大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 十thập 七thất

蜀thục 地địa 憧sung 州châu 遷thiên 善thiện 寺tự 沙Sa 門Môn 釋thích 。 慧tuệ 影ảnh 。 抄sao 撰soạn 。

釋thích 第đệ 四tứ 十thập 卷quyển 第đệ 五ngũ 嘆thán 度độ 品phẩm 。

第đệ 五ngũ 品phẩm 釋thích 論luận 者giả 。 名danh 為vi 嘆thán 度độ 品phẩm 。 所sở 以dĩ 次thứ 往vãng 生sanh 品phẩm 。 後hậu 明minh 嘆thán 度độ 者giả 。 上thượng 初sơ 品phẩm 中trung 。 明minh 為vi 說thuyết 此thử 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 故cố 。 如Như 來Lai 現hiện 九cửu 種chủng 神thần 力lực 八bát 種chủng 神thần 力lực 。 現hiện 度độ 人nhân 無vô 笇# 。 第đệ 九cửu 變biến 立lập 一nhất 力lực 。 客khách 諸chư 來lai 眾chúng 。 以dĩ 表biểu 淨tịnh 國quốc 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 上thượng 來lai 至chí 此thử 。 既ký 明minh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 有hữu 益ích 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 及cập 令linh 三tam 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 發phát 心tâm 得đắc 記ký 。 生sanh 於ư 淨tịnh 土độ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 隨tùy 意ý 往vãng 生sanh 。 成thành 就tựu 勝thắng 行hành 。 皆giai 由do 波Ba 羅La 蜜Mật 力lực 故cố 。 所sở 以dĩ 能năng 然nhiên 故cố 。 次thứ 往vãng 生sanh 品phẩm 。 後hậu 明minh 嘆thán 度độ 品phẩm 也dã 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 經Kinh 文văn 。 就tựu 此thử 品phẩm 文văn 中trung 。 大đại 有hữu 二nhị 分phần 。 一nhất 者giả 明minh 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 及cập 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 皆giai 悉tất 同đồng 聲thanh 嘆thán 波Ba 若Nhã 大đại 德đức 。 有hữu 十thập 六lục 句cú 。 二nhị 者giả 從tùng 佛Phật 告cáo 眾chúng 弟đệ 子tử 已dĩ 下hạ 。 明minh 如Như 來Lai 述thuật 成thành 可khả 其kỳ 所sở 嘆thán 。 就tựu 初sơ 嘆thán 中trung 復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 明minh 正chánh 嘆thán 。 二nhị 明minh 所sở 以dĩ 嘆thán 義nghĩa 。 還hoàn 自tự 成thành 上thượng 所sở 嘆thán 。 諸chư 弟đệ 子tử 等đẳng 。 既ký 即tức 讚tán 嘆thán 波Ba 若Nhã 德đức 大đại 。 無vô 邊biên 如Như 來Lai 。 若nhược 不bất 述thuật 成thành 。 則tắc 不bất 獲hoạch 然nhiên 可khả 信tín 。 是thị 故cố 第đệ 二nhị 。 明minh 其kỳ 述thuật 誠thành 。 就tựu 初sơ 讚tán 之chi 中trung 復phục 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 先tiên 明minh 嘆thán 法pháp 。 有hữu 十thập 六lục 句cú 。 經kinh 即tức 為vi 十thập 六lục 門môn 。 明minh 於ư 度độ 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 明minh 嘆thán 行hành 法pháp 之chi 人nhân 。 第đệ 三tam 結kết 勸khuyến 供cúng 養dường 行hành 法pháp 之chi 人nhân 。 此thử 初sơ 即tức 是thị 第đệ 一nhất 下hạ 。 論luận 自tự 釋thích 也dã 。 當đương 說thuyết 。

是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 是thị 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 嘆thán 行hành 法pháp 之chi 人nhân 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 釋thích 。

得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 色sắc 已dĩ 下hạ 。 佛Phật 名danh 無vô 等đẳng 佛Phật 果Quả 妙diệu 色sắc 。 非phi 同đồng 礙ngại 色sắc 故cố 。 名danh 無vô 等đẳng 色sắc 。 今kim 由do 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 致trí 此thử 果quả 。 得đắc 於ư 妙diệu 色sắc 。 與dữ 佛Phật 無vô 等đẳng 。 不bất 同đồng 世thế 間gian 。 故cố 云vân 無vô 等đẳng 等đẳng 色sắc 。 世thế 間gian 之chi 色sắc 。 名danh 為vi 等đẳng 色sắc 。 今kim 得đắc 佛Phật 果Quả 微vi 妙diệu 無vô 等đẳng 之chi 色sắc 。 故cố 云vân 得đắc 無vô 等đẳng 之chi 色sắc 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 同đồng 世thế 間gian 緣duyên 慮lự 之chi 心tâm 。 及cập 無vô 常thường 受thọ 著trước 心tâm 心tâm 數số 等đẳng 。 故cố 云vân 無vô 等đẳng 。 今kim 者giả 逐trục 得đắc 與dữ 此thử 無vô 等đẳng 心tâm 心tâm 數số 法pháp 等đẳng 。 故cố 云vân 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 也dã 。

唯duy 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 結kết 勸khuyến 供cúng 養dường 也dã 。

佛Phật 告cáo 眾chúng 弟đệ 子tử 已dĩ 下hạ 。

大đại 分phân 第đệ 二nhị 明minh 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 此thử 中trung 結kết 勸khuyến 供cúng 養dường 。 及cập 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 所sở 以dĩ 並tịnh 就tựu 人nhân 明minh 述thuật 成thành 者giả 。 明minh 人nhân 能năng 弘hoằng 法pháp 法pháp 在tại 人nhân 則tắc 人nhân 尊tôn 。 既ký 本bổn 結kết 勸khuyến 供cúng 養dường 行hành 法pháp 之chi 人nhân 。 今kim 若nhược 述thuật 成thành 行hành 法pháp 人nhân 者giả 。 則tắc 得đắc 於ư 法pháp 是thị 故cố 但đãn 據cứ 人nhân 耳nhĩ 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 如Như 來Lai 自tự 釋thích 上thượng 來lai 意ý 。 何hà 故cố 應ưng 嘆thán 波Ba 若Nhã 。 及cập 述thuật 成thành 供cúng 養dường 之chi 義nghĩa 。 但đãn 此thử 經Kinh 能năng 出xuất 生sanh 五ngũ 乘thừa 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 有hữu 修tu 行hành 。 則tắc 能năng 生sanh 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 果quả 。 皆giai 由do 菩Bồ 薩Tát 行hành 法pháp 故cố 。 有hữu 所sở 以dĩ 讚tán 嘆thán 波Ba 若Nhã 。 及cập 述thuật 成thành 供cúng 養dường 也dã 。

出xuất 生sanh 人nhân 道đạo 已dĩ 下hạ 。 明minh 出xuất 生sanh 世thế 間gian 善thiện 正chánh 報báo 。 勝thắng 果quả 人nhân 天thiên 等đẳng 乘thừa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

出xuất 生sanh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 明minh 出xuất 生sanh 二Nhị 乘Thừa 因nhân 果quả 也dã 。

因nhân 菩Bồ 薩Tát 來lai 故cố 世thế 間gian 便tiện 有hữu 。 飲ẩm 食thực 已dĩ 下hạ 。 次thứ 明minh 出xuất 生sanh 勝thắng 世thế 間gian 依y 報báo 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 世thế 間gian 所sở 有hữu 。 樂nhạc 具cụ 已dĩ 下hạ 。 此thử 中trung 有hữu 廣quảng 略lược 二nhị 固cố 明minh 出xuất 生sanh 義nghĩa 。 上thượng 則tắc 廣quảng 明minh 出xuất 生sanh 五ngũ 乘thừa 因nhân 果quả 。 今kim 次thứ 復phục 佛Phật 略lược 明minh 出xuất 生sanh 諸chư 樂nhạc 具cụ 等đẳng 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 下hạ 。 次thứ 總tổng 釋thích 上thượng 所sở 以dĩ 。 云vân 因nhân 菩Bồ 薩Tát 能năng 出xuất 生sanh 此thử 等đẳng 諸chư 果quả 者giả 。 由do 行hành 般Bát 若Nhã 故cố 然nhiên 也dã 。 當đương 說thuyết 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 次thứ 論luận 釋thích 上thượng 所sở 以dĩ 。 唯duy 烈liệt 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 明minh 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 先tiên 度độ 五ngũ 人nhân 。 次thứ 度độ 迦Ca 葉Diếp 兄huynh 弟đệ 等đẳng 千thiên 人nhân 。 已dĩ 後hậu 始thỉ 度độ 身thân 子tử 目Mục 連Liên 等đẳng 。 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 。 上thượng 千thiên 餘dư 人nhân 。 皆giai 是thị 具cụ 子tử 等đẳng 上thượng 座tòa 。 故cố 云vân 千thiên 餘dư 人nhân 也dã 。

答đáp 曰viết 下hạ 。 當đương 說thuyết 。

摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 已dĩ 下hạ 。 此thử 人nhân 是thị 第đệ 二nhị 大đại 師sư 。 佛Phật 之chi 長trưởng 子tử 。 所sở 以dĩ 眾chúng 僧Tăng 作tác 法pháp 。 以dĩ 織chức 衣y 與dữ 。 而nhi 如Như 來Lai 命mạng 之chi 。 分phần/phân 座tòa 共cộng 坐tọa 者giả 。 正chánh 表biểu 當đương 來lai 。 次thứ 補bổ 佛Phật 處xứ 。 為vi 第đệ 二nhị 佛Phật 。 作tác 大đại 依y 止chỉ 。 為vi 第đệ 二nhị 大đại 師sư 。 是thị 故cố 須tu 烈liệt 前tiền 三tam 人nhân 。 如như 上thượng 說thuyết 也dã 。

問vấn 曰viết 下hạ 當đương 說thuyết 。

佛Phật 道Đạo 於ư 世thế 間gian 中trung 。 最tối 大đại 已dĩ 下hạ 。 下hạ 向hướng 義nghĩa 品phẩm 中trung 釋thích 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 就tựu 法pháp 明minh 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 者giả 就tựu 位vị 明minh 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 就tựu 位vị 明minh 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 則tắc 以dĩ 道đạo 種chủng 終chung 心tâm 已dĩ 來lai 為vi 世thế 間gian 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 為vi 出xuất 世thế 間gian 。 就tựu 法pháp 論luận 者giả 。 則tắc 以dĩ 五ngũ 眾chúng 等đẳng 法pháp 為vi 世thế 間gian 。 道Đạo 品Phẩm 等đẳng 法pháp 為vi 出xuất 世thế 間gian 。 今kim 此thử 中trung 言ngôn 世thế 間gian 者giả 。 乃nãi 據cứ 世thế 帝đế 。 故cố 云vân 世thế 間gian 。 故cố 悉tất 檀đàn 中trung 。 言ngôn 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 也dã 。 釋thích 上thượng 能năng 嘆thán 之chi 人nhân 已dĩ 竟cánh 。 今kim 下hạ 次thứ 釋thích 於ư 法pháp 有hữu 十thập 六lục 句cú 。 此thử 初sơ 即tức 是thị 第đệ 一nhất 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 耳nhĩ 。

正chánh 導đạo 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 明minh 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 羮# 波Ba 若Nhã 。 壚# 如như 雖tuy 羮# 多đa 壚# 少thiểu 。 而nhi 羮# 所sở 以dĩ 泔cam 者giả 。 功công 於ư 壚# 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 所sở 以dĩ 無vô 相tướng 亦diệc 得đắc 同đồng 常thường 者giả 。 功công 由do 波Ba 若Nhã 。 波Ba 若Nhã 無vô 相tướng 。 故cố 五ngũ 亦diệc 無vô 相tướng 。 波Ba 若Nhã 常thường 故cố 五ngũ 亦diệc 常thường 。 亦diệc 如như 壚# 醎hàm 故cố 羮# 亦diệc 醎hàm 。 故cố 不bất 可khả 令linh 壚# 醎hàm 而nhi 羮# 不bất 醎hàm 也dã 。 當đương 說thuyết 。

五ngũ 情tình 已dĩ 下hạ 。 意ý 能năng 得đắc 過quá 末Mạt 法Pháp 。 及cập 思tư 微vi 慮lự 遠viễn 故cố 。 勝thắng 五ngũ 情tình 也dã 。

是thị 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 讚tán 嘆thán 因nhân 緣duyên 已dĩ 下hạ 。 上thượng 來lai 至chí 此thử 。 釋thích 讚tán 因nhân 行hành 已dĩ 訖ngật 。 自tự 此thử 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 嘆thán 果quả 德đức 也dã 。

諸chư 佛Phật 法Pháp 具cụ 平bình 等đẳng 。 故cố 云vân 等đẳng 無vô 與dữ 等đẳng 者giả 。 故cố 云vân 無vô 等đẳng 等đẳng 耳nhĩ 。

如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 下hạ 。 證chứng 釋thích 所sở 以dĩ 須tu 別biệt 歎thán 釋Thích 迦Ca 義nghĩa 也dã 。

世Thế 尊Tôn 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 遍biến 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 欲dục 到đáo 。 一nhất 切thiết 法Pháp 彼bỉ 岸ngạn 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 義nghĩa 也dã 。 阿A 羅La 漢Hán 嘆thán 菩Bồ 薩Tát 時thời 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 第đệ 三tam 應ưng 須tu 結kết 勸khuyến 供cúng 養dường 文văn 也dã 。

佛Phật 聞văn 阿A 羅La 漢Hán 嘆thán 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 大đại 分phân 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 述thuật 成thành 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 還hoàn 引dẫn 佛Phật 說thuyết 。 證chứng 述thuật 成thành 義nghĩa 。 及cập 釋thích 上thượng 出xuất 生sanh 五ngũ 乘thừa 之chi 義nghĩa 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 意ý 云vân 。 若nhược 世thế 間gian 財tài 食thực 。 由do 菩Bồ 薩Tát 有hữu 者giả 。 只chỉ 應ưng 從tùng 菩Bồ 薩Tát 邊biên 得đắc 。 何hà 故cố 須tu 辛tân 若nhược 求cầu 覓mịch 。 但đãn 我ngã 自tự 求cầu 自tự 得đắc 阿a 開khai 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 世thế 間gian 財tài 食thực 。 只chỉ 由do 眾chúng 生sanh 福phước 力lực 所sở 感cảm 。 眾chúng 生sanh 福phước 力lực 。 由do 菩Bồ 薩Tát 化hóa 導đạo 方phương 有hữu 。 若nhược 言ngôn 自tự 力lực 能năng 得đắc 者giả 。 何hà 故cố 飢cơ 世thế 種chủng 不bất 能năng 得đắc 求cầu 財tài 人nhân 不bất 盡tận 獲hoạch 。 當đương 知tri 由do 福phước 。 若nhược 由do 福phước 德đức 所sở 致trí 。 則tắc 由do 菩Bồ 薩Tát 得đắc 。 如như 有hữu 好hảo/hiếu 財tài 食thực 處xứ 。 而nhi 肓# 不bất 能năng 往vãng 。 將tương 去khứ 者giả 得đắc 。 雖tuy 復phục 自tự 行hành 功công 由do 於ư 導đạo 故cố 。 生sanh 盲manh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 福phước 果quả 功công 。 由do 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 當đương 說thuyết 。

樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 甚thậm 多đa 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 略lược 說thuyết 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 經kinh 文văn 。 上thượng 言ngôn 離ly 欲dục 樂lạc 者giả 。 即tức 是thị 此thử 中trung 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 已dĩ 下hạ 。 還hoàn 引dẫn 佛Phật 自tự 說thuyết 釋thích 明minh 。 已dĩ 菩Bồ 薩Tát 有hữu 自tự 行hành 化hóa 他tha 二nhị 德đức 故cố 。 所sở 以dĩ 能năng 生sanh 世thế 出xuất 世thế 果quả 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 於ư 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 難nạn/nan 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 論luận 主chủ 作tác 數số 復phục 次thứ 法pháp 喻dụ 兩lưỡng 釋thích 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 本bổn 欲dục 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 令linh 起khởi 。 過quá 眾chúng 生sanh 自tự 造tạo 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 得đắc 福phước 也dã 。 當đương 說thuyết 。

第đệ 五ngũ 即tức 是thị 從tùng 苦khổ 生sanh 罪tội 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

復phục 次thứ 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 已dĩ 下hạ 。 此thử 一nhất 意ý 釋thích 明minh 菩Bồ 薩Tát 有hữu 錯thác 謬mậu 行hành 。 故cố 與dữ 眾chúng 生sanh 樂lạc 。 令linh 得đắc 起khởi 貪tham 等đẳng 過quá 。 諸chư 佛Phật 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 使sử 與dữ 之chi 必tất 致trí 解giải 脫thoát 也dã 。

第đệ 六lục 品phẩm 者giả 。 即tức 是thị 舌thiệt 相tướng 品phẩm 。 此thử 品phẩm 所sở 以dĩ 來lai 者giả 。 即tức 是thị 開khai 宗tông 之chi 中trung 。 為vi 證chứng 說thuyết 故cố 來lai 。 上thượng 初sơ 品phẩm 。 明minh 放phóng 舌thiệt 相tướng 光quang 。 正chánh 為vi 和hòa 眾chúng 。 如như 佛Phật 入nhập 婆Bà 羅La 門Môn 聚tụ 落lạc 。 受thọ 老lão 婢tỳ 潘phan 施thí 。 即tức 為vi 受thọ 記ký 。 當đương 來lai 成thành 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 有hữu 相tướng 師sư 婆Bà 羅La 門Môn 子tử 。 見kiến 之chi 即tức 言ngôn 。 汝nhữ 大đại 種chủng 性tánh 淨tịnh 飯phạn 王vương 子tử 。 云vân 何hà 為vi 於ư 麤thô 食thực 。 乃nãi 作tác 妄vọng 語ngữ 。 佛Phật 則tắc 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 之chi 相tướng 法pháp 舌thiệt 覆phú 何hà 處xứ 不bất 能năng 妄vọng 語ngữ 。 其kỳ 答đáp 言ngôn 。 如như 我ngã 相tướng 法pháp 舌thiệt 。 若nhược 覆phú 鼻tị 終chung 不bất 妄vọng 語ngữ 。 佛Phật 則tắc 出xuất 於ư 舌thiệt 相tướng 覆phú 面diện 。 其kỳ 始thỉ 證chứng 知tri 。 如Như 來Lai 向hướng 說thuyết 所sở 記ký 無vô 差sai 。 今kim 者giả 如Như 來Lai 開khai 宗tông 。 對đối 於ư 身thân 子tử 。 說thuyết 六lục 品phẩm 經kinh 。 已dĩ 周chu 於ư 此thử 。 將tương 欲dục 命mạng 於ư 善thiện 吉cát 。 令linh 說thuyết 波Ba 若Nhã 故cố 。 出xuất 舌thiệt 相tướng 光quang 。 以dĩ 為vi 證chứng 信tín 。 命mạng 說thuyết 之chi 人nhân 。 契khế 會hội 法pháp 相tướng 。 所sở 說thuyết 不bất 虗hư 故cố 。 有hữu 斯tư 品phẩm 來lai 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 上thượng 婆Bà 羅La 門Môn 聚tụ 落lạc 。 為vi 證chứng 小tiểu 事sự 。 故cố 出xuất 舌thiệt 相tướng 覆phú 面diện 。 今kim 既ký 欲dục 將tương 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 說thuyết 於ư 大đại 法pháp 。 欲dục 證chứng 成thành 大đại 事sự 。 故cố 出xuất 舌thiệt 相tướng 。 遍biến 覆phú 三tam 千thiên 。 就tựu 此thử 一nhất 品phẩm 文văn 中trung 。 大đại 有hữu 三tam 分phần/phân 。 第đệ 一nhất 明minh 出xuất 舌thiệt 相tướng 。 覆phú 於ư 三tam 千thiên 。 光quang 照chiếu 十thập 方phương 。 召triệu 集tập 有hữu 緣duyên 來lai 眾chúng 。 第đệ 二nhị 是thị 時thời 東đông 方phương 已dĩ 下hạ 。 明minh 諸chư 方phương 菩Bồ 薩Tát 有hữu 緣duyên 之chi 眾chúng 見kiến 光quang 知tri 指chỉ 。 各các 持trì 供cúng 具cụ 。 往vãng 詣nghệ 娑sa 婆bà 。 是thị 時thời 釋Thích 迦Ca 。 牟Mâu 尼Ni 眾chúng 中trung 已dĩ 下hạ 。 第đệ 三Tam 明Minh 諸chư 人nhân 得đắc 益ích 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 。 說thuyết 門môn 曰viết 下hạ 當đương 釋thích 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 雖tuy 有hữu 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 已dĩ 下hạ 。 明minh 善thiện 吉cát 雖tuy 有hữu 。 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 。 應ưng 須tu 命mạng 說thuyết 。 但đãn 此thử 經Kinh 名danh 。 為vi 智trí 慧tuệ 故cố 。 先tiên 對đối 身thân 子tử 說thuyết 。 今kim 明minh 智trí 慧tuệ 即tức 空không 。 與dữ 善thiện 吉cát 空không 行hành 相tương 應ứng 。 故cố 須tu 命mạng 說thuyết 。 二nhị 者giả 云vân 慈từ 悲bi 深thâm 厚hậu 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 嫌hiềm 我ngã 坐tọa 者giả 。 我ngã 當đương 常thường 坐tọa 。 嫌hiềm 我ngã 坐tọa 者giả 。 我ngã 當đương 終chung 曰viết 。 立lập 不bất 移di 處xứ 諸chư 佛Phật 。 所sở 以dĩ 說thuyết 法Pháp 。 只chỉ 為vì 益ích 眾chúng 生sanh 。 此thử 人nhân 護hộ 眾chúng 生sanh 心tâm 重trọng/trùng 。 故cố 須tu 命mạng 說thuyết 。

所sở 以dĩ 從tùng 此thử 下hạ 。 第đệ 七thất 品phẩm 去khứ 。 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 也dã 。

是thị 舌thiệt 相tướng 光quang 明minh 諸chư 義nghĩa 。 既ký 同đồng 初sơ 品phẩm 故cố 。 此thử 中trung 不bất 釋thích 。 下hạ 經kinh 文văn 句cú 盡tận 同đồng 初sơ 品phẩm 者giả 。 論luận 則tắc 不bất 煩phiền 。 有hữu 釋thích 須tu 知tri 也dã 。

蒙mông 佛Phật 神thần 力lực 。 見kiến 舌thiệt 相tướng 已dĩ 下hạ 。 釋thích 十thập 萬vạn 億ức 人nhân 見kiến 光quang 得đắc 益ích 作tác 願nguyện 得đắc 記ký 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 因nhân 見kiến 花hoa 臺đài 。 發phát 心tâm 得đắc 益ích 。 故cố 號hiệu 覺giác 花hoa 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 上thượng 初sơ 至chí 此thử 。 是thị 佛Phật 自tự 說thuyết 六lục 品phẩm 經kinh 文văn 。 十thập 周chu 利lợi 益ích 終chung 訖ngật 。 上thượng 九cửu 種chủng 神thần 力lực 中trung 。 前tiền 之chi 八bát 力lực 。 皆giai 明minh 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 盡tận 云vân 無vô 笇# 。 第đệ 九cửu 十Thập 力Lực 。 但đãn 變biến 立lập 而nhi 已dĩ 。 次thứ 往vãng 生sanh 品phẩm 末mạt 。 明minh 三tam 百bách 權quyền 行hành 。 比Bỉ 丘Khâu 六lục 萬vạn 。 欲dục 充sung 十thập 千thiên 人nhân 等đẳng 。 則tắc 是thị 有hữu 數số 利lợi 益ích 。 此thử 之chi 品phẩm 末mạt 。 明minh 十thập 萬vạn 億ức 人nhân 。 亦diệc 屬thuộc 有hữu 數số 利lợi 益ích 。 有hữu 此thử 十thập 周chu 師sư 。 於ư 此thử 中trung 悉tất 一nhất 一nhất 還hoàn 牒điệp 。 誦tụng 上thượng 八bát 種chủng 神thần 力lực 所sở 益ích 經kinh 文văn 。 於ư 此thử 中trung 牒điệp 釋thích 。 應ưng 當đương 說thuyết 也dã 。

釋thích 第đệ 四tứ 十thập 一nhất 卷quyển 論luận 。

第đệ 七thất 品phẩm 者giả 。 名danh 為vi 三tam 假giả 品phẩm 。 上thượng 來lai 至chí 此thử 有hữu 六lục 品phẩm 經kinh 。 即tức 是thị 說thuyết 分phân 之chi 中trung 。 第đệ 一nhất 明minh 佛Phật 自tự 開khai 宗tông 唱xướng 說thuyết 十thập 周chu 利lợi 益ích 。 發phát 心tâm 無vô 笇# 。 得đắc 解giải 塵trần 沙sa 。 已dĩ 訖ngật 於ư 此thử 說thuyết 。 此thử 下hạ 去khứ 是thị 說thuyết 分phần/phân 中trung 。 第đệ 二nhị 時thời 命mạng 說thuyết 分phần/phân 有hữu 十thập 九cửu 品phẩm 。 經kinh 至chí 無vô 生sanh 品phẩm 。 亦diệc 明minh 無vô 數số 人nhân 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 然nhiên 此thử 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 。 大đại 有hữu 三tam 意ý 。 此thử 初sơ 一nhất 品phẩm 。 明minh 如Như 來Lai 加gia 命mạng 善thiện 吉cát 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 於ư 波Ba 若Nhã 。 善thiện 吉cát 既ký 其kỳ 被bị 命mạng 。 請thỉnh 求cầu 如Như 來Lai 。 示thị 說thuyết 方phương 軌quỹ 。 第đệ 二nhị 勸khuyến 學học 一nhất 品phẩm 相tương/tướng 。 如Như 來Lai 既ký 命mạng 善thiện 吉cát 承thừa 指chỉ 。 將tương 欲dục 顯hiển 唱xướng 故cố 。 所sở 以dĩ 勸khuyến 學học 。 第đệ 三tam 集tập 散tán 品phẩm 已dĩ 去khứ 。 至chí 無vô 生sanh 品phẩm 有hữu 七thất 品phẩm 。 經kinh 將tương 明minh 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 。 善thiện 吉cát 既ký 被bị 命mạng 說thuyết 時thời 。 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 字tự 與dữ 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 此thử 此thử 品phẩm 名danh 三tam 假giả 品phẩm 。 論luận 主chủ 將tương 欲dục 解giải 釋thích 故cố 。 舉cử 其kỳ 次thứ 第đệ 。 云vân 第đệ 七thất 品phẩm 釋thích 論luận 也dã 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。

此thử 一nhất 品phẩm 經kinh 文văn 。

復phục 有hữu 三tam 分phần/phân 。 第đệ 一nhất 明minh 如Như 來Lai 加gia 命mạng 善thiện 吉cát 。 令linh 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 第đệ 二nhị 從tùng 爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 自tự 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。

時thời 善thiện 吉cát 既ký 其kỳ 被bị 命mạng 。 須tu 依y 實thật 法pháp 相tướng 說thuyết 。 而nhi 實thật 法pháp 相tướng 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 與dữ 法pháp 等đẳng 。 三tam 法pháp 皆giai 空không 。 不bất 知tri 為vi 誰thùy 說thuyết 。 不bất 知tri 何hà 所sở 說thuyết 。 故cố 諸chư 佛Phật 亦diệc 其kỳ 說thuyết 儀nghi 。 第đệ 三tam 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 明minh 如Như 來Lai 述thuật 答đáp 。 成thành 其kỳ 所sở 說thuyết 。 示thị 說thuyết 儀nghi 軌quỹ 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 則tắc 是thị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 義nghĩa 。 此thử 初sơ 無vô 即tức 是thị 第đệ 一nhất 明minh 佛Phật 加gia 命mạng 善thiện 吉cát 。 但đãn 諸chư 經kinh 不bất 同đồng 。 自tự 但đãn 有hữu 加gia 。 而nhi 無vô 命mạng 者giả 。 自tự 但đãn 有hữu 命mạng 而nhi 無vô 加gia 者giả 。 亦diệc 有hữu 加gia 有hữu 命mạng 者giả 。 今kim 此thử 中trung 雖tuy 但đãn 有hữu 命mạng 辭từ 。 而nhi 即tức 是thị 口khẩu 加gia 口khẩu 。 由do 發phát 意ý 故cố 。 亦diệc 有hữu 意ý 等đẳng 三tam 業nghiệp 加gia 助trợ 。 若nhược 無vô 如Như 來Lai 三tam 業nghiệp 加gia 者giả 。 何hà 由do 能năng 於ư 龍long 象tượng 眾chúng 中trung 。 及cập 師sư 子tử 王vương 前tiền 。 作tác 師sư 子tử 吼hống 。 故cố 地địa 經Kinh 云vân 。 光quang 炎diễm 入nhập 我ngã 身thân 。 是thị 力lực 我ngã 能năng 說thuyết 。 就tựu 此thử 第đệ 一nhất 加gia 命mạng 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 明minh 時thời 眾chúng 。 既ký 見kiến 佛Phật 命mạng 善thiện 吉cát 說thuyết 所sở 以dĩ 懷hoài 疑nghi 。 二nhị 者giả 明minh 善thiện 吉cát 與dữ 身thân 子tử 先tiên 共cộng 釋thích 眾chúng 疑nghi 。

復phục 有hữu 此thử 二nhị 意ý 。 次thứ 當đương 解giải 釋thích 也dã 。 即tức 時thời 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。  已dĩ 下hạ 。 第đệ 一nhất 明minh 時thời 眾chúng 懷hoài 疑nghi 也dã 。 當đương 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。  已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 善thiện 吉cát 。 與dữ 身thân 子tử 為vi 眾chúng 決quyết 疑nghi 。 明minh 佛Phật 一nhất 切thiết 弟đệ 子tử 。 諸chư 天thiên 化hóa 人nhân 等đẳng 。 莫mạc 有hữu 不bất 承thừa 聖thánh 力lực 。 而nhi 自tự 專chuyên 說thuyết 者giả 。 何hà 但đãn 我ngã 一nhất 人nhân 也dã 。 當đương 說thuyết 。

佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 已dĩ 下hạ 。 明minh 何hà 故cố 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 由do 神thần 助trợ 。 云vân 唯duy 佛Phật 窮cùng 盡tận 法pháp 相tướng 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 法Pháp 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 若nhược 非phi 佛Phật 加gia 助trợ 。 則tắc 有hữu 傷thương 毀hủy 。 故cố 置trí 此thử 一nhất 句cú 文văn 來lai 也dã 。

如như 燈đăng 者giả 。 如như 論luận 釋thích 也dã 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 品phẩm 之chi 大đại 分phần/phân 。 第đệ 二nhị 明minh 善thiện 吉cát 承thừa 命mệnh 。 請thỉnh 示thị 說thuyết 儀nghi 。 此thử 中trung 就tựu 三tam 假giả 明minh 義nghĩa 。 凡phàm 有hữu 二nhị 請thỉnh 。 一nhất 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 何hà 等đẳng 法pháp 名danh 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 此thử 一nhất 請thỉnh 意ý 。 就tựu 名danh 假giả 受thọ 假giả 。 明minh 其kỳ 請thỉnh 示thị 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 字tự 者giả 。 即tức 是thị 名danh 假giả 。 菩Bồ 薩Tát 者giả 即tức 是thị 受thọ 假giả 。 此thử 之chi 二nhị 法pháp 皆giai 空không 。 但đãn 是thị 字tự 名danh 。 為vi 誰thùy 說thuyết 也dã 。

第đệ 二nhị 世Thế 尊Tôn 我ngã 不bất 見kiến 是thị 法pháp 云vân 何hà 教giáo 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 下hạ 。 此thử 意ý 然nhiên 法pháp 假giả 請thỉnh 示thị 說thuyết 之chi 義nghĩa 。 如như 五ngũ 陰ấm 成thành 人nhân 陰ấm 是thị 法pháp 假giả 人nhân 。 既ký 為vi 五ngũ 法pháp 所sở 成thành 。 故cố 名danh 受thọ 段đoạn 人nhân 。 上thượng 更cánh 設thiết 其kỳ 名danh 。 故cố 名danh 為vi 法pháp 假giả 。 如như 四tứ 塵trần 成thành 諸chư 支chi 。 諸chư 支chi 中trung 有hữu 樹thụ 名danh 。 屬thuộc 於ư 名danh 假giả 也dã 。 他tha 解giải 意ý 此thử 中trung 有hữu 三tam 請thỉnh 示thị 著trước 。 此thử 中trung 唯duy 有hữu 於ư 二nhị 故cố 下hạ 佛Phật 答đáp 。 亦diệc 唯duy 有hữu 二nhị 也dã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。

第đệ 三tam 分phân 明minh 如Như 來Lai 述thuật 答đáp 。 言ngôn 須Tu 菩Bồ 提Đề 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 但đãn 有hữu 名danh 字tự 者giả 。 前tiền 請thỉnh 示thị 文văn 中trung 既ký 見kiến 。 上thượng 云vân 汝nhữ 當đương 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 故cố 先tiên 從tùng 名danh 受thọ 二nhị 假giả 。 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 。 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 。 後hậu 始thỉ 論luận 段đoạn 。 今kim 此thử 中trung 佛Phật 既ký 見kiến 善thiện 吉cát 。 先tiên 明minh 二nhị 假giả 故cố 。 乃nãi 先tiên 舉cử 法pháp 假giả 。 以dĩ 況huống 答đáp 其kỳ 義nghĩa 。 始thỉ 次thứ 受thọ 假giả 。 名danh 假giả 。 何hà 以dĩ 然nhiên 。 凡phàm 論luận 明minh 假giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 就tựu 空không 假giả 以dĩ 明minh 假giả 者giả 。 則tắc 先tiên 名danh 假giả 始thỉ 。 次thứ 受thọ 法pháp 。 以dĩ 逐trục 難nan 易dị 明minh 之chi 故cố 。 然nhiên 若nhược 就tựu 成thành 假giả 義nghĩa 故cố 。 明minh 假giả 者giả 。 則tắc 光quang 明minh 於ư 法pháp 。 次thứ 受thọ 及cập 名danh 。 若nhược 此thử 中trung 三tam 假giả 。 本bổn 以dĩ 空không 為vi 假giả 。 即tức 是thị 三tam 空không 。 故cố 論luận 云vân 。 從tùng 緣duyên 生sanh 法pháp 。 即tức 為vi 空không 義nghĩa 。 亦diệc 名danh 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 。 即tức 是thị 生sanh 法pháp 二nhị 空không 故cố 。 此thử 中trung 三tam 假giả 義nghĩa 則tắc 寬khoan 。 若nhược 成thành 實thật 中trung 三tam 假giả 。 但đãn 以dĩ 體thể 為vi 異dị 。 具cụ 所sở 成thành 者giả 。 是thị 假giả 有hữu 故cố 名danh 為vi 假giả 。 此thử 義nghĩa 則tắc 狹hiệp 異dị 宗tông 論luận 。 釋thích 云vân 。 中trung 道đạo 之chi 義nghĩa 。 既ký 通thông 空không 有hữu 。 是thị 所sở 不bất 論luận 。 而nhi 聖thánh 人nhân 所sở 以dĩ 乃nãi 於ư 一nhất 空không 法pháp 上thượng 。 立lập 以dĩ 兩lưỡng 名danh 。 名danh 為vi 空không 法pháp 。 假giả 名danh 等đẳng 者giả 。 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 病bệnh 有hữu 二nhị 故cố 。 為vi 執chấp 實thật 者giả 說thuyết 假giả 。 為vi 執chấp 有hữu 者giả 。 說thuyết 為vi 空không 耳nhĩ 。 故cố 此thử 中trung 言ngôn 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 然nhiên 就tựu 答đáp 初sơ 意ý 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 。 第đệ 一nhất 總tổng 答đáp 。 第đệ 二nhị 別biệt 答đáp 。 臨lâm 文văn 當đương 說thuyết 論luận 釋thích 。 此thử 中trung 復phục 為vi 二nhị 意ý 。 一nhất 明minh 法pháp 空không 。 正chánh 明minh 生sanh 空không 。 此thử 初sơ 既ký 創sáng/sang 言ngôn 波Ba 若Nhã 。 亦diệc 但đãn 有hữu 名danh 。 即tức 是thị □# □# 明minh 時thời 眾chúng 。 恐khủng 佛Phật 唯duy 但đãn 明minh 法pháp 空không 故cố 。 所sở 以dĩ 佛Phật 第đệ 二nhị 反phản 問vấn 。 善thiện 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 則tắc 明minh 生sanh 空không 也dã 。 並tịnh 當đương 說thuyết 。

