dĩ 名danh 單đơn 故cố 義nghĩa 不bất 局cục 定định 行hành 通thông 者giả 因nhân 即tức 趣thú 果quả 為vi 行hành 果quả 即tức 利lợi 用dụng 為vi 行hành 此thử 上thượng 二nhị 是thị 名danh 義nghĩa 俱câu 別biệt 次thứ 下hạ 二nhị 是thị 名danh 用dụng 而nhi 義nghĩa 仍nhưng 亦diệc 有hữu 別biệt 何hà 者giả 舊cựu 之chi 所sở 明minh 只chỉ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 教giáo 今kim 之chi 所sở 論luận 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 方phương 盡tận 其kỳ 實thật 豈khởi 非phi 名danh 同đồng 而nhi 義nghĩa 仍nhưng 別biệt 故cố 前tiền 數số 同đồng 義nghĩa 異dị 是thị 矣hĩ 上thượng 是thị 通thông 釋thích 三tam 義nghĩa 竟cánh 今kim 且thả 以dĩ 下hạ 是thị 簡giản 去khứ 通thông 二nhị 從tùng 別biệt 四tứ 也dã 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 二nhị 通thông 釋thích 其kỳ 義nghĩa 今kim 是thị 正chánh 消tiêu 其kỳ 文văn 文văn 但đãn 四tứ 一nhất 故cố 簡giản 去khứ 前tiền 二nhị 以dĩ 從tùng 略lược 四tứ 。

此thử 下hạ 即tức 是thị 第đệ 二nhị 正chánh 消tiêu 文văn 也dã 此thử 中trung 即tức 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 中trung 文văn 略lược 應ưng 云vân 就tựu 初sơ 理lý 一nhất 文văn 更cánh 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 一nhất 後hậu 總tổng 結kết 成thành 初sơ 中trung 即tức 為vi 四tứ 釋thích 初sơ 正chánh 釋thích 中trung 疏sớ/sơ 又hựu 有hữu 四tứ 初sơ 標tiêu 釋thích 之chi 方phương 數số 次thứ 列liệt 其kỳ 名danh 三tam 隨tùy 名danh 以dĩ 釋thích 四tứ 總tổng 結kết 明minh 所sở 用dụng 之chi 由do 致trí 釋thích 此thử 初sơ 文văn 復phục 須tu 三tam 義nghĩa 方phương 盡tận 其kỳ 實thật 初sơ 文văn 言ngôn 先tiên 釋thích 理lý 一nhất 者giả 對đối 餘dư 三tam 一nhất 以dĩ 起khởi 初sơ 也dã 復phục 四tứ 意ý 者giả 正chánh 標tiêu 能năng 釋thích 之chi 方phương 數số 之chi 也dã 謂vị 作tác 四tứ 法pháp 以dĩ 釋thích 初sơ 理lý 一nhất 之chi 文văn 也dã 而nhi 言ngôn 意ý 者giả 謂vị 佛Phật 說thuyết 此thử 理lý 一nhất 含hàm 有hữu 四tứ 意ý 今kim 以dĩ 四tứ 義nghĩa 顯hiển 佛Phật 元nguyên 意ý 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 然nhiên 開khai 顯hiển 是thị 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 況huống 此thử 四tứ 句cú 橫hoạnh/hoành 竪thụ 盡tận 實thật 之chi 體thể 貫quán 一nhất 部bộ 統thống 二nhị 門môn 盡tận 三tam 世thế 深thâm 廣quảng 若nhược 是thị 釋thích 之chi 無vô 方phương 何hà 能năng 顯hiển 發phát 故cố 須tu 有hữu 矣hĩ 理lý 盡tận 於ư 此thử 不bất 可khả 過quá 減giảm 故cố 約ước 四tứ 也dã 次thứ 列liệt 四tứ 名danh 者giả 並tịnh 是thị 約ước 修tu 顯hiển 性tánh 餘dư 非phi 要yếu 便tiện 故cố 用dụng 此thử 四tứ 名danh 也dã 修tu 中trung 有hữu 通thông 具cụ 顯hiển 二nhị 義nghĩa 故cố 須tu 如như 此thử 次thứ 第đệ 下hạ 是thị 第đệ 三tam 釋thích 者giả 正chánh 依y 所sở 列liệt 四tứ 名danh 以dĩ 消tiêu 釋thích 也dã 記ký 科khoa 此thử 文văn 為vi 八bát 初sơ 標tiêu 次thứ 以dĩ 所sở 依y 能năng 用dụng 顯hiển 於ư 所sở 涉thiệp 同đồng 述thuật 來lai 意ý 三tam 二nhị 智trí 下hạ 簡giản 於ư 能năng 用dụng 進tiến 否phủ/bĩ 不bất 同đồng 四tứ 經Kinh 云vân 下hạ 引dẫn 文văn 約ước 位vị 以dĩ 簡giản 得đắc 失thất 五ngũ 三tam 教giáo 下hạ 約ước 教giáo 以dĩ 判phán 六lục 故cố 寄ký 下hạ 結kết 意ý 顯hiển 正chánh 七thất 如như 瑞thụy 相tướng 下hạ 引dẫn 序tự 表biểu 證chứng 八bát 開khai 者giả 下hạ 正chánh 釋thích 四tứ 位vị (# 云vân 云vân )# 全toàn 云vân 約ước 位vị 為vi 四tứ 初sơ 標tiêu 次thứ 明minh 約ước 位vị 所sở 以dĩ 三tam 正chánh 釋thích 四tứ 然nhiên 圓viên 下hạ 由do 位vị 有hữu 淺thiển 深thâm 之chi 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 今kim 觀quán 釋thích 此thử 四tứ 文văn 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 三tam 意ý 初sơ 通thông 釋thích 意ý 次thứ 別biệt 消tiêu 文văn 三tam 結kết 宗tông 要yếu 初sơ 言ngôn 通thông 者giả 經Kinh 云vân 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 知tri 見kiến 故cố 出xuất 世thế 今kim 且thả 通thông 釋thích 此thử 意ý 故cố 云vân 通thông 也dã 仍nhưng 經kinh 從tùng 後hậu 釋thích 向hướng 前tiền 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 經kinh 為vi 令linh 從tùng 修tu 顯hiển 性tánh 故cố 今kim 為vi 約ước 性tánh 起khởi 修tu 故cố 即tức 本bổn 末mạt 性tánh 修tu 互hỗ 相tương 顯hiển 也dã 文văn 。

初sơ 釋thích 知tri 見kiến 意ý 二nhị 智trí 以dĩ 下hạ 次thứ 釋thích 佛Phật 知tri 見kiến 意ý 經Kinh 云vân 以dĩ 下hạ 三tam 釋thích 眾chúng 生sanh 佛Phật 知tri 見kiến 意ý 三tam 教giáo 以dĩ 下hạ 是thị 四tứ 簡giản 顯hiển 眾chúng 生sanh 佛Phật 知tri 見kiến 意ý 故cố 寄ký 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 所sở 約ước 四tứ 位vị 以dĩ 釋thích 之chi 意ý 如như 瑞thụy 以dĩ 下hạ 是thị 會hội 前tiền 序tự 四tứ 華hoa 所sở 表biểu 結kết 成thành 釋thích 意ý 諦đế 境cảnh 性tánh 也dã 智trí 眼nhãn 修tu 也dã 性tánh 待đãi 於ư 修tu 所sở 藉tạ 能năng 顯hiển 故cố 先tiên 明minh 知tri 見kiến 知tri 見kiến 名danh 通thông 簡giản 顯hiển 其kỳ 妙diệu 故cố 明minh 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 佛Phật 自tự 知tri 見kiến 久cửu 已dĩ 證chứng 得đắc 不bất 俟sĩ 更cánh 論luận 眾chúng 生sanh 有hữu 而nhi 未vị 得đắc 為vi 之chi 開khai 顯hiển 故cố 言ngôn 眾chúng 生sanh 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 眾chúng 生sanh 之chi 名danh 又hựu 通thông 不bất 知tri 何hà 等đẳng 故cố 簡giản 三tam 顯hiển 一nhất 此thử 約ước 相tương 待đãi 若nhược 絕tuyệt 以dĩ 言ngôn 全toàn 三tam 並tịnh 是thị 無vô 非phi 圓viên 矣hĩ 然nhiên 圓viên 又hựu 通thông 始thỉ 終chung 今kim 即tức 顯hiển 真chân 中trung 四tứ 位vị 則tắc 眾chúng 生sanh 及cập 佛Phật 見kiến 四tứ 義nghĩa 並tịnh 得đắc 成thành 立lập 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 寄ký 此thử 四tứ 位vị 以dĩ 釋thích 得đắc 一nhất 理lý 次thứ 會hội 前tiền 瑞thụy 所sở 表biểu 者giả 天thiên 雨vũ 四tứ 華hoa 正chánh 表biểu 依y 諦đế 境cảnh 性tánh 起khởi 知tri 見kiến 修tu 得đắc 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 四tứ 真chân 因nhân 位vị 乘thừa 以dĩ 趣thú 果quả 即tức 而nhi 散tán 佛Phật 上thượng 。 能năng 垂thùy 之chi 人nhân 即tức 大đại 眾chúng 也dã 前tiền 表biểu 如như 此thử 故cố 今kim 約ước 修tu 四tứ 位vị 以dĩ 顯hiển 理lý 性tánh 矣hĩ 。

此thử 是thị 通thông 釋thích 約ước 位vị 意ý 竟cánh 下hạ 正chánh 別biệt 約ước 四tứ 位vị 消tiêu 四tứ 句cú 文văn 於ư 中trung 即tức 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 釋thích 開khai 中trung 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 初sơ 標tiêu 三tam 事sự 二nhị 義nghĩa 三tam 謂vị 惑hoặc 藏tạng 理lý 二nhị 即tức 開khai 與dữ 知tri 見kiến 也dã 又hựu 二nhị 即tức 開khai 破phá 開khai 顯hiển 顯hiển 藏tạng 即tức 不bất 空không 妙diệu 有hữu 也dã 實thật 相tướng 即tức 真chân 空không 妙diệu 無vô 也dã 此thử 即tức 修tu 顯hiển 性tánh 也dã 次thứ 何hà 者giả 下hạ 釋thích 中trung 初sơ 明minh 全toàn 未vị 修tu 時thời 性tánh 為vi 惑hoặc 閇bế 初sơ 心tâm 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 雖tuy 修tu 初sơ 名danh 未vị 開khai 內nội 加gia 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 真chân 能năng 開khai 破phá 初sơ 言ngôn 通thông 別biệt 者giả 通thông 即tức 見kiến 修tu 界giới 內nội 四tứ 住trụ 別biệt 即tức 塵trần 沙sa 無vô 明minh 界giới 外ngoại 無vô 明minh 染nhiễm 者giả 有hữu 本bổn 作tác 染nhiễm 著trước 著trước 義nghĩa 稍sảo 切thiết 夫phu 人nhân 經Kinh 云vân 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 並tịnh 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 此thử 明minh 解giải 或hoặc 方phương 不bất 可khả 作tác 定định 知tri 解giải 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 也dã 此thử 即tức 起khởi 下hạ 明minh 修tu 開khai 也dã 明minh 雖tuy 開khai 隱ẩn 而nhi 不bất 閇bế 故cố 可khả 修tu 以dĩ 開khai 也dã 圓viên 信tín 等đẳng 即tức 名danh 字tự 觀quán 行hành 相tương 似tự 也dã 又hựu 即tức 聞văn 思tư 修tu 三tam 慧tuệ 也dã 此thử 三tam 雖tuy 修tu 但đãn 伏phục 未vị 開khai 此thử 即tức 簡giản 未vị 下hạ 是thị 正chánh 明minh 開khai 破phá 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 法pháp 中trung 內nội 外ngoại 二nhị 事sự 通thông 為vi 下hạ 正chánh 開khai 破phá 顯hiển 出xuất 之chi 緣duyên 此thử 即tức 所sở 知tri 見kiến 性tánh 體thể 知tri 見kiến 即tức 能năng 知tri 見kiến 也dã 此thử 或hoặc 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 漏lậu 無vô 漏lậu 種chủng 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 譬thí 中trung 三tam 事sự 喻dụ 上thượng 三tam 也dã 合hợp 者giả 從tùng 開khai 破phá 開khai 出xuất 理lý 智trí 能năng 所sở 合hợp 論luận 故cố 名danh 為vi 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 緣duyên 修tu 以dĩ 下hạ 更cánh 釋thích 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 句cú 此thử 別biệt 指chỉ 前tiền 固cố 非phi 指chỉ 後hậu 前tiền 有hữu 正chánh 助trợ 兩lưỡng 行hành 今kim 言ngôn 或hoặc 通thông 或hoặc 別biệt 應ưng 從tùng 通thông 也dã 正chánh 則tắc 顯hiển 理lý 助trợ 則tắc 破phá 或hoặc 對đối 智trí 明minh 斷đoạn 故cố 言ngôn 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 次thứ 下hạ 結kết 會hội 初sơ 引dẫn 經kinh 彼bỉ 正chánh 是thị 釋thích 十thập 住trụ 義nghĩa 故cố 彼bỉ 經kinh 義nghĩa 猶do 通thông 別biệt 今kim 正chánh 取thủ 其kỳ 圓viên 義nghĩa 即tức 中Trung 道Đạo 妙diệu 理lý 。 也dã 修tu 與dữ 性tánh 合hợp 故cố 名danh 為vi 住trụ 次thứ 結kết 為vi 十thập 住trụ 位vị 又hựu 會hội 此thử 序tự 華hoa 瑞thụy 所sở 表biểu 故cố 云vân 小tiểu 白bạch 次thứ 釋thích 示thị 中trung 有hữu 釋thích 有hữu 結kết 釋thích 中trung 初sơ 牒điệp 前tiền 開khai 三tam 事sự 謂vị 開khai 除trừ 開khai 顯hiển 能năng 所sở 也dã 體thể 備bị 萬vạn 德đức 正chánh 明minh 示thị 之chi 體thể 即tức 所sở 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 法Pháp 界Giới 以dĩ 下hạ 明minh 示thị 之chi 義nghĩa 也dã 以dĩ 是thị 故cố 名danh 。 示thị 也dã 即tức 是thị 十thập 行hành 結kết 其kỳ 位vị 也dã 大đại 白bạch 等đẳng 者giả 會hội 序tự 瑞thụy 之chi 所sở 表biểu 也dã 次thứ 釋thích 悟ngộ 中trung 初sơ 牒điệp 前tiền 二nhị 事sự 理lý 以dĩ 下hạ 正chánh 顯hiển 悟ngộ 體thể 即tức 所sở 悟ngộ 也dã 事sự 即tức 示thị 行hành 理lý 即tức 開khai 住trụ 融dung 通thông 謂vị 相tương/tướng 即tức 雙song 非phi 也dã 無vô 二nhị 趣thú 唯duy 一nhất 道đạo 也dã 次thứ 引dẫn 論luận 會hội 異dị 名danh 也dã 先tiên 引dẫn 次thứ 會hội 二nhị 必tất 不bất 二nhị 故cố 云vân 今kim 不bất 二nhị 也dã 此thử 二nhị 只chỉ 是thị 權quyền 實thật 之chi 異dị 名danh 即tức 權quyền 實thật 不bất 二nhị 也dã 結kết 謂vị 會hội 瑞thụy 皆giai 可khả 知tri 也dã 次thứ 釋thích 入nhập 中trung 先tiên 釋thích 次thứ 會hội 論luận 後hậu 結kết 位vị 初sơ 釋thích 中trung 先tiên 兩lưỡng 句cú 牒điệp 向hướng 第đệ 三tam 悟ngộ 理lý 明minh 遞đệ 傳truyền 攝nhiếp 前tiền 故cố 也dã 自tự 在tại 以dĩ 下hạ 正chánh 釋thích 入nhập 義nghĩa 自tự 在tại 流lưu 注chú 正chánh 明minh 入nhập 義nghĩa 即tức 造tạo 會hội 也dã 任nhậm 運vận 到đáo 恭cung 即tức 中Trung 道Đạo 體thể 。 用dụng 無vô 功công 用dụng 也dã 阿a 即tức 初sơ 住trụ 無vô 生sanh 恭cung 即tức 妙diệu 覺giác 究cứu 竟cánh 借tá 字tự 義nghĩa 以dĩ 釋thích 也dã 薩tát 婆bà 此thử 云vân 一Nhất 切Thiết 智Trí 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 今kim 是thị 通thông 指chỉ 果quả 地địa 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 。 功công 德đức 深thâm 廣quảng 如như 海hải 非phi 別biệt 指chỉ 也dã 即tức 是thị 恭cung 字tự 所sở 證chứng 法pháp 也dã 次thứ 亦diệc 先tiên 引dẫn 次thứ 會hội 初sơ 通thông 達đạt 即tức 雙song 照chiếu 用dụng 也dã 次thứ 會hội 正chánh 顯hiển 二nhị 用dụng 也dã 遮già 者giả 絕tuyệt 除trừ 盡tận 也dã 次thứ 結kết 位vị 瑞thụy 可khả 知tri 。

上thượng 正chánh 釋thích 文văn 竟cánh 下hạ 是thị 第đệ 三tam 會hội 宗tông 要yếu 者giả 一nhất 為vi 顯hiển 此thử 經Kinh 位vị 義nghĩa 故cố 二nhị 為vi 簡giản 名danh 同đồng 義nghĩa 別biệt 故cố 三tam 以dĩ 世thế 人nhân 所sở 見kiến 有hữu 無vô 名danh 定định 此thử 並tịnh 麤thô 方phương 非phi 妙diệu 無vô 方phương 之chi 物vật 故cố 為vi 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 須tu 此thử 釋thích 於ư 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 法pháp 中trung 有hữu 三tam 初sơ 明minh 無vô 淺thiển 深thâm 次thứ 明minh 就tựu 智trí 分phân 別biệt 既ký 有hữu 二nhị 智trí 實thật 理lý 非phi 有hữu 權quyền 量lượng 不bất 無vô 三tam 引dẫn 證chứng 有hữu 初sơ 中trung 道đạo 明minh 無vô 有hữu 以dĩ 圓viên 妙diệu 故cố 何hà 有hữu 淺thiển 深thâm 次thứ 明minh 就tựu 智trí 分phân 別biệt 既ký 有hữu 二nhị 智trí 實thật 理lý 非phi 有hữu 權quyền 量lượng 不bất 無vô 今kim 就tựu 權quyền 量lượng 言ngôn 之chi 故cố 有hữu 淺thiển 深thâm 異dị 矣hĩ 下hạ 引dẫn 證chứng 者giả 此thử 大đại 經kinh 伽già 葉diệp 品phẩm 末mạt 之chi 文văn 全toàn 華hoa 嚴nghiêm 謬mậu 矣hĩ 初sơ 引dẫn 次thứ 釋thích 意ý 明minh 無vô 而nhi 有hữu 也dã 次thứ 舉cử 喻dụ 無vô 而nhi 有hữu 也dã 朔sóc 生sanh 也dã 蘇tô 也dã 明minh 也dã 即tức 月nguyệt 初sơ 也dã 望vọng 即tức 圓viên 滿mãn 日nhật 月nguyệt 相tương 望vọng 見kiến 也dã 月nguyệt 體thể 無vô 二nhị 就tựu 用dụng 有hữu 此thử 明minh 暗ám 之chi 別biệt 合hợp 中trung 實thật 相tướng 之chi 體thể 無vô 四tứ 淺thiển 深thâm 約ước 事sự 而nhi 論luận 淺thiển 深thâm 四tứ 位vị 之chi 別biệt 應ưng 知tri 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 事sự 隨tùy 一nhất 即tức 圓viên 是thị 此thử 經Kinh 之chi 妙diệu 位vị 非phi 別biệt 家gia 之chi 所sở 明minh 是thị 一nhất 家gia 之chi 所sở 明minh 不bất 同đồng 世thế 人nhân 之chi 所sở 說thuyết 故cố 是thị 此thử 經Kinh 一nhất 家gia 辨biện 位vị 之chi 宗tông 要yếu 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 略lược 爾nhĩ 。

次thứ 釋thích 約ước 智trí 釋thích 者giả 前tiền 通thông 性tánh 修tu 能năng 所sở 此thử 約ước 修tu 能năng 照chiếu 也dã 又hựu 即tức 前tiền 位vị 之chi 當đương 體thể 矣hĩ 文văn 亦diệc 三tam 初sơ 簡giản 異dị 次thứ 正chánh 釋thích 後hậu 會hội 要yếu 初sơ 中trung 以dĩ 此thử 四Tứ 智Trí 出xuất 大đại 品phẩm 經kinh 仍nhưng 通thông 三tam 教giáo 今kim 則tắc 唯duy 圓viên 故cố 不bất 同đồng 彼bỉ 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 無vô 偏thiên 之chi 圓viên 矣hĩ 次thứ 正chánh 以dĩ 四Tứ 智Trí 消tiêu 經kinh 四tứ 句cú 文văn 也dã 仍nhưng 有hữu 兩lưỡng 番phiên 各các 有hữu 四tứ 別biệt 初sơ 言ngôn 道đạo 慧tuệ 即tức 標tiêu 其kỳ 名danh 見kiến 道đạo 實thật 性tánh 是thị 明minh 其kỳ 義nghĩa 道đạo 通thông 性tánh 相tướng 慧tuệ 是thị 照chiếu 實thật 故cố 見kiến 道đạo 性tánh 實thật 性tánh 中trung 下hạ 是thị 會hội 消tiêu 於ư 開khai 文văn 此thử 達đạt 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 昔tích 無vô 此thử 達đạt 故cố 即tức 不bất 開khai 今kim 既ký 此thử 達đạt 故cố 即tức 開khai 也dã 次thứ 以dĩ 道đạo 種chủng 釋thích 示thị 亦diệc 三tam 義nghĩa 初sơ 標tiêu 其kỳ 名danh 知tri 十thập 界giới 下hạ 是thị 釋thích 其kỳ 義nghĩa 一nhất 一nhất 皆giai 下hạ 是thị 消tiêu 示thị 文văn 此thử 慧tuệ 固cố 中trung 之chi 照chiếu 權quyền 事sự 差sai 別biệt 加gia 之chi 以dĩ 種chủng 十thập 界giới 即tức 諸chư 道đạo 種chủng 類loại 差sai 別biệt 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 皆giai 有hữu 解giải 或hoặc 知tri 此thử 了liễu 達đạt 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 用dụng 未vị 不bất 知tri 故cố 非phi 示thị 今kim 作tác 此thử 達đạt 故cố 即tức 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 次thứ 釋thích 悟ngộ 亦diệc 有hữu 此thử 義nghĩa 。 名danh 義nghĩa 文văn 一nhất 切thiết 即tức 十thập 界giới 一nhất 相tương/tướng 即tức 無vô 相tướng 寂tịch 即tức 無vô 二nhị 此thử 亦diệc 照chiếu 理lý 故cố 也dã 如như 此thử 知tri 者giả 是thị 佛Phật 知tri 見kiến 從tùng 來lai 不bất 如như 此thử 知tri 即tức 不bất 悟ngộ 今kim 如như 此thử 知tri 故cố 即tức 悟ngộ 也dã 釋thích 入nhập 中trung 亦diệc 三tam 名danh 義nghĩa 文văn 此thử 智trí 即tức 理lý 而nhi 達đạt 事sự 故cố 加gia 以dĩ 種chủng 名danh 義nghĩa 中trung 於ư 中trung 道đạo 體thể 而nhi 雙song 照chiếu 故cố 也dã 此thử 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 從tùng 來lai 不bất 爾nhĩ 知tri 故cố 不bất 入nhập 今kim 作tác 是thị 知tri 故cố 即tức 入nhập 次thứ 更cánh 一nhất 番phiên 者giả 將tương 前tiền 經kinh 中trung 四Tứ 智Trí 會hội 論luận 中trung 理lý 量lượng 二nhị 以dĩ 釋thích 之chi 義nghĩa 益ích 明minh 矣hĩ 易dị 知tri 此thử 亦diệc 下hạ 是thị 三tam 結kết 融dung 會hội 數số 一nhất 如như 前tiền 釋thích 記ký 云vân 慧tuệ 因nhân 智trí 果quả 各các 通thông 總tổng 別biệt 因nhân 果quả 之chi 上thượng 各các 加gia 種chủng 者giả 故cố 得đắc 別biệt 名danh 各các 加gia 一nhất 切thiết 故cố 受thọ 果quả 稱xưng 初sơ 言ngôn 道đạo 者giả 故cố 受thọ 因nhân 稱xưng 慧tuệ 之chi 與dữ 智trí 一nhất 往vãng 且thả 然nhiên 若nhược 依y 諸chư 經kinh 未vị 必tất 全toàn 爾nhĩ 今kim 謂vị 此thử 經Kinh 下hạ 文văn 二nhị 處xứ 皆giai 明minh 四Tứ 智Trí 何hà 故cố 不bất 以dĩ 為vi 釋thích 而nhi 以dĩ 他tha 四tứ 釋thích 耶da 故cố 他tha 即tức 以dĩ 為vi 釋thích 然nhiên 義nghĩa 亦diệc 可khả 但đãn 名danh 有hữu 少thiểu 不bất 便tiện 故cố 從tùng 便tiện 易dị 以dĩ 釋thích 通thông 會hội 諸chư 經kinh 論luận 若nhược 得đắc 今kim 此thử 釋thích 已dĩ 則tắc 當đương 經kinh 義nghĩa 亦diệc 可khả 會hội 又hựu 佛Phật 地địa 經kinh 中trung 明minh 四Tứ 智Trí 論luận 中trung 廣quảng 釋thích 又hựu 可khả 會hội 否phủ/bĩ 然nhiên 彼bỉ 局cục 在tại 極cực 果quả 今kim 則tắc 通thông 因nhân 乃nãi 至chí 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 皆giai 會hội 故cố 不bất 通thông 也dã (# 云vân 云vân )# 次thứ 約ước 門môn 釋thích 者giả 記ký 云vân 門môn 既ký 是thị 教giáo 理lý 應ưng 先tiên 列liệt 今kim 在tại 此thử 者giả 各các 有hữu 其kỳ 意ý 若nhược 專chuyên 釋thích 此thử 四tứ 則tắc 先tiên 教giáo 次thứ 觀quán 後hậu 方phương 知tri 位vị 此thử 中trung 釋thích 理lý 四tứ 皆giai 能năng 詮thuyên 於ư 四tứ 法Pháp 中trung 。 親thân 者giả 先tiên 列liệt 具cụ 如như 下hạ 文văn 逆nghịch 順thuận 生sanh 起khởi 以dĩ 親thân 先tiên 故cố 故cố 先tiên 位vị 智trí 次thứ 及cập 教giáo 觀quán 於ư 位vị 智trí 中trung 位vị 為vi 所sở 踐tiễn 涉thiệp 智trí 為vi 能năng 證chứng 則tắc 所sở 親thân 能năng 疎sơ 故cố 先tiên 位vị 次thứ 智trí 於ư 教giáo 觀quán 中trung 非phi 教giáo 不bất 觀quán 故cố 教giáo 前tiền 觀quán 後hậu (# 云vân 云vân )# 今kim 於ư 此thử 中trung 。 亦diệc 三tam 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 會hội 標tiêu 言ngôn 圓viên 等đẳng 者giả 以dĩ 四tứ 通thông 故cố 簡giản 三tam 對đối 一nhất 故cố 言ngôn 圓viên 標tiêu 正chánh 以dĩ 四tứ 門môn 諸chư 教giáo 共cộng 有hữu 今kim 即tức 妙diệu 四tứ 故cố 云vân 圓viên 矣hĩ 所sở 言ngôn 橫hoạnh/hoành 者giả 對đối 前tiền 二nhị 義nghĩa 是thị 竪thụ 故cố 此thử 義nghĩa 當đương 於ư 橫hoạnh/hoành 如như 城thành 四tứ 門môn 無vô 復phục 優ưu 劣liệt 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 矣hĩ 四tứ 門môn 同đồng 證chứng 一nhất 理lý 故cố 也dã 記ký 云vân 初sơ 心tâm 所sở 稟bẩm 教giáo 法pháp 具cụ 四tứ 以dĩ 法pháp 相tướng 望vọng 無vô 復phục 優ưu 劣liệt 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 應ưng 知tri 位vị 智trí 多đa 約ước 於ư 竪thụ 約ước 觀quán 乃nãi 成thành 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 竪thụ 通thông 論luận 並tịnh 是thị 約ước 非phi 橫hoạnh/hoành 竪thụ 以dĩ 論luận 橫hoạnh/hoành 竪thụ 觀quán 門môn 亦diệc 有hữu 淺thiển 深thâm 故cố 也dã 教giáo 四tứ 相tương 望vọng 似tự 亦diệc 淺thiển 深thâm 今kim 謂vị 經kinh 文văn 四tứ 句cú 義nghĩa 含hàm 橫hoạnh/hoành 竪thụ 故cố 得đắc 為vi 兩lưỡng 句cú 釋thích 觀quán 既ký 依y 門môn 觀quán 亦diệc 屬thuộc 橫hoạnh/hoành 故cố 知tri 二nhị 竪thụ 此thử 下hạ 二nhị 橫hoạnh/hoành 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 亦diệc 即tức 四tứ 義nghĩa 不bất 但đãn 二nhị 矣hĩ 次thứ 下hạ 正chánh 釋thích 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 餘dư 三tam 門môn 也dã 餘dư 三tam 例lệ 爾nhĩ 此thử 即tức 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 也dã 未vị 說thuyết 不bất 知tri 閇bế 也dã 既ký 說thuyết 而nhi 解giải 故cố 即tức 開khai 矣hĩ 次thứ 有hữu 門môn 者giả 三tam 皆giai 有hữu 也dã 此thử 即tức 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 未vị 說thuyết 不bất 知tri 故cố 非phi 示thị 今kim 說thuyết 而nhi 知tri 故cố 即tức 示thị 也dã 次thứ 二nhị 例lệ 知tri 能năng 通thông 以dĩ 下hạ 是thị 總tổng 結kết 融dung 會hội 一nhất 理lý 非phi 四tứ 以dĩ 四tứ 顯hiển 不bất 四tứ 而nhi 四tứ 四tứ 而nhi 不bất 四tứ 一nhất 四tứ 無vô 方phương 妙diệu 門môn 斯tư 矣hĩ 次thứ 約ước 觀quán 解giải 總tổng 前tiền 能năng 所sở 為vi 此thử 門môn 也dã 亦diệc 標tiêu 釋thích 結kết 標tiêu 者giả 但đãn 觀quán 自tự 心tâm 具cụ 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 此thử 為vi 最tối 要yếu 故cố 初sơ 以dĩ 釋thích 次thứ 辨biện 觀quán 相tướng 狀trạng 全toàn 云vân 此thử 門môn 亦diệc 約ước 竪thụ 今kim 謂vị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 可khả 定định 也dã 心tâm 性tánh 具cụ 三tam 義nghĩa 一nhất 心tâm 而nhi 三tam 三tam 而nhi 一nhất 心tâm 不bất 可khả 定định 一nhất 定định 三tam 處xứ 絕tuyệt 故cố 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 即tức 自tự 心tâm 佛Phật 知tri 見kiến 矣hĩ 未vị 作tác 此thử 觀quán 唯duy 暗ám 唯duy 穢uế 故cố 名danh 之chi 為vi 閇bế 今kim 作tác 此thử 觀quán 唯duy 淨tịnh 故cố 名danh 為vi 開khai 下hạ 三tam 例lệ 然nhiên 一nhất 宗tông 盛thịnh 明minh 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 不bất 繁phồn 文văn 具cụ 是thị 為vi 下hạ 結kết 會hội 記ký 云vân 觀quán 本bổn 無vô 障chướng 不bất 須tu 融dung 通thông 前tiền 三tam 附phụ 理lý 故cố 須tu 融dung 通thông 觀quán 正chánh 依y 理lý 故cố 也dã 今kim 謂vị 既ký 云vân 一nhất 三tam 而nhi 四tứ 亦diệc 是thị 無vô 四tứ 而nhi 四tứ 四tứ 即tức 無vô 四tứ 此thử 融dung 會hội 之chi 義nghĩa 意ý 極cực 分phân 明minh 不bất 為vi 無vô 矣hĩ 所sở 以dĩ 四tứ 釋thích 必tất 融dung 會hội 者giả 此thử 經Kinh 之chi 義nghĩa 法pháp 固cố 爾nhĩ 矣hĩ 別biệt 別biệt 論luận 之chi 意ý 如như 是thị 正chánh 要yếu 通thông 論luận 都đô 由do 佛Phật 知tri 見kiến 矣hĩ 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 圓viên 妙diệu 無vô 方phương 何hà 必tất 數số 四tứ 而nhi 復phục 淺thiển 深thâm 為vi 此thử 故cố 須tu 融dung 之chi 四tứ 與dữ 淺thiển 深thâm 皆giai 無vô 方phương 矣hĩ 此thử 是thị 至chí 要yếu 位vị 妙diệu 道đạo 之chi 知tri 見kiến 若nhược 定định 四tứ 與dữ 淺thiển 此thử 深thâm 皆giai 凡phàm 人nhân 住trụ 於ư 恆hằng 情tình 違vi 於ư 妙diệu 道đạo 今kim 為vi 順thuận 理lý 去khứ 情tình 故cố 一nhất 一nhất 皆giai 融dung 會hội 之chi 宜nghi 善thiện 知tri 其kỳ 要yếu 旨chỉ 不bất 得đắc 趣thú 爾nhĩ 無vô 從tùng (# 云vân 云vân )# 。

