成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 義Nghĩa 演Diễn 卷quyển 第đệ 十thập 三tam 本bổn

【# 疏sớ/sơ 】# 體thể 性tánh 寬khoan 狹hiệp 更cánh 無vô 別biệt 異dị 。 者giả 意ý 說thuyết 二nhị 障chướng 最tối 寬khoan 但đãn 言ngôn 二nhị 障chướng 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 俱câu 生sanh 二nhị 障chướng 故cố 二nhị 障chướng 寬khoan 也dã 若nhược 言ngôn 十thập 障chướng 即tức 狹hiệp 據cứ 唯duy 識thức 中trung 十thập 障chướng 但đãn 攝nhiếp 得đắc 障chướng 十Thập 地Địa 中trung 入nhập 地địa 心tâm 所sở 知tri 障chướng 不bất 攝nhiếp 障chướng 住trụ 地địa 滿mãn 地địa 心tâm 中trung 所sở 知tri 障chướng 也dã 其kỳ 異dị 生sanh 性tánh 亦diệc 唯duy 取thủ 所sở 知tri 障chướng 故cố 唯duy 識thức 中trung 障chướng 狹hiệp 也dã 若nhược 攝nhiếp 論luận 中trung 說thuyết 十thập 障chướng 唯duy 攝nhiếp 得đắc 俱câu 生sanh 十thập 障chướng 不bất 攝nhiếp 一nhất 分phân 別biệt 異dị 生sanh 性tánh 二nhị 障chướng 也dã 以dĩ 異dị 生sanh 性tánh 障chướng 體thể 即tức 是thị 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 故cố 今kim 不bất 攝nhiếp 此thử 故cố 名danh 狹hiệp 也dã 即tức 攝nhiếp 論luận 除trừ 初Sơ 地Địa 入nhập 心tâm 外ngoại 即tức 攝nhiếp 得đắc 初Sơ 地Địa 中trung 住trụ 地địa 中trung 障chướng 并tinh 攝nhiếp 得đắc 後hậu 九cửu 地địa 中trung 障chướng 住trụ 滿mãn 心tâm 中trung 障chướng 然nhiên 攝nhiếp 論luận 及cập 此thử 論luận 俱câu 不bất 攝nhiếp 第đệ 十thập 一nhất 障chướng 佛Phật 地địa 障chướng 故cố 唯duy 識thức 攝nhiếp 論luận 并tinh 狹hiệp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 十Thập 地Địa 所sở 斷đoạn 雖tuy 但đãn 所sở 知tri 俱câu 品phẩm 不bất 行hành 者giả 意ý 說thuyết 雖tuy 十Thập 地Địa 中trung 正Chánh 斷Đoạn 所sở 知tri 障chướng 然nhiên 與dữ 所sở 知tri 障chướng 。 俱câu 起khởi 煩phiền 惱não 亦diệc 伏phục 不bất 行hành 也dã 故cố 知tri 十Thập 地Địa 亦diệc 通thông 斷đoạn 二nhị 障chướng 觀quán 此thử 文văn 意ý 令linh 釋thích 伏phục 難nan 伏phục 難nạn/nan 云vân 若nhược 正Chánh 斷Đoạn 所sở 知tri 不bất 言ngôn 煩phiền 惱não 者giả 煩phiền 惱não 應ưng 不bất 斷đoạn 答đáp 如như 疏sớ/sơ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 十thập 八bát 等đẳng 說thuyết 世thế 間gian 道đạo 至chí 二Nhị 乘Thừa 性tánh 等đẳng 說thuyết 者giả 意ý 云vân 世thế 間gian 有hữu 漏lậu 六lục 行hành 道Đạo 但đãn 能năng 伏phục 俱câu 生sanh 貪tham 瞋sân 及cập 隨tùy 貪tham 瞋sân 我ngã 見kiến 後hậu 起khởi 隣lân 近cận 憍kiêu 慢mạn 等đẳng 然nhiên 不bất 伏phục 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 何hà 以dĩ 故cố 分phân 別biệt 惑hoặc 強cường/cưỡng 有hữu 漏lậu 道đạo 弱nhược 所sở 以dĩ 弱nhược 道đạo 不bất 能năng 伏phục 強cường/cưỡng 惑hoặc 如như 第đệ 八bát 卷quyển 已dĩ 說thuyết 此thử 約ước 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 性tánh 說thuyết 又hựu 云vân 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 欲dục 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 時thời 亦diệc 作tác 欣hân 猒# 觀quán 六lục 行hành 伏phục 惑hoặc 道đạo 然nhiên 後hậu 方phương 入nhập 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 資tư 粮# 位vị 此thử 麤thô 現hiện 行hành 亦diệc 能năng 伏phục 滅diệt 至chí 無vô 此thử 能năng 也dã 者giả 若nhược 菩Bồ 薩Tát 在tại 地địa 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 能năng 正chánh 知tri 勝thắng 解giải 或hoặc 作tác 此thử 諦đế 觀quán 能năng 伏phục 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 或hoặc 作tác 真Chân 如Như 無vô 相tướng 。 觀quán 能năng 伏phục 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 也dã 并tinh 至chí 加gia 行hành 位vị 即tức 能năng 頓đốn 伏phục 盡tận 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 於ư 資tư 粮# 位vị 能năng 伏phục 分phân 別biệt 麤thô 者giả 至chí 加gia 行hành 位vị 亦diệc 能năng 伏phục 分phân 別biệt 細tế 者giả 雖tuy 伏phục 而nhi 不bất 能năng 總tổng 伏phục 盡tận 故cố 云vân 不bất 能năng 伏phục 意ý 云vân 與dữ 觀quán 相tương 違vi 即tức 伏phục 不bất 與dữ 觀quán 相tương 違vi 者giả 不bất 伏phục 不bất 同đồng 菩Bồ 薩Tát 世thế 間gian 道Đạo 力lực 者giả 非phi 是thị 六lục 行hành 道Đạo 但đãn 是thị 有hữu 漏lậu 名danh 世thế 間gian 道đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 內nội 法pháp 異dị 生sanh 若nhược 放phóng 逸dật 者giả 無vô 不bất 共cộng 無vô 明minh 者giả 菩Bồ 薩Tát 若nhược 至chí 十thập 信tín 第đệ 七thất 心tâm 名danh 不bất 退thoái 力lực 方phương 得đắc 名danh 內nội 法pháp 異dị 生sanh 內nội 法pháp 異dị 生sanh 若nhược 放phóng 逸dật 者giả 即tức 無vô 不bất 共cộng 無vô 明minh 有hữu 餘dư 三tam 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 發phát 行hạnh 若nhược 內nội 法pháp 異dị 生sanh 不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 亦diệc 無vô 現hiện 行hành 無vô 明minh 唯duy 有hữu 種chủng 子tử 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 發phát 行hạnh 問vấn 二Nhị 乘Thừa 人nhân 亦diệc 得đắc 名danh 內nội 法pháp 異dị 生sanh 不bất 答đáp 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 無vô 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 然nhiên 據cứ 自tự 位vị 二Nhị 乘Thừa 資tư 糧lương 位vị 欲dục 滿mãn 後hậu 亦diệc 得đắc 名danh 內nội 法pháp 異dị 生sanh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 唯duy 分phân 別biệt 貪tham 等đẳng 二nhị 位vị 不bất 起khởi 者giả 意ý 明minh 伏phục 通thông 前tiền 位vị 又hựu 解giải 云vân 此thử 分phân 別biệt 貪tham 等đẳng 言ngôn 二nhị 位vị 者giả 至chí 第đệ 二nhị 加gia 行hành 位vị 方phương 不bất 起khởi 也dã 以dĩ 前tiền 由do 起khởi 若nhược 據cứ 後hậu 解giải 此thử 細tế 約ước 分phân 別biệt 貪tham 等đẳng 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 賢hiền 菩Bồ 薩Tát 者giả 即tức 地địa 前tiền 三tam 十thập 心tâm 謂vị 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 迴hồi 向hướng 名danh 三tam 賢hiền 也dã 然nhiên 十thập 信tín 但đãn 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 中trung 攝nhiếp 故cố 於ư 發phát 心tâm 住trụ 中trung 離ly 出xuất 故cố 新tân 經kinh 論luận 約ước 此thử 云vân 地địa 前tiền 有hữu 三tam 十thập 心tâm 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 尚thượng 起khởi 貪tham 瞋sân 等đẳng 故cố 者giả 意ý 說thuyết 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 為vi 利lợi 有hữu 情tình 起khởi 貪tham 瞋sân 時thời 由do 故cố 意ý 力lực 須tu 起khởi 即tức 非phi 是thị 不bất 知tri 任nhậm 運vận 起khởi 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 其kỳ 在tại 地địa 前tiền 所sở 未vị 伏phục 者giả 至chí 與dữ 此thử 何hà 別biệt 者giả 此thử 問vấn 意ý 云vân 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 未vị 伏phục 我ngã 貪tham 失thất 念niệm 者giả 相tướng 貌mạo 可khả 知tri 今kim 不bất 論luận 即tức 下hạ 文văn 少thiểu 分phần 自tự 行hành 等đẳng 是thị 其kỳ 地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 與dữ 地địa 上thượng 所sở 伏phục 煩phiền 惱não 何hà 別biệt 答đáp 如như 疏sớ/sơ 云vân 道Đạo 力lực 猶do 微vi 至chí 地địa 前tiền 伏phục 之chi 者giả 此thử 說thuyết 地địa 前tiền 伏phục 與dữ 地địa 上thượng 所sở 伏phục 不bất 同đồng 此thử 明minh 地địa 前tiền 也dã 為vi 煩phiền 惱não 制chế 少thiểu 分phần 自tự 行hành 者giả 意ý 云vân 道Đạo 力lực 猶do 微vi 被bị 我ngã 貪tham 等đẳng 制chế 故cố 我ngã 貪tham 等đẳng 少thiểu 分phần 自tự 行hành 故cố 說thuyết 由do 我ngã 貪tham 等đẳng 有hữu 失thất 念niệm 起khởi 餘dư 者giả 不bất 起khởi 說thuyết 地địa 前tiền 已dĩ 能năng 少thiểu 伏phục 全toàn 未vị 能năng 伏phục 與dữ 地địa 上thượng 所sở 伏phục 惑hoặc 別biệt 入nhập 地địa 已dĩ 去khứ 至chí 不bất 然nhiên 者giả 此thử 說thuyết 地địa 上thượng 所sở 伏phục 煩phiền 惱não 與dữ 地địa 前tiền 不bất 同đồng 所sở 由do 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 所sở 說thuyết 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 至chí 二nhị 種chủng 俱câu 無vô 者giả 意ý 說thuyết 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 唯duy 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 者giả 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 通thông 漸tiệm 有hữu 學học 者giả 前tiền 三tam 有hữu 學học 皆giai 有hữu 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 所sở 知tri 所sở 以dĩ 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 漸tiệm 斷đoạn 伏phục 若nhược 漸tiệm 無Vô 學Học 者giả 二nhị 種chủng 俱câu 無vô 者giả 若nhược 先tiên 得đắc 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 未vị 迴hồi 心tâm 者giả 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 煩phiền 惱não 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 故cố 云vân 二nhị 障chướng 俱câu 無vô 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 知tri 障chướng 品phẩm 多đa 分phần 亦diệc 爾nhĩ 者giả 此thử 約ước 十Thập 地Địa 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 煩phiền 惱não 隨tùy 伏phục 故cố 云vân 亦diệc 爾nhĩ 說thuyết 同đồng 體thể 起khởi 者giả 故cố 云vân 多đa 分phần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 此thử 俱câu 者giả 地địa 之chi 可khả 起khởi 者giả 意ý 云vân 非phi 與dữ 此thử 所sở 知tri 障chướng 俱câu 不bất 於ư 此thử 伏phục 者giả 後hậu 後hậu 於ư 餘dư 地địa 由do 得đắc 現hiện 起khởi 或hoặc 退thoái 解giải 云vân 非phi 此thử 俱câu 者giả 此thử 地địa 不bất 起khởi 伏phục 許hứa 餘dư 他tha 起khởi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 前tiền 道Đạo 力lực 折chiết 伏phục 後hậu 地địa 所sở 知tri 障chướng 現hiện 令linh 其kỳ 不bất 行hành 名danh 之chi 為vi 伏phục 者giả 且thả 如như 後hậu 九cửu 地địa 中trung 所sở 知tri 障chướng 現hiện 行hành 等đẳng 入nhập 初Sơ 地Địa 無vô 漏lậu 心tâm 時thời 亦diệc 能năng 折chiết 伏phục 後hậu 九cửu 地địa 所sở 知tri 障chướng 現hiện 不bất 起khởi 名danh 之chi 為vi 伏phục 但đãn 折chiết 伏phục 現hiện 行hành 不bất 能năng 折chiết 伏phục 。 種chủng 子tử 也dã 又hựu 如như 入nhập 第đệ 二nhị 地địa 無vô 漏lậu 心tâm 時thời 亦diệc 能năng 折chiết 伏phục 現hiện 行hành 後hậu 八bát 地địa 中trung 所sở 知tri 障chướng 現hiện 行hành 不bất 起khởi 以dĩ 後hậu 皆giai 然nhiên 亦diệc 如như 先tiên 地địa 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 何hà 者giả 猶do 行hành 入nhập 初Sơ 地Địa 斷đoạn 種chủng 相tương 似tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 猶do 未vị 了liễu 至chí 何hà 者giả 獨độc 行hành 者giả 意ý 云vân 先tiên 且thả 總tổng 說thuyết 後hậu 約ước 識thức 分phân 別biệt 就tựu 總tổng 說thuyết 中trung 先tiên 且thả 粗thô 說thuyết 故cố 云vân 此thử 猶do 未vị 了liễu 故cố 須tu 第đệ 二nhị 約ước 識thức 分phân 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 七thất 生sanh 空không 智trí 及cập 果quả 至chí 不bất 相tương 違vi 故cố 者giả 意ý 說thuyết 若nhược 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 入nhập 生sanh 空không 觀quán 及cập 果quả 相tương 續tục 時thời 第đệ 七thất 識thức 中trung 法pháp 執chấp 所sở 知tri 障chướng 猶do 行hành 不bất 相tương 違vi 故cố 若nhược 第đệ 六lục 識thức 入nhập 法pháp 空không 觀quán 及cập 果quả 相tương 續tục 時thời 第đệ 七thất 障chướng 執chấp 不bất 行hành 能năng 違vi 彼bỉ 故cố 。