喚hoán 火hỏa 時thời 不bất 燒thiêu 口khẩu 。 故cố 云vân 字tự 不bất 在tại 內nội 。 喚hoán 火hỏa 時thời 不bất 得đắc 水thủy 故cố 。 故cố 字tự 不bất 在tại 外ngoại 。 內nội 外ngoại 既ký 無vô 。 故cố 云vân 不bất 在tại 中trung 間gian 也dã 。

譬thí 如như 我ngã 名danh 已dĩ 下hạ 。 就tựu 十thập 六lục 神thần 我ngã 。 明minh 不bất 淨tịnh 時thời 生sanh 空không 。 即tức 是thị 明minh 名danh 假giả 義nghĩa 也dã 。

如như 眾chúng 生sanh 已dĩ 下hạ 至chí 於ư 見kiến 者giả 等đẳng 。 是thị 列liệt 十thập 六lục 神thần 我ngã 名danh 也dã 。

譬thí 如như 身thân 知tri 合hợp 故cố 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 身thân 明minh 受thọ 假giả 義nghĩa 也dã 。

譬thí 如như 色sắc 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 五ngũ 陰ấm 。 明minh 法pháp 假giả 義nghĩa 也dã 。 譬thí 如như 眼nhãn 下hạ 。 次thứ 就tựu 十thập 二nhị 入nhập 明minh 法pháp 假giả 義nghĩa 也dã 。

眼nhãn 界giới 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 十thập 八bát 界giới 。 明minh 假giả 法pháp 假giả 義nghĩa 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 亦diệc 如như 是thị 者giả 。 上thượng 次thứ 第đệ 列liệt 明minh 一nhất 周chu 已dĩ 竟cánh 。 今kim 次thứ 總tổng 結kết 之chi 也dã 。

譬thí 如như 內nội 身thân 已dĩ 下hạ 。 復phục 別biệt 就tựu 人nhân 明minh 受thọ 假giả 義nghĩa 。 下hạ 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 是thị 座tòa 禪thiền 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 者giả 是thị 讀đọc 經kinh 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 當đương 是thị 據cứ 菩Bồ 薩Tát 兩lưỡng 德đức 明minh 之chi 。 故cố 云vân 二nhị 種chủng 。 今kim 言ngôn 如như 內nội 身thân 者giả 。 據cứ 坐tọa 禪thiền 菩Bồ 薩Tát 。 明minh 於ư 假giả 義nghĩa 下hạ 。 言ngôn 如như 外ngoại 物vật 草thảo 木mộc 等đẳng 者giả 。 據cứ 讀đọc 經kinh 菩Bồ 薩Tát 。 明minh 於ư 假giả 義nghĩa 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 但đãn 有hữu 名danh 字tự 者giả 。 明minh 不bất 淨tịnh 淨tịnh 時thời 生sanh 空không 也dã 。

如như 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 已dĩ 下hạ 。 有hữu 疑nghi 言ngôn 。 應ưng 但đãn 因nhân 中trung 下hạ 地địa 二nhị 種chủng 眾chúng 生sanh 是thị 空không 。 云vân 佛Phật 不bất 空không 故cố 。 次thứ 就tựu 善thiện 淨tịnh 時thời 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 明minh 生sanh 空không 。 故cố 經Kinh 云vân 有hữu 眾chúng 生sanh 大đại 眾chúng 生sanh 。 大đại 智trí 慧tuệ 故cố 。 名danh □# 眾chúng 生sanh 。 所sở 以dĩ 就tựu 明minh 於ư 生sanh 空không 也dã 。

譬thí 夢mộng 嚮hướng 已dĩ 不bất 復phục 有hữu 疑nghi 言ngôn 。 上thượng 既ký 言ngôn 過quá 去khứ 佛Phật 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 現hiện 在tại 佛Phật 不bất 然nhiên 。 故cố 此thử 文văn 來lai 。 以dĩ 喻dụ 明minh 之chi 。 意ý 去khứ 三tam 世thế 皆giai 爾nhĩ 也dã 。

如như 是thị 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 明minh 義nghĩa 既ký 竟cánh 。 次thứ 當đương 總tổng 結kết 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 即tức 是thị 論luận 釋thích 。 此thử 初sơ 。 未vị 釋thích 經kinh 文văn 。 且thả 以dĩ 賓tân 主chủ 往vãng 復phục 。 明minh 所sở 以dĩ 命mạng 於ư 善thiện 吉cát 。 令linh 說thuyết 之chi 由do 也dã 。 當đương 釋thích 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 上thượng 明minh 善thiện 吉cát 有hữu 行hành 空không 無vô 諍tranh 慈từ 悲bi 等đẳng 。 故cố 須tu 命mạng 說thuyết 。 又hựu 此thử 經Kinh 明minh 於ư 智trí 之chi 與dữ 空không 。 上thượng 對đối 身thân 子tử 。 以dĩ 表biểu 明minh 智trí 慧tuệ 。 今kim 命mạng 善thiện 吉cát 。 以dĩ 會hội 空không 門môn 所sở 以dĩ 須tu 命mạng 若nhược 作tác 行hành 。 解giải 云vân 。 身thân 子tử 即tức 是thị 智trí 慧tuệ 門môn 。 善thiện 吉cát 即tức 是thị 空không 門môn 。 智trí 慧tuệ 門môn 已dĩ 竟cánh 。 今kim 次thứ 欲dục 明minh 空không 門môn 。 故cố 命mạng 善thiện 吉cát 也dã 。

復phục 次thứ 佛Phật 威uy 德đức 已dĩ 下hạ 。 明minh 如Như 來Lai 道Đạo 德đức 特đặc 尊tôn 眾chúng 所sở 畏úy 忌kỵ 。 設thiết 有hữu 問vấn 難nạn/nan 。 不bất 能năng 盡tận 情tình 。 故cố 命mạng 弟đệ 子tử 說thuyết 。 令linh 得đắc 盡tận 誠thành 義nghĩa 論luận 。 故cố 命mạng 善thiện 吉cát 也dã 。

復phục 次thứ 佛Phật 知tri 眾chúng 中trung 已dĩ 下hạ 。 明minh 知tri 眾chúng 心tâm 所sở 疑nghi 。 而nhi 畏úy 不bất 敢cảm 問vấn 。 若nhược 善thiện 命mạng 吉cát 令linh 說thuyết 。 則tắc 能năng 問vấn 難nạn/nan 論luận 難nạn/nan 法pháp 相tướng 故cố 。 問vấn 情tình 亦diệc 盡tận 解giải 釋thích 亦diệc 明minh 故cố 。 所sở 以dĩ 致trí 命mạng 也dã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 已dĩ 下hạ 。 還hoàn 為vi 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 。 上thượng 云vân 畏úy 難nạn 。 今kim 云vân 何hà 故cố 畏úy 難nạn 正chánh 見kiến 。 為vi 佛Phật 身thân 高cao 大đại 。 而nhi 舌thiệt 覆phú 三tam 千thiên 。 無vô 量lượng 光quang 明minh 。 持trì 尊tôn 威uy 重trọng/trùng 為vi 此thử 畏úy 難nạn 。 雖tuy 復phục 懷hoài 疑nghi 。 而nhi 不bất 能năng 致trí 問vấn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 今kim 為vi 共cộng 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 雜tạp 說thuyết 故cố 。 所sở 以dĩ 先tiên 命mạng 善thiện 吉cát 。 後hậu 及cập 彌Di 勒Lặc 等đẳng 身thân 也dã 。

又hựu 所sở 以dĩ 此thử 經Kinh 初sơ 對đối 具cụ 子tử 次thứ 命mạng 善thiện 吉cát 者giả 。 此thử 等đẳng 是thị 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 大đại 煩phiền 惱não 斯tư 盡tận 。 今kim 欲dục 說thuyết 淨tịnh 教giáo 。 所sở 以dĩ 須tu 命mạng 之chi 也dã 。

爾nhĩ 時thời 眾chúng 會hội 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 初sơ 分phần/phân 中trung 。 第đệ 一nhất 時thời 眾chúng 懷hoài 疑nghi 經kinh 文văn 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 眾chúng 心tâm 疑nghi 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 善thiện 吉cát 與dữ 身thân 子tử 。 共cộng 釋thích 眾chúng 疑nghi 經kinh 文văn 也dã 。

譬thí 如như 傳truyền 語ngữ 人nhân 者giả 。 明minh 善thiện 吉cát 傳truyền 述thuật 。 佛Phật 意ý 非phi 己kỷ 自tự 情tình 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 所sở 見kiến 之chi 應ưng 色sắc 身thân 。 諸chư 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 言ngôn 丈trượng 六lục 是thị 應ưng 佛Phật 者giả 。 善thiện 吉cát 等đẳng 亦diệc 應ưng 是thị 也dã 。 但đãn 是thị 應ưng 智trí 常thường 滿mãn 。 由do 如như 月nguyệt 光quang 。 亦diệc 遍biến 在tại 空không 瓶bình 。 但đãn 瓶bình 空không 無vô 水thủy 。 自tự 不bất 能năng 見kiến 。 非phi 是thị 瓶bình 處xứ 。 無vô 月nguyệt 光quang 也dã 。 當đương 說thuyết 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 已dĩ 下hạ 。 釋thích 成thành 須tu 佛Phật 加gia 義nghĩa 。 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 窮cùng 達đạt 二nhị 諦đế 。 談đàm 有hữu 不bất 有hữu 說thuyết 。 無vô 不bất 無vô 故cố 。 不bất 相tương 違vi 背bội 也dã 。 當đương 說thuyết 。

今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 大đại 分phần/phân 中trung 。 第đệ 二nhị 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 兩lưỡng 問vấn 請thỉnh 示thị 說thuyết 之chi 儀nghi 經kinh 文văn 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 以dĩ 受thọ 假giả 施thí 說thuyết 故cố 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 誰thùy 說thuyết 字tự 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 假giả 施thí 說thuyết 。 則tắc 無vô 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 般Bát 若Nhã 不bất 可khả 得đắc 故cố 法Pháp 施thí 說thuyết 。 則tắc 無vô 無vô 有hữu 法pháp 。 凡phàm 說thuyết 何hà 等đẳng 。 以dĩ 此thử 三tam 事sự 假giả 空không 故cố 。 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 也dã 。

問vấn 曰viết 佛Phật 命mạng 已dĩ 下hạ 。 問vấn 意ý 云vân 。 佛Phật 乃nãi 命mạng 善thiện 吉cát 。 令linh 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 善thiện 吉cát 乃nãi 就tựu 三tam 假giả 說thuyết 言ngôn 。 無vô 菩Bồ 薩Tát 與dữ 佛Phật 語ngữ 相tương 違vi 。 云vân 何hà 佛Phật 乃nãi 述thuật 成thành 。 同đồng 其kỳ 所sở 說thuyết 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 善thiện 吉cát 以dĩ 不bất 著trước 心tâm 。 說thuyết 空Không 無Vô 菩Bồ 薩Tát 。 如Như 來Lai 以dĩ 不bất 著trước 心tâm 說thuyết 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 二nhị 心tâm 窴điền 合hợp 故cố 。 所sở 以dĩ 如Như 來Lai 。 述thuật 成thành 不bất 相tương 及cập 也dã 。

佛Phật 即tức 述thuật 成thành 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 第đệ 三tam 大đại 分phần/phân 。 如Như 來Lai 述thuật 答đáp 經kinh 文văn 初sơ 意ý 。 而nhi 復phục 更cánh 成thành 如Như 來Lai 述thuật 成thành 所sở 以dĩ 。 及cập 成thành 善thiện 吉cát 不bất 違vi 反phản 佛Phật 語ngữ 。 即tức 是thị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 明minh 善thiện 吉cát 既ký 觀quán 畢tất 竟cánh 空không 。 說thuyết 於ư 三tam 假giả 。 言ngôn 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 道Đạo 理lý 實thật 爾nhĩ 。 是thị 故cố 如như 是thị 述thuật 成thành 。 上thượng 佛Phật 既ký 合hợp 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 於ư 波Ba 若Nhã 。 波Ba 若Nhã 即tức 是thị 空không 義nghĩa 。 今kim 但đãn 言ngôn 三tam 事sự 皆giai 空không 。 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 即tức 是thị 教giáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 波Ba 若Nhã 義nghĩa 。 是thị 故cố 此thử 釋thích 即tức 是thị 成thành 上thượng 如Như 來Lai 。 應ưng 述thuật 成thành 善thiện 吉cát 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 又hựu 即tức 是thị 善thiện 吉cát 。 奉phụng 命mệnh 教giáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 非phi 為vi 相tương 違vi 反phản 也dã 。

復phục 次thứ 凡phàm 有hữu 二nhị 法pháp 已dĩ 下hạ 。 欲dục 釋thích 上thượng 菩Bồ 薩Tát 善thiện 吉cát 字tự 不bất 可khả 得đắc 不bất 在tại 內nội 外ngoại 。 中trung 間gian 義nghĩa 故cố 。 先tiên 立lập 法pháp 明minh 義nghĩa 。 後hậu 乃nãi 推thôi 之chi 云vân 。 火hỏa 明minh 屬thuộc 造tạo 色sắc 。 火hỏa 熱nhiệt 屬thuộc 火hỏa 大đại 也dã 。

無vô 第đệ 三tam 業nghiệp 者giả 。 業nghiệp 者giả 是thị 作tác 義nghĩa 。 言ngôn 火hỏa 除trừ 燒thiêu 照chiếu 已dĩ 。 更cánh 無vô 第đệ 三tam 作tác 用dụng 。 故cố 云vân 無vô 業nghiệp 也dã 。

以dĩ 是thị 故cố 已dĩ 下hạ 。 立lập 法pháp 既ký 竟cánh 。 須tu 總tổng 結kết 之chi 也dã 。

是thị 火hỏa 不bất 在tại 內nội 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 次thứ 復phục 推thôi 之chi 。 此thử 初sơ 就tựu 內nội 法pháp 中trung 推thôi 。 凡phàm 有hữu 二nhị 周chu 。 一nhất 以dĩ 二nhị 法pháp 來lai 破phá 。 二nhị 以dĩ 燒thiêu 口khẩu 來lai 破phá 。 火hỏa 是thị 一nhất 。 不bất 應ưng 名danh 燒thiêu 復phục 名danh 照chiếu 。 故cố 云vân 義nghĩa 以dĩ 名danh 二nhị 法pháp 不bất 相tương 合hợp 也dã 。

若nhược 火hỏa 在tại 二nhị 法pháp 外ngoại 已dĩ 下hạ 。 次thứ 以dĩ 外ngoại 法pháp 來lai 破phá 云vân 。 火hỏa 若nhược 在tại 燒thiêu 照chiếu 死tử 者giả 。 復phục 不bất 應ưng 於ư 燒thiêu 照chiếu 二nhị 法pháp 。 得đắc 作tác 火hỏa 想tưởng 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 已dĩ 下hạ 。 上thượng 既ký 破phá 名danh 假giả 竟cánh 。 今kim 次thứ 況huống 釋thích 。 明minh 受thọ 假giả 空không 無vô 。 推thôi 於ư 受thọ 假giả 。 唯duy 是thị 名danh 色sắc 。 但đãn 於ư 名danh 色sắc 中trung 。 強cường/cưỡng 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 實thật 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 有hữu 第đệ 三tam 事sự 也dã 。

佛Phật 說thuyết 譬thí 喻dụ 已dĩ 下hạ 。 明minh 以dĩ 法pháp 喻dụ 法pháp 。 釋thích 受thọ 假giả 義nghĩa 也dã 。

眾chúng 生sanh 乃nãi 至chí 。 知tri 者giả 已dĩ 下hạ 。 明minh 釋thích 上thượng 十thập 六lục 神thần 我ngã 不bất 淨tịnh 。 明minh 眾chúng 生sanh 空không 義nghĩa 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 亦diệc 如như 是thị 者giả 。 明minh 不bất 淨tịnh 淨tịnh 時thời 生sanh 空không 義nghĩa 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 如như 是thị 者giả 。 法pháp 空không 義nghĩa 也dã 。

皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 已dĩ 下hạ 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 明minh 義nghĩa 云vân 。 為vi 異dị 具cụ 所sở 成thành 者giả 為vi 假giả 。 不bất 為vi 異dị 具cụ 所sở 成thành 者giả 為vi 實thật 。 今kim 大Đại 乘Thừa 中trung 。 但đãn 令linh 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 皆giai 假giả 。 唯duy 以dĩ 實thật 相tướng 為vi 實thật 。 五ngũ 眾chúng 等đẳng 但đãn 名danh 為vi 法pháp 。 不bất 得đắc 名danh 為vi 實thật 也dã 。

有hữu 人nhân 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 明minh 有hữu 入nhập 。 但đãn 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 為vi 假giả 故cố 言ngôn 空không 。 五ngũ 等đẳng 屬thuộc 實thật 法pháp 故cố 。 云vân 不bất 空không 也dã 。

今kim 眾chúng 生sanh 五ngũ 眾chúng 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 就tựu 五ngũ 眾chúng 明minh 假giả 義nghĩa 。 經kinh 文văn 乃nãi 總tổng 釋thích 入nhập 界giới 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

復phục 次thứ 有hữu 二nhị 種chủng 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 云vân 就tựu 坐tọa 禪thiền 讀đọc 經kinh 二nhị 義nghĩa 菩Bồ 薩Tát 經kinh 文văn 也dã 。

如như 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 已dĩ 下hạ 。 為vi 有hữu 疑nghi 言ngôn 。 但đãn 因nhân 虗hư 可khả 空không 。 果quả 應ưng 是thị 實thật 。 故cố 此thử 中trung 次thứ 釋thích 上thượng 善thiện 淨tịnh 時thời 生sanh 空không 義nghĩa 也dã 。

可khả 說thuyết 十thập 喻dụ 者giả 。 為vi 有hữu 疑nghi 言ngôn 。 過quá 去khứ 佛Phật 爾nhĩ 者giả 。 現hiện 在tại 佛Phật 應ưng 不bất 空không 。 故cố 以dĩ 十thập 喻dụ 十thập 來lai 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 學học 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 釋thích 。 三tam 假giả 說thuyết 竟cánh 。 復phục 承thừa 經kinh 意ý 。 親thân 勸khuyến 學học 也dã 。 波ba 羅la 聶niếp 提đề 者giả 。 此thử 假giả 也dã 。

五ngũ 眾chúng 等đẳng 法pháp 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 解giải 釋thích 文văn 既ký 訖ngật 。 逐trục 於ư 世thế 法pháp 而nhi 出xuất 三tam 假giả 體thể 相tướng 也dã 。

從tùng 法pháp 已dĩ 下hạ 。 明minh 大Đại 乘Thừa 中trung 。 但đãn 得đắc 云vân 從tùng 法pháp 有hữu 法pháp 說thuyết 之chi 為vi 假giả 。 不bất 得đắc 云vân 從tùng 法pháp 有hữu 法pháp 說thuyết 之chi 為vi 假giả 。 不bất 得đắc 云vân 以dĩ 實thật 成thành 假giả 義nghĩa 也dã 。

是thị 塵trần 法pháp 和hòa 合hợp 已dĩ 下hạ 。 復phục 更cánh 牒điệp 釋thích 上thượng 意ý 也dã 。 當đương 釋thích 。

先tiên □# 名danh 字tự 已dĩ 下hạ 。 此thử 言ngôn 次thứ 第đệ 於ư 假giả 義nghĩa 言ngôn 。 先tiên 空không 名danh 假giả 得đắc 名danh 之chi 實thật 相tướng 已dĩ 。 始thỉ 次thứ 空không 受thọ 假giả 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 就tựu 如Như 來Lai 述thuật 成thành 答đáp 善thiện 吉cát 初sơ 問vấn 請thỉnh 示thị 之chi 意ý 中trung 。 總tổng 明minh 三tam 假giả 已dĩ 竟cánh 。 今kim 此thử 文văn 來lai 。 亦diệc 由do 是thị 答đáp 初sơ 問vấn 。 而nhi 論luận 家gia 處xứ 分phần/phân 言ngôn 。 從tùng 此thử 已dĩ 去khứ 。 是thị 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 三tam 假giả 。 此thử 初sơ 先tiên 別biệt 釋thích 名danh 假giả 。 就tựu 此thử 別biệt 釋thích 名danh 假giả 文văn 中trung 。

復phục 有hữu 三tam 意ý 。 自tự 此thử 已dĩ 下hạ 。 至chí □# 不bất 作tác 是thị 知tri 。 名danh 假giả 施thi 設thiết 。 一nhất 一nhất 歷lịch 法pháp 。 明minh 名danh 假giả 義nghĩa 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 。 第đệ 一nhất 從tùng 知tri 假giả 名danh 字tự 以dĩ 不bất 著trước 色sắc 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 一nhất 一nhất 歷lịch 法pháp 。 次thứ 就tựu 不bất 著trước 門môn 。 明minh 名danh 假giả 義nghĩa 。 第đệ 三tam 從tùng 須Tu 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 時thời 不bất 著trước 一nhất 切thiết 法pháp 。 增tăng 益ích 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 明minh 其kỳ 行hành 報báo 利lợi 益ích 。 從tùng 須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 已dĩ 下hạ 。 論luận 意ý 云vân 。 乃nãi 是thị 答đáp 初sơ 請thỉnh 示thị 中trung 間gian 。 佛Phật 既ký 初sơ 明minh 法pháp 空không 。 為vi 有hữu 疑nghi 故cố 。 自tự 此thử 去khứ 明minh 於ư 生sanh 空không 。 復phục 即tức 是thị 第đệ 二nhị 別biệt 明minh 受thọ 假giả 義nghĩa 。 此thử 乃nãi 別biệt 是thị 一nhất 徒đồ 經kinh 文văn 也dã 。 今kim 此thử 初sơ 第đệ 一nhất 。 先tiên 別biệt 明minh 名danh 假giả 義nghĩa 也dã 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 釋thích 所sở 以dĩ 不bất 見kiến 之chi 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

不bất 作tác 分phân 別biệt 者giả 。 不bất 分phân 別biệt 言ngôn 。 此thử 名danh 在tại 無vô 為vi 法pháp 上thượng 。 其kỳ 由do 採thải 盡tận 虗hư 空không 。 空không 中trung 鳥điểu 跡tích 。 法pháp 既ký 是thị 無vô 。 名danh 無vô 所sở 寄ký 也dã 。

住trụ 不bất 壞hoại 法pháp 中trung 已dĩ 下hạ 。 若nhược 除trừ 法pháp 始thỉ 空không 者giả 。 則tắc 成thành 壞hoại 法pháp 。 今kim 日nhật 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 法pháp 明minh 懸huyền 。 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 至chí 於ư 實thật 相tướng 。 故cố 云vân 住trụ 不bất 壞hoại 法pháp 也dã 。

當đương 作tác 是thị 知tri 已dĩ 下hạ 。 上thượng 歷lịch 法pháp 明minh 於ư 名danh 假giả 施thí 說thuyết 無vô 有hữu 於ư 名danh 義nghĩa 已dĩ 竟cánh 。 故cố 此thử 中trung 總tổng 結kết 也dã 。

知tri 假giả 名danh 字tự 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 復phục 一nhất 一nhất 歷lịch 法pháp 。 就tựu 不bất 著trước 門môn 。 明minh 名danh 假giả 義nghĩa 也dã 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 。

如như 是thị 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 意ý 明minh 其kỳ 如như 上thượng 所sở 行hành 得đắc 益ích 益ích 報báo 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 已dĩ 下hạ 。 上thượng 就tựu 佛Phật 但đãn 說thuyết 法Pháp 空không 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 論luận 意ý 云vân 。 此thử 下hạ 已dĩ 去khứ 。 第đệ 二nhị 佛Phật 反phản 問vấn 善thiện 吉cát 。 以dĩ 明minh 生sanh 空không 。 而nhi 即tức 是thị 別biệt 釋thích 受thọ 假giả 之chi 義nghĩa 。 此thử 下hạ 佛Phật 凡phàm 有hữu 四tứ 翻phiên 反phản 問vấn 。 初sơ 就tựu 五ngũ 眾chúng 。 次thứ 就tựu 六lục 大đại 。 次thứ 就tựu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 次thứ 就tựu 色sắc 如như 等đẳng 。 有hữu 此thử 四tứ 意ý 。 言ngôn 無vô 菩Bồ 薩Tát 即tức 是thị 生sanh 空không 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 是thị 受thọ 假giả 也dã 。 佛Phật 又hựu 一nhất 一nhất 領lãnh 善thiện 吉cát 上thượng 答đáp 反phản 問vấn 。 欲dục 還hoàn 令linh 善thiện 吉cát 對đối 釋thích 非phi 菩Bồ 薩Tát 之chi 意ý 也dã 。 臨lâm 文văn 並tịnh 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 耳nhĩ 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。

明minh 佛Phật 反phản 問vấn 。 善thiện 吉cát 奉phụng 詶thù 。 合hợp 理lý 已dĩ 竟cánh 。 故cố 勸khuyến 學học 之chi 也dã 。

於ư 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 意ý 云vân 何hà 已dĩ 下hạ 。 自tự 此thử 已dĩ 去khứ 。 次thứ 別biệt 釋thích 法pháp 假giả 。 今kim 言ngôn 義nghĩa 者giả 。 即tức 是thị 體thể 義nghĩa 中trung 。 有hữu 佛Phật 反phản 問vấn 。 亦diệc 有hữu 善thiện 吉cát 對đối 釋thích 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。

明minh 如Như 來Lai 述thuật 讚tán 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 汝nhữ 言ngôn 我ngã 不bất 見kiến 是thị 法Pháp 已dĩ 下hạ 竟cánh 品phẩm 。 是thị 答đáp 上thượng 善thiện 吉cát 第đệ 一nhất 問vấn 請thỉnh 示thị 之chi 儀nghi 義nghĩa 也dã 。 一nhất 一nhất 歷lịch 就tựu 諸chư 法pháp 明minh 之chi 也dã 。 當đương 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 釋thích 所sở 以dĩ 不bất 見kiến 之chi 義nghĩa 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 次thứ 復phục 一nhất 一nhất 歷lịch 法pháp 。 釋thích 上thượng 不bất 畏úy 怖bố 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 已dĩ 下hạ 。 有hữu 兩lưỡng 問vấn 三tam 意ý 問vấn 不bất 怖bố 畏úy 義nghĩa 。 如Như 來Lai 一nhất 一nhất 歷lịch 就tựu 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 十thập 八bát 界giới 等đẳng 答đáp 之chi 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 。

即tức 是thị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 上thượng 善thiện 吉cát 既ký 被bị 命mạng 說thuyết 。 凡phàm 說thuyết 兩lưỡng 問vấn 。 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 。 初sơ 問vấn 意ý 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 三tam 假giả 中trung 。 就tựu 名danh 受thọ 二nhị 假giả 請thỉnh 問vấn 示thị 說thuyết 。 第đệ 二nhị 一nhất 問vấn 。 次thứ 就tựu 法pháp 假giả 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 。 於ư 三tam 假giả 中trung 。 所sở 以dĩ 就tựu 名danh 受thọ 二nhị 假giả 為vi 一nhất 問vấn 。 法pháp 假giả 為vi 一nhất 請thỉnh 者giả 。 當đương 是thị 善thiện 吉cát 為vi 約ước 生sanh 法pháp 二nhị 空không 為vi 問vấn 故cố 然nhiên 也dã 。 上thượng 既ký 就tựu 三tam 假giả 為vi 言ngôn 。 既ký 云vân 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 令linh 我ngã 為vi 誰thùy 說thuyết 。 故cố 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 方phương 軌quỹ 。 佛Phật 上thượng 來lai 以dĩ 與dữ 其kỳ 往vãng 往vãng 復phục 示thị 說thuyết 已dĩ 竟cánh 。 則tắc 此thử 中trung 更cánh 可khả 所sở 說thuyết 示thị 其kỳ 方phương 儀nghi 。 如như 汝nhữ 上thượng 說thuyết 。 即tức 是thị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 也dã 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 中trung 論luận 釋thích 甚thậm 略lược 。 乃nãi 隨tùy 經kinh 文văn 分phân 齊tề 。 總tổng 略lược 釋thích 之chi 。 此thử 初sơ 即tức 是thị 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 假giả 中trung 。 第đệ 一nhất 別biệt 釋thích 名danh 假giả 中trung 分phần/phân 文văn 意ý 也dã 。 當đương 說thuyết 。

不bất 見kiến 智trí 慧tuệ 故cố 破phá 著trước 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 分phần 不bất 著trước 門môn 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

住trụ 是thị 無vô 礙ngại 智trí 慧tuệ 中trung 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 行hành 報báo 利lợi 益ích 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

是thị 一nhất 章chương 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 自tự 科khoa 文văn 也dã 。

次thứ 後hậu 章chương 已dĩ 下hạ 。 釋thích 為vi 有hữu 疑nghi 故cố 反phản 問vấn 善thiện 吉cát 明minh 於ư 生sanh 空không 四tứ 周chu 經kinh 文văn 。 即tức 是thị 別biệt 釋thích 受thọ 假giả 義nghĩa 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

諸chư 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 此thử 一nhất 句cú 總tổng 釋thích 上thượng 生sanh 空không 。 別biệt 明minh 受thọ 假giả 中trung 五ngũ 陰ấm 六lục 大đại 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 等đẳng 五ngũ 門môn 義nghĩa 。 上thượng 經kinh 文văn 所sở 以dĩ 於ư 受thọ 假giả 中trung 列liệt 明minh 此thử 五ngũ 法pháp 者giả 。 為vi 明minh 菩Bồ 薩Tát 屬thuộc 於ư 生sanh 空không 。 即tức 是thị 受thọ 假giả 故cố 。 但đãn 菩Bồ 薩Tát 既ký 由do 五ngũ 法pháp 所sở 成thành 故cố 。 列liệt 此thử 五ngũ 論luận 。 文văn 既ký 略lược 故cố 。 但đãn 明minh 和hòa 合hợp 故cố 。 即tức 是thị 總tổng 釋thích 上thượng 五ngũ 法pháp 文văn 也dã 。

以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 不phủ 也dã 已dĩ 下hạ 。 此thử 一nhất 句cú 復phục 總tổng 釋thích 善thiện 吉cát 上thượng 來lai 多đa 許hứa 不phủ 也dã 義nghĩa 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 如Như 來Lai 述thuật 讚tán 勸khuyến 學học 經kinh 文văn 也dã 。

色sắc 是thị 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 法pháp 假giả 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

故cố 佛Phật 讚tán 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 飜phiên 述thuật 讚tán 勸khuyến 學học 經kinh 文văn 也dã 。

一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 得đắc 空không 已dĩ 下hạ 。 此thử 中trung 復phục 總tổng 釋thích 之chi 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 我ngã 不bất 見kiến 是thị 法Pháp 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 答đáp 善thiện 吉cát 第đệ 二nhị 問vấn 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 經Kinh 文văn 。 此thử 初sơ 即tức 是thị 總tổng 釋thích 不bất 見kiến 法pháp 性tánh 等đẳng 一nhất 分phần/phân 文văn 句cú 。 當đương 說thuyết 。

十thập 二nhị 處xứ 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 亦diệc 總tổng 略lược 釋thích 眾chúng 入nhập 界giới 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 已dĩ 下hạ 。 亦diệc 總tổng 釋thích 上thượng 無vô 怖bố 畏úy 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 復phục 釋thích 所sở 以dĩ 無vô 怖bố 畏úy 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 正chánh 釋thích 上thượng 善thiện 吉cát 何hà 故cố 所sở 以dĩ 設thiết 於ư 三tam 問vấn 之chi 由do 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 善thiện 吉cát 上thượng 本bổn 就tựu 實thật 相tướng 言ngôn 。 三tam 假giả 施thi 設thiết 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 善thiện 吉cát 恐khủng 人nhân 不bất 解giải 。 亦diệc 執chấp 世thế 諦đế 皆giai 然nhiên 。 無vô 有hữu 因nhân 果quả 。 破phá 壞hoại 正chánh 見kiến 。 隨tùy 邪tà 見kiến 中trung 故cố 。 所sở 以dĩ 致trí 問vấn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

凡phàm 夫phu 人nhân 已dĩ 下hạ 。 明minh 凡phàm 夫phu 修tu 空không 處xứ 定định 時thời 。 但đãn 除trừ 三tam 種chủng 外ngoại 色sắc 。 不bất 忌kỵ 於ư 心tâm 故cố 。 所sở 以dĩ 有hữu 怖bố 菩Bồ 薩Tát 。 內nội 外ngoại 俱câu 忌kỵ 。 是thị 故cố 無vô 畏úy 怖bố 也dã 。

問vấn 曰viết 若nhược 爾nhĩ 已dĩ 下hạ 。 明minh 善thiện 吉cát 為vi 上thượng 善thiện 等đẳng 周chu 故cố 。 更cánh 設thiết 問vấn 耳nhĩ 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 若nhược 心tâm 數số 法pháp 等đẳng 屬thuộc 法pháp 入nhập 界giới 中trung 破phá 之chi 。 若nhược 意ý 識thức 意ý 根căn 界giới 等đẳng 及cập 五ngũ 識thức 屬thuộc 七thất 識thức 界giới 中trung 破phá 之chi 。 心tâm 意ý 識thức 雖tuy 體thể 一nhất 名danh 異dị 。 但đãn 若nhược 在tại 五ngũ 眾chúng 名danh 識thức 。 在tại 十thập 二nhị 入nhập 中trung 。 則tắc 說thuyết 名danh 為vi 心tâm 。 在tại 十thập 八bát 界giới 中trung 。 說thuyết 名danh 為vi 意ý 。 論luận 主chủ 云vân 。 此thử 三tam 處xứ 故cố 。 置trí 此thử 三tam 名danh 也dã 。 當đương 說thuyết 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 行hành 如như 是thị 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 總tổng 結kết 。 及cập 釋thích 上thượng 即tức 是thị □# 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

第đệ 八bát 品phẩm 釋thích 論luận 。 □# 名danh 勸khuyến 學học 品phẩm 。 即tức 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 第đệ 二nhị 大đại 分phần/phân 。 明minh 善thiện 吉cát 既ký 被bị 命mạng 說thuyết 。 將tương 欲dục 顯hiển 唱xướng 。 恐khủng 眾chúng 有hữu [怡-台+怠]# 心tâm 。 聽thính 不bất 專chuyên 至chí 。 故cố 於ư 此thử 品phẩm 明minh 其kỳ 勸khuyến 學học 。 今kim 欲dục 解giải 釋thích 。 故cố 舉cử 之chi 云vân 第đệ 六lục 品phẩm 釋thích 論luận 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 就tựu 此thử 品phẩm 中trung 大đại 有hữu 二nhị 分phần 。 第đệ 一nhất 明minh 善thiện 吉cát 勸khuyến 學học 。 第đệ 二nhị 從tùng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 讚tán 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 明minh 身thân 子tử 勸khuyến 學học 。 就tựu 善thiện 吉cát 勸khuyến 學học 文văn 中trung 。 凡phàm 有hữu 七thất 意ý 。 第đệ 一nhất 舉cử 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 本bổn 業nghiệp 行hành 以dĩ 勸khuyến 學học 。 第đệ 二nhị 從tùng 色sắc 盡tận 六lục 受thọ 等đẳng 。 舉cử 所sở 知tri 以dĩ 勸khuyến 學học 。 第đệ 三tam 從tùng 三tam 毒độc 四tứ 假giả 等đẳng 。 舉cử 所sở 治trị 以dĩ 勸khuyến 。 第đệ 四tứ 從tùng 十Thập 善Thiện 道Đạo 盡tận 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 超siêu 越việt 三tam 時thời 等đẳng 。 舉cử 遍biến 學học 行hành 以dĩ 勸khuyến 。 第đệ 五ngũ 從tùng 師Sư 子Tử 奮Phấn 迅Tấn 三Tam 昧Muội 。 訖ngật 畢tất 幢tràng 相tương/tướng 三tam 昧muội 。 舉cử 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 勝thắng 行hành 以dĩ 勸khuyến 。 第đệ 六lục 欲dục 滿mãn 眾chúng 生sanh 願nguyện 者giả 。 舉cử 慈từ 悲bi 下hạ 接tiếp 行hành 以dĩ 勸khuyến 。 第đệ 七thất 從tùng 常thường 不bất 隨tùy 三tam 惡ác 道đạo 已dĩ 下hạ 。 舉cử 離ly □# 行hành 報báo 所sở 應ưng 以dĩ 勸khuyến 學học 。 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 乃nãi 至chí 不bất 隨tùy □# 小tiểu 是thị 也dã 。 此thử 初sơ 即tức 是thị 第đệ 一nhất 明minh 善thiện 吉cát 。 舉cử 於ư 菩Bồ 薩Tát 本bổn 業nghiệp 之chi 行hành 六lục 波ba 羅la 密mật 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 也dã 。

欲dục 斷đoạn 色sắc 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 舉cử 其kỳ 所sở 知tri 歷lịch 就tựu 。 陰ấm 入nhập 界giới 等đẳng 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 也dã 。

