涅Niết 槃Bàn 經Kinh 疏Sớ/sơ 私Tư 記Ký 卷quyển 第đệ 八bát

○# 釋Thích 梵Phạm 行Hành 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập

諸chư 師sư 謂vị 梵Phạm 行hạnh 四tứ 心tâm 為vi 體thể 者giả 。 意ý 斥xích 何hà 不bất 以dĩ 七thất 善thiện 為vi 體thể 也dã 。

四tứ 無vô 量lượng 是thị 梵Phạm 天Thiên 道đạo 等đẳng 者giả 。 四tứ 心tâm 謂vị 界giới 內nội 有hữu 漏lậu 四tứ 心tâm 也dã 。 梵Phạm 者giả 淨tịnh 也dã 。 天thiên 者giả 是thị 真Chân 諦Đế 理lý 四tứ 禪thiền 家gia 之chi 因nhân 道đạo 也dã 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 理lý 名danh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 為vi 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 也dã 。

四tứ 心tâm 是thị 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 即tức 定định 也dã 者giả 。 四tứ 心tâm 能năng 生sanh 定định 故cố 。 即tức 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 等đẳng 為vi 十thập 二nhị 門môn 也dã 。

知tri 即tức 慧tuệ 也dã 者giả 。 知tri 謂vị 智trí 也dã 。 七thất 善thiện 皆giai 能năng 用dụng 智trí 。 故cố 云vân 悉tất 也dã 。

梵Phạm 是thị 化hóa 他tha 聖thánh 是thị 自tự 行hành 者giả 。 且thả 一nhất 往vãng 傍bàng 正chánh 而nhi 論luận 前tiền 聖thánh 行hành 文văn 。 皆giai 對đối 初Sơ 地Địa 起khởi 於ư 化hóa 用dụng 。 還hoàn 是thị 化hóa 他tha 。 望vọng 今kim 慈từ 悲bi 且thả 云vân 自tự 行hành 。 此thử 云vân 化hóa 他tha 。 從tùng 因nhân 而nhi 說thuyết 亦diệc 有hữu 自tự 行hành 。

戒giới 相tương/tướng 成thành 者giả 。 謂vị 前tiền 二nhị 成thành 慧tuệ 也dã 。

聖thánh 是thị 聖thánh 人nhân 所sở 行hành 者giả 。 且thả 據cứ 證chứng 說thuyết 。 凡phàm 人nhân 亦diệc 踐tiễn 聖thánh 人nhân 路lộ 。 行hành 於ư 淨tịnh 道đạo 也dã 。

又hựu 師sư 言ngôn 因nhân 果quả 是thị 梵Phạm 行hạnh 體thể 者giả 。 今kim 意ý 因nhân 果quả 是thị 事sự 何hà 得đắc 名danh 體thể 也dã 。

非phi 大đại 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 意ý 斥xích 他tha 人nhân 。 此thử 是thị 界giới 內nội 有hữu 漏lậu 之chi 善thiện 何hà 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 之chi 體thể 者giả 。

三tam 品phẩm 為vi 體thể 者giả 。 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 三tam 。

不bất 出xuất 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 修tu 三tam 品phẩm 不bất 得đắc 為vi 今kim 經kinh 體thể 也dã 。

尚thượng 存tồn 因nhân 果quả 者giả 。 今kim 斥xích 涅Niết 槃Bàn 體thể 即tức 是thị 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 而nhi 能năng 因nhân 果quả 何hà 得đắc 更cánh 用dụng 因nhân 果quả 為vi 體thể 耶da 。

是thị 誰thùy 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 諸chư 師sư 所sở 釋thích 為vi 是thị 二Nhị 乘Thừa 梵Phạm 行hạnh 。 為vi 是thị 偏thiên 空không 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 故cố 云vân 誰thùy 也dã 。

謂vị 淨tịnh 淨tịnh 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 望vọng 於ư 凡phàm 夫phu 。 雖tuy 名danh 其kỳ 淨tịnh 。 淨tịnh 由do 未vị 遍biến 涅Niết 槃Bàn 之chi 體thể 。 遍biến 淨tịnh 彼bỉ 淨tịnh 。 即tức 畢tất 竟cánh 空không 。 故cố 云vân 淨tịnh 淨tịnh 也dã 。

不bất 淨tịnh 淨tịnh 者giả 。 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 即tức 是thị 不bất 淨tịnh 。 我ngã 能năng 淨tịnh 彼bỉ 。 故cố 云vân 不bất 淨tịnh 淨tịnh 也dã 。

非phi 淨tịnh 非phi 不bất 淨tịnh 者giả 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 之chi 體thể 。 不bất 當đương 淨tịnh 與dữ 不bất 淨tịnh 也dã 。

所sở 謂vị 神thần 通thông 者giả 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 感cảm 應ứng 。 非phi 感cảm 而nhi 感cảm 非phi 應ưng 而nhi 應ưng 等đẳng 。 廣quảng 如như 下hạ 文văn 也dã 。

非phi 因nhân 非phi 果quả 者giả 。 即tức 是thị 非phi 淨tịnh 非phi 不bất 淨tịnh 也dã 。

非phi 自tự 非phi 他tha 者giả 。 不bất 思tư 議nghị 俗tục 不bất 淨tịnh 而nhi 能năng 淨tịnh 也dã 。

非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 者giả 。 畢tất 竟cánh 之chi 體thể 能năng 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 即tức 淨tịnh 淨tịnh 也dã 。

若nhược 此thử 三tam 慈từ 者giả 。 即tức 是thị 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 及cập 二Nhị 乘Thừa 之chi 慈từ 。 故cố 非phi 妙diệu 等đẳng 也dã 。

即tức 一nhất 而nhi 三tam 者giả 。 此thử 不bất 次thứ 第đệ 慈từ 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 圓viên 妙diệu 慈từ 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 有hữu 十thập 三tam 事sự 。 歎thán 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

初sơ 徵trưng 者giả 。 如như 經kinh 。 善thiện 男nam 子tử 下hạ 云vân 何hà 二nhị 字tự 是thị 也dã 。

前tiền 三tam 通thông 自tự 他tha 者giả 。 謂vị 法pháp 義nghĩa 通thông 他tha 時thời 即tức 是thị 自tự 也dã 。

後hậu 兩lưỡng 是thị 他tha 者giả 。 由do 有hữu 眾chúng 故cố 即tức 知tri 尊tôn 卑ty 。 故cố 云vân 他tha 也dã 。

正chánh 是thị 化hóa 他tha 傍bàng 是thị 自tự 行hành 者giả 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 慈từ 悲bi 為vi 本bổn 。 非phi 無vô 自tự 行hành 也dã 。 若nhược 聖thánh 行hành 品phẩm 正chánh 是thị 自tự 行hành 。 傍bàng 是thị 化hóa 他tha 。 謂vị 登đăng 地địa 時thời 能năng 用dụng 化hóa 故cố 。 今kim 亦diệc 對đối 彼bỉ 以dĩ 論luận 傍bàng 正chánh 也dã 。

五ngũ 義nghĩa 訓huấn 釋thích 者giả 。 有hữu 翻phiên 無vô 翻phiên 皆giai 具cụ 五ngũ 義nghĩa 。 如như 法Pháp 華hoa 玄huyền 中trung 廣quảng 釋thích 也dã 。

契Khế 經Kinh 者giả 。 契khế 理lý 合hợp 機cơ 也dã 。

引dẫn 成thành 論luận 云vân 祇kỳ 夜dạ 頌tụng 修tu 多đa 羅la 者giả 。 即tức 是thị 十thập 一nhất 部bộ 外ngoại 有hữu 修tu 多đa 羅la 。 偈kệ 所sở 頌tụng 者giả 。 佛Phật 或hoặc 說thuyết 供cúng 養dường 事sự 。 別biệt 有hữu 緣duyên 起khởi 。 後hậu 以dĩ 偈kệ 頌tụng 。 故cố 云vân 別biệt 也dã 。

番phiên 為vi 句cú 者giả 。 四tứ 字tự 為vi 句cú 。 亦diệc 云vân 頌tụng 者giả 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 也dã 。

開khai 善thiện 云vân 等đẳng 句cú 者giả 。 等đẳng 頌tụng 為vi 等đẳng 句cú 也dã 。

光quang 宅trạch 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 是thị 頌tụng 者giả 。 約ước 利lợi 鈍độn 說thuyết 。 鈍độn 者giả 具cụ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 利lợi 者giả 後hậu 來lai 即tức 重trọng/trùng 為vi 說thuyết 。 如như 經kinh 不bất 見kiến 四tứ 真Chân 諦Đế 等đẳng 。 即tức 略lược 四Tứ 諦Đế 名danh 也dã 。

長trường/trưởng 行hành 之chi 偈kệ 者giả 。 論luận 如như 經kinh 中trung 三tam 十thập 二nhị 字tự 以dĩ 為vi 一nhất 偈kệ 。 或hoặc 取thủ 所sở 論luận 義nghĩa 邊biên 三tam 五ngũ 字tự 等đẳng 偈kệ 也dã 。

論luận 云vân 解giải 義nghĩa 經kinh 者giả 。 即tức 是thị 大đại 論luận 所sở 說thuyết 也dã 。

即tức 授thọ 六lục 道đạo 三tam 乘thừa 記ký 者giả 。 六lục 道đạo 是thị 通thông 記ký 。 三tam 乘thừa 是thị 別biệt 記ký 。 如như 經kinh 別biệt 記ký 。 彌Di 勒Lặc 等đẳng 以dĩ 別biệt 對đối 通thông 釋thích 也dã 。

一nhất 云vân 不bất 等đẳng 句cú 者giả 。 不bất 等đẳng 於ư 長trường/trưởng 行hành 也dã 。 不bất 等đẳng 頌tụng 亦diệc 然nhiên 別biệt 有hữu 之chi 偈kệ 。 名danh 為vi 不bất 等đẳng 也dã 。

除trừ 別biệt 相tướng 被bị 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 者giả 。 除trừ 長trường/trưởng 行hành 所sở 說thuyết 之chi 相tướng 。 後hậu 有hữu 偈kệ 頌tụng 。 故cố 云vân 被bị 頌tụng 。 別biệt 有hữu 所sở 說thuyết 。 名danh 為vi 孤cô 起khởi 也dã 。

此thử 偈kệ 出xuất 法pháp 句cú 者giả 。 如như 法Pháp 句cú 經kinh 廣quảng 說thuyết 也dã 。

然nhiên 本bổn 生sanh 本bổn 事sự 不bất 異dị 者giả 。 只chỉ 本bổn 事sự 中trung 有hữu 生sanh 。 生sanh 中trung 有hữu 事sự 合hợp 事sự 為vi 生sanh 即tức 是thị 第đệ 九cửu 。 合hợp 生sanh 為vi 事sự 即tức 成thành 第đệ 八bát 。 為vi 如như 是thị 語ngữ 等đẳng 。 今kim 從tùng 開khai 說thuyết 。 故cố 分phần/phân 八bát 九cửu 也dã 。

論luận 云vân 廣quảng 者giả 。 即tức 通thông 小Tiểu 乘Thừa 十thập 二nhị 部bộ 。 方Phương 廣Quảng 即tức 大Đại 乘Thừa 十thập 二nhị 部bộ 。 若nhược 別biệt 論luận 之chi 。 小tiểu 中trung 十thập 二nhị 唯duy 九cửu 無vô 三tam 廣quảng 問vấn 記ký 等đẳng 。 大đại 中trung 十thập 二nhị 無vô 三tam 緣duyên 喻dụ 事sự 也dã 。

未vị 曾tằng 有hữu 者giả 。 謂vị 希hy 有hữu 之chi 事sự 。 世thế 所sở 無vô 也dã 。

十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 空không 平bình 等đẳng 義nghĩa 者giả 。 經kinh 是thị 文văn 字tự 名danh 為vi 能năng 詮thuyên 。 義nghĩa 是thị 所sở 詮thuyên 謂vị 中trung 道đạo 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 平bình 等đẳng 也dã 。

解giải 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 者giả 。 不bất 思tư 議nghị 假giả 也dã 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 空không 也dã 。

義nghĩa 勢thế 則tắc 周chu 者giả 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 同đồng 於ư 一nhất 理lý 也dã 。

餘dư 句cú 多đa 是thị 自tự 行hành 者giả 。 自tự 行hành 不bất 無vô 作tác 化hóa 他tha 。 且thả 六Lục 度Độ 化hóa 他tha 為vi 首thủ 餘dư 為vi 多đa 也dã 。

經Kinh 云vân 知tri 足túc 者giả 。 非phi 謂vị 四tứ 事sự 等đẳng 。 名danh 為vi 知tri 足túc 。 於ư 十thập 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 。 凡phàm 有hữu 止chỉ 進tiến 皆giai 須tu 知tri 也dã 。

如như 曾tằng 子tử 曰viết 吾ngô 日nhật 三tam 省tỉnh 者giả 。 論luận 語ngữ 吾ngô 日nhật 三tam 省tỉnh 其kỳ 身thân 等đẳng 。 省tỉnh 視thị 也dã 。 吾ngô 生sanh 平bình 三tam 度độ 自tự 省tỉnh 其kỳ 過quá 。 此thử 與dữ 自tự 知tri 義nghĩa 同đồng 也dã 。

二Nhị 乘Thừa 方phương 便tiện 道Đạo 者giả 。 似tự 解giải 之chi 位vị 未vị 有hữu 真chân 修tu 也dã 。

如như 是thị 節tiết 節tiết 迭điệt 為vi 尊tôn 卑ty 者giả 。 信tín 者giả 為vi 尊tôn 。 不bất 信tín 為vi 卑ty 。 乃nãi 至chí 十thập 界giới 菩Bồ 薩Tát 為vi 卑ty 等đẳng 也dã 。

於ư 賢hiền 聖thánh 人nhân 天thiên 中trung 者giả 。 前tiền 之chi 三tam 教giáo 方phương 便tiện 位vị 名danh 賢hiền 。 三tam 乘thừa 之chi 果quả 。 名danh 之chi 為vi 聖thánh 。 圓viên 教giáo 之chi 善thiện 於ư 此thử 最tối 為vi 尊tôn 勝thắng 也dã 。

即tức 梵Phạm 行hạnh 中trung 之chi 一nhất 品phẩm 者giả 。 於ư 三tam 品phẩm 中trung 先tiên 釋thích 慧tuệ 品phẩm 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。

我ngã 心tâm 一nhất 相tương/tướng 故cố 名danh 為vi 等đẳng 者giả 。 雖tuy 有hữu 多đa 境cảnh 普phổ 心tâm 緣duyên 之chi 故cố 名danh 為vi 等đẳng 。 境cảnh 名danh 無vô 量lượng 心tâm 。 只chỉ 是thị 一nhất 名danh 為vi 一nhất 相tương/tướng 故cố 也dã 。

境cảnh 亦diệc 名danh 等đẳng 者giả 。 等đẳng 於ư 心tâm 故cố 。

心tâm 亦diệc 無vô 量lượng 者giả 。 等đẳng 於ư 境cảnh 故cố 心tâm 等đẳng 境cảnh 等đẳng 。 名danh 為vi 一nhất 相tương/tướng 故cố 也dã 。

後hậu 明minh 心tâm 果quả 者giả 。 以dĩ 四tứ 無vô 量lượng 即tức 是thị 。 今kim 品phẩm 正chánh 釋thích 意ý 也dã 。

難nạn/nan 令linh 唯duy 一nhất 者giả 。 能năng 緣duyên 三tam 境cảnh 只chỉ 是thị 一nhất 心tâm 也dã 。

但đãn 為vi 一nhất 義nghĩa 者giả 。 能năng 緣duyên 也dã 。

若nhược 知tri 眾chúng 生sanh 須tu 知tri 如Như 來Lai 等đẳng 者giả 。 眾chúng 生sanh 即tức 是thị 知tri 苦khổ 。 如Như 來Lai 即tức 是thị 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 也dã 。

五ngũ 陰ấm 從tùng 何hà 而nhi 生sanh 者giả 。 從tùng 於ư 假giả 名danh 所sở 須tu 物vật 生sanh 也dã 。

乃nãi 至chí 上thượng 緣duyên 於ư 佛Phật 者giả 。 謂vị 緣duyên 佛Phật 上thượng 具cụ 前tiền 二nhị 境cảnh 則tắc 為vi 三tam 也dã 。

先tiên 破phá 定định 四tứ 之chi 執chấp 者giả 。 我ngã 今kim 所sở 說thuyết 。 四tứ 亦diệc 非phi 四tứ 。 何hà 者giả 所sở 緣duyên 不bất 同đồng 。 汝nhữ 何hà 故cố 執chấp 定định 難nạn/nan 為vi 四tứ 也dã 。

次thứ 答đáp 無vô 四tứ 之chi 難nạn/nan 者giả 。 四tứ 名danh 尚thượng 無vô 。 汝nhữ 何hà 故cố 難nạn/nan 定định 三tam 二nhị 一nhất 等đẳng 所sở 執chấp 不bất 同đồng 。

廣quảng 略lược 不bất 定định 者giả 。 如như 佛Phật 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 或hoặc 說thuyết 於ư 一nhất 二nhị 。 或hoặc 說thuyết 於ư 四tứ 乃nãi 至chí 十thập 一nhất 等đẳng 。

二nhị 明minh 反phản 常thường 不bất 定định 者giả 。 如như 四tứ 念niệm 處xứ 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 是thị 其kỳ 常thường 法pháp 。 如Như 來Lai 反phản 說thuyết 。 淨tịnh 即tức 不bất 淨tịnh 。 常thường 即tức 無vô 常thường 等đẳng 。 名danh 為vi 反phản 常thường 也dã 。

經Kinh 云vân 說thuyết 一nhất 因nhân 緣duyên 者giả 。 合hợp 於ư 十thập 二nhị 但đãn 為vi 一nhất 因nhân 。 同đồng 是thị 有hữu 為vi 之chi 法pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 二nhị 種chủng 因nhân 緣duyên 及cập 果quả 者giả 。 即tức 是thị 過quá 去khứ 無vô 明minh 行hành 為vi 因nhân 。 現hiện 在tại 為vi 果quả 。 三tam 世thế 攝nhiếp 盡tận 也dã 。

經Kinh 云vân 城thành 經kinh 者giả 。 或hoặc 云vân 第đệ 城thành 經kinh 。 或hoặc 云vân 稻đạo 稗bại 城thành 經kinh 也dã 。

經Kinh 云vân 非phi 物vật 說thuyết 物vật 者giả 。 世thế 間gian 之chi 塵trần 實thật 非phi 是thị 物vật 而nhi 說thuyết 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 名danh 之chi 為vi 物vật 。 能năng 達đạt 此thử 物vật 即tức 是thị 非phi 物vật 。

經Kinh 云vân 非phi 實thật 說thuyết 實thật 者giả 。 大Đại 乘Thừa 之chi 人nhân 。 名danh 為vi 起khởi 實thật 。 反phản 說thuyết 為vi 實thật 。

實thật 說thuyết 非phi 實thật 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 實thật 反phản 說thuyết 非phi 實thật 。

非phi 境cảnh 說thuyết 境cảnh 者giả 。 未vị 有hữu 智trí 故cố 名danh 之chi 為vi 非phi 。 有hữu 智trí 之chi 時thời 名danh 之chi 為vi 境cảnh 。 境cảnh 智trí 合hợp 故cố 境cảnh 說thuyết 非phi 境cảnh 也dã 。

經Kinh 云vân 色sắc 說thuyết 非phi 色sắc 者giả 。 非phi 色sắc 是thị 心tâm 。 全toàn 心tâm 是thị 色sắc 。 色sắc 心tâm 合hợp 故cố 。 故cố 云vân 非phi 色sắc 說thuyết 色sắc 也dã 。

經Kinh 云vân 非phi 道đạo 說thuyết 道Đạo 等đẳng 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 名danh 之chi 為vi 道Đạo 。 道đạo 未vị 究cứu 竟cánh 道đạo 說thuyết 非phi 道đạo 也dã 。

得đắc 報báo 不bất 同đồng 者giả 。 成thành 當đương 生sanh 處xứ 也dã 。

慈từ 得đắc 遍biến 淨tịnh 者giả 。 即tức 第đệ 四tứ 禪thiền 天thiên 。 且thả 依y 舊cựu 婆bà 沙sa 四tứ 心tâm 通thông 無vô 色sắc 。 若nhược 依y 新tân 譯dịch 四tứ 心tâm 唯duy 在tại 四tứ 禪thiền 。 次thứ 第đệ 對đối 之chi 。 文văn 中trung 闕khuyết 略lược 也dã 。

或hoặc 言ngôn 器khí 是thị 境cảnh 者giả 。 器khí 以dĩ 容dung 物vật 為vi 用dụng 。 境cảnh 有hữu 容dung 心tâm 之chi 義nghĩa 。 境cảnh 既ký 有hữu 四tứ 。 何hà 得đắc 三tam 耶da 。

此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 者giả 。 謂vị 此thử 之chi 真chân 似tự 是thị 大Đại 乘Thừa 真chân 似tự 。 為vi 復phục 小Tiểu 乘Thừa 似tự 位vị 。 若nhược 是thị 小Tiểu 乘Thừa 何hà 關quan 大Đại 乘Thừa 真chân 位vị 也dã 。

經Kinh 云vân 佛Phật 言ngôn 有hữu 者giả 。 答đáp 有hữu 菩Bồ 薩Tát 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 是thị 大đại 慈từ 等đẳng 也dã 。

未vị 是thị 親thân 中trung 三tam 種chủng 之chi 樂lạc 者giả 。 此thử 是thị 三tam 怨oán 得đắc 次thứ 第đệ 三tam 品phẩm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 未vị 得đắc 親thân 人nhân 中trung 人nhân 三tam 品phẩm 。 後hậu 得đắc 中trung 三tam 品phẩm 及cập 親thân 人nhân 三tam 品phẩm 。 故cố 云vân 併tinh 與dữ 等đẳng 。 此thử 既ký 是thị 怨oán 即tức 是thị 多đa 與dữ 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 都đô 計kế 怨oán 人nhân 。 并tinh 自tự 三tam 品phẩm 及cập 中trung 親thân 人nhân 。 三tam 九cửu 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 之chi 樂lạc 也dã 。

又hựu 直trực 取thủ 三tam 品phẩm 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 與dữ 前tiền 釋thích 愚ngu 總tổng 不bất 過quá 此thử 兩lưỡng 釋thích 也dã 。

但đãn 略lược 有hữu 四tứ 番phiên 入nhập 觀quán 者giả 。 以dĩ 初sơ 親thân 人nhân 為vi 一nhất 番phiên 。 怨oán 人nhân 三tam 番phiên 。 中trung 人nhân 不bất 論luận 。 故cố 云vân 略lược 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 難nạn/nan 成thành 故cố 者giả 。 次thứ 第đệ 之chi 慈từ 作tác 意ý 修tu 故cố 。 故cố 云vân 難nạn/nan 不bất 同đồng 圓viên 慈từ 觀quán 。 即tức 究cứu 竟cánh 拔bạt 與dữ 也dã 。

達đạt 惑hoặc 慈từ 成thành 者giả 。 觀quán 於ư 煩phiền 惱não 無vô 非phi 實thật 相tướng 不bất 見kiến 其kỳ 過quá 也dã 。

經Kinh 云vân 慈từ 如như 電điện 明minh 者giả 。 暫tạm 得đắc 還hoàn 失thất 未vị 是thị 究cứu 竟cánh 之chi 慈từ 也dã 。