【# 論luận 】# 前tiền 五ngũ 轉chuyển 識thức 至chí 障chướng 不bất 現hiện 起khởi 者giả 此thử 即tức 逐trục 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 雖tuy 總tổng 說thuyết 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 六lục 識thức 俱câu 者giả 不bất 復phục 現hiện 行hành 。 猶do 未vị 盡tận 理lý 未vị 盡tận 理lý 何hà 第đệ 六lục 意ý 識thức 起khởi 無vô 漏lậu 智trí 可khả 不bất 起khởi 執chấp 而nhi 障chướng 不bất 行hành 五ngũ 識thức 異dị 類loại 不bất 違vi 無vô 漏lậu 如như 何hà 障chướng 不bất 起khởi 所sở 以dĩ 今kim 時thời 逐trục 難nạn/nan 重trọng/trùng 解giải 云vân 前tiền 五ngũ 轉chuyển 識thức 設thiết 未vị 轉chuyển 依y 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 有hữu 伏phục 有hữu 起khởi 者giả 此thử 唯duy 據cứ 十Thập 地Địa 中trung 第đệ 七thất 識thức 說thuyết 不bất 約ước 餘dư 識thức 意ý 云vân 第đệ 七thất 識thức 中trung 所sở 知tri 障chướng 雖tuy 至chí 金kim 剛cang 心tâm 斷đoạn 不bất 妨phương 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 有hữu 伏phục 有hữu 起khởi 且thả 八bát 地địa 以dĩ 去khứ 純thuần 無vô 漏lậu 觀quán 第đệ 六lục 偏thiên 入nhập 生sanh 空không 無vô 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 中trung 猶do 起khởi 法pháp 執chấp 所sở 知tri 障chướng 以dĩ 微vi 細tế 故cố 與dữ 生sanh 空không 智trí 果quả 不bất 相tương 違vi 故cố 第đệ 六lục 入nhập 法pháp 空không 觀quán 即tức 執chấp 障chướng 不bất 起khởi 八bát 地địa 以dĩ 前tiền 有hữu 伏phục 有hữu 起khởi 義nghĩa 准chuẩn 可khả 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 識thức 俱câu 者giả 至chí 猶do 能năng 現hiện 起khởi 者giả 此thử 約ước 五ngũ 識thức 俱câu 所sở 知tri 障chướng 說thuyết 有hữu 伏phục 有hữu 起khởi 意ý 云vân 如như 五ngũ 識thức 中trung 所sở 知tri 障chướng 能năng 障chướng 後hậu 地địa 者giả 於ư 前tiền 地địa 中trung 能năng 伏phục 也dã 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 現hiện 行hành 麤thô 於ư 種chủng 子tử 故cố 故cố 名danh 有hữu 伏phục 又hựu 八bát 地địa 以dĩ 去khứ 五ngũ 識thức 俱câu 所sở 知tri 障chướng 雖tuy 自tự 未vị 得đắc 對đối 法pháp 聖thánh 道Đạo 由do 第đệ 六lục 恆hằng 入nhập 無vô 漏lậu 觀quán 伏phục 故cố 令linh 不bất 現hiện 起khởi 若nhược 七thất 地địa 以dĩ 前tiền 五ngũ 識thức 俱câu 者giả 猶do 能năng 現hiện 起khởi 第đệ 六lục 俱câu 所sở 知tri 障chướng 有hữu 起khởi 伏phục 者giả 准chuẩn 五ngũ 識thức 中trung 所sở 知tri 障chướng 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 於ư 極cực 喜hỷ 住trụ 一nhất 切thiết 惡ác 趣thú 。 至chí 亦diệc 是thị 成thành 滿mãn 住trụ 攝nhiếp 故cố 者giả 文văn 即tức 准chuẩn 明minh 煩phiền 惱não 障chướng 三tam 重trọng/trùng 過quá 也dã 此thử 言ngôn 麤thô 重trọng/trùng 或hoặc 是thị 種chủng 子tử 或hoặc 是thị 煩phiền 惱não 上thượng 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 意ý 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 於ư 極cực 喜hỷ 住trụ 中trung 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 種chủng 子tử 及cập 麤thô 重trọng/trùng 菩Bồ 薩Tát 八bát 難nạn 三tam 惡ác 趣thú 等đẳng 又hựu 正chánh 起khởi 見kiến 道đạo 時thời 即tức 伏phục 一nhất 切thiết 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。 皆giai 不bất 現hiện 行hành 。 答đáp 至chí 第đệ 二nhị 無vô 相tướng 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 中trung 能năng 伏phục 一nhất 切thiết 。 貪tham 慢mạn 無vô 明minh 我ngã 見kiến 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 不bất 起khởi 亦diệc 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 上thượng 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 麤thô 重trùng 以dĩ 障chướng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 然nhiên 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 種chủng 子tử 若nhược 於ư 第đệ 三tam 最tối 上thượng 成thành 滿mãn 住trụ 中trung 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 種chủng 子tử 及cập 麤thô 重trọng/trùng 此thử 中trung 意ý 說thuyết 由do 超siêu 過quá 第đệ 一nhất 阿a 僧Tăng 祗chi 劫kiếp 已dĩ 得đắc 入nhập 第đệ 二nhị 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 初sơ 至chí 極cực 喜hỷ 地địa 住trụ 中trung 所sở 有hữu 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 及cập 三tam 惡ác 趣thú 。 八bát 難nạn 五ngũ 趣thú 半bán 擇trạch 迦ca 女nữ 人nhân 身thân 卵noãn 生sanh 濕thấp 生sanh 及cập 異dị 生sanh 性tánh 等đẳng 皆giai 悉tất 永vĩnh 斷đoạn 名danh 第đệ 一nhất 住trụ 正chánh 在tại 見kiến 道đạo 時thời 一nhất 切thiết 俱câu 生sanh 上thượng 中trung 下hạ 煩phiền 惱não 皆giai 不bất 現hiện 行hành 。 從tùng 此thử 從tùng 行hành 漸tiệm 漸tiệm 超siêu 過quá 第đệ 二nhị 阿a 僧Tăng 祗chi 劫kiếp 已dĩ 得đắc 入nhập 第đệ 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 初sơ 至chí 無vô 相tướng 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 時thời 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 前tiền 七thất 識thức 中trung 煩phiền 惱não 皆giai 永vĩnh 不bất 現hiện 行hành 及cập 分phân 段đoạn 身thân 亦diệc 皆giai 永vĩnh 捨xả 名danh 第đệ 二nhị 住trụ 從tùng 此thử 超siêu 過quá 第đệ 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 至chí 最tối 上thượng 成thành 滿mãn 住trụ 中trung 所sở 有hữu 變biến 易dị 身thân 及cập 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 及cập 微vi 細tế 者giả 愚ngu 并tinh 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 皆giai 悉tất 永vĩnh 斷đoạn 入nhập 如Như 來Lai 住trụ 中trung 名danh 第đệ 三tam 住trụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 意ý 說thuyết 亦diệc 是thị 最tối 上thượng 成thành 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 住trụ 攝nhiếp 者giả 意ý 云vân 但đãn 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 最tối 上thượng 成thành 滿mãn 住trụ 即tức 此thử 金kim 剛cang 心tâm 亦diệc 名danh 最tối 上thượng 成thành 滿mãn 菩Bồ 薩Tát 住trụ 收thu 亦diệc 猶do 如như 四tứ 善thiện 根căn 雖tuy 初sơ 劫kiếp 滿mãn 修tu 亦diệc 是thị 初sơ 劫kiếp 攝nhiếp 此thử 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 是thị 第đệ 十Thập 地Địa 滿mãn 心tâm 。 亦diệc 是thị 第đệ 十Thập 地Địa 攝nhiếp 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 知tri 障chướng 麤thô 重trọng/trùng 有hữu 三tam 至chí 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 者giả 意ý 云vân 此thử 明minh 所sở 知tri 障chướng 麤thô 重trọng/trùng 分phần/phân 三tam 者giả 據cứ 其kỳ 行hành 相tương/tướng 淺thiển 深thâm 以dĩ 分phần/phân 三tam 種chủng 即tức 淺thiển 者giả 先tiên 斷đoạn 深thâm 者giả 後hậu 除trừ 舊cựu 經kinh 論luận 云vân 皮bì 膚phu 親thân 骨cốt 經kinh 論luận 云vân 皮bì 膚phu 肉nhục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 意ý 說thuyết 已dĩ 斷đoạn 處xứ 故cố 者giả 問vấn 若nhược 約ước 已dĩ 斷đoạn 者giả 煩phiền 惱não 亦diệc 應ưng 言ngôn 如Như 來Lai 住trụ 斷đoạn 若nhược 依y 正Chánh 斷Đoạn 所sở 知tri 亦diệc 合hợp 在tại 金kim 剛cang 心tâm 何hà 故cố 不bất 同đồng 。 答đáp 大đại 論luận 二nhị 障chướng 據cứ 影ảnh 略lược 說thuyết 說thuyết 彼bỉ 二nhị 障chướng 一nhất 在tại 金kim 剛cang 心tâm 一nhất 在tại 如Như 來Lai 地Địa 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 意ý 云vân 若nhược 約ước 正Chánh 斷Đoạn 即tức 言ngôn 在tại 金kim 剛cang 心tâm 中trung 。 斷đoạn 若nhược 約ước 已dĩ 斷đoạn 即tức 云vân 如Như 來Lai 地địa 方phương 除trừ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 劫kiếp 分phân 齊tề 成thành 滿mãn 位vị 故cố 乃nãi 至chí 未vị 得đắc 。 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 滿mãn 故cố 者giả 此thử 一nhất 段đoạn 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 其kỳ 七thất 義nghĩa 一nhất 約ước 三tam 劫kiếp 二nhị 約ước 無vô 漏lậu 心tâm 初sơ 起khởi 等đẳng 四tứ 約ước 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 不bất 行hành 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 五ngũ 約ước 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 等đẳng 六lục 約ước 捨xả 異dị 生sanh 分phân 段đoạn 變biến 易dị 七thất 約ước 無vô 漏lậu 心tâm 雖tuy 得đắc 有hữu 相tương/tướng 未vị 得đắc 無vô 相tướng 雖tuy 得đắc 無vô 相tướng 未vị 得đắc 圓viên 滿mãn 。 至chí 第đệ 三tam 住trụ 無vô 相tướng 圓viên 滿mãn 約ước 此thử 七thất 義nghĩa 三tam 住trụ 義nghĩa 顯hiển 故cố 偏thiên 說thuyết 煩phiền 惱não 麤thô 重trọng/trùng 有hữu 三tam 住trụ 斷đoạn 義nghĩa 解giải 云vân 三tam 劫kiếp 分phân 齊tề 成thành 滿mãn 位vị 故cố 者giả 謂vị 過quá 初sơ 劫kiếp 得đắc 至chí 極cực 喜hỷ 住trụ 謂vị 第đệ 二nhị 劫kiếp 滿mãn 即tức 得đắc 第đệ 二nhị 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 謂vị 第đệ 三tam 劫kiếp 滿mãn 已dĩ 即tức 得đắc 第đệ 三tam 成thành 滿mãn 住trụ 由do 約ước 三tam 劫kiếp 滿mãn 而nhi 立lập 三tam 住trụ 過quá 無vô 漏lậu 觀quán 心tâm 初sơ 起khởi 者giả 是thị 初Sơ 地Địa 見kiến 道đạo 無vô 間gian 者giả 是thị 八bát 地địa 無vô 漏lậu 相tương 續tục 故cố 圓viên 滿mãn 者giả 佛Phật 地địa 此thử 解giải 即tức 約ước 煩phiền 惱não 障chướng 說thuyết 現hiện 起khởi 二nhị 障chướng 多đa 分phần 少thiểu 分phần 全toàn 分phần/phân 無vô 故cố 者giả 此thử 解giải 即tức 約ước 二nhị 障chướng 說thuyết 也dã 多đa 分phần 者giả 即tức 約ước 初sơ 住trụ 中trung 能năng 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 現hiện 種chủng 俱câu 盡tận 名danh 為vi 多đa 分phần 少thiểu 分phần 者giả 謂vị 至chí 第đệ 二nhị 住trụ 。 中trung 唯duy 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 現hiện 行hành 不bất 起khởi 名danh 少thiểu 分phần 全toàn 分phần/phân 者giả 謂vị 在tại 第đệ 三tam 住trụ 能năng 斷đoạn 盡tận 俱câu 生sanh 二nhị 障chướng 名danh 全toàn 分phần/phân 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 永vĩnh 害hại 不bất 行hành 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 者giả 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 分phân 別biệt 即tức 見kiến 道đạo 永vĩnh 害hại 也dã 俱câu 生sanh 不bất 行hành 者giả 即tức 是thị 八bát 地địa 畢tất 竟cánh 離ly 者giả 是thị 佛Phật 地địa 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 少thiểu 淨tịnh 多đa 淨tịnh 極cực 淨tịnh 別biệt 故cố 者giả 於ư 見kiến 道đạo 俱câu 斷đoạn 分phân 別biệt 二nhị 障chướng 名danh 少thiểu 淨tịnh 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 八bát 地địa 不bất 行hành 無vô 漏lậu 相tương 續tục 名danh 多đa 淨tịnh 於ư 第đệ 三tam 住trụ 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 斷đoạn 盡tận 極cực 淨tịnh 卻khước 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 是thị 極cực 喜hỷ 住trụ 捨xả 分phân 段đoạn 是thị 無vô 相tướng 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 捨xả 變biến 易dị 生sanh 死tử 是thị 佛Phật 地địa 於ư 無vô 漏lậu 心tâm 未vị 得đắc 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 滿mãn 故cố 者giả 若nhược 至chí 初sơ 住trụ 已dĩ 來lai 即tức 名danh 於ư 無vô 漏lậu 未vị 得đắc 若nhược 至chí 第đệ 二nhị 住trụ 。 以dĩ 來lai 即tức 名danh 有hữu 相tương/tướng 滿mãn 於ư 此thử 位vị 中trung 有hữu 相tương/tướng 絕tuyệt 故cố 若nhược 至chí 第đệ 三tam 住trụ 以dĩ 來lai 即tức 名danh 無vô 相tướng 滿mãn 也dã 滿mãn 字tự 通thông 有hữu 相tương/tướng 有hữu 相tương/tướng 用dụng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 障chướng 有hữu 異dị 斷đoạn 亦diệc 有hữu 殊thù 者giả 所sở 障chướng 有hữu 異dị 者giả 六lục 識thức 中trung 煩phiền 惱não 障chướng 障chướng 於ư 二Nhị 乘Thừa 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 位vị 若nhược 第đệ 七thất 識thức 中trung 煩phiền 惱não 障chướng 即tức 障chướng 佛Phật 果Quả 及cập 無Vô 學Học 果quả 若nhược 所sở 知tri 障chướng 唯duy 障chướng 佛Phật 果Quả 斷đoạn 亦diệc 有hữu 殊thù 者giả 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 隨tùy 所sở 障chướng 所sở 斷đoạn 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 中trung 二nhị 障chướng 要yếu 至chí 佛Phật 果Quả 無Vô 學Học 果quả 頓đốn 斷đoạn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 第đệ 七thất 識thức 中trung 障chướng 種chủng 無vô 麤thô 細tế 至chí 故cố 成thành 能năng 熏huân 者giả 此thử 第đệ 一nhất 解giải 即tức 約ước 第đệ 七thất 識thức 中trung 煩phiền 惱não 地địa 地địa 有hữu 九cửu 品phẩm 即tức 成thành 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 此thử 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 然nhiên 與dữ 悲bi 想tưởng 地địa 第đệ 六lục 識thức 中trung 第đệ 九cửu 品phẩm 煩phiền 惱não 一nhất 類loại 相tương 似tự 故cố 云vân 無vô 麤thô 細tế 其kỳ 實thật 亦diệc 有hữu 麤thô 細tế 猶do 如như 邪tà 見kiến 雖tuy 云vân 是thị 一nhất 非phi 無vô 九cửu 品phẩm 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 故cố 成thành 能năng 熏huân 又hựu 解giải 所sở 障chướng 既ký 同đồng 至chí 已dĩ 廣quảng 解giải 訖ngật 者giả 此thử 第đệ 二nhị 解giải 即tức 約ước 九cửu 地địa 相tương 望vọng 總tổng 成thành 為vi 九cửu 品phẩm 此thử 約ước 三tam 界giới 中trung 都đô 有hữu 九cửu 品phẩm 也dã 又hựu 唯duy 緣duyên 內nội 境cảnh 已dĩ 下hạ 是thị 第đệ 二nhị 解giải 其kỳ 文văn 易dị 詳tường 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 雖tuy 三tam 心tâm 九cửu 地địa 總tổng 合hợp 以dĩ 為vi 二nhị 品phẩm 不bất 同đồng 修tu 道Đạo 九cửu 品phẩm 別biệt 斷đoạn 名danh 之chi 為vi 頓đốn 者giả 解giải 云vân 如như 前tiền 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 中trung 總tổng 合hợp 三tam 界giới 九cửu 地địa 中trung 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 障chướng 以dĩ 為vi 二nhị 品phẩm 一nhất 由do 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 緣duyên 智trí 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 障chướng 若nhược 第đệ 三tam 遍biến 遣khiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 假giả 緣duyên 智trí 即tức 是thị 下hạ 品phẩm 煩phiền 惱não 障chướng 又hựu 內nội 遣khiển 諸chư 法pháp 假giả 緣duyên 智trí 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 所sở 知tri 障chướng 若nhược 第đệ 三tam 遍biến 遣khiển 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 假giả 緣duyên 智trí 即tức 是thị 下hạ 品phẩm 所sở 知tri 障chướng 今kim 者giả 且thả 取thủ 上thượng 下hạ 二nhị 品phẩm 煩phiền 惱não 障chướng 名danh 頓đốn 斷đoạn 不bất 同đồng 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 有hữu 九cửu 品phẩm 九cửu 地địa 之chi 中trung 地địa 地địa 九cửu 品phẩm 斷đoạn 也dã 問vấn 心tâm 既ký 有hữu 三tam 煩phiền 惱não 亦diệc 合hợp 有hữu 三tam 品phẩm 如như 何hà 但đãn 云vân 有hữu 二nhị 品phẩm 煩phiền 惱não 耶da 答đáp 初sơ 心tâm 但đãn 斷đoạn 煗noãn 品phẩm 煗noãn 猶do 下hạ 也dã 今kim 言ngôn 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 者giả 據cứ 行hành 相tương/tướng 麤thô 淺thiển 名danh 上thượng 品phẩm 第đệ 三tam 心tâm 亦diệc 能năng 斷đoạn 上thượng 品phẩm 今kim 言ngôn 即tức 是thị 下hạ 品phẩm 者giả 以dĩ 行hành 相tương/tướng 微vi 細tế 名danh 下hạ 第đệ 二nhị 心tâm 斷đoạn 中trung 品phẩm 所sở 知tri 障chướng 今kim 言ngôn 上thượng 品phẩm 者giả 據cứ 行hành 相tương/tướng 麤thô 說thuyết 以dĩ 理lý 論luận 合hợp 是thị 下hạ 品phẩm 所sở 知tri 障chướng 論luận 對đối 其kỳ 煗noãn 品phẩm 隨tùy 眠miên 故cố 得đắc 中trung 名danh 其kỳ 第đệ 三tam 心tâm 所sở 斷đoạn 應ưng 是thị 上thượng 品phẩm 今kim 言ngôn 下hạ 品phẩm 所sở 知tri 障chướng 者giả 據cứ 行hành 相tương/tướng 微vi 細tế 名danh 為vi 下hạ 品phẩm 所sở 以dĩ 煩phiền 惱não 所sở 知tri 亦diệc 有hữu 上thượng 下hạ 二nhị 品phẩm 入nhập 見kiến 道đạo 斷đoạn 名danh 為vi 頓đốn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 十thập 九cửu 等đẳng 有hữu 此thử 誠thành 說thuyết 者giả 意ý 說thuyết 彼bỉ 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 亦diệc 名danh 頓đốn 斷đoạn 也dã 按án 彼bỉ 論luận 云vân 見kiến 斷đoạn 煩phiền 惱não 頓đốn 斷đoạn 非phi 漸tiệm 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 故cố 能năng 斷đoạn 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 然nhiên 此thử 現hiện 觀quán 與dữ 壞hoại 緣duyên 諦đế 作tác 意ý 相tương 應ứng 壞hoại 由do 契khế 也dã 是thị 故cố 三tam 心tâm 頓đốn 斷đoạn 一nhất 切thiết 迷mê 苦Khổ 諦Đế 等đẳng 見kiến 斷đoạn 煩phiền 惱não 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 故cố 此thử 論luận 云vân 真chân 見kiến 道đạo 中trung 一nhất 切thiết 頓đốn 斷đoạn 疏sớ/sơ 修tu 斷đoạn 有hữu 二nhị 者giả 意ý 云vân 約ước 根căn 利lợi 鈍độn 不bất 同đồng 。 故cố 分phân 為vi 二nhị 然nhiên 此thử 唯duy 識thức 論luận 文văn 中trung 一nhất 者giả 但đãn 約ước 次thứ 第đệ 漸tiệm 次thứ 得đắc 四Tứ 果Quả 者giả 第đệ 二nhị 即tức 約ước 從tùng 預dự 流lưu 果quả 超siêu 中trung 間gian 二nhị 果quả 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 若nhược 實thật 說thuyết 者giả 應ưng 先tiên 起khởi 世thế 間gian 道đạo 伏phục 欲dục 界giới 中trung 六lục 品phẩm 修tu 惑hoặc 後hậu 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 超siêu 初sơ 果quả 得đắc 第đệ 二nhị 果quả 若nhược 用dụng 先tiên 世thế 間gian 道đạo 伏phục 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 修tu 惑hoặc 後hậu 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 即tức 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 得đắc 第đệ 三tam 果quả 也dã 今kim 且thả 據cứ 論luận 中trung 不bất 說thuyết 先tiên 起khởi 世thế 間gian 道đạo 伏phục 修tu 惑hoặc 後hậu 入nhập 見kiến 道đạo 得đắc 起khởi 果quả 疏sớ/sơ 云vân 不bất 說thuyết 超siêu 得đắc 第đệ 二nhị 三tam 果quả 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 此thử 文văn 中trung 無vô 先tiên 伏phục 修tu 至chí 方phương 起khởi 修tu 故cố 者giả 然nhiên 此thử 唯duy 識thức 文văn 中trung 不bất 說thuyết 先tiên 用dụng 世thế 間gian 道đạo 伏phục 修tu 惑hoặc 故cố 入nhập 見kiến 道đạo 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 故cố 此thử 論luận 明minh 得đắc 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 後hậu 方phương 起khởi 修tu 道Đạo 智trí 斷đoạn 修tu 惑hoặc 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 不bất 說thuyết 超siêu 得đắc 第đệ 二nhị 三tam 果quả 者giả 然nhiên 此thử 論luận 文văn 中trung 即tức 不bất 說thuyết 超siêu 初sơ 果quả 而nhi 得đắc 第đệ 二nhị 果quả 亦diệc 不bất 說thuyết 超siêu 初sơ 二nhị 果Quả 。 而nhi 得đắc 第đệ 三tam 果quả 此thử 論luận 中trung 但đãn 說thuyết 超siêu 中trung 二nhị 果quả 得đắc 無Vô 學Học 果quả 也dã 故cố 此thử 論luận 云vân 三tam 界giới 九cửu 地địa 合hợp 為vi 一nhất 聚tụ 九cửu 品phẩm 別biệt 斷đoạn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二Nhị 乘Thừa 別biệt 者giả 至chí 如như 彼bỉ 抄sao 者giả 然nhiên 對đối 法pháp 論luận 中trung 唯duy 明minh 二nhị 種chủng 二Nhị 乘Thừa 一nhất 即tức 明minh 漸tiệm 次thứ 得đắc 果quả 者giả 二nhị 明minh 超siêu 中trung 二nhị 果quả 者giả 彼bỉ 論luận 即tức 不bất 明minh 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 者giả 若nhược 餘dư 論luận 中trung 即tức 明minh 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 而nhi 不bất 明minh 超siêu 中trung 二nhị 果quả 也dã 有hữu 此thử 差sai 別biệt 者giả 如như 對đối 法pháp 十thập 三tam 抄sao 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 必tất 依y 未vị 至chí 者giả 意ý 說thuyết 如như 次thứ 第đệ 得đắc 果quả 者giả 必tất 依y 未vị 至chí 定định 起khởi 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 果quả 以dĩ 身thân 在tại 此thử 間gian 故cố 不bất 還hoàn 亦diệc 爾nhĩ 者giả 意ý 云vân 次thứ 第đệ 不bất 還hoàn 二nhị 依y 未vị 至chí 起khởi 對đối 治trị 道đạo 斷đoạn 惑hoặc 方phương 得đắc 言ngôn 然nhiên 必tất 起khởi 無vô 漏lậu 對đối 治trị 道đạo 者giả 此thử 上thượng 所sở 明minh 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 果quả 者giả 必tất 無vô 漏lậu 道Đạo 斷đoạn 惑hoặc 不bất 同đồng 有hữu 宗tông 有hữu 宗tông 許hứa 世thế 間gian 道đạo 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 中trung 二nhị 果quả 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 有hữu 入nhập 靜tĩnh 慮lự 無vô 色sắc 至chí 亦diệc 有hữu 何hà 失thất 者giả 此thử 中trung 問vấn 意ý 云vân 頗phả 有hữu 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 及cập 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 中trung 起khởi 對đối 治trị 道đạo 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 而nhi 初sơ 得đắc 第đệ 三tam 果quả 耶da 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 至chí 非phi 次thứ 第đệ 者giả 此thử 答đáp 意ý 者giả 必tất 無vô 依y 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 得đắc 入nhập 見kiến 道đạo 斷đoạn 欲dục 界giới 惑hoặc 而nhi 得đắc 第đệ 三tam 果quả 然nhiên 有hữu 超siêu 越việt 不bất 還hoàn 先tiên 用dụng 六lục 行hành 世thế 間gian 道đạo 已dĩ 伏phục 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 以dĩ 來lai 煩phiền 惱não 其kỳ 人nhân 後hậu 時thời 。 即tức 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 或hoặc 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 五ngũ 地địa 中trung 而nhi 入nhập 見kiến 道đạo 即tức 以dĩ 一nhất 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 卻khước 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 以dĩ 來lai 及cập 欲dục 界giới 中trung 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 及cập 三tam 界giới 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 而nhi 得đắc 第đệ 三tam 果quả 故cố 依y 上thượng 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 或hoặc 未vị 至chí 定định 得đắc 入nhập 見kiến 道đạo 者giả 唯duy 是thị 超siêu 越việt 人nhân 非phi 是thị 次thứ 第đệ 人nhân 能năng 有hữu 此thử 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 三tam 界giới 九cửu 地địa 合hợp 為vi 九cửu 品phẩm 斷đoạn 者giả 至chí 缺khuyết 煩phiền 惱não 故cố 者giả 此thử 第đệ 二nhị 明minh 利lợi 根căn 超siêu 中trung 二nhị 果quả 也dã 意ý 云vân 此thử 預Dự 流Lưu 果Quả 人nhân 。 利lợi 根căn 能năng 超siêu 中trung 二nhị 果quả 直trực 得đắc 無Vô 學Học 果quả 缺khuyết 煩phiền 惱não 者giả 缺khuyết 有hữu 頂đảnh 地địa 煩phiền 惱não 也dã 即tức 將tương 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 上thượng 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 與dữ 下hạ 八bát 地địa 中trung 上thượng 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 同đồng 時thời 頓đốn 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 修tu 惑hoặc 令linh 立lập 一nhất 來lai 果quả 為vi 兼kiêm 斷đoạn 上thượng 八bát 地địa 六lục 品phẩm 所sở 以dĩ 不bất 立lập 。 一nhất 來lai 果quả 斷đoạn 欲dục 界giới 九cửu 地địa 不bất 立lập 不bất 還hoàn 果quả 者giả 其kỳ 意ý 亦diệc 爾nhĩ 為vi 兼kiêm 斷đoạn 上thượng 八bát 地địa 九cửu 地địa 盡tận 直trực 得đắc 無Vô 學Học 果quả 不bất 名danh 不bất 還hoàn 果quả 故cố 知tri 唯duy 初sơ 果quả 人nhân 有hữu 勝thắng 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 超siêu 中trung 二nhị 果quả 得đắc 無Vô 學Học 果quả 也dã 若nhược 依y 此thử 義nghĩa 但đãn 有hữu 二nhị 果quả 謂vị 預dự 流lưu 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 亦diệc 如như 人nhân 欲dục 遠viễn 遊du 雖tuy 未vị 出xuất 門môn 意ý 有hữu 所sở 趣thú 不bất 於ư 餘dư 住trụ 此thử 初sơ 果quả 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 未vị 斷đoạn 修tu 惑hoặc 趣thú 無Vô 學Học 又hựu 此thử 初sơ 果quả 人nhân 未vị 斷đoạn 一nhất 品phẩm 修tu 惑hoặc 具cụ 有hữu 不bất 善thiện 法pháp 。 故cố 又hựu 生sanh 數số 多đa 故cố 所sở 以dĩ 初sơ 果quả 人nhân 發phát 心tâm 超siêu 中trung 二nhị 果quả 若nhược 得đắc 第đệ 二nhị 果quả 等đẳng 時thời 時thời 唯duy 擬nghĩ 趣thú 第đệ 三tam 果quả 如như 人nhân 出xuất 門môn 唯duy 望vọng 近cận 宿túc 不bất 趣thú 於ư 遠viễn 又hựu 又hựu 人nhân 已dĩ 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 修tu 惑hoặc 倍bội 離ly 欲dục 又hựu 生sanh 數số 少thiểu 故cố 第đệ 二nhị 果quả 人nhân 不bất 能năng 超siêu 也dã 若nhược 不bất 還hoàn 果quả 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 修tu 惑hoặc 染nhiễm 故cố 又hựu 無vô 不bất 善thiện 法pháp 故cố 。 亦diệc 不bất 能năng 超siêu 也dã 問vấn 此thử 利lợi 根căn 初sơ 果quả 既ký 超siêu 中trung 二nhị 果quả 於ư 中trung 或hoặc 斷đoạn 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 修tu 惑hoặc 已dĩ 即tức 許hứa 命mạng 終chung 不bất 答đáp 此thử 人nhân 若nhược 辨biện 聖thánh 旨chỉ 即tức 捨xả 現hiện 身thân 之chi 上thượng 超siêu 中trung 二nhị 果quả 得đắc 無Vô 學Học 果quả 即tức 成thành 羅La 漢Hán 。 果quả 若nhược 不bất 辨biện 聖thánh 旨chỉ 誤ngộ 斷đoạn 一nhất 二nhị 品phẩm 修tu 惑hoặc 有hữu 命mạng 終chung 者giả 。 不bất 得đắc 生sanh 上thượng 界giới 其kỳ 人nhân 即tức 以dĩ 願nguyện 力lực 還hoàn 生sanh 欲dục 界giới 至chí 第đệ 二nhị 身thân 中trung 更cánh 斷đoạn 餘dư 惑hoặc 而nhi 得đắc 成thành 部bộ 行hành 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 果quả 無vô 出xuất 佛Phật 世thế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 指chỉ 端đoan 經kinh 者giả 彼bỉ 經kinh 因nhân 指chỉ 頭đầu 示thị 月nguyệt 說thuyết 名danh 指chỉ 端đoan 端đoan 者giả 頭đầu 也dã 應ưng 云vân 指chỉ 頭đầu 經kinh 也dã 分phân 別biệt 經kinh 者giả 分phân 別biệt 諸chư 相tướng 。 等đẳng 名danh 分phân 別biệt 經kinh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 准chuẩn 超siêu 越việt 不bất 還hoàn 許hứa 依y 五ngũ 地địa 此thử 亦diệc 依y 三tam 無vô 色sắc 斯tư 有hữu 何hà 過quá 者giả 問vấn 既ký 許hứa 超siêu 越việt 不bất 還hoàn 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 及cập 初sơ 未vị 至chí 定định 五ngũ 地địa 中trung 得đắc 不Bất 還Hoàn 果Quả 。 此thử 預dự 流lưu 果quả 既ký 超siêu 中trung 二nhị 果quả 亦diệc 應ưng 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 及cập 依y 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 即tức 依y 七thất 處xứ 中trung 能năng 斷đoạn 三tam 界giới 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 超siêu 中trung 二nhị 果quả 得đắc 無Vô 學Học 果quả 斯tư 有hữu 何hà 失thất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 加gia 行hành 是thị 色sắc 界giới 總tổng 緣duyên 三tam 界giới 至chí 理lý 不bất 違vi 也dã 者giả 此thử 第đệ 一nhất 解giải 意ý 云vân 既ký 說thuyết 超siêu 越việt 不bất 還hoàn 許hứa 依y 色sắc 界giới 五ngũ 地địa 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 而nhi 得đắc 第đệ 三tam 界giới 今kim 此thử 亦diệc 然nhiên 即tức 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 以dĩ 利lợi 根căn 故cố 即tức 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 及cập 下hạ 三tam 無vô 色sắc 依y 此thử 七thất 處xứ 斷đoạn 欲dục 界giới 加gia 行hành 道Đạo 以dĩ 色sắc 界giới 心tâm 能năng 總tổng 緣duyên 三tam 界giới 為vi 境cảnh 既ký 色sắc 界giới 中trung 加gia 行hành 心tâm 已dĩ 後hậu 起khởi 下hạ 三tam 無vô 色sắc 地địa 中trung 無vô 間gian 道đạo 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 及cập 上thượng 二nhị 界giới 煩phiền 惱não 而nhi 得đắc 第đệ 四Tứ 果Quả 。 故cố 云vân 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 之chi 能năng 治trị 道đạo 也dã 哲triết 公công 云vân 此thử 解giải 不bất 正chánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 但đãn 非phi 已dĩ 下hạ 道đạo 能năng 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 者giả 疏sớ/sơ 文văn 意ý 說thuyết 其kỳ 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 依y 初sơ 未vị 至chí 中trung 不bất 能năng 斷đoạn 二nhị 禪thiền 已dĩ 上thượng 煩phiền 惱não 故cố 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 及cập 下hạ 三tam 無vô 色sắc 地địa 中trung 能năng 斷đoạn 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 故cố 此thử 疏sớ/sơ 文văn 亦diệc 不bất 盡tận 理lý 若nhược 如như 下hạ 地địa 有hữu 漏lậu 定định 可khả 不bất 能năng 斷đoạn 上thượng 地địa 惑hoặc 若nhược 無vô 漏lậu 定định 亦diệc 能năng 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 以dĩ 無vô 漏lậu 自tự 在tại 故cố 故cố 即tức 初sơ 未vị 至chí 無vô 漏lậu 定định 能năng 斷đoạn 上thượng 二nhị 界giới 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 乃nãi 至chí 依y 初sơ 禪thiền 根căn 本bổn 無vô 漏lậu 定định 亦diệc 能năng 斷đoạn 上thượng 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 更cánh 以dĩ 上thượng 品phẩm 準chuẩn 此thử 由do 此thử 疏sớ/sơ 文văn 言ngôn 下hạ 不bất 斷đoạn 上thượng 者giả 未vị 是thị 盡tận 理lý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 別biệt 故cố 者giả 意ý 云vân 雖tuy 下hạ 道đạo 不bất 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 然nhiên 集tập 論luận 中trung 許hứa 依y 未vị 至chí 下hạ 道đạo 能năng 斷đoạn 上thượng 煩phiền 惱não 者giả 由do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 別biệt 故cố 有hữu 堪kham 能năng 故cố 下hạ 四tứ 句cú 中trung 第đệ 一nhất 句cú 是thị 不bất 爾nhĩ 四tứ 句cú 不bất 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 應ưng 作tác 四tứ 句cú 分phân 別biệt 者giả 有hữu 依y 下hạ 地địa 能năng 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 如như 依y 初sơ 禪thiền 未vị 至chí 無vô 漏lậu 定định 能năng 斷đoạn 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 惑hoặc 也dã 而nhi 得đắc 預dự 流lưu 及cập 第đệ 四Tứ 果Quả 等đẳng 有hữu 依y 上thượng 地địa 能năng 斷đoạn 下hạ 地địa 惑hoặc 即tức 此thử 中trung 文văn 是thị 依y 下hạ 三tam 無vô 色sắc 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 也dã 有hữu 依y 上thượng 能năng 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 如như 次thứ 第đệ 不bất 還hoàn 依y 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 無vô 漏lậu 道Đạo 斷đoạn 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 惑hoặc 也dã 有hữu 依y 下hạ 地địa 能năng 斷đoạn 下hạ 惑hoặc 如như 初sơ 二nhị 果quả 第đệ 三tam 果quả 即tức 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 惑hoặc 或hoặc 九cửu 品phẩm 惑hoặc 等đẳng 證chứng 第đệ 二nhị 三tam 果quả 然nhiên 哲triết 法Pháp 師sư 彈đàn 此thử 疏sớ/sơ 中trung 第đệ 一nhất 解giải 云vân 若nhược 言ngôn 起khởi 色sắc 界giới 中trung 加gia 行hành 道Đạo 以dĩ 後hậu 起khởi 無vô 色sắc 中trung 無vô 間gian 道đạo 者giả 若nhược 起khởi 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 加gia 行hành 道Đạo 次thứ 引dẫn 起khởi 空không 處xứ 無vô 間gian 道đạo 容dung 有hữu 是thị 理lý 不bất 可khả 起khởi 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 加gia 行hành 道Đạo 次thứ 起khởi 識thức 處xứ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 無vô 間gian 道đạo 如như 何hà 得đắc 言ngôn 依y 四tứ 禪thiền 起khởi 加gia 行hành 引dẫn 下hạ 三tam 無vô 色sắc 無vô 間gian 道đạo 耶da 故cố 知tri 非phi 也dã 又hựu 若nhược 初sơ 果quả 已dĩ 離ly 色sắc 界giới 染nhiễm 可khả 得đắc 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 其kỳ 人nhân 既ký 未vị 離ly 欲dục 界giới 色sắc 界giới 。 染nhiễm 如như 何hà 得đắc 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 若nhược 言ngôn 其kỳ 人nhân 已dĩ 離ly 色sắc 界giới 染nhiễm 得đắc 上thượng 無vô 色sắc 定định 者giả 其kỳ 人nhân 既ký 斷đoạn 色sắc 界giới 染nhiễm 應ưng 是thị 不bất 還hoàn 果quả 如như 何hà 此thử 人nhân 。 說thuyết 是thị 初sơ 果quả 又hựu 此thử 人nhân 說thuyết 不bất 起khởi 世thế 道đạo 伏phục 下hạ 界giới 煩phiền 惱não 盡tận 如như 何hà 此thử 人nhân 。 有hữu 下hạ 界giới 煩phiền 惱não 而nhi 得đắc 上thượng 無vô 色sắc 定định 耶da 又hựu 凡phàm 夫phu 已dĩ 起khởi 世thế 間gian 道đạo 已dĩ 伏phục 下hạ 地địa 染nhiễm 可khả 得đắc 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 定định 若nhược 菩Bồ 薩Tát 有hữu 殊thù 勝thắng 堪kham 能năng 不bất 退thoái 靜tĩnh 慮lự 定định 還hoàn 生sanh 欲dục 界giới 設thiết 未vị 離ly 下hạ 地địa 染nhiễm 而nhi 亦diệc 得đắc 上thượng 界giới 定định 若nhược 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 人nhân 若nhược 有hữu 下hạ 地địa 染nhiễm 不bất 得đắc 上thượng 地địa 定định 若nhược 得đắc 上thượng 地địa 定định 必tất 離ly 下hạ 地địa 染nhiễm 故cố 知tri 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 不bất 得đắc 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 及cập 下hạ 三tam 無vô 定định 中trung 而nhi 得đắc 第đệ 四Tứ 果Quả 。 由do 此thử 疏sớ/sơ 中trung 第đệ 二nhị 解giải 勝thắng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 不bất 爾nhĩ 但đãn 以dĩ 五ngũ 地địa 至chí 次thứ 第đệ 得đắc 二nhị 三tam 果quả 者giả 此thử 是thị 第đệ 二nhị 。 解giải 即tức 是thị 正chánh 義nghĩa 意ý 說thuyết 若nhược 超siêu 中trung 二nhị 果quả 依y 上thượng 七thất 處xứ 得đắc 無Vô 學Học 果quả 者giả 其kỳ 義nghĩa 不bất 爾nhĩ 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 人nhân 以dĩ 世thế 間gian 道đạo 伏phục 無vô 所sở 處xử 煩phiền 惱não 可khả 得đắc 依y 色sắc 界giới 五ngũ 地địa 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 等đẳng 而nhi 得đắc 第đệ 三tam 果quả 故cố 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 有hữu 欲dục 界giới 對đối 治trị 道đạo 若nhược 下hạ 三tam 無vô 色sắc 中trung 即tức 不bất 斷đoạn 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 故cố 下hạ 三tam 無vô 色sắc 中trung 即tức 無vô 欲dục 界giới 對đối 治trị 道đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 尚thượng 不bất 許hứa 第đệ 九cửu 無vô 間gian 道đạo 入nhập 根căn 本bổn 定định 者giả 如như 次thứ 第đệ 那na 含hàm 斷đoạn 欲dục 九cửu 品phẩm 無vô 間gian 道đạo 皆giai 依y 未vị 至chí 定định 起khởi 無vô 間gian 道đạo 既ký 依y 未vị 至chí 起khởi 第đệ 九cửu 解giải 脫thoát 。 道đạo 亦diệc 依y 未vị 至chí 起khởi 而nhi 證chứng 第đệ 三tam 果quả 何hà 況huống 預dự 流lưu 者giả 而nhi 得đắc 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 中trung 而nhi 得đắc 超siêu 中trung 二nhị 果quả 耶da 又hựu 此thử 預dự 流lưu 果quả 於ư 修tu 道Đạo 中trung 未vị 起khởi 一nhất 品phẩm 修tu 道Đạo 斷đoạn 惑hoặc 對đối 治trị 道đạo 斷đoạn 下hạ 一nhất 品phẩm 俱câu 生sanh 惑hoặc 等đẳng 故cố 知tri 此thử 人nhân 不bất 能năng 起khởi 上thượng 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 及cập 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 斷đoạn 惑hoặc 道đạo 也dã 意ý 云vân 且thả 如như 欲dục 界giới 之chi 中trung 。 有hữu 九cửu 品phẩm 修tu 道Đạo 惑hoặc 若nhược 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 起khởi 無vô 漏lậu 道Đạo 斷đoạn 卻khước 第đệ 九cửu 品phẩm 欲dục 修tu 惑hoặc 已dĩ 方phương 得đắc 根căn 本bổn 定định 中trung 無vô 漏lậu 道Đạo 若nhược 未vị 離ly 欲dục 思tư 修tu 惑hoặc 第đệ 九cửu 品phẩm 者giả 必tất 不bất 得đắc 初sơ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 無vô 漏lậu 道Đạo 乃nãi 至chí 上thượng 地địa 亦diệc 准chuẩn 知tri 預Dự 流Lưu 果Quả 人nhân 。 既ký 未vị 離ly 欲dục 界giới 俱câu 生sanh 惑hoặc 即tức 未vị 得đắc 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 無vô 漏lậu 道Đạo 如như 何hà 能năng 起khởi 下hạ 三tam 無vô 色sắc 無vô 漏lậu 道Đạo 耶da 遊du 觀quan 可khả 爾nhĩ 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 預dự 流lưu 果quả 雖tuy 不bất 得đắc 起khởi 四tứ 禪thiền 三tam 無vô 色sắc 等đẳng 斷đoạn 惑hoặc 道đạo 然nhiên 此thử 人nhân 起khởi 此thử 七thất 處xứ 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 心tâm 此thử 心tâm 不bất 能năng 斷đoạn 惑hoặc 名danh 為vi 遊du 觀quan 有hữu 人nhân 彈đàn 云vân 前tiền 二nhị 果quả 人nhân 亦diệc 不bất 得đắc 起khởi 根căn 本bổn 定định 中trung 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 唯duy 有hữu 身thân 證chứng 不bất 還hoàn 能năng 起khởi 上thượng 八bát 地địa 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 何hà 以dĩ 故cố 已dĩ 伏phục 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 以dĩ 來lai 煩phiền 惱não 依y 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 為vi 加gia 行hành 而nhi 得đắc 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 若nhược 第đệ 三tam 果quả 人nhân 非phi 是thị 身thân 證chứng 者giả 亦diệc 不bất 能năng 起khởi 上thượng 地địa 無vô 漏lậu 心tâm 故cố 知tri 預dự 流lưu 果quả 不bất 得đắc 上thượng 根căn 本bổn 定định 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 也dã 問vấn 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 既ký 得đắc 初sơ 未vị 至chí 定định 對đối 治trị 道đạo 未vị 審thẩm 起khởi 未vị 至chí 中trung 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 不bất 答đáp 得đắc 起khởi 如như 極cực 七thất 返phản 者giả 第đệ 七thất 生sanh 中trung 方phương 能năng 起khởi 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 惑hoặc 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 其kỳ 人nhân 若nhược 前tiền 六lục 生sanh 中trung 雖tuy 有hữu 無vô 漏lậu 道Đạo 而nhi 不bất 斷đoạn 惑hoặc 此thử 等đẳng 者giả 不bất 斷đoạn 惑hoặc 無vô 漏lậu 道Đạo 皆giai 名danh 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 也dã 且thả 據cứ 此thử 理lý 名danh 起khởi 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 今kim 依y 集tập 論luận 至chí 頓đốn 出xuất 離ly 者giả 此thử 是thị 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 能năng 頓đốn 超siêu 中trung 二nhị 果quả 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 入nhập 諦đế 現hiện 觀quán 已dĩ 者giả 即tức 是thị 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 已dĩ 得đắc 無vô 漏lậu 。 道đạo 故cố 其kỳ 人nhân 即tức 唯duy 依y 未vị 至chí 定định 能năng 發phát 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 斷đoạn 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 唯duy 立lập 二nhị 果quả 者giả 初sơ 唯duy 得đắc 預Dự 流Lưu 果Quả 。 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 果quả 不bất 取thủ 二nhị 果quả 也dã 故cố 知tri 此thử 第đệ 二nhị 解giải 中trung 說thuyết 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 唯duy 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 能năng 超siêu 中trung 二nhị 果quả 不bất 依y 四tứ 禪thiền 下hạ 三tam 無vô 色sắc 而nhi 能năng 超siêu 也dã 亦diệc 不bất 依y 四tứ 禪thiền 及cập 下hạ 三tam 色sắc 而nhi 得đắc 次thứ 第đệ 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 果quả 也dã 故cố 此thử 第đệ 二nhị 解giải 為vi 正chánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 取thủ 前tiền 解giải 至chí 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 別biệt 故cố 者giả 然nhiên 有hữu 人nhân 欲dục 得đắc 取thủ 前tiền 第đệ 一nhất 解giải 說thuyết 超siêu 中trung 二nhị 果quả 依y 四tứ 禪thiền 三tam 無vô 色sắc 定định 中trung 而nhi 得đắc 第đệ 四Tứ 果Quả 。 然nhiên 會hội 對đối 法pháp 文văn 云vân 彼bỉ 論luận 中trung 說thuyết 超siêu 中trung 二nhị 果quả 不bất 得đắc 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 等đẳng 得đắc 無Vô 學Học 果quả 者giả 依y 多đa 分phần 說thuyết 不bất 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 少thiểu 分phần 亦diệc 能năng 依y 上thượng 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 又hựu 彼bỉ 論luận 中trung 不bất 說thuyết 超siêu 二nhị 果quả 人nhân 唯duy 依y 未vị 至chí 定định 既ký 無vô 唯duy 字tự 明minh 知tri 超siêu 二nhị 果quả 人nhân 亦diệc 得đắc 依y 上thượng 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 若nhược 不bất 許hứa 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 不bất 得đắc 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 無vô 漏lậu 定định 資tư 助trợ 受thọ 變biến 易dị 身thân 故cố 知tri 初sơ 果quả 迴hồi 心tâm 已dĩ 去khứ 即tức 得đắc 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 而nhi 受thọ 變biến 易dị 身thân 其kỳ 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 亦diệc 能năng 依y 上thượng 四tứ 根căn 本bổn 定định 中trung 起khởi 無vô 漏lậu 道Đạo 斷đoạn 已dĩ 上thượng 惑hoặc 於ư 義nghĩa 何hà 違vi 然nhiên 集tập 論luận 以dĩ 下hạ 道đạo 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 者giả 據cứ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 別biệt 故cố 應ưng 不bất 相tương 違vi 有hữu 人nhân 彈đàn 云vân 其kỳ 初sơ 果quả 迴hồi 心tâm 即tức 名danh 菩Bồ 薩Tát 勢thế 力lực 。 大đại 故cố 可khả 得đắc 依y 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 受thọ 變biến 易dị 身thân 若nhược 超siêu 中trung 二nhị 果quả 即tức 是thị 小tiểu 果quả 豈khởi 可khả 比tỉ 於ư 菩Bồ 薩Tát 寧ninh 以dĩ 螢huỳnh 火hỏa 比tỉ 於ư 日nhật 光quang 故cố 知tri 不bất 可khả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 通thông 緣duyên 內nội 外ngoại 境cảnh 至chí 各các 通thông 麤thô 細tế 者giả 若nhược 內nội 五ngũ 根căn 名danh 內nội 境cảnh 若nhược 外ngoại 五ngũ 塵trần 名danh 外ngoại 境cảnh 就tựu 內nội 外ngoại 境cảnh 中trung 若nhược 總tổng 相tương/tướng 緣duyên 五ngũ 根căn 等đẳng 即tức 名danh 麤thô 若nhược 緣duyên 一nhất 一nhất 細tế 極cực 微vi 等đẳng 即tức 名danh 細tế 境cảnh 也dã 准chuẩn 疏sớ/sơ 唯duy 釋thích 所sở 知tri 障chướng 有hữu 義nghĩa 彈đàn 云vân 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 兼kiêm 釋thích 煩phiền 惱não 障chướng 故cố 即tức 自tự 釋thích 之chi 今kim 說thuyết 通thông 釋thích 煩phiền 惱não 所sở 知tri 六lục 識thức 俱câu 者giả 漸tiệm 斷đoạn 所sở 以dĩ 如như 前tiền 第đệ 七thất 識thức 雙song 釋thích 二nhị 障chướng 頓đốn 斷đoạn 所sở 由do 故cố 知tri 此thử 文văn 今kim 解giải 二nhị 障chướng 漸tiệm 斷đoạn 所sở 以dĩ 不bất 爾nhĩ 煩phiền 惱não 如như 何hà 不bất 釋thích 詳tường 曰viết 且thả 第đệ 七thất 二nhị 障chướng 頓đốn 斷đoạn 無vô 差sai 隣lân 次thứ 雙song 明minh 頓đốn 斷đoạn 所sở 以dĩ 六lục 識thức 二nhị 障chướng 前tiền 後hậu 別biệt 明minh 就tựu 煩phiền 惱não 中trung 小tiểu 大đại 有hữu 異dị 小tiểu 漸tiệm 大đại 頓đốn 次thứ 明minh 所sở 知tri 唯duy 大đại 唯duy 漸tiệm 後hậu 方phương 釋thích 彼bỉ 漸tiệm 斷đoạn 所sở 以dĩ 文văn 勢thế 既ký 隔cách 何hà 得đắc 通thông 釋thích 煩phiền 惱não 漸tiệm 由do 又hựu 煩phiền 惱não 障chướng 菩Bồ 薩Tát 頓đốn 斷đoạn 文văn 已dĩ 自tự 彰chương 緣duyên 內nội 外ngoại 言ngôn 如như 何hà 顯hiển 頓đốn 及cập 明minh 漸tiệm 耶da 由do 斯tư 且thả 辨biện 所sở 知tri 漸tiệm 由do 示thị 方phương 隅ngung 爾nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 辨biện 三tam 乘thừa 四tứ 道đạo 同đồng 異dị 者giả 若nhược 別biệt 別biệt 起khởi 四tứ 道đạo 名danh 異dị 若nhược 前tiền 後hậu 相tương 望vọng 起khởi 四tứ 道đạo 名danh 同đồng 如như 望vọng 前tiền 為vi 勝thắng 進tiến 望vọng 後hậu 為vi 加gia 行hành 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二Nhị 乘Thừa 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 至chí 加gia 行hành 及cập 勝thắng 進tiến 者giả 此thử 明minh 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 必tất 各các 別biệt 起khởi 如như 起khởi 一nhất 品phẩm 加gia 行hành 已dĩ 即tức 起khởi 無vô 間gián 斷đoạn 一nhất 品phẩm 惑hoặc 斷đoạn 惑hoặc 已dĩ 即tức 起khởi 解giải 脫thoát 及cập 起khởi 一nhất 勝thắng 進tiến 即tức 出xuất 離ly 出xuất 觀quán 經kinh 少thiểu 時thời 又hựu 更cánh 入nhập 起khởi 加gia 行hành 次thứ 起khởi 無vô 間gián 斷đoạn 一nhất 品phẩm 惑hoặc 已dĩ 次thứ 起khởi 解giải 脫thoát 次thứ 起khởi 勝thắng 進tiến 餘dư 品phẩm 准chuẩn 知tri 斷đoạn 地địa 地địa 九cửu 品phẩm 惑hoặc 明minh 即tức 起khởi 九cửu 加gia 行hành 九cửu 無vô 間gian 九cửu 解giải 脫thoát 九cửu 勝thắng 進tiến 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 但đãn 一nhất 加gia 行hành 至chí 不bất 爾nhĩ 便tiện 違vi 對đối 法pháp 第đệ 九cửu 說thuyết 者giả 此thử 即tức 約ước 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 或hoặc 總tổng 也dã 如như 一nhất 入nhập 出xuất 觀quán 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 惑hoặc 時thời 即tức 先tiên 起khởi 一nhất 加gia 行hành 道Đạo 次thứ 起khởi 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 一nhất 品phẩm 惑hoặc 次thứ 起khởi 解giải 脫thoát 證chứng 滅diệt 又hựu 次thứ 起khởi 一nhất 無vô 間gián 斷đoạn 第đệ 二nhị 品phẩm 惑hoặc 次thứ 起khởi 解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 滅diệt 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 惑hoặc 已dĩ 來lai 後hậu 唯duy 起khởi 一nhất 勝thắng 進tiến 道đạo 即tức 起khởi 五ngũ 無vô 間gián 五ngũ 解giải 脫thoát 一nhất 加gia 行hành 一nhất 勝thắng 進tiến 餘dư 斷đoạn 四tứ 品phẩm 或hoặc 三tam 品phẩm 等đẳng 准chuẩn 知tri 故cố 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 總tổng 別biệt 不bất 決quyết 定định 也dã 然nhiên 此thử 論luận 中trung 即tức 依y 容dung 預dự 勝thắng 進tiến 道đạo 說thuyết 或hoặc 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 已dĩ 來lai 後hậu 總tổng 起khởi 一nhất 勝thắng 進tiến 道đạo 或hoặc 時thời 別biệt 起khởi 五ngũ 个# 勝thắng 進tiến 道đạo 故cố 與dữ 對đối 法pháp 別biệt 也dã 意ý 云vân 容dung 預dự 者giả 加gia 行hành 等đẳng 三tam 道đạo 外ngoại 別biệt 起khởi 一nhất 勝thắng 進tiến 道đạo 若nhược 速tốc 疾tật 非phi 容dung 預dự 者giả 即tức 將tương 後hậu 品phẩm 加gia 行hành 無vô 間gian 解giải 脫thoát 三tam 道đạo 即tức 是thị 前tiền 品phẩm 勝thắng 進tiến 道đạo 更cánh 不bất 容dung 別biệt 起khởi 勝thắng 進tiến 道đạo 也dã 然nhiên 對đối 法pháp 論luận 即tức 約ước 速tốc 疾tật 勝thắng 進tiến 道đạo 說thuyết 然nhiên 彼bỉ 論luận 說thuyết 如như 斷đoạn 九cửu 品phẩm 惑hoặc 時thời 起khởi 一nhất 加gia 行hành 次thứ 起khởi 一nhất 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 第đệ 一nhất 品phẩm 惑hoặc 已dĩ 次thứ 起khởi 一nhất 解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 滅diệt 又hựu 不bất 出xuất 觀quán 又hựu 起khởi 一nhất 加gia 行hành 次thứ 起khởi 一nhất 無vô 間gián 斷đoạn 第đệ 二nhị 品phẩm 惑hoặc 已dĩ 次thứ 起khởi 一nhất 解giải 脫thoát 證chứng 滅diệt 然nhiên 斷đoạn 第đệ 二nhị 品phẩm 惑hoặc 三tam 道đạo 望vọng 前tiền 第đệ 一nhất 品phẩm 時thời 總tổng 與dữ 前tiền 斷đoạn 第đệ 二nhị 品phẩm 惑hoặc 而nhi 作tác 勝thắng 進tiến 道đạo 為vi 此thử 三tam 道đạo 即tức 勝thắng 前tiền 進tiến 後hậu 故cố 乃nãi 至chí 斷đoạn 第đệ 九cửu 品phẩm 惑hoặc 中trung 所sở 有hữu 三tam 道đạo 總tổng 皆giai 與dữ 斷đoạn 前tiền 前tiền 品phẩm 惑hoặc 而nhi 作tác 勝thắng 進tiến 故cố 二nhị 論luận 義nghĩa 別biệt 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 此thử 論luận 即tức 違vi 對đối 法pháp 文văn 也dã 問vấn 曰viết 道đạo 義nghĩa 云vân 何hà 答đáp 按án 對đối 法pháp 論luận 第đệ 九cửu 說thuyết 云vân 加gia 行hành 道Đạo 者giả 謂vị 由do 此thử 道đạo 能năng 捨xả 煩phiền 惱não 解giải 云vân 由do 正chánh 修tu 如như 是thị 道Đạo 。 時thời 能năng 漸tiệm 捨xả 離ly 各các 別biệt 上thượng 品phẩm 等đẳng 煩phiền 惱não 所sở 生sanh 品phẩm 類loại 麤thô 重trọng/trùng 一nhất 分phần/phân 漸tiệm 得đắc 轉chuyển 依y 無vô 間gian 道đạo 者giả 謂vị 由do 此thử 道đạo 無vô 間gian 永vĩnh 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 令linh 無vô 所sở 餘dư 。 解giải 云vân 由do 此thử 道đạo 無vô 間gian 能năng 永vĩnh 除trừ 遣khiển 此thử 品phẩm 煩phiền 惱não 所sở 生sanh 品phẩm 類loại 麤thô 重trọng/trùng 令linh 無vô 有hữu 餘dư 。 又hựu 轉chuyển 麤thô 重trọng/trùng 依y 得đắc 無vô 麤thô 重trọng/trùng 解giải 脫thoát 道đạo 者giả 謂vị 由do 此thử 道đạo 說thuyết 斷đoạn 煩phiền 惱não 所sở 得đắc 解giải 脫thoát 解giải 云vân 由do 此thử 道đạo 能năng 證chứng 煩phiền 惱não 永vĩnh 斷đoạn 所sở 得đắc 轉chuyển 依y 。 故cố 勝thắng 進tiến 道đạo 者giả 謂vị 為vi 斷đoạn 餘dư 品phẩm 煩phiền 惱não 所sở 有hữu 加gia 行hành 無vô 間gian 解giải 脫thoát 是thị 名danh 勝thắng 進tiến 解giải 云vân 為vi 斷đoạn 此thử 品phẩm 後hậu 餘dư 煩phiền 惱não 所sở 有hữu 加gia 行hành 無vô 間gian 解giải 脫thoát 望vọng 此thử 品phẩm 名danh 勝thắng 進tiến 道đạo 然nhiên 所sở 言ngôn 斷đoạn 麤thô 重trọng/trùng 即tức 煩phiền 惱não 種chủng 子tử 或hoặc 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 所sở 言ngôn 轉chuyển 依y 即tức 第đệ 八bát 識thức 能năng 離ly 識thức 上thượng 一nhất 分phần/phân 麤thô 重trọng/trùng 名danh 之chi 為vi 得đắc 或hoặc 成thành 就tựu 性tánh 亦diệc 為vi 轉chuyển 依y 又hựu 俱câu 舍xá 云vân 無vô 間gian 道đạo 者giả 約ước 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 無vô 能năng 隔cách 礙ngại 故cố 釋thích 曰viết 由do 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 令linh 不bất 至chí 生sanh 無vô 有hữu 力lực 能năng 障chướng 礙ngại 聖thánh 道Đạo 。 令linh 不bất 證chứng 滅diệt 名danh 無vô 間gian 道đạo 由do 解giải 脫thoát 道đạo 已dĩ 至chí 生sanh 相tương/tướng 決quyết 定định 現hiện 起khởi 能năng 證chứng 滅diệt 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 第đệ 超siêu 越việt 並tịnh 然nhiên 者giả 然nhiên 次thứ 第đệ 行hành 者giả 斷đoạn 地địa 地địa 俱câu 生sanh 九cửu 品phẩm 惑hoặc 時thời 即tức 起khởi 九cửu 無vô 間gian 九cửu 解giải 脫thoát 若nhược 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 或hoặc 總tổng 或hoặc 別biệt 如như 前tiền 作tác 法pháp 超siêu 越việt 者giả 即tức 是thị 超siêu 中trung 二nhị 果quả 人nhân 意ý 說thuyết 此thử 人nhân 既ký 總tổng 以dĩ 九cửu 地địa 中trung 惑hoặc 總tổng 合hợp 為vi 九cửu 品phẩm 斷đoạn 時thời 亦diệc 須tu 九cửu 無vô 間gian 九cửu 解giải 脫thoát 若nhược 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 或hoặc 總tổng 或hoặc 別biệt 亦diệc 如như 前tiền 如như 疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 由do 有hữu 九cửu 品phẩm 至chí 各các 別biệt 別biệt 起khởi 者giả 此thử 說thuyết 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 別biệt 別biệt 起khởi 行hành 由do 如như 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 入nhập 觀quán 中trung 至chí 後hậu 一nhất 勝thắng 進tiến 者giả 此thử 說thuyết 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 總tổng 起khởi 所sở 由do 故cố 云vân 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 或hoặc 總tổng 或hoặc 別biệt 者giả 此thử 總tổng 結kết 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 證chứng 無vô 為vi 時thời 不bất 容dung 斷đoạn 惑hoặc 者giả 意ý 云vân 解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 理lý 時thời 不bất 容dung 更cánh 斷đoạn 餘dư 惑hoặc 明minh 知tri 前tiền 解giải 脫thoát 道đạo 不bất 得đắc 與dữ 後hậu 品phẩm 為vi 無vô 間gian 道đạo 以dĩ 根căn 鈍độn 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 設thiết 先tiên 世thế 道đạo 伏phục 至chí 不bất 為vi 別biệt 道đạo 者giả 意ý 說thuyết 極cực 利lợi 根căn 人nhân 先tiên 於ư 世thế 間gian 道đạo 伏phục 見kiến 惑hoặc 及cập 欲dục 界giới 修tu 道Đạo 九cửu 品phẩm 後hậu 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 是thị 修tu 一nhất 時thời 同đồng 斷đoạn 不bất 證chứng 初sơ 果quả 直trực 取thủ 第đệ 三tam 不bất 還hoàn 果quả 故cố 云vân 不bất 為vi 別biệt 道đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 初sơ 品phẩm 無vô 間gian 望vọng 第đệ 二nhị 念niệm 即tức 為vi 加gia 行hành 者giả 意ý 說thuyết 初sơ 品phẩm 無vô 間gian 道đạo 望vọng 第đệ 二nhị 品phẩm 即tức 為vi 加gia 行hành 疏sớ/sơ 云vân 望vọng 第đệ 二nhị 念niệm 者giả 意ý 說thuyết 是thị 第đệ 二nhị 品phẩm 問vấn 與dữ 前tiền 第đệ 二nhị 念niệm 何hà 別biệt 答đáp 前tiền 是thị 初sơ 品phẩm 第đệ 二nhị 念niệm 此thử 是thị 據cứ 第đệ 二nhị 品phẩm 名danh 第đệ 二nhị 念niệm 又hựu 云vân 第đệ 二nhị 無vô 間gian 望vọng 初sơ 品phẩm 為vì 解giải 脫thoát 故cố 。 云vân 至chí 第đệ 二nhị 念niệm 即tức 為vi 解giải 脫thoát 若nhược 依y 此thử 說thuyết 與dữ 前tiền 第đệ 二nhị 念niệm 無vô 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 無vô 間gian 至chí 但đãn 是thị 解giải 脫thoát 者giả 。 意ý 云vân 第đệ 二nhị 無vô 間gian 望vọng 初sơ 品phẩm 但đãn 是thị 解giải 脫thoát 不bất 勝thắng 進tiến 若nhược 夫phu 勝thắng 進tiến 道đạo 皆giai 依y 解giải 脫thoát 道đạo 後hậu 起khởi 望vọng 前tiền 方phương 是thị 得đắc 名danh 勝thắng 進tiến 今kim 第đệ 二nhị 無vô 間gian 望vọng 前tiền 但đãn 是thị 解giải 脫thoát 未vị 名danh 勝thắng 進tiến 以dĩ 未vị 曾tằng 勝thắng 進tiến 故cố 如như 斷đoạn 第đệ 四tứ 品phẩm 惑hoặc 時thời 即tức 第đệ 四tứ 無vô 間gian 道đạo 望vọng 前tiền 第đệ 二nhị 品phẩm 是thị 勝thắng 進tiến 道đạo 與dữ 第đệ 三tam 品phẩm 作tác 解giải 脫thoát 道đạo 望vọng 自tự 第đệ 四tứ 品phẩm 為vi 無vô 間gian 與dữ 後hậu 第đệ 五ngũ 品phẩm 為vi 加gia 行hành 乃nãi 至chí 斷đoạn 第đệ 五ngũ 品phẩm 無vô 間gian 道đạo 望vọng 前tiền 第đệ 三tam 品phẩm 即tức 為vi 勝thắng 進tiến 與dữ 第đệ 四tứ 品phẩm 為vi 解giải 脫thoát 望vọng 自tự 第đệ 五ngũ 品phẩm 為vi 無vô 間gian 與dữ 第đệ 六lục 品phẩm 為vi 加gia 行hành 乃nãi 至chí 已dĩ 後hậu 准chuẩn 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 是thị 第đệ 十thập 。 地địa 位vị 中trung 至chí 排bài 次thứ 斷đoạn 法pháp 者giả 意ý 說thuyết 十Thập 地Địa 皆giai 有hữu 障chướng 障chướng 入nhập 住trụ 出xuất 心tâm 菩Bồ 薩Tát 一nhất 入nhập 觀quán 不bất 出xuất 排bài 次thứ 斷đoạn 之chi 故cố 約ước 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 相tương 望vọng 皆giai 容dung 具cụ 有hữu 四tứ 道đạo 問vấn 何hà 故cố 斷đoạn 初sơ 品phẩm 惑hoặc 不bất 取thủ 初sơ 品phẩm 中trung 加gia 行hành 道Đạo 為vi 四tứ 類loại 耶da 答đáp 此thử 約ước 菩Bồ 薩Tát 入nhập 觀quán 不bất 出xuất 前tiền 後hậu 相tương 望vọng 得đắc 有hữu 四tứ 道đạo 如như 初sơ 品phẩm 加gia 行hành 猶do 是thị 有hữu 漏lậu 所sở 以dĩ 不bất 取thủ 。 又hựu 云vân 初sơ 品phẩm 已dĩ 前tiền 未vị 能năng 斷đoạn 惑hoặc 初sơ 品phẩm 加gia 行hành 望vọng 前tiền 不bất 無vô 間gian 道đạo 所sở 以dĩ 不bất 取thủ 。 又hựu 論luận 云vân 剎sát 那na 剎sát 那na 。 前tiền 後hậu 相tương 望vọng 皆giai 容dung 具cụ 有hữu 必tất 斷đoạn 一nhất 一nhất 品phẩm 時thời 皆giai 具cụ 四tứ 道đạo 不bất 爾nhĩ 斷đoạn 佛Phật 地địa 障chướng 時thời 應ưng 有hữu 勝thắng 進tiến 道đạo 若nhược 許hứa 有hữu 者giả 前tiền 後hậu 佛Phật 德đức 應ưng 有hữu 勝thắng 劣liệt 既ký 無vô 明minh 知tri 非phi 要yếu 皆giai 具cụ 四tứ 道đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 別biệt 別biệt 斷đoạn 一nhất 一nhất 別biệt 起khởi 乃nãi 至chí 四tứ 義nghĩa 具cụ 足túc 者giả 皆giai 此thử 文văn 約ước 菩Bồ 薩Tát 在tại 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 一nhất 入nhập 觀quán 時thời 。 唯duy 斷đoạn 一nhất 品phẩm 障chướng 即tức 便tiện 別biệt 起khởi 四tứ 道đạo 由do 能năng 印ấn 證chứng 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 及cập 能năng 斷đoạn 惑hoặc 即tức 無vô 間gian 後hậu 容dung 預dự 是thị 勝thắng 進tiến 道đạo 故cố 品phẩm 品phẩm 皆giai 具cụ 四tứ 道đạo 智trí 但đãn 是thị 一nhất 據cứ 義nghĩa 不bất 同đồng 分phân 為vi 四tứ 道đạo 若nhược 非phi 別biệt 別biệt 起khởi 者giả 即tức 闕khuyết 四tứ 道đạo 如như 初sơ 品phẩm 無vô 加gia 行hành 道Đạo 最tối 後hậu 無vô 勝thắng 進tiến 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 對đối 法pháp 第đệ 九cửu 說thuyết 至chí 別biệt 別biệt 望vọng 前tiền 有hữu 也dã 者giả 此thử 顯hiển 彼bỉ 論luận 據cứ 於ư 菩Bồ 薩Tát 別biệt 起khởi 道đạo 說thuyết 即tức 一nhất 一nhất 品phẩm 中trung 皆giai 有hữu 四tứ 道đạo 故cố 每mỗi 品phẩm 中trung 後hậu 三tam 道đạo 皆giai 望vọng 前tiền 是thị 勝thắng 進tiến 與dữ 此thử 論luận 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 云vân 或hoặc 辨biện 捨xả 斷đoạn 煩phiền 惱não 至chí 即tức 二Nhị 乘Thừa 也dã 者giả 此thử 後hậu 會hội 對đối 法pháp 論luận 後hậu 明minh 勝thắng 進tiến 依y 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 按án 彼bỉ 論luận 云vân 又hựu 復phục 辨biện 捨xả 斷đoạn 煩phiền 惱não 加gia 行hành 或hoặc 勤cần 方phương 便tiện 思tư 惟duy 諸chư 法Pháp 。 或hoặc 勤cần 加gia 行hành 安an 住trụ 諸chư 法pháp 或hoặc 進tiến 修tu 餘dư 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 諸chư 所sở 有hữu 道đạo 名danh 勝thắng 進tiến 道đạo 釋thích 論luận 云vân 又hựu 復phục 者giả 為vi 顯hiển 餘dư 義nghĩa 捨xả 斷đoạn 煩phiền 惱não 諸chư 加gia 行hành 道Đạo 但đãn 正chánh 思tư 惟duy 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 或hoặc 復phục 於ư 先tiên 所sở 思tư 所sở 證chứng 法pháp 中trung 安an 住trụ 觀quán 察sát 或hoặc 復phục 進tiến 入nhập 餘dư 勝thắng 品phẩm 諸chư 定định 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 勝thắng 進tiến 道đạo 釋thích 云vân 明minh 非phi 斷đoạn 惑hoặc 諸chư 勝thắng 進tiến 道đạo 簡giản 彼bỉ 斷đoạn 惑hoặc 勝thắng 進tiến 道đạo 故cố 云vân 辨biện 捨xả 斷đoạn 惑hoặc 煩phiền 惱não 加gia 行hành 等đẳng 餘dư 文văn 易dị 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 總tổng 通thông 三tam 乘thừa 者giả 重trọng/trùng 明minh 對đối 法pháp 兩lưỡng 段đoạn 文văn 皆giai 通thông 三tam 乘thừa 說thuyết 故cố 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 時thời 或hoặc 後hậu 四tứ 道đạo 是thị 望vọng 前tiền 品phẩm 四tứ 道đạo 是thị 勝thắng 進tiến 道đạo 亦diệc 得đắc 或hoặc 別biệt 起khởi 勝thắng 進tiến 道đạo 亦diệc 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 此thử 既ký 論luận 至chí 是thị 前tiền 勝thắng 進tiến 者giả 顯hiển 此thử 論luận 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 勝thắng 進tiến 惑hoặc 總tổng 者giả 同đồng 彼bỉ 對đối 法pháp 後hậu 品phẩm 三tam 道đạo 皆giai 總tổng 與dữ 前tiền 所sở 有hữu 四tứ 道đạo 而nhi 作tác 勝thắng 進tiến 與dữ 斷đoạn 第đệ 二nhị 品phẩm 惑hoặc 而nhi 作tác 加gia 行hành 。 加gia 行hành 唯duy 是thị 趣thú 求cầu 若nhược 無vô 間gian 但đãn 斷đoạn 惑hoặc 若nhược 解giải 脫thoát 唯duy 證chứng 滅diệt 既ký 非phi 趣thú 求cầu 故cố 非phi 加gia 行hành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 今kim 此thử 約ước 別biệt 起khởi 行hành 相tương/tướng 乃nãi 至chí 彼bỉ 抄sao 解giải 者giả 今kim 此thử 論luận 中trung 即tức 約ước 別biệt 起khởi 勝thắng 進tiến 行hành 相tương/tướng 或hoặc 別biệt 或hoặc 總tổng 如như 斷đoạn 九cửu 品phẩm 惑hoặc 時thời 末mạt 後hậu 唯duy 起khởi 一nhất 个# 勝thắng 進tiến 道đạo 或hoặc 別biệt 起khởi 九cửu 勝thắng 進tiến 道đạo 故cố 云vân 總tổng 別biệt 若nhược 後hậu 品phẩm 四tứ 道đạo 望vọng 前tiền 品phẩm 是thị 勝thắng 進tiến 者giả 此thử 論luận 中trung 不bất 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 不bất 爾nhĩ 至chí 勝thắng 進tiến 者giả 故cố 者giả 又hựu 顯hiển 此thử 論luận 惑hoặc 總tổng 別biệt 言ngôn 不bất 同đồng 對đối 法pháp 望vọng 後hậu 品phẩm 說thuyết 者giả 解giải 云vân 且thả 如như 對đối 法pháp 說thuyết 勝thắng 進tiến 道đạo 望vọng 後hậu 品phẩm 說thuyết 勝thắng 於ư 前tiền 故cố 今kim 此thử 論luận 中trung 或hoặc 總tổng 別biệt 言ngôn 不bất 望vọng 後hậu 品phẩm 不bất 同đồng 對đối 法pháp 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 初sơ 品phẩm 已dĩ 後hậu 所sở 有hữu 四tứ 道đạo 皆giai 為vi 勝thắng 於ư 此thử 即tức 無vô 有hữu 不bất 起khởi 若nhược 別biệt 若nhược 總tổng 二nhị 勝thắng 進tiến 道đạo 既ký 不bất 如như 是thị 。 明minh 不bất 同đồng 彼bỉ 或hoặc 總tổng 言ngôn 顯hiển 是thị 不bất 定định 也dã 義nghĩa 如như 疏sớ/sơ 辨biện 對đối 法pháp 不bất 言ngôn 或hoặc 總tổng 別biệt 故cố 容dung 有hữu 不bất 起khởi 勝thắng 進tiến 道đạo 時thời 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 四tứ 道đạo 至chí 佛Phật 應ưng 有hữu 勝thắng 劣liệt 者giả 此thử 文văn 即tức 約ước 三tam 乘thừa 二Nhị 乘Thừa 學học 無Vô 學Học 漏lậu 無vô 漏lậu 等đẳng 以dĩ 明minh 四tứ 道đạo 然nhiên 此thử 四tứ 道đạo 即tức 通thông 三tam 乘thừa 二Nhị 乘Thừa 學học 無Vô 學Học 等đẳng 若nhược 前tiền 二nhị 果quả 人nhân 即tức 有hữu 斷đoạn 惑hoặc 四tứ 道đạo 亦diệc 有hữu 練luyện 根căn 四tứ 道đạo 若nhược 第đệ 三tam 果quả 人nhân 即tức 有hữu 斷đoạn 惑hoặc 四tứ 道đạo 亦diệc 有hữu 練luyện 根căn 四tứ 道đạo 亦diệc 有hữu 除trừ 定định 障chướng 四tứ 道đạo 亦diệc 有hữu 修tu 六Lục 通Thông 四tứ 道đạo 若nhược 部bộ 行hành 無Vô 學Học 聲Thanh 聞Văn 無Vô 學Học 即tức 有hữu 除trừ 定định 障chướng 四tứ 道đạo 亦diệc 有hữu 修tu 通thông 四tứ 道đạo 以dĩ 根căn 鈍độn 故cố 亦diệc 有hữu 練luyện 根căn 四tứ 道đạo 為vi 先tiên 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 無vô 斷đoạn 惑hoặc 四tứ 道đạo 若nhược 麟lân 角giác 獨Độc 覺Giác 先tiên 得đắc 六Lục 通Thông 故cố 無vô 修tu 通thông 四tứ 道đạo 已dĩ 除trừ 定định 障chướng 故cố 無vô 四tứ 道đạo 為vi 是thị 利lợi 根căn 故cố 無vô 練luyện 根căn 四tứ 道đạo 但đãn 有hữu 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 道đạo 此thử 已dĩ 上thượng 所sở 明minh 四tứ 道đạo 皆giai 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 唯duy 斷đoạn 惑hoặc 四tứ 道đạo 是thị 無vô 漏lậu 餘dư 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 若nhược 地địa 前tiền 四tứ 道đạo 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 及cập 練luyện 根căn 修tu 通thông 除trừ 障chướng 所sở 有hữu 四tứ 道đạo 並tịnh 是thị 有hữu 漏lậu 也dã 若nhược 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 以dĩ 來lai 唯duy 斷đoạn 惑hoặc 四tứ 道đạo 是thị 無vô 漏lậu 餘dư 練luyện 根căn 修tu 道Đạo 除trừ 定định 障chướng 所sở 有hữu 四tứ 道đạo 皆giai 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 此thử 已dĩ 上thượng 二Nhị 乘Thừa 及cập 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 者giả 若nhược 加gia 行hành 道Đạo 勝thắng 進tiến 道đạo 即tức 通thông 散tán 聞văn 思tư 慧tuệ 也dã 若nhược 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 其kỳ 斷đoạn 惑hoặc 四tứ 道đạo 修tu 通thông 四tứ 道đạo 練luyện 根căn 四tứ 道đạo 除trừ 定định 障chướng 四tứ 道đạo 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 無vô 漏lậu 佛Phật 唯duy 有hữu 解giải 脫thoát 。 勝thắng 進tiến 精tinh 進tấn 望vọng 前tiền 金kim 剛cang 心tâm 無vô 間gian 道đạo 名danh 勝thắng 進tiến 若nhược 自tự 望vọng 即tức 無vô 勝thắng 進tiến 但đãn 有hữu 解giải 脫thoát 道đạo 若nhược 許hứa 佛Phật 有hữu 勝thắng 進tiến 道đạo 者giả 即tức 應ưng 佛Phật 有hữu 勝thắng 劣liệt 也dã 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 練luyện 根căn 四tứ 道đạo 唯duy 無vô 漏lậu 若nhược 有hữu 學học 人nhân 。 練luyện 根căn 即tức 訪phỏng 前tiền 斷đoạn 見kiến 道đạo 惑hoặc 法pháp 用dụng 而nhi 起khởi 一nhất 無vô 間gian 一nhất 解giải 脫thoát 若nhược 無Vô 學Học 練luyện 根căn 即tức 訪phỏng 前tiền 斷đoạn 修tu 道Đạo 惑hoặc 法pháp 用dụng 起khởi 九cửu 無vô 間gian 九cửu 解giải 脫thoát 也dã 若nhược 大Đại 乘Thừa 說thuyết 三tam 乘thừa 練luyện 根căn 即tức 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 定định 及cập 散tán 即tức 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 練luyện 根căn 一nhất 論luận 義nghĩa 決quyết 擇trạch 。 即tức 是thị 散tán 有hữu 漏lậu 二nhị 思tư 惟duy 諸chư 法Pháp 。 亦diệc 通thông 散tán 有hữu 漏lậu 三tam 遊du 觀quan 諸chư 等đẳng 至chí 此thử 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 問vấn 何hà 名danh 練luyện 根căn 答đáp 此thử 人nhân 本bổn 性tánh 根căn 鈍độn 數sác 數sác 熏huân 修tu 無vô 漏lậu 智trí 轉chuyển 鈍độn 成thành 利lợi 名danh 發phát 練luyện 根căn 問vấn 如như 何hà 四tứ 道đạo 通thông 有hữu 漏lậu 耶da 答đáp 若nhược 據cứ 斷đoạn 惑hoặc 說thuyết 有hữu 漏lậu 道đạo 即tức 不bất 能năng 若nhược 約ước 伏phục 惑hoặc 論luận 有hữu 漏lậu 道đạo 亦diệc 能năng 伏phục 所sở 以dĩ 四tứ 道đạo 通thông 有hữu 漏lậu 也dã 如như 下hạ 自tự 釋thích 言ngôn 遮già 加gia 行hành 智trí 通thông 有hữu 漏lậu 不bất 遮già 加gia 行hành 道Đạo 者giả 此thử 釋thích 伏phục 難nạn/nan 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 許hứa 四tứ 道đạo 通thông 有hữu 漏lậu 者giả 金kim 剛cang 心tâm 菩Bồ 薩Tát 豈khởi 有hữu 有hữu 漏lậu 加gia 行hành 智trí 耶da 故cố 釋thích 云vân 但đãn 遮già 金kim 剛cang 心tâm 菩Bồ 薩Tát 加gia 行hành 智trí 通thông 有hữu 漏lậu 不bất 遮già 金kim 剛cang 心tâm 菩Bồ 薩Tát 有hữu 任nhậm 運vận 加gia 行hành 道Đạo 故cố 金kim 剛cang 心tâm 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 有hữu 四tứ 道đạo 但đãn 無vô 趣thú 求cầu 加gia 行hành 智trí 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 漏lậu 四tứ 道đạo 通thông 上thượng 二nhị 界giới 至chí 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 者giả 此thử 辨biện 四tứ 道đạo 通thông 有hữu 漏lậu 所sở 由do 上thượng 二nhị 界giới 十Thập 地Địa 皆giai 有hữu 者giả 即tức 欲dục 界giới 中trung 間gian 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 名danh 十Thập 地Địa 也dã 意ý 云vân 此thử 十Thập 地Địa 中trung 容dung 有hữu 四tứ 道đạo 非phi 一nhất 一nhất 地địa 中trung 皆giai 具cụ 四tứ 道đạo 然nhiên 八bát 未vị 至chí 中trung 皆giai 具cụ 有hữu 有hữu 漏lậu 四tứ 道đạo 以dĩ 八bát 未vị 至chí 中trung 作tác 欣hân 猒# 觀quán 能năng 伏phục 下hạ 地địa 染nhiễm 故cố 若nhược 餘dư 異dị 生sanh 等đẳng 除trừ 八bát 未vị 至chí 定định 外ngoại 取thủ 餘dư 中trung 間gian 禪thiền 及cập 四tứ 禪thiền 四tứ 定định 根căn 本bổn 地địa 中trung 但đãn 有hữu 有hữu 漏lậu 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 解giải 脫thoát 而nhi 無vô 無vô 間gian 道đạo 以dĩ 根căn 本bổn 地địa 中trung 不bất 能năng 離ly 下hạ 地địa 染nhiễm 故cố 然nhiên 此thử 色sắc 界giới 唯duy 用dụng 有hữu 漏lậu 聞văn 修tu 慧tuệ 為vi 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 道đạo 若nhược 欲dục 界giới 即tức 用dụng 聞văn 思tư 慧tuệ 心tâm 為vi 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 道đạo 也dã 故cố 欲dục 界giới 但đãn 有hữu 希hy 求cầu 心tâm 進tiến 後hậu 之chi 心tâm 而nhi 無vô 無vô 間gian 解giải 脫thoát 二nhị 道đạo 又hựu 云vân 趣thú 求cầu 及cập 容dung 預dự 欲dục 界giới 許hứa 有hữu 若nhược 伏phục 惑hoặc 及cập 印ấn 證chứng 欲dục 界giới 即tức 無vô 以dĩ 欲dục 界giới 散tán 心tâm 不bất 能năng 伏phục 煩phiền 惱não 。 及cập 證chứng 理lý 故cố 故cố 欲dục 界giới 但đãn 有hữu 加gia 行hành 勝thắng 進tiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 漏lậu 四tứ 道đạo 至chí 加gia 行hành 等đẳng 不bất 成thành 者giả 然nhiên 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 依y 未vị 至chí 定định 中trung 間gian 禪thiền 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 地địa 及cập 下hạ 三tam 無vô 色sắc 此thử 之chi 九cửu 處xứ 即tức 具cụ 有hữu 漏lậu 四tứ 道đạo 亦diệc 依y 中trung 間gian 禪thiền 無vô 漏lậu 道Đạo 斷đoạn 惑hoặc 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 如như 何hà 疏sớ/sơ 言ngôn 中trung 間gian 禪thiền 唯duy 有hữu 加gia 行hành 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 等đẳng 三tam 道đạo 而nhi 無vô 四tứ 道đạo 耶da 然nhiên 說thuyết 有hữu 頂đảnh 中trung 得đắc 有hữu 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 道đạo 者giả 即tức 約ước 不bất 還hoàn 身thân 在tại 有hữu 頂đảnh 起khởi 下hạ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 聖thánh 道Đạo 而nhi 斷đoạn 有hữu 頂đảnh 地địa 惑hoặc 若nhược 准chuẩn 此thử 疏sớ/sơ 中trung 說thuyết 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 即tức 有hữu 解giải 脫thoát 解giải 脫thoát 。 道đạo 類loại 名danh 解giải 脫thoát 非phi 是thị 無vô 間gian 道đạo 後hậu 隣lân 次thứ 所sở 起khởi 解giải 脫thoát 道đạo 也dã 即tức 如như 不Bất 還Hoàn 果Quả 人nhân 。 身thân 在tại 有hữu 頂đảnh 起khởi 下hạ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 聖thánh 道Đạo 中trung 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 上thượng 有hữu 頂đảnh 惑hoặc 已dĩ 即tức 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 無vô 間gian 道đạo 後hậu 引dẫn 起khởi 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 解giải 脫thoát 。 道đạo 從tùng 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 解giải 脫thoát 。 道đạo 後hậu 方phương 引dẫn 起khởi 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 無vô 漏lậu 解giải 脫thoát 。 道đạo 即tức 以dĩ 非phi 次thứ 無vô 間gian 後hậu 之chi 解giải 脫thoát 故cố 云vân 解giải 脫thoát 道đạo 類loại 名danh 解giải 脫thoát 道đạo 等đẳng 後hậu 方phương 引dẫn 起khởi 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 無vô 漏lậu 勝thắng 進tiến 道đạo 也dã 有hữu 解giải 云vân 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 亦diệc 有hữu 次thứ 無vô 間gian 道đạo 後hậu 之chi 解giải 脫thoát 道đạo 為vi 勝thắng 不Bất 還Hoàn 果Quả 人nhân 。 既ký 起khởi 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 有hữu 頂đảnh 惑hoặc 次thứ 即tức 合hợp 引dẫn 起khởi 非phi 想tưởng 地địa 中trung 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 道đạo 於ư 理lý 無vô 違vi 疏sớ/sơ 云vân 下hạ 起khởi 者giả 據cứ 顯hiển 而nhi 說thuyết 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 無vô 間gian 道đạo 引dẫn 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 解giải 脫thoát 。 道đạo 勝thắng 偏thiên 說thuyết 也dã 故cố 不bất 言ngôn 非phi 想tưởng 地địa 有hữu 以dĩ 無vô 間gian 道đạo 後hậu 解giải 脫thoát 道đạo 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 對đối 法pháp 第đệ 十thập 四tứ 說thuyết 至chí 不bất 復phục 現hiện 前tiền 。 故cố 者giả 如như 得đắc 初sơ 果quả 時thời 即tức 捨xả 初sơ 果quả 向hướng 如như 得đắc 第đệ 二nhị 果quả 時thời 即tức 捨xả 前tiền 一nhất 來lai 向hướng 乃nãi 至chí 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 果quả 即tức 捨xả 阿A 羅La 漢Hán 向hướng 。 及cập 第đệ 三tam 果quả 等đẳng 故cố 云vân 如như 證chứng 此thử 果quả 所sở 攝nhiếp 道đạo 時thời 即tức 捨xả 此thử 向hướng 所sở 攝nhiếp 道đạo 以dĩ 不bất 復phục 現hiện 前tiền 。 故cố 名danh 捨xả 即tức 得đắc 勝thắng 捨xả 劣liệt 也dã 乃nãi 至chí 斷đoạn 九cửu 品phẩm 惑hoặc 時thời 皆giai 得đắc 勝thắng 捨xả 劣liệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 不bất 言ngôn 向hướng 果quả 亦diệc 得đắc 勝thắng 捨xả 劣liệt 至chí 如như 得đắc 果quả 故cố 者giả 意ý 云vân 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 得đắc 果quả 捨xả 向hướng 然nhiên 亦diệc 有hữu 得đắc 勝thắng 捨xả 劣liệt 也dã 如như 十Thập 地Địa 中trung 地địa 地địa 皆giai 有hữu 入nhập 住trụ 滿mãn 心tâm 如như 得đắc 住trụ 地địa 心tâm 即tức 捨xả 入nhập 地địa 心tâm 如như 得đắc 滿mãn 地địa 心tâm 即tức 捨xả 住trụ 地địa 心tâm 如như 得đắc 第đệ 二nhị 地địa 即tức 捨xả 第đệ 一nhất 地địa 等đẳng 現hiện 觀quán 位vị 者giả 即tức 無vô 漏lậu 生sanh 法pháp 二nhị 空không 觀quán 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 約ước 此thử 文văn 即tức 轉chuyển 齊tề 義nghĩa 至chí 中trung 上thượng 品phẩm 也dã 者giả 意ý 云vân 轉chuyển 齊tề 者giả 即tức 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 三tam 品phẩm 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 如như 從tùng 見kiến 道đạo 出xuất 已dĩ 至chí 初Sơ 地Địa 住trụ 心tâm 此thử 見kiến 道đạo 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 即tức 與dữ 住trụ 地địa 無vô 漏lậu 心tâm 種chủng 子tử 力lực 齊tề 乃nãi 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 。 住trụ 心tâm 所sở 有hữu 已dĩ 前tiền 九cửu 地địa 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 亦diệc 與dữ 第đệ 十Thập 地Địa 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 力lực 齊tề 等đẳng 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 住trụ 持trì 所sở 有hữu 已dĩ 前tiền 見kiến 修tu 十Thập 地Địa 之chi 中trung 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 即tức 與dữ 佛Phật 果Quả 位vị 中trung 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 氣khí 力lực 齊tề 等đẳng 此thử 中trung 有hữu 難nạn/nan 難nạn/nan 云vân 若nhược 已dĩ 前tiền 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 皆giai 與dữ 已dĩ 後hậu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 力lực 齊tề 等đẳng 者giả 如như 何hà 果quả 位vị 得đắc 有hữu 已dĩ 前tiền 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 已dĩ 知tri 根căn 耶da 答đáp 已dĩ 前tiền 未vị 知tri 當đương 知tri 及cập 已dĩ 知tri 根căn 至chí 於ư 佛Phật 果Quả 皆giai 悉tất 殊thù 勝thắng 故cố 已dĩ 前tiền 諸chư 根căn 至chí 佛Phật 果Quả 位vị 總tổng 名danh 具cụ 知tri 根căn 攝nhiếp 不bất 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 約ước 轉chuyển 滅diệt 義nghĩa 一nhất 種chủng 子tử 轉chuyển 為vi 中trung 上thượng 至chí 名danh 捨xả 劣liệt 也dã 者giả 意ý 云vân 若nhược 轉chuyển 滅diệt 者giả 即tức 唯duy 一nhất 品phẩm 種chủng 子tử 即tức 轉chuyển 見kiến 道đạo 種chủng 為vi 修tu 道Đạo 種chủng 轉chuyển 修tu 道Đạo 種chủng 為vi 無Vô 學Học 道đạo 種chủng 若nhược 十Thập 地Địa 所sở 修tu 皆giai 轉chuyển 前tiền 地địa 種chủng 子tử 為vi 後hậu 地địa 種chủng 子tử 等đẳng 此thử 如như 佛Phật 地địa 論luận 中trung 及cập 瑜du 伽già 釋thích 中trung 廣quảng 解giải 如như 轉chuyển 下hạ 品phẩm 作tác 中trung 品phẩm 轉chuyển 中trung 品phẩm 作tác 上thượng 品phẩm 轉chuyển 作tác 上thượng 品phẩm 之chi 時thời 前tiền 下hạ 中trung 品phẩm 不bất 復phục 現hiện 前tiền 。 名danh 之chi 為vi 滅Diệt 。 故cố 云vân 轉chuyển 滅diệt 。