所sở 以dĩ 四tứ 下hạ 是thị 第đệ 四tứ 通thông 明minh 前tiền 四tứ 釋thích 之chi 由do 次thứ 也dã 有hữu 徵trưng 釋thích 結kết 徵trưng 含hàm 三tam 意ý 一nhất 何hà 故cố 四tứ 二nhị 何hà 故cố 此thử 四tứ 三tam 何hà 故cố 如như 此thử 。 次thứ 第đệ 前tiền 列liệt 名danh 中trung 亦diệc 已dĩ 略lược 釋thích 今kim 此thử 釋thích 中trung 逆nghịch 順thuận 兩lưỡng 番phiên 三tam 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 所sở 以dĩ 初sơ 順thuận 釋thích 者giả 從tùng 親thân 向hướng 疎sơ 本bổn 向hướng 末mạt 修tu 極cực 以dĩ 顯hiển 初sơ 也dã 次thứ 逆nghịch 釋thích 者giả 翻phiên 前tiền 三tam 也dã (# 云vân 云vân )# 此thử 逆nghịch 順thuận 各các 具cụ 前tiền 之chi 二nhị 義nghĩa 不bất 四tứ 不bất 盡tận 非phi 此thử 四tứ 餘dư 不bất 能năng 盡tận 次thứ 第đệ 必tất 然nhiên 不bất 爾nhĩ 失thất 其kỳ 敘tự 矣hĩ 結kết 身thân 理lý 者giả 皆giai 令linh 同đồng 證chứng 會hội 得đắc 方phương 名danh 理lý 一nhất 非phi 直trực 談đàm 其kỳ 理lý 同đồng 名danh 為vi 理lý 一nhất 應ưng 知tri 位vị 智trí 二nhị 別biệt 四tứ 觀quán 則tắc 通thông 通thông 謂vị 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 別biệt 謂vị 三tam 乘thừa 聖thánh 位vị 以dĩ 當đương 時thời 具cụ 有hữu 凡phàm 聖thánh 眾chúng 故cố 故cố 不bất 得đắc 一nhất 向hướng 淺thiển 一nhất 向hướng 深thâm 亦diệc 不bất 得đắc 離ly 對đối 凡phàm 聖thánh 為vi 此thử 故cố 雖tuy 一nhất 四tứ 而nhi 用dụng 四tứ 番phiên 釋thích 也dã 下hạ 釋thích 第đệ 二nhị 結kết 成thành 理lý 一nhất 之chi 文văn 準chuẩn 經Kinh 道Đạo 理lý 及cập 所sở 釋thích 意ý 而nhi 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 該cai 於ư 四tứ 一nhất 則tắc 此thử 結kết 文văn 應ưng 在tại 最tối 後hậu 教giáo 一nhất 文văn 下hạ 何hà 故cố 於ư 此thử 獨độc 結kết 理lý 一nhất 今kim 謂vị 此thử 有hữu 四tứ 意ý 一nhất 者giả 理lý 是thị 本bổn 正chánh 三tam 助trợ 成thành 故cố 二nhị 者giả 說thuyết 理lý 一nhất 中trung 已dĩ 具cụ 有hữu 餘dư 三tam 義nghĩa 後hậu 但đãn 是thị 重trọng/trùng 顯hiển 成thành 故cố 三tam 者giả 將tương 顯hiển 佛Phật 意ý 極cực 於ư 此thử 故cố 四tứ 者giả 後hậu 文văn 自tự 有hữu 通thông 結kết 之chi 文văn 不bất 可khả 重trọng/trùng 故cố 為vi 此thử 故cố 即tức 於ư 此thử 結kết 矣hĩ 餘dư 三tam 可khả 會hội 第đệ 二nhị 即tức 具cụ 餘dư 三tam 如như 何hà 經Kinh 云vân 為vi 眾chúng 生sanh 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 知tri 見kiến 故cố 此thử 即tức 具cụ 矣hĩ 如như 或hoặc 未vị 曉hiểu 當đương 更cánh 言ngôn 之chi 為vi 令linh 令linh 即tức 教giáo 也dã 眾chúng 生sanh 即tức 人nhân 也dã 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 即tức 行hành 也dã 佛Phật 知tri 見kiến 即tức 理lý 也dã 以dĩ 言ngôn 簡giản 密mật 物vật 或hoặc 未vị 會hội 故cố 更cánh 別biệt 說thuyết 後hậu 之chi 三tam 矣hĩ 故cố 疏sớ/sơ 四tứ 釋thích 正chánh 以dĩ 於ư 此thử 又hựu 玄huyền 義nghĩa 中trung 此thử 文văn 即tức 證chứng 三tam 義nghĩa 佛Phật 知tri 見kiến 體thể 也dã 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 宗tông 也dã 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 用dụng 也dã 何hà 但đãn 具cụ 三tam 亦diệc 即tức 具cụ 五ngũ 總tổng 此thử 三tam 法pháp 名danh 為vi 妙diệu 也dã 純thuần 說thuyết 此thử 妙diệu 如như 彼bỉ 蓮liên 華hoa 不bất 同đồng 餘dư 經kinh 是thị 其kỳ 教giáo 也dã 收thu 一nhất 切thiết 盡tận 何hà 但đãn 三tam 四tứ 而nhi 不bất 具cụ 足túc 以dĩ 故cố 即tức 結kết 為vi 大đại 事sự 矣hĩ 全toàn 云vân 佛Phật 出xuất 世thế 意ý 何hà 不bất 化hóa 物vật 令linh 至chí 極cực 果quả 而nhi 但đãn 令linh 至chí 開khai 等đẳng 因nhân 位vị 釋thích 云vân 從tùng 難nạn/nan 為vi 意ý 自tự 凡phàm 階giai 聖thánh 會hội 小tiểu 歸quy 大đại 斯tư 為vi 極cực 難nạn/nan 若nhược 至chí 開khai 等đẳng 已dĩ 入nhập 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 任nhậm 運vận 趣thú 果quả 斯tư 則tắc 但đãn 令linh 至chí 開khai 便tiện 是thị 令linh 其kỳ 至chí 極cực 故cố 不bất 云vân 耳nhĩ 此thử 之chi 一nhất 疑nghi 積tích 習tập 有hữu 之chi 矣hĩ 非phi 直trực 無vô 能năng 釋thích 者giả 窂lao 有hữu 疑nghi 恨hận 無vô 其kỳ 人nhân 文văn 矣hĩ 今kim 見kiến 此thử 見kiến 有hữu 此thử 疑nghi 釋thích 云vân 未vị 當đương 文văn 且thả 有hữu 其kỳ 疑nghi 故cố 知tri 乃nãi 不bất 無vô 矣hĩ 然nhiên 其kỳ 所sở 疑nghi 當đương 矣hĩ 所sở 釋thích 全toàn 未vị 所sở 以dĩ 未vị 者giả 不bất 知tri 當đương 文văn 不bất 統thống 上thượng 下hạ 當đương 文văn 者giả 若nhược 直trực 論luận 位vị 則tắc 應ưng 如như 所sở 釋thích 上thượng 一nhất 四tứ 句cú 具cụ 顯hiển 二nhị 義nghĩa 所sở 謂vị 橫hoạnh/hoành 竪thụ 橫hoạnh/hoành 為vi 顯hiển 理lý 竪thụ 為vi 明minh 位vị 理lý 極cực 四tứ 句cú 不bất 可khả 過quá 減giảm 故cố 直trực 論luận 四tứ 即tức 理lý 以dĩ 論luận 位vị 亦diệc 不bất 可khả 加gia 減giảm 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 疏sớ/sơ 約ước 四tứ 釋thích 以dĩ 彰chương 二nhị 義nghĩa 正chánh 謂vị 此thử 矣hĩ 不bất 達đạt 意ý 便tiện 謂vị 從tùng 難nạn/nan 此thử 固cố 不bất 可khả 言ngôn 不bất 統thống 上thượng 下hạ 文văn 者giả 序tự 中trung 四tứ 華hoa 散tán 佛Phật 上thượng 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 六lục 位vị 破phá 惑hoặc 皆giai 因nhân 果quả 也dã 方phương 便tiện 之chi 題đề 四tứ 句cú 十thập 雙song 此thử 橫hoạnh/hoành 竪thụ 盡tận 矣hĩ 稱xưng 歎thán 二nhị 智trí 寄ký 言ngôn 絕tuyệt 言ngôn 皆giai 具cụ 四tứ 句cú 因nhân 果quả 即tức 高cao 廣quảng 極cực 矣hĩ 下hạ 四tứ 佛Phật 章chương 皆giai 云vân 究cứu 竟cánh 皆giai 得đắc 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 頌tụng 云vân 本bổn 願nguyện 如như 我ngã 無vô 異dị 。 今kim 已dĩ 滿mãn 足túc 譬thí 喻dụ 云vân 遊du 四tứ 方phương 至chí 道Đạo 場Tràng 壽thọ 量lượng 云vân 得đắc 入nhập 無vô 上thượng 慧tuệ 。 速tốc 成thành 就tựu 佛Phật 身thân 。 如như 此thử 一nhất 部bộ 通thông 說thuyết 因nhân 果quả 之chi 文văn 極cực 多đa 而nhi 局cục 取thủ 此thử 一nhất 文văn 兩lưỡng 句cú 之chi 義nghĩa 而nhi 曲khúc 為vi 釋thích 固cố 是thị 未vị [紵-丁+死]# 一nhất 部bộ 上thượng 下hạ 要yếu 意ý 宜nghi 審thẩm 詳tường 之chi 然nhiên 應ưng 知tri 此thử 一nhất 文văn 釋thích 前tiền 起khởi 後hậu 前tiền 謂vị 勝thắng 人nhân 法pháp 亦diệc 即tức 開khai 顯hiển 意ý 後hậu 謂vị 後hậu 諸chư 開khai 顯hiển 而nhi 作tác 本bổn 也dã 前tiền 含hàm 通thông 別biệt 二nhị 義nghĩa 故cố 有hữu 兩lưỡng 教giáo 釋thích 今kim 即tức 釋thích 別biệt 也dã 應ưng 知tri 前tiền 之chi 一nhất 言ngôn 即tức 具cụ 二nhị 四tứ 謂vị 理lý 等đẳng 及cập 開khai 等đẳng 也dã 理lý 既ký 具cụ 四tứ 次thứ 三tam 亦diệc 然nhiên 則tắc 前tiền 一nhất 言ngôn 非phi 直trực 二nhị 四tứ 亦diệc 具cụ 四tứ 四tứ 矣hĩ 今kim 釋thích 理lý 一nhất 四tứ 句cú 既ký 約ước 四tứ 番phiên 餘dư 之chi 三tam 一nhất 既ký 例lệ 有hữu 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 例lệ 知tri 皆giai 有hữu 四tứ 番phiên 之chi 義nghĩa 則tắc 有hữu 四tứ 四tứ 一nhất 十thập 六lục 句cú 之chi 義nghĩa 然nhiên 但đãn 一nhất 即tức 具cụ 諸chư 故cố 不bất 別biệt 論luận 總tổng 章chương 既ký 爾nhĩ 下hạ 四tứ 例lệ 然nhiên 長trường/trưởng 行hành 既ký 爾nhĩ 偈kệ 頌tụng 中trung 亦diệc 然nhiên 上thượng 周chu 既ký 爾nhĩ 中trung 下hạ 亦diệc 然nhiên 廣quảng 說thuyết 既ký 爾nhĩ 略lược 說thuyết 亦diệc 然nhiên 迹tích 門môn 二nhị 十thập 二nhị 重trọng/trùng 既ký 爾nhĩ 本bổn 門môn 二nhị 十thập 重trọng/trùng 亦diệc 然nhiên 而nhi 要yếu 以dĩ 此thử 一nhất 為vi 餘dư 作tác 本bổn 若nhược 於ư 此thử 中trung 。 不bất 深thâm 得đắc 意ý 餘dư 能năng 會hội 哉tai 宜nghi 放phóng 常thường 情tình 從tùng 其kỳ 妙diệu 道đạo 勿vật 拘câu 於ư 積tích 習tập 以dĩ 疑nghi 於ư 正chánh 要yếu 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。

昔tích 方phương 便tiện 下hạ 簡giản 權quyền 釋thích 疑nghi 顯hiển 成thành 實thật 義nghĩa 何hà 者giả 昔tích 日nhật 方phương 便tiện 三tam 教giáo 亦diệc 得đắc 有hữu 此thử 開khai 等đẳng 義nghĩa 不bất 釋thích 云vân 約ước 義nghĩa 亦diệc 得đắc 有hữu 開khai 等đẳng 四tứ 義nghĩa 而nhi 無vô 佛Phật 知tri 見kiến 義nghĩa 是thị 故cố 權quyền 而nhi 非phi 實thật 今kim 並tịnh 開khai 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 故cố 是thị 顯hiển 真chân 實thật 本bổn 有hữu 之chi 理lý 故cố 為vi 理lý 一nhất 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 不bất 說thuyết 本bổn 有hữu 此thử 佛Phật 知tri 見kiến 性tánh 無vô 可khả 開khai 顯hiển 別biệt 教giáo 雖tuy 有hữu 而nhi 與dữ 惑hoặc 隔cách 初sơ 心tâm 無vô 分phần/phân 緣duyên 修tu 除trừ 麤thô 惑hoặc 已dĩ 然nhiên 後hậu 方phương 見kiến 故cố 並tịnh 為vi 今kim 所sở 開khai 破phá 會hội 故cố 並tịnh 為vi 權quyền 法pháp 也dã 既ký 無vô 圓viên 妙diệu 性tánh 德đức 何hà 用dụng 須tu 更cánh 辨biện 其kỳ 修tu 故cố 不bất 須tu 更cánh 曲khúc 辨biện 三tam 教giáo 開khai 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 故cố 今kim 不bất 復phục 論luận 矣hĩ 次thứ 釋thích 人nhân 一nhất 者giả 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 通thông 即tức 九cửu 界giới 別biệt 且thả 三tam 乘thừa 開khai 會hội 皆giai 成thành 一Nhất 乘Thừa 真chân 實thật 之chi 人nhân 故cố 也dã 文văn 釋thích 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 釋thích 中trung 舉cử 昔tích 化hóa 事sự 以dĩ 顯hiển 化hóa 心tâm 事sự 雖tuy 是thị 權quyền 心tâm 正chánh 為vi 實thật 此thử 由do 本bổn 是thị 故cố 也dã 次thứ 引dẫn 文văn 證chứng 二nhị 結kết 者giả 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 即tức 是thị 開khai 權quyền 人nhân 顯hiển 一nhất 實thật 皆giai 同đồng 一nhất 妙diệu 也dã 次thứ 行hành 一nhất 中trung 初sơ 且thả 約ước 行hành 一nhất 消tiêu 文văn 次thứ 更cánh 明minh 有hữu 兩lưỡng 向hướng 之chi 義nghĩa 初sơ 中trung 有hữu 標tiêu 釋thích 釋thích 中trung 經kinh 文văn 四tứ 句cú 但đãn 是thị 二nhị 義nghĩa 初sơ 二nhị 句cú 正chánh 明minh 行hành 一nhất 下hạ 二nhị 句cú 是thị 重trọng/trùng 明minh 意ý 且thả 初sơ 三tam 乘thừa 釋thích 諸chư 眾chúng 行hành 釋thích 作tác 此thử 明minh 昔tích 權quyền 實thật 之chi 行hành 非phi 一nhất 實thật 也dã 為vi 圓viên 下hạ 釋thích 次thứ 句cú 常thường 為vi 一nhất 事sự 。 也dã 圓viên 即tức 一nhất 事sự 一nhất 實thật 行hạnh 也dã 此thử 亦diệc 就tựu 佛Phật 意ý 與dữ 向hướng 一nhất 也dã 此thử 行hành 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 成thành 即tức 下hạ 二nhị 句cú 是thị 上thượng 所sở 為vi 之chi 一nhất 事sự 也dã 即tức 是thị 者giả 能năng 如như 此thử 說thuyết 者giả 即tức 是thị 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 皆giai 同đồng 一nhất 妙diệu 行hạnh 也dã 下hạ 約ước 兩lưỡng 向hướng 釋thích 者giả 含hàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 也dã 於ư 中trung 初sơ 且thả 約ước 行hành 明minh 二nhị 次thứ 仍nhưng 通thông 約ước 四tứ 一nhất 皆giai 明minh 二nhị 義nghĩa 以dĩ 彰chương 圓viên 妙diệu 無vô 方phương 故cố 也dã 初sơ 中trung 標tiêu 次thứ 釋thích 後hậu 明minh 所sở 以dĩ 今kim 意ý 釋thích 中trung 明minh 所sở 以dĩ 得đắc 為vi 兩lưỡng 句cú 之chi 義nghĩa 初sơ 明minh 為vi 教giáo 之chi 義nghĩa 次thứ 明minh 為vi 行hành 之chi 義nghĩa 光quang 宅trạch 從tùng 初sơ 義nghĩa 故cố 為vi 教giáo 今kim 從tùng 次thứ 義nghĩa 故cố 為vi 行hành 以dĩ 義nghĩa 便tiện 故cố 次thứ 約ước 通thông 明minh 二nhị 中trung 亦diệc 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 也dã 標tiêu 云vân 然nhiên 四tứ 句cú 者giả 仍nhưng 前tiền 別biệt 起khởi 此thử 通thông 也dã 四tứ 句cú 即tức 一nhất 文văn 也dã 義nghĩa 所sở 以dĩ 也dã 釋thích 中trung 行hành 二nhị 已dĩ 如như 向hướng 釋thích 但đãn 明minh 餘dư 之chi 三tam 也dã 應ưng 知tri 雖tuy 通thông 二nhị 今kim 且thả 從tùng 一nhất 便tiện 也dã 初sơ 中trung 亦diệc 得đắc 呼hô 為vi 位vị 一nhất 今kim 從tùng 理lý 者giả 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 餘dư 並tịnh 可khả 知tri 下hạ 結kết 通thông 義nghĩa 顯hiển 今kim 別biệt 意ý 故cố 如như 文văn 所sở 明minh 也dã 次thứ 教giáo 一nhất 中trung 初sơ 標tiêu 章chương 次thứ 略lược 消tiêu 文văn 三tam 廣quảng 釋thích 初sơ 他tha 人nhân 為vi 因nhân 者giả 即tức 向hướng 所sở 明minh 乘thừa 運vận 之chi 義nghĩa 今kim 言ngôn 教giáo 一nhất 義nghĩa 亦diệc 如như 向hướng 圓viên 頓đốn 下hạ 略lược 消tiêu 文văn 也dã 經Kinh 云vân 但đãn 者giả 對đối 權quyền 明minh 實thật 即tức 佛Phật 意ý 也dã 圓viên 頓đốn 對đối 於ư 偏thiên 漸tiệm 今kim 則tắc 絕tuyệt 待đãi 之chi 名danh 也dã 引dẫn 前tiền 證chứng 成thành 教giáo 義nghĩa 也dã 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 名danh 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 。 故cố 是thị 教giáo 一nhất 義nghĩa 也dã 下hạ 釋thích 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 之chi 義nghĩa 先tiên 出xuất 餘dư 乘thừa 即tức 不bất 了liễu 不bất 釋thích 為vi 餘dư 義nghĩa 總tổng 指chỉ 三tam 教giáo 為vi 餘dư 即tức 有hữu 餘dư 乘thừa 三tam 字tự 皆giai 所sở 無vô 也dã 此thử 句cú 即tức 是thị 總tổng 也dã 義nghĩa 者giả 以dĩ 所sở 詮thuyên 並tịnh 未vị 了liễu 悉tất 故cố 名danh 有hữu 餘dư 如như 大đại 經kinh 說thuyết 以dĩ 此thử 有hữu 不bất 了liễu 故cố 非phi 一nhất 佛Phật 乘thừa 以dĩ 非phi 一Nhất 乘Thừa 故cố 非phi 教giáo 一nhất 今kim 既ký 云vân 無vô 故cố 是thị 一nhất 矣hĩ 約ước 開khai 會hội 義nghĩa 故cố 云vân 無vô 也dã 。

下hạ 廣quảng 釋thích 者giả 先tiên 述thuật 異dị 次thứ 正chánh 釋thích 初sơ 有hữu 三tam 家gia 初sơ 家gia 總tổng 束thúc 三tam 乘thừa 為vi 二nhị 初sơ 無vô 二Nhị 乘Thừa 故cố 云vân 無vô 二nhị 次thứ 無vô 薩tát 故cố 云vân 無vô 三tam 即tức 是thị 無vô 初sơ 教giáo 三tam 乘thừa 也dã 下hạ 當đương 合hợp 破phá 故cố 此thử 未vị 論luận 次thứ 家gia 亦diệc 是thị 無vô 三tam 次thứ 第đệ 與dữ 前tiền 翻phiên 也dã 若nhược 作tác 以dĩ 下hạ 合hợp 破phá 前tiền 二nhị 釋thích 也dã 三tam 乘thừa 有hữu 二nhị 皆giai 佛Phật 明minh 言ngôn 所sở 無vô 盡tận 不bất 會hội 但đãn 一nhất 文văn 義nghĩa 乖quai 反phản 故cố 並tịnh 未vị 可khả 次thứ 第đệ 三tam 家gia 但đãn 無vô 二Nhị 乘Thừa 不bất 無vô 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 第đệ 一nhất 。 故cố 次thứ 第đệ 爾nhĩ 前tiền 二nhị 家gia 無vô 三tam 且thả 猶do 未vị 可khả 況huống 此thử 直trực 無vô 此thử 二nhị 又hựu 次thứ 第đệ 反phản 常thường 故cố 甚thậm 不bất 可khả 次thứ 破phá 中trung 先tiên 破phá 其kỳ 所sở 無vô 次thứ 破phá 其kỳ 次thứ 第đệ 初sơ 中trung 先tiên 破phá 二nhị 三tam 之chi 義nghĩa 次thứ 結kết 其kỳ 過quá 初sơ 言ngôn 三tam 藏tạng 者giả 以dĩ 其kỳ 但đãn 知tri 有hữu 初sơ 三tam 不bất 知tri 有hữu 共cộng 三tam 故cố 也dã 言ngôn 其kỳ 過quá 者giả 如như 此thử 所sở 存tồn 仍nhưng 是thị 有hữu 餘dư 何hà 關quan 無vô 餘dư 故cố 非phi 一nhất 佛Phật 乘thừa 也dã 下hạ 破phá 其kỳ 次thứ 第đệ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 明minh 違vi 經kinh 論luận 次thứ 第đệ 以dĩ 經kinh 論luận 次thứ 第đệ 而nhi 破phá 之chi 後hậu 結kết 其kỳ 過quá 失thất 並tịnh 如như 文văn 易dị 知tri 。

今kim 言ngôn 下hạ 是thị 正chánh 釋thích 即tức 約ước 五ngũ 味vị 以dĩ 釋thích 前tiền 數số 就tựu 橫hoạnh/hoành 今kim 更cánh 竪thụ 釋thích 故cố 約ước 五ngũ 時thời 以dĩ 文văn 義nghĩa 便tiện 故cố 初sơ 釋thích 一nhất 佛Phật 乘thừa 即tức 第đệ 五ngũ 時thời 正chánh 顯hiển 此thử 經Kinh 開khai 會hội 意ý 也dã 義nghĩa 已dĩ 如như 前tiền 次thứ 釋thích 無vô 餘dư 即tức 對đối 華hoa 嚴nghiêm 彼bỉ 猶do 帶đái 別biệt 別biệt 教giáo 何hà 故cố 名danh 為vi 。 有hữu 餘dư 釋thích 言ngôn 帶đái 方phương 便tiện 故cố 以dĩ 能năng 詮thuyên 次thứ 第đệ 歷lịch 別biệt 非phi 圓viên 頓đốn 了liễu 義nghĩa 故cố 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。 也dã 此thử 則tắc 有hữu 餘dư 不bất 是thị 一nhất 物vật 但đãn 以dĩ 一nhất 無vô 為vi 能năng 有hữu 餘dư 以dĩ 下hạ 便tiện 屬thuộc 所sở 也dã 次thứ 消tiêu 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 約ước 次thứ 二nhị 味vị 般Bát 若Nhã 有hữu 三tam 所sở 無vô 有hữu 二nhị 以dĩ 有hữu 餘dư 故cố 方Phương 等Đẳng 有hữu 四tứ 故cố 所sở 無vô 有hữu 三tam 並tịnh 有hữu 餘dư 故cố 次thứ 況huống 顯hiển 於ư 三tam 藏tạng 此thử 非phi 直trực 經kinh 釋thích 亦diệc 盡tận 矣hĩ 並tịnh 從tùng 語ngữ 義nghĩa 便tiện 故cố 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 祥tường 云vân 無vô 緣Duyên 覺Giác 第đệ 二nhị 聲Thanh 聞Văn 第đệ 三tam 也dã 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 者giả 答đáp 數số 之chi 次thứ 第đệ 從tùng 一nhất 至chí 三tam 上thượng 既ký 言ngôn 但đãn 一nhất 佛Phật 乘thừa 是thị 故cố 今kim 明minh 無vô 第đệ 二nhị 及cập 第đệ 三tam 也dã 文văn 相tương/tướng 歷lịch 然nhiên 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 異dị 釋thích 有hữu 人nhân 云vân 二nhị 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 二Nhị 乘Thừa 也dã 若nhược 三tam 者giả 謂vị 三tam 是thị 中trung 大Đại 乘Thừa 也dã 有hữu 言ngôn 二nhị 者giả 大đại 小tiểu 二Nhị 乘Thừa 。 也dã 有hữu 云vân 若nhược 二nhị 者giả 謂vị 人nhân 天thiên 二Nhị 乘Thừa 若nhược 三tam 者giả 謂vị 三tam 乘thừa 也dã 此thử 悉tất 非phi 解giải 不bất 須tu 破phá 之chi 今kim 謂vị 儒nho 者giả 云vân 博bác 而nhi 冥minh 要yếu 續tục 僧Tăng 傳truyền 云vân 此thử 師sư 學học 最tối 當đương 博bác 今kim 謂vị 博bác 則tắc 不bất 博bác 矣hĩ 要yếu 且thả 未vị 要yếu 何hà 者giả 經kinh 論luận 所sở 明minh 二Nhị 乘Thừa 眾chúng 多đa 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 一nhất 如như 其kỳ 所sở 執chấp 且thả 猶do 不bất 知tri 有hữu 多đa 二Nhị 乘Thừa 況huống 更cánh 能năng 知tri 多đa 種chủng 菩Bồ 薩Tát 若nhược 必tất 爾nhĩ 者giả 則tắc 婆bà 娑sa 四tứ 階giai 三tam 乘thừa 十Thập 地Địa 三tam 祇kỳ 六Lục 度Độ 百bách 劫kiếp 與dữ 三tam 大đại 無vô 數sổ 十thập 度độ 萬vạn 劫kiếp 應ưng 皆giai 是thị 一Nhất 乘Thừa 不bất 如như 其kỳ 是thị 者giả 昔tích 時thời 已dĩ 說thuyết 則tắc 皆giai 已dĩ 得đắc 何hà 故cố 定định 起khởi 斥xích 並tịnh 不bất 知tri 三tam 皆giai 疑nghi 請thỉnh 三tam 周chu 說thuyết 已dĩ 三tam 皆giai 疑nghi 除trừ 餘dư 解giải 如như 是thị 一nhất 部bộ 之chi 中trung 義nghĩa 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 豈khởi 謂vị 為vi 博bác 非phi 直trực 不bất 能năng 精tinh 要yếu 亦diệc 未vị 為vi 富phú 博bác 能năng 橫hoạnh/hoành 達đạt 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 皆giai 會hội 如như 謂vị 富phú 博bác 竪thụ 達đạt 五ngũ 味vị 同đồng 一nhất 醍đề 醐hồ 如như 謂vị 精tinh 要yếu 矣hĩ 如như 後hậu 喻dụ 中trung 當đương 委ủy 明minh 之chi 此thử 中trung 未vị 正chánh 要yếu 矣hĩ 然nhiên 前tiền 四tứ 一nhất 同đồng 是thị 釋thích 出xuất 世thế 意ý 應ưng 須tu 會hội 令linh 易dị 見kiến 謂vị 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 一nhất 句cú 貫quán 通thông 於ư 四tứ 謂vị 為vi 令linh 同đồng 會hội 一nhất 理lý 但đãn 為vi 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 但đãn 為vi 一nhất 行hành 但đãn 為vi 一Nhất 乘Thừa 說thuyết 法Pháp 文văn 云vân 以dĩ 者giả 為vi 也dã 但đãn 為vi 此thử 四tứ 一nhất 而nhi 出xuất 更cánh 不bất 為vi 其kỳ 餘dư 也dã 故cố 並tịnh 出xuất 世thế 之chi 意ý 若nhược 準chuẩn 皆giai 具cụ 六lục 義nghĩa 此thử 六lục 應ưng 明minh 五ngũ 濁trược 簡giản 勸khuyến 二nhị 也dã 謂vị 出xuất 世thế 本bổn 為vi 一nhất 實thật 為vi 五ngũ 濁trược 故cố 權quyền 說thuyết 於ư 三tam 今kim 濁trược 除trừ 實thật 顯hiển 故cố 不bất 得đắc 不bất 信tín 不bất 信tín 則tắc 上thượng 慢mạn 矣hĩ 文văn 雖tuy 互hỗ 現hiện 互hỗ 現hiện 於ư 後hậu 義nghĩa 必tất 具cụ 於ư 此thử 中trung 知tri 之chi 。

次thứ 下hạ 是thị 總tổng 結kết 者giả 前tiền 於ư 諸chư 佛Phật 。 顯hiển 實thật 章chương 中trung 開khai 為vi 五ngũ 章chương 今kim 此thử 章chương 當đương 第đệ 五ngũ 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 而nhi 疏sớ/sơ 本bổn 擬nghĩ 從tùng 成thành 諸chư 佛Phật 四tứ 一nhất 文văn 也dã 七thất 字tự 誤ngộ 落lạc 次thứ 總tổng 談đàm 三tam 世thế 章chương 末mạt 故cố 前tiền 語ngữ 不bất 成thành 就tựu 後hậu 義nghĩa 無vô 所sở 從tùng 故cố 並tịnh 除trừ 之chi 所sở 不bất 應ưng 矣hĩ 故cố 今kim 移di 次thứ 於ư 前tiền 則tắc 盡tận 矣hĩ 今kim 文văn 為vi 結kết 前tiền 嘉gia 祥tường 為vi 標tiêu 後hậu 今kim 觀quán 文văn 勢thế 義nghĩa 當đương 兩lưỡng 向hướng 不bất 得đắc 偏thiên 故cố 經Kinh 云vân 如như 是thị 謂vị 皆giai 為vi 顯hiển 實thật 令linh 得đắc 四tứ 一nhất 故cố 也dã 此thử 結kết 成thành 前tiền 三tam 世thế 十thập 方phương 皆giai 爾nhĩ 即tức 起khởi 後hậu 也dã 故cố 前tiền 云vân 此thử 總tổng 為vi 後hậu 諸chư 別biệt 作tác 本bổn 即tức 此thử 意ý 也dã 。

次thứ 三tam 世thế 章chương 中trung 有hữu 三tam 初sơ 因nhân 論luận 四tứ 義nghĩa 次thứ 因nhân 明minh 九cửu 世thế 三tam 正chánh 消tiêu 其kỳ 文văn 初sơ 中trung 所sở 以dĩ 先tiên 明minh 四tứ 一nhất 者giả 因nhân 向hướng 總tổng 四tứ 復phục 論luận 其kỳ 別biệt 故cố 也dã 先tiên 約ước 文văn 次thứ 約ước 義nghĩa 初sơ 亦diệc 三tam 世thế 皆giai 云vân 一nhất 佛Phật 乘thừa 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 故cố 。 是thị 教giáo 行hành 二nhị 也dã 亦diệc 即tức 兼kiêm 是thị 科khoa 文văn 謂vị 總tổng 別biệt 也dã 次thứ 約ước 義nghĩa 者giả 相tướng 狀trạng 如như 後hậu 自tự 明minh 次thứ 因nhân 明minh 九cửu 世thế 者giả 因nhân 文văn 明minh 三tam 三tam 必tất 九cửu 故cố 故cố 明minh 九cửu 世thế 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 舉cử 經kinh 總tổng 標tiêu 過quá 去khứ 以dĩ 下hạ 次thứ 略lược 以dĩ 點điểm 示thị 一nhất 世thế 各các 三tam 故cố 也dã 未vị 來lai 以dĩ 下hạ 三tam 別biệt 示thị 相tướng 狀trạng 初sơ 中trung 文văn 云vân 十thập 三tam 全toàn 云vân 十thập 三tam 無vô 文văn 出xuất 第đệ 十thập 一nhất 經kinh 中trung 但đãn 標tiêu 三tam 世thế 各các 有hữu 三tam 亦diệc 不bất 具cụ 出xuất 相tướng 狀trạng 緣duyên 經kinh 中trung 先tiên 言ngôn 未vị 來lai 故cố 文văn 先tiên 明minh 也dã 過quá 去khứ 準chuẩn 知tri 者giả 準chuẩn 望vọng 現hiện 未vị 可khả 以dĩ 知tri 之chi 不bất 欲dục 繁phồn 文văn 故cố 但đãn 注chú (# 云vân 云vân )# 初sơ 釋thích 過quá 去khứ 章chương 先tiên 明minh 義nghĩa 應ưng 有hữu 六lục 約ước 文văn 但đãn 二nhị 餘dư 之chi 四tứ 義nghĩa 指chỉ 上thượng 指chỉ 下hạ 上thượng 即tức 諸chư 佛Phật 也dã 下hạ 即tức 釋thích 尊tôn 下hạ 正chánh 消tiêu 二nhị 文văn 舉cử 昔tích 開khai 施thí 為vi 今kim 開khai 發phát 也dã 說thuyết 昔tích 施thí 權quyền 之chi 意ý 即tức 是thị 顯hiển 一nhất 實thật 也dã 並tịnh 如như 前tiền 所sở 明minh 例lệ 上thượng 以dĩ 下hạ 即tức 明minh 顯hiển 實thật 具cụ 四tứ 一nhất 也dã 權quyền 教giáo 皆giai 實thật 教giáo 故cố 教giáo 一nhất 餘dư 三tam 例lệ 知tri 不bất 次thứ 第đệ 者giả 不bất 與dữ 總tổng 章chương 次thứ 第đệ 同đồng 也dã 雖tuy 不bất 同đồng 前tiền 此thử 中trung 義nghĩa 仍nhưng 為vi 便tiện 謂vị 為vi 人nhân 說thuyết 教giáo 人nhân 稟bẩm 教giáo 識thức 理lý 依y 理lý 修tu 行hành 此thử 卻khước 為vi 次thứ 便tiện 然nhiên 妙diệu 道đạo 無vô 方phương 亦diệc 不bất 必tất 定định 二nhị 文văn 二nhị 義nghĩa 故cố 云vân 兼kiêm 也dã 次thứ 未vị 來lai 章chương 二nhị 文văn 兼kiêm 六lục 又hựu 二nhị 兼kiêm 四tứ 並tịnh 如như 向hướng 明minh 易dị 知tri 故cố 直trực 注chú (# 云vân 云vân )# 次thứ 現hiện 在tại 章chương 正chánh 是thị 十thập 方phương 現hiện 化hóa 。 主chủ 也dã 正chánh 欲dục 以dĩ 現hiện 證chứng 故cố 在tại 後hậu 與dữ 釋thích 尊tôn 接tiếp 引dẫn 初sơ 出xuất 意ý 者giả 更cánh 作tác 異dị 名danh 重trọng/trùng 顯hiển 意ý 也dã 前tiền 言ngôn 大đại 此thử 言ngôn 多đa 一nhất 也dã 此thử 即tức 出xuất 世thế 之chi 因nhân 。 緣duyên 也dã 別biệt 即tức 為vì 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 通thông 即tức 還hoàn 是thị 一Nhất 乘Thừa 四tứ 一nhất 乃nãi 至chí 四tứ 四tứ 義nghĩa 矣hĩ 前tiền 為vi 別biệt 釋thích 前tiền 起khởi 後hậu 故cố 在tại 顯hiển 實thật 中trung 明minh 今kim 為vi 通thông 成thành 開khai 顯hiển 之chi 意ý 故cố 在tại 初sơ 說thuyết (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 開khai 顯hiển 二nhị 文văn 餘dư 四tứ 義nghĩa 亦diệc 指chỉ 後hậu 也dã 文văn 具cụ 四tứ 一nhất 者giả 前tiền 二nhị 章chương 約ước 義nghĩa 兼kiêm 具cụ 今kim 即tức 文văn 義nghĩa 並tịnh 具cụ 二nhị 別biệt 二nhị 總tổng 所sở 以dĩ 前tiền 以dĩ 此thử 為vi 總tổng 者giả 以dĩ 有hữu 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 言ngôn 故cố 開khai 不bất 俱câu 得đắc 應ưng 知tri 此thử 三tam 世thế 章chương 與dữ 前tiền 總tổng 章chương 有hữu 二nhị 不bất 同đồng 何hà 者giả 前tiền 總tổng 四tứ 一nhất 並tịnh 約ước 能năng 化hóa 以dĩ 論luận 三tam 世thế 章chương 中trung 皆giai 約ước 能năng 所sở 以dĩ 說thuyết 故cố 文văn 皆giai 云vân 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 望vọng 下hạ 頌tụng 中trung 即tức 是thị 所sở 化hóa 受thọ 行hành 悟ngộ 入nhập 又hựu 前tiền 理lý 一nhất 有hữu 開khai 等đẳng 四tứ 句cú 今kim 但đãn 有hữu 三tam 而nhi 不bất 明minh 開khai 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 今kim 謂vị 此thử 蓋cái 互hỗ 略lược 理lý 實thật 均quân 等đẳng 或hoặc 取thủ 論luận 意ý 以dĩ 解giải 今kim 且thả 依y 所sở 宗tông 義nghĩa 大đại 略lược 爾nhĩ 也dã 。

