涅Niết 槃Bàn 經Kinh 疏Sớ/sơ 私Tư 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị

○# 釋Thích 師Sư 子Tử 吼hống 品phẩm 之chi 三tam

第đệ 三Tam 明Minh 縛phược 解giải 者giả 。 由do 前tiền 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 所sở 以dĩ 第đệ 二nhị 廣quảng 破phá 邪tà 執chấp 。 師sư 子tử 吼hống 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 執chấp 因nhân 中trung 有hữu 無vô 因nhân 果quả 。 已dĩ 問vấn 答đáp 竟cánh 。 眾chúng 生sanh 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 由do 有hữu 縛phược 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 見kiến 。 若nhược 能năng 解giải 縛phược 則tắc 令linh 得đắc 見kiến 。 故cố 有hữu 此thử 文văn 文văn 來lai 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 是thị 二nhị 因nhân 應ưng 無vô 縛phược 解giải 者giả 。 意ý 難nạn/nan 如Như 來Lai 既ký 立lập 二nhị 因nhân 。 能năng 因nhân 無vô 縛phược 。 正chánh 因nhân 無vô 解giải 。 若nhược 正chánh 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 者giả 。 正chánh 因nhân 無vô 縛phược 。 緣duyên 因nhân 無vô 解giải 。 眾chúng 生sanh 何hà 故cố 不bất 見kiến 也dã 。

經Kinh 云vân 五ngũ 陰ấm 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 者giả 。 謂vị 即tức 此thử 生sanh 陰ấm 即tức 是thị 正chánh 性tánh 。 即tức 無vô 有hữu 生sanh 。 若nhược 無vô 有hữu 生sanh 。 即tức 無vô 緣duyên 修tu 而nhi 令linh 得đắc 解giải 。 故cố 無vô 縛phược 解giải 也dã 。

經Kinh 云vân 此thử 陰ấm 自tự 滅diệt 不bất 至chí 彼bỉ 陰ấm 者giả 。 謂vị 陰ấm 是thị 煩phiền 惱não 既ký 。 生sanh 已dĩ 即tức 滅diệt 。 不bất 更cánh 受thọ 後hậu 陰ấm 生sanh 陰ấm 。 何hà 能năng 縛phược 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 因nhân 子tử 生sanh 芽nha 者giả 。 子tử 喻dụ 五ngũ 陰ấm 芽nha 。 喻dụ 中trung 陰ấm 雖tuy 能năng 生sanh 芽nha 其kỳ 子tử 不bất 至chí 芽nha 如như 陰ấm 滅diệt 。 已dĩ 約ước 識thức 有hữu 生sanh 識thức 何hà 能năng 縛phược 。 此thử 約ước 理lý 體thể 以dĩ 之chi 為vi 難nạn/nan 也dã 。

雖tuy 殘tàn 光quang 東đông 照chiếu 終chung 不bất 歸quy 東đông 者giả 。 光quang 喻dụ 餘dư 氣khí 臨lâm 盡tận 之chi 時thời 。 名danh 之chi 為vi 殘tàn 。 隨tùy 處xứ 而nhi 滅diệt 更cánh 不bất 歸quy 東đông 。 如như 經kinh 理lý 無vô 西tây 逝thệ 。 逝thệ 猶do 往vãng 也dã 。 終chung 不bất 從tùng 西tây 往vãng 東đông 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 燒thiêu 生sanh 暗ám 滅diệt 者giả 。 生sanh 喻dụ 中trung 陰ấm 。 滅diệt 喻dụ 死tử 陰ấm 。

燈đăng 滅diệt 暗ám 生sanh 者giả 。 中trung 陰ấm 身thân 滅diệt 後hậu 陰ấm 生sanh 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 蠟lạp 印ấn 印ấn 泥nê 者giả 。 謂vị 泥nê 裏lý 蠟lạp 印ấn 。 名danh 為vi 印ấn 泥nê 也dã 。

文văn 非phi 泥nê 出xuất 者giả 。 謂vị 假giả 印ấn 而nhi 成thành 也dã 。

又hựu 非phi 無vô 因nhân 者giả 。 由do 印ấn 與dữ 泥nê 和hòa 合hợp 能năng 生sanh 。 故cố 云vân 不bất 餘dư 處xứ 來lai 也dã 。

責trách 定định 行hành 決quyết 者giả 。 謂vị 大đại 理lý 是thị 斷đoạn 獄ngục 之chi 官quan 判phán 其kỳ 是thị 非phi 。 故cố 云vân 行hành 決quyết 也dã 。

中trung 陰ấm 受thọ 身thân 或hoặc 云vân 七thất 日nhật 或hoặc 四tứ 十thập 九cửu 日nhật 者giả 。 謂vị 此thử 亦diệc 長trường 短đoản 不bất 定định 。 或hoặc 值trị 父phụ 母mẫu 緣duyên 闕khuyết 未vị 受thọ 會hội 時thời 。 亦diệc 經kinh 多đa 時thời 。 或hoặc 即tức 得đắc 生sanh 處xứ 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 得đắc 善thiện 覺giác 觀quán 者giả 。 謂vị 善thiện 惡ác 受thọ 身thân 隨tùy 其kỳ 業nghiệp 緣duyên 。 父phụ 母mẫu 交giao 會hội 之chi 時thời 。 起khởi 於ư 嗔sân 愛ái 之chi 想tưởng 也dã 。

此thử 是thị 我ngã 見kiến 者giả 。 謂vị 是thị 己kỷ 有hữu 於ư 我ngã 起khởi 也dã 。

第đệ 二nhị 明minh 解giải 又hựu 四tứ 者giả 。 謂vị 只chỉ 是thị 涅Niết 槃Bàn 四tứ 法pháp 。 一nhất 者giả 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 如như 經kinh 釋thích 出xuất 也dã 。

空không 中trung 無vô 刺thứ 者giả 。 謂vị 刺thứ 喻dụ 煩phiền 惱não 五ngũ 陰ấm 。 今kim 五ngũ 陰ấm 既ký 滅diệt 。 猶do 如như 於ư 空không 。 云vân 何hà 可khả 縛phược 也dã 。

經Kinh 云vân 陰ấm 無vô 繫hệ 者giả 者giả 。 謂vị 宰tể 主chủ 陰ấm 既ký 生sanh 滅diệt 。 云vân 何hà 能năng 縛phược 也dã 。

繫hệ 縛phược 等đẳng 三tam 者giả 。 謂vị 如như 屋ốc 如như 拳quyền 合hợp 掌chưởng 等đẳng 。 三tam 合hợp 即tức 是thị 生sanh 散tán 即tức 是thị 滅diệt 合hợp 。 是thị 縛phược 散tán 即tức 是thị 解giải 也dã 。

還hoàn 是thị 名danh 色sắc 縛phược 於ư 名danh 色sắc 者giả 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 與dữ 名danh 同đồng 故cố 也dã 。

子tử 爛lạn 故cố 無vô 縛phược 者giả 。 約ước 斷đoạn 名danh 之chi 為vi 爛lạn 。 爛lạn 只chỉ 是thị 壞hoại 耳nhĩ 。

報báo 在tại 故cố 有hữu 縛phược 者giả 。 且thả 約ước 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 未vị 入nhập 無vô 餘dư 。 名danh 之chi 為vi 縛phược 也dã 。

經kinh 不bất 悔hối 心tâm 滿mãn 者giả 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 心tâm 修tu 。 名danh 為vi 不bất 悔hối 。 此thử 之chi 八bát 喻dụ 皆giai 有hữu 法pháp 合hợp 。 令linh 其kỳ 修tu 習tập 。 即tức 是thị 縛phược 也dã 。

非phi 者giả 都đô 非phi 其kỳ 類loại 者giả 。 有hữu 四tứ 大đại 山sơn 。 後hậu 四tứ 方phương 來lai 者giả 。 世thế 間gian 都đô 無vô 此thử 事sự 。 故cố 云vân 非phi 類loại 。 令linh 王vương 觀quán 密mật 故cố 也dã 。

上thượng 看khán 下hạ 為vi 養dưỡng 者giả 。 養dưỡng 字tự 平bình 聲thanh 呼hô 如như 母mẫu 養dưỡng 子tử 等đẳng 。

下hạ 看khán 上thượng 為vi 樣# 者giả 。 如như 子tử 侍thị 樣# 父phụ 母mẫu 等đẳng 也dã 。

盡tận 其kỳ 始thỉ 末mạt 者giả 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 終chung 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 是thị 遍biến 喻dụ 大đại 小tiểu 也dã 。

善thiện 法Pháp 五ngũ 陰ấm 相tương 續tục 者giả 。 亦diệc 是thị 無vô 漏lậu 五ngũ 陰ấm 以dĩ 未vị 全toàn 斷đoạn 。 故cố 云vân 善thiện 法Pháp 五ngũ 陰ấm 也dã 。

善thiện 陰ấm 惡ác 陰ấm 由do 業nghiệp 所sở 得đắc 者giả 。 現hiện 在tại 惡ác 陰ấm 由do 過quá 去khứ 業nghiệp 力lực 生sanh 於ư 惡ác 國quốc 。 非phi 謂vị 現hiện 在tại 之chi 力lực 。 此thử 是thị 後hậu 之chi 餘dư 報báo 也dã 。

香hương 山sơn 譬thí 初sơ 身thân 者giả 。 謂vị 初sơ 果quả 身thân 也dã 。

此thử 關quan 習tập 報báo 兩lưỡng 因nhân 之chi 義nghĩa 者giả 。 習tập 因nhân 由do 現hiện 在tại 修tu 因nhân 善thiện 法Pháp 名danh 為vi 習tập 因nhân 。 至chí 初sơ 果quả 時thời 即tức 是thị 習tập 果quả 報báo 因nhân 。 由do 過quá 去khứ 造tạo 業nghiệp 現hiện 在tại 受thọ 果quả 酬thù 過quá 去khứ 因nhân 也dã 。

見kiến 諦Đế 無vô 漏lậu 而nhi 不bất 現hiện 前tiền 者giả 。 入nhập 觀quán 則tắc 有hữu 出xuất 觀quán 則tắc 無vô 也dã 。

今kim 取thủ 此thử 人nhân 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 即tức 取thủ 下hạ 上thượng 之chi 人nhân 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 能năng 持trì 戒giới 等đẳng 也dã 。

水thủy 中trung 丈trượng 夫phu 者giả 。 謂vị 世thế 界giới 初sơ 制chế 猶do 未vị 有hữu 地địa 。 故cố 云vân 水thủy 中trung 也dã 。

三tam 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 者giả 。 只chỉ 是thị 開khai 合hợp 之chi 異dị 耳nhĩ 。

一nhất 念niệm 三tam 相tương/tướng 者giả 。 既ký 具cụ 三tam 相tương/tướng 。 生sanh 不bất 定định 生sanh 。 亦diệc 有hữu 終chung 滅diệt 也dã 。

經Kinh 云vân 佛Phật 性tánh 之chi 性tánh 。 不bất 生sanh 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 但đãn 了liễu 煩phiền 惱não 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 謂vị 涅Niết 槃Bàn 從tùng 生sanh 因nhân 得đắc 也dã 。

涅Niết 槃Bàn 有hữu 因nhân 而nhi 非phi 果quả 者giả 。 有hữu 了liễu 因nhân 故cố 。 非phi 生sanh 因nhân 之chi 果quả 也dã 。