【# 論luận 】# 一nhất 遍biến 行hành 真Chân 如Như 至chí 而nhi 不bất 在tại 故cố 者giả 此thử 即tức 別biệt 釋thích 遍biến 行hành 真Chân 如Như 者giả 行hành 謂vị 有hữu 為vi 諸chư 行hành 。 即tức 我ngã 法pháp 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 真Chân 如Như 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 無vô 不bất 遍biến 故cố 故cố 名danh 遍biến 行hành 理lý 實thật 二nhị 空không 通thông 餘dư 九cửu 地địa 今kim 約ước 初sơ 證chứng 位vị 故cố 說thuyết 初Sơ 地Địa 真Chân 如Như 名danh 為vi 遍biến 行hành 有hữu 云vân 行hành 者giả 在tại 也dã 即tức 真Chân 如Như 遍biến 在tại 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 故cố 名danh 遍biến 行hành 真Chân 如Như 。

【# 疏sớ/sơ 】# 解giải 能năng 證chứng 得đắc 有hữu 四Tứ 等Đẳng 者giả 問vấn 十thập 真Chân 如Như 及cập 十thập 重trọng 障chướng 如như 何hà 得đắc 名danh 能năng 證chứng 得đắc 耶da 答đáp 由do 具cụ 十Thập 地Địa 十thập 行hành 斷đoạn 十thập 重trọng 障chướng 證chứng 十thập 真Chân 如Như 方phương 能năng 證chứng 得đắc 果quả 上thượng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 此thử 四tứ 種chủng 皆giai 名danh 能năng 證chứng 得đắc 意ý 說thuyết 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 皆giai 由do 因nhân 中trung 修tu 此thử 四tứ 種chủng 而nhi 證chứng 得đắc 故cố 故cố 喚hoán 四tứ 種chủng 名danh 能năng 證chứng 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 真Chân 如Như 約ước 詮thuyên 辨biện 體thể 至chí 若nhược 不bất 約ước 詮thuyên 說thuyết 遍biến 何hà 法pháp 者giả 二nhị 無vô 我ngã 名danh 證chứng 今kim 此thử 二nhị 無vô 我ngã 既ký 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 上thượng 。 即tức 二nhị 無vô 我ngã 之chi 理lý 亦diệc 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 約ước 詮thuyên 辨biện 真Chân 如Như 體thể 也dã 亦diệc 非phi 真Chân 如Như 可khả 說thuyết 遍biến 者giả 意ý 云vân 若nhược 不bất 約ước 詮thuyên 說thuyết 遍biến 者giả 真Chân 如Như 離ly 言ngôn 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 遍biến 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 不bất 約ước 詮thuyên 說thuyết 遍biến 何hà 法pháp 者giả 意ý 云vân 若nhược 不bất 約ước 詮thuyên 說thuyết 者giả 真Chân 如Như 離ly 言ngôn 亦diệc 不bất 可khả 言ngôn 。 遮già 與dữ 不bất 遍biến 等đẳng 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 證chứng 此thử 真Chân 如Như 時thời 皆giai 約ước 所sở 生sanh 功công 德đức 。 以dĩ 立lập 真Chân 如Như 名danh 故cố 十Thập 地Địa 真Chân 如Như 皆giai 約ước 詮thuyên 辨biện 體thể 此thử 遍biến 行hành 即tức 真Chân 如Như 持trì 業nghiệp 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 遍biến 行hành 如như 者giả 至chí 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 非phi 二nhị 空không 故cố 者giả 世thế 親thân 解giải 云vân 此thử 法Pháp 界Giới 遍biến 一nhất 切thiết 行hành 釋thích 曰viết 一nhất 切thiết 世thế 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 中trung 故cố 一nhất 切thiết 行hành 既ký 是thị 無vô 我ngã 故cố 。 無vô 我ngã 之chi 真chân 理lý 亦diệc 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 偏thiên 約ước 人nhân 無vô 我ngã 也dã 無vô 性tánh 云vân 此thử 真Chân 如Như 即tức 是thị 法pháp 空không 理lý 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 名danh 法pháp 空không 法pháp 空không 之chi 理lý 亦diệc 遍biến 一nhất 切thiết 然nhiên 世thế 親thân 無vô 性tánh 各các 舉cử 一nhất 義nghĩa 然nhiên 義nghĩa 不bất 足túc 以dĩ 體thể 用dụng 別biệt 故cố 體thể 者giả 謂vị 法pháp 法pháp 即tức 是thị 體thể 故cố 無vô 性tánh 云vân 此thử 即tức 法pháp 空không 約ước 法pháp 體thể 說thuyết 用dụng 謂vị 我ngã 我ngã 即tức 主chủ 宰tể 作tác 用dụng 故cố 世thế 親thân 云vân 以dĩ 無vô 少thiểu 法pháp 非phi 無vô 我ngã 故cố 即tức 約ước 用dụng 說thuyết 故cố 體thể 用dụng 各các 別biệt 今kim 此thử 論luận 中trung 兩lưỡng 義nghĩa 皆giai 盡tận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 通thông 達đạt 此thử 證chứng 得đắc 自tự 他tha 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 有hữu 三tam 種chủng 平bình 等đẳng 一nhất 者giả 佛Phật 平bình 等đẳng 若nhược 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 及cập 異dị 生sanh 等đẳng 雖tuy 有hữu 念niệm 佛Phật 未vị 能năng 普phổ 念niệm 有hữu 歸quy 依y 西tây 方Phương 等Đẳng 不bất 念niệm 彌Di 勒Lặc 等đẳng 名danh 不bất 平bình 等đẳng 若nhược 至chí 地địa 上thượng 證chứng 真Chân 如Như 已dĩ 念niệm 一nhất 切thiết 佛Phật 。 普phổ 歸quy 依y 故cố 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 供cúng 養dường 百bách 億ức 諸chư 佛Phật 等đẳng 二nhị 者giả 法pháp 平bình 等đẳng 若nhược 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 有hữu 所sở 行hành 未vị 能năng 普phổ 修tu 名danh 不bất 平bình 等đẳng 若nhược 至chí 地địa 上thượng 證chứng 法pháp 性tánh 已dĩ 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 發phát 心tâm 普phổ 修tu 故cố 一nhất 行hành 中trung 修tu 一nhất 切thiết 行hành 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 修tu 一nhất 切thiết 行hành 等đẳng 。 三tam 者giả 有hữu 情tình 平bình 等đẳng 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 度độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 初sơ 有hữu 緣duyên 未vị 能năng 普phổ 度độ 名danh 不bất 平bình 等đẳng 既ký 至chí 初Sơ 地Địa 證chứng 同đồng 體thể 大đại 悲bi 。 見kiến 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 同đồng 於ư 己kỷ 體thể 不bất 見kiến 身thân 外ngoại 別biệt 有hữu 眾chúng 生sanh 凡phàm 所sở 度độ 生sanh 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 。 故cố 於ư 自tự 他tha 。 普phổ 皆giai 平bình 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 論luận 生sanh 論luận 乃nãi 至chí 二nhị 行hành 何hà 別biệt 者giả 此thử 中trung 問vấn 意ý 如như 何hà 名danh 二nhị 空không 又hựu 二nhị 空không 智trí 下hạ 所sở 對đối 人nhân 法pháp 二nhị 種chủng 如như 何hà 有hữu 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 答đáp 執chấp 法pháp 有hữu 體thể 執chấp 法pháp 有hữu 用dụng 二nhị 所sở 治trị 別biệt 也dã 解giải 云vân 若nhược 執chấp 法pháp 體thể 即tức 是thị 法pháp 執chấp 法pháp 執chấp 即tức 用dụng 法pháp 空không 智trí 以dĩ 除trừ 之chi 若nhược 執chấp 法pháp 有hữu 作tác 用dụng 受thọ 即tức 名danh 我ngã 執chấp 菩Bồ 薩Tát 即tức 修tu 我ngã 空không 智trí 以dĩ 斷đoạn 之chi 雖tuy 亦diệc 有hữu 於ư 法pháp 上thượng 執chấp 有hữu 用dụng 者giả 如như 執chấp 有hữu 了liễu 別biệt 等đẳng 用dụng 今kim 約ước 多đa 分phần 執chấp 我ngã 有hữu 用dụng 在tại 主chủ 宰tể 者giả 即tức 是thị 我ngã 執chấp 。 任nhậm 持trì 者giả 即tức 是thị 法pháp 執chấp 既ký 所sở 治trị 二nhị 執chấp 不bất 同đồng 其kỳ 能năng 治trị 二nhị 空không 智trí 亦diệc 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 出xuất 勝thắng 因nhân 者giả 因nhân 者giả 所sở 以dĩ 義nghĩa 意ý 云vân 第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 離ly 。 犯phạm 戒giới 垢cấu 故cố 。 顯hiển 此thử 真Chân 如Như 具cụ 無vô 邊biên 德đức 。

【# 疏sớ/sơ 】# 新tân 中trung 邊biên 云vân 由do 通thông 達đạt 此thử 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 。 於ư 同đồng 出xuất 離ly 。 一nhất 切thiết 行hành 相tương 應ứng 。 遍biến 修tu 治trị 是thị 為vi 勤cần 修tu 相tương 應ứng 出xuất 離ly 者giả 解giải 云vân 中trung 邊biên 意ý 說thuyết 由do 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 證chứng 無vô 邊biên 德đức 最tối 勝thắng 理lý 已dĩ 彼bỉ 得đắc 智trí 中trung 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 我ngã 已dĩ 證chứng 得đắc 。 具cụ 含hàm 德đức 性tánh 真Chân 如Như 理lý 故cố 我ngã 今kim 於ư 同đồng 出xuất 離ly 。 涅Niết 槃Bàn 性tánh 中trung 修tu 治trị 諸chư 行hành 故cố 云vân 相tương 應ứng 出xuất 離ly 此thử 亦diệc 最tối 勝thắng 即tức 真Chân 如Như 是thị 持trì 業nghiệp 釋thích 於ư 同đồng 出xuất 離ly 。 者giả 即tức 涅Niết 槃Bàn 真Chân 如Như 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 同đồng 出xuất 離ly 處xứ 故cố 云vân 於ư 同đồng 出xuất 離ly 。 修tu 相tương 應ứng 行hành 等đẳng 。

【# 論luận 】# 勝thắng 流lưu 真Chân 如Như 者giả 此thử 第đệ 三tam 地địa 以dĩ 三tam 慧tuệ 光quang 照chiếu 大Đại 乘Thừa 法Pháp 是thị 故cố 此thử 地địa 。 名danh 發phát 光quang 此thử 顯hiển 勝thắng 流lưu 教giáo 法pháp 所sở 依y 真Chân 如Như 故cố 勝thắng 教giáo 法pháp 從tùng 真Chân 如Như 流lưu 出xuất 即tức 真Chân 如Như 是thị 能năng 流lưu 教giáo 法pháp 是thị 所sở 流lưu 即tức 勝thắng 流lưu 法pháp 之chi 真Chân 如Như 也dã 是thị 依y 主chủ 釋thích 。

【# 論luận 】# 曰viết 無vô 攝nhiếp 受thọ 真Chân 如Như 者giả 此thử 釋thích 第đệ 四tứ 地địa 真Chân 如Như 謂vị 此thử 地địa 中trung 得đắc 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 觀quán 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 執chấp 故cố 此thử 真Chân 如Như 無vô 所sở 繫hệ 屬thuộc 。 非phi 我ngã 執chấp 等đẳng 所sở 依y 止chỉ 處xứ 。 亦diệc 非phi 我ngã 執chấp 取thủ 故cố 名danh 無vô 繫hệ 屬thuộc 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 世thế 親thân 云vân 於ư 此thử 中trung 無vô 許hứa 我ngã 所sở 無vô 攝nhiếp 我ngã 所sở 至chí 無vô 有hữu 繫hệ 屬thuộc 者giả 解giải 云vân 若nhược 總tổng 屬thuộc 我ngã 即tức 當đương 我ngã 所sở 故cố 作tác 此thử 言ngôn 無vô 計kế 我ngã 所sở 等đẳng 如như 北bắc 洲châu 人nhân 無vô 妻thê 子tử 等đẳng 想tưởng 不bất 計kế 我ngã 家gia 妻thê 子tử 名danh 無vô 繫hệ 屬thuộc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 性tánh 云vân 至chí 非phi 自tự 他tha 攝nhiếp 者giả 解giải 云vân 第đệ 三Tam 地Địa 中trung 。 所sở 有hữu 緣duyên 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 愛ái 愚ngu 與dữ 彼bỉ 我ngã 執chấp 同đồng 對đối 治trị 斷đoạn 謂vị 斷đoạn 愛ái 故cố 不bất 計kế 我ngã 所sở 。 觀quán 此thử 法pháp 真Chân 如Như 非phi 自tự 他tha 我ngã 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 故cố 名danh 無vô 繫hệ 屬thuộc 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 但đãn 言ngôn 我ngã 所sở 至chí 不bất 依y 如như 取thủ 之chi 者giả 意ý 云vân 如như 無vô 性tánh 世thế 親thân 但đãn 言ngôn 於ư 此thử 真Chân 如Như 。 不bất 計kế 我ngã 所sở 。 業nghiệp 者giả 即tức 性tánh 狹hiệp 也dã 何hà 以dĩ 故cố 亦diệc 法pháp 愛ái 等đẳng 無vô 故cố 而nhi 我ngã 見kiến 等đẳng 不bất 依y 如như 取thủ 之chi 據cứ 此thử 道Đạo 理lý 豈khởi 唯duy 不bất 計kế 真Chân 如Như 為vi 我ngã 所sở 耶da 法pháp 愛ái 我ngã 見kiến 慢mạn 等đẳng 亦diệc 不bất 緣duyên 故cố 然nhiên 始thỉ 不bất 計kế 如như 為vi 我ngã 所sở 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 此thử 真Chân 如Như 但đãn 為vi 境cảnh 故cố 名danh 為vi 我ngã 所sở 。 者giả 此thử 會hội 前tiền 無vô 性tánh 世thế 親thân 我ngã 所sở 之chi 文văn 其kỳ 實thật 亦diệc 無vô 我ngã 見kiến 慢mạn 愛ái 等đẳng 說thuyết 無vô 我ngã 所sở 者giả 謂vị 此thử 真Chân 如Như 但đãn 與dữ 我ngã 為vi 境cảnh 故cố 所sở 以dĩ 但đãn 說thuyết 真Chân 如Như 為vi 我ngã 所sở 。

【# 疏sớ/sơ 】# 餘dư 論luận 說thuyết 之chi 至chí 亦diệc 取thủ 如như 故cố 者giả 餘dư 論luận 中trung 說thuyết 真Chân 如Như 為vi 我ngã 所sở 者giả 謂vị 我ngã 境cảnh 聚tụ 中trung 不bất 別biệt 離ly 出xuất 真Chân 如Như 真Chân 如Như 亦diệc 在tại 我ngã 境cảnh 聚tụ 中trung 我ngã 執chấp 起khởi 時thời 亦diệc 緣duyên 於ư 如như 所sở 以dĩ 喚hoán 此thử 真Chân 如Như 名danh 為vi 我ngã 所sở 。 也dã 即tức 餘dư 論luận 與dữ 世thế 親thân 。 所sở 說thuyết 不bất 同đồng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 不bất 於ư 彼bỉ 起khởi 我ngã 等đẳng 執chấp 者giả 。 意ý 云vân 若nhược 不bất 於ư 彼bỉ 說thuyết 我ngã 執chấp 言ngôn 而nhi 但đãn 說thuyết 云vân 我ngã 見kiến 等đẳng 者giả 即tức 不bất 攝nhiếp 我ngã 所sở 見kiến 等đẳng 謂vị 攝nhiếp 我ngã 所sở 見kiến 等đẳng 故cố 說thuyết 我ngã 執chấp 之chi 言ngôn 故cố 論luận 云vân 非phi 我ngã 執chấp 等đẳng 所sở 依y 取thủ 故cố 亦diệc 無vô 攝nhiếp 受thọ 即tức 真Chân 如Như 持trì 業nghiệp 釋thích 釋thích 。

【# 論luận 】# 五ngũ 類loại 無vô 別biệt 真Chân 如Như 至chí 類loại 有hữu 異dị 故cố 者giả 此thử 釋thích 為vi 第đệ 五ngũ 如như 謂vị 此thử 地địa 中trung 修tu 得đắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 差sai 別biệt 道đạo 由do 此thử 了liễu 知tri 真Chân 如Như 類loại 無vô 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 眼nhãn 等đẳng 類loại 有hữu 別biệt 故cố 此thử 亦diệc 類loại 無vô 別biệt 即tức 真Chân 如Như 故cố 持trì 業nghiệp 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 中trung 邊biên 云vân 此thử 名danh 相tướng 續tục 無vô 差sai 別biệt 義nghĩa 者giả 意ý 云vân 真Chân 如Như 無vô 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 相tương 續tục 身thân 有hữu 自tự 他tha 等đẳng 差sai 別biệt 故cố 中trung 邊biên 云vân 由do 通thông 達đạt 此thử 得đắc 十thập 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 平bình 等đẳng 此thử 十thập 平bình 等đẳng 即tức 是thị 十Thập 地Địa 論luận 中trung 十thập 種chủng 淨tịnh 心tâm 十thập 淨tịnh 心tâm 者giả 謹cẩn 按án 十Thập 地Địa 論luận 第đệ 七thất 云vân 一nhất 過quá 去khứ 佛Phật 平bình 等đẳng 深thâm 淨tịnh 心tâm 二nhị 未vị 來lai 佛Phật 三tam 現hiện 在tại 佛Phật 四tứ 戒giới 淨tịnh 五ngũ 心tâm 淨tịnh 六lục 除trừ 見kiến 疑nghi 悔hối 淨tịnh 七thất 道đạo 非phi 道đạo 智trí 淨tịnh 八bát 行hành 斷đoạn 智trí 淨tịnh 九cửu 思tư 量lượng 一nhất 切thiết 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 得đắc 上thượng 上thượng 淨tịnh 十thập 化hóa 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 彼bỉ 論luận 解giải 云vân 於ư 平bình 等đẳng 中trung 得đắc 清thanh 淨tịnh 是thị 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 及cập 隨tùy 順thuận 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 謂vị 初sơ 三tam 世thế 佛Phật 十Thập 力Lực 等đẳng 是thị 即tức 諸chư 佛Phật 。 法pháp 餘dư 七thất 隨tùy 順thuận 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 也dã 佛Phật 法Pháp 因nhân 此thử 戒giới 定định 慧tuệ 化hóa 眾chúng 生sanh 成thành 戒giới 即tức 第đệ 四tứ 定định 是thị 第đệ 五ngũ 六lục 七thất 八bát 九cửu 總tổng 智trí 淨tịnh 攝nhiếp 釋thích 曰viết 於ư 三Tam 寶Bảo 所sở 。 離ly 疑nghi 惑hoặc 心tâm 知tri 佛Phật 所sở 說thuyết 。 通thông 能năng 出xuất 離ly 外ngoại 道đạo 非phi 道đạo 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 又hựu 謂vị 我ngã 今kim 斷đoạn 中trung 下hạ 行hành 而nhi 為vi 發phát 起khởi 。 上thượng 妙diệu 聖thánh 行hành 如như 次thứ 是thị 彼bỉ 六lục 七thất 八bát 九cửu 。

師sư 答đáp 云vân 設thiết 然nhiên 何hà 失thất 故cố 論luận 牒điệp 云vân 若nhược 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 名danh 緣duyên 彼bỉ 等đẳng 難nạn/nan 色sắc 等đẳng 智trí 展triển 轉chuyển 成thành 立lập 真chân 見kiến 有hữu 相tương/tướng 論luận 不bất 言ngôn 者giả 以dĩ 巧xảo 略lược 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 義Nghĩa 演Diễn 卷quyển 第đệ 十thập 三tam 本bổn

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 義Nghĩa 演Diễn 卷quyển 第đệ 十thập 三tam 末mạt

【# 論luận 】# 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 至chí 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 者giả 自tự 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 辨biện 生sanh 空không 觀quán 品phẩm 後hậu 明minh 法pháp 空không 觀quán 品phẩm 釋thích 生sanh 空không 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 初sơ 起khởi 後hậu 明minh 後hậu 起khởi 言ngôn 生sanh 空không 觀quán 品phẩm 二Nhị 乘Thừa 見kiến 位vị 亦diệc 得đắc 初sơ 起khởi 者giả 此thử 明minh 初sơ 起khởi 二Nhị 乘Thừa 見kiến 位vị 最tối 初sơ 得đắc 故cố 故cố 三tam 初sơ 起khởi 對đối 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 故cố 云vân 亦diệc 得đắc 意ý 說thuyết 非phi 但đãn 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 得đắc 二Nhị 乘Thừa 見kiến 道đạo 亦diệc 得đắc 此thử 智trí 言ngôn 此thử 後hậu 展triển 轉chuyển 至chí 或hoặc 至chí 上thượng 位vị 者giả 此thử 明minh 後hậu 起khởi 有hữu 其kỳ 三tam 位vị 者giả 從tùng 見kiến 道đạo 後hậu 展triển 轉chuyển 至chí 無Vô 學Học 位vị 此thử 說thuyết 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 起khởi 生sanh 空không 觀quán 品phẩm 二nhị 者giả 從tùng 四Tứ 果Quả 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 解giải 行hành 地địa 終chung 皆giai 得đắc 起khởi 觀quán 察sát 智trí 即tức 於ư 地địa 前tiền 一nhất 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 滿mãn 位vị 遣khiển 皆giai 起khởi 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 云vân 漸tiệm 悟ngộ 入nhập 者giả 至chí 解giải 行hành 地địa 終chung 此thử 所sở 起khởi 者giả 但đãn 是thị 二Nhị 乘Thừa 位vị 所sở 得đắc 生sanh 空không 智trí 是thị 菩Bồ 薩Tát 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 人nhân 者giả 以dĩ 未vị 得đắc 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 故cố 已dĩ 智trí 上thượng 位vị 始thỉ 從tùng 初Sơ 地Địa 。 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 速tốc 起khởi 此thử 智trí 品phẩm 此thử 通thông 迴hồi 心tâm 及cập 以dĩ 頓đốn 悟ngộ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 云vân 頓đốn 悟ngộ 至chí 無Vô 學Học 位vị 謂vị 至chí 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 等đẳng 故cố 無Vô 學Học 位vị 者giả 意ý 說thuyết 佛Phật 果Quả 無Vô 學Học 非phi 是thị 二Nhị 乘Thừa 。 無Vô 學Học 於ư 上thượng 三tam 位vị 中trung 唯duy 除trừ 有hữu 漏lậu 及cập 無vô 心tâm 時thời 餘dư 一nhất 切thiết 中trung 漸tiệm 頓đốn 菩Bồ 薩Tát 皆giai 得đắc 起khởi 此thử 智trí 故cố 疏sớ/sơ 云vân 漸tiệm 頓đốn 皆giai 爾nhĩ 問vấn 且thả 如như 法Pháp 空không 觀quán 起khởi 三tam 時thời 不bất 起khởi 謂vị 有hữu 漏lậu 及cập 生sanh 空không 菩Bồ 薩Tát 無vô 心tâm 時thời 五ngũ 位vị 此thử 中trung 但đãn 說thuyết 法Pháp 空không 觀quán 耶da 答đáp 三tam 藏tạng 解giải 云vân 即tức 唯duy 此thử 文văn 護hộ 法Pháp 正chánh 實thật 入nhập 法pháp 空không 觀quán 必tất 帶đái 生sanh 空không 觀quán 有hữu 生sanh 空không 未vị 必tất 有hữu 法pháp 空không 亦diệc 人nhân 執chấp 起khởi 必tất 帶đái 法pháp 執chấp 有hữu 法pháp 執chấp 時thời 我ngã 執chấp 不bất 定định 故cố 此thử 智trí 品phẩm 義nghĩa 意ý 亦diệc 同đồng 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 既ký 不bất 障chướng 法pháp 空không 時thời 明minh 法pháp 空không 觀quán 必tất 帶đái 生sanh 觀quán 疏sớ/sơ 加gia 行hành 入nhập 心tâm 義nghĩa 亦diệc 違vi 其kỳ 說thuyết 由do 前tiền 加gia 心tâm 擬nghĩ 作tác 細tế 法pháp 空không 觀quán 故cố 獨độc 入nhập 法pháp 空không 觀quán 時thời 必tất 人nhân 法pháp 空không 為vi 加gia 行hành 人nhân 空không 觀quán 以dĩ 法pháp 空không 觀quán 微vi 細tế 亦diệc 違vi 其kỳ 第đệ 七thất 之chi 中trung 法pháp 執chấp 不bất 行hành 故cố 第đệ 七thất 識thức 得đắc 平bình 等đẳng 性tánh 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 非phi 有hữu 漏lậu 及cập 無vô 心tâm 時thời 通thông 上thượng 諸chư 位vị 者giả 意ý 說thuyết 於ư 上thượng 諸chư 位vị 中trung 若nhược 非phi 是thị 有hữu 漏lậu 及cập 無vô 心tâm 時thời 一nhất 切thiết 皆giai 得đắc 起khởi 。

【# 論luận 】# 法pháp 空không 觀quán 品phẩm 至chí 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 者giả 此thử 釋thích 法pháp 空không 觀quán 有hữu 二nhị 初sơ 明minh 初sơ 起khởi 後hậu 明minh 後hậu 起khởi 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 位vị 方phương 得đắc 初sơ 起khởi 者giả 此thử 明minh 初sơ 起khởi 准chuẩn 護hộ 法Pháp 正chánh 意ý 初sơ 見kiến 道đạo 時thời 雙song 證chứng 二nhị 空không 非phi 前tiền 後hậu 起khởi 言ngôn 此thử 後hậu 展triển 轉chuyển 至chí 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 者giả 此thử 明minh 後hậu 起khởi 即tức 除trừ 有hữu 漏lậu 位vị 生sanh 空không 觀quán 及cập 無vô 心tâm 時thời 三tam 位vị 餘dư 一nhất 切thiết 位vị 皆giai 得đắc 起khởi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 唯duy 生sanh 觀quán 乃nãi 至chí 或hoặc 二nhị 俱câu 觀quán 者giả 此thử 文văn 意ý 說thuyết 成thành 佛Phật 已dĩ 去khứ 。 唯duy 第đệ 六lục 識thức 起khởi 生sanh 空không 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 智trí 或hoặc 觀quán 理lý 非phi 事sự 或hoặc 觀quán 事sự 非phi 理lý 或hoặc 二nhị 種chủng 俱câu 觀quán 皆giai 得đắc 自tự 在tại 。 其kỳ 第đệ 六lục 識thức 中trung 亦diệc 得đắc 起khởi 法pháp 空không 觀quán 智trí 若nhược 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 此thử 二nhị 智trí 中trung 唯duy 有hữu 法pháp 空không 必tất 無vô 性tánh 空không 智trí 在tại 因nhân 位vị 中trung 若nhược 第đệ 六lục 識thức 起khởi 生sanh 空không 智trí 唯duy 伏phục 第đệ 七thất 識thức 中trung 我ngã 執chấp 亦diệc 不bất 能năng 引dẫn 起khởi 第đệ 七thất 識thức 中trung 法pháp 空không 智trí 若nhược 第đệ 六lục 識thức 起khởi 法pháp 空không 智trí 方phương 能năng 引dẫn 起khởi 第đệ 七thất 識thức 中trung 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 故cố 佛Phật 果Quả 中trung 第đệ 七thất 八bát 識thức 唯duy 起khởi 法pháp 空không 智trí 其kỳ 佛Phật 果Quả 中trung 五ngũ 識thức 雖tuy 有hữu 二nhị 說thuyết 一nhất 云vân 引dẫn 起khởi 生sanh 空không 後hậu 得đắc 智trí 由do 意ý 議nghị 引dẫn 起khởi 故cố 言ngôn 有hữu 說thuyết 唯duy 法pháp 空không 後hậu 得đắc 智trí 由do 解giải 脫thoát 道đạo 後hậu 第đệ 六lục 法pháp 空không 智trí 外ngoại 生sanh 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 雖tuy 言ngôn 初Sơ 地Địa 即tức 亦diệc 得đắc 起khởi 至chí 起khởi 麤thô 識thức 者giả 此thử 釋thích 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 有hữu 二nhị 師sư 解giải 此thử 即tức 初sơ 師sư 佛Phật 地địa 論luận 中trung 雖tuy 說thuyết 初Sơ 地Địa 得đắc 起khởi 意ý 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 初Sơ 地Địa 修tu 道Đạo 位vị 中trung 得đắc 起khởi 在tại 初sơ 見kiến 道đạo 位vị 中trung 不bất 起khởi 佛Phật 以dĩ 真chân 相tương/tướng 二nhị 見kiến 道đạo 中trung 時thời 起khởi 不bất 容dung 發phát 起khởi 五ngũ 識thức 存tồn 外ngoại 麤thô 境cảnh 故cố 故cố 初Sơ 地Địa 住trụ 心tâm 以dĩ 後hậu 即tức 修tu 道Đạo 攝nhiếp 問vấn 若nhược 見kiến 道đạo 中trung 不bất 得đắc 起khởi 五ngũ 識thức 者giả 如như 佛Phật 見kiến 道đạo 中trung 菩Bồ 薩Tát 頓đốn 悟ngộ 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 見kiến 百bách 佛Phật 世thế 界giới 勵lệ 思tư 之chi 。

【# 論luận 】# 有hữu 義nghĩa 成thành 佛Phật 方phương 得đắc 初sơ 起khởi 是thị 第đệ 二nhị 師sư 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 言ngôn 以dĩ 十Thập 地Địa 中trung 義nghĩa 作tác 意ý 起khởi 故cố 者giả 此thử 下hạ 三tam 因nhân 成thành 立lập 言ngôn 以dĩ 十Thập 地Địa 中trung 依y 異dị 熟thục 識thức 非phi 無vô 漏lậu 故cố 此thử 是thị 第đệ 一nhất 。 因nhân 解giải 云vân 謂vị 金kim 剛cang 心tâm 上thượng 來lai 異dị 熟thục 所sở 及cập 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 定định 是thị 有hữu 漏lậu 由do 斯tư 十Thập 地Địa 不bất 發phát 無vô 漏lậu 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 者giả 有hữu 漏lậu 不bất 共cộng 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 者giả 是thị 第đệ 二nhị 因nhân 即tức 重trọng/trùng 成thành 前tiền 因nhân 有hữu 外ngoại 難nạn/nan 云vân 如như 末mạt 那na 識thức 雖tuy 是thị 有hữu 漏lậu 能năng 發phát 玅# 觀quán 察sát 智trí 佛Phật 妨phương 有hữu 漏lậu 根căn 發phát 無vô 漏lậu 識thức 故cố 作tác 此thử 離ly 云vân 有hữu 漏lậu 不bất 共cộng 等đẳng 解giải 云vân 末mạt 那na 是thị 彼bỉ 不bất 同đồng 境cảnh 根căn 若nhược 眼nhãn 等đẳng 根căn 具cụ 其kỳ 四tứ 義nghĩa 一nhất 者giả 有hữu 漏lậu 即tức 簡giản 佛Phật 果Quả 二nhị 者giả 不bất 共cộng 簡giản 現hiện 第đệ 八bát 現hiện 第đệ 八bát 與dữ 餘dư 為vi 共cộng 依y 故cố 三tam 者giả 必tất 俱câu 簡giản 無vô 間gian 滅diệt 根căn 四tứ 者giả 同đồng 境cảnh 簡giản 第đệ 七thất 識thức 第đệ 七thất 識thức 與dữ 五ngũ 不bất 同đồng 境cảnh 故cố 有hữu 漏lậu 五ngũ 根căn 具cụ 上thượng 四tứ 義nghĩa 發phát 無vô 漏lậu 識thức 不bất 應ưng 理lý 故cố 言ngôn 此thử 二nhị 於ư 境cảnh 明minh 昧muội 異dị 故cố 是thị 第đệ 三tam 因nhân 解giải 云vân 謂vị 有hữu 漏lậu 根căn 於ư 境cảnh 闇ám 昧muội 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 於ư 境cảnh 明minh 故cố 此thử 中trung 立lập 比tỉ 量lượng 簡giản 過quá 等đẳng 並tịnh 如như 前tiền 四tứ 緣duyên 中trung 解giải 言ngôn 而nhi 數số 間gian 斷đoạn 作tác 意ý 起khởi 故cố 者giả 此thử 釋thích 妨phương 難nan 離ly 云vân 既ký 佛Phật 果Quả 中trung 根căn 境cảnh 常thường 有hữu 應ưng 常thường 恆hằng 起khởi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 故cố 作tác 此thử 通thông 云vân 而nhi 數số 間gian 斷đoạn 作tác 意ý 起khởi 故cố 佛Phật 地địa 中trung 亦diệc 作tác 此thử 說thuyết 問vấn 前tiền 師sư 云vân 若nhược 許hứa 圓viên 鏡kính 智trí 金kim 剛cang 心tâm 起khởi 者giả 即tức 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 亦diệc 應ưng 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 中trung 智trí 如như 佛Phật 佛Phật 地địa 之chi 佛Phật 果Quả 位vị 起khởi 言ngôn 前tiền 師sư 答đáp 佛Phật 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 等đẳng 覺giác 佛Phật 二nhị 者giả 妙diệu 覺giác 佛Phật 彼bỉ 佛Phật 地địa 論luận 依y 等đẳng 覺giác 佛Phật 說thuyết 故cố 云vân 佛Phật 果Quả 起khởi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 故cố 不bất 相tương 違vi 據cứ 護hộ 法Pháp 意ý 唯duy 解giải 脫thoát 道đạo 佛Phật 果Quả 得đắc 起khởi 圓viên 鏡kính 成thành 事sự 二nhị 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 地địa 前tiền 種chủng 增tăng 入nhập 地địa 二nhị 增tăng 意ý 言ngôn 之chi 四Tứ 智Trí 種chủng 子tử 雖tuy 皆giai 本bổn 有hữu 要yếu 由do 薰huân 萱huyên 發phát 方phương 得đắc 增tăng 長trưởng 且thả 地địa 前tiền 由do 聞văn 薰huân 習tập 故cố 所sở 以dĩ 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 。 入nhập 地địa 即tức 生sanh 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 故cố 入nhập 地địa 種chủng 現hiện 二nhị 皆giai 增tăng 長trưởng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 地địa 前tiền 用dụng 增tăng 入nhập 地địa 體thể 增tăng 至chí 唯duy 護hộ 法Pháp 義nghĩa 解giải 云vân 若nhược 地địa 前tiền 由do 有hữu 漏lậu 多đa 聞văn 熏huân 習tập 。 令linh 無vô 漏lậu 種chủng 功công 用dụng 增tăng 長trưởng 入nhập 地địa 已dĩ 去khứ 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 起khởi 已dĩ 更cánh 熏huân 成thành 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 即tức 是thị 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 體thể 多đa 各các 增tăng 也dã 現hiện 起khởi 別biệt 故cố 者giả 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 起khởi 已dĩ 更cánh 別biệt 熏huân 種chủng 不bất 同đồng 地địa 前tiền 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 未vị 起khởi 今kim 此thử 疏sớ/sơ 文văn 先tiên 雙song 所sở 本bổn 有hữu 新tân 熏huân 故cố 唯duy 是thị 護hộ 法Pháp 師sư 義nghĩa 問vấn 所sở 言ngôn 無vô 漏lậu 雖tuy 體thể 用dụng 增tăng 長trưởng 四Tứ 智Trí 之chi 中trung 是thị 佛Phật 智trí 種chủng 子tử 者giả 答đáp 但đãn 是thị 妙diệu 觀quán 察sát 平bình 等đẳng 。 性tánh 二nhị 智trí 種chủng 子tử 不bất 言ngôn 大đại 圓viên 鏡kính 成thành 所sở 作tác 佛Phật 故cố 准chuẩn 正chánh 義nghĩa 十Thập 地Địa 之chi 中trung 不bất 得đắc 圓viên 鏡kính 成thành 事sự 二nhị 智trí 故cố 十Thập 地Địa 中trung 但đãn 熏huân 發phát 大đại 圓viên 鏡kính 成thành 所sở 智trí 本bổn 種chủng 子tử 增tăng 故cố 故cố 此thử 圓viên 鏡kính 等đẳng 亦diệc 智trí 在tại 十Thập 地Địa 中trung 即tức 各các 種chủng 增tăng 已dĩ 亦diệc 名danh 用dụng 增tăng 有hữu 能năng 生sanh 當đương 果quả 功công 用dụng 先tiên 不bất 能năng 熏huân 二nhị 智trí 種chủng 子tử 即tức 無vô 體thể 增tăng 若nhược 成thành 佛Phật 已dĩ 去khứ 。 此thử 二nhị 智trí 種chủng 生sanh 二nhị 智trí 現hiện 行hành 現hiện 行hành 即tức 是thị 現hiện 增tăng 以dĩ 不bất 起khởi 更cánh 熏huân 種chủng 子tử 故cố 無vô 體thể 增tăng 。

【# 論luận 】# 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 至chí 不bất 可khả 知tri 故cố 。 者giả 第đệ 七thất 緣duyên 佛Phật 境cảnh 界giới 門môn 。 釋thích 四Tứ 智Trí 即tức 分phân 為vi 四tứ 就tựu 釋thích 境cảnh 智trí 中trung 有hữu 二nhị 智trí 說thuyết 此thử 即tức 初sơ 師sư 但đãn 緣duyên 真Chân 如Như 為vi 境cảnh 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 佛Phật 以dĩ 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 不bất 可khả 知tri 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 皆giai 不bất 愚ngu 迷mê 故cố 者giả 意ý 說thuyết 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 緣duyên 一nhất 切thiết 境cảnh 不bất 愚ngu 不bất 迷mê 以dĩ 無vô 妄vọng 執chấp 故cố 名danh 不bất 愚ngu 分phân 明minh 顯hiển 了liễu 故cố 名danh 不bất 迷mê 前tiền 緣duyên 俱câu 時thời 行hành 相tương/tướng 雖tuy 亦diệc 不bất 可khả 知tri 。 能năng 非phi 不bất 愚ngu 故cố 即tức 緣duyên 境cảnh 不bất 了liễu 名danh 愚ngu 也dã 或hoặc 十thập 二nhị 處xứ 者giả 。 但đãn 說thuyết 根căn 境cảnh 即tức 亦diệc 識thức 向hướng 根căn 處xứ 攝nhiếp 即tức 六lục 根căn 六lục 識thức 俱câu 名danh 識thức 故cố 所sở 以dĩ 但đãn 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 更cánh 不bất 言ngôn 十thập 八bát 界giới 。