次thứ 言ngôn 廣quảng 釋Thích 迦Ca 章chương 者giả 前tiền 初sơ 分phần/phân 二nhị 章chương 謂vị 廣quảng 前tiền 二nhị 略lược 向hướng 總tổng 別biệt 四tứ 已dĩ 廣quảng 諸chư 佛Phật 略lược 開khai 顯hiển 竟cánh 此thử 下hạ 即tức 當đương 廣quảng 釋Thích 迦Ca 章chương 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 於ư 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 標tiêu 示thị 章chương 門môn 次thứ 六lục 義nghĩa 闕khuyết 一nhất 三tam 科khoa 出xuất 其kỳ 五ngũ 四tứ 隨tùy 以dĩ 解giải 釋thích 前tiền 三tam 可khả 知tri 次thứ 釋thích 開khai 權quyền 中trung 經kinh 文văn 有hữu 三tam 初sơ 明minh 照chiếu 機cơ 隨tùy 其kỳ 以dĩ 下hạ 二nhị 明minh 施thí 化hóa 即tức 敘tự 昔tích 之chi 此thử 二nhị 名danh 為vi 開khai 權quyền 也dã 將tương 全toàn 盡tận 文văn 體thể 應ưng 大đại 分phân 為vi 二nhị 初sơ 明minh 道đạo 同đồng 次thứ 正chánh 明minh 施thí 化hóa 於ư 施thí 化hóa 中trung 方phương 開khai 五ngũ 六lục 文văn 從tùng 省tỉnh 要yếu 故cố 道đạo 同đồng 之chi 文văn 仍nhưng 寄ký 於ư 開khai 權quyền 中trung 釋thích 宜nghi 應ưng 知tri 之chi 疏sớ/sơ 釋thích 中trung 具cụ 解giải 三tam 文văn 初sơ 順thuận 同đồng 中trung 先tiên 釋thích 我ngã 字tự 次thứ 釋thích 如như 是thị 我ngã 即tức 指chỉ 自tự 身thân 如như 是thị 正chánh 明minh 化hóa 道đạo 同đồng 謂vị 先tiên 差sai 而nhi 後hậu 會hội 也dã 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 正chánh 由do 體thể 同đồng 故cố 用dụng 不bất 得đắc 不bất 同đồng 故cố 同đồng 出xuất 濁trược 世thế 故cố 也dã 次thứ 釋thích 照chiếu 權quyền 機cơ 文văn 有hữu 二nhị 句cú 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 三tam 謂vị 根căn 欲dục 性tánh 故cố 也dã 此thử 文văn 有hữu 欲dục 性tánh 二nhị 字tự 而nhi 兼kiêm 三tam 義nghĩa 有hữu 何hà 者giả 文văn 云vân 欲dục 次thứ 文văn 云vân 本bổn 牲# 是thị 二nhị 字tự 又hựu 云vân 深thâm 心tâm 即tức 根căn 義nghĩa 故cố 即tức 具cụ 三tam 又hựu 頌tụng 中trung 云vân 知tri 眾chúng 生sanh 性tánh 欲dục 。 文văn 統thống 收thu 以dĩ 彰chương 三tam 世thế 故cố 有hữu 三tam 也dã 次thứ 釋thích 三tam 義nghĩa 最tối 初sơ 習tập 故cố 名danh 根căn 現hiện 有hữu 好hiếu 樂nhạo 故cố 欲dục 後hậu 時thời 遇ngộ 緣duyên 發phát 生sanh 故cố 是thị 性tánh 總tổng 此thử 三tam 為vi 因nhân 為vi 感cảm 佛Phật 照chiếu 而nhi 化hóa 之chi 為vi 緣duyên 為vi 應ưng 方phương 便tiện 下hạ 釋thích 施thí 權quyền 化hóa 即tức 權quyền 應ưng 利lợi 益ích 也dã 開khai 者giả 施thí 也dã 此thử 總tổng 指chỉ 昔tích 四tứ 時thời 權quyền 化hóa 也dã 下hạ 釋thích 顯hiển 實thật 言ngôn 如như 此thử 者giả 總tổng 指chỉ 昔tích 四tứ 三tam 之chi 權quyền 法pháp 也dã 前tiền 四tứ 佛Phật 章chương 皆giai 云vân 是thị 法pháp 今kim 云vân 如như 此thử 皆giai 明minh 權quyền 為vi 於ư 實thật 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 即tức 顯hiển 實thật 也dã 前tiền 總tổng 章chương 但đãn 約ước 能năng 三tam 世thế 章chương 佛Phật 乘thừa 屬thuộc 能năng 種chủng 智trí 約ước 所sở 今kim 此thử 二nhị 句cú 並tịnh 通thông 屬thuộc 能năng 通thông 所sở 也dã 然nhiên 顯hiển 實thật 必tất 具cụ 四tứ 一nhất 故cố 即tức 明minh 之chi 言ngôn 一nhất 切thiết 是thị 行hành 一nhất 者giả 應ưng 知tri 一nhất 切thiết 通thông 於ư 能năng 所sở 正chánh 應ưng 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 能năng 知tri 即tức 是thị 行hành 所sở 知tri 是thị 理lý 一nhất 文văn 從tùng 簡giản 顯hiển 故cố 互hỗ 言ngôn 之chi 有hữu 此thử 三tam 則tắc 人nhân 義nghĩa 自tự 明minh 故cố 不bất 言ngôn 也dã 。

次thứ 五ngũ 濁trược 中trung 言ngôn 釋thích 開khai 者giả 兼kiêm 意ý 以dĩ 標tiêu 章chương 即tức 釋thích 成thành 向hướng 有hữu 開khai 顯hiển 之chi 所sở 以dĩ 也dã 次thứ 文văn 釋thích 之chi 明minh 矣hĩ 將tương 舉cử 等đẳng 者giả 即tức 更cánh 科khoa 此thử 文văn 為vi 二nhị 意ý 也dã 而nhi 言ngôn 意ý 者giả 謂vị 今kim 昔tích 隱ẩn 顯hiển 之chi 大đại 意ý 也dã 如như 文văn 自tự 釋thích 釋thích 中trung 初sơ 標tiêu 其kỳ 意ý 言ngôn 未vị 明minh 者giả 今kim 此thử 是thị 明minh 之chi 也dã 其kỳ 法pháp 以dĩ 下hạ 是thị 正chánh 明minh 也dã 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 當đương 文văn 明minh 有hữu 而nhi 無vô 只chỉ 為vì 以dĩ 下hạ 採thải 取thủ 正chánh 文văn 以dĩ 明minh 無vô 而nhi 有hữu 初sơ 者giả 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 有hữu 無vô 之chi 由do 二nhị 正chánh 有hữu 無vô 由do 者giả 正chánh 由do 法Pháp 界Giới 體thể 性tánh 。 清thanh 淨tịnh 湛trạm 一nhất 如như 空không 故cố 其kỳ 法pháp 就tựu 體thể 清thanh 淨tịnh 位vị 也dã 湛trạm 一nhất 相tương/tướng 也dã 如như 空không 喻dụ 也dã 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 性tánh 依y 清thanh 淨tịnh 無vô 相tướng 。 離ly 染nhiễm 湛trạm 一nhất 普phổ 遍biến 不bất 動động 如như 空không 三tam 義nghĩa 常thường 遍biến 無vô 礙ngại 喻dụ 上thượng 三tam 義nghĩa 正chánh 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 唯duy 有hữu 一nhất 無vô 二nhị 三tam 也dã 此thử 文văn 但đãn 明minh 無vô 頌tụng 中trung 具cụ 明minh 有hữu 無vô 故cố 頌tụng 云vân 十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung 。 等đẳng 也dã 而nhi 言ngôn 十thập 方phương 佛Phật 土độ 。 者giả 正chánh 寄ký 通thông 明minh 法pháp 體thể 以dĩ 明minh 有hữu 無vô 之chi 由do 故cố 也dã 又hựu 正chánh 應ưng 知tri 無vô 五ngũ 故cố 有hữu 無vô 五ngũ 故cố 無vô 有hữu 五ngũ 故cố 無vô 有hữu 如như 文văn 所sở 明minh 即tức 無vô 五ngũ 也dã (# 云vân 云vân )# 尚thượng 無vô 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 無vô 也dã 略lược 明minh 無vô 中trung 間gian 三tam 時thời 之chi 所sở 有hữu 即tức 無vô 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 之chi 物vật 也dã 只chỉ 為vì 以dĩ 下hạ 明minh 無vô 有hữu 也dã 前tiền 有hữu 而nhi 無vô 唯duy 一nhất 而nhi 無vô 三tam 有hữu 由do 有hữu 正chánh 今kim 明minh 無vô 而nhi 有hữu 無vô 一nhất 而nhi 有hữu 三tam 亦diệc 有hữu 由do 有hữu 正chánh 五ngũ 濁trược 障chướng 重trọng 是thị 無vô 而nhi 有hữu 之chi 所sở 由do 也dã 實thật 不bất 得đắc 宣tuyên 即tức 明minh 無vô 實thật 也dã 須tu 施thí 以dĩ 下hạ 明minh 有hữu 權quyền 也dã 正chánh 明minh 故cố 有hữu 故cố 言ngôn 下hạ 引dẫn 證chứng 分phân 別biệt 下hạ 例lệ 顯hiển 此thử 是thị 舉cử 五ngũ 濁trược 釋thích 開khai 之chi 意ý 矣hĩ 此thử 義nghĩa 特đặc 要yếu 宜nghi 極cực 思tư 之chi 。

次thứ 正chánh 明minh 五ngũ 濁trược 中trung 言ngôn 唱xướng 數số 者giả 五ngũ 是thị 其kỳ 數số 以dĩ 言ngôn 宣tuyên 之chi 故cố 言ngôn 唱xướng 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 故cố 云vân 唱xướng 數số 既ký 言ngôn 諸chư 佛Phật 豈khởi 獨độc 釋Thích 迦Ca 通thông 前tiền 總tổng 別biệt 故cố 前tiền 云vân 互hỗ 矣hĩ 就tựu 濁trược 是thị 滓chỉ 穢uế 暗ám 惡ác 不bất 清thanh 明minh 義nghĩa 故cố 餘dư 經kinh 中trung 亦diệc 呼hô 為vi 五ngũ 滓chỉ 也dã 次thứ 列liệt 五ngũ 名danh 則tắc 此thử 五ngũ 物vật 皆giai 同đồng 暗ám 穢uế 使sử 於ư 妙diệu 道đạo 不bất 明minh 故cố 也dã 下hạ 明minh 體thể 相tướng 者giả 如như 是thị 是thị 指chỉ 前tiền 之chi 詞từ 即tức 是thị 示thị 前tiền 之chi 體thể 相tướng 也dã 記ký 云vân 如như 是thị 為vi 體thể 相tướng 者giả 濁trược 體thể 及cập 相tương/tướng 不bất 可khả 具cụ 頌tụng 頒ban 但đãn 略lược 云vân 如như 是thị 經Kinh 雖tuy 不bất 具cụ 疏sớ/sơ 文văn 略lược 述thuật 還hoàn 指chỉ 釋thích 文văn 共cộng 為vi 體thể 相tướng 下hạ 所sở 引dẫn 文văn 是thị 也dã 云vân 慳san 貪tham 等đẳng 即tức 見kiến 修tu 二nhị 濁trược 又hựu 不bất 善thiện 之chi 言ngôn 通thông 於ư 見kiến 修tu 唯duy 有hữu 命mạng 濁trược 經kinh 文văn 不bất 釋thích 既ký 有hữu 眾chúng 生sanh 等đẳng 三tam 命mạng 必tất 有hữu 故cố 全toàn 云vân 體thể 相tướng 者giả 從tùng 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 嫉tật 妬đố 是thị 也dã 言ngôn 如như 是thị 者giả 將tương 明minh 其kỳ 名danh 下hạ 體thể 相tướng 先tiên 更cánh 指chỉ 上thượng 所sở 列liệt 之chi 名danh 然nhiên 經kinh 從tùng 略lược 但đãn 有hữu 劫kiếp 等đẳng 三tam 濁trược 體thể 相tướng 仍nhưng 合hợp 明minh 之chi 如như 云vân 劫kiếp 濁trược 亂loạn 時thời 。 命mạng 等đẳng 四tứ 濁trược 聚tụ 集tập 之chi 時thời 方phương 名danh 亂loạn 之chi 時thời 也dã 故cố 經Kinh 云vân 亂loạn 時thời 即tức 出xuất 劫kiếp 濁trược 之chi 時thời 也dã 亂loạn 又hựu 即tức 濁trược 惡ác 之chi 相tướng 也dã 次thứ 云vân 眾chúng 生sanh 垢cấu 重trọng 。 即tức 出xuất 眾chúng 生sanh 濁trược 之chi 時thời 也dã 垢cấu 重trọng/trùng 亦diệc 即tức 濁trược 惡ác 之chi 相tướng 也dã 次thứ 云vân 慳san 貪tham 嫉tật 妬đố 。 此thử 略lược 出xuất 煩phiền 惱não 濁trược 之chi 體thể 也dã 亦diệc 即tức 濁trược 惡ác 之chi 相tướng 也dã 經kinh 為vi 從tùng 略lược 合hợp 而nhi 明minh 之chi 疏sớ/sơ 釋thích 務vụ 其kỳ 易dị 知tri 所sở 以dĩ 離ly 分phần/phân 先tiên 出xuất 其kỳ 體thể 方phương 示thị 其kỳ 相tương/tướng 就tựu 相tương/tướng 是thị 體thể 家gia 之chi 相tướng 故cố 開khai 合hợp 俱câu 可khả 。

疏sớ/sơ 文văn 為vi 四tứ 初sơ 標tiêu 次thứ 釋thích 三tam 生sanh 起khởi 四tứ 料liệu 簡giản 初sơ 文văn 云vân 如như 是thị 者giả 明minh 體thể 相tướng 也dã 者giả 斯tư 乃nãi 略lược 牒điệp 經kinh 之chi 二nhị 字tự 非phi 唯duy 指chỉ 此thử 二nhị 字tự 而nhi 為vi 體thể 相tướng 今kim 謂vị 此thử 文văn 從tùng 前tiền 以dĩ 來lai 不bất 能năng 決quyết 定định 。 今kim 且thả 依y 疏sớ/sơ 文văn 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 初sơ 正chánh 料liệu 體thể 相tướng 次thứ 明minh 其kỳ 次thứ 第đệ 三tam 廣quảng 料liệu 簡giản 四tứ 明minh 四tứ 悉tất 五ngũ 多đa 門môn 雜tạp 釋thích 初sơ 體thể 相tướng 中trung 二nhị 初sơ 合hợp 標tiêu 次thứ 別biệt 釋thích 初sơ 言ngôn 如như 是thị 者giả 此thử 二nhị 字tự 是thị 結kết 指chỉ 於ư 前tiền 謂vị 向hướng 列liệt 其kỳ 名danh 即tức 有hữu 體thể 相tướng 是thị 名danh 下hạ 之chi 物vật 云vân 則tắc 有hữu 相tướng 狀trạng 文văn 雖tuy 闕khuyết 略lược 義nghĩa 必tất 有hữu 矣hĩ 故cố 列liệt 名danh 已dĩ 而nhi 直trực 指chỉ 云vân 如như 是thị 即tức 名danh 。 體thể 相tướng 並tịnh 在tại 其kỳ 中trung 疏sớ/sơ 從tùng 此thử 義nghĩa 便tiện 寄ký 以dĩ 釋thích 故cố 舉cử 以dĩ 標tiêu 云vân 爾nhĩ 次thứ 列liệt 釋thích 中trung 初sơ 體thể 中trung 應ưng 有hữu 通thông 別biệt 兩lưỡng 體thể 以dĩ 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 名danh 故cố 文văn 中trung 但đãn 出xuất 其kỳ 別biệt 也dã 初sơ 劫kiếp 云vân 無vô 別biệt 者giả 對đối 餘dư 四tứ 有hữu 別biệt 體thể 此thử 一nhất 總tổng 四tứ 故cố 云vân 無vô 別biệt 劫kiếp 是thị 等đẳng 者giả 梵Phạm 云vân 劫kiếp 﨟# 娑sa 此thử 云vân 時thời 也dã 通thông 於ư 長trường/trưởng 矩củ 雖tuy 通thông 長trường 短đoản 而nhi 經kinh 論luận 多đa 說thuyết 劫kiếp 名danh 長trường 時thời 故cố 今kim 云vân 爾nhĩ 剎sát 那na 短đoản 者giả 論luận 云vân 時thời 極cực 短đoản 者giả 即tức 一nhất 剎sát 那na 故cố 論luận 頌tụng 云vân 百bách 二nhị 十thập 剎sát 那na 為vi 怛đát 剎sát 那na 量lượng 﨟# 縛phược 此thử 六lục 十thập 此thử 三tam 十thập 須tu 臾du 此thử 三tam 十thập 晝trú 夜dạ 。 三tam 十thập 晝trú 夜dạ 。 月nguyệt 十thập 二nhị 月nguyệt 為vi 年niên 以dĩ 故cố 剎sát 那na 是thị 短đoản 之chi 極cực 也dã 準chuẩn 此thử 文văn 體thể 次thứ 第đệ 應ưng 先tiên 翻phiên 名danh 釋thích 義nghĩa 及cập 辨biện 長trường 短đoản 次thứ 則tắc 正chánh 出xuất 其kỳ 體thể 謂vị 無vô 別biệt 體thể 但đãn 約ước 四Tứ 等Đẳng 及cập 引dẫn 文văn 成thành 則tắc 易dị 知tri 今kim 文văn 似tự 不bất 次thứ 第đệ 知tri 之chi 廣quảng 如như 大đại 小tiểu 二nhị 章chương 未vị 及cập 會hội 也dã 所sở 引dẫn 次thứ 釋thích 文văn 者giả 正chánh 明minh 總tổng 四tứ 為vi 體thể 亦diệc 正chánh 明minh 濁trược 義nghĩa 也dã 次thứ 眾chúng 生sanh 體thể 眾chúng 生sanh 之chi 義nghĩa 。 後hậu 文văn 當đương 釋thích 且thả 言ngôn 無vô 別biệt 體thể 者giả 眾chúng 生sanh 是thị 人nhân 人nhân 無vô 別biệt 體thể 但đãn 攬lãm 因nhân 果quả 二nhị 法pháp 之chi 上thượng 立lập 此thử 名danh 字tự 故cố 也dã 所sở 引dẫn 文văn 者giả 亦diệc 是thị 釋thích 濁trược 義nghĩa 也dã 以dĩ 是thị 因nhân 果quả 法pháp 上thượng 名danh 故cố 是thị 垢cấu 重trùng 以dĩ 重trọng/trùng 故cố 即tức 濁trược 也dã 次thứ 二nhị 體thể 及cập 義nghĩa 於ư 次thứ 相tương/tướng 中trung 自tự 顯hiển 連liên 持trì 色sắc 心tâm 即tức 先tiên 業nghiệp 種chủng 之chi 功công 能năng 也dã 亦diệc 於ư 次thứ 自tự 現hiện 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 次thứ 釋thích 此thử 別biệt 釋thích 也dã 若nhược 通thông 言ngôn 者giả 皆giai 不bất 出xuất 於ư 無vô 明minh 即tức 無vô 明minh 以dĩ 為vi 濁trược 之chi 總tổng 也dã 次thứ 釋thích 相tương/tướng 者giả 謂vị 五ngũ 濁trược 之chi 相tướng 狀trạng 也dã 先tiên 正chánh 釋thích 後hậu 結kết 廣quảng 示thị 略lược 初sơ 中trung 即tức 有hữu 五ngũ 別biệt 初sơ 劫kiếp 相tương/tướng 中trung 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 初sơ 云vân 四tứ 濁trược 等đẳng 者giả 記ký 云vân 空không 成thành 壞hoại 三tam 而nhi 無vô 劫kiếp 濁trược 於ư 住trụ 劫kiếp 中trung 準chuẩn 悲bi 華hoa 經kinh 八bát 萬vạn 至chí 三tam 萬vạn 亦diệc 未vị 有hữu 濁trược 至chí 二nhị 萬vạn 歲tuế 為vi 五ngũ 濁trược 始thỉ 四tứ 濁trược 增tăng 聚tụ 故cố 小tiểu 劫kiếp 名danh 濁trược 此thử 總tổng 標tiêu 也dã 下hạ 別biệt 歷lịch 四tứ 濁trược 顯hiển 劫kiếp 濁trược 相tương/tướng 於ư 中trung 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 法pháp 由do 四tứ 濁trược 聚tụ 小tiểu 三tam 災tai 起khởi 次thứ 嗔sân 恚khuể 下hạ 明minh 小tiểu 災tai 由do 煩phiền 惱não 盛thịnh 次thứ 災tai 起khởi 下hạ 明minh 由do 三tam 小tiểu 故cố 四tứ 濁trược 增tăng 煩phiền 惱não 倍bội 隆long 明minh 由do 劫kiếp 濁trược 煩phiền 惱não 隆long 熾sí 次thứ 諸chư 見kiến 下hạ 明minh 由do 劫kiếp 煩phiền 惱não 故cố 見kiến 濁trược 熾sí 盛thịnh 次thứ 麤thô 弊tệ 下hạ 明minh 由do 前tiền 三tam 故cố 眾chúng 生sanh 濁trược 摧tồi 年niên 等đẳng 者giả 由do 四tứ 濁trược 故cố 命mạng 濁trược 積tích 年niên 成thành 壽thọ 年niên 摧tồi 壽thọ 減giảm 故cố 是thị 命mạng 濁trược 眾chúng 濁trược 下hạ 總tổng 結kết 約ước 譬thí 中trung 水thủy 譬thí 劫kiếp 濁trược 由do 風phong 波ba 等đẳng 水thủy 則tắc 奔bôn 昏hôn 由do 餘dư 四tứ 故cố 致trí 劫kiếp 成thành 濁trược 風phong 譬thí 見kiến 及cập 煩phiền 惱não 。 二nhị 濁trược 波ba 譬thí 命mạng 濁trược 魚ngư 龍long 譬thí 眾chúng 生sanh 濁trược 合hợp 中trung 初sơ 正chánh 合hợp 次thứ 舉cử 二nhị 例lệ 助trợ 顯hiển 初sơ 云vân 時thời 使sử 然nhiên 者giả 互hỗ 相tương 濁trược 也dã 次thứ 舉cử 二nhị 例lệ 欲dục 界giới 地địa 使sử 之chi 然nhiên 園viên 處xứ 使sử 然nhiên 類loại 明minh 顯hiển 時thời 濁trược 使sử 餘dư 四tứ 濁trược 轉chuyển 盛thịnh 總tổng 結kết 如như 此thử 略lược 是thị 劫kiếp 濁trược 之chi 相tướng 廣quảng 如như 二nhị 章chương 所sở 明minh 應ưng 知tri 此thử 中trung 皆giai 約ước 極cực 甚thậm 以dĩ 論luận 為vi 濁trược 之chi 義nghĩa 下hạ 四tứ 例lệ 爾nhĩ 煩phiền 惱não 相tương/tướng 中trung 約ước 五ngũ 鈍độn 使sử 各các 以dĩ 喻dụ 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 貪tham 心tâm 之chi 相tướng 如như 海hải 納nạp 流lưu 嗔sân 心tâm 之chi 相tướng 如như 蚖ngoan 吸hấp 毒độc 撓nạo 諸chư 世thế 間gian 下hạ 三tam 例lệ 爾nhĩ 虺hủy 或hoặc 作tác 蚖ngoan 正chánh 應ưng 作tác 蚖ngoan 故cố 下hạ 文văn 毒độc 蛇xà 虺hủy 蝮phúc 也dã 吸hấp 毒độc 蓋cái 縱túng 恣tứ 其kỳ 毒độc 也dã 撓nạo 者giả (# 乃nãi 飽bão 反phản )# 擾nhiễu 也dã 亦diệc 音âm 蒿hao 義nghĩa 同đồng 蚖ngoan 踞cứ (# 許hứa 遙diêu 反phản )# 喧huyên 也dã 非phi 此thử 中trung 意ý 亦diệc 音âm 遨ngao 訓huấn 困khốn 亦diệc 非phi 此thử 意ý 正chánh 應ưng 作tác 嚚ngân (# 魚ngư 斤cân 反phản )# 傳truyền 云vân 心tâm 不bất 測trắc 德đức 義nghĩa 為vi 頑ngoan 口khẩu 不bất 道đạo 忠trung 信tín 為vi 嚚ngân 今kim 此thử 中trung 意ý 都đô 不bất 識thức 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 非phi 道Đạo 理lý 故cố 也dã 度độ 謂vị 法pháp 度độ 故cố 孝hiếu 經Kinh 云vân 進tiến 退thoái 可khả 度độ 去khứ 呼hô 不bất 得đắc 為vi 入nhập 疑nghi 心tâm 如như 納nạp 網võng 事sự 生sanh 疑nghi 豈khởi 可khả 語ngữ 實thật 道Đạo 理lý 結kết 如như 是thị 五ngũ 狀trạng 不bất 同đồng 是thị 煩phiền 惱não 濁trược 之chi 相tướng 次thứ 明minh 見kiến 濁trược 相tương/tướng 此thử 是thị 五ngũ 利lợi 使sử 亦diệc 應ưng 即tức 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 文văn 中trung 舉cử 四tứ 前tiền 二nhị 即tức 五ngũ 中trung 之chi 二nhị 次thứ 二nhị 即tức 五ngũ 中trung 之chi 等đẳng 類loại 也dã 。 無vô 人nhân 謂vị 有hữu 記ký 云vân 身thân 見kiến 也dã 有hữu 道đạo 謂vị 無vô 邪tà 見kiến 也dã 又hựu 應ưng 反phản 云vân 無vô 道đạo 謂vị 有hữu 戒giới 取thủ 也dã 所sở 通thông 非phi 勝thắng 即tức 見kiến 取thủ 也dã 偏thiên 執chấp 有hữu 無vô 即tức 邊biên 見kiến 也dã 十thập 六lục 知tri 見kiến 大đại 論luận 初sơ 列liệt 其kỳ 名danh 謂vị 一nhất 我ngã 二nhị 眾chúng 生sanh 三tam 壽thọ 者giả 四tứ 命mạng 者giả 五ngũ 生sanh 者giả 六lục 養dưỡng 育dục 七thất 眾chúng 數số 八bát 人nhân 九cửu 作tác 者giả 十thập 使sử 作tác 者giả 十thập 一nhất 起khởi 者giả 十thập 二nhị 使sử 起khởi 者giả 十thập 三tam 受thọ 者giả 十thập 四tứ 使sử 受thọ 者giả 十thập 五ngũ 知tri 者giả 十thập 六lục 見kiến 者giả 論luận 次thứ 第đệ 釋thích 云vân 謂vị 於ư 陰ấm 入nhập 界giới 等đẳng 。 法pháp 中trung 無vô 明minh 不bất 了liễu 妄vọng 計kế 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 。 所sở 實thật 名danh 之chi 為vi 我ngã 謂vị 於ư 陰ấm 等đẳng 法pháp 中trung 妄vọng 計kế 我ngã 生sanh 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 謂vị 於ư 陰ấm 等đẳng 法pháp 中trung 妄vọng 計kế 有hữu 計kế 我ngã 能năng 受thọ 一nhất 期kỳ 果quả 報báo 長trường 短đoản 之chi 壽thọ 故cố 謂vị 於ư 陰ấm 等đẳng 法pháp 中trung 妄vọng 計kế 我ngã 命mạng 根căn 連liên 持trì 。 不bất 斷đoạn 名danh 為vi 命mạng 者giả 等đẳng 也dã 廣quảng 如như 論luận 中trung 及cập 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 中trung 釋thích 不bất 可khả 具cụ 載tái 然nhiên 此thử 十thập 六lục 且thả 依y 大đại 論luận 若nhược 近cận 所sở 釋thích 其kỳ 數số 增tăng 減giảm 不bất 定định 都đô 名danh 亦diệc 別biệt 具cụ 於ư 別biệt 文văn 未vị 及cập 通thông 會hội 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 如như 後hậu 自tự 釋thích 總tổng 此thử 諸chư 見kiến 橫hoạnh/hoành 竪thụ 周chu 密mật 故cố 總tổng 立lập 二nhị 事sự 喻dụ 之chi 纏triền 縛phược 重trọng/trùng 顯hiển 上thượng 羅la 網võng 屈khuất 曲khúc 重trọng/trùng 顯hiển 上thượng 稠trù 林lâm 不bất 能năng 得đắc 出xuất 。 雙song 顯hiển 上thượng 二nhị 既ký 稠trù 且thả 密mật 何hà 由do 能năng 得đắc 。 出xuất 離ly 故cố 是thị 濁trược 之chi 相tướng 次thứ 眾chúng 生sanh 濁trược 相tương/tướng 眾chúng 生sanh 總tổng 六lục 道đạo 色sắc 心tâm 即tức 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 妄vọng 情tình 不bất 了liễu 攬lãm 之chi 立lập 以dĩ 假giả 者giả 故cố 云vân 宰tể 主chủ 次thứ 喻dụ 合hợp 正chánh 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 二nhị 是thị 黏niêm 物vật 犖# 固cố 總tổng 喻dụ 其kỳ 妄vọng 計kế 為vi 實thật 宰tể 主chủ 次thứ 略lược 合hợp 正chánh 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 情tình 之chi 甚thậm 矣hĩ 由do 此thử 甚thậm 計kế 造tạo 業nghiệp 故cố 故cố 漂phiêu 流lưu 受thọ 六lục 趣thú 果quả 報báo 次thứ 又hựu 重trọng/trùng 喻dụ 顯hiển 其kỳ 妄vọng 執chấp 雖tuy 處xứ 處xứ 受thọ 生sanh 。 都đô 無vô 定định 實thật 而nhi 謬mậu 執chấp 能năng 如như 此thử 之chi 甚thậm 是thị 其kỳ 濁trược 相tương 次thứ 命mạng 相tương/tướng 中trung 此thử 是thị 業nghiệp 報báo 所sở 得đắc 業nghiệp 不bất 定định 故cố 報báo 命mạng 如như 是thị 是thị 其kỳ 濁trược 之chi 相tướng 也dã 下hạ 總tổng 結kết 廣quảng 示thị 略lược 廣quảng 如như 諸chư 經kinh 論luận 中trung 所sở 說thuyết 此thử 向hướng 略lược 語ngữ 其kỳ 大đại 要yếu 雖tuy 餘dư 廣quảng 說thuyết 非phi 此thử 所sở 立lập 亦diệc 不bất 能năng 更cánh 具cụ 論luận 故cố 示thị 云vân 爾nhĩ 。

上thượng 明minh 體thể 相tướng 正chánh 消tiêu 文văn 竟cánh 次thứ 明minh 次thứ 第đệ 者giả 謂vị 五ngũ 之chi 次thứ 第đệ 也dã 如như 文văn 所sở 釋thích 即tức 因nhân 果quả 總tổng 別biệt 故cố 為vi 次thứ 第đệ 然nhiên 次thứ 第đệ 不bất 定định 二nhị 義nghĩa 今kim 此thử 是thị 次thứ 第đệ 義nghĩa 若nhược 當đương 時thời 從tùng 機cơ 所sở 宜nghi 則tắc 不bất 定định 故cố 經kinh 文văn 不bất 爾nhĩ 正chánh 顯hiển 佛Phật 出xuất 施thí 權quyền 之chi 時thời 故cố 先tiên 劫kiếp 也dã 。