欲dục 斷đoạn 婬dâm 瞋sân 已dĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 就tựu 其kỳ 所sở 治trị 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 。 此thử 初sơ 先tiên 就tựu 三tam 毒độc 明minh 之chi 也dã 。

欲dục 斷đoạn 身thân 見kiến 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 五ngũ 上thượng 五ngũ 下hạ 分phần/phân 等đẳng 結kết 明minh 之chi 也dã 。 欲dục 論luận 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 須tu 五ngũ 住trụ 齊tề 斷đoạn 。 但đãn 此thử 中trung 欲dục 歷lịch 別biệt 明minh 之chi 。 故cố 云vân 爾nhĩ 耳nhĩ 。 身thân 見kiến 戒giới 取thủ 疑nghi 受thọ 瞋sân 。 此thử 五ngũ 屬thuộc 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 所sở 以dĩ 言ngôn 下hạ 分phần/phân 者giả 。 有hữu 二nhị 意ý 。 是thị 下hạ 界giới 煩phiền 惱não 故cố 。 下hạ 果quả 所sở 斷đoạn 故cố 也dã 。 上thượng 分phần/phân 者giả 。 上thượng 界giới 煩phiền 惱não 上thượng 果quả 所sở 斷đoạn 故cố 。 作tác 如như 此thử 分phân 之chi 也dã 。 色sắc 愛ái 無vô 色sắc 愛ái 。 掉trạo 慢mạn 無vô 明minh 。 此thử 名danh 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 。 為vi 羅La 漢Hán 所sở 斷đoạn 。 若nhược 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 但đãn 為vi 那na 含hàm 所sở 斷đoạn 。 身thân 見kiến 或hoặc 取thủ 疑nghi 等đẳng 。 名danh 為vi 三tam 結kết 。 是thị 初sơ 果quả 所sở 斷đoạn 。 今kim 以dĩ 欲dục 瞋sân 二nhị 來lai 足túc 之chi 。 成thành 五ngũ 下hạ 結kết 。 若nhược 作tác 住trụ 他tha 明minh 義nghĩa 者giả 。 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 則tắc 具cụ 二nhị 住trụ 。 前tiền 三tam 結kết 。 屬thuộc 見kiến 一nhất 處xứ 住trụ 地địa 。 廣quảng 則tắc 有hữu 八bát 十thập 八bát 結kết 。 為vi 初sơ 果quả 所sở 斷đoạn 。 成thành 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 欲dục 瞋sân 二nhị 結kết 。 屬thuộc 於ư 欲dục 愛ái 住trụ 地địa 。 為vi 中trung 間gian 二nhị 果quả 所sở 斷đoạn 也dã 。 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 中trung 。 色sắc 愛ái 即tức 是thị 。 色sắc 愛ái 住trụ 地địa 。 無vô 愛ái 是thị 有hữu 愛ái 住trụ 地địa 。 掉trạo 屬thuộc 纏triền 。 慢mạn 無vô 明minh 等đẳng 屬thuộc 愛ái 分phần/phân 。 或hoặc 是thị 隨tùy 愛ái 煩phiền 惱não 。 故cố 合hợp 為vi 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 。 掉trạo 是thị 纏triền 。 此thử 纏triền 通thông 三tam 界giới 。 若nhược 欲dục 界giới 所sở 斷đoạn 十thập 纏triền 。 唯duy 在tại 欲dục 界giới 。 從tùng 使sử 上thượng 生sanh 。 若nhược 略lược 說thuyết 則tắc 十thập 纏triền 中trung 說thuyết 。 則tắc 一nhất 有hữu 一nhất 百bách 九cửu 十thập 六lục 。 廣quảng 說thuyết 則tắc 五ngũ 百bách 。 並tịnh 初sơ 品phẩm 中trung 已dĩ 釋thích 也dã 。

一nhất 切thiết 結kết 者giả 。 謂vị 九cửu 結kết 等đẳng 。 使sứ 者giả 謂vị 七thất 使sử 等đẳng 。 分phân 之chi 為vi 五ngũ 利lợi 五ngũ 鈍độn 。 五ngũ 見kiến 屬thuộc 利lợi 。 餘dư 者giả 屬thuộc 鈍độn 。 若nhược 以dĩ 見kiến 愛ái 分phân 之chi 。 疑nghi 屬thuộc 見kiến 所sở 斷đoạn 。 則tắc 成thành 六lục 使sử 。 愛ái 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 唯duy 有hữu 四tứ 使sử 。 四tứ 使sử 難nạn/nan 除trừ 。 分phân 為vi 三tam 住trụ 。 六lục 使sử 易dị 斷đoạn 。 合hợp 為vi 一nhất 住trụ 。 若nhược 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 五ngũ 十thập 七thất 煩phiền 惱não 者giả 。 不bất 見kiến 正chánh 文văn 。 但đãn 諸chư 師sư 解giải 釋thích 不bất 同đồng 。 又hựu 云vân 大Đại 乘Thừa 五ngũ 住trụ 。 一nhất 住trụ 有hữu 十thập 。 為vi 五ngũ 十thập 。 七thất 使sử 足túc 之chi 。 為vi 五ngũ 十thập 七thất 。 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 行hành 。 一nhất 行hành 亦diệc 十thập 。 以dĩ 七thất 使sử 足túc 之chi 。 合hợp 為vi 五ngũ 十thập 七thất 。 又hựu 云vân 五ngũ 陰ấm 。 一nhất 陰ấm 上thượng 各các 有hữu 十thập 。 為vi 五ngũ 十thập 。 亦diệc 以dĩ 七thất 使sử 足túc 之chi 。 為vi 五ngũ 十thập 七thất 也dã 。

四tứ 縛phược 者giả 。 上thượng 云vân 至chí 勸khuyến 學học 品phẩm 中trung 當đương 說thuyết 釋thích 。 今kim 當đương 說thuyết 謂vị 欲dục 有hữu 見kiến 無vô 明minh 等đẳng 縛phược 也dã 。 欲dục 縛phược 有hữu 十thập 九cửu 。 有hữu 縛phược 有hữu 二nhị 十thập 八bát 。 見kiến 縛phược 三tam 十thập 六lục 。 無vô 明minh 縛phược 十thập 五ngũ 。 欲dục 界giới 五ngũ 行hành 下hạ 。 盡tận 有hữu 愛ái 慢mạn 瞋sân 。 則tắc 為vi 十thập 五ngũ 。 疑nghi 唯duy 通thông 四tứ 行hành 。 則tắc 為vi 四tứ 故cố 。 欲dục 縛phược 成thành 十thập 九cửu 。 欲dục 論luận 疑nghi 雖tuy 屬thuộc 見kiến 解giải 所sở 斷đoạn 。 屬thuộc 於ư 見kiến 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 今kim 以dĩ 利lợi 鈍độn 分phân 之chi 。 屬thuộc 五ngũ 鈍độn 使sử 。 故cố 所sở 以dĩ 通thông 於ư 四Tứ 諦Đế 。 屬thuộc 四tứ 行hành 下hạ 欲dục 縛phược 所sở 收thu 也dã 。 以dĩ 非phi 愛ái 分phần/phân 。 不bất 在tại 思tư 惟duy 故cố 。 不bất 通thông 五ngũ 行hành 也dã 。 見kiến 縛phược 三tam 十thập 六lục 者giả 。 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 。 唯duy 在tại 苦Khổ 諦Đế 下hạ 斷đoạn 。 苦Khổ 諦Đế 通thông 三tam 界giới 論luận 之chi 。 此thử 二nhị 唯duy 有hữu 六lục 使sử 。 戒giới 取thủ 通thông 苦khổ 道đạo 二nhị 行hành 下hạ 。 通thông 三tam 界giới 。 取thủ 亦diệc 有hữu 六lục 使sử 。 足túc 上thượng 成thành 十thập 二nhị 使sử 。 邪tà 見kiến 通thông 三tam 界giới 四tứ 行hành 。 三tam 四tứ 有hữu 十thập 二nhị 。 見kiến 取thủ 亦diệc 通thông 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 下hạ 。 三tam 四tứ 復phục 有hữu 十thập 二nhị 。 成thành 三tam 十thập 六lục 使sử 。 屬thuộc 見kiến 縛phược 。 有hữu 縛phược 二nhị 十thập 八bát 者giả 。 愛ái 通thông 上thượng 二nhị 一nhất 行hành 下hạ 。 為vi 二nhị 十thập 。 疑nghi 通thông 上thượng 二nhị 界giới 四tứ 行hành 為vi 八bát 。 成thành 二nhị 十thập 八bát 。 屬thuộc 有hữu 縛phược 。 三tam 界giới 五ngũ 行hành 下hạ 。 十thập 五ngũ 無vô 明minh 。 屬thuộc 無vô 明minh 縛phược 。 故cố 十thập 九cửu 足túc 二nhị 十thập 八bát 為vi 四tứ 十thập 七thất 。 三tam 十thập 六lục 足túc 四tứ 十thập 七thất 。 成thành 八bát 十thập 三tam 。 十thập 五ngũ 無vô 明minh 足túc 之chi 。 成thành 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 相tương/tướng 收thu 攝nhiếp 如như 此thử 也dã 。 煩phiền 惱não 有hữu 種chủng 種chủng 。 亦diệc 名danh 四tứ 結kết 四tứ 扼ách 四tứ 流lưu 四tứ 取thủ 。 盡tận 屬thuộc 四tứ 住trụ 之chi 惑hoặc 耳nhĩ 。

四tứ 倒đảo 者giả 。 從tùng 見kiến 到đáo 生sanh 。 為vi 四tứ 念niệm 處xứ 所sở 除trừ 。 屬thuộc 見kiến 家gia 麤thô 或hoặc 。 故cố 經Kinh 云vân 。 從tùng 三tam 到đáo 生sanh 四tứ 到đáo 。 而nhi 言ngôn 有hữu 四tứ 人nhân 到đáo 者giả 。 未vị 見kiến 經kinh 文văn 。 本bổn 以dĩ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 治trị 四tứ 顛điên 倒đảo 。 若nhược 云vân 八bát 到đáo 者giả 。 亦diệc 應ưng 有hữu 八bát 念niệm 處xứ 也dã 。 而nhi 言ngôn 聲Thanh 聞Văn 見kiến 上thượng 日nhật 月nguyệt 生sanh 迴hồi 轉chuyển 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 乃nãi 屬thuộc 總tổng 論luận 顛điên 倒đảo 義nghĩa 。 亦diệc 非phi 八bát 例lệ 也dã 。

欲dục 知tri 十Thập 善Thiện 道Đạo 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 第đệ 四tứ 就tựu 遍biến 學học 行hành 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 也dã 。 當đương 說thuyết 。

欲dục 入nhập 覺Giác 意Ý 三Tam 昧Muội 已dĩ 下hạ 。 第đệ 五ngũ 次thứ 就tựu 諸chư 勝thắng 行hành 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 也dã 。

欲dục 滿mãn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 願nguyện 已dĩ 下hạ 。 第đệ 六lục 就tựu 滿mãn 眾chúng 生sanh 願nguyện 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 自tự 此thử 下hạ 去khứ 。 若nhược 義nghĩa 涉thiệp 初sơ 品phẩm 者giả 。 論luận 悉tất 不bất 釋thích 故cố 。 若nhược 具cụ 譯dịch 此thử 論luận 。 則tắc 有hữu 一nhất 千thiên 餘dư 卷quyển 。 則tắc 無vô 人nhân 抄sao 寫tả 。 亦diệc 無vô 人nhân 轉chuyển 讀đọc 。 何hà 況huống 講giảng 說thuyết 。 所sở 以dĩ 什thập 公công 裁tài 而nhi 略lược 之chi 。 良lương 已dĩ 此thử 也dã 。 故cố 此thử 中trung 但đãn 總tổng 略lược 隨tùy 經kinh 文văn 分phần/phân 意ý 而nhi 略lược 釋thích 之chi 。 但đãn 述thuật 其kỳ 指chỉ 歸quy 望vọng 陌mạch 而nhi 已dĩ 耳nhĩ 。 此thử 初sơ 有hữu 數số 復phục 次thứ 。 釋thích 上thượng 第đệ 一nhất 舉cử 本bổn 業nghiệp 行hành 勸khuyến 學học 文văn 中trung 大đại 意ý 。 所sở 以dĩ 明minh 於ư 學học 之chi 由do 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 上thượng 由do 未vị 好hảo/hiếu 廣quảng 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 但đãn 讚tán 初sơ 欲dục 得đắc 功công 德đức 當đương 學học 。 今kim 論luận 已dĩ 聞văn 波Ba 若Nhã 。 □# 令linh 更cánh 得đắc 增tăng 上thượng 功công 德đức 。 所sở 以dĩ 勸khuyến 學học 。 有hữu 種chủng 種chủng 意ý 。 不bất 同đồng 於ư 上thượng 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 也dã 。

故cố 重trùng 說thuyết 已dĩ 下hạ 。 此thử 意ý 云vân 。 假giả 使sử 重trùng 說thuyết 亦diệc 善thiện 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 。 明minh 波Ba 若Nhã 理lý 深thâm 。 非phi 是thị 一nhất 說thuyết 可khả 知tri 。 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 勸khuyến 。 令linh 學học 如như 人nhân 有hữu 美mỹ 德đức 讚tán 美mỹ 之chi 至chí 。 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 此thử 義nghĩa 何hà 傷thương 也dã 。

去khứ 五ngũ 眾chúng 者giả 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 舉cử 其kỳ 所sở 知tri 觀quán 學học 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 已dĩ 下hạ 。 釋thích 六lục 觸xúc 六lục 受thọ 等đẳng 義nghĩa 。 此thử 中trung 所sở 以dĩ 徧biến 釋thích 受thọ 者giả 。 明minh 是thị □# 總tổng 之chi 主chủ 。 識thức 是thị 了liễu 別biệt 之chi 主chủ 。 相tương/tướng 數số 是thị 取thủ 相tương/tướng 之chi 主chủ 。 行hành 是thị 作tác 業nghiệp 之chi 主chủ 。 明minh 義nghĩa 各các 有hữu 時thời 。 今kim 為vi 明minh 受thọ 。 是thị 繫hệ 縛phược 之chi 主chủ 故cố 。 所sở 以dĩ 徧biến 釋thích 也dã 。

三tam 毒độc 十thập 結kết 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 明minh 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 所sở 斷đoạn 遍biến 學học 等đẳng 二nhị 意ý 勸khuyến 學học 經kinh 文văn 。 義nghĩa 涉thiệp 於ư 上thượng 故cố 。 但đãn 指chỉ 而nhi 不bất 釋thích 。 第đệ 五ngũ 舉cử 勝thắng 行hành 勸khuyến 學học 之chi 文văn 。 指chỉ 下hạ 文văn 當đương 釋thích 。 第đệ 六lục 滿mãn 願nguyện 之chi □# 亦diệc 於ư 上thượng 文văn 上thượng 文văn 已dĩ 釋thích 也dã 。 並tịnh 當đương 說thuyết 。

欲dục 得đắc 具cụ 足túc 。 如như 意ý 善thiện 根căn 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 第đệ 七thất 舉cử 其kỳ 所sở 離ly 四tứ 事sự 。 以dĩ 明minh 勸khuyến 學học 經kinh 文văn 也dã 。 就tựu 此thử 文văn 中trung 。

復phục 有hữu 其kỳ 二nhị 。 第đệ 一nhất 明minh 舉cử 離ly 四tứ 事sự 勸khuyến 學học 。 第đệ 二nhị 明minh 身thân 子tử 論luận 義nghĩa 。 論luận 隨tùy 頂đảnh 義nghĩa 。 此thử 初sơ 退thoái 第đệ 一nhất 也dã 。 當đương 說thuyết 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 身thân 子tử 義nghĩa 論luận 隨tùy 頂đảnh 之chi 義nghĩa 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 正chánh 明minh 答đáp 墮đọa 頂đảnh 義nghĩa 。 此thử 中trung 經kinh 文văn 。 則tắc 含hàm 二nhị 種chủng 頂đảnh 義nghĩa 。 一nhất 者giả 初Sơ 地Địa 。 二nhị 者giả 七thất 地địa 。 亦diệc □# 二nhị 種chủng 順thuận 忍nhẫn 心tâm 。 不bất 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 墮đọa 頂đảnh 之chi 義nghĩa 。 一nhất 者giả 道đạo 種chủng 終chung 心tâm 。 二nhị 者giả 六lục 地địa 。 此thử 初sơ 。 言ngôn 不bất 以dĩ 方phương 便tiện 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 者giả 。 亦diệc 似tự 是thị 道đạo 種chủng 。 亦diệc 似tự 是thị 六lục 地địa 。 故cố 知tri 含hàm 此thử 二nhị 意ý 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 下hạ 論luận 云vân 。 未vị 得đắc 實thật 相tướng 火hỏa 燒thiêu 不bất 熟thục 故cố 名danh 生sanh 。 當đương 知tri 似tự 是thị 道đạo 種chủng 順thuận 忍nhẫn 中trung 。 以dĩ 起khởi 法pháp 愛ái 。 故cố 鄣# 初Sơ 地Địa 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 頂đảnh 。 故cố 名danh 法pháp 生sanh 。 自tự 為vi 墮đọa 頂đảnh 。 故cố 文văn 言ngôn 。 不bất 以dĩ 方phương 便tiện 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 三tam 三tam 昧muội 。 復phục 不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 復phục 不bất 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 此thử 一nhất 翻phiên 義nghĩa 意ý 。 似tự 據cứ 地địa 前tiền 與dữ 初Sơ 地Địa 言ngôn 。 地địa 前tiền 順thuận 忍nhẫn 。 不bất 得đắc 初Sơ 地Địa 無vô 生sanh 方phương 便tiện 。 故cố 起khởi 法pháp 愛ái 。 鄣# 無vô 生sanh 墮đọa 頂đảnh 也dã 。 若nhược 案án 下hạ 論luận 。 復phục 云vân 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 增tăng 長trưởng 堅kiên 固cố 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 入nhập 是thị 位vị 中trung 。 一nhất 切thiết 結kết 使sử 。 一nhất 切thiết 魔ma 民dân 。 不bất 能năng 動động 搖dao 。 亦diệc 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 。 經kinh 又hựu 言ngôn 。 不bất 以dĩ 方phương 便tiện 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 三tam 三tam 昧muội 。 不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 亦diệc 不bất 入nhập 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 法pháp 生sanh 。 故cố 墮đọa 頂đảnh 。 此thử 一nhất 翻phiên 意ý 釋thích 方phương 便tiện 。 似tự 是thị 七thất 地địa 無vô 生sanh 方phương 便tiện 。 六lục 地địa 順thuận 忍nhẫn 中trung 。 未vị 得đắc 此thử 七thất 地địa 無vô 生sanh 方phương 便tiện 。 故cố 起khởi 法pháp 愛ái 。 違vi 七thất 地địa 無vô 等đẳng 。 故cố 墮đọa 頂đảnh 。 若nhược 經kinh 文văn 中trung 。 但đãn 唯duy 才tài 此thử 初sơ 一nhất 處xứ 含hàm 意ý 明minh 之chi 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 下hạ 論luận 有hữu 才tài 二nhị 意ý 解giải 釋thích 此thử 文văn 故cố 。 當đương 知tri 此thử 中trung 經kinh 文văn 。 並tịnh 含hàm 此thử 二nhị 種chủng 頂đảnh 義nghĩa 。 及cập 二nhị 種chủng 順thuận 忍nhẫn 。 二nhị 處xứ 頂đảnh 中trung 。 一nhất 處xứ 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 頂đảnh 義nghĩa 。 一nhất 者giả 據cứ 正chánh 位vị 為vi 頂đảnh 。 則tắc 據cứ 兩lưỡng 處xứ 無vô 生sanh 。 二nhị 者giả 並tịnh 據cứ 二nhị 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 順thuận 中trung 間gian 以dĩ 為vi 頂đảnh 。 今kim 言ngôn 法pháp 生sanh 故cố 墮đọa 頂đảnh 者giả 。 明minh 以dĩ 順thuận 忍nhẫn 中trung 起khởi 法pháp 愛ái 故cố 曰viết 生sanh 。 不bất 得đắc 大đại 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 頂đảnh 位vị 故cố 曰viết 墮đọa 頂đảnh 。 此thử 復phục 亦diệc 具cụ 二nhị □# 墮đọa 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 然nhiên 。 明minh 順thuận 忍nhẫn 中trung 。 起khởi 法pháp 愛ái 故cố 生sanh 。 違vi 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 不bất 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 頂đảnh 。 墮đọa 在tại 順thuận 忍nhẫn 。 不bất 得đắc 於ư 順thuận 忍nhẫn 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 中trung 間gian 住trụ 。 宜nghi 取thủ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 佛Phật 道Đạo 。 故cố 云vân 墮đọa 頂đảnh 。 下hạ 論luận 中trung 。 有hữu 此thử 二nhị 意ý 。 所sở 以dĩ 則tắc 如như 具cụ 失thất 此thử 二nhị 義nghĩa 。 故cố 名danh 墮đọa 頂đảnh 。 故cố 下hạ 論luận 釋thích 云vân 。 應ưng 得đắc 而nhi 不bất 得đắc 。 故cố 名danh 墮đọa 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 已dĩ 下hạ 。 正chánh 問vấn 其kỳ 所sở 以dĩ 。 言ngôn 生sanh 義nghĩa 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 已dĩ 下hạ 。 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 就tựu 三tam 三tam 昧muội 門môn 答đáp 。 言ngôn 以dĩ 空không 等đẳng 為vi 法pháp 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 受thọ 念niệm 著trước 此thử 空không 三tam 昧muội 示thị 法pháp 故cố 。 順thuận 於ư 空không 三tam 昧muội 等đẳng 法pháp 。 起khởi 於ư 法pháp 愛ái 。 生sanh 受thọ 念niệm 著trước 。 此thử 愛ái 既ký 明minh 如như 惡ác 煩phiền 惱não 等đẳng 愛ái 故cố 。 說thuyết 言ngôn 順thuận 道Đạo 法Pháp 愛ái 生sanh 。 所sở 以dĩ 一nhất 一nhất 。 歷lịch 法pháp 明minh 之chi 。 皆giai 云vân 受thọ 念niệm 著trước 也dã 。 當đương 說thuyết 。

第đệ 二nhị 次thứ 就tựu 寂tịch 滅diệt 門môn 明minh 法pháp 愛ái 也dã 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。

是thị 苦khổ 應ưng 知tri 已dĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 次thứ 就tựu 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 門môn 。 以dĩ 生sanh 法pháp 愛ái 也dã 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 熟thục 者giả 。 據cứ 得đắc 實thật 相tướng 無vô 漏lậu 火hỏa 者giả 也dã 。 是thị 非phi 菩Bồ 薩Tát 熟thục 者giả 。 據cứ 不bất 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 火hỏa 者giả 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 第đệ 七thất 分phần 初sơ 意ý 中trung 四tứ 事sự 文văn 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 就tựu 三tam 善thiện 根căn 明minh 之chi 也dã 。

言ngôn 愛ái 等đẳng 薄bạc 深thâm 入nhập 禪thiền 定định 者giả 。 此thử 據cứ 禪thiền 定định 能năng 斷đoạn 愛ái 也dã 。 瞋sân 等đẳng 薄bạc 深thâm 入nhập 慈từ 悲bi 心tâm 者giả 。 此thử 據cứ 四tứ 無vô 量lượng 定định 除trừ 於ư 瞋sân 毒độc 也dã 。 此thử 四tứ 據cứ 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 者giả 。 得đắc 名danh 為vi 禪thiền 。 若nhược 據cứ 十thập 一nhất 地địa 者giả 。 此thử 四tứ 但đãn 從tùng 禪thiền 生sanh 。 不bất 得đắc 名danh 地địa 也dã 。 不bất 癡si 義nghĩa 當đương 說thuyết 。 頂đảnh 者giả 是thị 法pháp 位vị 者giả 。 上thượng 論luận 釋thích 言ngôn 。 法pháp 位vị 亦diệc 名danh 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 亦diệc 名danh 菩Bồ 薩Tát 頂đảnh 。 亦diệc 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 上thượng 已dĩ 釋thích 竟cánh 。 今kim 何hà 以dĩ 復phục 言ngôn 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 上thượng 非phi 是thị 經Kinh 說thuyết 。 乃nãi 是thị 論luận 主chủ 。 解giải 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 今kim 是thị 經Kinh 說thuyết 。 其kỳ 名danh 答đáp 異dị 。 故cố 須tu 問vấn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

法pháp 愛ái 於ư 無vô 生sanh 法pháp 中trung 。 名danh 為vi 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 是thị 於ư 生sanh 法pháp 故cố 。 無vô 生sanh 法pháp 中trung 。 說thuyết 之chi 為vi 生sanh 。 於ư 凡phàm 夫phu 中trung 。 亦diệc 名danh 善thiện 妙diệu 也dã 。

無vô 方phương 便tiện 三tam 解giải 脫thoát 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 無vô 勝thắng 方phương 便tiện 故cố 起khởi 法pháp 愛ái 墮đọa 頂đảnh 文văn 也dã 。 不bất 得đắc 真chân 實thật 智trí 慧tuệ 。 有hữu 如như □# 器khí 不bất 得đắc 火hỏa 燒thiêu 不bất 任nhậm 盛thịnh 水thủy 。 以dĩ 不bất 得đắc 無vô 生sanh 法pháp 。 不bất 能năng 與dữ 相tương 違vi 故cố 名danh 生sanh 。 若nhược 得đắc 實thật 慧tuệ 。 如như 被bị 燒thiêu 器khí 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 盛thịnh 實thật 相tướng 水thủy 。 無vô 有hữu 壞hoại 故cố 名danh 熟thục 也dã 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 中trung 間gian 已dĩ 下hạ 。 此thử 別biệt 是thị 一nhất 種chủng 頂đảnh 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 問vấn 意ý 云vân 。 既ký 言ngôn 此thử 中trung 間gian 為vi 頂đảnh 。 住trụ 此thử 上thượng 宜nghi 趣thú 佛Phật 道Đạo 。 不bất 復phục 畏úy 墮đọa 。 若nhược 未vị 得đắc 頂đảnh 。 則tắc 無vô 頂đảnh 可khả 隨tùy 。 若nhược 已dĩ 得đắc 頂đảnh 。 復phục 不bất 應ưng 隨tùy 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 隨tùy 頂đảnh 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 垂thùy 應ưng 得đắc 頂đảnh 而nhi 起khởi 愛ái 。 不bất 得đắc 以dĩ 云vân 隨tùy 頂đảnh 耳nhĩ 。 當đương 說thuyết 。

名danh 菩Bồ 薩Tát 位vị 者giả 。 此thử 一nhất 義nghĩa 論luận 。 正chánh 釋thích 菩Bồ 薩Tát 位vị 頂đảnh 。 已dĩ 如như 上thượng 推thôi 說thuyết 也dã 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 依y 止chỉ 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 已dĩ 下hạ 。 師sư 此thử 中trung 廣quảng 引dẫn 諸chư 家gia 。 釋thích 二nhị 鄣# 義nghĩa 。 明minh 轉chuyển 識thức 轉chuyển 還hoàn 不bất 同đồng 。 云vân 有hữu 一nhất 家gia 解giải 。 引dẫn 瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 佛Phật 法Pháp 身thân 不bất 異dị 。 但đãn 生sanh 滅diệt 為vi 異dị 。 故cố 轉chuyển 識thức 至chí 金kim 剛cang 。 又hựu 十Thập 地Địa 云vân 。 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 處xứ 有hữu 徵trưng 智trí 鄣# 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 對đối 治trị 此thử 鄣# 。 故cố 說thuyết 佛Phật 地địa 。 故cố 智trí 鄣# 至chí 十Thập 地Địa 。 有hữu 一nhất 家gia 解giải 言ngôn 。 初Sơ 地Địa 如như 石thạch 出xuất 金kim 。 故cố 轉chuyển 識thức 生sanh 滅diệt 虗hư 妄vọng 。 於ư 初Sơ 地Địa 時thời 忌kỵ 盡tận 。 師sư 今kim 引dẫn 言ngôn 。 昔tích 周chu 太thái 祖tổ 。 令linh 人nhân 往vãng 歸quy 茲tư 請thỉnh 法Pháp 師sư 。 得đắc 十thập 餘dư 人nhân 來lai 。 但đãn 解giải 講giảng 律luật 與dữ 毗tỳ 曇đàm 。 太thái 祖tổ 言ngôn 。 我ngã 欲dục 弘hoằng 大Đại 乘Thừa 。 故cố 問vấn 言ngôn 。 何hà 處xứ 有hữu 大Đại 乘Thừa 師sư 。 答đáp 于vu 殿điện 有hữu 。 即tức 遣khiển 王vương 子tử 良lương 往vãng 請thỉnh 。 彼bỉ 國quốc 遣khiển 阿a 婆bà 耶da 來lai 。 雖tuy 不bất 解giải 方phương 言ngôn 。 始thỉ 傳truyền 語ngữ 問vấn 之chi 言ngôn 。 阿a 差sai 末mạt 論luận 說thuyết 轉chuyển 識thức 至chí 七thất 地địa 還hoàn 。 此thử 中trung 復phục 言ngôn 入nhập 法pháp 位vị 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 菩Bồ 薩Tát 。 離ly 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 。 與dữ 彼bỉ 論luận 合hợp 。 既ký 言ngôn 依y 止chỉ 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 離ly 顛điên 倒đảo 。 即tức 是thị 轉chuyển 識thức 也dã 。 離ly 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 故cố 不bất 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 本bổn 識thức 。 與dữ 神thần 吉cát 論luận 合hợp 。 臨lâm 文văn 當đương 廣quảng 釋thích 。 師sư 云vân 。 承thừa 師sư 說thuyết 云vân 。 輕khinh 毛mao 亦diệc 得đắc 見kiến 性tánh 。 得đắc 阿a 梨lê 耶da 識thức 用dụng 。 故cố 下hạ 論luận 釋thích 十Thập 地Địa 中trung 言ngôn 。 始thỉ 從tùng 于vu 地địa 至chí 十Thập 地Địa 。 皆giai 云vân 知tri 于vu 地địa 者giả 。 即tức 是thị 輕khinh 毛mao 已dĩ 上thượng 也dã 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 得đắc 見kiến 性tánh 故cố 。 非phi 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 師sư 言ngôn 顛điên 倒đảo 有hữu 二nhị 。 一nhất 通thông 。 二nhị 別biệt 。 若nhược 四tứ 到đáo 見kiến 別biệt 。 諸chư 煩phiền 惱não 是thị 通thông 。 今kim 此thử 中trung 言ngôn 離ly 通thông 顛điên 倒đảo 也dã 。 離ly 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 者giả 。 言ngôn 以dĩ 真chân 識thức 除trừ 轉chuyển 識thức 也dã 。 得đắc 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 。 言ngôn 得đắc 無vô 生sanh 真chân 智trí 也dã 。 此thử 無vô 生sanh 理lý 難nan 信tín 難nan 持trì 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 能năng 堪kham 受thọ 之chi 。 宜nghi 入nhập 無vô 礙ngại 。 不bất 動động 不bất 退thoái 。 故cố 名danh 忍nhẫn 也dã 。 滅diệt 無vô 一nhất 切thiết 觀quán 法pháp 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 名danh 位vị 也dã 。 不bất 如như 是thị 者giả 。 名danh 法pháp 愛ái 也dã 。 當đương 說thuyết 。

案án 如như 上thượng 三tam 假giả 品phẩm 不bất 著trước 門môn 中trung 文văn 言ngôn 。 以dĩ 此thử 不bất 著trước 智trí 慧tuệ 。 除trừ 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 言ngôn 無vô 明minh 者giả 謂vị 第đệ 五ngũ 住trụ 。 諸chư 煩phiền 惱não 者giả 謂vị 四tứ 住trụ 。 故cố 寶bảo 性tánh 論luận 云vân 。 除trừ 惱não 等đẳng 煩phiền 惱não 。 名danh 煩phiền 惱não 鄣# 。 如như 言ngôn 慧tuệ 解giải 脫thoát 人nhân 。 不bất 得đắc 諸chư 禪thiền 及cập 滅diệt 禪thiền 。 則tắc 悉tất 據cứ 九cửu 定định 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 言ngôn 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 者giả 。 則tắc 盡tận 據cứ 五ngũ 住trụ 。 若nhược 如như 此thử 者giả 。 亦diệc 似tự 無vô 有hữu 二nhị 智trí 。 別biệt 除trừ 四tứ 住trụ 。 及cập 第đệ 五ngũ 住trụ 也dã 。 而nhi 言ngôn 生sanh 滅diệt 智trí 者giả 。 此thử 據cứ 除trừ 別biệt 顛điên 倒đảo 為vi 語ngữ 。 但đãn 據cứ 念niệm 處xứ 。 此thử 處xứ 既ký 未vị 真chân 證chứng 。 故cố 說thuyết 為vi 生sanh 滅diệt 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 論luận 本bổn 釋thích 上thượng 除trừ 四tứ 到đáo 。 經kinh 文văn 不bất 應ưng 越việt 釋thích 也dã 。 而nhi 言ngôn 離ly 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 者giả 。 此thử 據cứ 地địa 前tiền 未vị 證chứng 真chân 之chi 智trí 。 故cố 說thuyết 生sanh 滅diệt 。 初Sơ 地Địa 起khởi 時thời 。 離ly 此thử 智trí 慧tuệ 。 故cố 得đắc 無vô 生sanh 。 受thọ 初sơ 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 故cố 言ngôn 離ly 也dã 。 故cố 上thượng 論luận 釋thích 中trung 。 有hữu 此thử 初Sơ 地Địa 七thất 地địa 二nhị 種chủng 無vô 生sanh 義nghĩa 。 意ý 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 此thử 中trung 應ưng 當đương 廣quảng 釋thích 諸chư 二nhị 鄣# 義nghĩa 不bất 同đồng 之chi 意ý 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 已dĩ 下hạ 。 此thử 經Kinh 文văn 所sở 以dĩ 來lai 者giả 。 上thượng 來lai 至chí 此thử 。 釋thích 隨tùy 頂đảnh 中trung 菩Bồ 薩Tát 法pháp 生sanh 之chi 義nghĩa 已dĩ 竟cánh 。 今kim 欲dục 釋thích 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 。 故cố 興hưng 賓tân 主chủ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 上thượng 經kinh 文văn 三tam 問vấn 中trung 言ngôn 。 見kiến 色sắc 空không 受thọ 念niệm 著trước 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 空không 念niệm 著trước 。 言ngôn 為vi 著trước 此thử 空không 故cố 。 起khởi 於ư □# 愛ái 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 文văn 中trung 何hà 故cố 皆giai 多đa 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 而nhi 已dĩ 。 為vi 此thử 唯duy 在tại 果quả 故cố 然nhiên 也dã 。 次thứ 就tựu 寂tịch 滅diệt 門môn 亦diệc 爾nhĩ 。 皆giai 言ngôn 著trước 此thử 寂tịch 滅diệt 受thọ 念niệm 著trước 故cố 。 次thứ 就tựu 分phân 別biệt 門môn 亦diệc 爾nhĩ 。 已dĩ 即tức 結kết 云vân 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 順thuận 道Đạo 法Pháp 愛ái 生sanh 。 當đương 知tri 上thượng 釋thích 生sanh 義nghĩa 竟cánh 。 並tịnh 未vị 論luận 無vô 生sanh 。 今kim 此thử 中trung 欲dục 釋thích 無vô 生sanh 故cố 問vấn 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 明minh 善thiện 吉cát 此thử 復phục 一nhất 一nhất 歷lịch 法pháp 。 答đáp 明minh 不bất 生sanh 之chi 義nghĩa 。 此thử 初sơ 先tiên 歷lịch 就tựu 十thập 八bát 空không 。 以dĩ 不bất 見kiến 義nghĩa 問vấn 答đáp 也dã 。

復phục 次thứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 歷lịch 法pháp 。 舉cử 不bất 念niệm 門môn 答đáp 釋thích 也dã 。