不bất 見kiến 其kỳ 過quá 者giả 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 更cánh 有hữu 何hà 過quá 。 若nhược 論luận 違vi 順thuận 。 始thỉ 自tự 凡phàm 夫phu 煩phiền 惱não 終chung 乎hồ 等đẳng 覺giác 一nhất 品phẩm 猶do 是thị 生sanh 過quá 。 今kim 皆giai 等đẳng 觀quán 三tam 慈từ 普phổ 遍biến 故cố 不bất 見kiến 嗔sân 也dã 。

經Kinh 云vân 初sơ 住trụ 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 前tiền 唱xướng 初Sơ 地Địa 。 後hậu 釋thích 初sơ 住trụ 。 自tự 非phi 圓viên 別biệt 證chứng 道đạo 是thị 同đồng 。 何hà 猶do 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 。 地địa 是thị 所sở 依y 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 除trừ 無vô 利lợi 益ích 者giả 。 凡phàm 有hữu 一nhất 毛mao 分phân 之chi 慈từ 。 皆giai 是thị 利lợi 益ích 。 除trừ 不bất 修tu 者giả 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 不bất 見kiến 我ngã 法pháp 相tướng 己kỷ 身thân 者giả 。 法pháp 相tướng 只chỉ 是thị 我ngã 所sở 。 既ký 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 即tức 無vô 己kỷ 身thân 也dã 。

經Kinh 云vân 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 者giả 。 即tức 是thị 無vô 作tác 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 度độ 具cụ 六lục 。 故cố 云vân 具cụ 足túc 施thí 盡tận 。 法Pháp 界Giới 即tức 檀đàn 度độ 。 具cụ 足túc 戒giới 即tức 究cứu 竟cánh 大Đại 乘Thừa 之chi 戒giới 。 定định 是thị 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 智trí 即tức 一nhất 心tâm 三tam 智trí 等đẳng 也dã 。

捨xả 中trung 亦diệc 二nhị 者giả 。 既ký 見kiến 究cứu 竟cánh 得đắc 樂lạc 能năng 眾chúng 生sanh 遍biến 法Pháp 界Giới 喜hỷ 。 喜hỷ 即tức 是thị 捨xả 。 捨xả 亦diệc 遍biến 故cố 捨xả 心tâm 既ký 遍biến 能năng 令linh 大đại 喜hỷ 。 故cố 云vân 二nhị 也dã 。

三tam 自tự 相tương/tướng 本bổn 者giả 。 以dĩ 將tương 世thế 間gian 無vô 量lượng 為vi 發phát 心tâm 之chi 本bổn 。 期kỳ 心tâm 菩Bồ 提Đề 不bất 為vi 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 之chi 慈từ 。 故cố 云vân 本bổn 也dã 。

此thử 是thị 假giả 說thuyết 者giả 。 即tức 是thị 奪đoạt 其kỳ 實thật 邊biên 眾chúng 生sanh 未vị 得đắc 樂lạc 也dã 。

經Kinh 云vân 實thật 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 者giả 。 此thử 縱túng/tung 辭từ 彼bỉ 諸chư 眾chúng 生sanh 下hạ 立lập 難nạn/nan 。 何hà 故cố 眾chúng 生sanh 。 猶do 有hữu 受thọ 苦khổ 不bất 得đắc 受thọ 樂lạc 也dã 。

第đệ 三tam 遮già 難nạn/nan 者giả 。 恐khủng 佛Phật 假giả 說thuyết 實thật 未vị 得đắc 樂lạc 故cố 。 引dẫn 如Như 來Lai 自tự 得đắc 益ích 以dĩ 遮già 之chi 。 若nhược 是thị 假giả 想tưởng 何hà 以dĩ 得đắc 報báo 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 所sở 畏úy 懼cụ 者giả 。 汝nhữ 是thị 下hạ 位vị 之chi 人nhân 能năng 遮già 如Như 來Lai 果quả 地địa 之chi 難nạn/nan 。 故cố 歎thán 之chi 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 於ư 一nhất 眾chúng 生sanh 者giả 者giả 。 佛Phật 意ý 於ư 一nhất 眾chúng 生sanh 。 尚thượng 得đắc 是thị 慈từ 況huống 我ngã 遍biến 。 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 究cứu 竟cánh 之chi 樂lạc 。 豈khởi 非phi 大đại 慈từ 也dã 。

經Kinh 云vân 是thị 名danh 聖thánh 種chủng 姓tánh 者giả 。 慈từ 是thị 佛Phật 種chủng 姓tánh 。 能năng 離ly 苦khổ 名danh 之chi 為vi 聖thánh 。 故cố 云vân 種chủng 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 及cập 修tu 一nhất 慈từ 十thập 六lục 分phần 中trung 一nhất 者giả 。 謂vị 於ư 一nhất 眾chúng 生sanh 。 能năng 起khởi 慈từ 心tâm 。 其kỳ 福phước 尚thượng 多đa 。 況huống 遍biến 法Pháp 界Giới 眾chúng 生sanh 。 一nhất 心tâm 三tam 慈từ 十thập 六lục 分phần 具cụ 足túc 也dã 。

經Kinh 云vân 諦đế 是thị 真chân 實thật 者giả 。 諦đế 謂vị 諦đế 理lý 依y 理lý 起khởi 慈từ 慈từ 。 能năng 遍biến 緣duyên 不bất 同đồng 次thứ 第đệ 慈từ 也dã 。

但đãn 能năng 令linh 見kiến 者giả 。 此thử 師sư 意ý 云vân 。 眾chúng 生sanh 宜nghi 見kiến 佛Phật 即tức 為vi 現hiện 也dã 。

一nhất 師sư 云vân 者giả 。 即tức 是thị 今kim 家gia 所sở 承thừa 。 或hoặc 謂vị 別biệt 名danh 以dĩ 為vi 一nhất 師sư 等đẳng 也dã 。

若nhược 言ngôn 諸chư 法pháp 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 者giả 。 豈khởi 隔cách 瓦ngõa 石thạch 及cập 與dữ 眾chúng 生sanh 故cố 。 亦diệc 是thị 眾chúng 生sanh 也dã 。

是thị 義nghĩa 難nan 信tín 者giả 。 謂vị 未vị 了liễu 依y 正chánh 不bất 二nhị 。 云vân 三Tam 身Thân 遍biến 皆giai 隔cách 無vô 情tình 故cố 難nan 行hành 也dã 。

此thử 則tắc 永vĩnh 轉chuyển 者giả 。 永vĩnh 即tức 不bất 永vĩnh 。 何hà 者giả 若nhược 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 依y 正chánh 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 名danh 之chi 為vi 永vĩnh 。 眾chúng 生sanh 虗hư 妄vọng 即tức 是thị 不bất 永vĩnh 。 土thổ/độ 沙sa 與dữ 七thất 寶bảo 何hà 殊thù 。 隨tùy 其kỳ 所sở 見kiến 耳nhĩ 。

佛Phật 性tánh 即tức 諸chư 法pháp 者giả 。 豈khởi 隔cách 情tình 與dữ 無vô 情tình 耶da 。

經Kinh 云vân 能năng 斷đoạn 瞋sân 恚khuể 。 及cập 眾chúng 生sanh 相tướng 者giả 。 謂vị 能năng 以dĩ 一nhất 心tâm 。 遍biến 法Pháp 界Giới 捨xả 及cập 我ngã 我ngã 所sở 。 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。

但đãn 是thị 功công 德đức 猗ỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 者giả 。 功công 德đức 是thị 四tứ 禪thiền 。 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 名danh 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

四Tứ 等Đẳng 即tức 般Bát 若Nhã 者giả 。 一nhất 心tâm 三tam 智trí 之chi 般Bát 若Nhã 也dã 。

實thật 為vi 善thiện 本bổn 者giả 。 為vi 大Đại 乘Thừa 三tam 乘thừa 本bổn 以dĩ 無vô 加gia 無vô 量lượng 體thể 。 即tức 法Pháp 界Giới 遍biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 施thí 因nhân 緣duyên 者giả 。 一nhất 心tâm 三tam 慈từ 遍biến 法Pháp 界Giới 施thí 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 樂lạc 也dã 。

經Kinh 云vân 必tất 定định 迴hồi 向hướng 者giả 。 大đại 論luận 云vân 猶do 如như 熱nhiệt 熬ngao 一nhất 切thiết 到đáo 者giả 無vô 不bất 令linh 焦tiêu 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 所sở 化hóa 一nhất 毫hào 之chi 善thiện 。 皆giai 須tu 迴hồi 向hướng 。 令linh 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 如như 抱bão 炬cự 亦diệc 能năng 自tự 照chiếu 復phục 能năng 照chiếu 他tha 。 迴hồi 向hướng 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。

為vi 下hạ 八bát 事sự 作tác 本bổn 者giả 。 下hạ 文văn 於ư 一nhất 一nhất 事sự 皆giai 能năng 發phát 願nguyện 事sự 理lý 具cụ 足túc 也dã 。

不bất 得đắc 是thị 斷đoạn 菩Bồ 薩Tát 。 布bố 施thí 能năng 離ly 。 斷đoạn 常thường 之chi 過quá 。 故cố 云vân 作tác 如như 此thử 絕tuyệt 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 而nhi 常thường 行hành 施thí 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 者giả 。 此thử 無vô 緣duyên 慈từ 常thường 施thí 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 不bất 施thí 也dã 。

經Kinh 云vân 則tắc 不bất 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 前tiền 之chi 五ngũ 度độ 即tức 是thị 緣duyên 因nhân 。 後hậu 之chi 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 了liễu 因nhân 。 若nhược 其kỳ 取thủ 相tương/tướng 不bất 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 不bất 能năng 緣duyên 了liễu 。 而nhi 資tư 於ư 正Chánh 法Pháp 身thân 未vị 顯hiển 故cố 。 不bất 具cụ 足túc 也dã 。

箭tiễn 譬thí 慳san 起khởi 者giả 。 譬thí 人nhân 教giáo 施thí 名danh 之chi 為vi 起khởi 。 若nhược 無vô 緣duyên 者giả 慳san 猶do 不bất 起khởi 也dã 。

譬thí 分phân 別biệt 施thí 者giả 。 好hảo/hiếu 者giả 不bất 施thí 。 惡ác 者giả 能năng 施thí 。 分phân 別biệt 多đa 少thiểu 等đẳng 。 故cố 云vân 竹trúc 柳liễu 也dã 。

經Kinh 云vân 見kiến 子tử 長trường/trưởng 大đại 大đại 能năng 自tự 存tồn 活hoạt 者giả 。 即tức 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 。 名danh 為vi 長trường/trưởng 大đại 也dã 。

經Kinh 云vân 發phát 如như 是thị 等đẳng 願nguyện 者giả 。 此thử 之chi 之chi 行hạnh 願nguyện 雖tuy 不bất 及cập 華hoa 嚴nghiêm 中trung 廣quảng 華hoa 嚴nghiêm 中trung 願nguyện 每mỗi 一nhất 事sự 一nhất 理lý 。 此thử 之chi 一nhất 願nguyện 於ư 一nhất 事sự 上thượng 起khởi 。 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 皆giai 約ước 四Tứ 等Đẳng 。 事sự 理lý 具cụ 足túc 也dã 。

面diện 各các 四tứ 寸thốn 者giả 。 如Như 來Lai 所sở 著trước 之chi 衣y 。 四tứ 面diện 各các 去khứ 身thân 四tứ 寸thốn 。 故cố 云vân 一nhất 尺xích 六lục 寸thốn 也dã 。

是thị 無vô 戒giới 之chi 戒giới 者giả 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 畢tất 竟cánh 戒giới 也dã 。 違vi 此thử 戒giới 即tức 中trung 道đạo 空không 。 故cố 云vân 無vô 也dã 。

華hoa 嚴nghiêm 云vân 如như 虗hư 空không 戒giới 者giả 。 彼bỉ 經kinh 十thập 戒giới 中trung 有hữu 此thử 戒giới 也dã 。

無vô 所sở 依y 戒giới 者giả 。 謂vị 不bất 依y 二nhị 邊biên 中trung 道đạo 戒giới 也dã 。

經Kinh 云vân 坐tọa 四tứ 禪thiền 處xứ 者giả 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 以dĩ 為vi 所sở 依y 。 故cố 云vân 處xứ 也dã 。

經Kinh 云vân 燃nhiên 大Đại 乘Thừa 燈đăng 離ly 二Nhị 乘Thừa 錠đĩnh 者giả 。 錠đĩnh 字tự (# 睇thê 見kiến 反phản )# 或hoặc 作tác 鈿điền 粟túc 。 以dĩ 雜tạp 寶bảo 飾sức 器khí 物vật 。 又hựu 云vân 有hữu 足túc 曰viết 燈đăng 。 無vô 足túc 曰viết 錠đĩnh 也dã 。

第đệ 二nhị 為vi 三tam 乘thừa 本bổn 者giả 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 得đắc 為vi 三tam 乘thừa 之chi 本bổn 。 故cố 三tam 乘thừa 不bất 能năng 為vi 大Đại 乘Thừa 之chi 本bổn 也dã 。

二nhị 甘cam 露lộ 門môn 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 真Chân 諦Đế 為vi 甘cam 露lộ 。 大Đại 乘Thừa 中trung 道đạo 實thật 相tướng 為vi 甘cam 露lộ 。 能năng 通thông 真Chân 諦Đế 實thật 相tướng 。 故cố 云vân 門môn 也dã 。

一nhất 空không 解giải 明minh 故cố 無vô 諍tranh 者giả 。 如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 解giải 空không 故cố 。 得đắc 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 故cố 也dã 。

二nhị 以dĩ 邊biên 際tế 智trí 緣duyên 延diên 促xúc 者giả 。 謂vị 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 用dụng 邊biên 際tế 定định 力lực 。 故cố 云vân 自tự 在tại 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 定định 能năng 持trì 身thân 也dã 。

圓viên 慈từ 轉chuyển 顯hiển 者giả 。 具cụ 大đại 小tiểu 慈từ 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。 謂vị 三tam 諦đế 之chi 法pháp 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 故cố 也dã 。

有hữu 無vô 竝tịnh 觀quán 等đẳng 者giả 。 既ký 云vân 竝tịnh 觀quán 即tức 是thị 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 云vân 何hà 得đắc 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 故cố 不bất 用dụng 此thử 解giải 也dã 。

冥minh 真chân 故cố 非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。 斥xích 云vân 為vi 是thị 何hà 教giáo 冥minh 真chân 為vi 真Chân 諦Đế 。 冥minh 真chân 為vi 俗tục 諦đế 。 冥minh 真chân 故cố 斥xích 不bất 然nhiên 也dã 。

緣duyên 五ngũ 陰ấm 法pháp 者giả 。 眾chúng 生sanh 緣duyên 也dã 。 眾chúng 生sanh 是thị 有hữu 故cố 斥xích 其kỳ 無vô 也dã 。

又hựu 初Sơ 地Địa 下hạ 破phá 前tiền 第đệ 二nhị 解giải 。 豈khởi 皆giai 佛Phật 地địa 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 修tu 也dã 。

但đãn 行hành 慈từ 者giả 皆giai 有hữu 雙song 非phi 者giả 。 今kim 依y 圓viên 釋thích 歎thán 其kỳ 慈từ 體thể 。 從tùng 於ư 理lý 性tánh 慈từ 來lai 乃nãi 至chí 分phần/phân 真chân 等đẳng 慈từ 。 皆giai 有hữu 雙song 非phi 非phi 之chi 義nghĩa 。 豈khởi 獨độc 佛Phật 地địa 也dã 。

梵Phạm 行hạnh 中trung 意ý 者giả 。 意ý 明minh 三tam 慈từ 皆giai 顯hiển 於ư 體thể 也dã 。

定định 性tánh 四tứ 句cú 者giả 。 四tứ 人nhân 各các 執chấp 名danh 之chi 為vi 定định 。 性tánh 謂vị 性tánh 執chấp 。 不bất 得đắc 真chân 理lý 。 如như 彼bỉ 兒nhi 戲hí 。 故cố 云vân 戲hí 論luận 也dã 。

假giả 名danh 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 生sanh 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 但đãn 有hữu 假giả 名danh 。 名danh 字tự 性tánh 離ly 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 故cố 引dẫn 論luận 云vân 即tức 空không 假giả 中trung 也dã 。

問vấn 義nghĩa 自tự 不bất 定định 者giả 。 煞sát 業nghiệp 不bất 定định 也dã 。

或hoặc 轉chuyển 成thành 定định 者giả 。 以dĩ 惡ác 資tư 也dã 。

附phụ 庸dong 國quốc 即tức 小tiểu 國quốc 附phụ 大đại 正chánh 也dã 。

俱câu 會hội 一nhất 圓viên 者giả 。 歎thán 次thứ 不bất 次thứ 。 初Sơ 地Địa 初sơ 住trụ 同đồng 一nhất 圓viên 極cực 。 名danh 之chi 為vi 會hội 皆giai 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

○# 釋Thích 梵Phạm 行hành 品phẩm 之chi 二nhị

三tam 一nhất 應ưng 等đẳng 者giả 。 意ý 斥xích 古cổ 人nhân 同đồng 於ư 四tứ 心tâm 。 何hà 故cố 前tiền 三tam 為vi 有hữu 。 後hậu 一nhất 為vi 無vô 。 無vô 則tắc 俱câu 無vô 。 有hữu 則tắc 俱câu 有hữu 故cố 也dã 。

今kim 亦diệc 一nhất 往vãng 者giả 。 此thử 之chi 四tứ 心tâm 皆giai 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 心tâm 修tu 此thử 無vô 量lượng 。 故cố 有hữu 地địa 前tiền 住trụ 前tiền 之chi 殊thù 。 若nhược 二nhị 往vãng 空không 有hữu 皆giai 等đẳng 同đồng 證chứng 圓viên 果quả 。 極cực 愛ái 只chỉ 是thị 一nhất 子tử 故cố 也dã 。

特đặc 是thị 文văn 略lược 者giả 。 但đãn 云vân 三tam 心tâm 不bất 論luận 捨xả 為vi 一nhất 子tử 故cố 云vân 略lược 也dã 。

亦diệc 是thị 互hỗ 現hiện 者giả 。 謂vị 一nhất 子tử 即tức 空không 平bình 等đẳng 。 空không 平bình 等đẳng 即tức 是thị 一nhất 子tử 。 同đồng 證chứng 初Sơ 地Địa 故cố 云vân 互hỗ 也dã 。 雖tuy 三tam 二nhị 一nhất 不bất 同đồng 。 極cực 愛ái 與dữ 空không 平bình 等đẳng 不bất 別biệt 也dã 。

若nhược 不bất 及cập 者giả 。 性tánh 地địa 未vị 是thị 圓viên 心tâm 縱túng/tung 云vân 通thông 到đáo 十Thập 地Địa 亦diệc 是thị 不bất 及cập 。 今kim 且thả 對đối 八bát 地địa 云vân 若nhược 過quá 耳nhĩ 。

極cực 愛ái 就tựu 心tâm 一nhất 子tử 就tựu 境cảnh 者giả 。 一nhất 心tâm 遍biến 於ư 法Pháp 界Giới 。 名danh 之chi 為vi 境cảnh 。 境cảnh 即tức 心tâm 故cố 。 故cố 云vân 極cực 愛ái 。 心tâm 即tức 境cảnh 故cố 。 故cố 云vân 一nhất 子tử 者giả 。 從tùng 解giải 而nhi 說thuyết 故cố 云vân 外ngoại 也dã 。

經Kinh 云vân 見kiến 修tu 善thiện 者giả 者giả 。 約ước 有hữu 生sanh 善thiện 之chi 機cơ 從tùng 其kỳ 起khởi 應ưng 故cố 也dã 。

發phát 心tâm 學học 人nhân 者giả 。 圓viên 教giáo 初sơ 心tâm 也dã 。

起khởi 於ư 取thủ 著trước 者giả 。 著trước 此thử 陰ấm 身thân 起khởi 三tam 業nghiệp 過quá 。 故cố 云vân 身thân 口khẩu 等đẳng 。

經Kinh 云vân 捨xả 而nhi 終chung 亡vong 者giả 。 善thiện 根căn 以dĩ 斷đoạn 慧tuệ 命mạng 。 亦diệc 亡vong 欲dục 同đồng 其kỳ 惡ác 。 故cố 云vân 併tinh 命mạng 也dã 。

經Kinh 云vân 善thiện 言ngôn 誘dụ 喻dụ 者giả 。 且thả 為vi 說thuyết 人nhân 天thiên 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 之chi 因nhân 果quả 也dã 一nhất 直trực 申thân 不bất 解giải 等đẳng 。 正chánh 是thị 起khởi 難nạn/nan 之chi 辭từ 。 難nạn/nan 前tiền 譬thí 意ý 也dã 。

或hoặc 云vân 五ngũ 難nan 可khả 煞sát 中trung 開khai 三tam 。 并tinh 後hậu 二nhị 即tức 制chế 五ngũ 難nạn/nan 。

或hoặc 云vân 三tam 難nạn/nan 者giả 。 前tiền 一nhất 合hợp 三tam 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 不bất 得đắc 者giả 者giả 。 若nhược 不bất 得đắc 初Sơ 地Địa 。 應ưng 墮đọa 地địa 獄ngục 。 今kim 何hà 不bất 墮đọa 也dã 。

經Kinh 云vân 起khởi 不bất 善thiện 心tâm 者giả 。 意ý 難nạn/nan 如Như 來Lai 無vô 慈từ 令linh 達đạt 多đa 造tạo 逆nghịch 墮đọa 獄ngục 以dĩ 呵ha 罵mạ 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 於ư 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 背bội 者giả 。 令linh 彼bỉ 起khởi 惡ác 不bất 應ưng 與dữ 一nhất 子tử 相tương 違vi 也dã 。

況huống 難nạn/nan 最tối 劇kịch 者giả 。 如như 經kinh 何hà 緣duyên 如Như 來Lai 出xuất 此thử 麤thô 言ngôn 等đẳng 譏cơ 興hưng 之chi 甚thậm 。 故cố 以dĩ 前tiền 遣khiển 也dã 。

經Kinh 云vân 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 作tác 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 者giả 。 如Như 來Lai 終chung 不phủ 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 作tác 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 汝nhữ 何hà 故cố 難nạn/nan 令linh 達đạt 多đa 造tạo 惡ác 。 況huống 小Tiểu 乘Thừa 弟đệ 子tử 。 故cố 云vân 不bất 應ưng 也dã 。

總tổng 寄ký 迦Ca 葉Diếp 試thí 制chế 愚ngu 曚mông 者giả 。 非phi 謂vị 迦Ca 葉Diếp 不bất 知tri 如Như 來Lai 。 故cố 舉cử 七thất 譬thí 。 為vi 未vị 了liễu 者giả 。 以dĩ 況huống 其kỳ 事sự 故cố 總tổng 也dã 。

廣quảng 舉cử 六Lục 度Độ 者giả 。 此thử 是thị 無vô 作tác 究cứu 意ý 六Lục 度Độ 故cố 度độ 。 度độ 之chi 後hậu 得đắc 壽thọ 命mạng 長trường 。 皆giai 令linh 得đắc 常thường 住trụ 之chi 命mạng 也dã 。

經Kinh 云vân 終chung 無vô 奪đoạt 命mạng 者giả 。 汝nhữ 今kim 何hà 故cố 。 難nạn/nan 於ư 如Như 來Lai 煞sát 。 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 此thử 不bất 應ưng 也dã 。

即tức 得đắc 於ư 真chân 者giả 。 今kim 意ý 未vị 知tri 他tha 人nhân 釋thích 得đắc 何hà 等đẳng 真chân 為vi 是thị 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 之chi 真chân 也dã 。

河hà 西tây 云vân 恐khủng 其kỳ 墮đọa 獄ngục 者giả 。 若nhược 不bất 煞sát 之chi 生sanh 謗báng 永vĩnh 墮đọa 無vô 由do 發phát 心tâm 也dã 。