【# 疏sớ/sơ 】# 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 者giả 解giải 云vân 行hành 相tương/tướng 者giả 言ngôn 見kiến 分phần/phân 所sở 緣duyên 者giả 境cảnh 也dã 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 故cố 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 復phục 次thứ 妙Diệu 生Sanh 。 大đại 圓viên 鏡kính 智trí 者giả 。 如như 依y 圓viên 鏡kính 。 眾chúng 像tượng 影ảnh 現hiện 。 如như 是thị 依y 止chỉ 。 如Như 來Lai 智trí 鏡kính 。 諸chư 處xứ 境cảnh 識thức 。 眾chúng 像tượng 影ảnh 現hiện 。 唯duy 以dĩ 圓viên 鏡kính 。 為vi 譬thí 喻dụ 者giả 。 當đương 知tri 圓viên 鏡kính 。 如Như 來Lai 智trí 鏡kính 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 是thị 故cố 智trí 鏡kính 。 名danh 圓viên 鏡kính 智trí 。 故cố 佛Phật 地địa 論luận 云vân 此thử 中trung 以dĩ 喻dụ 顯hiển 示thị 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 是thị 能năng 生sanh 現hiện 諸chư 法pháp 影ảnh 像tượng 平bình 等đẳng 因nhân 緣duyên 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 第đệ 八bát 淨tịnh 識thức 能năng 現hiện 能năng 生sanh 智trí 等đẳng 影ảnh 像tượng 如như 大đại 圓viên 鏡kính 。 能năng 現hiện 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 影ảnh 像tượng 又hựu 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 如như 大đại 圓viên 鏡kính 。 有hữu 樂nhạo 福phước 人nhân 。 懸huyền 高cao 勝thắng 處xứ 。 無vô 所sở 動động 搖dao 。 諸chư 有hữu 去khứ 來lai 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 於ư 此thử 觀quán 察sát 。 自tự 身thân 得đắc 失thất 為vi 欲dục 存tồn 得đắc 捨xả 諸chư 失thất 故cố 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 懸huyền 圓viên 鏡kính 智trí 。 處xử 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 間gián 斷đoạn 故cố 。 無vô 所sở 動động 搖dao 。 欲dục 令linh 無vô 量lượng 。 無vô 數số 眾chúng 生sanh 。 觀quán 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 為vi 欲dục 取thủ 淨tịnh 。 捨xả 諸chư 染nhiễm 故cố 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 高cao 勝thắng 處xứ 者giả 所sở 謂vị 高cao 幢tràng 或hoặc 餘dư 勝thắng 處xử 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 者giả 無vô 垢cấu 真Chân 如Như 處xứ 謂vị 安an 處xứ 或hoặc 依y 或hoặc 緣duyên 無vô 間gián 斷đoạn 故cố 。 無vô 動động 搖dao 者giả 由do 此thử 鏡kính 智trí 依y 緣duyên 法Pháp 界Giới 窮cùng 生sanh 死tử 際tế 恆hằng 常thường 隨tùy 遂toại 相tương 續tục 無vô 斷đoạn 故cố 無vô 動động 搖dao 此thử 義nghĩa 意ý 云vân 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 永vĩnh 離ly 一nhất 切thiết 。 分phân 別biệt 動động 搖dao 一nhất 得đắc 已dĩ 後hậu 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 相tương 續tục 無vô 斷đoạn 其kỳ 餘dư 三tam 智trí 雖tuy 無vô 妄vọng 計kế 而nhi 有hữu 無vô 執chấp 作tác 意ý 分phân 別biệt 。 證chứng 得đắc 已dĩ 後hậu 或hoặc 行hành 不bất 行hành 非phi 不bất 動động 搖dao 不bất 行hành 者giả 約ước 十Thập 地Địa 說thuyết 有hữu 不bất 行hành 時thời 佛Phật 果Quả 常thường 行hành 也dã 又hựu 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 如như 圓viên 鏡kính 極cực 善thiện 磨ma 瑩oánh 。 鑒giám 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 於ư 佛Phật 智trí 上thượng 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 所sở 知tri 障chướng 垢cấu 。 永vĩnh 出xuất 離ly 故cố 。 極cực 善thiện 磨ma 瑩oánh 。 為vi 依y 止chỉ 定định 。 所sở 攝nhiếp 持trì 故cố 。 鑒giám 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 作tác 諸chư 眾chúng 生sanh 。 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 鑒giám 者giả 謂vị 自tự 性tánh 極cực 清thanh 淨tịnh 故cố 淨tịnh 謂vị 離ly 客khách 塵trần 故cố 言ngôn 無vô 垢cấu 者giả 由do 鑒giám 淨tịnh 故cố 離ly 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 種chủng 障chướng 也dã 故cố 名danh 無Vô 垢Cấu 光Quang 。 明minh 者giả 由do 鑒giám 故cố 曰viết 光quang 由do 淨tịnh 故cố 曰viết 明minh 為vi 依y 止chỉ 定định 。 所sở 攝nhiếp 持trì 故cố 。 此thử 所sở 依y 止chỉ 定định 是thị 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 即tức 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 也dã 由do 彼bỉ 定định 力lực 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 離ly 分phân 別biệt 故cố 。 鏡kính 智trí 生sanh 時thời 鑒giám 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 遍biến 照chiếu 無vô 定định 說thuyết 圓viên 鏡kính 鑒giám 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 令linh 他tha 見kiến 面diện 得đắc 失thất 之chi 相tướng 為vi 饒nhiêu 益ích 事sự 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 鑒giám 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 雖tuy 不bất 可khả 見kiến 而nhi 起khởi 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 能năng 生sanh 諸chư 智trí 成thành 辨biện 眾chúng 生sanh 諸chư 饒nhiêu 益ích 事sự 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 又hựu 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 圓viên 鏡kính 。 依y 緣duyên 本bổn 質chất 。 種chủng 種chủng 影ảnh 像tượng 。 相tướng 貌mạo 生sanh 起khởi 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 於ư 一nhất 切thiết 智trí 。 依y 諸chư 緣duyên 故cố 。 種chủng 種chủng 智trí 影ảnh 。 相tướng 貌mạo 生sanh 起khởi 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 用dụng 一nhất 因nhân 緣duyên 用dụng 謂vị 淨tịnh 識thức 中trung 具cụ 有hữu 一nhất 切thiết 能năng 現hiện 能năng 生sanh 身thân 土thổ/độ 境cảnh 智trí 淨tịnh 法pháp 種chủng 子tử 若nhược 遇ngộ 外ngoại 緣duyên 即tức 便tiện 變biến 現hiện 身thân 土thổ/độ 境cảnh 界giới 種chủng 種chủng 影ảnh 像tượng 。 二nhị 增tăng 上thượng 緣duyên 用dụng 謂vị 佛Phật 淨tịnh 識thức 善thiện 根căn 願nguyện 力lực 。 所sở 生sanh 起khởi 故cố 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 爾nhĩ 時thời 淨tịnh 識thức 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 現hiện 身thân 土thổ/độ 言ngôn 諸chư 眾chúng 生sanh 。 善thiện 根căn 成thành 滿mãn 又hựu 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 圓viên 鏡kính 。 與dữ 眾chúng 影ảnh 像tượng 。 非phi 合hợp 非phi 離ly 。 不bất 聚tụ 集tập 故cố 。 名danh 非phi 合hợp 現hiện 彼bỉ 緣duyên 故cố 。 名danh 非phi 離ly 如như 是thị 如Như 來Lai 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 與dữ 眾chúng 智trí 影ảnh 。 非phi 合hợp 非phi 離ly 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 如như 世thế 圓viên 鏡kính 雖tuy 能năng 為vi 因nhân 起khởi 眾chúng 影ảnh 像tượng 而nhi 不bất 與dữ 彼bỉ 影ảnh 像tượng 和hòa 合hợp 彼bỉ 未vị 生sanh 前tiền 由do 未vị 有hữu 體thể 故cố 圓viên 鏡kính 與dữ 影ảnh 像tượng 亦diệc 非phi 別biệt 離ly 現hiện 彼bỉ 緣duyên 故cố 。 由do 能năng 為vi 緣duyên 現hiện 彼bỉ 影ảnh 像tượng 也dã 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 能năng 為vi 因nhân 生sanh 智trí 等đẳng 影ảnh 而nhi 與dữ 智trí 等đẳng 非phi 合hợp 非phi 離ly 。 非phi 合hợp 彼bỉ 未vị 生sanh 前tiền 由do 未vị 有hữu 體thể 不bất 聚tụ 集tập 故cố 。 言ngôn 非phi 離ly 者giả 要yếu 有hữu 鏡kính 智trí 智trí 等đẳng 影ảnh 生sanh 無vô 則tắc 不bất 生sanh 不bất 散tán 失thất 故cố 。 是thị 此thử 為vi 略lược 說thuyết 圓viên 鏡kính 智trí 相tương/tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 似tự 後hậu 得đắc 至Chí 真Chân 觀quán 後hậu 生sanh 故cố 者giả 此thử 明minh 後hậu 得đắc 智trí 有hữu 二nhị 解giải 且thả 第đệ 一nhất 解giải 云vân 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 若nhược 餘dư 三tam 智trí 由do 有hữu 根căn 本bổn 引dẫn 起khởi 後hậu 得đắc 智trí 有hữu 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 名danh 引dẫn 若nhược 此thử 成thành 事sự 智trí 先tiên 無vô 根căn 本bổn 引dẫn 起khởi 成thành 事sự 智trí 中trung 有hữu 後hậu 得đắc 智trí 今kim 第đệ 一nhất 解giải 云vân 或hoặc 似tự 後hậu 得đắc 名danh 後hậu 得đắc 智trí 意ý 云vân 其kỳ 佛Phật 果Quả 成thành 事sự 智trí 即tức 似tự 因nhân 中trung 平bình 等đẳng 玅# 觀quán 後hậu 得đắc 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 因nhân 十Thập 地Địa 中trung 平bình 等đẳng 玅# 觀quán 後hậu 得đắc 智trí 不bất 證chứng 真chân 故cố 今kim 成thành 事sự 智trí 亦diệc 不bất 證chứng 真chân 故cố 名danh 後hậu 得đắc 即tức 似tự 後hậu 得đắc 故cố 名danh 後hậu 得đắc 其kỳ 體thể 不bất 是thị 後hậu 得đắc 第đệ 二nhị 解giải 云vân 或hoặc 如như 後hậu 得đắc 因nhân 中trung 緣duyên 俗tục 真chân 觀quán 後hậu 生sanh 故cố 意ý 云vân 因nhân 中trung 平bình 等đẳng 玅# 觀quán 後hậu 得đắc 智trí 唯duy 緣duyên 俗tục 故cố 今kim 此thử 佛Phật 果Quả 成thành 事sự 智trí 亦diệc 似tự 因nhân 中trung 後hậu 得đắc 智trí 唯duy 緣duyên 俗tục 所sở 以dĩ 果quả 上thượng 成thành 事sự 智trí 名danh 後hậu 得đắc 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 餘dư 所sở 引dẫn 文văn 勘khám 佛Phật 地địa 論luận 者giả 餘dư 智trí 所sở 引dẫn 文văn 勘khám 佛Phật 地địa 論luận 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 有hữu 二nhị 類loại 種chủng 果quả 恆hằng 唯duy 一nhất 種chủng 生sanh 二nhị 用dụng 現hiện 行hành 未vị 獲hoạch 述thuật 之chi 解giải 云vân 因nhân 十Thập 地Địa 中trung 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 各các 別biệt 有hữu 種chủng 生sanh 故cố 云vân 二nhị 類loại 種chủng 以dĩ 後hậu 得đắc 現hiện 行hành 受thọ 熏huân 故cố 若nhược 至chí 佛Phật 果Quả 唯duy 有hữu 一nhất 類loại 種chủng 所sở 生sanh 現hiện 行hành 而nhi 有hữu 二nhị 用dụng 緣duyên 真chân 名danh 正chánh 體thể 緣duyên 俗tục 名danh 後hậu 得đắc 以dĩ 後hậu 得đắc 不bất 熏huân 種chủng 也dã 有hữu 說thuyết 從tùng 初Sơ 地Địa 至chí 五ngũ 地địa 即tức 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 二nhị 智trí 各các 別biệt 種chủng 生sanh 若nhược 從tùng 五ngũ 地địa 已dĩ 後hậu 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 即tức 唯duy 一nhất 緣duyên 生sanh 二nhị 智trí 現hiện 行hành 以dĩ 五ngũ 地địa 中trung 真chân 俗tục 行hành 相tương/tướng 互hỗ 違vi 合hợp 令linh 相tương 應ứng 即tức 真chân 俗tục 合hợp 緣duyên 故cố 唯duy 種chủng 一nhất 又hựu 佛Phật 果Quả 後hậu 得đắc 智trí 起khởi 更cánh 不bất 熏huân 種chủng 種chủng 但đãn 有hữu 一nhất 更cánh 無vô 二nhị 種chủng 如như 此thử 之chi 義nghĩa 。 廣quảng 辨biện 在tại 餘dư 處xứ 此thử 中trung 未vị 獲hoạch 具cụ 明minh 且thả 略lược 指chỉ 耳nhĩ 亦diệc 如như 五ngũ 受thọ 各các 別biệt 種chủng 生sanh 其kỳ 身thân 云vân 佛Phật 且thả 欲dục 界giới 中trung 在tại 五ngũ 識thức 者giả 知tri 其kỳ 名danh 更cánh 在tại 意ý 地địa 者giả 名danh 喜hỷ 名danh 憂ưu 等đẳng 故cố 欲dục 界giới 中trung 五ngũ 受thọ 各các 別biệt 種chủng 生sanh 若nhược 初sơ 二nhị 近cận 分phần/phân 定định 有hữu 喜hỷ 有hữu 捨xả 亦diệc 各các 別biệt 種chủng 生sanh 若nhược 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 近cận 根căn 本bổn 喜hỷ 樂lạc 亦diệc 各các 別biệt 種chủng 生sanh 若nhược 第đệ 四tứ 禪thiền 以dĩ 上thượng 捨xả 各các 別biệt 種chủng 生sanh 此thử 等đẳng 即tức 同đồng 五ngũ 地địa 以dĩ 前tiền 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 各các 別biệt 種chủng 生sanh 唯duy 初sơ 二nhị 根căn 本bổn 地địa 中trung 喜hỷ 樂lạc 同đồng 種chủng 生sanh 即tức 一nhất 今kim 現hiện 行hành 々# 々# 而nhi 有hữu 二nhị 用dụng 能năng 悅duyệt 心tâm 名danh 喜hỷ 樂lạc 能năng 遍biến 身thân 故cố 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 又hựu 勤cần 勇dũng 故cố 即tức 名danh 為vi 喜hỷ 安an 靜tĩnh 故cố 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 論luận 云vân 尤vưu 重trọng/trùng 悅duyệt 微vi 有hữu 差sai 別biệt 即tức 同đồng 五ngũ 地địa 已dĩ 上thượng 一nhất 種chủng 生sanh 二nhị 現hiện 行hành 佛Phật 果Quả 亦diệc 爾nhĩ 。

【# 論luận 】# 佛Phật 地địa 經kinh 說thuyết 至chí 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 者giả 此thử 第đệ 三tam 護hộ 法Pháp 師sư 引dẫn 文văn 有hữu 二nhị 因nhân 成thành 立lập 此thử 即tức 初sơ 因nhân 故cố 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 復phục 次thứ 玅# 生sanh 平bình 等đẳng 性tánh 智trí 者giả 。 由do 十thập 種chủng 相tướng 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 一nhất 證chứng 得đắc 諸chư 相tướng 。 增tăng 上thượng 喜hỷ 愛ái 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 圓viên 滿mãn 成thành 故cố 。 二nhị 一nhất 切thiết 領lãnh 受thọ 緣duyên 起khởi 。 平bình 等đẳng 三tam 異dị 相tướng 非phi 相tướng 。 平bình 等đẳng 四tứ 弘hoằng 濟tế 大đại 慈từ 。 平bình 等đẳng 五ngũ 無vô 待đãi 大đại 悲bi 。 平bình 等đẳng 六lục 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 所sở 樂lạc 示thị 現hiện 。 平bình 等đẳng 七thất 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 敬kính 受thọ 所sở 說thuyết 。 平bình 等đẳng 八bát 世thế 間gian 寂tịch 靜tĩnh 。 皆giai 同đồng 一nhất 味vị 。 平bình 等đẳng 九cửu 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 苦khổ 樂lạc 一nhất 味vị 。 平bình 等đẳng 十thập 修tu 植thực 無vô 量lượng 功công 德đức 。 究cứu 竟cánh 平bình 等đẳng 解giải 云vân 依y 佛Phật 地địa 經kinh 論luận 以dĩ 釋thích 此thử 文văn 第đệ 一nhất 證chứng 得đắc 諸chư 相tướng 。 者giả 論luận 云vân 諸chư 大Đại 士Sĩ 相tương 及cập 諸chư 隨tùy 好hảo 相tướng 差sai 別biệt 故cố 皆giai 名danh 為vi 相tương/tướng 如như 是thị 諸chư 相tướng 遠viễn 離ly 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 說thuyết 名danh 平bình 等đẳng 故cố 契Khế 經Kinh 言ngôn 諸chư 大Đại 士Sĩ 相tương/tướng 如Như 來Lai 即tức 說thuyết 。 以dĩ 為vi 非phi 相tướng 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 實thật 相tướng 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 諸chư 大Đại 士Sĩ 相tương/tướng 增tăng 上thượng 者giả 謂vị 富phú 貴quý 自tự 在tại 。 等đẳng 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 富phú 貴quý 自tự 在tại 。 遠viễn 離ly 徧biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 說thuyết 名danh 平bình 等đẳng 故cố 契Khế 經Kinh 言ngôn 世Thế 尊Tôn 我ngã 今kim 。 解giải 了liễu 一nhất 切thiết 。 以dĩ 無vô 我ngã 故cố 。 無vô 貪tham 無vô 富phú 喜hỷ 愛ái 者giả 謂vị 所sở 有hữu 喜hỷ 愛ái 由do 遍biến 計kế 力lực 於ư 順thuận 彼bỉ 法pháp 發phát 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 於ư 違vi 彼bỉ 法pháp 發phát 生sanh 憂ưu 慼thích 徧biến 計kế 所sở 執chấp 諸chư 法pháp 無vô 故cố 於ư 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 徧biến 計kế 所sở 執chấp 喜hỷ 愛ái 亦diệc 無vô 說thuyết 名danh 平bình 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 證chứng 得đắc 智trí 時thời 達đạt 解giải 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 諸chư 相tướng 增tăng 上thượng 喜hỷ 愛ái 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 故cố 名danh 證chứng 得đắc 平bình 等đẳng 性tánh 。 智trí 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 最tối 初sơ 證chứng 得đắc 後hậu 後hậu 地địa 中trung 。 修tu 令linh 增tăng 長trưởng 。 至chí 佛Phật 地địa 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 從tùng 此thử 已dĩ 後hậu 。 更cánh 無vô 增tăng 長trưởng 二nhị 一nhất 切thiết 領lãnh 受thọ 緣duyên 起khởi 。 平bình 等đẳng 者giả 解giải 云vân 緣duyên 起khởi 有hữu 二nhị 謂vị 內nội 及cập 外ngoại 內nội 緣duyên 起khởi 者giả 謂vị 無vô 明minh 等đẳng 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 也dã 外ngoại 緣duyên 起khởi 者giả 謂vị 種chủng 芽nha 等đẳng 一nhất 切thiết 外ngoại 物vật 如như 是thị 緣duyên 起khởi 自tự 相tương/tướng 是thị 所sở 領lãnh 受thọ 故cố 名danh 領lãnh 受thọ 或hoặc 假giả 有hữu 情tình 是thị 能năng 領lãnh 受thọ 故cố 名danh 為vi 領lãnh 受thọ 緣duyên 起khởi 。 諸chư 法pháp 是thị 所sở 領lãnh 受thọ 緣duyên 起khởi 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 空không 無vô 我ngã 故cố 無vô 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 故cố 遠viễn 離ly 徧biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 說thuyết 名danh 平bình 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 證chứng 此thử 智trí 時thời 達đạt 解giải 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 領lãnh 受thọ 緣duyên 起khởi 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 故cố 名danh 證chứng 得đắc 故cố 經kinh 說thuyết 云vân 梵Phạm 志Chí 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 即tức 是thị 緣duyên 生sanh 緣duyên 起khởi 法pháp 性tánh 悟ngộ 解giải 此thử 故cố 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 不bất 見kiến 少thiểu 法pháp 。 離ly 緣duyên 起khởi 性tánh 此thử 中trung 緣duyên 起khởi 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 為vi 緣duyên 起khởi 性tánh 三tam 遠viễn 離ly 異dị 相tướng 非phi 相tướng 。 者giả 解giải 云vân 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 變biến 壞hoại 等đẳng 相tương/tướng 不bất 相tương 似tự 故cố 名danh 為vi 異dị 相tướng 遠viễn 離ly 如như 是thị 。 各các 別biệt 異dị 相tướng 即tức 是thị 共cộng 相tương 謂vị 無vô 常thường 等đẳng 或hoặc 如như 青thanh 等đẳng 如như 是thị 共cộng 相tương 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。 以dĩ 非phi 相tướng 為vi 相tương/tướng 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 唯duy 有hữu 一nhất 相tương/tướng 所sở 謂vị 非phi 相tướng 非phi 相tướng 即tức 是thị 平bình 等đẳng 。 法pháp 性tánh 達đạt 解giải 如như 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 畢tất 竟cánh 永vĩnh 無vô 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 故cố 名danh 證chứng 得đắc 復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 遠viễn 離ly 異dị 相tướng 者giả 離ly 有hữu 相tương 遠viễn 離ly 非phi 相tướng 者giả 離ly 無vô 相tướng 即tức 離ly 有hữu 相tương 離ly 無vô 名danh 平bình 等đẳng 性tánh 即tức 智trí 證chứng 此thử 性tánh 平bình 等đẳng 。 性tánh 智trí 四tứ 弘hoằng 濟tế 大đại 慈từ 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 菩Bồ 薩Tát 平bình 等đẳng 。 性tánh 智trí 如như 實thật 義nghĩa 者giả 緣duyên 法Pháp 界Giới 亦diệc 緣duyên 有hữu 情tình 但đãn 無vô 分phân 別biệt 平bình 等đẳng 。 等đẳng 行hành 相tương/tướng 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 假giả 立lập 有hữu 情tình 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。 緣duyên 生sanh 等đẳng 法pháp 性tánh 平bình 等đẳng 。 故cố 無vô 我ngã 真Chân 如Như 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。 名danh 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 平bình 等đẳng 救cứu 濟tế 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 及cập 於ư 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 此thử 六lục 字tự 可khả 釋thích 或hoặc 普phổ 於ư 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 性tánh 轉chuyển 恆hằng 常thường 現hiện 行hành 故cố 名danh 平bình 等đẳng 五ngũ 無vô 待đãi 大đại 悲bi 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 悲bi 不bất 能năng 拔bạt 濟tế 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 唯duy 緣duyên 欲dục 界giới 少thiểu 分phần 行hành 相tương/tướng 暫tạm 時thời 而nhi 轉chuyển 如Như 來Lai 大đại 悲bi 。 普phổ 能năng 拔bạt 濟tế 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 通thông 緣duyên 三tam 界giới 遍biến 滿mãn 行hành 相tương/tướng 恆hằng 時thời 而nhi 轉chuyển 言ngôn 無vô 待đãi 者giả 無vô 所sở 觀quán 待đãi 恆hằng 救cứu 不bất 捨xả 故cố 名danh 無vô 所sở 待đãi 無vô 待đãi 得đắc 名danh 大đại 悲bi 於ư 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 平bình 等đẳng 而nhi 轉chuyển 以dĩ 有hữu 情tình 界giới 。 無vô 邊biên 際tế 故cố 。 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 時thời 無vô 暫tạm 癈phế 故cố 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 以dĩ 無vô 瞋sân 不bất 害hại 無vô 癡si 善thiện 根căn 。 為vi 自tự 性tánh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 拔bạt 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 有hữu 異dị 慈từ 是thị 無vô 瞋sân 悲bi 是thị 不bất 害hại 無vô 待đãi 大đại 悲bi 。 無vô 差sai 別biệt 轉chuyển 故cố 名danh 平bình 等đẳng 此thử 即tức 法pháp 性tánh 或hoặc 緣duyên 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 為vi 境cảnh 故cố 名danh 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 六lục 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 所sở 樂lạc 示thị 現hiện 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 隨tùy 諸chư 有hữu 情tình 。 樂nhạo 見kiến 如Như 來Lai 色sắc 身thân 。 差sai 別biệt 如Như 來Lai 示thị 現hiện 。 如như 是thị 色sắc 身thân 。 如Như 來Lai 雖tuy 居cư 無vô 戲hí 論luận 位vị 由do 平bình 等đẳng 智trí 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 現hiện 瑠lưu 璃ly 等đẳng 微vi 玅# 色sắc 身thân 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 自tự 心tâm 變biến 似tự 如như 是thị 身thân 相tướng 。 謂vị 自tự 心tâm 外ngoại 見kiến 如Như 來Lai 身thân 。 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 由do 諸chư 如Như 來Lai 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 示thị 現hiện 無vô 量lượng 。 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 令linh 天thiên 人nhân 等đẳng 自tự 心tâm 變biến 異dị 見kiến 如Như 來Lai 身thân 。 如như 金kim 色sắc 等đẳng 如như 是thị 示thị 現hiện 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 形hình 相tướng 平bình 等đẳng 如như 是thị 平bình 等đẳng 。 即tức 是thị 法pháp 性tánh 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 七thất 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 敬kính 受thọ 所sở 說thuyết 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 若nhược 有hữu 如như 是thị 。 種chủng 類loại 語ngữ 業nghiệp 能năng 令linh 有hữu 情tình 。 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 聞văn 生sanh 歡hoan 喜hỷ 得đắc 淨tịnh 信tín 樂nhạo 如Như 來Lai 便tiện 現hiện 如như 是thị 語ngữ 業nghiệp 令linh 彼bỉ 得đắc 聞văn 。 如Như 來Lai 雖tuy 無vô 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 由do 悲bi 願nguyện 力lực 如như 是thị 示thị 現hiện 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 自tự 勝thắng 解giải 力lực 如như 是thị 變biến 異dị 。 謂vị 自tự 心tâm 外ngoại 聞văn 佛Phật 音âm 聲thanh 如Như 來Lai 所sở 出xuất 一nhất 切thiết 語ngữ 。 言ngôn 稱xưng 機cơ 宜nghi 故cố 諸chư 天thiên 人nhân 等đẳng 。 皆giai 無vô 違vi 逆nghịch 故cố 。 名danh 敬kính 受thọ 所sở 說thuyết 。 如như 是thị 語ngữ 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 同đồng 現hiện 故cố 名danh 平bình 等đẳng 如như 是thị 平bình 等đẳng 。 即tức 名danh 法pháp 性tánh 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 此thử 平bình 等đẳng 智trí 由do 前tiền 修tu 習tập 佛Phật 果Quả 圓viên 滿mãn 成thành 故cố 。 八bát 世thế 間gian 寂tịch 靜tĩnh 。 皆giai 同đồng 一nhất 味vị 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 有hữu 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 說thuyết 名danh 世thế 間gian 念niệm 念niệm 對đối 治trị 二nhị 種chủng 壞hoại 故cố 即tức 彼bỉ 息tức 滅diệt 名danh 為vi 寂tịch 靜tĩnh 由do 此thử 於ư 此thử 而nhi 寂tịch 靜tĩnh 故cố 即tức 是thị 聖thánh 道Đạo 及cập 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 世thế 間gian 寂tịch 靜tĩnh 。 同đồng 歸quy 真Chân 如Như 圓viên 成thành 實thật 性tánh 故cố 名danh 一nhất 味vị 又hựu 世thế 間gian 者giả 徧biến 計kế 所sở 執chấp 此thử 本bổn 性tánh 無vô 說thuyết 名danh 寂tịch 靜tĩnh 如như 是thị 寂tịch 靜tĩnh 。 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 名danh 為vi 一nhất 味vị 此thử 即tức 名danh 為vi 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 由do 此thử 一nhất 味vị 如như 前tiền 修tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 成thành 故cố 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 九cửu 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 苦khổ 樂lạc 一nhất 味vị 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 略lược 有hữu 八bát 種chủng 。 一nhất 利lợi 二nhị 衰suy 三tam 毀hủy 四tứ 譽dự 五ngũ 稱xưng 六lục 譏cơ 七thất 苦khổ 八bát 樂nhạo/nhạc/lạc 得đắc 可khả 意ý 事sự 名danh 利lợi 失thất 可khả 意ý 事sự 名danh 衰suy 不bất 現hiện 誹phỉ 撥bát 名danh 毀hủy 不bất 現hiện 讚tán 美mỹ 名danh 譽dự 現hiện 前tiền 讚tán 美mỹ 名danh 稱xưng 現hiện 前tiền 誹phỉ 撥bát 名danh 譏cơ 逼bức 惱não 身thân 心tâm 名danh 苦khổ 適thích 悅duyệt 身thân 心tâm 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 如như 是thị 八bát 種chủng 。 總tổng 有hữu 二nhị 品phẩm 四tứ 違vi 名danh 苦khổ 四tứ 順thuận 名danh 樂nhạo 生sanh 欣hân 慼thích 故cố 或hoặc 復phục 此thử 中trung 略lược 說thuyết 最tối 後hậu 。 苦khổ 樂lạc 一nhất 對đối 聖thánh 者giả 居cư 中trung 恆hằng 常thường 一nhất 味vị 得đắc 利lợi 不bất 高cao 遇ngộ 衰suy 不bất 下hạ 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 無vô 愛ái 苦khổ 而nhi 無vô 恚khuể 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 聖thánh 處xử 世thế 間gian 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 。 猶do 如như 虗hư 空không 凡phàm 愚ngu 在tại 世thế 計kế 有hữu 差sai 別biệt 由do 彼bỉ 遠viễn 離ly 徧biến 計kế 所sở 執chấp 世thế 間gian 八bát 法pháp 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 皆giai 同đồng 一nhất 味vị 。 即tức 此thử 說thuyết 名danh 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 由do 此thử 一nhất 味vị 如như 前tiền 修tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 成thành 故cố 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 十thập 種chủng 植thực 無vô 量lượng 功công 德đức 。 究cứu 竟cánh 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 者giả 解giải 云vân 功công 德đức 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 分phần/phân 等đẳng 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 熏huân 種chủng 長trưởng 養dưỡng 成thành 熟thục 解giải 脫thoát 。 說thuyết 名danh 修tu 植thực 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 由do 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 增tăng 上thượng 力lực 如như 如như 意ý 珠châu 。 令linh 異dị 身thân 中trung 功công 德đức 生sanh 長trưởng 成thành 熟thục 。 解giải 脫thoát 名danh 平bình 等đẳng 智trí 言ngôn 究cứu 竟cánh 者giả 能năng 得đắc 三tam 乘thừa 般Bát 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 如như 是thị 智trí 名danh 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 遠viễn 離ly 徧biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 故cố 即tức 此thử 名danh 為vi 。 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 由do 此thử 功công 德đức 。 如như 前tiền 修tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 成thành 故cố 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 分phần/phân 得đắc 如Như 來Lai 果quả 佛Phật 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。

【# 論luận 】# 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 緣duyên 諸chư 有hữu 情tình 自tự 佗tha 平bình 等đẳng 。 至chí 佛Phật 影ảnh 像tượng 故cố 者giả 解giải 云vân 緣duyên 諸chư 有hữu 情tình 者giả 即tức 平bình 等đẳng 智trí 緣duyên 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 也dã 自tự 佗tha 平bình 等đẳng 。 者giả 即tức 由do 如Như 來Lai 平bình 等đẳng 。 性tánh 智trí 他tha 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 攝nhiếp 他tha 聞văn 已dĩ 即tức 身thân 外ngoại 無vô 別biệt 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 外ngoại 無vô 別biệt 自tự 身thân 故cố 名danh 平bình 等đẳng 隨tùy 他tha 勝thắng 解giải 者giả 即tức 隨tùy 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 心tâm 中trung 所sở 樂lạc 欲dục 聞văn 佛Phật 法Pháp 。 欲dục 見kiến 佛Phật 身thân 如Như 來Lai 即tức 隨tùy 所sở 樂lạc 說thuyết 法Pháp 現hiện 身thân 等đẳng 示thị 現hiện 無vô 邊biên 。 佛Phật 影ảnh 像tượng 故cố 者giả 即tức 為vì 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 十thập 變biến 他tha 受thọ 用dụng 身thân 等đẳng 隨tùy 所sở 見kiến 分phân 別biệt 每mỗi 地địa 中trung 。 皆giai 為vi 現hiện 身thân 。

【# 論luận 】# 玅# 觀quán 察sát 智trí 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 至chí 二nhị 智trí 所sở 攝nhiếp 者giả 故cố 佛Phật 地địa 論luận 云vân 依y 十thập 種chủng 因nhân 應ưng 知tri 分phân 別biệt 玅# 觀quán 察sát 智trí 十thập 種chủng 因nhân 者giả 一nhất 建kiến 立lập 因nhân 二nhị 生sanh 起khởi 因nhân 三tam 歡hoan 喜hỷ 因nhân 四tứ 分phân 別biệt 因nhân 五ngũ 受thọ 用dụng 因nhân 六lục 趣thú 差sai 別biệt 因nhân 七thất 界giới 差sai 別biệt 因nhân 八bát 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 因nhân 九cửu 降hàng 伏phục 怨oán 敵địch 。 因nhân 十thập 斷đoạn 一nhất 切thiết 疑nghi 。 因nhân 第đệ 一nhất 建kiến 立lập 因nhân 者giả 解giải 云vân 譬thí 如như 世thế 界giới 。 持trì 眾chúng 生sanh 界giới 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 任nhậm 持trì 一nhất 切thiết 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 三tam 摩ma 地địa 門môn 。 無vô 礙ngại 辨biện 說thuyết 諸chư 佛Phật 妙diệu 法Pháp 。 故cố 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 建kiến 立lập 因nhân 相tương/tướng 譬thí 如như 世thế 界giới 。 持trì 眾chúng 生sanh 界giới 。 者giả 如như 諸chư 有hữu 情tình 自tự 心tâm 所sở 變biến 下hạ 風phong 輪luân 等đẳng 諸chư 世thế 界giới 相tương/tướng 持trì 自tự 心tâm 所sở 變biến 眼nhãn 等đẳng 諸chư 有hữu 情tình 界giới 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 能năng 持trì 一nhất 切thiết 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 諸chư 佛Phật 妙diệu 法Pháp 。 故cố 此thử 智trí 相tương 應ứng 第đệ 六lục 意ý 識thức 普phổ 與dữ 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 相tương 應ứng 及cập 能năng 引dẫn 發phát 諸chư 功công 德đức 故cố 。 說thuyết 能năng 任nhậm 持trì 是thị 名danh 建kiến 立lập 因nhân 建kiến 立lập 如như 上thượng 諸chư 佛Phật 法Pháp 故cố 。 第đệ 二nhị 生sanh 起khởi 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 世thế 界giới 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 頓đốn 起khởi 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 。 相tướng 識thức 因nhân 緣duyên 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 能năng 為vi 頓đốn 起khởi 。 一nhất 切thiết 所sở 知tri 。 無vô 礙ngại 妙diệu 智trí 。 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 。 相tướng 識thức 因nhân 緣duyên 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 生sanh 起khởi 因nhân 相tương/tướng 意ý 說thuyết 諸chư 器khí 世thế 間gian 。 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 地địa 上thượng 無vô 量lượng 空không 中trung 相tương/tướng 識thức 生sanh 因nhân 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 一nhất 時thời 頓đốn 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 譬thí 如như 虗hư 空không 能năng 了liễu 無vô 礙ngại 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 世thế 間gian 無vô 量lượng 出xuất 世thế 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 相tương/tướng 識thức 生sanh 因nhân 意ý 說thuyết 起khởi 能năng 現hiện 彼bỉ 一nhất 切thiết 境cảnh 相tướng 令linh 相tương/tướng 識thức 得đắc 生sanh 故cố 說thuyết 為vi 因nhân 即tức 緣duyên 因nhân 非phi 親thân 因nhân 也dã 即tức 取thủ 相tương/tướng 之chi 識thức 由do 智trí 所sở 起khởi 說thuyết 智trí 為vi 生sanh 因nhân 第đệ 三tam 歡hoan 喜hỷ 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 世thế 界giới 。 種chủng 種chủng 可khả 玩ngoạn 。 園viên 林lâm 池trì 等đẳng 。 之chi 所sở 莊trang 嚴nghiêm 。 甚thậm 可khả 愛ái 樂nhạo 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 種chủng 種chủng 可khả 玩ngoạn 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 之chi 所sở 莊trang 嚴nghiêm 。 甚thậm 可khả 愛ái 樂nhạo 。 論luận 此thử 中trung 顯hiển 示thị 歡hoan 喜hỷ 因nhân 相tương/tướng 如như 器khí 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 可khả 玩ngoạn 。 園viên 林lâm 池trì 等đẳng 。 綺ỷ 飾sức 間gian 列liệt 威uy 光quang 熾sí 盛thịnh 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 歡hoan 喜hỷ 愛ái 樂nhạo 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 種chủng 種chủng 可khả 玩ngoạn 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 等đẳng 綺ỷ 飾sức 間gian 列liệt 威uy 光quang 熾sí 盛thịnh 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 歡hoan 喜hỷ 愛ái 樂nhạo 。 故cố 知tri 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 歡hoan 喜hỷ 之chi 因nhân 名danh 歡hoan 喜hỷ 因nhân 相tương/tướng 第đệ 四tứ 分phân 別biệt 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 世thế 界giới 。 洲châu 渚chử 日nhật 月nguyệt 。 六Lục 欲Dục 天Thiên 等đẳng 梵Phạm 身Thân 天thiên 等đẳng 。 妙diệu 飾sức 間gian 列liệt 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 衰suy 盛thịnh 因nhân 果quả 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 圓viên 證chứng 。 無vô 餘dư 觀quán 察sát 。 玅# 飾sức 間gian 列liệt 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 分phân 別biệt 。 因nhân 相tương/tướng 如như 器khí 世thế 間gian 。 無vô 量lượng 洲châu 渚chử 六Lục 欲Dục 天Thiên 等đẳng 梵Phạm 身Thân 天thiên 等đẳng 。 者giả 解giải 云vân 離ly 欲dục 寂tịch 靜tĩnh 。 名danh 之chi 為vi 梵Phạm 身thân 者giả 眾chúng 也dã 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 此thử 上thượng 諸chư 天thiên 如như 是thị 洲châu 渚chử 及cập 渚chử 天thiên 等đẳng 妙diệu 飾sức 間gian 列liệt 。 不bất 相tương 雜tạp 乱# 洲châu 瞻chiêm 部bộ 等đẳng 四tứ 洲châu 渚chử 謂vị 八bát 小tiểu 渚chử 等đẳng 如như 是thị 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 普phổ 能năng 觀quán 察sát 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 間gian 衰suy 盛thịnh 因nhân 果quả 。 三tam 乘thừa 圓viên 證chứng 妙diệu 飾sức 間gian 列liệt 。 不bất 相tương 雜tạp 乱# 解giải 云vân 惡ác 趣thú 因nhân 果quả 名danh 世thế 間gian 衰suy 善thiện 趣thú 因nhân 果quả 名danh 世thế 間gian 盛thịnh 又hựu 二Nhị 乘Thừa 因nhân 果quả 名danh 出xuất 世thế 衰suy 大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 名danh 出xuất 世thế 盛thịnh 言ngôn 圓viên 證chứng 者giả 即tức 是thị 果quả 位vị 言ngôn 三tam 乘thừa 者giả 顯hiển 其kỳ 因nhân 位vị 又hựu 圓viên 證chứng 者giả 唯duy 說thuyết 佛Phật 果Quả 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 觀quán 此thử 諸chư 法pháp 法pháp 相tướng 異dị 故cố 智trí 如như 其kỳ 境cảnh 行hành 相tương/tướng 不bất 離ly 分phân 明minh 顯hiển 現hiện 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 妙diệu 飾sức 間gian 列liệt 。 由do 智trí 分phân 別biệt 眾chúng 相tướng 。 不bất 雜tạp 故cố 名danh 分phân 別biệt 因nhân 相tương/tướng 第đệ 五ngũ 受thọ 用dụng 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 世thế 界giới 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 廣quảng 大đại 受thọ 用dụng 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 眾chúng 會hội 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 受thọ 大đại 法Pháp 樂lạc 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 受thọ 用dụng 因nhân 相tương/tướng 如như 器khí 世thế 間gian 。 隨tùy 有hữu 情tình 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 故cố 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 共cộng 相tương 種chủng 子tử 變biến 生sanh 種chủng 種chủng 共cộng 相tương 資tư 具cụ 為vì 令linh 有hữu 情tình 。 廣quảng 大đại 受thọ 用dụng 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 助trợ 平bình 等đẳng 智trí 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 擊kích 發phát 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 現hiện 受thọ 用dụng 身thân 種chủng 種chủng 眾chúng 會hội 。 威uy 德đức 熾sí 盛thịnh 。 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 為vi 令linh 地địa 上thượng 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 大đại 法Pháp 樂lạc 。 亦diệc 助trợ 如Như 來Lai 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 擊kích 發phát 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 現hiện 變biến 化hóa 身thân 。 種chủng 種chủng 眾chúng 會hội 。 威uy 德đức 熾sí 盛thịnh 。 雨vũ 正Chánh 法Pháp 雨vũ 為vi 令linh 地địa 前tiền 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 第đệ 六lục 趣thú 差sai 別biệt 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 如như 世thế 界giới 中trung 。 五ngũ 趣thú 可khả 得đắc 。 所sở 謂vị 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 。 人nhân 趣thú 天thiên 趣thú 如như 是thị 如Như 來Lai 。 觀quán 察sát 智trí 上thượng 。 無vô 邊biên 因nhân 果quả 。 五ngũ 趣thú 差sai 別biệt 。 具cụ 足túc 顯hiển 現hiện 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 趣thú 差sai 別biệt 因nhân 相tương/tướng 如như 世thế 界giới 中trung 。 隨tùy 諸chư 有hữu 情tình 。 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 故cố 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 不bất 共cộng 相tương 種chủng 變biến 生sanh 種chủng 種chủng 五ngũ 趣thú 因nhân 果quả 差sai 別biệt 。 可khả 得đắc 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 五ngũ 趣thú 因nhân 果quả 為vi 境cảnh 界giới 故cố 似tự 其kỳ 五ngũ 趣thú 因nhân 果quả 二nhị 相tướng 差sai 別biệt 。 顯hiển 現hiện 非phi 親thân 生sanh 五ngũ 趣thú 諸chư 阿a 素tố 洛lạc 種chủng 類loại 不bất 定định 或hoặc 天thiên 或hoặc 鬼quỷ 。 或hoặc 復phục 傍bàng 生sanh 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 也dã 第đệ 七thất 界giới 差sai 別biệt 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 云vân 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 如như 世thế 界giới 中trung 。 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 。 諸chư 界giới 可khả 得đắc 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 觀quán 察sát 智trí 上thượng 。 無vô 邊biên 因nhân 果quả 。 三tam 界giới 差sai 別biệt 。 具cụ 足túc 顯hiển 現hiện 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 界giới 差sai 別biệt 因nhân 相tương/tướng 如như 世thế 界giới 中trung 。 隨tùy 有hữu 情tình 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 故cố 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 共cộng 不bất 共cộng 相tướng 。 種chủng 子tử 變biến 生sanh 三tam 界giới 因nhân 果quả 差sai 別biệt 。 可khả 得đắc 此thử 中trung 世thế 界giới 通thông 情tình 非phi 情tình 謂vị 有hữu 情tình 世thế 界giới 及cập 器khí 世thế 界giới 以dĩ 器khí 世thế 界giới 持trì 有hữu 情tình 及cập 非phi 情tình 界giới 若nhược 有hữu 情tình 世thế 界giới 唯duy 能năng 任nhậm 持trì 有hữu 情tình 界giới 故cố 。 如Như 來Lai 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 三tam 界giới 因nhân 果quả 為vi 境cảnh 界giới 故cố 似tự 其kỳ 三tam 界giới 因nhân 果quả 二nhị 相tướng 差sai 別biệt 。 顯hiển 現hiện 非phi 親thân 能năng 生sanh 三tam 界giới 因nhân 果quả 也dã 此thử 中trung 意ý 說thuyết 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 普phổ 能năng 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 境cảnh 故cố 徧biến 似tự 一nhất 切thiết 諸chư 界giới 。 趣thú 生sanh 因nhân 果quả 相tương/tướng 現hiện 如như 淨tịnh 圓viên 鏡kính 。 現hiện 眾chúng 影ảnh 像tượng 。 一nhất 切thiết 鏡kính 相tương/tướng 皆giai 現hiện 其kỳ 中trung 。 問vấn 未vị 審thẩm 與dữ 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 何hà 別biệt 答đáp 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 以dĩ 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 愚ngu 故cố 雖tuy 能năng 顯hiển 現hiện 一nhất 切thiết 。 影ảnh 像tượng 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 此thử 觀quán 察sát 智trí 能năng 現hiện 一nhất 切thiết 。 境cảnh 相tướng 亦diệc 有hữu 分phân 別biệt 若nhược 無vô 分phân 別biệt 。 則tắc 不bất 能năng 觀quán 因nhân 果quả 等đẳng 事sự 。 及cập 為vi 眾chúng 會hội 說thuyết 。 法pháp 斷đoạn 疑nghi 此thử 文văn 定định 證chứng 無vô 漏lậu 心tâm 等đẳng 亦diệc 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 以dĩ 如Như 來Lai 智trí 。 上thượng 五ngũ 趣thú 三tam 界giới 無vô 邊biên 因nhân 果quả 。 具cụ 足túc 現hiện 故cố 第đệ 八bát 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 如như 世thế 界giới 中trung 。 蘇tô 迷mê 盧lô 等đẳng 。 大Đại 寶Bảo 山Sơn 王Vương 。 顯hiển 現hiện 可khả 得đắc 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 觀quán 察sát 智trí 上thượng 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 威uy 神thần 所sở 引dẫn 。 廣quảng 大đại 甚thậm 深thâm 。 教giáo 法Pháp 可khả 得đắc 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 因nhân 相tương/tướng 如như 器khí 世thế 間gian 。 由do 諸chư 眾chúng 生sanh 。 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 起khởi 諸chư 寶bảo 山sơn 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 由do 諸chư 有hữu 情tình 。 感cảm 正Chánh 法Pháp 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 故cố 起khởi 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 威uy 神thần 。 所sở 引dẫn 深thâm 大đại 教giáo 法pháp 此thử 教giáo 開khai 示thị 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 自tự 在tại 。 威uy 神thần 亦diệc 能năng 引dẫn 發phát 彼bỉ 威uy 神thần 力lực 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 威uy 神thần 所sở 引dẫn 。 此thử 說thuyết 如Như 來Lai 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 能năng 發phát 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 識thức 上thượng 教giáo 法pháp 影ảnh 像tượng 或hoặc 自tự 能năng 現hiện 教giáo 法pháp 影ảnh 像tượng 由do 此thử 為vi 緣duyên 。 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 自tự 心tâm 變biến 現hiện 第đệ 九cửu 降hàng 伏phục 怨oán 敵địch 。 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 如như 世thế 界giới 中trung 。 廣quảng 大đại 甚thậm 深thâm 。 不bất 可khả 傾khuynh 動động 。 大đại 海hải 可khả 得đắc 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 觀quán 察sát 智trí 上thượng 。 一nhất 切thiết 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 異dị 論luận 所sở 不bất 傾khuynh 動động 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 海hải 教giáo 法Pháp 可khả 得đắc 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 降hàng 伏phục 怨oán 敵địch 。 因nhân 相tương/tướng 如như 器khí 世thế 間gian 。 由do 諸chư 眾chúng 生sanh 。 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 起khởi 諸chư 大đại 海hải 不bất 可khả 傾khuynh 動động 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 由do 諸chư 有hữu 情tình 。 感cảm 正Chánh 法Pháp 業nghiệp 增tăng 上thượng 力lực 。 故cố 起khởi 法Pháp 界Giới 教giáo 不bất 可khả 傾khuynh 動động 。 法Pháp 界Giới 即tức 是thị 。 空không 無vô 相tướng 理lý 說thuyết 法Pháp 界giới 理lý 名danh 法Pháp 界Giới 教giáo 諸chư 外ngoại 道đạo 。 等đẳng 皆giai 依y 諸chư 見kiến 法Pháp 界Giới 空không 理lý 對đối 治trị 諸chư 見kiến 離ly 諸chư 見kiến 趣thú 是thị 故cố 空không 教giáo 彼bỉ 不bất 能năng 測trắc 不bất 能năng 傾khuynh 動động 。 前tiền 威uy 神thần 教giáo 威uy 神thần 高cao 廣quảng 故cố 喻dụ 寶bảo 山sơn 此thử 法Pháp 界Giới 教giáo 法Pháp 界Giới 甚thậm 深thâm 故cố 喻dụ 大đại 海hải 玅# 觀quán 察sát 智trí 是thị 能năng 顯hiển 照chiếu 一nhất 切thiết 境cảnh 因nhân 故cố 能năng 起khởi 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 教giáo 略lược 說thuyết 勝thắng 者giả 是thị 故cố 契Khế 經Kinh 說thuyết 佛Phật 世Thế 尊Tôn 名danh 大đại 智trí 日nhật 普phổ 能năng 照chiếu 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 第đệ 十thập 斷đoạn 一nhất 切thiết 疑nghi 。 因nhân 相tương/tướng 者giả 釋thích 曰viết 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 又hựu 如như 世thế 界giới 。 大đại 小tiểu 輪luân 山sơn 。 之chi 所sở 圍vi 繞nhiễu 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 玅# 觀quán 察sát 智trí 不bất 愚ngu 一nhất 切thiết 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 之chi 所sở 圍vi 繞nhiễu 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 斷đoạn 一nhất 切thiết 疑nghi 。 因nhân 相tương/tướng 如như 器khí 世thế 界giới 一nhất 妙Diệu 高Cao 山Sơn 七thất 大đại 金kim 山sơn 八bát 大đại 海hải 水thủy 四tứ 大đại 洲châu 等đẳng 總tổng 於ư 其kỳ 外ngoại 有hữu 小tiểu 輪luân 山sơn 周chu 迊táp 圍vi 繞nhiễu 如như 是thị 為vi 一nhất 。 積tích 數số 至chí 千thiên 復phục 總tổng 於ư 外ngoại 有hữu 次thứ 輪luân 山sơn 周chu 迊táp 圍vi 繞nhiễu 名danh 小tiểu 千thiên 界giới 如như 是thị 為vi 一nhất 。 復phục 數số 至chí 千thiên 更cánh 總tổng 於ư 外ngoại 有hữu 次thứ 輪luân 山sơn 周chu 迊táp 圍vi 繞nhiễu 名danh 中trung 千thiên 界giới 如như 是thị 為vi 一nhất 。 復phục 數số 至chí 千thiên 總tổng 於ư 其kỳ 外ngoại 有hữu 大đại 輪luân 山sơn 周chu 迊táp 圍vi 繞nhiễu 有hữu 大đại 風phong 輪luân 總tổng 持trì 其kỳ 下hạ 名danh 為vi 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 大đại 小tiểu 輪luân 山sơn 。 之chi 所sở 圍vi 繞nhiễu 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 徧biến 知tri 一nhất 切thiết 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 能năng 斷đoạn 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 疑nghi 惑hoặc 。 自tự 共cộng 相tương 愚ngu 是thị 疑nghi 惑hoặc 因nhân 知tri 自tự 共cộng 相tương 無vô 此thử 愚ngu 故cố 自tự 無vô 疑nghi 惑hoặc 能năng 斷đoạn 他tha 疑nghi 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 永vĩnh 離ly 二nhị 障chướng 不bất 愚ngu 一nhất 切thiết 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 能năng 生sanh 此thử 智trí 攝nhiếp 護hộ 此thử 智trí 故cố 名danh 圍vi 繞nhiễu 鏡kính 智trí 雖tuy 能năng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 不bất 能năng 為vì 他tha 說thuyết 。 法pháp 斷đoạn 疑nghi 此thử 智trí 能năng 知tri 有hữu 分phân 別biệt 故cố 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 說thuyết 法Pháp 斷đoạn 疑nghi 名danh 斷đoạn 疑nghi 因nhân 相tương/tướng 此thử 觀quán 察sát 智trí 鏡kính 智trí 能năng 持trì 如như 風phong 持trì 下hạ 風phong 持trì 世thế 界giới 世thế 界giới 有hữu 大đại 小tiểu 輪luân 山sơn 。 之chi 所sở 圍vi 繞nhiễu 。 又hựu 此thử 智trí 體thể 能năng 知tri 諸chư 法pháp 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 二nhị 種chủng 行hành 相tương/tướng 之chi 所sở 圍vi 遶nhiễu 。 自tự 相tương/tướng 行hành 相tương/tướng 如như 小tiểu 輪luân 山sơn 共cộng 相tương 行hành 相tương/tướng 如như 大đại 輪luân 山sơn 問vấn 如Như 來Lai 淨tịnh 智trí 現hiện 量lượng 所sở 攝nhiếp 云vân 何hà 能năng 知tri 。 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 夫phu 緣duyên 共cộng 相tương 之chi 智trí 皆giai 比tỉ 量lượng 故cố 答đáp 此thử 約ước 散tán 心tâm 不bất 依y 如Như 來Lai 。 智trí 如Như 來Lai 共cộng 相tương 智trí 亦diệc 唯duy 現hiện 量lượng 故cố 在tại 定định 心tâm 中trung 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 現hiện 量lượng 攝nhiếp 雖tuy 緣duyên 諸chư 法pháp 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 亦diệc 一nhất 一nhất 法pháp 各các 別biệt 有hữu 故cố 名danh 為vi 自tự 相tương/tướng 真Chân 如Như 雖tuy 是thị 共cộng 相tương 所sở 顯hiển 以dĩ 是thị 諸chư 法pháp 自tự 實thật 性tánh 故cố 自tự 有hữu 相tương/tướng 故cố 非phi 共cộng 相tương 若nhược 散tán 心tâm 中trung 分phân 別biệt 無vô 常thường 。 等đẳng 貫quán 通thông 餘dư 法pháp 上thượng 有hữu 即tức 是thị 共cộng 相tương 緣duyên 此thử 智trí 名danh 為vi 。 比tỉ 量lượng 智trí 此thử 即tức 略lược 說thuyết 第đệ 十thập 因nhân 相tương/tướng 。