次thứ 料liệu 簡giản 者giả 疏sớ/sơ 通thông 釋thích 疑nghi 也dã 都đô 有hữu 四tứ 番phiên 問vấn 答đáp 初sơ 番phiên 論luận 大đại 次thứ 番phiên 論luận 小tiểu 三tam 番phiên 論luận 大đại 小tiểu 四tứ 番phiên 大đại 不bất 即tức 小tiểu 釋thích 此thử 四tứ 種chủng 疑nghi 也dã 初sơ 問vấn 者giả 正chánh 是thị 此thử 章chương 之chi 要yếu 旨chỉ 正chánh 緣duyên 障chướng 大đại 故cố 初sơ 不bất 得đắc 說thuyết 即tức 初sơ 說thuyết 大đại 相tương 違vi 故cố 有hữu 此thử 論luận 也dã 答đáp 中trung 明minh 具cụ 有hữu 四tứ 義nghĩa 初sơ 總tổng 標tiêu 明minh 有hữu 障chướng 有hữu 不bất 不bất 得đắc 一nhất 向hướng 也dã 次thứ 別biệt 釋thích 釋thích 中trung 初sơ 一nhất 句cú 正chánh 酬thù 華hoa 嚴nghiêm 之chi 問vấn 後hậu 一nhất 句cú 正chánh 顯hiển 今kim 文văn 之chi 意ý 中trung 間gian 兩lưỡng 句cú 義nghĩa 有hữu 相tương 從tùng 來lai 耳nhĩ 今kim 言ngôn 正chánh 當đương 第đệ 四tứ 義nghĩa 矣hĩ 次thứ 約ước 小tiểu 者giả 例lệ 前tiền 作tác 問vấn 本bổn 言ngôn 障chướng 大đại 而nhi 有hữu 不bất 障chướng 本bổn 不bất 障chướng 小tiểu 今kim 亦diệc 得đắc 有hữu 不bất 故cố 是thị 例lệ 作tác 問vấn 也dã 其kỳ 既ký 兩lưỡng 向hướng 只chỉ 應ưng 二nhị 句cú 何hà 故cố 為vi 四tứ 若nhược 言ngôn 亦diệc 有hữu 與dữ 宗tông 相tương 違vi 若nhược 言ngôn 不bất 則tắc 盡tận 應ưng 初sơ 得đắc 度độ 何hà 不bất 得đắc 者giả 故cố 須tu 有hữu 四tứ 句cú 答đáp 中trung 亦diệc 例lệ 有hữu 四tứ 義nghĩa 但đãn 約ước 小Tiểu 乘Thừa 為vi 實thật 亦diệc 有hữu 標tiêu 釋thích 釋thích 中trung 初sơ 義nghĩa 一nhất 聞văn 即tức 悟ngộ 故cố 生sanh 來lai 無vô 過quá 故cố 具cụ 如như 上thượng 文văn 所sở 明minh 前tiền 云vân 鈍độn 此thử 云vân 利lợi 者giả 大đại 小tiểu 相tương 望vọng 也dã 次thứ 亦diệc 聞văn 即tức 悟ngộ 故cố 現hiện 極cực 作tác 惡ác 業nghiệp 如như 其kỳ 經kinh 中trung 所sở 明minh 故cố 其kỳ 人nhân 雖tuy 迹tích 本bổn 為vi 於ư 實thật 取thủ 為vi 實thật 邊biên 說thuyết 正chánh 為vi 顯hiển 此thử 一nhất 類loại 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 經kinh 中trung 具cụ 說thuyết 皆giai 共cộng 所sở 知tri 不bất 在tại 繁phồn 文văn 次thứ 義nghĩa 根căn 鈍độn 共cộng 知tri 遮già 輕khinh 生sanh 來lai 無vô 過quá 故cố 也dã 第đệ 四tứ 句cú 通thông 說thuyết 一nhất 切thiết 以dĩ 果quả 驗nghiệm 其kỳ 因nhân 故cố 也dã 此thử 四tứ 句cú 前tiền 三tam 酬thù 其kỳ 為vi 障chướng 違vi 宗tông 難nạn/nan 第đệ 四tứ 一nhất 句cú 詶thù 其kỳ 不bất 障chướng 盡tận 初sơ 得đắc 度độ 難nạn/nan 明minh 有hữu 不bất 障chướng 今kim 言ngôn 不bất 者giả 約ước 前tiền 三tam 句cú 從tùng 多đa 說thuyết 也dã 義nghĩa 仍nhưng 有hữu 者giả 約ước 第đệ 四tứ 句cú 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 也dã 次thứ 第đệ 三tam 番phiên 者giả 初sơ 番phiên 約ước 頓đốn 次thứ 番phiên 漸tiệm 初sơ 今kim 此thử 一nhất 番phiên 即tức 當đương 漸tiệm 說thuyết 中trung 間gian 三tam 時thời 意ý 也dã 何hà 以dĩ 知tri 者giả 以dĩ 中trung 間gian 具cụ 四tứ 三tam 教giáo 義nghĩa 故cố 也dã 問vấn 中trung 不bất 在tại 兩lưỡng 處xứ 指chỉ 前tiền 二nhị 而nhi 得đắc 聞văn 者giả 。 即tức 指chỉ 次thứ 二nhị 時thời 也dã 答đáp 中trung 欲dục 明minh 大đại 小tiểu 皆giai 得đắc 故cố 約ước 四tứ 門môn 為vi 對đối 四tứ 種chủng 相tương/tướng 性tánh 故cố 此thử 不bất 依y 常thường 之chi 次thứ 第đệ 所sở 通thông 無vô 實thật 當đương 體thể 後hậu 後hậu 名danh 義nghĩa 勝thắng 前tiền 故cố 致trí 然nhiên 矣hĩ 初sơ 兩lưỡng 四tứ 門môn 能năng 所sở 不bất 殊thù 能năng 入nhập 巧xảo 拙chuyết 故cố 得đắc 有hữu 二nhị 次thứ 二nhị 亦diệc 爾nhĩ 此thử 則tắc 前tiền 二nhị 所sở 不bất 入nhập 者giả 並tịnh 皆giai 得đắc 入nhập 不bất 在tại 他tha 方phương 亦diệc 非phi 永vĩnh 不bất 但đãn 使sử 有hữu 緣duyên 無vô 不bất 得đắc 矣hĩ 此thử 亦diệc 待đãi 時thời 不bất 待đãi 時thời 義nghĩa 此thử 則tắc 妙diệu 經kinh 之chi 前tiền 差sai 別biệt 之chi 化hóa 盡tận 於ư 是thị 矣hĩ 應ưng 知tri 根căn 遮già 知tri 根căn 等đẳng 四tứ 出xuất 大đại 論luận 二nhị 十thập 四tứ 釋thích 十thập 中trung 義nghĩa 通thông 小tiểu 大đại 故cố 今kim 正chánh 用dụng 彼bỉ 義nghĩa 然nhiên 若nhược 委ủy 得đắc 前tiền 來lai 乘thừa 戒giới 煖noãn 急cấp 之chi 意ý 一nhất 切thiết 皆giai 可khả 通thông 矣hĩ (# 云vân 云vân )# 之chi 意ý 略lược 爾nhĩ 宜nghi 善thiện 思tư 之chi 次thứ 第đệ 四tứ 番phiên 前tiền 之chi 約ước 昔tích 意ý 此thử 一nhất 番phiên 用dụng 此thử 經Kinh 意ý 料liệu 簡giản 初sơ 第đệ 一nhất 番phiên 中trung 第đệ 四tứ 句cú 意ý 即tức 明minh 最tối 初sơ 不bất 得đắc 鈍độn 說thuyết 法Pháp 華hoa 即tức 以dĩ 此thử 一nhất 類loại 於ư 此thử 妙diệu 乘thừa 為vi 障chướng 不bất 盡tận 皆giai 然nhiên 故cố 云vân 一nhất 往vãng 不bất 得đắc 即tức 說thuyết 法Pháp 華hoa 故cố 云vân 障chướng 大đại 而nhi 即tức 得đắc 聞văn 小tiểu 益ích 故cố 不bất 障chướng 小tiểu 問vấn 此thử 所sở 以dĩ 故cố 云vân 何hà 故cố 答đáp 中trung 初sơ 答đáp 障chướng 大đại 所sở 以dĩ 次thứ 答đáp 不bất 障chướng 小tiểu 所sở 以dĩ 初sơ 中trung 引dẫn 大đại 經kinh 意ý 有hữu 釋thích 結kết 證chứng 釋thích 中trung 初sơ 明minh 本bổn 濁trược 若nhược 聞văn 以dĩ 下hạ 明minh 根căn 鈍độn 聞văn 重trọng/trùng 增tăng 疣vưu 下hạ 引dẫn 大đại 經kinh 顯hiển 成thành 增tăng 障chướng 之chi 義nghĩa 舊cựu 即tức 外ngoại 道đạo 邪tà 師sư 。 駿tuấn 癡si 也dã 乳nhũ 即tức 法pháp 駿tuấn 好hảo 惡ác 即tức 邪tà 正chánh 也dã 不bất 知tri 即tức 不bất 知tri 藥dược 不bất 知tri 病bệnh 者giả 。 病bệnh 即tức 通thông 別biệt 兩lưỡng 或hoặc 起khởi 根căn 源nguyên 者giả 即tức 因nhân 邪tà 正chánh 二nhị 藥dược 而nhi 起khởi 也dã 藥dược 餌nhị 即tức 服phục 其kỳ 藥dược 謂vị 修tu 行hành 二nhị 法pháp 也dã 初sơ 以dĩ 無vô 常thường 等đẳng 破phá 其kỳ 妄vọng 計kế 常thường 等đẳng 之chi 病bệnh 遮già 也dã 後hậu 令linh 修tu 真chân 常thường 等đẳng 破phá 其kỳ 無vô 常thường 等đẳng 病bệnh 是thị 開khai 也dã 彼bỉ 都đô 不bất 知tri 是thị 不bất 知tri 授thọ 藥dược 之chi 可khả 否phủ/bĩ 也dã 無vô 所sở 知tri 等đẳng 結kết 以dĩ 故cố 障chướng 於ư 大đại 也dã 次thứ 引dẫn 證chứng 是thị 陣trận 大đại 也dã 若nhược 聞văn 以dĩ 下hạ 次thứ 明minh 不bất 障chướng 等đẳng 也dã 即tức 客khách 醫y 翻phiên 於ư 前tiền 也dã 厭yếm 苦khổ 集tập 欣hân 道đạo 滅diệt 也dã 破phá 其kỳ 邪tà 計kế 即tức 能năng 除trừ 苦khổ 集tập 證chứng 道đạo 滅diệt 也dã 結kết 云vân 以dĩ 此thử 故cố 不bất 為vi 障chướng 引dẫn 證chứng 成thành 不bất 障chướng 也dã 。

次thứ 於ư 四tứ 悉tất 者giả 五ngũ 是thị 所sở 治trị 四tứ 是thị 能năng 治trị 即tức 寄ký 所sở 以dĩ 彰chương 能năng 也dã 記ký 云vân 劫kiếp 命mạng 只chỉ 是thị 依y 正chánh 二nhị 報báo 故cố 即tức 世thế 界giới 今kim 謂vị 二nhị 俱câu 報báo 法pháp 同đồng 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 劫kiếp 通thông 依y 正chánh 命mạng 局cục 於ư 正chánh 正chánh 是thị 所sở 顯hiển 通thông 別biệt 二nhị 時thời 故cố 為vi 世thế 界giới 次thứ 二nhị 並tịnh 屬thuộc 所sở 為vi 之chi 人nhân 令linh 成thành 善thiện 正chánh 見kiến 故cố 次thứ 是thị 所sở 治trị 次thứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 可khả 知tri 通thông 論luận 各các 具cụ 四tứ 從tùng 除trừ 障chướng 之chi 義nghĩa 故cố 此thử 相tương 對đối 合hợp 論luận 四tứ 也dã 。

若nhược 論luận 以dĩ 下hạ 第đệ 五ngũ 更cánh 約ước 多đa 門môn 雜tạp 料liệu 簡giản 於ư 五ngũ 濁trược 初sơ 約ước 因nhân 果quả 二nhị 因nhân 謂vị 煩phiền 惱não 及cập 見kiến 餘dư 三tam 是thị 果quả 因nhân 所sở 致trí 故cố 一nhất 人nhân 下hạ 次thứ 約ước 人nhân 法Pháp 門môn 人nhân 謂vị 眾chúng 生sanh 法pháp 即tức 餘dư 四tứ 並tịnh 是thị 眾chúng 生sanh 所sở 依y 。 所sở 用dụng 故cố 是thị 法pháp 也dã 四tứ 法pháp 下hạ 是thị 法pháp 時thời 門môn 時thời 劫kiếp 也dã 餘dư 四tứ 屬thuộc 法pháp 以dĩ 對đối 時thời 說thuyết 生sanh 亦diệc 屬thuộc 法pháp 二nhị 報báo 以dĩ 下hạ 是thị 約ước 三tam 障chướng 二nhị 報báo 謂vị 生sanh 命mạng 二nhị 惱não 即tức 見kiến 及cập 煩phiền 惱não 。 通thông 說thuyết 並tịnh 名danh 煩phiền 惱não 煩phiền 惱não 間gian 業nghiệp 業nghiệp 能năng 招chiêu 報báo 故cố 云vân 其kỳ 間gian 眾chúng 生sanh 下hạ 是thị 三tam 假giả 門môn 初sơ 二nhị 可khả 知tri 言ngôn 相tương 待đãi 可khả 知tri 者giả 即tức 劫kiếp 煩phiền 惱não 見kiến 也dã 記ký 云vân 劫kiếp 即tức 長trường 短đoản 相tương 待đãi 煩phiền 惱não 違vi 等đẳng 故cố 相tương 待đãi 見kiến 即tức 有hữu 無vô 等đẳng 相tương 待đãi 若nhược 通thông 證chứng 者giả 各các 具cụ 三tam 假giả 依y 正chánh 二nhị 報báo 莫mạc 不bất 皆giai 從tùng 三tam 假giả 而nhi 成thành 今kim 從tùng 分phân 別biệt 且thả 別biệt 說thuyết 也dã 故cố 別biệt 對đối 之chi 眾chúng 生sanh 下hạ 三tam 假giả 施thi 設thiết 門môn 前tiền 三tam 出xuất 中trung 論luận 此thử 三tam 出xuất 智trí 論luận 記ký 云vân 眾chúng 生sanh 和hòa 合hợp 受thọ 眾chúng 生sanh 名danh 命mạng 等đẳng 並tịnh 是thị 眾chúng 生sanh 計kế 法pháp 又hựu 有hữu 所sở 計kế 假giả 名danh 對đối 眾chúng 生sanh 名danh 故cố 故cố 云vân 名danh 通thông 兩lưỡng 處xứ 委ủy 釋thích 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 五ngũ 記ký 煩phiền 惱não 下hạ 約ước 凡phàm 聖thánh 門môn 記ký 云vân 煩phiền 惱não 在tại 凡phàm 者giả 謂vị 諸chư 凡phàm 夫phu 。 定định 有hữu 故cố 耳nhĩ 然nhiên 見kiến 必tất 在tại 凡phàm 煩phiền 惱não 通thông 聖thánh 如như 具cụ 縛phược 者giả 及cập 羅La 漢Hán 向hướng 言ngôn 三tam 通thông 者giả 劫kiếp 減giảm 有hữu 佛Phật 劫kiếp 增tăng 唯duy 凡phàm 又hựu 減giảm 則tắc 有hữu 佛Phật 增tăng 通thông 餘dư 聖thánh 又hựu 增tăng 與dữ 減giảm 各các 有hữu 無vô 以dĩ 大đại 小Tiểu 乘Thừa 不bất 同đồng 故cố 也dã 眾chúng 生sanh 之chi 名danh 具cụ 通thông 凡phàm 聖thánh 命mạng 有hữu 凡phàm 聖thánh 報báo 命mạng 不bất 同đồng 命mạng 短đoản 以dĩ 下hạ 約ước 長trường 短đoản 門môn 一nhất 劫kiếp 之chi 中trung 。 數sác 數sác 生sanh 故cố 故cố 長trường 短đoản 別biệt 此thử 乃nãi 約ước 人nhân 及cập 以dĩ 欲dục 天thiên 見kiến 佛Phật 處xứ 說thuyết 若nhược 論luận 初sơ 禪thiền 即tức 劫kiếp 命mạng 等đẳng 二nhị 禪thiền 以dĩ 去khứ 劫kiếp 短đoản 命mạng 長trường/trưởng 乃nãi 至chí 無vô 色sắc 。 準chuẩn 說thuyết 可khả 知tri 三tam 通thông 長trường 短đoản 者giả 煩phiền 惱não 在tại 凡phàm 故cố 長trường/trưởng 在tại 聖thánh 故cố 短đoản 諸chư 見kiến 在tại 餘dư 凡phàm 夫phu 故cố 長trường/trưởng 在tại 利lợi 根căn 外ngoại 道đạo 故cố 短đoản 亦diệc 可khả 在tại 餘dư 凡phàm 夫phu 故cố 短đoản 在tại 鈍độn 根căn 外ngoại 道đạo 故cố 長trường/trưởng 亦diệc 可khả 在tại 小tiểu 故cố 短đoản 一nhất 生sanh 斷đoạn 故cố 在tại 大đại 故cố 長trường/trưởng 長trường/trưởng 留lưu 惑hoặc 潤nhuận 生sanh 入nhập 生sanh 死tử 故cố 又hựu 見kiến 前tiền 盡tận 為vi 短đoản 煩phiền 惱não 後hậu 盡tận 為vi 長trường/trưởng 今kim 分phân 別biệt 濁trược 入nhập 生sanh 死tử 者giả 不bất 名danh 為vi 濁trược 眾chúng 生sanh 準chuẩn 說thuyết 劫kiếp 但đãn 下hạ 帶đái 不bất 帶đái 門môn 命mạng 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 法pháp 須tu 帶đái 陰ấm 法pháp 論luận 長trường 短đoản 時thời 餘dư 並tịnh 屬thuộc 法pháp 非phi 不bất 帶đái 時thời 非phi 親thân 帶đái 故cố 但đãn 在tại 於ư 法pháp 劫kiếp 通thông 下hạ 內nội 外ngoại 門môn 大đại 劫kiếp 害hại 器khí 故cố 名danh 為vi 外ngoại 小tiểu 劫kiếp 害hại 人nhân 故cố 名danh 為vi 內nội 或hoặc 可khả 四tứ 濁trược 聚tụ 時thời 特đặc 通thông 內nội 外ngoại 三tam 小tiểu 下hạ 害hại 不bất 害hại 門môn 物vật 即tức 外ngoại 器khí 大đại 劫kiếp 起khởi 時thời 人nhân 已dĩ 上thượng 生sanh 隨tùy 三tam 不bất 同đồng 生sanh 三tam 禪thiền 處xứ 小tiểu 劫kiếp 下hạ 五ngũ 道đạo 三tam 界giới 門môn 準chuẩn 應ưng 別biệt 論luận 三tam 五ngũ 相tương/tướng 參tham 故cố 合hợp 明minh 之chi 通thông 色sắc 如như 前tiền 言ngôn 命mạng 通thông 者giả 亦diệc 應ưng 云vân 餘dư 云vân 餘dư 四tứ 通thông 於ư 三tam 界giới 五ngũ 道đạo 。 命mạng 通thông 具cụ 如như 俱câu 舍xá 中trung 明minh 五ngũ 道đạo 壽thọ 別biệt 人nhân 間gian 五ngũ 十thập 年niên 等đẳng 亦diệc 應ưng 云vân 通thông 於ư 四tứ 生sanh 四tứ 生sanh 各các 有hữu 長trường 短đoản 故cố 也dã 劫kiếp 是thị 下hạ 共cộng 別biệt 門môn 易dị 知tri 是thị 通thông 別biệt 門môn 從tùng 八bát 萬vạn 下hạ 釋thích 上thượng 大đại 小tiểu 劫kiếp 全toàn 云vân 住trụ 劫kiếp 之chi 中trung 凡phàm 二nhị 十thập 劫kiếp 初sơ 之chi 一nhất 劫kiếp 唯duy 減giảm 謂vị 從tùng 壽thọ 無vô 量lượng 歲tuế 則tắc 百bách 年niên 減giảm 一nhất 至chí 壽thọ 十thập 歲tuế 中trung 十thập 八bát 劫kiếp 具cụ 增tăng 與dữ 減giảm 謂vị 從tùng 十thập 歲tuế 則tắc 子tử 年niên 倍bội 父phụ 則tắc 增tăng 至chí 壽thọ 八bát 萬vạn 又hựu 從tùng 八bát 萬vạn 百bách 年niên 減giảm 一nhất 至chí 壽thọ 十thập 歲tuế 方phương 名danh 一nhất 劫kiếp 後hậu 之chi 一nhất 劫kiếp 唯duy 增tăng 至chí 八bát 萬vạn 雖tuy 此thử 不bất 同đồng 然nhiên 二nhị 十thập 劫kiếp 時thời 量lượng 皆giai 等đẳng 今kim 文văn 中trung 約ước 其kỳ 最tối 初sơ 故cố 但đãn 論luận 減giảm 耳nhĩ 然nhiên 云vân 從tùng 八bát 萬vạn 去khứ 未vị 詳tường 所sở 出xuất 準chuẩn 對đối 法pháp 論luận 從tùng 無vô 量lượng 歲tuế 而nhi 減giảm 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 初sơ 從tùng 無vô 量lượng 減giảm 至chí 壽thọ 唯duy 十thập 次thứ 增tăng 減giảm 十thập 八bát 後hậu 增tăng 至chí 八bát 萬vạn 言ngôn 為vi 小tiểu 劫kiếp 者giả 此thử 準chuẩn 大đại 論luận 及cập 立lập 世thế 經kinh 若nhược 梁lương 攝nhiếp 論luận 呼hô 為vi 大đại 劫kiếp 俱câu 舍xá 雜tạp 心tâm 地địa 持trì 等đẳng 論luận 呼hô 為vi 中trung 劫kiếp 然nhiên 中trung 劫kiếp 多đa 種chủng 有hữu 以dĩ 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 有hữu 以dĩ 四tứ 十thập 有hữu 以dĩ 六lục 十thập 悉tất 名danh 中trung 劫kiếp 言ngôn 八bát 十thập 遍biến 等đẳng 住trụ 劫kiếp 既ký 有hữu 二nhị 十thập 增tăng 減giảm 餘dư 三tam 亦diệc 準chuẩn 住trụ 劫kiếp 而nhi 定định 多đa 少thiểu 合hợp 此thử 四tứ 劫kiếp 共cộng 為vi 大đại 劫kiếp 故cố 成thành 八bát 十thập (# 云vân 云vân )# 。

上thượng 十thập 二nhị 門môn 是thị 雜tạp 分phân 別biệt 五ngũ 濁trược 義nghĩa 竟cánh 下hạ 有hữu 一nhất 番phiên 問vấn 答đáp 是thị 對đối 濁trược 以dĩ 明minh 清thanh 佛Phật 是thị 相tương 待đãi 之chi 名danh 故cố 也dã 亦diệc 是thị 顯hiển 成thành 濁trược 有hữu 輕khinh 重trọng 之chi 義nghĩa 故cố 也dã 初sơ 問vấn 可khả 知tri 答đáp 中trung 舉cử 例lệ 以dĩ 顯hiển 全toàn 云vân 非phi 理lý 曰viết 邪tà 今kim 謂vị 反phản 顯hiển 理lý 則tắc 為vi 正chánh 知tri 初sơ 果quả 有hữu 正chánh 無vô 邪tà 儒nho 云vân 凡phàm 人nhân 任nhậm 情tình 喜hỷ 怒nộ 違vi 理lý 顏nhan 生sanh 任nhậm 道đạo 怒nộ 不bất 過quá 分phần/phân 此thử 亦diệc 近cận 邪tà 止chỉ 義nghĩa 矣hĩ 全toàn 云vân 準chuẩn 此thử 以dĩ 清thanh 反phản 濁trược 此thử 去khứ 增tăng 劫kiếp 及cập 減giảm 中trung 二nhị 萬vạn 之chi 前tiền 既ký 未vị 名danh 濁trược 皆giai 是thị 五ngũ 清thanh 此thử 上thượng 五ngũ 門môn 既ký 釋thích 五ngũ 濁trược 準chuẩn 其kỳ 次thứ 第đệ 應ưng 先tiên 體thể 相tướng 次thứ 次thứ 第đệ 三tam 雜tạp 辨biện 後hậu 可khả 料liệu 簡giản 四tứ 悉tất 以dĩ 三tam 正chánh 釋thích 五ngũ 濁trược 故cố 次thứ 論luận 障chướng 不bất 障chướng 故cố 料liệu 簡giản 後hậu 明minh 五ngũ 為vi 能năng 所sở 治trị 故cố 有hữu 四tứ 悉tất 次thứ 第đệ 正chánh 應ưng 爾nhĩ 也dã 思tư 之chi 思tư 之chi 。 次thứ 下hạ 應ưng 明minh 釋thích 結kết 之chi 文văn 疏sớ/sơ 略lược 不bất 釋thích 記ký 亦diệc 不bất 言ngôn 定định 云vân 從tùng 劫kiếp 濁trược 亂loạn 時thời 。 下hạ 是thị 釋thích 諸chư 佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 。 下hạ 是thị 結kết 但đãn 釋thích 三tam 而nhi 不bất 釋thích 見kiến 命mạng 二nhị 濁trược 者giả 眾chúng 生sanh 攝nhiếp 命mạng 隨tùy 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 連liên 持trì 有hữu 命mạng 故cố 見kiến 是thị 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 既ký 云vân 諸chư 不bất 善thiện 根căn 。 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 故cố 全toàn 云vân 從tùng 成thành 就tựu 諸chư 不bất 善thiện 下hạ 方phương 是thị 釋thích 結kết 之chi 文văn 即tức 以dĩ 所sở 化hóa 之chi 機cơ 成thành 就tựu 諸chư 濁trược 之chi 不bất 善thiện 根căn 遂toại 致trí 如Như 來Lai 施thí 權quyền 隱ẩn 實thật 此thử 即tức 釋thích 成thành 為vi 濁trược 施thí 權quyền 之chi 意ý 亦diệc 是thị 結kết 成thành 其kỳ 意ý 故cố 云vân 釋thích 結kết 言ngôn 諸chư 不bất 善thiện 根căn 。 者giả 通thông 指chỉ 五ngũ 濁trược 由do 有hữu 此thử 五ngũ 廣quảng 生sanh 過quá 惡ác 故cố 也dã 今kim 謂vị 一nhất 住trụ 隨tùy 文văn 初sơ 釋thích 似tự 是thị 謂vị 釋thích 前tiền 五ngũ 結kết 前tiền 五ngũ 也dã 意ý 雖tuy 如như 此thử 義nghĩa 未vị 的đích 明minh 也dã 若nhược 其kỳ 次thứ 釋thích 於ư 文văn 起khởi 盡tận 似tự 如như 未vị 然nhiên 釋thích 結kết 只chỉ 是thị 一nhất 義nghĩa 故cố 云vân 亦diệc 也dã 今kim 謂vị 從tùng 如như 是thị 下hạ 通thông 是thị 釋thích 結kết 如như 是thị 二nhị 字tự 含hàm 於ư 二nhị 義nghĩa 謂vị 即tức 指chỉ 前tiền 而nhi 復phục 起khởi 後hậu 謂vị 如như 是thị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 由do 是thị 五ngũ 濁trược 之chi 故cố 云vân 諸chư 佛Phật 方phương 便tiện 。 等đẳng 也dã 如như 是thị 既ký 含hàm 前tiền 後hậu 二nhị 義nghĩa 故cố 疏sớ/sơ 取thủ 指chỉ 前tiền 義nghĩa 邊biên 名danh 為vi 體thể 相tướng 下hạ 為vi 釋thích 結kết 釋thích 成thành 昔tích 日nhật 施thí 權quyền 之chi 由do 亦diệc 即tức 是thị 結kết 其kỳ 意ý 要yếu 如như 是thị 含hàm 前tiền 後hậu 及cập 釋thích 結kết 皆giai 不bất 相tương 離ly 也dã 下hạ 文văn 頌tụng 中trung 所sở 牒điệp 此thử 名danh 皆giai 云vân 結kết 歸quy 釋thích 意ý 以dĩ 二nhị 義nghĩa 是thị 一nhất 故cố 不bất 定định 也dã 至chí 下hạ 當đương 更cánh 明minh 之chi 此thử 中trung 且thả 爾nhĩ 又hựu 經kinh 中trung 故cố 字tự 古cổ 今kim 上thượng 下hạ 不bất 定định 今kim 謂vị 義nghĩa 雖tuy 可khả 通thông 正chánh 應ưng 屬thuộc 下hạ 詳tường 釋thích 亦diệc 然nhiên 。

次thứ 下hạ 釋thích 簡giản 真chân 者giả 全toàn 云vân 真chân 是thị 已dĩ 證chứng 小tiểu 果quả 敦đôn 迫bách 之chi 今kim 謂vị 此thử 恐khủng 不bất 然nhiên 上thượng 釋thích 昔tích 日nhật 施thí 權quyền 疑nghi 竟cánh 下hạ 約ước 簡giản 偽ngụy 篤đốc 令linh 必tất 信tín 今kim 日nhật 所sở 顯hiển 之chi 真chân 實thật 敦đôn 者giả 厚hậu 篤đốc 之chi 謂vị 厚hậu 逼bức 之chi 使sử 必tất 信tín 也dã 所sở 分phần/phân 二nhị 章chương 初sơ 言ngôn 真chân 偽ngụy 者giả 謂vị 簡giản 非phi 真chân 顯hiển 是thị 偽ngụy 也dã 此thử 二nhị 章chương 名danh 各các 即tức 含hàm 二nhị 義nghĩa 也dã 初sơ 章chương 之chi 二nhị 即tức 向hướng 所sở 明minh 二nhị 也dã 經kinh 自tự 分phân 明minh 初sơ 簡giản 非phi 中trung 經kinh 文văn 三tam 句cú 初sơ 二nhị 句cú 舉cử 非phi 真chân 正chánh 是thị 所sở 簡giản 後hậu 一nhất 句cú 正chánh 是thị 簡giản 非phi 也dã 初sơ 句cú 三tam 人nhân 初sơ 弟đệ 子tử 通thông 次thứ 二nhị 則tắc 別biệt 今kim 釋thích 其kỳ 通thông 下hạ 二nhị 俱câu 非phi 也dã 初sơ 略lược 消tiêu 文văn 次thứ 廣quảng 約ước 義nghĩa 初sơ 明minh 真chân 弟đệ 子tử 隨tùy 順thuận 即tức 聞văn 知tri 也dã 嗣tự 續tục 也dã 既ký 不bất 聞văn 等đẳng 故cố 即tức 非phi 真chân 也dã 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 即tức 圓viên 人nhân 也dã 次thứ 更cánh 約ước 義nghĩa 對đối 昔tích 得đắc 是thị 於ư 今kim 非phi 也dã 此thử 則tắc 施thí 權quyền 則tắc 是thị 顯hiển 實thật 故cố 為vi 非phi 也dã 此thử 即tức 兩lưỡng 重trọng/trùng 通thông 釋thích 簡giản 非phi 文văn 竟cánh 下hạ 更cánh 別biệt 明minh 非phi 義nghĩa 行hành 是thị 知tri 解giải 為vi 本bổn 故cố 此thử 文văn 中trung 無vô 真chân 字tự 而nhi 具cụ 有hữu 其kỳ 義nghĩa 下hạ 文văn 具cụ 有hữu 體thể 證chứng 真chân 而nhi 非phi 妙diệu 實thật 故cố 非phi 理lý 一nhất 弟đệ 子tử 貫quán 三tam 並tịnh 是thị 其kỳ 人nhân 既ký 非phi 弟đệ 子tử 故cố 非phi 人nhân 一nhất 次thứ 明minh 上thượng 慢mạn 者giả 前tiền 以dĩ 非phi 真chân 此thử 明minh 是thị 其kỳ 偽ngụy 也dã 經kinh 文văn 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 是thị 偽ngụy 次thứ 更cánh 釋thích 成thành 初sơ 中trung 先tiên 舉cử 偽ngụy 當đương 知tri 以dĩ 下hạ 正chánh 顯hiển 是thị 也dã 如như 此thử 謬mậu 謂vị 故cố 是thị 偽ngụy 也dã 既ký 言ngôn 皆giai 是thị 故cố 即tức 顯hiển 是thị 也dã 疏sớ/sơ 先tiên 標tiêu 章chương 次thứ 釋thích 即tức 正chánh 消tiêu 二nhị 文văn 三tam 更cánh 重trọng/trùng 約ước 四tứ 一nhất 正chánh 消tiêu 中trung 三tam 句cú 初sơ 二nhị 釋thích 舉cử 偽ngụy 後hậu 一nhất 釋thích 是thị 也dã 初sơ 言ngôn 何hà 者giả 者giả 消tiêu 文văn 以dĩ 釋thích 上thượng 意ý 也dã 言ngôn 身thân 尚thượng 無vô 量lượng 者giả 身thân 有hữu 其kỳ 二nhị 謂vị 分phân 段đoạn 變biến 易dị 變biến 易dị 極cực 多đa 故cố 云vân 無vô 量lượng 無vô 明minh 是thị 彼bỉ 生sanh 因nhân 既ký 未vị 損tổn 一nhất 毫hào 分phần/phân 故cố 身thân 果quả 無vô 量lượng 以dĩ 大đại 擊kích 斥xích 之chi 二nhị 百bách 由do 旬tuần 。 即tức 界giới 外ngoại 所sở 生sanh 處xứ 也dã 如như 後hậu 文văn 釋thích 此thử 並tịnh 偽ngụy 也dã 未vị 得đắc 等đẳng 者giả 即tức 顯hiển 定định 是thị 偽ngụy 也dã 下hạ 更cánh 舉cử 真chân 以dĩ 顯hiển 偽ngụy 也dã 真chân 者giả 如như 是thị 今kim 既ký 不bất 然nhiên 故cố 定định 是thị 偽ngụy 言ngôn 真chân 是thị 者giả 即tức 妙diệu 法Pháp 也dã 上thượng 是thị 約ước 二nhị 真chân 以dĩ 顯hiển 偽ngụy 下hạ 更cánh 約ước 四tứ 真chân 以dĩ 顯hiển 偽ngụy 能năng 如như 此thử 則tắc 是thị 真chân 既ký 其kỳ 不bất 然nhiên 故cố 皆giai 偽ngụy 也dã 上thượng 慢mạn 是thị 偽ngụy 信tín 行hành 無vô 故cố 即tức 成thành 真chân 信tín 從tùng 於ư 教giáo 亦diệc 即tức 所sở 信tín 故cố 真chân 是thị 佛Phật 子tử 。 能năng 信tín 之chi 人nhân 即tức 真Chân 人Nhân 也dã 如như 此thử 之chi 詞từ 並tịnh 敦đôn 逼bức 令linh 其kỳ 必tất 信tín 舉cử 也dã 。