若nhược 俱câu 非phi 化hóa 者giả 。 意ý 云vân 俱câu 實thật 亦diệc 不bất 可khả 俱câu 權quyền 亦diệc 不bất 可khả 童đồng 子tử 是thị 化hóa 。 婆Bà 羅La 門Môn 是thị 實thật 也dã 。

理lý 在tại 其kỳ 間gian 者giả 。 爾nhĩ 權quyền 之chi 肘trửu 意ý 引dẫn 於ư 實thật 全toàn 作tác 實thật 說thuyết 復phục 失thất 於ư 權quyền 。 何hà 者giả 謗báng 法pháp 者giả 眾chúng 何hà 不bất 盡tận 煞sát 。 今kim 意ý 亦diệc 是thị 權quyền 示thị 令linh 此thử 受thọ 煞sát 引dẫn 於ư 實thật 人nhân 。 令linh 其kỳ 不bất 謗báng 權quyền 實thật 雙song 用dụng 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 應ưng 善thiện 受thọ 持trì 者giả 。 實thật 如như 汝nhữ 令linh 惡ác 心tâm 斬trảm 壞hoại 得đắc 罪tội 墮đọa 獄ngục 也dã 。

經Kinh 云vân 害hại 和hòa 上thượng 及cập 其kỳ 父phụ 母mẫu 等đẳng 者giả 。 此thử 是thị 外ngoại 計kế 父phụ 母mẫu 。 於ư 我ngã 有hữu 恩ân 。 女nữ 人nhân 能năng 生sanh 養dưỡng 故cố 。 牛ngưu 於ư 眾chúng 生sanh 有hữu 功công 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 有hữu 信tín 等đẳng 五ngũ 法pháp 者giả 。 謂vị 不bất 信tín 三Tam 寶Bảo 。 謗báng 方Phương 等Đẳng 經Kinh 。 起khởi 大đại 邪tà 見kiến 也dã 。

互hỗ 明minh 與dữ 奪đoạt 者giả 。 此thử 奪đoạt 下hạ 與dữ 。 故cố 云vân 千thiên 倍bội 也dã 。

經Kinh 云vân 知tri 方phương 便tiện 故cố 者giả 。 皆giai 為vi 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 方phương 便tiện 也dã 。

出xuất 是thị 出xuất 苦khổ 味vị 者giả 。 謂vị 出xuất 三tam 界giới 之chi 苦khổ 。 離ly 集tập 味vị 者giả 。 謂vị 所sở 離ly 煩phiền 惱não 也dã 。 若nhược 准chuẩn 迦Ca 葉Diếp 領lãnh 解giải 意ý 。 領lãnh 於ư 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 道đạo 滅diệt 等đẳng 。 今kim 從tùng 喻dụ 說thuyết 且thả 云vân 出xuất 苦khổ 耳nhĩ 。

初sơ 明minh 空không 平bình 等đẳng 二nhị 辨biện 知tri 見kiến 者giả 。 知tri 見kiến 即tức 是thị 。 能năng 知tri 能năng 見kiến 。 平bình 等đẳng 即tức 是thị 所sở 知tri 見kiến 理lý 。 故cố 上thượng 文văn 七thất 善thiện 以dĩ 慧tuệ 為vi 名danh 。 為vi 成thành 三tam 品phẩm 能năng 見kiến 也dã 。

即tức 寂tịch 而nhi 照chiếu 者giả 。 平bình 等đẳng 空không 故cố 名danh 之chi 為vi 寂tịch 。 能năng 知tri 見kiến 故cố 名danh 之chi 為vi 照chiếu 也dã 。

即tức 空không 而nhi 有hữu 者giả 。 空không 平bình 等đẳng 故cố 名danh 為vi 即tức 空không 。 能năng 知tri 見kiến 名danh 之chi 為vi 有hữu 也dã 。

與dữ 今kim 互hỗ 顯hiển 者giả 。 上thượng 文văn 即tức 事sự 而nhi 理lý 。 今kim 文văn 即tức 理lý 而nhi 事sự 。 以dĩ 互hỗ 顯hiển 不bất 互hỗ 同đồng 證chứng 初Sơ 地Địa 耳nhĩ 。

理lý 同đồng 能năng 異dị 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 之chi 三tam 心tâm 約ước 能năng 緣duyên 境cảnh 邊biên 得đắc 名danh 。 後hậu 之chi 捨xả 心tâm 約ước 所sở 緣duyên 理lý 為vi 稱xưng 。 同đồng 是thị 初Sơ 地Địa 。 故cố 云vân 理lý 同đồng 也dã 。

戒giới 定định 之chi 果quả 同đồng 在tại 初Sơ 地Địa 。 證chứng 成thành 理lý 同đồng 而nhi 戒giới 定định 異dị 。 又hựu 前tiền 戒giới 定định 要yếu 假giả 慧tuệ 斷đoạn 。 或hoặc 若nhược 無vô 戒giới 定định 慧tuệ 亦diệc 不bất 成thành 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 無vô 前tiền 三tam 亦diệc 不bất 得đắc 空không 平bình 等đẳng 也dã 。 故cố 以dĩ 約ước 能năng 知tri 見kiến 等đẳng 。 證chứng 所sở 知tri 理lý 也dã 。

不bất 見kiến 父phụ 母mẫu 等đẳng 者giả 。 謂vị 捨xả 心tâm 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 故cố 云vân 不bất 見kiến 也dã 。

次thứ 譬thí 如như 虗hư 空không 者giả 。 重trọng/trùng 引dẫn 人nhân 法pháp 二nhị 空không 為vi 譬thí 也dã 。

經Kinh 云vân 諸chư 法pháp 空không 故cố 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 依y 正chánh 皆giai 空không 也dã 。

大đại 品phẩm 廣quảng 空không 而nhi 略lược 性tánh 等đẳng 者giả 。 性tánh 謂vị 佛Phật 性tánh 彼bỉ 經kinh 約ước 般Bát 若Nhã 蕩đãng 相tương/tướng 多đa 明minh 空không 不bất 明minh 佛Phật 性tánh 。 故cố 說thuyết 十thập 八bát 空không 。 空không 於ư 有hữu 也dã 。 此thử 經Kinh 以dĩ 示thị 眾chúng 生sanh 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 說thuyết 十thập 一nhất 空không 。 皆giai 證chứng 佛Phật 性tánh 理lý 也dã 。

總tổng 其kỳ 二nhị 經kinh 互hỗ 顯hiển 其kỳ 美mỹ 者giả 。 此thử 性tánh 顯hiển 彼bỉ 性tánh 彼bỉ 空không 顯hiển 。 此thử 空không 故cố 也dã 。

冶dã 城thành 云vân 前tiền 六lục 空không 是thị 互hỗ 無vô 空không 者giả 。 由do 內nội 空không 故cố 無vô 外ngoại 空không 。 由do 外ngoại 空không 故cố 無vô 內nội 空không 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

開khai 善thiện 皆giai 是thị 理lý 者giả 。 此thử 釋thích 猶do 當đương 後hậu 分phần/phân 。 次thứ 第đệ 修tu 行hành 。 復phục 非phi 今kim 家gia 所sở 用dụng 也dã 。

初sơ 六lục 是thị 假giả 名danh 空không 者giả 。 謂vị 有hữu 內nội 外ngoại 故cố 也dã 。

次thứ 二nhị 是thị 實thật 法pháp 空không 者giả 。 性tánh 空không 等đẳng 也dã 。

次thứ 一nhất 平bình 等đẳng 空không 者giả 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。

次thứ 二nhị 佛Phật 果Quả 空không 即tức 是thị 空không 。 空không 大đại 空không 等đẳng 也dã 。

前tiền 八bát 是thị 破phá 病bệnh 空không 者giả 。 今kim 引dẫn 用dụng 對đối 四tứ 悉tất 。 此thử 釋thích 有hữu 當đương 故cố 引dẫn 用dụng 之chi 也dã 。

通thông 方phương 融dung 治trị 者giả 。 一nhất 一nhất 文văn 中trung 皆giai 是thị 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 入nhập 理lý 。 豈khởi 同đồng 他tha 人nhân 分phần/phân 張trương 之chi 說thuyết 也dã 。

私tư 謂vị 經kinh 論luận 不bất 同đồng 者giả 。 經kinh 謂vị 諸chư 經kinh 論luận 。 即tức 大đại 論luận 皆giai 具cụ 。

四tứ 悉tất 該cai 括quát 漸tiệm 頓đốn 者giả 。 五ngũ 味vị 四tứ 教giáo 等đẳng 一nhất 期kỳ 攝nhiếp 盡tận 也dã 。

謂vị 冶dã 城thành 於ư 文văn 為vi 得đắc 於ư 理lý 為vi 失thất 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 互hỗ 無vô 之chi 言ngôn 。 故cố 云vân 得đắc 失thất 所sở 空không 之chi 理lý 。 即tức 是thị 互hỗ 失thất 也dã 。

開khai 善thiện 於ư 文văn 不bất 便tiện 者giả 。 不bất 應ưng 知tri 有hữu 為vi 空không 時thời 。 例lệ 知tri 無vô 為vi 亦diệc 空không 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 觀quán 內nội 法pháp 空không 是thị 內nội 法pháp 者giả 。 內nội 外ngoại 俱câu 空không 故cố 。 由do 內nội 空không 故cố 能năng 顯hiển 外ngoại 法pháp 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 邪tà 。 執chấp 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 三Tam 寶Bảo 等đẳng 皆giai 是thị 所sở 空không 。 由do 外ngoại 空không 故cố 同đồng 顯hiển 內nội 是thị 所sở 空không 也dã 。 不bất 在tại 二nhị 空không 顯hiển 中trung 道đạo 一nhất 體thể 也dã 。 如như 內nội 外ngoại 空không 內nội 外ngoại 之chi 法pháp 。 皆giai 是thị 有hữu 為vi 能năng 空không 。 此thử 空không 同đồng 成thành 一nhất 空không 也dã 。

既ký 無vô 內nội 外ngoại 下hạ 。 即tức 是thị 絕tuyệt 待đãi 之chi 空không 也dã 。

佛Phật 等đẳng 四tứ 法pháp 者giả 。 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 及cập 於ư 佛Phật 性tánh 。 皆giai 離ly 有hữu 無vô 顯hiển 於ư 中trung 道đạo 也dã 。

經Kinh 云vân 見kiến 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 者giả 。 見kiến 只chỉ 是thị 觀quán 。 觀quán 於ư 生sanh 死tử 。 生sanh 死tử 無vô 始thỉ 全toàn 真Chân 如Như 。 是thị 從tùng 真chân 起khởi 。 或hoặc 即tức 真Chân 如Như 無vô 始thỉ 全toàn 生sanh 死tử 。 是thị 能năng 觀quán 二nhị 始thỉ 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 空không 也dã 。

遠viễn 討thảo 其kỳ 根căn 者giả 。 觀quán 無vô 明minh 也dã 。

初sơ 無vô 來lai 處xứ 者giả 。 無vô 明minh 無vô 始thỉ 也dã 。

始thỉ 破phá 無vô 明minh 者giả 。 真Chân 如Như 無vô 始thỉ 名danh 為vi 始thỉ 破phá 無vô 明minh 。 無vô 始thỉ 故cố 云vân 明minh 無vô 也dã 。

無vô 無vô 有hữu 始thỉ 者giả 。 上thượng 無vô 字tự 是thị 空không 。 下hạ 無vô 字tự 無vô 有hữu 始thỉ 也dã 。

一nhất 云vân 破phá 性tánh 說thuyết 性tánh 空không 者giả 。 謂vị 自tự 他tha 等đẳng 性tánh 皆giai 空không 也dã 。

中trung 論luận 兩lưỡng 不bất 之chi 義nghĩa 者giả 。 中trung 論luận 明minh 八bát 不bất 釋thích 中trung 道đạo 之chi 義nghĩa 。 今kim 明minh 二nhị 不bất 即tức 畢tất 竟cánh 中trung 道đạo 也dã 。

此thử 寄ký 有hữu 以dĩ 明minh 無vô 者giả 。 此thử 業nghiệp 有hữu 即tức 不bất 有hữu 。 故cố 云vân 不bất 見kiến 作tác 者giả 。 無vô 有hữu 宰tể 主chủ 。 誰thùy 論luận 有hữu 報báo 。 故cố 云vân 寄ký 有hữu 也dã 。

寄ký 無vô 以dĩ 明minh 有hữu 者giả 。 無vô 不bất 定định 無vô 。 故cố 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 亦diệc 不bất 亡vong 也dã 。

此thử 是thị 凡phàm 小tiểu 。 所sở 迷mê 沒một 處xứ 者giả 。 謂vị 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 同đồng 凡phàm 故cố 。 小tiểu 即tức 二Nhị 乘Thừa 沈trầm 空không 之chi 處xứ 。 名danh 之chi 為vi 沒một 。 今kim 空không 空không 其kỳ 所sở 空không 。 故cố 云vân 空không 空không 也dã 。

非phi 是thị 即tức 實thật 智trí 者giả 。 雙song 非phi 上thượng 兩lưỡng 境cảnh 有hữu 是thị 無vô 。 故cố 云vân 非phi 是thị 是thị 也dã 。

若nhược 直trực 空không 境cảnh 空không 智trí 此thử 猶do 是thị 偏thiên 空không 者giả 。 只chỉ 得đắc 所sở 空không 能năng 猶do 未vị 空không 故cố 成thành 偏thiên 也dã 。

若nhược 將tương 空không 空không 乃nãi 是thị 圓viên 者giả 。 將tương 於ư 能năng 空không 來lai 空không 所sở 空không 。 二nhị 空không 體thể 即tức 顯hiển 於ư 中trung 道đạo 故cố 也dã 。

空không 猶do 未vị 妙diệu 者giả 。 雖tuy 是thị 所sở 空không 猶do 是thị 偏thiên 故cố 。 更cánh 須tu 能năng 空không 來lai 空không 此thử 空không 也dã 。

遣khiển 破phá 惑hoặc 情tình 者giả 。 即tức 破phá 於ư 能năng 空không 之chi 智trí 。 恐khủng 執chấp 此thử 智trí 故cố 云vân 遣khiển 破phá 。 情tình 謂vị 情tình 計kế 。 計kế 有hữu 能năng 空không 今kim 空không 此thử 空không 。 故cố 云vân 空không 空không 也dã 。

理lý 無vô 並tịnh 照chiếu 者giả 。 境cảnh 智trí 皆giai 無vô 也dã 。

遣khiển 義nghĩa 可khả 知tri 。 智trí 亦diệc 須tu 遣khiển 也dã 。

將tương 有hữu 漏lậu 空không 輕khinh 無vô 漏lậu 空không 者giả 。 由do 多đa 執chấp 重trọng/trùng 故cố 以dĩ 輕khinh 之chi 。 即tức 是thị 互hỗ 直trực 輕khinh 重trọng 以dĩ 為vi 二nhị 空không 故cố 。

非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 及cập 者giả 。 如như 經kinh 。 結kết 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 空không 空không 三tam 昧muội 等đẳng 文văn 也dã 。

經Kinh 云vân 通thông 達đạt 小tiểu 分phần/phân 者giả 。 即tức 是thị 初sơ 破phá 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 。 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 猶do 有hữu 一nhất 品phẩm 。 猶do 如như 微vi 烟yên 對đối 多đa 為vi 言ngôn 。 故cố 言ngôn 。 少thiểu 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 況huống 復phục 餘dư 人nhân 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 之chi 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 及cập 偏thiên 真chân 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

色sắc 大đại 故cố 般Bát 若Nhã 大đại 者giả 。 大đại 是thị 空không 故cố 以dĩ 智trí 稱xưng 境cảnh 等đẳng 同đồng 虗hư 空không 。 故cố 云vân 大đại 。 故cố 引dẫn 釋thích 論luận 證chứng 成thành 此thử 空không 。 事sự 即tức 是thị 色sắc 。 理lý 即tức 般Bát 若Nhã 也dã 。

真Chân 諦Đế 空không 者giả 。 今kim 對đối 三tam 諦đế 立lập 此thử 真chân 。 此thử 名danh 真chân 。 即tức 畢tất 竟cánh 空không 體thể 。 謂vị 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 也dã 。

俗tục 諦đế 空không 者giả 。 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 也dã 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 故cố 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 故cố 云vân 。 內nội 外ngoại 俱câu 空không 。 即tức 顯hiển 雙song 非phi 也dã 。 空không 雖tuy 十thập 一nhất 不bất 出xuất 三tam 諦đế 。 隨tùy 事sự 立lập 名danh 理lý 只chỉ 是thị 一nhất 也dã 。

生sanh 死tử 俗tục 諦đế 空không 者giả 。 即tức 對đối 涅Niết 槃Bàn 得đắc 生sanh 死tử 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 種chủng 生sanh 死tử 。 故cố 云vân 空không 也dã 。

不bất 見kiến 元nguyên 祖tổ 者giả 。 元nguyên 謂vị 本bổn 元nguyên 。 祖tổ 即tức 始thỉ 祖tổ 。 祖tổ 即tức 能năng 生sanh 。 生sanh 無vô 明minh 故cố 。 無vô 明minh 無vô 始thỉ 全toàn 法pháp 性tánh 。 是thị 故cố 云vân 不bất 見kiến 法pháp 性tánh 無vô 始thỉ 。 生sanh 無vô 明minh 故cố 今kim 無vô 二nhị 始thỉ 。 故cố 云vân 空không 也dã 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 即tức 三tam 千thiên 世thế 間gian 百bách 界giới 千thiên 如như 無vô 不bất 空không 也dã 。

後hậu 歎thán 文văn 者giả 。 即tức 是thị 然nhiên 空không 空không 文văn 也dã 。

空không 故cố 是thị 是thị 者giả 。 此thử 不bất 思tư 議nghị 空không 。 能năng 空không 偏thiên 真chân 之chi 是thị 。 故cố 云vân 是thị 是thị 。

假giả 故cố 非phi 是thị 者giả 。 此thử 不bất 思tư 議nghị 俗tục 能năng 非phi 思tư 議nghị 之chi 是thị 。 故cố 云vân 非phi 是thị 也dã 。

若nhược 雙song 若nhược 隻chỉ 若nhược 三tam 若nhược 一nhất 等đẳng 者giả 。 雙song 謂vị 空không 有hữu 。 隻chỉ 謂vị 單đơn 真chân 。 三tam 即tức 內nội 外ngoại 霍hoắc 非phi 。 一nhất 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 皆giai 涅Niết 槃Bàn 空không 也dã 。

經Kinh 云vân 虗hư 空không 等đẳng 地địa 者giả 。 等đẳng 取thủ 如Như 來Lai 地địa 佛Phật 性tánh 地địa 也dã 。

即tức 是thị 前tiền 離ly 後hậu 得đắc 之chi 意ý 者giả 。 如như 經kinh 無vô 有hữu 滯trệ 礙ngại 。 即tức 是thị 所sở 離ly 。 譬thí 如như 虗hư 空không 即tức 是thị 功công 能năng 也dã 。

知tri 見kiến 廣quảng 遠viễn 良lương 由do 空không 寂tịch 者giả 。 即tức 橫hoạnh/hoành 遍biến 豎thụ 深thâm 無vô 非phi 平bình 等đẳng 。 故cố 云vân 寂tịch 也dã 。

即tức 寂tịch 而nhi 照chiếu 者giả 。 由do 平bình 等đẳng 故cố 。 名danh 之chi 為vi 寂tịch 。 由do 知tri 見kiến 故cố 故cố 云vân 而nhi 照chiếu 。 知tri 即tức 是thị 智trí 。 見kiến 即tức 是thị 眼nhãn 。 五ngũ 眼nhãn 能năng 見kiến 。 知tri 謂vị 所sở 知tri 也dã 。

即tức 照chiếu 而nhi 寂tịch 下hạ 。 更cánh 重trọng/trùng 生sanh 起khởi 以dĩ 論luận 寂tịch 照chiếu 不bất 二nhị 故cố 也dã 。

此thử 法pháp 奇kỳ 特đặc 者giả 。 只chỉ 是thị 知tri 見kiến 之chi 法pháp 也dã 。

行hành 即tức 是thị 心tâm 者giả 。 心tâm 謂vị 緣duyên 境cảnh 即tức 所sở 緣duyên 。 心tâm 即tức 智trí 。 智trí 緣duyên 於ư 境cảnh 。 境cảnh 智trí 不bất 二nhị 故cố 也dã 。

性tánh 即tức 是thị 內nội 者giả 。 性tánh 謂vị 不bất 改cải 十thập 界giới 性tánh 也dã 。

相tương/tướng 即tức 是thị 外ngoại 者giả 。 攬lãm 而nhi 可khả 別biệt 十thập 界giới 之chi 相tướng 。 具cụ 如như 法Pháp 華hoa 釋thích 十thập 中trung 明minh 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 眾chúng 生sanh 心tâm 者giả 何hà 者giả 。 前tiền 心tâm 約ước 智trí 。 此thử 心tâm 約ước 境cảnh 。 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 國quốc 土độ 二nhị 種chủng 世thế 間gian 。 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 也dã 。

若nhược 根căn 者giả 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 四tứ 教giáo 根căn 性tánh 不bất 同đồng 也dã 。

若nhược 禪thiền 定định 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 禪thiền 。 出xuất 世thế 間gian 禪thiền 。 王vương 三tam 昧muội 定định 也dã 。

若nhược 乘thừa 者giả 。 謂vị 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 及cập 五ngũ 七thất 九cửu 等đẳng 也dã 。

若nhược 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 具cụ 如như 華hoa 嚴nghiêm 。 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 求cầu 眾chúng 多đa 知tri 識thức 。 若nhược 是thị 善Thiện 知Tri 識Thức 。 魔ma 即tức 非phi 知tri 識thức 。

若nhược 持trì 禁cấm 戒giới 者giả 。 具cụ 足túc 五ngũ 支chi 事sự 理lý 諸chư 惑hoặc 也dã 。

若nhược 所sở 施thí 者giả 。 稱xưng 法Pháp 界Giới 施thí 檀đàn 度độ 攝nhiếp 於ư 六lục 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

經Kinh 云vân 不bất 食thực 鹽diêm 肉nhục 等đẳng 者giả 。 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 謂vị 過quá 世thế 等đẳng 所sở 制chế 也dã 。

三tam 知tri 共cộng 行hành 者giả 。 謂vị 常thường 無vô 常thường 行hành 二nhị 邊biên 雙song 遊du 。 故cố 云vân 共cộng 也dã 。

經Kinh 云vân 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 修tu 善thiện 業nghiệp 者giả 。 即tức 是thị 約ước 世thế 間gian 因nhân 果quả 釋thích 也dã 。

經Kinh 云vân 現hiện 世thế 受thọ 報báo 者giả 。 即tức 是thị 重trọng 業nghiệp 輕khinh 受thọ 量lượng 人nhân 造tạo 惡ác 必tất 合hợp 墮đọa 苦khổ 。 以dĩ 猶do 改cải 悔hối 其kỳ 業nghiệp 則tắc 能năng 受thọ 於ư 輕khinh 報báo 。 若nhược 能năng 達đạt 此thử 業nghiệp 者giả 。 甘cam 心tâm 受thọ 之chi 。 後hậu 當đương 無vô 咎cữu 也dã 。

經Kinh 云vân 五ngũ 眼nhãn 所sở 知tri 者giả 。 眼nhãn 即tức 是thị 見kiến 云vân 何hà 名danh 知tri 。 知tri 見kiến 一nhất 體thể 只chỉ 是thị 互hỗ 舉cử 耳nhĩ 。