又hựu 復phục 是thị 果quả 而nhi 非phi 所sở 得đắc 者giả 。 是thị 了liễu 因nhân 為vi 了liễu 之chi 果quả 。 非phi 生sanh 因nhân 之chi 所sở 得đắc 也dã 。

又hựu 佛Phật 性tánh 為vi 。 涅Niết 槃Bàn 因nhân 者giả 。 謂vị 了liễu 因nhân 也dã 。

復phục 不bất 能năng 生sanh 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 者giả 。 謂vị 非phi 是thị 生sanh 因nhân 所sở 得đắc 果quả 。 乃nãi 是thị 了liễu 因nhân 之chi 所sở 顯hiển 也dã 。

經Kinh 云vân 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 不bất 一nhất 不bất 二nhị 者giả 。 謂vị 修tu 道Đạo 不bất 同đồng 名danh 為vi 不bất 一nhất 。 同đồng 虗hư 空không 性tánh 即tức 是thị 不bất 二nhị 也dã 。

一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 梨lê 耶da 識thức 者giả 。 地địa 人nhân 計kế 一nhất 為vi 遍biến 。 今kim 難nạn/nan 若nhược 已dĩ 是thị 遍biến 不bất 須tu 修tu 道Đạo 。 若nhược 已dĩ 得đắc 果quả 等đẳng 。 是thị 於ư 遍biến 前tiền 之chi 七thất 識thức 何hà 故cố 不bất 遍biến 要yếu 待đãi 梨lê 耶da 。 妄vọng 性tánh 是thị 一nhất 真chân 性tánh 則tắc 異dị 。 故cố 云vân 亦diệc 一nhất 亦diệc 二nhị 。 何hà 故cố 云vân 一nhất 也dã 。

應ưng 多đa 人nhân 得đắc 者giả 。 謂vị 共cộng 過quá 也dã 。

正chánh 當đương 此thử 難nạn/nan 者giả 。 謂vị 今kim 難nạn/nan 意ý 也dã 。

我ngã 解giải 彼bỉ 解giải 等đẳng 者giả 。 約ước 人nhân 明minh 異dị 戒giới 體thể 是thị 同đồng 。 故cố 不bất 異dị 也dã 。

眾chúng 生sanh 等đẳng 有hữu 者giả 。 謂vị 等đẳng 有hữu 正chánh 因nhân 之chi 性tánh 。 故cố 不bất 異dị 也dã 。

五ngũ 種chủng 不bất 同đồng 豈khởi 可khả 一nhất 者giả 。 隨tùy 人nhân 證chứng 得đắc 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 故cố 不bất 一nhất 世thế 人nhân 。 只chỉ 知tri 於ư 同đồng 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 異dị 。 由do 如như 於ư 火hỏa 家gia 。 家gia 有hữu 之chi 用dụng 之chi 。 名danh 異dị 也dã 。

發phát 境cảnh 之chi 智trí 既ký 無vô 亦diệc 無vô 觀quán 境cảnh 等đẳng 者giả 。 謂vị 無vô 因nhân 性tánh 因nhân 因nhân 性tánh 也dã 。

云vân 何hà 非phi 因nhân 非phi 果quả 者giả 。 謂vị 亦diệc 無vô 正chánh 因nhân 之chi 性tánh 也dã 。

必tất 當đương 得đắc 故cố 者giả 。 約ước 正chánh 因nhân 性tánh 也dã 。

從tùng 觀quán 故cố 者giả 。 謂vị 從tùng 觀quán 智trí 明minh 有hữu 因nhân 性tánh 。 因nhân 因nhân 性tánh 。 果quả 性tánh 果quả 果quả 性tánh 。 五ngũ 種chủng 佛Phật 性tánh 也dã 。

經Kinh 云vân 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 草thảo 名danh 曰viết 忍Nhẫn 辱Nhục 。 牛ngưu 若nhược 食thực 之chi 則tắc 成thành 醍đề 醐hồ 等đẳng 者giả 。 雪Tuyết 山Sơn 喻dụ 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 草thảo 喻dụ 八bát 正Chánh 道Đạo 。 牛ngưu 者giả 喻dụ 修tu 行hành 眾chúng 生sanh 。 食thực 喻dụ 觀quán 智trí 。 謂vị 有hữu 因nhân 性tánh 因nhân 因nhân 性tánh 等đẳng 。 成thành 醍đề 醐hồ 者giả 成thành 於ư 果quả 性tánh 果quả 果quả 性tánh 也dã 。

眾chúng 生sanh 下hạ 合hợp 之chi 可khả 知tri 也dã 。

經Kinh 云vân 亦diệc 不bất 得đắc 名danh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 智Trí 者giả 。 謂vị 道đạo 是thị 一nhất 又hựu 是thị 因nhân 義nghĩa 不bất 得đắc 名danh 果quả 也dã 。

經Kinh 云vân 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 一nhất 切thiết 平bình 等đẳng 者giả 。 平bình 等đẳng 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 三tam 道đạo 。 三tam 道đạo 是thị 三tam 因nhân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 共cộng 有hữu 之chi 。 故cố 云vân 平bình 等đẳng 也dã 。

經kinh 文văn 云vân 諸chư 界giới 有hữu 道đạo 等đẳng 者giả 。 界giới 即tức 三tam 界giới 。 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 有hữu 謂vị 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 道đạo 即tức 三tam 道đạo 。 以dĩ 為vi 所sở 觀quán 。 能năng 證chứng 果Quả 智trí 故cố 也dã 。

橋kiều 等đẳng 亦diệc 然nhiên 者giả 。 橋kiều 喻dụ 佛Phật 性tánh 。 不bất 妨phương 多đa 人nhân 也dã 。

置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 隨tùy 其kỳ 五ngũ 味vị 者giả 。 謂vị 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 清thanh 淨tịnh 之chi 乳nhũ 有hữu 了liễu 因nhân 之chi 毒độc 。 名danh 之chi 為vi 置trí 。 在tại 此thử 佛Phật 性tánh 乳nhũ 中trung 雖tuy 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 人nhân 天thiên 不bất 同đồng 。 能năng 解giải 二nhị 死tử 之chi 人nhân 故cố 也dã 。

一nhất 明minh 處xứ 緣duyên 者giả 。 謂vị 俱câu 尸thi 那na 城thành 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 間gian 也dã 。

二nhị 明minh 時thời 緣duyên 者giả 。 即tức 二nhị 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。

三Tam 明Minh 人nhân 緣duyên 者giả 謂vị 是thị 六lục 人nhân 能năng 莊trang 嚴nghiêm 雙song 樹thụ 。 即tức 六lục 大đại 弟đệ 子tử 。 及cập 如Như 來Lai 等đẳng 。 此thử 之chi 時thời 處xứ 皆giai 為vi 機cơ 緣duyên 。 所sở 以dĩ 最tối 後hậu 就tựu 俱câu 尸thi 那na 城thành 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

非phi 善Thiện 知Tri 識Thức 。 皆giai 不bất 能năng 得đắc 者giả 。 若nhược 無vô 純thuần 陀đà 迦Ca 葉Diếp 文Văn 殊Thù 師sư 子tử 吼hống 等đẳng 諸chư 大đại 知tri 識thức 亦diệc 不bất 得đắc 識thức 也dã 。

侍thị 伴bạn 等đẳng 者giả 。 謂vị 五ngũ 十thập 二nhị 眾chúng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 以dĩ 為vi 良lương 伴bạn 也dã 。

佛Phật 所sở 居cư 處xứ 。 不bất 應ưng 言ngôn 小tiểu 者giả 。 凡phàm 謂vị 隘ải 陋lậu 如Như 來Lai 所sở 見kiến 。 三tam 德đức 之chi 城thành 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 處xứ 。 初sơ 是thị 生sanh 善thiện 之chi 緣duyên 。 後hậu 舉cử 三tam 辟tịch 如như 賤tiện 人nhân 舍xá 下hạ 。 是thị 滅diệt 惡ác 之chi 緣duyên 故cố 也dã 。

君quân 子tử 所sở 居cư 何hà 陋lậu 之chi 有hữu 者giả 。 謂vị 所sở 居cư 則tắc 他tha 也dã 。

一nhất 報báo 發phát 心tâm 者giả 。 謂vị 報báo 發phát 十Thập 善Thiện 之chi 心tâm 也dã 。

經Kinh 云vân 四tứ 法pháp 者giả 名danh 為vi 三tam 昧muội 者giả 。 即tức 無vô 緣duyên 慈từ 入nhập 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 經kinh 八bát 萬vạn 歲tuế 度độ 眾chúng 生sanh 也dã 。

三tam 報báo 弘hoằng 誓thệ 者giả 。 已dĩ 酬thù 昔tích 願nguyện 今kim 得đắc 成thành 佛Phật 也dã 。

經Kinh 云vân 成thành 就tựu 忍nhẫn 心tâm 者giả 。 即tức 是thị 信tín 忍nhẫn 似tự 道đạo 之chi 法pháp 耳nhĩ 。

諉# 引dẫn 眾chúng 生sanh 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 皆giai 是thị 大đại 權quyền 身thân 。 同đồng 墮đọa 惡ác 引dẫn 於ư 實thật 人nhân 待đãi 機cơ 成thành 熟thục 未vị 復phục 拘câu 尸thi 。 皆giai 能năng 發phát 心tâm 也dã 。

及cập 通thông 慧tuệ 二nhị 人nhân 者giả 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 目Mục 連Liên 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 故cố 云vân 通thông 慧tuệ 也dã 。

六lục 大đại 居cư 士sĩ 者giả 。 須tu 達đạt 即tức 是thị 六lục 大đại 國quốc 長trưởng 者giả 之chi 一nhất 數số 。

聞văn 則tắc 衣y 毛mao 遍biến 竪thụ 者giả 。 謂vị 機cơ 動động 之chi 相tướng 也dã 。

經Kinh 云vân 至chí 王Vương 舍Xá 城Thành 者giả 。 然nhiên 須tu 知tri 來lai 意ý 。 今kim 約ước 駈khu 逐trục 外ngoại 道đạo 者giả 。 皆giai 是thị 引dẫn 昔tích 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 一nhất 為vi 機cơ 緣duyên 未vị 熟thục 。 未vị 向hướng 俱câu 尸thi 二nhị 為vi 眾chúng 生sanh 著trước 。 於ư 邪tà 見kiến 故cố 。 以dĩ 往vãng 化hóa 六lục 師sư 。 皆giai 是thị 大đại 權quyền 身thân 。 同đồng 未vị 受thọ 也dã 。

孟# 浪lãng 飄phiêu 瞥miết 者giả 。 瞥miết 字tự (# 芳phương 滅diệt 反phản )# 謂vị 不bất 審thẩm 貞trinh 之chi 貌mạo 也dã 。

○# 釋Thích 師Sư 子Tử 吼hống 品phẩm 之chi 四tứ

亦diệc 是thị 卻khước 奪đoạt 他tha 家gia 父phụ 母mẫu 者giả 。 既ký 不bất 許hứa 妻thê 娶thú 。 即tức 是thị 卻khước 他tha 兒nhi 女nữ 之chi 父phụ 母mẫu 也dã 。