次thứ 開khai 釋thích 者giả 此thử 中trung 疏sớ/sơ 文văn 稍sảo 似tự 難nan 會hội 言ngôn 易dị 見kiến 者giả 應ưng 云vân 第đệ 二nhị 開khai 除trừ 釋thích 疑nghi 即tức 為vi 二nhị 別biệt 初sơ 開khai 除trừ 中trung 謂vị 開khai 除trừ 二nhị 非phi 即tức 有hữu 二nhị 別biệt 今kim 文văn 從tùng 略lược 初sơ 標tiêu 大đại 章chương 即tức 是thị 二nhị 科khoa 從tùng 先tiên 開khai 下hạ 即tức 是thị 初sơ 中trung 更cánh 開khai 為vi 二nhị 仍nhưng 兼kiêm 以dĩ 顯hiển 其kỳ 義nghĩa 若nhược 佛Phật 以dĩ 下hạ 方phương 釋thích 其kỳ 文văn 然nhiên 兩lưỡng 科khoa 及cập 意ý 可khả 知tri 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 經kinh 文văn 但đãn 開khai 其kỳ 非phi 疏sớ/sơ 文văn 更cánh 對đối 前tiền 之chi 是thị 後hậu 正chánh 釋thích 經kinh 顯hiển 其kỳ 非phi 也dã 二nhị 句cú 各các 有hữu 所sở 以dĩ 可khả 知tri 次thứ 釋thích 第đệ 二nhị 經kinh 文văn 亦diệc 直trực 開khai 非phi 疏sớ/sơ 亦diệc 仍nhưng 先tiên 舉cử 是thị 然nhiên 後hậu 釋thích 經kinh 以dĩ 顯hiển 其kỳ 非phi 也dã 二nhị 文văn 亦diệc 各các 有hữu 其kỳ 所sở 以dĩ 在tại 文văn 易dị 知tri 所sở 以dĩ 知tri 如như 此thử 者giả 以dĩ 文văn 義nghĩa 勢thế 數số 固cố 當đương 爾nhĩ 耳nhĩ 不bất 然nhiên 則tắc 無vô 以dĩ 。

上thượng 釋thích 開khai 除trừ 二nhị 意ý 下hạ 釋thích 疑nghi 者giả 此thử 亦diệc 勢thế 數số 同đồng 然nhiên 矣hĩ 疑nghi 在tại 文văn 外ngoại 經kinh 直trực 是thị 釋thích 今kim 仍nhưng 先tiên 出xuất 其kỳ 疑nghi 然nhiên 後hậu 消tiêu 釋thích 文văn 也dã 初sơ 出xuất 疑nghi 者giả 以dĩ 釋thích 文văn 義nghĩa 觀quán 之chi 固cố 當đương 爾nhĩ 也dã 釋thích 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 引dẫn 經kinh 略lược 次thứ 釋thích 引dẫn 廣quảng 成thành 三tam 引dẫn 南nam 岳nhạc 所sở 釋thích 四tứ 述thuật 他tha 人nhân 異dị 解giải 初sơ 即tức 下hạ 化hóa 城thành 品phẩm 中trung 文văn 也dã 次thứ 論luận 釋thích 者giả 向hướng 之chi 經kinh 義nghĩa 現hiện 於ư 此thử 故cố 初sơ 引dẫn 論luận 後hậu 顯hiển 今kim 意ý 初sơ 中trung 先tiên 引dẫn 論luận 問vấn 先tiên 世thế 即tức 業nghiệp 報báo 之chi 身thân 也dã 有hữu 漏lậu 業nghiệp 果quả 不bất 得đắc 不bất 滅diệt 既ký 滅diệt 更cánh 於ư 何hà 處xứ 何hà 因nhân 而nhi 得đắc 具cụ 足túc 。 此thử 中trung 準chuẩn 令linh 述thuật 論luận 此thử 問vấn 之chi 由do 以dĩ 論luận 釋thích 大đại 品phẩm 而nhi 為vi 此thử 問vấn 故cố 須tu 有hữu 其kỳ 由do 諸chư 並tịnh 不bất 述thuật 誠thành 為vi 未vị 了liễu 今kim 未vị 暇hạ 尋tầm 撿kiểm 論luận 次thứ 答đáp 中trung 初sơ 正chánh 釋thích 次thứ 引dẫn 證chứng 初sơ 中trung 先tiên 明minh 無vô 內nội 因nhân 果quả 漏lậu 因nhân 緣duyên 即tức 有hữu 漏lậu 惑hoặc 業nghiệp 不bất 生sanh 即tức 無vô 有hữu 漏lậu 果quả 出xuất 外ngoại 以dĩ 下hạ 即tức 明minh 有hữu 也dã 即tức 外ngoại 因nhân 緣duyên 果quả 處xứ 所sở 言ngôn 無vô 煩phiền 惱não 名danh 者giả 無vô 前tiền 惑hoặc 業nghiệp 因nhân 緣duyên 也dã 聞văn 經Kinh 即tức 具cụ 足túc 佛Phật 道Đạo 。 因nhân 緣duyên 也dã 次thứ 此thử 經Kinh 為vi 證chứng 初sơ 證chứng 前tiền 無vô 內nội 之chi 人nhân 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 。 證chứng 前tiền 外ngoại 處xứ 即tức 界giới 外ngoại 有hữu 餘dư 國quốc 土độ 也dã 為vi 說thuyết 是thị 事sự 謂vị 說thuyết 此thử 經Kinh 即tức 具cụ 佛Phật 道Đạo 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 是thị 事sự 上thượng 引dẫn 論luận 釋thích 竟cánh 下hạ 明minh 所sở 引dẫn 用dụng 之chi 竟cánh 共cộng 成thành 一nhất 致trí 故cố 也dã 永vĩnh 云vân 他tha 人nhân 所sở 釋thích 云vân 生sanh 滅diệt 度độ 想tưởng 。 及cập 於ư 餘dư 國quốc 值trị 佛Phật 者giả 是thị 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 預dự 生sanh 此thử 想tưởng 此thử 人nhân 即tức 橫hoạnh/hoành 於ư 他tha 方phương 見kiến 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 非phi 謂vị 羅La 漢Hán 羅La 漢Hán 以dĩ 定định 力lực 不bất 捨xả 身thân 近cận 代đại 皆giai 同đồng 此thử 說thuyết 今kim 謂vị 此thử 經Kinh 下hạ 文văn 大đại 經kinh 八bát 六lục 等đẳng 說thuyết 楞lăng 伽già 醉túy 酒tửu 及cập 大đại 論luận 釋thích 彼bỉ 若nhược 典điển 據cứ 任nhậm 彼bỉ 所sở 依y 今kim 且thả 依y 如như 向hướng 經kinh 論luận 所sở 說thuyết 最tối 後hậu 了liễu 義nghĩa 為vi 憑bằng 未vị 能năng 從tùng 其kỳ 餘dư 說thuyết 次thứ 述thuật 南nam 岳nhạc 所sở 釋thích 記ký 云vân 下hạ 有hữu 三tam 義nghĩa 並tịnh 南nam 岳nhạc 釋thích 今kim 謂vị 向hướng 以dĩ 從tùng 有hữu 餘dư 國quốc 土độ 中trung 佛Phật 故cố 名danh 餘dư 佛Phật 此thử 以dĩ 四tứ 依y 為vi 餘dư 佛Phật 此thử 是thị 圓viên 因nhân 之chi 位vị 同đồng 以dĩ 妙diệu 知tri 覺giác 了liễu 一nhất 切thiết 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 而nhi 未vị 究cứu 竟cánh 故cố 名danh 為vi 餘dư 次thứ 下hạ 兩lưỡng 釋thích 直trực 對đối 釋thích 尊tôn 指chỉ 其kỳ 餘dư 他tha 佛Phật 名danh 為vi 餘dư 佛Phật 初sơ 二nhị 約ước 羅La 漢Hán 後hậu 一nhất 約ước 凡phàm 夫phu 初sơ 二nhị 正chánh 消tiêu 經kinh 後hậu 一nhất 約ước 義nghĩa 也dã 羅La 漢Hán 念niệm 十thập 方phương 者giả 善thiện 覩đổ 妙diệu 教giáo 大đại 機cơ 發phát 故cố 也dã 南nam 岳nhạc 每mỗi 講giảng 大đại 論luận 而nhi 更cánh 此thử 三tam 釋thích 者giả 為vi 顯hiển 含hàm 多đa 意ý 義nghĩa 故cố 也dã 次thứ 異dị 解giải 中trung 初sơ 出xuất 兩lưỡng 家gia 後hậu 明minh 今kim 意ý 初sơ 家gia 非phi 約ước 羅La 漢Hán 正chánh 約ước 凡phàm 夫phu 次thứ 家gia 不bất 約ước 凡phàm 夫phu 正chánh 約ước 羅La 漢Hán 初sơ 家gia 先tiên 以dĩ 三tam 義nghĩa 顯hiển 非phi 羅La 漢Hán 後hậu 正chánh 會hội 文văn 顯hiển 是thị 凡phàm 夫phu 初sơ 三tam 義nghĩa 者giả 初sơ 直trực 明minh 非phi 何hà 容dung 以dĩ 下hạ 破phá 他tha 言ngôn 是thị 末Mạt 法Pháp 以dĩ 下hạ 三tam 是thị 舉cử 況huống 以dĩ 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 定định 非phi 約ước 羅La 漢Hán 既ký 非phi 於ư 經kinh 如như 何hà 即tức 牒điệp 釋thích 云vân 正chánh 是thị 約ước 凡phàm 夫phu 也dã 次thứ 家gia 即tức 破phá 瑤dao 師sư 正chánh 顯hiển 是thị 約ước 羅La 漢Hán 文văn 有hữu 四tứ 句cú 初sơ 明minh 凡phàm 夫phu 易dị 信tín 次thứ 明minh 羅La 漢Hán 極cực 難nạn/nan 三tam 引dẫn 文văn 證chứng 四tứ 結kết 是thị 非phi 注chú (# 云vân 云vân )# 明minh 意ý 爾nhĩ 矣hĩ 又hựu 言ngôn 此thử 直trực 異dị 解giải 今kim 不bất 用dụng 者giả 是thị 今kim 意ý 也dã 謂vị 此thử 兩lưỡng 家gia 相tương/tướng 抗kháng 但đãn 是thị 異dị 解giải 非phi 是thị 正chánh 義nghĩa 正chánh 義nghĩa 如như 前tiền 依y 論luận 及cập 南nam 岳nhạc 總tổng 有hữu 四tứ 義nghĩa 是thị 也dã 記ký 云vân 此thử 九cửu 字tự 應ưng 作tác 白bạch 字tự 書thư 之chi 前tiền 二nhị 家gia 亦diệc 非phi 全toàn 失thất 故cố 云vân 異dị 解giải 全toàn 云vân 破phá 古cổ 為vi 三tam 初sơ 敘tự 昔tích 次thứ 引dẫn 他tha 人nhân 辨biện 非phi 其kỳ 義nghĩa 必tất 然nhiên 下hạ 今kim 師sư 正chánh 釋thích (# 云vân 云vân )# 注chú 文văn 者giả 既ký 引dẫn 昔tích 破phá 又hựu 許hứa 其kỳ 當đương 不bất 合hợp 更cánh 云vân 不bất 用dụng 縱túng/tung 指chỉ 所sở 破phá 云vân 不bất 用dụng 者giả 不bất 合hợp 注chú 多đa 是thị 後hậu 人nhân 謬mậu 加gia 足túc 耳nhĩ 今kim 謂vị 若nhược 實thật 是thị 今kim 所sở 斷đoạn 固cố 然nhiên 如như 其kỳ 非phi 今kim 此thử 又hựu 一nhất 謬mậu 宜nghi 其kỳ 詳tường 之chi 次thứ 結kết 不bất 虗hư 者giả 總tổng 結kết 開khai 之chi 與dữ 顯hiển 皆giai 不bất 虗hư 也dã 止chỉ 物vật 謗báng 心tâm 四tứ 字tự 是thị 科khoa 之chi 意ý 言ngôn 此thử 為vi 三tam 者giả 又hựu 有hữu 三tam 句cú 點điểm 以dĩ 顯hiển 義nghĩa 亦diệc 不bất 用dụng 便tiện 即tức 以dĩ 為vi 三tam 科khoa 既ký 非phi 急cấp 然nhiên 不bất 俟sĩ 更cánh 碎toái 科khoa 也dã 次thứ 釋thích 頌tụng 中trung 大đại 分phân 為vi 二nhị 者giả 上thượng 文văn 有hữu 三tam 謂vị 許hứa 說thuyết 受thọ 旨chỉ 正chánh 說thuyết 今kim 不bất 頌tụng 受thọ 旨chỉ 故cố 但đãn 二nhị 也dã 雖tuy 言ngôn 簡giản 誡giới 只chỉ 是thị 簡giản 許hứa 以dĩ 誡giới 聽thính 即tức 上thượng 簡giản 中trung 許hứa 之chi 文văn 也dã 正chánh 從tùng 其kỳ 要yếu 故cố 三tam 中trung 但đãn 頌tụng 其kỳ 一nhất 簡giản 之chi 二nhị 也dã 又hựu 上thượng 中trung 簡giản 有hữu 釋thích 今kim 但đãn 頌tụng 釋thích 簡giản 退thoái 之chi 由do 初sơ 明minh 其kỳ 障chướng 重trọng 故cố 退thoái 次thứ 明minh 無vô 機cơ 故cố 簡giản 總tổng 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 退thoái 故cố 簡giản 合hợp 要yếu 言ngôn 之chi 但đãn 云vân 簡giản 也dã 文văn 中trung 初sơ 舉cử 三tam 失thất 通thông 四tứ 次thứ 明minh 經kinh 從tùng 別biệt 說thuyết 通thông 者giả 通thông 是thị 凡phàm 夫phu 故cố 別biệt 者giả 各các 有hữu 所sở 以dĩ 並tịnh 從tùng 多đa 說thuyết 又hựu 正chánh 是thị 此thử 五ngũ 千thiên 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 皆giai 爾nhĩ 。 慢mạn 有hữu 其kỳ 七thất 如như 前tiền 所sở 明minh 此thử 三tam 眾chúng 以dĩ 顯hiển 其kỳ 二nhị 得đắc 禪thiền 謂vị 聖thánh 果Quả 者giả 如như 大đại 論luận 阿a 蘭lan 若nhã 比Bỉ 丘Khâu 修tu 得đắc 四tứ 禪thiền 生sanh 增tăng 上thượng 慢mạn 謂vị 得đắc 四Tứ 果Quả 恃thị 此thử 自tự 高cao 不bất 肯khẳng 復phục 進tiến 臨lâm 終chung 之chi 時thời 。 見kiến 四tứ 禪thiền 隱ẩn 便tiện 生sanh 邪tà 見kiến 。 謂vị 無vô 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 為vi 欺khi 我ngã 惡ác 見kiến 生sanh 故cố 先tiên 種chủng 中trung 陰ấm 阿A 鼻Tỳ 相tương/tướng 現hiện 命mạng 終chung 而nhi 墮đọa 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 佛Phật 此thử 人nhân 今kim 生sanh 何hà 處xứ 。 佛Phật 言ngôn 生sanh 阿A 鼻Tỳ 獄Ngục 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 驚kinh 疑nghi 坐tọa 禪thiền 持trì 戒giới 便tiện 至chí 爾nhĩ 耶da 世Thế 尊Tôn 為vi 說thuyết 上thượng 因nhân 緣duyên 已dĩ 說thuyết 偈kệ 多đa 聞văn 持trì 戒giới 。 禪thiền 未vị 得đắc 漏lậu 盡tận 法pháp 雖tuy 有hữu 是thị 功công 德đức 。 是thị 事sự 難nan 可khả 信tín 墮đọa 地địa 獄ngục 由do 謗báng 佛Phật 非phi 不bất 開khai 第đệ 四tứ 禪thiền 言ngôn 矜căng 高cao 者giả 自tự 恃thị 其kỳ 賢hiền 白bạch 矜căng 男nam 況huống 多đa 爾nhĩ 有hữu 云vân 慢mạn 中trung 之chi 增tăng 慢mạn 中trung 人nhân 之chi 上thượng 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 今kim 明minh 增tăng 上thượng 是thị 勝thắng 之chi 法pháp 謂vị 得đắc 增tăng 勝thắng 之chi 法pháp 恃thị 此thử 自tự 高cao 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 與dữ 邪tà 慢mạn 何hà 以dĩ 異dị 真Chân 諦Đế 釋thích 云vân 都đô 未vị 得đắc 聖thánh 法pháp 而nhi 恃thị 怙hộ 邪tà 法pháp 以dĩ 起khởi 慢mạn 名danh 邪tà 慢mạn 若nhược 得đắc 少thiểu 證chứng 法pháp 如như 得đắc 四tứ 禪thiền 等đẳng 謂vị 是thị 究cứu 竟cánh 。 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 有hữu 懷hoài 者giả 有hữu 心tâm 於ư 勝thắng 道đạo 故cố 即tức 是thị 慢mạn 今kim 謂vị 只chỉ 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 也dã 正chánh 直trực 之chi 道Đạo 。 深thâm 故cố 淺thiển 不bất 能năng 信tín 也dã 不bất 自tự 省tỉnh 者giả 不bất 自tự 省tỉnh 察sát 己kỷ 之chi 過quá 位vị 有hữu 無vô 慚tàm 事sự 矯kiểu 誑cuống 故cố 是thị 無vô 慚tàm 反phản 此thử 則tắc 為vi 有hữu 美mỹ 此thử 即tức 內nội 凡phàm 聖thánh 位vị 此thử 猶do 未vị 得đắc 舉cử 有hữu 以dĩ 顯hiển 無vô 也dã 於ư 戒giới 等đẳng 者giả 戒giới 名danh 通thông 十thập 如như 大đại 經kinh 大đại 論luận 所sở 明minh 今kim 文văn 言ngôn 缺khuyết 漏lậu 即tức 十thập 中trung 無vô 前tiền 五ngũ 也dã 律luật 儀nghi 含hàm 三tam 謂vị 不bất 穿xuyên 不bất 缺khuyết 不bất 不bất 破phá 經kinh 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 即tức 攝nhiếp 三tam 也dã 漏lậu 即tức 次thứ 之chi 二nhị 也dã 定định 能năng 防phòng 心tâm 地địa 惡ác 故cố 定định 名danh 戒giới 道đạo 能năng 除trừ 惡ác 故cố 道đạo 名danh 戒giới 既ký 無vô 定định 慧tuệ 起khởi 諸chư 惡ác 過quá 故cố 是thị 漏lậu 也dã 此thử 前tiền 五ngũ 既ký 無vô 後hậu 五ngũ 不bất 在tại 論luận 故cố 不bất 言ngôn 也dã 瑕hà 玼# 是thị 玉ngọc 病bệnh 之chi 內nội 外ngoại 故cố 喻dụ 此thử 無vô 內nội 外ngoại 之chi 戒giới 也dã 覆phú 罪tội 釋thích 護hộ 自tự 得đắc 釋thích 惜tích 都đô 不bất 知tri 是thị 非phi 也dã 小tiểu 中trung 小tiểu 者giả 四Tứ 果Quả 之chi 智trí 已dĩ 是thị 小tiểu 四tứ 禪thiền 又hựu 是thị 小tiểu 更cánh 加gia 謬mậu 以dĩ 有hữu 為vi 無vô 愚ngu 小tiểu 之chi 極cực 也dã 。

釋thích 糟tao 糠khang 中trung 先tiên 解giải 二nhị 字tự 次thứ 約ước 法pháp 合hợp 三tam 釋thích 所sở 以dĩ 但đãn 釋thích 其kỳ 一nhất 亦diệc 應ưng 例lệ 顯hiển 未vị 得đắc 出xuất 世thế 。 禪thiền 定định 故cố 如như 糟tao 糠khang 易dị 知tri 故cố 略lược 次thứ 合hợp 釋thích 二nhị 喻dụ 者giả 無vô 大đại 機cơ 不bất 可khả 起khởi 發phát 也dã 非phi 好hảo/hiếu 器khí 不bất 堪kham 受thọ 妙diệu 道đạo 也dã 雙song 結kết 遣khiển 退thoái 之chi 由do 以dĩ 故cố 爾nhĩ 矣hĩ 此thử 兩lưỡng 釋thích 初sơ 是thị 正chánh 義nghĩa 。

頌tụng 誡giới 許hứa 者giả 正chánh 頌tụng 簡giản 許hứa 義nghĩa 即tức 兼kiêm 於ư 誡giới 許hứa 故cố 也dã 釋thích 初sơ 頌tụng 諸chư 佛Phật 章chương 文văn 有hữu 二nhị 先tiên 與dữ 長trường/trưởng 行hành 對đối 辨biện 其kỳ 異dị 後hậu 正chánh 料liệu 釋thích 初sơ 中trung 有hữu 三tam 加gia 四tứ 初sơ 三tam 先tiên 標tiêu 列liệt 次thứ 相tướng 狀trạng 此thử 文văn 義nghĩa 相tướng 狀trạng 分phân 明minh 。 至chí 是thị 易dị 知tri 不bất 俟sĩ 更cánh 繁phồn 述thuật 也dã 所sở 以dĩ 如như 此thử 異dị 者giả 至chí 聖thánh 當đương 時thời 鑒giám 機cơ 理lý 故cố 互hỗ 顯hiển 不bất 繁phồn 文văn 故cố 前tiền 云vân 次thứ 第đệ 亦diệc 無vô 在tại 故cố 要yếu 具cụ 此thử 六lục 義nghĩa 乃nãi 圓viên 成thành 餘dư 不bất 俟sĩ 論luận 也dã 次thứ 料liệu 釋thích 者giả 上thượng 文văn 有hữu 四tứ 今kim 加gia 五ngũ 濁trược 及cập 勸khuyến 信tín 故cố 成thành 五ngũ 也dã 文văn 雖tuy 有hữu 五ngũ 義nghĩa 只chỉ 是thị 四tứ 仍nhưng 闕khuyết 歎thán 法Pháp 及cập 簡giản 偽ngụy 也dã 初sơ 中trung 又hựu 為vi 二nhị 者giả 上thượng 文văn 有hữu 三tam 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 今kim 此thử 二nhị 文văn 兼kiêm 前tiền 三tam 義nghĩa 也dã 初sơ 言ngôn 施thí 即tức 是thị 開khai 也dã 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 同đồng 體thể 又hựu 即tức 化hóa 他tha 並tịnh 是thị 修tu 得đắc 也dã 言ngôn 權quyền 法pháp 者giả 同đồng 體thể 之chi 權quyền 果quả 上thượng 之chi 用dụng 也dã 祥tường 云vân 所sở 得đắc 法Pháp 謂vị 實thật 智trí 方phương 便tiện 方phương 謂vị 權quyền 智trí 也dã (# 云vân 云vân )# 言ngôn 頌tụng 上thượng 元nguyên 數số 方phương 便tiện 者giả 釋thích 也dã 頌tụng 隨tùy 宜nghi 者giả 即tức 上thượng 初sơ 標tiêu 之chi 文văn 初sơ 一nhất 行hành 即tức 所sở 照chiếu 機cơ 宜nghi 也dã 即tức 照chiếu 九cửu 有hữu 七thất 之chi 機cơ 也dã 而nhi 為vi 說thuyết 七thất 法pháp 而nhi 發phát 之chi 即tức 次thứ 行hành 意ý 也dã 佛Phật 悉tất 知tri 一nhất 行hành 正chánh 頌tụng 隨tùy 也dã 次thứ 說thuyết 八bát 部bộ 即tức 隨tùy 之chi 分phần 齊tề 也dã 隨tùy 欲dục 之chi 宜nghi 下hạ 約ước 四tứ 悉tất 以dĩ 顯hiển 隨tùy 宜nghi 之chi 狀trạng 也dã 宜nghi 即tức 因nhân 盛thịnh 感cảm 即tức 緣duyên 應ưng 以dĩ 權quyền 道đạo 感cảm 應ứng 而nhi 能năng 致trí 利lợi 益ích 也dã 即tức 權quyền 樂nhạo/nhạc/lạc 宜nghi 治trị 也dã 既ký 為vi 方phương 便tiện 故cố 不bất 論luận 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 次thứ 更cánh 釋thích 經kinh 所sở 照chiếu 機cơ 宜nghi 之chi 文văn 希hy 望vọng 名danh 念niệm 者giả 與dữ 欲dục 義nghĩa 同đồng 種chủng 種chủng 所sở 行hành 道Đạo 。 即tức 所sở 念niệm 法pháp 謂vị 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 等đẳng 法pháp 此thử 二nhị 句cú 通thông 言ngôn 今kim 約ước 別biệt 釋thích 即tức 屬thuộc 現hiện 也dã 過quá 去khứ 以dĩ 下hạ 經kinh 文văn 雖tuy 通thông 義nghĩa 即tức 當đương 別biệt 以dĩ 下hạ 句cú 有hữu 先tiên 世thế 之chi 言ngôn 故cố 文văn 便tiện 約ước 過quá 去khứ 以dĩ 釋thích 性tánh 欲dục 即tức 念niệm 也dã 或hoặc 可khả 下hạ 更cánh 釋thích 即tức 互hỗ 為vi 也dã 現hiện 欲dục 成thành 當đương 性tánh 過quá 欲dục 成thành 現hiện 性tánh 皆giai 有hữu 其kỳ 理lý 雖tuy 通thông 現hiện 未vị 正chánh 意ý 在tại 於ư 往vãng 現hiện 也dã 全toàn 云vân 或hoặc 可khả 下hạ 釋thích 伏phục 難nan 伏phục 難nạn/nan 上thượng 長trường/trưởng 行hành 中trung 釋thích 隨tùy 其kỳ 本bổn 性tánh 。 之chi 文văn 云vân 過quá 去khứ 名danh 根căn 未vị 來lai 名danh 性tánh 名danh 性tánh 今kim 云vân 過quá 去khứ 所sở 習tập 名danh 性tánh 者giả 何hà 乃nãi 相tương 違vi 故cố 釋thích 云vân 習tập 欲dục 成thành 性tánh 屬thuộc 未vị 來lai 性tánh 生sanh 習tập 欲dục 即tức 屬thuộc 過quá 去khứ 義nghĩa 兼kiêm 二nhị 理lý 兩lưỡng 釋thích 何hà 妨phương (# 云vân 云vân )# 有hữu 意ý 略lược 爾nhĩ 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 言ngôn 傳truyền 傳truyền 為vi 者giả 其kỳ 言ngôn 雖tuy 通thông 今kim 正chánh 約ước 機cơ 感cảm 故cố 別biệt 論luận 其kỳ 通thông 也dã 善thiện 惡ác 有hữu 通thông 別biệt 別biệt 論luận 世thế 出xuất 世thế 大đại 小tiểu 等đẳng 可khả 知tri 通thông 論luận 遞đệ 傳truyền 是thị 善thiện 是thị 惡ác 。 乃nãi 至chí 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 登đăng 地địa 相tương 望vọng 也dã 今kim 通thông 說thuyết 故cố 云vân 傳truyền (# 云vân 云vân )# 心tâm 略lược 爾nhĩ 佛Phật 以dĩ 以dĩ 下hạ 總tổng 攬lãm 其kỳ 要yếu 釋thích 此thử 開khai 權quyền 文văn 也dã 九cửu 部bộ 如như 經kinh 文văn 或hoặc 說thuyết 十thập 二nhị 部bộ 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 通thông 則tắc 大đại 小tiểu 各các 十thập 二nhị 部bộ 別biệt 則tắc 大đại 十thập 二nhị 小tiểu 但đãn 九cửu 或hoặc 說thuyết 大đại 小tiểu 各các 但đãn 九cửu 而nhi 義nghĩa 有hữu 別biệt 謂vị 大đại 無vô 緣duyên 喻dụ 義nghĩa 以dĩ 根căn 利lợi 故cố 小tiểu 無vô 廣quảng 問vấn 記ký 並tịnh 是thị 一nhất 往vãng 為vi 緣duyên 別biệt 說thuyết 通thông 皆giai 十thập 二nhị 部bộ 也dã 故cố 大đại 品phẩm 云vân 魔ma 作tác 比Bỉ 丘Khâu 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 聲Thanh 聞Văn 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 今kim 此thử 正chánh 論luận 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 故cố 且thả 從tùng 別biệt 說thuyết 也dã 指chỉ 玄huyền 義nghĩa 者giả 如như 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 妙diệu 中trung 廣quảng 辨biện 此thử 不bất 可khả 具cụ 故cố 指chỉ 彼bỉ 也dã 然nhiên 經kinh 論luận 古cổ 今kim 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 後hậu 學học 或hoặc 不bất 能năng 旁bàng 通thông 今kim 先tiên 略lược 明minh 其kỳ 要yếu 實thật 然nhiên 後hậu 正chánh 消tiêu 此thử 文văn 有hữu 云vân 經kinh 論luận 不bất 同đồng 凡phàm 有hữu 四tứ 句cú 一nhất 大đại 小tiểu 俱câu 有hữu 十thập 二nhị 大Đại 乘Thừa 具cụ 足túc 小Tiểu 乘Thừa 隨tùy 分phần/phân 所sở 以dĩ 明minh 十thập 二nhị 部bộ 者giả 以dĩ 是thị 一nhất 數số 之chi 圓viên 又hựu 治trị 眾chúng 生sanh 十thập 二nhị 緣duyên 病bệnh 故cố 也dã 二nhị 大đại 小tiểu 俱câu 明minh 九cửu 所sở 以dĩ 但đãn 九cửu 者giả 亦diệc 是thị 一nhất 數số 之chi 圓viên 又hựu 為vi 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 九cửu 部bộ 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 淺thiển 故cố 除trừ 三tam 淺thiển 狹hiệp 故cố 無vô 方Phương 廣Quảng 授thọ 佛Phật 記ký 非phi 其kỳ 宗tông 人nhân 小tiểu 無vô 補bổ 處xứ 義nghĩa 故cố 除trừ 授thọ 記ký 法pháp 淺thiển 有hữu 人nhân 能năng 問vấn 故cố 除trừ 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 又hựu 大Đại 士Sĩ 能năng 為vi 他tha 不bất 請thỉnh 之chi 友hữu 。 故cố 有hữu 無vô 問vấn 小tiểu 不bất 能năng 濟tế 總tổng 要yếu 待đãi 請thỉnh 方phương 說thuyết 故cố 無vô 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 根căn 利lợi 直trực 說thuyết 即tức 解giải 不bất 須tu 因nhân 緣duyên 及cập 以dĩ 譬thí 喻dụ 亦diệc 不bất 假giả 論luận 義nghĩa 故cố 略lược 此thử 二nhị 也dã 第đệ 三tam 句cú 小tiểu 廣quảng 而nhi 大đại 略lược 如như 地địa 持trì 論luận 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 名danh 方Phương 廣Quảng 經kinh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 謂vị 十thập 二nhị 部bộ 此thử 意ý 明minh 大Đại 乘Thừa 十thập 二nhị 為vi 明minh 方Phương 廣Quảng 之chi 理lý 從tùng 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 為vi 名danh 故cố 十thập 二nhị 名danh 方Phương 廣Quảng 小Tiểu 乘Thừa 十thập 二nhị 不bất 名danh 方Phương 廣Quảng 之chi 理lý 故cố 在tại 其kỳ 十thập 二nhị 部bộ 名danh 沒một 方Phương 廣Quảng 之chi 稱xưng 第đệ 四tứ 句cú 大đại 廣quảng 小tiểu 略lược 顯hiển 大Đại 乘Thừa 是thị 滿mãn 字tự 故cố 具cụ 足túc 十thập 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 是thị 半bán 字tự 故cố 唯duy 九cửu 部bộ 即tức 今kim 文văn 所sở 說thuyết 正chánh 是thị 法pháp 華hoa 宗tông 也dã 次thứ 明minh 體thể 者giả 通thông 以dĩ 言ngôn 教giáo 為vi 體thể 今kim 謂vị 有hữu 能năng 有hữu 所sở 合hợp 即tức 五ngũ 法pháp 能năng 中trung 三tam 假giả 一nhất 實thật 可khả 知tri 他tha 又hựu 為vi 二nhị 謂vị 雖tuy 有hữu 十thập 二nhị 不bất 出xuất 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 今kim 謂vị 即tức 貫quán 散tán 也dã 他tha 又hựu 為vi 三tam 謂vị 修tu 多đa 長trường/trưởng 羅la 祇kỳ 夜dạ 伽già 陀đà 。 也dã 此thử 上thượng 之chi 三tam 並tịnh 是thị 體thể 也dã (# 云vân 云vân )# 。