第đệ 三Tam 明Minh 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 者giả 。 前tiền 之chi 約ước 十thập 三tam 。 八bát 種chủng 通thông 於ư 因nhân 果quả 。 此thử 之chi 四tứ 法pháp 果quả 上thượng 之chi 用dụng 。 唯duy 約ước 如Như 來Lai 故cố 也dã 。

分phân 別biệt 了liễu 亮lượng 者giả 。 即tức 是thị 辭từ 無vô 礙ngại 眷quyến 屬thuộc 流lưu 類loại 故cố 也dã 。 下hạ 三tam 例lệ 然nhiên 。 皆giai 有hữu 流lưu 類loại 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 不bất 名danh 住trụ 空không 平bình 等đẳng 地địa 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

眼nhãn 有hữu 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 者giả 。 眼nhãn 如như 蒱bồ 桃đào 埵đóa 鼻tị 卷quyển 月nguyệt 刀đao 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

經Kinh 云vân 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 前tiền 三tam 教giáo 偏thiên 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

二nhị 開khai 昔tích 權quyền 者giả 。 即tức 是thị 施thí 開khai 之chi 開khai 非phi 謂vị 廢phế 開khai 也dã 。

經Kinh 云vân 聲Thanh 聞Văn 人nhân 或hoặc 得đắc 一nhất 二nhị 者giả 。 約ước 昔tích 教giáo 得đắc 也dã 。

經Kinh 云vân 而nhi 汝nhữ 復phục 問vấn 者giả 問vấn 正chánh 當đương 其kỳ 機cơ 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 名danh 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 者giả 。 若nhược 無vô 所sở 得đắc 。 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 以dĩ 教giáo 對đối 教giáo 故cố 。

經Kinh 云vân 名danh 十thập 一nhất 部bộ 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 無vô 方Phương 廣Quảng 部bộ 故cố 也dã 。

方Phương 等Đẳng 三tam 藏tạng 者giả 。 以dĩ 部bộ 對đối 部bộ 也dã 。

經Kinh 云vân 有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 名danh 生sanh 死tử 輪luân 者giả 。 即tức 界giới 內nội 分phân 段đoạn 界giới 外ngoại 變biến 易dị 。 二nhị 種chủng 之chi 生sanh 死tử 輪luân 也dã 。

又hựu 云vân 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 生sanh 死tử 者giả 。 二nhị 種chủng 之chi 生sanh 死tử 也dã 。

經Kinh 云vân 永vĩnh 斷đoạn 五ngũ 見kiến 者giả 。 即tức 是thị 界giới 內nội 外ngoại 二nhị 種chủng 之chi 五ngũ 見kiến 也dã 。 故cố 迦Ca 葉Diếp 云vân 。 自tự 此thử 之chi 前tiền 。 我ngã 等đẳng 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 人nhân 也dã 。

菩Bồ 提Đề 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 菩Bồ 提Đề 即tức 寶bảo 所sở 。 二Nhị 乘Thừa 約ước 化hóa 城thành 也dã 。

經Kinh 云vân 詎cự 有hữu 詎cự 字tự (# 渠cừ 據cứ 反phản )# 詎cự 猶do 未vị 也dã 。 謂vị 未vị 知tri 詞từ 也dã 。 漢hán 書thư 詎cự 有hữu 其kỳ 人nhân 也dã 。

經Kinh 云vân 更cánh 為vi 大đại 眾chúng 者giả 。 迦Ca 葉Diếp 意ý 云vân 。 我ngã 上thượng 因nhân 文Văn 殊Thù 請thỉnh 非phi 為vi 不bất 達đạt 。 今kim 為vi 未vị 得đắc 者giả 重trọng/trùng 請thỉnh 。 故cố 云vân 更cánh 為vi 也dã 。

一nhất 一nhất 並tịnh 前tiền 釋thích 上thượng 後hậu 釋thích 下hạ 半bán 者giả 。 如như 經kinh 本bổn 有hữu 本bổn 無vô 等đẳng 二nhị 句cú 。 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 是thị 下hạ 半bán 二nhị 句cú 。 上thượng 半bán 無vô 得đắc 而nhi 得đắc 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 斯tư 有hữu 是thị 處xứ 。 下hạ 半bán 得đắc 無vô 所sở 得đắc 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。 上thượng 半bán 即tức 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 相tương 對đối 。 亦diệc 常thường 無vô 相tướng 對đối 。 下hạ 半bán 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 三tam 世thế 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。 若nhược 論luận 上thượng 半bán 昔tích 有hữu 煩phiền 惱não 今kim 無vô 煩phiền 惱não 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 斯tư 有hữu 是thị 處xứ 。 若nhược 論luận 下hạ 半bán 本bổn 無vô 涅Niết 槃Bàn 今kim 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 三tam 世thế 攝nhiếp 。 若nhược 謂vị 菩Bồ 提Đề 有hữu 去khứ 來lai 。 今kim 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。

須tu 望vọng 下hạ 總tổng 釋thích 之chi 意ý 者giả 。 常thường 說thuyết 無vô 等đẳng 隨tùy 緣duyên 不bất 同đồng 也dã 。

經Kinh 云vân 有hữu 無vô 量lượng 下hạ 是thị 本bổn 有hữu 。 現hiện 在tại 無vô 有hữu 下hạ 是thị 今kim 無vô 。 本bổn 無vô 般Bát 若Nhã 下hạ 是thị 本bổn 無vô 。 現hiện 在tại 具cụ 下hạ 是thị 今kim 有hữu 也dã 。

還hoàn 是thị 本bổn 無vô 今kim 有hữu 者giả 。 本bổn 無vô 於ư 常thường 今kim 有hữu 於ư 常thường 。 此thử 是thị 有hữu 無vô 不bất 遣khiển 難nạn/nan 也dã 。 要yếu 即tức 本bổn 有hữu 不bất 有hữu 本bổn 無vô 。 不bất 無vô 雙song 非phi 此thử 有hữu 無vô 。 故cố 云vân 三tam 世thế 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。

非phi 有hữu 說thuyết 有hữu 者giả 。 如Như 來Lai 元nguyên 無vô 煩phiền 惱não 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 示thị 王vương 宮cung 生sanh 。 說thuyết 有hữu 煩phiền 惱não 。

今kim 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 昔tích 日nhật 之chi 今kim 為vì 眾chúng 生sanh 。 故cố 說thuyết 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 有hữu 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 非phi 無vô 說thuyết 無vô 。 不bất 得đắc 而nhi 得đắc 。 得đắc 無vô 所sở 得đắc 。

若nhược 天thiên 魔ma 梵Phạm 。 能năng 解giải 此thử 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。

經kinh 不bất 能năng 破phá 壞hoại 四tứ 魔ma 者giả 。 初sơ 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 之chi 時thời 。 但đãn 分phần/phân 斷đoạn 煩phiền 惱não 魔ma 降giáng/hàng 於ư 天thiên 魔ma 。 未vị 破phá 陰ấm 死tử 二nhị 魔ma 也dã 。

經Kinh 云vân 初sơ 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 壽thọ 量lượng 。 最tối 初sơ 證chứng 得đắc 以dĩ 有hữu 鈍độn 根căn 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 下hạ 即tức 是thị 今kim 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 指chỉ 昔tích 日nhật 之chi 今kim 也dã 。

本bổn 無vô 利lợi 根căn 人nhân 中trung 象tượng 王vương 者giả 。 約ước 今kim 日nhật 之chi 本bổn 。 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 。 下hạ 是thị 今kim 日nhật 之chi 今kim 。 今kim 有hữu 涅Niết 槃Bàn 還hoàn 是thị 昔tích 時thời 之chi 本bổn 。 證chứng 得đắc 非phi 謂vị 去khứ 來lai 之chi 今kim 。 故cố 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。

謂vị 昔tích 有hữu 惡ác 者giả 。 本bổn 有hữu 煩phiền 惱não 名danh 之chi 為vi 惡ác 。 今kim 則tắc 有hữu 善thiện 者giả 。 今kim 有hữu 涅Niết 槃Bàn 名danh 之chi 為vi 善thiện 。 上thượng 半bán 作tác 惡ác 。 下hạ 半bán 作tác 善thiện 也dã 。

二Nhị 乘Thừa 作tác 真chân 俗tục 不bất 一nhất 之chi 見kiến 者giả 。 本bổn 有hữu 煩phiền 惱não 名danh 之chi 為vi 俗tục 。 今kim 有hữu 涅Niết 槃Bàn 名danh 之chi 為vi 真chân 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 作tác 三tam 諦đế 各các 別biệt 之chi 見kiến 者giả 。 上thượng 半bán 具cụ 於ư 真chân 俗tục 。 下hạ 半bán 即tức 是thị 中trung 道đạo 。

文Văn 殊Thù 作tác 三tam 諦đế 相tướng 即tức 之chi 解giải 者giả 。 無vô 得đắc 而nhi 得đắc 真chân 即tức 俗tục 故cố 。 得đắc 而nhi 無vô 得đắc 俗tục 即tức 真chân 故cố 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 真chân 俗tục 即tức 非phi 真chân 俗tục 。 真chân 俗tục 即tức 中trung 也dã 。

亦diệc 是thị 四tứ 門môn 四tứ 悉tất 等đẳng 解giải 者giả 。 上thượng 半bán 即tức 三tam 門môn 下hạ 半bán 即tức 雙song 非phi 門môn 。 上thượng 半bán 即tức 是thị 前tiền 之chi 三tam 悉tất 。 下hạ 半bán 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 故cố 也dã 。

當đương 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 四tứ 教giáo 四tứ 門môn 四tứ 門môn 四tứ 悉tất 。 無vô 不bất 攝nhiếp 盡tận 也dã 。

欲dục 許hứa 諸chư 師sư 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 者giả 。 以dĩ 真Chân 諦Đế 故cố 。 是thị 俗tục 諦đế 故cố 。 非phi 不bất 得đắc 八bát 種chủng 釋thích 意ý 。 故cố 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 也dã 。

四tứ 出xuất 則tắc 四tứ 是thị 者giả 。 此thử 偈kệ 四tứ 處xứ 出xuất 之chi 。 上thượng 下hạ 皆giai 顯hiển 佛Phật 意ý 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 輕khinh 罪tội 說thuyết 重trọng 者giả 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 四tứ 重trọng/trùng 大Đại 乘Thừa 十thập 重trọng/trùng 。 六lục 罪tội 於ư 小tiểu 為vi (# 三tam 本bổn 畢tất )# 。

○# 釋Thích 梵Phạm 行hành 品phẩm 之chi 三tam (# 三tam 末mạt 初sơ )#

經Kinh 云vân 世thế 間gian 知tri 者giả 我ngã 亦diệc 得đắc 知tri 者giả 。 問vấn 意ý 為vi 與dữ 世thế 間gian 因nhân 同đồng 。 為vi 與dữ 世thế 間gian 異dị 也dã 。

次thứ 問vấn 世thế 間gian 不bất 知tri 我ngã 亦diệc 悉tất 知tri 者giả 。 謂vị 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 等đẳng 不bất 知tri 佛Phật 性tánh 。 唯duy 如Như 來Lai 知tri 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 見kiến 不bất 覺giác 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 等đẳng 者giả 。 皆giai 約ước 今kim 經kinh 大Đại 乘Thừa 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 三tam 道đạo 也dã 。 無vô 常thường 四tứ 倒đảo 。 如như 四tứ 倒đảo 品phẩm 八bát 倒đảo 等đẳng 也dã 。 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 等đẳng 。 皆giai 明minh 佛Phật 性tánh 。 故cố 云vân 不bất 知tri 也dã 。

經Kinh 云vân 當đương 名danh 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 即tức 名danh 字tự 位vị 中trung 知tri 也dã 。

無vô 始thỉ 無vô 終chung 者giả 。 無vô 明minh 無vô 始thỉ 之chi 來lai 有hữu 故cố 名danh 為vi 無vô 始thỉ 。 盡tận 未vị 來lai 故cố 名danh 曰viết 無vô 終chung 。

同đồng 於ư 橫hoạnh/hoành 計kế 常thường 斷đoạn 者giả 。 計kế 有hữu 始thỉ 終chung 。 即tức 是thị 於ư 常thường 。 計kế 無vô 始thỉ 終chung 。 即tức 是thị 於ư 斷đoạn 也dã 。

為vi 破phá 此thử 始thỉ 等đẳng 者giả 。 雙song 非phi 前tiền 後hậu 二nhị 解giải 。 皆giai 無vô 始thỉ 終chung 同đồng 一nhất 空không 理lý 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 是thị 為vi 虗hư 妄vọng 者giả 。 不bất 信tín 世thế 間gian 因nhân 果quả 。 說thuyết 言ngôn 無vô 道đạo 等đẳng 者giả 。 即tức 不bất 信tín 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 菩Bồ 提Đề 是thị 因nhân 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 果quả 故cố 也dã 。

謗báng 法pháp 名danh 謗báng 諸chư 佛Phật 者giả 。 法pháp 是thị 佛Phật 師sư 故cố 云vân 謗báng 佛Phật 。 以dĩ 法pháp 常thường 故cố 諸chư 佛Phật 亦diệc 常thường 。 既ký 謗báng 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 名danh 謗báng 僧Tăng 。 即tức 是thị 不bất 信tín 身thân 中trung 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。 是thị 斷đoạn 善thiện 根căn 名danh 一nhất 闡xiển 提đề 也dã 。

今kim 謂vị 初sơ 半bán 行hành 如như 前tiền 者giả 。 如như 前tiền 他tha 人nhân 分phần/phân 文văn 也dã 。

經Kinh 云vân 善thiện 拔bạt 眾chúng 毒độc 箭tiễn 者giả 。 拔bạt 於ư 見kiến 思tư 無vô 明minh 根căn 本bổn 之chi 毒độc 也dã 。

喜hỷ 之chi 所sở 離ly 者giả 。 離ly 於ư 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 也dã 。

喜hỷ 之chi 所sở 得đắc 者giả 。 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 其kỳ 露lộ 也dã 。

歎thán 大đại 捨xả 者giả 。 謂vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 樂lạc 故cố 云vân 不bất 生sanh 也dã 。

以dĩ 戒giới 為vi 本bổn 者giả 。 由do 持trì 戒giới 故cố 。 得đắc 自tự 行hành 果quả 。 由do 慈từ 悲bi 故cố 。 故cố 能năng 化hóa 他tha 也dã 。

法pháp 爾nhĩ 故cố 也dã 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 皆giai 因nhân 持trì 戒giới 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 成thành 於ư 菩Bồ 提Đề 。 故cố 云vân 法pháp 爾nhĩ 也dã 。

經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 悉tất 能năng 。 知tri 見kiến 覺giác 者giả 者giả 。 即tức 是thị 得đắc 空không 平bình 等đẳng 地địa 。

菩Bồ 薩Tát 亦diệc 應ưng 不bất 知tri 等đẳng 者giả 。 難nạn/nan 意ý 既ký 同đồng 世thế 間gian 云vân 何hà 能năng 知tri 也dã 。

經Kinh 云vân 有hữu 何hà 異dị 相tướng 者giả 。 既ký 不bất 出xuất 世thế 間gian 。 云vân 何hà 是thị 異dị 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 同đồng 世thế 間gian 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 名danh 字tự 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 能năng 修tu 行hành 。 故cố 同đồng 世thế 間gian 也dã 。

不bất 一nhất 向hướng 同đồng 者giả 。 猶do 聞văn 經Kinh 發phát 心tâm 雖tuy 同đồng 而nhi 異dị 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 為vi 四tứ 風phong 之chi 所sở 傾khuynh 動động 者giả 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 八bát 風phong 違vi 順thuận 等đẳng 境cảnh 。 今kim 舉cử 違vi 邊biên 。 故cố 云vân 四tứ 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 知tri 見kiến 覺giác 者giả 。 謂vị 相tương 似tự 分phần/phân 證chứng 位vị 中trung 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

為vi 有hữu 如như 難Nan 陀Đà 者giả 。 難Nan 陀Đà 為vi 生sanh 天thiên 持trì 戒giới 緣duyên 起khởi 。 廣quảng 如như 諸chư 文văn 也dã 。

是thị 五Ngũ 戒Giới 律luật 儀nghi 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 大Đại 乘Thừa 等đẳng 。 戒giới 皆giai 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 心tâm 修tu 不bất 見kiến 能năng 持trì 之chi 相tướng 。 非phi 謂vị 不bất 持trì 名danh 無vô 也dã 。

有hữu 三tam 譬thí 者giả 。 譬thí 自tự 知tri 好hảo 醜xú 。 即tức 是thị 譬thí 教giáo 能năng 持trì 戒giới 也dã 。 二nhị 譬thí 功công 德đức 增tăng 長trưởng 。 即tức 是thị 生sanh 善thiện 。 三tam 譬thí 破phá 戒giới 功công 成thành 即tức 是thị 滅diệt 惡ác 也dã 。

俱câu 求cầu 當đương 果quả 者giả 。 持trì 者giả 遠viễn 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 破phá 者giả 近cận 求cầu 人nhân 天thiên 。 故cố 云vân 俱câu 也dã 。

已dĩ 搆câu 得đắc 蘇tô 者giả 。 謂vị 修tu 得đắc 善thiện 報báo 出xuất 世thế 因nhân 果quả 。 世thế 間gian 之chi 壽thọ 名danh 之chi 為vi 餘dư 也dã 。

展triển 轉chuyển 深thâm 入nhập 者giả 。 始thỉ 從tùng 名danh 字tự 觀quán 行hành 。 乃nãi 至chí 分phần/phân 真chân 能năng 見kiến 佛Phật 性tánh 。 名danh 之chi 為vi 深thâm 也dã 。

然nhiên 五ngũ 受thọ 根căn 中trung 者giả 。 五ngũ 謂vị 苦khổ 樂lạc 憂ưu 喜hỷ 捨xả 。 彼bỉ 人nhân 具cụ 對đối 四tứ 彈đàn 得đắc 名danh 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 淺thiển 喜hỷ 深thâm 。 今kim 同đồng 四tứ 禪thiền 支chi 即tức 喜hỷ 淺thiển 樂nhạo/nhạc/lạc 深thâm 故cố 也dã 。

五ngũ 法pháp 佐tá 助trợ 者giả 。 如như 相tương 助trợ 三tam 品phẩm 有hữu 箇cá 五ngũ 法pháp 。 五ngũ 葢# 五ngũ 見kiến 等đẳng 。 從tùng 所sở 離ly 得đắc 名danh 也dã 。

涅Niết 槃Bàn 非phi 五ngũ 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 從tùng 所sở 斷đoạn 得đắc 名danh 實thật 非phi 五ngũ 也dã 。

一nhất 無vô 所sở 用dụng 者giả 。 破phá 戒giới 之chi 人nhân 。 無vô 有hữu 法Pháp 器khí 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 。 於ư 人nhân 天thiên 之chi 道đạo 。 世thế 間gian 無vô 用dụng 故cố 也dã 。

今kim 誡giới 人nhân 師sư 者giả 。 謂vị 五ngũ 種chủng 法Pháp 師sư 也dã 。 夫phu 為vi 師sư 者giả 。 今kim 他tha 所sở 軌quỹ 長trường/trưởng 其kỳ 善thiện 根căn 。 弘hoằng 持trì 此thử 軌quỹ 經kinh 令linh 得đắc 入nhập 位vị 。 故cố 以dĩ 誡giới 之chi 也dã 。

名danh 為vi 輕khinh 躁táo 者giả 。 即tức 是thị 無vô 於ư 大Đại 乘Thừa 之chi 空không 。 乃nãi 至chí 前tiền 之chi 兩lưỡng 教giáo 。 猶do 是thị 輕khinh 躁táo 也dã 。

不bất 求cầu 果quả 報báo 等đẳng 者giả 。 無vô 大Đại 乘Thừa 慧tuệ 。 無vô 出xuất 世thế 之chi 報báo 也dã 。

是thị 處xứ 非phi 處xứ 者giả 。 是thị 時thời 名danh 處xứ 。 非phi 時thời 名danh 非phi 處xứ 。

事sự 須tu 適thích 時thời 者giả 。 眾chúng 生sanh 機cơ 宜nghi 須tu 請thỉnh 不bất 請thỉnh 等đẳng 。 亦diệc 非phi 相tướng 乖quai 也dã 。

先tiên 列liệt 十thập 智trí 者giả 。 如như 經kinh 。 若nhược 欲dục 受thọ 持trì 。 者giả 下hạ 為vi 智trí 也dã 。

次thứ 勸khuyến 淨tịnh 心tâm 者giả 。 先tiên 當đương 清thanh 淨tịnh 其kỳ 身thân 下hạ 。 是thị 也dã 。

初sơ 今kim 言ngôn 自tự 他tha 者giả 。 於ư 十thập 智trí 分phần/phân 自tự 他tha 也dã 。 初sơ 持trì 復phục 說thuyết 為vi 他tha 。

涅Niết 槃Bàn 宗tông 體thể 行hành 教giáo 用dụng 果quả 等đẳng 者giả 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 佛Phật 性tánh 為vi 宗tông 。 秘bí 藏tạng 為vi 體thể 。 大Đại 乘Thừa 為vi 行hành 。 行hành 謂vị 能năng 乘thừa 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 方Phương 等Đẳng 為vi 教giáo 。 四tứ 教giáo 不bất 同đồng 皆giai 知tri 佛Phật 性tánh 。 解giải 脫thoát 為vi 用dụng 見kiến 佛Phật 性tánh 理lý 名danh 之chi 為vi 果quả 。

兩lưỡng 途đồ 並tịnh 使sử 三tam 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 者giả 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 也dã 。

十thập 念niệm 八bát 念niệm 者giả 如như 出xuất 出xuất 入nhập 息tức 死tử 想tưởng 等đẳng 小Tiểu 乘Thừa 意ý 也dã 。

有hữu 懷hoài 恐khủng 怖bố 者giả 。 六lục 念niệm 功công 德đức 能năng 障chướng 怖bố 畏úy 也dã 。

生sanh 天thiên 是thị 自tự 果quả 者giả 。 且thả 約ước 世thế 間gian 之chi 天thiên 以dĩ 說thuyết 天thiên 也dã 。

有hữu 近cận 果quả 遠viễn 果quả 注chú 云vân 云vân 者giả 。 近cận 約ước 初sơ 住trụ 。 遠viễn 約ước 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 也dã 。 故cố 文văn 云vân 我ngã 亦diệc 有hữu 分phần/phân 等đẳng 也dã 。

三tam 意ý 知tri 法pháp 下hạ 釋thích 眾chúng 德đức 者giả 。 若nhược 依y 列liệt 章chương 先tiên 釋thích 十thập 號hiệu 。 後hậu 釋thích 眾chúng 德đức 。 今kim 從tùng 列liệt 章chương 之chi 後hậu 遂toại 便tiện 略lược 釋thích 也dã 。