如như 是thị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 下hạ 。 明minh 三tam 種chủng 心tâm 結kết 釋thích 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 正chánh 明minh 釋thích 於ư 上thượng 來lai 所sở 顯hiển 心tâm 體thể 。 當đương 知tri 阿a 梨lê 耶da 識thức 心tâm 。 其kỳ 由do 樹thụ 藏tạng 。 非phi 謂vị 智trí 也dã 。 故cố 此thử 中trung 言ngôn 何hà 以dĩ 故cố 此thử 心tâm 非phi 心tâm 心tâm 相tương/tướng 常thường 淨tịnh 故cố 。 當đương 知tri 此thử 據cứ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 樹thụ 藏tạng 之chi 心tâm 。 若nhược 是thị 智trí 者giả 。 豈khởi 非phi 心tâm 也dã 。 此thử 義nghĩa 當đương 廣quảng 釋thích 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 此thử 即tức 是thị 因nhân 論luận 生sanh 論luận 。 上thượng 善thiện 吉cát 既ký 釋thích 言ngôn 。 是thị 心tâm 非phi 心tâm 。 心tâm 相tương/tướng 本bổn 淨tịnh 。 故cố 身thân 子tử 即tức 因nhân 問vấn 之chi 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 已dĩ 下hạ 答đáp 。 既ký 云vân 若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 是thị 心tâm 相tương/tướng 與dữ 婬dâm 等đẳng 。 不bất 合hợp 不bất 離ly 。 當đương 知tri 此thử 據cứ 如Như 來Lai 藏tạng 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 故cố 論luận 釋thích 云vân 。 善thiện 吉cát 思tư 惟duy 。 當đương 以dĩ 實thật 相tướng 答đáp 之chi 。 此thử 據cứ 體thể 實thật 之chi 心tâm 。 非phi 論luận 智trí 心tâm 。 若nhược 據cứ 智trí 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 是thị 心tâm 相tương/tướng 。 心tâm 相tương/tướng 既ký 據cứ 所sở 知tri 明minh 之chi 故cố 。 當đương 知tri 非phi 智trí 。 但đãn 論luận 體thể 實thật 耳nhĩ 。 而nhi 言ngôn 是thị 心tâm 相tương/tướng 與dữ 婬dâm 等đẳng 不bất 合hợp 者giả 。 此thử 據cứ 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 夫phu 人nhân 經Kinh 云vân 。 心tâm 心tâm 不bất 觸xúc 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 不bất 觸xúc 心tâm 。 云vân 何hà 不bất 觸xúc 法pháp 。 而nhi 能năng 得đắc 染nhiễm 心tâm 。 即tức 是thị 此thử 義nghĩa 。 據cứ 體thể 為vi 言ngôn 。 故cố 不bất 合hợp 也dã 。

不bất 離ly 諸chư 纏triền 等đẳng 者giả 。 此thử 據cứ 如Như 來Lai 藏tạng 義nghĩa 。 是thị 據cứ 被bị 纏triền 義nghĩa 。 乃nãi 據cứ 上thượng 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 故cố 云vân 不bất 合hợp 。 今kim 正chánh 據cứ 如Như 來Lai 藏tạng 義nghĩa 。 語ngữ 其kỳ 被bị 纏triền 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 不bất 離ly 。 故cố 彼bỉ 經kinh 言ngôn 。 為vị 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 。 藏tạng 所sở 纏triền 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 所sở 以dĩ 云vân 不bất 離ly 諸chư 纏triền 。 即tức 是thị 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 斷đoạn 義nghĩa 耳nhĩ 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 義nghĩa 者giả 。 則tắc 據cứ 果quả 論luận 之chi 。 若nhược 如Như 來Lai 藏tạng 義nghĩa 。 據cứ 在tại 纏triền 時thời 。 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 據cứ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 時thời 。 但đãn 明minh 義nghĩa 為vi 有hữu 時thời 。 不bất 得đắc 相tương/tướng 濫lạm 。 故cố 須tu 分phân 別biệt 也dã 。 當đương 說thuyết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 正chánh 明minh 義nghĩa 論luận 無vô 心tâm 相tương/tướng 義nghĩa 。 論luận 釋thích 甚thậm 分phân 明minh 。 至chí 論luận 一nhất 一nhất 當đương 釋thích 也dã 。

不bất 應ưng 問vấn 已dĩ 下hạ 。 即tức 其kỳ 內nội 外ngoại 有hữu 無vô 俱câu 無vô 。 云vân 何hà 乃nãi 問vấn 。 有hữu 心tâm 相tương/tướng 無vô 心tâm 相tương/tướng 義nghĩa 。 故cố 非phi 其kỳ 問vấn 也dã 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 讚tán 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 品phẩm 第đệ 二nhị 大đại 分phần/phân 中trung 。 身thân 子tử 述thuật 讚tán 勸khuyến 學học 之chi 義nghĩa 也dã 。 至chí 論luận 當đương 釋thích 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 就tựu 十thập 八bát 空không 中trung 。 明minh 平bình 不bất 相tương 見kiến 之chi 義nghĩa 也dã 。

有hữu 人nhân 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 明minh 欲dục 明minh 無vô 先tiên 立lập 其kỳ 有hữu 法pháp 。 故cố 出xuất 有hữu 人nhân 言ngôn 也dã 。

外ngoại 四tứ 大đại 者giả 。 即tức 是thị 飲ẩm 食thực 衣y 服phục 。 能năng 增tăng 益ích 內nội 四tứ 大đại 。 故cố 云vân 入nhập 身thân 中trung 為vi 內nội 也dã 。 身thân 若nhược 死tử 時thời 。 還hoàn 屬thuộc 外ngoại 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 故cố 云vân 為vi 外ngoại 也dã 。

一nhất 切thiết 法pháp 已dĩ 下hạ 。 即tức 明minh 其kỳ 空không 無vô 無vô 來lai 去khứ 義nghĩa 。 明minh 一nhất □# □# □# 法pháp 。 本bổn 無vô 來lai 去khứ 。 若nhược 有hữu 外ngoại 者giả 。 可khả 有hữu 其kỳ 內nội 。 今kim 即tức 外ngoại 而nhi 無vô 所sở 怖bố 有hữu 內nội 。 故cố 外ngoại 空không 中trung 不bất 見kiến 內nội 空không 。 餘dư 者giả 悉tất 倒đảo 然nhiên 也dã 。

復phục 有hữu 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 不bất 念niệm 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 等đẳng 文văn 也dã 。

問vấn 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 次thứ 先tiên 釋thích 三tam 種chủng 心tâm 義nghĩa 。 極cực 有hữu 復phục 次thứ 。 意ý 釋thích 一nhất 一nhất 臨lâm 文văn 當đương 說thuyết 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 案án 如như 伽già 耶da 山sơn 頂đảnh 經kinh 。 有hữu 四tứ 種chủng 發phát 心tâm 。 言ngôn 初sơ 發phát 心tâm 。 如như 初sơ 日nhật 月nguyệt 。 第đệ 二nhị 行hành 發phát 心tâm 。 如như 五ngũ 日nhật 月nguyệt 。 第đệ 三tam 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 不bất 退thoái 發phát 心tâm 。 如như 月nguyệt 十thập 日nhật 。 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 如như 十thập 四tứ 日nhật 月nguyệt 。 在tại 佛Phật 圓viên 滿mãn 。 如như 十thập 五ngũ 日nhật 月nguyệt 者giả 。 言ngôn 初sơ 月nguyệt 日nhật 非phi 無vô 其kỳ 月nguyệt 。 以dĩ 小tiểu 故cố 不bất 見kiến 。 以dĩ 月nguyệt 喻dụ 見kiến 理lý 得đắc 常thường 解giải 義nghĩa 當đương 知tri 初sơ 發phát 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 常thường 。 如như 初sơ 月nguyệt 作tác 圓viên 月nguyệt 。 非phi 圓viên 月nguyệt 別biệt 智trí 。 經kinh 既ký 明minh 文văn 。 義nghĩa 當đương 廣quảng 釋thích 。 故cố 此thử 中trung 云vân 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 與dữ 佛Phật 相tương 似tự 也dã 。

因nhân 似tự 果quả 故cố 者giả 。 明minh 因nhân 果quả 俱câu 常thường 。 而nhi 佛Phật 答đáp 納nạp 衣y 云vân 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 因nhân 雖tuy 無vô 常thường 而nhi 果quả 是thị 常thường 者giả 。 先tiên 尼ni 意ý 謂vị 因nhân 亦diệc 塊khối 然nhiên 。 而nhi 有hữu 果quả 亦diệc 塊khối 然nhiên 。 故cố 說thuyết 因nhân 果quả 俱câu 常thường 。 佛Phật 欲dục 破phá 此thử 義nghĩa 。 以dĩ 生sanh □# □# 有hữu 其kỳ 增tăng 長trưởng 。 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 明minh 義nghĩa 。 故cố 所sở 以dĩ 說thuyết 因nhân 是thị 無vô 常thường 。 實thật 非phi 謝tạ 滅diệt 故cố 。 地địa 經kinh 加gia 分phần/phân 中trung 云vân 。 法Pháp 身thân 常thường 身thân 智trí 身thân 故cố 豈khởi 復phục 法Pháp 身thân 有hữu 其kỳ 無vô 常thường 。 但đãn 是thị 分phần/phân 常thường 故cố 增tăng 果quả 。 是thị 圓viên 常thường 故cố 礙ngại 然nhiên 耳nhĩ 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 檀đàn 尸thi 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 釋thích 此thử 三tam 心tâm 。 以dĩ 初sơ 波Ba 羅La 蜜Mật 為vì 菩Bồ 提Đề 心tâm 位vị 。 中trung 二nhị 為vi 無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。 後hậu 二nhị 為vi 大đại 心tâm 也dã 。 當đương 說thuyết 。

若nhược 能năng 如như 是thị 一nhất 行hành 。 一nhất 行hành 者giả 始thỉ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 無vô 生sanh 智trí 慧tuệ 。 不bất 者giả 名danh 生sanh 。 屬thuộc 於ư 法pháp 愛ái 也dã 。

心tâm 亦diệc 不bất 高cao 已dĩ 下hạ 。 總tổng 釋thích 無vô 生sanh 之chi 心tâm 。 不bất 高cao 之chi 義nghĩa 也dã 。

如như 虗hư 空không 相tướng 已dĩ 下hạ 。 為vi 本bổn 有hữu 了liễu 因nhân 等đẳng 義nghĩa 作tác 喻dụ 也dã 。 當đương 說thuyết 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 釋thích 身thân 子tử 所sở 以dĩ 致trí 問vấn 之chi 由do 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 為vi 諸chư 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 起khởi 著trước 故cố 問vấn 也dã 。 此thử 中trung 文văn 句cú 分phân 明minh 可khả 見kiến 。 一nhất 一nhất 當đương 對đối 上thượng 經kinh 文văn 釋thích 也dã 。

云vân 何hà 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 復phục 虗hư 誑cuống 者giả 。 為vi 明minh 諸chư 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn □# □# 怖bố 故cố 須tu 問vấn 。 故cố 大đại 本bổn 經kinh 。 為vi 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 云vân 。 空không 者giả 是thị □# □# 。 不bất 空không 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 為vì 大đại 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 則tắc □# 迦Ca 毗Tỳ 羅La 城Thành 亦diệc 空không 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。 此thử 中trung 為vi 諸chư 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 無vô 生sanh 怖bố 故cố 。 所sở 以dĩ 問vấn 也dã 。 亦diệc 從tùng 虗hư 誑cuống 生sanh 者giả 。 若nhược 是thị 法pháp 佛Phật 但đãn 為vi 了liễu 因nhân 。 顯hiển 體thể 而nhi 已dĩ 。 不bất 論luận 其kỳ 生sanh 。 今kim 據cứ 報báo 佛Phật 。 對đối 於ư 生sanh 因nhân 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 云vân 從tùng 虗hư 誑cuống 生sanh 也dã 。 此thử 中trung 說thuyết 本bổn 有hữu 生sanh 了liễu 緣duyên 正chánh 等đẳng 因nhân 義nghĩa 亦diệc 善thiện 。 生sanh 若nhược 了liễu 緣duyên 。 此thử 三tam 因nhân 體thể 不bất 異dị 。 但đãn 逐trục 義nghĩa 對đối 說thuyết 有hữu 別biệt 而nhi 已dĩ 。 若nhược 正chánh 因nhân 。 則tắc 據cứ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 今kim 宜nghi 以dĩ 生sanh 因nhân 對đối 了liễu 因nhân 。 緣duyên 因nhân 對đối 正chánh 因nhân 說thuyết 之chi 也dã 。

爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 讚tán 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 大đại 分phần/phân 。 身thân 子tử 述thuật 讚tán 勸khuyến 學học 經kinh 文văn 也dã 。

佛Phật 所sở 以dĩ 嘆thán 然nhiên 者giả 。 袁viên 為vi 將tương 欲dục 可khả 善thiện 吉cát 所sở 說thuyết 。 及cập 可khả 身thân 子tử 述thuật 讚tán 之chi 義nghĩa 也dã 。

從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 者giả 。 釋thích 上thượng 嘆thán 辭từ 。 只chỉ 應ưng 云vân 教giáo 是thị 佛Phật 說thuyết 。 今kim 者giả 善thiện 吉cát 從tùng 教giáo 生sanh 解giải 。 依y 教giáo 修tu 行hành 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 所sở 說thuyết 無vô 謬mậu 。 故cố 云vân 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 今kim 者giả 乃nãi 以dĩ 此thử □# □# 之chi 。 故cố 云vân 有hữu 人nhân 言ngôn 也dã 。 人nhân 云vân 梵Phạm 天Thiên 王Vương 生sanh 於ư 四tứ 姓tánh 眾chúng 生sanh 。 剎sát 利lợi 從tùng 頂đảnh 生sanh 。 毗tỳ 舍xá 從tùng 齊tề 生sanh 。 首thủ 陀đà 從tùng 脚cước 生sanh 。 今kim 以dĩ 婆Bà 羅La 門Môn 。 從tùng 口khẩu 邊biên 生sanh 。 為vi 貴quý 故cố 。 於ư 四tứ 色sắc 眾chúng 生sanh 中trung 第đệ 一nhất 。 今kim 善thiện 吉cát 亦diệc 然nhiên 。 所sở 以dĩ 讚tán 之chi 云vân 爾nhĩ 也dã 。

有hữu 未vị 得đắc 道Đạo 者giả 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 不bất 取thủ 財tài 分phần/phân 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

四tứ 信tín 者giả 。 即tức 是thị 信tín 三Tam 寶Bảo 及cập 戒giới 也dã 。

如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 釋thích 述thuật 讚tán 文văn 中trung 無vô 淨tịnh 行hạnh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 引dẫn 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 明minh 之chi 也dã 。

是thị 三tam 昧muội 已dĩ 下hạ 。 若nhược 依y 毗tỳ 曇đàm 釋thích 云vân 。 此thử 無vô 淨tịnh 三tam 昧muội 。 從tùng 五ngũ 處xứ 生sanh 。 謂vị 四tứ 禪thiền 及cập 欲dục 界giới 。 論luận 今kim 唯duy 言ngôn 從tùng 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 生sanh 。 但đãn 於ư 欲dục 界giới 中trung 用dụng 故cố 。 說thuyết 為vi 五ngũ 處xứ 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 身thân 子tử 勸khuyến 學học 之chi 辭từ 。 上thượng 身thân 子tử 言ngôn 。 欲dục 得đắc 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。 當đương 學học 波Ba 若Nhã 如như 說thuyết 行hành 。 今kim 此thử 中trung 問vấn 意ý 云vân 。 若nhược 論luận 大Đại 乘Thừa 。 則tắc 生sanh 五ngũ 乘thừa 。 若nhược 論luận 其kỳ 事sự 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 事sự 。 云vân 何hà 此thử 中trung 。 乃nãi 但đãn 據cứ 三tam 乘thừa 。 明minh 學học 波Ba 若Nhã 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 答đáp 云vân □# 如như 波Ba 若Nhã 。 出xuất 生sanh 五ngũ 乘thừa 。 但đãn 三tam 乘thừa 人nhân 學học 皆giai 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 今kim □# 據cứ 出xuất 世thế 間gian 為vi 語ngữ 。 故cố 言ngôn 三tam 乘thừa 。 此thử 當đương 是thị 據cứ 秘bí 密mật 道đạo 中trung 。 論luận 三tam 乘thừa 同đồng 實thật 相tướng 住trụ 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 只chỉ 說thuyết 此thử 實thật 相tướng 淨tịnh 性tánh 。 以dĩ 為vi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 言ngôn 即tức 是thị 也dã 。 師sư 言ngôn 。 若nhược 三tam 乘thừa 智trí 慧tuệ 。 及cập 斷đoạn 煩phiền 惱não 無vô 處xứ 。 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 盡tận 處xứ 。 名danh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 據cứ 三tam 乘thừa 生sanh 盡tận 故cố 。 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 與dữ 空không 合hợp 德đức 。 故cố 云vân 三tam 乘thừa 人nhân 皆giai 同đồng 為vi 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 道đạo 憑bằng 法Pháp 師sư 讀đọc 於ư 此thử 經Kinh 。 以dĩ 見kiến 令linh 三tam 乘thừa 同đồng 學học 波Ba 若Nhã 故cố 。 造tạo 五ngũ 時thời 教giáo 義nghĩa 。 以dĩ 於ư 此thử 經Kinh 為vi 通thông 教giáo 。 若nhược 以dĩ 出xuất 生sanh 三tam 乘thừa 。 名danh 通thông 教giáo 者giả 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 經kinh 。 乃nãi 皆giai 出xuất 生sanh 五ngũ 乘thừa 。 亦diệc 應ưng 並tịnh 是thị 通thông 教giáo 。 此thử 經Kinh 言ngôn 。 欲dục 得đắc 剎sát 利lợi 等đẳng 四tứ 姓tánh 乃nãi 至chí 六lục 天thiên 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 當đương 學học 波Ba 若Nhã 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 入nhập 患hoạn 目mục 三tam 昧muội 。 能năng 令linh 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 離ly 三tam 惡ác 道đạo 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 得đắc 人nhân 天thiên 樂lạc 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 得đắc 二Nhị 乘Thừa 果quả 。 無vô 量lượng 人nhân 天thiên 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 夫phu 人nhân 經Kinh 云vân 。 如như 阿A 耨Nậu 達Đạt 池Trì 出xuất 八bát 河hà 。 如như 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 出xuất 生sanh 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 言ngôn 世thế 間gian 者giả 。 據cứ 人nhân 天thiên 乘thừa 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 皆giai 出xuất 生sanh 五ngũ 乘thừa 。 無vô 非phi 通thông 教giáo 。 何hà 獨độc 此thử 經Kinh 。 此thử 經Kinh 乃nãi 播bá 生sanh 五ngũ 乘thừa 。 今kim 但đãn 說thuyết 三tam 耳nhĩ 。 師sư 言ngôn 。 波Ba 若Nhã 乃nãi 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 實thật 諦đế 真chân 心tâm 。 二Nhị 乘Thừa 淨tịnh 智trí 。 但đãn 是thị 轉chuyển 識thức 。 不bất 得đắc 此thử 智trí 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 當đương 學học 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 此thử 是thị 論luận 三tam 乘thừa 同đồng 觀quán 實thật 相tướng 。 據cứ 常thường 住trụ 波Ba 若Nhã 為vi 語ngữ 。 非phi 論luận 真chân 智trí 。 真chân 智trí 二Nhị 乘Thừa 不bất 得đắc 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 觀quán 。 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 也dã 。 今kim 有hữu 人nhân 言ngôn 。 言ngôn 不bất 見kiến 性tánh 。 據cứ 顯hiển 示thị 道đạo 。 言ngôn 其kỳ 見kiến 性tánh 。 據cứ 秘bí 密mật 道đạo 。 此thử 中trung 據cứ 秘bí 密mật 道đạo 。 真chân 智trí 皆giai 同đồng 故cố 。 令linh 學học 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 故cố 說thuyết 言ngôn 同đồng 得đắc 無vô 餘dư 一nhất 實thật 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 顯hiển 示thị 道đạo 中trung 。 則tắc 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 無vô 大đại 悲bi 故cố 。 不bất 得đắc 見kiến 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 有hữu 斯tư 二nhị 意ý 。 經kinh 論luận 明minh 文văn 。 推thôi 之chi 可khả 知tri 。 此thử 義nghĩa 當đương 釋thích 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 此thử 一nhất 復phục 次thứ 。 一nhất 意ý 釋thích 始thỉ 徧biến 據cứ 同đồng □# □# □# 得đắc 道Đạo 涅Niết 槃Bàn 。 □# 始thỉ 前tiền 來lai 諸chư 意ý 。 是thị 據cứ 秘bí 密mật 道đạo 論luận 。 非phi 是thị 據cứ 境cảnh 。 此thử 復phục 次thứ 意ý 。 始thỉ 論luận 據cứ 境cảnh 也dã 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 已dĩ 下hạ 。 明minh 波ba 羅la 若nhược 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 前tiền 文văn 已dĩ 釋thích 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 但đãn 勸khuyến 三tam 乘thừa 學học 而nhi 已dĩ 耳nhĩ 。

釋thích 第đệ 四tứ 十thập 二nhị 卷quyển 論luận 。

第đệ 九cửu 品phẩm 者giả 。 名danh 為vi 集tập 散tán 品phẩm 。 即tức 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 第đệ 三tam 大đại 分phần/phân 。 從tùng 此thử 下hạ 去khứ 。 始thỉ 明minh 善thiện 吉cát 承thừa 命mệnh 正chánh 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 就tựu 正chánh 說thuyết 文văn 中trung 。 大đại 有hữu 四tứ 分phần/phân 。 初sơ 從tùng 此thử 品phẩm 相tương/tướng 行hành 品phẩm 約ước 品phẩm 。 此thử 之chi 三tam 品phẩm 。 然nhiên 三tam 解giải 然nhiên 門môn 明minh 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 第đệ 二nhị 從tùng 句cú 義nghĩa 品phẩm 已dĩ 下hạ 。 去khứ 至chí 縛phược 解giải 品phẩm 。 是thị 就tựu 人nhân 大đại 。 就tựu 於ư 波Ba 若Nhã 。 已dĩ 知tri 大đại 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 大đại 人nhân 。 第đệ 三tam 從tùng 摩ma 訶ha 衍diễn 品phẩm 已dĩ 下hạ 。 去khứ 訖ngật 至chí 會hội 宗tông 品phẩm 。 有hữu 七thất 品phẩm 經kinh 文văn 。 次thứ 就tựu 於ư 法pháp 大đại 。 已dĩ 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 以dĩ 為vi 大đại 人nhân 所sở 知tri 。 故cố 名danh 大đại 法pháp 。 第đệ 四tứ 從tùng 十thập 無vô 品phẩm 及cập 無vô 生sanh 品phẩm 。 生sanh 此thử 之chi 二nhị 品phẩm 。 初sơ 明minh 除trừ 生sanh 。 後hậu 明minh 遣khiển 法pháp 。 故cố 約ước 遣khiển 相tương/tướng 門môn 。 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 經Kinh 云vân 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 集tập 散tán 。 而nhi 今kim 言ngôn 集tập 散tán 品phẩm 者giả 。 □# □# □# 法Pháp 師sư 釋thích 中trung 論luận 意ý 云vân 。 實thật 為vi 破phá 生sanh 。 而nhi 名danh 生sanh 品phẩm 。 破phá 於ư 因nhân 緣duyên 。 □# 名danh 因nhân 經kinh 品phẩm 者giả 。 □# 影ảnh 法Pháp 師sư 。 涉thiệp 釋thích 此thử 經Kinh 意ý 云vân 。 此thử 舉cử 所sở 治trị 以dĩ 為vi 品phẩm 目mục 。 舉cử 能năng 治trị 以dĩ 置trí 經kinh 名danh 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 是thị 第đệ 一nhất 大đại 分phần/phân 三tam 品phẩm 中trung 。 第đệ 一nhất 約ước 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 明minh 於ư 波Ba 若Nhã 。 就tựu 此thử 初sơ 分phân 第đệ 一nhất 品phẩm 中trung 。

復phục 有hữu 三tam 分phần/phân 來lai 意ý 。 並tịnh 是thị 論luận 主chủ 自tự 科khoa 。 此thử 初sơ 第đệ 一nhất 上thượng 就tựu 請thỉnh 示thị 門môn 。 以dĩ 明minh 謙khiêm 讓nhượng 門môn 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 第đệ 二nhị 從tùng 復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 明minh 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 。 次thứ 不bất 住trụ 門môn 。 明minh 於ư 波Ba 若Nhã 。 第đệ 三tam 從tùng 第đệ 四tứ 十thập 三tam 品phẩm 已dĩ 下hạ 去khứ 。 亦diệc 之chi 第đệ 三tam 正chánh 明minh 波Ba 若Nhã 體thể 相tướng 。 就tựu 初sơ 嫌hiềm 讓nhượng 門môn 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 云vân 我ngã 不bất 覺giác 不bất 得đắc 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 下hạ 。 就tựu 於ư 生sanh 空không 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 不bất 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 集tập 散tán 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 法pháp 空không 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 也dã 。 當đương 說thuyết 。

世Thế 尊Tôn 我ngã 不bất 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 集tập 散tán 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 就tựu 於ư 法pháp 空không 。 以dĩ 不bất 住trụ 門môn 明minh 於ư 波Ba 若Nhã 。 此thử 中trung 經kinh 文văn 下hạ 。 論luận 主chủ 雖tuy 彼bỉ 作tác 種chủng 種chủng 義nghĩa 釋thích 集tập 散tán 及cập 不bất 住trụ 等đẳng 義nghĩa 。 至chí 論luận 其kỳ 意ý 。 品phẩm 云vân 諸chư 法pháp 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 集tập 。 無vô 滅diệt 故cố 無vô 散tán 義nghĩa 也dã 。

或hoặc 當đương 有hữu 悔hối 者giả 。 既ký 其kỳ 皆giai 是thị 三tam 假giả 施thí 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 與dữ 字tự 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 實thật 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 我ngã 若nhược 說thuyết 有hữu 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 為vi 說thuyết 波Ba 若Nhã 者giả 。 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 。 則tắc 違vi 實thật 法pháp 相tướng 。 得đắc 妄vọng 語ngữ 罪tội 。 或hoặc 當đương 有hữu 悔hối 。 則tắc 於ư 我ngã 說thuyết 無vô 功công 。 我ngã 今kim 寧ninh 談đàm 其kỳ 實thật 。 說thuyết 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc [穴/俱]# 合hợp 實thật 相tướng 也dã 。

世Thế 尊Tôn 是thị 字tự 不bất 住trụ 已dĩ 下hạ 。 一nhất 一nhất 歷lịch 然nhiên 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 以dĩ 明minh 不bất 住trụ 義nghĩa 。 並tịnh 臨lâm 文văn 當đương 說thuyết 。 下hạ 論luận 亦diệc 分phân 明minh 也dã 。 是thị 字tự 不bất 住trụ 已dĩ 下hạ 。 論luận 主chủ 雖tuy 復phục 化hóa 種chủng 種chủng 義nghĩa 釋thích 。 論luận 其kỳ 大đại 意ý 。 只chỉ 欲dục 明minh 請thỉnh 法pháp 本bổn 無vô 。 以dĩ 法pháp 無vô 故cố 則tắc 名danh 無vô 所sở 寄ký 。 本bổn 以dĩ 名danh 招chiêu 法pháp 。 為vi 法pháp 設thiết 名danh 。 既ký 其kỳ 無vô 法pháp 則tắc 也dã 無vô 名danh 。 無vô 法pháp 無vô 名danh 。 故cố 云vân 是thị 字tự 不bất 住trụ 。 本bổn 以dĩ 不bất 住trụ 故cố 。 有hữu 不bất 不bất 住trụ 。 今kim 既ký 無vô 不bất 住trụ 故cố 。 所sở 以dĩ 亦diệc 無vô 不bất 不bất 住trụ 。 故cố 經Kinh 云vân 何hà 以dĩ 故cố 無vô 所sở 有hữu 故cố 也dã 。 諸chư 義nghĩa 例lệ 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 不bất 得đắc 也dã 。

集tập 散tán 已dĩ 下hạ 。 一nhất 一nhất □# 說thuyết 。 就tựu 陰ấm 入nhập 界giới 十thập 二nhị 緣duyên 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 因nhân 果quả 等đẳng 歷lịch 法pháp 明minh 之chi 。 並tịnh 至chí 論luận 當đương 釋thích 也dã 。

無vô 明minh 盡tận 集tập 散tán 者giả 。 形hình 於ư 上thượng 文văn 。 十thập 二nhị 緣duyên 中trung 。 唯duy 長trường/trưởng 此thử 一nhất 句cú 也dã 。 當đương 說thuyết 。

云vân 何hà 當đương 作tác 字tự 言ngôn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 師sư 言ngôn 。 此thử 即tức 是thị 嫌hiềm 讓nhượng 之chi 義nghĩa 。 故cố 此thử 中trung 文văn 有hữu 三tam 四tứ 周chu 明minh 也dã 。 當đương 說thuyết 。

問vấn 若nhược 爾nhĩ 上thượng 三tam 假giả 品phẩm 初sơ 亦diệc 有hữu 此thử 辭từ 。 亦diệc 應ưng 是thị 嫌hiềm 讓nhượng 門môn 波Ba 若Nhã 不phủ 。 餘dư 言ngôn 善thiện 吉cát 。 此thử 辭từ 但đãn 是thị 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 但đãn 佛Phật 為vi 述thuật 成thành 言ngôn 是thị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 故cố 。 非phi 嫌hiềm 讓nhượng 門môn 。 明minh 波Ba 若Nhã 義nghĩa 。 今kim 此thử 中trung 始thỉ 是thị 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 故cố 。 是thị 嫌hiềm 讓nhượng 門môn 明minh 波Ba 若Nhã 義nghĩa 也dã 。

我ngã 不bất 得đắc 如như 夢mộng 已dĩ 下hạ 。 此thử 一nhất 意ý 為vi 釋thích 疑nghi 如Như 來Lai 已dĩ 。 至chí 論luận 當đương 釋thích 。

離ly 寂tịch 滅diệt 不bất 生sanh 不bất 示thị 等đẳng 文văn 。 至chí 論luận 一nhất 一nhất 當đương 釋thích 。

我ngã 不bất 得đắc 如như 法Pháp 。 性tánh 實thật 際tế 等đẳng 者giả 。 上thượng 三tam 假giả 等đẳng 品phẩm 中trung 。 雖tuy 明minh 於ư 空không 法pháp 位vị 等đẳng 。 無vô 此thử 三tam 句cú 。 所sở 以dĩ 於ư 今kim 乃nãi 明minh 者giả 。 師sư 釋thích 云vân 。 上thượng 但đãn 多đa 就tựu 世thế 諦đế 生sanh 空không 等đẳng 明minh 義nghĩa 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 德đức 。 今kim 此thử 中trung 就tựu 於ư 法pháp 空không 談đàm 義nghĩa 。 則tắc 二nhị 諦đế 雙song 明minh 。 善thiện 論luận 實thật 相tướng 。 故cố 始thỉ 相tương/tướng 此thử 中trung 明minh 之chi 。 □# 有hữu 一nhất 解giải 言ngôn 。 上thượng 三tam 假giả 等đẳng 品phẩm 中trung 。 皆giai 亦diệc 雙song 明minh 生sanh 法pháp 兩lưỡng 空không 二nhị 諦đế 等đẳng 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 上thượng 無vô 。 此thử 中trung 明minh 者giả 。 就tựu 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 。 有hữu 廣quảng 有hữu 略lược 。 上thượng 之chi 二nhị 品phẩm 。 但đãn 是thị 略lược 說thuyết 。 未vị 廣quảng 明minh 法pháp 相tướng 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 。 今kim 此thử 中trung 始thỉ 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 正chánh 說thuyết 之chi 分phần 。 更cánh 廣quảng 明minh 法pháp 相tướng 故cố 。 始thỉ 此thử 明minh 之chi 也dã 。

問vấn 曰viết 先tiên 品phẩm 中trung 已dĩ 下hạ 。 此thử 意ý 云vân 。 上thượng 三tam 假giả 品phẩm 中trung 。 以dĩ 明minh 善thiện 吉cát 言ngôn 我ngã 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 字tự 。 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 不bất 在tại 內nội 外ngoại 中trung 間gian 等đẳng 。 云vân 何hà 言ngôn 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 今kim 此thử 中trung 何hà 以dĩ 復phục 言ngôn 我ngã 不bất 覺giác 等đẳng 義nghĩa 。 為vi 誰thùy 說thuyết 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 所sở 以dĩ 列liệt 此thử 四tứ 愛ái 來lai 者giả 。 只chỉ 為vì 明minh 法pháp 愛ái 難nạn/nan 遣khiển 。 故cố 引dẫn 三tam 愛ái 傳truyền 以dĩ 格cách 之chi 。 為vi 難nạn/nan 遣khiển 故cố 。 所sở 以dĩ 重trùng 說thuyết 。 令linh 離ly 法pháp 愛ái 也dã 。

復phục 次thứ 上thượng 法pháp 已dĩ 下hạ 。 初sơ 復phục 次thứ 意ý 云vân 。 重trùng 說thuyết 無vô 嫌hiềm 。 今kim 此thử 一nhất 意ý 。 則tắc 云vân 不bất 重trọng/trùng 。 別biệt 言ngôn 不bất 見kiến 。 今kim 云vân 只chỉ 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 故cố 。 不bất 覺giác 不bất 得đắc 。 此thử 乃nãi 就tựu 不bất 覺giác 等đẳng 二nhị 門môn 明minh 之chi 。 豈khởi 同đồng 於ư 上thượng 不bất 見kiến 門môn 說thuyết 也dã 。 又hựu 上thượng 示thị 不bất 見kiến 。 乃nãi 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 。 今kim 云vân 不bất 覺giác 等đẳng 。 乃nãi 據cứ 法pháp 寂tịch 。 不bất 覺giác 不bất 得đắc 。 非phi 智trí 力lực 少thiểu 。 上thượng 據cứ 智trí 少thiểu 不bất 見kiến 故cố 。 請thỉnh 求cầu 示thị 說thuyết 。 有hữu 此thử 等đẳng 義nghĩa 。 不bất 同đồng 意ý 趣thú 名danh 異dị 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 問vấn 意ý 云vân 。 今kim 言ngôn 無vô 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 為vi 未vị 行hành 已dĩ 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 非phi 是thị 行hành 時thời 始thỉ 生sanh 。 若nhược 言ngôn 光quang 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 行hành 波Ba 若Nhã 。 始thỉ 言ngôn 無vô 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 是thị 本bổn 有hữu 今kim 無vô 。 若nhược 未vị 行hành 般Bát 若Nhã 已dĩ 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 復phục 言ngôn 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 於ư 波Ba 若Nhã 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 明minh 即tức 法pháp 談đàm 無vô 本bổn 來lai 大đại 寂tịch 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 。 若nhược 行hành 般Bát 若Nhã 。 始thỉ 除trừ 法pháp 令linh 無vô 者giả 。 則tắc 壞hoại 法pháp 相tướng 。 成thành 斷đoạn 滅diệt 見kiến 也dã 。

譬thí 如như 眼nhãn 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 既ký 欲dục 解giải 釋thích 無vô 集tập 散tán 故cố 。 先tiên 就tựu 立lập 法pháp 明minh 之chi 。 後hậu 始thỉ 明minh 遣khiển 。 今kim 且thả 約ước 眼nhãn 而nhi 談đàm 。 則tắc 諸chư 法pháp 例lệ 然nhiên 。 有hữu 種chủng 種chủng 意ý 釋thích 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 。

復phục 次thứ 觀quán 世thế 間gian 滅Diệt 諦Đế 故cố 者giả 。 師sư 言ngôn 。 此thử 據cứ 世thế 諦đế 。 以dĩ 論luận 世thế 間gian 也dã 。 當đương 說thuyết 。

則tắc 無vô 世thế 諦đế 語ngữ 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 此thử 去khứ 有hữu 二nhị 意ý 。 就tựu 接tiếp 俗tục 義nghĩa 釋thích 之chi 言ngôn 。 非phi 不bất 住trụ 者giả 。 非phi 不bất 名danh 字tự 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 共cộng 住trú 。 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 無vô 世thế 諦đế 假giả 有hữu 。 便tiện 成thành 眾chúng 事sự 都đô 滅diệt 。 本bổn 於ư 世thế 諦đế 中trung 。 對đối 世thế 諦đế 故cố 。 說thuyết 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 若nhược 無vô 世thế 諦đế 。 亦diệc 無vô 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 則tắc 於ư 世thế 諦đế 中trung 二nhị 諦đế 俱câu 無vô 。 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 大đại 成thành 錯thác 亂loạn 。 故cố 曇đàm 顯hiển 法Pháp 師sư 云vân 。 二nhị 諦đế 是thị 接tiếp 俗tục 之chi 近cận 詮thuyên 也dã 。

復phục 次thứ 是thị 中trung 已dĩ 下hạ 。 始thỉ 是thị 至chí 極cực 之chi 釋thích 也dã 。 如như 上thượng 說thuyết 。

離ly 有hữu 二nhị 相tương/tướng 已dĩ 下hạ 去khứ 。 一nhất 一nhất 麼ma 釋thích 諸chư 法pháp 寂tịch 滅diệt 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 示thị 等đẳng 義nghĩa 。 一nhất 一nhất 並tịnh 臨lâm 文văn 當đương 釋thích 。

寂tịch 滅diệt 有hữu 二nhị 已dĩ 下hạ 。 上thượng 就tựu 離ly 門môn 。 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 等đẳng 義nghĩa 已dĩ 竟cánh 。 今kim 次thứ 就tựu 寂tịch 滅diệt 門môn 。 以dĩ 釋thích 上thượng 義nghĩa 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 相tương 從tùng 來lai 寂tịch 也dã 。