【# 論luận 】# 皆giai 無vô 障chướng 礙ngại 。 二nhị 智trí 所sở 攝nhiếp 者giả 解giải 云vân 二nhị 智trí 者giả 即tức 是thị 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 二nhị 智trí 也dã 。

【# 論luận 】# 佛Phật 地địa 經kinh 說thuyết 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 起khởi 作tác 三tam 業nghiệp 諸chư 變biến 化hóa 事sự 等đẳng 者giả 此thử 第đệ 二nhị 護hộ 法Pháp 師sư 引dẫn 文văn 證chứng 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 通thông 緣duyên 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 復phục 次thứ 妙Diệu 生Sanh 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 所sở 作tác 智trí 者giả 。 論luận 云vân 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 應ưng 知tri 成thành 立lập 如Như 來Lai 化hóa 身thân 。 此thử 復phục 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 身thân 化hóa 二nhị 者giả 語ngữ 化hóa 三tam 者giả 意ý 化hóa 第đệ 一nhất 身thân 化hóa 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 現hiện 神thần 通thông 化hóa 二nhị 現hiện 受thọ 生sanh 化hóa 三tam 現hiện 業nghiệp 果quả 化hóa 第đệ 二nhị 語ngữ 化hóa 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 慶khánh 慰úy 語ngữ 化hóa 二nhị 方phương 便tiện 語ngữ 化hóa 三tam 辨biện 揚dương 語ngữ 化hóa 第đệ 三tam 意ý 化hóa 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 决# 擇trạch 意ý 化hóa 二nhị 造tạo 作tác 意ý 化hóa 三tam 發phát 起khởi 意ý 化hóa 四tứ 領lãnh 受thọ 意ý 化hóa 神thần 通thông 化hóa 者giả 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 工công 巧xảo 等đẳng 處xứ 。 摧tồi 伏phục 諸chư 伎kỹ 。 慠ngạo 慢mạn 眾chúng 生sanh 以dĩ 是thị 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 力lực 故cố 引dẫn 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 入nhập 聖thánh 教giáo 。 成thành 熟thục 解giải 脫thoát 。 論luận 云vân 此thử 中trung 顯hiển 示thị 現hiện 神thần 通thông 。 化hóa 化hóa 身thân 業nghiệp 相tương/tướng 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 陶đào 師sư 等đẳng 處xứ 又hựu 現hiện 神thần 通thông 度độ 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 令linh 其kỳ 調điều 順thuận 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 故cố 名danh 成thành 熟thục 令linh 彼bỉ 善thiện 根căn 。 為vi 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 令linh 脫thoát 三tam 界giới 放phóng 光quang 息tức 苦khổ 安an 立lập 善thiện 趣thú 故cố 光quang 現hiện 神thần 通thông 初sơ 令linh 生sanh 信tín 後hậu 以dĩ 悲bi 慧tuệ 導đạo 引dẫn 令linh 速tốc 趣thú 入nhập 大Đại 乘Thừa 教giáo 法pháp 受thọ 生sanh 化hóa 者giả 由do 是thị 如Như 來Lai 。 往vãng 諸chư 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 生sanh 處xứ 。 示thị 同đồng 類loại 生sanh 。 而nhi 居cư 尊tôn 位vị 。 攝nhiếp 伏phục 一nhất 切thiết 。 異dị 類loại 眾chúng 生sanh 。 謂vị 現hiện 化hóa 身thân 於ư 天thiên 人nhân 中trung 。 一nhất 切thiết 生sanh 處xứ 。 或hoặc 居cư 剎sát 帝đế 利lợi 婆Bà 羅La 門Môn 種chủng 。 伏phục 諸chư 下hạ 類loại 令linh 得đắc 利lợi 樂lạc 此thử 亦diệc 智trí 上thượng 身thân 業nghiệp 相tương/tướng 現hiện 或hoặc 擊kích 鏡kính 智trí 現hiện 或hoặc 自tự 顯hiển 現hiện 餘dư 智trí 亦diệc 爾nhĩ 業nghiệp 果quả 化hóa 者giả 又hựu 如như 眾chúng 生sanh 。 領lãnh 受thọ 身thân 業nghiệp 。 由do 是thị 眾chúng 生sanh 。 領lãnh 受thọ 所sở 作tác 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 領lãnh 身thân 化hóa 業nghiệp 。 由do 是thị 如Như 來Lai 。 示thị 現hiện 領lãnh 受thọ 。 本bổn 事sự 本bổn 生sanh 。 難nan 修tu 諸chư 行hành 。 謂vị 於ư 今kim 世thế 依y 變biến 化hóa 身thân 先tiên 修tu 苦khổ 行hạnh 。 後hậu 捨xả 彼bỉ 行hành 修tu 處xứ 中trung 行hành 方phương 得đắc 菩Bồ 提Đề 名danh 。 難nạn/nan 修tu 行hành 有hữu 契Khế 經Kinh 說thuyết 如Như 來Lai 先tiên 世thế 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 作tác 是thị 罵mạ 言ngôn 何hà 處xứ 沙Sa 門Môn 剃thế 鬚tu 髮phát 者giả 有hữu 大đại 菩Bồ 提Đề 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 極cực 難nan 得đắc 故cố 由do 彼bỉ 惡ác 業nghiệp 今kim 受thọ 如như 是thị 難nan 行hành 苦khổ 果quả 此thử 言ngôn 亦diệc 是thị 為vi 止chỉ 惡ác 行hành 現hiện 化hóa 所sở 作tác 若nhược 不bất 爾nhĩ 何hà 有hữu 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 菩Bồ 薩Tát 已dĩ 曾tằng 親thân 事sự 無vô 量lượng 如Như 來Lai 。 殖thực 諸chư 善thiện 本bổn 。 性tánh 憶ức 宿túc 命mạng 更cánh 起khởi 如như 是thị 麁thô 語ngữ 惡ác 行hành 當đương 知tri 此thử 言ngôn 為vi 欲dục 化hóa 度độ 宜nghi 聞văn 此thử 言ngôn 而nhi 得đắc 度độ 者giả 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 即tức 此thử 名danh 為vi 。 現hiện 業nghiệp 果quả 化hóa 慶khánh 慰úy 語ngữ 化hóa 者giả 又hựu 如như 眾chúng 生sanh 。 慶khánh 慰úy 語ngữ 業nghiệp 。 由do 是thị 眾chúng 生sanh 。 展triển 轉chuyển 談đàm 論luận 。 遞đệ 相tương 慶khánh 慰úy 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 慶khánh 語ngữ 化hóa 業nghiệp 。 由do 是thị 如Như 來Lai 。 宣tuyên 揚dương 種chủng 種chủng 隨tùy 所sở 樂lạc 法pháp 。 文văn 義nghĩa 巧xảo 妙diệu 。 小tiểu 智trí 眾chúng 生sanh 。 初sơ 聞văn 尚thượng 信tín 。 生sanh 喜hỷ 悅duyệt 心tâm 悟ngộ 能năng 生sanh 被bị 故cố 名danh 慶khánh 慰úy 聞văn 此thử 語ngữ 言ngôn 展triển 轉chuyển 發phát 生sanh 。 大đại 歡hoan 喜hỷ 故cố 即tức 由do 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 自tự 現hiện 玅# 音âm 令linh 佗tha 心tâm 變biến 謂vị 聞văn 佛Phật 語ngữ 生sanh 歡hoan 善thiện 故cố 方phương 便tiện 語ngữ 化hóa 者giả 如Như 來Lai 由do 大đại 悲bi 故cố 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 安an 立lập 學học 處xứ 令linh 伏phục 諸chư 惡ác 修tu 世thế 間gian 善thiện 安an 立lập 聖thánh 道Đạo 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 令linh 入nhập 正Chánh 道Đạo 。 出xuất 離ly 三tam 界giới 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 能năng 發phát 化hóa 語ngữ 成thành 辦biện 斯tư 事sự 謂vị 息tức 諸chư 惡ác 發phát 起khởi 諸chư 善thiện 是thị 此thử 語ngữ 用dụng 辨biện 揚dương 語ngữ 化hóa 者giả 如Như 來Lai 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 意ý 樂lạc 差sai 別biệt 。 現hiện 化hóa 語ngữ 業nghiệp 說thuyết 種chủng 種chủng 義nghĩa 斷đoạn 諸chư 疑nghi 惑hoặc 。 謂vị 發phát 一nhất 音âm 表biểu 一nhất 切thiết 義nghĩa 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 隨tùy 類loại 獲hoạch 益ích 如như 契Khế 經Kinh 言ngôn 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 。 諸chư 法pháp 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 開khai 解giải 。 或hoặc 有hữu 怖bố 畏úy 或hoặc 歡hoan 喜hỷ 或hoặc 生sanh 厭yếm 離ly 。 或hoặc 復phục 斷đoạn 疑nghi 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 本bổn 願nguyện 所sở 引dẫn 不bất 思tư 議nghị 力lực 。 所sở 發phát 化hóa 語ngữ 若nhược 作tác 化hóa 身thân 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 一nhất 質chất 異dị 見kiến 利lợi 樂lạc 事sự 成thành 决# 擇trạch 意ý 化hóa 者giả 如như 眾chúng 生sanh 决# 擇trạch 意ý 業nghiệp 此thử 事sự 可khả 作tác 此thử 事sự 不bất 可khả 。 作tác 由do 是thị 如Như 來Lai 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 相tương 應ứng 意ý 業nghiệp 能năng 起khởi 化hóa 故cố 名danh 化hóa 意ý 業nghiệp 此thử 能năng 决# 擇trạch 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 心tâm 行hành 差sai 別biệt 。 或hoặc 復phục 此thử 智trí 相tương/tướng 分phần/phân 中trung 現hiện 變biến 化hóa 意ý 業nghiệp 似tự 能năng 决# 擇trạch 眾chúng 生sanh 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 心tâm 行hành 令linh 彼bỉ 了liễu 知tri 得đắc 勝thắng 義nghĩa 利lợi 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 者giả 廣quảng 如như 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 六lục 卷quyển 不bất 能năng 繁phồn 引dẫn 讀đọc 者giả 知tri 之chi 造tạo 作tác 意ý 化hóa 者giả 由do 是thị 如Như 來Lai 。 隨tùy 所sở 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 所sở 行hành 之chi 行hạnh 。 若nhược 諸chư 惡ác 行hành 不bất 行hành 有hữu 得đắc 行hành 即tức 有hữu 失thất 若nhược 諸chư 善thiện 行hàng 行hàng 即tức 有hữu 得đắc 不bất 行hành 有hữu 失thất 如như 是thị 觀quán 察sát 。 為vì 欲dục 令linh 彼bỉ 。 取thủ 得đắc 捨xả 失thất 於ư 得đắc 造tạo 作tác 任nhậm 持trì 對đối 治trị 於ư 失thất 造tạo 作tác 遠viễn 離ly 對đối 治trị 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 相tương 應ứng 意ý 業nghiệp 能năng 起khởi 化hóa 故cố 名danh 化hóa 意ý 業nghiệp 雖tuy 諸chư 如Như 來Lai 於ư 一nhất 切thiết 。 事sự 無vô 有hữu 功công 用dụng 而nhi 令linh 眾chúng 生sanh 。 心tâm 等đẳng 變biến 現hiện 似tự 有hữu 造tạo 作tác 故cố 名danh 造tạo 作tác 或hoặc 復phục 此thử 智trí 相tương/tướng 分phần/phân 中trung 現hiện 變biến 化hóa 意ý 業nghiệp 似tự 能năng 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 諸chư 行hành 。 得đắc 失thất 令linh 彼bỉ 了liễu 知tri 得đắc 勝thắng 義nghĩa 利lợi 發phát 起khởi 意ý 化hóa 業nghiệp 者giả 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 相tương 應ứng 意ý 業nghiệp 能năng 發phát 身thân 語ngữ 二nhị 種chủng 業nghiệp 故cố 就tựu 用dụng 說thuyết 名danh 發phát 起khởi 意ý 業nghiệp 。 或hoặc 此thử 意ý 業nghiệp 由do 智trí 發phát 起khởi 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 發phát 起khởi 意ý 業nghiệp 。 能năng 起khởi 化hóa 故cố 或hoặc 智trí 相tương/tướng 分phần/phân 中trung 現hiện 變biến 化hóa 意ý 業nghiệp 發phát 名danh 身thân 等đẳng 宣tuyên 說thuyết 有hữu 情tình 諸chư 行hành 。 對đối 治trị 由do 此thử 力lực 故cố 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 自tự 心tâm 變biến 似tự 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 深thâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 發phát 起khởi 對đối 治trị 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 發phát 起khởi 意ý 業nghiệp 。 化hóa 領lãnh 受thọ 意ý 化hóa 者giả 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 受thọ 相tương 應ứng 思tư 能năng 起khởi 化hóa 故cố 名danh 化hóa 意ý 業nghiệp 或hoặc 相tương/tướng 分phần/phân 中trung 現hiện 化hóa 意ý 業nghiệp 名danh 化hóa 意ý 業nghiệp 於ư 四tứ 記ký 問vấn 為vi 記ký 別biệt 故cố 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。 一nhất 切thiết 問vấn 已dĩ 領lãnh 三tam 世thế 等đẳng 無vô 量lượng 法pháp 義nghĩa 如như 實thật 了liễu 知tri 。 一nhất 一nhất 自tự 體thể 如như 實thật 知tri 已dĩ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 一nhất 一nhất 記ký 別biệt 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 。 言ngôn 四tứ 起khởi 者giả 一nhất 一nhất 向hướng 記ký 二nhị 分phần 別biệt 記ký 三tam 反phản 問vấn 記ký 四tứ 嘿mặc 置trí 記ký 一nhất 向hướng 記ký 者giả 如như 有hữu 問vấn 言ngôn 一nhất 切thiết 生sanh 者giả 。 决# 定định 滅diệt 耶da 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 寶bảo 。 良lương 福phước 田điền 耶da 如như 是thị 等đẳng 問vấn 應ưng 一nhất 向hướng 記ký 此thử 義nghĩa 決quyết 定định 分phân 別biệt 記ký 者giả 如như 有hữu 問vấn 言ngôn 一nhất 切thiết 滅diệt 者giả 定định 更cánh 生sanh 耶da 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 寶bảo 。 唯duy 有hữu 一nhất 耶da 如như 是thị 等đẳng 問vấn 應ưng 分phân 別biệt 記ký 此thử 義nghĩa 不bất 定định 反phản 問vấn 記ký 者giả 如như 有hữu 問vấn 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 為vi 上thượng 為vi 下hạ 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 寶bảo 。 為vi 勝thắng 為vi 劣liệt 如như 是thị 等đẳng 問vấn 應ưng 反phản 問vấn 記ký 汝nhữ 望vọng 何hà 問vấn 嘿mặc 置trí 記ký 者giả 如như 有hữu 問vấn 言ngôn 實thật 有hữu 性tánh 我ngã 為vi 善thiện 為vi 惡ác 。 石thạch 女nữ 兒nhi 色sắc 為vi 黑hắc 為vi 白bạch 如như 是thị 等đẳng 問vấn 應ưng 嘿mặc 置trí 記ký 不bất 應ưng 記ký 故cố 長trường/trưởng 戲hí 論luận 故cố 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 能năng 起khởi 如như 是thị 三tam 業nghiệp 化hóa 用dụng 此thử 化hóa 三tam 業nghiệp 即tức 是thị 化hóa 身thân 應ưng 知tri 此thử 中trung 以dĩ 用dụng 顯hiển 體thể 非phi 此thử 三tam 業nghiệp 即tức 是thị 智trí 體thể 。 但đãn 是thị 智trí 上thượng 所sở 現hiện 相tướng 分phần/phân 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 擊kích 發phát 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 令linh 現hiện 如như 是thị 三tam 業nghiệp 化hóa 用dụng 自tự 亦diệc 能năng 現hiện 當đương 知tri 四Tứ 智Trí 一nhất 一nhất 能năng 起khởi 一nhất 切thiết 作tác 用dụng 就tựu 強cường/cưỡng 多đa 分phần 說thuyết 平bình 等đẳng 智trí 起khởi 受thọ 用dụng 身thân 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 起khởi 變biến 化hóa 身thân 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 三tam 摩ma 地địa 等đẳng 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 能năng 現hiện 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 影ảnh 像tượng 如như 一nhất 一nhất 根căn 取thủ 一nhất 切thiết 境cảnh 非phi 無vô 強cường/cưỡng 用dụng 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 此thử 中trung 經kinh 文văn 定định 證chứng 三tam 業nghiệp 心tâm 心tâm 法pháp 等đẳng 皆giai 有hữu 變biến 化hóa 如Như 來Lai 智trí 上thượng 現hiện 此thử 麁thô 相tương/tướng 心tâm 心tâm 法pháp 等đẳng 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 能năng 現hiện 了liễu 知tri 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 云vân 何hà 能năng 知tri 。 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 心tâm 心tâm 法pháp 等đẳng 功công 德đức 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 久cửu 已dĩ 成thành 佛Phật 。 復phục 能năng 現hiện 作tác 其kỳ 貪tham 瞋sân 等đẳng 種chủng 種chủng 化hóa 身thân 。 餘dư 經kinh 亦diệc 說thuyết 化hóa 無vô 量lượng 類loại 皆giai 令linh 有hữu 心tâm 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 則tắc 略lược 明minh 成thành 事sự 智trí 相tương/tướng 故cố 此thử 論luận 云vân 决# 擇trạch 有hữu 情tình 心tâm 行hành 差sai 別biệt 。 者giả 即tức 是thị 决# 擇trạch 意ý 化hóa 領lãnh 受thọ 去khứ 來lai 現hiện 在tại 。 等đẳng 義nghĩa 者giả 即tức 是thị 領lãnh 受thọ 意ý 化hóa 也dã 。

【# 論luận 】# 然nhiên 此thử 心tâm 品phẩm 隨tùy 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 乃nãi 至chí 故cố 不bất 相tương 違vi 者giả 此thử 文văn 即tức 會hội 前tiền 莊trang 嚴nghiêm 論luận 違vi 也dã 然nhiên 佛Phật 成thành 事sự 智trí 隨tùy 佛Phật 自tự 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 或hoặc 云vân 成thành 事sự 智trí 隨tùy 第đệ 六lục 識thức 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 力lực 也dã 或hoặc 緣duyên 一nhất 色sắc 境cảnh 或hoặc 緣duyên 色sắc 聲thanh 二nhị 境cảnh 乃nãi 至chí 或hoặc 緣duyên 色sắc 聲thanh 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 所sở 以dĩ 彼bỉ 論luận 中trung 且thả 約ước 同đồng 類loại 境cảnh 說thuyết 故cố 云vân 五ngũ 根căn 於ư 五ngũ 境cảnh 轉chuyển 不bất 言ngôn 佛Phật 成thành 事sự 智trí 唯duy 緣duyên 五ngũ 塵trần 不bất 得đắc 緣duyên 餘dư 故cố 不bất 相tương 違vi 然nhiên 成thành 事sự 智trí 但đãn 由do 他tha 第đệ 六lục 識thức 根căn 本bổn 智trí 引dẫn 生sanh 所sở 以dĩ 唯duy 是thị 後hậu 得đắc 智trí 攝nhiếp 隨tùy 作tác 意ý 生sanh 者giả 即tức 是thị 佛Phật 自tự 隨tùy 無vô 功công 用dụng 任nhậm 運vận 而nhi 生sanh 也dã 謂vị 緣duyên 事sự 相tướng 起khởi 其kỳ 化hóa 業nghiệp 似tự 作tác 意ý 別biệt 生sanh 其kỳ 實thật 任nhậm 運vận 生sanh 佛Phật 無vô 作tác 意ý 故cố 八bát 地địa 尚thượng 無vô 功công 用dụng 豈khởi 如Như 來Lai 地địa 有hữu 作tác 意ý 耶da 。

【# 論luận 】# 謂vị 鏡kính 智trí 品phẩm 現hiện 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 淨tịnh 土độ 相tương/tướng 至chí 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 者giả 此thử 師sư 意ý 說thuyết 第đệ 八bát 識thức 是thị 前tiền 七thất 識thức 根căn 本bổn 故cố 第đệ 八bát 能năng 現hiện 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 淨tịnh 土độ 相tương/tướng 第đệ 七thất 識thức 是thị 前tiền 六lục 識thức 之chi 依y 故cố 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 淨tịnh 土độ 相tương/tướng 若nhược 成thành 事sự 智trí 是thị 末mạt 故cố 現hiện 變biến 化hóa 事sự 也dã 此thử 則tắc 依y 本bổn 末mạt 以dĩ 辨biện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 諸chư 智trí 相tương 見kiến 分phân 別biệt 門môn 者giả 如như 前tiền 第đệ 八bát 第đệ 九cửu 卷quyển 中trung 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 善thiện 無vô 漏lậu 門môn 如như 隨tùy 識thức 中trung 辨biện 者giả 解giải 云vân 若nhược 解giải 善thiện 無vô 善thiện 漏lậu 門môn 即tức 隨tùy 前tiền 三tam 能năng 變biến 中trung 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 假giả 實thật 分phân 別biệt 門môn 者giả 此thử 文văn 意ý 說thuyết 明minh 諸chư 心tâm 所sở 幾kỷ 實thật 等đẳng 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 至chí 故cố 不bất 說thuyết 之chi 。 者giả 意ý 云vân 雖tuy 轉chuyển 依y 義nghĩa 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 先tiên 前tiền 頌tụng 言ngôn 捨xả 二nhị 麤thô 重trọng/trùng 故cố 便tiện 證chứng 得đắc 轉chuyển 依y 即tức 是thị 所sở 證chứng 得đắc 佛Phật 果Quả 上thượng 所sở 生sanh 所sở 顯hiển 得đắc 也dã 今kim 此thử 中trung 唯duy 取thủ 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 轉chuyển 依y 果quả 故cố 不bất 取thủ 餘dư 三tam 轉chuyển 依y 其kỳ 餘dư 三tam 中trung 雖tuy 有hữu 迷mê 悟ngộ 依y 真Chân 如Như 然nhiên 是thị 因nhân 中trung 攝nhiếp 若nhược 在tại 十Thập 地Địa 中trung 即tức 是thị 悟ngộ 依y 在tại 生sanh 死tử 中trung 。 是thị 迷mê 依y 故cố 迷mê 悟ngộ 依y 因nhân 位vị 攝nhiếp 前tiền 能năng 斷đoạn 道đạo 亦diệc 是thị 因nhân 位vị 於ư 十Thập 地Địa 中trung 。 修tu 行hành 故cố 斷đoạn 十thập 障chướng 證chứng 十thập 如như 時thời 皆giai 是thị 因nhân 位vị 能năng 證chứng 中trung 攝nhiếp 非phi 是thị 果quả 上thượng 所sở 生sanh 所sở 顯hiển 故cố 不bất 取thủ 之chi 。

【# 論luận 】# 前tiền 修tu 習tập 位vị 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 相tương/tướng 者giả 意ý 云vân 前tiền 修tu 習tập 位vị 中trung 所sở 說thuyết 轉chuyển 依y 果quả 應ưng 知tri 即tức 是thị 。 此thử 中trung 究cứu 竟cánh 位vị 體thể 相tướng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 判phán 頌tụng 意ý 者giả 即tức 指chỉ 此thử 明minh 疏sớ/sơ 云vân 解giải 本bổn 頌tụng 中trung 初sơ 總tổng 判phán 次thứ 出xuất 體thể 後hậu 別biệt 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 即tức 離ly 彼bỉ 相tương 應ứng 縛phược 義nghĩa 者giả 意ý 云vân 若nhược 除trừ 心tâm 心tâm 所sở 即tức 有hữu 相tương 應ứng 縛phược 能năng 證chứng 菩Bồ 提Đề 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 既ký 是thị 無vô 漏lậu 故cố 離ly 相tương 應ứng 縛phược 也dã 即tức 離ly 相tương 應ứng 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 說thuyết 離ly 相tương 應ứng 縛phược 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 者giả 即tức 是thị 顯hiển 非phi 所sở 緣duyên 縛phược 義nghĩa 者giả 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 性tánh 淨tịnh 明minh 餘dư 不bất 被bị 所sở 緣duyên 縛phược 也dã 不bất 同đồng 有hữu 漏lậu 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 緣duyên 境cảnh 不bất 自tự 在tại 彼bỉ 所sở 緣duyên 境cảnh 相tướng 所sở 拘câu 礙ngại 名danh 之chi 為vi 縛phược 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 性tánh 唯duy 染nhiễm 者giả 即tức 是thị 相tương 應ứng 縛phược 唯duy 是thị 染nhiễm 心tâm 心tâm 所sở 後hậu 通thông 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 者giả 意ý 說thuyết 所sở 緣duyên 縛phược 即tức 通thông 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 性tánh 若nhược 善thiện 無vô 記ký 法pháp 被bị 煩phiền 惱não 緣duyên 時thời 即tức 煩phiền 惱não 毒độc 氣khí 入nhập 善thiện 無vô 記ký 法pháp 中trung 令linh 善thiện 無vô 記ký 法pháp 而nhi 成thành 有hữu 漏lậu 由do 如như 眼nhãn 者giả 同đồng 益ích 其kỳ 眼nhãn 根căn 煩phiền 惱não 漏lậu 增tăng 善thiện 無vô 記ký 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 煩phiền 惱não 緣duyên 無vô 漏lậu 法pháp 無vô 漏lậu 法pháp 即tức 損tổn 能năng 緣duyên 煩phiền 惱não 由do 如như 以dĩ 眼nhãn 觀quán 日nhật 卻khước 損tổn 其kỳ 眼nhãn 根căn 煩phiền 惱não 緣duyên 無vô 漏lậu 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 又hựu 解giải 初sơ 性tánh 唯duy 染nhiễm 者giả 意ý 說thuyết 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 是thị 自tự 性tánh 斷đoạn 唯duy 是thị 染nhiễm 性tánh 後hậu 通thông 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 者giả 意ý 說thuyết 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 是thị 離ly 縛phược 通thông 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 不bất 唯duy 是thị 染nhiễm 性tánh 又hựu 云vân 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 者giả 是thị 即tức 菩Bồ 薩Tát 性tánh 淨tịnh 圓viên 明minh 如như 次thứ 重trọng/trùng 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 提Đề 漏lậu 永vĩnh 盡tận 故cố 其kỳ 性tánh 即tức 淨tịnh 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 故cố 妙diệu 覺giác 圓viên 明minh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 第đệ 七thất 所sở 知tri 障chướng 漏lậu 俱câu 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 唯duy 第đệ 七thất 識thức 我ngã 執chấp 煩phiền 惱não 名danh 漏lậu 所sở 知tri 障chướng 不bất 漏lậu 今kim 約ước 所sở 知tri 障chướng 與dữ 他tha 漏lậu 法pháp 為vi 所sở 依y 故cố 。 所sở 知tri 障chướng 亦diệc 得đắc 名danh 遍biến 故cố 前tiền 文văn 言ngôn 又hựu 所sở 知tri 障chướng 為vi 有hữu 漏lậu 依y 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 圓viên 簡giản 二Nhị 乘Thừa 者giả 即tức 簡giản 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 得đắc 生sanh 空không 智trí 得đắc 前tiền 三tam 涅Niết 槃Bàn 不bất 得đắc 法Pháp 空không 智trí 及cập 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 及cập 餘dư 功công 德đức 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 不bất 名danh 為vi 圓viên 故cố 無vô 漏lậu 具cụ 五ngũ 義nghĩa 性tánh 名danh 無vô 漏lậu 界giới 五ngũ 義nghĩa 者giả 如như 論luận 言ngôn 諸chư 漏lậu 永vĩnh 盡tận 。 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 性tánh 淨tịnh 圓viên 明minh 故cố 名danh 無vô 漏lậu 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 長trường/trưởng 讀đọc 尚thượng 字tự 意ý 乃nãi 為vi 遠viễn 者giả 意ý 說thuyết 此thử 中trung 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 界giới 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 善thiện 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 常thường 乃nãi 至chí 安an 樂lạc 解giải 脫thoát 。 身thân 等đẳng 亦diệc 然nhiên 即tức 上thượng 一nhất 个# 此thử 字tự 流lưu 至chí 於ư 下hạ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 為vi 功công 德đức 。 至chí 菩Bồ 提Đề 所sở 含hàm 者giả 此thử 釋thích 界giới 義nghĩa 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 含hàm 藏tạng 以dĩ 解giải 於ư 界giới 第đệ 二nhị 約ước 因nhân 義nghĩa 以dĩ 解giải 於ư 界giới 約ước 含hàm 藏tạng 義nghĩa 者giả 即tức 涅Niết 槃Bàn 是thị 能năng 藏tạng 說thuyết 無vô 為vi 功công 德đức 。 名danh 所sở 藏tạng 菩Bồ 提Đề 是thị 能năng 含hàm 諸chư 有hữu 為vi 功công 德đức 是thị 所sở 含hàm 意ý 云vân 但đãn 言ngôn 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 時thời 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 故cố 說thuyết 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 含hàm 藏tạng 義nghĩa 非phi 如như 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 能năng 含hàm 藏tạng 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 名danh 含hàm 藏tạng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 是thị 因nhân 緣duyên 義nghĩa 或hoặc 者giả 所sở 緣duyên 乃nãi 至chí 或hoặc 為vi 緣duyên 生sanh 他tha 利lợi 樂lạc 事sự 者giả 此thử 約ước 因nhân 以dĩ 解giải 於ư 果quả 也dã 意ý 說thuyết 佛Phật 果Quả 上thượng 界giới 涅Niết 槃Bàn 為vi 因nhân 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 者giả 以dĩ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 名danh 因nhân 即tức 由do 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 因nhân 眾chúng 生sanh 樂nhạo 求cầu 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 今kim 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 根căn 而nhi 得đắc 增tăng 長trưởng 。 據cứ 此thử 義nghĩa 邊biên 說thuyết 為vi 因nhân 也dã 或hoặc 為vi 所sở 緣duyên 者giả 即tức 約ước 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 即tức 生sanh 欣hân 樂nhạo 善thiện 根căn 增tăng 長trưởng 。 或hoặc 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 由do 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 令linh 五ngũ 王vương 乘thừa 眾chúng 生sanh 長trưởng 善thiện 惡ác 滅diệt 展triển 轉chuyển 傳truyền 說thuyết 者giả 由do 佛Phật 根căn 本bổn 智trí 親thân 證chứng 法Pháp 樂lạc 生sanh 後hậu 法pháp 智trí 後hậu 得đắc 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 大đại 悲bi 能năng 現hiện 化hóa 身thân 化hóa 身thân 說thuyết 十thập 二nhị 分phần 教giáo 具cụ 明minh 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 聞văn 此thử 教giáo 已dĩ 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 惡ác 業nghiệp 自tự 除trừ 作tác 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 說thuyết 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 與dữ 五ngũ 乘thừa 人nhân 作tác 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 名danh 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 或hoặc 為vi 緣duyên 生sanh 作tác 他tha 利lợi 樂lạc 事sự 者giả 意ý 云vân 前tiền 文văn 約ước 體thể 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 五ngũ 乘thừa 事sự 業nghiệp 是thị 因nhân 義nghĩa 今kim 說thuyết 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 遠viễn 緣duyên 作tác 他tha 利lợi 樂lạc 事sự 即tức 是thị 緣duyên 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 彼bỉ 約ước 於ư 位vị 此thử 約ước 於ư 體thể 者giả 此thử 第đệ 一nhất 解giải 云vân 然nhiên 勝thắng 鬘man 經kinh 無vô 上thượng 依y 經kinh 說thuyết 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 者giả 即tức 約ước 真Chân 如Như 在tại 生sanh 死tử 位vị 中trung 被bị 二nhị 障chướng 所sở 覆phú 不bất 得đắc 彰chương 故cố 說thuyết 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 此thử 中trung 即tức 約ước 佛Phật 果Quả 上thượng 二nhị 果quả 體thể 能năng 攝nhiếp 藏tạng 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 故cố 說thuyết 出xuất 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 或hoặc 彼bỉ 約ước 有hữu 障chướng 無vô 障chướng 至chí 故cố 不bất 相tương 違vi 者giả 此thử 第đệ 二nhị 解giải 云vân 彼bỉ 經kinh 說thuyết 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 者giả 據cứ 有hữu 二nhị 障chướng 說thuyết 若nhược 無vô 障chướng 故cố 即tức 說thuyết 出xuất 纏triền 名danh 法Pháp 身thân 此thử 中trung 約ước 本bổn 末mạt 說thuyết 謂vị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 本bổn 即tức 能năng 攝nhiếp 餘dư 末mạt 有hữu 為vi 功công 德đức 末mạt 無vô 為vi 功công 德đức 。 等đẳng 故cố 與dữ 彼bỉ 不bất 同đồng 即tức 利lợi 樂lạc 事sự 等đẳng 皆giai 是thị 末mạt 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 除trừ 大đại 眾chúng 部bộ 者giả 若nhược 大đại 眾chúng 部bộ 說thuyết 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 無vô 有hữu 漏lậu 法pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 智trí 通thông 等đẳng 者giả 智trí 謂vị 四Tứ 智Trí 通thông 謂vị 六Lục 通Thông 前tiền 引dẫn 大Đại 乘Thừa 聖thánh 教giáo 已dĩ 成thành 立lập 故cố 以dĩ 聖thánh 教giáo 為vi 定định 量lượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 叱sất 呵ha 身thân 語ngữ 現hiện 起khởi 入nhập 滅diệt 現hiện 有hữu 背bối/bội 通thông 似tự 苦khổ 集Tập 諦Đế 者giả 若nhược 叱sất 呵ha 調Điều 達Đạt 面diện 上thượng 變biến 眼nhãn 瞋sân 色sắc 即tức 是thị 身thân 業nghiệp 罵mạ 調Điều 達Đạt 云vân 汝nhữ 是thị 癡si 人nhân 含hàm 睡thụy 之chi 人nhân 即tức 是thị 語ngữ 業nghiệp 此thử 即tức 似tự 集Tập 諦Đế 現hiện 背bối/bội 痛thống 似tự 苦Khổ 諦Đế 現hiện 起khởi 即tức 是thị 王vương 宮cung 生sanh 入nhập 滅diệt 即tức 般bát 涅Niết 槃Bàn 即tức 似tự 有hữu 生sanh 死tử 業nghiệp 煩phiền 惱não 等đẳng 苦khổ 集tập 身thân 也dã 此thử 等đẳng 同đồng 眾chúng 生sanh 故cố 現hiện 此thử 起khởi 相tương/tướng 實thật 是thị 無vô 漏lậu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 等đẳng 言ngôn 等đẳng 取thủ 十thập 有hữu 色sắc 處xứ 者giả 是thị 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 法pháp 處xứ 小tiểu 分phần/phân 等đẳng 者giả 謂vị 法pháp 處xứ 有hữu 今kim 根căn 同đồng 分phân 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 等đẳng 取thủ 也dã 問vấn 外ngoại 人nhân 故cố 舉cử 十thập 五ngũ 界giới 為vi 難nạn/nan 更cánh 何hà 須tu 言ngôn 等đẳng 十thập 有hữu 色sắc 處xứ 耶da 答đáp 凡phàm 解giải 等đẳng 字tự 有hữu 二nhị 解giải 一nhất 者giả 向hướng 外ngoại 等đẳng 二nhị 者giả 向hướng 內nội 等đẳng 言ngôn 等đẳng 者giả 是thị 向hướng 內nội 等đẳng 此thử 依y 集tập 論luận 說thuyết 以dĩ 集tập 論luận 有hữu 十thập 色sắc 處xứ 等đẳng 文văn 故cố 論luận 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 者giả 非phi 有hữu 者giả 不bất 同đồng 有hữu 情tình 蘊uẩn 處xứ 等đẳng 攝nhiếp 非phi 無vô 者giả 隨tùy 機cơ 宜nghi 所sở 現hiện 故cố 名danh 非phi 無vô 離ly 諸chư 分phân 別biệt 。 者giả 離ly 縛phược 所sở 有hữu 無vô 分phân 別biệt 或hoặc 離ly 三tam 分phân 別biệt 七thất 分phần 別biệt 等đẳng 絕tuyệt 諸chư 戲hí 論luận 。 者giả 絕tuyệt 名danh 言ngôn 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 蘊uẩn 處xứ 界giới 有hữu 情tình 等đẳng 所sở 攝nhiếp 者giả 此thử 第đệ 一nhất 師sư 說thuyết 如Như 來Lai 隨tùy 有hữu 十thập 八bát 界giới 以dĩ 絕tuyệt 名danh 言ngôn 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 故cố 所sở 以dĩ 非phi 十thập 八bát 界giới 。 攝nhiếp 也dã 故cố 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 一nhất 云vân 如như 實thật 義nghĩa 者giả 如Như 來Lai 身thân 土thổ/độ 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 是thị 有hữu 漏lậu 亦diệc 非phi 無vô 漏lậu 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 亦diệc 非phi 無vô 記ký 非phi 蘊uẩn 界giới 等đẳng 法Pháp 門môn 所sở 攝nhiếp 但đãn 隨tùy 所sở 宜nghi 。 種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如Như 來Lai 根căn 境cảnh 智trí 以dĩ 意ý 識thức 妙diệu 定định 為vi 先tiên 至chí 以dĩ 相tương/tướng 麤thô 故cố 可khả 受thọ 用dụng 故cố 者giả 此thử 第đệ 一nhất 說thuyết 如Như 來Lai 十thập 八bát 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 三tam 界giới 謂vị 意ý 界giới 意ý 識thức 界giới 法Pháp 界Giới 佛Phật 無vô 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 五ngũ 識thức 十thập 五ngũ 界giới 也dã 即tức 說thuyết 如Như 來Lai 。 根căn 境cảnh 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 非phi 是thị 十thập 五ngũ 界giới 中trung 攝nhiếp 故cố 如Như 來Lai 根căn 境cảnh 由do 第đệ 六lục 意ý 識thức 入nhập 定định 力lực 為vi 先tiên 變biến 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 其kỳ 第đệ 八bát 識thức 亦diệc 隨tùy 他tha 第đệ 六lục 識thức 後hậu 變biến 起khởi 五ngũ 根căn 塵trần 等đẳng 五ngũ 根căn 塵trần 等đẳng 隨tùy 是thị 第đệ 八bát 變biến 然nhiên 由do 第đệ 六lục 識thức 中trung 定định 力lực 為vi 先tiên 變biến 故cố 此thử 第đệ 八bát 所sở 變biến 根căn 塵trần 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 中trung 。 攝nhiếp 設thiết 第đệ 八bát 識thức 獨độc 變biến 根căn 塵trần 等đẳng 亦diệc 是thị 法Pháp 界Giới 。 所sở 攝nhiếp 佛Phật 所sở 變biến 亦diệc 是thị 妙diệu 定định 所sở 引dẫn 生sanh 故cố 非phi 佛Phật 以dĩ 外ngoại 自tự 餘dư 菩Bồ 薩Tát 及cập 異dị 生sanh 等đẳng 五ngũ 識thức 即tức 依y 此thử 佛Phật 所sở 變biến 身thân 上thượng 似tự 扶phù 根căn 塵trần 及cập 外ngoại 五ngũ 塵trần 等đẳng 說thuyết 為vi 本bổn 質chất 菩Bồ 薩Tát 異dị 生sanh 等đẳng 變biến 起khởi 五ngũ 塵trần 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 然nhiên 佛Phật 所sở 變biến 五ngũ 塵trần 細tế 既ký 是thị 定định 果quả 色sắc 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 。 所sở 攝nhiếp 非phi 是thị 佛Phật 外ngoại 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 菩Bồ 薩Tát 異dị 生sanh 詑# 此thử 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 以dĩ 相tương/tướng 可khả 得đắc 故cố 可khả 受thọ 用dụng 故cố 故cố 論luận 云vân 然nhiên 麤thô 細tế 異dị 非phi 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 者giả 何hà 所sở 變biến 者giả 非phi 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 然nhiên 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 所sở 變biến 者giả 但đãn 是thị 自tự 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 亦diệc 是thị 非phi 佛Phật 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 其kỳ 五ngũ 根căn 望vọng 佛Phật 變biến 似tự 相tương/tướng 然nhiên 他tha 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 不bất 變biến 變biến 根căn 於ư 己kỷ 無vô 所sở 用dụng 故cố 佛Phật 所sở 變biến 根căn 既ký 是thị 定định 果quả 色sắc 明minh 知tri 不bất 是thị 實thật 五ngũ 根căn 既ký 無vô 所sở 依y 五ngũ 根căn 所sở 緣duyên 五ngũ 境cảnh 五ngũ 識thức 等đẳng 亦diệc 不bất 得đắc 生sanh 。 故cố 佛Phật 無vô 十thập 五ngũ 界giới 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 垢cấu 稱xưng 經kinh 等đẳng 者giả 以dĩ 下hạ 證chứng 佛Phật 無vô 五ngũ 識thức 既ký 言ngôn 佛Phật 心tâm 恆hằng 在tại 定định 定định 中trung 無vô 五ngũ 識thức 明minh 知tri 佛Phật 無vô 五ngũ 識thức 又hựu 說thuyết 五ngũ 識thức 性tánh 散tán 亂loạn 豈khởi 佛Phật 有hữu 散tán 亂loạn 五ngũ 識thức 耶da 此thử 第đệ 二nhị 師sư 意ý 唯duy 許hứa 佛Phật 有hữu 十thập 五ngũ 界giới 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 經kinh 者giả 經kinh 中trung 明minh 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 處xử 名danh 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 經kinh 非phi 別biệt 有hữu 經kinh 名danh 不Bất 共Cộng 法Pháp 經kinh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 後hậu 剎sát 那na 別biệt 異dị 起khởi 故cố 然nhiên 行hành 迅tấn 速tốc 似tự 二nhị 用dụng 俱câu 者giả 解giải 云vân 或hoặc 前tiền 念niệm 起khởi 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 說thuyết 法Pháp 後hậu 念niệm 起khởi 成thành 事sự 智trí 現hiện 起khởi 化hóa 身thân 或hoặc 前tiền 念niệm 起khởi 成thành 事sự 智trí 現hiện 化hóa 身thân 後hậu 念niệm 起khởi 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 說thuyết 法Pháp 然nhiên 前tiền 後hậu 二nhị 智trí 行hành 用dụng 迅tấn 速tốc 狀trạng 似tự 二nhị 智trí 作tác 用dụng 並tịnh 起khởi 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 依y 根căn 緣duyên 境cảnh 是thị 平bình 等đẳng 智trí 差sai 別biệt 用dụng 故cố 者giả 意ý 說thuyết 與dữ 第đệ 七thất 淨tịnh 識thức 相tương 應ứng 依y 眼nhãn 等đẳng 根căn 緣duyên 色sắc 等đẳng 故cố 名danh 成Thành 事Sự 。 智trí 此thử 智trí 即tức 是thị 平bình 等đẳng 。 智trí 之chi 差sai 別biệt 用dụng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 平bình 等đẳng 智trí 既ký 能năng 變biến 起khởi 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 二nhị 身thân 即tức 為vi 根căn 境cảnh 而nhi 依y 之chi 故cố 至chí 名danh 平bình 等đẳng 智trí 者giả 。 此thử 師sư 意ý 說thuyết 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 既ký 能năng 變biến 起khởi 他tha 受thọ 用dụng 身thân 及cập 變biến 化hóa 身thân 即tức 此thử 他tha 受thọ 用dụng 身thân 化hóa 身thân 等đẳng 根căn 境cảnh 為vi 所sở 依y 故cố 。 即tức 依y 他tha 受thọ 用dụng 身thân 五ngũ 根căn 緣duyên 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 化hóa 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 即tức 名danh 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 故cố 云vân 依y 此thử 化hóa 他tha 根căn 境cảnh 之chi 識thức 唯duy 平bình 等đẳng 用dụng 意ý 云vân 依y 此thử 化hóa 他tha 受thọ 用dụng 身thân 根căn 境cảnh 之chi 識thức 即tức 是thị 平bình 等đẳng 。 智trí 用dụng 也dã 若nhược 依y 他tha 身thân 上thượng 五ngũ 根căn 緣duyên 五ngũ 色sắc 境cảnh 化hóa 地địa 前tiền 二Nhị 乘Thừa 果quả 等đẳng 此thử 智trí 即tức 名danh 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 唯duy 是thị 一nhất 箇cá 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 有hữu 二nhị 種chủng 用dụng 故cố 喚hoán 為vi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 也dã 由do 如như 一nhất 意ý 識thức 菩Bồ 薩Tát 之chi 意ý 識thức 雖tuy 是thị 一nhất 種chủng 若nhược 依y 眼nhãn 根căn 緣duyên 境cảnh 即tức 名danh 眼nhãn 識thức 餘dư 耳nhĩ 識thức 等đẳng 准chuẩn 智trí 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 緣duyên 麤thô 事sự 至chí 成thành 事sự 智trí 轉chuyển 五ngũ 識thức 得đắc 者giả 此thử 師sư 意ý 說thuyết 若nhược 平bình 等đẳng 智trí 品phẩm 緣duyên 麤thô 事sự 境cảnh 時thời 即tức 說thuyết 此thử 轉chuyển 緣duyên 麤thô 事sự 之chi 境cảnh 平bình 等đẳng 智trí 名danh 為vi 成thành 事sự 智trí 也dã 故cố 說thuyết 成thành 事sự 智trí 轉chuyển 五ngũ 識thức 得đắc 據cứ 成thành 事sự 智trí 是thị 他tha 平bình 等đẳng 智trí 上thượng 作tác 用dụng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 是thị 第đệ 二nhị 師sư 解giải 至chí 十thập 五ngũ 界giới 者giả 此thử 師sư 意ý 說thuyết 唯duy 有hữu 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 。 實thật 餘dư 十thập 五ngũ 界giới 皆giai 虗hư 名danh 也dã 即tức 五ngũ 根căn 境cảnh 等đẳng 是thị 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 若nhược 佛Phật 五ngũ 識thức 非phi 是thị 五ngũ 識thức 界giới 攝nhiếp 以dĩ 五ngũ 識thức 界giới 性tánh 是thị 散tán 故cố 經kinh 說thuyết 佛Phật 心tâm 恆hằng 在tại 定định 故cố 第đệ 二nhị 師sư 以dĩ 此thử 文văn 為vi 正chánh 下hạ 第đệ 三tam 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 餘dư 成thành 就tựu 等đẳng 至chí 麤thô 淺thiển 境cảnh 者giả 即tức 論luận 文văn 意ý 且thả 謂vị 餘dư 三tam 乘thừa 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 成thành 就tựu 十thập 八bát 界giới 中trung 。 後hậu 三tam 界giới 通thông 無vô 漏lậu 餘dư 十thập 五ngũ 界giới 是thị 有hữu 漏lậu 十thập 五ngũ 界giới 是thị 有hữu 漏lậu 者giả 即tức 出xuất 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 麤thô 惡ác 之chi 境cảnh 體thể 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 成thành 就tựu 者giả 等đẳng 顯hiển 前tiền 一nhất 切thiết 者giả 後hậu 於ư 受thọ 中trung 意ý 說thuyết 佛Phật 成thành 就tựu 十thập 八bát 界giới 即tức 是thị 無vô 漏lậu 即tức 影ảnh 前tiền 論luận 云vân 非phi 說thuyết 一nhất 切thiết 即tức 約ước 佛Phật 十thập 八bát 界giới 皆giai 無vô 漏lậu 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 但đãn 言ngôn 佛Phật 即tức 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 至chí 淺thiển 是thị 識thức 用dụng 者giả 意ý 說thuyết 論luận 中trung 但đãn 言ngôn 佛Phật 所sở 成thành 十thập 八bát 界giới 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 即tức 返phản 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 三tam 乘thừa 所sở 成thành 十thập 五ngũ 界giới 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 麤thô 惡ác 之chi 境cảnh 體thể 又hựu 解giải 麤thô 淺thiển 者giả 麤thô 者giả 是thị 所sở 知tri 境cảnh 淺thiển 者giả 是thị 能năng 知tri 識thức 用dụng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 說thuyết 一nhất 切thiết 凡phàm 聖thánh 十thập 五ngũ 界giới 等đẳng 皆giai 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 準chuẩn 此thử 文văn 佛Phật 亦diệc 是thị 有hữu 情tình 攝nhiếp 若nhược 據cứ 有hữu 漏lậu 名danh 有hữu 情tình 者giả 佛Phật 非phi 是thị 有hữu 情tình 攝nhiếp 論luận 十thập 九cửu 界giới 所sở 聖thánh 所sở 遮già 故cố 者giả 問vấn 引dẫn 此thử 文văn 有hữu 何hà 意ý 答đáp 說thuyết 十thập 九cửu 界giới 是thị 成thành 立lập 佛Phật 有hữu 十thập 八bát 界giới 意ý 云vân 既ký 不bất 許hứa 有hữu 十thập 九cửu 界giới 等đẳng 明minh 知tri 佛Phật 身thân 上thượng 無vô 漏lậu 功công 德đức 皆giai 十thập 八bát 界giới 中trung 。 収thâu 等đẳng 言ngôn 等đẳng 取thủ 第đệ 六lục 蘊uẩn 第đệ 十thập 三tam 處xứ 等đẳng 論luận 言ngôn 非phi 無vô 是thị 密mật 意ý 說thuyết 者giả 意ý 云vân 涅Niết 槃Bàn 經kinh 等đẳng 說thuyết 如Như 來Lai 具cụ 有hữu 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 即tức 如như 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 花hoa 嚴nghiêm 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 皆giai 說thuyết 如Như 來Lai 非phi 蘊uẩn 界giới 處xứ 者giả 是thị 密mật 意ý 說thuyết 頌tụng 如Như 來Lai 根căn 境cảnh 等đẳng 非phi 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 麤thô 淺thiển 智trí 境cảnh 界giới 故cố 。 云vân 非phi 蘊uẩn 等đẳng 攝nhiếp 謂vị 是thị 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 上thượng 智trí 所sở 知tri 故cố 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 師sư 中trung 此thử 義nghĩa 為vi 正chánh 問vấn 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 一nhất 云vân 如như 實thật 義nghĩa 者giả 佛Phật 地Địa 功công 德đức 。 非phi 蘊uẩn 等đẳng 攝nhiếp 如như 何hà 護hộ 法Pháp 破phá 彼bỉ 正chánh 義nghĩa 解giải 云vân 此thử 有hữu 三tam 解giải 一nhất 云vân 彼bỉ 論luận 就tựu 所sở 執chấp 性tánh 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 故cố 佛Phật 蘊uẩn 等đẳng 非phi 彼bỉ 蘊uẩn 等đẳng 所sở 攝nhiếp 此thử 就tựu 依y 他tha 圓viên 成thành 而nhi 說thuyết 彼bỉ 此thử 論luận 互hỗ 不bất 相tương 違vi 一nhất 云vân 親thân 光quang 明minh 約ước 法pháp 自tự 相tương 離ly 言ngôn 道Đạo 理lý 故cố 非phi 蘊uẩn 等đẳng 此thử 就tựu 安an 立lập 諸chư 行hành 道Đạo 理lý 故cố 蘊uẩn 等đẳng 攝nhiếp 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 一nhất 云vân 作tác 論luận 者giả 意ý 異dị 親thân 光quang 立lập 義nghĩa 據cứ 佛Phật 果Quả 功công 德đức 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 。 非phi 實thật 蘊uẩn 等đẳng 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 理lý 依y 經kinh 破phá 彼bỉ 所sở 說thuyết 如như 論luận 應ưng 知tri 雖tuy 有hữu 三tam 解giải 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 意ý 取thủ 後hậu 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 智trí 之chi 與dữ 境cảnh 皆giai 具cụ 此thử 義nghĩa 者giả 智trí 者giả 謂vị 四Tứ 智Trí 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 者giả 謂vị 淨tịnh 法Pháp 界Giới 此thử 二nhị 界giới 俱câu 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 及cập 意ý 義nghĩa 通thông 二nhị 種chủng 義nghĩa 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 智trí 微vi 妙diệu 性tánh 相tướng 甚thậm 深thâm 者giả 智trí 者giả 謂vị 四Tứ 智Trí 性tánh 相tướng 者giả 是thị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 性tánh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 攝nhiếp 論luận 中trung 以dĩ 三tam 義nghĩa 解giải 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 一nhất 者giả 心tâm 言ngôn 絕tuyệt 故cố 二nhị 者giả 唯duy 佛Phật 內nội 證chứng 故cố 三tam 非phi 世thế 間gian 喻dụ 定định 令linh 他tha 知tri 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 并tinh 違vi 不bất 善thiện 以dĩ 下hạ 合hợp 其kỳ 四tứ 義nghĩa 者giả 論luận 文văn 云vân 一nhất 者giả 此thử 又hựu 是thị 善thiện 白bạch 法Pháp 性tánh 故cố 二nhị 者giả 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 界Giới 乃nãi 至chí 極cực 巧xảo 便tiện 故cố 三tam 者giả 二nhị 種chủng 有hữu 順thuận 益ích 相tương/tướng 故cố 二nhị 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 有hữu 生sanh 滅diệt 不bất 安an 穩ổn 故cố 三tam 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 不bất 巧xảo 便tiện 四tứ 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 違vi 損tổn 相tương/tướng 故cố 今kim 無vô 漏lậu 之chi 法Pháp 。 違vi 此thử 四tứ 不bất 善thiện 故cố 名danh 為vi 善thiện 論luận 云vân 說thuyết 處xứ 等đẳng 八bát 唯duy 無vô 記ký 如Như 來Lai 豈khởi 無vô 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 無vô 解giải 之chi 此thử 文văn 意ý 說thuyết 此thử 云vân 四tứ 句cú 難nạn/nan 他tha 外ngoại 難nạn/nan 云vân 有hữu 外ngoại 難nạn/nan 四tứ 既ký 說thuyết 如như 來Lai 四Tứ 智Trí 。 皆giai 是thị 善thiện 者giả 佛Phật 故cố 對đối 法pháp 論luận 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 中trung 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 是thị 無vô 記ký 性tánh 如Như 來Lai 豈khởi 無vô 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 問vấn 既ký 說thuyết 四Tứ 智Trí 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 是thị 善thiện 佛Phật 故cố 轉chuyển 五ngũ 根căn 等đẳng 八bát 難nạn 心tâm 法pháp 答đáp 前tiền 論luận 云vân 四tứ 心tâm 品phẩm 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 功công 德đức 其kỳ 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 二nhị 在tại 四Tứ 智Trí 品phẩm 中trung 攝nhiếp 故cố 說thuyết 四Tứ 智Trí 是thị 善thiện 即tức 轉chuyển 五ngũ 根căn 等đẳng 無vô 記ký 以dĩ 難nạn/nan 之chi 又hựu 前tiền 說thuyết 四Tứ 智Trí 是thị 無vô 漏lậu 界giới 外ngoại 人nhân 也dã 即tức 將tương 十thập 五ngũ 界giới 是thị 有hữu 漏lậu 以dĩ 漏lậu 為vi 難nạn/nan 外ngoại 化hóa 既ký 說thuyết 如như 來Lai 四Tứ 智Trí 。 是thị 無vô 漏lậu 者giả 如Như 來Lai 豈khởi 無vô 十thập 五ngũ 界giới 中trung 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 無vô 記ký 法pháp 。