還hoàn 以dĩ 前tiền 七thất 善thiện 為vi 釋thích 者giả 。 謂vị 梵Phạm 行hạnh 初sơ 釋thích 七thất 善thiện 之chi 文văn 。 如như 經kinh 以dĩ 知tri 法pháp 故cố 已dĩ 下hạ 天thiên 。 是thị 還hoàn 將tương 此thử 七thất 法pháp 釋thích 前tiền 法pháp 諸chư 文văn 。 以dĩ 知tri 法pháp 故cố 名danh 大đại 沙Sa 門Môn 。 以dĩ 知tri 義nghĩa 故cố 大đại 沙Sa 門Môn 。 以dĩ 知tri 時thời 故cố 名danh 大đại 沙Sa 門Môn 。 乃nãi 至chí 以dĩ 知tri 眾chúng 故cố 名danh 大đại 沙Sa 門Môn 等đẳng 。 取thủ 人nhân 中trung 象tượng 王vương 人nhân 中trung 牛ngưu 王vương 人nhân 中trung 龍long 王vương 等đẳng 。 一nhất 一nhất 皆giai 以dĩ 。 七thất 法pháp 釋thích 之chi 。 乃nãi 至chí 以dĩ 知tri 法pháp 。 故cố 名danh 大đại 施thí 主chủ 。 以dĩ 知tri 義nghĩa 故cố 大đại 施thí 主chủ 。 乃nãi 至chí 以dĩ 知tri 眾chúng 故cố 名danh 大đại 施thí 主chủ 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 知tri 眾chúng 故cố 名danh 大đại 法Pháp 師sư 。 即tức 是thị 知tri 尊tôn 卑ty 十thập 法Pháp 界Giới 不bất 同đồng 。 展triển 轉chuyển 為vi 尊tôn 卑ty 。 如như 前tiền 釋thích 也dã 。

小Tiểu 乘Thừa 偏thiên 道đạo 皆giai 非phi 法Pháp 師sư 者giả 。 謂vị 非phi 大đại 法Pháp 師sư 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 小tiểu 法Pháp 師sư 也dã 。

如như 如như 而nhi 解giải 者giả 。 即tức 是thị 智trí 能năng 契khế 境cảnh 。 故cố 曰viết 如như 也dã 。

如như 如như 而nhi 說thuyết 者giả 。 境cảnh 來lai 發phát 智trí 。 故cố 曰viết 來lai 也dã 。

說thuyết 我ngã 所sở 解giải 解giải 。 我ngã 所sở 說thuyết 者giả 。 所sở 解giải 即tức 如như 。 所sở 說thuyết 即tức 來lai 故cố 云vân 如Như 來Lai 也dã 。

此thử 中trung 但đãn 云vân 應ưng 者giả 。 以dĩ 應ưng 義nghĩa 多đa 故cố 後hậu 一nhất 名danh 供cung 也dã 。

前tiền 煞sát 賊tặc 兼kiêm 不bất 生sanh 者giả 。 謂vị 不bất 生sanh 等đẳng 皆giai 須tu 遍biến 界giới 內nội 外ngoại 為vi 不bất 生sanh 也dã 。

前tiền 就tựu 脚cước 足túc 釋thích 者giả 。 足túc 是thị 行hành 也dã 。 以dĩ 平bình 聲thanh 呼hô 之chi 。

後hậu 就tựu 滿mãn 足túc 釋thích 者giả 。 以dĩ 去khứ 聲thanh 呼hô 之chi 故cố 也dã 。

而nhi 能năng 生sanh 明minh 及cập 以dĩ 無vô 明minh 者giả 。 謂vị 能năng 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 也dã 。

辨biện 於ư 高cao 勝thắng 者giả 。 謂vị 佛Phật 過quá 於ư 九cửu 界giới 之chi 上thượng 故cố 也dã 。

雖tuy 出xuất 生sanh 死tử 。 而nhi 亦diệc 不bất 捨xả 者giả 。 此thử 即tức 高cao 而nhi 下hạ 常thường 入nhập 生sanh 死tử 。 應ưng 於ư 眾chúng 生sanh 。 故cố 云vân 逝thệ 也dã 。

即tức 是thị 道Đạo 品Phẩm 者giả 。 以dĩ 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã 。

梵Phạm 名danh 路lộ 伽già 憊# 者giả 。 憊# 字tự (# 蘇tô 界giới 反phản )# 憊# 者giả 病bệnh 也dã 。

以dĩ 四tứ 種chủng 釋thích 法pháp 者giả 。 喻dụ 說thuyết 生sanh 老lão 病bệnh 四Tứ 等Đẳng 法pháp 也dã 。

野dã 干can 下hạ 注chú 云vân 云vân 。 取thủ 耳nhĩ 尾vĩ 耳nhĩ 頭đầu 等đẳng 。 以dĩ 喻dụ 說thuyết 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 利lợi 鈍độn 不bất 同đồng 也dã 。

廣quảng 如như 止Chỉ 觀Quán 記ký 中trung 不bất 言ngôn 獨độc 教giáo 者giả 。 教giáo 謂vị 說thuyết 也dã 。 緣Duyên 覺Giác 不bất 說thuyết 法Pháp 。 故cố 不bất 云vân 也dã 。

復phục 言ngôn 他tha 覺giác 者giả 。 於ư 他tha 有hữu 覺giác 也dã 。 此thử 與dữ 覺giác 他tha 同đồng 故cố 。 斥xích 云vân 煩phiền 矣hĩ 耳nhĩ 。

此thử 恐khủng 不bất 爾nhĩ 者giả 。 不bất 是thị 彼bỉ 此thử 之chi 異dị 。 以dĩ 梵Phạm 音âm 不bất 同đồng 也dã 。

一nhất 破phá 煩phiền 惱não 者giả 。 約ước 能năng 破phá 惑hoặc 盡tận 也dã 。

二nhị 有hữu 功công 能năng 德đức 者giả 。 如như 經kinh 成thành 就tựu 善thiện 法Pháp 也dã 。

三tam 功công 分phân 別biệt 者giả 。 任nhậm 運vận 達đạt 九cửu 法Pháp 界Giới 機cơ 緣duyên 解giải 不bất 作tác 意ý 也dã 。

四tứ 好hảo/hiếu 名danh 聲thanh 者giả 。 聲thanh 遍biến 十thập 方phương 也dã 。

經Kinh 云vân 吐thổ 女nữ 根căn 故cố 者giả 。 能năng 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 不bất 受thọ 女nữ 身thân 。 吐thổ 謂vị 除trừ 也dã 。

經Kinh 云vân 見kiến 佛Phật 世Thế 尊Tôn 者giả 。 若nhược 能năng 如như 是thị 念niệm 佛Phật 。 於ư 四tứ 儀nghi 中trung 。 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 常thường 在tại 心tâm 中trung 無vô 差sai 別biệt 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 上thượng 座tòa 長trưởng 老lão 者giả 。 謂vị 非phi 少thiểu 者giả 為vi 長trưởng 者giả 。 即tức 上thượng 座tòa 中trung 長trưởng 老lão 也dã 。

經Kinh 云vân 終chung 不bất 自tự 為vi 者giả 。 改cải 行hành 六Lục 度Độ 四Tứ 等Đẳng 。 即tức 他tha 是thị 化hóa 也dã 。

無vô 為vi 心tâm 者giả 者giả 。 無vô 為vi 語ngữ 通thông 故cố 非phi 常thường 住trụ 。 即tức 是thị 自tự 行hành 已dĩ 滿mãn 。 故cố 云vân 無vô 所sở 作tác 為vi 也dã 。

二nhị 果quả 報báo 無vô 記ký 者giả 。 謂vị 修tu 因nhân 自tự 然nhiên 而nhi 得đắc 也dã 。 亦diệc 名danh 清thanh 淨tịnh 無vô 記ký 。 無vô 記ký 如Như 來Lai 如như 前tiền 釋thích 也dã 。

不bất 求cầu 果quả 報báo 者giả 。 不bất 求cầu 二nhị 邊biên 之chi 果quả 報báo 也dã 。

生sanh 界giới 者giả 知tri 俗tục 者giả 。 重trọng/trùng 約ước 三tam 諦đế 。 此thử 諸chư 無vô 心tâm 皆giai 約ước 圓viên 釋thích 。 圓viên 因nhân 成thành 就tựu 無vô 非phi 妙diệu 境cảnh 。 無vô 非phi 三tam 諦đế 。 今kim 遂toại 名danh 便tiện 故cố 以dĩ 重trọng/trùng 釋thích 也dã 。

能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 現hiện 在tại 果quả 者giả 。 若nhược 論luận 圓viên 修tu 即tức 生sanh 未vị 得đắc 。 今kim 據cứ 初sơ 心tâm 求cầu 於ư 果quả 理lý 從tùng 理lý 。 起khởi 行hành 觀quán 行hành 。 成thành 就tựu 亦diệc 得đắc 果quả 名danh 也dã 。

藏tạng 通thông 能năng 得đắc 現hiện 果quả 者giả 。 取thủ 即tức 生sanh 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 成thành 就tựu 名danh 之chi 為vi 果quả 。 通thông 教giáo 七thất 地địa 雖tuy 留lưu 。 或hoặc 潤nhuận 生sanh 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 斷đoạn 餘dư 殘tàn 習tập 。 約ước 得đắc 果quả 名danh 非phi 是thị 究cứu 竟cánh 故cố 也dã 。

別biệt 教giáo 上thượng 妙diệu 而nhi 非phi 現hiện 果quả 者giả 。 取thủ 證chứng 道đạo 同đồng 名danh 之chi 為vi 上thượng 。 修tu 因nhân 長trường 遠viễn 復phục 須tu 改cải 。 觀quán 教giáo 道đạo 判phán 位vị 。 登đăng 地địa 之chi 時thời 猶do 經kinh 二nhị 祇kỳ 。 故cố 非phi 現hiện 果quả 也dã 。

唯duy 圓viên 上thượng 妙diệu 等đẳng 者giả 。 境cảnh 觀quán 皆giai 圓viên 。 亦diệc 有hữu 一nhất 生sanh 超siêu 登đăng 十Thập 地Địa 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 現hiện 果quả 也dã 。

經Kinh 云vân 為vi 作tác 舍xá 宅trạch 者giả 。 即tức 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 舍xá 三tam 德đức 具cụ 足túc 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 歸quy 作tác 歸quy 者giả 。 令linh 歸quy 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。 是thị 所sở 依y 境cảnh 也dã 。 下hạ 之chi 所sở 列liệt 皆giai 是thị 事sự 境cảnh 。 約ước 大đại 涅Niết 槃Bàn 修tu 。 無vô 非phi 三tam 諦đế 妙diệu 境cảnh 之chi 法pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 聖thánh 僧Tăng 者giả 。 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 之chi 僧Tăng 一nhất 體thể 具cụ 足túc 。 名danh 之chi 為vi 佛Phật 。 非phi 為vi 諸chư 佛Phật 名danh 僧Tăng 也dã 。

圓viên 僧Tăng 是thị 正chánh 直trực 法pháp 者giả 。 法pháp 華hoa 云vân 。 正chánh 直trực 捨xả 方phương 便tiện 。 等đẳng 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 即tức 是thị 圓viên 僧Tăng 也dã 。 又hựu 事sự 與dữ 理lý 和hòa 。 亦diệc 名danh 為vi 僧Tăng 。 故cố 云vân 圓viên 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 所sở 受thọ 取thủ 者giả 。 為vi 無vô 上thượng 田điền 不bất 作tác 福phước 田điền 之chi 想tưởng 。 心tâm 無vô 取thủ 著trước 也dã 。

雖tuy 無vô 形hình 色sắc 而nhi 可khả 護hộ 持trì 者giả 。 此thử 是thị 大Đại 乘Thừa 。 戒giới 以dĩ 心tâm 為vi 體thể 。 心tâm 無vô 盡tận 故cố 戒giới 亦diệc 無vô 盡tận 。 故cố 云vân 護hộ 持trì 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 破phá 不bất 漏lậu 等đẳng 者giả 。 十thập 戒giới 之chi 中trung 似tự 律luật 儀nghi 。 第đệ 二nhị 篇thiên 等đẳng 不bất 雜tạp 。 即tức 諸chư 篇thiên 雜tạp 戒giới 也dã 。

而nhi 有hữu 無vô 教giáo 者giả 。 斯tư 云vân 表biểu 無vô 可khả 詮thuyên 表biểu 故cố 。 舊cựu 云vân 教giáo 無vô 教giáo 也dã 。

並tịnh 是thị 諍tranh 論luận 者giả 。 具cụ 如như 下hạ 文văn 二nhị 十thập 三tam 雙song 諍tranh 論luận 不bất 同đồng 。 文văn 云vân 皆giai 不bất 解giải 我ngã 意ý 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 譬thí 如như 大đại 地địa 。 下hạ 總tổng 有hữu 二nhị 十thập 譬thí 。 皆giai 約ước 圓viên 釋thích 。 地địa 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 如như 戒giới 生sanh 諸chư 功công 德đức 。 船thuyền 航# 如như 戒giới 。 能năng 度độ 二nhị 死tử 大đại 海hải 。 瓔anh 珞lạc 能năng 莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 。 大đại 性tánh 如như 此thử 。 貴quý 施thí 戒giới 為vi 最tối 上thượng 。 大đại 海hải 能năng 具cụ 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 灰hôi 汁trấp 能năng 淨tịnh 諸chư 垢cấu 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

經Kinh 云vân 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 等đẳng 者giả 。 此thử 約ước 大đại 涅Niết 槃Bàn 心tâm 修tu 。 皆giai 知tri 常thường 住trụ 且thả 證chứng 小tiểu 果quả 菩Bồ 薩Tát 能năng 證chứng 得đắc 故cố 。 故cố 云vân 我ngã 亦diệc 有hữu 分phần/phân 今kim 為vi 利lợi 生sanh 。 以dĩ 戒giới 為vi 本bổn 也dã 。

經Kinh 云vân 得đắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 我ngã 亦diệc 有hữu 分phần/phân 者giả 。 此thử 正chánh 依y 大đại 涅Niết 槃Bàn 修tu 。 皆giai 為vi 菩Bồ 提Đề 也dã 。

經Kinh 云vân 深thâm 觀quán 此thử 施thí 者giả 。 以dĩ 施thí 為vi 法Pháp 界Giới 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 凡phàm 有hữu 所sở 施thí 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 同đồng 得đắc 無vô 上thượng 佛Phật 果Quả 。 故cố 云vân 深thâm 觀quán 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 能năng 莊trang 嚴nghiêm 。 四tứ 部bộ 之chi 眾chúng 者giả 。 今kim 修tu 圓viên 施thí 以dĩ 定định 慧tuệ 力lực 故cố 。 能năng 莊trang 嚴nghiêm 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 即tức 道đạo 。 四tứ 部bộ 人nhân 天thiên 龍long 鬼quỷ 等đẳng 即tức 俗tục 。 四tứ 部bộ 等đẳng 以dĩ 施thí 之chi 也dã 。

雜tạp 華hoa 者giả 是thị 華hoa 嚴nghiêm 者giả 。 今kim 且thả 依y 經kinh 為vi 證chứng 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 中trung 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 願nguyện 。 眾chúng 多đa 不bất 同đồng 。 名danh 之chi 為vi 雜tạp 也dã 。

通thông 念niệm 此thử 世thế 天thiên 境cảnh 隨tùy 義nghĩa 別biệt 立lập 者giả 。 世thế 謂vị 四Tứ 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 今kim 觀quán 界giới 內nội 諸chư 天thiên 。 即tức 是thị 界giới 外ngoại 。 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 。 故cố 云vân 隨tùy 義nghĩa 。 義nghĩa 即tức 是thị 圓viên 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 即tức 是thị 約ước 處xứ 為vi 境cảnh 。 方phương 便tiện 之chi 果quả 亦diệc 得đắc 名danh 天thiên 。 未vị 免miễn 無vô 常thường 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 修tu 。 故cố 云vân 我ngã 亦diệc 有hữu 分phần/phân 。 為vì 求cầu 無vô 上thượng 。 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 也dã 。 古cổ 人nhân 直trực 云vân 當đương 果quả 。 不bất 云vân 世thế 天thiên 故cố 云vân 不bất 爾nhĩ 也dã 。

經Kinh 云vân 譬thí 幻huyễn 化hóa 者giả 。 今kim 觀quán 諸chư 天thiên 。 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 唯duy 圓viên 是thị 實thật 故cố 也dã 。

此thử 卷quyển 歎thán 經kinh 生sanh 善thiện 後hậu 兩lưỡng 卷quyển 能năng 滅diệt 惡ác 等đẳng 者giả 。 還hoàn 同đồng 卷quyển 初sơ 分phần/phân 章chương 生sanh 善thiện 淨tịnh 淨tịnh 文văn 也dã 。 不bất 淨tịnh 非phi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 在tại 後hậu 滅diệt 惡ác 文văn 中trung 故cố 也dã 。

大Đại 乘Thừa 方Phương 等Đẳng 。 當đương 機cơ 故cố 勝thắng 者giả 。 不bất 委ủy 他tha 人nhân 當đương 何hà 等đẳng 機cơ 。 今kim 論luận 當đương 機cơ 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 正chánh 當đương 機cơ 說thuyết 。 二nhị 者giả 此thử 經Kinh 被bị 於ư 末mạt 代đại 。 令linh 知tri 常thường 住trụ 故cố 云vân 勝thắng 也dã 。

十thập 二nhị 部bộ 中trung 未vị 必tất 有hữu 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 未vị 必tất 有hữu 開khai 顯hiển 之chi 涅Niết 槃Bàn 非phi 無vô 大Đại 乘Thừa 也dã 。

一nhất 能năng 發phát 心tâm 者giả 。 發phát 圓viên 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 二nhị 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 者giả 。 以dĩ 有hữu 悲bi 故cố 。 能năng 受thọ 世thế 間gian 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 安an 然nhiên 不bất 動động 也dã 。

七thất 能năng 稱xưng 量lượng 生sanh 死tử 者giả 。 只chỉ 於ư 一nhất 念niệm 能năng 稱xưng 量lượng 十thập 法Pháp 界Giới 輕khinh 重trọng 。 何hà 等đẳng 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 重trọng/trùng 。 何hà 等đẳng 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 輕khinh 。 輕khinh 者giả 易dị 度độ 。 重trọng/trùng 者giả 難nan 度độ 也dã 。

如như 世thế 間gian 事sự 等đẳng 者giả 。 如như 幻huyễn 術thuật 法pháp 下hạ 人nhân 所sở 作tác 令linh 上thượng 不bất 測trắc 。 況huống 復phục 餘dư 事sự 。 龍long 能năng 致trí 雨vũ 等đẳng 皆giai 世thế 間gian 不bất 測trắc 之chi 事sự 故cố 也dã 。

實thật 非phi 是thị 數số 者giả 。 一nhất 不bất 定định 一nhất 。 三tam 不bất 定định 三tam 。 非phi 三tam 非phi 一nhất 。 故cố 非phi 數số 也dã 。

無vô 有hữu 人nhân 教giáo 者giả 。 正chánh 因nhân 之chi 性tánh 從tùng 理lý 而nhi 得đắc 故cố 云vân 無vô 教giáo 。 雖tuy 無vô 人nhân 教giáo 還hoàn 是thị 自tự 教giáo 。 如như 經kinh 而nhi 能năng 自tự 發phát 也dã 。

明minh 佛Phật 性tánh 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 相tương 似tự 位vị 人nhân 。 唯duy 獨độc 自tự 明minh 了liễu 。 餘dư 人nhân 所sở 不bất 見kiến 。 故cố 云vân 自tự 發phát 也dã 。

流lưu 入nhập 名danh 進tiến 者giả 。 心tâm 心tâm 趣thú 解giải 脫thoát 。 念niệm 念niệm 入nhập 法pháp 流lưu 。 故cố 云vân 進tiến 也dã 。

經Kinh 云vân 生sanh 死tử 無vô 量lượng 患hoạn 者giả 。 過quá 患hoạn 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 三tam 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 達đạt 世thế 間gian 之chi 苦khổ 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 如như 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 也dã 。

無vô 非phi 正Chánh 道Đạo 者giả 。 能năng 燒thiêu 所sở 燒thiêu 全toàn 是thị 法pháp 果quả 。 達đạt 燒thiêu 無vô 燒thiêu 。 故cố 云vân 正Chánh 道Đạo 也dã 。

與dữ 止Chỉ 觀Quán 發phát 心tâm 意ý 同đồng 者giả 。 依y 境cảnh 發phát 心tâm 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 一nhất 心tâm 之chi 中trung 三tam 諦đế 具cụ 足túc 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。

止Chỉ 觀Quán 安an 心tâm 意ý 同đồng 者giả 。 皆giai 以dĩ 法Pháp 界Giới 而nhi 安an 至chí 。 心tâm 於ư 生sanh 死tử 而nhi 不bất 動động 。 名danh 之chi 為vi 止chỉ 。 了liễu 生sanh 死tử 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 之chi 為vi 觀quán 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 非phi 三tam 諦đế 。 故cố 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。

三tam 諦đế 上thượng 障chướng 者giả 。 障chướng 即tức 三tam 惑hoặc 。 惑hoặc 即tức 是thị 塞tắc 諦đế 故cố 名danh 通thông 。 故cố 與dữ 通thông 塞tắc 意ý 同đồng 也dã 。

亦diệc 似tự 大đại 慈từ 者giả 。 謂vị 慈từ 能năng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 拔bạt 地địa 獄ngục 苦khổ 。 與dữ 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

宅trạch 譬thí 中trung 道đạo 者giả 。 即tức 大Đại 乘Thừa 家gia 也dã 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 今kim 此thử 三tam 界giới 。 皆giai 是thị 我ngã 有hữu 。 其kỳ 中trung 眾chúng 生sanh 。 悉tất 是thị 我ngã 子tử 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 故cố 。 有hữu 機cơ 則tắc 應ưng 。 猶do 如như 於ư 旋toàn 機cơ 謝tạ 應ưng 息tức 。 名danh 之chi 為vi 還hoàn 。 雖tuy 有hữu 去khứ 來lai 不bất 出xuất 三tam 界giới 。 喻dụ 之chi 如như 家gia 也dã 。

真chân 正chánh 悲bi 心tâm 意ý 同đồng 者giả 。 前tiền 云vân 發phát 心tâm 且thả 約ước 自tự 行hành 。 此thử 云vân 悲bi 心tâm 約ước 化hóa 他tha 邊biên 。 此thử 之chi 二nhị 種chủng 。 左tả 右hữu 說thuyết 耳nhĩ 。 皆giai 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 理lý 也dã 。

知tri 涅Niết 槃Bàn 近cận 不bất 退thoái 取thủ 小tiểu 者giả 。 謂vị 二nhị 百bách 為vi 近cận 。 寶bảo 諸chư 為vi 遠viễn 。 圓viên 修tu 之chi 人nhân 發phát 足túc 。 即tức 是thị 寶bảo 所sở 之chi 路lộ 。 故cố 云vân 不bất 退thoái 。 謂vị 念niệm 不bất 退thoái 位vị 不bất 退thoái 。 即tức 三tam 不bất 退thoái 義nghĩa 也dã 。

與dữ 止Chỉ 觀Quán 道Đạo 品Phẩm 意ý 同đồng 者giả 。 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 是thị 菩Bồ 提Đề 因nhân 。 始thỉ 自tự 念niệm 處xứ 終chung 乎hồ 正Chánh 道Đạo 。 枯khô 榮vinh 不bất 二nhị 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 故cố 云vân 同đồng 也dã 。

次thứ 位vị 意ý 同đồng 者giả 。 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 能năng 度độ 大đại 海hải 者giả 。 且thả 約ước 圓viên 心tâm 名danh 字tự 位vị 中trung 也dã 。

藕ngẫu 絲ti 懸huyền 山sơn 一nhất 念niệm 稱xưng 量lượng 生sanh 死tử 者giả 者giả 。 一nhất 念niệm 如như 絲ti 。 生sanh 死tử 如như 山sơn 。

一nhất 中trung 無vô 量lượng 者giả 。 一nhất 念niệm 即tức 具cụ 三tam 千thiên 。 故cố 云vân 一nhất 中trung 無vô 量lượng 。

無vô 量lượng 中trung 一nhất 者giả 。 三tam 千thiên 只chỉ 是thị 一nhất 念niệm 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 中trung 一nhất 。