不bất 生sanh 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 釋thích 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 義nghĩa 。 既ký 法pháp 本bổn 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 也dã 。

一nhất 者giả 未vị 來lai 無vô 為vi 者giả 。 即tức 是thị 未vị 來lai 所sở 得đắc 無vô 為vi 也dã 。

不bất 滅diệt 有hữu 三tam 種chủng 者giả 。 此thử 乃nãi 明minh 三tam 種chủng 滅diệt 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 而nhi 云vân 不bất 滅diệt 有hữu 三tam 種chủng 。 今kim 次thứ 欲dục 明minh 不bất 滅diệt 故cố 。 先tiên 舉cử 三tam 種chủng 滅diệt 。 就tựu 相tương 違vi 而nhi 言ngôn 。 故cố 云vân 三tam 種chủng 。 解giải 此thử 不bất 同đồng 。 若nhược 毗tỳ 曇đàm 人nhân 釋thích 云vân 。

時thời 差sai 故cố 名danh 無vô 為vi 。 若nhược 成thành 實thật 云vân 。 為vi 真chân 智trí 數số 所sở 得đắc 。 名danh 為vi 數số 緣duyên 。 不bất 為vi 真chân 智trí 數số 所sở 得đắc 。 名danh 非phi 數số 緣duyên 。 數số 緣duyên 非phi 數số 即tức 緣duyên 是thị 智trí 緣duyên 非phi 智trí 緣duyên 。 但đãn 譯dịch 經kinh 家gia 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 若nhược 婆bà 沙sa 釋thích 。 與dữ 仁nhân 王vương 經kinh 同đồng 。 今kim 宜nghi 據cứ 此thử 為vi 言ngôn 。 婆bà 沙sa 云vân 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 斷đoạn 八bát 十thập 八bát 結kết 無vô 處xứ 。 名danh 為vi 智trí 緣duyên 。 何hà 以dĩ 然nhiên 。 此thử 滅diệt 既ký 為vi 智trí 所sở 緣duyên 斷đoạn 得đắc 滅diệt 。 故cố 說thuyết 此thử 滅diệt 名danh 為vi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 若nhược 初sơ 果quả 人nhân 。 極cực 鈍độn 者giả 唯duy 有hữu 七thất 生sanh 。 此thử 之chi 七thất 生sanh 。 屬thuộc 智trí 緣duyên 滅diệt 。 是thị 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 除trừ 此thử 七thất 生sanh 已dĩ 。 其kỳ 餘dư 無vô 數số 。 未vị 來lai 生sanh 死tử 。 三tam 塗đồ 生sanh 等đẳng 更cánh 不bất 受thọ 者giả 。 皆giai 名danh 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 何hà 以dĩ 故cố 然nhiên 。 此thử 智trí 爾nhĩ 時thời 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 以dĩ 無vô 煩phiền 惱não 故cố 。 未vị 來lai 生sanh 死tử 。 自tự 然nhiên 不bất 受thọ 。 此thử 之chi 生sanh 死tử 。 不bất 假giả 智trí 緣duyên 而nhi 得đắc 於ư 滅diệt 。 故cố 說thuyết 生sanh 死tử 盡tận 處xứ 。 為vi 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 所sở 以dĩ 仁nhân 王vương 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 云vân 菩Bồ 薩Tát 住trụ 初sơ 忍nhẫn 時thời 。 未vị 來lai 無vô 量lượng 生sanh 死tử 。 不bất 由do 智trí 緣duyên 自tự 然nhiên 而nhi 滅diệt 。 是thị 名danh 非phi 智trí 滅diệt 。 無vô 相tướng 無vô 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 婆bà 沙sa 解giải 以dĩ 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 人nhân 。 斷đoạn 六lục 品phẩm 思tư 惟duy 。 為vi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 除trừ 其kỳ 人nhân 天thiên 往vãng 來lai 之chi 生sanh 已dĩ 。 其kỳ 餘dư 生sanh 死tử 不bất 受thọ 而nhi 滅diệt 者giả 。 屬thuộc 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 阿A 那Na 含Hàm 人nhân 。 斷đoạn 九cửu 十thập 二nhị 使sử 。 為vi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 三tam 塗đồ 生sanh 盡tận 。 為vi 非phi 智trí 種chủng 緣duyên 滅diệt 。 羅La 漢Hán 三tam 界giới 生sanh 盡tận 。 屬thuộc 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 斷đoạn 九cửu 十thập 八bát 使sử 無vô 處xứ 。 為vi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 七thất 方phương 便tiện 中trung 。 所sở 有hữu 二nhị 種chủng 。 種chủng 屬thuộc 相tương 似tự 智trí 緣duyên 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 也dã 。 當đương 說thuyết 。

無vô 常thường 滅diệt 者giả 。 不bất 假giả 對đối 治trị 據cứ 。 任nhậm 運vận 而nhi 滅diệt 。 若nhược 並tịnh 無vô 此thử 三tam 種chủng 滅diệt 相tương/tướng 。 則tắc 名danh 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 屬thuộc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 也dã 。

不bất 示thị 者giả 。 法pháp 華hoa 云vân 此thử 法pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。 與dữ 此thử 論luận 去khứ 合hợp 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 去khứ 更cánh 聊liêu 簡giản 上thượng 義nghĩa 。 而nhi 但đãn 受thọ 一nhất 邊biên 。 不bất 受thọ 一nhất 邊biên 。 不bất 受thọ 一nhất 邊biên 故cố 。 □# 為vi 問vấn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 此thử 如như 性tánh 等đẳng 實thật 無vô 集tập 散tán 。 但đãn 據cứ 得đắc 用dụng 時thời 名danh 集tập 。 不bất 得đắc 者giả 云vân 散tán 。 此thử 之chi 實thật 相tướng 不bất 可khả 失thất 。 但đãn 據cứ 不bất 得đắc 用dụng 故cố 。 名danh 為vi 失thất 耳nhĩ 。

如như 虗hư 空không 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 十thập 喻dụ 中trung 文văn 亦diệc 同đồng 上thượng 。 意ý 言ngôn 。 虗hư 空không 亦diệc 無vô 集tập 散tán 。 譬thí 如như 舍xá 內nội 滿mãn 中trung 虗hư 空không 。 但đãn 周chu 圍vi 不bất 開khai 門môn 者giả 。 則tắc 不bất 得đắc 此thử 舍xá 內nội 空không 用dụng 。 若nhược 鑿tạc 其kỳ 門môn 開khai 戶hộ 牖dũ 者giả 。 則tắc 得đắc 入nhập 中trung 。 得đắc 此thử 空không 用dụng 。 故cố 名danh 為vi 集tập 。 若nhược 塞tắc 戶hộ 時thời 不bất 得đắc 空không 用dụng 。 則tắc 名danh 為vi 散tán 。 故cố 說thuyết 虗hư 空không 有hữu 於ư 集tập 散tán 。 今kim 既ký 虗hư 空không 亦diệc 本bổn 來lai 是thị 無vô 。 所sở 以dĩ 得đắc 云vân 不bất 不bất 集tập 散tán 也dã 。 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 當đương 說thuyết 。

世Thế 尊Tôn 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 已dĩ 下hạ 。 論luận 主chủ 自tự 科khoa 云vân 。 上thượng 就tựu 不bất 住trụ 門môn 。 明minh 於ư 波Ba 若Nhã 。 釋thích 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 不bất 可khả 得đắc 等đẳng 義nghĩa 竟cánh 。 今kim 第đệ 二nhị 次thứ 就tựu 異dị 門môn 。 破phá 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 字tự 等đẳng 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 所sở 以dĩ 名danh 異dị 者giả 。 至chí 論luận 當đương 說thuyết 。

如như 強cường/cưỡng 名danh 虗hư 空không 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 中trung 可khả 說thuyết 。 即tức 虗hư 空không 也dã 。 如như 是thị 一nhất 一nhất 。 還hoàn 累lũy/lụy/luy 牒điệp 上thượng 文văn □# 意ý 麼ma 法pháp 明minh 之chi 也dã 。 當đương 說thuyết 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 正chánh 明minh 論luận 主chủ 科khoa 文văn 意ý 意ý 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 釋thích 所sở 以dĩ 名danh 異dị 門môn 義nghĩa 。 上thượng 乃nãi 就tựu 不bất 住trụ 非phi 不bất 住trụ 門môn 等đẳng 麼ma 法pháp 破phá 之chi 。 今kim 乃nãi 就tựu 五ngũ 眾chúng 等đẳng 中trung 平bình 相tương/tướng 推thôi 之chi 而nhi 破phá 。 故cố 名danh 異dị 門môn 也dã 。 當đương 說thuyết 。 入nhập 出xuất 息tức 屬thuộc 身thân 念niệm 處xứ 故cố 。 不bất 屬thuộc 虗hư 空không 也dã 。 色sắc 盡tận 處xứ 亦diệc 非phi 虗hư 空không 。 名danh 色sắc 盡tận 處xứ 故cố 。 虗hư 空không 無vô 礙ngại 。 色sắc 是thị 於ư 礙ngại 故cố 與dữ 相tương 違vi 。 如như 是thị 則tắc 無vô 虗hư 空không 但đãn 名danh 耳nhĩ 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 亦diệc 但đãn 受thọ 一nhất 邊biên 故cố 。 所sở 以dĩ 致trí 門môn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 當đương 釋thích 。

但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 已dĩ 下hạ 。 如như 上thượng 觀quán 之chi 。 地địa 相tương/tướng 復phục 無vô 。 若nhược 以dĩ 禪thiền 觀quán 為vi 實thật 。 言ngôn 如như 一nhất 切thiết 入nhập 觀quán 者giả 。 佛Phật 亦diệc 說thuyết 虗hư 。 但đãn 是thị 地địa 相tương/tướng 。 事sự 既ký 不bất 實thật 者giả 。 三tam 大đại 亦diệc 然nhiên 。 故cố 云vân 是thị 事sự 不bất 然nhiên 也dã 。

如như 四tứ 大đại 為vi 身thân 已dĩ 下hạ 。 明minh 傳truyền 傳truyền 空không 之chi 。 既ký 以dĩ 身thân 為vi 本bổn 。 身thân 無vô 故cố 身thân 上thượng 所sở 學học 當đương 知tri 悉tất 無vô 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 麼ma 推thôi 至chí 佛Phật 果Quả 也dã 。

以dĩ 是thị 故cố 已dĩ 下hạ 。 結kết 釋thích 也dã 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 性tánh 義nghĩa 。 臨lâm 文văn 當đương 釋thích 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 論luận 主chủ 自tự 科khoa 。 上thượng 躭đam 嫌hiềm 門môn 讓nhượng 中trung 。 約ước 住trụ 非phi 不bất 住trụ 門môn 明minh 義nghĩa 已dĩ 竟cánh 。 今kim 此thử 文văn 即tức 是thị 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 次thứ 就tựu 不bất 住trụ 門môn 明minh 於ư 波Ba 若Nhã 。 就tựu 此thử 文văn 中trung 。 大đại 有hữu 三tam 意ý 。 第đệ 一nhất 就tựu 不bất 住trụ 門môn 。 明minh 不bất 住trụ 者giả 得đắc 。 第đệ 二nhị 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 無vô 方phương 便tiện 色sắc 中trung 住trụ 等đẳng 。 明minh 其kỳ 住trụ 者giả 之chi 失thất 。 第đệ 三tam 先tiên 尼ni 已dĩ 下hạ 。 明minh 以dĩ 小tiểu 況huống 大đại 。 今kim 以dĩ 此thử 為vi 陰ấm 入nhập 界giới 十thập 二nhị 緣duyên 等đẳng 。 成thành 於ư 上thượng 義nghĩa 故cố 。 約ước 而nhi 辨biện 之chi 也dã 。 當đương 釋thích 。

色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 者giả 。 師sư 言ngôn 。 此thử 明minh 相tướng 即tức 義nghĩa 。 今kim 謂vị 二nhị 諦đế 若nhược 二nhị 亦diệc 不bất 即tức 。 一nhất 亦diệc 不bất 即tức 。 但đãn 於ư 一nhất 法pháp 上thượng 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 取thủ 其kỳ 一nhất 體thể 。 故cố 名danh 為vi 即tức 。 言ngôn 色sắc 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 。 故cố 說thuyết 為vi 無vô 。 此thử 為vi 無vô 性tánh 之chi 無vô 。 即tức 是thị 緣duyên 起khởi 之chi 有hữu 。 此thử 色sắc 緣duyên 起khởi 說thuyết 故cố 。 為vi 有hữu 此thử 緣duyên 起khởi 之chi 有hữu 。 是thị 即tức 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 之chi 無vô 。 而nhi 言ngôn 二nhị 諦đế 相tướng 即tức 者giả 。 未vị 見kiến 經kinh 論luận 說thuyết 言ngôn 相tương/tướng 即tức 。 但đãn 言ngôn 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 但đãn 是thị 即tức 是thị 之chi 即tức 。 非phi 是thị 二nhị 法pháp 相tướng 即tức 之chi 即tức 。 故cố 云vân 相tương/tướng 即tức 也dã 。 但đãn 人nhân 見kiến 此thử 二nhị 義nghĩa 互hỗ 談đàm 。 剩thặng 說thuyết 相tương/tướng 即tức 。 逐trục 令linh 一nhất 切thiết 傳truyền 之chi 。 今kim 以dĩ 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 乃nãi 談đàm 其kỳ 即tức 。 無vô 有hữu 相tương/tướng 即tức 之chi 即tức 。 若nhược 言ngôn 相tương/tướng 即tức 者giả 。 應ưng 有hữu 二nhị 法pháp 共cộng 合hợp 。 可khả 說thuyết 為vi 相tương/tướng 即tức 。 今kim 唯duy 即tức 是thị 之chi 即tức 。 不bất 得đắc 論luận 相tương/tướng 。 此thử 義nghĩa 當đương 廣quảng 說thuyết 。

乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 已dĩ 下hạ 。 師sư 言ngôn 。 前tiền 半bán 經kinh 文văn 。 列liệt 諸chư 法Pháp 門môn 。 皆giai 至chí 此thử 而nhi 終chung 。 今kim 者giả 此thử 不bất 住trụ 門môn 中trung 。 乃nãi 至chí 諸chư 神thần 通thông 無vô 量lượng 陀đà 羅la 尼ni 門môn 等đẳng 法pháp 。 始thỉ 窮cùng 當đương 是thị 隨tùy 使sử 明minh 之chi 。 可khả 以dĩ 然nhiên 也dã 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 明minh 論luận 主chủ 自tự 科khoa 文văn 也dã 。

今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 明minh 雖tuy 從tùng 此thử 品phẩm 初sơ 來lai 半bán 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 。 但đãn 上thượng 乃nãi 就tựu 謙khiêm 讓nhượng 門môn 明minh 。 未vị 好hảo/hiếu 是thị 正chánh 說thuyết 。 今kim 此thử 第đệ 二nhị 不bất 住trụ 門môn 初sơ 。 始thỉ 是thị 正chánh 說thuyết 。 則tắc 正chánh 以dĩ 善thiện 吉cát 為vi 主chủ 。 世Thế 尊Tôn 為vi 客khách 。 宜nghi 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 故cố 言ngôn 復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 也dã 。

波Ba 若Nhã 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 字tự 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 從tùng 觀quán 主chủ 至chí 不bất 住trụ 。 但đãn 略lược 舉cử 七thất 門môn 。 言ngôn 名danh 字tự 不bất 同đồng 。 必tất 至chí 論luận 列liệt 釋thích 文văn 。 始thỉ 從tùng 於ư 行hành 。 訖ngật 至chí 不bất 住trụ 乃nãi 至chí 十thập 二nhị 門môn 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 。

以dĩ 眾chúng 生sanh 聞văn 種chủng 種chủng 名danh 說thuyết 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 所sở 以dĩ 須tu 作tác 多đa 名danh 說thuyết 也dã 。

此thử 如như 解giải 行hành 。 乃nãi 通thông 上thượng 下hạ 因nhân 果quả 。 故cố 大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。

復phục 有hữu 一nhất 行hành 。 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 也dã 。 既ký 其kỳ 念niệm 持trì 。 故cố 須tu 分phân 別biệt 。 波Ba 若Nhã 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 。 此thử 就tựu 立lập 法pháp 道đạo 中trung 解giải 義nghĩa 。 故cố 須tu □# 爾nhĩ 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 聊liêu 簡giản 上thượng 義nghĩa 故cố 問vấn 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 愛ái 法pháp 情tình 深thâm 。 多đa 智trí 法pháp 愛ái 。 恐khủng 鄣# 無vô 生sanh 法pháp 。 此thử 愛ái 難nạn/nan 除trừ 故cố 。 復phục 說thuyết 不bất 住trụ 也dã 。

有hữu 無vô 相tướng 三tam 昧muội 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 入nhập 此thử 三tam 昧muội 。 雖tuy 無vô 所sở 觀quán 。 而nhi 不bất 滅diệt 心tâm 。 不bất 同đồng 入nhập 滅diệt 定định 。 所sở 以dĩ 能năng 處xứ 有hữu 循tuần 定định 處xứ 空không 外ngoại 化hóa 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 而nhi 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 皆giai 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 思tư 議nghị 力lực 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 心tâm 必tất 隨tùy 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 今kim 不bất 信tín 諸chư 心tâm 境cảnh 既ký 寂tịch 。 那na 不bất 入nhập 滅diệt 定định 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 還hoàn 引dẫn 善thiện 吉cát 辭từ 。 以dĩ 經kinh 來lai 釋thích 也dã 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 論luận 主chủ 自tự 釋thích 。 此thử 文văn 為vi 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 之chi 。 欲dục 論luận 一nhất 一nhất 菩Bồ 薩Tát 。 盡tận 具cụ 此thử 二nhị 。 今kim 但đãn 逐trục 二nhị 義nghĩa 而nhi 談đàm 。 故cố 言ngôn 二nhị 種chủng 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 讀đọc 經kinh 者giả 多đa 著trước 字tự 句cú 故cố 。 為vi 說thuyết 不bất 住trụ 字tự 門môn 。 以dĩ 禪thiền □# 通thông 故cố 。 為vi 禪thiền 定định 者giả 。 說thuyết 不bất 住trụ 神thần 通thông 也dã 。 至chí 論luận 當đương 釋thích 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 正chánh 列liệt 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

一nhất 字tự 門môn 者giả 。 明minh 西tây 國quốc 俗tục 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 一nhất 法pháp 皆giai 有hữu 十thập 名danh 。 名danh 之chi 不bất 同đồng 。 此thử 則tắc 一nhất 法pháp 。 或hoặc 十thập 或hoặc 五ngũ 一nhất 二nhị 三tam 等đẳng 也dã 。 若nhược 就tựu 一nhất 字tự 門môn 明minh 義nghĩa 者giả 。 地địa 但đãn 言ngôn 浮phù 。 只chỉ 以dĩ 一nhất 字tự 而nhi 名danh 之chi 也dã 。 二nhị 字tự 門môn 者giả 。 如như 水thủy 一nhất 物vật 。 或hoặc 有hữu 二nhị 字tự 名danh 。 或hoặc 有hữu 三tam 字tự 等đẳng 名danh 也dã 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 今kim 欲dục 解giải 釋thích 佛Phật 法Pháp 中trung 義nghĩa 故cố 。 先tiên 舉cử 西tây 國quốc 俗tục 法pháp 為vi 端đoan 始thỉ 。 次thứ 明minh 佛Phật 法Pháp 向hướng 俗tục 法pháp 中trung 字tự 門môn 如như 此thử 。 今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 聞văn 一nhất 字tự 門môn 時thời 。 即tức 入nhập 實thật 相tướng 。 如như 聞văn 阿a 者giả 。 此thử 亦diệc 云vân 初sơ 。 亦diệc 云vân 無vô 故cố 。 聞văn 阿a 字tự 門môn 時thời 。 即tức 作tác 此thử 解giải 言ngôn 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 無vô 有hữu 於ư 生sanh 也dã 。 而nhi 不bất 住trụ 阿a 字tự 。 明minh 佛Phật 法Pháp 之chi 中trung 。 聞văn 一nhất 字tự 門môn 義nghĩa 。 如như 此thử 四tứ 十thập 二nhị 字tự 。 亦diệc 入nhập 一nhất 阿a 字tự 。 阿a 一nhất 一nhất 字tự 。 亦diệc 入nhập 四tứ 十thập 二nhị 字tự 。 頭đầu 佉khư 者giả 。 此thử 云vân 苦khổ 。 若nhược 聞văn 此thử 名danh 。 則tắc 起khởi 大đại 悲bi 不bất 住trụ 苦khổ 字tự 。 聞văn 二nhị 字tự 門môn 。 其kỳ 義nghĩa 如như 是thị 。

阿a 尼ni 咜# 者giả 。 此thử 云vân 無vô 常thường 。 若nhược 聞văn 此thử 辭từ 。 則tắc 入nhập 聖thánh 行hành 。 知tri 字tự 空không 寂tịch 。 聞văn 三tam 字tự 門môn 。 其kỳ 義nghĩa 如như 此thử 。 故cố 令linh 菩Bồ 薩Tát 不bất 住trụ 字tự 門môn 。 故cố 就tựu 不bất 住trụ 字tự 門môn 。 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 而nhi 名danh 字tự 為vi 門môn 。 門môn 者giả 通thông 義nghĩa 。 因nhân 字tự 詮thuyên 理lý 。 有hữu 其kỳ 道đạo 用dụng 故cố 。 目mục 為vi 字tự 門môn 。 菩Bồ 薩Tát 既ký 知tri 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 本bổn 來lai 是thị 空không 。 所sở 聞văn 不bất 住trụ 也dã 。

餘dư 文văn 字tự 已dĩ 下hạ 。 此thử 為vi 坐tọa 禪thiền 人nhân 。 此thử 陀đà 羅la 尼ni 義nghĩa 。 至chí 下hạ 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 為vi 法pháp 愛ái 難nạn/nan 除trừ 故cố 。 還hoàn 牒điệp 上thượng 文văn 意ý 。 復phục 麼ma 諸chư 法Pháp 門môn 。 一nhất 一nhất 更cánh 明minh 觀quán 法pháp 等đẳng 不bất 應ưng 住trụ 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 也dã 。 當đương 說thuyết 。

寂tịch 滅diệt 者giả 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 性tánh 淨tịnh 也dã 。

世Thế 尊Tôn 如như 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 行hành 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 方phương 便tiện 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 就tựu 於ư 住trụ 門môn 。 以dĩ 明minh 失thất 義nghĩa 。 亦diệc 一nhất 一nhất 麼ma 法pháp 明minh 之chi 也dã 。 當đương 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 還hoàn 釋thích 上thượng 所sở 以dĩ 住trụ 於ư 諸chư 法pháp 不bất 得đắc 薩tát 波Ba 若Nhã 義nghĩa 。 明minh 此thử 果quả 既ký 是thị 無vô 相tướng 無vô 住trụ 著trước 果quả 。 今kim 以dĩ 有hữu 住trụ 著trước 行hành 有hữu 相tương/tướng 之chi 行hành 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 無vô 相tướng 之chi 果quả 故cố 也dã 。 當đương 說thuyết 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 總tổng 略lược 指chỉ 釋thích 上thượng 不bất 住trụ 色sắc 無vô 常thường 等đẳng 聖thánh 行hành 。 及cập 如như 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 同đồng 意ý 云vân 。 而nhi 言ngôn 不bất 住trụ 者giả 。 三tam 性tánh 之chi 中trung 。 只chỉ 可khả 不bất 住trụ 垢cấu 法pháp 。 以dĩ 是thị 罪tội 過quá 故cố 。 餘dư 之chi 二nhị 性tánh 復phục 有hữu 何hà 咎cữu 所sở 以dĩ 不bất 住trụ 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 自tự 引dẫn 經kinh 牒điệp 釋thích 也dã 。 若nhược 取thủ 相tương/tướng 行hành 者giả 。 不bất 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 云vân 非phi 具cụ 足túc 行hành 。 乃nãi 至chí 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 者giả 總tổng 結kết 也dã 。 此thử 中trung 下hạ 。 復phục 還hoàn 引dẫn 經kinh 牒điệp 釋thích 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 云vân 若nhược 然nhiên 者giả 。 言ngôn 此thử 色sắc 無vô 常thường 苦khổ 空không 等đẳng 義nghĩa 。 是thị 罪tội 過quá 故cố 。 可khả 得đắc 不bất 受thọ 。 何hà 意ý 復phục 破phá 此thử 色sắc 五ngũ 眾chúng 等đẳng 。 譬thí 如như 金kim 丸hoàn 。 但đãn 以dĩ 熱nhiệt 故cố 不bất 取thủ 。 非phi 除trừ 金kim 丸hoàn 。 今kim 何hà 故cố 乃nãi 破phá 五ngũ 眾chúng 。 如như 遣khiển 金kim 丸hoàn 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 為vi 離ly 見kiến 著trước 須tu 除trừ 五ngũ 眾chúng 等đẳng 法pháp 。 為vi 遣khiển 法pháp 愛ái 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 不bất 受thọ 三tam 昧muội 不bất 與dữ 二Nhị 乘Thừa 共cộng 義nghĩa 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 中trung 似tự 以dĩ 顯hiển 示thị 道đạo 釋thích 也dã 。

二Nhị 乘Thừa 有hữu 習tập 已dĩ 下hạ 。 至chí 三tam 慧tuệ 品phẩm 中trung 。 釋thích 當đương 釋thích 也dã 。

如như 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 已dĩ 下hạ 。 引dẫn 證chứng 二Nhị 乘Thừa 習tập 義nghĩa 也dã 。

復phục 次thứ 是thị 無vô 受thọ 三tam 昧muội 唯duy 佛Phật 遍biến 知tri 已dĩ 下hạ 。 此thử 復phục 次thứ 意ý 。 似tự 於ư 秘bí 密mật 道đạo 。 釋thích 明minh 二Nhị 乘Thừa 三tam 昧muội 不bất 異dị 。 但đãn 以dĩ 憂ưu 劣liệt 不bất 同đồng 故cố 。 言ngôn 不bất 共cộng 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 何hà 以dĩ 用dụng 此thử 十thập 八bát 空không 智trí 。 觀quán 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 而nhi 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 中trung 論luận 主chủ 復phục 還hoàn 引dẫn 上thượng 經kinh 文văn 牒điệp 釋thích 也dã 。

乃nãi 至chí 有hữu 法pháp 微vi 相tương/tướng 可khả 取thủ 者giả 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 即tức 因nhân 此thử 釋thích 有hữu 行hành 可khả 取thủ 。 不bất 得đắc 薩tát 波Ba 若Nhã 義nghĩa 。 復phục 即tức 生sanh 起khởi 下hạ 經kinh 文văn 。 可khả 以dĩ 上thượng 經kinh 文văn 顯hiển 掘quật 者giả 亦diệc 然nhiên 。 只chỉ 為vì 生sanh 不bất 經kinh 文văn 。

先tiên 尼ni 梵Phạm 志Chí 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 第đệ 三Tam 明Minh 以dĩ 等đẳng 小tiểu 證chứng 大đại 。 此thử 一nhất 意ý 經kinh 文văn 。 雖tuy 云vân 是thị 以dĩ 小tiểu 證chứng 大đại 。 似tự 是thị 秘bí 密mật 道đạo 。 意ý 明minh 小Tiểu 乘Thừa 之chi 中trung 雖tuy 多đa 不bất 說thuyết 法Pháp 空không 中trung 。 乃nãi 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 空không 來lai 。 證chứng 大Đại 乘Thừa 不bất 住trụ 諸chư 法pháp 。 除trừ 法pháp 愛ái 義nghĩa 。 此thử 之chi 先tiên 尼ni 。 本bổn 是thị 外ngoại 道đạo 。 得đắc 於ư 小tiểu 果quả 。 只chỉ 以dĩ 不bất 取thủ 諸chư 法pháp 相tướng 故cố 。 信tín 於ư 佛Phật 法Pháp 也dã 。

云vân 何hà 為vi 信tín 已dĩ 下hạ 。 釋thích 其kỳ 信tín 體thể 也dã 。

住trụ 信tín 行hành 中trung 者giả 。 非phi 是thị 十thập 六lục 心tâm 中trung 信tín 行hành 。 此thử 乃nãi 是thị 入nhập 佛Phật 法Pháp 信tín 行hành 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 釋thích 可khả 以dĩ 不bất 愛ái 之chi 義nghĩa 也dã 。

非phi 內nội 觀quán 得đắc 故cố 已dĩ 下hạ 。 此thử 明minh 先tiên 尼ni 得đắc 境cảnh 智trí 雙song 絕tuyệt 。 內nội 外ngoại 俱câu 忘vong 故cố 。 可khả 以dĩ 不bất 住trụ 之chi 義nghĩa 。 下hạ 論luận 自tự 釋thích 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 釋thích 可khả 以dĩ 先tiên 尼ni 能năng 如như 是thị 內nội 外ngoại 兩lưỡng 忘vong 者giả 。 以dĩ 得đắc 生sanh 法pháp 二nhị 空không 故cố 然nhiên 也dã 。

此thử 中trung 心tâm 得đắc 已dĩ 下hạ 。 明minh 出xuất 先tiên 尼ni 得đắc 解giải 之chi 處xứ 也dã 。

此thử 彼bỉ 岸ngạn 不bất 度độ 故cố 者giả 。 明minh 從tùng 彼bỉ 此thử 之chi 岸ngạn 。 至chí 無vô 彼bỉ 此thử 之chi 彼bỉ 岸ngạn 。 亦diệc 無vô 可khả 度độ 。 亦diệc 無vô 可khả 越việt 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 自tự 斷đoạn 經kinh 文văn 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 正chánh 釋thích 科khoa 文văn 之chi 意ý 。 以dĩ 小tiểu 證chứng 大đại 義nghĩa 也dã 。

如như 那na 若nhược 婆Bà 羅La 門Môn 已dĩ 下hạ 。 此thử 文văn 可khả 以dĩ 來lai 者giả 。 為vi 欲dục 證chứng 先tiên 尼ni 生sanh 信tín 之chi 義nghĩa 也dã 。

是thị 大đại 眾chúng 師sư 已dĩ 下hạ 。 出xuất 外ngoại 道đạo 可khả 記ký 異dị 佛Phật 之chi 義nghĩa 也dã 。

先tiên 尼ni 問vấn 已dĩ 下hạ 。 正chánh 出xuất 先tiên 尼ni 生sanh 信tín 根căn 本bổn 義nghĩa 也dã 。

先tiên 尼ni 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 述thuật 其kỳ 可khả 問vấn 。 上thượng 說thuyết 外ngoại 道đạo 六lục 師sư 。 可khả 記ký 不bất 同đồng 佛Phật 義nghĩa 。 當đương 還hoàn 願nguyện 上thượng 六lục 師sư 所sở 記ký 。 不bất 同đồng □# 文văn 。 此thử 中trung 說thuyết 也dã 。

佛Phật 告cáo 先tiên 尼ni 已dĩ 下hạ 。

挫tỏa 其kỳ 耶da 心tâm 。 耶da 令linh 伏phục 也dã 。

白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 述thuật 其kỳ 生sanh 信tín 之chi 至chí 也dã 。

佛Phật 問vấn 梵Phạm 志Chí 已dĩ 下hạ 。 明minh 如Như 來Lai 知tri 其kỳ 。 所sở 執chấp 常thường 作tác 二nhị 我ngã 。 作tác 身thân 我ngã 如như 器khí 。 常thường 身thân 我ngã 如như 器khí 中trung 果quả 。 故cố 欲dục 反phản 質chất 問vấn 之chi 言ngôn 。 我ngã 應ưng 如như 去khứ 也dã 。 如như 去khứ 也dã 去khứ 之chi 義nghĩa 。 下hạ 品phẩm 當đương 釋thích 。

答đáp 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 明minh 其kỳ 稍sảo 有hữu 見kiến 法pháp 之chi 情tình 。 故cố 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 。 若nhược 汝nhữ 既ký 志chí 言ngôn 不phủ 也dã 。 豈khởi 應ưng 生sanh 疑nghi 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 求cầu 定định 相tương/tướng 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 其kỳ 願nguyện 解giải 。 故cố 言ngôn 不bất 應ưng 也dã 。

佛Phật 告cáo 先tiên 尼ni 已dĩ 下hạ 。

釋thích 上thượng 如Như 來Lai 可khả 以dĩ 。 記ký 別biệt 不bất 同đồng 之chi 義nghĩa 也dã 。 明minh 初sơ 果quả 人nhân 既ký 但đãn 斷đoạn 八bát 十thập 八bát 使sử 。 餘dư 七thất 生sanh 在tại 。 故cố 說thuyết 有hữu 生sanh 。 二nhị 果quả 人nhân 但đãn 除trừ 六lục 品phẩm 愛ái 分phần/phân 。 有hữu 四tứ 使sử 往vãng 來lai 生sanh 。 故cố 說thuyết 有hữu 生sanh 。 那na 含hàm 人nhân 但đãn 斷đoạn 九cửu 十thập 二nhị 使sử 。 餘dư 上thượng 界giới 生sanh 在tại 。 故cố 說thuyết 有hữu 生sanh 。 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 。 循tuần 得đắc 上thượng 果quả 。 三tam 界giới 或hoặc 盡tận 。 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。 而nhi 但đãn 言ngôn 由do 我ngã 慢mạn 殘tàn 者giả 。 明minh 慢mạn 是thị 愛ái 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 人nhân 天thiên 往vãng 生sanh 。 但đãn 由do 愛ái 分phần/phân 。 二Nhị 乘Thừa 多đa 生sanh 知tri 足túc 。 起khởi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 □# 是thị 聲Thanh 聞Văn 多đa □# 行hành 事sự 故cố 。 於ư 愛ái 今kim 中trung 據cứ 慢mạn 為vi 語ngữ 耳nhĩ 。

先tiên 尼ni 聞văn 已dĩ 下hạ 。 明minh 其kỳ 領lãnh 解giải 得đắc 道Đạo 之chi 義nghĩa 。 此thử 經Kinh 是thị 佛Phật 成thành 道Đạo 五ngũ 年niên 說thuyết 之chi 。 已dĩ 明minh 先tiên 尼ni 得đắc 道Đạo 。 而nhi 大đại 本bổn 經kinh 始thỉ 言ngôn 成thành 聖thánh 者giả 。 當đương 知tri 非phi 是thị 實thật 人nhân 。 始thỉ 於ư 後hậu 廗# 得đắc 果quả 。 闍xà 王vương 亦diệc 然nhiên 。 故cố 問vấn 夜dạ 月nguyệt 經Kinh 云vân 。 闍xà 王vương 既ký 見kiến 月nguyệt 明minh 。 問vấn 諸chư 臣thần 言ngôn 。 此thử 是thị 何hà 日nhật 。 答đáp 云vân 。 是thị 十thập 五ngũ 日nhật 。 十thập 五ngũ 日nhật 者giả 。 應ưng 須tu 懺sám 悔hối 。 即tức 乘thừa 夜dạ 月nguyệt 。 至chí 佛Phật 可khả 懺sám 悔hối 。 得đắc 於ư 罪tội 滅diệt 。 當đương 知tri 雙song 林lâm 非phi 其kỳ 實thật 也dã 。 但đãn 乘thừa 前tiền 事sự 故cố 言ngôn 月nguyệt 愛ái 三tam 昧muội 。 作tác 異dị 名danh 說thuyết 之chi 。 是thị 秘bí 密mật 道Đạo 教giáo 耳nhĩ 。

明minh 我ngã 為vi 宰tể 主chủ 。 既ký 其kỳ 無vô 我ngã 。 則tắc 法pháp 無vô 可khả 屬thuộc 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 料liệu 簡giản 釋thích 上thượng 先tiên 尼ni 可khả 以dĩ 不bất 答đáp 之chi 義nghĩa 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 一nhất 意ý 。 由do 據cứ 繫hệ 釋thích 。 可khả 以dĩ 不bất 答đáp 也dã 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 去khứ 明minh 就tựu 先tiên 尼ni 得đắc 解giải 來lai 釋thích 。 此thử 初sơ 。 先tiên 就tựu 因nhân 即tức 離ly 兩lưỡng 我ngã 。 求cầu 之chi 不bất 得đắc 。 而nhi 生sanh 解giải 悟ngộ 故cố 。 答đáp 云vân 不phủ 也dã 耳nhĩ 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 梵Phạm 志Chí 。 推thôi 求cầu 已dĩ 下hạ 。 卻khước 亦diệc 如Như 來Lai 反phản 問vấn 。 答đáp 中trung 四tứ 句cú 義nghĩa 也dã 。