【# 論luận 】# 此thử 中trung 三tam 釋thích 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 者giả 此thử 中trung 答đáp 意ý 如như 前tiền 有hữu 漏lậu 三tam 解giải 第đệ 一nhất 師sư 云vân 義nghĩa 功công 德đức 身thân 土thổ/độ 乃nãi 至chí 第đệ 三tam 師sư 云vân 有hữu 云vân 如Như 來Lai 功công 德đức 。 身thân 土thổ/độ 乃nãi 至chí 而nhi 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 知tri 。 境cảnh 攝nhiếp 等đẳng 若nhược 通thông 此thử 難nạn/nan 二nhị 師sư 解giải 釋thích 即tức 無vô 妨phương 難nạn/nan 。

【# 論luận 】# 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 身thân 土thổ/độ 等đẳng 法pháp 皆giai 滅diệt 道đạo 攝nhiếp 者giả 問vấn 如như 佛Phật 身thân 土thổ/độ 是thị 有hữu 為vi 即tức 滅Diệt 諦Đế 攝nhiếp 之chi 答đáp 若nhược 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 及cập 法pháp 性tánh 是thị 無vô 為vi 故cố 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 攝nhiếp 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 土thổ/độ 他tha 受thọ 用dụng 身thân 土thổ/độ 及cập 變biến 化hóa 身thân 土thổ/độ 等đẳng 皆giai 是thị 有hữu 為vi 善thiện 種chủng 所sở 生sanh 道Đạo 諦Đế 所sở 攝nhiếp 身thân 土thổ/độ 相tương/tướng 等đẳng 是thị 智trí 所sở 變biến 見kiến 相tương/tướng 同đồng 性tánh 故cố 能năng 無vô 漏lậu 道Đạo 諦đế 攝nhiếp 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 正chánh 解giải 真Chân 如Như 五ngũ 法pháp 者giả 謂vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 名danh 為vi 五ngũ 法pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 二nhị 解giải 並tịnh 前tiền 四tứ 合hợp 則tắc 六lục 解giải 者giả 此thử 二nhị 解giải 者giả 如như 論luận 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 身thân 土thổ/độ 至chí 唯duy 善thiện 性tánh 以dĩ 來lai 是thị 一nhất 解giải 說thuyết 佛Phật 土độ 等đẳng 非phi 苦khổ 集tập 故cố 是thị 二nhị 解giải 亦diệc 有hữu 說thuyết 云vân 是thị 滅Diệt 諦Đế 是thị 一nhất 解giải 是thị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 是thị 第đệ 二nhị 解giải 並tịnh 前tiền 四tứ 者giả 前tiền 云vân 此thử 又hựu 是thị 善thiện 白bạch 法Pháp 性tánh 故cố 等đẳng 四tứ 義nghĩa 是thị 故cố 解giải 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 合hợp 有hữu 六lục 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 既ký 爾nhĩ 即tức 佛Phật 所sở 有hữu 眼nhãn 等đẳng 至chí 非phi 實thật 然nhiên 也dã 者giả 此thử 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 外ngoại 難nạn/nan 云vân 若nhược 佛Phật 所sở 變biến 眼nhãn 等đẳng 是thị 無vô 漏lậu 善thiện 者giả 變biến 不bất 善thiện 無vô 記ký 應ưng 似tự 不bất 善thiện 無vô 記ký 答đáp 佛Phật 識thức 所sở 變biến 似tự 有hữu 漏lậu 不bất 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 性tánh 似tự 有hữu 漏lậu 並tịnh 是thị 善thiện 皆giai 從tùng 無vô 漏lậu 善thiện 種chủng 所sở 生sanh 故cố 無vô 漏lậu 善thiện 攝nhiếp 無vô 漏lậu 見kiến 相tương/tướng 必tất 同đồng 無vô 漏lậu 亦diệc 如như 有hữu 情tình 有hữu 漏lậu 心tâm 等đẳng 所sở 變biến 似tự 有hữu 無vô 漏lậu 相tương/tướng 雖tuy 似tự 無vô 漏lậu 據cứ 實thật 有hữu 漏lậu 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 佛Phật 所sở 變biến 有hữu 漏lậu 雖tuy 似tự 有hữu 漏lậu 貪tham 瞋sân 苦khổ 集tập 等đẳng 據cứ 實thật 是thị 無vô 漏lậu 無vô 漏lậu 心tâm 變biến 故cố 故cố 論luận 中trung 佛Phật 識thức 所sở 變biến 等đẳng 以dĩ 下hạ 文văn 是thị 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 意ý 也dã 論luận 此thử 又hựu 是thị 常thường 等đẳng 者giả 有hữu 義nghĩa 釋thích 云vân 所sở 依y 常thường 者giả 謂vị 所sở 緣duyên 境cảnh 以dĩ 境cảnh 常thường 故cố 仍nhưng 說thuyết 智trí 常thường 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 所sở 師sư 。 謂vị 法pháp 也dã 佛Phật 法Pháp 常thường 故cố 說thuyết 佛Phật 亦diệc 常thường 無vô 漏lậu 盡tận 言ngôn 總tổng 釋thích 四Tứ 智Trí 為vi 常thường 之chi 義nghĩa 相tương 續tục 無vô 間gián 。 故cố 名danh 無vô 漏lậu 後hậu 除trừ 無vô 故cố 云vân 名danh 無vô 盡tận 不bất 須tu 引dẫn 起khởi 三Tam 身Thân 說thuyết 也dã 評bình 曰viết 雖tuy 此thử 論luận 中trung 正chánh 明minh 四Tứ 智Trí 說thuyết 無vô 漏lậu 盡tận 然nhiên 三Tam 身Thân 離ly 四Tứ 智Trí 無vô 漏lậu 盡tận 遂toại 起khởi 於ư 身thân 理lý 亦diệc 應ưng 善thiện 莊trang 嚴nghiêm 論luận 有hữu 此thử 成thành 就tựu 說thuyết 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 斷đoạn 常thường 者giả 至chí 相tương 續tục 常thường 義nghĩa 者giả 今kim 此thử 文văn 中trung 云vân 總tổng 說thuyết 報báo 應ứng 二nhị 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 是thị 不bất 斷đoạn 常thường 即tức 約ước 成thành 佛Phật 已dĩ 去khứ 。 始thỉ 終chung 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 也dã 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 時thời 時thời 化hóa 緣duyên 轉chuyển 畢tất 即tức 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 収thâu 時thời 餘dư 處xứ 後hậu 智trí 身thân 故cố 云vân 相tương 續tục 常thường 如như 法Pháp 花hoa 經Kinh 云vân 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 作tác 佛Phật 。 文văn 有hữu 異dị 名danh 是thị 此thử 意ý 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 三tam 種chủng 常thường 故cố 如như 常thường 施thí 食thực 至chí 便tiện 違vi 佛Phật 說thuyết 一nhất 向hướng 記ký 言ngôn 生sanh 者giả 皆giai 滅diệt 故cố 者giả 謂vị 法Pháp 身thân 名danh 凝ngưng 然nhiên 常thường 報báo 身thân 不bất 斷đoạn 常thường 他tha 受thọ 及cập 變biến 化hóa 身thân 相tướng 續tục 常thường 今kim 說thuyết 報báo 化hóa 二nhị 身thân 是thị 常thường 者giả 據cứ 多đa 分phần 說thuyết 不bất 妨phương 還hoàn 有hữu 生sanh 滅diệt 如như 世thế 言ngôn 此thử 是thị 人nhân 常thường 施thí 食thực 不bất 妨phương 於ư 中trung 有hữu 不bất 施thí 時thời 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 故cố 云vân 常thường 施thí 也dã 亦diệc 如như 世thế 言ngôn 此thử 人nhân 形hình 勢thế 富phú 貴quý 常thường 受thọ 快khoái 樂lạc 。 亦diệc 從tùng 多đa 分phần 不bất 妨phương 於ư 中trung 少thiểu 受thọ 憂ưu 苦khổ 等đẳng 報báo 化hóa 二nhị 身thân 不bất 言ngôn 常thường 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 若nhược 色sắc 心tâm 是thị 自tự 性tánh 常thường 者giả 至chí 違vi 比tỉ 量lượng 故cố 者giả 量lượng 云vân 佛Phật 色sắc 心tâm 等đẳng 是thị 有hữu 法pháp 定định 有hữu 生sanh 滅diệt 法pháp 因nhân 云vân 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 如như 餘dư 有hữu 情tình 色sắc 心tâm 或hoặc 餘dư 有hữu 情tình 色sắc 心tâm 亦diệc 應ưng 是thị 常thường 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 如như 佛Phật 色sắc 心tâm 若nhược 言ngôn 常thường 者giả 即tức 違vi 此thử 比tỉ 量lượng 道Đạo 理lý 論luận 以dĩ 三tam 因nhân 立lập 證chứng 非phi 自tự 性tánh 常thường 一nhất 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 二nhị 生sanh 者giả 歸quy 滅diệt 一nhất 向hướng 記ký 故cố 三tam 不bất 見kiến 色sắc 心tâm 非phi 無vô 常thường 故cố 所sở 言ngôn 常thường 者giả 有hữu 無vô 二nhị 因nhân 一nhất 由do 本bổn 願nguyện 力lực 。 二nhị 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 無vô 盡tận 期kỳ 故cố 佛Phật 亦diệc 常thường 。

【# 論luận 】# 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 眾chúng 相tướng 寂tịch 靜tĩnh 故cố 名danh 安an 樂lạc 者giả 疏sớ/sơ 相tương/tướng 寂tịch 靜tĩnh 者giả 真Chân 如Như 離ly 十thập 相tương/tướng 故cố 名danh 眾chúng 相tướng 寂tịch 靜tĩnh 十thập 相tương/tướng 如như 前tiền 說thuyết 名danh 安an 樂lạc 者giả 即tức 五ngũ 樂lạc 中trung 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。

【# 論luận 】# 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 永vĩnh 離ly 惱não 害hại 故cố 名danh 安an 樂lạc 者giả 解giải 云vân 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 永vĩnh 害hại 隨tùy 眠miên 。 非phi 漏lậu 隨tùy 增tăng 。 名danh 無vô 惱não 害hại 安an 樂lạc 者giả 即tức 五ngũ 樂lạc 中trung 覺giác 法Pháp 樂lạc 也dã 五ngũ 樂lạc 如như 前tiền 一nhất 抄sao 解giải 安an 謂vị 五ngũ 安an 者giả 亦diệc 如như 第đệ 一nhất 疏sớ/sơ 說thuyết 當đương 疏sớ/sơ 敘tự 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 此thử 二nhị 轉chuyển 依y 果quả 但đãn 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 者giả 解giải 云vân 言ngôn 解giải 脫thoát 者giả 即tức 是thị 依y 生sanh 空không 真Chân 如Như 上thượng 所sở 得đắc 假giả 擇trạch 滅diệt 離ly 縛phược 義nghĩa 邊biên 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 言ngôn 身thân 者giả 即tức 是thị 生sanh 空không 智trí 所sở 證chứng 真Chân 如Như 名danh 身thân 也dã 身thân 者giả 體thể 義nghĩa 即tức 真Chân 如Như 與dữ 假giả 擇trạch 滅diệt 為vi 依y 故cố 得đắc 身thân 名danh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 限hạn 量lượng 功công 德đức 依y 故cố 者giả 意ý 云vân 佛Phật 身thân 有hữu 三tam 十thập 六lục 種chủng 。 功công 德đức 與dữ 餘dư 無vô 量lượng 功công 德đức 。 為vi 依y 故cố 無vô 限hạn 量lượng 功công 德đức 依y 故cố 說thuyết 十Thập 力Lực 等đẳng 名danh 為vi 殊thù 勝thắng 法Pháp 三tam 十thập 六lục 種chủng 。 功công 德đức 者giả 謂vị 前tiền 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 大đại 喜hỷ 大đại 捨xả 。 故cố 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 佛Phật 德đức 三tam 十thập 六lục 故cố 彼bỉ 名danh 真Chân 如Như 是thị 二Nhị 乘Thừa 解giải 脫thoát 身thân 者giả 。 意ý 云vân 彼bỉ 生sanh 空không 真Chân 如Như 名danh 解giải 脫thoát 身thân 。 彼bỉ 菩Bồ 提Đề 果quả 義nghĩa 不bất 名danh 法Pháp 身thân 。 者giả 意ý 云vân 二nhị 乘thừa 菩Bồ 提Đề 。 果quả 即tức 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 故cố 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 不bất 名danh 法Pháp 身thân 。 故cố 解giải 脫thoát 見kiến 即tức 是thị 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 也dã 故cố 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 不bất 通thông 有hữu 漏lậu 一nhất 戒giới 蘊uẩn 者giả 即tức 取thủ 道đạo 共cộng 戒giới 二nhị 定định 蘊uẩn 者giả 即tức 或hoặc 取thủ 八bát 定định 中trung 無vô 漏lậu 定định 或hoặc 取thủ 九cửu 次thứ 第đệ 中trung 無vô 漏lậu 定định 也dã 慧tuệ 蘊uẩn 者giả 即tức 無vô 漏lậu 慧tuệ 能năng 緣duyên 有hữu 為vi 法pháp 解giải 脫thoát 蘊uẩn 者giả 即tức 與dữ 無vô 漏lậu 盡tận 同đồng 時thời 無vô 漏lậu 勝thắng 解giải 數số 能năng 望vọng 四Tứ 諦Đế 理lý 此thử 是thị 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 不bất 復phục 更cánh 知tri 等đẳng 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 者giả 即tức 無vô 漏lậu 慧tuệ 能năng 證chứng 無vô 為vi 若nhược 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 身thân 中trung 慧tuệ 先tiên 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 即tức 是thị 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 以dĩ 能năng 緣duyên 有hữu 為vi 無vô 依y 等đẳng 然nhiên 此thử 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 少thiểu 分phần 亦diệc 通thông 前tiền 三tam 果quả 其kỳ 中trung 慧tuệ 蘊uẩn 解giải 脫thoát 蘊uẩn 但đãn 取thủ 緣duyên 無vô 為vi 有hữu 為vi 等đẳng 無vô 漏lậu 慧tuệ 也dã 不bất 名danh 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 等đẳng 若nhược 佛Phật 身thân 中trung 盡tận 智trí 者giả 煩phiền 惱não 無vô 餘dư 名danh 盡tận 智trí 其kỳ 煩phiền 惱não 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。 名danh 無vô 生sanh 智trí 不bất 自tự 求cầu 以dĩ 解giải 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 以dĩ 如Như 來Lai 利lợi 樂lạc 化hóa 有hữu 情tình 無vô 休hưu 息tức 故cố 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 即tức 緣duyên 自tự 心tâm 求cầu 以dĩ 解giải 盡tận 無vô 生sanh 智trí 一nhất 切thiết 苦khổ 乘thừa 知tri 等đẳng 即tức 名danh 智trí 一nhất 切thiết 乘thừa 已dĩ 知tri 不bất 復phục 更cánh 知tri 等đẳng 名danh 無vô 生sanh 智trí 也dã 寂tịch 默mặc 者giả 不bất 戲hí 論luận 戲hí 論luận 者giả 不bất 寂tịch 默mặc 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 三Tam 身Thân 中trung 之chi 法Pháp 身thân 者giả 如như 三Tam 身Thân 中trung 法Pháp 身thân 唯duy 取thủ 真Chân 如Như 與dữ 功công 德đức 法pháp 為vi 依y 故cố 名danh 法Pháp 身thân 。 此thử 通thông 四Tứ 智Trí 等đẳng 總tổng 名danh 法pháp 故cố 別biệt 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 意ý 說thuyết 至chí 名danh 法Pháp 身thân 故cố 者giả 意ý 云vân 有hữu 為vi 四Tứ 智Trí 無vô 為vi 法Pháp 界Giới 各các 與dữ 自tự 身thân 中trung 功công 德đức 法pháp 為vi 依y 故cố 得đắc 名danh 法Pháp 身thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 體thể 性tánh 義nghĩa 者giả 意ý 說thuyết 三Tam 身Thân 皆giai 有hữu 體thể 性tánh 義nghĩa 依y 止chỉ 義nghĩa 者giả 解giải 云vân 若nhược 法Pháp 身thân 與dữ 報báo 應ứng 二nhị 身thân 為vi 依y 止chỉ 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 有hữu 為vi 法pháp 更cánh 互hỗ 相tương 依y 止chỉ 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 亦diệc 然nhiên 故cố 三Tam 身Thân 皆giai 有hữu 依y 止chỉ 義nghĩa 故cố 得đắc 名danh 為vi 身thân 眾chúng 德đức 聚tụ 義nghĩa 者giả 若nhược 法Pháp 身thân 即tức 是thị 所sở 集tập 處xứ 即tức 法Pháp 身thân 亦diệc 名danh 聚tụ 也dã 若nhược 報báo 化hóa 身thân 亦diệc 有hữu 多đa 法pháp 聚tụ 集tập 易dị 知tri 故cố 通thông 三Tam 身Thân 皆giai 有hữu 聚tụ 義nghĩa 即tức 一nhất 身thân 皆giai 具cụ 三tam 分phần/phân 也dã 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 者giả 意ý 云vân 三Tam 身Thân 總tổng 名danh 法Pháp 身thân 是thị 總tổng 也dã 若nhược 清thanh 淨tịnh 法pháp 。 界giới 獨độc 名danh 法Pháp 身thân 餘dư 報báo 化hóa 二nhị 身thân 不bất 名danh 法Pháp 身thân 。 但đãn 名danh 報báo 化hóa 名danh 別biệt 如như 下hạ 論luận 文văn 是thị 三Tam 身Thân 別biệt 所sở 以dĩ 。

【# 論luận 】# 如như 是thị 法Pháp 身thân 有hữu 三tam 相tương/tướng 別biệt 者giả 問vấn 如như 是thị 三Tam 身Thân 佛Phật 云vân 同đồng 體thể 常thường 無vô 常thường 答đáp 自tự 性tánh 身thân 同đồng 餘dư 身thân 義nghĩa 亦diệc 得đắc 同đồng 雖tuy 俱câu 名danh 常thường 常thường 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。 故cố 莊trang 嚴nghiêm 論luận 云vân 彼bỉ 三tam 種chủng 身thân 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 皆giai 悉tất 平bình 等đẳng 。 由do 依y 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 自tự 性tánh 身thân 平bình 等đẳng 以dĩ 法Pháp 界Giới 無vô 別biệt 故cố 。 由do 心tâm 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 色sắc 身thân 平bình 等đẳng 佛Phật 心tâm 無vô 別biệt 故cố 由do 業nghiệp 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 化hóa 身thân 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 所sở 化hóa 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 悉tất 同đồng 常thường 住trụ 由do 自tự 性tánh 常thường 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 自tự 性tánh 身thân 常thường 畢tất 竟cánh 無vô 漏lậu 故cố 由do 無vô 間gián 斷đoạn 常thường 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 色sắc 身thân 常thường 住trụ 諸chư 法pháp 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 由do 相tương 續tục 常thường 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 化hóa 身thân 常thường 住trụ 雖tuy 於ư 此thử 滅diệt 復phục 彼bỉ 現hiện 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 勝thắng 義nghĩa 有hữu 別biệt 三tam 立lập 身thân 即tức 依y 前tiền 法Pháp 身thân 中trung 據cứ 別biệt 勝thắng 義nghĩa 以dĩ 分phần/phân 三Tam 身Thân 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 即tức 如như 論luận 文văn 云vân 自tự 性tánh 身thân 具cụ 足túc 真Chân 諦Đế 功công 德đức 等đẳng 若nhược 自tự 受thọ 身thân 即tức 具cụ 諸chư 如Như 來Lai 乃nãi 至chí 廣quảng 大đại 法Pháp 樂lạc 。 等đẳng 乃nãi 至chí 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 亦diệc 准chuẩn 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 離ly 十thập 相tương/tướng 者giả 謂vị 男nam 女nữ 二nhị 相tương/tướng 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 是thị 名danh 十thập 相tương/tướng 真Chân 如Như 之chi 中trung 無vô 此thử 相tương/tướng 故cố 有hữu 云vân 無vô 十thập 相tương/tướng 者giả 謂vị 五ngũ 塵trần 男nam 女nữ 二nhị 生sanh 異dị 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 尋tầm 思tư 路lộ 絕tuyệt 者giả 非phi 是thị 不bất 定định 中trung 尋tầm 思tư 但đãn 約ước 三tam 界giới 虗hư 妄vọng 心tâm 心tâm 所sở 名danh 為vi 尋tầm 思tư 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 積tích 集tập 有hữu 礙ngại 之chi 體thể 者giả 解giải 云vân 佛Phật 受thọ 用dụng 色sắc 身thân 亦diệc 名danh 變biến 易dị 義nghĩa 是thị 色sắc 義nghĩa 雖tuy 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 更cánh 互hỗ 相tương 遍biến 仍nhưng 名danh 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 故cố 變biến 易dị 以dĩ 解giải 之chi 如như 世thế 間gian 燈đăng 。 光quang 是thị 色sắc 法pháp 更cánh 互hỗ 尚thượng 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 佛Phật 光quang 如Như 來Lai 而nhi 相tương/tướng 障chướng 礙ngại 耶da 。

【# 論luận 】# 二nhị 他tha 受thọ 用dụng 至chí 由do 平bình 等đẳng 智trí 示thị 現hiện 等đẳng 者giả 傳truyền 有hữu 三tam 釋thích 一nhất 云vân 觀quán 察sát 擊kích 發phát 平bình 等đẳng 故cố 示thị 現hiện 之chi 二nhị 云vân 平bình 等đẳng 擊kích 發phát 圓viên 鏡kính 智trí 而nhi 令linh 示thị 現hiện 從tùng 彼bỉ 能năng 擊kích 說thuyết 平bình 等đẳng 現hiện 三tam 云vân 平bình 等đẳng 自tự 能năng 示thị 現hiện 不bất 假giả 他tha 擊kích 不bất 擊kích 他tha 評bình 曰viết 後hậu 釋thích 為vi 正chánh 既ký 自tự 在tại 智trí 非phi 唯duy 根căn 本bổn 現hiện 身thân 土thổ/độ 相tương/tướng 何hà 理lý 不bất 能năng 第đệ 二nhị 理lý 通thông 鏡kính 智trí 本bổn 故cố 初sơ 釋thích 非phi 也dã 准chuẩn 為vi 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 所sở 現hiện 化hóa 相tương/tướng 功công 德đức 之chi 身thân 。 亦diệc 是thị 化hóa 身thân 為vi 對đối 第đệ 三tam 變biến 化hóa 身thân 。 但đãn 名danh 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。

【# 論luận 】# 三tam 變biến 化hóa 身thân 。 至chí 諸chư 利lợi 樂lạc 事sự 。 等đẳng 者giả 問vấn 瑜du 伽già 論luận 七thất 十thập 九cửu 云vân 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 不bất 生sanh 。 淨tịnh 土độ 攝nhiếp 論luận 知tri 之chi 生sanh 淨tịnh 土độ 者giả 是thị 別biệt 如như 何hà 今kim 變biến 化hóa 居cư 淨tịnh 土độ 為vi 未vị 登đăng 地địa 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 耶da 答đáp 傳truyền 有hữu 兩lưỡng 釋thích 一nhất 云vân 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 亦diệc 生sanh 故cố 觀quán 經kinh 等đẳng 皆giai 成thành 脫thoát 故cố 瑜du 伽già 攝nhiếp 論luận 言ngôn 不bất 生sanh 者giả 據cứ 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 不bất 遮già 他tha 土thổ/độ 二nhị 云vân 不bất 生sanh 瑜du 伽già 攝nhiếp 論luận 以dĩ 自tự 會hội 故cố 又hựu 大Đại 乘Thừa 同đồng 性tánh 經Kinh 云vân 淨tịnh 土độ 成thành 佛Phật 皆giai 是thị 受thọ 用dụng 身thân 穢uế 土thổ/độ 中trung 者giả 皆giai 是thị 化hóa 身thân 故cố 知tri 化hóa 身thân 所sở 居cư 之chi 土thổ/độ 者giả 不bất 得đắc 名danh 淨tịnh 此thử 言ngôn 淨tịnh 土độ 據cứ 暫tạm 變biến 說thuyết 即tức 如như 法Pháp 花hoa 經kinh 三tam 變biến 淨tịnh 方phương 維duy 摩ma 等đẳng 同đồng 評bình 曰viết 今kim 同đồng 前tiền 說thuyết 多đa 經kinh 論luận 中trung 說thuyết 生sanh 淨tịnh 故cố 同đồng 性tánh 經kinh 中trung 為vi 對đối 受thọ 用dụng 故cố 化hóa 稱xưng 為vi 土thổ/độ 穢uế 滅diệt 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

【# 論luận 】# 云vân 說thuyết 轉chuyển 去khứ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 得đắc 自tự 性tánh 者giả 攝nhiếp 論luận 本bổn 云vân 應ưng 知tri 法Pháp 身thân 由do 幾kỷ 佛Phật 法Pháp 之chi 所sở 攝nhiếp 持trì 。 略lược 由do 六lục 種chủng 一nhất 由do 清thanh 淨tịnh 謂vị 轉chuyển 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 得đắc 法Pháp 身thân 故cố 故cố 知tri 鏡kính 智trí 自tự 性tánh 身thân 攝nhiếp 。

【# 論luận 】# 圓viên 鏡kính 智trí 品phẩm 至chí 而nhi 證chứng 得đắc 故cố 攝nhiếp 論luận 第đệ 九cửu 無vô 性tánh 釋thích 云vân 當đương 知tri 此thử 中trung 。 轉chuyển 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 故cố 得đắc 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。

【# 論luận 】# 說thuyết 平bình 等đẳng 智trí 等đẳng 者giả 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 九cửu 云vân 轉chuyển 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 故cố 得đắc 平bình 等đẳng 性tánh 。 智trí 由do 此thử 安an 住trụ 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 恆hằng 與dữ 相tương 應ứng 能năng 隨tùy 所sở 樂lạc 示thị 現hiện 。 佛Phật 影ảnh 像tượng 又hựu 云vân 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 自tự 在tại 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 三tam 摩ma 地địa 門môn 。 猶do 如như 寶bảo 藏tạng 。 於ư 大đại 會hội 中trung 。 能năng 現hiện 一nhất 切thiết 。 自tự 在tại 作tác 用dụng 能năng 斷đoạn 諸chư 疑nghi 能năng 雨vũ 法Pháp 雨vũ 。 又hựu 云vân 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 普phổ 於ư 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 能năng 現hiện 變biến 化hóa 從tùng 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 宮cung 而nhi 沒một 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 現hiện 住trụ 持trì 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 利lợi 樂lạc 。 事sự 故cố 又hựu 攝nhiếp 論luận 云vân 智trí 殊thù 勝thắng 具cụ 攝nhiếp 三Tam 身Thân 者giả 此thử 引dẫn 攝nhiếp 論luận 通thông 證chứng 四Tứ 智Trí 攝nhiếp 於ư 三tam 界giới 身thân 故cố 知tri 三Tam 身Thân 皆giai 實thật 相tướng 此thử 第đệ 一nhất 師sư 義nghĩa 。

【# 論luận 】# 有hữu 義nghĩa 初sơ 一nhất 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 等đẳng 者giả 此thử 第đệ 二nhị 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 唯duy 淨tịnh 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 於ư 中trung 有hữu 四tứ 如như 文văn 謂vị 從tùng 有hữu 義nghĩa 至chí 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 是thị 標tiêu 舉cử 從tùng 說thuyết 自tự 性tánh 身thân 至chí 非phi 色sắc 心tâm 故cố 是thị 引dẫn 證chứng 然nhiên 說thuyết 轉chuyển 去khứ 藏tạng 識thức 得đắc 者giả 至chí 彼bỉ 實thật 性tánh 故cố 者giả 會hội 違vi 自tự 性tánh 法Pháp 身thân 已dĩ 下hạ 立lập 理lý 如như 論luận 文văn 。

然nhiên 彼bỉ 轉chuyển 去khứ 藏tạng 識thức 至chí 彼bỉ 實thật 性tánh 故cố 者giả 按án 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 九cửu 說thuyết 云vân 以dĩ 其kỳ 法Pháp 身thân 體thể 清thanh 淨tịnh 故cố 淨tịnh 誰thùy 轉chuyển 誰thùy 而nhi 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 為vi 答đáp 此thử 問vấn 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 轉chuyển 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 得đắc 法Pháp 身thân 故cố 由do 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 執chấp 持trì 一nhất 切thiết 。 雜tạp 染nhiễm 種chủng 子tử 對đối 治trị 起khởi 時thời 轉chuyển 滅diệt 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 染nhiễm 種chủng 轉chuyển 得đắc 隨tùy 順thuận 一nhất 切thiết 。 無vô 罪tội 圓viên 滿mãn 功công 德đức 。 譬thí 如như 世thế 間gian 。 阿a 揭yết 陀đà 藥dược 能năng 變biến 有hữu 毒độc 令linh 成thành 無vô 毒độc 故cố 說thuyết 名danh 為vi 轉chuyển 。

【# 疏sớ/sơ 】# 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 三tam 種chủng 常thường 者giả 解giải 云vân 謂vị 凝ngưng 然nhiên 常thường 不bất 斷đoạn 常thường 相tương 續tục 常thường 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 地địa 云vân 讚tán 佛Phật 論luận 說thuyết 者giả 如như 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 引dẫn 讚tán 佛Phật 論luận 證chứng 佛Phật 法Pháp 身thân 無vô 生sanh 無vô 過quá 其kỳ 讚tán 佛Phật 論luận 是thị 無vô 着trước 所sở 造tạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 論luận 說thuyết 者giả 亦diệc 佛Phật 地địa 論luận 及cập 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 論luận 說thuyết 受thọ 持trì 演diễn 說thuyết 。 彼bỉ 經kinh 功công 德đức 於ư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 為vi 證chứng 得đắc 因nhân 於ư 餘dư 二nhị 身thân 為vi 生sanh 因nhân 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 說thuyết 法Pháp 身thân 諸chư 佛Phật 共cộng 有hữu 至chí 亦diệc 有hữu 此thử 說thuyết 者giả 故cố 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 猶do 如như 虗hư 空không 乃nãi 至chí 非phi 色sắc 心tâm 等đẳng 莊trang 嚴nghiêm 等đẳng 說thuyết 法Pháp 身thân 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 無vô 別biệt 故cố 攝nhiếp 論luận 云vân 諸chư 佛Phật 依y 止chỉ 無vô 別biệt 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 對đối 法pháp 亦diệc 有hữu 此thử 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 說thuyết 轉chuyển 去khứ 藏tạng 識thức 得đắc 者giả 至chí 顯hiển 真Chân 如Như 故cố 者giả 此thử 會hội 違vi 意ý 云vân 謂vị 前tiền 引dẫn 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 轉chuyển 去khứ 藏tạng 識thức 法Pháp 身thân 者giả 藏tạng 識thức 中trung 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 顯hiển 法Pháp 身thân 故cố 說thuyết 轉chuyển 藏tạng 識thức 得đắc 法Pháp 身thân 非phi 即tức 第đệ 八bát 轉chuyển 成thành 自tự 性tánh 身thân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 智trí 殊thù 勝thắng 文văn 至chí 實thật 性tánh 故cố 者giả 此thử 會hội 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 說thuyết 智trí 殊thù 勝thắng 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 身thân 攝nhiếp 實thật 性tánh 者giả 是thị 智trí 依y 心tâm 智trí 實thật 性tánh 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 標tiêu 智trí 攝nhiếp 者giả 如như 論luận 云vân 四Tứ 智Trí 品phẩm 中trung 真chân 實thật 功công 德đức 。 至chí 種chủng 種chủng 身thân 相tướng 攝nhiếp 變biến 化hóa 身thân 文văn 是thị 即tức 標tiêu 四Tứ 智Trí 以dĩ 攝nhiếp 三Tam 身Thân 自tự 受thọ 用dụng 中trung 有hữu 三tam 一nhất 引dẫn 證chứng 二nhị 解giải 違vi 三tam 說thuyết 相tương/tướng 一nhất 引dẫn 證chứng 者giả 說thuyết 圓viên 鏡kính 智trí 至chí 得đắc 受thọ 用dụng 故cố 者giả 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 引dẫn 莊trang 嚴nghiêm 說thuyết 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 是thị 受thọ 用dụng 佛Phật 又hựu 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 轉chuyển 諸chư 轉chuyển 識thức 得đắc 受thọ 用dụng 身thân 故cố 知tri 四Tứ 智Trí 攝nhiếp 自tự 受thọ 用dụng 二nhị 解giải 違vi 如như 論luận 云vân 雖tuy 轉chuyển 藏tạng 識thức 至chí 略lược 不bất 說thuyết 之chi 者giả 此thử 會hội 違vi 意ý 云vân 據cứ 實thật 轉chuyển 八bát 得đắc 受thọ 用dụng 身thân 而nhi 彼bỉ 但đãn 言ngôn 轉chuyển 識thức 得đắc 受thọ 用dụng 非phi 第đệ 八bát 者giả 彼bỉ 說thuyết 轉chuyển 識thức 八bát 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 顯hiển 法Pháp 身thân 故cố 於ư 轉chuyển 八bát 得đắc 受thọ 用dụng 略lược 不bất 說thuyết 之chi 三tam 說thuyết 相tương/tướng 者giả 此thử 論luận 云vân 又hựu 說thuyết 法Pháp 身thân 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 至chí 皆giai 受thọ 用dụng 攝nhiếp 者giả 此thử 第đệ 三tam 說thuyết 相tương/tướng 於ư 中trung 有hữu 二nhị 說thuyết 難nạn/nan 後hậu 說thuyết 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 相tương/tướng 又hựu 說thuyết 法Pháp 身thân 等đẳng 即tức 是thị 難nạn/nan 詞từ 也dã 又hựu 受thọ 用dụng 身thân 以dĩ 下hạ 是thị 說thuyết 相tương/tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 平bình 等đẳng 智trí 品phẩm 至chí 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 者giả 釋thích 平bình 等đẳng 智trí 所sở 現hiện 他tha 相tương/tướng 色sắc 等đẳng 功công 德đức 攝nhiếp 受thọ 用dụng 以dĩ 為vi 證chứng 得đắc 妙diệu 理lý 自tự 他tha 平bình 等đẳng 者giả 意ý 云vân 由do 平bình 等đẳng 智trí 證chứng 得đắc 平bình 等đẳng 性tánh 。 故cố 所sở 以dĩ 此thử 智trí 得đắc 自tự 他tha 平bình 等đẳng 能năng 化hóa 上thượng 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 成thành 事sự 智trí 品phẩm 所sở 現hiện 者giả 釋thích 成thành 事sự 智trí 現hiện 化hóa 相tương/tướng 色sắc 等đẳng 功công 德đức 是thị 變biến 化hóa 身thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 於ư 中trung 說thuyết 法Pháp 。 等đẳng 者giả 問vấn 按án 佛Phật 地địa 經kinh 說thuyết 觀quán 察sát 智trí 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 說thuyết 法Pháp 斷đoạn 及cập 所sở 現hiện 色sắc 等đẳng 化hóa 相tương/tướng 功công 德đức 等đẳng 佛Phật 身thân 攝nhiếp 答đáp 依y 受thọ 用dụng 身thân 為vi 聖thánh 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 法Pháp 。 等đẳng 者giả 他tha 受thọ 用dụng 攝nhiếp 依y 於ư 化hóa 身thân 攝nhiếp 亦diệc 如như 此thử 故cố 隨tùy 所sở 擊kích 發phát 即tức 互hỗ 彼bỉ 攝nhiếp 問vấn 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 緣duyên 餘dư 二nhị 身thân 所sở 變biến 之chi 他tha 相tương/tướng 餘dư 之chi 三tam 智trí 緣duyên 自tự 受thọ 用dụng 所sở 變biến 之chi 相tướng 各các 攝nhiếp 何hà 身thân 答đáp 圓viên 鏡kính 智trí 變biến 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 所sở 有hữu 相tương/tướng 者giả 而nhi 有hữu 兩lưỡng 釋thích 一nhất 云vân 亦diệc 是thị 自tự 受thọ 用dụng 攝nhiếp 以dĩ 極cực 微vi 細tế 非phi 彼bỉ 境cảnh 故cố 由do 斯tư 二nhị 智trí 自tự 變biến 二nhị 身thân 非phi 擊kích 第đệ 八bát 而nhi 令linh 現hiện 也dã 二nhị 云vân 所sở 變biến 隨tùy 質chất 二nhị 身thân 土thổ/độ 攝nhiếp 若nhược 餘dư 三tam 智trí 緣duyên 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 土thổ/độ 所sở 變biến 之chi 相tướng 自tự 身thân 土thổ/độ 攝nhiếp 非phi 為vi 他tha 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 據cứ 實thật 二nhị 身thân 四Tứ 智Trí 俱câu 現hiện 至chí 後hậu 智trí 用dụng 者giả 意ý 說thuyết 四Tứ 智Trí 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 二nhị 身thân 若nhược 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 不bất 能năng 現hiện 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 者giả 豈khởi 可khả 鏡kính 智trí 不bất 能năng 親thân 緣duyên 着trước 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 耶da 故cố 知tri 現hiện 智trí 亦diệc 能năng 現hiện 餘dư 二nhị 身thân 前tiền 不bất 言ngôn 現hiện 者giả 今kim 但đãn 約ước 相tương/tướng 中trung 他tha 受thọ 用dụng 身thân 似tự 後hậu 得đắc 平bình 等đẳng 智trí 。 作tác 用dụng 其kỳ 變biến 化hóa 身thân 即tức 似tự 後hậu 得đắc 成thành 事sự 智trí 作tác 用dụng 所sở 以dĩ 說thuyết 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 二nhị 身thân 是thị 平bình 等đẳng 智trí 成thành 事sự 智trí 現hiện 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 說thuyết 圓viên 鏡kính 智trí 是thị 受thọ 用dụng 佛Phật 等đẳng 者giả 問vấn 此thử 既ký 莊trang 嚴nghiêm 論luận 中trung 所sở 說thuyết 前tiền 師sư 如như 何hà 解giải 此thử 文văn 意ý 耶da 答đáp 今kim 為vi 通thông 云vân 由do 圓viên 鏡kính 智trí 方phương 得đắc 受thọ 用dụng 據cứ 所sở 因nhân 說thuyết 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 論luận 又hựu 他tha 受thọ 用dụng 至chí 實thật 智trí 為vi 體thể 者giả 此thử 即tức 出xuất 現hiện 也dã 然nhiên 他tha 受thọ 用dụng 身thân 及cập 變biến 化hóa 身thân 皆giai 為vi 化hóa 他tha 方phương 便tiện 示thị 現hiện 故cố 非phi 實thật 。