上thượng 是thị 通thông 論luận 已dĩ 竟cánh 下hạ 正chánh 消tiêu 此thử 文văn 者giả 言ngôn 修tu 多đa 羅la 者giả 亦diệc 修tu 單đơn 蘭lan 亦diệc 修tu 妬đố 路lộ 正chánh 云vân 素tố 怛đát 覽lãm 亦diệc 素tố 怛đát 蘭lan 含hàm 於ư 五ngũ 義nghĩa 要yếu 而nhi 言ngôn 之chi 。 此thử 云vân 經kinh 也dã 即tức 如như 一nhất 切thiết 經kinh 初sơ 皆giai 云vân 其kỳ 經kinh 者giả 是thị 新tân 云vân 契Khế 經Kinh 謂vị 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 契khế 會hội 理lý 機cơ 故cố 也dã 此thử 有hữu 總tổng 別biệt 如như 從tùng 如như 是thị 終chung 至chí 奉phụng 行hành 皆giai 名danh 多đa 羅la 此thử 總tổng 相tương/tướng 也dã 於ư 其kỳ 中trung 總tổng 隨tùy 事sự 分phần/phân 出xuất 十thập 二nhị 經kinh 其kỳ 餘dư 直trực 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 者giả 是thị 別biệt 相tướng 修tu 多đa 羅la 也dã 有hữu 云vân 成thành 起khởi 二nhị 修tu 明minh 直trực 說thuyết 語ngữ 言ngôn 為vi 修Tu 多Đa 羅La 。 謂vị 別biệt 相tướng 也dã 涅Niết 槃Bàn 云vân 從tùng 如như 是thị 至chí 奉phụng 行hành 謂vị 通thông 相tương/tướng 多đa 羅la 也dã 言ngôn 加gia 陀đà 者giả 此thử 云vân 不bất 重trọng/trùng 頌tụng 亦diệc 云vân 不bất 等đẳng 頌tụng 新tân 云vân 諷phúng 誦tụng 謂vị 不bất 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 亦diệc 名danh 孤cô 起khởi 頌tụng 經kinh 言ngôn 本bổn 事sự 者giả 此thử 方phương 言ngôn 也dã 梵Phạm 云vân 伊y 帝đế 目mục 多đa 伽già 此thử 云vân 本bổn 事sự 謂vị 說thuyết 他tha 往vãng 時thời 之chi 事sự 也dã 如như 下hạ 藥dược 王vương 有hữu 本bổn 事sự 是thị 也dã 言ngôn 本bổn 生sanh 者giả 亦diệc 此thử 方phương 言ngôn 梵Phạm 云vân 闍xà 陀đà 伽già 此thử 云vân 本bổn 生sanh 謂vị 說thuyết 自tự 己kỷ 昔tích 時thời 所sở 生sanh 之chi 事sự 也dã 經kinh 中trung 多đa 說thuyết 其kỳ 事sự 繁phồn 不bất 能năng 敘tự 言ngôn 未vị 曾tằng 有hữu 。 者giả 梵Phạm 云vân 阿a 浮phù 陀đà 達đạt 磨ma 此thử 云vân 未vị 曾tằng 有hữu 法Pháp 。 經kinh 亦diệc 希hy 有hữu 法pháp 經kinh 新tân 云vân 直trực 云vân 希hy 有hữu 法pháp 經kinh 即tức 如như 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 所sở 現hiện 奇kỳ 特đặc 殊thù 常thường 之chi 事sự 皆giai 是thị 希hy 有hữu 之chi 法Pháp 。 也dã 言ngôn 因nhân 緣duyên 者giả 。 梵Phạm 云vân 尼ni 陀đà 那na 此thử 云vân 因nhân 緣duyên 謂vị 因nhân 緣duyên 事sự 也dã 而nhi 說thuyết 開khai 施thí 等đẳng 教giáo 名danh 為vi 因nhân 緣duyên 。 言ngôn 譬thí 喻dụ 者giả 梵Phạm 云vân 阿a 波ba 陀đà 那na 此thử 云vân 譬thí 喻dụ 謂vị 託thác 事sự 類loại 以dĩ 顯hiển 法pháp 即tức 如như 此thử 方phương 比tỉ 與dữ 之chi 義nghĩa 也dã 言ngôn 祇kỳ 夜dạ 者giả 此thử 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 謂vị 重trọng/trùng 頌tụng 前tiền 長trường/trưởng 行hành 也dã 長trường/trưởng 行hành 已dĩ 說thuyết 今kim 更cánh 頌tụng 之chi 故cố 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 亦diệc 如như 此thử 方phương 序tự 頌tụng 之chi 流lưu 也dã 言ngôn 優ưu 波ba 提đề 舍xá 者giả 此thử 云vân 論luận 義nghĩa 謂vị 自tự 為vi 為vi 他tha 光quang 揚dương 發phát 起khởi 問vấn 答đáp 往vãng 復phục 以dĩ 論luận 盡tận 其kỳ 道Đạo 理lý 故cố 名danh 論luận 義nghĩa 經kinh 也dã 此thử 是thị 略lược 明minh 現hiện 文văn 九cửu 部bộ 竟cánh 也dã 若nhược 十thập 二nhị 者giả 更cánh 加gia 其kỳ 謂vị 廣quảng 問vấn 記ký 梵Phạm 云vân 毗tỳ 佛Phật 略lược 此thử 云vân 方Phương 廣Quảng 謂vị 語ngữ 義nghĩa 真chân 正chánh 直trực 而nhi 廣quảng 大đại 為vì 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 廣quảng 度độ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 故cố 也dã 梵Phạm 云vân 優ưu 陀đà 那na 此thử 云vân 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 謂vị 其kỳ 法Pháp 甚thậm 深thâm 。 無vô 能năng 問vấn 者giả 佛Phật 自tự 唱xướng 說thuyết 故cố 也dã 梵Phạm 云vân 和hòa 伽già 羅la 那na 新tân 云vân 縛phược 誐nga 羅la 拏noa 此thử 云vân 授thọ 記ký 謂vị 記ký 三tam 乘thừa 六lục 道đạo 所sở 得đắc 果quả 報báo 。 及cập 成thành 佛Phật 道đạo 等đẳng 事sự 故cố 名danh 授thọ 記ký 經kinh 也dã 此thử 三tam 并tinh 前tiền 九cửu 為vi 十thập 二nhị 部bộ 也dã 新tân 云vân 十thập 二nhị 分phần 教giáo 諸chư 異dị 義nghĩa 同đồng 今kim 此thử 正chánh 約ước 施thí 開khai 權quyền 教giáo 別biệt 說thuyết 故cố 云vân 九cửu 部bộ 大đại 略lược 且thả 爾nhĩ 廣quảng 如như 玄huyền 義nghĩa 。

次thứ 言ngôn 結kết 意ý 者giả 結kết 束thúc 以dĩ 明minh 施thí 開khai 之chi 意ý 也dã 即tức 長trường/trưởng 行hành 中trung 是thị 法Pháp 非phi 思tư 量lượng 。 等đẳng 是thị 結kết 開khai 之chi 意ý 也dã 初sơ 一nhất 行hành 明minh 無vô 大đại 有hữu 小tiểu 下hạ 二nhị 句cú 明minh 以dĩ 無vô 有hữu 故cố 息tức 大đại 而nhi 說thuyết 小tiểu 也dã 由do 貪tham 著trước 因nhân 故cố 有hữu 苦khổ 果quả 有hữu 小tiểu 而nhi 加gia 有hữu 苦khổ 故cố 為vi 說thuyết 於ư 小tiểu 也dã 此thử 意ý 者giả 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 且thả 為vi 說thuyết 小tiểu 意ý 在tại 一nhất 大đại 教giáo 即tức 是thị 結kết 施thí 開khai 之chi 意ý 也dã 。

次thứ 頌tụng 顯hiển 實thật 中trung 三tam 行hành 理lý 一nhất 總tổng 標tiêu 既ký 言ngôn 佛Phật 慧tuệ 佛Phật 道Đạo 大Đại 乘Thừa 並tịnh 是thị 所sở 為vi 所sở 令linh 會hội 於ư 本bổn 有hữu 故cố 並tịnh 理lý 一nhất 次thứ 三tam 行hành 別biệt 顯hiển 四tứ 義nghĩa 以dĩ 前tiền 長trường/trưởng 行hành 顯hiển 實thật 理lý 中trung 有hữu 總tổng 別biệt 四tứ 義nghĩa 故cố 也dã 初sơ 一nhất 行hành 即tức 頌tụng 總tổng 也dã 是thị 者giả 是thị 向hướng 九cửu 部bộ 也dã 但đãn 前tiền 續tục 出xuất 世thế 此thử 兼kiêm 說thuyết 法Pháp 之chi 意ý 知tri 之chi 次thứ 行hành 總tổng 頌tụng 別biệt 中trung 三tam 義nghĩa 第đệ 三tam 行hành 以dĩ 有hữu 入nhập 字tự 故cố 即tức 頌tụng 別biệt 有hữu 第đệ 四tứ 義nghĩa 也dã 以dĩ 故cố 者giả 正chánh 是thị 顯hiển 實thật 也dã 並tịnh 有hữu 通thông 義nghĩa 且thả 從tùng 別biệt 要yếu 。

次thứ 頌tụng 上thượng 人nhân 一nhất 者giả 疏sớ/sơ 文văn 先tiên 標tiêu 所sở 頌tụng 上thượng 直trực 以dĩ 下hạ 與dữ 上thượng 辨biện 異dị 有hữu 佛Phật 子tử 下hạ 正chánh 消tiêu 經kinh 文văn 初sơ 言ngôn 人nhân 一nhất 者giả 文văn 皆giai 約ước 人nhân 故cố 也dã 辨biện 異dị 者giả 前tiền 略lược 此thử 廣quảng 顯hiển 義nghĩa 會hội 機cơ 固cố 當đương 爾nhĩ 也dã 上thượng 就tựu 能năng 意ý 此thử 約ước 所sở 也dã 略lược 廣quảng 能năng 所sở 互hỗ 相tương 顯hiển 矣hĩ 祥tường 云vân 初sơ 三tam 行hành 半bán 歎thán 昔tích 聞văn 法Pháp 已dĩ 得đắc 入nhập 者giả 不bất 是thị 開khai 會hội 方phương 便tiện 之chi 人nhân 後hậu 一nhất 行hành 始thỉ 明minh 今kim 教giáo 之chi 意ý 此thử 人nhân 都đô 不bất 識thức 開khai 會hội 之chi 分phần 齊tề 故cố 作tác 此thử 執chấp 所sở 會hội 唯duy 是thị 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 尚thượng 不bất 出xuất 於ư 共cộng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 況huống 於ư 菩Bồ 薩Tát 既ký 不bất 知tri 有hữu 其kỳ 方phương 便tiện 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 能năng 識thức 於ư 能năng 開khai 圓viên 實thật 一Nhất 乘Thừa 此thử 未vị 足túc 以dĩ 論luận 此thử 妙diệu 道đạo 今kim 意ý 並tịnh 是thị 方phương 便tiện 所sở 開khai 會hội 矣hĩ 初sơ 三tam 行hành 半bán 即tức 別biệt 同đồng 會hội 別biệt 教giáo 次thứ 第đệ 大Đại 乘Thừa 也dã 後hậu 一nhất 行hành 通thông 開khai 會hội 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 也dã 初sơ 中trung 文văn 初sơ 牒điệp 示thị 其kỳ 人nhân 即tức 初sơ 行hành 文văn 也dã 即tức 地địa 前tiền 六Lục 度Độ 行hành 同đồng 堪kham 為vi 說thuyết 也dã 為vi 此thử 佛Phật 者giả 即tức 釋thích 次thứ 二nhị 行hành 半bán 文văn 有hữu 為vi 說thuyết 與dữ 記ký 歡hoan 喜hỷ 結kết 成thành 為vi 說thuyết 即tức 開khai 顯hiển 心tâm 喜hỷ 即tức 領lãnh 解giải 並tịnh 現hiện 經kinh 文văn 可khả 尋tầm 次thứ 一nhất 行hành 通thông 中trung 初sơ 一nhất 句cú 通thông 舉cử 其kỳ 人nhân 次thứ 句cú 明minh 聞văn 法Pháp 次thứ 二nhị 句cú 即tức 利lợi 益ích 也dã 初sơ 通thông 明minh 兩lưỡng 教giáo 三tam 乘thừa 也dã 所sở 以dĩ 前tiền 列liệt 別biệt 言ngôn 別biệt 此thử 更cánh 七thất 者giả 恐khủng 將tương 別biệt 為vi 究cứu 竟cánh 故cố 先tiên 別biệt 言ngôn 之chi 也dã 此thử 總tổng 者giả 言ngôn 其kỳ 同đồng 皆giai 是thị 方phương 便tiện 故cố 。 也dã 聞văn 我ngã 說thuyết 者giả 即tức 聞văn 此thử 說thuyết 也dã 一nhất 偈kệ 者giả 要yếu 在tại 開khai 顯hiển 也dã 成thành 佛Phật 無vô 疑nghi 。 者giả 如như 理lý 覺giác 了liễu 權quyền 實thật 無vô 方phương 妙diệu 解giải 而nhi 無vô 或hoặc 也dã 此thử 蓋cái 以dĩ 妙diệu 解giải 誡giới 勸khuyến 之chi 也dã 。

次thứ 頌tụng 教giáo 一nhất 中trung 經kinh 初sơ 三tam 為vi 正chánh 明minh 實thật 教giáo 唯duy 一nhất 次thứ 三tam 句cú 權quyền 則tắc 有hữu 三tam 後hậu 一nhất 句cú 明minh 方phương 便tiện 為vi 三tam 之chi 意ý 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 標tiêu 所sở 頌tụng 次thứ 正chánh 釋thích 初sơ 釋thích 初sơ 三tam 句cú 唯duy 一nhất 次thứ 釋thích 次thứ 三tam 句cú 方phương 便tiện 有hữu 三tam 後hậu 釋thích 最tối 後hậu 一nhất 句cú 施thí 三tam 之chi 意ý 說thuyết 三tam 句cú 為vi 一nhất 今kim 牒điệp 經kinh 以dĩ 顯hiển 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 然nhiên 他tha 人nhân 從tùng 說thuyết 佛Phật 智trí 慧tuệ 下hạ 屬thuộc 後hậu 明minh 佛Phật 出xuất 世thế 意ý 即tức 唯duy 為vi 大đại 事sự 出xuất 世thế 也dã 此thử 是thị 與dữ 前tiền 義nghĩa 及cập 以dĩ 次thứ 第đệ 並tịnh 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 今kim 不bất 爾nhĩ 次thứ 更cánh 釋thích 初sơ 三tam 句cú 中trung 第đệ 三tam 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 義nghĩa 也dã 長trường/trưởng 行hành 云vân 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 若nhược 二nhị 若nhược 三tam 。 釋thích 云vân 無vô 餘dư 者giả 無vô 別biệt 教giáo 帶đái 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 之chi 說thuyết 無vô 二nhị 者giả 無vô 般Bát 若Nhã 中trung 之chi 帶đái 二nhị 無vô 三tam 者giả 無vô 方Phương 等Đẳng 中trung 所sở 對đối 之chi 三tam 也dã 如như 此thử 二nhị 三tam 皆giai 無vô 況huống 三tam 藏tạng 中trung 三tam 耶da 今kim 此thử 頌tụng 文văn 無vô 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 之chi 言ngôn 但đãn 有hữu 若nhược 二nhị 若nhược 三tam 。 之chi 說thuyết 疏sớ/sơ 釋thích 仍nhưng 具cụ 約ước 三tam 雖tuy 具cụ 約ước 三tam 而nhi 與dữ 前tiền 義nghĩa 不bất 同đồng 言ngôn 圓viên 入nhập 別biệt 者giả 圓viên 接tiếp 別biệt 圓viên 是thị 無vô 餘dư 非phi 不bất 是thị 有hữu 餘dư 非phi 直trực 別biệt 是thị 有hữu 餘dư 以dĩ 圓viên 接tiếp 之chi 亦diệc 是thị 有hữu 餘dư 昔tích 未vị 開khai 顯hiển 故cố 有hữu 此thử 義nghĩa 今kim 並tịnh 開khai 顯hiển 故cố 亦diệc 無vô 此thử 有hữu 餘dư 之chi 說thuyết 也dã 記ký 云vân 通thông 中trung 半bán 滿mãn 相tương 對đối 之chi 二nhị 者giả 通thông 真chân 合hợp 二nhị 故cố 也dã 由do 闕khuyết 別biệt 故cố 更cánh 引dẫn 上thượng 餘dư 乘thừa 來lai 此thử 釋thích 成thành 說thuyết 假giả 則tắc 通thông 論luận 三tam 教giáo 言ngôn 餘dư 及cập 以dĩ 二nhị 三tam 且thả 云vân 相tương/tướng 入nhập 以dĩ 有hữu 餘dư 皆giai 假giả 故cố 得đắc 相tương/tướng 入nhập 無vô 餘dư 無vô 復phục 相tương/tướng 入nhập 之chi 名danh 以dĩ 純thuần 一nhất 故cố 此thử 指chỉ 乳nhũ 及cập 二nhị 蘇tô 二nhị 味vị 文văn 盡tận 全toàn 云vân 此thử 文văn 應ưng 傳truyền 寫tả 之chi 悞ngộ 領lãnh 頌tụng 既ký 無vô 疏sớ/sơ 豈khởi 從tùng 釋thích 況huống 前tiền 長trường/trưởng 行hành 已dĩ 釋thích 與dữ 此thử 都đô 不bất 相tương 會hội 縱túng/tung 異dị 釋thích 則tắc 於ư 前tiền 文văn 便tiện 合hợp 重trọng/trùng 出xuất 豈khởi 容dung 於ư 此thử 輙triếp 爾nhĩ 增tăng 之chi 又hựu 云vân 無vô 通thông 教giáo 中trung 半bán 滿mãn 相tương 對đối 等đẳng 者giả 亦diệc 恐khủng 文văn 悞ngộ 但đãn 準chuẩn 前tiền 長trường/trưởng 行hành 自tự 攝nhiếp 諸chư 權quyền 教giáo 何hà 須tu 異dị 解giải 以dĩ 或hoặc 其kỳ 文văn 若nhược 云vân 欲dục 無vô 諸chư 教giáo 相tương 接tiếp 故cố 別biệt 解giải 者giả 理lý 亦diệc 非phi 要yếu (# 云vân 云vân )# 餘dư 文văn 多đa 所sở 不bất 用dụng 況huống 勘khám 授thọ 舊cựu 本bổn 與dữ 今kim 文văn 同đồng 諸chư 新tân 寫tả 本bổn 或hoặc 多đa 異dị 者giả 蓋cái 魚ngư 魯lỗ 之chi 謬mậu 並tịnh 宜nghi 改cải 正chánh 但đãn 無vô 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 之chi 二nhị 三tam 不bất 云vân 華hoa 嚴nghiêm 鹿lộc 苑uyển 者giả 收thu 教giáo 已dĩ 盡tận 故cố 從tùng 略lược 耳nhĩ 今kim 謂vị 一nhất 宗tông 所sở 釋thích 有hữu 此thử 二nhị 義nghĩa 今kim 意ý 正chánh 顯hiển 文văn 含hàm 二nhị 義nghĩa 不bất 欲dục 繁phồn 文văn 故cố 前tiền 後hậu 互hỗ 出xuất 若nhược 還hoàn 只chỉ 與dữ 前tiền 同đồng 只chỉ 合hợp 指chỉ 如như 前tiền 釋thích 何hà 須tu 繁phồn 長trường/trưởng 此thử 故cố 不bất 可khả 若nhược 云vân 後hậu 人nhân 輙triếp 足túc 亦diệc 恐khủng 不bất 爾nhĩ 何hà 有hữu 輙triếp 能năng 此thử 者giả 耶da 若nhược 云vân 勘khám 挍giảo 舊cựu 不bất 爾nhĩ 者giả 亦diệc 尋tầm 三tam 教giáo 舊cựu 本bổn 未vị 有hữu 異dị 於ư 此thử 者giả 此thử 非phi 甚thậm 為vi 利lợi 害hại 亦diệc 且thả 從tùng 之chi 未vị 敢cảm 從tùng 所sở 斷đoạn 也dã 。

次thứ 頌tụng 一nhất 行hành 經kinh 文văn 有hữu 四tứ 初sơ 三tam 句cú 正chánh 顯hiển 所sở 為vi 次thứ 二nhị 句cú 遮già 次thứ 一nhất 行hành 半bán 顯hiển 成thành 初sơ 後hậu 一nhất 行hành 釋thích 前tiền 遮già 意ý 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 釋thích 此thử 四tứ 初sơ 言ngôn 事sự 者giả 釋thích 是thị 行hành 義nghĩa 即tức 消tiêu 初sơ 三tam 句cú 也dã 事sự 即tức 所sở 行hành 故cố 是thị 行hành 也dã 長trường/trưởng 行hành 與dữ 頌tụng 皆giai 言ngôn 事sự 也dã 大đại 事sự 出xuất 世thế 所sở 謂vị 四tứ 一nhất 前tiền 為vi 三tam 一nhất 竟cánh 此thử 即tức 頌tụng 前tiền 為vi 行hành 一nhất 一nhất 事sự 而nhi 出xuất 世thế 也dã 次thứ 者giả 經kinh 約ước 遮già 疏sớ/sơ 約ước 顯hiển 不bất 以dĩ 彼bỉ 正chánh 以dĩ 此thử 行hành 也dã 。

次thứ 正chánh 釋thích 顯hiển 初sơ 意ý 也dã 或hoặc 以dĩ 初sơ 句cú 為vi 總tổng 為vi 自tự 次thứ 二nhị 句cú 為vi 別biệt 為vi 他tha 今kim 準chuẩn 餘dư 文văn 初sơ 三tam 句cú 即tức 三tam 德đức 三Tam 身Thân 自tự 修tu 證chứng 得đắc 亦diệc 即tức 以dĩ 利lợi 他tha 故cố 云vân 力lực 也dã 定định 慧tuệ 即tức 身thân 手thủ 也dã 自tự 證chứng 等đẳng 三tam 句cú 即tức 令linh 他tha 同đồng 於ư 己kỷ 無vô 上thượng 道Đạo 及cập 平bình 等đẳng 同đồng 是thị 三tam 德đức 即tức 玄huyền 義nghĩa 三tam 大Đại 乘Thừa 也dã 。

釋thích 不bất 以dĩ 者giả 釋thích 前tiền 終chung 不bất 以dĩ 等đẳng 也dã 所sở 以dĩ 終chung 不bất 以dĩ 者giả 以dĩ 有hữu 此thử 二nhị 自tự 證chứng 於ư 大đại 而nhi 不bất 與dữ 他tha 即tức 慳san 貪tham 乖quai 理lý 違vi 願nguyện 故cố 不bất 可khả 全toàn 云vân 文văn 脫thoát 半bán 字tự 應ưng 云vân 一nhất 行hành 半bán 釋thích 自tự 大đại 而nhi 以dĩ 小tiểu 化hóa 不bất 可khả 勸khuyến 信tín 中trung 二nhị 者giả 內nội 有hữu 過quá 則tắc 外ngoại 有hữu 畏úy 所sở 說thuyết 不bất 可khả 信tín 既ký 無vô 故cố 所sở 說thuyết 可khả 信tín 也dã 惡ác 即tức 五ngũ 住trụ 因nhân 果quả 也dã 次thứ 者giả 由do 內nội 無vô 故cố 外ngoại 益ích 明minh 顯hiển 內nội 外ngoại 德đức 備bị 故cố 說thuyết 可khả 信tín 是thị 舉cử 果quả 德đức 極cực 可khả 信tín 以dĩ 勸khuyến 物vật 信tín 也dã 次thứ 舉cử 因nhân 者giả 果quả 由do 於ư 因nhân 果quả 可khả 信tín 者giả 正chánh 由do 因nhân 可khả 故cố 也dã 亦diệc 是thị 況huống 也dã 無vô 誓thệ 不bất 可khả 有hữu 故cố 可khả 信tín 因nhân 尚thượng 如như 此thử 況huống 於ư 果quả 耶da 今kim 菩Bồ 提Đề 等đẳng 者giả 舉cử 三tam 事sự 即tức 自tự 他tha 通thông 別biệt 通thông 語ngữ 一nhất 期kỳ 別biệt 言ngôn 身thân 子tử 極cực 舉cử 此thử 三tam 以dĩ 結kết 成thành 可khả 信tín 勸khuyến 必tất 信tín 也dã 。

次thứ 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 初sơ 疑nghi 問vấn 言ngôn 事sự 相tướng 乖quai 世thế 多đa 此thử 疑nghi 故cố 以dĩ 問vấn 也dã 次thứ 釋thích 中trung 三tam 世thế 益ích 物vật 此thử 答đáp 本bổn 誓thệ 今kim 明minh 現hiện 在tại 此thử 答đáp 今kim 滿mãn 此thử 文văn 古cổ 今kim 諸chư 釋thích 不bất 同đồng 今kim 文văn 與dữ 諸chư 釋thích 異dị 宗tông 中trung 消tiêu 此thử 文văn 者giả 亦diệc 並tịnh 難nan 見kiến 今kim 且thả 論luận 經kinh 意ý 者giả 昔tích 自tự 行hành 初sơ 稟bẩm 開khai 顯hiển 之chi 教giáo 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 皆giai 同đồng 一nhất 體thể 立lập 此thử 誓thệ 願nguyện 成thành 佛Phật 得đắc 開khai 顯hiển 說thuyết 即tức 願nguyện 是thị 願nguyện 滿mãn 總tổng 統thống 經kinh 文văn 有hữu 五ngũ 二nhị 因nhân 三tam 果quả 今kim 言ngôn 滿mãn 者giả 即tức 統thống 彰chương 其kỳ 五ngũ 意ý 謂vị 本bổn 稟bẩm 此thử 教giáo 立lập 此thử 誓thệ 願nguyện 今kim 得đắc 說thuyết 此thử 是thị 願nguyện 滿mãn 以dĩ 此thử 經Kinh 開khai 顯hiển 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 遺di 餘dư 故cố 所sở 化hóa 有hữu 差sai 會hội 差sai 即tức 未vị 滿mãn 會hội 即tức 滿mãn 也dã 如như 無vô 量lượng 義nghĩa 一nhất 而nhi 無vô 量lượng 意ý 歸quy 一nhất 從tùng 實thật 施thí 權quyền 皆giai 如như 是thị 也dã 疏sớ/sơ 文văn 云vân 三tam 世thế 者giả 此thử 含hàm 二nhị 意ý 一nhất 顯hiển 二nhị 密mật 顯hiển 且thả 就tựu 迹tích 過quá 去khứ 約ước 因nhân 現hiện 在tại 就tựu 果quả 因nhân 即tức 輔phụ 佐tá 開khai 會hội 乃nãi 以dĩ 流lưu 通thông 開khai 顯hiển 並tịnh 是thị 願nguyện 滿mãn 即tức 如như 文Văn 殊Thù 釋thích 疑nghi 佛Phật 得đắc 定định 起khởi 開khai 顯hiển 文Văn 殊Thù 入nhập 海hải 流lưu 通thông 遮già 沙sa 成thành 佛Phật 釋Thích 迦Ca 亦diệc 爾nhĩ 此thử 即tức 約ước 因nhân 論luận 願nguyện 滿mãn 也dã 現hiện 在tại 約ước 果quả 可khả 知tri 若nhược 密mật 意ý 者giả 即tức 潛tiềm 彰chương 本bổn 果quả 地địa 三tam 世thế 開khai 顯hiển 則tắc 世thế 世thế 得đắc 開khai 顯hiển 已dĩ 即tức 是thị 願nguyện 滿mãn 若nhược 但đãn 一nhất 世thế 開khai 顯hiển 分phần/phân 而nhi 未vị 全toàn 若nhược 得đắc 三tam 世thế 開khai 顯hiển 方phương 究cứu 竟cánh 滿mãn 密mật 意ý 通thông 本bổn 故cố 云vân 三tam 世thế 今kim 且thả 顯hiển 迹tích 故cố 云vân 現hiện 在tại 從tùng 知tri 顯hiển 密mật 不bất 相tương 離ly 也dã 今kim 之chi 學học 者giả 若nhược 深thâm 得đắc 此thử 意ý 知tri 佛Phật 意ý 唯duy 為vi 於ư 此thử 當đương 立lập 此thử 誓thệ 但đãn 得đắc 弘hoằng 宣tuyên 流lưu 通thông 此thử 經Kinh 。 即tức 是thị 願nguyện 滿mãn 此thử 是thị 妙diệu 意ý 不bất 俟sĩ 異dị 途đồ 古cổ 諸chư 釋thích 雖tuy 多đa 未vị 有hữu 顯hiển 斯tư 意ý 者giả 又hựu 宗tông 中trung 諸chư 釋thích 亦diệc 未vị 深thâm 統thống 是thị 意ý 後hậu 學học 宜nghi 其kỳ 敬kính 請thỉnh 。

次thứ 釋thích 五ngũ 濁trược 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 初sơ 標tiêu 章chương 上thượng 明minh 以dĩ 下hạ 釋thích 意ý 此thử 文văn 以dĩ 下hạ 是thị 科khoa 釋thích 意ý 中trung 先tiên 敘tự 上thượng 下hạ 二nhị 文văn 異dị 此thử 明minh 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 其kỳ 意ý 雖tuy 明minh 道đạo 同đồng 正chánh 明minh 成thành 現hiện 化hóa 主chủ 故cố 釋Thích 迦Ca 前tiền 後hậu 兩lưỡng 重trọng/trùng 出xuất 也dã 次thứ 科khoa 章chương 中trung 云vân 障chướng 大đại 者giả 障chướng 不bất 得đắc 說thuyết 大đại 也dã 次thứ 言ngôn 障chướng 三tam 者giả 是thị 三tam 所sở 治trị 之chi 障chướng 為vi 對đối 初sơ 章chương 而nhi 作tác 是thị 名danh 非phi 謂vị 不bất 得đắc 說thuyết 三tam 為vi 障chướng 義nghĩa 自tự 現hiện 於ư 第đệ 三tam 章chương 中trung 第đệ 四tứ 即tức 開khai 顯hiển 也dã 應ưng 知tri 此thử 五ngũ 濁trược 一nhất 章chương 亦diệc 即tức 自tự 統thống 收thu 諸chư 佛Phật 一nhất 化hóa 意ý 盡tận 而nhi 以dĩ 五ngũ 濁trược 為vi 主chủ 也dã 。

釋thích 初sơ 中trung 應ưng 知tri 二nhị 意ý 謂vị 經kinh 及cập 疏sớ/sơ 經kinh 文văn 四tứ 句cú 義nghĩa 只chỉ 是thị 三tam 謂vị 相tương 遇ngộ 盡tận 教giáo 不bất 受thọ 疏sớ/sơ 意ý 有hữu 二nhị 一nhất 者giả 科khoa 題đề 二nhị 者giả 釋thích 文văn 科khoa 題đề 即tức 二nhị 義nghĩa 謂vị 障chướng 大đại 釋thích 文văn 即tức 四tứ 義nghĩa 科khoa 題đề 以dĩ 束thúc 經kinh 三tam 為vi 二nhị 初sơ 二nhị 句cú 大đại 也dã 次thứ 二nhị 句cú 障chướng 也dã 四tứ 義nghĩa 即tức 初sơ 句cú 中trung 有hữu 能năng 所sở 也dã 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 釋thích 初sơ 句cú 中trung 眾chúng 生sanh 如như 是thị 。 等đẳng 下hạ 次thứ 釋thích 初sơ 句cú 中trung 相tương 遇ngộ 夫phu 大đại 悲bi 下hạ 三tam 釋thích 盡tận 教giáo 佛Phật 道Đạo 但đãn 眾chúng 生sanh 下hạ 四tứ 釋thích 無vô 智trí 下hạ 二nhị 句cú 前tiền 三tam 即tức 釋thích 大đại 後hậu 一nhất 即tức 釋thích 障chướng 又hựu 前tiền 四tứ 正chánh 消tiêu 文văn 後hậu 更cánh 通thông 料liệu 簡giản 初sơ 中trung 先tiên 通thông 舉cử 經kinh 文văn 次thứ 別biệt 釋thích 先tiên 眾chúng 生sanh 中trung 二nhị 初sơ 釋thích 通thông 名danh 正Chánh 法Pháp 念niệm 下hạ 次thứ 辨biện 差sai 別biệt 初sơ 有hữu 三tam 義nghĩa 記ký 云vân 初sơ 釋thích 對đối 他tha 得đắc 名danh 次thứ 釋thích 從tùng 自tự 立lập 稱xưng 後hậu 釋thích 即tức 是thị 功công 能năng 新tân 譯dịch 恐khủng 濫lạm 稱xưng 為vi 有hữu 情tình 三tam 義nghĩa 都đô 失thất 今kim 若nhược 直trực 依y 文văn 三tam 結kết 即tức 是thị 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 欲dục 即tức 名danh 易dị 解giải 者giả 初sơ 約ước 眾chúng 人nhân 共cộng 生sanh 故cố 次thứ 約ước 眾chúng 法pháp 共cộng 成thành 人nhân 故cố 三tam 約ước 眾chúng 因nhân 諸chư 處xứ 受thọ 生sanh 故cố 此thử 故cố 易dị 知tri 若nhược 依y 證chứng 契khế 大Đại 乘Thừa 經Kinh (# 舊cựu 譯dịch 名danh 大Đại 乘Thừa 同đồng 性tánh 經kinh )# 楞lăng 伽già 城thành 主chủ 名danh 毗tỳ 毗tỳ 產sản 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 眾chúng 生sanh 者giả 是thị 何hà 義nghĩa 注chú 云vân 梵Phạm 云vân 薩tát 埵đóa 舊cựu 譯dịch 云vân 眾chúng 生sanh 或hoặc 為vi 有hữu 情tình 也dã 佛Phật 言ngôn 主chủ 眾chúng 生sanh 是thị 有hữu 情tình 總tổng 眾chúng 和hòa 合hợp 故cố 所sở 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 空không 識thức 名danh 色sắc 界giới 入nhập 緣duyên 起khởi 及cập 因nhân 業nghiệp 果quả 會hội 對đối 而nhi 生sanh 猶do 如như 蘆lô 束thúc 或hoặc 執chấp 為vi 我ngã 或hoặc 曰viết 眾chúng 生sanh 生sanh 者giả 。 養dưỡng 育dục 者giả 乃nãi 至chí 受thọ 者giả 想tưởng 者giả 當đương 知tri 即tức 此thử 皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 。 想tưởng 今kim 謂vị 經kinh 中trung 此thử 釋thích 即tức 今kim 文văn 三tam 義nghĩa 之chi 中trung 次thứ 後hậu 之chi 二nhị 義nghĩa 也dã 故cố 知tri 今kim 文văn 三tam 義nghĩa 釋thích 名danh 義nghĩa 足túc 言ngôn 眾chúng 共cộng 者giả 即tức 三tam 災tai 之chi 後hậu 上thượng 界giới 天thiên 眾chúng 來lai 生sanh 下hạ 世thế 界giới 故cố 也dã 正Chánh 法Pháp 念niệm 下hạ 次thứ 明minh 差sai 別biệt 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 十thập 種chủng 後hậu 會hội 五ngũ 類loại 若nhược 依y 後hậu 文văn 初sơ 是thị 果quả 報báo 後hậu 約ước 造tạo 業nghiệp 今kim 且thả 從tùng 初sơ 初sơ 中trung 先tiên 標tiêu 列liệt 次thứ 隨tùy 釋thích 釋thích 中trung 初sơ 二nhị 通thông 五ngũ 道đạo 餘dư 則tắc 不bất 定định 初sơ 言ngôn 長trưởng 者giả 有hữu 漏lậu 果quả 上thượng 長trường 時thời 受thọ 報báo 更cánh 習tập 其kỳ 業nghiệp 解giải 脫thoát 未vị 期kỳ 故cố 云vân 長trường/trưởng 也dã 而nhi 四tứ 但đãn 言ngôn 身thân 心tâm 者giả 舉cử 身thân 攝nhiếp 於ư 口khẩu 也dã 次thứ 釋thích 短đoản 中trung 五ngũ 道đạo 生sanh 死tử 。 有hữu 此thử 二nhị 類loại 上thượng 一nhất 類loại 竟cánh 今kim 此thử 一nhất 類loại 果quả 報báo 之chi 上thượng 而nhi 能năng 此thử 業nghiệp 解giải 脫thoát 有hữu 期kỳ 故cố 云vân 短đoản 也dã 方phương 是thị 常thường 定định 之chi 義nghĩa 從tùng 善thiện 至chí 善thiện 。 因nhân 果quả 常thường 定định 故cố 名danh 為vi 方phương 有hữu 漏lậu 善thiện 之chi 因nhân 果quả 故cố 云vân 生sanh 死tử 圓viên 者giả 唯duy 惡ác 因nhân 果quả 無vô 已dĩ 故cố 也dã 角giác 者giả 聚tụ 也dã 下hạ 所sở 列liệt 者giả 是thị 其kỳ 三tam 也dã 即tức 於ư 果quả 上thượng 起khởi 三tam 種chủng 業nghiệp 還hoàn 約ước 三tam 種chủng 果quả 也dã 亦diệc 名danh 為vi 雜tạp 也dã 青thanh 是thị 怕phạ 怖bố 之chi 皃# 義nghĩa 亦diệc 兼kiêm 於ư 果quả 也dã 次thứ 二nhị 易dị 知tri 次thứ 總tổng 人nhân 天thiên 名danh 為vi 白bạch 也dã 望vọng 於ư 下hạ 三tam 並tịnh 是thị 善thiện 淨tịnh 故cố 名danh 為vi 白bạch 要yếu 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 名danh 生sanh 死tử 而nhi 不bất 釋thích 紫tử 者giả 記ký 云vân 即tức 修tu 羅la 種chủng 類loại 多đa 故cố 謂vị 天thiên 鬼quỷ 畜súc 如như 紫tử 間gian 色sắc 意ý 謂vị 四tứ 是thị 正chánh 色sắc 紫tử 不bất 定định 色sắc 故cố 以dĩ 擬nghĩ 之chi 義nghĩa 有hữu 之chi 矣hĩ 若nhược 但đãn 明minh 五ngũ 道đạo 舉cử 四tứ 已dĩ 攝nhiếp 於ư 五ngũ 舉cử 青thanh 以dĩ 釋thích 地địa 獄ngục 則tắc 兼kiêm 攝nhiếp 紫tử 以dĩ 此thử 故cố 不bất 別biệt 釋thích 若nhược 約ước 六lục 道đạo 即tức 當đương 之chi 也dã 次thứ 會hội 異dị 中trung 先tiên 舉cử 經kinh 說thuyết 五ngũ 異dị 後hậu 問vấn 其kỳ 異dị 所sở 以dĩ 故cố 云vân 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 會hội 之chi 云vân 爾nhĩ 前tiền 云vân 生sanh 死tử 故cố 是thị 果quả 報báo 今kim 云vân 心tâm 畫họa 故cố 是thị 造tạo 業nghiệp 最tối 重trọng 無vô 明minh 暗ám 心tâm 造tạo 其kỳ 故cố 云vân 黑hắc 也dã 次thứ 漸tiệm 微vi 故cố 也dã 又hựu 云vân 赤xích 者giả 有hữu 云vân 赤xích 是thị 喜hỷ 色sắc 今kim 謂vị 善thiện 心tâm 稍sảo 純thuần 如như 云vân 丹đan 心tâm 者giả 也dã 白bạch 者giả 淨tịnh 也dã 離ly 下hạ 穢uế 也dã 經kinh 論luận 辨biện 其kỳ 因nhân 果quả 狀trạng 皃# 異dị 多đa 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 故cố 注chú (# 云vân 云vân )# 略lược 消tiêu 其kỳ 文văn 爾nhĩ 也dã 。