其kỳ 外ngoại 道đạo 師sư 猶do 未vị 信tín 伏phục 者giả 。 謂vị 受thọ 他tha 之chi 徒đồ 見kiến 佛Phật 歸quy 心tâm 。 已dĩ 獲hoạch 道Đạo 果Quả 。 六lục 師sư 大đại 推thôi 遍biến 至chí 六lục 城thành 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 如Như 來Lai 知tri 時thời 機cơ 未vị 成thành 就tựu 。 周chu 遍biến 隨tùy 逐trục 於ư 雙song 樹thụ 間gian 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

救cứu 無vô 量lượng 人nhân 令linh 出xuất 耶da 濟tế 者giả 。 如Như 來Lai 若nhược 不bất 駈khu 遂toại 即tức 令linh 無vô 量lượng 人nhân 。 墮đọa 於ư 邪tà 法pháp 。 故cố 以dĩ 度độ 之chi 也dã 。

種chủng 種chủng 說thuyết 法Pháp 者giả 。 謂vị 說thuyết 於ư 放phóng 逸dật 之chi 行hành 。 名danh 為vi 種chủng 種chủng 也dã 。

亦diệc 云vân 傳truyền 參tham 國quốc 事sự 者giả 。 謂vị 諸chư 離ly 車xa 傳truyền 知tri 大đại 國quốc 。 餘dư 為vi 邊biên 地địa 主chủ 也dã 。

瓶Bình 沙Sa 王Vương 夫phu 人nhân 者giả 。 謂vị 是thị 頻Tần 婆Bà 娑Sa 羅La 王Vương 。 之chi 異dị 名danh 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 雖tuy 於ư 空không 所sở 多đa 有hữu 所sở 說thuyết 者giả 。 自tự 法pháp 華hoa 之chi 前tiền 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 時thời 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 集tập 空không 諦đế 於ư 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 中trung 間gian 說thuyết 摩ma 訶ha 衒huyễn 。 名danh 為vi 空Không 處Xứ 。 雖tuy 是thị 未vị 盡tận 之chi 辭từ 。 故cố 云vân 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 師sư 子tử 吼hống 也dã 。

其kỳ 上thượng 舉cử 向hướng 為vi 譬thí 今kim 還hoàn 難nạn/nan 之chi 者giả 。 向hướng 是thị 臨lâm 之chi 異dị 名danh 。 亦diệc 云vân 六lục 扄# 。 是thị 外ngoại 道đạo 所sở 問vấn 由do 如như 彌di 猴hầu 遍biến 遊du 六lục 扄# 見kiến 於ư 外ngoại 色sắc 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 在tại 於ư 眼nhãn 中trung 。 能năng 見kiến 外ngoại 色sắc 。 若nhược 准chuẩn 破phá 意ý 。 凡phàm 所sở 見kiến 處xứ 須tu 遍biến 六lục 根căn 。 只chỉ 是thị 一nhất 識thức 能năng 有hữu 六lục 用dụng 。 汝nhữ 所sở 計kế 者giả 如như 猴hầu 所sở 見kiến 一nhất 扄# 之chi 色sắc 不bất 見kiến 條điều 扄# 。 遍biến 歷lịch 六lục 處xứ 如như 向hướng 中trung 見kiến 。 不bất 能năng 遍biến 也dã 。 今kim 不bất 如như 是thị 識thức 能năng 遍biến 緣duyên 六lục 根căn 內nội 外ngoại 俱câu 見kiến 也dã 。

不bất 及cập 少thiểu 者giả 者giả 。 根căn 見kiến 劣liệt 故cố 。 故cố 知tri 無vô 我ngã 也dã 。

我ngã 在tại 眼nhãn 中trung 何hà 。 不bất 見kiến 內nội 者giả 。 何hà 不bất 見kiến 根căn 內nội 事sự 。 故cố 知tri 不bất 齊tề 也dã 。

經Kinh 云vân 誰thùy 能năng 見kiến 邪tà 者giả 。 誰thùy 者giả 謂vị 無vô 宰tể 主chủ 既ký 無vô 我ngã 者giả 。 故cố 云vân 誰thùy 見kiến 也dã 。

但đãn 橫hoạnh/hoành 見kiến 言ngôn 有hữu 者giả 。 謂vị 實thật 無vô 有hữu 我ngã 。 但đãn 是thị 橫hoạnh/hoành 計kế 耳nhĩ 。

其kỳ 即tức 更cánh 問vấn 者giả 。 今kim 文văn 無vô 難nạn/nan 意ý 。 故cố 如Như 來Lai 取thủ 意ý 答đáp 等đẳng 也dã 。

云vân 何hà 利lợi 鈍độn 遇ngộ 智trí 不bất 等đẳng 者giả 。 異dị 則tắc 不bất 遍biến 。 故cố 知tri 無vô 我ngã 也dã 。

業nghiệp 既ký 狹hiệp 小tiểu 我ngã 則tắc 不bất 遍biến 者giả 。 謂vị 六lục 道đạo 善thiện 惡ác 不bất 同đồng 。 各các 從tùng 一nhất 業nghiệp 。 故cố 云vân 狹hiệp 小tiểu 也dã 。

無vô 常thường 之chi 我ngã 亦diệc 應ưng 在tại 於ư 常thường 我ngã 之chi 中trung 者giả 。 若nhược 互hỗ 在tại 其kỳ 中trung 我ngã 則tắc 不bất 遍biến 也dã 。

外ngoại 更cánh 請thỉnh 問vấn 者giả 。 心tâm 欲dục 調điều 伏phục 故cố 。 以dĩ 重trọng/trùng 請thỉnh 問vấn 也dã 。

經Kinh 云vân 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 則tắc 非phi 空không 也dã 者giả 。 謂vị 是thị 真chân 我ngã 。 故cố 不bất 空không 也dã 。

趣thú 取thủ 一nhất 事sự 者giả 。 此thử 意ý 隨tùy 四tứ 雙song 之chi 中trung 。 但đãn 舉cử 一nhất 雙song 表biểu 於ư 四tứ 德đức 。

河hà 西tây 云vân 二nhị 株chu 枯khô 乾can 表biểu 應ứng 化hóa 身thân 滅diệt 者giả 。 謂vị 表biểu 非phi 滅diệt 現hiện 滅diệt 故cố 也dã 。

菩Bồ 提Đề 樹thụ 亦diệc 一nhất 觚cô 生sanh 一nhất 觚cô 枯khô 者giả 。 謂vị 亦diệc 表biểu 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 。 非phi 生sanh 現hiện 生sanh 也dã 。 觚cô 字tự (# [口*(隹/乃)]# 音âm )# 樹thụ 之chi 初sơ 生sanh 曰viết 觚cô 。 亦diệc 云vân 觚cô 者giả 枝chi 也dã 。 謂vị 一nhất 枝chi 枯khô 等đẳng 也dã 。

應ưng 有hữu 所sở 以dĩ 者giả 。 謂vị 表biểu 四tứ 德đức 破phá 立lập 之chi 意ý 也dã 。

又hựu 是thị 出xuất 家gia 之chi 處xứ 者giả 。 謂vị 北bắc 天Thiên 竺Trúc 人nhân 多đa 敬kính 信tín 佛Phật 法Pháp 故cố 。 佛Phật 在tại 彼bỉ 以dĩ 表biểu 於ư 淨tịnh 。 若nhược 約ước 五ngũ 行hành 北bắc 方phương 屬thuộc 水thủy 。 水thủy 即tức 淨tịnh 也dã 。

邵# 伯bá 坐tọa 甘cam 棠# 樹thụ 得đắc 仙tiên 者giả 。 謂vị 是thị 世thế 法pháp 猶do 有hữu 是thị 德đức 。 況huống 出xuất 世thế 邪tà 。 故cố 書thư 云vân 。 存tồn 以dĩ 甘cam 棠# 去khứ 而nhi 益ích 詠vịnh 也dã 。

經Kinh 云vân 百bách 獸thú 孚phu 乳nhũ 者giả 。 去khứ 聲thanh 呼hô 之chi 。 鳥điểu 生sanh 曰viết 孚phu 。 獸thú 生sanh 曰viết 孚phu 。 喻dụ 如như 眾chúng 生sanh 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 飲ẩm 此thử 法Pháp 味vị 獲hoạch 得đắc 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

破phá 著trước 悟ngộ 道đạo 者giả 。 謂vị 破phá 於ư 邪tà 當đương 及cập 無vô 常thường 等đẳng 。 今kim 悟ngộ 常thường 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 等đẳng 。 理lý 亦diệc 是thị 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 入nhập 理lý 之chi 意ý 也dã 。

金kim 光quang 明minh 云vân 若nhược 二nhị 二nhị 說thuyết 。 足túc 滿mãn 六lục 時thời 者giả 。 即tức 是thị 二nhị 月nguyệt 為vi 一nhất 時thời 。 六lục 時thời 謂vị 十thập 二nhị 月nguyệt 也dã 。 今kim 取thủ 前tiền 二nhị 月nguyệt 之chi 時thời 也dã 。

二nhị 法Pháp 身thân 者giả 即tức 是thị 真chân 應ưng 者giả 。 真chân 即tức 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 。 應ưng 即tức 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 故cố 云vân 二nhị 身thân 也dã 。

河hà 西tây 云vân 常thường 身thân 無vô 常thường 身thân 者giả 。 與dữ 真chân 應ưng 意ý 同đồng 也dã 。

亦diệc 是thị 如Như 來Lai 。 身thân 密mật 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 三tam 輪luân 不bất 思tư 議nghị 化hóa 。 於ư 身thân 輪luân 中trung 而nhi 得đắc 自tự 在tại 宜nghi 也dã 。

八bát 日nhật 與dữ 十thập 五ngũ 日nhật 隨tùy 機cơ 不bất 同đồng 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 有hữu 虧khuy 盈doanh 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 機cơ 息tức 。 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 之chi 為vi 盈doanh 。 化hóa 緣duyên 未vị 畢tất 。 而nhi 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 之chi 為vi 虧khuy 。 今kim 化hóa 緣duyên 已dĩ 周chu 。 同đồng 入nhập 圓viên 常thường 。 常thường 住trụ 妙diệu 本bổn 。 即tức 非phi 虧khuy 盈doanh 也dã 。

言ngôn 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 此thử 但đãn 能năng 見kiến 佛Phật 性tánh 具cụ 於ư 四tứ 德đức 。 即tức 是thị 莊trang 嚴nghiêm 故cố 也dã 堪kham 可khả 依y 憑bằng 者giả 。 此thử 之chi 弟đệ 子tử 皆giai 是thị 四tứ 依y 出xuất 世thế 。 能năng 與dữ 世thế 間gian 。 而nhi 作tác 依y 也dã 。

經Kinh 云vân 從tùng 佛Phật 所sở 聞văn 者giả 。 即tức 是thị 阿A 難Nan 多đa 聞văn 士sĩ 知tri 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 自tự 然nhiên 能năng 解giải 了liễu 。 是thị 名danh 具cụ 足túc 多đa 聞văn 也dã 。

經Kinh 云vân 天thiên 眼nhãn 見kiến 於ư 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世thế 界giới 者giả 。 初sơ 名danh 半bán 頭đầu 。 天thiên 眼nhãn 來lai 至chí 會hội 。 即tức 真chân 天thiên 眼nhãn 能năng 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。

又hựu 云vân 善thiện 修tu 少thiểu 願nguyện 知tri 足túc 者giả 。 今kim 依y 三tam 諦đế 具cụ 足túc 杵xử 藪tẩu 五ngũ 住trụ 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 故cố 云vân 善thiện 修tu 也dã 。