而nhi 言ngôn 於ư 四tứ 處xứ 求cầu 之chi 者giả 。 即tức 是thị 就tựu 即tức 離ly 兩lưỡng 我ngã 推thôi 之chi 。 云vân 色sắc 如như 去khứ 也dã 。 云vân 不phủ 也dã 。 離ly 色sắc 如như 去khứ 也dã 。 云vân 不phủ 也dã 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 如như 去khứ 也dã 。 云vân 不phủ 也dã 。 離ly 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 如như 去khứ 也dã 不phủ 也dã 。 即tức 離ly 各các 有hữu 二nhị 句cú 。 於ư 此thử 四tứ 處xứ 。 求cầu 之chi 不bất 得đắc 。 知tri 無vô 定định 相tương/tướng 。 得đắc 入nhập 空không 門môn 。 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 即tức 名danh 得đắc 道Đạo 智trí 慧tuệ 也dã 。

觀quán 自tự 身thân 已dĩ 下hạ 。 次thứ 復phục 明minh 有hữu 可khả 存tồn 觀quán 。 雖tuy 是thị 智trí 慧tuệ 。 而nhi 不bất 得đắc 道Đạo 。 謂vị 觀quán 身thân 五ngũ 眾chúng 。 以dĩ 為vi 內nội 觀quán 。 觀quán 他tha 身thân 五ngũ 眾chúng 。 以dĩ 為vi 外ngoại 觀quán 。 總tổng 觀quán 彼bỉ 此thử 五ngũ 眾chúng 。 為vi 內nội 外ngoại 觀quán 。 若nhược 執chấp 見kiến 此thử 三tam 內nội 外ngoại 等đẳng 法pháp 觀quán 者giả 。 此thử 之chi 智trí 慧tuệ 。 不bất 名danh 得đắc 道Đạo 。 雖tuy 復phục 如như 此thử 。 若nhược 無vô 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 不bất 得đắc 道Đạo 。 但đãn 須tu 忘vong 之chi 。 不bất 令linh 無vô 慧tuệ 也dã 。

復phục 次thứ 內nội 者giả 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 十thập 二nhị 入nhập 等đẳng 。 明minh 內nội 外ngoại 義nghĩa 。 以dĩ 法pháp 無vô 定định 故cố 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 觀quán 之chi 。 得đắc 成thành 諸chư 觀quán 前tiền 緣duyên 。 若nhược 使sử 有hữu 之chi 定định 相tương/tướng 者giả 。 則tắc 不bất 得đắc 觀quán 。 為vi 諸chư 觀quán 行hành 故cố 。 言ngôn 則tắc 無vô 智trí 用dụng 也dã 。 當đương 說thuyết 。

又hựu 此thử 智trí 慧tuệ 已dĩ 下hạ 。 明minh 境cảnh 智trí 相tương 稱xứng 。 智trí 本bổn 稱xưng 法pháp 而nhi 生sanh 。 法pháp 既ký 無vô 定định 。 當đương 知tri 亦diệc 然nhiên 也dã 。

如như 稱xưng 為vi 物vật 者giả 。 明minh 上thượng 右hữu 之chi 時thời 。 假giả 為vi 法pháp 立lập 名danh 也dã 。

物vật 為vi 稱xưng 者giả 。 明minh 法pháp 當đương 名danh 也dã 。

二nhị 事sự 相tướng 侍thị 者giả 。 明minh 離ly 物vật 無vô 名danh 。 離ly 名danh 無vô 物vật 也dã 。 既ký 其kỳ 如như 此thử 。 當đương 知tri 。 名danh 後hậu 故cố 法pháp 亦diệc 假giả 。 名danh 假giả 故cố 無vô 名danh 。 法pháp 假giả 故cố 無vô 法pháp 耳nhĩ 。

無vô 量lượng 數số 智trí 者giả 。 明minh 無vô 量lượng 智trí 數số 。 皆giai 為vi 道đạo 方phương 便tiện 。 可khả 以dĩ 方phương 便tiện 。 之chi 中trung 皆giai 屬thuộc 智trí 緣duyên 滅diệt 。 亦diệc 名danh 數số 緣duyên 也dã 。 下hạ 文văn 當đương 說thuyết 。

觀quán 無vô 量lượng 法pháp 性tánh 相tướng 者giả 。 明minh 此thử 之chi 法pháp 性tánh 既ký 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 故cố 亦diệc 名danh 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 亦diệc 名danh 安an 樂lạc 性tánh 。 安an 樂lạc 性tánh 即tức 佛Phật 性tánh 。 論luận 云vân 。 法pháp 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 當đương 知tri 。 法pháp 性tánh 即tức 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 既ký 云vân 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 當đương 知tri 。 涅Niết 槃Bàn 性tánh 即tức 是thị 藏tạng 性tánh 。 藏tạng 性tánh 即tức 佛Phật 性tánh 。 而nhi 此thử 中trung 言ngôn 先tiên 尼ni 觀quán 無vô 量lượng 法pháp 性tánh 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 也dã 。 當đương 說thuyết 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 無vô 取thủ 捨xả 義nghĩa 。 此thử 中trung 先tiên 釋thích 無vô 捨xả 義nghĩa 也dã 。

此thử 彼bỉ 不bất 度độ 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 文văn 之chi 度độ 之chi 義nghĩa 也dã 。

非phi 法pháp 者giả 。 云vân 無vô 法pháp 可khả 得đắc 也dã 。 亦diệc 非phi 非phi 法pháp 者giả 。 非phi 法pháp 亦diệc 無vô 也dã 。 一nhất 解giải 言ngôn 非phi 法pháp 者giả 。 據cứ 真chân 而nhi 談đàm 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 非phi 亦diệc 法pháp 非phi 非phi 法pháp 者giả 。 據cứ 世thế 諦đế 語ngữ 。 非phi 不bất 有hữu 是thị 法pháp 也dã 。

釋thích 第đệ 四tứ 十thập 三tam 卷quyển 論luận 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 集tập 散tán 品phẩm 之chi 第đệ 三tam 大đại 分phần/phân 。 明minh 波Ba 若Nhã 體thể 相tướng 。 及cập 波Ba 若Nhã 之chi 名danh 。 及cập 其kỳ 波Ba 若Nhã 所sở 屬thuộc 等đẳng 三tam 義nghĩa 。 一nhất 體thể 二nhị 名danh 三tam 可khả 屬thuộc 。 論luận 自tự 科khoa 之chi 。 此thử 中trung 文văn 意ý 。 臨lâm 文văn 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 。 又hựu 論luận 既ký 廣quảng 釋thích 。 不bất 須tu 勞lao 煩phiền 解giải 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 色sắc 法pháp 無vô 所sở 有hữu 已dĩ 下hạ 。 上thượng 宜nghi 就tựu 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 明minh 無vô 可khả 有hữu 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 。 今kim 次thứ 更cánh 廣quảng 麼ma 法pháp 。 明minh 可khả 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 也dã 。

法pháp 性tánh 等đẳng 無vô 所sở 有hữu 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 法pháp 無vô 我ngã 二nhị 諦đế 義nghĩa 也dã 。

相tương/tướng 亦diệc 離ly 相tương/tướng 者giả 。 此thử 據cứ 實thật 相tướng 之chi 相tướng 。 亦diệc 無vô 實thật 相tướng 。 是thị 真Chân 如Như 法pháp 二nhị 諦đế 。 如như 上thượng 可khả 說thuyết 。

色sắc 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 明minh 諸chư 法pháp 既ký 其kỳ 空không 故cố 。 可khả 以dĩ 無vô 生sanh 無vô 成thành 就tựu 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

以dĩ 如như 是thị 學học 故cố 。 得đắc 三tam 種chủng 清thanh 淨tịnh 也dã 。

不bất 生sanh 染nhiễm 心tâm 已dĩ 下hạ 。 經kinh 還hoàn 自tự 釋thích 上thượng 心tâm 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 也dã 。

不bất 生sanh 母mẫu 人nhân 腹phúc 中trung 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 身thân 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 也dã 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 諸chư 相tướng 好hảo/hiếu 等đẳng 。 即tức 釋thích 上thượng 相tương/tướng 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 問vấn 意ý 云vân 。 上thượng 如Như 來Lai 自tự 說thuyết 六lục 品phẩm 經kinh 文văn 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung 善thiện 吉cát 。 此thử 品phẩm 正chánh 文văn 。 廣quảng 就tựu 謙khiêm 讓nhượng 不bất 位vị 等đẳng 門môn 。 明minh 於ư 波Ba 若Nhã 已dĩ 。 利lợi 益ích 無vô 量lượng 。 今kim 何hà 以dĩ 此thử 中trung 始thỉ 門môn 。 何hà 者giả 是thị 波Ba 若Nhã 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 正chánh 明minh 論luận 主chủ 自tự 科khoa 。 此thử 一nhất 品phẩm 三tam 分phần/phân 經kinh 文văn 之chi 意ý 。 此thử 中trung 正chánh 欲dục 廣quảng 出xuất 波Ba 若Nhã 常thường 住trụ 體thể 相tướng 故cố 。 可khả 以dĩ 致trí 問vấn 也dã 。

若nhược 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 常thường 住trụ 已dĩ 下hạ 。 他tha 言ngôn 此thử 經Kinh 不bất 明minh 常thường 。 若nhược 如như 此thử 中trung 文văn 釋thích 者giả 。 此thử 經Kinh 乃nãi 句cú 句cú 。 明minh 常thường 及cập 以dĩ 佛Phật 性tánh 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 然nhiên 論luận 自tự 言ngôn 。 波Ba 若Nhã 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 實thật 相tướng 常thường 住trụ 。 此thử 經Kinh 之chi 意ý 。 則tắc 以dĩ 實thật 相tướng 為vi 宗tông 。 句cú 句cú 之chi 中trung 皆giai 明minh 波Ba 若Nhã 。 豈khởi 非phi 句cú 句cú 明minh 常thường 也dã 。 欲dục 論luận 三tam 佛Phật 皆giai 常thường 。 此thử 中trung 何hà 故cố 。 乃nãi 云vân 波Ba 若Nhã 常thường 住trụ 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 之chi 義nghĩa 。 既ký 言ngôn 無vô 佛Phật 。 當đương 知tri 佛Phật 有hữu 無vô 常thường 。 解giải 言ngôn 。 此thử 據cứ 化hóa 道đạo 事sự 跡tích 為vi 言ngôn 。 論luận 其kỳ 波Ba 若Nhã 非phi 跡tích 現hiện 。 始thỉ 有hữu 感cảm 盡tận 。 便tiện 無vô 常thường 在tại 於ư 世thế 。 據cứ 此thử 為vi 言ngôn 也dã 。

非phi 佛Phật 等đẳng 作tác 已dĩ 下hạ 。 釋thích 可khả 以dĩ 常thường 義nghĩa 也dã 。

復phục 次thứ 離ly 是thị 二nhị 邊biên 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 觀quán 照chiếu 波Ba 若Nhã 。 欲dục 論luận 為vi 有hữu 二nhị 故cố 。 可khả 以dĩ 說thuyết 中trung 。 今kim 既ký 離ly 二nhị 。 亦diệc 復phục 無vô 中trung 。 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 。 中trung 觀quán 之chi 智trí 。 若nhược 為vi 波Ba 若Nhã 。

解giải 言ngôn 。 既ký 其kỳ 無vô 二nhị 。 亦diệc 復phục 無vô 中trung 。 但đãn 為vi 對đối 於ư 二nhị 。 不bất 取thủ 二nhị 故cố 。 假giả 說thuyết 為vi 中trung 實thật 。 亦diệc 無vô 中trung 道đạo 可khả 觀quán 故cố 。 以dĩ 此thử 無vô 相tướng 智trí 慧tuệ 。 以dĩ 為vi 波Ba 若Nhã 。 可khả 影ảnh 法Pháp 師sư 釋thích 。 於ư 中trung 論luận 言ngôn 。 此thử 論luận 能năng 治trị 為vi 論luận 名danh 。 可khả 治trị 為vi 品phẩm 目mục 者giả 。 良lương 以dĩ 此thử 也dã 。 此thử 下hạ 文văn 意ý 並tịnh 然nhiên 耳nhĩ 。

復phục 次thứ 離ly 有hữu 離ly 無vô 已dĩ 下hạ 。 上thượng 釋thích 實thật 相tướng 波Ba 若Nhã 已dĩ 竟cánh 。 今kim 次thứ 就tựu 三tam 法Pháp 門môn 。 釋thích 真chân 證chứng 波Ba 若Nhã 體thể 也dã 。

師sư 言ngôn 。 若nhược 實thật 相tướng 波Ba 若Nhã 。 若nhược 據cứ 其kỳ 智trí 處xứ 而nhi 言ngôn 波Ba 若Nhã 非phi 心tâm 心tâm 數số 者giả 。 據cứ 真chân 智trí 波Ba 若Nhã 。 即tức 是thị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 即tức 是thị 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 此thử 是thị 真chân 證chứng 智trí 慧tuệ 也dã 。 若nhược 言ngôn 波Ba 若Nhã 是thị 心tâm 心tâm 數số 法pháp 者giả 。 即tức 據cứ 因nhân 名danh 為vi 緣duyên 照chiếu 。 波Ba 若Nhã 轉chuyển 識thức 法pháp 智trí 。 屬thuộc 於ư 無vô 常thường 下hạ 去khứ 文văn 意ý 盡tận 。 然nhiên 師sư 云vân 如như 此thử 言ngôn 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 者giả 。 即tức 不bất 見kiến 此thử 阿a 梨lê 識thức 智trí 耳nhĩ 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 便tiện 成thành 智trí 慧tuệ 。 見kiến 於ư 智trí 慧tuệ 。 復phục 成thành 智trí 慧tuệ 。 為vi 境cảnh 義nghĩa 。 若nhược 此thử 真chân 常thường 識thức 。 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 而nhi 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 見kiến 佛Phật 性tánh 者giả 。 復phục 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 更cánh 有hữu 一nhất 智trí 見kiến 。 此thử 真chân 智trí 復phục 成thành 二nhị 種chủng 波Ba 若Nhã 。 撿kiểm 論luận 中trung 開khai 宗tông 。 唯duy 明minh 其kỳ 二nhị 。 此thử 義nghĩa 別biệt 當đương 廣quảng 釋thích 。 此thử 即tức 解giải 波Ba 若Nhã 體thể 義nghĩa 也dã 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 還hoàn 引dẫn 經kinh 牒điệp 釋thích 也dã 。

復phục 次thứ 無vô 所sở 有hữu 者giả 下hạ 。 亦diệc 引dẫn 經kinh 釋thích 之chi 也dã 。

復phục 次thứ 十thập 八bát 空không 已dĩ 下hạ 。 結kết 釋thích 上thượng 初sơ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 已dĩ 上thượng 一nhất 段đoạn 經kinh 文văn 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 名danh 。 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 云vân 何hà 名danh 波Ba 若Nhã 欲dục 生sanh 。 下hạ 解giải 釋thích 故cố 。 設thiết 一nhất 疑nghi 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 問vấn 意ý 云vân 。 上thượng 初sơ 出xuất 波Ba 若Nhã 禮lễ 。 唯duy 明minh 實thật 相tướng 波Ba 若Nhã 常thường 不bất 異dị 。 今kim 何hà 故cố 行hành 說thuyết 智trí 慧tuệ 波Ba 若Nhã 第đệ 一nhất 。 今kim 將tương 次thứ 出xuất 二nhị 種chủng 波Ba 若Nhã 撿kiểm 相tương/tướng 故cố 。 生sanh 此thử 問vấn 也dã 。

答đáp 曰viết 下hạ 。 論luận 主chủ 釋thích 生sanh 出xuất 也dã 。

入nhập 不bất 二nhị 者giả 。 既ký 無vô 於ư 二nhị 。 亦diệc 無vô 於ư 一nhất 。 一nhất 於ư 一nhất 一nhất 相tướng 者giả 。 何hà 可khả 謂vị 無vô 相tướng 故cố 名danh 入nhập 不bất 二nhị 也dã 。

以dĩ 是thị 故cố 汝nhữ 難nạn/nan 非phi 已dĩ 下hạ 。 上thượng 就tựu 立lập 法pháp 明minh 義nghĩa 故cố 。 就tựu 於ư 因nhân 果quả 二nhị 法pháp 中trung 。 說thuyết 明minh 二nhị 種chủng 波Ba 若Nhã 。 今kim 就tựu 折chiết 中trung 明minh 義nghĩa 故cố 。 一nhất 無vô 可khả 存tồn 。 云vân 何hà 乃nãi 問vấn 。 二nhị 波Ba 若Nhã 異dị 也dã 。

復phục 次thứ 世thế 間gian 已dĩ 下hạ 。 欲dục 解giải 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 勝thắng 故cố 。 列liệt 三tam 種chủng 智trí 慧tuệ 。 始thỉ 從tùng 劣liệt 至chí 勝thắng 。 漸tiệm 漸tiệm 明minh 之chi 也dã 。

離ly 生sanh 已dĩ 下hạ 。 明minh 諸chư 禪thiền 世thế 智trí 。 初sơ 禪thiền 世thế 智trí 。 離ly 欲dục 生sanh 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 智trí 離ly 色sắc 生sanh 故cố 。 云vân 離ly 生sanh 智trí 慧tuệ 也dã 。

復phục 次thứ 是thị 智trí 慧tuệ 已dĩ 下hạ 。 明minh 智trí 慧tuệ 波ba 波ba 脩tu 。 即tức 有hữu 增tăng 勝thắng 故cố 。 說thuyết 為vi 生sanh 住trụ 。 非phi 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 故cố 。 不bất 說thuyết 言ngôn 滅diệt 。 師sư 乃nãi 解giải 云vân 。 是thị 緣duyên 因nhân 轉chuyển 識thức 波Ba 若Nhã 生sanh 滅diệt 智trí 慧tuệ 也dã 。 當đương 說thuyết 。

是thị 誰thùy 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 波Ba 若Nhã 所sở 屬thuộc 句cú 文văn 也dã 。 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 者giả 。 此thử 以dĩ 空không 為vi 無vô 我ngã 。 即tức 是thị 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 中trung 無vô 我ngã 義nghĩa 也dã 。

既ký 言ngôn 凡phàm 夫phu 雖tuy 復phục 離ly 欲dục 有hữu 吾ngô 我ngã 心tâm 著trước 離ly 欲dục 故cố 者giả 。 當đương 知tri 得đắc 禪thiền 見kiến 分phần/phân 不bất 除trừ 。 云vân 何hà 言ngôn 隨tùy 界giới 并tinh 斷đoạn 也dã 。

不bất 能năng 具cụ 足túc 。 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 師sư 言ngôn 此thử 明minh 二Nhị 乘Thừa 但đãn 有hữu 緣duyên 因nhân 轉chuyển 識thức 波Ba 若Nhã 。 無vô 有hữu 正chánh 因nhân 波Ba 若Nhã 真chân 智trí 故cố 。 云vân 不bất 能năng 具cụ 足túc 。 而nhi 論luận 但đãn 立lập 二nhị 種chủng 波Ba 若Nhã 。 此thử 復phục 但đãn 言ngôn 。 不bất 能năng 具cụ 足túc 。 不bất 說thuyết 金kim 無vô 者giả 。 有hữu 其kỳ 意ý 也dã 。 當đương 釋thích 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 次thứ 聊liêu 簡giản 上thượng 分phần/phân 經kinh 文văn 。 今kim 云vân 何hà 乃nãi 以dĩ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 在tại 前tiền 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 為vi 述thuật 易dị 解giải 者giả 故cố 然nhiên 也dã 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 但đãn 非phi 意ý 而nhi 釋thích 也dã 。 然nhiên 後hậu 續tục 說thuyết 已dĩ 下hạ 。 即tức 釋thích 第đệ 二nhị 意ý 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 色sắc 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 經kinh 文văn 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 入nhập 此thử 門môn 已dĩ 下hạ 。 次thứ 釋thích 上thượng 得đắc 解giải 不bất 恐khủng 怖bố 經kinh 文văn 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 不bất 生sanh 不bất 成thành 就tựu 經kinh 也dã 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 如như 是thị 行hành 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 三tam 種chủng 身thân 心tâm 相tương/tướng 等đẳng 清thanh 淨tịnh 經kinh 文văn 也dã 。 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 實thật 無vô 復phục 生sanh 。 但đãn 以dĩ 隨tùy 可khả 應ưng 。 見kiến 大đại 願nguyện 力lực 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 義nghĩa 邊biên 。 說thuyết 為vi 變biến 化hóa 生sanh 身thân 。 其kỳ 實thật 內nội 身thân 不bất 須tu 變biến 化hóa 常thường 見kiến 佛Phật 。 其kỳ 中trung 供cúng 養dường 。 施thi 作tác 佛Phật 事sự 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 稱xưng 說thuyết 。 非phi 變biến 化hóa 身thân 。 始thỉ 能năng 供cúng 養dường 故cố 。 此thử 中trung 言ngôn 常thường 不bất 離ly 佛Phật 也dã 。

第đệ 十thập 品phẩm 者giả 。 名danh 為vi 相tương/tướng 行hành 品phẩm 。 即tức 是thị 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 。 初sơ 大đại 分phần/phân 中trung 第đệ 二nhị 之chi 分phần 。 次thứ 就tựu 相tương/tướng 門môn 明minh 波Ba 若Nhã 。 論luận 主chủ 將tương 欲dục 釋thích 解giải 。 是thị 故cố 舉cử 云vân 第đệ 十thập 品phẩm 釋thích 論luận 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 就tựu 此thử 品phẩm 中trung 。 大đại 有hữu 五ngũ 分phần/phân 。 第đệ 一nhất 明minh 菩Bồ 薩Tát 無vô 方phương 便tiện 。 行hành 於ư 波Ba 若Nhã 有hữu 行hành 相tương/tướng 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 從tùng 舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 當đương 知tri 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 有hữu 方phương 便tiện 故cố 。 行hành 於ư 波Ba 若Nhã 不bất 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 。 第đệ 三Tam 明Minh 身thân 子tử 問vấn 但đãn 不bất 離ly 不bất 受thọ 三tam 昧muội 。 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 。 第đệ 四tứ 佛Phật 讚tán 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 明minh 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 就tựu 述thuật 成thành 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 。 初sơ 先tiên 述thuật 成thành 第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 方phương 便tiện 行hành 波Ba 若Nhã 無vô 著trước 行hành 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 始thỉ 述thuật 成thành 上thượng 第đệ 一nhất 無vô 方phương 便tiện 著trước 行hành 義nghĩa 。 第đệ 五ngũ 舍xá 利lợi 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 則tắc 雙song 明minh 有hữu 方phương 便tiện 者giả 。 得đắc 無vô 方phương 便tiện 者giả 失thất 義nghĩa 。 此thử 初sơ 。 即tức 是thị 第đệ 一nhất 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 方phương 便tiện 故cố 。 行hành 波Ba 若Nhã 有hữu 於ư 行hành 相tương/tướng 方phương 便tiện 者giả 。 名danh 巧xảo 用dụng 不bất 證chứng 。 今kim 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 逐trục 著trước 行hành 故cố 。 名danh 無vô 方phương 便tiện 有hữu 於ư 過quá 失thất 。 不bất 得đắc 聖thánh 道Đạo 下hạ 。 諸chư 義nghĩa 例lệ 然nhiên 也dã 。

若nhược 色sắc 是thị 已dĩ 下hạ 。 明minh 既ký 即tức 色sắc 無vô 色sắc 。 何hà 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 苦khổ 樂lạc 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 色sắc 上thượng 受thọ 念niệm 。 即tức 是thị 忘vong 解giải 也dã 。

若nhược 為vi 色sắc 作tác 行hành 不bất 得đắc 離ly 生sanh 老lão 死tử 者giả 。 出xuất 有hữu 行hành 相tương/tướng 之chi 大đại 失thất 義nghĩa 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 當đương 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 時thời 不bất 行hành 也dã 已dĩ 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 菩Bồ 薩Tát 有hữu 方phương 便tiện 行hành 波Ba 若Nhã 無vô 行hành 相tương/tướng 之chi 得đắc 義nghĩa 。 此thử 中trung 還hoàn 反phản 上thượng 文văn 句cú 。 而nhi 例lệ 之chi 也dã 。

色sắc 即tức 是thị 空không 者giả 。 論luận 其kỳ 無vô 性tánh 。 空không 即tức 是thị 色sắc 者giả 。 據cứ 其kỳ 緣duyên 起khởi 。 非phi 色sắc 離ly 空không 非phi 離ly 色sắc 等đẳng 義nghĩa 。 皆giai 然nhiên 也dã 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 得đắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 者giả 。 上thượng 就tựu 方phương 便tiện 行hành 般Bát 若Nhã 中trung 。 明minh 著trước 行hành 之chi 失thất 。 故cố 如như 是thị 行hành 。 尚thượng 不bất 得đắc 二Nhị 乘Thừa 果quả 。 何hà 況huống 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 今kim 此thử 中trung 明minh 有hữu 方phương 便tiện 行hành 般Bát 若Nhã 。 不bất 著trước 行hành 之chi 行hành 。 故cố 云vân 勝thắng 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。

行hành 亦diệc 不bất 受thọ 已dĩ 下hạ 。 上thượng 初sơ 品phẩm 中trung 。 唯duy 明minh 兩lưỡng 句cú 。 第đệ 二nhị 品phẩm 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 第đệ 三tam 品phẩm 中trung 。 明minh 於ư 三tam 句cú 。 今kim 此thử 之chi 中trung 雖tuy 欲dục 明minh 四tứ 句cú 。 至chí 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 。 乃nãi 成thành 五ngũ 句cú 。 為vi 著trước 有hữu 者giả 。 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 為vi 滯trệ 無vô 者giả 。 云vân 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 為vi 有hữu 無vô 俱câu 著trước 者giả 。 云vân 行hành 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 為vi 著trước 非phi 有hữu 非phi 無vô 者giả 。 云vân 非phi 行hành 非phi 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 者giả 。 即tức 復phục 遣khiển 第đệ 四tứ 句cú 。 不bất 著trước 非phi 有hữu 非phi 無vô 患hoạn 始thỉ 。 亦diệc 離ly 四tứ 句cú 。 即tức 復phục 成thành 。 并tinh 遣khiển 上thượng 四tứ 句cú 皆giai 盡tận 故cố 。 有hữu 此thử 第đệ 五ngũ 句cú 來lai 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 法pháp 無vô 我ngã 義nghĩa 也dã 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 已dĩ 下hạ 。 問vấn 所sở 以dĩ 不bất 受thọ 之chi 義nghĩa 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 以dĩ 是thị 故cố 已dĩ 下hạ 。 明minh 經kinh 即tức 還hoàn 自tự 總tổng 釋thích 上thượng 不bất 受thọ 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 下hạ 須tu 還hoàn 釋thích 上thượng 也dã 。

上thượng 無vô 所sở 受thọ 三tam 昧muội 者giả 。 據cứ 空không 門môn 中trung 不bất 受thọ 三tam 昧muội 。 今kim 此thử 中trung 乃nãi 據cứ 。 無vô 相tướng 門môn 中trung 無vô 受thọ 三tam 昧muội 也dã 。

是thị 三tam 昧muội 不bất 離ly 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 此thử 明minh 超siêu 時thời 非phi 超siêu 行hành 也dã 。 論luận 自tự 釋thích 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 論luận 主chủ 自tự 科khoa 文văn 也dã 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 無vô 方phương 便tiện 已dĩ 下hạ 。 總tổng 明minh 釋thích 上thượng 初sơ 意ý 文văn 也dã 。 當đương 一nhất 一nhất 釋thích 。 如như 以dĩ 瞋sân 心tâm 已dĩ 下hạ 。 明minh 諸chư 法pháp 不bất 定định 義nghĩa 也dã 。

初sơ 自tự 無vô 相tướng 者giả 。 云vân 本bổn 來lai 無vô 相tướng 也dã 。

與dữ 上thượng 相tương 違vi 者giả 。 此thử 一nhất 句cú 即tức 是thị 總tổng 略lược 。 釋thích 上thượng 第đệ 二nhị 不bất 行hành 經kinh 文văn 也dã 。

不bất 遠viễn 離ly 者giả 。 釋thích 上thượng 不bất 離ly 如như 是thị 行hành 於ư 波Ba 若Nhã 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 也dã 。

入nhập 是thị 三tam 昧muội 者giả 。 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 譬thí 云vân 。 六Lục 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 此thử 三tam 昧muội 。 用dụng 如như 陸lục 地địa 乘thừa 船thuyền 。 名danh 功công 用dụng 道đạo 。 七thất 地địa 如như 大đại 恆hằng 中trung 船thuyền 。 八bát 地địa 如như 大đại 海hải 中trung 船thuyền 也dã 。 當đương 說thuyết 。

或hoặc 時thời 超siêu 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 。 此thử 是thị 超siêu 時thời 非phi 超siêu 行hành 也dã 。 當đương 廣quảng 釋thích 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 但đãn 不bất 離ly 不bất 受thọ 三tam 昧muội 已dĩ 下hạ 。 第đệ 三tam 為vi 有hữu 人nhân 疑nghi 。 但đãn 言ngôn 佛Phật 法Pháp 中trung 唯duy 有hữu 此thử 不bất 受thọ 三tam 昧muội 。 能năng 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 故cố 同đồng 善thiện 吉cát 善thiện 吉cát 廣quảng 以dĩ 百bách 八bát 三tam 昧muội 。 始thỉ 從tùng 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 乃nãi 至chí 離ly 著trước 虗hư 空không 不bất 染nhiễm 等đẳng 。 未vị 答đáp 之chi 言ngôn 。 皆giai 能năng 疾tật 得đắc 也dã 。 百bách 八bát 三tam 昧muội 義nghĩa 。 至chí 摩Ma 訶Ha 衍Diên 品phẩm 。 當đương 一nhất 一nhất 釋thích 。

沒một 有hữu 無vô 量lượng 已dĩ 下hạ 。 明minh 但đãn 略lược 說thuyết 百bách 八bát 。 乃nãi 有hữu 無vô 量lượng 三tam 昧muội 。 皆giai 能năng 令linh 菩Bồ 薩Tát 。 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 不bất 但đãn 三tam 昧muội 。 亦diệc 有hữu 無vô 量lượng 。 諸chư 總tổng 持trì 門môn 。 能năng 令linh 疾tật 得đắc 。 明minh 佛Phật 法Pháp 之chi 中trung 。 方phương 便tiện 無vô 量lượng 也dã 。

慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 隨tùy 佛Phật 心tâm 言ngôn 者giả 。 此thử 是thị 經Kinh 家gia 辭từ 也dã 。 明minh 善thiện 吉cát 既ký 蒙mông 加gia 命mạng 說thuyết 也dã 。 佛Phật 說thuyết 無vô 異dị 。 故cố 云vân 隨tùy 佛Phật 心tâm 言ngôn 也dã 。

被bị 報báo 言ngôn 不phủ 也dã 已dĩ 下hạ 。 上thượng 善thiện 吉cát 自tự 言ngôn 行hạnh 云vân 隨tùy 佛Phật 心tâm 言ngôn 也dã 。 是thị 三tam 昧muội 者giả 。 以dĩ 為vi 諸chư 佛Phật 授thọ 記ký 。 今kim 身thân 子tử 問vấn 即tức 言ngôn 不phủ 也dã 。 何hà 意ý 如như 此thử 明minh 善thiện 吉cát 。 以dĩ 無vô 著trước 心tâm 。 說thuyết 授thọ 記ký 義nghĩa 。 亦diệc 無vô 記ký 相tương/tướng 。 今kim 身thân 子tử 乃nãi 以dĩ 著trước 相tương/tướng 心tâm 。 問vấn 授thọ 記ký 之chi 義nghĩa 故cố 。 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 。 非phi 違vi 前tiền 言ngôn 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 下hạ 。 還hoàn 釋thích 可khả 以dĩ 不phủ 也dã 之chi 義nghĩa 。 明minh 人nhân 即tức 是thị 法pháp 。 法pháp 即tức 是thị 人nhân 故cố 。 無vô 授thọ 記ký 相tương/tướng 也dã 。

云vân 何hà 知tri 已dĩ 下hạ 。 身thân 子tử 問vấn 云vân 。 若nhược 言ngôn 人nhân 即tức 是thị 法pháp 等đẳng 義nghĩa 者giả 。 云vân 何hà 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 等đẳng 三tam 昧muội 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 有hữu 。 人nhân 法pháp 境cảnh 智trí 之chi 殊thù 。 云vân 何hà 言ngôn 即tức 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 釋thích 云vân 。 是thị 無vô 入nhập 之chi 人nhân 入nhập 無vô 入nhập 相tương/tướng 也dã 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 讚tán 。 言ngôn 善thiện 哉tai 已dĩ 下hạ 。 第đệ 四tứ 明minh 如Như 來Lai 述thuật 成thành 。 善thiện 吉cát 上thượng 說thuyết 有hữu 方phương 便tiện 無vô 方phương 便tiện 。 二nhị 周chu 經kinh 文văn 。 恐khủng 時thời 眾chúng 疑nghi 。 善thiện 吉cát 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 所sở 說thuyết 。 容dung 有hữu 謬mậu 錯thác 。 不bất 稱xưng 法pháp 相tướng 故cố 。 如Như 來Lai 述thuật 成thành 讚tán 嘆thán 。 明minh 佛Phật 所sở 舉cử 不bất 虗hư 。 可khả 其kỳ 所sở 說thuyết 。 善thiện 合hợp 於ư 理lý 。 此thử 初sơ 。 即tức 是thị 述thuật 成thành 中trung 第đệ 一nhất 。 先tiên 明minh 述thuật 成thành 上thượng 第đệ 二nhị 不bất 著trước 行hành 義nghĩa 。 一nhất 周chu 經kinh 文văn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 是thị 論luận 釋thích 上thượng 文văn 之chi 意ý 。 當đương 一nhất 一nhất 對đối 。 牒điệp 上thượng 經kinh 文văn 相tương/tướng 。 當đương 釋thích 之chi 。

三tam 事sự 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 三tam 昧muội 般Bát 若Nhã 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 已dĩ 下hạ 。 此thử 下hạ 由do 是thị 屬thuộc 述thuật 成thành 上thượng 第đệ 二nhị 經kinh 文văn 不bất 行hành 之chi 意ý 。 當đương 一nhất 一nhất 說thuyết 也dã 。

何hà 等đẳng 是thị 畢tất 竟cánh 淨tịnh 已dĩ 下hạ 。 經kinh 以dĩ 不bất 出xuất 不bất 生sanh 無vô 得đắc 無vô 作tác 等đẳng 四tứ 門môn 來lai 釋thích 之chi 。 論luận 當đương 說thuyết 也dã 。

佛Phật 言ngôn 諸chư 法pháp 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 云vân 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 相tướng 故cố 也dã 。

如như 是thị 有hữu 者giả 。 謂vị 假giả 名danh 道đạo 中trung 。 強cưỡng 說thuyết 為vi 有hữu 也dã 。

如như 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 此thử 一nhất 句cú 結kết 釋thích 也dã 。 名danh 無vô 所sở 有hữu 義nghĩa 。 是thị 事sự 不bất 知tri 者giả 。 云vân 若nhược 不bất 知tri 諸chư 法pháp 。 如như 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 即tức 是thị 愚ngu 癡si 故cố 。 云vân 名danh 無vô 明minh 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 已dĩ 下hạ 。 述thuật 成thành 第đệ 二nhị 門môn 經kinh 文văn 。 及cập 無vô 受thọ 三tam 昧muội 義nghĩa 。 訖ngật 此thử 今kim 復phục 更cánh 欲dục 麼ma 法pháp 廣quảng 釋thích 。 無vô 所sở 有hữu 義nghĩa 。 即tức 是thị 第đệ 四tứ 述thuật 成thành 分phần/phân 中trung 。 第đệ 二nhị 述thuật 成thành 上thượng 第đệ 一nhất 無vô 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 之chi 義nghĩa 經kinh 文văn 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 作tác 如như 是thị 學học 。 亦diệc 不bất 學học 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 第đệ 五ngũ 大đại 分phần/phân 。 雙song 明minh 有hữu 方phương 便tiện 無vô 方phương 便tiện 行hành 得đắc 失thất 之chi 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

釋thích 曰viết 已dĩ 下hạ 。 先tiên 明minh 論luận 主chủ 牒điệp 上thượng 經kinh 文văn 。 欲dục 生sanh 下hạ 經kinh 文văn 之chi 意ý 故cố 。 出xuất 身thân 子tử 問vấn 由do 也dã 。 當đương 釋thích 。

諸chư 三tam 昧muội 在tại 波Ba 若Nhã 中trung 。 皆giai 同đồng 名danh 無vô 相tướng 智trí 慧tuệ 。 故cố 云vân 波Ba 若Nhã 舉cử 分phần/phân 相tương/tướng 在tại 諸chư 三tam 昧muội 中trung 也dã 。

畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 者giả 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 四tứ 門môn 禪thiền 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 。 前tiền 之chi 兩lưỡng 門môn 立lập 義nghĩa 釋thích 之chi 。 下hạ 之chi 二nhị 句cú 。 則tắc 傳truyền 傳truyền 相tương/tướng 釋thích 。 明minh 諸chư 法pháp 不bất 從tùng 因nhân 邊biên 起khởi 故cố 。 名danh 為vi 不bất 出xuất 。 亦diệc 不bất 獨độc 從tùng 緣duyên 邊biên 起khởi 故cố 。 名danh 為vi 不bất 生sanh 。 因nhân 緣duyên 法pháp 寂tịch 故cố 。 名danh 不bất 出xuất 不bất 生sanh 也dã 。

無vô 定định 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 總tổng 結kết 釋thích 也dã 。

不bất 出xuất 不bất 生sanh 故cố 者giả 。 則tắc 傳truyền 釋thích 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 也dã 。

不bất 可khả 得đắc 故cố 者giả 。 則tắc 傳truyền 釋thích 無vô 作tác 義nghĩa 也dã 。

問vấn 曰viết 菩Bồ 薩Tát 用dụng 是thị 必tất 竟cánh 空không 學học 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 下hạ 。 釋thích 述thuật 成thành 中trung 。 第đệ 二nhị 飜phiên 無vô 方phương 便tiện 行hành 經kinh 文văn 也dã 。

今kim 諸chư 法pháp 云vân 何hà 有hữu 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 身thân 子tử 問vấn 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 云vân 何hà 有hữu 意ý 。 上thượng 經kinh 中trung 乃nãi 言ngôn 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 云vân 何hà 有hữu 。 既ký 本bổn 不bất 曾tằng 說thuyết 實thật 相tướng 為vi 有hữu 。 此thử 義nghĩa 難nan 解giải 。 今kim 此thử 中trung 釋thích 言ngôn 身thân 子tử 上thượng 問vấn 諸chư 法pháp 云vân 何hà 有hữu 者giả 。 則tắc 成thành 可khả 解giải 。 但đãn 上thượng 身thân 子tử 意ý 問vấn 在tại 於ư 諸chư 法pháp 。 乃nãi 寄ký 實thật 相tướng 上thượng 以dĩ 為vi 問vấn 端đoan 耳nhĩ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 善thiện 吉cát 所sở 說thuyết 。 本bổn 無vô 此thử 辭từ 。 說thuyết 實thật 相tướng 為vi 有hữu 。 今kim 不bất 應ưng 問vấn 言ngôn 實thật 相tướng 為vi 有hữu 得đắc 。 論luận 解giải 釋thích 此thử 義nghĩa 始thỉ 相tương/tướng 也dã 。

失thất 智trí 慧tuệ 明minh 者giả 。 非phi 是thị 凡phàm 夫phu 得đắc 而nhi 失thất 。 但đãn 應ưng 得đắc 而nhi 不bất 得đắc 。 故cố 云vân 失thất 也dã 。

明minh 無vô 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 著trước 法pháp 故cố 。 不bất 可khả 聖thánh 道Đạo 。 墮đọa 凡phàm 夫phu 數số 。 故cố 有hữu 失thất 也dã 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 行hành 已dĩ 下hạ 。 釋thích 上thượng 第đệ 五ngũ 有hữu 方phương 便tiện 無vô 方phương 便tiện 無vô 方phương 便tiện 得đắc □# □# 明minh 經kinh 文văn 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 行hành 者giả 。 即tức 是thị 著trước 相tương/tướng 之chi 行hành □# 行hành 波Ba 若Nhã 故cố 。 不bất 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。

即tức 為vi 說thuyết 因nhân 緣duyên 已dĩ 下hạ 。 出xuất 其kỳ 無vô 方phương 便tiện 。 行hành 分phân 別biệt 著trước 行hành 。 不bất 能năng 忘vong 行hành 有hữu 失thất 之chi 人nhân 也dã 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 者giả 。 即tức 釋thích 上thượng 有hữu 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 行hành 義nghĩa 也dã 。

釋thích 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 卷quyển 論luận 。

第đệ 十thập 一nhất 品phẩm 者giả 。 名danh 為vi 幻huyễn 品phẩm 。 即tức 是thị 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 初sơ 分phần/phân 中trung 。 第đệ 三tam 就tựu 無vô 作tác 門môn 。 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 今kim 欲dục 解giải 釋thích 。 故cố 題đề 品phẩm 來lai 云vân 第đệ 十thập 一nhất 品phẩm 也dã 。

爾nhĩ 時thời 慧Tuệ 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。 就tựu 此thử 文văn 中trung 。 大đại 有hữu 二nhị 分phần 。 第đệ 一nhất 名danh 如như 幻huyễn 人nhân 本bổn 空không 無vô 作tác 之chi 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 明minh 此thử 理lý 難nan 信tín 須tu 。 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 內nội 因nhân 緣duyên 者giả 。 所sở 謂vị 方phương 便tiện 波Ba 若Nhã 。 外ngoại 因nhân 緣duyên 者giả 。 謂vị 善Thiện 知Tri 識Thức 。 此thử 初sơ 。 即tức 是thị 第đệ 一nhất 明minh 幻huyễn 人nhân 本bổn 空không 無vô 心tâm 相tương/tướng 故cố 。 儻thảng 然nhiên 無vô 取thủ 。 無vô 作tác 無vô 行hành 。 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 無vô 得đắc 相tương/tướng 故cố 。 所sở 以dĩ 舉cử 易dị 解giải 物vật 。 欲dục 顯hiển 難nan 解giải 。 舉cử 之chi 為vi 問vấn 也dã 。

善thiện 吉cát 所sở 以dĩ 舉cử 幻huyễn 人nhân 為vi 問vấn 佛Phật 所sở 以dĩ 反phản 問vấn 善thiện 吉cát 令linh 答đáp 者giả 。 並tịnh 至chí 論luận 當đương 釋thích 不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 者giả 。 明minh 色sắc 幻huyễn 俱câu □# □# 皆giai 同đồng 一nhất 實thật 故cố 。 言ngôn 不bất 異dị 者giả 。 義nghĩa 列liệt 然nhiên 也dã 。 即tức 是thị 已dĩ □# 上thượng 就tựu 不bất 異dị 門môn 明minh 。 今kim 次thứ 即tức 是thị 門môn 明minh 也dã 。

若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 已dĩ 下hạ 。 明minh 無vô 作tác 之chi 故cố 然nhiên 也dã 。

以dĩ 五ngũ 受thọ 眾chúng 但đãn 假giả 名danh 。 強cường/cưỡng 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 實thật 無vô 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 即tức 懸huyền 說thuyết 五ngũ 受thọ 眾chúng 生sanh 垢cấu 淨tịnh 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

若nhược 法pháp 但đãn 有hữu 名danh 字tự 者giả 。 則tắc 無vô 其kỳ 實thật 。 以dĩ 實thật 無vô 故cố 。 則tắc 非phi 是thị 三tam 業nghiệp 。 無vô 垢cấu 無vô 淨tịnh 。 為vi 明minh 無vô 作tác 門môn 故cố 。 所sở 以dĩ 須tu 就tựu 業nghiệp 明minh 也dã 。

如như 是thị 法pháp 能năng 學học 已dĩ 下hạ 。 明minh 若nhược 如như 是thị 學học 。 諸chư 法pháp 無vô 垢cấu 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 則tắc 無vô 所sở 得đắc 。 故cố 云vân 不phủ 也dã 。

六lục 情tình 即tức 是thị 五ngũ 眾chúng 已dĩ 下hạ 。 論luận 當đương 釋thích 行hành 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 正chánh 釋thích 上thượng 初sơ 善thiện 吉cát 問vấn 意ý 。 明minh 行hành 人nhân 不bất 得đắc 之chi 義nghĩa 易dị 知tri 。 何hà 以dĩ 何hà 問vấn 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 正chánh 出xuất 此thử 經Kinh 文văn 生sanh 之chi 處xứ 。 所sở 從tùng 上thượng 身thân 子tử 問vấn 。 佛Phật 答đáp 言ngôn 諸chư 法pháp 一nhất 相tương/tướng 者giả 。 則tắc 幻huyễn 不bất 異dị 實thật 。 實thật 入nhập 先tiên 得đắc 佛Phật 。 不bất 同đồng 幻huyễn 人nhân 約ước 脩tu 不bất 成thành 。 云vân 何hà 為vi 一nhất 。 為vi 此thử 疑nghi 故cố 。 所sở 以dĩ 舉cử □# 人nhân 為vi 問vấn 。 即tức 為vi 品phẩm 目mục 也dã 。

問vấn 曰viết 下hạ 。 當đương 說thuyết 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 但đãn 隨tùy 愚ngu 者giả 。 見kiến 故cố 說thuyết 為vi 行hành 。 如như 四tứ 道đạo 頭đầu 作tác 幻huyễn 人nhân 出xuất 家gia 持trì 。 或hoặc 作tác 佛Phật 度độ 人nhân 放phóng 光quang 動động 地địa 。 作tác 幻huyễn 人nhân 。 復phục 打đả 幻huyễn 人nhân 令linh 幻huyễn 人nhân 。 復phục 忍nhẫn 辱nhục 坐tọa 禪thiền 人nhân 見kiến 之chi 。 示thị 而nhi 不bất 知tri 虗hư 實thật 。 無vô 所sở 為vi 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 然nhiên 。 善thiện 吉cát 疑nghi 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 故cố 問vấn 。 佛Phật 即tức 答đáp 之chi 云vân 不bất 異dị 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 以dĩ 善thiện 吉cát 疏sớ/sơ 義nghĩa 。 釋thích 之chi 耳nhĩ 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 意ý 云vân 。 幻huyễn 人nhân 有hữu 色sắc 。 可khả 言ngôn 色sắc 不bất 異dị 幻huyễn 。 幻huyễn 人nhân 無vô 心tâm 。 不bất 應ưng 四tứ 眾chúng 不bất 異dị 也dã 。

答đáp 曰viết 下hạ 。 當đương 釋thích 。

實thật 得đắc 慧tuệ 眼nhãn 。 亦diệc 不bất 得đắc 為vi 五ngũ 眾chúng 可khả 誑cuống 。 但đãn 據cứ 應ưng 得đắc 而nhi 不bất 得đắc 故cố 。 說thuyết 為vi 誑cuống 耳nhĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 下hạ 。 釋thích 其kỳ 疑nghi 意ý 。 明minh 就tựu 俗tục 論luận 之chi 。 脩tu 行hành 作tác 佛Phật 。 就tựu 實thật 談đàm 之chi 。 無vô 脩tu 無vô 得đắc 。 善thiện 吉cát 乃nãi 以dĩ 俗tục 諦đế 。 疑nghi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 佛Phật 即tức 答đáp 言ngôn 。 五ngũ 眾chúng 虗hư 誑cuống 也dã 。

是thị 假giả 名danh 中trung 已dĩ 下hạ 。 釋thích 假giả 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 無vô 三tam 業nghiệp 等đẳng 文văn 也dã 。

是thị 中trung 亦diệc 有hữu 名danh 色sắc 等đẳng 者giả 。 論luận 釋thích 云vân 。 中trung 陰ấm 五ngũ 陰ấm 名danh 為vi 識thức 支chi 中trung 陰ấm 之chi 耳nhĩ 。 就tựu □# 五ngũ 眾chúng 六lục 情tình 等đẳng 法pháp 是thị 故cố 云vân 識thức 。 即tức 是thị 六lục 情tình 。 六lục 情tình 即tức 是thị 五ngũ 眾chúng 也dã 。

未vị 熟thục 故cố 者giả 。 明minh 中trung 陰ấm 五ngũ 眾chúng 。 但đãn 是thị 現hiện 陰ấm 家gia 方phương 便tiện 故cố 。 說thuyết 言ngôn 未vị 熟thục 。 所sở 以dĩ 唯duy 受thọ 識thức 名danh 也dã 。 而nhi 大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。 現hiện 在tại 中trung 初sơ 一nhất 念niệm 識thức 名danh 為vi 識thức 支chi 者giả 。 此thử 明minh 三tam 陰ấm 相tương 續tục 父phụ 母mẫu 會hội 時thời 此thử 中trung 陰ấm 身thân 初sơ 始thỉ 欲dục 來lai 受thọ 生sanh 。 陰ấm 胎thai 時thời 名danh 為vi 識thức 支chi 。 據cứ 此thử 為vi 言ngôn 。 故cố 云vân 初sơ 始thỉ 若nhược 託thác 胎thai 已dĩ 。 即tức 屬thuộc 名danh 色sắc 支chi 。 無vô 有hữu 單đơn 識thức 獨độc 行hành 。 名danh 為vi 識thức 支chi 義nghĩa 也dã 。 若nhược 有hữu 孤cô 識thức 不bất 依y 於ư 色sắc 名danh 識thức 支chi 者giả 。 則tắc 無vô 三tam 陰ấm 相tương 續tục 。 如như 葛cát 印ấn 印ấn 泥nê 印ấn 。 與dữ 泥nê 合hợp 印ấn 懷hoài 文văn 成thành 等đẳng 義nghĩa 。 何hà 故cố 但đãn 有hữu 單đơn 泥nê 而nhi 無vô 印ấn 。 故cố 亦diệc 無vô 此thử 陰ấm 。 此thử 陰ấm 滅diệt 彼bỉ 陰ấm 陰ấm 生sanh 也dã 。 今kim 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 時thời 自tự 有hữu 長trường/trưởng 對đối 麤thô 細tế 品phẩm 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 亦diệc 有hữu 具cụ 足túc 義nghĩa 。 有hữu 長trường/trưởng 望vọng 一nhất 期kỳ 始thỉ 具cụ 足túc 義nghĩa 故cố 。 大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。 現hiện 在tại 世thế 識thức 。 即tức 得đắc 說thuyết 為vì 未vị 來lai 世thế 生sanh 。 復phục 何hà 妨phương 中trung 陰ấm 五ngũ 眾chúng 。 得đắc 屬thuộc 現hiện 在tại 識thức 支chi 也dã 。

從tùng 識thức 生sanh 六lục 入nhập 是thị 二nhị 時thời 俱câu 有hữu 五ngũ 眾chúng 者giả 。 明minh 識thức 支chi 之chi 時thời 。 亦diệc 有hữu 五ngũ 眾chúng 。 六lục 入nhập 之chi 時thời 。 亦diệc 有hữu 五ngũ 眾chúng 故cố 。 大đại 論luận 二nhị 時thời 諸chư 時thời 悉tất 有hữu 也dã 。 □# 色sắc 成thành 故cố 故cố 者giả 。 明minh 以dĩ 有hữu 色sắc 故cố 。 則tắc 有hữu 五ngũ 根căn 。 故cố 云vân 色sắc 成thành 故cố 。 名danh 五ngũ 情tình 也dã 。

名danh 成thành 故cố 者giả 。 明minh 識thức 即tức 是thị 意ý 根căn 。 故cố 云vân 名danh 成thành 。 故cố 名danh 意ý 情tình 也dã 。

六lục 情tình 不bất 離ly 五ngũ 眾chúng 者giả 。 明minh 六lục 情tình 具cụ 足túc 。 則tắc 有hữu 有hữu 五ngũ 眾chúng 故cố 。 故cố 云vân 不bất 離ly 也dã 。

以dĩ 是thị 故cố 者giả 。 明minh 論luận 主chủ 就tựu 俗tục 立lập 法pháp 。 法pháp 解giải 釋thích 此thử 一nhất 周chu 義nghĩa 竟cánh 。 故cố 結kết 之chi 也dã 。

問vấn 曰viết 下hạ 。 當đương 釋thích 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 中trung 陰ấm 支chi 是thị 現hiện 陰ấm 之chi 本bổn 。 父phụ 母mẫu 交giao 時thời 要yếu 須tu 有hữu 此thử 中trung 陰ấm 身thân 來lai 。 託thác 於ư 現hiện 陰ấm 。 無vô 識thức 來lai 則tắc 不bất 得đắc 胎thai 。 是thị 故cố 言ngôn 本bổn 父phụ 母mẫu 有hữu 重trọng 舍xá 中trung 會hội 時thời 中trung 陰ấm 之chi 身thân 尚thượng 能năng 從tùng 屋ốc 外ngoại 來lai 入nhập 。 無vô 有hữu 滯trệ 礙ngại 。 如như 﨟# 印ấn 印ấn 泥nê 。 何hà 容dung 使sử 佛Phật 妙diệu 色sắc 說thuyết 為vi 礙ngại 也dã 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 必tất 有hữu 栖tê 託thác 故cố 。 色sắc 無vô 孤cô 行hành 。 必tất 中trung 現hiện 生sanh 等đẳng 三tam 陰ấm 相tương 接tiếp 。 如như 大đại 本bổn 經kinh 說thuyết 也dã 。

復phục 次thứ 佛Phật 知tri 五ngũ 百bách 歲tuế 後hậu 已dĩ 下hạ 。 明minh 為vi 破phá 邪tà 見kiến 。 若nhược 以dĩ 單đơn 識thức 為vi 支chi 。 即tức 隨tùy 此thử 破phá 也dã 。

是thị 法pháp 內nội 空không 中trung 不bất 可khả 得đắc 。 □# □# 上thượng 是thị 接tiếp 俗tục 之chi 釋thích 。 立lập 法pháp 解giải 之chi 。 今kim 次thứ 就tựu 實thật 談đàm 始thỉ □# □# 說thuyết 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 品phẩm 之chi 大đại 分phân 第đệ 二nhị 。 明minh 此thử 理lý 難nan 信tín 。 應ưng 須tu 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 聞văn 於ư 深thâm 法Pháp 。 不bất 生sanh 恐khủng 怖bố 。 然nhiên 此thử 文văn 中trung 復phục 有hữu 其kỳ 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 具cụ 。 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 聞văn 不bất 怖bố 義nghĩa 。 二nhị 者giả 明minh 不bất 具cụ 。 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 聞văn 有hữu 怖bố 義nghĩa 。 故cố 生sanh 此thử 問vấn 也dã 。 一nhất 一nhất 當đương 說thuyết 耳nhĩ 。

佛Phật 告cáo 已dĩ 下hạ 。

此thử 內nội 外ngoại 無vô 故cố 恐khủng 怖bố 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 此thử 乘thừa 義nghĩa 即tức 問vấn 亦diệc 名danh 因nhân 論luận 生sanh 論luận 也dã 。 當đương 說thuyết 。

應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 者giả 。 明minh 以dĩ 無vô 相tướng 真chân 心tâm 。 行hành 於ư 波Ba 若Nhã 。 不bất 取thủ 諸chư 法pháp 。 與dữ 佛Phật 相tương 應ứng 。 故cố 云vân 示thị 諸chư 義nghĩa 列liệt 然nhiên 也dã 。

是thị 名danh 已dĩ 下hạ 。 明minh 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 據cứ 體thể 。 二nhị 者giả 方phương 便tiện 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 財tài 施thí 二nhị 者giả 法Pháp 施thí 。 於ư 方phương 便tiện 者giả 。 一nhất 二nhị 施thí 中trung 以dĩ 法Pháp 施thí 勝thắng 故cố 。 所sở 以dĩ 結kết 說thuyết 法Pháp 施thí 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

不bất 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 。 心tâm 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 戒giới 雖tuy 無vô 量lượng 。 若nhược 起khởi 二Nhị 乘Thừa 心tâm 。 即tức 為vi 第đệ 一nhất 破phá 戒giới 鄣# 道đạo 故cố 。 以dĩ 不bất 起khởi 二Nhị 乘Thừa 心tâm 。 結kết 為vi 戒Giới 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

忍nhẫn 欲dục 樂lạc 已dĩ 下hạ 。 欲dục 論luận 忍nhẫn 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 生sanh 忍nhẫn 。 二nhị 者giả 法Pháp 忍Nhẫn 。 今kim 以dĩ 法Pháp 忍Nhẫn 勝thắng 故cố 。 舉cử 勝thắng 結kết 之chi 。 以dĩ 忍nhẫn 欲dục 樂lạc 等đẳng 。 為vi 忍Nhẫn 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

不bất 捨xả 不bất 息tức 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 懃cần 脩tu 諸chư 觀quán 。 而nhi 無vô 取thủ 著trước 故cố 。 名danh 進tiến 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。 不bất 起khởi 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 意ý 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 若nhược 起khởi 。 二nhị 乘thừa 之chi 心tâm 。 明minh 大đại 成thành 亂loạn 想tưởng 。 與dữ 不bất 善thiện 無vô 異dị 故cố 。 結kết 為vi 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

不bất 以dĩ 空không 色sắc 故cố 空không 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 深thâm 知tri 諸chư 法pháp 。 本bổn 性tánh 自tự 空không 。 非phi 是thị 空không 智trí 強cưỡng 使sử 令linh 空không 故cố 。 為vi 波Ba 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 此thử 問vấn 從tùng 上thượng 有hữu 菩Bồ 薩Tát 無vô 內nội 外ngoại 緣duyên 因nhân 緣duyên 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 有hữu 內nội 外ngoại 因nhân 。 外ngoại 因nhân 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 相tương 應ứng 義nghĩa 生sanh 。 今kim 欲dục 出xuất 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 之chi 體thể 。 故cố 說thuyết 斯tư 問vấn 也dã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。

正chánh 出xuất 善Thiện 知Tri 識Thức 等đẳng 義nghĩa 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 是thị 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 波Ba 若Nhã 智trí 慧tuệ 為vi 內nội 因nhân 緣duyên 故cố 。 阿A 難Nan 語ngữ 佛Phật 言ngôn 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 名danh 半bán 梵Phạm 行hạnh 。 何hà 故cố 云vân 爾nhĩ 。 阿A 難Nan 意ý 謂vị 內nội 有hữu 智trí 慧tuệ □# 半bán 梵Phạm 行hạnh 。 外ngoại 善Thiện 知Tri 識Thức 。 復phục 為vi 半bán 梵Phạm 行hạnh 。 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 □# □# 全toàn 梵Phạm 行hạnh 。 所sở 以dĩ 云vân 道Đạo 理lý 實thật 然nhiên 。 但đãn 佛Phật 欲dục 美mỹ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 故cố 言ngôn 善Thiện 知Tri 識Thức 。 故cố 言ngôn 知tri 善thiện 識thức 者giả 。 名danh 全toàn 梵Phạm 行hạnh 。 即tức 復phục 釋thích 言ngôn 。 內nội 之chi 智trí 慧tuệ 皆giai 由do 外ngoại 善Thiện 知Tri 識Thức 。 教giáo 道đạo 得đắc 之chi 。 無vô 則tắc 不bất 得đắc 故cố 。 善Thiện 知Tri 識Thức 名danh 全toàn 梵Phạm 行hạnh 故cố 。 經kinh 文văn 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 是thị 大đại 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 將tương 人nhân 得đắc 見kiến 於ư 佛Phật 也dã 。

不bất 向hướng 二Nhị 乘Thừa 道đạo 已dĩ 下hạ 。 上thượng 多đa 許hứa 品phẩm 經kinh 。 雖tuy 明minh 不bất 著trước 諸chư 法pháp 。 並tịnh 不bất 道đạo 迴hồi 向hướng 。 今kim 於ư 此thử 中trung 。 始thỉ 長trường/trưởng 此thử 一nhất 句cú 。 所sở 以dĩ 長trưởng 者giả 為vi 明minh 善thiện 支chi 。 有hữu 教giáo 導đạo 之chi 功công 。 為vi 是thị 三tam 脫thoát 門môn 。 之chi 終chung 故cố 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 論luận 主chủ 將tương 欲dục 解giải 釋thích 。 先tiên 出xuất 經kinh 文văn 生sanh 起khởi 之chi 意ý 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 善thiện 吉cát 上thượng 聞văn 諸chư 法pháp 。 如như 幻huyễn 一nhất 切thiết 皆giai 虗hư 性tánh 自tự 無vô 故cố 。 恐khủng 人nhân 不bất 解giải 。 今kim 欲dục 解giải 事sự 實thật 。 兩lưỡng 徒đồ 脩tu 不bất 脩tu 義nghĩa 。 故cố 生sanh 此thử 問vấn 。 佛Phật 即tức 以dĩ 內nội 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 答đáp 之chi 也dã 。 當đương 說thuyết 。

不bất 生sanh 中trung 國quốc 者giả 。 則tắc 其kỳ 難nạn 悟ngộ 故cố 。 書thư 云vân 。 禮lễ 出xuất 四tứ 夷di 。 此thử 云vân 禮lễ 出xuất 四tứ 夷di 之chi 外ngoại 。 四tứ 夷di 之chi 內nội 。 禮lễ 所sở 不bất 化hóa 。 故cố 非phi 中trung 國quốc 。 亦diệc 化hóa 所sở 難nạn/nan □# □# 。 此thử 中trung 一nhất 一nhất 。 對đối 上thượng 文văn 當đương 釋thích 。 可khả 知tri 耳nhĩ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 明minh 廣quảng 出xuất 惡ác 知tri 識thức 義nghĩa 也dã 。

復phục 有hữu 十thập 復phục 次thứ 。 當đương 說thuyết 。

離ly 一nhất 切thiết 智trí 心tâm 者giả 。 上thượng 明minh 以dĩ 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 。 佛Phật 心tâm 相tương 應ứng 。 今kim 明minh 近cận 惡ác 知tri 識thức 緣duyên 。 不bất 具cụ 著trước 相tương/tướng 。 所sở 行hành 違vi 於ư 佛Phật 心tâm 。 不bất 得đắc 於ư 佛Phật 。 故cố 云vân 離ly 一nhất 切thiết 智trí 心tâm 。 若nhược 教giáo 眾chúng 生sanh 二Nhị 乘Thừa 義nghĩa 者giả 。 皆giai 是thị 離ly 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 名danh 惡ác 知tri 識thức 也dã 。 隨tùy 惡ác 知tri 識thức 已dĩ 下hạ 。 明minh 若nhược 教giáo 眾chúng 生sanh 二Nhị 乘Thừa 智trí 解giải 。 即tức 非phi 大Đại 乘Thừa 。 離ly 於ư 諸chư 度Độ 。 名danh 惡ác 知tri 識thức 也dã 。

復phục 有hữu 惡ác 知tri 識thức 已dĩ 下hạ 。 上thượng 說thuyết 人nhân 難nạn/nan 。 今kim 說thuyết 天thiên 難nạn/nan 。 形hình 說thuyết 兩lưỡng 亂loạn 為vi 難nan 有hữu 種chủng 種chủng 說thuyết 。 若nhược 人nhân 先tiên 學học 學học 小tiểu 後hậu 還hoàn 學học 小tiểu 者giả 。 此thử 直trực 是thị 小tiểu 器khí 。 亦diệc 不bất 開khai 魔ma 事sự 。 若nhược 先tiên 學học 大đại 當đương 捨xả 大đại 學học 小tiểu 者giả 。 即tức 是thị 魔ma 遣khiển 若nhược 先tiên 學học 小tiểu 。 棄khí 小tiểu 學học 大đại 。 則tắc 為vi 大Đại 乘Thừa 所sở 攝nhiếp 也dã 。

釋thích 曰viết 下hạ 。 論luận 自tự 科khoa 文văn 。 一nhất 一nhất 當đương 釋thích 。

魔ma 名danh 害hại 者giả 。 波Ba 旬Tuần 王vương 也dã 。 當đương 釋thích 。

第đệ 十thập 二nhị 品phẩm 者giả 。 即tức 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 中trung □# □# □# 大đại 分phần/phân 。 就tựu 菩Bồ 薩Tát 大đại 人nhân 。 以dĩ 明minh 波Ba 若Nhã 。 上thượng 之chi 三tam 品phẩm 約ước □# □# □# 然nhiên 門môn 。 說thuyết 波Ba 若Nhã 者giả 。 是thị 明minh 菩Bồ 薩Tát 德đức 之chi 由do 藉tạ 。 今kim 次thứ 明minh 其kỳ 人nhân 以dĩ 行hành 大đại 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 大đại 人nhân 。 故cố 約ước 說thuyết 波Ba 若Nhã 。 就tựu 此thử 分phần/phân 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 分phần 。 此thử 初sơ 一nhất 品phẩm 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 。 次thứ 摩ma 訶ha 薩tát 品phẩm 。 明minh 摩ma 訶ha 薩tát 義nghĩa 。 今kim 就tựu 句cú 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 此thử 名danh 為vi 句cú 義nghĩa 品phẩm 。 今kim 論luận 欲dục 解giải 釋thích 故cố 。 舉cử 之chi 言ngôn 第đệ 十thập 二nhị 品phẩm 釋thích 論luận 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 已dĩ 下hạ 。 上thượng 來lai 雖tuy 盡tận 是thị 命mạng 說thuyết 分phần/phân 。 但đãn 就tựu 善thiện 吉cát 正chánh 說thuyết 之chi 中trung 。 善thiện 吉cát 唯duy 說thuyết 一nhất 品phẩm 半bán 經kinh 。 集tập 散tán 一nhất 品phẩm 。 是thị 善thiện 吉cát 全toàn 說thuyết 。 及cập 次thứ 上thượng 半bán 品phẩm 。 其kỳ 餘dư 皆giai 是thị 身thân 子tử 善thiện 吉cát 等đẳng 。 問vấn 佛Phật 佛Phật 因nhân 當đương 說thuyết 。 今kim 此thử 品phẩm 初sơ 。 善thiện 吉cát 既ký 問vấn 故cố 。 佛Phật 復phục 次thứ 說thuyết 下hạ 十thập 無vô 無vô 生sanh 之chi 中trung 。 復phục 是thị 善thiện 吉cát 全toàn 說thuyết 。 今kim 此thử 一nhất 品phẩm 經kinh 文văn 。

復phục 有hữu 二nhị 分phần 。 此thử 物vật 第đệ 一nhất 就tựu 於ư 句cú 義nghĩa 。 以dĩ 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 二nhị 從tùng 有hữu 為vi 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 有hữu 漏lậu 等đẳng 。 六lục 對đối 十thập 二nhị 門môn 已dĩ 下hạ 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 之chi 德đức 。 此thử 物vật 即tức 是thị 第đệ 一nhất 經kinh □# □# 欲dục 出xuất 善thiện 吉cát 問vấn 辭từ 。 故cố 云vân 爾nhĩ 時thời 自tự 善thiện 吉cát 可khả 以dĩ 問vấn □# □# 至chí 論luận 當đương 釋thích 也dã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 已dĩ 下hạ 。

就tựu 此thử 第đệ 一nhất 文văn 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 初sơ 明minh 法pháp 說thuyết 。 次thứ 明minh 喻dụ 說thuyết 。 今kim 明minh 文văn 字tự 性tánh 。 離ly 字tự 實thật 但đãn 空không 。 故cố 云vân 無vô 句cú 義nghĩa 是thị 菩Bồ 薩Tát 句cú 義nghĩa 也dã 。

譬thí 如như 鳥điểu 飛phi 已dĩ 下hạ 。 就tựu 譬thí 中trung 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 。 以dĩ 事sự 喻dụ 法pháp 。 二nhị 者giả 從tùng 譬thí 。 如như 如như 法pháp 性tánh 已dĩ 下hạ 。 明minh 還hoàn 以dĩ 法pháp 喻dụ 。 法pháp 。 此thử 初sơ 即tức 是thị 以dĩ 事sự 喻dụ 法pháp 也dã 。 下hạ 文văn 等đẳng 當đương 釋thích 。

如như 佛Phật 眼nhãn 無vô 處xứ 所sở 已dĩ 下hạ 。 明minh 如Như 來Lai 既ký 有hữu 常thường 住trụ 五ngũ 眾chúng 故cố 。 亦diệc 說thuyết 有hữu 入nhập 界giới 等đẳng 。 實thật 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 當đương 釋thích 。

有hữu 為vi 性tánh 中trung 無vô 無vô 為vi 性tánh 已dĩ 下hạ 。 此thử 一nhất 意ý 雖tuy 就tựu 平bình 無vô 明minh 無vô 句cú 義nghĩa 。 但đãn 有hữu 性tánh 中trung 本bổn 來lai 。 無vô 無vô 為vi 性tánh 。 是thị 故cố 就tựu 之chi 。 以dĩ 明minh 本bổn 無vô 之chi 義nghĩa 也dã 。

譬thí 如như 日nhật 出xuất 時thời 已dĩ 下hạ 。 次thứ 就tựu 對đối 治trị 明minh 無vô 句cú 義nghĩa 也dã 。

不bất 合hợp 不bất 散tán 者giả 。 明minh 諸chư 法pháp 。 非phi 一nhất 故cố 不bất 合hợp 。 非phi 異dị 故cố 不bất 散tán 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 無vô 色sắc 眾chúng 對đối 等đẳng 也dã 。

一nhất 相tương/tướng 者giả 。 明minh 諸chư 法pháp 雖tuy 復phục 有hữu 法pháp 。 云vân 云vân 從tùng □# 已dĩ 來lai 。 同đồng 是thị 一nhất 畢tất 竟cánh 空không 相tướng 。 故cố 云vân 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 □# 亦diệc 無vô 一nhất 。 畢tất 竟cánh 空không 相tướng 也dã 。 一nhất 解giải 。 明minh 萬vạn 法pháp 同đồng 如như 。 如như 本bổn 不bất 異dị 。 故cố 云vân 一nhất 相tướng 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 者giả 。 亦diệc 一nhất 如như 相tương/tướng 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 此thử 初sơ 正chánh 釋thích 善thiện 吉cát 所sở 致trí 問vấn 之chi 由do 。 明minh 上thượng 三tam 假giả 之chi 中trung 已dĩ 破phá 。 何hà 以dĩ 復phục 說thuyết 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 釋thích 云vân 。 上thượng 善thiện 吉cát 初sơ 立lập 三tam 假giả 。 正chánh 破phá 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 字tự 等đẳng 法pháp 。 佛Phật 今kim 不bất 破phá 。 乃nãi 談đàm 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 是thị 空không 性tánh 。 自tự 是thị 無vô 不bất 假giả 除trừ 敵địch 故cố 。 上thượng 佛Phật 答đáp 善thiện 吉cát 言ngôn 。 無vô 句cú 義nghĩa 是thị 菩Bồ 薩Tát 句cú 義nghĩa 。 只chỉ 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 薩tát 假giả 名danh 無vô 實thật 故cố 。 佛Phật 即tức 懸huyền 說thuyết 假giả 名danh 為vi 無vô 。 故cố 不bất 破phá 也dã 。

復phục 次thứ 諸chư 佛Phật 已dĩ 下hạ 。 明minh 佛Phật 法Pháp 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 善thiện 吉cát 於ư 上thượng 就tựu 三tam 假giả 等đẳng 空không 。 說thuyết 波Ba 若Nhã 已dĩ 竟cánh 。 復phục 欲dục 聞văn 佛Phật 自tự 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 句cú 義nghĩa 。 字tự 實thật 自tự 性tánh 本bổn 空không 故cố 。 所sở 以dĩ 致trí 問vấn 也dã 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 。 此thử 一nhất 意ý 明minh 所sở 以dĩ 問vấn 者giả 。 為vi 如Như 來Lai 音âm 聲thanh 微vi 妙diệu 。 眾chúng 情tình 樂nhạo 聞văn 。 能năng 有hữu 益ích 無vô 量lượng 。 是thị 故cố 須tu 問vấn 。 今kim □# □# 說thuyết 。 佛Phật 之chi 音âm 聲thanh 。 乃nãi 有hữu 無vô 量lượng 莊trang 嚴nghiêm 。 但đãn 約ước 一nhất 方phương 云vân □# □# 理lý 耳nhĩ 。

未vị 發phát 意ý 者giả 已dĩ 下hạ 。 出xuất 有hữu 益ích 之chi 事sự 也dã 。 善thiện 吉cát 有hữu 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 故cố 。 問vấn 但đãn 略lược 說thuyết 大đại 意ý 如như 此thử 也dã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 無vô 句cú 義nghĩa 已dĩ 下hạ 。

上thượng 並tịnh 未vị 釋thích 經kinh 文văn 。 但đãn 釋thích 善thiện 吉cát 所sở 以dĩ 致trí 問vấn 因nhân 緣duyên 義nghĩa 竟cánh 。 今kim 次thứ 釋thích 經kinh 文văn 。 以dĩ 生sanh 法pháp 二nhị 空không 來lai 解giải 故cố 。 舉cử 之chi 出xuất 也dã 。 當đương 釋thích 。

問vấn 曰viết 何hà 等đẳng 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 句cú 義nghĩa 已dĩ 下hạ 。 既ký 明minh 無vô 句cú 義nghĩa 須tu 出xuất 句cú 義nghĩa 之chi 體thể 。 故cố 立lập 法pháp 問vấn 之chi 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 天Thiên 竺Trúc 語ngữ 法pháp 。 以dĩ 眾chúng 字tự 為vi 語ngữ 。 眾chúng 語ngữ 為vi 句cú 。 四tứ 句cú 為vi 偈kệ 也dã 。