上thượng 釋thích 眾chúng 生sanh 竟cánh 下hạ 釋thích 相tương 遇ngộ 之chi 文văn 初sơ 牒điệp 以dĩ 徵trưng 次thứ 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 就tựu 事sự 次thứ 約ước 理lý 事sự 由do 於ư 理lý 理lý 必tất 假giả 事sự 事sự 即tức 感cảm 應ứng 理lý 即tức 天thiên 關quan 既ký 相tương/tướng 由do 藉tạ 故cố 須tu 雙song 釋thích 若nhược 雖tuy 遭tao 而nhi 不bất 患hoạn 悲bi 不bất 能năng 拔bạt 反phản 是thị 則tắc 能năng 並tịnh 令linh 會hội 天thiên 性tánh 矣hĩ 前tiền 文văn 以dĩ 天thiên 性tánh 為vi 理lý 一nhất 不bất 信tín 請thỉnh 觀quán 此thử 文văn 下hạ 釋thích 盡tận 教giáo 佛Phật 道Đạo 文văn 有hữu 四tứ 句cú 前tiền 三Tam 明Minh 簡giản 非phi 後hậu 一nhất 正chánh 明minh 教giáo 也dã 前tiền 簡giản 三tam 非phi 即tức 七thất 方phương 便tiện 非phi 一nhất 妙diệu 故cố 一nhất 一nhất 皆giai 明minh 其kỳ 過quá 佛Phật 無vô 此thử 過quá 故cố 不bất 教giáo 也dã 後hậu 一nhất 正chánh 明minh 但đãn 教giáo 有hữu 標tiêu 釋thích 結kết 證chứng 體thể 達đạt 等đẳng 釋thích 上thượng 實thật 相tướng 妙diệu 慧tuệ 也dã 妙diệu 慧tuệ 能năng 體thể 即tức 三tam 觀quán 也dã 實thật 相tướng 所sở 體thể 即tức 三tam 諦đế 也dã 即tức 前tiền 妙diệu 達đạt 於ư 方phương 真chân 秘bí 義nghĩa 矣hĩ 此thử 即tức 開khai 意ý 盡tận 矣hĩ 生sanh 死tử 即tức 二nhị 種chủng 意ý 如như 此thử 故cố 云vân 永vĩnh 也dã 次thứ 後hậu 二nhị 句cú 經kinh 即tức 第đệ 三tam 疏sớ/sơ 即tức 第đệ 四tứ 科khoa 即tức 第đệ 二nhị 釋thích 障chướng 也dã 根căn 鈍độn 釋thích 無vô 智trí 罪tội 重trọng 釋thích 錯thác 亂loạn 迷mê 惑hoặc 也dã 總tổng 由do 此thử 二nhị 故cố 障chướng 大đại 也dã 即tức 總tổng 言ngôn 五ngũ 濁trược 障chướng 不bất 得đắc 說thuyết 一nhất 大đại 佛Phật 道Đạo 也dã 。

次thứ 過quá 去khứ 下hạ 釋thích 疑nghi 顯hiển 成thành 前tiền 義nghĩa 兩lưỡng 番phiên 問vấn 答đáp 初sơ 疑nghi 問vấn 中trung 先tiên 舉cử 往vãng 二nhị 以dĩ 問vấn 於ư 今kim 初sơ 舉cử 往vãng 二nhị 記ký 文văn 不bất 釋thích 諸chư 釋thích 皆giai 云vân 未vị 知tri 所sở 出xuất 此thử 問vấn 意ý 者giả 初sơ 一nhất 但đãn 願nguyện 自tự 國quốc 此thử 容dung 更cánh 有hữu 第đệ 二nhị 又hựu 願nguyện 十thập 方phương 此thử 則tắc 已dĩ 盡tận 如như 何hà 今kim 日nhật 。 猶do 故cố 有hữu 云vân 何hà 答đáp 止chỉ 意ý 謂vị 通thông 示thị 其kỳ 意ý 別biệt 故cố 言ngôn 人nhân 身thân 報báo 言ngôn 人nhân 身thân 仍nhưng 須tu 有hữu 機cơ 緣duyên 乃nãi 可khả 得đắc 矣hĩ 若nhược 言ngôn 得đắc 人nhân 身thân 者giả 盡tận 得đắc 則tắc 更cánh 須tu 有hữu 別biệt 願nguyện 也dã 以dĩ 人nhân 身thân 與dữ 得đắc 道Đạo 因nhân 緣duyên 。 別biệt 故cố 頗phả 有hữu 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 問vấn 也dã 道Đạo 理lý 不bất 定định 假giả 設thiết 此thử 問vấn 故cố 云vân 頗phả 有hữu 答đáp 中trung 四tứ 句cú 初sơ 遮già 通thông 次thứ 顯hiển 別biệt 三tam 釋thích 遮già 四tứ 喻dụ 顯hiển 可khả 知tri 次thứ 別biệt 明minh 中trung 五ngũ 者giả 五ngũ 即tức 有hữu 五ngũ 故cố 也dã 初sơ 眾chúng 生sanh 中trung 初sơ 一nhất 句cú 即tức 眾chúng 生sanh 也dã 餘dư 並tịnh 是thị 其kỳ 濁trược 也dã 都đô 無vô 本bổn 唯duy 有hữu 惡ác 報báo 惡ác 因nhân 惡ác 果quả 三tam 惡ác 六lục 趣thú 故cố 是thị 其kỳ 濁trược 義nghĩa 矣hĩ 善thiện 事sự 本bổn 即tức 妙diệu 種chủng 也dã 五ngũ 欲dục 即tức 麤thô 惡ác 本bổn 也dã 從tùng 癡si 等đẳng 引dẫn 淨tịnh 名danh 釋thích 癡si 愛ái 等đẳng 也dã 從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。 釋thích 癡si 愛ái 也dã 則tắc 我ngã 病bệnh 生sanh 。 釋thích 生sanh 惱não 也dã 病bệnh 有hữu 二nhị 種chủng 身thân 。 心tâm 今kim 云vân 生sanh 惱não 即tức 心tâm 病bệnh 也dã 。

次thứ 釋thích 命mạng 濁trược 命mạng 謂vị 識thức 中trung 業nghiệp 種chủng 識thức 受thọ 胎thai 形hình 既ký 微vi 命mạng 亦diệc 甚thậm 危nguy 故cố 即tức 命mạng 濁trược 義nghĩa 矣hĩ 疏sớ/sơ 文văn 便tiện 約ước 觀quán 門môn 解giải 者giả 記ký 云vân 但đãn 隨tùy 便tiện 也dã 今kim 謂vị 若nhược 無vô 事sự 釋thích 即tức 可khả 如như 此thử 次thứ 既ký 廣quảng 約ước 事sự 解giải 正chánh 符phù 託thác 事sự 明minh 恐khủng 文văn 仍nhưng 是thị 不bất 次thứ 惑hoặc 之chi 恐khủng 是thị 大đại 師sư 當đương 時thời 宜nghi 約ước 觀quán 丹đan 解giải 丘khâu 於ư 後hậu 依y 經kinh 補bổ 助trợ 便tiện 直trực 依y 次thứ 而nhi 釋thích 故cố 其kỳ 然nhiên 也dã 一nhất 念niệm 即tức 無vô 明minh 心tâm 也dã 一nhất 念niệm 無vô 明minh 即tức 有hữu 行hàng 行hàng 即tức 業nghiệp 行hành 業nghiệp 即tức 有hữu 識thức 名danh 色sắc 故cố 即tức 胎thai 如như 是thị 復phục 有hữu 念niệm 業nghiệp 故cố 展triển 轉chuyển 無vô 窮cùng 故cố 即tức 世thế 世thế 增tăng 長trưởng 此thử 是thị 心tâm 法pháp 爾nhĩ 也dã 受thọ 胎thai 之chi 微vi 形hình 。 下hạ 是thị 次thứ 約ước 事sự 釋thích 也dã 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 略lược 清thanh 文văn 以dĩ 顯hiển 命mạng 濁trược 次thứ 更cánh 約ước 經kinh 廣quảng 明minh 受thọ 胎thai 之chi 相tướng 。 以dĩ 顯hiển 命mạng 濁trược 之chi 義nghĩa 初sơ 受thọ 胎thai 即tức 有hữu 名danh 色sắc 。 故cố 微vi 形hình 名danh 色sắc 即tức 具cụ 其kỳ 五ngũ 故cố 即tức 五ngũ 陰ấm 陰ấm 名danh 世thế 謂vị 實thật 法pháp 世thế 也dã 此thử 之chi 陰ấm 世thế 皆giai 由do 報báo 命mạng 連liên 持trì 故cố 即tức 命mạng 也dã 下hạ 釋thích 增tăng 長trưởng 即tức 是thị 釋thích 濁trược 義nghĩa 矣hĩ 後hậu 之chi 二nhị 句cú 皆giai 是thị 濁trược 義nghĩa 也dã 所sở 引dẫn 陰ấm 經kinh 十thập 時thời 不bất 同đồng 即tức 是thị 十thập 世thế 以dĩ 世thế 世thế 增tăng 長trưởng 亦diệc 兼kiêm 微vi 形hình 之chi 義nghĩa 祥tường 云vân 胎thai 內nội 十thập 時thời 不bất 同đồng 為vi 世thế 世thế 增tăng 長trưởng 即tức 應ưng 是thị 此thử 十thập 也dã 又hựu 約ước 大đại 期kỳ 以dĩ 明minh 世thế 世thế 即tức 生sanh 生sanh 也dã 若nhược 餘dư 文văn 入nhập 胎thai 經kinh 即tức 有hữu 三tam 十thập 八bát 。 七thất 日nhật 以dĩ 論luận 增tăng 長trưởng 經kinh 說thuyết 不bất 同đồng 故cố 也dã 若nhược 依y 俱câu 舍xá 但đãn 列liệt 五ngũ 位vị 一nhất 羯yết 剌lạt 藍lam 位vị 此thử 云vân 和hòa 合hợp 或hoặc 染nhiễm 或hoặc 凝ngưng 二nhị 頞át 部bộ 曇đàm 位vị 此thử 云vân 皰pháo 皰pháo 起khởi 也dã 三tam 閇bế 尸thi 位vị 此thử 云vân 耎nhuyễn 肉nhục 四tứ 健kiện 南nam 位vị 此thử 云vân 堅kiên 肉nhục 五ngũ 鉢bát 羅la 奢xa 佉khư 位vị 此thử 云vân 支chi 節tiết 乃nãi 至chí 形hình 相tướng 滿mãn 皆giai 第đệ 五ngũ 位vị 也dã 如như 是thị 不bất 同đồng 皆giai 增tăng 長trưởng 義nghĩa 隨tùy 所sở 須tu 下hạ 既ký 兼kiêm 明minh 內nội 外ngoại 好hảo 醜xú 亦diệc 即tức 兼kiêm 釋thích 最tối 後hậu 二nhị 句cú 義nghĩa 矣hĩ 都đô 由do 薄bạc 少thiểu 之chi 故cố 乃nãi 有hữu 如như 是thị 。 逼bức 迫bách 故cố 並tịnh 是thị 其kỳ 濁trược 義nghĩa 隨tùy 所sở 須tu 者giả 業nghiệp 所sở 感cảm 也dã 。

次thứ 釋thích 見kiến 濁trược 經kinh 文văn 初sơ 一nhất 句cú 總tổng 標tiêu 二nhị 義nghĩa 下hạ 別biệt 明minh 本bổn 末mạt 總tổng 二nhị 義nghĩa 者giả 謂vị 見kiến 與dữ 濁trược 邪tà 見kiến 即tức 總tổng 一nhất 切thiết 見kiến 稠trù 林lâm 喻dụ 其kỳ 見kiến 行hành 繁phồn 密mật 故cố 為vi 濁trược 也dã 此thử 取thủ 見kiến 之chi 極cực 甚thậm 故cố 為vi 濁trược 也dã 疏sớ/sơ 文văn 初sơ 略lược 釋thích 三tam 義nghĩa 或hoặc 云vân 下hạ 別biệt 解giải 六lục 十thập 二nhị 初sơ 言ngôn 五ngũ 見kiến 者giả 具cụ 指chỉ 五ngũ 利lợi 使sử 也dã 經kinh 文văn 但đãn 言ngôn 邪tà 今kim 具cụ 言ngôn 五ngũ 通thông 言ngôn 外ngoại 異dị 並tịnh 非phi 正chánh 解giải 故cố 云vân 邪tà 也dã 故cố 嘉gia 祥tường 云vân 總tổng 明minh 外ngoại 道đạo 諸chư 見kiến 為vi 一nhất 邪tà 見kiến 邪tà 見kiến 眾chúng 多đa 故cố 云vân 稠trù 林lâm 次thứ 釋thích 有hữu 無vô 即tức 是thị 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 也dã 言ngôn 因nhân 等đẳng 者giả 經Kinh 云vân 依y 止chỉ 即tức 是thị 因nhân 也dã 因nhân 即tức 本bổn 故cố 為vi 本bổn 末mạt 也dã 有hữu 引dẫn 智trí 論luận 云vân 愛ái 多đa 者giả 著trước 有hữu 故cố 起khởi 有hữu 見kiến 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 故cố 起khởi 無vô 見kiến 又hựu 云vân 四tứ 見kiến 多đa 者giả 著trước 有hữu 邪tà 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 也dã 次thứ 釋thích 六lục 十thập 二nhị 文văn 有hữu 兩lưỡng 番phiên 初sơ 中trung 先tiên 色sắc 陰ấm 四tứ 句cú 初sơ 二nhị 即tức 離ly 次thứ 二nhị 不bất 即tức 言ngôn 根căn 本bổn 者giả 即tức 斷đoạn 常thường 也dã 有hữu 云vân 十thập 六lục 為vi 即tức 陰ấm 四tứ 十thập 六lục 為vi 離ly 陰ấm 也dã 有hữu 云vân 大đại 品phẩm 又hựu 云vân 一nhất 異dị 為vi 本bổn 此thử 經Kinh 云vân 有hữu 無vô 為vi 本bổn 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 由do 計kế 有hữu 我ngã 故cố 生sanh 諸chư 見kiến 則tắc 我ngã 為vi 其kỳ 本bổn 以dĩ 有hữu 我ngã 故cố 計kế 我ngã 與dữ 陰ấm 一nhất 我ngã 與dữ 陰ấm 異dị 故cố 以dĩ 一nhất 異dị 為vi 本bổn 我ngã 與dữ 陰ấm 一nhất 則tắc 陰ấm 滅diệt 我ngã 滅diệt 便tiện 起khởi 斷đoạn 見kiến 我ngã 與dữ 陰ấm 異dị 則tắc 陰ấm 滅diệt 我ngã 存tồn 故cố 起khởi 常thường 見kiến 斷đoạn 常thường 即tức 是thị 有hữu 無vô 故cố 以dĩ 有hữu 無vô 為vi 本bổn 有hữu 無vô 謂vị 邊biên 見kiến 也dã 邊biên 見kiến 與dữ 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 為vi 本bổn 我ngã 見kiến 為vi 邊biên 見kiến 之chi 本bổn 也dã 大đại 品phẩm 佛Phật 母mẫu 開khai 十thập 四tứ 難nạn/nan 為vi 六lục 十thập 二nhị 十thập 四tứ 難nạn/nan 者giả 一nhất 神thần 及cập 世thế 間gian 常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 二nhị 神thần 及cập 世thế 間gian 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 三tam 死tử 後hậu 如như 去khứ 不bất 如như 去khứ 等đẳng 四tứ 合hợp 為vi 十thập 二nhị 及cập 身thân 與dữ 神thần 一nhất 身thân 與dữ 神thần 異dị 合hợp 為vi 十thập 四tứ 也dã 常thường 無vô 四tứ 約ước 五ngũ 陰ấm 作tác 之chi 一nhất 陰ấm 具cụ 常thường 無vô 常thường 四tứ 句cú 故cố 成thành 二nhị 十thập 邊biên 無vô 邊biên 亦diệc 約ước 五ngũ 陰ấm 故cố 成thành 二nhị 十thập 如như 去khứ 不bất 如như 去khứ 亦diệc 二nhị 十thập 合hợp 為vi 六lục 十thập 一nhất 異dị 為vi 本bổn 為vi 六lục 十thập 二nhị 有hữu 人nhân 問vấn 云vân 五ngũ 見kiến 攝nhiếp 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 不bất 答đáp 我ngã 見kiến 為vi 六lục 十thập 二nhị 本bổn 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 而nhi 六lục 十thập 二nhị 計kế 有hữu 故cố 不bất 攝nhiếp 邪tà 見kiến 見kiến 取thủ 以dĩ 六lục 十thập 二nhị 為vi 第đệ 一nhất 戒giới 取thủ 謂vị 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 為vi 道đạo 則tắc 四tứ 見kiến 非phi 六lục 十thập 二nhị 攝nhiếp 而nhi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 屬thuộc 邊biên 見kiến 也dã 更cánh 別biệt 異dị 解giải 繁phồn 不bất 具cụ 述thuật 。

次thứ 煩phiền 惱não 濁trược 者giả 即tức 五ngũ 鈍độn 使sử 如như 前tiền 所sở 明minh 他tha 云vân 猶do 屬thuộc 見kiến 使sử 名danh 虗hư 妄vọng 法pháp 全toàn 云vân 三tam 界giới 依y 正chánh 皆giai 虗hư 妄vọng 法pháp 非phi 謂vị 指chỉ 上thượng 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 若nhược 是thị 著trước 見kiến 只chỉ 是thị 利lợi 家gia 背bội 上thượng 之chi 使sử 非phi 煩phiền 惱não 濁trược 今kim 謂vị 他tha 人nhân 不bất 約ước 五ngũ 濁trược 釋thích 故cố 必tất 屬thuộc 見kiến 今kim 約ước 五ngũ 濁trược 故cố 屬thuộc 煩phiền 惱não 則tắc 初sơ 二nhị 句cú 通thông 舉cử 下hạ 二nhị 句cú 更cánh 別biệt 舉cử 我ngã 慢mạn 自tự 衿# 諂siểm 曲khúc 媚mị 物vật 正chánh 以dĩ 深thâm 著trước 故cố 為vi 濁trược 義nghĩa 也dã 。

次thứ 劫kiếp 濁trược 中trung 初sơ 約ước 事sự 解giải 復phục 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 初sơ 明minh 無vô 次thứ 明minh 有hữu 經Kinh 云vân 不bất 聞văn 釋thích 云vân 無vô 者giả 正chánh 以dĩ 無vô 故cố 不bất 聞văn 更cánh 又hựu 由do 無vô 僧Tăng 故cố 不bất 聞văn 佛Phật 法Pháp 故cố 無vô 二nhị 即tức 無vô 三Tam 寶Bảo 也dã 以dĩ 長trường 時thời 無vô 三Tam 寶Bảo 故cố 濁trược 之chi 甚thậm 也dã 次thứ 明minh 有hữu 者giả 只chỉ 總tổng 緣duyên 此thử 也dã 此thử 無vô 三tam 有hữu 四tứ 故cố 為vi 時thời 濁trược 次thứ 釋thích 難nan 度độ 之chi 所sở 以dĩ 只chỉ 為vì 有hữu 五ngũ 重trọng 障chướng 無vô 一nhất 信tín 機cơ 不bất 可khả 度độ 也dã 次thứ 觀quán 解giải 中trung 明minh 有hữu 二nhị 邪tà 無vô 二nhị 正chánh 二nhị 邪tà 即tức 是thị 愛ái 邪tà 法pháp 邪tà 覺giác 觀quán 也dã 二nhị 正chánh 即tức 正chánh 觀quán 觀quán 正Chánh 道Đạo 理lý 無vô 此thử 解giải 行hành 何hà 由do 能năng 度độ 自tự 度độ 之chi 要yếu 故cố 約ước 之chi 也dã 。

下hạ 明minh 權quyền 者giả 施thí 開khai 義nghĩa 在tại 其kỳ 中trung 結kết 前tiền 濁trược 障chướng 起khởi 後hậu 權quyền 除trừ 故cố 云vân 是thị 故cố 方phương 便tiện 者giả 下hạ 二nhị 句cú 是thị 即tức 道đạo 滅diệt 對đối 除trừ 前tiền 五ngũ 濁trược 之chi 苦khổ 集tập 矣hĩ 次thứ 終chung 令linh 入nhập 大đại 者giả 經kinh 文văn 初sơ 二nhị 句cú 斥xích 前tiền 權quyền 偽ngụy 次thứ 一nhất 行hành 正chánh 顯hiển 今kim 乃nãi 一nhất 真chân 實thật 有hữu 性tánh 有hữu 修tu 此thử 三tam 疏sớ/sơ 文văn 具cụ 解giải 疏sớ/sơ 標tiêu 終chung 令linh 入nhập 大đại 者giả 前tiền 是thị 一nhất 往vãng 意ý 為vi 於ư 此thử 今kim 是thị 究cứu 竟cánh 正chánh 遂toại 本bổn 懷hoài 故cố 終chung 令linh 入nhập 也dã 言ngôn 拆# 等đẳng 者giả 解giải 偽ngụy 也dã 拆# 斥xích 非phi 體thể 滅diệt 障chướng 不bất 即tức 顯hiển 上thượng 拆# 義nghĩa 正chánh 以dĩ 此thử 故cố 則tắc 非phi 真chân 實thật 。 但đãn 是thị 權quyền 宜nghi 偽ngụy 物vật 拆# 字tự 從tùng 木mộc 旁bàng 斥xích 後hậu 人nhân 意ý 工công 然nhiên 從tùng 手thủ 從tùng 來lai 不bất 辨biện 字tự 體thể 謂vị 與dữ 折chiết 濫lạm 故cố 改cải 從tùng 斥xích 然nhiên 折chiết 從tùng 手thủ 由do 來lai 非phi 木mộc 人nhân 自tự 為vi 濫lạm 字tự 亦diệc 非phi 濫lạm 也dã 文văn 中trung 多đa 有hữu 此thử 字tự 能năng 從tùng 正chánh 者giả 善thiện 矣hĩ 。

次thứ 釋thích 顯hiển 真chân 初sơ 性tánh 次thứ 修tu 初sơ 皆giai 對đối 前tiền 偽ngụy 以dĩ 顯hiển 體thể 達đạt 對đối 折chiết 滅diệt 無vô 明minh 即tức 心tâm 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 釋thích 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 。 謂vị 本bổn 性tánh 無vô 生sanh 。 滅diệt 即tức 釋thích 本bổn 來lai 也dã 常thường 寂tịch 者giả 寂tịch 即tức 釋thích 常thường 自tự 也dã 寂tịch 即tức 釋thích 寂tịch 滅diệt 也dã 此thử 是thị 體thể 性tánh 本bổn 爾nhĩ 故cố 即tức 是thị 真chân 實thật 。 也dã 下hạ 釋thích 約ước 修tu 以dĩ 顯hiển 真chân 也dã 言ngôn 本bổn 無vô 雖tuy 寂tịch 等đẳng 者giả 牒điệp 性tánh 以dĩ 起khởi 修tu 也dã 雖tuy 字tự 應ưng 在tại 本bổn 上thượng 謂vị 性tánh 雖tuy 本bổn 來lai 無vô 者giả 二nhị 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 必tất 待đãi 修tu 而nhi 致trí 顯hiển 故cố 也dã 今kim 人nhân 直trực 聞văn 本bổn 有hữu 便tiện 認nhận 性tánh 為vi 即tức 是thị 更cánh 不bất 論luận 修tu 或hoặc 直trực 勤cần 苦khổ 修tu 習tập 而nhi 不bất 辨biện 其kỳ 本bổn 性tánh 若nhược 真chân 謂vị 性tánh 即tức 是thị 亦diệc 可khả 氷băng 即tức 水thủy 用dụng 水thủy 便tiện 火hỏa 用dụng 若nhược 直trực 勤cần 修tu 不bất 須tu 識thức 性tánh 此thử 即tức 鑿tạc 石thạch 求cầu 水thủy 錯thác 水thủy 求cầu 不bất 知tri 其kỳ 性tánh 之chi 有hữu 無vô 矣hĩ 今kim 此thử 一nhất 文văn 除trừ 此thử 二nhị 過quá 顯hiển 於ư 二nhị 德đức 也dã 可khả 謂vị 妙diệu 要yếu 矣hĩ 然nhiên 此thử 一nhất 文văn 義nghĩa 意ý 深thâm 廣quảng 上thượng 下hạ 多đa 釋thích 故cố 疏sớ/sơ 略lược 點điểm 而nhi 已dĩ 既ký 為vi 妙diệu 要yếu 仰ngưỡng 之chi 不bất 已dĩ 更cánh 略lược 申thân 之chi 以dĩ 彰chương 所sở 忘vong 何hà 者giả 妙diệu 法Pháp 雖tuy 曠khoáng 不bất 逾du 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 雖tuy 廣quảng 不bất 過quá 修tu 性tánh 性tánh 德đức 雖tuy 廣quảng 不bất 出xuất 通thông 別biệt 性tánh 雖tuy 多đa 要yếu 在tại 於ư 四tứ 修tu 果quả 雖tuy 廣quảng 不bất 出xuất 自tự 他tha 此thử 之chi 五ngũ 要yếu 即tức 文văn 具cụ 有hữu 之chi 矣hĩ 何hà 者giả 初sơ 二nhị 句cú 即tức 開khai 破phá 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 門môn 也dã 。

次thứ 一nhất 頌tụng 即tức 顯hiển 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 也dã 於ư 顯hiển 實thật 中trung 初sơ 二nhị 句cú 彰chương 其kỳ 體thể 性tánh 也dã 次thứ 二nhị 句cú 明minh 其kỳ 修tu 會hội 也dã 性tánh 中trung 初sơ 四tứ 是thị 其kỳ 別biệt 也dã 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 三tam 字tự 是thị 其kỳ 通thông 也dã 初sơ 別biệt 四tứ 者giả 諸chư 法pháp 也dã 本bổn 來lai 也dã 常thường 也dã 自tự 也dã 此thử 四tứ 對đối 下hạ 三tam 故cố 即tức 是thị 其kỳ 別biệt 下hạ 三tam 收thu 上thượng 四tứ 故cố 是thị 其kỳ 通thông 諸chư 法pháp 者giả 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 即tức 十thập 界giới 十thập 如như 斥xích 三tam 不bất 通thông 故cố 云vân 諸chư 法pháp 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 此thử 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 滅diệt 也dã 不bất 然nhiên 非phi 妙diệu 何hà 時thời 寂tịch 滅diệt 非phi 謂vị 有hữu 初sơ 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 不bất 然nhiên 則tắc 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 也dã 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 。 既ký 無vô 其kỳ 始thỉ 固cố 無vô 終chung 故cố 常thường 寂tịch 滅diệt 何hà 因nhân 緣duyên 爾nhĩ 。 非phi 謂vị 有hữu 使sử 之chi 然nhiên 性tánh 自tự 爾nhĩ 故cố 言ngôn 自tự 寂tịch 滅diệt 也dã 無vô 形hình 無vô 聲thanh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 云vân 寂tịch 滅diệt 大đại 經Kinh 云vân 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 也dã 彼bỉ 經kinh 明minh 修tu 此thử 中trung 明minh 性tánh 故cố 云vân 本bổn 自tự 也dã 又hựu 諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 。 謂vị 一nhất 切thiết 生sanh 滅diệt 本bổn 常thường 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 生sanh 滅diệt 既ký 即tức 無vô 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 亦diệc 即tức 生sanh 滅diệt 也dã 有hữu 無vô 既ký 然nhiên 故cố 即tức 非phi 生sanh 既ký 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 亦diệc 即tức 常thường 能năng 生sanh 滅diệt 能năng 無vô 生sanh 滅diệt 微vi 妙diệu 無vô 方phương 顯hiển 實thật 之chi 四tứ 義nghĩa 名danh 為vi 妙diệu 物vật 矣hĩ 是thị 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 眾chúng 生sanh 之chi 本bổn 。 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 已dĩ 修tu 得đắc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 當đương 得đắc 次thứ 修tu 會hội 者giả 既ký 言ngôn 行hạnh 已dĩ 作tác 佛Phật 故cố 即tức 修tu 而nhi 會hội 矣hĩ 謂vị 因nhân 圓viên 果quả 滿mãn 宜nghi 極cực 其kỳ 體thể 也dã 佛Phật 子tử 能năng 行hành 之chi 人nhân 也dã 道đạo 即tức 前tiền 性tánh 之chi 義nghĩa 也dã 行hành 者giả 修tu 也dã 妙diệu 達đạt 其kỳ 性tánh 都đô 任nhậm 而nhi 銳duệ 之chi 也dã 已dĩ 者giả 因nhân 圓viên 也dã 作tác 佛Phật 果quả 滿mãn 也dã 一nhất 切thiết 生sanh 滅diệt 因nhân 果quả 轉chuyển 成thành 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 名danh 來lai 世thế 作tác 佛Phật 又hựu 隨tùy 時thời 處xứ 有hữu 感cảm 而nhi 應ưng 覺giác 而nhi 化hóa 之chi 故cố 云vân 來lai 世thế 作tác 佛Phật 此thử 即tức 自tự 他tha 作tác 佛Phật 義nghĩa 矣hĩ 世thế 有hữu 謬mậu 習tập 之chi 人nhân 輙triếp 謂vị 本bổn 來lai 即tức 是thị 而nhi 來lai 世thế 為vi 未vị 了liễu 矣hĩ 此thử 即tức 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 都đô 不bất 曉hiểu 聖thánh 教giáo 之chi 旨chỉ 趣thú 直trực 率suất 於ư 愚ngu 情tình 自tự 增tăng 益ích 其kỳ 無vô 明minh 之chi 咎cữu 誰thùy 復phục 與dữ 其kỳ 過quá 歟# 此thử 上thượng 諸chư 義nghĩa 信tín 為vi 妙diệu 慧tuệ 豈khởi 不bất 志chí 而nhi 勤cần 之chi 者giả 耶da (# 云vân 云vân )# 何hà 故cố 性tánh 云vân 寂tịch 滅diệt 修tu 成thành 覺giác 智trí 從tùng 便tiện 互hỗ 舉cử 理lý 恆hằng 均quân 矣hĩ 修tu 性tánh 各các 應ưng 具cụ 三tam 性tánh 三tam 皆giai 寂tịch 滅diệt 修tu 三tam 皆giai 照chiếu 了liễu 性tánh 修tu 既ký 相tương/tướng 即tức 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 絕tuyệt 言ngôn 慮lự 矣hĩ 一nhất 部bộ 妙diệu 旨chỉ 復phục 盡tận 在tại 於ư 此thử 中trung (# 云vân 云vân )# 今kim 舉cử 上thượng 之chi 四tứ 義nghĩa 釋thích 於ư 五ngũ 濁trược 亦diệc 可khả 即tức 四tứ 悉tất 之chi 意ý 初sơ 總tổng 障chướng 大đại 即tức 世thế 界giới 世thế 界giới 總tổng 三tam 故cố 次thứ 別biệt 障chướng 三tam 信tín 知tri 為vi 障chướng 故cố 是thị 為vi 人nhân 說thuyết 三tam 除trừ 五ngũ 即tức 對đối 治trị 終chung 令linh 入nhập 大đại 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 非phi 直trực 數số 足túc 文văn 上thượng 次thứ 第đệ 義nghĩa 又hựu 允duẫn 合hợp 可khả 無vô 惑hoặc 矣hĩ 。

次thứ 開khai 別biệt 頌tụng 不bất 虗hư 文văn 中trung 標tiêu 章chương 來lai 意ý 消tiêu 文văn 消tiêu 文văn 雖tuy 明minh 其kỳ 三tam 即tức 當đương 消tiêu 文văn 非phi 別biệt 為vi 三tam 但đãn 應ưng 為vi 一nhất 文văn 也dã 下hạ 明minh 頌tụng 過quá 去khứ 章chương 大đại 消tiêu 文văn 非phi 別biệt 為vi 三tam 但đãn 應ưng 為vi 一nhất 文văn 也dã 下hạ 明minh 頌tụng 過quá 去khứ 章chương 文văn 為vi 二nhị 者giả 上thượng 文văn 只chỉ 有hữu 開khai 顯hiển 今kim 有hữu 二nhị 即tức 頌tụng 上thượng 之chi 二nhị 也dã 初sơ 二nhị 行hành 謂vị 開khai 之chi 人nhân 及cập 正chánh 開khai 也dã 。