又hựu 云vân 聖thánh 行hành 空không 行hành 等đẳng 者giả 。 謂vị 令linh 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 而nhi 修tu 三tam 昧muội 也dã 。

又hựu 云vân 一nhất 念niệm 之chi 中trung 能năng 作tác 種chủng 種chủng 神thần 通thông 者giả 。 依y 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。 依y 正chánh 不bất 同đồng 故cố 也dã 。

又hựu 云vân 善thiện 修tu 大đại 智trí 等đẳng 者giả 。 謂vị 一nhất 心tâm 三tam 智trí 稱xưng 實thật 相tướng 境cảnh 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 故cố 云vân 心tâm 無vô 差sai 別biệt 也dã 。

或hoặc 是thị 略lược 說thuyết 者giả 。 於ư 此thử 六lục 人nhân 取thủ 其kỳ 德đức 行hạnh 具cụ 之chi 。 故cố 云vân 六lục 耳nhĩ 。 自tự 法pháp 華hoa 未vị 開khai 權quyền 解giải 實thật 。 千thiên 二nhị 百bách 人nhân 。 皆giai 能năng 莊trang 嚴nghiêm 雙song 樹thụ 故cố 也dã 。

對đối 上thượng 六lục 師sư 故cố 舉cử 六lục 耳nhĩ 者giả 。 亦diệc 是thị 為vi 對đối 外ngoại 道đạo 。 今kim 知tri 邪tà 常thường 解giải 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

又hựu 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 今kim 從tùng 昔tích 說thuyết 。 故cố 云vân 比Bỉ 丘Khâu 法pháp 華hoa 開khai 猶do 皆giai 名danh 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

雖tuy 非phi 正chánh 難nạn/nan 亦diệc 得đắc 稱xưng 問vấn 者giả 。 謂vị 前tiền 現hiện 明minh 因nhân 人nhân 因nhân 果quả 人nhân 意ý 。 如như 經kinh 常thường 住trụ 於ư 此thử 等đẳng 。 若nhược 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 眾chúng 生sanh 無vô 益ích 。 即tức 是thị 難nạn/nan 也dã 。

經Kinh 云vân 性tánh 無vô 住trụ 住trụ 者giả 。 謂vị 如Như 來Lai 之chi 體thể 性tánh 同đồng 虗hư 空không 。 何hà 有hữu 能năng 住trụ 及cập 有hữu 所sở 住trụ 。 故cố 云vân 住trụ 住trụ 也dã 。

經kinh 又hựu 云vân 凡phàm 言ngôn 住trụ 者giả 者giả 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 有hữu 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 之chi 為vi 住trụ 。 此thử 約ước 無vô 住trụ 而nhi 論luận 於ư 住trụ 也dã 。

經Kinh 云vân 夫phu 無vô 住trụ 者giả 名danh 曰viết 虗hư 空không 者giả 。 此thử 約ước 體thể 而nhi 論luận 無vô 住trụ 也dã 。

又hựu 云vân 無vô 住trụ 者giả 名danh 處xứ 非phi 處xứ 力lực 者giả 。 此thử 約ước 用dụng 名danh 為vi 無vô 住trụ 也dã 。

又hựu 云vân 無vô 住trụ 者giả 名danh 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 此thử 約ước 因nhân 果quả 論luận 無vô 住trụ 也dã 。

道Đạo 品Phẩm 亦diệc 然nhiên 者giả 。 謂vị 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 十Thập 力Lực 無vô 果quả 等đẳng 。 能năng 成thành 因nhân 果quả 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 真chân 女nữ 身thân 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 。 龍long 女nữ 是thị 戶hộ 推thôi 亦diệc 須tu 變biến 成thành 男nam 子tử 。 況huống 是thị 實thật 女nữ 現hiện 身thân 。 猶do 有hữu 五ngũ 障chướng 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。

反phản 以dĩ 差sai 別biệt 簡giản 空không 者giả 。 謂vị 虗hư 空không 之chi 性tánh 。 差sai 即tức 無vô 差sai 也dã 。

私tư 云vân 恐khủng 是thị 六lục 地địa 者giả 。 謂vị 是thị 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 六lục 地địa 不bất 退thoái 也dã 。

方phương 便tiện 道đạo 中trung 還hoàn 歸quy 寂tịch 定định 者giả 。 謂vị 非phi 滅diệt 現hiện 滅diệt 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 寂tịch 定định 也dã 。

即tức 四tứ 悉tất 意ý 須tu 入nhập 寂tịch 定định 者giả 。 如như 經kinh 。 為vì 欲dục 度độ 脫thoát 。 諸chư 眾chúng 生sanh 下hạ 即tức 世thế 界giới 男nam 意ý 。 未vị 種chúng 善thiện 根căn 。 令linh 種chúng 善thiện 根căn 。 下hạ 是thị 生sanh 前tiền 意ý 。 未vị 熟thục 今kim 得đắc 熟thục 故cố 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 意ý 。 涯nhai 賤tiện 善thiện 論luận 者giả 。 令linh 生sanh 尊tôn 貴quý 下hạ 是thị 對đối 治trị 意ý 也dã 。 又hựu 從tùng 為vi 與dữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 下hạ 世thế 界giới 意ý 。 為vi 欲dục 教giáo 他tha 下hạ 生sanh 善thiện 。 為vi 以dĩ 聖thánh 行hành 等đẳng 下hạ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 為vi 欲dục 可khả 責trách 放phóng 逸dật 弟đệ 子tử 下hạ 對đối 治trị 意ý 也dã 。

經Kinh 云vân 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 下hạ 結kết 上thượng 四tứ 悉tất 之chi 因nhân 緣duyên 故cố 也dã 。

非phi 專chuyên 一nhất 品phẩm 應ứng 時thời 時thời 調điều 均quân 者giả 。 謂vị 初sơ 修tu 定định 時thời 不bất 宜nghi 修tu 定định 。 即tức 須tu 修tu 慧tuệ 。 若nhược 修tu 慧tuệ 不bất 宜nghi 即tức 須tu 修tu 捨xả 等đẳng 。 故cố 云vân 時thời 時thời 也dã 。

初sơ 本bổn 中trung 言ngôn 皆giai 有hữu 者giả 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 初Sơ 地Địa 味vị 禪thiền 。 若nhược 修tu 不bất 修tu 至chí 劫kiếp 壞hoại 時thời 任nhậm 運vận 而nhi 得đắc 也dã 。

取thủ 造tạo 事sự 心tâm 專chuyên 者giả 。 謂vị 專chuyên 修tu 一nhất 境cảnh 不bất 約ước 通thông 大đại 心tâm 數số 定định 也dã 。

更cánh 復phục 緣duyên 餘dư 者giả 。 謂vị 六lục 塵trần 境cảnh 等đẳng 也dã 。

如như 是thị 餘dư 緣duyên 亦diệc 是thị 一nhất 境cảnh 者giả 。 以dĩ 中trung 定định 緣duyên 餘dư 六lục 塵trần 等đẳng 境cảnh 。 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 上thượng 定định 故cố 也dã 。

以dĩ 定định 一nhất 於ư 一nhất 切thiết 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 以dĩ 心tâm 一nhất 故cố 一nhất 於ư 餘dư 境cảnh 。 今kim 諸chư 境cảnh 一nhất 及cập 行hành 論luận 。 心tâm 皆giai 一nhất 故cố 也dã 。

改cải 緣duyên 易dị 觀quán 者giả 。 能năng 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 。 心tâm 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 修tu 是thị 實thật 說thuyết 起khởi 於ư 散tán 。 此thử 心tâm 轉chuyển 也dã 。

令linh 諸chư 行hành 一nhất 者giả 。 皆giai 是thị 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 故cố 也dã 。

及cập 取thủ 善thiện 修tu 之chi 定định 者giả 。 謂vị 能năng 觀quán 心tâm 性tánh 名danh 為vi 上thượng 。 定định 名danh 為vi 善thiện 修tu 。 古cổ 人nhân 何hà 故cố 取thủ 大đại 地địa 定định 。 故cố 云vân 通thông 三tam 性tánh 也dã 。

乃nãi 是thị 禪thiền 定định 門môn 戶hộ 入nhập 住trụ 出xuất 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 色sắc 定định 能năng 入nhập 八bát 定định 能năng 住trụ 能năng 出xuất 等đẳng 。 故cố 云vân 善thiện 入nhập 出xuất 住trụ 。 住trụ 即tức 是thị 門môn 戶hộ 詮thuyên 次thứ 也dã 。

正chánh 作tác 靜tĩnh 攝nhiếp 不bất 作tác 照chiếu 知tri 者giả 。 謂vị 不bất 能năng 即tức 寂tịch 而nhi 照chiếu 即tức 照chiếu 而nhi 寂tịch 。 皆giai 是thị 偏thiên 定định 慧tuệ 耳nhĩ 。

故cố 非phi 偏thiên 慧tuệ 者giả 。 即tức 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 顯hiển 於ư 中trung 道đạo 。 常thường 無vô 常thường 故cố 也dã 。

二nhị 法pháp 均quân 平bình 故cố 者giả 。 謂vị 不bất 遲trì 不bất 疾tật 。 遲trì 疾tật 得đắc 所sở 。 故cố 云vân 均quân 平bình 也dã 。

十thập 住trụ 進tiến 求cầu 勝thắng 地địa 者giả 。 謂vị 是thị 地địa 前tiền 入nhập 空không 之chi 時thời 未vị 能năng 定định 慧tuệ 均quân 等đẳng 。 故cố 未vị 見kiến 性tánh 也dã 。

化hóa 人nhân 智trí 用dụng 者giả 。 謂vị 十thập 行hành 之chi 時thời 出xuất 假giả 化hóa 物vật 。 偏thiên 起khởi 俗tục 諦đế 。 定định 慧tuệ 未vị 均quân 。 故cố 不bất 見kiến 性tánh 也dã 。

空không 假giả 雙song 亡vong 是thị 平bình 等đẳng 相tương/tướng 者giả 。 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 觀quán 。 故cố 云vân 別biệt 教giáo 意ý 未vị 能năng 融dung 通thông 。 三tam 諦đế 即tức 三tam 而nhi 一nhất 也dã 。

乃nãi 不bất 遲trì 不bất 疾tật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 真chân 之chi 時thời 。 謂vị 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 故cố 。 入nhập 假giả 之chi 時thời 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 故cố 。 入nhập 中trung 之chi 時thời 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 故cố 。 故cố 云vân 不bất 遲trì 等đẳng 也dã 。

不bất 諍tranh 等đẳng 者giả 。 定định 慧tuệ 均quân 調điều 。 謂vị 不bất 與dữ 空không 有hữu 共cộng 諍tranh 也dã 。

達đạt 分phần/phân 三tam 昧muội 者giả 。 若nhược 論luận 小Tiểu 乘Thừa 。 即tức 是thị 初sơ 果quả 名danh 為vi 達đạt 分phần/phân 。 今kim 論luận 大Đại 乘Thừa 。 謂vị 體thể 達đạt 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 也dã 。

始thỉ 終chung 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 亦diệc 是thị 因nhân 果quả 俱câu 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

經Kinh 云vân 般Bát 若Nhã 者giả 名danh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 謂vị 能năng 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 非phi 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 即tức 是thị 智trí 也dã 。