【# 論luận 】# 雖tuy 說thuyết 化hóa 身thân 智trí 殊thù 勝thắng 攝nhiếp 至chí 此thử 二nhị 智trí 自tự 受thọ 用dụng 攝nhiếp 者giả 此thử 是thị 會hội 違vi 於ư 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 會hội 攝nhiếp 論luận 二nhị 會hội 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 地Địa 。 經kinh 等đẳng 且thả 會hội 攝nhiếp 論luận 文văn 云vân 雖tuy 說thuyết 化hóa 身thân 智trí 殊thù 勝thắng 攝nhiếp 者giả 然nhiên 說thuyết 化hóa 身thân 智trí 殊thù 勝thắng 攝nhiếp 者giả 謂vị 似tự 智trí 現hiện 及cập 智trí 所sở 起khởi 假giả 說thuyết 智trí 名danh 體thể 實thật 非phi 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 但đãn 說thuyết 平bình 等đẳng 至chí 體thể 非phi 二nhị 身thân 也dã 者giả 此thử 意ý 莊trang 嚴nghiêm 論luận 等đẳng 然nhiên 說thuyết 平bình 等đẳng 智trí 能năng 現hiện 受thọ 用dụng 佛Phật 地địa 經kinh 說thuyết 成thành 事sự 智trí 起khởi 三tam 業nghiệp 化hóa 者giả 不bất 說thuyết 二nhị 身thân 體thể 即tức 二nhị 智trí 但đãn 明minh 二nhị 智trí 現hiện 二nhị 身thân 智trí 體thể 非phi 二nhị 身thân 也dã 故cố 實thật 二nhị 智trí 是thị 自tự 受thọ 用dụng 由do 此thử 前tiền 說thuyết 二nhị 智trí 實thật 智trí 自tự 受thọ 用dụng 攝nhiếp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 化hóa 他tha 受thọ 用dụng 相tương/tướng 中trung 有hữu 四Tứ 等Đẳng 者giả 即tức 是thị 第đệ 三tam 說thuyết 相tương/tướng 攝nhiếp 下hạ 然nhiên 變biến 化hóa 身thân 文văn 於ư 中trung 四tứ 一nhất 標tiêu 舉cử 等đẳng 如như 文văn 論luận 然nhiên 變biến 化hóa 身thân 及cập 他tha 受thọ 用dụng 至chí 無vô 形hình 質chất 法pháp 者giả 此thử 即tức 標tiêu 舉cử 等đẳng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 是thị 化hóa 現hiện 心tâm 心tâm 所sở 至chí 不bất 能năng 煩phiền 引dẫn 者giả 謹cẩn 按án 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 身thân 語ngữ 及cập 心tâm 化hóa 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 業nghiệp 論luận 第đệ 七thất 云vân 此thử 顯hiển 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 起khởi 三tam 業nghiệp 化hóa 生sanh 此thử 智trí 能năng 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 能năng 起khởi 身thân 語ngữ 心tâm 三tam 化hóa 業nghiệp 如như 是thị 顯hiển 示thị 。 前tiền 五ngũ 法pháp 中trung 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 身thân 化hóa 三tam 種chủng 一nhất 者giả 自tự 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 化hóa 自tự 身thân 為vi 輪Luân 王Vương 等đẳng 種chủng 種chủng 形hình 類loại 。 及cập 現hiện 種chủng 種chủng 諸chư 本bổn 性tánh 事sự 二nhị 他tha 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 化hóa 魔ma 王vương 為vi 佛Phật 身thân 等đẳng 變biến 舍Xá 利Lợi 子Tử 為vi 天thiên 女nữ 等đẳng 寄ký 他tha 身thân 上thượng 亦diệc 現hiện 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 形hình 類loại 三tam 非phi 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 現hiện 大đại 地địa 為vi 七thất 寶bảo 等đẳng 或hoặc 現hiện 無vô 量lượng 佛Phật 。 化hóa 身thân 等đẳng 或hoặc 放phóng 光quang 明minh 照chiếu 無vô 邊biên 界giới 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 離ly 自tự 他tha 身thân 別biệt 現hiện 化hóa 作tác 情tình 非phi 情tình 色sắc 種chủng 種chủng 形hình 類loại 。 動động 地địa 放phóng 光quang 風phong 香hương 等đẳng 力lực 皆giai 為vi 利lợi 樂lạc 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 一nhất 切thiết 皆giai 名danh 佛Phật 化hóa 身thân 業nghiệp 語ngữ 化hóa 亦diệc 三tam 一nhất 自tự 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 佛Phật 自tự 身thân 化hóa 現hiện 梵Phạm 音âm 遍biến 告cáo 無vô 邊biên 諸chư 世thế 界giới 。 等đẳng 種chủng 種chủng 語ngữ 業nghiệp 二nhị 他tha 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 令linh 聲Thanh 聞Văn 大đại 弟đệ 子tử 等đẳng 。 以dĩ 佛Phật 梵Phạm 音âm 宣tuyên 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 等đẳng 是thị 故cố 聲Thanh 聞Văn 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 說thuyết 非phi 己kỷ 分phần/phân 甚thậm 深thâm 妙diệu 法Pháp 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 變biến 化hóa 所sở 作tác 。 非phi 彼bỉ 自tự 力lực 三tam 非phi 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 化hóa 山sơn 海hải 草thảo 木mộc 等đẳng 類loại 乃nãi 至chí 虗hư 空không 亦diệc 出xuất 音âm 聲thanh 。 說thuyết 大đại 法pháp 等đẳng 水thủy 樹thụ 林lâm 絃huyền 歌ca 彼bỉ 等đẳng 皆giai 說thuyết 法Pháp 等đẳng 如như 是thị 皆giai 名danh 變biến 化hóa 語ngữ 業nghiệp 心tâm 化hóa 唯duy 二nhị 一nhất 自tự 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 自tự 心tâm 上thượng 化hóa 現hiện 種chủng 種chủng 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 影ảnh 像tượng 差sai 別biệt 二nhị 他tha 身thân 相tướng 應ưng 謂vị 令linh 他tha 心tâm 亦diệc 現hiện 種chủng 種chủng 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 影ảnh 像tượng 差sai 別biệt 此thử 並tịnh 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 見kiến 分phần/phân 現hiện 問vấn 云vân 何hà 不bất 化hóa 非phi 情tình 令linh 心tâm 相tương/tướng 現hiện 答đáp 非phi 情tình 已dĩ 是thị 心tâm 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 云vân 何hà 復phục 令linh 有hữu 心tâm 相tương/tướng 現hiện 若nhược 心tâm 相tương/tướng 現hiện 即tức 名danh 有hữu 情tình 即tức 非phi 非phi 情tình 攝nhiếp 是thị 故cố 化hóa 心tâm 但đãn 有hữu 二nhị 種chủng 問vấn 既ký 許hứa 化hóa 作tác 非phi 情tình 色sắc 相tướng 如như 化hóa 佛Phật 等đẳng 於ư 此thử 現hiện 心tâm 說thuyết 非phi 身thân 化hóa 斯tư 有hữu 何hà 失thất 答đáp 色sắc 有hữu 離ly 質chất 化hóa 通thông 非phi 身thân 心tâm 法pháp 不bất 然nhiên 無vô 非phi 身thân 化hóa 彼bỉ 論luận 復phục 有hữu 異dị 師sư 說thuyết 云vân 心tâm 不bất 可khả 化hóa 但đãn 由do 定định 力lực 能năng 令linh 自tự 心tâm 解giải 非phi 分phần/phân 法pháp 名danh 化hóa 自tự 心tâm 若nhược 加gia 被bị 他tha 令linh 愚ngu 昧muội 者giả 解giải 甚thậm 細tế 法pháp 令linh 失thất 念niệm 者giả 得đắc 正chánh 憶ức 念niệm 名danh 化hóa 他tha 心tâm 前tiền 為vi 正chánh 義nghĩa 故cố 許hứa 化hóa 心tâm 故cố 。

【# 論luận 】# 云vân 無vô 上thượng 覺giác 者giả 。 神thần 力lực 難nan 思tư 故cố 能năng 化hóa 現hiện 無vô 形hình 質chất 法pháp 者giả 但đãn 不bất 許hứa 有hữu 非phi 身thân 相tướng 應ứng 化hóa 身thân 自tự 他tha 身thân 相tướng 應ưng 有hữu 化hóa 心tâm 不bất 遮già 依y 法pháp 正chánh 義nghĩa 問vấn 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 能năng 化hóa 如như 何hà 此thử 中trung 唯duy 說thuyết 如Như 來Lai 不bất 是thị 菩Bồ 薩Tát 耶da 。 解giải 云vân 論luận 師sư 意ý 異dị 護hộ 法Pháp 但đãn 許hứa 諸chư 能năng 化hóa 不bất 是thị 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 能năng 化hóa 心tâm 又hựu 解giải 此thử 論luận 之chi 中trung 就tựu 勝thắng 者giả 說thuyết 攝nhiếp 異dị 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 只chỉ 能năng 化hóa 心tâm 。

【# 論luận 】# 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 至chí 當đương 不bất 知tri 故cố 者giả 此thử 立lập 理lý 也dã 意ý 云vân 若nhược 不bất 化hóa 者giả 云vân 何hà 化hóa 身thân 現hiện 貪tham 嗔sân 等đẳng 貪tham 嗔sân 等đẳng 久cửu 已dĩ 斷đoạn 故cố 又hựu 如Như 來Lai 實thật 心tâm 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 及cập 傍bàng 生sanh 等đẳng 知tri 佛Phật 心tâm 者giả 。 是thị 化hóa 心tâm 也dã 。

【# 論luận 】# 由do 此thử 經Kinh 說thuyết 化hóa 無vô 量lượng 類loại 至chí 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 故cố 者giả 此thử 引dẫn 證chứng 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 次thứ 引dẫn 佛Phật 地địa 經kinh 後hậu 深thâm 密mật 經kinh 前tiền 二nhị 教giáo 易dị 知tri 故cố 解giải 深thâm 密mật 經kinh 第đệ 五ngũ 云vân 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 化hóa 身thân 。 當đương 言ngôn 有hữu 心tâm 。 為vi 無vô 心tâm 耶da 。 佛Phật 言ngôn 告cáo 善thiện 男nam 子tử 。 非phi 是thị 有hữu 心tâm 。 亦diệc 非phi 無vô 心tâm 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 自tự 依y 心tâm 故cố 。 有hữu 依y 他tha 心tâm 故cố 。 瑜du 伽già 論luận 第đệ 七thất 十thập 八bát 亦diệc 同đồng 彼bỉ 說thuyết 今kim 論luận 主chủ 釋thích 經Kinh 云vân 有hữu 依y 心tâm 者giả 於ư 依y 他tha 實thật 見kiến 分phần/phân 上thượng 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 心tâm 法pháp 現hiện 故cố 云vân 依y 他tha 實thật 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 化hóa 無vô 量lượng 化hóa 人nhân 之chi 類loại 皆giai 令linh 有hữu 心tâm 為vi 引dẫn 他tha 故cố 者giả 若nhược 佛Phật 彰chương 化hóa 實thật 眾chúng 生sanh 等đẳng 時thời 即tức 化hóa 作tác 化hóa 人nhân 。 方phương 便tiện 攝nhiếp 引dẫn 如như 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 最tối 初sơ 見kiến 佛Phật 不bất 辨biện 禮lễ 佛Phật 在tại 佛Phật 邊biên 坐tọa 是thị 時thời 如Như 來Lai 。 還hoàn 作tác 淨tịnh 居cư 天thiên 光quang 明minh 實thật 成thành 威uy 儀nghi 庠tường 序tự 。 動động 止chỉ 可khả 觀quán 即tức 禮lễ 佛Phật 以dĩ 百bách 偈kệ 而nhi 彰chương 佛Phật 德đức 須tu 達đạt 見kiến 已dĩ 遂toại 起khởi 學học 彼bỉ 天thiên 威uy 儀nghi 而nhi 作tác 禮lễ 佛Phật 故cố 知tri 化hóa 人nhân 亦diệc 有hữu 心tâm 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 涅Niết 槃Bàn 經kinh 下hạ 佛Phật 地địa 經kinh 者giả 論luận 中trung 先tiên 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 下hạ 引dẫn 佛Phật 地địa 經kinh 佛Phật 地địa 經kinh 又hựu 說thuyết 如Như 來Lai 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 化hóa 作tác 三tam 業nghiệp 等đẳng 又hựu 說thuyết 變biến 化hóa 有hữu 依y 他tha 心tâm 等đẳng 者giả 是thị 解giải 深thâm 密mật 文văn 瑜du 伽già 同đồng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 雖tuy 說thuyết 至chí 四tứ 業nghiệp 果quả 者giả 瑜du 伽già 九cửu 十thập 八bát 說thuyết 又hựu 諸chư 聖thánh 者giả 變biến 化hóa 神thần 道đạo 於ư 其kỳ 四tứ 事sự 不bất 能năng 變biến 化hóa 一nhất 者giả 根căn 二nhị 者giả 心tâm 王vương 三tam 者giả 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 四tứ 者giả 業nghiệp 及cập 業nghiệp 異dị 熟thục 今kim 論luận 主chủ 會hội 云vân 言ngôn 四tứ 事sự 不bất 化hóa 者giả 而nhi 依y 餘dư 聖thánh 不bất 依y 如Như 來Lai 。 等đẳng 言ngôn 等đẳng 心tâm 所sở 業nghiệp 果quả 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 無vô 根căn 等đẳng 用dụng 至chí 化hóa 為vi 何hà 法pháp 等đẳng 者giả 論luận 主chủ 重trọng/trùng 會hội 之chi 實thật 二nhị 化hóa 色sắc 根căn 心tâm 等đẳng 而nhi 言ngôn 不bất 化hóa 心tâm 等đẳng 依y 實thật 用dụng 說thuyết 所sở 化hóa 根căn 等đẳng 無vô 發phát 識thức 實thật 用dụng 心tâm 心tâm 所sở 無vô 實thật 緣duyên 邊biên 用dụng 若nhược 化hóa 業nghiệp 果quả 異dị 熟thục 。 色sắc 等đẳng 者giả 能năng 受thọ 苦khổ 樂lạc 用dụng 故cố 言ngôn 不bất 化hóa 故cố 佛Phật 地địa 云vân 但đãn 諸chư 化hóa 色sắc 同đồng 實thật 色sắc 同đồng 化hóa 根căn 及cập 心tâm 但đãn 有hữu 相tương/tướng 現hiện 不bất 同đồng 實thật 用dụng 若nhược 化hóa 佛Phật 色sắc 身thân 及cập 化hóa 聲thanh 說thuyết 法Pháp 界giới 即tức 相tương/tướng 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 皆giai 有hữu 實thật 用dụng 餘dư 化hóa 香hương 味vị 觸xúc 三tam 即tức 無vô 實thật 用dụng 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 云vân 香hương 等đẳng 亦diệc 應ưng 然nhiên 者giả 意ý 云vân 若nhược 化hóa 根căn 等đẳng 有hữu 實thật 用dụng 所sở 化hóa 香hương 等đẳng 三tam 法pháp 有hữu 實thật 用dụng 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 如như 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 雖tuy 化hóa 香hương 味vị 觸xúc 三tam 共cộng 謂vị 色sắc 界giới 無vô 段đoạn 食thực 所sở 化hóa 香hương 等đẳng 三tam 塵trần 皆giai 無vô 實thật 用dụng 若nhược 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 化hóa 香hương 等đẳng 者giả 亦diệc 有hữu 實thật 用dụng 以dĩ 欲dục 界giới 中trung 有hữu 段đoạn 食thực 故cố 如như 前tiền 第đệ 二nhị 內nội 便tiện 明minh 化hóa 中trung 化hóa 其kỳ 何hà 法pháp 等đẳng 彼bỉ 處xứ 已dĩ 明minh 。

【# 論luận 】# 謂vị 自tự 性tánh 身thân 至chí 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 者giả 意ý 云vân 離ly 雜tạp 染nhiễm 者giả 顯hiển 不bất 能năng 起khởi 貪tham 恚khuể 等đẳng 也dã 故cố 疏sớ/sơ 主chủ 依y 此thử 不bất 起khởi 貪tham 等đẳng 云vân 應ưng 木mộc 石thạch 以dĩ 之chi 為vi 難nạn/nan 難nạn/nan 云vân 若nhược 不bất 言ngôn 離ly 雜tạp 染nhiễm 等đẳng 即tức 不bất 起khởi 貪tham 恚khuể 等đẳng 是thị 自tự 性tánh 身thân 者giả 木mộc 石thạch 亦diệc 不bất 起khởi 貪tham 等đẳng 應ưng 名danh 自tự 性tánh 身thân 具cụ 諸chư 功công 德đức 。 此thử 但đãn 以dĩ 不bất 起khởi 貪tham 等đẳng 為vi 難nạn/nan 不bất 離ly 木mộc 石thạch 中trung 之chi 實thật 性tánh 實thật 性tánh 亦diệc 是thị 真Chân 如Như 體thể 故cố 答đáp 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 此thử 自tự 性tánh 身thân 能năng 順thuận 生sanh 善thiện 法Pháp 木mộc 石thạch 不phủ 也dã 為vi 例lệ 不bất 須tu 生sanh 善thiện 法Pháp 故cố 。 有hữu 義nghĩa 云vân 然nhiên 其kỳ 疏sớ/sơ 說thuyết 法Pháp 身thân 轉chuyển 依y 真Chân 如Như 順thuận 生sanh 無vô 漏lậu 四Tứ 智Trí 功công 德đức 有hữu 情tình 身thân 中trung 。 當đương 能năng 順thuận 生sanh 故cố 亦diệc 得đắc 說thuyết 具cụ 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 木mộc 石thạch 之chi 性tánh 非phi 現hiện 不bất 順thuận 當đương 亦diệc 無vô 有hữu 順thuận 生sanh 義nghĩa 故cố 又hựu 應ưng 正chánh 說thuyết 木mộc 石thạch 之chi 性tánh 即tức 佛Phật 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 真Chân 如Như 體thể 周chu 遍biến 故cố 評bình 曰viết 雖tuy 作tác 時thời 釋thích 非phi 眾chúng 本bổn 意ý 本bổn 意ý 如như 前tiền 。

【# 疏sớ/sơ 】# 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 等đẳng 應ưng 分phân 別biệt 等đẳng 者giả 次thứ 下hạ 即tức 是thị 分phân 別biệt 也dã 無vô 為vi 功công 德đức 。 顯hiển 無vô 生sanh 滅diệt 者giả 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 無vô 色sắc 心tâm 等đẳng 差sai 別biệt 相tương/tướng 用dụng 故cố 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。

【# 論luận 】# 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 至Chí 真Chân 實thật 功công 德đức 者giả 此thử 彰chương 受thọ 用dụng 身thân 具cụ 足túc 心tâm 等đẳng 有hữu 為vi 實thật 德đức 。

【# 論luận 】# 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 至chí 化hóa 功công 德đức 者giả 釋thích 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 唯duy 有hữu 化hóa 相tương/tướng 有hữu 為vi 功công 德đức 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 亦diệc 同đồng 。

【# 論luận 】# 兼kiêm 利lợi 他tha 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 乃nãi 至chí 俱câu 利lợi 攝nhiếp 者giả 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 意ý 明minh 法Pháp 身thân 亦diệc 通thông 二nhị 利lợi 其kỳ 法Pháp 身thân 若nhược 與dữ 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 為vi 依y 故cố 云vân 法Pháp 身thân 即tức 是thị 自tự 利lợi 攝nhiếp 其kỳ 法Pháp 身thân 亦diệc 為vi 利lợi 他tha 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 得đắc 利lợi 樂lạc 故cố 。 又hựu 與dữ 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 為vi 依y 令linh 他tha 受thọ 用dụng 身thân 變biến 化hóa 身thân 利lợi 有hữu 情tình 故cố 其kỳ 法Pháp 身thân 即tức 是thị 利lợi 他tha 。

【# 論luận 】# 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 唯duy 囑chúc 自tự 利lợi 者giả 問vấn 因nhân 自tự 受thọ 用dụng 方phương 有hữu 化hóa 他tha 復phục 與dữ 有hữu 情tình 不bất 為vi 障chướng 礙ngại 為vi 依y 增tăng 上thượng 二nhị 義nghĩa 既ký 具cụ 何hà 唯duy 自tự 利lợi 答đáp 其kỳ 自tự 性tánh 身thân 。 非phi 唯duy 二nhị 義nghĩa 復phục 是thị 眾chúng 聖thánh 所sở 證chứng 之chi 境cảnh 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 非phi 餘dư 所sở 知tri 故cố 不bất 為vi 例lệ 然nhiên 實thật 非phi 無vô 利lợi 他tha 之chi 義nghĩa 望vọng 增tăng 勝thắng 義nghĩa 故cố 無vô 有hữu 失thất 。

【# 論luận 】# 而nhi 囑chúc 佛Phật 法Pháp 相tương/tướng 性tánh 異dị 故cố 者giả 謂vị 身thân 土thổ/độ 體thể 雖tuy 是thị 一nhất 向hướng 而nhi 相tương/tướng 屬thuộc 佛Phật 即tức 是thị 能năng 依y 理lý 性tánh 囑chúc 故cố 成thành 所sở 依y 由do 斯tư 同đồng 體thể 能năng 所sở 有hữu 異dị 又hựu 云vân 若nhược 真Chân 如Như 與dữ 四Tứ 智Trí 覺giác 為vi 性tánh 即tức 名danh 為vi 相tương/tướng 故cố 真Chân 如Như 名danh 為vi 身thân 若nhược 與dữ 說thuyết 法Pháp 為vi 性tánh 能năng 持trì 自tự 持trì 故cố 真Chân 如Như 為vi 性tánh 即tức 名danh 為vi 土thổ/độ 故cố 身thân 土thổ/độ 有hữu 別biệt 。

【# 論luận 】# 然nhiên 隨tùy 事sự 相tướng 其kỳ 量lượng 無vô 邊biên 。 者giả 意ý 說thuyết 法Pháp 身thân 是thị 性tánh 餘dư 色sắc 等đẳng 有hữu 為vi 是thị 相tương/tướng 相tương/tướng 既ký 眾chúng 多đa 無vô 量lượng 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 性tánh 隨tùy 於ư 相tương/tướng 亦diệc 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 猶do 如như 虗hư 空không 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。

【# 論luận 】# 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 還hoàn 依y 自tự 土thổ/độ 至chí 亦diệc 可khả 說thuyết 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 者giả 此thử 明minh 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 依y 受thọ 用dụng 土thổ/độ 此thử 受thọ 用dụng 土thổ/độ 即tức 是thị 諸chư 經kinh 中trung 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 所sở 成thành 淨tịnh 土độ 也dã 其kỳ 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 具cụ 如như 無vô 性tánh 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 圓viên 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 者giả 此thử 於ư 能năng 變biến 體thể 如như 諸chư 穢uế 土thổ/độ 第đệ 八bát 變biến 淨tịnh 土độ 是thị 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 所sở 變biến 即tức 十thập 八bát 中trung 果quả 圓viên 滿mãn 攝nhiếp 言ngôn 由do 昔tích 所sở 修tu 自tự 利lợi 無vô 漏lậu 純thuần 淨tịnh 佛Phật 土độ 因nhân 緣duyên 成thành 熟thục 。 等đẳng 者giả 即tức 十thập 八bát 中trung 因nhân 圓viên 滿mãn 也dã 故cố 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 勝thắng 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 根căn 所sở 起khởi 。 周chu 圓viên 滿mãn 無vô 際tế 者giả 其kỳ 量lượng 難nan 測trắc 。 即tức 十thập 八bát 圓viên 滿mãn 中trung 分phần/phân 量lượng 圓viên 滿mãn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 者giả 大đại 寶bảo 華hoa 王vương 眾chúng 所sở 建kiến 立lập 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。 所sở 莊trang 嚴nghiêm 故cố 。 如như 淨tịnh 土độ 量lượng 身thân 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 乃nãi 至chí 無vô 限hạn 。 善thiện 根căn 所sở 引dẫn 生sanh 故cố 者giả 此thử 明minh 身thân 量lượng 且thả 如như 欲dục 色sắc 界giới 色sắc 身thân 由do 因nhân 勢thế 力lực 其kỳ 量lượng 漸tiệm 大đại 乃nãi 至chí 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 所sở 得đắc 色sắc 身thân 一nhất 萬vạn 六lục 千thiên 踰du 繕thiện 那na 量lượng 此thử 如Như 來Lai 身thân 。 量lượng 無vô 邊biên 無vô 邊biên 善thiện 根căn 。 所sở 引dẫn 生sanh 故cố 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 義nghĩa 亦diệc 可khả 說thuyết 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 者giả 此thử 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 外ngoại 難nạn/nan 若nhược 如như 色sắc 法pháp 可khả 言ngôn 無vô 邊biên 如như 智trí 等đẳng 功công 德đức 既ký 無vô 形hình 量lượng 如như 何hà 言ngôn 無vô 邊biên 其kỳ 故cố 作tác 此thử 說thuyết 云vân 依y 所sở 證chứng 真Chân 如Như 及cập 所sở 依y 身thân 無vô 有hữu 邊biên 故cố 說thuyết 能năng 依y 智trí 慧tuệ 等đẳng 。 亦diệc 無vô 有hữu 邊biên 。

【# 疏sớ/sơ 】# 隨tùy 住trụ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 宜nghi 至chí 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 者giả 意ý 說thuyết 他tha 受thọ 用dụng 身thân 居cư 十Thập 地Địa 中trung 隨tùy 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 宜nghi 現hiện 土thổ/độ 或hoặc 大đại 或hoặc 小tiểu 。 或hoặc 勝thắng 或hoặc 劣liệt 前tiền 後hậu 改cải 轉chuyển 皆giai 隨tùy 菩Bồ 薩Tát 根căn 性tánh 所sở 宜nghi 有hữu 斯tư 差sai 別biệt 故cố 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 百bách 葉diệp 蓮liên 華hoa 佛Phật 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 千thiên 葉diệp 蓮liên 華hoa 。 佛Phật 三Tam 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 百bách 千thiên 佛Phật 。 其kỳ 土thổ/độ 亦diệc 爾nhĩ 皆giai 初sơ 小tiểu 劣liệt 後hậu 皆giai 勝thắng 大đại 故cố 。

【# 論luận 】# 或hoặc 小tiểu 或hoặc 大đại 或hoặc 劣liệt 等đẳng 者giả 意ý 說thuyết 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 名danh 小tiểu 名danh 劣liệt 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 名danh 大đại 名danh 勝thắng 乃nãi 至chí 已dĩ 後hậu 准chuẩn 知tri 前tiền 後hậu 改cải 轉chuyển 者giả 即tức 改cải 劣liệt 作tác 後hậu 勝thắng 妙diệu 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 第đệ 二nhị 地địa 即tức 初Sơ 地Địa 身thân 土thổ/độ 或hoặc 時thời 滅diệt 或hoặc 時thời 不bất 滅diệt 更cánh 為vi 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 土thổ/độ 以dĩ 後hậu 准chuẩn 知tri 故cố 名danh 前tiền 後hậu 改cải 轉chuyển 。

【# 疏sớ/sơ 】# 唯duy 見kiến 百bách 佛Phật 至chí 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 者giả 意ý 說thuyết 見kiến 初Sơ 地Địa 一nhất 箇cá 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 見kiến 一nhất 百bách 大đại 化hóa 佛Phật 見kiến 一nhất 百bách 箇cá 百bách 億ức 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 小tiểu 化hóa 佛Phật 見kiến 一nhất 百bách 箇cá 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。

【# 疏sớ/sơ 】# 他tha 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 增tăng 同đồng 自tự 受thọ 用dụng 俱câu 名danh 受thọ 用dụng 者giả 意ý 云vân 疏sớ/sơ 說thuyết 他tha 受thọ 用dụng 身thân 法Pháp 樂lạc 增tăng 故cố 與dữ 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 同đồng 者giả 恐khủng 錯thác 隨tùy 云vân 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 既ký 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 不bất 是thị 實thật 心tâm 如như 何hà 受thọ 法Pháp 樂lạc 增tăng 眾chúng 中trung 應ưng 言ngôn 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 受thọ 法Pháp 樂lạc 增tăng 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 令linh 他tha 菩Bồ 薩Tát 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 增tăng 然nhiên 受thọ 用dụng 身thân 齊tề 故cố 二nhị 身thân 俱câu 名danh 受thọ 用dụng 若nhược 爾nhĩ 化hóa 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 令linh 他tha 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 化hóa 亦diệc 應ưng 名danh 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 答đáp 不bất 爾nhĩ 以dĩ 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 說thuyết 法pháp 增tăng 故cố 但đãn 名danh 他tha 受thọ 用dụng 化hóa 佛Phật 神thần 通thông 增tăng 故cố 唯duy 名danh 化hóa 佛Phật 不bất 名danh 受thọ 用dụng 。

【# 論luận 】# 未vị 登đăng 地địa 有hữu 情tình 所sở 宜nghi 化hóa 為vi 佛Phật 土độ 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 穢uế 。 或hoặc 小tiểu 或hoặc 大đại 者giả 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 大đại 者giả 即tức 是thị 一nhất 大đại 三Tam 千Thiên 界Giới 中trung 有hữu 一nhất 大đại 化hóa 佛Phật 所sở 變biến 立lập 名danh 淨tịnh 名danh 大đại 若nhược 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 小tiểu 化hóa 佛Phật 所sở 變biến 立lập 名danh 小tiểu 名danh 穢uế 又hựu 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 化hóa 佛Phật 若nhược 人nhân 壽thọ 八bát 萬vạn 歲tuế 。 海hải 水thủy 漸tiệm 減giảm 處xứ 處xứ 皆giai 明minh 珠châu 妙diệu 辨biện 彌Di 勒Lặc 佛Phật 下hạ 生sanh 時thời 名danh 淨tịnh 名danh 大đại 若nhược 人nhân 壽thọ 百bách 歲tuế 。 海hải 水thủy 漸tiệm 增tăng 有hữu 荊kinh 蕀cức 砂sa 礫lịch 即tức 名danh 小tiểu 名danh 穢uế 。

【# 論luận 】# 自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 同đồng 所sở 證chứng 故cố 體thể 無vô 差sai 別biệt 等đẳng 者giả 此thử 明minh 身thân 土thổ/độ 諸chư 佛Phật 同đồng 異dị 門môn 諸chư 聖thánh 教giáo 中trung 約ước 義nghĩa 不bất 同đồng 互hỗ 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 皆giai 不bất 相tương 違vi 且thả 莊trang 嚴nghiêm 論luận 偈kệ 云vân 由do 依y 心tâm 業nghiệp 故cố 三Tam 身Thân 俱câu 平bình 等đẳng 釋thích 曰viết 彼bỉ 三tam 種chủng 身thân 由do 三tam 義nghĩa 故cố 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 悉tất 皆giai 平bình 等đẳng 。 由do 依y 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 自tự 性tánh 身thân 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 無vô 別biệt 故cố 由do 心tâm 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 生sanh 身thân 平bình 等đẳng 佛Phật 心tâm 無vô 別biệt 故cố 生sanh 身thân 即tức 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 由do 業nghiệp 故cố 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 化hóa 身thân 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 所sở 作tác 。 故cố 若nhược 依y 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 所sở 明minh 三Tam 身Thân 諸chư 佛Phật 各các 有hữu 同đồng 異dị 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 法Pháp 身thân 實thật 性tánh 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 皆giai 共cộng 有hữu 故cố 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 就tựu 能năng 證chứng 因nhân 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 假giả 說thuyết 差sai 別biệt 其kỳ 餘dư 二nhị 身thân 各các 別biệt 因nhân 感cảm 各các 別biệt 自tự 性tánh 實thật 有hữu 差sai 別biệt 。 但đãn 無vô 別biệt 執chấp 同đồng 處xứ 相tương 似tự 利lợi 樂lạc 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 業nghiệp 平bình 等đẳng 說thuyết 無vô 差sai 別biệt 又hựu 按án 攝nhiếp 論luận 亦diệc 有hữu 同đồng 異dị 彼bỉ 第đệ 九cửu 云vân 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 當đương 言ngôn 有hữu 異dị 。 當đương 言ngôn 無vô 異dị 。 依y 止chỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 業nghiệp 無vô 別biệt 故cố 當đương 言ngôn 無vô 異dị 。 釋thích 曰viết 同đồng 莊trang 嚴nghiêm 論luận 又hựu 無vô 量lượng 佛Phật 身thân 。 現hiện 等Đẳng 覺Giác 故cố 。 當đương 言ngôn 有hữu 異dị 。 此thử 顯hiển 法Pháp 身thân 約ước 能năng 證chứng 說thuyết 同đồng 佛Phật 地địa 論luận 又hựu 云vân 無vô 量lượng 依y 身thân 差sai 別biệt 轉chuyển 故cố 當đương 言ngôn 有hữu 異dị 。 身thân 亦diệc 爾nhĩ 即tức 今kim 此thử 論luận 中trung 約ước 色sắc 身thân 明minh 據cứ 有hữu 異dị 說thuyết 。

【# 論luận 】# 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 至chí 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 等đẳng 者giả 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 有hữu 三tam 師sư 說thuyết 此thử 同đồng 第đệ 三tam 師sư 正chánh 義nghĩa 所sở 說thuyết 彼bỉ 論luận 甚thậm 廣quảng 今kim 者giả 略lược 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 所sở 。 化hóa 有hữu 情tình 為vi 共cộng 不bất 共cộng 有hữu 義nghĩa 皆giai 共cộng 以dĩ 一nhất 一nhất 佛Phật 皆giai 能năng 化hóa 度độ 一nhất 切thiết 有hữu 。 情tình 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 。 一nhất 切thiết 平bình 等đẳng 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 勤cần 修tu 行hạnh 願nguyện 同đồng 為vi 拔bạt 濟tế 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 求cầu 菩Bồ 提Đề 故cố 如như 說thuyết 一nhất 佛Phật 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 即tức 一nhất 切thiết 佛Phật 有hữu 義nghĩa 不bất 共cộng 以dĩ 佛Phật 所sở 化hóa 諸chư 有hữu 情tình 。 類loại 本bổn 相tương/tướng 囑chúc 故cố 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 底để 沙sa 佛Phật 時thời 曾tằng 與dữ 慈Từ 氏Thị 同đồng 為vi 弟đệ 子tử 佛Phật 觀quán 釋Thích 迦Ca 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 善thiện 根căn 先tiên 熟thục 慈Từ 氏Thị 所sở 化hóa 善thiện 根căn 後hậu 熟thục 又hựu 觀quán 慈Từ 氏Thị 因nhân 行hành 先tiên 滿mãn 釋Thích 迦Ca 後hậu 滿mãn 遂toại 於ư 一nhất 處xứ 入nhập 火hỏa 光quang 定định 令linh 釋Thích 迦Ca 見kiến 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 不bất 下hạ 一nhất 足túc 一nhất 偈kệ 讚tán 嘆thán 令linh 超siêu 慈Từ 氏Thị 在tại 前tiền 成thành 佛Phật 又hựu 佛Phật 將tương 欲dục 入nhập 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 所sở 應ưng 度độ 皆giai 已dĩ 度độ 訖ngật 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 時thời 觀quán 一nhất 切thiết 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 現hiện 在tại 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 當đương 生sanh 此thử 間gian 應ưng 受thọ 佛Phật 化hóa 。 遂toại 留lưu 一nhất 化hóa 身thân 潛tiềm 住trụ 此thử 界giới 先tiên 所sở 受thọ 身thân 現hiện 入nhập 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 從tùng 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 。 沒một 來lai 生sanh 此thử 間gian 。 佛Phật 所sở 留lưu 化hóa 為vi 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 爾nhĩ 時thời 化hóa 身thân 方phương 沒một 不bất 現hiện 又hựu 諸chư 經kinh 中trung 處xứ 處xứ 宣tuyên 說thuyết 能năng 化hóa 所sở 化hóa 相tương/tướng 屬thuộc 決quyết 定định 是thị 故cố 諸chư 佛Phật 。 所sở 化hóa 不bất 共cộng 如như 實thật 義nghĩa 者giả 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 種chủng 性tánh 法pháp 爾nhĩ 更cánh 相tương 繫hệ 囑chúc 或hoặc 多đa 囑chúc 一nhất 或hoặc 一nhất 囑chúc 多đa 菩Bồ 薩Tát 因nhân 時thời 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 亦diệc 不bất 决# 定định 或hoặc 共cộng 不bất 共cộng 故cố 成thành 佛Phật 已dĩ 或hoặc 共cộng 化hóa 度độ 或hoặc 別biệt 化hóa 度độ 若nhược 所sở 化hóa 生sanh 一nhất 向hướng 共cộng 者giả 何hà 須tu 多đa 佛Phật 一nhất 佛Phật 能năng 化hóa 一nhất 切thiết 生sanh 故cố 乃nãi 至chí 若nhược 所sở 化hóa 生sanh 一nhất 向hướng 不bất 共cộng 菩Bồ 薩Tát 不bất 應ưng 。 發phát 弘hoằng 誓thệ 願nguyện 。 歷lịch 事sự 諸chư 佛Phật 。 修tu 學học 大Đại 乘Thừa 。 又hựu 諸chư 佛Phật 不bất 應ưng 以dĩ 己kỷ 所sở 化hóa 付phó 囑chúc 後hậu 佛Phật 。

【# 論luận 】# 所sở 化hóa 共cộng 者giả 至chí 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 雜tạp 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 等đẳng 者giả 意ý 說thuyết 共cộng 化hóa 謂vị 諸chư 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 上thượng 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 各các 現hiện 一nhất 化hóa 互hỗ 其kỳ 狀trạng 相tướng 似tự 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 更cánh 相tương 和hòa 雜tạp 通thông 說thuyết 正Chánh 法Pháp 等đẳng 猶do 如như 大đại 海hải 水thủy 。 百bách 流lưu 皆giai 至chí 雖tuy 見kiến 一nhất 海hải 水thủy 其kỳ 實thật 有hữu 眾chúng 多đa 水thủy 和hòa 雜tạp 今kim 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 見kiến 一nhất 佛Phật 其kỳ 外ngoại 其kỳ 中trung 亦diệc 有hữu 。 眾chúng 多đa 佛Phật 土độ 和hòa 雜tạp 令linh 見kiến 一nhất 佛Phật 等đẳng 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 也dã 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 非phi 唯duy 識thức 理lý 不bất 可khả 解giải 了liễu 自tự 受thọ 用dụng 者giả 唯duy 淨tịnh 無vô 漏lậu 等đẳng 者giả 意ý 云vân 諸chư 身thân 土thổ/độ 中trung 自tự 受thọ 用dụng 心tâm 互hỗ 唯duy 淨tịnh 非phi 穢uế 是thị 佛Phật 能năng 知tri 變biến 非phi 餘dư 所sở 知tri 故cố 云vân 唯duy 淨tịnh 無vô 漏lậu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 能năng 變biến 之chi 者giả 無vô 煩phiền 惱não 穢uế 故cố 者giả 問vấn 七thất 地địa 以dĩ 前tiền 煩phiền 惱não 猶do 起khởi 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 煩phiền 惱não 穢uế 答đáp 雖tuy 有hữu 煩phiền 惱não 。 皆giai 為vì 利lợi 益ích 。 具cụ 無vô 量lượng 德đức 故cố 不bất 為vi 過quá 為vi 穢uế 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 據cứ 相tương 似tự 者giả 意ý 說thuyết 雖tuy 能năng 變biến 者giả 識thức 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 然nhiên 所sở 變biến 土thổ/độ 亦diệc 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 而nhi 所sở 變biến 淨tịnh 土độ 相tướng 狀trạng 相tương 似tự 以dĩ 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 土thổ/độ 一nhất 種chủng 皆giai 名danh 為vi 淨tịnh 土độ 意ý 云vân 雖tuy 所sở 變biến 土thổ/độ 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 不bất 同đồng 然nhiên 一nhất 種chủng 皆giai 是thị 淨tịnh 土độ 。 故cố 云vân 相tương 似tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 本bổn 質chất 通thông 淨tịnh 穢uế 者giả 佛Phật 所sở 變biến 質chất 似tự 染nhiễm 名danh 穢uế 謂vị 荊kinh 蕀cức 砂sa 礫lịch 等đẳng 名danh 穢uế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 彼bỉ 無vô 此thử 事sự 彼bỉ 無vô 漏lậu 狹hiệp 不bất 能năng 緣duyên 身thân 土thổ/độ 等đẳng 者giả 此thử 有hữu 二nhị 解giải 一nhất 謂vị 若nhược 二Nhị 乘Thừa 第đệ 六lục 識thức 中trung 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 所sở 變biến 者giả 唯duy 無vô 漏lậu 淨tịnh 穢uế 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 緣duyên 土thổ/độ 狹hiệp 少thiểu 不bất 能năng 多đa 時thời 緣duyên 土thổ/độ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 無vô 漏lậu 心tâm 中trung 多đa 分phần 緣duyên 四Tứ 諦Đế 理lý 彼bỉ 緣duyên 土thổ/độ 者giả 即tức 與dữ 四Tứ 諦Đế 理lý 合hợp 緣duyên 之chi 無vô 唯duy 獨độc 緣duyên 土thổ/độ 後hậu 得đắc 智trí 二nhị 云vân 二Nhị 乘Thừa 人nhân 全toàn 無vô 緣duyên 土thổ/độ 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 即tức 二Nhị 乘Thừa 有hữu 漏lậu 心tâm 中trung 所sở 變biến 即tức 唯duy 有hữu 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 此thử 梵Phạm 王Vương 見kiến 淨tịnh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 見kiến 穢uế 或hoặc 佛Phật 以dĩ 足túc 指chỉ 。 按án 地địa 令linh 三Tam 千Thiên 界Giới 。 清thanh 淨tịnh 其kỳ 餘dư 異dị 生sanh 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 隨tùy 佛Phật 所sở 變biến 土thổ/độ 皆giai 淨tịnh 梵Phạm 王Vương 即tức 是thị 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 第đệ 四tứ 。 禪thiền 梵Phạm 王Vương 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 此thử 文văn 中trung 總tổng 約ước 三tam 法pháp 者giả 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 三tam 法pháp 也dã 周chu 云vân 一nhất 佛Phật 變biến 自tự 土thổ/độ 二nhị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 變biến 化hóa 土thổ/độ 三tam 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 異dị 生sanh 等đẳng 變biến 化hóa 土thổ/độ 故cố 云vân 總tổng 約ước 三tam 法pháp 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 為vi 論luận 。

【# 論luận 】# 純thuần 善thiện 無vô 漏lậu 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 等đẳng 者giả 具cụ 二nhị 義nghĩa 故cố 名danh 無vô 漏lậu 一nhất 云vân 純thuần 善thiện 無vô 漏lậu 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 二nhị 是thị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 非phi 苦khổ 集tập 故cố 此thử 中trung 意ý 說thuyết 無vô 漏lậu 識thức 變biến 相tương/tướng 必tất 無vô 漏lậu 性tánh 懸huyền 隔cách 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 淨tịnh 與dữ 不bất 淨tịnh 。 理lý 必tất 須tu 同đồng 等đẳng 者giả 淨tịnh 者giả 即tức 是thị 淨tịnh 土độ 相tương/tướng 分phần/phân 不bất 淨tịnh 者giả 即tức 是thị 穢uế 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 此thử 文văn 意ý 說thuyết 若nhược 無vô 漏lậu 心tâm 變biến 起khởi 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 淨tịnh 穢uế 雖tuy 不bất 同đồng 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 能năng 變biến 心tâm 判phán 性tánh 俱câu 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 性tánh 以dĩ 無vô 漏lậu 心tâm 。 是thị 順thuận 益ích 義nghĩa 勝thắng 故cố 言ngôn 非phi 如như 有hữu 漏lậu 心tâm 相tương 見kiến 性tánh 有hữu 別biệt 者giả 且thả 如như 有hữu 漏lậu 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 識thức 三tam 識thức 通thông 三tam 性tánh 其kỳ 所sở 緣duyên 香hương 味vị 觸xúc 境cảnh 即tức 唯duy 無vô 記ký 故cố 能năng 緣duyên 心tâm 與dữ 所sở 緣duyên 境cảnh 性tánh 各các 別biệt 也dã 有hữu 為vi 同đồng 性tánh 即tức 如như 無vô 漏lậu 識thức 變biến 起khởi 香hương 味vị 觸xúc 三tam 境cảnh 三tam 境cảnh 即tức 唯duy 善thiện 無vô 漏lậu 若nhược 餘dư 異dị 生sanh 等đẳng 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 是thị 善thiện 性tánh 相tướng 分phần/phân 佛Phật 所sở 變biến 香hương 味vị 觸xúc 三tam 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 本bổn 質chất 判phán 性tánh 亦diệc 是thị 善thiện 性tánh 故cố 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 是thị 云vân 有hữu 漏lậu 善thiện 性tánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 以dĩ 蘊uẩn 處xứ 界giới 三tam 法pháp 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 等đẳng 者giả 疏sớ/sơ 雖tuy 具cụ 釋thích 續tục 者giả 猶do 迷mê 今kim 外ngoại 申thân 難nạn/nan 舉cử 此thử 文văn 答đáp 難nạn/nan 令linh 讀đọc 者giả 易dị 知tri 曉hiểu 文văn 外ngoại 難nạn/nan 云vân 無vô 漏lậu 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 同đồng 識thức 攝nhiếp 無vô 漏lậu 亦diệc 不bất 無vô 漏lậu 識thức 蘊uẩn 變biến 相tương/tướng 同đồng 於ư 識thức 俱câu 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 答đáp 不bất 然nhiên 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 三tam 法pháp 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 識thức 相tương/tướng 者giả 識thức 謂vị 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 相tương/tướng 分phần/phân 此thử 文văn 意ý 說thuyết 若nhược 心tâm 緣duyên 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 時thời 其kỳ 所sở 緣duyên 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 蘊uẩn 處xứ 等đẳng 不bất 可khả 隨tùy 能năng 緣duyên 心tâm 即tức 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 即tức 所sở 緣duyên 蘊uẩn 等đẳng 還hoàn 成thành 色sắc 心tâm 等đẳng 十thập 八bát 界giới 別biệt 且thả 如như 第đệ 八bát 識thức 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 中trung 變biến 起khởi 五ngũ 根căn 塵trần 即tức 所sở 緣duyên 十thập 處xứ 及cập 法pháp 處xứ 中trung 定định 果quả 實thật 色sắc 并tinh 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 五ngũ 塵trần 及cập 第đệ 六lục 識thức 等đẳng 緣duyên 十thập 八bát 界giới 時thời 此thử 等đẳng 所sở 緣duyên 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 還hoàn 是thị 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 不bất 隨tùy 能năng 緣duyên 心tâm 判phán 是thị 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 及cập 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 也dã 以dĩ 見kiến 分phần/phân 及cập 十thập 八bát 界giới 非phi 是thị 一nhất 類loại 種chủng 生sanh 故cố 名danh 云vân 從tùng 自tự 色sắc 心tâm 等đẳng 種chủng 子tử 生sanh 也dã 故cố 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 不bất 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 是thị 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 然nhiên 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 既ký 純thuần 無vô 漏lậu 善thiện 種chủng 子tử 生sanh 故cố 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 同đồng 是thị 善thiện 性tánh 同đồng 無vô 漏lậu 也dã 與dữ 見kiến 雜tạp 種chủng 色sắc 心tâm 等đẳng 亦diệc 各các 有hữu 異dị 十thập 八bát 界giới 種chủng 子tử 各các 各các 別biệt 生sanh 名danh 為vi 雜Tạp 種Chủng 。 與dữ 見kiến 分phần/phân 種chủng 不bất 同đồng 故cố 色sắc 心tâm 蘊uẩn 處xứ 界giới 各các 有hữu 異dị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 乃nãi 至chí 相tương 應ứng 法pháp 相tướng 分phần/phân 亦diệc 然nhiên 等đẳng 者giả 上thượng 來lai 唯duy 心tâm 王vương 見kiến 分phần/phân 此thử 下hạ 明minh 心tâm 所sở 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 如như 心tâm 所sở 中trung 且thả 如như 受thọ 緣duyên 蘊uẩn 等đẳng 十thập 八bát 界giới 時thời 此thử 蘊uẩn 界giới 等đẳng 即tức 不bất 隨tùy 於ư 受thọ 而nhi 是thị 受thọ 蘊uẩn 攝nhiếp 以dĩ 色sắc 心tâm 別biệt 故cố 乃nãi 至chí 想tưởng 等đẳng 皆giai 准chuẩn 此thử 可khả 知tri 心tâm 王vương 不bất 繫hệ 心tâm 所sở 亦diệc 同đồng 不bất 繫hệ 法pháp 純thuần 種chủng 唯duy 無vô 漏lậu 者giả 心tâm 所sở 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 雖tuy 不bất 同đồng 而nhi 俱câu 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 故cố 云vân 純thuần 種chủng 唯duy 無vô 漏lậu 作tác 用dụng 法pháp 不bất 同đồng 雜tạp 種chủng 生sanh 色sắc 心tâm 者giả 作tác 用dụng 不bất 同đồng 者giả 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 緣duyên 邊biên 作tác 用dụng 色sắc 是thị 質chất 礙ngại 作tác 用dụng 受thọ 是thị 領lãnh 納nạp 作tác 用dụng 想tưởng 是thị 取thủ 像tượng 境cảnh 義nghĩa 廣quảng 相tương/tướng 作tác 用dụng 作tác 用dụng 受thọ 不bất 同đồng 雜tạp 種chủng 生sanh 色sắc 心tâm 引dẫn 也dã 即tức 是thị 各các 各các 外ngoại 種chủng 生sanh 義nghĩa 不bất 可khả 有hữu 漏lậu 同đồng 無vô 漏lậu 難nạn/nan 者giả 不bất 可khả 難nạn/nan 言ngôn 見kiến 相tương/tướng 俱câu 是thị 無vô 漏lậu 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 同đồng 能năng 緣duyên 識thức 皆giai 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 又hựu 不bất 可khả 難nạn/nan 云vân 有hữu 攝nhiếp 見kiến 相tương/tướng 同đồng 有hữu 漏lậu 即tức 能năng 緣duyên 心tâm 或hoặc 通thông 三tam 性tánh 所sở 緣duyên 唯duy 無vô 記ký 亦diệc 可khả 無vô 漏lậu 中trung 見kiến 相tương/tướng 同đồng 種chủng 無vô 漏lậu 能năng 緣duyên 與dữ 所sở 緣duyên 性tánh 各các 別biệt 不bất 可khả 作tác 此thử 難nạn/nan 又hựu 敘tự 難nạn/nan 云vân 無vô 漏lậu 見kiến 相tương/tướng 外ngoại 善thiện 等đẳng 種chủng 同đồng 性tánh 有hữu 漏lậu 二nhị 分phần 殊thù 勝thắng 種chủng 何hà 不bất 等đẳng 答đáp 繫hệ 殊thù 不bất 可khả 為vi 難nạn/nan 雖tuy 敘tự 三tam 難nạn/nan 總tổng 皆giai 有hữu 理lý 任nhậm 情tình 取thủ 捨xả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 何hà 故cố 界giới 繫hệ 見kiến 相tương/tướng 至chí 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 必tất 同đồng 耶da 者giả 此thử 中trung 問vấn 意ý 云vân 見kiến 相tương/tướng 更cánh 許hứa 別biệt 界giới 繫hệ 何hà 必tất 同đồng 是thị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 耶da 答đáp 雖tuy 見kiến 相tương/tướng 有hữu 界giới 繫hệ 不bất 同đồng 者giả 然nhiên 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 各các 須tu 同đồng 仍nhưng 相tương 順thuận 故cố 同đồng 攝nhiếp 無vô 漏lậu 可khả 名danh 相tướng 順thuận 若nhược 一nhất 有hữu 漏lậu 一nhất 無vô 漏lậu 即tức 相tương 順thuận 義nghĩa 失thất 何hà 者giả 且thả 如như 身thân 在tại 欲dục 界giới 由do 得đắc 通thông 力lực 引dẫn 得đắc 色sắc 界giới 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 即tức 許hứa 欲dục 界giới 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 緣duyên 上thượng 界giới 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 相tướng 分phần/phân 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 見kiến 分phần/phân 雖tuy 界giới 繫hệ 別biệt 然nhiên 同đồng 是thị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 以dĩ 相tương 順thuận 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 識thức 之chi 相tướng 分phần/phân 不bất 必tất 皆giai 同đồng 至chí 性tánh 不bất 可khả 同đồng 者giả 此thử 釋thích 論luận 中trung 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 三tam 法pháp 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 文văn 也dã 疏sớ/sơ 雖tuy 具cụ 釋thích 讀đọc 者giả 猶do 迷mê 冀ký 令linh 易dị 曉hiểu 先tiên 須tu 問vấn 起khởi 問vấn 云vân 有hữu 漏lậu 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 同đồng 識thức 是thị 有hữu 漏lậu 善thiện 等đẳng 識thức 能năng 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 同đồng 識thức 是thị 善thiện 性tánh 不bất 善thiện 無vô 記ký 性tánh 為vi 難nạn/nan 准chuẩn 知tri 故cố 舉cử 論luận 答đáp 善thiện 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 三tam 性tánh 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 意ý 說thuyết 能năng 變biến 識thức 通thông 三tam 性tánh 相tướng 分phần/phân 唯duy 無vô 記ký 者giả 謂vị 各các 各các 從tùng 自tự 名danh 言ngôn 三tam 性tánh 種chủng 子tử 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 由do 斯tư 香hương 味vị 觸xúc 三tam 唯duy 無vô 記ký 不bất 妨phương 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 識thức 通thông 於ư 三tam 性tánh 其kỳ 第đệ 六lục 識thức 并tinh 眼nhãn 耳nhĩ 二nhị 識thức 亦diệc 准chuẩn 知tri 許hứa 境cảnh 通thông 無vô 記ký 故cố 又hựu 末mạt 那na 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 子tử 與dữ 第đệ 八bát 識thức 得đắc 成thành 因nhân 緣duyên 與dữ 所sở 生sanh 果quả 必tất 同đồng 無vô 覆phú 無vô 記ký 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 第đệ 七thất 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 是thị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 所sở 攝nhiếp 如như 何hà 與dữ 八bát 得đắc 成thành 因nhân 緣duyên 故cố 知tri 相tương/tướng 不bất 必tất 同đồng 性tánh 故cố 疏sớ/sơ 云vân 性tánh 相tướng 別biệt 故cố 者giả 性tánh 謂vị 三tam 性tánh 識thức 體thể 相tướng 謂vị 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 性tánh 即tức 囑chúc 心tâm 相tương/tướng 是thị 境cảnh 心tâm 別biệt 境cảnh 故cố 不bất 得đắc 同đồng 性tánh 故cố 云vân 善thiện 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 等đẳng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 無vô 漏lậu 緣duyên 使sử 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 如như 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 後hậu 得đắc 智trí 緣duyên 有hữu 情tình 身thân 中trung 。 煩phiền 惱não 時thời 不bất 妨phương 見kiến 分phân 是thị 無vô 漏lậu 相tương/tướng 分phân 是thị 有hữu 漏lậu 使sử 即tức 煩phiền 惱não 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 虗hư 空không 等đẳng 能năng 緣duyên 心tâm 通thông 三tam 性tánh 相tướng 分phần/phân 唯duy 無vô 記ký 者giả 解giải 云vân 此thử 約ước 化hóa 運vận 心tâm 緣duyên 虗hư 空không 故cố 能năng 緣duyên 心tâm 通thông 無vô 記ký 等đẳng 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 無vô 記ký 然nhiên 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 即tức 是thị 勝thắng 義nghĩa 無vô 記ký 其kỳ 能năng 緣duyên 心tâm 通thông 三tam 性tánh 等đẳng 此thử 意ý 明minh 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 不bất 同đồng 性tánh 所sở 以dĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 皆giai 純thuần 種chủng 唯duy 一nhất 性tánh 者giả 此thử 外ngoại 難nạn/nan 外ngoại 難nạn/nan 云vân 見kiến 相tương/tướng 同đồng 一nhất 種chủng 生sanh 故cố 見kiến 相tương/tướng 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 難nạn/nan 云vân 若nhược 爾nhĩ 即tức 諸chư 經kinh 論luận 中trung 說thuyết 三tam 境cảnh 唯duy 無vô 記ký 之chi 言ngôn 應ưng 不bất 成thành 失thất 故cố 知tri 能năng 緣duyên 三tam 識thức 通thông 三tam 性tánh 所sở 緣duyên 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 唯duy 無vô 記ký 。