非phi 一nhất 非phi 無vô 量lượng 者giả 。 三tam 千thiên 即tức 空không 假giả 中trung 非phi 一nhất 故cố 即tức 空không 。 非phi 無vô 量lượng 故cố 即tức 假giả 。 雙song 非phi 故cố 即tức 中trung 也dã 。

隨tùy 病bệnh 設thiết 藥dược 者giả 。 有hữu 常thường 等đẳng 病bệnh 以dĩ 無vô 常thường 藥dược 治trị 。 四tứ 藥dược 治trị 一nhất 病bệnh 。 四tứ 病bệnh 名danh 治trị 對đối 轉chuyển 兼kiêm 具cụ 等đẳng 。 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 文văn 中trung 也dã 。

不bất 為vi 生sanh 死tử 所sở 害hại 者giả 。 此thử 亦diệc 與dữ 止Chỉ 觀Quán 安an 心tâm 意ý 同đồng 也dã 。

此thử 約ước 三tam 諦đế 報báo 者giả 。 即tức 是thị 觀quán 行hành 位vị 中trung 。 初sơ 託thác 聖thánh 胎thai 安an 忍nhẫn 強cường/cưỡng 軟nhuyễn 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 所sở 亂loạn 故cố 也dã 。

說thuyết 嘿mặc 明minh 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。 自tự 行hành 故cố 嘿mặc 。 化hóa 他tha 故cố 說thuyết 。

與dữ 通thông 塞tắc 意ý 同đồng 者giả 。 說thuyết 即tức 是thị 通thông 嘿mặc 。 故cố 即tức 塞tắc 也dã 。

身thân 等đẳng 注chú 云vân 云vân 者giả 。 應ưng 云vân 具cụ 足túc 三tam 業nghiệp 遠viễn 離ly 。 如như 經kinh 。 及cập 與dữ 主chủ 主chủ 即tức 心tâm 也dã 。

破phá 法pháp 遍biến 意ý 同đồng 者giả 。 能năng 破phá 三tam 業nghiệp 即tức 遍biến 破phá 三tam 障chướng 。 猶do 三tam 德đức 理lý 。 相tương 似tự 位vị 中trung 能năng 如như 是thị 破phá 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 有hữu 為vi 性tánh 異dị 生sanh 異dị 滅diệt 者giả 。 生sanh 即tức 滅diệt 故cố 。 故cố 異dị 生sanh 滅diệt 。 滅diệt 即tức 生sanh 故cố 。 故cố 云vân 異dị 滅diệt 。 今kim 觀quán 生sanh 滅diệt 皆giai 非phi 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

此thử 與dữ 止Chỉ 觀Quán 中trung 離ly 愛ái 意ý 同đồng 者giả 。 圓viên 修tu 之chi 人nhân 欲dục 入nhập 初sơ 住trụ 。 能năng 離ly 法pháp 愛ái 。 故cố 不bất 著trước 也dã 。

又hựu 生sanh 來lai 生sanh 滅diệt 滅diệt 不bất 能năng 滅diệt 者giả 。 滅diệt 即tức 非phi 滅diệt 故cố 。 滅diệt 來lai 滅diệt 生sanh 生sanh 不bất 能năng 生sanh 者giả 。 生sanh 即tức 非phi 生sanh 故cố 。 故cố 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 。 猶do 入nhập 中trung 道đạo 也dã 。

不bất 存tồn 其kỳ 相tương/tướng 者giả 。 能năng 滅diệt 所sở 滅diệt 體thể 不bất 可khả 得đắc 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 及cập 受thọ 持trì 者giả 者giả 。 即tức 是thị 能năng 弘hoằng 持trì 人nhân 。 如như 前tiền 一nhất 十thập 三tam 種chủng 。 皆giai 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。

多đa 犯phạm 戒giới 則tắc 滅diệt 者giả 。 還hoàn 是thị 自tự 滅diệt 身thân 中trung 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 。 名danh 之chi 為vi 滅Diệt 。 非phi 謂vị 能năng 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 住trụ 之chi 法Pháp 。 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 云vân 何hà 言ngôn 滅diệt 者giả 。 意ý 問vấn 前tiền 文văn 既ký 云vân 修tu 五ngũ 行hành 者giả 。 佛Phật 法Pháp 未vị 滅diệt 。 故cố 以dĩ 有hữu 無vô 難nạn/nan 之chi 也dã 。

七thất 日nhật 之chi 時thời 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 者giả 。 此thử 亦diệc 且thả 約ước 滅diệt 後hậu 。 諸chư 文văn 不bất 同đồng 也dã 。

滅diệt 是thị 不bất 滅diệt 者giả 。 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 不bất 滅diệt 而nhi 滅diệt 者giả 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 非phi 滅diệt 非phi 不bất 滅diệt 者giả 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。

經Kinh 云vân 內nội 法pháp 者giả 者giả 。 內nội 謂vị 佛Phật 性tánh 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 共cộng 法pháp 者giả 。 謂vị 三tam 乘thừa 共cộng 也dã 。 不Bất 共Cộng 法Pháp 者giả 。 謂vị 獨độc 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 何hà 等đẳng 未vị 來lai 事sự 者giả 。 所sở 謂vị 下hạ 釋thích 出xuất 世thế 間gian 有hữu 三tam 事sự 。 故cố 藏tạng 其kỳ 七thất 寶bảo 。 一nhất 為vi 穀cốc 貴quý 。 二nhị 為vi 賊tặc 來lai 侵xâm 國quốc 。 三tam 為vi 值trị 惡ác 王vương 等đẳng 。 用dụng 此thử 贖thục 命mạng 。 涅Niết 槃Bàn 秘bí 藏tạng 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 為vì 未vị 來lai 世thế 。 諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 由do 如như 惡ác 王vương 。 畜súc 不bất 淨tịnh 物vật 。 由do 如như 穀cốc 貴quý 。 為vì 四tứ 眾chúng 說thuyết 。 乃nãi 至chí 世thế 典điển 如như 賊tặc 來lai 侵xâm 國quốc 。 為vị 此thử 三tam 事sự 。 說thuyết 諸chư 或hoặc 律luật 扶phù 律luật 說thuyết 常thường 。 名danh 之chi 為vi 寶bảo 。 用dụng 贖thục 常thường 住trụ 慧tuệ 命mạng 被bị 於ư 末mạt 代đại 。 若nhược 無vô 此thử 寶bảo 常thường 住trụ 則tắc 滅diệt 。 故cố 以dĩ 天thiên 台thai 大đại 師sư 判phán 。 此thử 經Kinh 名danh 為vi 。 贖thục 命mạng 重trọng/trùng 寶bảo 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã (# 云vân 云vân )# 。

經Kinh 云vân 調điều 柔nhu 易dị 化hóa 者giả 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 出xuất 於ư 淨tịnh 土độ 。 非phi 是thị 惡ác 世thế 。 無vô 破phá 戒giới 人nhân 。 故cố 不bất 說thuyết 此thử 經Kinh 。 於ư 法pháp 華hoa 中trung 入nhập 滅diệt 醍đề 醐hồ 體thể 同đồng 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 須tu 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 我ngã 見kiến 無vô 我ngã 。 廣quảng 辨biện 今kim 佛Phật 非phi 法pháp 之chi 相tướng 。 五ngũ 濁trược 世thế 時thời 。 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 也dã 。

經Kinh 云vân 佉khư 陀đà 羅la 火hỏa 者giả 。 與dữ 前tiền 文văn 炭thán 語ngữ 為vi 異dị 皆giai 未vị 見kiến 正chánh 翻phiên 。 翻phiên 炭thán 之chi 與dữ 火hỏa 。 或hoặc 只chỉ 極cực 熱nhiệt 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 我ngã 親thân 從tùng 佛Phật 。 聞văn 如như 是thị 義nghĩa 者giả 。 即tức 是thị 。

生sanh 其kỳ 過quá 。 若nhược 無vô 此thử 言ngôn 佛Phật 法Pháp 不bất 滅diệt 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 佛Phật 初sơ 出xuất 得đắc 菩Bồ 提Đề 等đẳng 者giả 。 此thử 六lục 雙song 中trung 一nhất 一nhất 對đối 辨biện 前tiền 之chi 初sơ 出xuất 是thị 鹿lộc 苑uyển 意ý 。 故cố 云vân 不bất 久cửu 。 後hậu 之chi 初sơ 出xuất 是thị 峯phong 場tràng 意ý 。 故cố 云vân 久cửu 住trụ 於ư 世thế 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 著trước 憍kiêu 奢xa 邪tà 衣y 者giả 。 謂vị 野dã 蚕# 綿miên 衣y 是thị 上thượng 衣y 也dã 。

外ngoại 國quốc 以dĩ 用dụng 染nhiễm 毛mao 者giả 。 此thử 華hoa 赤xích 色sắc 用dụng 虫trùng 和hòa 之chi 。 所sở 以dĩ 故cố 制chế 也dã 。

如như 迦Ca 葉Diếp 品phẩm 明minh 者giả 。 具cụ 如như 下hạ 文văn 二nhị 十thập 三tam 雙song 。 諍tranh 論luận 中trung 說thuyết 也dã 。

○# 釋Thích 梵Phạm 行hành 品phẩm 之chi 四tứ

闍xà 王vương 是thị 實thật 逆nghịch 者giả 。 權quyền 之chi 與dữ 實thật 二nhị 義nghĩa 俱câu 通thông 。 若nhược 一nhất 向hướng 實thật 還hoàn 須tu 有hữu 權quyền 表biểu 引dẫn 實thật 者giả 。 若nhược 作tác 權quyền 即tức 是thị 為vi 實thật 造tạo 逆nghịch 者giả 。 示thị 同đồng 於ư 實thật 也dã 。

現hiện 滅diệt 逆nghịch 之chi 方phương 者giả 。 方phương 猶do 法pháp 也dã 。 現hiện 此thử 方phương 法pháp 令linh 後hậu 人nhân 不bất 造tạo 逆nghịch 等đẳng 也dã 。

梁lương 武võ 不bất 見kiến 等đẳng 者giả 。 意ý 謂vị 梵Phạm 者giả 是thị 淨tịnh 。 前tiền 已dĩ 釋thích 竟cánh 。 何hà 得đắc 更cánh 有hữu 造tạo 逆nghịch 之chi 事sự 。 文văn 非phi 正chánh 說thuyết 。 故cố 云vân 容dung 品phẩm 也dã 。

具cụ 十thập 惡ác 因nhân 者giả 。 喜hỷ 行hành 煞sát 戮lục 即tức 是thị 身thân 三tam 。 具cụ 口khẩu 四tứ 惡ác 即tức 是thị 口khẩu 四tứ 。 其kỳ 心tâm 熾sí 盛thịnh 即tức 是thị 意ý 三tam 。 故cố 云vân 十thập 也dã 。

經Kinh 云vân 唯duy 見kiến 現hiện 在tại 等đẳng 者giả 。 只chỉ 現hiện 造tạo 惡ác 因nhân 不bất 見kiến 未vị 來lai 惡ác 果quả 也dã 。

經Kinh 云vân 心tâm 生sanh 悔hối 熱nhiệt 遍biến 體thể 生sanh 瘡sang 者giả 。 謂vị 生sanh 信tín 心tâm 大đại 機cơ 動động 故cố 。 大đại 論luận 云vân 。 如như 人nhân 有hữu 瘡sang 毒độc 則tắc 得đắc 入nhập 譬thí 於ư 信tín 也dã 。

若nhược 爾nhĩ 者giả 。 法pháp 華hoa 為vi 清thanh 淨tịnh 眾chúng 來lai 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 其kỳ 心tâm 始thỉ 發phát 何hà 耶da 。 答đáp 前tiền 雖tuy 在tại 會hội 機cơ 猶do 未vị 發phát 問vấn 於ư 凡phàm 夫phu 。 即tức 是thị 障chướng 未vị 除trừ 機cơ 未vị 動động 之chi 句cú 。 今kim 經kinh 即tức 障chướng 除trừ 機cơ 動động 之chi 句cú 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 種chủng 種chủng 藥dược 者giả 。 此thử 是thị 世thế 間gian 之chi 藥dược 。 不bất 能năng 治trị 出xuất 世thế 之chi 病bệnh 故cố 云vân 從tùng 心tâm 而nhi 生sanh 也dã 。

一nhất 往vãng 亦diệc 例lệ 者giả 。 如như 汝nhữ 問vấn 也dã 。 二nhị 往vãng 不bất 同đồng 。 善thiện 人nhân 一nhất 向hướng 不bất 勸khuyến 作tác 惡ác 。 若nhược 起khởi 惡ác 者giả 。 自tự 是thị 本bổn 心tâm 耳nhĩ 。

惡ác 勸khuyến 不bất 受thọ 者giả 。 此thử 之chi 六lục 臣thần 。 或hoặc 是thị 大đại 權quyền 方phương 便tiện 激kích 動động 也dã 。

一nhất 臣thần 來lai 朝triêu 白bạch 者giả 。 因nhân 朝triêu 故cố 白bạch 。 故cố 云vân 朝triêu 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 有hữu 黑hắc 業nghiệp 無vô 黑hắc 業nghiệp 報báo 等đẳng 者giả 。 此thử 師sư 計kế 斷đoạn 以dĩ 論luận 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

經Kinh 云vân 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 等đẳng 者giả 。 此thử 師sư 計kế 常thường 見kiến 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

經Kinh 云vân 髠khôn 樹thụ 者giả 。 髠khôn 字tự (# 口khẩu 昆côn 反phản )# 廣quảng 雅nhã 髠khôn 截tiệt 也dã 。

或hoặc 言ngôn 法Pháp 界Giới 用dụng 者giả 。 示thị 有hữu 破phá 惡ác 之chi 用dụng 也dã 。

皆giai 是thị 聖thánh 人nhân 權quyền 謀mưu 者giả 。 宜nghi 權quyền 現hiện 權quyền 宜nghi 實thật 現hiện 實thật 不bất 可khả 定định 說thuyết 。 也dã 欽khâm 婆bà 羅la 是thị 古cổ 貝bối 衣y 者giả 。 即tức 白bạch 疊điệp 上thượng 衣y 也dã 。

一nhất 兄huynh 二nhị 父phụ 者giả 。 謂vị 冥minh 顯hiển 二nhị 緣duyên 。 兄huynh 即tức 耆kỳ 婆bà 。 父phụ 謂vị 冥minh 告cáo 。 於ư 空không 中trung 聲thanh 也dã 。

翻phiên 為vi 固cố 活hoạt 者giả 。 其kỳ 病bệnh 難nạn/nan 治trị 。 名danh 之chi 為vi 固cố 。 能năng 治trị 必tất 死tử 之chi 病bệnh 。 名danh 之chi 為vi 活hoạt 。

菴am 羅la 女nữ 之chi 子tử 者giả 。 即tức 是thị 奈nại 女nữ 云vân 所sở 生sanh 廣quảng 出xuất 他tha 經Kinh 云vân 云vân 。

經Kinh 云vân 名danh 真chân 婆Bà 羅La 門Môn 者giả 。 婆Bà 羅La 門Môn 此thử 云vân 淨tịnh 行hạnh 。 離ly 於ư 二nhị 死tử 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 安an 隱ẩn 也dã 。

經Kinh 云vân 為vi 眾chúng 生sanh 等đẳng 故cố 者giả 。 即tức 是thị 行hành 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 餘dư 文văn 屬thuộc 止chỉ 善thiện 也dã 。

非phi 謂vị 東đông 宮cung 不bất 得đắc 安an 眠miên 者giả 。 國quốc 主chủ 既ký 崩băng 萬vạn 民dân 不bất 安an 。 謂vị 未vị 得đắc 安an 眠miên 也dã 。

經Kinh 云vân 所sở 不bất 能năng 治trị 者giả 。 是thị 世thế 醫y 故cố 不bất 能năng 治trị 也dã 。

以dĩ 望vọng 上thượng 者giả 。 上thượng 文văn 五ngũ 德đức 約ước 闍xà 王vương 未vị 受thọ 耆kỳ 婆bà 之chi 言ngôn 。 但đãn 云vân 四tứ 種chủng 至chí 。 下hạ 文văn 父phụ 王vương 中trung 空không 勸khuyến 受thọ 即tức 成thành 五ngũ 也dã 。

經Kinh 云vân 有hữu 白bạch 法Pháp 者giả 。 謂vị 造tạo 罪tội 名danh 黑hắc 法pháp 。 今kim 云vân 白bạch 者giả 一nhất 約ước 不bất 作tác 二nhị 約ước 能năng 悔hối 。 故cố 云vân 白bạch 也dã 。

經Kinh 云vân 慚tàm 者giả 著trước 人nhân 者giả 。 見kiến 我ngã 猶do 顯hiển 悔hối 。 愧quý 者giả 著trước 天thiên 者giả 。 天thiên 見kiến 我ngã 屏bính 罪tội 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 水thủy 即tức 為vi 清thanh 者giả 。 為vi 字tự 去khứ 聲thanh 呼hô 。

經Kinh 云vân 一nhất 者giả 惡ác 富phú 者giả 如như 有hữu 象tượng 馬mã 種chủng 種chủng 等đẳng 。 二nhị 者giả 善thiện 富phú 者giả 即tức 金kim 銀ngân 種chủng 種chủng 等đẳng 。

向hướng 人nhân 說thuyết 過quá 者giả 。 雖tuy 未vị 受thọ 勸khuyến 前tiền 對đối 六lục 臣thần 處xứ 處xứ 說thuyết 法Pháp 。 已dĩ 是thị 發phát 露lộ 也dã 。

而nhi 未vị 信tín 者giả 。 謂vị 自tự 鄙bỉ 恥sỉ 不bất 敢cảm 見kiến 佛Phật 。 故cố 以dĩ 下hạ 文văn 父phụ 王vương 親thân 勸khuyến 也dã 。

經Kinh 云vân 迦ca 摩ma 羅la 病bệnh 者giả 。 即tức 惡ác 癩lại 病bệnh 也dã 。

經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 不bất 能năng 治trị 。 據cứ 現hiện 在tại 未vị 有hữu 信tín 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 一nhất 闡xiển 提đề 者giả 。 王vương 有hữu 信tín 心tâm 生sanh 善thiện 根căn 故cố 也dã 。

字tự 悉tất 達đạt 多đa 者giả 。 果quả 中trung 談đàm 因nhân 。 今kim 經kinh 論luận 佛Phật 也dã 。

此thử 翻phiên 成thành 利lợi 者giả 。 亦diệc 云vân 捷tiệp 疾tật 等đẳng 翻phiên 名danh 不bất 同đồng 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 如như 羅La 睺Hầu 羅La 者giả 。 既ký 以dĩ 一nhất 切thiết 大đại 王vương 。 即tức 是thị 羅la 睺hầu 羅la 一nhất 切thiết 之chi 數số 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 實thật 語ngữ 淨tịnh 語ngữ 妙diệu 謂vị 語ngữ 等đẳng 者giả 。 將tương 下hạ 諸chư 語ngữ 轉chuyển 釋thích 實thật 語ngữ 。 皆giai 稱xưng 理lý 而nhi 說thuyết 。 名danh 之chi 為vi 實thật 也dã 。

一nhất 明minh 知tri 根căn 者giả 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 不bất 同đồng 也dã 。

經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 僧Tăng 者giả 。 謂vị 五ngũ 十thập 二nhị 眾chúng 。 來lai 至chí 此thử 會hội 。 同đồng 皆giai 聞văn 常thường 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

有hữu 無vô 即tức 二nhị 諦đế 者giả 。 此thử 是thị 含hàm 真chân 之chi 二nhị 諦đế 。 真chân 俗tục 為vi 俗tục 。 中trung 道đạo 為vi 真chân 。 亦diệc 是thị 開khai 合hợp 之chi 意ý 耳nhĩ 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 即tức 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 是thị 先tiên 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。 前tiền 三tam 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 也dã 。 亦diệc 云vân 苦khổ 集tập 是thị 。 有hữu 為vi 有hữu 漏lậu 。 道đạo 滅diệt 是thị 無vô 為vi 無vô 漏lậu 也dã 。

十thập 四tứ 不bất 相tương 應ứng 行hành 者giả 。 謂vị 眾chúng 同đồng 分phần/phân 無vô 極cực 想tưởng 二nhị 定định 命mạng 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

十thập 四tứ 種chủng 色sắc 者giả 。 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 也dã 。

此thử 之chi 兩lưỡng 捨xả 只chỉ 是thị 俗tục 諦đế 者giả 。 即tức 是thị 含hàm 真chân 之chi 俗tục 諦đế 也dã 。 非phi 色sắc 即tức 真chân 。 故cố 云vân 斥xích 云vân 豈khởi 成thành 中trung 道đạo 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 斷đoạn 若nhược 非phi 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 此thử 約ước 境cảnh 論luận 即tức 無vô 明minh 三tam 道đạo 等đẳng 為vi 三tam 諦đế 也dã 。

若nhược 世thế 出xuất 世thế 等đẳng 者giả 。 世thế 謂vị 世thế 間gian 苦khổ 集tập 。 出xuất 世thế 即tức 是thị 道đạo 滅diệt 也dã 。

若nhược 乘thừa 若nhược 非phi 乘thừa 等đẳng 者giả 。 謂vị 乘thừa 三tam 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 。 非phi 乘thừa 即tức 人nhân 天thiên 等đẳng 乘thừa 例lệ 諸chư 釋thích 。 但đãn 作tác 三tam 諦đế 為vi 成thành 復phục 也dã 。

自tự 作tác 他tha 受thọ 是thị 空không 出xuất 假giả 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 出xuất 假giả 之chi 時thời 作tác 依y 作tác 正chánh 。 皆giai 為vi 眾chúng 生sanh 。 令linh 他tha 受thọ 用dụng 。 故cố 云vân 他tha 也dã 。

經Kinh 云vân 答đáp 言ngôn 下hạ 慳san 貪tham 嫉tật 妒đố 。 乃nãi 至chí 放phóng 逸dật 等đẳng 者giả 。 皆giai 是thị 從tùng 本bổn 而nhi 說thuyết 天thiên 主chủ 見kiến 佛Phật 以dĩ 得đắc 初sơ 果quả 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 阿a 那na 邠bân 提đề 者giả 。 邠bân 字tự (# 鄙bỉ 呈trình 反phản )# 梵Phạm 言ngôn 也dã 。 正chánh 云vân 阿a 那na 他tha 擯bấn 荼đồ 陀đà 。 阿a 那na 他tha 此thử 云vân 無vô 依y 。 亦diệc 名danh 孤cô 獨độc 。 擯bấn 荼đồ 陀đà 此thử 云vân 團đoàn 施thí 。 言ngôn 此thử 長trưởng 者giả 。 好hiếu 施thí 貧bần 獨độc 恩ân 以dĩ 名danh 焉yên 。

經Kinh 云vân 判phán 合hợp 智trí 者giả 女nữ 人nhân 者giả 。 古cổ 文văn 眫# 同đồng 判phán 字tự (# 普phổ 旦đán 反phản )# 說thuyết 文văn 云vân 。 眫# 半bán 體thể 也dã 。 周chu 禮lễ 媒môi 氏thị 掌chưởng 萬vạn 民dân 之chi 判phán 。 鄭trịnh 玄huyền 曰viết 判phán 半bán 也dã 。 得đắc 偶ngẫu 而nhi 合hợp 曰viết 判phán 。 喪táng 服phục 云vân 夫phu 妻thê 判phán 合hợp 是thị 也dã 。

經Kinh 云vân 淫dâm 女nữ 蓮liên 華hoa 女nữ 者giả 。 淫dâm 字tự (# 以dĩ 針châm 反phản )# 說thuyết 文văn 云vân 。 婬dâm 私tư 逸dật 也dã 。 小tiểu 爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 男nam 女nữ 不bất 以dĩ 禮lễ 交giao 曰viết 淫dâm 也dã 。