亦diệc 見kiến 者giả 。 謂vị 智trí 也dã 。

正chánh 是thị 智trí 者giả 。 謂vị 照chiếu 也dã 。

今kim 明minh 不bất 爾nhĩ 者giả 。 謂vị 總tổng 斥xích 前tiền 釋thích 。 不bất 論luận 優ưu 劣liệt 乃nãi 者giả 。 一nhất 心tâm 中trung 行hành 也dã 。

前tiền 河hà 西tây 云vân 行hành 人nhân 觀quán 身thân 內nội 四tứ 大đại 者giả 。 此thử 釋thích 全toàn 非phi 。 何hà 者giả 今kim 約ước 用dụng 觀quán 。 觀quán 一nhất 切thiết 色sắc 。 地địa 水thủy 風phong 等đẳng 皆giai 見kiến 於ư 地địa 皆giai 是thị 於ư 水thủy 等đẳng 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 何hà 用dụng 將tương 身thân 內nội 涕thế 唾thóa 等đẳng 。 以dĩ 釋thích 之chi 也dã 。

○# 釋Thích 師Sư 子Tử 吼hống 品phẩm 之chi 五ngũ

定định 慧tuệ 相tương/tướng 資tư 亦diệc 相tương/tướng 即tức 者giả 。 此thử 云vân 相tương/tướng 資tư 。 意ý 在tại 相tương/tướng 即tức 故cố 也dã 。

亦diệc 非phi 破phá 問vấn 者giả 者giả 。 師sư 子tử 吼hống 既ký 依y 經kinh 為vi 問vấn 。 如Như 來Lai 亦diệc 不phủ 。 破phá 其kỳ 問vấn 者giả 但đãn 為vi 五ngũ 時thời 之chi 教giáo 漸tiệm 次thứ 不bất 同đồng 。 所sở 以dĩ 今kim 約ước 別biệt 教giáo 次thứ 第đệ 為vi 問vấn 耳nhĩ 。

餘dư 例lệ 可khả 知tri 者giả 。 謂vị 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 也dã 。

經Kinh 云vân 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 者giả 。 意ý 謂vị 今kim 是thị 圓viên 常thường 之chi 教giáo 。 即tức 定định 而nhi 慧tuệ 。 即tức 慧tuệ 而nhi 定định 。 何hà 得đắc 論luận 破phá 。 定định 慧tuệ 體thể 一nhất 。 何hà 破phá 之chi 有hữu 。

但đãn 是thị 治trị 內nội 之chi 流lưu 滯trệ 等đẳng 者giả 。 此thử 借tá 百bách 論luận 序tự 。 肇triệu 公công 之chi 意ý 。 非phi 是thị 破phá 外ngoại 之chi 閑nhàn 邪tà 。 但đãn 是thị 治trị 內nội 之chi 流lưu 滯trệ 。 今kim 正chánh 教giáo 既ký 騰đằng 邪tà 風phong 靡mĩ 息tức 。 以dĩ 之chi 為vi 閑nhàn 也dã 。 今kim 用dụng 中trung 意ý 但đãn 冶dã 於ư 偏thiên 小tiểu 閑nhàn 邪tà 相tương 對đối 而nhi 來lai 耳nhĩ 。

一nhất 論luận 體thể 同đồng 者giả 。 約ước 不bất 思tư 定định 慧tuệ 戒giới 智trí 相tương/tướng 即tức 。 故cố 云vân 體thể 也dã 。

其kỳ 猶do 水thủy 火hỏa 等đẳng 者giả 。 自tự 法pháp 華hoa 之chi 前tiền 方phương 便tiện 教giáo 中trung 。 謂vị 煩phiền 惱não 與dữ 菩Bồ 提Đề 為vi 怨oán 。 菩Bồ 提Đề 中trung 無vô 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 無vô 菩Bồ 提Đề 也dã 。

新tân 於ư 異dị 處xứ 者giả 。 謂vị 離ly 煩phiền 惱não 別biệt 求cầu 菩Bồ 提Đề 也dã 。

若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 無vô 復phục 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 煩phiền 惱não 即tức 法Pháp 界Giới 故cố 。 煩phiền 惱não 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 是thị 法Pháp 界Giới 。 故cố 無vô 明minh 闇ám 也dã 。 如như 人nhân 起khởi 愛ái 隨tùy 於ư 一nhất 境cảnh 念niệm 念niệm 生sanh 貪tham 。 若nhược 能năng 用dụng 心tâm 觀quán 察sát 都đô 無vô 縱tung 跡tích 。 未vị 不bất 可khả 得đắc 何hà 闇ám 之chi 有hữu 也dã 。

不bất 應ưng 餘dư 解giải 者giả 。 謂vị 煩phiền 惱não 與dữ 智trí 慧tuệ 為vi 別biệt 等đẳng 也dã 。

經Kinh 云vân 誰thùy 有hữu 智trí 慧tuệ 等đẳng 者giả 。 誰thùy 謂vị 宰tể 主chủ 。 宰tể 主chủ 既ký 無vô 煩phiền 惱não 安an 有hữu 也dã 。

虗hư 己kỷ 亡vong 物vật 者giả 。 自tự 法pháp 華hoa 前tiền 物vật 機cơ 猶do 隔cách 。 不bất 能năng 畢tất 竟cánh 。 空không 理lý 蕩đãng 之chi 故cố 也dã 。

彼bỉ 我ngã 雙song 存tồn 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 治trị 空không 。 菩Bồ 薩Tát 出xuất 假giả 。 此thử 二nhị 皆giai 不bất 能năng 虗hư 亡vong 。 故cố 云vân 雙song 存tồn 也dã 。

為vi 不bất 到đáo 彼bỉ 所sở 能năng 破phá 者giả 。 所sở 謂vị 所sở 證chứng 能năng 即tức 智trí 慧tuệ 約ước 到đáo 不bất 到đáo 等đẳng 。 若nhược 初sơ 念niệm 不bất 能năng 後hậu 亦diệc 不bất 能năng 者giả 。 初sơ 謂vị 能năng 破phá 。 後hậu 謂vị 所sở 破phá 。 既ký 無vô 於ư 能năng 。 亦diệc 無vô 所sở 破phá 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 初sơ 到đáo 便tiện 破phá 是thị 則tắc 不bất 到đáo 者giả 。 只chỉ 到đáo 是thị 破phá 。 故cố 云vân 不bất 到đáo 。 不bất 到đáo 初sơ 後hậu 念niệm 。 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 。 故cố 云vân 不bất 到đáo 也dã 。

是thị 故cố 無vô 所sở 破phá 者giả 。 全toàn 煩phiền 惱não 是thị 智trí 慧tuệ 故cố 。 無vô 能năng 所sở 也dã 。

若nhược 獨độc 若nhược 伴bạn 俱câu 不bất 見kiến 色sắc 者giả 。 八bát 正chánh 喻dụ 之chi 如như 伴bạn 。 前tiền 之chi 偏thiên 小tiểu 皆giai 修tu 八bát 正chánh 皆giai 破phá 煩phiền 惱não 。 未vị 能năng 見kiến 於ư 佛Phật 性tánh 真chân 色sắc 也dã 。 故cố 云vân 伴bạn 亦diệc 不bất 能năng 等đẳng 也dã 。

是thị 缺khuyết 減giảm 故cố 者giả 。 非phi 是thị 一nhất 心tâm 中trung 具cụ 也dã 。

智trí 性tánh 自tự 斷đoạn 者giả 。 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。

煩phiền 惱não 之chi 性tánh 亦diệc 自tự 是thị 斷đoạn 者giả 。 謂vị 智trí 及cập 惑hoặc 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 性tánh 皆giai 空không 也dã 。

正chánh 以dĩ 生sanh 滅diệt 奪đoạt 之chi 者giả 。 性tánh 即tức 是thị 智trí 。 智trí 性tánh 自tự 滅diệt 。 云vân 何hà 滅diệt 他tha 也dã 。

二nhị 定định 具cụ 世thế 間gian 者giả 。 世thế 間gian 即tức 是thị 通thông 大đại 地địa 定định 。 定định 能năng 持trì 心tâm 令linh 不bất 顛điên 墮đọa 。 若nhược 無vô 定định 持trì 應ưng 涉thiệp 異dị 路lộ 也dã 。

此thử 義nghĩa 則tắc 疎sơ 者giả 。 相tương/tướng 資tư 猶do 是thị 定định 慧tuệ 二nhị 法pháp 。 故cố 之chi 是thị 疎sơ 。 相tương/tướng 即tức 一nhất 體thể 無vô 二nhị 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 菅gian 草thảo 執chấp 急cấp 則tắc 斷đoạn 者giả 。 執chấp 寬khoan 則tắc 傷thương 手thủ 如như 偏thiên 執chấp 。 定định 慧tuệ 皆giai 傷thương 。 常thường 住trụ 之chi 體thể 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 定định 慧tuệ 體thể 一nhất 名danh 之chi 為vi 斷đoạn 。 即tức 得đắc 見kiến 性tánh 。 此thử 草thảo 出xuất 浙chiết 東đông 山sơn 中trung 。 葉diệp 似tự 甘cam 蔗giá 苗miêu 。 郭quách 注chú 云vân 。 茅mao 屬thuộc 者giả 獨độc 以dĩ 其kỳ 類loại 耳nhĩ 。

近cận 人nhân 以dĩ 甘cam 為vi 之chi 者giả 。 甘cam 謂vị 甘cam 土thổ/độ 仰ngưỡng 鍋oa 包bao 盛thịnh 物vật 。 鑄chú 寫tả 用dụng 之chi 。 非phi 是thị 釜phủ 器khí 也dã 。

緣duyên 一nhất 實thật 相tướng 者giả 。 謂vị 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 也dã 。

復phục 應ưng 巧xảo 作tác 化hóa 他tha 四tứ 悉tất 者giả 。 如như 經kinh 。 既ký 云vân 自tự 行hành 即tức 具cụ 化hóa 他tha 。 亦diệc 約ước 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 之chi 意ý 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 復phục 心tâm 何hà 緣duyên 名danh 為vi 無vô 生sanh 等đẳng 者giả 。 問vấn 意ý 上thượng 文văn 十thập 相tương/tướng 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 名danh 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 次thứ 竟cánh 。 復phục 更cánh 有hữu 十thập 法pháp 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 得đắc 何hà 法pháp 為vi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 入nhập 五ngũ 見kiến 故cố 名danh 屋ốc 宅trạch 者giả 。 依y 身thân 起khởi 見kiến 名danh 之chi 為vi 著trước 。 今kim 觀quán 身thân 即tức 常thường 。 猶do 如như 屋ốc 宅trạch 。 是thị 所sở 依y 處xứ 也dã 。

果quả 果quả 之chi 異dị 耳nhĩ 者giả 。 謂vị 是thị 涅Niết 槃Bàn 果quả 上thượng 之chi 異dị 名danh 也dã 。