如như 菩Bồ 薩Tát 兩lưỡng 字tự 。 始thỉ 得đắc 合hợp 為vi 一nhất 語ngữ 乎hồ 。 為vi 菩Bồ 提Đề 也dã 。 薩tát 埵đóa 者giả 。 以dĩ 上thượng 菩Bồ 提Đề 兩lưỡng 字tự 一nhất 語ngữ 來lai 。 足túc 薩tát 埵đóa 二nhị 字tự 一nhất 語ngữ 。 則tắc 成thành 四tứ 字tự 兩lưỡng 語ngữ 。 合hợp 為vi 一nhất 句cú 也dã 。

或hoặc 名danh 眾chúng 生sanh 者giả 。 即tức 飜phiên 釋thích 之chi 也dã 。 為vi 無vô 上thượng 智trí 慧tuệ 故cố 。 出xuất 大đại 心tâm 者giả 。 即tức 是thị 句cú 下hạ 。 所sở 以dĩ 名danh 之chi 為vi 義nghĩa 也dã 。 此thử 中trung 作tác 兩lưỡng 飜phiên 釋thích 之chi 。 所sở 以dĩ 云vân 無vô 上thượng 智trí 慧tuệ 。 次thứ 釋thích 所sở 以dĩ 。 云vân 無vô 上thượng 道Đạo 義nghĩa 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 相tương/tướng 成thành 故cố 。 是thị 名danh 為vi 眾chúng 字tự 。 成thành 語ngữ 眾chúng □# 成thành 句cú 句cú 下hạ 。 所sở 以dĩ 出xuất 大đại 心tâm 等đẳng 義nghĩa 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 句cú 義nghĩa 也dã 。

若nhược 說thuyết 亦diệc 字tự 已dĩ 下hạ 。 明minh 名danh 字tự 既ký 假giả 語ngữ 句cú 皆giai 然nhiên 。 故cố 云vân 無vô 在tại 也dã 。 是thị 波ba 陀đà 有hữu 種chủng 種chủng 義nghĩa 者giả 。 或hoặc 有hữu 長trường/trưởng 句cú 短đoản 句cú 語ngữ 類loại 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 明minh 只chỉ 以dĩ 眾chúng 生sanh 所sở 樂lạc 不bất 同đồng 故cố 。 所sở 以dĩ 佛Phật 說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 因nhân 緣duyên 本bổn 事sự 。 譬thí 喻dụ 等đẳng 之chi 法pháp 良lương 以dĩ 宜nghi 聞văn 不bất 同đồng 。 取thủ 悟ngộ 各các 異dị 故cố 。 合hợp 聖thánh 說thuyết 不bất 一nhất 。 非phi 是thị 實thật 如như 之chi 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 知tri 所sở 說thuyết 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 皆giai 教giáo 化hóa 教giáo 也dã 。

如như 佛Phật 所sở 化hóa 。 皆giai 從tùng 緣duyên 起khởi 故cố 。 是thị 虗hư 誑cuống 也dã 。

如như 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 已dĩ 下hạ 。 上thượng 來lai 至chí 此thử 。 釋thích 前tiền 多đa 許hứa 無vô 為vi 垢cấu 淨tịnh 等đẳng 一nhất 段đoạn 經kinh 文văn 已dĩ 竟cánh 。 今kim 此thử 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 文văn 所sở 以dĩ 來lai 者giả 。 釋thích 上thượng 云vân 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 文văn 經kinh 略lược 說thuyết 故cố 。 但đãn 云vân 四tứ 念niệm 處xứ 淨tịnh 。 今kim 論luận 欲dục 廣quảng 釋thích 。 故cố 云vân 如như 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 也dã 。 一nhất 一nhất 對đối 上thượng 經kinh 文văn 。 當đương 釋thích 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 已dĩ 下hạ 。 品phẩm 之chi 第đệ 二nhị 大đại 分phần/phân 。 即tức 就tựu 是thị □# □# 相tương/tướng 之chi 門môn 。 以dĩ 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 上thượng 就tựu 句cú 義nghĩa 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 是thị □# 總tổng 相tương/tướng 門môn 。 明minh 今kim 此thử 中trung 就tựu 六lục 對đối 十thập 二nhị 門môn 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 所sở 知tri 之chi 法pháp 。 故cố 名danh 別biệt 相tướng 之chi 門môn 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 也dã 。 善thiện 吉cát 此thử 問vấn 文văn 。 從tùng 何hà 處xứ 生sanh 。 乃nãi 從tùng 上thượng 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 無vô 色sắc 無vô 形hình 。 無vô 對đối 中trung 生sanh 。 善thiện 吉cát 既ký 聞văn 上thượng 說thuyết 云vân 爾nhĩ 故cố 。 今kim 所sở 以dĩ 問vấn 。 出xuất 一nhất 切thiết 相tướng 。 欲dục 就tựu 別biệt 相tướng 門môn 。 以dĩ 明minh 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 生sanh 此thử 問vấn 也dã 。 順thuận 理lý 益ích 化hóa 故cố 。 名danh 善thiện 法Pháp 也dã 。

違vi 理lý 損tổn 他tha 故cố 。 名danh 不bất 善thiện 法Pháp 也dã 。

不bất 能năng 得đắc 果quả 報báo 。 名danh 無vô 記ký 法pháp 也dã 。 世thế 出xuất 世thế 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 盡tận 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 或hoặc 約ước 位vị 約ước 法pháp 等đẳng 明minh 之chi 。 一nhất 一nhất 當đương 釋thích 。

應ưng 學học 應ưng 知tri 者giả 。 上thượng 善thiện 吉cát 凡phàm 設thiết 二nhị 問vấn 。 今kim 此thử 中trung 已dĩ 下hạ 去khứ 且thả 解giải 何hà 等đẳng 為vi 一nhất 。 切thiết 法pháp 一nhất 問vấn 。

云vân 何hà 一nhất 切thiết 法pháp 。 中trung 無vô 礙ngại 相tương 應ứng 。 知tri 等đẳng 一nhất 問vấn 乃nãi 至chí 品phẩm 末mạt 始thỉ 釋thích 。 今kim 此thử 中trung 佛Phật 且thả 總tổng 作tác 一nhất 過quá 結kết 之chi 耳nhĩ 非phi 是thị 并tinh 釋thích 二nhị 門môn 也dã 。

何hà 等đẳng 為vi 世thế 間gian 善thiện 已dĩ 下hạ 。

此thử 下hạ 去khứ 一nhất 一nhất 還hoàn 約ước 上thượng 六lục 對đối 經kinh 文văn 。 佛Phật 自tự 一nhất 一nhất 解giải 釋thích 。 此thử 初sơ 即tức □# □# □# 一nhất 對đối 也dã 。 若nhược 出xuất 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 乃nãi 屬thuộc 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 章chương 明minh 故cố 。 所sở 以dĩ 今kim 此thử 中trung 但đãn 問vấn 何hà 等đẳng 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 也dã 。

孝hiếu 順thuận 已dĩ 下hạ 。 欲dục 論luận 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 如như 是thị 等đẳng 善thiện 。 皆giai 悉tất 無vô 相tướng 。 盡tận 得đắc 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 但đãn 今kim 據cứ 凡phàm 夫phu 人nhân 小tiểu 行hành 為vi 故cố 。 作tác 如như 此thử 約ước 法pháp 分phân 之chi 耳nhĩ 。 此thử 中trung 九cửu 相tương/tướng 。 既ký 是thị 五ngũ 門môn 中trung 不bất 淨tịnh 觀quán 。 但đãn 屬thuộc 五ngũ 門môn 中trung 。 一nhất 門môn 所sở 攝nhiếp 故cố 。 名danh 世thế 間gian 法pháp 。 若nhược 四tứ 念niệm 處xứ 中trung 。 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 屬thuộc 出xuất 世thế 間gian 也dã 。 當đương 釋thích 。

此thử 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 已dĩ 下hạ 。 明minh 十thập 二nhị 門môn 禪thiền 據cứ 是thị 凡phàm 夫phu 所sở 脩tu 增tăng 梵Phạm 天Thiên 道đạo 者giả 故cố 。 屬thuộc 世thế 間gian 法pháp 也dã 。 十thập 念niệm 屬thuộc 世thế 間gian 兩lưỡng 處xứ 明minh 之chi 。 當đương 釋thích 。

無vô 記ký 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 欲dục 論luận 三tam 業nghiệp 四tứ 大đại 五ngũ 眾chúng 入nhập 界giới 等đẳng 並tịnh 盡tận 道đạo 三tam 性tánh 。 今kim 無vô 記ký 門môn 中trung 唯duy 據cứ 無vô 記ký 者giả 為vi 言ngôn 。 故cố 云vân 無vô 記ký 三tam 業nghiệp 等đẳng 耳nhĩ 。 此thử 一nhất 性tánh 五ngũ 眾chúng 等đẳng 義nghĩa 。 初sơ 品phẩm 已dĩ 釋thích 。 當đương 成thành 實thật 言ngôn 善thiện 惡ác 。 不bất 在tại 五ngũ 塵trần 性tánh 中trung 者giả 。 只chỉ 但đãn 得đắc 其kỳ 無vô 記ký 色sắc 等đẳng 一nhất 義nghĩa 。 不bất 得đắc 解giải 者giả 也dã 。

三tam 三tam 昧muội 已dĩ 下hạ 。 此thử 三tam 三tam 昧muội 亦diệc 即tức 是thị □# 禪thiền 等đẳng 不bất 異dị 。 何hà 故cố 復phục 名danh 出xuất 世thế 間gian 法pháp 。

解giải 言ngôn 。 禪thiền 有hữu □# □# 謂vị 味vị 淨tịnh 報báo 無vô 漏lậu 。 上thượng 據cứ 前tiền 三tam 故cố 。 言ngôn 屬thuộc 世thế 間gian 法pháp 。 今kim 據cứ 無vô 漏lậu 為vi 語ngữ 。 故cố 云vân 出xuất 世thế 間gian 也dã 。

明minh 者giả 。 三Tam 明Minh 也dã 。

解giải 脫thoát 者giả 。 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 也dã 。

慧tuệ 者giả 。 十thập 智trí 也dã 。

正chánh 憶ức 者giả 。 實thật 相tướng 智trí 慧tuệ 也dã 。

八bát 背bối/bội 捨xả 唯duy 聖thánh 人nhân 得đắc 故cố 。 屬thuộc 出xuất 世thế 間gian 。 初sơ 品phẩm 中trung 論luận 主chủ 乃nãi 牽khiên 此thử 中trung 名danh 已dĩ 於ư 上thượng 解giải 釋thích 也dã 。

九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 唯duy 通thông 八bát 禪thiền 。 但đãn 凡phàm 夫phu 。 不bất 能năng 次thứ 第đệ 無vô 間gian 而nhi 入nhập 。 故cố 不bất 名danh 次thứ 第đệ 。 今kim 以dĩ 唯duy 聖thánh 人nhân 得đắc 故cố 。 屬thuộc 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 論luận 其kỳ 體thể 也dã 。 屬thuộc 有hữu 漏lậu 法pháp 耳nhĩ 。

聖thánh 人nhân 能năng 說thuyết 能năng 捨xả 者giả 。 佛Phật 只chỉ 以dĩ 此thử 等đẳng 義nghĩa 。 據cứ 聖thánh 人nhân 所sở 得đắc 禪thiền 為vi 語ngữ 故cố 。 作tác 此thử 釋thích 也dã 。

何hà 等đẳng 為vi 有hữu 漏lậu 法pháp 已dĩ 下hạ 。

若nhược 據cứ 位vị 在tại 道đạo 種chủng 世thế 法pháp 已dĩ 不bất 來lai 。 若nhược 據cứ 法pháp 。 唯duy 三tam 界giới 五ngũ 受thọ 眾chúng 諸chư 有hữu 漏lậu 禪thiền 等đẳng 也dã 。

何hà 等đẳng 為vi 無vô 漏lậu 法pháp 已dĩ 下hạ 。

四tứ 念niệm 處xứ 。 若nhược 據cứ 法pháp 為vi 語ngữ 。 屬thuộc 出xuất 世thế 間gian 。 據cứ 位vị 為vi 語ngữ 。 則tắc 屬thuộc 有hữu 漏lậu 。 而nhi 今kim 所sở 經kinh 以dĩ 言ngôn 屬thuộc 無vô 漏lậu 者giả 。 大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 雖tuy 是thị 有hữu 漏lậu 。 而nhi 能năng 破phá 壞hoại 。 有hữu 為vi 有hữu 漏lậu 。 今kim 只chỉ 以dĩ 似tự 於ư 無vô 漏lậu 。 向hướng 於ư 無vô 漏lậu 。 破phá 壞hoại 有hữu 漏lậu 燸nhu 心tâm 等đẳng 。 亦diệc 愛ái 亦diệc 筞# 故cố 。 今kim 唯duy 取thủ 破phá 壞hoại 似tự 向hướng 筞# 等đẳng 義nghĩa 故cố 。 念niệm 處xứ 上thượng 爾nhĩ 得đắc 名danh 無vô 漏lậu 也dã 。 問vấn 若nhược 言ngôn 破phá 壞hoại 有hữu 漏lậu 故cố 得đắc 名danh 相tướng 似tự 無vô 漏lậu 者giả 。 亦diệc 云vân 破phá 壞hoại 有hữu 為vi 故cố 。 得đắc 名danh 相tướng 似tự 無vô 為vi 不phủ 。

解giải 言ngôn 。 例lệ 亦diệc 得đắc 是thị 分phần/phân 常thường 所sở 伏phục 。 或hoặc 有hữu 無vô 復phục 得đắc 。 是thị 相tương 似tự 智trí 緣duyên 滅diệt 無vô 為vi 也dã 。

何hà 等đẳng 為vi 有hữu 為vi 已dĩ 下hạ 。

此thử 中trung 並tịnh 合hợp 明minh 二nhị 種chủng 有hữu 為vi 據cứ 三tam 相tương/tướng 有hữu 為vi 二nhị 據cứ 作tác 法pháp 有hữu 為vi 今kim 經kinh 家gia 欲dục 以dĩ 門môn 門môn 攝nhiếp 法pháp 悉tất 令linh 盡tận 故cố 。 所sở 以dĩ 二nhị 種chủng 皆giai 明minh 也dã 。

何hà 等đẳng 為vi 無vô 為vi 已dĩ 下hạ 。

亦diệc 據cứ 二nhị 種chủng 無vô 為vi 煩phiền 惱não 盡tận 等đẳng 義nghĩa 。 名danh 智trí 緣duyên 滅diệt 無vô 為vi 。

如như 不bất 異dị 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 無vô 為vi 也dã 。 並tịnh 當đương 釋thích 。

何hà 等đẳng 為vi 共cộng 法pháp 已dĩ 下hạ 。

明minh 十thập 二nhị 門môn 。

禪thiền 等đẳng 是thị 凡phàm 聖thánh 失thất 得đắc 也dã 。

何hà 等đẳng 不bất 共cộng 已dĩ 下hạ 。 明minh 念niệm 處xứ 等đẳng 。 既ký 屬thuộc 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 非phi 外ngoại 凡phàm 所sở 得đắc 。 屬thuộc 相tương 似tự 聖thánh 人nhân 所sở 行hành 。 故cố 名danh 不bất 共cộng 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 是thị 自tự 相tương/tướng 空không 法pháp 中trung 不bất 應ưng 著trước 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 佛Phật 於ư 此thử 中trung 。 正chánh 釋thích 上thượng 善thiện 吉cát 。 第đệ 二nhị 問vấn 明minh 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 等đẳng 義nghĩa 也dã 。 當đương 說thuyết 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 即tức 是thị 論luận 一nhất 一nhất 釋thích 上thượng 六lục 對đối 下hạ 二nhị 門môn 經kinh 。 此thử 初sơ 先tiên 釋thích 其kỳ 問vấn 意ý 所sở 以dĩ 也dã 。

先tiên 知tri 世thế 間gian 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 善thiện 相tương/tướng 也dã 。 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 者giả 已dĩ 下hạ 。 上thượng 釋thích 所sở 以dĩ 先tiên 問vấn 之chi 意ý 已dĩ 竟cánh 。 今kim 次thứ 釋thích 文văn 也dã 。

有hữu 今kim 世thế 後hậu 世thế 已dĩ 下hạ 。 所sở 以dĩ 不bất 言ngôn 過quá 去khứ 者giả 。 明minh 過quá 去khứ 因nhân 果quả 已dĩ 也dã 謝tạ 。 故cố 所sở 不bất 論luận 。 今kim 正chánh 談đàm 當đương 得đắc 果quả 之chi 義nghĩa 。 故cố 但đãn 論luận 今kim 。 後hậu 如như 三tam 報báo 業nghiệp 義nghĩa 等đẳng 。 亦diệc 不bất 論luận 過quá 也dã 。

大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 但đãn 信tín 六lục 部bộ 。 不bất 信tín 六lục 部bộ 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 信tín 不bất 具cụ 足túc 。 故cố 須tu 明minh 信tín 。 此thử 據cứ 凡phàm 夫phu 故cố 。 屬thuộc 世thế 善thiện 也dã 。

沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 禁cấm 。 即tức 身thân 口khẩu 善thiện 樂lạc 學học 門môn 婆bà 家gia 法pháp 。 若nhược 生sanh 至chí 七thất 歲tuế 一nhất 。 日nhật 唯duy 一nhất 食thực 。 以dĩ 一nhất 生sanh 百bách 二nhị 十thập 年niên 。 唯duy 得đắc 三tam 萬vạn 六lục 千thiên 。 食thực 故cố 然nhiên 也dã 。 比Bỉ 丘Khâu 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 粥chúc □# □# 不bất 屬thuộc 食thực 也dã 。

伯bá 寂tịch 曰viết 尊tôn 。 姉# 兄huynh 曰viết 長trường/trưởng 也dã 。

脩tu 家gia 法pháp 者giả 。 法pháp 即tức 是thị 典điển 。 若nhược 使sử 書thư 外ngoại 經kinh 等đẳng 屬thuộc 國quốc 典điển 。 家gia 中trung 子tử 孫tôn 相tương 承thừa 。 常thường 行hành 如như 是thị 。 是thị 法pháp 用dụng 等đẳng 名danh 為vi 家gia 典điển 也dã 。

方phương 便tiện 生sanh 福phước 已dĩ 下hạ 。 如như 今kim 朝triêu 暮mộ 日nhật 日nhật 行hành 五ngũ 法pháp 等đẳng 。 不bất 損tổn 財tài 力lực 。 而nhi 能năng 獲hoạch 無vô 量lượng 福phước 。 既ký 是thị 巧xảo 用dụng 之chi 福phước 。 故cố 名danh 方phương 便tiện 也dã 。 行hành 空không 不bất 著trước 空không 等đẳng 義nghĩa 。 應ưng 是thị 出xuất 世thế 善thiện 。 但đãn 明minh 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 。 故cố 炎diễm 言ngôn 之chi 耳nhĩ 。

即tức 是thị 身thân 念niệm 處xứ 者giả 。 上thượng 云vân 四tứ 念niệm 處xứ 屬thuộc 出xuất 世thế 法pháp 。 今kim 釋thích 出xuất 善thiện 。 而nhi 言ngôn 即tức 是thị 者giả 。 據cứ 五ngũ 門môn 中trung 不bất 淨tịnh 觀quán 。 故cố 云vân 身thân 念niệm 處xứ 。 逐trục 彼bỉ 方phương 言ngôn 。 故cố 云vân 善thiện 念niệm 也dã 。

與dữ 善thiện 法Pháp 相tương 違vi 者giả 。 即tức 是thị 不bất 孝hiếu 父phụ 母mẫu 。 不bất 敬kính 尊tôn 長trưởng 等đẳng 。 故cố 名danh 不bất 善thiện 也dã 。 當đương 說thuyết 。

此thử 中trung 亦diệc 以dĩ 不bất 行hàng 行hàng 失thất 福phước 故cố 。 說thuyết 為vi 不bất 善thiện 。 如như 大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。 不bất 禮lễ 拜bái 者giả 不bất 名danh 為vi 善thiện 。 如như 不bất 行hành 十thập 念niệm 等đẳng 。 未vị 必tất 即tức 是thị 造tạo 惡ác 不bất 善thiện 也dã 。

無vô 為vi 法Pháp 者giả 已dĩ 下hạ 。 此thử 中trung 明minh 威uy 儀nghi 工công 巧xảo 。 十thập 四tứ 變biến 化hóa 等đẳng 。 此thử 心tâm □# 性tánh 。 非phi 是thị 惡ác 故cố 。 但đãn 習tập 性tánh 能năng 爾nhĩ 故cố 。 說thuyết 為vi 無vô 記ký 。 如như 為vi 持trì 戒giới 攝nhiếp 守thủ 威uy 儀nghi 。 此thử 方phương 便tiện 之chi 心tâm 。 亦diệc 是thị 於ư 善thiện 。 但đãn 威uy 儀nghi 之chi 體thể 。 既ký 是thị 報báo 法pháp 故cố 。 性tánh 是thị 無vô 記ký 也dã 。 記ký 也dã 。 但đãn 教giáo 是thị 煩phiền 惱não 法pháp 。 即tức 屬thuộc 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 。 是thị 於ư 報báo 法pháp 。 即tức 屬thuộc 不bất 隱ẩn 沒một 無vô 記ký 也dã 。

及cập 是thị 所sở 起khởi 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 等đẳng 者giả 。 明minh 此thử 三tam 業nghiệp 通thông 於ư 三tam 性tánh 。 今kim 既ký 解giải 無vô 記ký 門môn 中trung 。 故cố 唯duy 取thủ 無vô 記ký 三tam 業nghiệp 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。

既ký 明minh 無vô 記ký 。 故cố 云vân 除trừ 善thiện 不bất 善thiện 五ngũ 眾chúng 也dã 。 明minh 五ngũ 眾chúng 皆giai 通thông 三tam 性tánh 。 就tựu 無vô 記ký 中trung 。 有hữu 威uy 儀nghi 工công 巧xảo 。 變biến 報báo 生sanh 等đẳng 五ngũ 眾chúng 。 善thiện 中trung 有hữu 世thế 間gian 出xuất 善thiện 五ngũ 眾chúng 。 復phục 為vi 二nhị 。 分phân 段đoạn 變biến 易dị 。 復phục 為vi 二nhị 。 不bất 善thiện 唯duy 一nhất 常thường 住trụ 五ngũ 眾chúng 等đẳng 。 凡phàm 有hữu 十thập 種chủng 五ngũ 眾chúng 也dã 。 當đương 釋thích 。

餘dư 五ngũ 眾chúng 者giả 。 除trừ 善thiện 不bất 善thiện 五ngũ 眾chúng 等đẳng 已dĩ 。 其kỳ 餘dư 無vô 記ký 五ngũ 眾chúng 等đẳng 。 故cố 云vân 餘dư 也dã 。

及cập 虗hư 空không 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 者giả 。 若nhược 就tựu 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 明minh 義nghĩa 。 三tam 無vô 為vi 中trung 唯duy 以dĩ □# 緣duyên 滅diệt 無vô 為vi 為vi 善thiện 。 虗hư 空không 無vô 為vi 屬thuộc 無vô 記ký 。 既ký 以dĩ 時thời □# 為vi 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 故cố 。 亦diệc 屬thuộc 無vô 記ký 。 故cố 大đại 本bổn 經Kinh 云vân 。 佛Phật 性tánh 常thường 故cố 。 非phi 三tam 世thế 攝nhiếp 。 非phi 有hữu 為vi 佛Phật 性tánh 。 是thị 善thiện 故cố 非phi 無vô 為vi 者giả 。 此thử 狀trạng 小Tiểu 乘Thừa 意ý 言ngôn 。 佛Phật 性tánh 既ký 是thị 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 但đãn 同đồng 智trí 緣duyên 滅diệt 無vô 為vi 。 是thị 於ư 善thiện 非phi 是thị 無vô 記ký 。 不bất 同đồng 虗hư 空không 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 無vô 為vi 。 故cố 云vân 是thị 善thiện 故cố 。 非phi 無vô 為vi 也dã 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 為vi 論luận 三tam 無vô 為vi 。 但đãn 是thị 善thiện 法Pháp 。 故cố 仁nhân 王vương 云vân 。 佛Phật 得đắc 三tam 無vô 為vi 果quả 。 以dĩ 法pháp 性tánh 虗hư 空không 為vi 虗hư 空không 無vô 為vi 。 故cố 是thị 善thiện 法Pháp 。 未vị 來lai 生sanh 死tử 盡tận 等đẳng 。 亦diệc 是thị 善thiện 法Pháp 。 既ký 云vân 佛Phật 得đắc 三tam 無vô 為vi 果quả 。 豈khởi 是thị 無vô 記ký 令linh 佛Phật 得đắc 無vô 記ký 果quả 也dã 。 世thế 間gian 法pháp 者giả 。 明minh 三tam 界giới 五ngũ 眾chúng 。 俱câu 通thông 三tam 性tánh 也dã 。

十thập 二nhị 入nhập 中trung 。 八bát 無vô 記ký 四tứ 通thông 三tam 種chủng 者giả 。 五ngũ 眾chúng 雖tuy 即tức 是thị 入nhập 界giới 等đẳng 。 但đãn 五ngũ 眾chúng 是thị 總tổng 略lược 法Pháp 門môn 。 是thị 故cố 不bất 分phân 。 若nhược 善thiện 則tắc 五ngũ 俱câu 屬thuộc 善thiện 。 不bất 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 然nhiên 俱câu 通thông 三tam 性tánh 。 今kim 入nhập 界giới 等đẳng 既ký 是thị 分phân 別biệt 門môn 。 廣quảng 門môn 明minh 義nghĩa 故cố 。 所sở 以dĩ 分phân 之chi 。 以dĩ 八bát 為vi 無vô 記ký 。 但đãn 四tứ 通thông 三tam 性tánh 也dã 。 八bát 者giả 謂vị 五ngũ 根căn 。 但đãn 是thị 報báo 根căn 通thông 識thức 而nhi 已dĩ 。 更cánh 無vô 餘dư 用dụng 故cố 。 唯duy 是thị 無vô 記ký 以dĩ 五ngũ 塵trần 中trung 香hương 味vị 足túc 之chi 為vi 八bát 也dã 。 色sắc 聲thanh 二nhị 塵trần 。 則tắc 通thông 三tam 性tánh 。 如như 身thân 屬thuộc 報báo 色sắc 。 報báo 色sắc 之chi 身thân 。 報báo 身thân 之chi 色sắc 。 一nhất 向hướng 是thị 無vô 記ký 。 若nhược 禮lễ 拜bái 作tác 善thiện 等đẳng 色sắc 屬thuộc 善thiện 色sắc 。 作tác 惡ác 時thời 色sắc 則tắc 屬thuộc 惡ác 色sắc 。 是thị 故cố 五ngũ 眾chúng 俱câu 通thông 三tam 性tánh 。 良lương 以dĩ 此thử 也dã 。 但đãn 教giáo 是thị 方phương 便tiện 。 色sắc 聲thanh 等đẳng 即tức 屬thuộc 善thiện 惡ác 。 如như 報báo 得đắc 之chi 聲thanh 。 或hoặc 破phá 清thanh 濁trược 長trường/trưởng 對đối 等đẳng 聲thanh 屬thuộc 無vô 記ký 。 若nhược 讀đọc 經kinh 嘆thán 佛Phật 等đẳng 聲thanh 屬thuộc 善thiện 。 惡ác 口khẩu 罵mạ 聲thanh 等đẳng 屬thuộc 惡ác 。 故cố 通thông 三tam 種chủng 。 就tựu 法pháp 入nhập 中trung 。 凡phàm 有hữu 七thất 法pháp 。 若nhược 三tam 無vô 為vi 中trung 。 一nhất 是thị 善thiện 如như 上thượng 說thuyết 。 二nhị 屬thuộc 無vô 記ký 如như 上thượng 說thuyết 。 受thọ 想tưởng 行hành 等đẳng 。 若nhược 報báo 得đắc 邊biên 屬thuộc 無vô 記ký 。 方phương 便tiện 用dụng 邊biên 。 屬thuộc 善thiện 惡ác 故cố 。 則tắc 通thông 三tam 性tánh 。 若nhược 餘dư 身thân 色sắc 等đẳng 。 則tắc 通thông 三tam 性tánh 。 若nhược 法pháp 入nhập 中trung 。 有hữu 無vô 作tác 或hoặc 色sắc 。 則tắc 唯duy 是thị 善thiện 意ý 入nhập 中trung 。 若nhược 報báo 生sanh 意ý 入nhập 是thị 無vô 記ký 。 方phương 便tiện 意ý 入nhập 則tắc 屬thuộc 善thiện 惡ác 。 故cố 有hữu 此thử 四tứ 入nhập 。 通thông 於ư 三tam 性tánh 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 毗tỳ 曇đàm 中trung 如như 是thị 凡phàm 有hữu 有hữu 餘dư 飜phiên 釋thích 。 此thử 十thập 二nhị 入nhập 云vân 幾kỷ 是thị 善thiện 。 幾kỷ 是thị 不bất 善thiện 。 幾kỷ 無vô 記ký 。 幾kỷ 是thị 報báo 。 幾kỷ 非phi 報báo 等đẳng 義nghĩa 也dã 。

十thập 八bát 界giới 中trung 。 八bát 是thị 無vô 記ký 。 如như 十thập 二nhị 入nhập 不bất 異dị 。 餘dư 六lục 識thức 與dữ 意ý 根căn 合hợp 。 名danh 為vi 七thất 識thức 界giới 。 若nhược 報báo 識thức 是thị 無vô 記ký 方phương 便tiện 識thức 等đẳng 。 屬thuộc 善thiện 惡ác 二nhị 性tánh 。 餘dư 有hữu 色sắc 聲thanh 法Pháp 界Giới 等đẳng 。 則tắc 通thông 三tam 性tánh 。 三tam 性tánh 義nghĩa 亦diệc 如như 入nhập 中trung 釋thích 。 故cố 云vân 八bát 無vô 記ký 。 十thập 通thông 三tam 種chủng 也dã 。

十Thập 善Thiện 道Đạo 已dĩ 下hạ 。 論luận 自tự 云vân 。 此thử 據cứ 凡phàm 夫phu 人nhân 成thành 就tựu 。 得đắc 此thử 等đẳng 利lợi 。 而nhi 不bất 能năng 出xuất 。 故cố 名danh 為vi 世thế 間gian 法pháp 。 不bất 論luận 聖thánh 也dã 。 當đương 說thuyết 。

出xuất 世thế 間gian 者giả 已dĩ 下hạ 。 如như 如như 已dĩ 下hạ 釋thích 。

十thập 一nhất 智trí 中trung 有hữu 世thế 智trí 亦diệc 屬thuộc 世thế 間gian 法pháp 。 今kim 以dĩ 少thiểu 從tùng 多đa 。 想tưởng 來lai 為vi 言ngôn 。 故cố 云vân 出xuất 世thế 間gian 也dã 。

正chánh 憶ức 者giả 。 明minh 以dĩ 達đạt 正chánh 為vi 聖thánh 。 唯duy 實thật 相tướng 理lý 能năng 生sanh 聖thánh 智trí 。 故cố 名danh 正chánh 理lý 。 今kim 隨tùy 順thuận 實thật 相tướng 。 故cố 名danh 正chánh 憶ức 也dã 。

如như 隨tùy 身thân 法pháp 觀quán 者giả 。 即tức 是thị 觀quán 身thân 實thật 相tướng 等đẳng 。 能năng 令linh 善thiện 能năng 。 今kim 善thiện 法Pháp 永vĩnh 固cố 說thuyết 善thiện 法Pháp 之chi 本bổn 也dã 。

復phục 次thứ 八bát 背bối/bội 捨xả 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 亦diệc □# □# □# 釋thích 論luận 自tự 解giải 。 亦diệc 極cực 分phân 明minh 也dã 。 受thọ 四tứ 念niệm 處xứ 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 □# □# 二nhị 道đạo 分phần/phân 。 雖tuy 是thị 凡phàm 夫phu 有hữu 漏lậu 。 但đãn 一nhất 心tâm 為vi 道đạo 。 是thị 方phương 便tiện 中trung 功công 德đức 智trí 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 故cố 屬thuộc 出xuất 世thế 間gian 也dã 。

又hựu 背bối/bội 捨xả 已dĩ 下hạ 。 論luận 主chủ 自tự 釋thích 所sở 以dĩ 名danh 出xuất 世thế 間gian 義nghĩa 也dã 。

念niệm 慧tuệ 正chánh 憶ức 雖tuy 有hữu 二nhị 種chủng 已dĩ 下hạ 。 念niệm 者giả 十thập 念niệm 。 可khả 通thông 凡phàm 聖thánh 。 慧tuệ 者giả 乃nãi 是thị 十thập 一nhất 智trí 。 唯duy 據cứ 聖thánh 人nhân 方phương 得đắc 。 而nhi 今kim 此thử 中trung 言ngôn 有hữu 二nhị 種chủng 者giả 。 但đãn 十thập 一nhất 智trí 中trung 。 有hữu 一nhất 世thế 智trí 。 通thông 於ư 凡phàm 聖thánh 。 今kim 且thả 大đại 陌mạch 相tương 從tùng 為vi 語ngữ 。 故cố 云vân 有hữu 二nhị 也dã 。 正chánh 憶ức 內nội 凡phàm 亦diệc 相tương 似tự 。 觀quán 於ư 實thật 相tướng 故cố 。 亦diệc 得đắc 有hữu 二nhị 也dã 。

有hữu 漏lậu 法pháp 者giả 下hạ 。 如như 上thượng 釋thích 。

四tứ 念niệm 處xứ 既ký 是thị 相tương 似tự 無vô 漏lậu 故cố 。 據cứ 此thử 一nhất 義nghĩa 。 取thủ 為vi 無vô 漏lậu 出xuất 世thế 間gian 等đẳng 也dã 。 亦diệc 如như 上thượng 釋thích 。

有hữu 為vi 為vi 已dĩ 下hạ 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 是thị 三tam 界giới 繫hệ 五ngũ 眾chúng 四tứ 眾chúng 等đẳng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 故cố 名danh 有hữu 為vi 。 二nhị 者giả 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 佛Phật 等đẳng 。 並tịnh 屬thuộc 作tác 法pháp 有hữu 為vi 。 非phi 三tam 相tương/tướng 有hữu 為vi 。 經kinh 論luận 自tự 作tác 此thử 分phân 別biệt 釋thích 。 當đương 知tri 念niệm 處xứ □# □# 智trí 法Pháp 身thân 等đẳng 。 悉tất 有hữu 分phần/phân 不bất 遷thiên 故cố 。 解giải 上thượng 經kinh 文văn 。 但đãn 云vân 有hữu 生sanh 住trụ 不bất 言ngôn 有hữu 滅diệt 也dã 。 當đương 說thuyết 。

有hữu 為vi 相tương 違vi 已dĩ 下hạ 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 明minh 三tam 毒độc 等đẳng 。 是thị 煩phiền 惱não 斷đoạn 。 屬thuộc 智trí 緣duyên 無vô 為vi 五ngũ 眾chúng 等đẳng 相tương/tướng 不bất 續tục 。 據cứ 生sanh 死tử 斷đoạn 。 屬thuộc 非phi 智trí 緣duyên 無vô 為vi 。 此thử 則tắc 對đối 上thượng 三tam 相tương/tướng 有hữu 為vi 義nghĩa 。 如như 法Pháp 相tương/tướng 法pháp 性tánh 等đẳng 。 為vi 無vô 為vi 者giả 。 則tắc 對đối 上thượng 作tác 法pháp 有hữu 為vi 義nghĩa 也dã 。

問vấn 曰viết 已dĩ 下hạ 。 次thứ 料liệu 簡giản 相tương/tướng 即tức 義nghĩa 。 此thử 中trung 當đương 說thuyết 。

答đáp 曰viết 已dĩ 下hạ 。 聖thánh 人nhân 心tâm 上thượng 。 亦diệc 知tri 色sắc 實thật 。 蓋cái 達đạt 一nhất 諦đế 。 但đãn 為vi 今kim 以dĩ 凡phàm 聖thánh 相tương 對đối 分phân 之chi 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 不bất 得đắc 色sắc 實thật 相tướng 故cố 。 各các 徧biến 據cứ 一nhất 邊biên 為vi 語ngữ 。 非phi 是thị 聖thánh 人nhân 。 但đãn 知tri 色sắc 實thật 相tướng 。 而nhi 不bất 知tri 色sắc 。 而nhi 下hạ 文văn 等đẳng 。 並tịnh 當đương 釋thích 。

無vô 相tướng 無vô 礙ngại 等đẳng 已dĩ 下hạ 。 上thượng 來lai 至chí 此thử 。 釋thích 佛Phật 答đáp 善thiện 吉cát 上thượng 第đệ 一nhất 問vấn 已dĩ 竟cánh 。 今kim 從tùng 此thử 去khứ 。 訖ngật 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 釋thích 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 也dã 。 當đương 說thuyết 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 十thập 七thất