佛Phật 心tâm 平bình 等đẳng 者giả 。 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 有hữu 形hình 必tất 照chiếu 豈khởi 擇trạch 端đoan 妍nghiên 也dã 。

經Kinh 云vân 鄙bỉ 悼điệu 者giả 。 悼điệu 字tự (# 徒đồ 倒đảo 反phản )# 楚sở 辭từ 云vân 。 君quân 子tử 所sở 鄙bỉ 王vương 逸dật 曰viết 鄙bỉ 恥sỉ 也dã 。 史sử 記ký 云vân 。 鄙bỉ 陋lậu 也dã 。 悼điệu 者giả 詩thi 云vân 。 躬cung 自tự 悼điệu 矣hĩ 。 傳truyền 曰viết 悼điệu 傷thương 也dã 。 言ngôn 秦tần 晉tấn 謂vị 傷thương 為vi 悼điệu 。 悼điệu 亦diệc 哀ai 也dã 。

雙song 結kết 兩lưỡng 事sự 者giả 。 一nhất 佛Phật 法Pháp 將tương 。 二nhị 必tất 招chiêu 苦khổ 報báo 也dã 。

父phụ 王vương 得đắc 道Đạo 者giả 。 頻Tần 婆Bà 娑Sa 羅La 王Vương 。 臨lâm 終chung 之chi 時thời 。 以dĩ 獲hoạch 阿a 那na 合hợp 果quả 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 佛Phật 弟đệ 子tử 大đại 目Mục 連Liên 者giả 。 舉cử 弟đệ 子tử 以dĩ 況huống 於ư 師sư 也dã 。

經kinh 此thử 人nhân 有hữu 三tam 逆nghịch 罪tội 者giả 。 舉cử 多đa 況huống 少thiểu 。 王vương 只chỉ 有hữu 一nhất 罪tội 。 仍nhưng 不bất 見kiến 佛Phật 也dã 。

經kinh 大đại 王vương 畜súc 生sanh 見kiến 佛Phật 者giả 。 舉cử 畜súc 況huống 人nhân 也dã 。

經kinh 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 以dĩ 忍nhẫn 辱nhục 力lực 者giả 。 舉cử 因nhân 況huống 果quả 也dã 。

經Kinh 云vân 願nguyện 善thiện 思tư 之chi 等đẳng 者giả 。 上thượng 來lai 所sở 引dẫn 一nhất 十thập 三tam 事sự 。 皆giai 因nhân 見kiến 佛Phật 而nhi 得đắc 罪tội 滅diệt 。 王vương 今kim 何hà 獨độc 不bất 去khứ 故cố 。 云vân 思tư 之chi 也dã 。

○# 釋Thích 梵Phạm 行hành 品phẩm 之chi 五ngũ

經Kinh 云vân 見kiến 阿a 闍xà 世thế 悶muộn 絕tuyệt 躃tích 地địa 者giả 。 約ước 機cơ 論luận 見kiến 王vương 猶do 未vị 來lai 經kinh 家gia 敘tự 經kinh 意ý 也dã 。

經Kinh 云vân 當đương 為vi 是thị 王vương 住trụ 世thế 者giả 。 有hữu 其kỳ 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 為vi 王vương 未vị 見kiến 佛Phật 性tánh 謂vị 佛Phật 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 故cố 住trụ 。 二nhị 者giả 或hoặc 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 言ngôn 如Như 來Lai 入nhập 於ư 。 涅Niết 槃Bàn 故cố 住trụ 。 若nhược 有hữu 見kiến 佛Phật 。 性tánh 者giả 及cập 五ngũ 十thập 二nhị 眾chúng 等đẳng 。 雖tuy 知tri 如Như 來Lai 唱xướng 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 知tri 涅Niết 槃Bàn 即tức 非phi 涅Niết 槃Bàn 常thường 住trụ 不bất 變biến 故cố 也dã 。

即tức 是thị 通thông 為vi 一nhất 切thiết 者giả 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 未vị 得đắc 益ích 者giả 。 別biệt 為vi 闍xà 王vương 。 故cố 云vân 唱xướng 住trụ 。 亦diệc 是thị 從tùng 廣quảng 至chí 狹hiệp 也dã 。

經Kinh 云vân 汝nhữ 未vị 能năng 解giải 者giả 。 未vị 解giải 如Như 來Lai 多đa 含hàm 之chi 意ý 。 故cố 以dĩ 六lục 重trọng/trùng 釋thích 之chi 故cố 也dã 。

又hựu 說thuyết 理lý 內nội 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 。 應ưng 以dĩ 六lục 即tức 判phán 之chi 理lý 。 即tức 佛Phật 性tánh 故cố 非phi 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 皆giai 稱xưng 無vô 為vi 也dã 。 若nhược 論luận 事sự 解giải 至chí 於ư 佛Phật 果Quả 。 猶do 名danh 眾chúng 生sanh 故cố 也dã 。

發phát 心tâm 與dữ 未vị 發phát 不bất 同đồng 者giả 。 謂vị 如Như 來Lai 密mật 語ngữ 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。 亦diệc 是thị 顯hiển 闍xà 王vương 。 是thị 權quyền 引dẫn 實thật 之chi 意ý 也dã 。

經Kinh 云vân 阿A 難Nan 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 者giả 。 如như 上thượng 第đệ 一nhất 經kinh 文văn 。 由do 待đãi 阿A 難Nan 迦Ca 葉Diếp 未vị 來lai 人nhân 及cập 闍xà 王vương 。 闍xà 王vương 若nhược 不bất 來lai 後hậu 宮cung 妃phi 后hậu 即tức 不bất 得đắc 來lai 。 后hậu 既ký 不bất 來lai 。 城thành 中trung 一nhất 切thiết 女nữ 人nhân 。 亦diệc 不bất 得đắc 來lai 。 故cố 云vân 為vi 也dã 。

經Kinh 云vân 八bát 法pháp 所sở 不bất 能năng 汙ô 者giả 。 世thế 間gian 八bát 風phong 。 違vi 順thuận 兩lưỡng 境cảnh 文văn 已dĩ 不bất 染nhiễm 。 故cố 云vân 不bất 生sanh 以dĩ 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。

豈khởi 可khả 定định 作tác 淺thiển 深thâm 者giả 。 如Như 來Lai 密mật 語ngữ 遍biến 起khởi 眾chúng 機cơ 。 豈khởi 同đồng 諸chư 師sư 八bát 地địa 登đăng 地địa 說thuyết 邪tà 。 故cố 以dĩ 斥xích 之chi 也dã 。

結kết 歎thán 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 如như 經kinh 佛Phật 法Pháp 眾Chúng 僧Tăng 下hạ 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 皆giai 是thị 密mật 語ngữ 不bất 思tư 議nghị 也dã 。

先tiên 治trị 王vương 身thân 然nhiên 後hậu 及cập 心tâm 者giả 。 以dĩ 由do 心tâm 故cố 令linh 身thân 造tạo 逆nghịch 。 若nhược 單đơn 治trị 身thân 罪tội 則tắc 不bất 滅diệt 。 故cố 云vân 心tâm 也dã 。

經Kinh 云vân 鬱uất 蒸chưng 除trừ 滅diệt 者giả 。 此thử 約ước 顯hiển 機cơ 冥minh 應ứng 機cơ 中trung 論luận 滅diệt 也dã 。

經Kinh 云vân 是thị 先tiên 無vô 根căn 者giả 。 根căn 以dĩ 能năng 生sanh 為vi 義nghĩa 。 此thử 是thị 本bổn 有hữu 之chi 法pháp 中trung 道đạo 光quang 體thể 。 無vô 有hữu 能năng 所sở 悲bi 熱nhiệt 非phi 冷lãnh 等đẳng 。 皆giai 雙song 非phi 也dã 。

經Kinh 云vân 非phi 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 等đẳng 者giả 。 猶do 於ư 光quang 體thể 。 欲dục 眾chúng 生sanh 下hạ 約ước 光quang 用dụng 也dã 。

經Kinh 云vân 將tương 為vi 大đại 王vương 者giả 。 將tương 猶do 當đương 也dã 。 此thử 光quang 用dụng 能năng 令linh 大đại 王vương 。 當đương 除trừ 心tâm 身thân 病bệnh 。 故cố 云vân 將tương 也dã 。

經Kinh 云vân 亦diệc 見kiến 念niệm 耶da 者giả 。 意ý 云vân 我ngã 是thị 地địa 獄ngục 極cực 惡ác 之chi 人nhân 。 如Như 來Lai 亦diệc 見kiến 念niệm 耶da 。

或hoặc 進tiến 或hoặc 退thoái 等đẳng 者giả 。 進tiến 謂vị 取thủ 於ư 。 六Lục 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 退thoái 取thủ 外ngoại 凡phàm 及cập 六lục 道đạo 等đẳng 。 又hựu 一nhất 向hướng 退thoái 不bất 取thủ 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 云vân 不bất 盡tận 也dã 。

七thất 方phương 便tiện 根căn 性tánh 者giả 。 謂vị 人nhân 天thiên 二Nhị 乘Thừa 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 圓viên 家gia 進tiến 修tu 之chi 位vị 。 機cơ 發phát 先tiên 度độ 。 故cố 云vân 偏thiên 重trọng 也dã 。

真chân 解giải 六lục 地địa 者giả 。 或hoặc 云vân 地địa 只chỉ 是thị 住trụ 。 古cổ 人nhân 多đa 分phần 將tương 住trụ 為vi 地địa 。 住trụ 為vi 地địa 。 住trụ 為vi 能năng 依y 地địa 。 是thị 所sở 依y 故cố 。

二nhị 云vân 似tự 解giải 六lục 心tâm 者giả 。 謂vị 六lục 信tín 之chi 位vị 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 觀quán 種chủng 性tánh 老lão 少thiếu 等đẳng 者giả 。 謂vị 是thị 如Như 來Lai 。 入nhập 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 能năng 觀quán 眾chúng 生sanh 。 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 三tam 品phẩm 不bất 同đồng 也dã 。

經Kinh 云vân 修tu 習tập 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 者giả 者giả 。 王vương 今kim 正chánh 是thị 修tu 習tập 涅Niết 槃Bàn 之chi 人nhân 。 故cố 現hiện 光quang 照chiếu 也dã 。

經Kinh 云vân 諸chư 善thiện 根căn 本bổn 。 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 者giả 。 此thử 約ước 智trí 德đức 圓viên 也dã 。

經Kinh 云vân 所sở 有hữu 煩phiền 惱não 。 能năng 令linh 漸tiệm 滅diệt 者giả 。 此thử 約ước 斷đoạn 德đức 成thành 也dã 。

經Kinh 云vân 何hà 況huống 大đại 王vương 非phi 一nhất 闡xiển 提đề 者giả 。 王vương 今kim 已dĩ 生sanh 慚tàm 愧quý 。 機cơ 能năng 生sanh 信tín 心tâm 。 以dĩ 況huống 無vô 信tín 如Như 來Lai 為vi 說thuyết 也dã 。

二nhị 根căn 緣duyên 感cảm 佛Phật 者giả 。 謂vị 冥minh 機cơ 冥minh 感cảm 非phi 宜nghi 非phi 猶do 法Pháp 身thân 應ưng 也dã 。

善thiện 不bất 可khả 生sanh 者giả 。 約ước 現hiện 在tại 斷đoạn 善thiện 不bất 生sanh 也dã 。

而nhi 為vi 說thuyết 者giả 。 或hoặc 當đương 來lai 得đắc 益ích 也dã 。 如như 因Nhân 地Địa 倒đảo 還hoàn 因Nhân 地Địa 起khởi 因nhân 謗báng 佛Phật 。 故cố 後hậu 得đắc 發phát 心tâm 也dã 。

譬thí 無vô 明minh 心tâm 者giả 。 夜dạ 譬thí 無vô 明minh 夢mộng 譬thí 於ư 心tâm 。 夜dạ 而nhi 復phục 夢mộng 。 都đô 無vô 所sở 知tri 也dã 。

過quá 去khứ 少thiểu 善thiện 者giả 。 唯duy 有hữu 五Ngũ 戒Giới 微vi 善thiện 。 感cảm 得đắc 此thử 身thân 現hiện 未vị 都đô 無vô 。 故cố 云vân 少thiểu 耳nhĩ 。

將tương 頺đồi 不bất 久cửu 者giả 。 此thử 之chi 報báo 身thân 當đương 滅diệt 不bất 久cửu 。 猶do 有hữu 可khả 救cứu 之chi 義nghĩa 。 故cố 將tương 也dã 。

夫phu 愛ái 使sử 黏niêm 膩nị 者giả 。 觸xúc 境cảnh 生sanh 著trước 故cố 。

在tại 口khẩu 為vi 服phục 在tại 身thân 為vi 塗đồ 等đẳng 者giả 。 口khẩu 以dĩ 是thị 惡ác 復phục 塗đồ 於ư 身thân 。 身thân 口khẩu 極cực 惡ác 不bất 過quá 貪tham 欲dục 也dã 。

縱túng/tung 毒độc 在tại 口khẩu 者giả 。 夫phu 言ngôn 謗báng 不bất 皆giai 從tùng 口khẩu 生sanh 。 說thuyết 無vô 因nhân 果quả 。 斷đoạn 大Đại 乘Thừa 命mạng 。 喻dụ 之chi 如như 毒độc 也dã 。

以dĩ 惡ác 自tự 高cao 者giả 者giả 。 准chuẩn 前tiền 文văn 意ý 。 既ký 云vân 賢hiền 聖thánh 自tự 高cao 者giả 。 若nhược 是thị 善thiện 人nhân 自tự 高cao 猶do 名danh 萬vạn 生sanh 之chi 樹thụ 。 今kim 既ký 極cực 下hạ 闡xiển 提đề 。 故cố 云vân 枯khô 樹thụ 也dã 從tùng 枝chi 至chí 枝chi 者giả 。 不bất 得đắc 其kỳ 本bổn 攀phàn 附phụ 枝chi 葉diệp 。 捨xả 有hữu 著trước 無vô 捨xả 無vô 取thủ 有hữu 。 乃nãi 至chí 絕tuyệt 言ngôn 見kiến 等đẳng 。 故cố 云vân 捨xả 一nhất 取thủ 一nhất 也dã 。

沈trầm 水thủy 沒một 泥nê 者giả 。 即tức 是thị 人nhân 與dữ 彌di 獲hoạch 俱câu 共cộng 沒một 泥nê 。 何hà 者giả 以dĩ 因nhân 疑nghi 故cố 起khởi 於ư 無vô 明minh 。 疑nghi 心tâm 不bất 了liễu 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。

復phục 論luận 輕khinh 重trọng 者giả 。 界giới 內nội 為vi 輕khinh 。 界giới 外ngoại 為vi 重trọng/trùng 。 或hoặc 相tương 應ứng 為vi 輕khinh 。 獨độc 頭đầu 為vi 重trọng/trùng 故cố 也dã 。

高cao 山sơn 譬thí 失thất 戒giới 者giả 。 三tam 學học 之chi 中trung 。 以dĩ 戒giới 為vi 本bổn 。 故cố 喻dụ 如như 山sơn 高cao 而nhi 不bất 動động 也dã 。

樹thụ 林lâm 譬thí 失thất 定định 者giả 。 定định 有hữu 枝chi 林lâm 功công 德đức 於ư 猶do 如như 眾chúng 樹thụ 。 故cố 以dĩ 喻dụ 之chi 也dã 。

應ưng 有hữu 四tứ 乘thừa 者giả 。 象tượng 喻dụ 最tối 上thượng 佛Phật 乘thừa 。 餘dư 配phối 三tam 乘thừa 。 正Chánh 法Pháp 華hoa 中trung 亦diệc 有hữu 四tứ 乘thừa 之chi 文văn 。 故cố 云vân 文văn 略lược 也dã 。

齒xỉ 髮phát 墮đọa 落lạc 譬thí 邊biên 見kiến 等đẳng 者giả 。 齒xỉ 髮phát 計kế 有hữu 即tức 是thị 於ư 常thường 。 今kim 復phục 墮đọa 落lạc 即tức 是thị 於ư 斷đoạn 。 故cố 云vân 兩lưỡng 邊biên 等đẳng 也dã 。

狗cẩu 為vi 信tín 首thủ 者giả 。 以dĩ 持trì 狗cẩu 戒giới 生sanh 於ư 邪tà 信tín 。 求cầu 於ư 邪tà 果quả 。 名danh 之chi 為vi 首thủ 。 以dĩ 信tín 為vi 本bổn 。 如như 頭đầu 枕chẩm 狗cẩu 也dã 。

故cố 云vân 携huề 手thủ 者giả 。 信tín 手thủ 欲dục 生sanh 邪tà 念niệm 尋tầm 接tiếp 即tức 見kiến 。 以dĩ 邪tà 手thủ 接tiếp 於ư 信tín 手thủ 故cố 斷đoạn 善thiện 也dã 。

譬thí 多đa 愛ái 人nhân 者giả 。 女nữ 人nhân 本bổn 是thị 愛ái 心tâm 而nhi 復phục 被bị 髮phát 。 髮phát 即tức 喻dụ 多đa 也dã 。 惡ác 中trung 加gia 惡ác 猾# 如như 被bị 髮phát 也dã 。

經Kinh 云vân 多đa 羅la 樹thụ 葉diệp 者giả 。 即tức 是thị 蒲bồ 蔡thái 之chi 葉diệp 。 以dĩ 為vi 衣y 喻dụ 以dĩ 無vô 恥sỉ 也dã 。

去khứ 坎khảm 就tựu 離ly 者giả 。 離ly 者giả 明minh 也dã 。 謂vị 失thất 善thiện 分phân 明minh 也dã 。

又hựu 離ly 中trung 屬thuộc 虗hư 虗hư 者giả 。 無vô 善thiện 也dã 。

諸chư 惡ác 向hướng 重trọng/trùng 者giả 。 既ký 斷đoạn 善thiện 根căn 。 惡ác 業nghiệp 墮đọa 苦khổ 。 故cố 云vân 向hướng 重trọng/trùng 也dã 。

而nhi 昔tích 善thiện 方phương 生sanh 者giả 。 現hiện 善thiện 既ký 失thất 當đương 實thật 未vị 生sanh 。 今kim 取thủ 久cửu 遠viễn 正chánh 因nhân 不bất 斷đoạn 為vi 當đương 耳nhĩ 。 此thử 之chi 三tam 解giải 皆giai 同đồng 為vi 機cơ 云vân 也dã 。

三tam 下hạ 至chí 自tự 有hữu 惡ác 機cơ 感cảm 佛Phật 者giả 。 正chánh 當đương 今kim 家gia 釋thích 意ý 。 取thủ 極cực 惡ác 邊biên 機cơ 能năng 感cảm 佛Phật 也dã 。

頭đầu 蒙mông 塵trần 土thổ 者giả 。 蒙mông 謂vị 覆phú 也dã 塵trần 即tức 四tứ 住trụ 上thượng 復phục 加gia 土thổ/độ 。 故cố 五ngũ 住trụ 所sở 覆phú 也dã 。

殘tàn 缺khuyết 善thiện 根căn 者giả 。 過quá 去khứ 五Ngũ 戒Giới 猶do 是thị 好hảo/hiếu 車xa 。 今kim 既ký 斷đoạn 善thiện 根căn 如như 乘thừa 破phá 壞hoại 正chánh 因nhân 不bất 盡tận 義nghĩa 之chi 殘tàn 如như 也dã 。

立lập 望vọng 感cảm 應ứng 者giả 。 機cơ 中trung 論luận 應ưng 也dã 。 不bất 得đắc 善thiện 根căn 斷đoạn 善thiện 盡tận 也dã 。

時thời 言ngôn 夜dạ 者giả 。 夜dạ 理lý 無vô 明minh 極cực 重trọng 故cố 云vân 最tối 下hạ 品phẩm 也dã 。

亦diệc 十thập 二nhị 我ngã 見kiến 者giả 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 一nhất 一nhất 執chấp 我ngã 也dã 。

十thập 四Tứ 諦Đế 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 者giả (# 未vị 撿kiểm )# 。 此thử 文văn 中trung 略lược 不bất 具cụ 足túc 也dã 。

感cảm 應ứng 道đạo 交giao 者giả 。 正chánh 因nhân 之chi 性tánh 與dữ 法Pháp 身thân 同đồng 義nghĩa 之chi 論luận 。 交giao 機cơ 中trung 論luận 應ưng 也dã 。 故cố 云vân 俱câu 也dã 。

曳duệ 皮bì 革cách 譬thí 失thất 戒giới 品phẩm 者giả 。 戒giới 如như 脚cước 足túc 持trì 有hữu 所sở 到đáo 。 今kim 既ký 手thủ 曳duệ 即tức 是thị 不bất 持trì 。 故cố 云vân 失thất 也dã 。

於ư 如như 枯khô 皮bì 者giả 。 戒giới 法pháp 既ký 盡tận 。 定định 慧tuệ 亦diệc 無vô 義nghĩa 之chi 如như 枯khô 也dã 。

聖thánh 人nhân 所sở 棄khí 者giả 。 世thế 間gian 之chi 善thiện 不bất 免miễn 無vô 常thường 。 故cố 云vân 棄khí 也dã 。

是thị 噉đạm 肉nhục 獸thú 者giả 。 以dĩ 邪tà 見kiến 噉đạm 於ư 正chánh 見kiến 也dã 。

獨độc 一nhất 無vô 侶lữ 者giả 。 謂vị 不bất 修tu 出xuất 世thế 之chi 因nhân 。 無vô 有hữu 出xuất 世thế 之chi 果quả 。 獨độc 如như 沙Sa 門Môn 獨độc 行hành 也dã 。

亦diệc 未vị 生sanh 善thiện 者giả 。 未vị 有hữu 善thiện 因nhân 可khả 生sanh 也dã 。

寒hàn 凝ngưng 結kết 譬thí 癡si 者giả 。 寒hàn 以dĩ 是thị 癡si 更cánh 加gia 凝ngưng 結kết 。 譬thí 極cực 重trọng 三tam 毒độc 也dã 舉cử 體thể 斑ban 駮# 即tức 身thân 業nghiệp 者giả 。 皆giai 是thị 極cực 惡ác 之chi 相tướng 故cố 也dã 。

先tiên 檢kiểm 根căn 緣duyên 者giả 。 感cảm 佛Phật 之chi 機cơ 為vi 瞻chiêm 病bệnh 人nhân 。 故cố 云vân 問vấn 也dã 。

七thất 香hương 譬thí 七thất 漏lậu 者giả 。 夫phu 香hương 令linh 人nhân 貪tham 著trước 於ư 是thị 起khởi 過quá 。 名danh 之chi 為vi 漏lậu 也dã 。

經Kinh 云vân 覺giác 身thân 細tế 軟nhuyễn 等đẳng 者giả 。 皆giai 是thị 邪tà 見kiến 不bất 正chánh 之chi 相tướng 也dã 。

唯duy 見kiến 三tam 毒độc 者giả 。 如như 經kinh 石thạch 氷băng 喻dụ 癡si 。 火hỏa 喻dụ 於ư 貪tham 。 沙sa 喻dụ 於ư 嗔sân 。 既ký 是thị 三tam 毒độc 。 即tức 是thị 生sanh 死tử 之chi 源nguyên 。 名danh 之chi 為vi 說thuyết 也dã 。

遙diêu 指chỉ 將tương 來lai 者giả 。 猶do 正chánh 因nhân 不bất 絕tuyệt 久cửu 遠viễn 機cơ 生sanh 。 即tức 應ưng 故cố 云vân 來lai 也dã 非phi 佛Phật 教giáo 所sở 制chế 者giả 。 任nhậm 其kỳ 造tạo 惡ác 也dã 。