經Kinh 云vân 一nhất 者giả 信tín 心tâm 具cụ 足túc 者giả 。 此thử 之chi 十thập 法pháp 與dữ 上thượng 文văn 修tu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 法pháp 同đồng 。 只chỉ 是thị 開khai 合hợp 之chi 異dị 耳nhĩ 。 何hà 者giả 三tam 者giả 親thân 近cận 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 即tức 是thị 開khai 初sơ 信tín 戒giới 等đẳng 三tam 也dã 。 四tứ 者giả 樂nhạo 於ư 寂tịch 靜tĩnh 。 等đẳng 三tam 即tức 是thị 思tư 惟duy 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 八bát 者giả 護hộ 法Pháp 。 謂vị 是thị 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 既ký 能năng 修tu 行hành 。 葢# 問vấn 正Chánh 法Pháp 。 九cửu 者giả 菩Bồ 薩Tát 見kiến 有hữu 同đồng 覺giác 同đồng 戒giới 等đẳng 者giả 。 是thị 開khai 化hóa 他tha 并tinh 及cập 自tự 行hành 十thập 法pháp 具cụ 足túc 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

經Kinh 云vân 異dị 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 者giả 。 從tùng 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 異dị 也dã 。

五ngũ 舉cử 況huống 結kết 問vấn 者giả 。 謂vị 舉cử 淺thiển 以dĩ 況huống 深thâm 為vi 問vấn 也dã 。

一nhất 語ngữ 端đoan 者giả 。 端đoan 謂vị 端đoan 首thủ 發phát 言ngôn 之chi 始thỉ 。 亦diệc 是thị 問vấn 答đáp 之chi 由do 漸tiệm 也dã 。

經Kinh 云vân 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 者giả 。 意ý 問vấn 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 若nhược 施thí 畜súc 生sanh 。 既ký 得đắc 百bách 信tín 。 純thuần 陀đà 施thí 佛Phật 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。

重trọng/trùng 明minh 無vô 窮cùng 者giả 。 如như 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 純thuần 陀đà 施thí 福phước 必tất 應ưng 無vô 盡tận 也dã 。

特đặc 是thị 宜nghi 爾nhĩ 者giả 。 具cụ 對đối 機cơ 宜nghi 。 說thuyết 十Thập 力Lực 中trung 業nghiệp 最tối 大đại 也dã 。

初sơ 開khai 權quyền 者giả 。 即tức 是thị 施thí 小tiểu 之chi 開khai 。 非phi 是thị 開khai 會hội 之chi 開khai 。 為vi 有hữu 煩phiền 惱não 者giả 。 說thuyết 業nghiệp 法pháp 定định 也dã 。

第đệ 二nhị 顯hiển 實thật 者giả 。 謂vị 業nghiệp 涯nhai 重trọng/trùng 。 故cố 云vân 不bất 定định 也dã 。

經Kinh 云vân 除trừ 斷đoạn 如như 是thị 邪tà 見kiến 者giả 。 自tự 法pháp 華hoa 前tiền 未vị 入nhập 實thật 者giả 謂vị 偏thiên 小tiểu 等đẳng 。 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 。 而nhi 得đắc 定định 果quả 。 如như 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 自tự 敘tự 我ngã 等đẳng 。 自tự 此thử 之chi 前tiền 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 人nhân 也dã 。

一nhất 惡ác 業nghiệp 不bất 定định 者giả 。 如như 殃ương 掘quật 自tự 得đắc 於ư 果quả 。 何hà 用dụng 別biệt 求cầu 菩Bồ 提Đề 也dã 。

若nhược 不bất 曉hiểu 此thử 一nhất 行hành 不bất 成thành 者giả 。 謂vị 皆giai 須tu 明minh 了liễu 愚ngu 智trí 二nhị 業nghiệp 輕khinh 重trọng 能năng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 心tâm 修tu 於ư 重trọng 業nghiệp 中trung 發phát 露lộ 懺sám 悔hối 。 能năng 成thành 圓viên 行hành 也dã 。

唯duy 待đãi 緣duyên 合hợp 者giả 。 謂vị 善thiện 緣duyên 合hợp 重trọng 業nghiệp 能năng 悔hối 等đẳng 。 即tức 得đắc 轉chuyển 受thọ 。 若nhược 惡ác 緣duyên 合hợp 涯nhai 業nghiệp 重trọng 受thọ 等đẳng 。 一nhất 向hướng 須tu 受thọ 也dã 。

一nhất 信tín 心tâm 者giả 。 謂vị 深thâm 信tín 三Tam 寶Bảo 也dã 。 二nhị 歎thán 喜hỷ 者giả 。 生sanh 改cải 悔hối 心tâm 也dã 。 三tam 發phát 願nguyện 者giả 。 期kỳ 心tâm 決quyết 定định 也dã 。 四tứ 供cúng 養dường 者giả 。 能năng 三tam 業nghiệp 供cúng 養dường 三Tam 寶Bảo 。 能năng 轉chuyển 於ư 業nghiệp 也dã 。

惡ác 亦diệc 例lệ 爾nhĩ 者giả 。 謂vị 信tín 於ư 惡ác 友hữu 無vô 有hữu 悔hối 心tâm 期kỳ 心tâm 作tác 惡ác 。 名danh 之chi 為vi 願nguyện 也dã 。

恐khủng 物vật 情tình 疑nghi 者giả 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 中trung 如Như 來Lai 現hiện 受thọ 九cửu 惱não 等đẳng 。 皆giai 謂vị 定định 受thọ 。 若nhược 准chuẩn 今kim 文văn 皆giai 。 悉tất 為vi 眾chúng 生sanh 。 故cố 身thân 作tác 此thử 業nghiệp 耳nhĩ 。

經Kinh 云vân 其kỳ 因nhân 平bình 復phục 者giả 。 即tức 是thị 於ư 定định 業nghiệp 中trung 而nhi 論luận 不bất 定định 也dã 。

次thứ 第đệ 六Lục 度Độ 相tương/tướng 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 六Lục 度Độ 一nhất 一nhất 相tương/tướng 攝nhiếp 。 廣quảng 釋thích 如như 大đại 論luận 也dã 。

且thả 舉cử 一nhất 端đoan 者giả 。 謂vị 舉cử 忍nhẫn 為vi 法Pháp 界Giới 。 餘dư 之chi 五ngũ 度độ 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 故cố 也dã 。

無vô 生sanh 後hậu 報báo 者giả 。 謂vị 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 唯duy 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 故cố 云vân 無vô 也dã 。

則tắc 不bất 名danh 現hiện 報báo 者giả 。 謂vị 猶do 生sanh 於ư 變biến 易dị 故cố 也dã 。

故cố 雖tuy 一nhất 生sanh 乃nãi 名danh 現hiện 報báo 者giả 。 謂vị 一nhất 念niệm 智trí 斷đoạn 為vi 一nhất 生sanh 耳nhĩ 。 非phi 是thị 更cánh 受thọ 生sanh 也dã 。

一nhất 云vân 只chỉ 法Pháp 身thân 佛Phật 有hữu 此thử 現hiện 報báo 者giả 。 此thử 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 法Pháp 身thân 究cứu 竟cánh 何hà 得đắc 有hữu 報báo 也dã 。

即tức 指chỉ 應ưng 身thân 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 今kim 此thử 約ước 果quả 佛Phật 身thân 作tác 現hiện 報báo 以dĩ 。 酬thù 誓thệ 願nguyện 之chi 力lực 故cố 也dã 。

以dĩ 此thử 業nghiệp 難nạn/nan 成thành 者giả 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 修tu 行hành 始thỉ 得đắc 故cố 也dã 。

對đối 前tiền 可khả 知tri 者giả 。 輕khinh 重trọng 不bất 同đồng 。 論luận 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 故cố 云vân 不bất 定định 也dã 。

經Kinh 云vân 眷quyến 屬thuộc 多đa 者giả 。 謂vị 修tu 三tam 十thập 七thất 。 品phẩm 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 也dã 。 故cố 云vân 道Đạo 品Phẩm 善Thiện 知Tri 識Thức 。 猶do 是thị 成thành 正chánh 覺giác 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 譬thí 二nhị 人nhân 一nhất 則tắc 肥phì 壯tráng 等đẳng 者giả 。 謂vị 修tu 道Đạo 品phẩm 則tắc 有hữu 身thân 戒giới 。 心tâm 慧tuệ 能năng 出xuất 煩phiền 惱não 。 漸tiệm 泥nê 身thân 無vô 道Đạo 品Phẩm 名danh 之chi 為vi 羸luy 。 則tắc 墮đọa 煩phiền 惱não 無vô 現hiện 生sanh 後hậu 受thọ 也dã 。

經Kinh 云vân 毒độc 不bất 能năng 傷thương 者giả 。 猶do 修tu 無vô 作tác 戒giới 定định 能năng 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 。 故cố 毒độc 不bất 傷thương 。 若nhược 無vô 道Đạo 品Phẩm 良lương 藥dược 為vi 無vô 明minh 毒độc 傷thương 於ư 慧tuệ 命mạng 。 名danh 之chi 為vi 死tử 也dã 。

經Kinh 云vân 一nhất 則tắc 有hữu 目mục 等đẳng 者giả 。 謂vị 猶do 修tu 道Đạo 品phẩm 則tắc 有hữu 智trí 目mục 定định 足túc 能năng 涉thiệp 二nhị 死tử 之chi 路lộ 。 若nhược 無vô 定định 慧tuệ 墜trụy 墮đọa 三tam 途đồ 。 則tắc 無vô 現hiện 生sanh 後hậu 受thọ 也dã 。

經Kinh 云vân 但đãn 共cộng 飲ẩm 酒tửu 者giả 。 酒tửu 喻dụ 無vô 明minh 。 多đa 食thực 譬thí 修tu 涅Niết 槃Bàn 。 觀quán 智trí 少thiểu 者giả 但đãn 修tu 人nhân 天thiên 之chi 善thiện 。 故cố 云vân 成thành 患hoạn 。 患hoạn 即tức 無vô 明minh 也dã 。

經Kinh 云vân 一nhất 則tắc 鎧khải 仗trượng 具cụ 足túc 等đẳng 者giả 。 謂vị 修tu 定định 慧tuệ 能năng 破phá 煩phiền 惱não 怨oán 敵địch 。 若nhược 無vô 戒giới 定định 不bất 免miễn 怨oán 賊tặc 也dã 。

經Kinh 云vân 一nhất 有hữu 副phó 軸trục 等đẳng 者giả 。 謂vị 車xa 輻bức 也dã 。 若nhược 無vô 此thử 輻bức 則tắc 不bất 能năng 涉thiệp 遠viễn 。 輻bức 釋thích 為vi 勝thắng 也dã 。

經Kinh 云vân 一nhất 有hữu 資tư 糧lương 等đẳng 者giả 。 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 。 以dĩ 為vi 資tư 糧lương 。 若nhược 不bất 修tu 之chi 不bất 能năng 涉thiệp 遠viễn 至chí 於ư 寶bảo 所sở 也dã 。

梵Phạm 行hạnh 中trung 具cụ 三tam 法pháp 者giả 。 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 三tam 。 品phẩm 廣quảng 如như 上thượng 釋thích 也dã 。

故cố 名danh 曰viết 邊biên 者giả 。 邊biên 只chỉ 是thị 邪tà 不bất 正chánh 之chi 義nghĩa 。 名danh 之chi 為vi 邊biên 也dã 。

或hoặc 言ngôn 窮cùng 惡ác 欲dục 邊biên 者giả 。 謂vị 闡xiển 提đề 斷đoạn 善thiện 也dã 。

經Kinh 云vân 守thủ 自tự 境cảnh 界giới 者giả 。 謂vị 觀quán 心tâm 實thật 相tướng 。 名danh 之chi 為vi 自tự 。 生sanh 死tử 為vi 他tha 也dã 。