【# 疏sớ/sơ 】# 不bất 可khả 說thuyết 約ước 第đệ 八bát 所sở 變biến 至chí 故cố 應ưng 言ngôn 通thông 三tam 性tánh 者giả 此thử 牒điệp 外ngoại 救cứu 外ngoại 救cứu 云vân 第đệ 八bát 所sở 變biến 香hương 等đẳng 唯duy 無vô 記ký 以dĩ 見kiến 分phân 是thị 無vô 記ký 故cố 其kỳ 鼻tị 等đẳng 三tam 識thức 所sở 變biến 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 通thông 三tam 性tánh 以dĩ 能năng 緣duyên 識thức 通thông 三tam 性tánh 故cố 又hựu 或hoặc 三tam 境cảnh 通thông 善thiện 無vô 記ký 二nhị 性tánh 佛Phật 所sở 變biến 香hương 等đẳng 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 異dị 所sở 變biến 是thị 無vô 記ký 故cố 云vân 三tam 境cảnh 通thông 二nhị 性tánh 也dã 諸chư 論luận 無vô 文văn 說thuyết 香hương 等đẳng 通thông 不bất 善thiện 性tánh 故cố 又hựu 鼻tị 等đẳng 三tam 識thức 所sở 變biến 香hương 等đẳng 是thị 三tam 處xứ 攝nhiếp 故cố 云vân 應ưng 言ngôn 通thông 三tam 性tánh 故cố 今kim 牒điệp 云vân 不bất 可khả 說thuyết 約ước 第đệ 八bát 所sở 變biến 唯duy 說thuyết 無vô 記ký 等đẳng 難nạn/nan 云vân 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 諸chư 論luận 無vô 文văn 故cố 論luận 中trung 無vô 文văn 說thuyết 之chi 第đệ 八bát 變biến 唯duy 無vô 記ký 餘dư 三tam 識thức 所sở 變biến 隨tùy 能năng 變biến 識thức 通thông 三tam 性tánh 二nhị 性tánh 等đẳng 故cố 知tri 不bất 分phân 或hoặc 三tam 識thức 所sở 變biến 至chí 諸chư 論luận 無vô 文văn 故cố 者giả 總tổng 是thị 難nạn/nan 也dã 三tam 識thức 所sở 變biến 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 是thị 本bổn 質chất 三tam 處xứ 攝nhiếp 故cố 唯duy 無vô 記ký 應ưng 言ngôn 通thông 三tam 性tánh 諸chư 論luận 無vô 文văn 故cố 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 例lệ 亦diệc 應ưng 然nhiên 故cố 者giả 此thử 約ước 經kinh 例lệ 之chi 具cụ 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 是thị 無vô 記ký 其kỳ 能năng 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 心tâm 通thông 三tam 性tánh 汝nhữ 若nhược 言ngôn 鼻tị 等đẳng 三tam 識thức 通thông 三tam 性tánh 故cố 所sở 變biến 香hương 等đẳng 亦diệc 通thông 三tam 性tánh 者giả 亦diệc 應ưng 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 心tâm 通thông 三tam 性tánh 所sở 緣duyên 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 應ưng 通thông 三tam 性tánh 既ký 能năng 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 心tâm 通thông 三tam 性tánh 所sở 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 是thị 無vô 記ký 明minh 知tri 鼻tị 等đẳng 識thức 通thông 三tam 性tánh 所sở 緣duyên 香hương 等đẳng 是thị 無vô 記ký 。

【# 疏sớ/sơ 】# 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 至chí 類loại 此thử 應ưng 知tri 者giả 意ý 云vân 若nhược 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương 見kiến 分phần/phân 同đồng 者giả 便tiện 無vô 蘊uẩn 處xứ 界giới 三tam 科khoa 以dĩ 同đồng 是thị 識thức 蘊uẩn 故cố 既ký 有hữu 三tam 科khoa 別biệt 明minh 知tri 相tương 見kiến 分phần/phân 不bất 必tất 皆giai 同đồng 一nhất 也dã 若nhược 相tương 見kiến 分phần/phân 有hữu 異dị 二nhị 性tánh 不bất 同đồng 故cố 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 如như 前tiền 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 三tam 法pháp 因nhân 緣duyên 雜tạp 引dẫn 生sanh 故cố 文văn 中trung 解giải 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 三Tam 身Thân 生sanh 滅diệt 門môn 者giả 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 是thị 無vô 常thường 故cố 佛Phật 地địa 論luận 云vân 如như 是thị 法Pháp 身thân 雖tuy 離ly 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 戲hí 論luận 而nhi 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 說thuyết 名danh 常thường 二nhị 身thân 雖tuy 有hữu 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 而nhi 依y 常thường 身thân 無vô 間gián 斷đoạn 故cố 。 恆hằng 相tương 續tục 故cố 說thuyết 名danh 為vi 常thường 經kinh 說thuyết 如Như 來Lai 色sắc 受thọ 等đẳng 法pháp 一nhất 切thiết 常thường 住trụ 者giả 依y 此thử 道Đạo 理lý 非phi 無vô 生sanh 滅diệt 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 修tu 習tập 增tăng 長trưởng 所sở 生sanh 。 起khởi 故cố 生sanh 者giả 皆giai 滅diệt 一nhất 向hướng 說thuyết 故cố 色sắc 心tâm 皆giai 見kiến 是thị 無vô 常thường 故cố 常thường 住trụ 色sắc 心tâm 曾tằng 不bất 見kiến 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 化hóa 身thân 他tha 身thân 色sắc 俱câu 非phi 等đẳng 化hóa 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 者giả 此thử 有hữu 三tam 句cú 第đệ 一nhất 句cú 化hóa 自tự 身thân 為vi 他tha 如như 天thiên 女nữ 自tự 變biến 其kỳ 身thân 。 如như 舍xá 利lợi 第đệ 二nhị 句cú 化hóa 他tha 為vi 自tự 即tức 如như 天thiên 女nữ 變biến 他tha 舍xá 利lợi 令linh 見kiến 天thiên 女nữ 故cố 疏sớ/sơ 云vân 化hóa 自tự 他tha 身thân 色sắc 俱câu 非phi 等đẳng 是thị 第đệ 三tam 句cú 化hóa 非phi 自tự 非phi 他tha 。 自tự 如như 變biến 外ngoại 山sơn 河hà 等đẳng 不bất 利lợi 自tự 他tha 身thân 名danh 俱câu 非phi 句cú 也dã 化hóa 色sắc 文văn 爾nhĩ 化hóa 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 化hóa 心tâm 但đãn 有hữu 二nhị 句cú 無vô 他tha 非phi 句cú 於ư 非phi 情tình 不bất 化hóa 心tâm 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 門môn 者giả 於ư 三Tam 身Thân 中trung 自tự 他tha 二nhị 受thọ 用dụng 身thân 。 為vi 地địa 前tiền 所sở 現hiện 名danh 變biến 化hóa 身thân 謹cẩn 按án 佛Phật 地địa 論luận 云vân 受thọ 用dụng 身thân 者giả 有hữu 色sắc 非phi 色sắc 色sắc 非phi 色sắc 者giả 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 諸chư 法pháp 無vô 形hình 。 質chất 故cố 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 形hình 量lượng 大đại 小tiểu 然nhiên 就tựu 所sở 依y 身thân 及cập 所sở 知tri 境cảnh 亦diệc 得đắc 說thuyết 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 其kỳ 色sắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 實thật 色sắc 二nhị 者giả 化hóa 色sắc 言ngôn 實thật 色sắc 者giả 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 修tu 感cảm 色sắc 身thân 相tướng 好hảo 。 等đẳng 業nghiệp 轉chuyển 五ngũ 根căn 等đẳng 有hữu 漏lậu 色sắc 身thân 得đắc 佛Phật 無vô 漏lậu 五ngũ 根căn 等đẳng 色sắc 無vô 量lượng 相tướng 好hảo 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 稱xưng 實thật 淨tịnh 土độ 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 所sở 變biến 身thân 土thổ/độ 無vô 限hạn 量lượng 故cố 。 諸chư 佛Phật 識thức 變biến 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 其kỳ 相tương/tướng 相tương 似tự 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 無vô 間gian 無vô 斷đoạn 依y 此thử 能năng 令linh 諸chư 佛Phật 受thọ 用dụng 廣quảng 大đại 喜hỷ 樂lạc 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 受thọ 用dụng 身thân 土thổ/độ 如như 是thị 身thân 土thổ/độ 唯duy 佛Phật 乃nãi 知tri 非phi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 五ngũ 根căn 所sở 證chứng 也dã 此thử 即tức 名danh 為vi 。 自tự 受thọ 身thân 化hóa 色sắc 者giả 由do 悲bi 願nguyện 力lực 為vi 入nhập 大đại 地địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 現hiện 種chủng 種chủng 身thân 。 種chủng 種chủng 相tướng 好hảo 。 種chủng 種chủng 言ngôn 音âm 依y 種chủng 種chủng 土thổ/độ 形hình 量lượng 不bất 定định 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 大đại 法Pháp 樂lạc 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 變biến 化hóa 身thân 者giả 亦diệc 由do 悲bi 願nguyện 力lực 為vi 化hóa 他tha 前tiền 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 現hiện 變biến 化hóa 身thân 。 通thông 色sắc 非phi 色sắc 非phi 色sắc 者giả 即tức 是thị 變biến 化hóa 意ý 業nghiệp 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 諸chư 功công 德đức 相tướng 。 無vô 形hình 質chất 故cố 無vô 有hữu 形hình 量lượng 色sắc 者giả 是thị 變biến 化hóa 身thân 語ngữ 業nghiệp 等đẳng 隨tùy 時thời 隨tùy 處xứ 。 隨tùy 眾chúng 所sở 宜nghi 所sở 現hiện 身thân 形hình 其kỳ 量lượng 不bất 定định 名danh 變biến 化hóa 身thân 者giả 諸chư 佛Phật 共cộng 有hữu 如như 前tiền 廣quảng 解giải 此thử 中trung 略lược 而nhi 不bất 言ngôn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三Tam 身Thân 相tương 對đối 四tứ 句cú 門môn 者giả 按án 彼bỉ 論luận 云vân 如như 是thị 三Tam 身Thân 有hữu 四tứ 分phần/phân 故cố 得đắc 為vi 四tứ 句cú 一nhất 受thọ 用dụng 非phi 變biến 化hóa 謂vị 自tự 利lợi 分phần/phân 實thật 受thọ 用dụng 身thân 二nhị 變biến 化hóa 非phi 受thọ 用dụng 謂vị 變biến 化hóa 身thân 為vi 化hóa 地địa 前tiền 雜tạp 類loại 生sanh 故cố 或hoặc 麤thô 或hoặc 妙diệu 或hoặc 令linh 歡hoan 喜hỷ 或hoặc 令linh 畏úy 怖bố 改cải 轉chuyển 不bất 定định 但đãn 名danh 變biến 化hóa 不bất 名danh 受thọ 用dụng 不bất 必tất 令linh 受thọ 現hiện 法Pháp 樂lạc 故cố 三tam 亦diệc 受thọ 用dụng 亦diệc 變biến 化hóa 謂vị 為vi 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 所sở 現hiện 種chủng 種chủng 。 化hóa 身thân 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 法Pháp 樂lạc 故cố 名danh 他tha 受thọ 用dụng 隨tùy 時thời 改cải 轉chuyển 不bất 決quyết 定định 故cố 。 名danh 變biến 化hóa 故cố 云vân 亦diệc 受thọ 用dụng 亦diệc 變biến 化hóa 也dã 非phi 受thọ 用dụng 非phi 變biến 化hóa 謂vị 法Pháp 身thân 真Chân 如Như 。

【# 疏sớ/sơ 】# 生sanh 法pháp 二nhị 身thân 攝nhiếp 三Tam 身Thân 門môn 者giả 按án 彼bỉ 論luận 云vân 或hoặc 處xứ 說thuyết 佛Phật 有hữu 二nhị 種chủng 身thân 。 一nhất 者giả 生sanh 身thân 二nhị 者giả 法Pháp 身thân 若nhược 自tự 性tánh 身thân 若nhược 實thật 用dụng 身thân 俱câu 名danh 法Pháp 身thân 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 所sở 依y 止chỉ 故cố 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 所sở 集tập 成thành 故cố 解giải 云vân 自tự 性tánh 身thân 名danh 法Pháp 身thân 是thị 功công 德đức 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 名danh 法Pháp 身thân 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 所sở 集tập 成thành 故cố 此thử 等đẳng 名danh 法Pháp 身thân 也dã 生sanh 身thân 者giả 若nhược 變biến 化hóa 身thân 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 俱câu 名danh 生sanh 身thân 隨tùy 眾chúng 所sở 宜nghi 數số 現hiện 生sanh 故cố 故cố 云vân 此thử 二nhị 身thân 攝nhiếp 三Tam 身Thân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 十thập 佛Phật 攝nhiếp 三Tam 身Thân 門môn 者giả 言ngôn 十thập 佛Phật 者giả 一nhất 現hiện 等đẳng 覺giác 佛Phật 二nhị 弘hoằng 誓thệ 願nguyện 佛Phật 三tam 業nghiệp 異dị 熟thục 佛Phật 四tứ 住trụ 持trì 佛Phật 五ngũ 變biến 化hóa 佛Phật 六lục 法Pháp 界Giới 佛Phật 七thất 心tâm 佛Phật 八bát 定định 佛Phật 九cửu 本bổn 性tánh 佛Phật 十thập 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 前tiền 五ngũ 世thế 俗tục 佛Phật 後hậu 五ngũ 勝thắng 義nghĩa 佛Phật 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 三Tam 身Thân 所sở 攝nhiếp 釋thích 曰viết 起khởi 身thân 現hiện 於ư 樹thụ 下hạ 成thành 道Đạo 。 名danh 現hiện 等đẳng 覺giác 佛Phật 以dĩ 願nguyện 乘thừa 通thông 化hóa 一nhất 切thiết 生sanh 名danh 弘hoằng 誓thệ 願nguyện 佛Phật 百bách 劫kiếp 修tu 相tướng 好hảo 業nghiệp 感cảm 王vương 宮cung 生sanh 相tướng 好hảo 之chi 身thân 。 名danh 業nghiệp 異dị 熟thục 佛Phật 績# 素tố 等đẳng 像tượng 名danh 為vi 住trụ 持trì 佛Phật 法Pháp 。 身thân 自tự 體thể 名danh 法Pháp 界Giới 佛Phật 第đệ 八bát 識thức 無vô 漏lậu 名danh 為vi 心tâm 佛Phật 大đại 定định 之chi 身thân 名danh 定định 佛Phật 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 說thuyết 等đẳng 種chủng 姓tánh 三tam 劫kiếp 修tu 成thành 為vi 本bổn 性tánh 佛Phật 隨tùy 彼bỉ 地địa 上thượng 所sở 樂lạc 不bất 同đồng 現hiện 身thân 有hữu 異dị 名danh 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 前tiền 五ngũ 是thị 化hóa 佛Phật 名danh 世thế 俗tục 佛Phật 後hậu 五ngũ 實thật 身thân 而nhi 殊thù 勝thắng 故cố 名danh 為vi 勝thắng 義nghĩa 。 佛Phật 攝nhiếp 三Tam 身Thân 者giả 前tiền 五ngũ 是thị 變biến 化hóa 佛Phật 雖tuy 第đệ 四tứ 住trụ 持trì 是thị 化hóa 像tượng 以dĩ 是thị 化hóa 佛Phật 之chi 形hình 像tượng 總tổng 名danh 化hóa 佛Phật 攝nhiếp 第đệ 六lục 是thị 法Pháp 身thân 攝nhiếp 後hậu 四tứ 是thị 受thọ 用dụng 攝nhiếp 隨tùy 佛Phật 是thị 他tha 受thọ 用dụng 身thân 七thất 八bát 九cửu 三tam 佛Phật 是thị 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 總tổng 名danh 受thọ 用dụng 身thân 廣quảng 如như 佛Phật 地địa 第đệ 七thất 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 來lai 已dĩ 依y 略lược 廣quảng 及cập 位vị 等đẳng 明minh 能năng 變biến 識thức 等đẳng 訖ngật 者giả 略lược 者giả 即tức 前tiền 由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 等đẳng 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 也dã 廣quảng 者giả 即tức 二nhị 十thập 三tam 行hành 半bán 頌tụng 也dã 位vị 者giả 即tức 末mạt 後hậu 五ngũ 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 位vị 次thứ 也dã 如như 上thượng 依y 此thử 三tam 段đoạn 及cập 廣quảng 明minh 能năng 變biến 識thức 訖ngật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 變biến 現hiện 所sở 變biến 名danh 為vi 行hành 相tương/tướng 者giả 此thử 師sư 意ý 說thuyết 立lập 有hữu 二nhị 分phần 即tức 說thuyết 本bổn 質chất 境cảnh 是thị 所sở 緣duyên 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 唯duy 似tự 難Nan 陀Đà 二nhị 分phần 義nghĩa 少thiểu 分phần 有hữu 異dị 者giả 然nhiên 難Nan 陀Đà 師sư 二nhị 分phần 俱câu 實thật 此thử 師sư 立lập 二nhị 分phần 雖tuy 似tự 難Nan 陀Đà 師sư 然nhiên 二nhị 分phần 是thị 虗hư 不bất 實thật 故cố 與dữ 難Nan 陀Đà 有hữu 異dị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 親thân 疎sơ 所sở 緣duyên 二nhị 皆giai 不bất 實thật 者giả 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 中trung 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 親thân 疎sơ 二nhị 緣duyên 皆giai 不bất 實thật 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 疎sơ 所sở 緣duyên 等đẳng 取thủ 親thân 相tương/tướng 不bất 為vi 行hành 相tương/tướng 者giả 如như 論luận 云vân 然nhiên 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 者giả 舉cử 疎sơ 所sở 緣duyên 本bổn 質chất 境cảnh 等đẳng 取thủ 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 影ảnh 像tượng 皆giai 不bất 實thật 也dã 何hà 故cố 不bất 實thật 以dĩ 不bất 為vi 行hành 相tương/tướng 用dụng 故cố 所sở 以dĩ 不bất 實thật 意ý 說thuyết 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 不bất 同đồng 見kiến 分phần/phân 有hữu 分phân 別biệt 行hành 相tương/tướng 用dụng 故cố 不bất 實thật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 所sở 現hiện 土thổ/độ 如như 識thức 變biến 故cố 者giả 此thử 師sư 更cánh 說thuyết 相tương/tướng 分phần/phân 虗hư 疎sơ 其kỳ 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 珍trân 寶bảo 國quốc 土độ 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 是thị 虗hư 假giả 不bất 實thật 意ý 云vân 此thử 所sở 現hiện 土thổ/độ 如như 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 。 皆giai 是thị 不bất 實thật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 相tương 見kiến 分phần/phân 至chí 末mạt 是thị 用dụng 故cố 者giả 此thử 師sư 說thuyết 三tam 分phần/phân 中trung 相tương 見kiến 分phần/phân 雖tuy 是thị 依y 地địa 而nhi 識thức 所sở 變biến 故cố 是thị 虗hư 非phi 實thật 非phi 如như 識thức 自tự 體thể 分phân 是thị 依y 地địa 中trung 實thật 識thức 自tự 體thể 是thị 根căn 本bổn 故cố 實thật 見kiến 相tương/tướng 是thị 用dụng 末mạt 故cố 不bất 實thật 以dĩ 相tương 見kiến 同đồng 是thị 識thức 自tự 體thể 變biến 起khởi 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 日nhật 及cập 輪luân 如như 燈đăng 及cập 光quang 虗hư 實thật 其kỳ 故cố 者giả 意ý 說thuyết 此thử 喻dụ 三tam 分phần/phân 如như 日nhật 及cập 燈đăng 自tự 證chứng 分phần/phân 輪luân 及cập 光quang 喻dụ 見kiến 分phần/phân 輪luân 所sở 照chiếu 之chi 處xứ 。 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 光quang 是thị 燈đăng 光quang 輪luân 是thị 日nhật 輪luân 亦diệc 是thị 日nhật 光quang 也dã 如như 日nhật 出xuất 空không 粄# 光quang 普phổ 照chiếu 一nhất 切thiết 。 故cố 日nhật 燈đăng 是thị 體thể 實thật 有hữu 然nhiên 光quang 及cập 輪luân 依y 日nhật 等đẳng 所sở 發phát 及cập 所sở 照chiếu 處xứ 皆giai 是thị 不bất 實thật 。 喻dụ 三tam 分phần/phân 自tự 證chứng 實thật 有hữu 見kiến 相tương/tướng 是thị 假giả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 應ưng 言ngôn 唯duy 境cảnh 唯duy 見kiến 分phần/phân 等đẳng 者giả 意ý 云vân 說thuyết 三tam 分phần/phân 中trung 自tự 證chứng 分phân 是thị 實thật 餘dư 二nhị 是thị 假giả 可khả 言ngôn 唯duy 識thức 若nhược 如như 餘dư 師sư 說thuyết 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 是thị 實thật 者giả 即tức 不bất 應ưng 言ngôn 唯duy 識thức 應ưng 言ngôn 唯duy 境cảnh 唯duy 見kiến 分phần/phân 等đẳng 以dĩ 許hứa 相tương 見kiến 與dữ 識thức 自tự 證chứng 俱câu 實thật 故cố 即tức 釋thích 所sở 以dĩ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 設thiết 緣duyên 色sắc 等đẳng 至chí 不bất 及cập 於ư 識thức 者giả 意ý 說thuyết 見kiến 分phần/phân 緣duyên 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 不bất 是thị 實thật 不bất 及cập 於ư 識thức 是thị 實thật 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 緣duyên 過quá 未vị 乃nãi 至chí 故cố 見kiến 不bất 及cập 識thức 自tự 體thể 分phần/phân 者giả 此thử 師sư 意ý 說thuyết 非phi 但đãn 過quá 未vị 相tương/tướng 分phân 是thị 不bất 實thật 即tức 能năng 緣duyên 過quá 未vị 之chi 心tâm 二nhị 不bất 實thật 故cố 緣duyên 虗hư 境cảnh 行hành 相tương/tướng 是thị 不bất 實thật 心tâm 故cố 相tương 見kiến 不bất 及cập 識thức 自tự 體thể 分phân 是thị 實thật 有hữu 故cố 此thử 師sư 計kế 外ngoại 境cảnh 是thị 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương 見kiến 分phần/phân 名danh 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 彼bỉ 內nội 證chứng 故cố 此thử 所sở 不bất 論luận 如như 緣duyên 自tự 體thể 者giả 意ý 云vân 若nhược 真Chân 如Như 是thị 內nội 證chứng 故cố 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 緣duyên 真Chân 如Như 性tánh 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 被bị 見kiến 分phân 是thị 內nội 證chứng 故cố 又hựu 此thử 中trung 唯duy 明minh 有hữu 為vi 見kiến 相tương/tướng 是thị 虗hư 後hậu 緣duyên 外ngoại 境cảnh 故cố 不bất 論luận 真Chân 如Như 真Chân 如Như 與dữ 自tự 證chứng 分phần/phân 皆giai 實thật 故cố 不bất 用dụng 也dã 不bất 爾nhĩ 唯duy 識thức 理lý 應ưng 不bất 成thành 至chí 俱câu 實thật 有hữu 故cố 者giả 此thử 即tức 初sơ 師sư 破phá 後hậu 師sư 說thuyết 若nhược 不bất 如như 我ngã 說thuyết 相tương 見kiến 是thị 假giả 識thức 體thể 是thị 實thật 許hứa 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 俱câu 實thật 有hữu 者giả 如như 何hà 聖thánh 教giáo 但đãn 言ngôn 唯duy 識thức 不bất 言ngôn 境cảnh 許hứa 識thức 內nội 境cảnh 俱câu 實thật 有hữu 故cố 云vân 此thử 師sư 所sở 說thuyết 見kiến 相tương/tướng 同đồng 種chủng 生sanh 而nhi 有hữu 能năng 變biến 所sở 變biến 故cố 虗hư 實thật 不bất 同đồng 。

【# 論luận 】# 或hoặc 識thức 相tương 見kiến 等đẳng 從tùng 緣duyên 生sanh 至chí 虗hư 實thật 如như 識thức 者giả 此thử 即tức 第đệ 二nhị 護hộ 法Pháp 之chi 正chánh 義nghĩa 於ư 中trung 有hữu 四tứ 一nhất 標tiêu 定định 二nhị 釋thích 難nạn/nan 三tam 返phản 解giải 四tứ 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 此thử 初sơ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 不bất 遮già 緣duyên 過quá 未vị 但đãn 得đắc 假giả 法pháp 者giả 此thử 護hộ 法Pháp 說thuyết 雖tuy 緣duyên 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 相tương 見kiến 但đãn 實thật 亦diệc 不bất 遮già 過quá 未vị 時thời 相tương/tướng 分phân 是thị 假giả 然nhiên 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 無vô 質chất 是thị 獨độc 影ảnh 境cảnh 名danh 假giả 法pháp 也dã 此thử 師sư 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 見kiến 分phân 別biệt 種chủng 若nhược 見kiến 分phần/phân 與dữ 識thức 自tự 體thể 同đồng 一nhất 種chủng 生sanh 問vấn 何hà 故cố 前tiền 師sư 相tương 見kiến 與dữ 識thức 同đồng 種chủng 生sanh 即tức 說thuyết 相tương 見kiến 是thị 虗hư 自tự 證chứng 是thị 實thật 後hậu 師sư 相tương/tướng 與dữ 識thức 別biệt 種chủng 生sanh 乃nãi 言ngôn 三tam 分phần/phân 俱câu 實thật 答đáp 前tiền 師sư 所sở 說thuyết 初sơ 獨độc 影ảnh 境cảnh 故cố 假giả 後hậu 通thông 性tánh 境cảnh 及cập 帶đái 質chất 故cố 實thật 有hữu 別biệt 也dã 。

【# 論luận 】# 唯duy 言ngôn 遣khiển 外ngoại 不bất 遮già 內nội 境cảnh 者giả 第đệ 二nhị 釋thích 難nạn/nan 難nạn/nan 云vân 若nhược 爾nhĩ 應ưng 言ngôn 唯duy 境cảnh 何hà 言ngôn 唯duy 識thức 故cố 舉cử 此thử 論luận 文văn 答đáp 。

【# 論luận 】# 不bất 爾nhĩ 真Chân 如Như 亦diệc 應ưng 非phi 實thật 者giả 第đệ 三tam 返phản 解giải 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 云vân 若nhược 不bất 作tác 此thử 解giải 真Chân 如Như 應ưng 非phi 實thật 有hữu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 非phi 假giả 者giả 意ý 云vân 云vân 若nhược 智trí 許hứa 非phi 假giả 者giả 見kiến 分phần/phân 便tiện 緣duyên 實thật 故cố 非phi 心tâm 境cảnh 一nhất 向hướng 非phi 實thật 意ý 結kết 故cố 於ư 實thật 中trung 有hữu 實thật 非phi 實thật 也dã 心tâm 一nhất 向hướng 見kiến 質chất 若nhược 前tiền 師sư 說thuyết 心tâm 境cảnh 非phi 實thật 者giả 不bất 緣duyên 以dĩ 前tiền 師sư 識thức 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 是thị 假giả 故cố 作tác 此thử 說thuyết 故cố 。 非phi 心tâm 境cảnh 一nhất 向hướng 非phi 實thật 然nhiên 疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 境cảnh 是thị 虗hư 言ngôn 唯duy 識thức 者giả 卻khước 成thành 此thử 義nghĩa 既ký 言ngôn 境cảnh 虗hư 名danh 唯duy 識thức 明minh 知tri 境cảnh 許hứa 非phi 實thật 心tâm 是thị 實thật 有hữu 。

【# 論luận 】# 內nội 境cảnh 與dữ 識thức 既ký 並tịnh 非phi 虗hư 如như 何hà 但đãn 言ngôn 唯duy 識thức 非phi 境cảnh 者giả 此thử 第đệ 四tứ 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 也dã 此thử 即tức 問vấn 也dã 可khả 知tri 以dĩ 下hạ 論luận 主chủ 答đáp 有hữu 二nhị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 內nội 是thị 依y 地địa 外ngoại 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 者giả 此thử 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 內nội 外ngoại 一nhất 者giả 依y 他tha 是thị 內nội 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 是thị 外ngoại 二nhị 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 內nội 本bổn 質chất 名danh 外ngoại 故cố 疏sớ/sơ 云vân 又hựu 疎sơ 所sở 緣duyên 緣duyên 亦diệc 是thị 外ngoại 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 執chấp 之chi 心tâm 亦diệc 是thị 心tâm 外ngoại 法pháp 故cố 者giả 意ý 云vân 執chấp 他tha 心tâm 實thật 有hữu 者giả 亦diệc 是thị 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 意ý 說thuyết 非phi 但đãn 境cảnh 是thị 外ngoại 若nhược 執chấp 他tha 心tâm 實thật 有hữu 亦diệc 是thị 外ngoại 謂vị 恐khủng 濫lạm 故cố 但đãn 言ngôn 唯duy 識thức 不bất 言ngôn 唯duy 境cảnh 也dã 。

【# 論luận 】# 或hoặc 諸chư 愚ngu 夫phu 逆nghịch 執chấp 於ư 境cảnh 至chí 如như 外ngoại 都đô 無vô 者giả 此thử 護hộ 法Pháp 第đệ 二nhị 解giải 唯duy 識thức 謂vị 愚ngu 夫phu 執chấp 境cảnh 沉trầm 輪luân 不bất 解giải 觀quán 心tâm 出xuất 離ly 道Đạo 理lý 令linh 彼bỉ 勤cần 觀quán 心tâm 出xuất 離ly 由do 此thử 但đãn 說thuyết 唯duy 識thức 非phi 境cảnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 地địa 所sở 無vô 者giả 意ý 云vân 佛Phật 地địa 論luận 中trung 無vô 性tánh 第đệ 二nhị 義nghĩa 此thử 論luận 有hữu 者giả 為vi 破phá 執chấp 故cố 所sở 以dĩ 敘tự 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 為vi 破phá 執chấp 故cố 雖tuy 為vi 愚ngu 夫phu 非phi 心tâm 之chi 理lý 豈khởi 佛Phật 非phi 有hữu 者giả 此thử 文văn 意ý 說thuyết 然nhiên 論luận 文văn 中trung 但đãn 言ngôn 或hoặc 謂vị 愚ngu 夫phu 迷mê 執chấp 於ư 境cảnh 乃nãi 至chí 解giải 脫thoát 生sanh 死tử 。 者giả 意ý 說thuyết 為vi 破phá 愚ngu 夫phu 執chấp 故cố 所sở 以dĩ 論luận 中trung 唯duy 識thức 言ngôn 為vi 愚ngu 夫phu 也dã 非phi 心tâm 之chi 理lý 者giả 即tức 愚ngu 夫phu 有hữu 心tâm 外ngoại 之chi 道Đạo 理lý 名danh 之chi 非phi 心tâm 理lý 為vi 此thử 遮già 執chấp 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 問vấn 愚ngu 夫phu 執chấp 有hữu 相tương/tướng 遮già 外ngoại 相tướng 故cố 為vi 說thuyết 唯duy 識thức 如Như 來Lai 不bất 執chấp 外ngoại 不bất 為vi 說thuyết 故cố 佛Phật 應ưng 無vô 唯duy 識thức 何hà 得đắc 遍biến 為vi 愚ngu 夫phu 說thuyết 唯duy 識thức 耶da 答đáp 愚ngu 夫phu 執chấp 外ngoại 相tướng 偏thiên 說thuyết 唯duy 識thức 如Như 來Lai 不bất 執chấp 相tướng 不bất 為vi 說thuyết 唯duy 識thức 雖tuy 不bất 為vi 佛Phật 豈khởi 非phi 有hữu 情tình 唯duy 識thức 問vấn 若nhược 遮già 外ngoại 境cảnh 說thuyết 唯duy 識thức 應ưng 唯duy 有hữu 識thức 而nhi 無vô 相tướng 分phần/phân 答đáp 外ngoại 境cảnh 是thị 遍biến 計kế 說thuyết 識thức 無vô 外ngoại 境cảnh 相tướng 分phân 是thị 內nội 境cảnh 識thức 所sở 變biến 故cố 是thị 唯duy 識thức 故cố 雖tuy 有hữu 二nhị 分phần 皆giai 名danh 唯duy 識thức 即tức 前tiền 二nhị 師sư 皆giai 許hứa 有hữu 相tương 見kiến 分phần/phân 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 前tiền 二nhị 師sư 許hứa 有hữu 相tương 見kiến 分phần/phân 義nghĩa 者giả 就tựu 護hộ 法Pháp 解giải 第đệ 四tứ 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 中trung 答đáp 問vấn 中trung 有hữu 三tam 四tứ 解giải 前tiền 二nhị 解giải 許hứa 有hữu 二nhị 分phần 故cố 云vân 前tiền 師sư 許hứa 有hữu 相tương 見kiến 分phần/phân 義nghĩa 也dã 。

【# 論luận 】# 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 至chí 多đa 分phần 生sanh 者giả 此thử 師sư 意ý 云vân 謂vị 相tương 見kiến 分phần/phân 皆giai 識thức 為vi 性tánh 而nhi 由do 名danh 言ngôn 妄vọng 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 似tự 多đa 分phần 生sanh 論luận 其kỳ 性tánh 故cố 但đãn 言ngôn 唯duy 識thức 不bất 言ngôn 唯duy 境cảnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 無vô 別biệt 相tướng 見kiến 分phần/phân 至chí 餘dư 作tác 二nhị 解giải 故cố 是thị 所sở 執chấp 者giả 此thử 第đệ 三tam 師sư 中trung 有hữu 二nhị 解giải 此thử 即tức 第đệ 一nhất 解giải 云vân 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 無vô 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 若nhược 餘dư 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 及cập 因nhân 中trung 後hậu 得đắc 智trí 中trung 有hữu 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 即tức 是thị 法pháp 執chấp 又hựu 佛Phật 似tự 有hữu 見kiến 相tương/tướng 故cố 即tức 現hiện 有hữu 淨tịnh 穢uế 者giả 相tương/tướng 分phần/phân 由do 佛Phật 不bất 作tác 二nhị 分phần 解giải 故cố 非phi 所sở 執chấp 謂vị 餘dư 有hữu 情tình 作tác 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 解giải 故cố 即tức 是thị 所sở 執chấp 此thử 等đẳng 皆giai 不bất 正chánh 義nghĩa 又hựu 佛Phật 自tự 在tại 了liễu 妄vọng 執chấp 故cố 至chí 或hoặc 佛Phật 不bất 現hiện 餘dư 人nhân 自tự 見kiến 者giả 此thử 第đệ 二nhị 解giải 云vân 即tức 許hứa 佛Phật 有hữu 見kiến 分phần/phân 以dĩ 佛Phật 證chứng 不bất 可khả 言ngôn 性tánh 故cố 有hữu 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 餘dư 人nhân 不bất 證chứng 不bất 可khả 言ngôn 性tánh 故cố 故cố 見kiến 相tương/tướng 皆giai 執chấp 故cố 此thử 論luận 文văn 中trung 言ngôn 無vô 見kiến 相tương/tướng 者giả 依y 餘dư 有hữu 情tình 說thuyết 不bất 依y 佛Phật 說thuyết 也dã 或hoặc 可khả 說thuyết 雖tuy 不bất 現hiện 淨tịnh 穢uế 等đẳng 土thổ/độ 相tương/tướng 然nhiên 餘dư 人nhân 即tức 自tự 見kiến 佛Phật 有hữu 淨tịnh 土độ 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 此thử 亦diệc 是thị 不bất 正chánh 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 往vãng 因nhân 中trung 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 今kim 果quả 亦diệc 爾nhĩ 者giả 由do 因nhân 中trung 無vô 妄vọng 熏huân 習tập 果quả 中trung 見kiến 相tương/tướng 亦diệc 無vô 妄vọng 執chấp 也dã 今kim 此thử 依y 餘dư 說thuyết 故cố 言ngôn 無vô 別biệt 者giả 此thử 師sư 云vân 今kim 依y 餘dư 有hữu 情tình 說thuyết 無vô 見kiến 相tương/tướng 不bất 依y 佛Phật 說thuyết 無vô 見kiến 相tương/tướng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 爾nhĩ 真Chân 如Như 至chí 無vô 別biệt 有hữu 法pháp 者giả 意ý 問vấn 云vân 見kiến 相tương/tướng 由do 妄vọng 習tập 無vô 故cố 攝nhiếp 唯duy 識thức 真Chân 如Như 非phi 妄vọng 習tập 應ưng 當đương 非phi 唯duy 識thức 答đáp 見kiến 相tương/tướng 是thị 妄vọng 習tập 唯duy 有hữu 一nhất 識thức 名danh 唯duy 識thức 真Chân 如Như 是thị 識thức 性tánh 識thức 性tánh 攝nhiếp 唯duy 識thức 真Chân 如Như 即tức 識thức 性tánh 離ly 識thức 性tánh 以dĩ 外ngoại 無vô 別biệt 相tướng 見kiến 故cố 云vân 除trừ 識thức 性tánh 無vô 別biệt 有hữu 法pháp 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 結kết 釋thích 施thí 願nguyện 分phần/phân 者giả 如như 論luận 云vân 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 至chí 非phi 增tăng 減giảm 故cố 者giả 此thử 文văn 意ý 說thuyết 三tam 十thập 頌tụng 但đãn 名danh 唯duy 識thức 不bất 得đắc 名danh 成thành 唯duy 識thức 故cố 本bổn 論luận 云vân 此thử 本bổn 論luận 名danh 唯duy 識thức 三tam 十thập 也dã 從tùng 初sơ 至chí 末mạt 。 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 廣quảng 成thành 立lập 即tức 名danh 成thành 唯duy 識thức 即tức 由do 長trường/trưởng 行hành 而nhi 成thành 立lập 得đắc 三tam 十thập 頌tụng 唯duy 識thức 也dã 故cố 論luận 云vân 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 成thành 立lập 唯duy 識thức 長trường/trưởng 行hành 論luận 文văn 名danh 成thành 唯duy 識thức 論luận 由do 此thử 故cố 世thế 親thân 造tạo 三tam 十thập 頌tụng 但đãn 名danh 三tam 十thập 唯duy 識thức 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 云vân 結kết 釋thích 施thí 願nguyện 分phần/phân 者giả 此thử 文văn 應ưng 倒đảo 合hợp 云vân 釋thích 結kết 施thí 願nguyện 分phần/phân 即tức 從tùng 次thứ 前tiền 論luận 云vân 然nhiên 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 依y 識thức 變biến 現hiện 以dĩ 來lai 即tức 釋thích 唯duy 識thức 所sở 以dĩ 也dã 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 成thành 立lập 唯duy 識thức 等đẳng 即tức 是thị 結kết 也dã 後hậu 之chi 二nhị 頌tụng 迴hồi 施thí 發phát 願nguyện 也dã 或hoặc 從tùng 初sơ 論luận 文văn 至chí 此thử 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 定định 相tương 應ứng 故cố 以dĩ 來lai 是thị 釋thích 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 成thành 立lập 唯duy 識thức 下hạ 是thị 結kết 釋thích 施thí 願nguyện 可khả 知tri 或hoặc 結kết 釋thích 施thí 願nguyện 分phần/phân 者giả 意ý 說thuyết 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 以dĩ 下hạ 文văn 至chí 非phi 增tăng 減giảm 故cố 以dĩ 來lai 即tức 釋thích 結kết 文văn 也dã 施thí 願nguyện 如như 前tiền 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 佛Phật 說thuyết 法pháp 初sơ 中trung 後hậu 善thiện 。 等đẳng 者giả 即tức 初sơ 一nhất 頌tụng 半bán 名danh 初sơ 次thứ 二nhị 十thập 三tam 行hành 半bán 頌tụng 名danh 中trung 後hậu 五ngũ 行hành 頌tụng 名danh 後hậu 純thuần 一nhất 名danh 初sơ 意ý 云vân 初sơ 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 略lược 明minh 唯duy 識thức 能năng 變biến 之chi 相tướng 而nhi 無vô 雜tạp 亂loạn 得đắc 純thuần 一nhất 名danh 圓viên 滿mãn 名danh 中trung 意ý 云vân 二nhị 十thập 三tam 行hành 半bán 頌tụng 廣quảng 引dẫn 聖thánh 教giáo 成thành 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 極cực 圓viên 滿mãn 故cố 清thanh 白bạch 梵Phạm 行hạnh 。 名danh 後hậu 意ý 說thuyết 後hậu 五ngũ 行hành 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 行hành 位vị 辨biện 菩Bồ 薩Tát 略lược 行hành 十thập 種chủng 勝thắng 行hành 名danh 清thanh 白bạch 梵Phạm 行hạnh 。 今kim 此thử 論luận 同đồng 彼bỉ 佛Phật 所sở 說thuyết 。 教giáo 故cố 云vân 三tam 分phần/phân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 言ngôn 成thành 至chí 理lý 實thật 俱câu 通thông 者giả 以dĩ 教giáo 成thành 教giáo 者giả 即tức 廣quảng 引dẫn 聖thánh 教giáo 成thành 三tam 十thập 頌tụng 唯duy 識thức 也dã 以dĩ 教giáo 成thành 理lý 者giả 以dĩ 聖thánh 教giáo 成thành 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 亦diệc 可khả 以dĩ 理lý 成thành 理lý 即tức 以dĩ 比tỉ 量lượng 道Đạo 理lý 成thành 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 俱câu 得đắc 疏sớ/sơ 次thứ 就tựu 依y 行hành 果quả 三tam 解giải 亦diệc 得đắc 名danh 三tam 分phần/phân 成thành 立lập 唯duy 識thức 故cố 三tam 十thập 頌tụng 中trung 前tiền 二nhị 十thập 五ngũ 頌tụng 唯duy 識thức 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 。 境cảnh 次thứ 四tứ 行hành 頌tụng 明minh 行hành 後hậu 有hữu 一nhất 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 果quả 理lý 體thể 分phân 明minh 唯duy 識thức 相tương/tướng 義nghĩa 者giả 意ý 說thuyết 據cứ 理lý 性tánh 相tướng 位vị 以dĩ 分phần/phân 三tam 分phần/phân 即tức 初sơ 二nhị 十thập 四tứ 頌tụng 廣quảng 明minh 唯duy 識thức 相tương/tướng 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。 頌tụng 唯duy 識thức 性tánh 後hậu 五ngũ 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 行hành 位vị 此thử 即tức 第đệ 三tam 科khoa 也dã 。

【# 論luận 】# 顯hiển 唯duy 識thức 理lý 極cực 明minh 淨tịnh 者giả 立lập 正chánh 破phá 邪tà 顯hiển 唯duy 識thức 教giáo 理lý 極cực 明minh 淨tịnh 故cố 意ý 說thuyết 非phi 但đãn 真Chân 如Như 得đắc 明minh 淨tịnh 即tức 唯duy 教giáo 理lý 亦diệc 極cực 明minh 即tức 由do 教giáo 成thành 教giáo 所sở 成thành 之chi 教giáo 得đắc 明minh 淨tịnh 由do 理lý 成thành 理lý 所sở 成thành 之chi 理lý 得đắc 明minh 淨tịnh 也dã 。

【# 論luận 】# 已dĩ 依y 聖thánh 教giáo 及cập 正chánh 理lý 至chí 速tốc 登đăng 無vô 上thượng 覺giác 。 者giả 此thử 即tức 迴hồi 施thí 發phát 願nguyện 分phần/phân 於ư 中trung 二nhị 初sơ 之chi 兩lưỡng 句cú 牒điệp 結kết 上thượng 一nhất 部bộ 謂vị 依y 聖thánh 教giáo 及cập 比tỉ 量lượng 正chánh 迴hồi 施thí 發phát 願nguyện 由do 斯tư 造tạo 論luận 所sở 獲hoạch 功công 德đức 。 拔bạt 濟tế 群quần 生sanh 願nguyện 共cộng 速tốc 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 三tam 十thập 頌tụng 至chí 依y 三tam 義nghĩa 配phối 釋thích 皆giai 有hữu 非phi 增tăng 減giảm 義nghĩa 者giả 如như 前tiền 第đệ 一nhất 約ước 初sơ 中trung 後hậu 科khoa 第đệ 二nhị 依y 境cảnh 行hành 果quả 三tam 科khoa 第đệ 三tam 依y 性tánh 相tướng 行hành 位vị 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 故cố 依y 二nhị 十thập 三tam 家gia 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 即tức 一nhất 一nhất 科khoa 三tam 義nghĩa 中trung 皆giai 無vô 增tăng 減giảm 義nghĩa 也dã 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 義Nghĩa 演Diễn 卷quyển 第đệ 十thập 三tam 末mạt (# 終chung )#