使sử 到đáo 譬thí 復phục 更cánh 感cảm 佛Phật 者giả 。 猶do 乘thừa 過quá 去khứ 。 微vi 少thiểu 善thiện 根căn 。 名danh 之chi 為vi 更cánh 。 現hiện 世thế 未vị 發phát 。 故cố 云vân 善thiện 既ký 不bất 生sanh 。 待đãi 於ư 未vị 來lai 云vân 我ngã 事sự 未vị 訖ngật 。 後hậu 先tiên 施thí 人nhân 天thiên 戒giới 法pháp 云vân 未vị 合hợp 。 合hợp 藥dược 非phi 是thị 大Đại 乘Thừa 本bổn 有hữu 常thường 住trụ 教giáo 也dã 。

唯duy 合hợp 後hậu 雨vũ 等đẳng 者giả 前tiền 文văn 分phần/phân 有hữu 四tứ 。 一nhất 斷đoạn 善thiện 。 二nhị 根căn 緣duyên 感cảm 佛Phật 。 三tam 善thiện 不bất 可khả 生sanh 。 四tứ 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 故cố 今kim 合hợp 後hậu 二nhị 也dã 。

若nhược 即tức 事sự 為vi 言ngôn 者giả 。 據cứ 現hiện 在tại 無vô 過quá 去khứ 亦diệc 爾nhĩ 。 盡tận 未vị 來lai 不bất 生sanh 三tam 世thế 為vi 事sự 。

方phương 將tương 遠viễn 望vọng 者giả 。 方phương 於ư 法pháp 也dã 。 正chánh 因nhân 之chi 法pháp 久cửu 遠viễn 後hậu 之chi 後hậu 義nghĩa 之chi 如như 生sanh 。 故cố 云vân 有hữu 也dã 。

經Kinh 云vân 尋tầm 知tri 捉tróc 髮phát 者giả 。 髮phát 喻dụ 正chánh 之chi 性tánh 。 如Như 來Lai 往vãng 三tam 途đồ 救cứu 喻dụ 之chi 如như 捉tróc 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 是thị 二nhị 語ngữ 者giả 。 一nhất 聞văn 瞿cù 伽già 離ly 墮đọa 獄ngục 。 二nhị 復phục 聞văn 須tu 那na 剎sát 多đa 羅la 滅diệt 故cố 以dĩ 生sanh 疑nghi 。 若nhược 我ngã 見kiến 佛Phật 罪tội 滅diệt 等đẳng 不bất 應ưng 更cánh 有hữu 墮đọa 獄ngục 之chi 人nhân 。 若nhược 其kỳ 不bất 滅diệt 使sử 有hữu 滅diệt 罪tội 之chi 人nhân 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 瞻chiêm 仰ngưỡng 如Như 來Lai 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 滅diệt 罪tội 之chi 相tướng 也dã 。

別biệt 喚hoán 欣hân 喜hỷ 者giả 。 泥nê 是thị 生sanh 善thiện 之chi 益ích 。 如như 經kinh 我ngã 今kim 疑nghi 心tâm 永vĩnh 無vô 遺di 餘dư 等đẳng 。 亦diệc 是thị 破phá 惡ác 入nhập 理lý 等đẳng 。 四tứ 悉tất 之chi 益ích 也dã 。

三tam 迦Ca 葉Diếp 騰đằng 述thuật 者giả 。 騰đằng 闍xà 王vương 之chi 疑nghi 述thuật 如Như 來Lai 之chi 說thuyết 也dã 。

四tứ 王vương 獻hiến 供cung 如như 文văn 者giả 。 例lệ 前tiền 過quá 時thời 只chỉ 供cung 香hương 華hoa 等đẳng 。 不bất 復phục 獻hiến 食thực 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 諸chư 善thiện 根căn 者giả 。 若nhược 論luận 善thiện 根căn 通thông 於ư 無vô 漏lậu 。 今kim 且thả 約ước 方phương 便tiện 善thiện 根căn 。 故cố 云vân 似tự 也dã 。

無vô 道đạo 前tiền 智trí 慧tuệ 方phương 便tiện 者giả 。 若nhược 論luận 道đạo 前tiền 初sơ 住trụ 已dĩ 前tiền 皆giai 名danh 道đạo 前tiền 。 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 猶do 名danh 道đạo 前tiền 。 今kim 取thủ 未vị 發phát 心tâm 前tiền 為vi 道đạo 前tiền 也dã 。

四tứ 倒đảo 是thị 煩phiền 惱não 道đạo 等đẳng 者giả 。 謂vị 達đạt 此thử 三tam 道đạo 。 即tức 是thị 三tam 德đức 三tam 諦đế 等đẳng 。 無vô 非phi 中trung 道đạo 圓viên 觀quán 也dã 。

五ngũ 怨oán 讎thù 為vi 一nhất 表biểu 者giả 。 理lý 輕khinh 者giả 名danh 怨oán 。 極cực 重trọng 明minh 讎thù 。 以dĩ 父phụ 母mẫu 之chi 讎thù 不bất 可khả 忘vong 也dã 。 正chánh 昔tích 闍xà 王vương 意ý 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 能năng 遮già 諸chư 有hữu 者giả 。 意ý 云vân 闍xà 王vương 五ngũ 逆nghịch 之chi 讎thù 。 未vị 有hữu 少thiểu 許hứa 觀quán 力lực 能năng 遮già 地địa 獄ngục 有hữu 也dã 。

經Kinh 云vân 種chủng 種chủng 諸chư 惡ác 邪tà 見kiến 者giả 。 種chủng 種chủng 之chi 言ngôn 不bất 生sanh 因nhân 果quả 兩lưỡng 縛phược 。 故cố 云vân 如như 果quả 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 五ngũ 逆nghịch 津tân 者giả 。 津tân 字tự (# 子tử 隣lân 反phản )# 論luận 語ngữ 云vân 子tử 路lộ 問vấn 津tân 焉yên 。 鄭trịnh 玄huyền 曰viết 津tân 濟tế 渡độ 之chi 處xứ 也dã 。 未vị 有hữu 觀quán 智trí 即tức 是thị 無vô 始thỉ 。

經Kinh 云vân 未vị 得đắc 其kỳ 邊biên 者giả 。 邊biên 謂vị 邊biên 表biểu 盡tận 法Pháp 界Giới 故cố 。 近cận 而nhi 論luận 之chi 。 初sơ 住trụ 為vi 終chung 。 遠viễn 而nhi 論luận 之chi 。 乃nãi 至chí 妙diệu 覺giác 為vi 終chung 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 有hữu 我ngã 作tác 他tha 人nhân 受thọ 果quả 者giả 。 正chánh 是thị 闍xà 王vương 。 自tự 作tác 自tự 受thọ 。 故cố 云vân 是thị 有hữu 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 樂nhạo 因nhân 者giả 。 闍xà 王vương 只chỉ 有hữu 苦khổ 因nhân 。 故cố 云vân 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 也dã 。

有hữu 造tạo 業nghiệp 果quả 者giả 。 即tức 五ngũ 逆nghịch 之chi 果quả 也dã 。

經Kinh 云vân 因nhân 無vô 明minh 生sanh 亦diệc 因nhân 而nhi 死tử 者giả 。 正chánh 造tạo 逆nghịch 罪tội 即tức 是thị 無vô 明minh 因nhân 。 茲tư 放phóng 逸dật 故cố 云vân 癡si 逸dật 也dã 。

經Kinh 云vân 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 乃nãi 至chí 作tác 二nhị 十thập 種chủng 觀quán 者giả 。 此thử 是thị 約ước 事sự 附phụ 理lý 先tiên 修tu 生sanh 滅diệt 觀quán 法pháp 。 故cố 云vân 不bất 樂nhạo 生sanh 死tử 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 定định 慧tuệ 進tiến 戒giới 者giả 。 即tức 前tiền 二nhị 十thập 事sự 中trung 真chân 似tự 之chi 法pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 有hữu 死tử 畏úy 者giả 。 即tức 是thị 無vô 前tiền 生sanh 死tử 之chi 果quả 畏úy 也dã 。

一nhất 執chấp 重trọng 罪tội 者giả 。 闍xà 王vương 意ý 云vân 。 如Như 來Lai 雖tuy 教giáo 觀quán 二nhị 十thập 事sự 。 我ngã 今kim 煞sát 父phụ 不bất 同đồng 世thế 人nhân 必tất 定định 當đương 墮đọa 也dã 。

故cố 須tu 破phá 之chi 者giả 。 謂vị 闍xà 王vương 造tạo 罪tội 不bất 得đắc 定định 執chấp 。 何hà 者giả 猶do 如như 仰ngưỡng 手thủ 。 仰ngưỡng 者giả 是thị 有hữu 覆phú 手thủ 則tắc 無vô 罪tội 。 從tùng 心tâm 生sanh 還hoàn 從tùng 心tâm 滅diệt 。 應ưng 作tác 無vô 生sanh 之chi 觀quán 。 觀quán 二nhị 十thập 事sự 。 故cố 云vân 破phá 也dã 。

眾chúng 罪tội 如như 霜sương 露lộ 者giả 。 師sư 云vân 例lệ 爾nhĩ 應ưng 云vân 眾chúng 罪tội 如như 堅kiên 氷băng 。 春xuân 日nhật 即tức 能năng 消tiêu 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

經Kinh 云vân 四tứ 陰ấm 應ưng 外ngoại 者giả 。 四tứ 陰ấm 是thị 心tâm 故cố 不bất 可khả 煞sát 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 色sắc 非phi 色sắc 合hợp 為vi 父phụ 者giả 者giả 。 非phi 色sắc 謂vị 心tâm 色sắc 。 即tức 因nhân 於ư 父phụ 母mẫu 和hòa 合hợp 。 而nhi 有hữu 此thử 身thân 。 今kim 若nhược 煞sát 色sắc 即tức 不bất 煞sát 心tâm 。 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 無vô 罪tội 也dã 。

若nhược 就tựu 世thế 諦đế 天thiên 性tánh 尊tôn 重trọng 者giả 。 我ngã 今kim 為vi 修tu 無vô 生sanh 觀quán 法pháp 。 說thuyết 云vân 是thị 無vô 若nhược 依y 世thế 諦đế 說thuyết 道đạo 無vô 者giả 。 即tức 是thị 無vô 慚tàm 愧quý 人nhân 。 故cố 云vân 父phụ 子tử 昺# 然nhiên 也dã 。

諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 者giả 。 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 於ư 色sắc 若nhược 煞sát 父phụ 者giả 。 則tắc 是thị 自tự 煞sát 。 自tự 亦diệc 是thị 色sắc 故cố 云vân 寧ninh 有hữu 能năng 煞sát 所sở 煞sát 等đẳng 也dã 。 四tứ 大đại 成thành 五ngũ 根căn 也dã 。

經Kinh 云vân 可khả 牽khiên 可khả 縛phược 者giả 。 謂vị 色sắc 有hữu 十thập 種chủng 。 唯duy 一nhất 是thị 色sắc 。 餘dư 九cửu 是thị 心tâm 故cố 不bất 可khả 煞sát 也dã 。

經Kinh 云vân 汝nhữ 獨độc 云vân 何hà 而nhi 得đắc 罪tội 邪tà 者giả 。 意ý 云vân 因nhân 受thọ 先tiên 王vương 布bố 施thí 。 今kim 得đắc 為vi 王vương 。 汝nhữ 若nhược 煞sát 王vương 即tức 同đồng 我ngã 煞sát 。 何hà 者giả 王vương 由do 我ngã 得đắc 。 我ngã 既ký 無vô 罪tội 汝nhữ 亦diệc 無vô 罪tội 也dã 。

混hỗn 高cao 下hạ 之chi 心tâm 者giả 。 高cao 謂vị 諸chư 佛Phật 下hạ 是thị 闍xà 王vương 。 將tương 高cao 混hỗn 下hạ 同đồng 其kỳ 無vô 罪tội 。 故cố 云vân 泯mẫn 也dã 。

經Kinh 云vân 云vân 何hà 令linh 王vương 而nhi 得đắc 煞sát 罪tội 者giả 。 意ý 云vân 先tiên 王vương 往vãng 日nhật 自tự 煞sát 五ngũ 通thông 。 又hựu 是thị 無vô 事sự 由do 得đắc 輕khinh 報báo 。 令linh 王vương 為vi 國quốc 正chánh 是thị 有hữu 辜cô 。 又hựu 不bất 自tự 煞sát 。 何hà 得đắc 有hữu 罪tội 也dã 。

貪tham 狂cuồng 所sở 作tác 者giả 。 此thử 無vô 本bổn 心tâm 。 我ngã 法pháp 尚thượng 開khai 況huống 王vương 為vi 國quốc 。 故cố 云vân 無vô 罪tội 也dã 。

此thử 就tựu 往vãng 業nghiệp 善thiện 惡ác 別biệt 論luận 者giả 。 猶do 善thiện 惡ác 業nghiệp 感cảm 人nhân 畜súc 不bất 同đồng 。 勝thắng 劣liệt 罪tội 別biệt 報báo 命mạng 不bất 等đẳng 也dã 。

若nhược 就tựu 施thí 食thực 等đẳng 者giả 。 謂vị 平bình 等đẳng 而nhi 施thí 無vô 人nhân 畜súc 之chi 殊thù 。 即tức 是thị 此thử 食thực 色sắc 香hương 味vị 。 上thượng 供cung 十thập 方phương 佛Phật 。 下hạ 及cập 六lục 道Đạo 品Phẩm 等đẳng 。 具cụ 如như 上thượng 觀quán 記ký 廣quảng 明minh 也dã 。

經Kinh 云vân 譬thí 如như 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 而nhi 亦diệc 是thị 有hữu 者giả 。 即tức 是thị 離ly 於ư 二nhị 邊biên 。 即tức 邊biên 而nhi 論luận 中trung 取thủ 其kỳ 中trung 道đạo 。 名danh 涅Niết 槃Bàn 體thể 也dã 。

經kinh 有hữu 有hữu 見kiến 者giả 。 則tắc 是thị 計kế 有hữu 計kế 無vô 之chi 人nhân 。 故cố 有hữu 果quả 報báo 也dã 。

無vô 有hữu 見kiến 者giả 。 離ly 於ư 有hữu 無vô 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 又hựu 常thường 見kiến 之chi 人nhân 下hạ 至chí 非phi 有hữu 者giả 。 常thường 即tức 是thị 有hữu 。 令linh 非phi 其kỳ 有hữu 邊biên 。 故cố 云vân 非phi 有hữu 。 乃nãi 至chí 非phi 無vô 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

即tức 是thị 中trung 道đạo 常thường 常thường 見kiến 者giả 。 下hạ 即tức 計kế 有hữu 無vô 者giả 。 則tắc 受thọ 惡ác 業nghiệp 故cố 也dã 解giải 於ư 無vô 我ngã 而nhi 得đắc 真chân 我ngã 者giả 。 以dĩ 將tương 無vô 我ngã 煞sát 於ư 邪tà 我ngã 。 以dĩ 將tương 真chân 我ngã 煞sát 於ư 無vô 我ngã 。 故cố 云vân 而nhi 得đắc 真chân 我ngã 也dã 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 邪tà 我ngã 等đẳng 故cố 也dã 。

若nhược 不bất 作tác 常thường 不bất 解giải 無vô 常thường 者giả 。 無vô 常thường 即tức 是thị 家gia 之chi 用dụng 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 而nhi 作tác 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 者giả 世thế 間gian 父phụ 母mẫu 能năng 生sanh 色sắc 身thân 。 出xuất 世thế 父phụ 母mẫu 能năng 生sanh 法Pháp 身thân 。 皆giai 是thị 覆phú 薩tát 之chi 義nghĩa 也dã 。

作tác 同đồng 諸chư 佛Phật 者giả 。 謂vị 同đồng 諸chư 佛Phật 解giải 於ư 中trung 道đạo 。 常thường 無vô 常thường 雙song 遊du 之chi 用dụng 也dã 。

故cố 曰viết 無vô 根căn 者giả 。 根căn 者giả 能năng 生sanh 本bổn 時thời 未vị 。 名danh 之chi 為vi 無vô 。 今kim 已dĩ 生sanh 信tín 。 五ngũ 根căn 具cụ 足túc 。 約ước 本bổn 為vi 無vô 根căn 也dã 。

經Kinh 云vân 悉tất 懷hoài 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 惡ác 心tâm 者giả 。 謂vị 達đạt 逆nghịch 即tức 順thuận 。 能năng 發phát 弘hoằng 誓thệ 。 起khởi 於ư 拔bạt 與dữ 。 故cố 佛Phật 印ấn 可khả 成thành 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。

令linh 王vương 罪tội 輕khinh 者giả 。 如như 墮đọa 賓tân 吒tra 羅la 地địa 獄ngục 等đẳng 。

經Kinh 云vân 王vương 及cập 夫phu 人nhân 者giả 。 語ngữ 勢thế 相tương 從tùng 。 應ưng 云vân 及cập 王vương 夫phu 人nhân 。 王vương 前tiền 已dĩ 發phát 心tâm 竟cánh 。 此thử 即tức 夫phu 人nhân 也dã 。

經Kinh 云vân 即tức 是thị 天thiên 身thân 者giả 。 若nhược 約ước 在tại 家gia 初sơ 果quả 為vi 天thiên 。 亦diệc 是thị 名danh 字tự 位vị 中trung 之chi 天thiên 身thân 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 為vi 眾chúng 故cố 說thuyết 麤thô 者giả 。 廣quảng 如như 淨tịnh 名danh 中trung 云vân 。 是thị 無vô 義nghĩa 是thị 無vô 義nghĩa 語ngữ 。 是thị 破phá 戒giới 是thị 破phá 戒giới 報báo 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

即tức 五ngũ 悔hối 意ý 者giả 。 如như 大đại 寶bảo 積tích 經kinh 中trung 。 彌Di 勒Lặc 白bạch 佛Phật 言ngôn 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 行hành 於ư 苦khổ 行hạnh 。 我ngã 今kim 行hành 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 何hà 者giả 所sở 謂vị 勤cần 行hành 五ngũ 悔hối 故cố 。 五ngũ 悔hối 出xuất 占chiêm 察sát 經kinh 中trung 。 四tứ 悔hối 出xuất 南nam 山sơn 懺sám 儀nghi 。 云vân 何hà 但đãn 有hữu 四tứ 悔hối 。 為vi 前tiền 四tứ 文văn 中trung 皆giai 發phát 願nguyện 之chi 語ngữ 。 是thị 故cố 但đãn 四tứ 也dã 。 今kim 依y 大đại 師sư 行hành 儀nghi 常thường 行hành 五ngũ 悔hối 得đắc 入nhập 相tương 似tự 。 故cố 云vân 五ngũ 也dã 。

悉tất 發phát 始thỉ 心tâm 終chung 見kiến 佛Phật 性tánh 等đẳng 者giả 。 肇triệu 公công 發phát 僧tăng 那na 於ư 始thỉ 心tâm 終chung 大đại 悲bi 以dĩ 赴phó 難nạn/nan 。 赴phó 難nạn/nan 即tức 是thị 見kiến 性tánh 。 能năng 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 也dã 。

○# 釋thích 嬰anh 兒nhi 行hành 品phẩm 。 第đệ 二nhị 十thập 一nhất

此thử 第đệ 三Tam 明Minh 嬰anh 兒nhi 行hành 者giả 。 唯duy 列liệt 五ngũ 行hành 次thứ 第đệ 。 合hợp 當đương 第đệ 五ngũ 病bệnh 行hành 。 前tiền 現hiện 病bệnh 品phẩm 說thuyết 竟cánh 。 天thiên 行hành 指chỉ 雜tạp 華hoa 中trung 。 故cố 云vân 第đệ 三tam 也dã 。

小tiểu 即tức 嬰anh 兒nhi 行hành 者giả 。 謂vị 次thứ 第đệ 也dã 。

大đại 即tức 如Như 來Lai 行hạnh 者giả 。 不bất 次thứ 第đệ 意ý 也dã 。

能năng 起khởi 大đại 小tiểu 等đẳng 者giả 。 小tiểu 謂vị 人nhân 天thiên 之chi 化hóa 。 大đại 即tức 無vô 非phi 圓viên 行hành 也dã 。

不bất 住trụ 者giả 譬thí 淨tịnh 者giả 。 不bất 著trước 二nhị 邊biên 。 名danh 之chi 為vi 淨tịnh 也dã 。

呼hô 此thử 為vi 嬰anh 兒nhi 行hành 者giả 。 謂vị 果quả 上thượng 四tứ 德đức 之chi 行hành 也dã 。

前tiền 後hậu 赴phó 緣duyên 者giả 。 宜nghi 前tiền 說thuyết 圓viên 即tức 前tiền 釋thích 圓viên 。 宜nghi 聞văn 說thuyết 漸tiệm 即tức 前tiền 釋thích 。 漸tiệm 後hậu 始thỉ 釋thích 圓viên 也dã 。

經Kinh 云vân 又hựu 嬰anh 兒nhi 名danh 物vật 不bất 一nhất 者giả 。 即tức 是thị 爺# 爺# 孃nương 孃nương 之chi 類loại 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 隨tùy 類loại 不bất 同đồng 也dã 。

正chánh 取thủ 和hòa 字tự 者giả 。 謂vị 學học 語ngữ 之chi 辭từ 。 喻dụ 初sơ 半bán 字tự 三tam 藏tạng 教giáo 也dã 。

亦diệc 是thị 互hỗ 出xuất 者giả 。 意ý 釋thích 自tự 行hành 皆giai 能năng 化hóa 他tha 皆giai 是thị 圓viên 行hành 故cố 。 化hóa 他tha 自tự 行hành 者giả 。 修tu 偏thiên 行hành 故cố 也dã 。

非phi 生sanh 死tử 非phi 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 者giả 。 別biệt 教giáo 初Sơ 地Địa 分phần/phân 得đắc 雙song 非phi 之chi 行hành 也dã 。

人nhân 中trung 四tứ 倒đảo 者giả 。 諸chư 外ngoại 道đạo 橫hoạnh/hoành 計kế 邪tà 常thường 等đẳng 也dã 。

此thử 亦diệc 無vô 在tại 者giả 。 前tiền 後hậu 皆giai 通thông 利lợi 鈍độn 故cố 也dã 。

二nhị 是thị 半bán 惑hoặc 者giả 。 謂vị 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 但đãn 能năng 斷đoạn 界giới 內nội 四tứ 住trụ 。 未vị 斷đoạn 界giới 外ngoại 。 故cố 云vân 半bán 也dã 。

楊dương 葉diệp 譬thí 妄vọng 常thường 者giả 。 揚dương 多đa 年niên 故cố 。 故cố 云vân 常thường 也dã 。

梵Phạm 行hạnh 中trung 九cửu 品phẩm 者giả 。 即tức 怨oán 親thân 中trung 人nhân 各các 開khai 三tam 教giáo 也dã 。

顯hiển 餘dư 可khả 解giải 者giả 。 藏tạng 通thông 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 行hành 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 悉tất 皆giai 破phá 也dã 。 舉cử 劣liệt 况# 勝thắng 。 可khả 以dĩ 意ý 知tri 也dã 。

近cận 遠viễn 互hỗ 現hiện 者giả 。 謂vị 遠viễn 中trung 論luận 近cận 且thả 云vân 初Sơ 地Địa 。 遠viễn 到đáo 涅Niết 槃Bàn 即tức 具cụ 初Sơ 地Địa 也dã 。

涅Niết 槃Bàn 經Kinh 疏Sớ/sơ 私Tư 記Ký 卷quyển 第đệ 八bát