經Kinh 云vân 不bất 斷đoạn 我ngã 見kiến 等đẳng 者giả 。 約ước 見kiến 修tu 二nhị 道đạo 。 論luận 身thân 戒giới 心tâm 慧tuệ 也dã 。

經Kinh 云vân 供cung 給cấp 衣y 食thực 之chi 恩ân 者giả 。 謂vị 若nhược 身thân 有hữu 戒giới 能năng 養dưỡng 法Pháp 身thân 。 若nhược 無vô 於ư 戒giới 即tức 無vô 慚tàm 愧quý 。 雖tuy 得đắc 衣y 食thực 不bất 能năng 往vãng 恩ân 。 皆giai 恩ân 如như 小tiểu 兒nhi 等đẳng 等đẳng 也dã 。

火hỏa 是thị 天thiên 口khẩu 者giả 。 謂vị 外ngoại 道đạo 事sự 火hỏa 。 名danh 為vi 天thiên 口khẩu 。 故cố 以dĩ 敬kính 之chi 也dã 。

經Kinh 云vân 若nhược 一nhất 大đại 嗔sân 則tắc 能năng 壞hoại 身thân 者giả 。 由do 起khởi 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 能năng 壞hoại 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 也dã 。

經Kinh 云vân 生sanh 實thật 相tướng 則tắc 枯khô 者giả 。 謂vị 雖tuy 有hữu 五ngũ 陰ấm 之chi 雙song 。 若nhược 無vô 身thân 戒giới 心tâm 慧tuệ 。 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 喻dụ 之chi 如như 枯khô 也dã 。

○# 釋Thích 師Sư 子Tử 吼hống 品phẩm 之chi 六lục

一nhất 領lãnh 經kinh 者giả 。 謂vị 領lãnh 前tiền 文văn 三tam 種chủng 病bệnh 人nhân 。 若nhược 無vô 瞻chiêm 病bệnh 醫y 藥dược 。 當đương 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。

四tứ 結kết 難nạn/nan 者giả 。 謂vị 不bất 修tu 習tập 道đạo 佛Phật 性tánh 力lực 故cố 。 當đương 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。

咸hàm 備bị 手thủ 足túc 者giả 。 謂vị 此thử 七thất 人nhân 悉tất 有hữu 緣duyên 了liễu 二nhị 因nhân 也dã 。

無vô 以dĩ 取thủ 異dị 者giả 。 佛Phật 性tánh 雖tuy 同đồng 不bất 無vô 深thâm 淺thiển 。 若nhược 約ước 此thử 解giải 。 則tắc 七thất 人nhân 不bất 同đồng 知tri 七thất 人nhân 。 若nhược 異dị 何hà 得đắc 云vân 不bất 須tu 修tu 道Đạo 也dã 。

善thiện 法Pháp 論luận 至chí 極cực 不bất 至chí 極cực 者giả 。 治trị 自tự 內nội 凡phàm 。 終chung 乎hồ 等đẳng 覺giác 。 名danh 之chi 為vi 極cực 也dã 。

恆Hằng 河Hà 譬thí 生sanh 死tử 者giả 。 謂vị 陰ấm 入nhập 等đẳng 身thân 也dã 。

即tức 是thị 求cầu 因nhân 者giả 。 因nhân 即tức 是thị 戒giới 。 故cố 以dĩ 淨tịnh 華hoa 表biểu 之chi 故cố 也dã 。

即tức 是thị 求cầu 果quả 者giả 。 謂vị 從tùng 因nhân 以dĩ 至chí 果quả 。 名danh 之chi 為vi 遊du 。 華hoa 即tức 是thị 因nhân 。 覺giác 即tức 是thị 果quả 。 名danh 為vi 求cầu 也dã 。

非phi 迢điều 然nhiên 別biệt 者giả 。 謂vị 能năng 體thể 達đạt 生sanh 死tử 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 出xuất 為vi 入nhập 也dã 。

現hiện 在tại 無vô 信tín 者giả 。 信tín 喻dụ 習tập 浮phù 故cố 也dã 。

昔tích 日nhật 經kinh 沒một 者giả 。 即tức 約ước 外ngoại 凡phàm 。 故cố 沒một 內nội 凡phàm 即tức 出xuất 也dã 。

不bất 知tri 出xuất 處xứ 。 故cố 觀quán 方phương 者giả 。 謂vị 未vị 入nhập 聖thánh 位vị 也dã 。

但đãn 為vi 自tự 證chứng 者giả 。 謂vị 修tu 習tập 故cố 也dã 。

從tùng 其kỳ 心tâm 邊biên 等đẳng 者giả 。 心tâm 祈kỳ 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 之chi 為vi 去khứ 。 能năng 入nhập 生sanh 死tử 。 故cố 云vân 淺thiển 處xứ 也dã 。

經Kinh 云vân 觀quán 賊tặc 近cận 遠viễn 故cố 者giả 。 界giới 內nội 為vi 近cận 。 界giới 外ngoại 為vi 遠viễn 也dã 。

經Kinh 云vân 五ngũ 陰ấm 者giả 即tức 是thị 名danh 五ngũ 大đại 者giả 。 謂vị 闡xiển 提đề 所sở 計kế 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 。 等đẳng 成thành 於ư 五ngũ 陰ấm 者giả 四tứ 大đại 只chỉ 是thị 色sắc 陰ấm 。 猶do 有hữu 四tứ 陰ấm 。 云vân 何hà 計kế 五ngũ 大đại 為vi 斷đoạn 常thường 邪tà 。

經Kinh 云vân 有hữu 六lục 因nhân 緣duyên 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 十thập 九cửu 事sự 。 初sơ 六lục 二nhị 兩lưỡng 後hậu 三tam 等đẳng 。 但đãn 隨tùy 起khởi 一nhất 法pháp 。 即tức 隨tùy 闡xiển 提đề 撥bát 無vô 因nhân 果quả 也dã 。

一nhất 云vân 五ngũ 眾chúng 者giả 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 等đẳng 出xuất 家gia 之chi 眾chúng 。 除trừ 在tại 家gia 二nhị 眾chúng 。 故cố 云vân 互hỗ 說thuyết 過quá 也dã 。

如Như 來Lai 預dự 見kiến 此thử 互hỗ 相tương 是thị 非phi 者giả 。 如như 律luật 中trung 云vân 。 不bất 能năng 均quân 融dung 齊tề 一nhất 。 如như 折chiết 金kim 杖trượng 不bất 失thất 金kim 用dụng 等đẳng 也dã 。

如như 宗tông 輪luân 論luận 廣quảng 明minh 分phần/phân 部bộ 以dĩ 為vi 二nhị 十thập 者giả 。 彼bỉ 有hữu 頌tụng 文văn 云vân 。 十thập 八bát 及cập 本bổn 二nhị 皆giai 說thuyết 大Đại 乘Thừa 出xuất 。 即tức 是thị 二nhị 十thập 部bộ 意ý 也dã 。

將tương 立lập 而nhi 退thoái 者giả 。 謂vị 得đắc 念niệm 處xứ 觀quán 欲dục 入nhập 煖noãn 位vị 。 名danh 之chi 為vi 立lập 。 猶do 遇ngộ 惡ác 友hữu 而nhi 失thất 念niệm 處xứ 。 故cố 云vân 退thoái 也dã 。

三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 不bất 遇ngộ 於ư 法pháp 者giả 。 今kim 意ý 未vị 知tri 指chỉ 何hà 處xứ 為vi 初sơ 業nghiệp 。 若nhược 指chỉ 四tứ 念niệm 處xứ 為vi 初sơ 業nghiệp 。 即tức 是thị 不bất 迷mê 於ư 小tiểu 。 若nhược 取thủ 中trung 間gian 大đại 通thông 佛Phật 時thời 殖thực 緣duyên 為vi 初sơ 業nghiệp 。 此thử 是thị 不bất 迷mê 於ư 大đại 。 若nhược 取thủ 久cửu 遠viễn 為vi 初sơ 業nghiệp 者giả 。 復phục 經kinh 生sanh 死tử 取thủ 於ư 小tiểu 果quả (# 云vân 云vân )# 。

此thử 文văn 多đa 有hữu 所sở 關quan 者giả 。 謂vị 五ngũ 時thời 八bát 教giáo 一nhất 期kỳ 化hóa 儀nghi 又hựu 被bị 末mạt 代đại 。 四tứ 教giáo 不bất 同đồng 。 皆giai 知tri 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 。 修tu 方phương 便tiện 行hành 。 而nhi 取thủ 小tiểu 果quả 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

合hợp 四tứ 為vi 一nhất 者giả 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 人nhân 也dã 。

經Kinh 云vân 即tức 使sử 前tiền 進tiến 者giả 。 猶do 支chi 佛Phật 修tu 習tập 故cố 進tiến 也dã 。

既ký 具cụ 兩lưỡng 文văn 者giả 。 謂vị 作tác 通thông 別biệt 兩lưỡng 教giáo 釋thích 之chi 也dã 。

且thả 指chỉ 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 為vi 河hà 者giả 。 若nhược 約ước 通thông 教giáo 。 即tức 度độ 分phân 段đoạn 云vân 之chi 河hà 。 若nhược 約ước 別biệt 教giáo 。 地địa 前tiền 亦diệc 同đồng 度độ 於ư 分phân 段đoạn 。 故cố 云vân 且thả 指chỉ 。 若nhược 論luận 登đăng 地địa 。 即tức 指chỉ 變biến 易dị 生sanh 死tử 之chi 河hà 。 若nhược 約ước 涅Niết 槃Bàn 。 心tâm 修tu 圓viên 教giáo 說thuyết 者giả 。 山sơn 初sơ 住trụ 時thời 亦diệc 指chỉ 變biến 易dị 生sanh 死tử 為vi 河hà 。 若nhược 准chuẩn 義nghĩa 推thôi 。 通thông 教giáo 為vi 正chánh 也dã 。

經Kinh 云vân 如Như 來Lai 常thường 說thuyết 。 諸chư 法Pháp 要yếu 義nghĩa 者giả 。 要yếu 者giả 不bất 出xuất 文văn 中trung 。 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 。 謂vị 眾chúng 生sanh 不bất 修tu 也dã 。

自tự 恃thị 有hữu 性tánh 欲dục 吸hấp 取thủ 者giả 。 謂vị 既ký 有hữu 佛Phật 性tánh 不bất 用dụng 修tu 習tập 。 由do 如như 慈từ 石thạch 任nhậm 運vận 吸hấp 取thủ 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 端đoan 坐tọa 方phương 得đắc 者giả 。 如như 河hà 不bất 知tri 慈từ 石thạch 有hữu 隔cách 即tức 不bất 能năng 吸hấp 。 佛Phật 性tánh 由do 煩phiền 惱não 覆phú 故cố 。 未vị 能năng 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。

井tỉnh 深thâm 譬thí 身thân 性tánh 理lý 遠viễn 者giả 。 以dĩ 長trường 時thời 不bất 失thất 故cố 。 名danh 之chi 為vi 遠viễn 也dã 。

此thử 地địa 般Bát 若Nhã 現hiện 前tiền 者giả 。 古cổ 人nhân 將tương 十thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 對đối 於ư 十Thập 地Địa 。 故cố 云vân 第đệ 六lục 對đối 般Bát 若Nhã 也dã 。

不bất 為vi 凡phàm 人nhân 者giả 。 意ý 呵ha 汝nhữ 何hà 故cố 引dẫn 將tương 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 對đối 凡phàm 夫phu 。 凡phàm 夫phu 一nhất 向hướng 不bất 差sai 故cố 也dã 。

經Kinh 云vân 因nhân 非phi 無vô 出xuất 者giả 。 以dĩ 從tùng 因nhân 緣duyên 。 生sanh 出xuất 善thiện 惡ác 業nghiệp 也dã 。

非phi 此thử 作tác 彼bỉ 受thọ 者giả 。 謂vị 非phi 此thử 身thân 作tác 天thiên 受thọ 也dã 。

有hữu 因nhân 而nhi 無vô 果quả 者giả 。 謂vị 有hữu 人nhân 因nhân 無vô 於ư 人nhân 果quả 猶do 天thiên 果quả 。 故cố 有hữu 果quả 無vô 因nhân 者giả 。 有hữu 於ư 無vô 果quả 而nhi 無vô 天thiên 因nhân 。 俱câu 是thị 外ngoại 計kế 也dã 。

彼bỉ 作tác 彼bỉ 受thọ 同đồng 第đệ 一nhất 句cú 者giả 。 此thử 雖tuy 有hữu 此thử 彼bỉ 之chi 異dị 。 只chỉ 彼bỉ 身thân 作tác 業nghiệp 彼bỉ 自tự 受thọ 果quả 。 故cố 云vân 非phi 此thử 即tức 是thị 彼bỉ 也dã 。

時thời 節tiết 和hòa 合hợp 者giả 。 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 得đắc 果quả 也dã 。

合hợp 前tiền 時thời 節tiết 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 謂vị 要yếu 次thứ 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 。 第đệ 二nhị 待đãi 第đệ 三tam 等đẳng 。 名danh 為vi 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 也dã 。

經Kinh 云vân 無vô 心tâm 業nghiệp 故cố 者giả 。 謂vị 無vô 於ư 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 無vô 有hữu 道Đạo 品Phẩm 之chi 業nghiệp 。 故cố 不bất 能năng 得đắc 也dã 。

經Kinh 云vân 猶do 如như 猛mãnh 火hỏa 。 不bất 能năng 焚phần 薪tân 者giả 。 謂vị 木mộc 中trung 雖tuy 有hữu 猛mãnh 火hỏa 之chi 性tánh 。 未vị 能năng 焚phần 薪tân 。 要yếu 須tu 待đãi 緣duyên 而nhi 得đắc 也dã 。

皆giai 異dị 法pháp 出xuất 生sanh 能năng 隨tùy 能năng 聽thính 等đẳng 者giả 。 謂vị 世thế 法pháp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 異dị 出xuất 世thế 法pháp 也dã 。

諸chư 法pháp 皆giai 為vi 因nhân 緣duyên 所sở 起khởi 者giả 。 起khởi 只chỉ 是thị 生sanh 。 若nhược 善thiện 法Pháp 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 謂vị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 遇ngộ 法pháp 所sở 生sanh 。 即tức 有hữu 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 出xuất 生sanh 也dã 。

因nhân 緣duyên 於ư 諸chư 法pháp 者giả 。 實thật 而nhi 論luận 之chi 。 只chỉ 是thị 一nhất 因nhân 一nhất 緣duyên 。 愚ngu 法pháp 因nhân 緣duyên 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 煩phiền 惱não 等đẳng 為vi 緣duyên 。 善thiện 法Pháp 因nhân 緣duyên 者giả 。 謂vị 發phát 心tâm 為vi 因nhân 。 修tu 習tập 道Đạo 品Phẩm 等đẳng 以dĩ 之chi 為vi 緣duyên 。 皆giai 是thị 異dị 法pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 得đắc 名danh 常thường 者giả 。 謂vị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 名danh 之chi 為vi 常thường 。 經kinh 中trung 處xứ 處xứ 有hữu 文văn 。 同đồng 非phi 一nhất 家gia 圓viên 觀quán 三tam 道đạo 。 如như 何hà 消tiêu 釋thích 此thử 文văn 不bất 得đắc 名danh 常thường 之chi 語ngữ 耶da 。

如Như 來Lai 舉cử 顯hiển 佛Phật 性tánh 舉cử 隱ẩn 等đẳng 者giả 。 如như 經Kinh 法Pháp 界giới 等đẳng 。 今kim 是thị 法Pháp 身thân 隱ẩn 名danh 佛Phật 性tánh 。 顯hiển 名danh 如Như 來Lai 。 俱câu 無vô 住trú 處xứ 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。

經Kinh 云vân 各các 不bất 相tương 似tự 者giả 。 謂vị 即tức 同đồng 而nhi 異dị 。 四tứ 大đại 若nhược 異dị 。 即tức 有hữu 違vi 文văn 。 不bất 成thành 於ư 身thân 也dã 。

還hoàn 用dụng 六lục 法pháp 存tồn 也dã 者giả 。 不bất 委ủy 他tha 解giải 。 是thị 何hà 六lục 法pháp 論luận 於ư 存tồn 亡vong 耶da 。

乃nãi 是thị 眾chúng 盲manh 之chi 佛Phật 性tánh 者giả 。 謂vị 各các 執chấp 不bất 同đồng 也dã 。

若nhược 智trí 臣thần 所sở 見kiến 佛Phật 性tánh 。 謂vị 一nhất 名danh 四tứ 解giải 不bất 失thất 其kỳ 體thể 也dã 。

或hoặc 言ngôn 常thường 遍biến 或hoặc 言ngôn 芥giới 子tử 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 所sở 計kế 我ngã 大đại 色sắc 少thiểu 。 遍biến 於ư 色sắc 中trung 。 我ngã 少thiểu 色sắc 大đại 。 猶do 如như 芥giới 子tử 等đẳng 也dã 。

開khai 善thiện 假giả 名danh 有hữu 用dụng 無vô 體thể 者giả 。 謂vị 有hữu 五ngũ 陰ấm 之chi 假giả 名danh 。 有hữu 假giả 我ngã 之chi 用dụng 。 而nhi 無vô 實thật 體thể 也dã 。

眾chúng 生sanh 亦diệc 應ưng 得đắc 此thử 真chân 我ngã 者giả 。 若nhược 能năng 體thể 此thử 假giả 。 我ngã 即tức 無vô 我ngã 。 無vô 我ngã 即tức 是thị 真chân 我ngã 也dã 。

經Kinh 云vân 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 者giả 。 謂vị 是thị 眾chúng 生sanh 理lý 性tánh 具cụ 。 於ư 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 與dữ 果quả 地địa 四tứ 心tâm 等đẳng 。 故cố 云vân 隨tùy 形hình 也dã 。

經Kinh 云vân 名danh 一nhất 字tự 地địa 者giả 。 由do 心tâm 具cụ 四Tứ 等Đẳng 。 能năng 知tri 理lý 性tánh 。 具cụ 足túc 初Sơ 地Địa 功công 德đức 等đẳng 。 親thân 眾chúng 生sanh 如như 羅La 睺Hầu 羅La 也dã 。

第đệ 四tứ 力lực 者giả 者giả 。 力lực 名danh 力lực 用dụng 。 謂vị 知tri 眾chúng 生sanh 根căn 。 緣duyên 差sai 別biệt 不bất 同đồng 故cố 也dã 。

一nhất 云vân 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 觀quán 智trí 者giả 。 他tha 是thị 上thượng 文văn 中trung 四Tứ 智Trí 所sở 觀quán 。 故cố 云vân 觀quán 智trí 。 不bất 知tri 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 正chánh 是thị 境cảnh 界giới 性tánh 也dã 。

別biệt 有hữu 所sở 出xuất 下hạ 注chú (# 云vân 云vân )# 者giả 。 如như 四tứ 教giáo 中trung 及cập 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 圓viên 觀quán 三tam 道đạo 三tam 佛Phật 性tánh 等đẳng 廣quảng 釋thích 也dã 。

經Kinh 云vân 頂đảnh 三tam 昧muội 者giả 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 之chi 上thượng 名danh 之chi 為vi 頂đảnh 。 亦diệc 是thị 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 之chi 上thượng 定định 。 故cố 云vân 頂đảnh 也dã 。

經Kinh 云vân 粟túc 𢇲# 者giả 。 𢇲# 字tự (# 正chánh 攸du 反phản )# 禾hòa 穄tế 也dã 。 字tự 體thể 作tác 穈# [序-予+(黍-禾+林)]# 二nhị 形hình 同đồng 。 呂lữ 氏thị 春xuân 秋thu 曰viết 。 飯phạn 之chi 美mỹ 者giả 有hữu 陽dương 山sơn 之chi 穄tế 。 高cao 誘dụ 曰viết 關quan 也dã 。 西tây 謂vị 之chi 穈# 冀ký [火*羽]# 謂vị 穄tế 。 今kim 俗tục 作tác 𢇲# 。 未vị 詳tường 所sở 出xuất 也dã 。

猶do 是thị 淺thiển 行hành 深thâm 行hành 不bất 俟sĩ 等đẳng 者giả 。 始thỉ 自tự 內nội 凡phàm 至chí 於ư 住trụ 前tiền 。 念niệm 不bất 退thoái 位vị 。 名danh 之chi 為vi 淺thiển 。 深thâm 者giả 自tự 知tri 力lực 大đại 。 十thập 行hành 出xuất 假giả 。 有hữu 化hóa 他tha 功công 也dã 。

亦diệc 是thị 稱xưng 歎thán 三Tam 寶Bảo 者giả 。 如Như 來Lai 即tức 佛Phật 寶bảo 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 法Pháp 寶bảo 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 僧Tăng 寶bảo 也dã 。

儉kiệm 是thị 僧Tăng 達đạt 之chi 子tử 者giả 。 謂vị 是thị 王vương 僧Tăng 達đạt 子tử 。 其kỳ 人nhân 博bác 學học 。 故cố 安an 公công 得đắc 之chi 也dã 。

那na 作tác 單đơn 解giải 者giả 。 謂vị 單đơn 論luận 於ư 常thường 無vô 雙song 遊du 等đẳng 義nghĩa 。 名danh 之chi 為vi 單đơn 也dã 。

猶do 一nhất 種chủng 耶da 者giả 。 謂vị 四tứ 生sanh 中trung 如Như 來Lai 。 何hà 故cố 但đãn 受thọ 胎thai 生sanh 。 不bất 從tùng 化hóa 生sanh 。 故cố 云vân 料liệu 簡giản 也dã 。

次thứ 別biệt 明minh 不bất 受thọ 化hóa 生sanh (# 云vân 云vân )# 者giả 。 如như 經kinh 說thuyết 。 始thỉ 自tự 主chủ 生sanh 終chung 乎hồ 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 為vì 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 同đồng 於ư 世thế 間gian 身thân 。 有hữu 父phụ 母mẫu 眷quyến 屬thuộc 。 故cố 受thọ 胎thai 生sanh 也dã 。

天Thiên 台Thai 涅Niết 槃Bàn 疏Sớ/sơ 私Tư 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị (# 四tứ 末mạt 畢tất )#

承thừa 保bảo 四tứ 年niên 五ngũ 月nguyệt 二nhị 十thập 四tứ 日nhật 。 奉phụng 書thư 寫tả 已dĩ 了liễu 僧Tăng 定định 深thâm 之chi 本bổn