次thứ 頌tụng 顯hiển 實thật 言ngôn 兼kiêm 具cụ 者giả 上thượng 並tịnh 約ước 當đương 章chương 前tiền 兼kiêm 此thử 具cụ 上thượng 文văn 但đãn 略lược 今kim 有hữu 二nhị 者giả 隨tùy 機cơ 理lý 應ưng 宜nghi 故cố 也dã 又hựu 前tiền 長trường/trưởng 行hành 三tam 世thế 章chương 中trung 有hữu 二nhị 謂vị 先tiên 明minh 佛Phật 施thí 化hóa 次thứ 明minh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 入nhập 總tổng 及cập 釋Thích 迦Ca 章chương 中trung 則tắc 無vô 今kim 頌tụng 中trung 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 釋Thích 迦Ca 此thử 三tam 章chương 中trung 則tắc 有hữu 諸chư 佛Phật 及cập 現hiện 在tại 二nhị 章chương 則tắc 無vô 有hữu 則tắc 於ư 義nghĩa 更cánh 顯hiển 無vô 則tắc 明minh 其kỳ 不bất 定định 或hoặc 略lược 或hoặc 存tồn 隨tùy 宜nghi 言ngôn 兼kiêm 得đắc 行hành 一nhất 者giả 能năng 入nhập 即tức 屬thuộc 行hành 也dã 。

次thứ 廣quảng 者giả 於ư 中trung 復phục 自tự 總tổng 別biệt 總tổng 別biệt 與dữ 略lược 廣quảng 者giả 前tiền 約ước 文văn 此thử 就tựu 數số 也dã 思tư 之chi 又hựu 初sơ 總tổng 專chuyên 約ước 能năng 次thứ 別biệt 專chuyên 約ước 所sở 各các 有hữu 能năng 所sở 而nhi 互hỗ 有hữu 耳nhĩ 所sở 以dĩ 過quá 去khứ 廣quảng 明minh 受thọ 行hành 悟ngộ 入nhập 者giả 擊kích 今kim 時thời 眾chúng 必tất 信tín 悟ngộ 入nhập 故cố 也dã 此thử 文văn 並tịnh 是thị 歷lịch 別biệt 開khai 顯hiển 實thật 義nghĩa 今kim 對đối 前tiền 已dĩ 別biệt 明minh 開khai 權quyền 故cố 直trực 名danh 顯hiển 實thật 又hựu 直trực 說thuyết 昔tích 為vi 實thật 施thí 權quyền 即tức 是thị 顯hiển 實thật 義nghĩa 也dã 初sơ 總tổng 中trung 初sơ 一nhất 行hành 明minh 昔tích 初sơ 照chiếu 機cơ 次thứ 二nhị 句cú 明minh 昔tích 初sơ 化hóa 意ý 正chánh 為vi 於ư 後hậu 也dã 若nhược 就tựu 佛Phật 意ý 昔tích 四tứ 並tịnh 為vi 後hậu 之chi 四tứ 故cố 即tức 以dĩ 明minh 四tứ 一nhất 初sơ 即tức 人nhân 一nhất 次thứ 二nhị 句cú 即tức 具cụ 三tam 一nhất 方phương 便tiện 通thông 教giáo 行hành 故cố 即tức 二nhị 一nhất 異dị 方phương 便tiện 下hạ 重trọng/trùng 顯hiển 理lý 一nhất 若nhược 用dụng 以dĩ 下hạ 簡giản 同đồng 顯hiển 異dị 圓viên 謂vị 同đồng 體thể 即tức 異dị 而nhi 修tu 也dã 異dị 謂vị 異dị 體thể 各các 有hữu 所sở 為vi 也dã 今kim 之chi 所sở 言ngôn 即tức 是thị 用dụng 異dị 顯hiển 於ư 同đồng 也dã 祥tường 云vân 異dị 謂vị 神thần 通thông 異dị 於ư 前tiền 說thuyết 法Pháp 。 故cố 云vân 異dị 也dã 此thử 情tình 見kiến 謂vị 。

次thứ 開khai 別biệt 中trung 五ngũ 為vi 三tam 者giả 約ước 義nghĩa 故cố 五ngũ 就tựu 文văn 但đãn 三tam 故cố 云vân 五ngũ 復phục 為vi 三tam 也dã 初sơ 菩Bồ 薩Tát 者giả 以dĩ 文văn 明minh 六Lục 度Độ 故cố 是thị 菩Bồ 薩Tát 是thị 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 通thông 今kim 是thị 何hà 等đẳng 若nhược 作tác 下hạ 釋thích 於ư 中trung 初sơ 約ước 義nghĩa 通thông 兩lưỡng 向hướng 今kim 但đãn 以dĩ 下hạ 明minh 當đương 文văn 則tắc 不bất 可khả 定định 尋tầm 上thượng 以dĩ 下hạ 準chuẩn 前tiền 文văn 義nghĩa 以dĩ 定định 判phán 初sơ 兩lưỡng 向hướng 中trung 約ước 五ngũ 則tắc 但đãn 一nhất 約ước 七thất 則tắc 三tam 三tam 藏tạng 最tối 即tức 具cụ 五ngũ 故cố 但đãn 初sơ 後hậu 大đại 中trung 加gia 二nhị 故cố 云vân 兼kiêm 所sở 以dĩ 兼kiêm 者giả 七thất 中trung 菩Bồ 薩Tát 即tức 有hữu 三tam 種chủng 皆giai 行hành 六Lục 度Độ 而nhi 心tâm 有hữu 異dị 故cố 何hà 者giả 下hạ 釋thích 此thử 二nhị 義nghĩa 有hữu 總tổng 標tiêu 別biệt 顯hiển 其kỳ 狀trạng 相tướng 以dĩ 相tương/tướng 無vô 相tướng 二nhị 義nghĩa 可khả 知tri 雙song 非phi 即tức 所sở 為vi 為vi 此thử 次thứ 第đệ 而nhi 修tu 初sơ 修tu 相tương/tướng 無vô 相tướng 次thứ 無vô 相tướng 而nhi 相tương/tướng 十thập 迴hồi 向hướng 中trung 修tu 非phi 相tướng 非phi 無vô 相tướng 。 初Sơ 地Địa 證chứng 得đắc 出xuất 本bổn 業nghiệp 經kinh 若nhược 開khai 會hội 即tức 地địa 前tiền 也dã 既ký 通thông 有hữu 此thử 二nhị 義nghĩa 今kim 定định 何hà 等đẳng 釋thích 云vân 若nhược 此thử 當đương 文văn 但đãn 言ngôn 一nhất 種chủng 六Lục 度Độ 則tắc 不bất 可khả 定định 判phán 經kinh 前tiền 文văn 義nghĩa 即tức 通thông 三tam 也dã 其kỳ 故cố 然nhiên 者giả 既ký 言ngôn 以dĩ 異dị 總tổng 語ngữ 一nhất 切thiết 即tức 須tu 具cụ 七thất 不bất 然nhiên 方phương 便tiện 不bất 盡tận 權quyền 化hóa 不bất 盡tận 故cố 定định 通thông 其kỳ 三tam 也dã 下hạ 明minh 三tam 菩Bồ 薩Tát 既ký 同đồng 入nhập 實thật 皆giai 成thành 四tứ 一nhất 之chi 義nghĩa 次thứ 約ước 二Nhị 乘Thừa 顯hiển 一nhất 所sở 引dẫn 二nhị 文văn 釋thích 者giả 即tức 兼kiêm 得đắc 緣Duyên 覺Giác 例lệ 如như 只chỉ 一nhất 六Lục 度Độ 兼kiêm 三tam 菩Bồ 薩Tát 只chỉ 證chứng 一nhất 聲Thanh 聞Văn 即tức 兼kiêm 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 也dã 此thử 人nhân 皆giai 聞văn 教giáo 亦diệc 並tịnh 成thành 教giáo 一nhất 略lược 不bất 言ngôn 也dã 。

次thứ 釋thích 人nhân 天thiên 乘thừa 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 標tiêu 章chương 次thứ 釋thích 會hội 三tam 異dị 解giải 四tứ 正chánh 消tiêu 文văn 釋thích 會hội 中trung 初sơ 明minh 文văn 不bất 的đích 彰chương 但đãn 明minh 下hạ 以dĩ 義nghĩa 故cố 是thị 人nhân 天thiên 之chi 因nhân 不bất 同đồng 大đại 要yếu 皆giai 謂vị 善thiện 業nghiệp 文văn 明minh 造tạo 起khởi 供cúng 養dường 並tịnh 有hữu 相tương/tướng 善thiện 而nhi 有hữu 專chuyên 散tán 之chi 別biệt 故cố 知tri 是thị 矣hĩ 入nhập 文văn 自tự 見kiến 次thứ 述thuật 異dị 解giải 中trung 先tiên 述thuật 彼bỉ 謂vị 下hạ 破phá 言ngôn 地địa 師sư 者giả 蓋cái 弘hoằng 十Thập 地Địa 論luận 師sư 也dã 述thuật 其kỳ 解giải 童đồng 子tử 聚tụ 沙sa 為vi 佛Phật 塔tháp 。 之chi 義nghĩa 童đồng 子tử 者giả 即tức 童đồng 真chân 地địa 正chánh 言ngôn 此thử 位vị 之chi 人nhân 也dã 然nhiên 地địa 無vô 此thử 名danh 即tức 住trụ 位vị 中trung 第đệ 八bát 住trụ 也dã 。 古cổ 人nhân 多đa 分phần 呼hô 住trụ 為vi 地địa 故cố 也dã 無vô 二nhị 等đẳng 者giả 解giải 童đồng 真chân 義nghĩa 下hạ 解giải 聚tụ 沙sa 為vi 塔tháp 之chi 義nghĩa 沙sa 是thị 表biểu 其kỳ 無vô 著trước 眾chúng 行hành 塔tháp 是thị 安an 佛Phật 身thân 體thể 之chi 處xứ 表biểu 其kỳ 眾chúng 生sanh 積tích 集tập 含hàm 藏tạng 以dĩ 成thành 正chánh 覺giác 。 之chi 心tâm 如như 塔tháp 之chi 義nghĩa 也dã 。

次thứ 破phá 非phi 中trung 二nhị 初sơ 破phá 其kỳ 非phi 後hậu 問vấn 答đáp 顯hiển 是thị 初sơ 中trung 有hữu 三tam 初sơ 標tiêu 其kỳ 兩lưỡng 過quá 次thứ 釋thích 出xuất 其kỳ 兩lưỡng 三tam 雙song 結kết 其kỳ 二nhị 初sơ 中trung 先tiên 出xuất 其kỳ 意ý 今kim 謂vị 正chánh 顯hiển 其kỳ 兩lưỡng 失thất 即tức 文văn 義nghĩa 亦diệc 深thâm 廣quảng 也dã 下hạ 釋thích 顯hiển 其kỳ 二nhị 過quá 先tiên 標tiêu 竪thụ 狹hiệp 夫phu 佛Phật 分phân 明minh 下hạ 釋thích 乖quai 文văn 失thất 初sơ 中trung 先tiên 破phá 其kỳ 非phi 有hữu 法pháp 有hữu 喻dụ 次thứ 顯hiển 正chánh 義nghĩa 亦diệc 有hữu 法pháp 喻dụ 喻dụ 於ư 聖thánh 凡phàm 高cao 下hạ 以dĩ 義nghĩa 可khả 消tiêu 息tức 也dã 次thứ 破phá 其kỳ 乖quai 文văn 失thất 廣quảng 於ư 中trung 初sơ 明minh 文văn 廣quảng 而nhi 棄khí 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 其kỳ 乖quai 若nhược 如như 以dĩ 下hạ 結kết 責trách 其kỳ 挾hiệp 既ký 言ngôn 地địa 住trụ 即tức 唯duy 別biệt 教giáo 於ư 菩Bồ 薩Tát 中trung 猶do 不bất 能năng 盡tận 。 況huống 二Nhị 乘Thừa 與dữ 凡phàm 夫phu 殆đãi 者giả 危nguy 也dã 非phi 此thử 中trung 意ý 又hựu 幾kỷ 也dã 幾kỷ 近cận 也dã 亦diệc 未vị 全toàn 是thị 此thử 意ý 也dã 郭quách 象tượng 注chú 莊trang 子tử 云vân 殆đãi 盡tận 也dã 正chánh 當đương 此thử 是thị 即tức 全toàn 不bất 攝nhiếp 也dã 下hạ 雙song 結kết 深thâm 則tắc 狹hiệp 而nhi 不bất 通thông 初sơ 心tâm 故cố 一nhất 致trí 致trí 者giả 得đắc 也dã 道Đạo 理lý 也dã 但đãn 得đắc 一nhất 種chủng 道Đạo 理lý 也dã 經kinh 文văn 約ước 五ngũ 乘thừa 而nhi 都đô 不bất 會hội 故cố 甚thậm 乖quai 下hạ 是thị 問vấn 答đáp 正chánh 顯hiển 是thị 也dã 問vấn 中trung 舉cử 其kỳ 道Đạo 理lý 問vấn 經kinh 之chi 所sở 說thuyết 也dã 可khả 知tri 答đáp 中trung 初sơ 云vân 應ưng 明minh 三tam 佛Phật 性tánh 者giả 謂vị 義nghĩa 相tương/tướng 開khai 涉thiệp 應ưng 約ước 以dĩ 明minh 之chi 也dã 三tam 謂vị 正chánh 緣duyên 了liễu 也dã 亦diệc 涉thiệp 於ư 五ngũ 且thả 約ước 三tam 也dã 。

下hạ 約ước 大đại 經kinh 以dĩ 釋thích 顯hiển 之chi 然nhiên 大đại 經kinh 有hữu 四tứ 句cú 準chuẩn 應ưng 先tiên 標tiêu 列liệt 之chi 然nhiên 後hậu 釋thích 會hội 於ư 此thử 文văn 直trực 取thủ 經kinh 一nhất 句cú 便tiện 釋thích 不bất 復phục 標tiêu 列liệt 稍sảo 似tự 難nan 見kiến 若nhược 解giải 釋thích 者giả 應ưng 須tu 略lược 知tri 經kinh 之chi 通thông 意ý 然nhiên 後hậu 乃nãi 可khả 。 釋thích 會hội 此thử 文văn 從tùng 來lai 諸chư 釋thích 都đô 不bất 可khả 會hội 今kim 略lược 明minh 之chi 然nhiên 後hậu 消tiêu 疏sớ/sơ 大đại 經kinh 三tam 十thập 二nhị 云vân 或hoặc 有hữu 佛Phật 性tánh 一nhất 闡xiển 提đề 有hữu 善thiện 根căn 人nhân 無vô 或hoặc 有hữu 佛Phật 性tánh 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 一nhất 闡xiển 提đề 無vô 或hoặc 有hữu 佛Phật 性tánh 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 或hoặc 有hữu 佛Phật 性tánh 二nhị 人nhân 俱câu 無vô 此thử 即tức 經kinh 文văn 在tại 列liệt 之chi 四tứ 句cú 也dã 經kinh 文văn 直trực 列liệt 而nhi 不bất 釋thích 不bất 知tri 何hà 者giả 。 為vi 善thiện 根căn 人nhân 佛Phật 性tánh 多đa 種chủng 不bất 知tri 有hữu 無vô 何hà 等đẳng 此thử 是thị 經Kinh 中trung 一nhất 科khoa 大đại 義nghĩa 義nghĩa 甚thậm 難nan 會hội 古cổ 今kim 諸chư 釋Thích 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 丹đan 丘khâu 所sở 釋thích 於ư 中trung 先tiên 出xuất 舊cựu 解giải 然nhiên 後hậu 正chánh 釋thích 舊cựu 有hữu 三tam 家gia 一nhất 云vân 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 有hữu 於ư 惡ác 邪tà 境cảnh 界giới 之chi 性tánh 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 有hữu 於ư 萬vạn 善thiện 了liễu 因nhân 亦diệc 名danh 緣duyên 因nhân 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 併tinh 有hữu 正chánh 性tánh 或hoặc 心tâm 或hoặc 眾chúng 生sanh 性tánh 俱câu 無vô 俱câu 無vô 果quả 與dữ 果quả 果quả 性tánh 也dã 河hà 西tây 云vân 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 有hữu 惡ác 五ngũ 陰ấm 不bất 善thiện 性tánh 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 有hữu 善thiện 五ngũ 陰ấm 善thiện 性tánh 二nhị 俱câu 有hữu 俱câu 有hữu 無vô 記ký 五ngũ 陰ấm 性tánh 俱câu 無vô 俱câu 無vô 妙diệu 絕tuyệt 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 性tánh 此thử 釋thích 與dữ 舊cựu 語ngữ 異dị 而nhi 意ý 同đồng 興hưng 皇hoàng 作tác 三tam 種chủng 釋thích 一nhất 總tổng 就tựu 諸chư 義nghĩa 二nhị 就tựu 理lý 內nội 外ngoại 三tam 單đơn 就tựu 理lý 內nội 通thông 就tựu 諸chư 義nghĩa 者giả 理lý 非phi 善thiện 惡ác 而nhi 有hữu 善thiện 惡ác 。 二nhị 用dụng 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 有hữu 善thiện 用dụng 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 有hữu 惡ác 用dụng 俱câu 有hữu 者giả 各các 有hữu 一nhất 邊biên 俱câu 無vô 者giả 各các 無vô 一nhất 邊biên 次thứ 就tựu 理lý 內nội 外ngoại 者giả 佛Phật 性tánh 本bổn 非phi 得đắc 無vô 得đắc 約ước 緣duyên 或hoặc 有hữu 得đắc 無vô 得đắc 理lý 外ngoại 闡xiển 提đề 是thị 有hữu 得đắc 理lý 內nội 是thị 無vô 得đắc 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 無vô 得đắc 之chi 性tánh 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 有hữu 得đắc 之chi 性tánh 俱câu 有hữu 俱câu 無vô 如như 上thượng 說thuyết 次thứ 單đơn 約ước 理lý 內nội 闡xiển 提đề 人nhân 即tức 善thiện 星tinh 善thiện 根căn 人nhân 即tức 羅la 云vân 此thử 是thị 順thuận 逆nghịch 二nhị 化hóa 闡xiển 提đề 有hữu 逆nghịch 化hóa 不bất 善thiện 之chi 性tánh 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 順thuận 化hóa 善thiện 法Pháp 之chi 性tánh 俱câu 有hữu 俱câu 無vô 如như 上thượng 說thuyết 上thượng 是thị 丹đan 丘khâu 述thuật 舊cựu 竟cánh 下hạ 自tự 正chánh 釋thích 今kim 明minh 欲dục 依y 此thử 解giải 四tứ 句cú 者giả 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 但đãn 有hữu 於ư 沒một 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 但đãn 有hữu 於ư 出xuất 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 在tại 河hà 中trung 二nhị 人nhân 俱câu 無vô 俱câu 不bất 到đáo 岸ngạn 欲dục 更cánh 作tác 者giả 亦diệc 應ưng 無vô 量lượng 略lược 出xuất 如như 此thử 又hựu 約ước 三tam 諦đế 釋thích 者giả 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 者giả 世thế 諦đế 惡ác 因nhân 也dã 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 者giả 出xuất 世thế 善thiện 因nhân 也dã 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 者giả 俱câu 有hữu 世thế 諦đế 果quả 報báo 身thân 也dã 二nhị 人nhân 俱câu 無vô 者giả 俱câu 無vô 中trung 道đạo 因nhân 果quả 也dã 此thử 丹đan 丘khâu 之chi 所sở 釋thích 也dã 而nhi 不bất 言ngôn 前tiền 三tam 家gia 之chi 是thị 非phi 者giả 亦diệc 各các 有hữu 其kỳ 道Đạo 理lý 故cố 不bất 言ngôn 也dã 若nhược 前tiền 三tam 家gia 之chi 義nghĩa 廣quảng 如như 別biệt 論luận 今kim 更cánh 略lược 中trung 丹đan 丘khâu 所sở 釋thích 之chi 意ý 文văn 有hữu 兩lưỡng 釋thích 初sơ 約ước 彼bỉ 經kinh 所sở 明minh 河hà 中trung 出xuất 沒một 二nhị 義nghĩa 中trung 以dĩ 消tiêu 四tứ 句cú 次thứ 直trực 約ước 三tam 諦đế 之chi 義nghĩa 以dĩ 釋thích 四tứ 句cú 河hà 中trung 七thất 人nhân 正chánh 譬thí 於ư 此thử 故cố 約ước 以dĩ 釋thích 此thử 中trung 正chánh 明minh 佛Phật 性tánh 之chi 義nghĩa 故cố 約ước 三tam 諦đế 以dĩ 釋thích 以dĩ 此thử 二nhị 最tối 要yếu 故cố 約ước 以dĩ 釋thích 然nhiên 佛Phật 性tánh 未vị 始thỉ 四tứ 亦diệc 無vô 不bất 四tứ 故cố 約ước 無vô 而nhi 明minh 有hữu 也dã 但đãn 有hữu 沒một 者giả 即tức 河hà 中trung 初sơ 之chi 二nhị 人nhân 造tạo 惡ác 業nghiệp 墮đọa 惡ác 道đạo 。 故cố 名danh 為vi 沒một 即tức 但đãn 有hữu 惡ác 性tánh 亦diệc 即tức 境cảnh 界giới 因nhân 性tánh 次thứ 有hữu 出xuất 即tức 第đệ 三tam 人nhân 以dĩ 上thượng 齊tề 第đệ 六lục 人nhân 不bất 復phục 起khởi 惡ác 退thoái 墮đọa 亦diệc 可khả 即tức 是thị 因nhân 因nhân 觀quán 智trí 善thiện 性tánh 二nhị 人nhân 互hỗ 無vô 可khả 知tri 或hoặc 可khả 別biệt 指chỉ 第đệ 三tam 人nhân 也dã 次thứ 俱câu 有hữu 同đồng 河hà 中trung 者giả 河hà 有hữu 多đa 種chủng 或hoặc 生sanh 死tử 或hoặc 涅Niết 槃Bàn 若nhược 同đồng 在tại 涅Niết 槃Bàn 河hà 中trung 謂vị 理lý 性tánh 涅Niết 槃Bàn 即tức 中trung 道đạo 正chánh 因nhân 性tánh 若nhược 在tại 生sanh 死tử 。 河hà 者giả 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 生sanh 死tử 生sanh 死tử 是thị 苦khổ 道đạo 亦diệc 是thị 正chánh 因nhân 性tánh 二nhị 河hà 義nghĩa 俱câu 得đắc 當đương 更cánh 詳tường 之chi 俱câu 無vô 即tức 無vô 二nhị 果quả 性tánh 不bất 約ước 佛Phật 性tánh 釋thích 不bất 能năng 消tiêu 得đắc 佛Phật 性tánh 有hữu 無vô 之chi 言ngôn 正chánh 與dữ 五ngũ 性tánh 義nghĩa 相tương 應ứng 也dã 次thứ 結kết 示thị 略lược 廣quảng 然nhiên 猶do 釋thích 在tại 何hà 處xứ 此thử 結kết 意ý 謂vị 此thử 是thị 依y 文văn 故cố 前tiền 云vân 欲dục 依y 文văn 也dã 謂vị 若nhược 欲dục 更cánh 依y 文văn 釋thích 者giả 亦diệc 更cánh 有hữu 多đa 種chủng 四tứ 義nghĩa 皆giai 得đắc 略lược 要yếu 具cụ 爾nhĩ 令linh 後hậu 知tri 之chi 故cố 也dã 次thứ 更cánh 約ước 三tam 諦đế 之chi 義nghĩa 釋thích 者giả 即tức 此thử 正chánh 明minh 中trung 道đạo 體thể 用dụng 體thể 即tức 中trung 道đạo 用dụng 即tức 二nhị 諦đế 並tịnh 佛Phật 性tánh 義nghĩa 故cố 約ước 以dĩ 釋thích 也dã 雖tuy 有hữu 四tứ 句cú 只chỉ 是thị 三tam 諦đế 何hà 者giả 第đệ 一nhất 第đệ 三tam 共cộng 是thị 世thế 諦đế 第đệ 二nhị 句cú 真Chân 諦Đế 第đệ 四tứ 句cú 中trung 道Đạo 諦Đế 也dã 初sơ 言ngôn 有hữu 者giả 有hữu 如như 此thử 性tánh 也dã 世thế 即tức 簡giản 真chân 然nhiên 世thế 通thông 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 此thử 人nhân 非phi 直trực 無vô 出xuất 世thế 善thiện 亦diệc 無vô 世thế 善thiện 又hựu 既ký 真Chân 諦Đế 為vi 善thiện 縱túng/tung 有hữu 世thế 善thiện 亦diệc 名danh 為vi 惡ác 故cố 以dĩ 惡ác 字tự 甄chân 之chi 人nhân 為vi 簡giản 果quả 故cố 云vân 因nhân 也dã 次thứ 既ký 出xuất 世thế 故cố 是thị 真Chân 諦Đế 即tức 是thị 善thiện 也dã 因nhân 者giả 對đối 未vị 至chí 果quả 故cố 也dã 依y 真chân 修tu 行hành 故cố 是thị 因nhân 也dã 俱câu 有hữu 世thế 果quả 者giả 猶do 同đồng 世thế 間gian 果quả 報báo 。 身thân 也dã 無vô 中trung 因nhân 果quả 者giả 此thử 語ngữ 稍sảo 似tự 難nan 會hội 不bất 能năng 更cánh 述thuật 妨phương 難nạn/nan 直trực 釋thích 之chi 者giả 正chánh 謂vị 惡ác 人nhân 未vị 修tu 中trung 道đạo 因nhân 善thiện 人nhân 未vị 至chí 中trung 道đạo 。 果quả 合hợp 以dĩ 言ngôn 之chi 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 不bất 然nhiên 文văn 實thật 難nan 消tiêu 惡ác 人nhân 但đãn 有hữu 世thế 諦đế 惡ác 因nhân 佛Phật 性tánh 次thứ 有hữu 真Chân 諦Đế 善thiện 因nhân 佛Phật 性tánh 互hỗ 無vô 可khả 知tri 俱câu 有hữu 界giới 身thân 佛Phật 性tánh 俱câu 無vô 中trung 道đạo 因nhân 果quả 性tánh 若nhược 欲dục 對đối 五ngũ 性tánh 者giả 前tiền 三tam 亦diệc 可khả 對đối 三tam 世thế 性tánh 果quả 報báo 身thân 正chánh 因nhân 性tánh 第đệ 四tứ 俱câu 無vô 二nhị 果quả 性tánh 且thả 論luận 三tam 諦đế 也dã (# 云vân 云vân )# 遠viễn 法Pháp 師sư 云vân 闡xiển 提đề 人nhân 有hữu 善thiện 人nhân 無vô 者giả 有hữu 不bất 善thiện 性tánh 無vô 其kỳ 善thiện 性tánh 佛Phật 法Pháp 緣duyên 起khởi 為vi 不bất 善thiện 陰ấm 故cố 不bất 善thiện 陰ấm 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 闡xiển 提đề 有hữu 此thử 善thiện 根căn 人nhân 有hữu 一nhất 闡xiển 提đề 無vô 者giả 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 名danh 善thiện 根căn 人nhân 通thông 則tắc 種chủng 性tánh 以dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 斯tư 名danh 善thiện 人nhân 彼bỉ 有hữu 善thiện 性tánh 無vô 不bất 善thiện 性tánh 二nhị 人nhân 俱câu 有hữu 俱câu 有hữu 理lý 性tánh 或hoặc 三tam 俱câu 無vô 俱câu 無vô 果quả 性tánh 也dã 此thử 師sư 所sở 解giải 其kỳ 易dị 亦diệc 是thị 亦diệc 是thị 一nhất 解giải 並tịnh 有hữu 此thử 理lý 故cố 丹đan 丘khâu 云vân 更cánh 作tác 無vô 量lượng 釋thích 也dã 然nhiên 尅khắc 論luận 善thiện 根căn 人nhân 位vị 分phần/phân 者giả 下hạ 既ký 對đối 於ư 闡xiển 提đề 上thượng 又hựu 對đối 於ư 極cực 果quả 則tắc 其kỳ 人nhân 分phần/phân 位vị 不bất 言ngôn 自tự 可khả 知tri 矣hĩ 今kim 更cánh 一nhất 義nghĩa 助trợ 顯hiển 之chi 者giả 闡xiển 提đề 即tức 邪tà 定định 聚tụ 也dã 善thiện 根căn 人nhân 即tức 不bất 定định 及cập 正chánh 定định 聚tụ 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 可khả 以dĩ 思tư 之chi 。

上thượng 以dĩ 通thông 述thuật 大đại 經kinh 義nghĩa 竟cánh 次thứ 當đương 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 者giả 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 引dẫn 大đại 經kinh 所sở 說thuyết 即tức 是thị 以dĩ 下hạ 判phán 會hội 此thử 文văn 昔tích 方phương 便tiện 下hạ 正chánh 釋thích 此thử 文văn 詶thù 其kỳ 所sở 問vấn 初sơ 引dẫn 大đại 經kinh 四tứ 中trung 第đệ 二nhị 句cú 以dĩ 彼bỉ 此thử 義nghĩa 正chánh 相tương 當đương 故cố 也dã 判phán 會hội 彼bỉ 文văn 即tức 是thị 此thử 說thuyết 之chi 義nghĩa 人nhân 天thiên 小tiểu 善thiện 猶do 通thông 位vị 頭đầu 等đẳng 更cánh 別biệt 彰chương 其kỳ 最tối 劣liệt 行hành 也dã 又hựu 舉cử 譬thí 顯hiển 之chi 老lão 氏thị 九cửu 層tằng 千thiên 里lý 皆giai 其kỳ 類loại 矣hĩ 可khả 知tri 然nhiên 大đại 經kinh 河hà 中trung 七thất 人nhân 初sơ 一nhất 常thường 沒một 即tức 邪tà 定định 聚tụ 次thứ 一nhất 出xuất 已dĩ 復phục 沒một 即tức 不bất 定định 聚tụ 次thứ 四tứ 人nhân 出xuất 已dĩ 不bất 沒một 而nhi 未vị 到đáo 岸ngạn 即tức 正chánh 定định 聚tụ 第đệ 七thất 一nhất 人nhân 到đáo 岸ngạn 即tức 是thị 極cực 果quả 佛Phật 也dã 其kỳ 次thứ 六lục 人nhân 即tức 是thị 次thứ 第đệ 行hành 人nhân 皆giai 稟bẩm 大đại 涅Niết 槃Bàn 教giáo 同đồng 聞văn 佛Phật 性tánh 次thứ 第đệ 而nhi 修tu 有hữu 此thử 差sai 別biệt 今kim 此thử 直trực 是thị 從tùng 來lai 稟bẩm 人nhân 天thiên 化hóa 未vị 聞văn 圓viên 實thật 之chi 說thuyết 今kim 言ngôn 即tức 是thị 者giả 不bất 取thủ 其kỳ 解giải 但đãn 取thủ 初sơ 行hành 微vi 善thiện 之chi 行hành 即tức 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 初sơ 修tu 歸quy 戒giới 等đẳng 是thị 也dã 下hạ 明minh 開khai 會hội 詶thù 其kỳ 問vấn 者giả 若nhược 已dĩ 聞văn 實thật 說thuyết 任nhậm 運vận 自tự 到đáo 無vô 住trụ 果quả 報báo 若nhược 未vị 聞văn 實thật 灼chước 然nhiên 須tu 住trụ 有hữu 漏lậu 果quả 報báo 今kim 開khai 有hữu 漏lậu 善thiện 行hành 即tức 是thị 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 故cố 能năng 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 定định 成thành 顯hiển 實thật 之chi 說thuyết 緣duyên 是thị 助trợ 正chánh 因nhân 對đối 於ư 果quả 正chánh 即tức 了liễu 因nhân 智trí 慧tuệ 也dã 緣duyên 即tức 善thiện 行hành 福phước 德đức 也dã 助trợ 正chánh 顯hiển 果quả 故cố 云vân 因nhân 能năng 生sanh 覺giác 果quả 故cố 云vân 佛Phật 性tánh 緣duyên 因nhân 即tức 佛Phật 性tánh 也dã 。 同đồng 是thị 開khai 顯hiển 而nhi 前tiền 三tam 乘thừa 皆giai 明minh 四tứ 一nhất 今kim 作tác 緣duyên 因nhân 雖tuy 同đồng 開khai 顯hiển 而nhi 有hữu 通thông 別biệt 前tiền 三tam 出xuất 世thế 皆giai 有hữu 諦đế 理lý 故cố 明minh 四tứ 一nhất 此thử 二nhị 但đãn 是thị 世thế 間gian 。 事sự 行hành 今kim 開khai 其kỳ 多đa 有hữu 漏lậu 善thiện 行hành 即tức 成thành 無vô 漏lậu 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 故cố 即tức 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 然nhiên 此thử 緣duyên 因nhân 即tức 具cụ 三tam 因nhân 行hành 一nhất 即tức 具cụ 於ư 四tứ 雖tuy 異dị 而nhi 同đồng 無vô 方phương 之chi 義nghĩa 恆hằng 在tại 同đồng 為vi 有hữu 方phương 之chi 見kiến 應ưng 知tri 要yếu 旨chỉ 有hữu 漏lậu 之chi 善thiện 若nhược 不bất 開khai 之chi 終chung 無vô 不bất 受thọ 之chi 。 義nghĩa 三tam 乘thừa 無vô 漏lậu 尚thượng 須tu 開khai 之chi 況huống 於ư 人nhân 天thiên 有hữu 漏lậu 而nhi 能năng 不bất 受thọ 而nhi 本bổn 業nghiệp 云vân 善thiện 不bất 受thọ 者giả 彼bỉ 約ước 已dĩ 開khai 大Đại 乘Thừa 發phát 大đại 心tâm 修tu 次thứ 第đệ 行hành 者giả 以dĩ 說thuyết 非phi 謂vị 全toàn 未vị 聞văn 大Đại 道Đạo 者giả 也dã 都đô 非phi 此thử 意ý 今kim 正chánh 約ước 開khai 以dĩ 說thuyết 若nhược 既ký 開khai 之chi 無vô 微vi 不bất 妙diệu 何hà 復phục 更cánh 有hữu 滯trệ 麤thô 果quả 報báo 人nhân 多đa 謬mậu 封phong 良lương 由do 不bất 體thể 開khai 顯hiển 之chi 要yếu 故cố 也dã 或hoặc 曰viết 若nhược 爾nhĩ 但đãn 開khai 於ư 善thiện 惡ác 則tắc 無vô 分phần/phân 同đồng 常thường 沒một 者giả 不bất 然nhiên 每mỗi 言ngôn 通thông 別biệt 今kim 正chánh 語ngữ 別biệt 何hà 以dĩ 迷mê 通thông 諸chư 法pháp 本bổn 末mạt 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 此thử 豈khởi 遠viễn 乎hồ 況huống 一nhất 句cú 即tức 四tứ 句cú 況huống 三tam 諦đế 遍biến 收thu 一nhất 切thiết 上thượng 通thông 釋thích 竟cánh 。

妙Diệu 經Kinh 文Văn 句Cú 私Tư 志Chí 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị