成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 抄Sao 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị

北bắc 京kinh 沙Sa 門Môn 。 靈linh 泰thái 法Pháp 師sư 。 撰soạn 。

疏sớ/sơ 云vân 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 第đệ 四tứ 無vô 解giải 。 云vân 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 中trung 但đãn 言ngôn 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 解giải 釋thích 。

疏sớ/sơ 云vân 十Thập 地Địa 經kinh 名danh 體thể 者giả 。 十Thập 地Địa 經kinh 中trung 若nhược 經kinh 名danh 若nhược 經kinh 體thể 皆giai 無vô 性tánh 。 第đệ 四tứ 卷quyển 廣quảng 解giải 。

疏sớ/sơ 云vân 心tâm 識thức 是thị 一nhất 者giả 。 此thử 一nhất 句cú 釋thích 妨phương 難nạn/nan 。 外ngoại 人nhân 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 論luận 中trung 則tắc 言ngôn 唯duy 識thức 。 經kinh 中trung 即tức 言ngôn 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 名danh 字tự 各các 別biệt 。 答đáp 名danh 雖tuy 有hữu 別biệt 。 心tâm 識thức 體thể 一nhất 。 若nhược 在tại 五ngũ 蘊uẩn 門môn 者giả 。 即tức 名danh 為vi 識thức 。 若nhược 在tại 處xứ 門môn 即tức 名danh 為vi 意ý 。 若nhược 在tại 十thập 八bát 界giới 門môn 即tức 名danh 為vi 心tâm 。 謂vị 七thất 者giả 前tiền 六lục 識thức 及cập 意ý 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 說thuyết 若nhược 無vô 心tâm 所sở 心tâm 未vị 曾tằng 轉chuyển 者giả 。 如như 說thuyết 者giả 即tức 如như 餘dư 經kinh 論luận 中trung 說thuyết 。 若nhược 無vô 心tâm 所sở 心tâm 王vương 即tức 不bất 得đắc 起khởi 。 心tâm 王vương 要yếu 與dữ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 心tâm 王vương 方phương 始thỉ 得đắc 起khởi 耶da 。

疏sớ/sơ 云vân 唯duy 心tâm 之chi 言ngôn 即tức 顯hiển 三tam 界giới 唯duy 識thức 乃nãi 至chí 即tức 屬thuộc 三tam 界giới 貪tham 等đẳng 結kết 者giả 。 從tùng 此thử 疏sớ/sơ 文văn 已dĩ 下hạ 。 直trực 乃nãi 至chí 此thử 即tức 唯duy 心tâm 義nghĩa 意ý 如như 是thị 已dĩ 來lai 疏sớ/sơ 。 皆giai 解giải 三tam 界giới 唯duy 心tâm 之chi 義nghĩa 。 何hà 故cố 經kinh 中trung 唯duy 說thuyết 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 不bất 言ngôn 無vô 漏lậu 法pháp 唯duy 心tâm 。 且thả 不bất 言ngôn 圓viên 成thành 實thật 心tâm 。 答đáp 三tam 界giới 是thị 有hữu 情tình 愛ái 著trước 之chi 處xứ 。 因nhân 之chi 起khởi 執chấp 實thật 我ngã 法pháp 所sở 。 但đãn 言ngôn 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 不bất 言ngôn 出xuất 世thế 法pháp 唯duy 心tâm 。 次thứ 下hạ 且thả 解giải 三tam 界giới 名danh 。 若nhược 有hữu 欲dục 界giới 愛ái 。 即tức 名danh 欲dục 界giới 。 若nhược 有hữu 色sắc 愛ái 即tức 名danh 色sắc 界giới 。 若nhược 有hữu 無vô 色sắc 界giới 。 若nhược 有hữu 無vô 色sắc 愛ái 。 即tức 名danh 無vô 色sắc 界giới 。 若nhược 有hữu 情tình 別biệt 起khởi 。 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 即tức 墮đọa 在tại 三tam 界giới 。 其kỳ 有hữu 情tình 身thân 若nhược 與dữ 欲dục 界giới 愛ái 結kết 相tương 應ứng 。 即tức 屬thuộc 欲dục 界giới 。 愛ái 結kết 相tương 應ứng 。 即tức 屬thuộc 無vô 色sắc 界giới 。 愛ái 結kết 者giả 即tức 是thị 九cửu 結kết 。 并tinh 等đẳng 取thủ 餘dư 無vô 結kết 疑nghi 結kết 等đẳng 。 又hựu 解giải 此thử 疏sớ/sơ 文văn 云vân 。 如như 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 無vô 記ký 法pháp 等đẳng 。 若nhược 欲dục 界giới 中trung 貪tham 等đẳng 九cửu 結kết 及cập 餘dư 煩phiền 惱não 之chi 繫hệ 縛phược 。 此thử 善thiện 法Pháp 無vô 記ký 法pháp 等đẳng 。 即tức 屬thuộc 欲dục 界giới 中trung 能năng 繫hệ 煩phiền 惱não 。 上thượng 二nhị 界giới 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 牛ngưu 被bị 繩thằng 繫hệ 牛ngưu 即tức 屬thuộc 繩thằng 。 即tức 如như 前tiền 文văn 。 或hoặc 為vi 彼bỉ 地địa 諸chư 煩phiền 惱não 等đẳng 。 之chi 所sở 繫hệ 縛phược 。 名danh 彼bỉ 所sở 繫hệ 。 但đãn 言ngôn 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 不bất 言ngôn 出xuất 世thế 法pháp 唯duy 心tâm 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 唯duy 識thức 言ngôn 無vô 有hữu 三tam 界giới 乃nãi 至chí 非phi 無vô 無vô 漏lậu 及cập 無vô 為vi 法pháp 者giả 。 又hựu 三tam 界giới 此thử 唯duy 心tâm 言ngôn 者giả 。 即tức 顯hiển 三tam 界giới 中trung 。 有hữu 依y 他tha 起khởi 法pháp 。 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 。 此thử 三tam 界giới 唯duy 識thức 心tâm 言ngôn 。 意ý 遮già 無vô 實thật 三tam 界giới 中trung 橫hoạnh/hoành 計kế 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 。 故cố 言ngôn 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 又hựu 三tam 界giới 唯duy 識thức 心tâm 言ngôn 。 亦diệc 不bất 迷mê 真Chân 如Như 所sở 緣duyên 。 及cập 無vô 漏lậu 依y 地địa 所sở 緣duyên 。 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 故cố 。 謂vị 真Chân 如Như 即tức 是thị 成thành 識thức 攝nhiếp 。 若nhược 無vô 漏lậu 依y 他tha 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 。 即tức 取thủ 下hạ 文văn 根căn 本bổn 智trí 。 而nhi 配phối 上thượng 真Chân 如Như 所sở 緣duyên 。 即tức 根căn 本bổn 智trí 是thị 能năng 緣duyên 。 真Chân 如Như 是thị 所sở 緣duyên 。 即tức 取thủ 下hạ 文văn 後hậu 得đắc 智trí 。 配phối 上thượng 依y 他tha 所sở 緣duyên 。 即tức 後hậu 得đắc 智trí 是thị 能năng 緣duyên 。 無vô 漏lậu 依y 他tha 起khởi 法pháp 所sở 緣duyên 。 此thử 真Chân 如Như 及cập 無vô 漏lậu 依y 他tha 法pháp 。 不bất 為vi 染nhiễm 愛ái 等đẳng 。 之chi 所sở 執chấp 故cố 。 又hựu 非phi 所sở 治trị 故cố 。 若nhược 煩phiền 惱não 染nhiễm 法pháp 。 即tức 是thị 所sở 治trị 法pháp 。 此thử 真Chân 如Như 無vô 漏lậu 依y 他tha 。 非phi 是thị 所sở 治trị 法pháp 。 其kỳ 真Chân 如Như 無vô 漏lậu 依y 他tha 。 唯duy 是thị 能năng 治trị 法pháp 。 又hựu 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 法pháp 。 即tức 是thị 迷mê 亂loạn 法pháp 。 若nhược 真Chân 如Như 無vô 漏lậu 依y 他tha 。 即tức 是thị 悟ngộ 解giải 法pháp 。 非phi 是thị 迷mê 亂loạn 法pháp 。 又hựu 非phi 三tam 界giới 攝nhiếp 故cố 。 此thử 真Chân 如Như 無vô 漏lậu 依y 他tha 亦diệc 不bất 待đãi 識thức 。 無vô 漏lậu 依y 他tha 唯duy 心tâm 及cập 真Chân 如Như 說thuyết 為vi 唯duy 心tâm 故cố 。 故cố 真Chân 如Như 無vô 漏lậu 依y 他tha 法pháp 不bất 須tu 待đãi 。 唯duy 識thức 言ngôn 而nhi 自tự 成thành 。 但đãn 說thuyết 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 是thị 唯duy 心tâm 故cố 經kinh 中trung 但đãn 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 故cố 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 言ngôn 。 非phi 無vô 無vô 漏lậu 依y 他tha 。 及cập 無vô 為vi 真Chân 如Như 法pháp 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 爾nhĩ 欲dục 界giới 可khả 言ngôn 唯duy 心tâm 乃nãi 至chí 有hữu 立lập 已dĩ 成thành 者giả 。 外ngoại 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 大Đại 乘Thừa 言ngôn 三tam 界giới 唯duy 心tâm 者giả 。 若nhược 欲dục 界giới 色sắc 界giới 。 中trung 有hữu 色sắc 法pháp 處xứ 。 心tâm 能năng 變biến 色sắc 色sắc 從tùng 心tâm 生sanh 。 可khả 說thuyết 色sắc 名danh 名danh 為vi 唯duy 心tâm 。 是thị 則tắc 應ưng 言ngôn 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 名danh 唯duy 心tâm 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 既ký 無vô 色sắc 法pháp 。 何hà 故cố 復phục 言ngôn 。 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 名danh 唯duy 心tâm 。 即tức 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 。 多đa 計kế 波ba 無vô 色sắc 界giới 唯duy 有hữu 心tâm 。 故cố 名danh 唯duy 識thức 。 由do 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 無vô 有hữu 色sắc 法pháp 。 今kim 大Đại 乘Thừa 中trung 。 又hựu 言ngôn 無vô 色sắc 界giới 唯duy 心tâm 。 即tức 相tương/tướng 符phù 極cực 成thành 過quá 。 立lập 已dĩ 成thành 者giả 。 即tức 是thị 相tương/tướng 符phù 極cực 成thành 過quá 。 此thử 不bất 然nhiên 。 乃nãi 至chí 無vô 餘dư 虗hư 等đẳng 識thức 。 所sở 取thủ 義nghĩa 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 其kỳ 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 非phi 但đãn 無vô 心tâm 外ngoại 法pháp 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 亦diệc 無vô 離ly 心tâm 。 王vương 外ngoại 別biệt 有hữu 貪tham 等đẳng 心tâm 所sở 染nhiễm 。 信tín 等đẳng 心tâm 所sở 淨tịnh 法pháp 。 以dĩ 為vi 能năng 取thủ 之chi 故cố 。 雖tuy 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 亦diệc 有hữu 貪tham 信tín 等đẳng 。 恐khủng 外ngoại 人nhân 執chấp 離ly 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 貪tham 信tín 等đẳng 。 以dĩ 為vi 能năng 取thủ 之chi 心tâm 故cố 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 離ly 心tâm 王vương 外ngoại 無vô 別biệt 貪tham 信tín 等đẳng 。 以dĩ 為vi 能năng 取thủ 心tâm 。 其kỳ 貪tham 信tín 等đẳng 即tức 是thị 心tâm 故cố 。 故cố 唯duy 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 不bất 言ngôn 三tam 界giới 唯duy 心tâm 所sở 。 又hựu 無vô 色sắc 界giới 雖tuy 有hữu 虗hư 空không 無vô 為vi 。 擇trạch 滅diệt 非phi 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 等đẳng 。 乃nãi 至chí 薩tát 婆bà 多đa 立lập 三tam 無vô 為vi 。 若nhược 化hóa 地địa 部bộ 等đẳng 立lập 九cửu 無vô 為vi 。 此thử 等đẳng 諸chư 無vô 為vi 。 亦diệc 不bất 離ly 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 是thị 識thức 之chi 所sở 取thủ 法pháp 。 此thử 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 心tâm 所sở 緣duyên 等đẳng 諸chư 無vô 為vi 。 亦diệc 不bất 離ly 心tâm 故cố 。 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 恐khủng 外ngoại 人nhân 執chấp 無vô 色sắc 界giới 虗hư 空không 等đẳng 。 以dĩ 為vi 心tâm 外ngoại 法pháp 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 經kinh 部bộ 師sư 執chấp 無vô 色sắc 心tâm 乃nãi 至chí 故cố 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 者giả 。 無vô 色sắc 心tâm 者giả 即tức 是thị 無vô 體thể 法pháp 。 其kỳ 無vô 體thể 法pháp 即tức 名danh 無vô 體thể 無vô 實thật 。 此thử 無vô 法pháp 是thị 心tâm 之chi 所sở 取thủ 。 經kinh 部bộ 許hứa 無vô 色sắc 界giới 心tâm 。 亦diệc 緣duyên 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 是thị 能năng 緣duyên 心tâm 之chi 所sở 法pháp 。 恐khủng 此thử 經Kinh 部bộ 執chấp 此thử 無vô 法pháp 。 是thị 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 故cố 。 今kim 大Đại 乘Thừa 云vân 。 此thử 無vô 法pháp 既ký 名danh 法pháp 。 即tức 此thử 無vô 法pháp 亦diệc 不bất 離ly 心tâm 。 破phá 經kinh 部bộ 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 說thuyết 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 大Đại 乘Thừa 無vô 法pháp 是thị 唯duy 識thức 者giả 。 即tức 約ước 緣duyên 無vô 之chi 時thời 。 變biến 起khởi 親thân 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 不bất 離ly 識thức 故cố 。 故cố 說thuyết 無vô 法pháp 亦diệc 名danh 唯duy 識thức 。 言ngôn 顯hiển 現hiện 所sở 依y 者giả 。 有hữu 種chủng 無vô 一nhất 現hiện 在tại 心tâm 緣duyên 過quá 去khứ 。 過quá 去khứ 世thế 無vô 法pháp 。 即tức 與dữ 心tâm 作tác 所sở 依y 緣duyên 二nhị 者giả 。 過quá 去khứ 等đẳng 無vô 。 問vấn 意ý 。 過quá 去khứ 等đẳng 無vô 間gian 意ý 根căn 是thị 無vô 體thể 法pháp 。 與dữ 現hiện 在tại 心tâm 作tác 所sở 依y 。 又hựu 彼bỉ 部bộ 無vô 色sắc 界giới 中trung 心tâm 等đẳng 。 是thị 無vô 色sắc 相tướng 。 又hựu 無vô 色sắc 界giới 心tâm 。 即tức 緣duyên 假giả 虗hư 空không 及cập 假giả 擇trạch 滅diệt 境cảnh 等đẳng 。 設thiết 不bất 緣duyên 虗hư 空không 假giả 擇trạch 滅diệt 境cảnh 。 即tức 心tâm 緣duyên 無vô 法pháp 為vi 所sở 取thủ 境cảnh 。 其kỳ 無vô 法pháp 無vô 有hữu 體thể 實thật 。 恐khủng 彼bỉ 經kinh 部bộ 。 執chấp 此thử 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 假giả 虗hư 空không 假giả 擇trạch 滅diệt 。 是thị 心tâm 外ngoại 法pháp 。 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 又hựu 恐khủng 經kinh 部bộ 。 執chấp 彼bỉ 心tâm 所sở 緣duyên 無vô 法pháp 。 執chấp 此thử 無vô 法pháp 即tức 離ly 心tâm 外ngoại 有hữu 以dĩ 經kinh 部bộ 緣duyên 無vô 得đắc 起khởi 虗hư 。 今kim 破phá 彼bỉ 部bộ 執chấp 之chi 非phi 。 但đãn 有hữu 體thể 法pháp 不bất 離ly 心tâm 。 此thử 無vô 法pháp 既ký 名danh 法pháp 。 此thử 無vô 法pháp 亦diệc 不bất 離ly 心tâm 有hữu 。 大Đại 乘Thừa 說thuyết 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 前tiền 二nhị 師sư 有hữu 二nhị 乃nãi 至chí 不bất 爾nhĩ 無vô 漏lậu 應ưng 非phi 唯duy 識thức 者giả 。 又hựu 前tiền 第đệ 一nhất 師sư 。 即tức 是thị 安an 慧tuệ 護hộ 法Pháp 。 第đệ 二nhị 師sư 是thị 即tức 難Nan 陀Đà 。 此thử 前tiền 二nhị 。 師sư 亦diệc 唯duy 明minh 三tam 界giới 分phân 別biệt 心tâm 心tâm 所sở 所sở 現hiện 者giả 。 謂vị 識thức 所sở 緣duyên 即tức 是thị 識thức 自tự 體thể 分phần/phân 上thượng 之chi 所sở 現hiện 又hựu 疏sớ/sơ 云vân 復phục 舉cử 識thức 者giả 。 顯hiển 識thức 所sở 現hiện 定định 意ý 識thức 所sở 行hành 。 所sở 行hành 者giả 。 即tức 是thị 所sở 緣duyên 。 上thượng 但đãn 言ngôn 謂vị 識thức 所sở 緣duyên 即tức 義nghĩa 以dĩ 門môn 。 又hựu 後hậu 舉cử 唯duy 識thức 所sở 現hiện 者giả 意ý 明minh 。 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 從tùng 他tha 內nội 識thức 上thượng 現hiện 。 此thử 相tương/tướng 分phân 是thị 內nội 識thức 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 定định 者giả 決quyết 定định 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 一nhất 體thể 上thượng 有hữu 二nhị 影ảnh 生sanh 乃nãi 至chí 如như 變biến 為vi 緣duyên 等đẳng 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 識thức 體thể 之chi 上thượng 有hữu 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 生sanh 見kiến 相tương/tướng 與dữ 自tự 體thể 分phân 別biệt 故cố 。 名danh 為vi 不bất 即tức 離ly 。 自tự 證chứng 分phần/phân 無vô 別biệt 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 名danh 自tự 不bất 離ly 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 緣duyên 起khởi 力lực 故cố 。 即tức 於ư 自tự 證chứng 分phần/phân 無vô 上thượng 。 法Pháp 爾nhĩ 如như 是thị 。 有hữu 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 生sanh 。 如như 變biến 為vi 緣duyên 者giả 。 如như 者giả 而nhi 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 而nhi 變biến 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 而nhi 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 如như 訓huấn 釋thích 。 微vi 字tự 即tức 名danh 信tín 字tự 。 亦diệc 名danh 敬kính 字tự 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 。 即tức 不bất 言ngôn 隨tùy 色sắc 等đẳng 有hữu 垢cấu 淨tịnh 者giả 。 經kinh 中trung 但đãn 言ngôn 心tâm 垢cấu 疏sớ/sơ 生sanh 垢cấu 。 即tức 不bất 言ngôn 色sắc 垢cấu 故cố 眾chúng 生sanh 垢cấu 。 色sắc 淨tịnh 故cố 眾chúng 生sanh 淨tịnh 。 現hiện 有hữu 十Thập 地Địa 隨tùy 悟ngộ 入nhập 者giả 。 即tức 是thị 地địa 前tiền 者giả 。 此thử 文văn 即tức 解giải 論luận 文văn 中trung 。 能năng 隨tùy 悟ngộ 入nhập 。 若nhược 所sở 隨tùy 悟ngộ 入nhập 處xứ 。 即tức 是thị 現hiện 在tại 十Thập 地Địa 上thượng 。 若nhược 能năng 隨tùy 悟ngộ 入nhập 。 即tức 是thị 地địa 前tiền 。 由do 菩Bồ 薩Tát 解giải 此thử 四Tứ 智Trí 方phương 能năng 悟ngộ 入nhập 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 是thị 阿a 毗tỳ 達đạt 摩ma 經kinh 乃nãi 至chí 不bất 出xuất 經kinh 處xứ 者giả 。 說thuyết 此thử 智trí 即tức 是thị 阿a 毗tỳ 達đạt 摩ma 經kinh 。 然nhiên 攝nhiếp 論luận 但đãn 言ngôn 四Tứ 智Trí 。 未vị 說thuyết 四Tứ 智Trí 出xuất 何hà 經kinh 。

疏sớ/sơ 云vân 相tương 違vi 即tức 名danh 相tướng 違vi 者giả 。 解giải 云vân 相tương 違vi 即tức 是thị 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 人nhân 天thiên 魚ngư 人nhân 天thiên 鬼quỷ 業nghiệp 力lực 令linh 此thử 四tứ 境cảnh 相tướng 違vi 。 故cố 云vân 相tương 違vi 無vô 者giả 。 人nhân 故cố 名danh 相tướng 違vi 者giả 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 相tương 違vi 即tức 者giả 。 人nhân 境cảnh 俱câu 別biệt 甚thậm 。 相tương 違vi 即tức 人nhân 境cảnh 俱câu 別biệt 者giả 。 雙song 結kết 上thượng 兩lưỡng 釋thích 。

疏sớ/sơ 云vân 生sanh 此thử 識thức 因nhân 說thuyết 名danh 為vi 相tương/tướng 者giả 。 即tức 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 因nhân 所sở 緣duyên 境cảnh 為vi 因nhân 。 生sanh 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 由do 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 為vi 因nhân 。 生sanh 此thử 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 即tức 此thử 所sở 緣duyên 者giả 境cảnh 說thuyết 名danh 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 由do 四tứ 緣duyên 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 空không 定định 唯duy 空không 者giả 。 若nhược 諸chư 觀quán 行hành 者giả 。 觀quán 大đại 地địa 等đẳng 作tác 空không 想tưởng 後hậu 入nhập 空không 定định 時thời 。 即tức 見kiến 此thử 地địa 唯duy 空không 。 即tức 是thị 一nhất 境cảnh 應ưng 五ngũ 心tâm 。 謂vị 人nhân 鬼quỷ 魚ngư 天thiên 及cập 空không 定định 者giả 。 又hựu 第đệ 二nhị 解giải 空không 定định 者giả 前tiền 四tứ 種chủng 。 謂vị 唯duy 有hữu 水thủy 寶bảo 地địa 宅trạch 山sơn 等đẳng 四tứ 境cảnh 。 如như 頌tụng 。 云vân 於ư 一nhất 端đoan 嚴nghiêm 婬dâm 女nữ 身thân 等đẳng 。 若nhược 出xuất 家gia 人nhân 。 見kiến 作tác 不bất 淨tịnh 觀quán 。 死tử 屍thi 相tương/tướng 現hiện 。 若nhược 空không 定định 觀quán 女nữ 人nhân 作tác 空không 。 不bất 見kiến 女nữ 人nhân 身thân 。 乃nãi 至chí 餘dư 者giả 。 可khả 即tức 於ư 一nhất 女nữ 身thân 上thượng 。 有hữu 四tứ 境cảnh 不bất 同đồng 。 一nhất 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 。 二nhị 空không 相tướng 。 三tam 日nhật 炎diễm 相tương/tướng 。 四tứ 美mỹ 飲ẩm 食thực 相tương/tướng 。 亦diệc 是thị 一nhất 境cảnh 應ưng 思tư 離ly 其kỳ 土thổ/độ 。 毛mao 翔tường 鹿lộc 見kiến 四tứ 驟sậu 。 邊biên 見kiến 高cao 翔tường 。 魚ngư 鼈miết 見kiến 之chi 入nhập 泉tuyền 。 何hà 界giới 兒nhi 於ư 女nữ 人nhân 。 妄vọng 生sanh 染nhiễm 愛ái 。 離ly 其kỳ 土thổ/độ 石thạch 。 州châu 縣huyện 名danh 出xuất 。 此thử 女nữ 美mỹ 女nữ 色sắc 。 進tiến 與dữ 晉tấn 文văn 公công 為vi 妻thê 也dã 。 毛mao 翔tường 者giả 即tức 是thị 美mỹ 女nữ 。

疏sớ/sơ 云vân 今kim 言ngôn 境cảnh 非phi 實thật 一nhất 故cố 者giả 。 若nhược 舊cựu 云vân 一nhất 境cảnh 應ưng 四tứ 心tâm 。 今kim 彈đàn 序tự 云vân 。 境cảnh 若nhược 是thị 一nhất 。 可khả 許hứa 境cảnh 應ưng 四tứ 心tâm 。 境cảnh 既ký 有hữu 濃nồng 河hà 寶bảo 地địa 等đẳng 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 應ưng 言ngôn 一nhất 處xứ 。 解giải 成thành 別biệt 證chứng 。 知tri 唯duy 有hữu 識thức 。 亦diệc 言ngôn 一nhất 處xứ 四tứ 心tâm 生sanh 。

論luận 云vân 一nhất 相tương 違vi 識thức 相tương/tướng 智trí 乃nãi 至chí 於ư 唯duy 識thức 理lý 決quyết 定định 悟ngộ 入nhập 者giả 。 然nhiên 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 能năng 觀quán 人nhân 。 觀quán 他tha 餘dư 人nhân 四tứ 種chủng 境cảnh 。 即tức 是thị 所sở 觀quán 處xứ 。 言ngôn 相tương 違vi 識thức 相tương/tướng 智trí 者giả 。 相tương 違vi 識thức 相tương/tướng 。 即tức 是thị 餘dư 人nhân 天thiên 鬼quỷ 等đẳng 所sở 有hữu 四tứ 境cảnh 智trí 者giả 即tức 是thị 能năng 觀quán 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 無vô 所sở 緣duyên 識thức 智trí 者giả 。 無vô 所sở 緣duyên 識thức 智trí 者giả 。 即tức 是thị 餘dư 人nhân 識thức 緣duyên 過quá 去khứ 未vị 來lai 無vô 法pháp 。 智trí 者giả 即tức 是thị 能năng 觀quán 能năng 觀quán 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 他tha 餘dư 人nhân 菩Bồ 薩Tát 自tự 應ưng 無vô 者giả 。 即tức 是thị 餘dư 凡phàm 夫phu 等đẳng 緣duyên 境cảnh 四tứ 隨tùy 三tam 智trí 轉chuyển 。 智trí 者giả 境cảnh 隨tùy 二nhị 智trí 轉chuyển 者giả 。 即tức 是thị 餘dư 聖thánh 者giả 入nhập 觀quán 之chi 時thời 。 令linh 境cảnh 隨tùy 智trí 隨tùy 智trí 變biến 。 下hạ 言ngôn 者giả 還hoàn 是thị 能năng 觀quán 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 他tha 餘dư 人nhân 餘dư 人nhân 所sở 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 隨tùy 心tâm 轉chuyển 。 以dĩ 下hạ 隨tùy 自tự 在tại 者giả 智trí 轉chuyển 智trí 。 皆giai 准chuẩn 此thử 知tri 。 上thượng 一nhất 智trí 字tự 即tức 是thị 餘dư 觀quán 行hành 者giả 。 上thượng 者giả 智trí 字tự 即tức 是thị 能năng 觀quán 菩Bồ 薩Tát 。 然nhiên 此thử 四Tứ 智Trí 中trung 。 言ngôn 境cảnh 者giả 皆giai 外ngoại 五ngũ 塵trần 。 成thành 立lập 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 以dĩ 為vi 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 執chấp 五ngũ 塵trần 境cảnh 等đẳng 。 離ly 心tâm 別biệt 有hữu 故cố 。 所sở 以dĩ 但đãn 說thuyết 五ngũ 塵trần 境cảnh 。 今kim 此thử 文văn 亦diệc 隨tùy 破phá 他tha 言ngôn 。 入nhập 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 等đẳng 境cảnh 不bất 現hiện 。 據cứ 實thật 亦diệc 有hữu 其kỳ 境cảnh 。 但đãn 心tâm 專chuyên 注chú 所sở 以dĩ 不bất 見kiến 境cảnh 。 所sở 以dĩ 不bất 見kiến 境cảnh 。 由do 如như 仰ngưỡng 觀quan 於ư 針châm 。 見kiến 針châm 而nhi 不bất 見kiến 天thiên 。 俯phủ 觀quán 於ư 指chỉ 。 見kiến 指chỉ 而nhi 不bất 見kiến 地địa 。

論luận 云vân 夢mộng 鏡kính 像tượng 等đẳng 者giả 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 。 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 境cảnh 。 皆giai 見kiến 無vô 實thật 體thể 。 及cập 鏡kính 中trung 面diện 像tượng 。 水thủy 中trung 月nguyệt 亦diệc 無vô 實thật 。 但đãn 薩tát 婆bà 多đa 師sư 。 即tức 執chấp 為vi 實thật 。 同đồng 經kinh 部bộ 義nghĩa 者giả 。 即tức 大Đại 乘Thừa 緣duyên 過quá 去khứ 未vị 來lai 無vô 法pháp 。 得đắc 生sanh 心tâm 。 以dĩ 經kinh 部bộ 計kế 緣duyên 無vô 生sanh 心tâm 得đắc 生sanh 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 顯hiển 已dĩ 破phá 訖ngật 者giả 。 然nhiên 彼bỉ 宗tông 即tức 緣duyên 有hữu 生sanh 心tâm 故cố 。 所sở 以dĩ 破phá 緣duyên 無vô 得đắc 起khởi 慮lự 者giả 。 其kỳ 緣duyên 過quá 去khứ 無vô 法pháp 。 得đắc 起khởi 心tâm 慮lự 境cảnh 非phi 真chân 。 慮lự 起khởi 者giả 即tức 過quá 未vị 境cảnh 。 既ký 非phi 真chân 實thật 。 緣duyên 之chi 亦diệc 得đắc 心tâm 慮lự 起khởi 。 難nạn/nan 是thị 實thật 有hữu 者giả 。 難nạn/nan 者giả 即tức 是thị 問vấn 難nạn/nan 。 今kim 日nhật 若nhược 凡phàm 夫phu 得đắc 五ngũ 塵trần 實thật 境cảnh 。 何hà 故cố 智trí 不bất 成thành 。 故cố 知tri 凡phàm 夫phu 不bất 得đắc 實thật 境cảnh 境cảnh 。 實thật 智trí 不bất 成thành 者giả 。 若nhược 凡phàm 夫phu 緣duyên 得đắc 其kỳ 境cảnh 。 應ưng 智trí 得đắc 成thành 。 既ký 凡phàm 夫phu 不bất 緣duyên 得đắc 實thật 境cảnh 。 而nhi 智trí 不bất 成thành 故cố 。 凡phàm 夫phu 若nhược 得đắc 實thật 境cảnh 。 而nhi 智trí 不bất 成thành 。 故cố 知tri 若nhược 觀quán 境cảnh 是thị 假giả 而nhi 智trí 得đắc 成thành 。

疏sớ/sơ 云vân 得đắc 心tâm 自tự 在tại 者giả 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 然nhiên 次thứ 雖tuy 令linh 受thọ 十thập 王vương 位vị 。 未vị 必tất 即tức 受thọ 十thập 王vương 位vị 。 又hựu 如như 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 閻Diêm 浮Phù 王vương 二nhị 地địa 作tác 金Kim 輪Luân 王Vương 等đẳng 。 如như 法Pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 又hựu 諸chư 萬vạn 億ức 國quốc 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 至chí 。 若nhược 如như 娑sa 婆bà 一nhất 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 即tức 有hữu 百bách 億ức 个# 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 今kim 既ký 言ngôn 萬vạn 億ức 轉chuyển 王vương 。 明minh 智trí 即tức 是thị 他tha 方phương 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 轉chuyển 王vương 。 從tùng 他tha 方phương 世thế 而nhi 來lai 至chí 此thử 方phương 。 明minh 知tri 即tức 是thị 初Sơ 地Địa 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 此thử 輪Luân 王Vương 。 即tức 能năng 往vãng 餘dư 。 他tha 方phương 世thế 界giới 。 若nhược 是thị 異dị 生sanh 作tác 輪Luân 王Vương 。 唯duy 能năng 若nhược 行hành 若nhược 往vãng 。 唯duy 得đắc 自tự 處xứ 所sở 。 王vương 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 則tắc 不bất 能năng 往vãng 他tha 餘dư 四tứ 天thiên 下hạ 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 意ý 解giải 思tư 惟duy 觀quán 境cảnh 亦diệc 成thành 乃nãi 至chí 前tiền 解giải 為vi 是thị 者giả 。 此thử 即tức 或hoặc 有hữu 觀quán 行hành 者giả 。 以dĩ 假giả 想tưởng 意ý 解giải 。 思tư 惟duy 多đa 時thời 觀quán 大đại 地địa 等đẳng 。 作tác 金kim 銀ngân 根căn 等đẳng 。 即tức 此thử 觀quán 行hành 者giả 。 於ư 假giả 想tưởng 心tâm 。 多đa 時thời 修tu 此thử 觀quán 已dĩ 後hậu 。 即tức 自tự 身thân 見kiến 大đại 地địa 為vi 金kim 。 餘dư 人nhân 皆giai 見kiến 火hỏa 。 不bất 見kiến 大đại 地địa 為vi 金kim 。 不bất 得đắc 受thọ 用dụng 。 今kim 不bất 取thủ 此thử 解giải 。 以dĩ 假giả 想tưởng 觀quán 大đại 地địa 為vi 金kim 。 無vô 實thật 用dụng 。 即tức 取thủ 於ư 轉chuyển 換hoán 本bổn 質chất 。 變biến 大đại 地địa 為vi 實thật 金kim 水thủy 等đẳng 。 餘dư 人nhân 皆giai 得đắc 受thọ 用dụng 。 前tiền 解giải 勝thắng 。

疏sớ/sơ 云vân 第đệ 三tam 地địa 得đắc 定định 自tự 在tại 各các 據cứ 勝thắng 說thuyết 者giả 。 餘dư 其kỳ 教giáo 中trung 說thuyết 。 第đệ 三Tam 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 方phương 得đắc 定định 自tự 在tại 者giả 。 據cứ 勝thắng 而nhi 說thuyết 。 初Sơ 地Địa 施thí 至chí 三tam 地địa 忍nhẫn 等đẳng 。 據cứ 實thật 初Sơ 地Địa 中trung 亦diệc 得đắc 定định 自tự 在tại 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 地địa 地địa 中trung 皆giai 能năng 行hành 十thập 度độ 。 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 能năng 作tác 此thử 者giả 。 然nhiên 異dị 生sanh 得đắc 神thần 通thông 者giả 。 可khả 分phần/phân 能năng 變biến 地địa 為vi 金kim 。 然nhiên 無vô 實thật 金kim 等đẳng 。 用dụng 覆phú 相tương/tướng 故cố 。 問vấn 取thủ 菩Bồ 薩Tát 所sở 變biến 大đại 地địa 金kim 等đẳng 時thời 。 既ký 現hiện 成thành 金kim 。 未vị 知tri 本bổn 地địa 在tại 不phủ 。 答đáp 變biến 有hữu 二nhị 定định 變biến 地địa 為vi 金kim 。 既ký 作tác 金kim 時thời 。 地địa 體thể 以dĩ 滅diệt 。 餘dư 人nhân 得đắc 此thử 金kim 等đẳng 法pháp 有hữu 實thật 用dụng 。 而nhi 二nhị 覆phú 相tương/tướng 。 如như 天thiên 女nữ 變biến 佛Phật 身thân 為vi 女nữ 。 但đãn 覆phú 界giới 相tương/tướng 。 令linh 不bất 見kiến 其kỳ 變biến 本bổn 界giới 身thân 還hoàn 在tại 。 然nhiên 餘dư 二Nhị 乘Thừa 變biến 等đẳng 。 雖tuy 現hiện 其kỳ 相tương/tướng 。 多đa 無vô 實thật 用dụng 。 然nhiên 即tức 質chất 不bất 變biến 。 如như 變biến 相tương/tướng 柱trụ 為vi 金kim 等đẳng 。 皆giai 名danh 即tức 質chất 變biến 。 若nhược 離ly 質chất 變biến 者giả 。 名danh 作tác 境cảnh 。 隨tùy 事sự 慧tuệ 轉chuyển 者giả 。 事sự 慧tuệ 者giả 即tức 緣duyên 事sự 事sự 慧tuệ 。 名danh 事sự 境cảnh 。 隨tùy 事sự 慧tuệ 無vô 五ngũ 境cảnh 等đẳng 。 隨tùy 緣duyên 事sự 之chi 慧tuệ 轉chuyển 變biến 。 事sự 者giả 即tức 是thị 五ngũ 塵trần 境cảnh 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 獨Độc 覺Giác 等đẳng 乃nãi 至chí 所sở 緣duyên 相tương 應ứng 者giả 。 等đẳng 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 空không 境cảnh 者giả 即tức 是thị 初sơ 果quả 。 乃nãi 至chí 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 等đẳng 。 修tu 人nhân 空không 觀quán 。 觀quán 我ngã 所sở 法pháp 。 皆giai 悉tất 是thị 空không 。 微vi 微vi 修tu 生sanh 空không 觀quán 餘dư 我ngã 我ngã 所sở 。 即tức 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 由do 境cảnh 無vô 有hữu 實thật 。 此thử 空không 是thị 實thật 。 作tác 此thử 空không 觀quán 。 此thử 空không 即tức 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 若nhược 境cảnh 是thị 實thật 有hữu 。 此thử 空không 觀quán 是thị 不bất 實thật 者giả 。 此thử 空không 觀quán 應ưng 是thị 虗hư 妄vọng 。 應ưng 成thành 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 境cảnh 是thị 實thật 有hữu 。 作tác 空không 相tướng 故cố 。 此thử 空không 應ưng 不phủ 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 故cố 知tri 外ngoại 境cảnh 無vô 實thật 。 空không 觀quán 是thị 實thật 。 此thử 空không 即tức 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 此thử 即tức 是thị 苦khổ 諦đế 下hạ 空không 。 或hoặc 作tác 四Tứ 諦Đế 觀quán 中trung 。 或hoặc 作tác 苦Khổ 諦Đế 下hạ 苦khổ 無vô 常thường 空không 無vô 我ngã 。 因nhân 集tập 生sanh 緣duyên 等đẳng 十thập 六lục 行hành 。 亦diệc 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 故cố 知tri 外ngoại 境cảnh 無vô 實thật 。 此thử 苦khổ 無vô 常thường 空không 無vô 我ngã 等đẳng 觀quán 是thị 顛điên 倒đảo 。 應ưng 不bất 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 此thử 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 觀quán 外ngoại 境cảnh 無vô 實thật 。 作tác 苦khổ 無vô 常thường 空không 無vô 我ngã 等đẳng 。 即tức 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 入nhập 空không 觀quán 時thời 。 外ngoại 境cảnh 不bất 現hiện 。

疏sớ/sơ 云vân 法pháp 觀quán 者giả 謂vị 此thử 後hậu 得đắc 乃nãi 至chí 相tương/tướng 皆giai 現hiện 故cố 者giả 。 法pháp 觀quán 者giả 謂vị 後hậu 得đắc 智trí 觀quán 。 契Khế 經Kinh 等đẳng 依y 此thử 經Kinh 中trung 理lý 。 隨tùy 觀quán 一nhất 境cảnh 之chi 上thượng 。 觀quán 苦khổ 即tức 苦khổ 相tương/tướng 現hiện 前tiền 。 觀quán 空không 即tức 空không 相tướng 現hiện 。 乃nãi 至chí 觀quán 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 無vô 我ngã 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 謂vị 等đẳng 一nhất 極cực 微vi 之chi 上thượng 觀quán 為vi 苦khổ 相tương/tướng 。 即tức 苦khổ 相tương/tướng 現hiện 前tiền 前tiền 。 觀quán 為vi 無vô 常thường 。 則tắc 無vô 常thường 相tương/tướng 現hiện 前tiền 。 空không 無vô 我ngã 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 不bất 能năng 緣duyên 契Khế 經Kinh 。 但đãn 先tiên 加gia 行hành 智trí 中trung 緣duyên 契Khế 經Kinh 。 今kim 在tại 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 依y 契Khế 經Kinh 道Đạo 理lý 。 而nhi 觀quán 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 。 論luận 之chi 中trung 云vân 謂vị 得đắc 勝thắng 定định 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 若nhược 得đắc 初sơ 果quả 以dĩ 後hậu 。 所sở 有hữu 聖thánh 人nhân 。 若nhược 入nhập 定định 時thời 。 定định 觀quán 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 。 名danh 為vi 勝thắng 定định 。 若nhược 餘dư 異dị 生sanh 。 雖tuy 在tại 定định 中trung 但đãn 作tác 欣hân 厭yếm 等đẳng 觀quán 。 亦diệc 不bất 能năng 在tại 定định 中trung 。 而nhi 作tác 諦đế 中trung 。 多đa 不bất 緣duyên 事sự 。 若nhược 在tại 定định 中trung 。 多đa 作tác 四Tứ 諦Đế 觀quán 等đẳng 。 謂vị 觀quán 故cố 異dị 生sanh 得đắc 定định 。 不bất 名danh 為vi 勝thắng 。

疏sớ/sơ 云vân 非phi 一nhất 體thể 上thượng 有hữu 眾chúng 多đa 義nghĩa 乃nãi 至chí 體thể 應ưng 非phi 無vô 常thường 者giả 。 此thử 明minh 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 皆giai 是thị 第đệ 六lục 識thức 。 觀quán 行hành 者giả 心tâm 上thượng 。 作tác 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 。 行hành 解giải 非phi 一nhất 。 極cực 微vi 體thể 上thượng 。 有hữu 此thử 眾chúng 多đa 無vô 常thường 等đẳng 義nghĩa 。 若nhược 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 。 即tức 是thị 極cực 微vi 者giả 。 極cực 微vi 體thể 應ưng 有hữu 眾chúng 多đa 。 以dĩ 無vô 常thường 等đẳng 義nghĩa 以dĩ 眾chúng 多đa 故cố 。 若nhược 無vô 常thường 等đẳng 。 異dị 於ư 極cực 微vi 。 極cực 微vi 應ưng 即tức 是thị 常thường 等đẳng 境cảnh 。 隨tùy 理lý 慧tuệ 轉chuyển 者giả 。 謂vị 慧tuệ 能năng 觀quán 四tứ 。 謂vị 理lý 即tức 緣duyên 理lý 之chi 慧tuệ 名danh 為vi 理lý 。 慧tuệ 境cảnh 者giả 即tức 是thị 所sở 緣duyên 境cảnh 。 所sở 緣duyên 境cảnh 隨tùy 他tha 緣duyên 理lý 之chi 慧tuệ 。 轉chuyển 變biến 境cảnh 。 雖tuy 真chân 轉chuyển 者giả 慧tuệ 能năng 緣duyên 真chân 之chi 慧tuệ 。 緣duyên 真chân 之chi 慧tuệ 名danh 之chi 真chân 慧tuệ 。 即tức 餘dư 五ngũ 境cảnh 。 他tha 真chân 慧tuệ 而nhi 不bất 現hiện 一nhất 。 隨tùy 自tự 在tại 者giả 智trí 轉chuyển 智trí 者giả 。 問vấn 設thiết 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 方phương 能năng 變biến 地địa 為vi 金kim 銀ngân 。 其kỳ 地địa 初sơ 小Tiểu 乘Thừa 如như 何hà 能năng 觀quán 見kiến 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 之chi 智trí 。 三tam 隨tùy 無vô 分phân 別biệt 智trí 轉chuyển 智trí 。 問vấn 此thử 事sự 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 能năng 觀quán 見kiến 他tha 餘dư 聖thánh 者giả 。 證chứng 真chân 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 其kỳ 能năng 觀quán 他tha 者giả 。 為vi 用dụng 後hậu 得đắc 智trí 。 能năng 見kiến 他tha 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 為vi 用dụng 有hữu 漏lậu 智trí 。 能năng 見kiến 他tha 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 為vi 用dụng 他tha 心tâm 智trí 。 為vi 用dụng 世thế 俗tục 智trí 。 心tâm 意ý 識thức 所sở 緣duyên 皆giai 非phi 離ly 自tự 性tánh 。 即tức 緣duyên 識thức 之chi 體thể 。 或hoặc 義nghĩa 事sự 性tánh 。 即tức 自tự 心tâm 法pháp 。 或hoặc 理lý 體thể 。 即tức 義nghĩa 之chi 所sở 依y 本bổn 事sự 者giả 。 疏sớ/sơ 中trung 解giải 此thử 上thượng 二nhị 句cú 。 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 心tâm 意ý 識thức 所sở 緣duyên 。 所sở 緣duyên 者giả 。 即tức 是thị 八bát 識thức 上thượng 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 皆giai 非phi 離ly 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 者giả 。 即tức 是thị 八bát 識thức 上thượng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 意ý 識thức 所sở 緣duyên 見kiến 相tương/tướng 。 皆giai 不bất 離ly 自tự 證chứng 分phân 之chi 自tự 性tánh 故cố 。 疏sớ/sơ 中trung 文văn 云vân 。 即tức 緣duyên 識thức 之chi 體thể 者giả 。 即tức 是thị 見kiến 分phần/phân 。 見kiến 分phân 是thị 識thức 體thể 上thượng 用dụng 。 即tức 是thị 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 不bất 離ly 自tự 證chứng 分phần/phân 。 或hoặc 義nghĩa 事sự 性tánh 者giả 。 義nghĩa 之chi 言ngôn 境cảnh 。 事sự 即tức 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 不bất 離ly 自tự 體thể 分phần/phân 。 二nhị 云vân 其kỳ 真Chân 如Như 理lý 體thể 。 即tức 是thị 義nghĩa 之chi 所sở 緣duyên 。 依y 本bổn 事sự 。 本bổn 事sự 即tức 是thị 體thể 事sự 義nghĩa 者giả 。 即tức 是thị 餘dư 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 真Chân 如Như 名danh 真chân 實thật 心tâm 故cố 。 真Chân 如Như 以dĩ 識thức 為vi 體thể 。 不bất 離ly 自tự 識thức 性tánh 。 若nhược 八bát 識thức 等đẳng 即tức 緣duyên 慮lự 心tâm 。 即tức 八bát 識thức 上thượng 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 皆giai 不bất 離ly 識thức 之chi 自tự 性tánh 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 大Đại 乘Thừa 他tha 方phương 佛Phật 眼nhãn 乃nãi 至chí 自tự 他tha 。 不bất 極cực 成thành 者giả 。 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 唯duy 許hứa 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 不bất 許hứa 有hữu 他tha 方phương 有hữu 佛Phật 。 又hựu 唯duy 許hứa 有hữu 八bát 方phương 有hữu 眾chúng 生sanh 。 若nhược 上thượng 下hạ 方phương 皆giai 無vô 世thế 界giới 。 又hựu 如như 小Tiểu 乘Thừa 。 如Như 來Lai 十thập 五ngũ 界giới 是thị 有hữu 漏lậu 。 此thử 親thân 緣duyên 言ngôn 。 簡giản 他tha 身thân 中trung 自tự 心tâm 外ngoại 色sắc 。 及cập 第đệ 八bát 等đẳng 所sở 變biến 名danh 。 然nhiên 他tha 身thân 所sở 變biến 色sắc 及cập 自tự 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 色sắc 等đẳng 。 皆giai 是thị 五ngũ 識thức 疎sơ 所sở 緣duyên 緣duyên 。 不bất 是thị 親thân 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 是thị 餘dư 四tứ 識thức 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 四tứ 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 量lượng 云vân 極cực 成thành 耳nhĩ 識thức 定định 不bất 親thân 緣duyên 離ly 自tự 聲thanh 等đẳng 。 因nhân 云vân 五ngũ 識thức 之chi 中trung 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 如như 餘dư 眼nhãn 識thức 等đẳng 。 餘dư 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 准chuẩn 此thử 知tri 。 極cực 成thành 言ngôn 亦diệc 流lưu 至chí 此thử 。 亦diệc 應ưng 簡giản 不bất 極cực 成thành 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 。 即tức 大Đại 乘Thừa 中trung 他tha 方phương 佛Phật 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 。 小Tiểu 乘Thừa 佛Phật 非phi 無vô 漏lậu 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 。 最tối 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 。 謂vị 極cực 成thành 言ngôn 亦diệc 流lưu 至chí 此thử 者giả 。 亦diệc 應ưng 簡giản 大Đại 乘Thừa 他tha 方phương 佛Phật 意ý 識thức 。 及cập 小Tiểu 乘Thừa 最tối 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 善thiện 意ý 識thức 。 然nhiên 不bất 簡giản 小Tiểu 乘Thừa 佛Phật 非phi 無vô 漏lậu 第đệ 六lục 識thức 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 。 中trung 亦diệc 有hữu 無vô 漏lậu 故cố 。 最tối 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 即tức 是thị 王vương 宮cung 生sanh 身thân 。 此thử 土thổ/độ 成thành 佛Phật 。 名danh 最tối 後hậu 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 起khởi 煩phiền 惱não 皆giai 悉tất 是thị 實thật 。 如như 呵ha 調Điều 達Đạt 愛ái 睺hầu 皆giai 實thật 煩phiền 惱não 等đẳng 。 菩Bồ 薩Tát 三tam 大đại 劫kiếp 中trung 仍nhưng 是thị 凡phàm 夫phu 。 亦diệc 入nhập 地địa 獄ngục 。 三tam 大đại 祇kỳ 劫kiếp 滿mãn 已dĩ 。 即tức 得đắc 四tứ 定định 。 謂vị 定định 不bất 生sanh 惡ác 趣thú 。 定định 生sanh 善thiện 趣thú 。 定định 不bất 生sanh 貧bần 賤tiện 。 定định 生sanh 貴quý 處xứ 。 定định 得đắc 男nam 身thân 。 定định 不bất 生sanh 女nữ 中trung 等đẳng 。 雖tuy 三tam 劫kiếp 滿mãn 已dĩ 。 又hựu 一nhất 百bách 大đại 成thành 壞hoại 劫kiếp 。 修tu 相tướng 好hảo 。 大Đại 乘Thừa 中trung 三tam 大đại 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 滿mãn 已dĩ 。 即tức 百bách 劫kiếp 修tu 相tướng 好hảo 。 千thiên 劫kiếp 修tu 威uy 儀nghi 。 萬vạn 劫kiếp 學học 佛Phật 。 牛ngưu 王vương 行hành 步bộ 。 色sắc 相tướng 類loại 者giả 。 謂vị 向hướng 似tự 佛Phật 相tương/tướng 。 相tương/tướng 者giả 即tức 是thị 桑tang 葉diệp 初sơ 生sanh 時thời 。 其kỳ 色sắc 似tự 黃hoàng 似tự 白bạch 色sắc 。 佛Phật 相tương 似tự 赤xích 赤xích 似tự 未vị 未vị 似tự 此thử 分phần 分phần 似tự 紺cám 紺cám 似tự 黑hắc 。 若nhược 將tương 白bạch 似tự 黑hắc 即tức 不bất 可khả 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 俗tục 空không 平bình 等đẳng 有hữu 者giả 。 平bình 有hữu 者giả 即tức 真chân 中trung 有hữu 俗tục 。 俗tục 中trung 有hữu 真chân 。 真chân 俗tục 相tướng 形hình 立lập 。

疏sớ/sơ 云vân 阿a 薩tát 埵đóa 非phi 有hữu 故cố 。 或hoặc 言ngôn 無vô 者giả 。 梵Phạm 云vân 阿a 薩tát 埵đóa 。 通thông 二nhị 義nghĩa 一nhất 云vân 亦diệc 云vân 無vô 有hữu 。 即tức 阿a 之chi 言ngôn 無vô 。 薩tát 埵đóa 言ngôn 有hữu 。 二nhị 云vân 亦diệc 得đắc 言ngôn 無vô 即tức 言ngôn 無vô 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 會hội 於ư 中trung 道đạo 非phi 謂vị 詮thuyên 於ư 彼bỉ 義nghĩa 者giả 。 即tức 頌tụng 中trung 言ngôn 是thị 則tắc 契khế 中trung 道đạo 。 即tức 是thị 會hội 於ư 中trung 道đạo 。 會hội 者giả 證chứng 。 即tức 是thị 智trí 證chứng 於ư 。 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 不bất 是thị 能năng 詮thuyên 言ngôn 。 稱xưng 可khả 於ư 道Đạo 理lý 。 名danh 之chi 為vi 會hội 。 但đãn 取thủ 智trí 證chứng 於ư 理lý 。

疏sớ/sơ 云vân 今kim 此thử 依y 三tam 界giới 虗hư 妄vọng 生sanh 死tử 乃nãi 至chí 不bất 說thuyết 清thanh 淨tịnh 者giả 。 即tức 明minh 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 前tiền 。 二nhị 行hành 頌tụng 意ý 。 明minh 斷đoạn 三tam 界giới 虗hư 妄vọng 生sanh 死tử 。 而nhi 證chứng 於ư 涅Niết 槃Bàn 空không 性tánh 。 頌tụng 不bất 說thuyết 無vô 漏lậu 依y 他tha 法pháp 。 但đãn 說thuyết 有hữu 漏lậu 依y 他tha 虗hư 妄vọng 心tâm 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 空không 性tánh 。 若nhược 通thông 明minh 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 法pháp 者giả 。 此thử 頌tụng 具cụ 足túc 。 應ưng 言ngôn 斷đoạn 有hữu 漏lậu 妄vọng 心tâm 生sanh 死tử 法pháp 。 修tu 無vô 漏lậu 清thanh 淨tịnh 依y 他tha 法pháp 。 而nhi 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 四tứ 事sự 皆giai 通thông 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 四tứ 事sự 皆giai 通thông 有hữu 情tình 亦diệc 如như 疏sớ/sơ 中trung 作tác 法pháp 。 即tức 處xứ 謂vị 終chung 南nam 山sơn 。

時thời 謂vị 緣duyên 山sơn 時thời 等đẳng 。 乃nãi 至chí 作tác 用dụng 亦diệc 是thị 無vô 情tình 。 今kim 者giả 四tứ 事sự 皆giai 通thông 有hữu 情tình 。 亦diệc 如như 南nam 轉chuyển 人nhân 。 南nam 轉chuyển 人nhân 經kinh 爾nhĩ 所sở 時thời 。 常thường 住trụ 南nam 持trì 定định 。 即tức 有hữu 情tình 處xứ 定định 。

時thời 者giả 即tức 今kim 日nhật 時thời 明minh 日nhật 時thời 。 今kim 日nhật 時thời 即tức 被bị 他tha 難nạn/nan 曰viết 。 或hoặc 有hữu 時thời 緣duyên 此thử 人nhân 。 或hoặc 時thời 不bất 緣duyên 人nhân 等đẳng 。 即tức 時thời 亦diệc 是thị 有hữu 情tình 。 疏sớ/sơ 中trung 即tức 約ước 有hữu 時thời 緣duyên 山sơn 。 有hữu 時thời 不bất 緣duyên 山sơn 。 身thân 亦diệc 是thị 有hữu 情tình 。 作tác 用dụng 亦diệc 是thị 有hữu 情tình 。 問vấn 此thử 四tứ 事sự 皆giai 通thông 無vô 情tình 。 以dĩ 不bất 應ưng 問vấn 依y 師sư 。 又hựu 解giải 云vân 。 即tức 舊cựu 真Chân 諦Đế 頌tụng 云vân 。 若nhược 唯duy 識thức 無vô 塵trần 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 。 通thông 配phối 於ư 處xứ 時thời 身thân 用dụng 四tứ 事sự 。 應ưng 言ngôn 若nhược 唯duy 識thức 無vô 塵trần 。 處xử 定định 不bất 成thành 。 若nhược 唯duy 識thức 無vô 塵trần 。 即tức 時thời 定định 不bất 成thành 。 若nhược 唯duy 識thức 無vô 塵trần 。 即tức 身thân 不bất 定định 亦diệc 不bất 成thành 。 若nhược 唯duy 識thức 無vô 塵trần 。 即tức 作tác 用dụng 亦diệc 不bất 成thành 。 及cập 新tân 頌tụng 云vân 。 若nhược 識thức 無vô 異dị 境cảnh 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 。 通thông 於ư 四tứ 處xứ 。 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 唯duy 有hữu 識thức 無vô 心tâm 外ngoại 實thật 境cảnh 者giả 。 即tức 四tứ 事sự 皆giai 不bất 成thành 。 若nhược 識thức 無vô 實thật 境cảnh 。 即tức 處xứ 定định 不bất 成thành 。 若nhược 識thức 無vô 實thật 境cảnh 。 即tức 時thời 定định 不bất 成thành 。 若nhược 識thức 無vô 實thật 境cảnh 。 即tức 身thân 不bất 定định 亦diệc 不bất 成thành 。 若nhược 識thức 無vô 實thật 。 即tức 作tác 用dụng 亦diệc 不bất 成thành 。 又hựu 解giải 云vân 。 設thiết 文văn 中trung 錯thác 作tác 通thông 字tự 。 應ưng 是thị 過quá 字tự 。 應ưng 據cứ 理lý 而nhi 言ngôn 。 四tứ 事sự 皆giai 過quá 。 即tức 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 唯duy 識thức 。 無vô 心tâm 外ngoại 實thật 境cảnh 者giả 。 即tức 處xứ 時thời 身thân 用dụng 。 此thử 四tứ 事sự 皆giai 有hữu 過quá 失thất 。 故cố 云vân 據cứ 理lý 而nhi 言ngôn 四tứ 事sự 皆giai 過quá 。

疏sớ/sơ 云vân 舊cựu 真Chân 諦Đế 論luận 云vân 處xứ 時thời 悉tất 無vô 定định 。 乃nãi 至chí 識thức 唯duy 識thức 無vô 塵trần 者giả 。 此thử 頌tụng 應ưng 言ngôn 處xứ 時thời 決quyết 定định 。 即tức 取thủ 第đệ 一nhất 句cú 中trung 下hạ 無vô 定định 二nhị 字tự 。 及cập 第đệ 二nhị 句cú 中trung 上thượng 一nhất 無vô 字tự 。 攝nhiếp 屬thuộc 上thượng 處xứ 時thời 也dã 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 處xử 時thời 無vô 不bất 決quyết 定định 。 無vô 有hữu 處xứ 時thời 即tức 決quyết 定định 。 即tức 第đệ 二nhị 句cú 中trung 下hạ 四tứ 字tự 。 相tương 續tục 不bất 定định 者giả 。 相tương 續tục 者giả 身thân 也dã 。 即tức 是thị 身thân 不bất 定định 。 作tác 事sự 者giả 即tức 是thị 作tác 用dụng 。 即tức 取thủ 第đệ 二nhị 句cú 。 應ưng 言ngôn 作tác 用dụng 不bất 定định 應ưng 不bất 成thành 。 若nhược 唯duy 識thức 無vô 塵trần 。 此thử 第đệ 四tứ 句cú 。 應ưng 合hợp 是thị 頌tụng 中trung 第đệ 一nhất 句cú 。 不bất 是thị 第đệ 四tứ 句cú 。 若nhược 唯duy 識thức 有hữu 識thức 無vô 心tâm 外ngoại 塵trần 境cảnh 。

疏sớ/sơ 云vân 菩Bồ 提Đề 流lưu 支chi 論luận 云vân 若nhược 但đãn 心tâm 無vô 塵trần 乃nãi 至chí 人nhân 及cập 所sở 作tác 事sự 。 此thử 頌tụng 意ý 說thuyết 。 若nhược 但đãn 唯duy 有hữu 內nội 心tâm 。 無vô 有hữu 心tâm 外ngoại 六lục 塵trần 實thật 。 無vô 心tâm 外ngoại 境cảnh 。 妄vọng 見kiến 為vi 心tâm 外ngoại 境cảnh 即tức 取thủ 第đệ 三tam 句cú 中trung 上thượng 三tam 字tự 。 應ưng 云vân 處xứ 云vân 處xứ 時thời 決quyết 定định 。 即tức 第đệ 四tứ 句cú 中trung 。 人nhân 及cập 作tác 事sự 者giả 。 身thân 所sở 事sự 者giả 即tức 是thị 作tác 用dụng 。 即tức 取thủ 第đệ 三tam 句cú 中trung 下hạ 二nhị 不bất 定định 字tự 。 流lưu 於ư 下hạ 第đệ 四tứ 句cú 。 應ưng 三Tam 身Thân 作tác 用dụng 不bất 定định 。 此thử 四tứ 皆giai 不bất 成thành 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 離ly 實thật 有hữu 色sắc 等đẳng 外ngoại 法pháp 色sắc 等đẳng 論luận 生sanh 者giả 。 生sanh 文văn 意ý 說thuyết 。 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 有hữu 心tâm 外ngoại 實thật 有hữu 色sắc 法pháp 等đẳng 。 即tức 終chung 南nam 山sơn 處xứ 常thường 定định 。 即tức 能năng 緣duyên 山sơn 之chi 識thức 亦diệc 定định 。 若nhược 離ly 我ngã 所sở 。 計kế 心tâm 外ngoại 無vô 有hữu 處xứ 。 色sắc 等đẳng 法pháp 一nhất 切thiết 皆giai 唯duy 識thức 者giả 。 即tức 此thử 山sơn 處xứ 亦diệc 不bất 定định 。 能năng 緣duyên 山sơn 之chi 識thức 亦diệc 等đẳng 定định 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 即tức 第đệ 一nhất 經kinh 部bộ 師sư 等đẳng 難nạn 處xứ 時thời 者giả 。 即tức 經kinh 部bộ 為vi 首thủ 。 等đẳng 餘dư 十thập 九cửu 部bộ 即tức 二nhị 十thập 部bộ 小Tiểu 乘Thừa 皆giai 為vi 此thử 難nạn/nan 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 有hữu 心tâm 外ngoại 境cảnh 。 即tức 境cảnh 即tức 處xứ 時thời 決quyết 定định 。 身thân 作tác 不bất 定định 。 既ký 大Đại 乘Thừa 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 有hữu 唯duy 識thức 。 無vô 心tâm 外ngoại 境cảnh 者giả 。 今kim 難nạn/nan 曰viết 。 即tức 應ưng 處xứ 時thời 不bất 定định 。 即tức 身thân 及cập 作tác 用dụng 應ưng 定định 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 汝nhữ 非phi 終chung 南nam 山sơn 。

時thời 緣duyên 之chi 終chung 南nam 者giả 。 即tức 在tại 南nam 指chỉ 為vi 以dĩ 例lệ 。 如như 世Thế 尊Tôn 近cận 河hà 邊biên 說thuyết 法Pháp 。 指chỉ 河hà 沙sa 為ví 喻dụ 。

疏sớ/sơ 云vân 緣duyên 此thử 應ưng 生sanh 者giả 。 若nhược 不bất 緣duyên 南nam 山sơn 處xứ 。 即tức 緣duyên 此thử 南nam 山sơn 處xứ 。 識thức 應ưng 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 言ngôn 現hiện 識thức 非phi 謂vị 比tỉ 識thức 者giả 。 此thử 難nạn/nan 意ý 云vân 。 今kim 不bất 緣duyên 南nam 山sơn 處xứ 。 亦diệc 應ưng 緣duyên 比tỉ 南nam 山sơn 現hiện 量lượng 識thức 應ưng 生sanh 不phủ 。 難nạn/nan 意ý 令linh 比tỉ 量lượng 識thức 生sanh 。 若nhược 比tỉ 量lượng 識thức 不bất 緣duyên 南nam 山sơn 處xứ 。 緣duyên 此thử 南nam 山sơn 比tỉ 量lượng 識thức 亦diệc 得đắc 生sanh 。 即tức 六lục 識thức 皆giai 通thông 現hiện 量lượng 。

疏sớ/sơ 云vân 何hà 故cố 此thử 處xứ 有hữu 時thời 識thức 起khởi 非phi 一nhất 切thiết 時thời 者giả 。 何hà 故cố 於ư 此thử 南nam 山sơn 處xứ 。 有hữu 時thời 識thức 起khởi 者giả 。 若nhược 舉cử 眼nhãn 時thời 。 即tức 緣duyên 此thử 南nam 山sơn 識thức 得đắc 起khởi 。 非phi 一nhất 切thiết 時thời 。 若nhược 合hợp 眼nhãn 時thời 。 即tức 緣duyên 此thử 山sơn 識thức 不bất 起khởi 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 眩huyễn 翳ế 者giả 。 有hữu 物vật 不bất 正chánh 名danh 眩huyễn 。 眼nhãn 精tinh 上thượng 有hữu 病bệnh 名danh 翳ế 。

疏sớ/sơ 云vân 量lượng 云vân 有hữu 多đa 相tương 續tục 同đồng 一nhất 時thời 。 問vấn 於ư 一nhất 處xứ 所sở 。 應ưng 定định 一nhất 見kiến 。 餘dư 不bất 能năng 見kiến 。 乃nãi 至chí 一nhất 量lượng 空không 華hoa 等đẳng 。 有hữu 見kiến 不bất 見kiến 。 解giải 云vân 。 如như 眾chúng 多đa 人nhân 。 同đồng 一nhất 時thời 間gian 。 同đồng 一nhất 處xứ 。 所sở 謂vị 山sơn 澤trạch 處xứ 。 一nhất 人nhân 見kiến 。 一nhất 人nhân 不bất 見kiến 山sơn 澤trạch 等đẳng 物vật 。 因nhân 云vân 執chấp 唯duy 識thức 。 喻dụ 云vân 如như 眾chúng 多đa 人nhân 同đồng 一nhất 時thời 間gian 。 同đồng 一nhất 處xứ 所sở 。 有hữu 翳ế 者giả 即tức 見kiến 空không 華hoa 。 餘dư 人nhân 無vô 翳ế 者giả 。 見kiến 不bất 見kiến 空không 華hoa 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 何hà 因nhân 尋tầm 香hương 城thành 等đẳng 用dụng 者giả 。 尋tầm 香hương 城thành 者giả 此thử 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 如như 散tán 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 。 尋tầm 飲ẩm 食thực 香hương 來lai 。 作tác 樂nhạc 來lai 人nhân 幻huyễn 術thuật 力lực 。 令linh 小tiểu 兒nhi 即tức 上thượng 帝Đế 釋Thích 園viên 取thủ 凡phàm 契khế 。 眾chúng 人nhân 見kiến 上thượng 梯thê 往vãng 天thiên 上thượng 。 帝Đế 釋Thích 斫chước 小tiểu 兒nhi 身thân 兩lưỡng 段đoạn 。 死tử 生sanh 在tại 場tràng 。 便tiện 乞khất 錢tiền [貝*責]# 小tiểu 兒nhi 命mạng 。 將tương 小tiểu 兒nhi 身thân 手thủ 足túc 一nhất 處xứ 益ích 著trước 。 小tiểu 間gian 小tiểu 兒nhi 還hoàn 活hoạt 。 二nhị 大đại 海hải 中trung 。 蜯bạng 蛤# 口khẩu 吐thổ 氣khí 。 即tức 於ư 大đại 海hải 上thượng 。 似tự 有hữu 種chủng 種chủng 城thành 墎# 。 天thiên 人nhân 見kiến 蜯bạng 蛤# 行hành 變biến 城thành 。 亦diệc 通thông 名danh 為vi 尋tầm 香hương 城thành 。 三tam 青thanh 陽dương 氣khí 亦diệc 得đắc 名danh 香hương 城thành 。 皆giai 不bất 實thật 。 問vấn 眼nhãn 中trung 有hữu 病bệnh 。 一nhất 人nhân 髮phát 一nhất 人nhân 蠅dăng 一nhất 人nhân 見kiến 華hoa 三tam 不bất 同đồng 。 又hựu 疏sớ/sơ 中trung 空không 華hoa 等đẳng 。 等đẳng 所sở 何hà 物vật 。 又hựu 問vấn 若nhược 眼nhãn 中trung 有hữu 翳ế 。 可khả 許hứa 見kiến 髮phát 蠅dăng 華hoa 。 眼nhãn 中trung 暗ám 等đẳng 。 如như 何hà 見kiến 髮phát 華hoa 。 問vấn 何hà 外ngoại 難nạn/nan 中trung 見kiến 華hoa 蠅dăng 等đẳng 。 即tức 名danh 相tướng 續tục 身thân 。 前tiền 南nam 山sơn 處xứ 及cập 時thời 。 即tức 不bất 名danh 相tướng 續tục 身thân 。 一nhất 種chủng 皆giai 緣duyên 境cảnh 。 即tức 兩lưỡng 不bất 同đồng 。 答đáp 如như 前tiền 皆giai 通thông 情tình 。 思tư 之chi 。 散tán 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 名danh 尋tầm 香hương 城thành 。 是thị 此thử 類loại 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 上thượng 皆giai 有hữu 反phản 覆phúc 比tỉ 量lượng 者giả 。 返phản 前tiền 處xứ 決quyết 定định 比tỉ 量lượng 云vân 。 汝nhữ 正chánh 緣duyên 南nam 山sơn 處xứ 。 緣duyên 此thử 南nam 山sơn 。 識thức 應ưng 不bất 生sanh 。 因nhân 云vân 執chấp 實thật 山sơn 無vô 此thử 心tâm 生sanh 故cố 。 如như 餘dư 不bất 緣duyên 南nam 山sơn 處xứ 時thời 。 決quyết 定định 比tỉ 量lượng 。 量lượng 云vân 汝nhữ 正chánh 緣duyên 南nam 山sơn 時thời 。 緣duyên 此thử 南nam 山sơn 識thức 應ưng 不bất 起khởi 。 因nhân 云vân 執chấp 實thật 山sơn 無vô 此thử 心tâm 生sanh 故cố 。 如như 不bất 緣duyên 時thời 。 次thứ 相tương 續tục 不bất 定định 。 量lượng 云vân 。 如như 多đa 人nhân 於ư 一nhất 處xứ 所sở 。 同đồng 一nhất 時thời 間gian 。 一nhất 人nhân 眩huyễn 翳ế 見kiến 髮phát 蠅dăng 等đẳng 時thời 。 餘dư 人nhân 無vô 眩huyễn 翳ế 者giả 。 應ưng 見kiến 此thử 髮phát 蠅dăng 等đẳng 物vật 。 因nhân 云vân 執chấp 唯duy 識thức 故cố 。 如như 眾chúng 多đa 人nhân 。 於ư 一nhất 處xứ 同đồng 一nhất 處xứ 時thời 間gian 。 見kiến 實thật 山sơn 等đẳng 。 若nhược 眼nhãn 中trung 翳ế 長trường/trưởng 。 即tức 眼nhãn 前tiền 見kiến 長trường/trưởng 毛mao 髮phát 。 若nhược 眼nhãn 中trung 翳ế 周chu 圓viên 者giả 。 即tức 眼nhãn 前tiền 見kiến 輪luân 。 若nhược 眼nhãn 中trung 翳ế 如như 人nhân 宇vũ 者giả 。 即tức 眼nhãn 前tiền 見kiến 物vật 如như 蠅dăng 。

疏sớ/sơ 云vân 真Chân 諦Đế 論luận 云vân 定định 更cánh 等đẳng 義nghĩa 成thành 如như 夢mộng 如như 餓ngạ 鬼quỷ 乃nãi 至chí 及cập 共cộng 受thọ 逼bức 害hại 者giả 。 皆giai 將tương 新tân 頌tụng 釋thích 舊cựu 頌tụng 文văn 。 處xử 等đẳng 等đẳng 取thủ 時thời 。 即tức 取thủ 第đệ 二nhị 句cú 中trung 。 上thượng 如như 夢mộng 一nhất 字tự 。 配phối 第đệ 一nhất 句cú 。 應ưng 言ngôn 處xứ 時thời 定định 如như 夢mộng 。 義nghĩa 得đắc 成thành 。 第đệ 三tam 句cú 中trung 。 續tục 者giả 是thị 身thân 。 即tức 名danh 身thân 不bất 定định 。 即tức 取thủ 第đệ 二nhị 句cú 中trung 等đẳng 三tam 字tự 。 如như 餓ngạ 鬼quỷ 配phối 第đệ 三tam 句cú 。 應ưng 云vân 身thân 不bất 定định 如như 餓ngạ 鬼quỷ 。 一nhất 切thiết 同đồng 見kiến 膿nùng 河hà 等đẳng 。 即tức 第đệ 四tứ 句cú 如như 夢mộng 害hại 作tác 事sự 。 作tác 事sự 者giả 即tức 是thị 作tác 用dụng 。 即tức 應ưng 云vân 如như 夢mộng 中trung 損tổn 害hại 有hữu 作tác 用dụng 。 此thử 已dĩ 上thượng 五ngũ 句cú 。 以dĩ 三tam 喻dụ 釋thích 前tiền 四tứ 難nạn/nan 。

復phục 次thứ 如như 地địa 獄ngục 。 一nhất 切thiết 見kiến 執chấp 率suất 。 及cập 共cộng 受thọ 通thông 害hại 。 此thử 已dĩ 上thượng 三tam 句cú 。 以dĩ 一nhất 種chủng 彼bỉ 喻dụ 。 合hợp 釋thích 四tứ 難nạn/nan 四tứ 事sự 四tứ 成thành 。 此thử 舊cựu 頌tụng 與dữ 新tân 頌tụng 意ý 相tương 似tự 。

疏sớ/sơ 云vân 菩Bồ 提Đề 流lưu 支chi 論luận 云vân 處xứ 時thời 等đẳng 諸chư 事sự 乃nãi 至chí 為vi 彼bỉ 。 所sở 通thông 恨hận 者giả 。 第đệ 一nhất 句cú 處xứ 時thời 等đẳng 諸chư 事sự 。 則tắc 取thủ 第đệ 三tam 句cú 中trung 夢mộng 字tự 。 配phối 上thượng 第đệ 一nhất 句cú 。 應ưng 云vân 處xứ 時thời 定định 如như 夢mộng 無vô 通thông 等đẳng 。 外ngoại 法pháp 者giả 即tức 無vô 心tâm 外ngoại 色sắc 等đẳng 實thật 法pháp 。 人nhân 者giả 身thân 。 應ưng 云vân 身thân 不bất 定định 。 如như 餓ngạ 鬼quỷ 。 餓ngạ 鬼quỷ 等đẳng 流lưu 惡ác 業nghiệp 力lực 。 實thật 色sắc 膿nùng 河hà 等đẳng 。 由do 惡ác 業nghiệp 力lực 。 遂toại 虗hư 妄vọng 見kiến 種chủng 種chủng 膿nùng 河hà 等đẳng 事sự 故cố 。 依y 業nghiệp 虗hư 妄vọng 已dĩ 一nhất 句cú 。 皆giai 釋thích 身thân 不bất 定định 中trung 。 如như 餓ngạ 鬼quỷ 。 如như 夢mộng 中trung 無vô 。 如như 動động 身thân 出xuất 不bất 淨tịnh 。 此thử 已dĩ 上thượng 二nhị 句cú 。 即tức 如như 是thị 夢mộng 損tổn 有hữu 用dụng 。 此thử 已dĩ 上thượng 六lục 句cú 。 以dĩ 二nhị 事sự 喻dụ 釋thích 前tiền 四tứ 難nạn/nan 。 獄ngục 中trung 種chủng 種chủng 至chí 為vi 彼bỉ 可khả 通thông 恨hận 。 此thử 已dĩ 上thượng 二nhị 句cú 。 已dĩ 一nhất 種chủng 喻dụ 。 合hợp 釋thích 四tứ 難nạn/nan 四tứ 事sự 。 得đắc 成thành 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 餘dư 不bất 見kiến 夢mộng 倒đảo 所sở 見kiến 處xứ 比tỉ 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 量lượng 云vân 餘dư 夢mộng 中trung 。 所sở 不bất 見kiến 處xứ 園viên 等đẳng 處xứ 。 應ưng 亦diệc 處xứ 定định 。 汝nhữ 許hứa 夢mộng 境cảnh 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 如như 餘dư 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 園viên 等đẳng 處xứ 。

疏sớ/sơ 云vân 許hứa 如như 是thị 境cảnh 皆giai 無vô 實thật 故cố 如như 夢mộng 所sở 見kiến 者giả 。 如như 夢mộng 中trung 雖tuy 無vô 實thật 境cảnh 。 或hoặc 夢mộng 見kiến 於ư 城thành 南nam 等đẳng 處xứ 有hữu 園viên 。 而nhi 城thành 南nam 處xứ 亦diệc 定định 。

疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 因nhân 言ngôn 許hứa 無vô 隨tùy 一nhất 失thất 無vô 以dĩ 真Chân 如Như 無vô 不bất 實thật 過quá 者giả 。 若nhược 因nhân 中trung 不bất 言ngôn 許hứa 者giả 。 因nhân 中trung 即tức 有hữu 他tha 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 過quá 。 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 。 不bất 許hứa 境cảnh 不bất 實thật 故cố 。 皆giai 許hứa 外ngoại 境cảnh 是thị 實thật 。 今kim 因nhân 中trung 言ngôn 許hứa 。 即tức 無vô 隨tùy 一nhất 過quá 。 問vấn 為vi 大Đại 乘Thừa 自tự 許hứa 如như 是thị 境cảnh 非phi 實thật 。 為vi 許hứa 他tha 小Tiểu 乘Thừa 如như 是thị 非phi 實thật 更cánh 空không 。 問vấn 又hựu 是thị 大Đại 乘Thừa 自tự 許hứa 也dã 。 若nhược 真Chân 如Như 是thị 實thật 有hữu 。 又hựu 非phi 是thị 夢mộng 境cảnh 。 是thị 正chánh 智trí 證chứng 故cố 。 無vô 真Chân 如Như 為vi 不bất 實thật 之chi 過quá 。 彼bỉ 論luận 云vân 。 即tức 於ư 是thị 處xứ 乃nãi 至chí 此thử 。 答đáp 時thời 定định 難nạn/nan 立lập 量lượng 。 唯duy 前tiền 者giả 量lượng 云vân 。 汝nhữ 於ư 夢mộng 中trung 見kiến 有hữu 園viên 等đẳng 時thời 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 。 汝nhữ 許hứa 夢mộng 境cảnh 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 如như 餘dư 夢mộng 中trung 不bất 見kiến 園viên 等đẳng 時thời 。 或hoặc 於ư 夢mộng 中trung 。 不bất 見kiến 園viên 等đẳng 時thời 。 亦diệc 應ưng 見kiến 有hữu 園viên 等đẳng 行hành 。 夢mộng 境cảnh 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 如như 餘dư 夢mộng 中trung 見kiến 有hữu 園viên 等đẳng 時thời 。 若nhược 園viên 中trung 即tức 無vô 有hữu 情tình 。 即tức 言ngôn 園viên 園viên 中trung 即tức 有hữu 有hữu 情tình 。 故cố 知tri 時thời 定định 亦diệc 通thông 有hữu 情tình 。 汝nhữ 許hứa 夢mộng 境cảnh 非phi 實thật 有hữu 者giả 。 然nhiên 此thử 因nhân 即tức 對đối 經kinh 部bộ 師sư 。 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 夢mộng 中trung 皆giai 無vô 無vô 實thật 境cảnh 。 即tức 夢mộng 境cảnh 是thị 假giả 故cố 。 前tiền 疏sớ/sơ 中trung 言ngôn 以dĩ 經kinh 部bộ 為vi 答đáp 此thử 。 因nhân 不bất 對đối 薩tát 婆bà 多đa 。 薩tát 婆bà 多đa 許hứa 夢mộng 境cảnh 皆giai 是thị 實thật 有hữu 。

疏sớ/sơ 云vân 彼bỉ 論luận 云vân 指chỉ 如như 餓ngạ 鬼quỷ 乃nãi 至chí 不bất 合hợp 得đắc 食thực 者giả 。 謂vị 諸chư 餓ngạ 鬼quỷ 問vấn 業nghiệp 者giả 。 即tức 所sở 見kiến 境cảnh 同đồng 。 別biệt 業nghiệp 者giả 所sở 見kiến 境cảnh 異dị 。 或hoặc 有hữu 一nhất 類loại 。 眾chúng 多đa 餓ngạ 鬼quỷ 同đồng 業nghiệp 故cố 。 皆giai 共cộng 見kiến 餘dư 糞phẩn 等đẳng 有hữu 蓋cái 。 皆giai 諸chư 鬼quỷ 等đẳng 。 即tức 共cộng 見kiến 膿nùng 何hà 有hữu 損tổn 害hại 用dụng 。 則tắc 不bất 見kiến 餘dư 糞phẩn 等đẳng 。 餘dư 糞phẩn 等đẳng 於ư 此thử 類loại 餓ngạ 鬼quỷ 。 即tức 無vô 損tổn 害hại 用dụng 。 或hoặc 有hữu 一nhất 類loại 。 眾chúng 多đa 餓ngạ 鬼quỷ 同đồng 業nghiệp 者giả 。 皆giai 共cộng 唯duy 見kiến 糞phẩn 屎thỉ 等đẳng 。 有hữu 損tổn 害hại 用dụng 。 即tức 不bất 見kiến 餘dư 膿nùng 何hà 等đẳng 。 膿nùng 何hà 等đẳng 於ư 此thử 類loại 餓ngạ 鬼quỷ 。 即tức 無vô 損tổn 害hại 用dụng 。 或hoặc 有hữu 一nhất 類loại 。 眾chúng 多đa 餓ngạ 鬼quỷ 同đồng 業nghiệp 者giả 。 皆giai 共cộng 唯duy 見kiến 眾chúng 多đa 獄ngục 率suất 有hữu 情tình 。 執chấp 刀đao 杖trượng 守thủ 護hộ 河hà 水thủy 等đẳng 。 不bất 令linh 得đắc 飲ẩm 。 即tức 獄ngục 率suất 於ư 有hữu 情tình 。 於ư 此thử 類loại 餓ngạ 鬼quỷ 。 有hữu 損tổn 害hại 用dụng 。 即tức 不bất 見kiến 餘dư 膿nùng 河hà 。 膿nùng 河hà 等đẳng 於ư 此thử 類loại 餓ngạ 鬼quỷ 。 即tức 無vô 損tổn 害hại 用dụng 。 此thử 獄ngục 率suất 雖tuy 無vô 聖thánh 教giáo 。 以dĩ 理lý 問vấn 之chi 。 亦diệc 是thị 無vô 情tình 。 若nhược 人nhân 見kiến 惡ác 事sự 飲ẩm 。 來lai 生sanh 作tác 倒đảo 命mạng 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 立lập 量lượng 解giải 云vân 同đồng 於ư 一nhất 處xứ 。 同đồng 於ư 一nhất 時thời 乃nãi 至chí 由do 如như 餓ngạ 鬼quỷ 。 見kiến 膿nùng 河hà 等đẳng 者giả 。 同đồng 於ư 一nhất 處xứ 。 同đồng 於ư 一nhất 時thời 。 有hữu 眾chúng 多đa 人nhân 。 若nhược 同đồng 是thị 翳ế 者giả 。 即tức 見kiến 髮phát 蠅dăng 等đẳng 。 若nhược 無vô 者giả 唯duy 見kiến 髮phát 等đẳng 。 不bất 見kiến 蠅dăng 在tại 等đẳng 。 喻dụ 由do 如như 餓ngạ 鬼quỷ 同đồng 業nghiệp 者giả 。 唯duy 見kiến 膿nùng 河hà 。 不bất 同đồng 業nghiệp 不bất 見kiến 膿nùng 河hà 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 立lập 量lượng 解giải 云vân 有hữu 翳ế 無vô 翳ế 所sở 見kiến 乃nãi 至chí 如như 夢mộng 失thất 情tình 而nhi 等đẳng 者giả 。 即tức 答đáp 前tiền 用dụng 中trung 三tam 種chủng 。 謂vị 量lượng 云vân 有hữu 翳ế 者giả 。 見kiến 髮phát 等đẳng 即tức 無vô 實thật 用dụng 。 無vô 翳ế 者giả 所sở 見kiến 實thật 髮phát 。 即tức 有hữu 實thật 用dụng 。 又hựu 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 飲ẩm 食thực 刀đao 杖trượng 等đẳng 即tức 無vô 用dụng 。 餘dư 非phi 夢mộng 時thời 所sở 有hữu 飲ẩm 食thực 刀đao 杖trượng 等đẳng 。 即tức 有hữu 實thật 有hữu 用dụng 。 又hựu 尋tầm 香hương 城thành 無vô 實thật 用dụng 。 飲ẩm 城thành 等đẳng 有hữu 實thật 用dụng 等đẳng 。 其kỳ 理lý 亦diệc 爾nhĩ 。 因nhân 云vân 許hứa 無vô 實thật 境cảnh 故cố 如như 夢mộng 中trung 。 若nhược 損tổn 失thất 精tinh 血huyết 等đẳng 即tức 有hữu 用dụng 。 餘dư 不bất 失thất 精tinh 血huyết 等đẳng 即tức 無vô 用dụng 。 此thử 失thất 精tinh 血huyết 醜xú 。 對đối 眾chúng 不bất 得đắc 說thuyết 。 即tức 應ưng 云vân 如như 夢mộng 見kiến 屎thỉ 尿niệu 。 屎thỉ 尿niệu 即tức 有hữu 實thật 用dụng 。 餘dư 不bất 夢mộng 見kiến 屎thỉ 尿niệu 。 即tức 不bất 屎thỉ 尿niệu 等đẳng 。 屎thỉ 尿niệu 等đẳng 即tức 無vô 實thật 用dụng 。

疏sớ/sơ 云vân 立lập 量lượng 解giải 云vân 餘dư 位vị 處xứ 定định 等đẳng 乃nãi 至chí 如như 地địa 獄ngục 人nhân 等đẳng 者giả 。 今kim 此thử 一nhất 切thiết 。 皆giai 是thị 唯duy 識thức 。 雖tuy 無vô 心tâm 外ngoại 實thật 境cảnh 。 而nhi 處xứ 時thời 亦diệc 定định 。 身thân 有hữu 不bất 定định 。 有hữu 用dụng 無vô 用dụng 失thất 得đắc 成thành 立lập 。 許hứa 無vô 實thật 境cảnh 。 此thử 識thức 生sanh 故cố 。 如như 地địa 獄ngục 中trung 。 雖tuy 無vô 實thật 有hữu 情tình 獄ngục 率suất 。 及cập 苟cẩu 鳥điểu 等đẳng 同đồng 等đẳng 者giả 見kiến 。 苟cẩu 。 鳥điểu 逼bức 害hại 即tức 有hữu 用dụng 。 於ư 餘dư 飢cơ 出xuất 即tức 無vô 逼bức 害hại 用dụng 。

疏sớ/sơ 云vân 今kim 舉cử 一nhất 夢mộng 等đẳng 餘dư 別biệt 二nhị 喻dụ 及cập 一nhất 種chủng 喻dụ 者giả 。 今kim 論luận 文văn 舉cử 一nhất 夢mộng 境cảnh 喻dụ 。 等đẳng 取thủ 餘dư 二nhị 喻dụ 。 謂vị 如như 餓ngạ 鬼quỷ 喻dụ 。 及cập 如như 夢mộng 中trung 失thất 精tinh 等đẳng 喻dụ 。 及cập 復phục 如như 地địa 獄ngục 一nhất 種chủng 喻dụ 。 若nhược 獄ngục 率suất 雖tuy 是thị 無vô 情tình 。 逼bức 恨hận 有hữu 情tình 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 為vi 苦khổ 具cụ 。 若nhược 他tha 天thiên 見kiến 實thật 界giới 即tức 不bất 樂lạc 。 若nhược 見kiến 他tha 男nam 女nữ 。 則tắc 以dĩ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 化hóa 天thiên 界giới 女nữ 皆giai 有hữu 情tình 攝nhiếp 。 今kim 例lệ 難nạn/nan 苦khổ 中trung 極cực 苦khổ 荼đồ 落lạc 迦ca 。 即tức 以dĩ 非phi 情tình 似tự 情tình 為vi 苦khổ 具cụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 極cực 樂lạc 至chí 他tha 化hóa 。 亦diệc 應ưng 非phi 情tình 似tự 情tình 而nhi 樂nhạc 具cụ 。 今kim 答đáp 曰viết 天thiên 中trung 得đắc 自tự 在tại 。 即tức 用dụng 有hữu 情tình 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 地địa 獄ngục 惡ác 業nghiệp 招chiêu 故cố 。 以dĩ 非phi 情tình 似tự 情tình 而nhi 苦khổ 具cụ 。 不bất 可khả 難nạn/nan 云vân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 極cực 樂lạc 至chí 三tam 禪thiền 。 非phi 情tình 似tự 情tình 為vi 樂nhạc 具cụ 。 若nhược 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 唯duy 是thị 內nội 門môn 。 不bất 變biến 色sắc 等đẳng 境cảnh 。 以dĩ 為vi 樂nhạc 具cụ 。 若nhược 欲dục 界giới 天thiên 中trung 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 中trung 等đẳng 婬dâm 欲dục 樂lạc 。 即tức 化hóa 天thiên 界giới 天thiên 女nữ 等đẳng 。 以dĩ 為vi 樂nhạc 具cụ 故cố 。 但đãn 可khả 難nạn/nan 曰viết 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 樂nhạo 樂lạc 至chí 他tha 化hóa 。 應ưng 以dĩ 非phi 情tình 似tự 情tình 為vi 樂nhạc 具cụ 。 若nhược 如Như 來Lai 化hóa 。 身thân 亦diệc 是thị 有hữu 情tình 攝nhiếp 。 他tha 他tha 化hóa 見kiến 量lượng 類loại 。 皆giai 具cụ 有hữu 情tình 。 問vấn 言ngôn 化hóa 男nam 女nữ 及cập 如như 化hóa 身thân 。 如như 何hà 是thị 有hữu 情tình 。 應ưng 問vấn 。

疏sớ/sơ 云vân 舊cựu 唯duy 識thức 云vân 舊cựu 意ý 識thức 云vân 何hà 含hàm 為vi 至chí 教giáo 故cố 引dẫn 經kinh 為vi 難nạn/nan 者giả 。 即tức 舊cựu 二nhị 十thập 唯duy 識thức 中trung 。 取thủ 四tứ 阿a 含hàm 經kinh 中trung 十thập 二nhị 處xứ 為vi 至chí 教giáo 。 說thuyết 無vô 心tâm 外ngoại 法pháp 。 何hà 緣duyên 世Thế 尊Tôn 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 。 阿a 含hàm 經kinh 中trung 廣quảng 明minh 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 本bổn 為vi 二Nhị 乘Thừa 人nhân 說thuyết 。 令linh 二Nhị 乘Thừa 人nhân 餘dư 乘thừa 執chấp 故cố 。 即tức 為vi 入nhập 我ngã 中trung 。 說thuyết 六lục 二nhị 法pháp 。 有hữu 云vân 阿a 含hàm 者giả 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 經kinh 。 亦diệc 名danh 阿a 含hàm 。 非phi 約ước 小Tiểu 乘Thừa 四tứ 阿a 含hàm 經kinh 。 為vi 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 。 三tam 乘thừa 教giáo 理lý 行hành 等đẳng 各các 別biệt 。 及cập 根căn 性tánh 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 。 教giáo 別biệt 者giả 。 即tức 為vì 求cầu 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 說thuyết 應ứng 四Tứ 諦Đế 法Pháp 。 為vi 求cầu 緣Duyên 覺Giác 者giả 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 二Nhị 乘Thừa 。 從tùng 初sơ 至chí 末mạt 。 皆giai 厭yếm 苦khổ 欣hân 滅diệt 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 初sơ 修tu 。 雖tuy 有hữu 少thiểu 分phần 厭yếm 苦khổ 欣hân 滅diệt 。 若nhược 以dĩ 後hậu 則tắc 不bất 厭yếm 苦khổ 欣hân 滅diệt 。 若nhược 婆bà 多đa 說thuyết 。 三tam 乘thừa 但đãn 由do 根căn 性tánh 。 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 根căn 別biệt 故cố 所sở 以dĩ 有hữu 三tam 乘thừa 乘thừa 有hữu 別biệt 。 三tam 乘thừa 教giáo 行hành 。 皆giai 同đồng 三tam 乘thừa 。 皆giai 同đồng 觀quán 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 三tam 乘thừa 皆giai 同đồng 修tu 行hành 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 似tự 色sắc 現hiện 識thức 從tùng 自tự 種chủng 子tử 緣duyên 合hợp 乃nãi 至chí 身thân 處xứ 觸xúc 處xứ 者giả 。 今kim 說thuyết 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 色sắc 現hiện 識thức 。 相tương/tướng 分phần/phân 非phi 色sắc 似tự 色sắc 。 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 識thức 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 現hiện 識thức 。 若nhược 見kiến 分phần/phân 即tức 名danh 似tự 識thức 現hiện 色sắc 。 緣duyên 生sanh 法pháp 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 非phi 是thị 實thật 識thức 。 但đãn 似tự 識thức 故cố 。 識thức 見kiến 分phần/phân 能năng 變biến 起khởi 色sắc 故cố 。 名danh 為vi 現hiện 色sắc 。 中trung 。 說thuyết 意ý 即tức 同đồng 相tương/tướng 分phần/phân 。 名danh 為vi 五ngũ 相tương/tướng 分phần/phân 。 現hiện 行hành 名danh 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 子tử 。 緣duyên 合hợp 轉chuyển 變biến 。 而nhi 生sanh 佛Phật 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 說thuyết 眼nhãn 處xứ 。 佛Phật 法Pháp 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 行hành 。 故cố 名danh 為vi 色sắc 處xứ 。 或hoặc 說thuyết 見kiến 分phần/phân 種chủng 子tử 名danh 色sắc 根căn 。 業nghiệp 種chủng 名danh 五ngũ 根căn 。 如như 前tiền 第đệ 四tứ 卷quyển 解giải 。 此thử 已dĩ 上thượng 解giải 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 子tử 名danh 五ngũ 根căn 者giả 。 仍nhưng 下hạ 義nghĩa 。 下hạ 義nghĩa 應ưng 五ngũ 根căn 種chủng 子tử 。 五ngũ 根căn 現hiện 行hành 皆giai 名danh 五ngũ 根căn 。 若nhược 前tiền 六lục 識thức 相tương 及cập 第đệ 八bát 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 。 名danh 為vi 五ngũ 色sắc 境cảnh 。 雖tuy 真chân 引dẫn 此thử 頌tụng 。 雖tuy 同đồng 意ý 即tức 別biệt 。 如như 第đệ 一nhất 卷quyển 中trung 。 引dẫn 五ngũ 根căn 等đẳng 意ý 破phá 極cực 微vi 。 第đệ 二nhị 卷quyển 引dẫn 五ngũ 根căn 等đẳng 意ý 。 引dẫn 有hữu 作tác 用dụng 故cố 。 已dĩ 後hậu 准chuẩn 前tiền 。 又hựu 解giải 。 以dĩ 來lai 建kiến 立lập 第đệ 八bát 識thức 故cố 。 五ngũ 識thức 根căn 乃nãi 至chí 並tịnh 識thức 變biến 故cố 者giả 。 然nhiên 後hậu 二nhị 十thập 唯duy 識thức 中trung 言ngôn 。 種chủng 子tử 為vi 五ngũ 根căn 相tướng 分phần/phân 。 現hiện 行hành 為vi 五ngũ 塵trần 者giả 。 即tức 約ước 未vị 立lập 第đệ 八bát 識thức 以dĩ 前tiền 。 即tức 五ngũ 色sắc 根căn 說thuyết 種chủng 子tử 為vi 根căn 。 恐khủng 小Tiểu 乘Thừa 離ly 識thức 外ngoại 別biệt 有hữu 五ngũ 根căn 。 今kim 此thử 唯duy 識thức 論luận 中trung 。 言ngôn 依y 所sở 變biến 非phi 別biệt 變biến 有hữu 者giả 。 即tức 申thân 正chánh 義nghĩa 。 意ý 說thuyết 。 依y 本bổn 識thức 變biến 起khởi 現hiện 行hành 五ngũ 色sắc 根căn 為vi 所sở 依y 。 現hiện 行hành 五ngũ 塵trần 。 而nhi 相tương/tướng 分phân 為vi 所sở 緣duyên 。 此thử 論luận 不bất 同đồng 彼bỉ 二nhị 十thập 唯duy 識thức 論luận 文văn 。 此thử 論luận 說thuyết 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 並tịnh 識thức 變biến 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 若nhược 別biệt 知tri 從tùng 六lục 二nhị 法pháp 乃nãi 至chí 知tri 者giả 者giả 。 若nhược 有hữu 有hữu 情tình 能năng 知tri 。 從tùng 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 而nhi 生sanh 六lục 識thức 。 假giả 合hợp 名danh 身thân 。 無vô 有hữu 實thật 我ngã 知tri 者giả 。 無vô 有hữu 實thật 我ngã 見kiến 者giả 。 如như 是thị 有hữu 情tình 。 能năng 入nhập 我ngã 空không 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 破phá 一nhất 合hợp 實thật 我ngã 相tương/tướng 故cố 令linh 入nhập 我ngã 空không 說thuyết 色sắc 等đẳng 十thập 者giả 。 今kim 說thuyết 有hữu 十thập 二nhị 處xứ 。 故cố 知tri 身thân 有hữu 十thập 處xứ 別biệt 。 即tức 破phá 執chấp 身thân 為vi 實thật 我ngã 相tương/tướng 一nhất 合hợp 相tương/tướng 。 故cố 知tri 身thân 有hữu 十thập 二nhị 處xứ 。 各các 故cố 依y 彼bỉ 所sở 化hóa 生sanh 乃nãi 至chí 化hóa 生sanh 有hữu 情tình 者giả 。 然nhiên 二nhị 十thập 唯duy 識thức 論luận 。 世Thế 尊Tôn 即tức 依y 所sở 教giáo 化hóa 二Nhị 乘Thừa 眾chúng 生sanh 。 令linh 二Nhị 乘Thừa 人nhân 入nhập 生sanh 空không 觀quán 故cố 。 故cố 世Thế 尊Tôn 密mật 意ý 趣thú 。 而nhi 後hậu 十thập 二nhị 處xứ 。 由do 如như 世Thế 尊Tôn 遮già 斷đoạn 見kiến 外ngoại 道đạo 。 密mật 意ý 說thuyết 。 有hữu 化hóa 生sanh 。 有hữu 情tình 中trung 有hữu 轉chuyển 識thức 。

疏sớ/sơ 云vân 說thuyết 無vô 有hữu 情tình 我ngã 但đãn 有hữu 法pháp 因nhân 者giả 。 此thử 二nhị 句cú 即tức 是thị 俱câu 舍xá 論luận 中trung 頌tụng 。 此thử 頌tụng 意ý 說thuyết 。 無vô 有hữu 實thật 有hữu 情tình 亦diệc 無vô 實thật 我ngã 。 但đãn 有hữu 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 者giả 即tức 是thị 五ngũ 因nhân 四tứ 緣duyên 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 問vấn 眾chúng 生sanh 執chấp 有hữu 我ngã 為vi 破phá 實thật 我ngã 說thuyết 法Pháp 處xứ 者giả 。 法pháp 處xứ 者giả 即tức 是thị 十thập 處xứ 法pháp 。

疏sớ/sơ 云vân 復phục 依y 此thử 解giải 說thuyết 唯duy 識thức 教giáo 者giả 。 餘dư 者giả 法pháp 空không 觀quán 。 三tam 性tánh 三tam 無vô 性tánh 教giáo 。 皆giai 是thị 生sanh 空không 十thập 二nhị 處xứ 之chi 解giải 。

疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 說thuyết 唯duy 識thức 除trừ 其kỳ 法pháp 見kiến 。 法pháp 見kiến 者giả 即tức 法pháp 執chấp 。

疏sớ/sơ 云vân 非phi 是thị 離ly 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 實thật 乃nãi 至chí 說thuyết 為vi 法pháp 空không 者giả 。 非phi 無vô 離ly 遍biến 計kế 實thật 言ngôn 以dĩ 外ngoại 。 則tắc 言ngôn 更cánh 無vô 解giải 無vô 漏lậu 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 智trí 名danh 為vi 法pháp 空không 。 但đãn 空không 法pháp 執chấp 名danh 此thử 空không 也dã 。 問vấn 此thử 言ngôn 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 證chứng 唯duy 識thức 性tánh 者giả 。 為vi 緣duyên 真Chân 如Như 名danh 唯duy 識thức 性tánh 。 為vi 約ước 依y 地địa 名danh 唯duy 識thức 性tánh 。 答đáp 說thuyết 者giả 問vấn 故cố 。 亦diệc 約ước 依y 他tha 取thủ 真chân 無vô 妨phương 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 設thiết 依y 他tha 言ngôn 法pháp 體thể 亦diệc 離ly 者giả 。 雖tuy 有hữu 依y 他tha 能năng 詮thuyên 言ngôn 。 其kỳ 法pháp 體thể 亦diệc 離ly 言ngôn 。

疏sớ/sơ 云vân 四tứ 重trọng/trùng 俗tục 諦đế 中trung 前tiền 三tam 是thị 俗tục 諦đế 乃nãi 至chí 二nhị 諦đế 依y 有hữu 者giả 。 指chỉ 法pháp 云vân 。 解giải 云vân 但đãn 有hữu 應ưng 言ngôn 。 若nhược 四tứ 俗tục 諦đế 中trung 初sơ 俗tục 諦đế 。 唯duy 是thị 俗tục 不bất 通thông 真chân 。 若nhược 四tứ 重trọng/trùng 真Chân 諦Đế 中trung 第đệ 四tứ 真Chân 諦Đế 。 唯duy 是thị 真chân 不bất 通thông 俗tục 諦đế 。 俗tục 諦đế 中trung 後hậu 三tam 。 真chân 中trung 前tiền 三tam 。 亦diệc 通thông 真chân 亦diệc 通thông 俗tục 。 真chân 俗tục 相tương 依y 。 此thử 文văn 即tức 明minh 四tứ 重trọng/trùng 俗tục 諦đế 。 四tứ 重trọng/trùng 真Chân 諦Đế 中trung 亦diệc 有hữu 真Chân 諦Đế 相tương 依y 。 亦diệc 如như 四tứ 重trọng/trùng 俗tục 諦đế 中trung 。 若nhược 前tiền 三tam 俗tục 。 即tức 名danh 俗tục 諦đế 中trung 俗tục 諦đế 。 第đệ 四tứ 俗tục 即tức 名danh 俗tục 諦đế 中trung 真Chân 諦Đế 。 即tức 前tiền 三tam 俗tục 而nhi 依y 第đệ 四tứ 真chân 。 即tức 四tứ 俗tục 中trung 亦diệc 有hữu 俗tục 諦đế 而nhi 依y 真chân 。 若nhược 四tứ 重trọng/trùng 真chân 中trung 。 前tiền 三tam 真chân 即tức 名danh 真Chân 諦Đế 中trung 俗tục 諦đế 。 若nhược 第đệ 四tứ 真chân 即tức 名danh 真Chân 諦Đế 中trung 真Chân 諦Đế 。 即tức 第đệ 四tứ 真Chân 諦Đế 亦diệc 依y 前tiền 三tam 俗tục 。 即tức 說thuyết 四tứ 真chân 中trung 真Chân 諦Đế 即tức 第đệ 四tứ 真Chân 諦Đế 亦diệc 依y 前tiền 三tam 俗tục 。 即tức 說thuyết 四tứ 真chân 中trung 真Chân 諦Đế 亦diệc 依y 俗tục 諦đế 。

論luận 云vân 真chân 俗tục 相tương 依y 若nhược 立lập 四tứ 俗tục 戒giới 唯duy 立lập 四tứ 真chân 。 亦diệc 不bất 名danh 相tướng 依y 。 要yếu 雙song 立lập 四tứ 真chân 四tứ 俗tục 。 方phương 名danh 相tướng 依y 。 此thử 中trung 亦diệc 依y 約ước 麤thô 相tương/tướng 說thuyết 相tương 依y 。 各các 細tế 說thuyết 者giả 。 即tức 四tứ 俗tục 中trung 。 若nhược 前tiền 聖thánh 及cập 。 前tiền 即tức 是thị 俗tục 。 若nhược 將tương 後hậu 望vọng 前tiền 。 後hậu 即tức 是thị 真chân 。 若nhược 初sơ 俗tục 依y 第đệ 二nhị 俗tục 亦diệc 得đắc 。 初sơ 俗tục 依y 第đệ 三tam 俗tục 。 初sơ 俗tục 依y 第đệ 四tứ 俗tục 亦diệc 得đắc 。 若nhược 第đệ 二nhị 俗tục 依y 第đệ 三tam 俗tục 亦diệc 得đắc 。 將tương 第đệ 二nhị 俗tục 依y 第đệ 四tứ 俗tục 亦diệc 得đắc 。 將tương 第đệ 三tam 俗tục 依y 第đệ 四tứ 俗tục 亦diệc 得đắc 。 此thử 中trung 若nhược 能năng 依y 皆giai 是thị 俗tục 。 若nhược 所sở 依y 皆giai 名danh 真chân 。 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 且thả 約ước 四tứ 俗tục 中trung 前tiền 三tam 俗tục 依y 第đệ 四tứ 俗tục 。 又hựu 四tứ 真chân 中trung 即tức 將tương 後hậu 真chân 依y 前tiền 真chân 。 即tức 得đắc 第đệ 四tứ 真chân 即tức 依y 第đệ 一nhất 真chân 亦diệc 得đắc 。 若nhược 第đệ 四tứ 真chân 依y 第đệ 二nhị 真chân 亦diệc 得đắc 。 若nhược 將tương 第đệ 四tứ 真chân 依y 第đệ 三tam 真chân 亦diệc 得đắc 。 若nhược 將tương 第đệ 三tam 真chân 依y 第đệ 一nhất 真chân 亦diệc 得đắc 。 若nhược 將tương 第đệ 三tam 真chân 依y 第đệ 二nhị 真chân 亦diệc 得đắc 。 若nhược 將tương 第đệ 二nhị 真chân 依y 第đệ 一nhất 真chân 亦diệc 得đắc 。 今kim 此thử 四tứ 真chân 中trung 。 若nhược 所sở 依y 皆giai 名danh 為vi 俗tục 。 若nhược 能năng 依y 即tức 名danh 為vi 真chân 。 四tứ 真chân 四tứ 俗tục 皆giai 有hữu 相tương 依y 故cố 。 前tiền 真chân 後hậu 三tam 俗tục 且thả 名danh 為vi 真chân 。 對đối 前tiền 前tiền 俗tục 故cố 。 亦diệc 得đắc 名danh 俗tục 。 對đối 後hậu 後hậu 真chân 故cố 亦diệc 得đắc 。 由do 如như 三tam 个# 文văn 。 若nhược 凡phàm 唯duy 大đại 非phi 小Tiểu 乘Thừa 棄khí 。 唯duy 小tiểu 非phi 大đại 。 若nhược 排bài 亦diệc 大đại 亦diệc 小tiểu 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 將tương 凡phàm 配phối 排bài 棄khí 。 凡phàm 唯duy 名danh 為vi 大đại 。 由do 如như 第đệ 四tứ 真chân 配phối 前tiền 三tam 真chân 。 第đệ 四tứ 唯duy 真chân 非phi 俗tục 。 若nhược 將tương 棄khí 對đối 凡phàm 排bài 。 其kỳ 棄khí 唯duy 小tiểu 非phi 大đại 。 由do 如như 初sơ 俗tục 對đối 後hậu 俗tục 。 其kỳ 初sơ 俗tục 唯duy 俗tục 不bất 通thông 真chân 。 若nhược 排bài 對đối 凡phàm 聖thánh 即tức 名danh 小tiểu 。 若nhược 將tương 排bài 對đối 棄khí 排bài 即tức 名danh 大đại 。 故cố 說thuyết 排bài 亦diệc 大đại 亦diệc 小tiểu 。 由do 前tiền 三tam 真chân 後hậu 三tam 俗tục 。 若nhược 此thử 三tam 對đối 初sơ 俗tục 。 此thử 三tam 唯duy 名danh 為vi 真chân 。 此thử 三tam 對đối 第đệ 四tứ 真chân 。 此thử 三tam 即tức 名danh 為vi 俗tục 故cố 。 中trung 間gian 三tam 真chân 亦diệc 俗tục 。 若nhược 總tổng 四tứ 俗tục 真chân 相tương 望vọng 。 乃nãi 至chí 二nhị 諦đế 有hữu 者giả 。 此thử 中trung 說thuyết 。 若nhược 四tứ 俗tục 皆giai 俗tục 。 即tức 將tương 四tứ 俗tục 依y 第đệ 四tứ 真chân 亦diệc 得đắc 。 若nhược 四tứ 真chân 皆giai 真chân 。 即tức 將tương 四tứ 真chân 俗tục 依y 第đệ 一nhất 俗tục 亦diệc 得đắc 。 以dĩ 第đệ 四tứ 真chân 唯duy 真chân 非phi 俗tục 。 若nhược 初sơ 俗tục 即tức 唯duy 非phi 真chân 。 此thử 中trung 言ngôn 相tương 依y 者giả 皆giai 是thị 相tương/tướng 配phối 。 故cố 名danh 相tướng 依y 。 若nhược 細tế 說thuyết 。 若nhược 初sơ 俗tục 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 依y 。 謂vị 初sơ 俗tục 依y 第đệ 一nhất 真chân 。 初sơ 俗tục 依y 第đệ 二nhị 真chân 。 初sơ 俗tục 依y 第đệ 三tam 真chân 。 初sơ 俗tục 依y 第đệ 四tứ 真chân 。 初sơ 俗tục 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 依y 。 若nhược 第đệ 二nhị 俗tục 有hữu 三tam 重trọng/trùng 依y 。 謂vị 第đệ 三tam 俗tục 依y 第đệ 二nhị 真chân 。 謂vị 第đệ 二nhị 俗tục 依y 第đệ 三tam 真Chân 諦Đế 。 第đệ 二nhị 俗tục 依y 第đệ 四tứ 真chân 。 若nhược 第đệ 四tứ 俗tục 唯duy 依y 第đệ 四tứ 真chân 也dã 。 言ngôn 四tứ 俗tục 而nhi 依y 真chân 。 若nhược 四tứ 真chân 亦diệc 依y 俗tục 。 謂vị 第đệ 四tứ 真chân 有hữu 。 謂vị 第đệ 四tứ 真chân 依y 初sơ 俗tục 。 謂vị 第đệ 四tứ 真chân 依y 第đệ 二nhị 俗tục 。 謂vị 第đệ 四tứ 真chân 依y 第đệ 三tam 俗tục 。 謂vị 第đệ 四tứ 真chân 俗tục 第đệ 四tứ 俗tục 。 又hựu 第đệ 三tam 真chân 有hữu 立lập 量lượng 。 謂vị 第đệ 三tam 真chân 依y 初sơ 俗tục 。 第đệ 二nhị 俗tục 第đệ 三tam 等đẳng 。 准chuẩn 前tiền 作tác 法pháp 。 若nhược 二nhị 真chân 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 依y 。 謂vị 初sơ 俗tục 第đệ 二nhị 俗tục 。 謂vị 第đệ 一nhất 真chân 唯duy 依y 初sơ 俗tục 。 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 約ước 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 二nhị 十thập 唯duy 識thức 義nghĩa 與dữ 此thử 同đồng 者giả 。 二nhị 十thập 唯duy 識thức 中trung 亦diệc 云vân 。 真chân 謂vị 相tương 依y 而nhi 建kiến 立lập 故cố 。 乃nãi 至chí 者giả 。 佛Phật 說thuyết 為vi 不bất 可khả 者giả 。 與dữ 此thử 唯duy 識thức 文văn 同đồng 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 問vấn 色sắc 識thức 望vọng 住trụ 相tương 續tục 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 外ngoại 人nhân 問vấn 曰viết 。 答đáp 一nhất 切thiết 色sắc 法pháp 。 皆giai 從tùng 識thức 變biến 。 以dĩ 識thức 為vi 體thể 。 即tức 色sắc 法pháp 等đẳng 名danh 為vi 色sắc 識thức 者giả 。 何hà 故cố 心tâm 心tâm 所sở 即tức 間gian 斷đoạn 。 所sở 依y 色sắc 境cảnh 。 何hà 故cố 不bất 如như 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 簡giản 斷đoạn 耶da 。 言ngôn 一nhất 類loại 者giả 。 外ngoại 人nhân 又hựu 問vấn 。 若nhược 一nhất 切thiết 色sắc 皆giai 從tùng 心tâm 變biến 者giả 。 何hà 故cố 能năng 變biến 心tâm 心tâm 所sở 。 即tức 通thông 三tam 性tánh 即tức 非phi 一nhất 類loại 。 其kỳ 所sở 變biến 色sắc 唯duy 一nhất 類loại 無vô 記ký 。 不bất 通thông 三tam 性tánh 。 論luận 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 勢thế 力lực 故cố 者giả 。 如như 今kim 有hữu 情tình 識thức 心tâm 之chi 上thượng 。 緣duyên 此thử 五ngũ 塵trần 五ngũ 根căn 時thời 。 識thức 心tâm 作tác 百bách 年niên 千thiên 行hành 解giải 。 由do 此thử 行hành 解giải 即tức 色sắc 成thành 種chủng 子tử 。 後hậu 時thời 從tùng 此thử 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 時thời 。 所sở 生sanh 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 等đẳng 。 亦diệc 百bách 年niên 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 。 無vô 性tánh 天thiên 親thân 但đãn 有hữu 解giải 意ý 。 而nhi 無vô 文văn 解giải 。 問vấn 第đệ 六lục 識thức 緣duyên 根căn 塵trần 時thời 。 即tức 心tâm 上thượng 作tác 千thiên 年niên 行hành 解giải 。 而nhi 熏huân 成thành 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 後hậu 時thời 生sanh 現hiện 行hành 時thời 。 即tức 得đắc 千thiên 年niên 住trụ 者giả 。 其kỳ 五ngũ 識thức 緣duyên 五ngũ 塵trần 時thời 。 不bất 要yếu 作tác 千thiên 年niên 行hành 解giải 。 其kỳ 五ngũ 識thức 所sở 種chủng 色sắc 塵trần 種chủng 不bất 種chủng 不bất 後hậu 生sanh 現hiện 行hành 時thời 。 應ưng 不bất 得đắc 相tương 續tục 。 應ưng 成thành 間gian 斷đoạn 。 又hựu 第đệ 七thất 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 時thời 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 亦diệc 不bất 能năng 作tác 。 舌thiệt 千thiên 年niên 行hành 解giải 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 熏huân 成thành 化hóa 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 後hậu 時thời 生sanh 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 。 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 應ưng 。 不bất 得đắc 相tương 續tục 。 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 勢thế 力lực 起khởi 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 三tam 熏huân 習tập 中trung 不bất 說thuyết 者giả 支chi 我ngã 執chấp 二nhị 熏huân 習tập 。 此thử 論luận 文văn 中trung 偏thiên 說thuyết 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 。 又hựu 此thử 言ngôn 名danh 言ngôn 。 為vi 是thị 表biểu 義nghĩa 名danh 言ngôn 。 為vi 是thị 顯hiển 境cảnh 名danh 言ngôn 。 思tư 之chi 。

論luận 云vân 染nhiễm 汙ô 法pháp 為vi 依y 處xứ 乃nãi 至chí 便tiện 無vô 雜tạp 染nhiễm 亦diệc 無vô 淨tịnh 法pháp 者giả 。 此thử 論luận 文văn 意ý 極cực 疎sơ 遠viễn 。 此thử 說thuyết 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 與dữ 除trừ 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 為vi 處xứ 者giả 。 即tức 正chánh 約ước 欲dục 欲dục 界giới 中trung 說thuyết 少thiểu 分phần 。 亦diệc 約ước 色sắc 界giới 。 即tức 不bất 約ước 無vô 色sắc 界giới 說thuyết 。 以dĩ 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 無vô 有hữu 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 色sắc 。 如như 何hà 約ước 欲dục 界giới 中trung 有hữu 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 。 即tức 便tiện 牽khiên 起khởi 非phi 緣duyên 心tâm 故cố 。 謂vị 五ngũ 根căn 發phát 生sanh 五ngũ 識thức 於ư 五ngũ 塵trần 。 若nhược 有hữu 情tình 五ngũ 塵trần 。 五ngũ 塵trần 上thượng 即tức 起khởi 貪tham 欲dục 。 而nhi 起khởi 貪tham 色sắc 貪tham 聲thanh 。 乃nãi 至chí 貪tham 好hảo/hiếu 觸xúc 等đẳng 境cảnh 。 即tức 起khởi 煩phiền 惱não 。 具cụ 造tạo 十thập 惡ác 。 又hựu 若nhược 逢phùng 違vi 緣duyên 五ngũ 境cảnh 。 即tức 五ngũ 根căn 發phát 識thức 。 而nhi 起khởi 嗔sân 心tâm 。 亦diệc 具cụ 起khởi 十thập 惡ác 。 而nhi 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 。 若nhược 唯duy 有hữu 五ngũ 塵trần 。 而nhi 無vô 五ngũ 根căn 者giả 。 亦diệc 不bất 能năng 起khởi 煩phiền 惱não 。 造tạo 諸chư 煩phiền 惱não 顛điên 倒đảo 惡ác 業nghiệp 。 以dĩ 無vô 能năng 緣duyên 識thức 。 由do 此thử 具cụ 造tạo 。 十thập 惡ác 業nghiệp 故cố 。 即tức 生sanh 三tam 惡ác 趣thú 。 故cố 經kinh 說thuyết 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 皆giai 名danh 亂loạn 相tương/tướng 。 若nhược 能năng 緣duyên 之chi 識thức 。 即tức 是thị 亂loạn 體thể 。 此thử 即tức 是thị 外ngoại 色sắc 等đẳng 。 與dữ 染nhiễm 法pháp 為vi 依y 。 又hựu 由do 人nhân 身thân 在tại 欲dục 界giới 故cố 。 即tức 少thiểu 分phần 厭yếm 五ngũ 塵trần 。 而nhi 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 即tức 生sanh 人nhân 中trung 。 又hựu 少thiểu 分phần 持trì 戒giới 十Thập 善Thiện 。 即tức 生sanh 天thiên 中trung 。 又hựu 上thượng 品phẩm 厭yếm 離ly 欲dục 界giới 五ngũ 塵trần 五ngũ 根căn 等đẳng 。 不bất 起khởi 貪tham 心tâm 故cố 。 即tức 作tác 欣hân 厭yếm 。 及cập 作tác 諦đế 觀quán 。 而nhi 得đắc 上thượng 色sắc 界giới 定định 。 如như 是thị 厭yếm 色sắc 界giới 也dã 。 即tức 得đắc 無vô 色sắc 界giới 定định 。 如như 是thị 知tri 三tam 界giới 皆giai 不bất 實thật 。 便tiện 作tác 諦đế 觀quán 。 漸tiệm 次thứ 修tu 行hành 。 得đắc 入nhập 聖thánh 位vị 等đẳng 。 說thuyết 五ngũ 塵trần 五ngũ 根căn 色sắc 等đẳng 。 與dữ 淨tịnh 法pháp 為vi 所sở 依y 。 若nhược 無vô 五ngũ 塵trần 。 即tức 無vô 所sở 貪tham 。 五ngũ 欲dục 境cảnh 界giới 。 乃nãi 所sở 厭yếm 五ngũ 欲dục 境cảnh 界giới 。 又hựu 五ngũ 無vô 根căn 。 即tức 五ngũ 能năng 發phát 淨tịnh 法pháp 之chi 心tâm 。 此thử 無vô 色sắc 等đẳng 法pháp 。 即tức 是thị 染nhiễm 淨tịnh 。 若nhược 無vô 聲thanh 法pháp 淨tịnh 法pháp 亦diệc 無vô 。 即tức 無vô 生sanh 人nhân 天thiên 出xuất 世thế 法pháp 。 皆giai 由do 五ngũ 塵trần 五ngũ 根căn 。 若nhược 有hữu 所sở 治trị 染nhiễm 法pháp 。 即tức 自tự 能năng 治trị 淨tịnh 法pháp 。 若nhược 色sắc 界giới 中trung 亦diệc 愛ái 自tự 色sắc 身thân 。 亦diệc 由do 色sắc 故cố 。 而nhi 起khởi 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 。 又hựu 色sắc 界giới 中trung 由do 起khởi 厭yếm 心tâm 。 而nhi 厭yếm 色sắc 故cố 。 即tức 起khởi 聖thánh 道Đạo 。 色sắc 界giới 中trung 亦diệc 有hữu 亂loạn 相tương/tướng 亂loạn 體thể 。 經kinh 中trung 唯duy 約ước 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 。 說thuyết 有hữu 亂loạn 相tương/tướng 亂loạn 體thể 。

疏sớ/sơ 云vân 顛điên 倒đảo 即tức 諸chư 識thức 等đẳng 乃nãi 至chí 即tức 是thị 業nghiệp 生sanh 者giả 。 緣duyên 色sắc 等đẳng 境cảnh 而nhi 起khởi 顛điên 倒đảo 。 此thử 論luận 文văn 即tức 約ước 欲dục 界giới 有hữu 情tình 者giả 。 緣duyên 色sắc 境cảnh 而nhi 起khởi 煩phiền 惱não 。 色sắc 界giới 少thiểu 分phần 亦diệc 緣duyên 色sắc 界giới 境cảnh 。 而nhi 起khởi 煩phiền 惱não 。 無vô 色sắc 界giới 全toàn 無vô 緣duyên 色sắc 境cảnh 而nhi 起khởi 煩phiền 惱não 。 心tâm 無vô 色sắc 法pháp 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 二nhị 解giải 。 初sơ 云vân 即tức 有hữu 漏lậu 心tâm 。 心tâm 所sở 緣duyên 色sắc 境cảnh 不bất 證chứng 實thật 。 即tức 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 虗hư 妄vọng 心tâm 心tâm 所sở 。 皆giai 名danh 顛điên 倒đảo 。 從tùng 此thử 後hậu 方phương 生sanh 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 業nghiệp 等đẳng 。 即tức 先tiên 起khởi 顛điên 倒đảo 。 後hậu 起khởi 雜tạp 染nhiễm 。 若nhược 於ư 色sắc 境cảnh 。 而nhi 起khởi 四tứ 顛điên 倒đảo 。 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 名danh 顛điên 者giả 。 即tức 是thị 先tiên 起khởi 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 。 四tứ 顛điên 倒đảo 著trước 執chấp 。 即tức 是thị 煩phiền 惱não 。 如như 何hà 論luận 云vân 應ưng 無vô 顛điên 倒đảo 。 便tiện 無vô 雜tạp 染nhiễm 。 即tức 先tiên 起khởi 顛điên 倒đảo 。 後hậu 起khởi 煩phiền 惱não 。 故cố 知tri 顛điên 倒đảo 不bất 是thị 煩phiền 惱não 中trung 四tứ 顛điên 倒đảo 。 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 虗hư 妄vọng 心tâm 心tâm 所sở 名danh 顛điên 倒đảo 二nhị 解giải 云vân 。 或hoặc 顛điên 倒đảo 體thể 。 即tức 是thị 業nghiệp 生sanh 顛điên 倒đảo 。 是thị 煩phiền 惱não 中trung 四tứ 顛điên 倒đảo 如như 緣duyên 色sắc 法pháp 。 而nhi 執chấp 為vi 常thường 。 常thường 即tức 是thị 無vô 常thường 計kế 。 是thị 邊biên 見kiến 攝nhiếp 。 即tức 緣duyên 色sắc 法pháp 而nhi 執chấp 於ư 我ngã 計kế 我ngã 。 即tức 是thị 我ngã 見kiến 。 或hoặc 緣duyên 色sắc 法pháp 而nhi 執chấp 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 計kế 苦khổ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 是thị 戒giới 禁cấm 取thủ 攝nhiếp 。 或hoặc 緣duyên 色sắc 法pháp 而nhi 執chấp 為vi 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。 即tức 是thị 取thủ 中trung 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 云vân 亂loạn 相tương/tướng 者giả 相tương/tướng 耶da 由do 也dã 。 解giải 云vân 亂loạn 相tương/tướng 者giả 即tức 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 作tác 所sở 緣duyên 緣duyên 因nhân 。 能năng 引dẫn 起khởi 能năng 緣duyên 心tâm 故cố 。 故cố 境cảnh 即tức 是thị 心tâm 因nhân 。 此thử 亂loạn 相tương/tướng 亂loạn 體thể 。 皆giai 約ước 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 中trung 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 順thuận 結kết 頌tụng 法pháp 故cố 文văn 隔cách 越việt 者giả 。 隔cách 越việt 結kết 頌tụng 者giả 。 即tức 取thủ 第đệ 二nhị 句cú 。 應ưng 許hứa 為vi 色sắc 識thức 。 結kết 上thượng 第đệ 一nhất 句cú 中trung 上thượng 亂loạn 相tương/tướng 二nhị 字tự 。 即tức 取thủ 第đệ 三tam 句cú 及cập 與dữ 非phi 色sắc 識thức 。 結kết 上thượng 第đệ 一nhất 句cú 中trung 下hạ 亂loạn 體thể 二nhị 字tự 。 即tức 若nhược 無vô 亂loạn 相tương/tướng 體thể 亦diệc 無vô 。 若nhược 漸tiệm 次thứ 順thuận 結kết 頌tụng 法pháp 。 應ưng 云vân 亂loạn 相tương/tướng 即tức 是thị 色sắc 識thức 。 亂loạn 體thể 即tức 是thị 非phi 色sắc 識thức 。 若nhược 無vô 亂loạn 相tương/tướng 。 亂loạn 體thể 亦diệc 無vô 。 今kim 從tùng 相tương/tướng 分phân 為vi 色sắc 識thức 者giả 。 色sắc 從tùng 識thức 變biến 。 說thuyết 色sắc 名danh 色sắc 識thức 。

疏sớ/sơ 云vân 境cảnh 因nhân 能năng 生sanh 心tâm 之chi 果quả 者giả 。 即tức 境cảnh 所sở 緣duyên 緣duyên 因nhân 。 能năng 引dẫn 生sanh 能năng 緣duyên 定định 果quả 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 諸chư 法pháp 由do 量lượng 刊# 定định 有hữu 無vô 者giả 。 即tức 是thị 聖thánh 言ngôn 量lượng 現hiện 量lượng 。 能năng 刊# 定định 諸chư 法pháp 有hữu 無vô 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 論luận 主chủ 依y 同đồng 我ngã 答đáp 五ngũ 識thức 及cập 同đồng 時thời 意ý 識thức 現hiện 量lượng 得đắc 時thời 等đẳng 者giả 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 自tự 宗tông 說thuyết 。 六lục 識thức 得đắc 俱câu 時thời 起khởi 。

疏sớ/sơ 云vân 順thuận 他tha 宗tông 解giải 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 現hiện 量lượng 同đồng 時thời 不bất 執chấp 為vi 外ngoại 五ngũ 識thức 等đẳng 。 後hậu 意ý 妄vọng 生sanh 心tâm 外ngoại 境cảnh 相tướng 當đương 順thuận 他tha 宗tông 解giải 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 經kinh 部bộ 婆bà 多đa 等đẳng 。 六lục 識thức 不bất 許hứa 並tịnh 生sanh 故cố 。 今kim 論luận 順thuận 彼bỉ 解giải 云vân 。 前tiền 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 現hiện 量lượng 得đắc 。 不bất 執chấp 為vi 外ngoại 。 五ngũ 識thức 滅diệt 已dĩ 後hậu 意ý 識thức 起khởi 時thời 。 緣duyên 境cảnh 妄vọng 分phân 別biệt 妄vọng 生sanh 外ngoại 境cảnh 相tướng 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 宗tông 五ngũ 識thức 緣duyên 色sắc 等đẳng 境cảnh 時thời 。 五ngũ 識thức 不bất 作tác 青thanh 黃hoàng 色sắc 解giải 。 但đãn 任nhậm 運vận 緣duyên 之chi 。 亦diệc 不bất 作tác 外ngoại 境cảnh 解giải 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 兩lưỡng 宗tông 說thuyết 。 五ngũ 識thức 色sắc 等đẳng 。 五ngũ 識thức 作tác 青thanh 黃hoàng 色sắc 解giải 。 及cập 作tác 外ngoại 現hiện 量lượng 。 據cứ 多đa 分phần 說thuyết 。 據cứ 實thật 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 意ý 識thức 亦diệc 有hữu 執chấp 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 實thật 五ngũ 根căn 亦diệc 有hữu 意ý 識thức 妄vọng 執chấp 者giả 乃nãi 至chí 後hậu 五ngũ 生sanh 何hà 執chấp 斷đoạn 者giả 。 然nhiên 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 亦diệc 有hữu 執chấp 起khởi 。 亦diệc 如như 五ngũ 識thức 相tương 續tục 。 正chánh 緣duyên 色sắc 等đẳng 境cảnh 時thời 。 意ý 識thức 與dữ 五ngũ 識thức 因nhân 緣duyên 色sắc 等đẳng 境cảnh 。 忽hốt 傍bàng 邊biên 有hữu 怨oán 家gia 語ngữ 言ngôn 。 即tức 耳nhĩ 識thức 聞văn 此thử 怨oán 言ngôn 聲thanh 已dĩ 。 即tức 意ý 識thức 中trung 起khởi 執chấp 。 執chấp 為vi 實thật 忿phẫn 恨hận 順thuận 識thức 相tương 續tục 專chuyên 注chú 者giả 著trước 此thử 怨oán 耳nhĩ 識thức 相tương 續tục 。 此thử 順thuận 識thức 相tương 續tục 專chuyên 注chú 者giả 。 著trước 此thử 怨oán 耳nhĩ 識thức 相tương 續tục 。 此thử 怨oán 意ý 識thức 相tương/tướng 執chấp 而nhi 實thật 怨oán 。 故cố 知tri 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 亦diệc 有hữu 執chấp 。 若nhược 五ngũ 識thức 五ngũ 識thức 俱câu 以dĩ 時thời 意ý 識thức 時thời 意ý 識thức 無vô 執chấp 者giả 。 若nhược 聞văn 怨oán 聲thanh 已dĩ 。 應ưng 五ngũ 俱câu 意ý 識thức 不bất 執chấp 而nhi 實thật 怨oán 想tưởng 。 若nhược 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 。 執chấp 為vi 怨oán 實thật 想tưởng 者giả 故cố 者giả 。 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 中trung 得đắc 有hữu 執chấp 。 若nhược 彼bỉ 後hậu 言ngôn 五ngũ 識thức 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 時thời 意ý 識thức 方phương 起khởi 執chấp 者giả 。 又hựu 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 五ngũ 識thức 滅diệt 已dĩ 。 意ý 識thức 方phương 起khởi 執chấp 者giả 。 若nhược 後hậu 五ngũ 識thức 生sanh 時thời 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 即tức 令linh 意ý 識thức 斷đoạn 。 故cố 知tri 後hậu 五ngũ 識thức 生sanh 時thời 。 意ý 識thức 中trung 執chấp 即tức 不bất 斷đoạn 。 故cố 知tri 五ngũ 識thức 有hữu 時thời 未vị 滅diệt 時thời 。 俱câu 時thời 意ý 識thức 五ngũ 亦diệc 起khởi 執chấp 。 故cố 知tri 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 得đắc 有hữu 執chấp 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 但đãn 堅kiên 除trừ 可khả 說thuyết 有hữu 異dị 非phi 五ngũ 說thuyết 俱câu 。 無vô 有hữu 執chấp 者giả 。 若nhược 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 不bất 堅kiên 除trừ 執chấp 著trước 時thời 。 此thử 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 。 則tắc 與dữ 五ngũ 識thức 同đồng 是thị 現hiện 量lượng 。 若nhược 五ngũ 識thức 同đồng 時thời 意ý 識thức 意ý 。 識thức 起khởi 堅kiên 除trừ 執chấp 時thời 。 意ý 識thức 即tức 不bất 名danh 現hiện 量lượng 。 則tắc 與dữ 俱câu 時thời 五ngũ 識thức 異dị 。 以dĩ 五ngũ 識thức 是thị 現hiện 量lượng 。 俱câu 時thời 意ý 識thức 不bất 是thị 現hiện 量lượng 。 堅kiên 除trừ 者giả 即tức 是thị 執chấp 不bất 堅kiên 。 除trừ 者giả 即tức 無vô 執chấp 。

疏sớ/sơ 云vân 諸chư 處xứ 但đãn 說thuyết 五ngũ 識thức 俱câu 意ý 識thức 是thị 現hiện 量lượng 不bất 言ngôn 定định 爾nhĩ 故cố 不bất 相tương 違vi 者giả 。 諸chư 論luận 中trung 俱câu 說thuyết 。 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 現hiện 量lượng 。 則tắc 不bất 定định 說thuyết 五ngũ 識thức 俱câu 意ý 定định 是thị 現hiện 量lượng 。 說thuyết 五ngũ 識thức 俱câu 意ý 有hữu 執chấp 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 境cảnh 解giải 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 宗tông 中trung 。 亦diệc 說thuyết 五ngũ 識thức 滅diệt 已dĩ 後hậu 生sanh 意ý 識thức 。 互hỗ 順thuận 自tự 他tha 宗tông 。

疏sớ/sơ 云vân 四tứ 分phần/phân 中trung 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 。 四tứ 分phần/phân 者giả 相tương 見kiến 自tự 證chứng 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 等đẳng 。 四tứ 分phân 之chi 相tương/tướng 分phần/phân 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 五ngũ 識thức 中trung 嗔sân 等đẳng 互hỗ 親thân 不bất 順thuận 本bổn 質chất 境cảnh 但đãn 稱xưng 親thân 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 非phi 遍biến 計kế 所sở 執chấp 者giả 。 今kim 疏sớ/sơ 主chủ 說thuyết 。 五ngũ 識thức 中trung 貪tham 嗔sân 等đẳng 緣duyên 境cảnh 。 不bất 稱xưng 本bổn 質chất 。 但đãn 稱xưng 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 。 但đãn 隨tùy 麤thô 相tương/tướng 釋thích 。 即tức 不bất 盡tận 理lý 解giải 。 若nhược 五ngũ 識thức 中trung 如như 患hoạn 迦ca 未vị 羅la 病bệnh 。 損tổn 壞hoại 眼nhãn 根căn 。 令linh 眼nhãn 識thức 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 即tức 是thị 不bất 稱xưng 青thanh 色sắc 本bổn 質chất 。 俱câu 稱xưng 黃hoàng 相tương/tướng 分phần/phân 。 若nhược 據cứ 實thật 五ngũ 識thức 。 既ký 現hiện 量lượng 緣duyên 境cảnh 。 則tắc 但đãn 稱xưng 本bổn 質chất 及cập 相tương/tướng 分phần/phân 。 奴nô 以dĩ 手thủ 案án 眼nhãn 見kiến 第đệ 二nhị 月nguyệt 時thời 。 即tức 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 於ư 眼nhãn 根căn 門môn 中trung 。 第đệ 二nhị 月nguyệt 識thức 。 實thật 不bất 是thị 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 由do 患hoạn 此thử 故cố 。 即tức 意ý 識thức 於ư 眼nhãn 根căn 門môn 中trung 。 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 眼nhãn 識thức 則tắc 見kiến 黃hoàng 。 此thử 解giải 最tối 好hảo/hiếu 。 亦diệc 如như 菩Bồ 薩Tát 後hậu 得đắc 智trí 。 緣duyên 他tha 心tâm 智trí 。 及cập 緣duyên 世thế 俗tục 境cảnh 時thời 。 既ký 是thị 現hiện 量lượng 。 則tắc 俱câu 稱xưng 本bổn 質chất 相tương/tướng 分phần/phân 。 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 境cảnh 亦diệc 爾nhĩ 。 五ngũ 識thức 即tức 唯duy 是thị 現hiện 量lượng 。 即tức 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 。 俱câu 稱xưng 本bổn 質chất 相tương/tướng 分phần/phân 。 又hựu 現hiện 量lượng 心tâm 緣duyên 境cảnh 。 即tức 俱câu 稱xưng 本bổn 質chất 相tương/tướng 分phần/phân 。 以dĩ 能năng 緣duyên 心tâm 。 離ly 名danh 言ngôn 故cố 。 故cố 稱xưng 本bổn 質chất 相tương/tướng 分phần/phân 。 若nhược 此thử 量lượng 心tâm 緣duyên 境cảnh 。 唯duy 稱xưng 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 稱xưng 本bổn 質chất 。 如như 前tiền 論luận 文văn 假giả 智trí 及cập 詮thuyên 等đẳng 假giả 智trí 。 即tức 是thị 量lượng 智trí 。 若nhược 非phi 量lượng 心tâm 緣duyên 境cảnh 。 即tức 俱câu 不bất 稱xưng 本bổn 質chất 相tương/tướng 分phần/phân 。 然nhiên 三tam 性tánh 心tâm 皆giai 通thông 許hứa 有hữu 非phi 量lượng 。 如như 緣duyên 瓶bình 衣y 等đẳng 智trí 。 皆giai 是thị 非phi 量lượng 。

疏sớ/sơ 云vân 五ngũ 識thức 不bất 稱xưng 本bổn 質chất 但đãn 稱xưng 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 。 五ngũ 識thức 中trung 亦diệc 應ưng 有hữu 比tỉ 量lượng 。 許hứa 不bất 稱xưng 本bổn 質chất 。 既ký 知tri 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 心tâm 皆giai 唯duy 現hiện 量lượng 。 故cố 故cố 知tri 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 。 俱câu 稱xưng 本bổn 質chất 相tương/tướng 分phần/phân 。 問vấn 若nhược 患hoạn 迦ca 末mạt 病bệnh 損tổn 眼nhãn 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 。 依y 於ư 眼nhãn 根căn 為vi 門môn 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 。 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 其kỳ 眼nhãn 識thức 還hoàn 見kiến 青thanh 。 眼nhãn 識thức 則tắc 稱xưng 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 迦ca 末mạt 羅la 病bệnh 。 損tổn 第đệ 六lục 根căn 。 可khả 許hứa 第đệ 六lục 識thức 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 既ký 患hoạn 病bệnh 損tổn 眼nhãn 根căn 。 應ưng 眼nhãn 識thức 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 既ký 不bất 損tổn 第đệ 六lục 識thức 意ý 根căn 。 其kỳ 第đệ 六lục 識thức 。 應ưng 見kiến 青thanh 為vi 青thanh 。 又hựu 難nạn/nan 曰viết 。 既ký 說thuyết 患hoạn 損tổn 眼nhãn 根căn 。 或hoặc 說thuyết 眼nhãn 識thức 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 或hoặc 說thuyết 意ý 識thức 依y 眼nhãn 門môn 。 見kiến 青thanh 為vi 黃hoàng 。 亦diệc 應ưng 由do 病bệnh 損tổn 耳nhĩ 根căn 。 亦diệc 應ưng 耳nhĩ 識thức 緣duyên 好hảo/hiếu 聲thanh 將tương 作tác 惡ác 。 意ý 識thức 依y 耳nhĩ 根căn 為vi 門môn 。 緣duyên 好hảo/hiếu 聲thanh 以dĩ 為vi 惡ác 聲thanh 。 乃nãi 至chí 損tổn 身thân 根căn 亦diệc 准chuẩn 知tri 。 又hựu 問vấn 疏sớ/sơ 中trung 約ước 何hà 等đẳng 義nghĩa 。 說thuyết 五ngũ 識thức 中trung 貪tham 嗔sân 等đẳng 。 而nhi 不bất 稱xưng 本bổn 質chất 。 亦diệc 應ưng 五ngũ 識thức 起khởi 善thiện 無vô 記ký 心tâm 。 而nhi 稱xưng 本bổn 質chất 。

疏sớ/sơ 云vân 現hiện 覺giác 如như 夢mộng 等đẳng 。 解giải 云vân 。 覺giác 者giả 即tức 是thị 心tâm 心tâm 所sở 捨xả 名danh 。 如như 在tại 夢mộng 中trung 緣duyên 境cảnh 時thời 。 不bất 言ngôn 我ngã 在tại 夢mộng 中trung 等đẳng 。 現hiện 量lượng 心tâm 正chánh 緣duyên 境cảnh 時thời 。 亦diệc 不bất 作tác 我ngã 能năng 緣duyên 境cảnh 。

疏sớ/sơ 云vân 正chánh 量lượng 許hứa 境cảnh 相tướng 續tục 諸chư 識thức 剎sát 那na 者giả 。 正chánh 量lượng 部bộ 許hứa 有hữu 長trường 時thời 四tứ 相tương/tướng 。 如như 世thế 界giới 經kinh 劫kiếp 住trụ 等đẳng 。 即tức 許hứa 能năng 緣duyên 心tâm 。 剎sát 那na 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 即tức 物vật 生sanh 心tâm 共cộng 緣duyên 舊cựu 境cảnh 。 然nhiên 正chánh 量lượng 部bộ 即tức 許hứa 五ngũ 識thức 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 生sanh 意ý 識thức 。 亦diệc 得đắc 現hiện 量lượng 。

疏sớ/sơ 云vân 五ngũ 識thức 現hiện 量lượng 能năng 見kiến 者giả 心tâm 以dĩ 滅diệt 非phi 有hữu 者giả 。 者giả 今kim 破phá 正chánh 量lượng 部bộ 云vân 。 設thiết 許hứa 所sở 緣duyên 境cảnh 不bất 滅diệt 。 則tắc 五ngũ 識thức 現hiện 量lượng 。 能năng 見kiến 心tâm 以dĩ 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 意ý 識thức 如như 何hà 有hữu 現hiện 量lượng 。 然nhiên 婆bà 多đa 計kế 五ngũ 識thức 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 意ý 識thức 生sanh 。 亦diệc 得đắc 現hiện 量lượng 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 文văn 總tổng 意ý 含hàm 二nhị 種chủng 者giả 。 此thử 中trung 論luận 文văn 總tổng 相tương/tướng 意ý 含hàm 破phá 正chánh 量lượng 部bộ 多đa 部bộ 二nhị 種chủng 。 即tức 頌tụng 云vân 。 現hiện 量lượng 如như 夢mộng 等đẳng 。 以dĩ 起khởi 現hiện 量lượng 心tâm 。 覺giác 時thời 及cập 境cảnh 已dĩ 無vô 。 正chánh 破phá 多đa 宗tông 。 兼kiêm 破phá 正chánh 量lượng 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 二nhị 現hiện 量lượng 不bất 分phân 別biệt 執chấp 者giả 。 二nhị 現hiện 量lượng 者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 識thức 現hiện 量lượng 。 及cập 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 現hiện 量lượng 。 故cố 云vân 二nhị 現hiện 量lượng 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 今kim 此thử 中trung 據cứ 自tự 多đa 分phần 者giả 。 今kim 說thuyết 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 是thị 。

疏sớ/sơ 云vân 由do 亦diệc 二nhị 無vô 有hữu 多đa 過quá 失thất 者giả 。 由do 此thử 說thuyết 五ngũ 識thức 俱câu 時thời 意ý 識thức 有hữu 執chấp 。 亦diệc 無vô 多đa 過quá 。 外ngoại 人nhân 問vấn 曰viết 。 若nhược 一nhất 切thiết 覺giác 時thời 之chi 邊biên 。 乃nãi 至chí 此thử 即tức 牒điệp 定định 他tha 宗tông 者giả 。 問vấn 此thử 文văn 既ký 是thị 他tha 小Tiểu 乘Thừa 。 來lai 難nạn/nan 大Đại 乘Thừa 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 名danh 他tha 。 大Đại 乘Thừa 名danh 自tự 。 應ưng 是thị 他tha 小Tiểu 乘Thừa 。 牒điệp 定định 大Đại 乘Thừa 自tự 宗tông 。 如như 何hà 此thử 文văn 說thuyết 。 牒điệp 定định 他tha 宗tông 。 答đáp 次thứ 下hạ 解giải 是thị 。 何hà 故cố 覺giác 時thời 於ư 自tự 色sắc 境cảnh 不bất 知tri 唯duy 識thức 者giả 。 問vấn 緣duyên 法pháp 中trung 說thuyết 者giả 。 其kỳ 小Tiểu 乘Thừa 將tương 何hà 以dĩ 為vi 如như 夢mộng 境cảnh 時thời 。 何hà 以dĩ 為vi 覺giác 時thời 令linh 知tri 自tự 心tâm 是thị 唯duy 識thức 。 思tư 之chi 。 外ngoại 人nhân 問vấn 曰viết 乃nãi 至chí 不bất 離ly 識thức 者giả 。 此thử 即tức 牒điệp 定định 他tha 宗tông 。 解giải 云vân 此thử 即tức 大Đại 乘Thừa 假giả 說thuyết 牒điệp 定định 他tha 小Tiểu 乘Thừa 難nạn/nan 宗tông 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 破phá 他tha 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 中trung 。 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 中trung 皆giai 許hứa 心tâm 外ngoại 有hữu 色sắc 等đẳng 故cố 。 此thử 中trung 且thả 唯duy 有hữu 喻dụ 。 而nhi 無vô 法pháp 合hợp 。 意ý 問vấn 從tùng 夢mộng 覺giác 。 即tức 夢mộng 境cảnh 無vô 。 我ngã 何hà 尋tầm 常thường 覺giác 時thời 。 前tiền 色sắc 境cảnh 即tức 不bất 無vô 即tức 常thường 有hữu 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 無vô 用dụng 作tác 用dụng 諸chư 法pháp 皆giai 爾nhĩ 無vô 有hữu 作tác 用dụng 及cập 作tác 者giả 用dụng 。 解giải 云vân 。 若nhược 總tổng 聚tụ 人nhân 即tức 名danh 作tác 者giả 。 用dụng 人nhân 身thân 手thủ 等đẳng 即tức 名danh 作tác 用dụng 。 故cố 無vô 實thật 人nhân 作tác 用dụng 者giả 。 及cập 無vô 實thật 手thủ 等đẳng 作tác 用dụng 。 然nhiên 作tác 用dụng 作tác 者giả 。 皆giai 是thị 我ngã 異dị 名danh 。

論luận 云vân 非phi 如như 手thủ 等đẳng 親thân 執chấp 外ngoại 物vật 日nhật 等đẳng 舒thư 光quang 親thân 照chiếu 外ngoại 境cảnh 者giả 。 非phi 如như 手thủ 等đẳng 親thân 執chấp 外ngoại 物vật 。 此thử 二nhị 句cú 即tức 破phá 正chánh 量lượng 部bộ 。 正chánh 量lượng 部bộ 不bất 立lập 相tương/tướng 分phần/phân 。 彼bỉ 部bộ 說thuyết 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 親thân 取thủ 前tiền 境cảnh 。 如như 鉢bát 中trung 物vật 。 即tức 破phá 言ngôn 。 非phi 如như 手thủ 如như 等đẳng 親thân 執chấp 外ngoại 物vật 。 日nhật 等đẳng 舒thư 光quang 。 親thân 照chiếu 外ngoại 境cảnh 。 此thử 二nhị 句cú 即tức 是thị 破phá 論luận 破phá 論luận 說thuyết 。 眼nhãn 識thức 起khởi 時thời 。 舒thư 光quang 直trực 照chiếu 前tiền 境cảnh 。 如như 日nhật 舒thư 光quang 親thân 照chiếu 境cảnh 。 今kim 破phá 之chi 言ngôn 。 心tâm 等đẳng 緣duyên 境cảnh 時thời 。 非phi 如như 日nhật 等đẳng 舒thư 光quang 親thân 照chiếu 外ngoại 境cảnh 。 然nhiên 外ngoại 之chi 物vật 者giả 。 日nhật 月nguyệt 大đại 光quang 名danh 體thể 。

疏sớ/sơ 云vân 但đãn 如như 汝nhữ 宗tông 鏡kính 等đẳng 照chiếu 物vật 似tự 外ngoại 境cảnh 現hiện 乃nãi 至chí 於ư 自tự 心tâm 上thượng 現hiện 者giả 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 及cập 經kinh 部bộ 。 不bất 立lập 有hữu 鏡kính 中trung 像tượng 。 水thủy 中trung 月nguyệt 。 鏡kính 中trung 實thật 無vô 像tượng 。 水thủy 中trung 實thật 無vô 月nguyệt 。 亦diệc 如như 人nhân 面diện 向hướng 南nam 。 照chiếu 一nhất 鏡kính 時thời 。 由do 鏡kính 面diện 明minh 淨tịnh 故cố 。 令linh 其kỳ 眼nhãn 識thức 還hoàn 卻khước 見kiến 自tự 面diện 向hướng 北bắc 。 又hựu 看khán 水thủy 時thời 。 水thủy 明minh 淨tịnh 故cố 。 令linh 其kỳ 眼nhãn 識thức 卻khước 見kiến 天thiên 上thượng 月nguyệt 。 由do 如như 日nhật 月nguyệt 。 中trung 看khán 一nhất 盆bồn 。 且thả 水thủy 及cập 鏡kính 面diện 水thủy 及cập 鏡kính 面diện 明minh 淨tịnh 故cố 。 令linh 其kỳ 日nhật 光quang 卻khước 向hướng 屋ốc 樑lương 間gian 現hiện 。 若nhược 鏡kính 中trung 者giả 名danh 像tượng 部bộ 。 光quang 明minh 生sanh 於ư 中trung 。 餘dư 色sắc 可khả 見kiến 名danh 鄣# 。 今kim 說thuyết 鏡kính 中trung 名danh 影ảnh 像tượng 者giả 。 借tá 他tha 餘dư 影ảnh 。 此thử 鏡kính 中trung 說thuyết 之chi 。 若nhược 兩lưỡng 宗tông 立lập 有hữu 鏡kính 像tượng 實thật 及cập 水thủy 中trung 月nguyệt 。 今kim 疏sớ/sơ 中trung 言ngôn 。 大Đại 乘Thừa 云vân 。 但đãn 由do 如như 汝nhữ 兩lưỡng 宗tông 實thật 有hữu 鏡kính 中trung 像tượng 向hướng 鏡kính 中trung 現hiện 。 今kim 此thử 他tha 心tâm 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。 即tức 他tha 心tâm 之chi 影ảnh 。 於ư 我ngã 自tự 心tâm 上thượng 現hiện 。 今kim 大Đại 乘Thừa 中trung 破phá 兩lưỡng 師sư 云vân 鏡kính 中trung 實thật 像tượng 云vân 。 又hựu 如như 於ư 狹hiệp 小tiểu 水thủy 上thượng 兩lưỡng 岸ngạn 居cư 。 兩lưỡng 岸ngạn 者giả 互hỗ 見kiến 兩lưỡng 岸ngạn 。 於ư 水thủy 中trung 現hiện 分phân 明minh 。 若nhược 是thị 實thật 色sắc 。 如như 何hà 得đắc 二nhị 實thật 色sắc 同đồng 處xứ 看khán 。 極cực 略lược 色sắc 。 即tức 折chiết 互hỗ 為vi 能năng 所sở 得đắc 色sắc 者giả 。 或hoặc 人nhân 身thân 是thị 能năng 得đắc 。 壁bích 為vi 所sở 得đắc 。 或hoặc 壁bích 戒giới 是thị 能năng 礙ngại 。 人nhân 身thân 所sở 得đắc 。 二nhị 者giả 極cực 逈huýnh 色sắc 。 唯duy 折chiết 所sở 得đắc 色sắc 。 至chí 細tế 名danh 極cực 逈huýnh 色sắc 。 所sở 得đắc 色sắc 者giả 。 即tức 兩lưỡng 種chủng 間gian 及cập 兩lưỡng 墻tường 間gian 空không 界giới 色sắc 。 被bị 人nhân 及cập 餘dư 草thảo 木mộc 等đẳng 物vật 為vi 能năng 得đắc 。 令linh 所sở 得đắc 空không 界giới 色sắc 不bất 現hiện 。 若nhược 准chuẩn 兩lưỡng 宗tông 說thuyết 。 空không 界giới 色sắc 亦diệc 是thị 四tứ 大đại 。 近cận 空không 中trung 而nhi 為vi 能năng 造tạo 。 即tức 四tứ 大đại 是thị 能năng 造tạo 。 空không 界giới 色sắc 所sở 造tạo 。 若nhược 准chuẩn 大Đại 乘Thừa 則tắc 不bất 定định 。 或hoặc 時thời 虗hư 空không 中trung 。 有hữu 四tứ 大đại 造tạo 空không 界giới 色sắc 。 或hoặc 時thời 地địa 中trung 四tứ 大đại 造tạo 遙diêu 空không 中trung 空không 界giới 色sắc 。 由do 此thử 或hoặc 有hữu 能năng 造tạo 色sắc 。 所sở 造tạo 色sắc 少thiểu 。 或hoặc 有hữu 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 所sở 造tạo 五ngũ 根căn 色sắc 。 大đại 小tiểu 相tương 稱xứng 。 可khả 知tri 壁bích 持trì 盡tận 。 若nhược 違vi 遠viễn 見kiến 天thiên 上thượng 碧bích 色sắc 。 則tắc 名danh 空không 一nhất 顯hiển 色sắc 。

疏sớ/sơ 云vân 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 自tự 身thân 若nhược 識thức 所sở 變biến 等đẳng 互hỗ 爾nhĩ 者giả 。 自tự 識thức 若nhược 緣duyên 他tha 餘dư 人nhân 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 。 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 。 亦diệc 自tự 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phân 之chi 及cập 自tự 身thân 前tiền 六lục 識thức 等đẳng 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 。 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 。 即tức 六lục 識thức 等đẳng 自tự 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 。 六lục 識thức 等đẳng 為vi 親thân 所sở 緣duyên 。 即tức 一nhất 法pháp 體thể 之chi 上thượng 有hữu 二nhị 影ảnh 生sanh 者giả 。 問vấn 相tương/tướng 分phần/phân 可khả 名danh 為vi 影ảnh 。 其kỳ 見kiến 分phần/phân 如như 何hà 名danh 影ảnh 。 答đáp 彼bỉ 從tùng 自tự 體thể 起khởi 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 質chất 為vi 緣duyên 還hoàn 見kiến 本bổn 質chất 。 以dĩ 心tâm 為vi 緣duyên 還hoàn 見kiến 自tự 心tâm 者giả 。 如như 人nhân 照chiếu 鏡kính 時thời 。 以dĩ 自tự 本bổn 質chất 面diện 為vi 緣duyên 。 還hoàn 見kiến 自tự 面diện 本bổn 質chất 。 由do 鏡kính 面diện 明minh 淨tịnh 故cố 。 即tức 掉trạo 眼nhãn 識thức 返phản 見kiến 自tự 本bổn 面diện 。 如như 緣duyên 外ngoại 色sắc 等đẳng 時thời 。 還hoàn 以dĩ 自tự 心tâm 為vi 緣duyên 。 還hoàn 見kiến 自tự 心tâm 者giả 自tự 心tâm 者giả 。 即tức 自tự 心tâm 上thượng 見kiến 分phần/phân 。 能năng 見kiến 自tự 心tâm 上thượng 相tương/tướng 分phần/phân 影ảnh 。 相tương/tướng 分phần/phân 不bất 離ly 心tâm 。 名danh 名danh 為vi 自tự 心tâm 。 非phi 是thị 自tự 見kiến 分phần/phân 還hoàn 見kiến 自tự 見kiến 分phần/phân 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 他tha 心tâm 智trí 云vân 何hà 知tri 。 境cảnh 不bất 如như 實thật 乃nãi 至chí 不bất 知tri 如như 佛Phật 境cảnh 等đẳng 者giả 。 此thử 文văn 說thuyết 如như 餘dư 二Nhị 乘Thừa 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 他tha 心tâm 智trí 。 緣duyên 他tha 心tâm 時thời 。 不bất 能năng 一nhất 一nhất 如như 實thật 稱xưng 心tâm 。 可khả 知tri 他tha 人nhân 本bổn 質chất 心tâm 不bất 分phân 明minh 故cố 。 如như 自tự 心tâm 還hoàn 緣duyên 自tự 心tâm 。 亦diệc 不bất 能năng 稱xưng 可khả 與dữ 分phân 明minh 故cố 。 不bất 及cập 佛Phật 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 他tha 心tâm 時thời 。 能năng 令linh 稱xưng 可khả 知tri 如như 實thật 事sự 。 了liễu 知tri 他tha 心tâm 本bổn 質chất 事sự 。 問vấn 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 起khởi 有hữu 漏lậu 他tha 智trí 。 則tắc 不bất 能năng 知tri 四Tứ 果Quả 。 及cập 前tiền 六lục 地địa 中trung 無vô 漏lậu 心tâm 者giả 。 亦diệc 應ưng 如như 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 。 及cập 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 後hậu 得đắc 智trí 他tha 心tâm 智trí 。 不bất 能năng 治trị 四Tứ 果Quả 人nhân 根căn 本bổn 智trí 。 及cập 九cửu 地địa 已dĩ 前tiền 根căn 本bổn 智trí 。 以dĩ 根căn 本bổn 智trí 是thị 勝thắng 。 後hậu 得đắc 智trí 是thị 劣liệt 。 又hựu 問vấn 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 起khởi 無vô 漏lậu 心tâm 。 能năng 知tri 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 有hữu 漏lậu 心tâm 。 若nhược 言ngôn 知tri 者giả 。 如như 何hà 言ngôn 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 知tri 二nhị 地địa 。 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 若nhược 若nhược 言ngôn 不bất 知tri 者giả 。 如như 何hà 說thuyết 異dị 生sanh 他tha 心tâm 智trí 。 能năng 知tri 初sơ 果quả 有hữu 漏lậu 心tâm 。 乃nãi 至chí 初Sơ 地Địa 有hữu 漏lậu 心tâm 。 能năng 知tri 餘dư 初Sơ 地Địa 有hữu 漏lậu 心tâm 。 乃nãi 至chí 初Sơ 地Địa 無vô 漏lậu 心tâm 。 能năng 知tri 初Sơ 地Địa 無vô 漏lậu 心tâm 。 乃nãi 至chí 初Sơ 地Địa 。 有hữu 漏lậu 心tâm 能năng 知tri 餘dư 初Sơ 地Địa 無vô 漏lậu 心tâm 。 又hựu 問vấn 大Đại 乘Thừa 中trung 他tha 心tâm 智trí 。 能năng 緣duyên 他tha 人nhân 心tâm 。 亦diệc 能năng 緣duyên 他tha 心tâm 所sở 緣duyên 者giả 。 為vi 約ước 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 等đẳng 說thuyết 。 又hựu 如như 餘dư 有hữu 一nhất 个# 人nhân 。 亦diệc 如như 第đệ 一nhất 人nhân 。 心tâm 緣duyên 他tha 第đệ 二nhị 人nhân 。 第đệ 二nhị 人nhân 心tâm 是thị 所sở 緣duyên 。 第đệ 一nhất 人nhân 心tâm 是thị 能năng 緣duyên 心tâm 。 得đắc 准chuẩn 知tri 第đệ 一nhất 人nhân 心tâm 即tức 緣duyên 第đệ 三tam 人nhân 心tâm 。 乃nãi 至chí 第đệ 九cửu 。 人nhân 心tâm 緣duyên 他tha 第đệ 十thập 人nhân 心tâm 。 即tức 前tiền 前tiền 是thị 能năng 緣duyên 。 後hậu 後hậu 心tâm 是thị 所sở 緣duyên 。 乃nãi 至chí 千thiên 萬vạn 人nhân 皆giai 然nhiên 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 起khởi 他tha 心tâm 智trí 。 緣duyên 他tha 第đệ 一nhất 人nhân 心tâm 時thời 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 他tha 心tâm 智trí 。 為vi 緣duyên 第đệ 三tam 人nhân 心tâm 。 為vi 亦diệc 緣duyên 得đắc 第đệ 十thập 人nhân 心tâm 。 乃nãi 至chí 佛Phật 及cập 二nhị 乘thừa 等đẳng 他tha 心tâm 智trí 。 亦diệc 准chuẩn 此thử 問vấn 。 答đáp 曰viết 二nhị 十thập 唯duy 識thức 頌tụng 云vân 何hà 此thử 句cú 是thị 問vấn 頭đầu 。 問vấn 餘dư 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 他tha 心tâm 智trí 。 為vi 稱xưng 實thật 智trí 。 為vi 不bất 稱xưng 實thật 智trí 。 下hạ 三tam 句cú 即tức 是thị 答đáp 。 謂vị 知tri 境cảnh 不bất 如như 實thật 等đẳng 。 若nhược 異dị 生sanh 他tha 心tâm 智trí 。 即tức 不bất 及cập 聲Thanh 聞Văn 。 聲Thanh 聞Văn 不bất 及cập 緣Duyên 覺Giác 。 緣Duyên 覺Giác 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 及cập 佛Phật 他tha 心tâm 智trí 。 除trừ 人nhân 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 他tha 人nhân 心tâm 時thời 。 但đãn 總tổng 相tương/tướng 而nhi 知tri 。 非phi 委ủy 細tế 一nhất 一nhất 具cụ 器khí 智trí 前tiền 人nhân 心tâm 起khởi 煩phiền 惱não 。 即tức 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 門môn 中trung 。 須tu 何hà 能năng 治trị 行hành 斷đoạn 。 此thử 斷đoạn 煩phiền 惱não 等đẳng 故cố 。 餘dư 人nhân 他tha 心tâm 智trí 即tức 。 不bất 如như 實thật 知tri 。 由do 如như 緣duyên 自tự 心tâm 智trí 。 即tức 後hậu 念niệm 心tâm 緣duyên 前tiền 念niệm 四tứ 時thời 。 亦diệc 不bất 能năng 治trị 實thật 知tri 。 及cập 如như 自tự 心tâm 緣duyên 。 同đồng 時thời 不bất 能năng 知tri 實thật 知tri 。 若nhược 佛Phật 他tha 心tâm 智trí 。 即tức 一nhất 一nhất 委ủy 細tế 知tri 。 并tinh 知tri 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 行hành 解giải 。 治trị 治trị 法pháp 對đối 法pháp 。 此thử 等đẳng 心tâm 中trung 煩phiền 惱não 。 又hựu 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 他tha 心tâm 智trí 。 唯duy 緣duyên 他tha 心tâm 心tâm 等đẳng 。 即tức 不bất 緣duyên 他tha 人nhân 心tâm 所sở 緣duyên 何hà 如như 。 前tiền 人nhân 緣duyên 此thử 人nhân 。 即tức 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 心tâm 時thời 。 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 他tha 心tâm 智trí 。 緣duyên 此thử 人nhân 心tâm 時thời 。 但đãn 知tri 前tiền 人nhân 能năng 緣duyên 心tâm 。 為vi 與dữ 善thiện 相tương 應ứng 。 為vi 與dữ 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 等đẳng 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 他tha 心tâm 智trí 。 不bất 緣duyên 前tiền 人nhân 。 心tâm 所sở 緣duyên 境cảnh 。 若nhược 緣duyên 前tiền 人nhân 。 心tâm 所sở 緣duyên 境cảnh 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 心tâm 緣duyên 自tự 心tâm 過quá 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 是thị 前tiền 人nhân 心tâm 之chi 所sở 緣duyên 處xứ 。 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 應ưng 名danh 自tự 心tâm 智trí 。 不bất 得đắc 名danh 他tha 心tâm 知tri 。 又hựu 前tiền 人nhân 心tâm 唯duy 緣duyên 色sắc 等đẳng 。 即tức 前tiền 人nhân 心tâm 色sắc 等đẳng 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 他tha 心tâm 智trí 。 緣duyên 此thử 前tiền 人nhân 心tâm 所sở 緣duyên 色sắc 等đẳng 。 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 他tha 心tâm 智trí 。 應ưng 名danh 緣duyên 色sắc 智trí 。 不bất 得đắc 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 又hựu 前tiền 人nhân 心tâm 緣duyên 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 無vô 為vi 等đẳng 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 他tha 智trí 。 緣duyên 前tiền 人nhân 心tâm 所sở 緣duyên 者giả 。 其kỳ 前tiền 人nhân 既ký 用dụng 不bất 相tương 應ứng 。 行hành 無vô 為vi 之chi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 應ưng 菩Bồ 薩Tát 他tha 智trí 應ưng 名danh 緣duyên 不bất 相tương 應ứng 無vô 為vi 。 即tức 不bất 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 餘dư 阿A 羅La 漢Hán 獨Độc 覺Giác 佛Phật 等đẳng 他tha 心tâm 智trí 。 亦diệc 准chuẩn 此thử 知tri 。 故cố 他tha 心tâm 智trí 唯duy 緣duyên 他tha 人nhân 心tâm 。 不bất 緣duyên 他tha 心tâm 所sở 緣duyên 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 他tha 心tâm 智trí 。 亦diệc 緣duyên 他tha 心tâm 。 亦diệc 緣duyên 他tha 心tâm 所sở 緣duyên 。 從tùng 前tiền 人nhân 心tâm 緣duyên 自tự 類loại 。 他tha 心tâm 智trí 緣duyên 前tiền 人nhân 時thời 。 聖thánh 者giả 亦diệc 自tự 緣duyên 之chi 所sở 以dĩ 。 故cố 大Đại 乘Thừa 中trung 同đồng 聚tụ 心tâm 心tâm 所sở 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 更cánh 互hỗ 尚thượng 不bất 得đắc 相tương/tướng 緣duyên 無vô 妨phương 。 又hựu 如như 前tiền 人nhân 心tâm 。 設thiết 緣duyên 色sắc 等đẳng 不bất 相tương 應ứng 無vô 為vi 時thời 。 其kỳ 能năng 緣duyên 他tha 心tâm 。 亦diệc 緣duyên 他tha 心tâm 所sở 緣duyên 色sắc 法pháp 。 以dĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 。 本bổn 知tri 前tiền 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 亦diệc 無vô 過quá 。 以dĩ 從tùng 本bổn 為vi 名danh 。 還hoàn 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 他tha 心tâm 智trí 。 還hoàn 唯duy 有hữu 漏lậu 心tâm 能năng 緣duyên 無vô 漏lậu 心tâm 。 若nhược 無vô 漏lậu 他tha 心tâm 智trí 。 是thị 唯duy 無vô 漏lậu 心tâm 。 不bất 能năng 緣duyên 有hữu 漏lậu 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 是thị 唯duy 緣duyên 有hữu 漏lậu 心tâm 。 不bất 能năng 緣duyên 無vô 漏lậu 心tâm 。 沒một 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 有hữu 漏lậu 心tâm 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 物vật 。 果quả 人nhân 無vô 漏lậu 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 漏lậu 是thị 麤thô 劣liệt 。 無vô 漏lậu 是thị 勝thắng 。 不bất 相tương 稱xưng 可khả 。 若nhược 七thất 已dĩ 前tiền 無vô 漏lậu 心tâm 。 後hậu 得đắc 智trí 中trung 他tha 心tâm 智trí 。 方phương 能năng 知tri 四Tứ 果Quả 無vô 漏lậu 心tâm 。 又hựu 若nhược 異dị 生sanh 有hữu 漏lậu 他tha 心tâm 智trí 。 亦diệc 能năng 知tri 四Tứ 果Quả 人nhân 生sanh 得đắc 善thiện 心tâm 及cập 無vô 記ký 心tâm 。 即tức 不bất 能năng 知tri 行hành 善thiện 心tâm 。 知tri 行hành 善thiện 心tâm 以dĩ 是thị 勝thắng 。 若nhược 緣duyên 約ước 他tha 心tâm 有hữu 漏lậu 。 亦diệc 能năng 知tri 無vô 漏lậu 有hữu 漏lậu 心tâm 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 能năng 知tri 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 如như 獼mi 猴hầu 將tương 蜜mật 厭yếm 佛Phật 佛Phật 不bất 肯khẳng 取thủ 彌di 猴hầu 。 即tức 知tri 佛Phật 心tâm 為vi 不bất 作tác 淨tịnh 故cố 。 故cố 是thị 以dĩ 不bất 受thọ 。 即tức 取thủ 水thủy 灑sái 蜜mật 上thượng 佛Phật 。 即tức 受thọ 之chi 。 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 。 知tri 無vô 漏lậu 他tha 心tâm 。 又hựu 如như 值trị 波ba 毱cúc 多đa 欲dục 他tha 有hữu 情tình 。 被bị 魔ma 王vương 惱não 亂loạn 尊tôn 。 尊tôn 者giả 心tâm 念niệm 。 言ngôn 何hà 故cố 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 不bất 際tế 此thử 魔ma 令linh 今kim 悟ngộ 我ngã 。 即tức 入nhập 空không 觀quán 。 佛Phật 佛Phật 即tức 觀quán 見kiến 佛Phật 心tâm 知tri 智trí 著trước 此thử 魔ma 遺di 我ngã 降giáng/hàng 。 即tức 將tương 三tam 具cụ 繫hệ 頸cảnh 等đẳng 事sự 如như 佛Phật 。 須tu 侍thị 者giả 其kỳ 聲thanh 。 聞văn 入nhập 定định 觀quán 見kiến 佛Phật 心tâm 。 專chuyên 向hướng 阿A 難Nan 。 如như 日nhật 初sơ 出xuất 。 先tiên 照chiếu 高cao 山sơn 等đẳng 。 此thử 等đẳng 皆giai 各các 二Nhị 乘Thừa 心tâm 。 知tri 佛Phật 無vô 漏lậu 他tha 心tâm 。 若nhược 佛Phật 實thật 心tâm 等đẳng 覺giác 菩bồ 尚thượng 不bất 能năng 知tri 故cố 。 問vấn 有hữu 漏lậu 他tha 心tâm 智trí 是thị 劣liệt 。 即tức 不bất 能năng 知tri 無vô 漏lậu 心tâm 。 其kỳ 無vô 漏lậu 後hậu 有hữu 得đắc 智trí 中trung 他tha 心tâm 智trí 是thị 劣liệt 亦diệc 不bất 知tri 。 得đắc 緣duyên 根căn 本bổn 智trí 勝thắng 心tâm 以dĩ 不phủ 。 又hựu 大đại 小tiểu 說thuyết 。 他tha 心tâm 智trí 即tức 緣duyên 他tha 人nhân 心tâm 中trung 。 十thập 二nhị 種chủng 心tâm 以dĩ 為vi 他tha 心tâm 智trí 之chi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 十thập 二nhị 者giả 一nhất 者giả 癡si 心tâm 。 二nhị 離ly 癡si 心tâm 。 三tam 者giả 貪tham 心tâm 。 四tứ 離ly 貪tham 心tâm 。 五ngũ 者giả 嗔sân 心tâm 。 六lục 離ly 嗔sân 心tâm 。 七thất 沉trầm 心tâm 謂vị 與dữ 惛hôn 沉trầm 相tương 應ứng 心tâm 。 八bát 者giả 榮vinh 謂vị 與dữ 博bác 舉cử 相tương 應ứng 心tâm 。 心tâm 九cửu 者giả 聚tụ 心tâm 在tại 定định 心tâm 。 十thập 者giả 散tán 心tâm 謂vị 散tán 亂loạn 心tâm 。 十thập 一nhất 者giả 小tiểu 心tâm 謂vị 狹hiệp 劣liệt 心tâm 。 十thập 二nhị 者giả 大đại 心tâm 。 謂vị 意ý 成thành 本bổn 諸chư 異dị 生sanh 求cầu 成thành 佛Phật 度độ 有hữu 情tình 心tâm 。

疏sớ/sơ 云vân 既ký 有hữu 他tha 心tâm 異dị 相tướng 自tự 心tâm 之chi 境cảnh 。 何hà 名danh 唯duy 識thức 。 許hứa 有hữu 他tha 色sắc 等đẳng 者giả 。 此thử 外ngoại 人nhân 問vấn 意ý 既ký 言ngôn 唯duy 識thức 。 即tức 自tự 身thân 中trung 唯duy 有hữu 一nhất 識thức 。 及cập 自tự 一nhất 識thức 所sở 變biến 色sắc 。 可khả 名danh 唯duy 識thức 。 若nhược 一nhất 身thân 中trung 許hứa 有hữu 八bát 識thức 。 各các 各các 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 。 又hựu 許hứa 他tha 餘dư 人nhân 識thức 異dị 於ư 自tự 心tâm 。 又hựu 許hứa 有hữu 他tha 人nhân 八bát 識thức 。 亦diệc 有hữu 所sở 變biến 色sắc 。 如như 何hà 名danh 唯duy 識thức 。

疏sớ/sơ 云vân 由do 此thử 理lý 故cố 彼bỉ 顯hiển 真Chân 如Như 者giả 。 由do 此thử 理lý 者giả 理lý 謂vị 道Đạo 理lý 。 非phi 是thị 真Chân 如Như 名danh 為vi 也dã 。 非phi 是thị 由do 真Chân 如Như 理lý 。 又hựu 能năng 顯hiển 能năng 真Chân 如Như 理lý 。 即tức 由do 此thử 二nhị 空không 無vô 我ngã 之chi 道Đạo 理lý 。 能năng 顯hiển 得đắc 真Chân 如Như 理lý 。

疏sớ/sơ 云vân 八bát 識thức 自tự 體thể 者giả 識thức 自tự 相tương/tướng 分phần/phân 至chí 如như 是thị 五ngũ 法Pháp 。 皆giai 不bất 離ly 識thức 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 有hữu 法pháp 中trung 明minh 二nhị 所sở 變biến 者giả 。 謂vị 十thập 一nhất 色sắc 何hà 故cố 此thử 說thuyết 中trung 言ngôn 二nhị 所sở 變biến 者giả 。 謂vị 相tương 見kiến 二nhị 分phần 即tức 二nhị 處xứ 相tương 違vi 。 答đáp 此thử 處xứ 約ước 明minh 唯duy 識thức 義nghĩa 。 即tức 說thuyết 二nhị 所sở 變biến 是thị 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 彼bỉ 論luận 約ước 出xuất 法pháp 體thể 。 即tức 說thuyết 二nhị 所sở 變biến 。 謂vị 十thập 二nhị 色sắc 彼bỉ 論luận 如như 言ngôn 所sở 變biến 者giả 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 即tức 能năng 變biến 起khởi 實thật 五ngũ 根căn 。 若nhược 同đồng 時thời 五ngũ 所sở 。 唯duy 變biến 起khởi 似tự 根căn 塵trần 。 若nhược 第đệ 七thất 識thức 不bất 緣duyên 色sắc 故cố 。 此thử 中trung 除trừ 之chi 。 若nhược 五ngũ 識thức 亦diệc 能năng 變biến 起khởi 實thật 五ngũ 塵trần 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 。 能năng 緣duyên 變biến 十thập 八bát 界giới 。 似tự 根căn 緣duyên 等đẳng 形hình 。 彼bỉ 論luận 云vân 。 二nhị 所sở 變biến 就tựu 此thử 中trung 。 即tức 約ước 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 以dĩ 說thuyết 五ngũ 聚tụ 法pháp 八bát 自tự 性tánh 。 若nhược 為vi 唯duy 識thức 。 若nhược 不bất 相tương 應ứng 三tam 分phần/phân 位vị 亦diệc 名danh 唯duy 識thức 。 若nhược 無vô 為vi 即tức 識thức 實thật 性tánh 亦diệc 名danh 唯duy 識thức 。 但đãn 遮già 一nhất 切thiết 失thất 通thông 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 乃nãi 至chí 不bất 定định 忌kỵ 顛điên 倒đảo 者giả 。 今kim 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 羅La 漢Hán 人nhân 。 有hữu 顛điên 倒đảo 執chấp 者giả 。 非phi 是thị 煩phiền 惱não 部bộ 中trung 。 我ngã 執chấp 及cập 煩phiền 惱não 中trung 四tứ 顛điên 倒đảo 。 謂vị 無vô 常thường 計kế 常thường 等đẳng 。 即tức 是thị 所sở 知tri 障chướng 中trung 法pháp 執chấp 。 四tứ 顛điên 倒đảo 離ly 識thức 。 五ngũ 法pháp 者giả 即tức 是thị 前tiền 五ngũ 聚tụ 法pháp 。

疏sớ/sơ 云vân 非phi 清thanh 辨biện 等đẳng 各các 惡ác 趣thú 空không 者giả 。 解giải 云vân 清thanh 辨biện 等đẳng 。 即tức 是thị 地địa 前tiền 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 。 求cầu 至chí 天thiên 極cực 。 有hữu 我ngã 執chấp 慢mạn 高cao 心tâm 心tâm 中trung 有hữu 疑nghi 無vô 不bất 肯khẳng 。 向hướng 無vô 上thượng 彌Di 勒Lặc 處xứ 問vấn 義nghĩa 決quyết 疑nghi 清thanh 。 辨biện 言ngôn 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 未vị 來lai 佛Phật 。 而nhi 作tác 王vương 有hữu 妻thê 子tử 。 與dữ 我ngã 相tương 似tự 。 我ngã 子tử 能năng 向hướng 彌Di 勒Lặc 處xứ 問vấn 。 我ngã 留lưu 之chi 待đãi 彌Di 勒Lặc 下hạ 生sanh 成thành 佛Phật 。 方phương 彼bỉ 問vấn 義nghĩa 能năng 決quyết 我ngã 疑nghi 。 即tức 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 二nhị 十thập 八bát 九cửu 自tự 知tri 命mạng 時thời 。 不bất 久cửu 即tức 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 而nhi 行hành 禮lễ 懺sám 等đẳng 。 清thanh 辦biện 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 自tự 心tâm 中trung 有hữu 多đa 疑nghi 義nghĩa 。 欲dục 清thanh 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 決quyết 釋thích 疑nghi 。 即tức 使sử 人nhân 於ư 喚hoán 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 語ngữ 彼bỉ 云vân 。 人nhân 命mạng 危nguy 脆thúy 。 不bất 可khả 久cửu 住trụ 。 汝nhữ 清thanh 辨biện 。 若nhược 有hữu 疑nghi 者giả 。 宜nghi 就tựu 我ngã 來lai 與dữ 汝nhữ 決quyết 疑nghi 。

爾nhĩ 時thời 時thời 使sứ 者giả 即tức 是thị 。 往vãng 清thanh 辨biện 具cụ 陳trần 前tiền 事sự 。 清thanh 辨biện 云vân 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 者giả 誓thệ 不bất 空không 見kiến 。 若nhược 見kiến 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 必tất 須tu 成thành 佛Phật 。 是thị 時thời 清thanh 辨biện 既ký 知tri 自tự 命mạng 不bất 久cửu 。 欲dục 得đắc 留lưu 此thử 內nội 身thân 。 見kiến 當đương 來lai 彌Di 勒Lặc 佛Phật 。 即tức 於ư 石thạch 觀quán 音âm 菩Bồ 薩Tát 像tượng 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 不bất 喫khiết 食thực 。 但đãn 服phục 氷băng 時thời 行hành 膝tất 至chí 心tâm 求cầu 石thạch 觀quán 音âm 。 至chí 滿mãn 七thất 日nhật 已dĩ 。 即tức 觀quán 世thế 菩Bồ 薩Tát 石thạch 中trung 現hiện 身thân 。 語ngữ 清thanh 辨biện 菩Bồ 薩Tát 。 人nhân 者giả 作tác 此thử 慇ân 懃cần 心tâm 求cầu 見kiến 我ngã 我ngã 。 欲dục 何hà 所sở 須tu 。 清thanh 辨biện 言ngôn 人nhân 命mạng 危nguy 脆thúy 。 不bất 得đắc 久cửu 住trụ 。 我ngã 得đắc 留lưu 身thân 。 見kiến 彌Di 勒Lặc 成thành 佛Phật 。 使sử 我ngã 所sở 疑nghi 已dĩ 。 後hậu 方phương 令linh 久cửu 住trụ 。 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 不bất 可khả 久cửu 住trụ 。 汝nhữ 若nhược 欲dục 得đắc 見kiến 彌Di 勒Lặc 者giả 。 當đương 廣quảng 發phát 願nguyện 命mạng 終chung 已dĩ 。 生sanh 彼bỉ 宮cung 。 親thân 見kiến 彌Di 勒Lặc 。 決quyết 疑nghi 亦diệc 著trước 。 清thanh 辨biện 曰viết 。 願nguyện 不bất 可khả 改cải 。 志chí 不bất 可khả 移di 。 今kim 唯duy 願nguyện 留lưu 身thân 。 見kiến 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 音âm 言ngôn 。 汝nhữ 若nhược 欲dục 得đắc 留lưu 身thân 者giả 。 應ưng 向hướng 阿a 羅la 羅la 窟quật 中trung 。 即tức 能năng 留lưu 此thử 身thân 。

時thời 清thanh 辨biện 菩Bồ 薩Tát 。 頌tụng 持trì 執chấp 金kim 剛cang 咒chú 咒chú 白bạch 介giới 子tử 自tự 介giới 子tử 擊kích 青thanh 石thạch 令linh 聞văn 。 石thạch 既ký 聞văn 已dĩ 。 普phổ 告cáo 諸chư 人nhân 曰viết 。 若nhược 欲dục 留lưu 身thân 見kiến 彌Di 勒Lặc 者giả 。 可khả 入nhập 窟quật 。

時thời 六lục 人nhân 共cộng 清thanh 辨biện 入nhập 窟quật 中trung 。 其kỳ 門môn 是thị 閇bế 。 名danh 惡ác 趣thú 空không 諸chư 法pháp 有hữu 為vi 空không 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 問vấn 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 末mạt 種chủng 生sanh 現hiện 起khởi 如như 俱câu 有hữu 因nhân 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 何hà 故cố 此thử 中trung 。 但đãn 言ngôn 得đắc 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 。 此thử 中trung 問vấn 意ý 。 何hà 故cố 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 中trung 。 明minh 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 如như 俱câu 有hữu 因nhân 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 。 今kim 時thời 此thử 處xứ 。 明minh 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 言ngôn 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 耶da 。

疏sớ/sơ 云vân 答đáp 如như 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 初sơ 乃nãi 至chí 種chủng 生sanh 現hiện 行hành 非phi 士sĩ 用dụng 果quả 者giả 。 如như 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 。 明minh 因nhân 能năng 變biến 果quả 能năng 變biến 中trung 。 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 二nhị 因nhân 習tập 氣khí 。 此thử 二nhị 習tập 氣khí 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。 又hựu 以dĩ 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 。 云vân 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 即tức 八bát 識thức 體thể 相tướng 差sai 別biệt 。 而nhi 生sanh 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 果quả 似tự 因nhân 即tức 是thị 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 唯duy 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 。 故cố 知tri 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 不bất 是thị 士sĩ 用dụng 果quả 。 即tức 是thị 彼bỉ 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 論luận 文văn 。 簡giản 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 唯duy 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 彼bỉ 處xứ 等đẳng 流lưu 果quả 即tức 是thị 。 此thử 間gian 等đẳng 流lưu 果quả 彼bỉ 簡giản 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 非phi 是thị 是thị 士sĩ 用dụng 果quả 耶da 。

疏sớ/sơ 云vân 彼bỉ 卷quyển 下hạ 但đãn 言ngôn 如như 小Tiểu 乘Thừa 俱câu 有hữu 因nhân 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 不bất 言ngôn 即tức 是thị 俱câu 有hữu 因nhân 者giả 。 彼bỉ 第đệ 二nhị 卷quyển 下hạ 明minh 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 但đãn 言ngôn 如như 小Tiểu 乘Thừa 俱câu 有hữu 因nhân 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 。 不bất 言ngôn 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 是thị 俱câu 有hữu 因nhân 士sĩ 用dụng 果quả 。

疏sớ/sơ 云vân 顯hiển 揚dương 十thập 八bát 破phá 俱câu 有hữu 因nhân 是thị 因nhân 緣duyên 者giả 。 顯hiển 揚dương 十thập 八bát 。 破phá 多đa 俱câu 有hữu 因nhân 。 不bất 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 婆bà 多đa 宗tông 云vân 。 六lục 因nhân 中trung 除trừ 能năng 作tác 因nhân 。 外ngoại 餘dư 異dị 熟thục 因nhân 。 俱câu 有hữu 等đẳng 五ngũ 因nhân 。 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 頌tụng 云vân 因nhân 緣duyên 五ngũ 因nhân 性tánh 多đa 云vân 不bất 立lập 有hữu 種chủng 子tử 。 若nhược 明minh 俱câu 有hữu 因nhân 現hiện 行hành 。 心tâm 王vương 望vọng 現hiện 今kim 心tâm 等đẳng 。 亦diệc 是thị 俱câu 有hữu 因nhân 。 亦diệc 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 心tâm 所sở 現hiện 行hành 。 望vọng 心tâm 王vương 現hiện 行hành 。 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 亦diệc 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 生sanh 往vãng 四tứ 相tương 望vọng 本bổn 法pháp 。 亦diệc 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 亦diệc 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 。 具cụ 如như 一nhất 色sắc 法pháp 為vi 本bổn 法pháp 。 即tức 有hữu 大đại 四tứ 相tương/tướng 小tiểu 四tứ 相tương/tướng 。 并tinh 本bổn 法pháp 即tức 有hữu 九cửu 法pháp 。 若nhược 大đại 生sanh 望vọng 八bát 法pháp 。 大đại 生sanh 即tức 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 大đại 生sanh 能năng 生sanh 八bát 法pháp 八bát 法pháp 望vọng 大đại 生sanh 五ngũ 因nhân 。 三tam 非phi 因nhân 者giả 。 謂vị 小tiểu 生sanh 大đại 住trụ 大đại 異dị 大đại 滅diệt 及cập 本bổn 法pháp 。 此thử 五ngũ 法pháp 。 生sanh 以dĩ 無vô 及cập 故cố 。 若nhược 大đại 住trụ 望vọng 八bát 法pháp 。 即tức 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 大đại 住trụ 能năng 住trụ 大đại 八bát 法pháp 八bát 法pháp 。 望vọng 大đại 住trụ 五ngũ 因nhân 三tam 非phi 因nhân 。 五ngũ 因nhân 者giả 謂vị 小tiểu 住trụ 大đại 生sanh 大đại 異dị 大đại 滅diệt 及cập 本bổn 法pháp 。 此thử 五ngũ 法pháp 能năng 生sanh 大đại 住trụ 。 若nhược 小tiểu 生sanh 小tiểu 異dị 小tiểu 滅diệt 此thử 三tam 不bất 能năng 生sanh 大đại 住trụ 。 餘dư 大đại 異dị 大đại 滅diệt 亦diệc 爾nhĩ 。 皆giai 望vọng 八bát 法pháp 皆giai 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 八bát 法pháp 望vọng 大đại 異dị 大đại 滅diệt 即tức 五ngũ 因nhân 二nhị 非phi 因nhân 。 若nhược 一nhất 心tâm 王vương 起khởi 時thời 。 極cực 少thiểu 即tức 有hữu 十thập 一nhất 法Pháp 。 俱câu 為vi 遍biến 行hành 五ngũ 別biệt 境cảnh 五ngũ 辨biện 心tâm 王vương 即tức 。 有hữu 十thập 一nhất 法Pháp 。 此thử 十thập 一nhất 法pháp 。 此thử 十thập 一nhất 本bổn 法pháp 。 各các 有hữu 大đại 四tứ 相tương/tướng 小tiểu 四tứ 相tương/tướng 辨biện 本bổn 法pháp 。 即tức 有hữu 九cửu 十thập 九cửu 法pháp 俱câu 法pháp 。

疏sớ/sơ 云vân 俱câu 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 。 起khởi 因nhân 等đẳng 攝nhiếp 得đắc 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 。 大Đại 乘Thừa 中trung 即tức 有hữu 十thập 因nhân 二nhị 因nhân 明minh 法pháp 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 中trung 即tức 明minh 六lục 因nhân 。 今kim 大Đại 乘Thừa 中trung 因nhân 緣duyên 性tánh 者giả 。 即tức 牽khiên 引dẫn 生sanh 起khởi 等đẳng 因nhân 攝nhiếp 。 因nhân 緣duyên 性tánh 者giả 。 得đắc 等đẳng 流lưu 果quả 。 雖tuy 牽khiên 引dẫn 等đẳng 因nhân 。 亦diệc 有hữu 因nhân 緣duyên 性tánh 者giả 。 生sanh 起khởi 因nhân 去khứ 果quả 近cận 故cố 。 疏sớ/sơ 中trung 且thả 舉cử 生sanh 起khởi 因nhân 。 即tức 十thập 因nhân 中trung 六lục 因nhân 。 是thị 因nhân 緣duyên 生sanh 所sở 攝nhiếp 。 牽khiên 引dẫn 生sanh 起khởi 引dẫn 發phát 定định 異dị 同đồng 事sự 不bất 相tương 違vi 因nhân 。 此thử 六lục 因nhân 中trung 有hữu 因nhân 緣duyên 種chủng 。 若nhược 二nhị 因nhân 中trung 即tức 能năng 生sanh 因nhân 中trung 有hữu 因nhân 緣duyên 種chủng 。 餘dư 方phương 便tiện 因nhân 即tức 無vô 因nhân 緣duyên 種chủng 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 據cứ 法pháp 體thể 彼bỉ 舉cử 譬thí 喻dụ 互hỗ 不bất 相tương 違vi 者giả 。 此thử 中trung 說thuyết 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 生sanh 。 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 。 法pháp 體thể 說thuyết 。 彼bỉ 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 。 說thuyết 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 如như 俱câu 有hữu 因nhân 得đắc 士sĩ 用dụng 果quả 者giả 。 據cứ 譬thí 喻dụ 說thuyết 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 果quả 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 種chủng 現hiện 即tức 非phi 者giả 。 若nhược 現hiện 行hành 心tâm 心tâm 所sở 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 或hoặc 心tâm 王vương 為vi 因nhân 。 心tâm 所sở 是thị 果quả 。 或hoặc 心tâm 所sở 為vi 因nhân 。 心tâm 王vương 名danh 果quả 。 即tức 心tâm 心tâm 所sở 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 若nhược 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 不bất 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 非phi 更cánh 互hỗ 為vi 因nhân 故cố 。 如như 一nhất 念niệm 中trung 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 即tức 種chủng 子tử 望vọng 現hiện 行hành 。 舊cựu 種chủng 子tử 名danh 因nhân 。 現hiện 行hành 為vi 果quả 。 若nhược 現hiện 行hành 生sanh 種chủng 子tử 。 即tức 現hiện 行hành 不bất 望vọng 舊cựu 種chủng 子tử 名danh 因nhân 。 現hiện 行hành 望vọng 新tân 熏huân 種chủng 子tử 。 說thuyết 現hiện 行hành 名danh 因nhân 。 新tân 熏huân 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 現hiện 行hành 生sanh 種chủng 子tử 。 唯duy 望vọng 所sở 生sanh 為vi 因nhân 。 即tức 不bất 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 不bất 同đồng 心tâm 王vương 心tâm 所sở 。 得đắc 更cánh 互hỗ 為vi 因nhân 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 中trung 即tức 有hữu 孤cô 行hành 四tứ 大đại 。 或hoặc 是thị 處xứ 唯duy 有hữu 風phong 大đại 。 謂vị 空không 行hành 風phong 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 處xứ 唯duy 有hữu 火hỏa 大đại 。 謂vị 炎diễm 爐lô 燈đăng 火hỏa 。 或hoặc 有hữu 處xứ 唯duy 有hữu 處xứ 唯duy 有hữu 水thủy 大đại 。 謂vị 河hà 水thủy 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 處xứ 唯duy 唯duy 有hữu 地địa 大đại 。 謂vị 所sở 餘dư 地địa 等đẳng 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 即tức 不bất 然nhiên 。 必tất 四tứ 大đại 不bất 相tương 離ly 。 即tức 無vô 孤cô 行hành 地địa 大đại 等đẳng 。 又hựu 薩tát 婆bà 多đa 有hữu 五ngũ 類loại 法pháp 。 皆giai 名danh 俱câu 有hữu 。 一nhất 四tứ 大đại 相tương 望vọng 。 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 更cánh 互hỗ 為vi 果quả 。 謂vị 地địa 大đại 為vi 因nhân 。 餘dư 三tam 大đại 為vi 果quả 。 或hoặc 餘dư 三tam 大đại 為vi 果quả 等đẳng 。 餘dư 者giả 唯duy 知tri 。 然nhiên 四tứ 大đại 不bất 望vọng 所sở 造tạo 色sắc 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 雖tuy 餘dư 時thời 亦diệc 有hữu 能năng 造tạo 所sở 造tạo 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 為vi 一nhất 三tam 獨độc 度độ 已dĩ 所sở 得đắc 無vô 表biểu 色sắc 。 無vô 表biểu 色sắc 雖tuy 已dĩ 後hậu 長trường/trưởng 相tương 續tục 。 即tức 此thử 現hiện 在tại 無vô 表biểu 色sắc 。 不bất 與dữ 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 故cố 。 即tức 由do 此thử 義nghĩa 。 即tức 例lệ 破phá 餘dư 一nhất 切thiết 能năng 造tạo 四tứ 大đại 望vọng 所sở 造tạo 色sắc 。 皆giai 不bất 成thành 俱câu 有hữu 因nhân 。 又hựu 問vấn 彼bỉ 宗tông 既ký 四tứ 大đại 不bất 相tương 離ly 。 如như 何hà 流lưu 河hà 等đẳng 中trung 。 偏thiên 見kiến 有hữu 水thủy 。 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 大đại 。 若nhược 炎diễm 火hỏa 中trung 。 唯duy 見kiến 炎diễm 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 大đại 。 若nhược 餘dư 地địa 等đẳng 處xứ 。 唯duy 見kiến 地địa 大đại 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 大đại 。 若nhược 於ư 空không 中trung 。 唯duy 見kiến 風phong 大đại 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 大đại 。 答đáp 婆bà 沙sa 論luận 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 體thể 增tăng 。 若nhược 餘dư 處xứ 即tức 一nhất 个# 色sắc 極cực 微vi 上thượng 。 即tức 有hữu 一nhất 見kiến 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 乃nãi 至chí 香hương 味vị 觸xúc 。 亦diệc 爾nhĩ 者giả 若nhược 於ư 河hà 等đẳng 中trung 。 即tức 一nhất 个# 所sở 造tạo 。 更cánh 即tức 有hữu 兩lưỡng 个# 氷băng 大đại 。 一nhất 个# 火hỏa 大đại 。 一nhất 个# 地địa 大đại 。 一nhất 个# 風phong 大đại 。 即tức 五ngũ 大đại 而nhi 造tạo 色sắc 故cố 。 於ư 所sở 河hà 中trung 。 偏thiên 見kiến 水thủy 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 。 若nhược 炎diễm 爐lô 燈đăng 火hỏa 處xứ 。 即tức 有hữu 兩lưỡng 具cụ 火hỏa 大đại 。 一nhất 个# 水thủy 大đại 。 一nhất 个# 風phong 大đại 。 此thử 五ngũ 大đại 共cộng 造tạo 一nhất 个# 所sở 造tạo 色sắc 。 即tức 於ư 火hỏa 中trung 。 而nhi 唯duy 見kiến 火hỏa 不bất 見kiến 餘dư 大đại 。 若nhược 於ư 空không 中trung 風phong 處xứ 。 有hữu 兩lưỡng 具cụ 風phong 大đại 。 一nhất 个# 地địa 大đại 。 一nhất 个# 火hỏa 大đại 。 即tức 五ngũ 大đại 共cộng 造tạo 一nhất 个# 所sở 造tạo 色sắc 。 若nhược 於ư 地địa 處xứ 。 即tức 兩lưỡng 具cụ 地địa 大đại 。 一nhất 个# 火hỏa 大đại 。 一nhất 个# 風phong 大đại 。 一nhất 个# 水thủy 大đại 。 即tức 五ngũ 大đại 共cộng 造tạo 一nhất 个# 所sở 造tạo 色sắc 故cố 。 於ư 地địa 處xứ 。 而nhi 唯duy 見kiến 地địa 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 。 二nhị 解giải 云vân 。 即tức 約ước 用dụng 增tăng 而nhi 體thể 不bất 增tăng 。 如như 所sở 等đẳng 處xứ 雖tuy 有hữu 四tứ 大đại 能năng 造tạo 一nhất 色sắc 。 而nhi 水thủy 大đại 因nhân 增tăng 故cố 。 唯duy 見kiến 水thủy 而nhi 不bất 見kiến 餘dư 。 乃nãi 至chí 餘dư 風phong 等đẳng 處xứ 亦diệc 然nhiên 。 唯duy 用dụng 增tăng 。 此thử 二nhị 解giải 雖tuy 無vô 評bình 家gia 。 二nhị 解giải 俱câu 勝thắng 。 又hựu 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 一nhất 个# 色sắc 極cực 微vi 。 即tức 有hữu 一nhất 具cụ 能năng 造tạo 四tứ 大đại 極cực 微vi 。 即tức 能năng 造tạo 有hữu 四tứ 所sở 造tạo 有hữu 一nhất 。 即tức 有hữu 五ngũ 法pháp 。 又hựu 無vô 孤cô 起khởi 一nhất 个# 色sắc 極cực 微vi 。 餘dư 香hương 味vị 觸xúc 亦diệc 然nhiên 。 法pháp 爾nhĩ 所sở 造tạo 色sắc 極cực 微vi 。 即tức 有hữu 七thất 个# 所sở 造tạo 色sắc 極cực 微vi 。 此thử 七thất 个# 所sở 造tạo 色sắc 極cực 微vi 。 即tức 有hữu 七thất 具cụ 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 又hựu 七thất 个# 色sắc 極cực 微vi 起khởi 時thời 。 法pháp 爾nhĩ 即tức 有hữu 七thất 个# 香hương 極cực 微vi 。 七thất 个# 味vị 極cực 微vi 。 七thất 个# 觸xúc 極cực 微vi 。 即tức 有hữu 四tứ 七thất 二nhị 十thập 八bát 个# 所sở 造tạo 。 相tương 隨tùy 得đắc 一nhất 聚tụ 。 此thử 二nhị 十thập 八bát 个# 所sở 造tạo 。 即tức 苦khổ 苦khổ 法pháp 有hữu 一nhất 具cụ 能năng 四tứ 大đại 。 都đô 計kế 有hữu 一nhất 百bách 一nhất 。 十thập 二nhị 个# 能năng 造tạo 大đại 種chủng 。 并tinh 前tiền 二nhị 十thập 八bát 所sở 造tạo 。 都đô 計kế 能năng 造tạo 所sở 造tạo 。 有hữu 一nhất 百bách 四tứ 十thập 个# 法pháp 。 同đồng 聚tụ 十thập 二nhị 心tâm 王vương 心tâm 所sở 。 相tương 望vọng 更cánh 亦diệc 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 更cánh 互hỗ 為vi 果quả 。 即tức 心tâm 所sở 為vi 因nhân 。 心tâm 王vương 為vi 果quả 。 或hoặc 心tâm 所sở 為vi 因nhân 。 心tâm 王vương 為vi 果quả 。 三tam 者giả 大đại 四tứ 相tương/tướng 。 小tiểu 四tứ 相tương/tướng 。 望vọng 本bổn 法pháp 。 本bổn 法pháp 望vọng 大đại 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 。 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 等đẳng 。 知tri 抄sao 中trung 說thuyết 。 四tứ 定định 律luật 儀nghi 。 身thân 法pháp 七thất 支chi 。 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 果quả 等đẳng 。 即tức 如như 入nhập 定định 時thời 即tức 有hữu 身thân 。 自tự 語ngữ 七thất 支chi 無vô 表biểu 色sắc 極cực 微vi 。 自tự 語ngữ 七thất 支chi 無vô 表biểu 色sắc 極cực 微vi 更cánh 互hỗ 相tương 望vọng 而nhi 為vi 因nhân 。 五ngũ 道đạo 律luật 儀nghi 色sắc 身thân 語ngữ 七thất 支chi 無vô 表biểu 色sắc 。 七thất 支chi 無vô 表biểu 色sắc 。 一nhất 一nhất 相tương 望vọng 更cánh 互hỗ 為vi 因nhân 果quả 。 此thử 已dĩ 下hạ 五ngũ 種chủng 相tương 望vọng 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 與dữ 俱câu 有hữu 法pháp 為vi 因nhân 亦diệc 通thông 無vô 妨phương 者giả 。 若nhược 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 既ký 是thị 因nhân 念niệm 。 即tức 種chủng 子tử 與dữ 俱câu 時thời 現hiện 行hành 法pháp 為vi 因nhân 。 即tức 種chủng 子tử 亦diệc 與dữ 俱câu 時thời 法pháp 為vi 因nhân 。 我ngã 現hiện 行hành 生sanh 種chủng 子tử 。 隨tùy 即tức 現hiện 行hành 亦diệc 與dữ 俱câu 時thời 種chủng 子tử 為vi 因nhân 。 現hiện 行hành 即tức 與dữ 俱câu 時thời 法pháp 為vi 因nhân 。 但đãn 與dữ 俱câu 有hữu 法pháp 為vi 因nhân 。 非phi 與dữ 俱câu 有hữu 法pháp 。 更cánh 互hỗ 為vi 因nhân 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 攝nhiếp 論luận 說thuyết 即tức 義nghĩa 說thuyết 為vi 二nhị 因nhân 者giả 。 即tức 攝nhiếp 論luận 中trung 說thuyết 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 亦diệc 名danh 同đồng 類loại 因nhân 。 亦diệc 名danh 俱câu 有hữu 因nhân 。 即tức 於ư 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 義nghĩa 說thuyết 為vi 二nhị 因nhân 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 別biệt 解giải 者giả 唯duy 前tiền 後hậu 種chủng 乃nãi 至chí 或hoặc 增tăng 上thượng 果quả 中trung 攝nhiếp 者giả 。 若nhược 唯duy 前tiền 總tổng 相tương/tướng 解giải 等đẳng 流lưu 果quả 。 即tức 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 皆giai 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 今kim 此thử 後hậu 解giải 即tức 別biệt 相tướng 解giải 等đẳng 流lưu 果quả 。 唯duy 取thủ 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 。 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 或hoặc 是thị 增tăng 上thượng 果quả 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 約ước 第đệ 一nhất 解giải 等đẳng 流lưu 果quả 。 即tức 此thử 二nhị 種chủng 乃nãi 至chí 以dĩ 俱câu 有hữu 為vi 果quả 者giả 。 若nhược 唯duy 識thức 前tiền 解giải 等đẳng 流lưu 果quả 。 即tức 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 此thử 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 生sanh 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 此thử 二nhị 種chủng 。 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 盡tận 。 下hạ 士sĩ 用dụng 果quả 等đẳng 。 即tức 於ư 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 上thượng 義nghĩa 說thuyết 士sĩ 用dụng 果quả 義nghĩa 說thuyết 。 士sĩ 用dụng 有hữu 四tứ 。 一nhất 俱câu 生sanh 士sĩ 用dụng 。 謂vị 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 現hiện 行hành 生sanh 種chủng 子tử 。 二nhị 無vô 間gian 士sĩ 用dụng 。 謂vị 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 果quả 。 三tam 隔cách 越việt 士sĩ 用dụng 。 謂vị 善thiện 惡ác 業nghiệp 種chủng 能năng 感cảm 異dị 熟thục 識thức 現hiện 行hành 果quả 。 四tứ 不bất 生sanh 士sĩ 用dụng 。 謂vị 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 斷đoạn 或hoặc 證chứng 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 離ly 繫hệ 果quả 。

疏sớ/sơ 中trung 但đãn 說thuyết 俱câu 生sanh 士sĩ 用dụng 故cố 云vân 以dĩ 俱câu 有hữu 為vi 果quả 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 約ước 後hậu 解giải 等đẳng 流lưu 。 謂vị 作tác 意ý 乃nãi 至chí 作tác 動động 心tâm 等đẳng 生sanh 者giả 。 若nhược 約ước 後hậu 解giải 等đẳng 流lưu 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 。 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 。 即tức 識thức 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 現hiện 行hành 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 即tức 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 傍bàng 能năng 警cảnh 動động 心tâm 等đẳng 種chủng 子tử 。 今kim 起khởi 現hiện 行hành 。 即tức 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 望vọng 心tâm 等đẳng 種chủng 子tử 。 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 說thuyết 名danh 士sĩ 用dụng 因nhân 。 即tức 約ước 第đệ 二nhị 解giải 等đẳng 流lưu 中trung 。 一nhất 心tâm 王vương 種chủng 子tử 。 自tự 生sanh 現hiện 行hành 現hiện 行hành 。 亦diệc 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 二nhị 由do 他tha 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 警cảnh 心tâm 王vương 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 此thử 心tâm 王vương 現hiện 行hành 望vọng 他tha 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 即tức 此thử 心tâm 王vương 現hiện 行hành 。 亦diệc 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 然nhiên 此thử 解giải 中trung 說thuyết 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 等đẳng 。 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 者giả 。 即tức 約ước 法pháp 士sĩ 用dụng 果quả 說thuyết 。 實thật 不bất 是thị 士sĩ 用dụng 作tác 用dụng 士sĩ 用dụng 。 若nhược 約ước 前tiền 解giải 等đẳng 流lưu 種chủng 等đẳng 。 乃nãi 至chí 士sĩ 夫phu 所sở 作tác 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 者giả 。 問vấn 此thử 約ước 人nhân 士sĩ 用dụng 果quả 果quả 中trung 。 為vi 所sở 第đệ 八bát 識thức 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 為vi 士sĩ 用dụng 果quả 。 何hà 者giả 為vi 士sĩ 用dụng 因nhân 。 謂vị 取thủ 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 。 行hành 等đẳng 成thành 為vi 士sĩ 用dụng 果quả 用dụng 。 何hà 法pháp 為vi 士sĩ 用dụng 因nhân 。 又hựu 問vấn 明minh 人nhân 士sĩ 用dụng 中trung 。 何hà 故cố 不bất 取thủ 第đệ 二nhị 解giải 。 唯duy 取thủ 二nhị 解giải 。 答đáp 此thử 解giải 即tức 約ước 人nhân 士sĩ 用dụng 有hữu 說thuyết 。 若nhược 約ước 前tiền 解giải 。 等đẳng 流lưu 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 等đẳng 流lưu 種chủng 子tử 。 生sanh 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 已dĩ 。 即tức 於ư 此thử 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 士sĩ 夫phu 能năng 作tác 行hành 種chủng 因nhân 等đẳng 士sĩ 用dụng 果quả 。 得đắc 成thành 此thử 第đệ 八bát 識thức 等đẳng 流lưu 種chủng 子tử 。 遠viễn 望vọng 士sĩ 用dụng 。

疏sớ/sơ 云vân 增tăng 上thượng 果quả 互hỗ 有hữu 二nhị 乃nãi 至chí 不bất 能năng 繁phồn 述thuật 者giả 。 然nhiên 此thử 文văn 中trung 有hữu 二nhị 解giải 增tăng 上thượng 果quả 一nhất 不bất 離ly 增tăng 上thượng 果quả 。 謂vị 純thuần 增tăng 上thượng 果quả 。 此thử 識thức 現hiện 行hành 。 若nhược 望vọng 他tha 善thiện 惡ác 業nghiệp 感cảm 色sắc 。 其kỳ 識thức 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 若nhược 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 作tác 動động 色sắc 其kỳ 識thức 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 若nhược 從tùng 自tự 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 識thức 現hiện 行hành 。 現hiện 行hành 即tức 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 除trừ 此thử 三tam 果quả 已dĩ 外ngoại 餘dư 所sở 依y 根căn 等đẳng 。 即tức 此thử 識thức 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 二nhị 者giả 誰thùy 增tăng 上thượng 果quả 。 即tức 五ngũ 果quả 中trung 除trừ 增tăng 上thượng 果quả 已dĩ 外ngoại 。 餘dư 四Tứ 果Quả 。 總tổng 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 以dĩ 增tăng 上thượng 果quả 最tối 寬khoan 。 今kim 此thử 純thuần 雜tạp 有hữu 多đa 種chủng 。 即tức 如như 四Tứ 諦Đế 中trung 亦diệc 有hữu 純thuần 雜tạp 若nhược 四tứ 禪thiền 總tổng 名danh 安an 立lập 諦đế 即tức 名danh 雜tạp 。 若nhược 苦Khổ 諦Đế 名danh 安an 立lập 諦đế 。 集Tập 諦Đế 名danh 邪tà 行hành 。 乃nãi 至chí 滅Diệt 諦Đế 名danh 清thanh 淨tịnh 道Đạo 諦Đế 名danh 正chánh 行hạnh 。 此thử 即tức 是thị 不bất 雜tạp 解giải 。 又hựu 如như 十thập 八bát 界giới 。 總tổng 名danh 百bách 法Pháp 界Giới 即tức 雜tạp 解giải 。 若nhược 除trừ 十thập 八bát 界giới 已dĩ 外ngoại 餘dư 者giả 名danh 法pháp 。 即tức 名danh 不bất 離ly 。 又hựu 十thập 二nhị 處xứ 。 總tổng 得đắc 名danh 法pháp 處xứ 。 即tức 名danh 雜tạp 。 若nhược 除trừ 十thập 二nhị 處xứ 已dĩ 外ngoại 餘dư 者giả 。 名danh 法pháp 處xứ 即tức 名danh 不bất 雜tạp 。 又hựu 又hựu 如như 第đệ 四tứ 禪thiền 。 中trung 無vô 雲vân 無vô 。 若nhược 第đệ 四tứ 禪thiền 八bát 天thiên 。 總tổng 得đắc 名danh 無vô 雲vân 。 以dĩ 無vô 密mật 雲vân 密mật 合hợp 即tức 名danh 雜tạp 。 若nhược 從tùng 初sơ 為vi 名danh 初sơ 天thiên 名danh 無vô 雲vân 。 餘dư 天thiên 名danh 福phước 生sanh 廣quảng 果quả 乃nãi 至chí 色sắc 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 即tức 名danh 字tự 各các 別biệt 故cố 。 即tức 名danh 不bất 雜tạp 。 又hựu 如như 四tứ 緣duyên 中trung 。 其kỳ 四tứ 緣duyên 極cực 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 即tức 名danh 雜tạp 。 若nhược 餘dư 三tam 緣duyên 已dĩ 外ngoại 餘dư 法pháp 。 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。 即tức 名danh 不bất 雜tạp 。 又hựu 如như 異dị 熟thục 生sanh 。 即tức 四tứ 無vô 記ký 等đẳng 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 種chủng 子tử 。 皆giai 依y 異dị 熟thục 識thức 。 餘dư 一nhất 切thiết 根căn 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 者giả 即tức 是thị 雜tạp 。 若nhược 餘dư 三tam 三tam 無vô 已dĩ 外ngoại 。 餘dư 業nghiệp 果quả 體thể 。 是thị 異dị 熟thục 故cố 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 者giả 。 即tức 名danh 不bất 離ly 。 為vi 約ước 前tiền 解giải 等đẳng 流lưu 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 種chủng 子tử 現hiện 行hành 。 即tức 除trừ 等đẳng 流lưu 果quả 。 異dị 熟thục 果quả 。 士sĩ 用dụng 果quả 三tam 果quả 。 外ngoại 餘dư 者giả 。 所sở 依y 根căn 。 及cập 餘dư 外ngoại 山sơn 河hà 等đẳng 皆giai 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 此thử 文văn 即tức 約ước 純thuần 增tăng 上thượng 果quả 解giải 。 若nhược 後hậu 等đẳng 流lưu 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 子tử 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 亦diệc 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 此thử 即tức 約ước 雜tạp 上thượng 果quả 解giải 。

疏sớ/sơ 云vân 且thả 依y 一nhất 法pháp 說thuyết 者giả 如như 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 乃nãi 至chí 即tức 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 異dị 熟thục 士sĩ 用dụng 增tăng 上thượng 四Tứ 果Quả 者giả 。 如như 第đệ 八bát 識thức 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 望vọng 所sở 生sanh 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 。 及cập 自tự 類loại 種chủng 子tử 生sanh 種chủng 。 此thử 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 名danh 言ngôn 種chủng 。 即tức 名danh 同đồng 類loại 因nhân 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 望vọng 此thử 第đệ 八bát 識thức 現hiện 種chủng 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 即tức 名danh 異dị 熟thục 因nhân 。 識thức 現hiện 種chủng 者giả 。 若nhược 識thức 等đẳng 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 。 名danh 識thức 種chủng 子tử 。 老lão 位vị 即tức 名danh 現hiện 行hành 。 識thức 業nghiệp 種chủng 能năng 感cảm 識thức 現hiện 種chủng 。 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 傍bàng 能năng 警cảnh 覺giác 。 第đệ 八bát 識thức 心tâm 等đẳng 種chủng 子tử 。 令linh 起khởi 現hiện 行hành 。 即tức 意ý 種chủng 子tử 。 望vọng 此thử 第đệ 八bát 識thức 種chủng 子tử 。 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 因nhân 。 作tác 意ý 亦diệc 能năng 警cảnh 心tâm 種chủng 子tử 。 即tức 如như 前tiền 文văn 云vân 。 作tác 意ý 能năng 警cảnh 應ưng 起khởi 心tâm 種chủng 。 六lục 因nhân 之chi 內nội 。 無vô 士sĩ 用dụng 因nhân 為vi 。 五ngũ 果quả 之chi 中trung 。 有hữu 士sĩ 用dụng 。 對đối 士sĩ 用dụng 果quả 。 即tức 言ngôn 有hữu 士sĩ 用dụng 因nhân 。 若nhược 第đệ 七thất 識thức 種chủng 子tử 。 與dữ 第đệ 八bát 識thức 。 為vi 俱câu 有hữu 依y 。 第đệ 八bát 識thức 第đệ 七thất 識thức 種chủng 子tử 勢thế 力lực 。 能năng 引dẫn 起khởi 第đệ 八bát 識thức 。 或hoặc 第đệ 八bát 識thức 種chủng 子tử 。 亦diệc 依y 第đệ 八bát 識thức 種chủng 子tử 。 由do 如như 眼nhãn 攝nhiếp 種chủng 子tử 。 與dữ 眼nhãn 識thức 種chủng 子tử 。 為vi 俱câu 有hữu 。 要yếu 由do 眼nhãn 根căn 種chủng 子tử 勢thế 力lực 。 能năng 引dẫn 起khởi 眼nhãn 識thức 種chủng 子tử 。 又hựu 如như 第đệ 六lục 識thức 種chủng 子tử 。 依y 第đệ 七thất 識thức 種chủng 子tử 。 此thử 第đệ 七thất 識thức 望vọng 第đệ 八bát 亦diệc 然nhiên 。 第đệ 八bát 識thức 依y 第đệ 七thất 識thức 第đệ 七thất 識thức 依y 第đệ 八bát 亦diệc 然nhiên 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 種chủng 子tử 望vọng 此thử 八bát 識thức 現hiện 行hành 種chủng 。 第đệ 七thất 識thức 必tất 親thân 增tăng 上thượng 因nhân 。 雖tuy 共cộng 因nhân 中trung 無vô 增tăng 上thượng 因nhân 。 由do 五ngũ 果quả 中trung 有hữu 增tăng 上thượng 果quả 。 今kim 對đối 彼bỉ 增tăng 上thượng 果quả 。 即tức 說thuyết 有hữu 增tăng 上thượng 用dụng 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 種chủng 。 望vọng 自tự 能năng 生sanh 名danh 言ngôn 言ngôn 種chủng 子tử 。 第đệ 八bát 識thức 現hiện 種chủng 。 即tức 等đẳng 流lưu 果quả 。 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 識thức 。 現hiện 行hành 種chủng 子tử 。 望vọng 能năng 生sanh 善thiện 。 惡ác 業nghiệp 種chủng 子tử 。 第đệ 八bát 識thức 即tức 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 。 望vọng 能năng 生sanh 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 第đệ 八bát 識thức 即tức 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 識thức 。 現hiện 行hành 種chủng 子tử 。 望vọng 此thử 能năng 生sanh 第đệ 七thất 識thức 。 第đệ 八bát 識thức 即tức 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 第đệ 八bát 識thức 得đắc 具cụ 四Tứ 果Quả 。 由do 第đệ 八bát 識thức 。 具cụ 四Tứ 果Quả 故cố 。 故cố 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 論luận 云vân 。 此thử 識thức 果quả 相tương/tướng 雖tuy 多đa 位vị 多đa 種chủng 。 異dị 熟thục 寬khoan 不bất 共cộng 。 故cố 偏thiên 說thuyết 之chi 。 果quả 有hữu 多đa 種chủng 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 具cụ 四Tứ 果Quả 。 謂vị 等đẳng 流lưu 果quả 。 異dị 熟thục 果quả 。 士sĩ 用dụng 果quả 。 增tăng 上thượng 果quả 。

疏sớ/sơ 云vân 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 准chuẩn 應ưng 知tri 者giả 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 業nghiệp 所sở 感cảm 者giả 。 即tức 此thử 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 望vọng 自tự 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 現hiện 行hành 。 及cập 種chủng 子tử 。 此thử 名danh 言ngôn 種chủng 。 即tức 名danh 同đồng 類loại 因nhân 。 善thiện 惡ác 望vọng 此thử 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 現hiện 行hành 種chủng 子tử 。 即tức 此thử 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 名danh 異dị 熟thục 因nhân 。 作tác 意ý 種chủng 子tử 傍bàng 能năng 警cảnh 覺giác 此thử 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 生sanh 心tâm 現hiện 行hành 令linh 起khởi 。 即tức 此thử 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 望vọng 此thử 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 因nhân 。 若nhược 第đệ 七thất 識thức 種chủng 子tử 。 為vi 俱câu 有hữu 。 依y 由do 第đệ 七thất 識thức 勢thế 力lực 。 引dẫn 起khởi 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 記ký 令linh 起khởi 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 望vọng 此thử 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 。 第đệ 七thất 識thức 即tức 名danh 親thân 增tăng 上thượng 因nhân 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 即tức 名danh 疎sơ 增tăng 上thượng 因nhân 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 心tâm 無vô 記ký 。 望vọng 此thử 能năng 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 第đệ 六lục 識thức 中trung 異dị 熟thục 生sanh 心tâm 。 即tức 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 異dị 熟thục 果quả 。 士sĩ 用dụng 果quả 。 增tăng 上thượng 果quả 。 若nhược 前tiền 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 之chi 中trung 。 異dị 熟thục 生sanh 心tâm 亦diệc 然nhiên 。 唯duy 用dụng 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 色sắc 根căn 。 為vi 疎sơ 增tăng 上thượng 因nhân 。 第đệ 八bát 識thức 等đẳng 即tức 名danh 疎sơ 增tăng 上thượng 因nhân 。 餘dư 者giả 唯duy 前tiền 作tác 法pháp 可khả 知tri 。 第đệ 七thất 識thức 唯duy 有hữu 三tam 果quả 。 謂vị 等đẳng 果quả 。 士sĩ 用dụng 果quả 。 增tăng 上thượng 果quả 。 即tức 無vô 異dị 熟thục 果quả 。 與dữ 無vô 漏lậu 法pháp 。 皆giai 同đồng 得đắc 三tam 果quả 。

論luận 云vân 此thử 生sanh 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 士sĩ 用dụng 增tăng 上thượng 果quả 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 。 今kim 此thử 論luận 文văn 以dĩ 舉cử 所sở 生sanh 四Tứ 果Quả 。 即tức 顯hiển 能năng 生sanh 種chủng 子tử 因nhân 。 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 除trừ 離ly 繫hệ 果quả 非phi 種chủng 生sanh 者giả 。 離ly 繫hệ 果quả 唯duy 是thị 無vô 為vi 。 唯duy 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 所sở 顯hiển 。 得đắc 無vô 為vi 名danh 繫hệ 離ly 果quả 。 離ly 繫hệ 果quả 不bất 通thông 有hữu 為vi 無vô 漏lậu 道Đạo 諦đế 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 無vô 為vi 法Pháp 。 互hỗ 有hữu 展triển 轉chuyển 證chứng 得đắc 之chi 義nghĩa 者giả 。 從tùng 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 生sanh 起khởi 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 心tâm 。 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 心tâm 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 已dĩ 。 方phương 能năng 證chứng 無vô 為vi 法Pháp 。

疏sớ/sơ 云vân 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 後hậu 不bất 取thủ 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 乃nãi 至chí 彼bỉ 果quả 義nghĩa 者giả 。 若nhược 有hữu 漏lậu 第đệ 八bát 識thức 等đẳng 生sanh 時thời 。 謂vị 有hữu 等đẳng 流lưu 果quả 。 異dị 熟thục 果quả 。 士sĩ 用dụng 果quả 。 增tăng 上thượng 果quả 。 即tức 具cụ 攝nhiếp 得đắc 四Tứ 果Quả 。 若nhược 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 並tịnh 善thiện 法Pháp 能năng 生sanh 彼bỉ 果quả 義nghĩa 故cố 。 謂vị 無vô 漏lậu 有hữu 為vi 。 從tùng 自tự 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 生sanh 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 能năng 生sanh 種chủng 子tử 。 亦diệc 有hữu 同đồng 類loại 因nhân 。 所sở 生sanh 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 若nhược 無vô 漏lậu 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 傍bàng 驚kinh 覺giác 無vô 漏lậu 識thức 現hiện 行hành 令linh 起khởi 。 此thử 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 。 所sở 生sanh 無vô 漏lậu 心tâm 等đẳng 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 士sĩ 用dụng 果quả 。 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 所sở 依y 俱câu 有hữu 俱câu 有hữu 法pháp 。 即tức 名danh 親thân 增tăng 上thượng 因nhân 。 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 即tức 名danh 增tăng 上thượng 果quả 。 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 生sanh 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 唯duy 攝nhiếp 得đắc 三tam 果quả 。 謂vị 等đẳng 流lưu 士sĩ 用dụng 果quả 等đẳng 增tăng 上thượng 果quả 。 即tức 無vô 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 攝nhiếp 四Tứ 果Quả 不bất 盡tận 。 此thử 中trung 不bất 取thủ 之chi 二nhị 十thập 。 若nhược 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 種chủng 子tử 。 生sanh 善thiện 惡ác 心tâm 等đẳng 善thiện 惡ác 現hiện 行hành 。 亦diệc 唯duy 攝nhiếp 三tam 果quả 。 謂vị 唯duy 等đẳng 流lưu 果quả 士sĩ 用dụng 果quả 。 而nhi 無vô 漏lậu 種chủng 。 同đồng 得đắc 三tam 果quả 。 既ký 是thị 善thiện 惡ác 法pháp 。 非phi 是thị 業nghiệp 所sở 感cảm 。 無vô 有hữu 異dị 熟thục 果quả 。

疏sớ/sơ 云vân 今kim 答đáp 之chi 言ngôn 互hỗ 有hữu 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 義nghĩa 者giả 。 若nhược 有hữu 分phân 別biệt 。 現hiện 行hành 生sanh 種chủng 子tử 時thời 亦diệc 有hữu 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 之chi 義nghĩa 。 謂vị 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 分phân 別biệt 心tâm 起khởi 行hành 。 分phân 別biệt 方phương 能năng 生sanh 種chủng 子tử 。 故cố 有hữu 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 義nghĩa 。 今kim 此thử 論luận 文văn 即tức 有hữu 兩lưỡng 種chủng 展triển 轉chuyển 之chi 義nghĩa 。 謂vị 可khả 無vô 為vi 。 即tức 有hữu 展triển 轉chuyển 證chứng 得đắc 之chi 義nghĩa 。 及cập 此thử 現hiện 行hành 分phân 別biệt 。 心tâm 生sanh 種chủng 子tử 。 亦diệc 有hữu 展triển 轉chuyển 之chi 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 識thức 所sở 變biến 者giả 。 若nhược 內nội 種chủng 子tử 。 一nhất 第đệ 八bát 識thức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 二nhị 亦diệc 是thị 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 。 所sở 以dĩ 得đắc 名danh 種chủng 子tử 。 若nhược 外ngoại 麥mạch 等đẳng 種chủng 。 唯duy 是thị 識thức 所sở 變biến 。 不bất 是thị 第đệ 八bát 識thức 自tự 證chứng 分phần/phân 所sở 持trì 。 所sở 以dĩ 不bất 名danh 種chủng 子tử 。

論luận 云vân 種chủng 識thức 二nhị 言ngôn 解giải 云vân 種chủng 識thức 者giả 。 唯duy 取thủ 第đệ 八bát 識thức 中trung 種chủng 子tử 種chủng 子tử 。 亦diệc 是thị 識thức 所sở 變biến 。 所sở 以dĩ 得đắc 名danh 亦diệc 種chủng 亦diệc 識thức 。 不bất 取thủ 八bát 識thức 現hiện 行hành 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 所sở 顯hiển 本bổn 識thức 中trung 種chủng 非phi 持trì 種chủng 者giả 。 此thử 唯duy 取thủ 第đệ 八bát 識thức 中trung 種chủng 子tử 。 名danh 為vi 種chủng 識thức 。 亦diệc 不bất 取thủ 能năng 持trì 種chủng 現hiện 行hành 第đệ 八bát 識thức 。

疏sớ/sơ 云vân 第đệ 八bát 識thức 後hậu 展triển 轉chuyển 力lực 。 乃nãi 至chí 至chí 常thường 。 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 生sanh 所sở 攝nhiếp 者giả 若nhược 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 。 約ước 能năng 生sanh 他tha 色sắc 。 當đương 第đệ 三tam 句cú 。 以dĩ 展triển 轉chuyển 中trung 故cố 處xứ 明minh 之chi 。 亦diệc 如như 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 。 以dĩ 展triển 轉chuyển 力lực 現hiện 助trợ 緣duyên 攝nhiếp 者giả 。 由do 第đệ 八bát 識thức 為vi 緣duyên 。 變biến 起khởi 五ngũ 色sắc 根căn 。 即tức 助trợ 令linh 五ngũ 識thức 依y 五ngũ 根căn 故cố 。 五ngũ 識thức 得đắc 起khởi 。 又hựu 又hựu 第đệ 八bát 識thức 變biến 為vi 五ngũ 塵trần 。 即tức 令linh 六lục 識thức 緣duyên 。 此thử 五ngũ 塵trần 為vi 本bổn 質chất 。 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 六lục 識thức 得đắc 起khởi 。 又hựu 為vi 俱câu 有hữu 依y 。 令linh 前tiền 七thất 識thức 得đắc 起khởi 。 由do 第đệ 八bát 識thức 現hiện 助trợ 力lực 眼nhãn 前tiền 七thất 識thức 現hiện 行hành 分phân 別biệt 心tâm 令linh 起khởi 。 然nhiên 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 。 更cánh 不bất 能năng 黃hoàng 生sanh 種chủng 子tử 。 第đệ 八bát 識thức 不bất 是thị 能năng 熏huân 故cố 。 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 非phi 是thị 因nhân 緣duyên 。 已dĩ 上thượng 約ước 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 能năng 生sanh 他tha 。 餘dư 七thất 識thức 等đẳng 故cố 。 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 。 即tức 是thị 第đệ 三tam 句cú 以dĩ 展triển 轉chuyển 力lực 故cố 攝nhiếp 。 若nhược 約ước 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 從tùng 他tha 生sanh 邊biên 。 其kỳ 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 。 即tức 是thị 第đệ 四tứ 句cú 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 生sanh 所sở 攝nhiếp 。 第đệ 八bát 現hiện 行hành 識thức 通thông 二nhị 處xứ 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 本bổn 識thức 中trung 種chủng 由do 餘dư 三tam 緣duyên 助trợ 者giả 。 前tiền 明minh 種chủng 子tử 。 即tức 是thị 現hiện 因nhân 緣duyên 訖ngật 。 種chủng 子tử 即tức 由do 餘dư 三tam 緣duyên 助trợ 。 謂vị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 所sở 緣duyên 緣duyên 。 增tăng 上thượng 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 共cộng 不bất 共cộng 等đẳng 者giả 。 共cộng 中trung 不bất 共cộng 不bất 共cộng 中trung 不bất 共cộng 。 如như 前tiền 第đệ 三tam 卷quyển 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 并tinh 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 不bất 相tương 應ứng 命mạng 根căn 眾chúng 同đồng 分phần/phân 及cập 得đắc 非phi 得đắc 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 。 又hựu 由do 無vô 想tưởng 定định 亦diệc 能năng 助trợ 識thức 起khởi 。 即tức 由do 無vô 想tưởng 定định 感cảm 得đắc 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 初sơ 生sanh 時thời 異dị 熟thục 心tâm 心tâm 故cố 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 等đẳng 亦diệc 令linh 助trợ 識thức 令linh 起khởi 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 由do 真Chân 如Như 等đẳng 乃nãi 至chí 分phân 別biệt 等đẳng 者giả 。 由do 真Chân 如Như 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 境cảnh 。 即tức 生sanh 邪tà 見kiến 心tâm 等đẳng 分phân 別biệt 。 由do 邪tà 見kiến 緣duyên 法pháp 。 真Chân 如Như 為vi 所sở 緣duyên 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 。 或hoặc 由do 有hữu 真Chân 如Như 體thể 。 即tức 起khởi 能năng 詮thuyên 真Chân 如Như 之chi 名danh 言ngôn 。 由do 名danh 言ngôn 詮thuyên 真Chân 如Như 。 即tức 心tâm 上thượng 變biến 作tác 種chủng 子tử 。 真Chân 如Như 行hành 解giải 。

疏sớ/sơ 云vân 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 皆giai 名danh 分phân 別biệt 者giả 。 謂vị 不bất 相tương 應ứng 即tức 依y 分phân 別biệt 心tâm 上thượng 假giả 立lập 。 說thuyết 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 亦diệc 名danh 分phân 別biệt 。 問vấn 何hà 故cố 前tiền 展triển 轉chuyển 力lực 。 即tức 取thủ 五ngũ 塵trần 法pháp 。 何hà 故cố 解giải 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 中trung 。 即tức 不bất 取thủ 無vô 為vi 。 唯duy 取thủ 不bất 相tương 應ứng 等đẳng 文văn 。 問vấn 此thử 解giải 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 中trung 。 於ư 百bách 法pháp 中trung 。 取thủ 幾kỷ 聚tụ 法pháp 。 更cánh 問vấn 如như 今kim 解giải 。 此thử 解giải 即tức 為vi 分phân 別biệt 。 不bất 後hậu 解giải 說thuyết 略lược 作tác 段đoạn 科khoa 與dữ 此thử 不bất 同đồng 者giả 。 即tức 是thị 下hạ 文văn 中trung 云vân 。 本bổn 識thức 中trung 種chủng 容dung 作tác 三tam 緣duyên 生sanh 現hiện 分phân 別biệt 除trừ 等đẳng 無vô 間gian 等đẳng 以dĩ 下hạ 文văn 是thị 。 今kim 且thả 隨tùy 文văn 乃nãi 至chí 尋tầm 之chi 者giả 。 如như 下hạ 解giải 四tứ 緣duyên 中trung 因nhân 緣duyên 。 即tức 解giải 頌tụng 中trung 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 。 餘dư 三tam 緣duyên 即tức 解giải 頌tụng 中trung 現hiện 行hành 分phân 別biệt 心tâm 心tâm 所sở 知tri 。 下hạ 解giải 十thập 因nhân 。 即tức 解giải 頌tụng 中trung 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 解giải 五ngũ 果quả 等đẳng 。 即tức 解giải 頌tụng 中trung 分phân 別biệt 現hiện 行hành 心tâm 心tâm 所sở 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 總tổng 問vấn 緣duyên 及cập 緣duyên 生sanh 相tương/tướng 者giả 。 言ngôn 總tổng 四tứ 緣duyên 者giả 即tức 上thượng 三tam 句cú 。 次thứ 問vấn 四tứ 緣duyên 。 即tức 第đệ 一nhất 句cú 。 由do 一nhất 切thiết 種chủng 識thức 等đẳng 二nhị 句cú 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 以dĩ 展triển 轉chuyển 力lực 故cố 等đẳng 句cú 。 明minh 餘dư 三tam 緣duyên 。 若nhược 緣duyên 生sanh 相tương/tướng 者giả 。 即tức 是thị 第đệ 四tứ 句cú 。 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 非phi 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 為vi 今kim 取thủ 親thân 者giả 。 解giải 云vân 因nhân 緣duyên 者giả 今kim 取thủ 親thân 者giả 。 同đồng 類loại 種chủng 種chủng 生sanh 現hiện 現hiện 生sanh 種chủng 是thị 因nhân 緣duyên 。 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 現hiện 行hành 聖thánh 現hiện 行hành 。 或hoặc 異dị 類loại 種chủng 望vọng 異dị 現hiện 行hành 。 皆giai 非phi 因nhân 緣duyên 性tánh 。

疏sớ/sơ 云vân 色sắc 非phi 色sắc 報báo 非phi 報báo 等đẳng 種chủng 子tử 各các 別biệt 者giả 。 色sắc 者giả 謂vị 色sắc 蘊uẩn 。 非phi 色sắc 謂vị 曰viết 蘊uẩn 。 報báo 者giả 即tức 體thể 。 是thị 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 非phi 報báo 者giả 。 即tức 非phi 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 謂vị 善thiện 惡ác 心tâm 心tâm 所sở 。 若nhược 善thiện 惡ác 業nghiệp 即tức 能năng 有hữu 異dị 熟thục 。 若nhược 無vô 記ký 法pháp 之chi 即tức 不bất 能năng 有hữu 異dị 就tựu 。 有hữu 疏sớ/sơ 本bổn 云vân 。 根căn 非phi 根căn 者giả 。 非phi 此thử 間gian 不bất 疑nghi 明minh 根căn 義nghĩa 。 何hà 須tu 言ngôn 根căn 非phi 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 有hữu 說thuyết 名danh 言ngôn 種chủng 三tam 界giới 無vô 別biệt 者giả 。 不bất 然nhiên 違vi 此thử 文văn 界giới 繫hệ 別biệt 者giả 。 古cổ 者giả 諸chư 大đại 德đức 說thuyết 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 三tam 界giới 皆giai 別biệt 無vô 。 但đãn 由do 善thiện 惡ác 業nghiệp 別biệt 故cố 。 謂vị 由do 欲dục 界giới 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 惑hoặc 此thử 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 即tức 生sanh 欲dục 界giới 。 由do 色sắc 界giới 善thiện 業nghiệp 。 感cảm 此thử 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 即tức 生sanh 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 然nhiên 。 今kim 任nhậm 本bổn 序tự 云vân 。 不bất 然nhiên 違vi 此thử 論luận 。 又hựu 諸chư 界giới 地địa 等đẳng 。 功công 能năng 差sai 別biệt 故cố 。 即tức 三tam 界giới 九cửu 地địa 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 各các 各các 別biệt 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 者giả 。 如như 四tứ 無vô 色sắc 中trung 四tứ 地địa 中trung 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 各các 各các 有hữu 別biệt 。 亦diệc 不bất 得đắc 將tương 空không 處xứ 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 識thức 處xứ 等đẳng 。 若nhược 四tứ 禪thiền 中trung 地địa 地địa 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 各các 各các 有hữu 別biệt 。 雖tuy 地địa 地địa 有hữu 三tam 天thiên 皆giai 同đồng 一nhất 類loại 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 如như 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 資tư 下hạ 三tam 天thiên 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 生sanh 上thượng 為vi 居cư 天thiên 知tri 故cố 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 雖tuy 有hữu 八bát 無vô 皆giai 是thị 一nhất 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 乃nãi 至chí 將tương 少thiểu 淨tịnh 天thiên 中trung 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 遍Biến 淨Tịnh 天Thiên 亦diệc 無vô 妨phương 。 乃nãi 至chí 將tương 梵Phạm 眾chúng 天thiên 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 梵Phạm 王Vương 天thiên 。 亦diệc 將tương 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 下hạ 二nhị 天thiên 亦diệc 得đắc 。 上thượng 八bát 地địa 八bát 地địa 皆giai 同đồng 一nhất 類loại 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 然nhiên 欲dục 界giới 中trung 有hữu 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 欲dục 界giới 中trung 五ngũ 趣thú 雖tuy 別biệt 皆giai 共cộng 同đồng 一nhất 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 如như 將tương 人nhân 中trung 欲dục 天thiên 中trung 名danh 言ngôn 種chủng 。 被bị 業nghiệp 感cảm 生sanh 天thiên 生sanh 。 三tam 惡ác 趣thú 三tam 惡ác 趣thú 中trung 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 被bị 善thiện 業nghiệp 感cảm 即tức 得đắc 生sanh 人nhân 大đại 欲dục 天thiên 中trung 。 由do 如như 四tứ 禪thiền 中trung 地địa 地địa 雖tuy 有hữu 三tam 天thiên 。 即tức 共cộng 有hữu 一nhất 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 以dĩ 同đồng 一nhất 地địa 故cố 。 今kim 此thử 欲dục 界giới 中trung 。 雖tuy 五ngũ 趣thú 別biệt 。 以dĩ 同đồng 一nhất 地địa 故cố 。 即tức 有hữu 一nhất 个# 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 四tứ 禪thiền 中trung 雖tuy 一nhất 地địa 中trung 有hữu 三tam 天thiên 三tam 天thiên 。 皆giai 同đồng 一nhất 天thiên 趣thú 。 可khả 許hứa 一nhất 地địa 。 三tam 天thiên 中trung 皆giai 同đồng 一nhất 類loại 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 若nhược 欲dục 界giới 中trung 雖tuy 同đồng 一nhất 地địa 。 以dĩ 趣thú 別biệt 故cố 。 不bất 可khả 五ngũ 趣thú 中trung 。 同đồng 一nhất 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 既ký 欲dục 界giới 中trung 。 五ngũ 趣thú 別biệt 。 即tức 亦diệc 有hữu 五ngũ 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 謂vị 六lục 欲dục 天thiên 中trung 。 即tức 自tự 有hữu 一nhất 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 。 即tức 將tương 四Tứ 天Thiên 王Vương 中trung 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 亦diệc 得đắc 生sanh 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天thiên 。 乃nãi 至chí 餘dư 天thiên 唯duy 知tri 五ngũ 得đắc 。 將tương 第đệ 六lục 天thiên 中trung 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 四Tứ 天Thiên 王Vương 中trung 。 雖tuy 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 是thị 其kỳ 一nhất 類loại 。 而nhi 由do 感cảm 業nghiệp 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 即tức 諸chư 天thiên 身thân 亦diệc 有hữu 大đại 小tiểu 。 若nhược 四tứ 洲châu 人nhân 亦diệc 同đồng 有hữu 一nhất 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 若nhược 畜súc 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 身thân 有hữu 大đại 小tiểu 。 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 一nhất 類loại 。 但đãn 由do 能năng 感cảm 業nghiệp 力lực 有hữu 大đại 小tiểu 。 地địa 獄ngục 亦diệc 然nhiên 。 鬼quỷ 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 五ngũ 趣thú 有hữu 五ngũ 類loại 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 也dã 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 為vi 勝thắng 。 問vấn 四tứ 生sanh 中trung 名danh 言ngôn 種chủng 為vi 同đồng 為vi 別biệt 。 又hựu 問vấn 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 。 有hữu 漏lậu 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 為vi 同đồng 為vi 別biệt 。 又hựu 二nhị 十thập 七thất 賢hiền 聖thánh 者giả 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 為vi 同đồng 為vi 別biệt 。 更cánh 問vấn 思tư 之chi 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 云vân 顯hiển 自tự 相tương 生sanh 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 為vi 異dị 熟thục 種chủng 之chi 因nhân 緣duyên 者giả 。 若nhược 善thiện 惡ác 業nghiệp 種chủng 。 但đãn 為vi 異dị 熟thục 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 之chi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 種chủng 不phủ 。 是thị 異dị 熟thục 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 之chi 因nhân 緣duyên 也dã 。 問vấn 疏sớ/sơ 即tức 間gian 斷đoạn 乃nãi 至chí 望vọng 種chủng 及cập 果quả 非phi 緣duyên 者giả 。 若nhược 名danh 言ngôn 三tam 性tánh 種chủng 子tử 。 即tức 是thị 隣lân 次thứ 謂vị 前tiền 念niệm 種chủng 子tử 。 生sanh 後hậu 念niệm 種chủng 子tử 。 次thứ 第đệ 生sanh 。 若nhược 善thiện 惡ác 業nghiệp 等đẳng 望vọng 異dị 熟thục 果quả 。 即tức 是thị 隔cách 越việt 。 若nhược 善thiện 惡ác 業nghiệp 現hiện 行hành 能năng 感cảm 因nhân 。 望vọng 當đương 來lai 所sở 感cảm 。 得đắc 現hiện 行hành 異dị 熟thục 果quả 。 亦diệc 是thị 隔cách 越việt 非phi 次thứ 第đệ 。 又hựu 善thiện 惡ác 現hiện 行hành 。 業nghiệp 為vi 能năng 感cảm 。 望vọng 所sở 感cảm 異dị 熟thục 。 無vô 記ký 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 亦diệc 是thị 隔cách 越việt 。 若nhược 善thiện 惡ác 業nghiệp 種chủng 子tử 。 所sở 熏huân 得đắc 已dĩ 。 而nhi 有hữu 勢thế 力lực 。 即tức 異dị 熟thục 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 種chủng 等đẳng 。 望vọng 所sở 感cảm 異dị 熟thục 果quả 等đẳng 。 此thử 非phi 因nhân 緣duyên 。 及cập 起khởi 同đồng 時thời 自tự 類loại 現hiện 果quả 者giả 。 乃nãi 至chí 異dị 熟thục 之chi 因nhân 種chủng 。 彼bỉ 非phi 自tự 類loại 者giả 。 此thử 文văn 說thuyết 。 若nhược 善thiện 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 是thị 自tự 類loại 。 若nhược 現hiện 行hành 異dị 熟thục 望vọng 能năng 感cảm 善thiện 惡ác 業nghiệp 種chủng 異dị 熟thục 之chi 因nhân 。 即tức 自tự 類loại 以dĩ 異dị 性tánh 相tướng 感cảm 。 現hiện 受thọ 現hiện 行hành 。 報báo 者giả 即tức 是thị 現hiện 行hành 異dị 熟thục 果quả 。 異dị 熟thục 之chi 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 能năng 感cảm 善thiện 惡ác 業nghiệp 因nhân 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 報báo 非phi 報báo 乃nãi 至chí 為vi 能năng 熏huân 者giả 。 此thử 文văn 意ý 總tổng 說thuyết 餘dư 者giả 有hữu 絕tuyệt 等đẳng 。 即tức 能năng 為vi 能năng 熏huân 。 若nhược 根căn 中trung 既ký 有hữu 異dị 熟thục 無vô 記ký 法pháp 。 即tức 不bất 能năng 自tự 熏huân 種chủng 。

疏sớ/sơ 云vân 有hữu 漏lậu 若nhược 除trừ 一nhất 己kỷ 者giả 。 若nhược 有hữu 漏lậu 位vị 除trừ 劣liệt 無vô 記ký 法pháp 。 不bất 能năng 熏huân 種chủng 無vô 漏lậu 位vị 。 除trừ 佛Phật 果Quả 善thiện 法Pháp 佛Phật 果Quả 善thiện 法Pháp 。 互hỗ 不bất 能năng 熏huân 成thành 種chủng 子tử 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 心tâm 品phẩm 之chi 言ngôn 即tức 通thông 見kiến 相tương/tướng 共cộng 有hữu 法pháp 等đẳng 者giả 。 即tức 舊cựu 經kinh 論luận 中trung 名danh 共cộng 有hữu 法pháp 。 若nhược 新tân 經kinh 論luận 中trung 。 名danh 俱câu 生sanh 有hữu 法pháp 。 共cộng 有hữu 俱câu 有hữu 一nhất 體thể 異dị 名danh 。 共cộng 等đẳng 有hữu 法pháp 者giả 。 謂vị 得đắc 及cập 生sanh 上thượng 四tứ 相tương/tướng 。 及cập 定định 共cộng 或hoặc 道đạo 共cộng 。 如như 定định 道đạo 二nhị 戒giới 互hỗ 名danh 定định 共cộng 戒giới 。 亦diệc 名danh 定định 戒giới 。 亦diệc 名danh 道đạo 共cộng 戒giới 。 亦diệc 名danh 道đạo 俱câu 戒giới 。 皆giai 等đẳng 皆giai 名danh 俱câu 有hữu 法pháp 。 若nhược 平bình 言ngôn 心tâm 即tức 唯duy 得đắc 自tự 證chứng 分phần/phân 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 若nhược 心tâm 品phẩm 品phẩm 中trung 。 即tức 寬khoan 即tức 攝nhiếp 得đắc 心tâm 所sở 。 及cập 自tự 證chứng 相tương/tướng 。 及cập 得đắc 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 皆giai 品phẩm 。 若nhược 言ngôn 俱câu 有hữu 法pháp 有hữu 法pháp 亦diệc 極cực 寬khoan 。 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 無vô 性tánh 之chi 人nhân 第đệ 七thất 末mạt 那na 識thức 亦diệc 有hữu 勢thế 力lực 如như 前tiền 已dĩ 記ký 者giả 。 無vô 性tánh 有hữu 情tình 第đệ 七thất 識thức 亦diệc 能năng 熏huân 種chủng 以dĩ 本bổn 識thức 中trung 。 答đáp 自tự 種chủng 生sanh 已dĩ 有hữu 因nhân 緣duyên 并tinh 自tự 體thể 者giả 。 然nhiên 本bổn 識thức 中trung 既ký 有hữu 八bát 个# 識thức 種chủng 子tử 。 從tùng 自tự 種chủng 子tử 而nhi 生sanh 八bát 識thức 現hiện 行hành 。

疏sớ/sơ 云vân 俱câu 或hoặc 異dị 時thời 異dị 類loại 果quả 者giả 。 若nhược 種chủng 子tử 望vọng 俱câu 時thời 異dị 類loại 種chủng 子tử 。 如như 眼nhãn 識thức 種chủng 望vọng 耳nhĩ 識thức 種chủng 子tử 等đẳng 。 或hoặc 望vọng 長trường 時thời 異dị 類loại 現hiện 行hành 。 如như 眼nhãn 識thức 種chủng 子tử 。 望vọng 耳nhĩ 識thức 現hiện 行hành 。 或hoặc 眼nhãn 識thức 現hiện 行hành 。 望vọng 俱câu 時thời 異dị 類loại 耳nhĩ 識thức 現hiện 行hành 等đẳng 。 或hoặc 種chủng 子tử 望vọng 異dị 時thời 異dị 類loại 種chủng 。 如như 前tiền 念niệm 眼nhãn 識thức 種chủng 子tử 。 望vọng 後hậu 念niệm 耳nhĩ 識thức 種chủng 子tử 。 或hoặc 種chủng 子tử 望vọng 異dị 類loại 現hiện 行hành 等đẳng 。 今kim 非phi 是thị 因nhân 緣duyên 性tánh 。 對đối 法pháp 論luận 因nhân 緣duyên 中trung 說thuyết 六lục 因nhân 。 是thị 因nhân 緣duyên 者giả 然nhiên 對đối 法pháp 中trung 約ước 六lục 因nhân 以dĩ 明minh 諸chư 法pháp 。 說thuyết 六lục 因nhân 是thị 因nhân 緣duyên 等đẳng 。 若nhược 唯duy 識thức 論luận 中trung 。 即tức 約ước 十thập 因nhân 二nhị 作tác 法pháp 。 以dĩ 明minh 因nhân 緣duyên 等đẳng 。 如như 麥mạch 生sanh 牙nha 種chủng 相tương/tướng 顯hiển 於ư 現hiện 行hành 。 與dữ 若nhược 從tùng 萁# 生sanh 拔bạt 等đẳng 即tức 不bất 顯hiển 。 若nhược 從tùng 麥mạch 種chủng 生sanh 牙nha 現hiện 行hành 熏huân 成thành 種chủng 義nghĩa 者giả 。 此thử 文văn 說thuyết 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 與dữ 他tha 七thất 識thức 。 作tác 緣duyên 性tánh 時thời 。 其kỳ 諸chư 種chủng 子tử 即tức 屬thuộc 第đệ 八bát 識thức 。 即tức 種chủng 子tử 入nhập 第đệ 八bát 識thức 因nhân 中trung 為vi 種chủng 子tử 。 即tức 是thị 第đệ 八bát 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 故cố 。 故cố 說thuyết 第đệ 八bát 識thức 與dữ 前tiền 識thức 作tác 因nhân 緣duyên 。 若nhược 七thất 識thức 與dữ 第đệ 八bát 識thức 作tác 三tam 緣duyên 性tánh 。 其kỳ 本bổn 識thức 中trung 種chủng 子tử 。 亦diệc 屬thuộc 七thất 識thức 種chủng 子tử 。 入nhập 七thất 識thức 用dụng 中trung 故cố 。 種chủng 子tử 通thông 二nhị 處xứ 。 然nhiên 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 與dữ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 。 作tác 二nhị 緣duyên 性tánh 。 一nhất 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 。 為vi 彼bỉ 七thất 轉chuyển 識thức 作tác 所sở 依y 。 二nhị 識thức 中trung 種chủng 子tử 與dữ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 。 作tác 因nhân 緣duyên 性tánh 。 即tức 本bổn 識thức 中trung 種chủng 子tử 。 親thân 能năng 生sanh 七thất 識thức 。 若nhược 前tiền 七thất 識thức 與dữ 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 作tác 緣duyên 性tánh 。 一nhất 由do 七thất 識thức 能năng 生sanh 長trưởng 養dưỡng 彼bỉ 識thức 中trung 種chủng 子tử 。 即tức 由do 能năng 熏huân 現hiện 行hành 。 令linh 新tân 熏huân 種chủng 子tử 生sanh 舊cựu 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 長trường/trưởng 。 二nhị 由do 七thất 識thức 能năng 攝nhiếp 植thực 彼bỉ 種chủng 子tử 。 即tức 由do 七thất 識thức 現hiện 行hành 。 熏huân 成thành 種chủng 子tử 種chủng 子tử 。 而nhi 生sanh 第đệ 八bát 現hiện 行hành 。 今kim 說thuyết 前tiền 七thất 識thức 與dữ 第đệ 八bát 識thức 。 作tác 二nhị 緣duyên 性tánh 。 皆giai 約ước 前tiền 七thất 識thức 能năng 熏huân 現hiện 行hành 說thuyết 。 此thử 中trung 說thuyết 六lục 七thất 與dữ 第đệ 八bát 識thức 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 者giả 。 以dĩ 六lục 七thất 識thức 能năng 熏huân 生sanh 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 自tự 證chứng 分phần/phân 。 不bất 說thuyết 五ngũ 識thức 五ngũ 識thức 別biệt 能năng 熏huân 生sanh 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 等đẳng 故cố 。 故cố 約ước 現hiện 行hành 七thất 識thức 望vọng 第đệ 八bát 識thức 。 以dĩ 為vi 更cánh 互hỗ 亦diệc 不bất 約ước 本bổn 識thức 中trung 自tự 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 能năng 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 言ngôn 七thất 識thức 與dữ 本bổn 識thức 為vi 更cánh 互hỗ 熏huân 而nhi 為vi 因nhân 緣duyên 。 其kỳ 種chủng 子tử 雖tuy 生sanh 本bổn 識thức 現hiện 行hành 本bổn 識thức 現hiện 行hành 。 更cánh 不bất 能năng 熏huân 成thành 種chủng 子tử 。 即tức 更cánh 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 不bất 來lai 。 今kim 取thủ 前tiền 七thất 現hiện 行hành 以dĩ 非phi 更cánh 互hỗ 為vi 緣duyên 。 又hựu 解giải 云vân 。 非phi 將tương 彼bỉ 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 自tự 種chủng 子tử 。 能năng 生sanh 彼bỉ 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 識thức 。 可khả 言ngôn 轉chuyển 識thức 與dữ 本bổn 識thức 。 互hỗ 為vi 因nhân 緣duyên 。 今kim 者giả 若nhược 七thất 識thức 種chủng 子tử 。 還hoàn 生sanh 現hiện 行hành 七thất 識thức 。 可khả 名danh 因nhân 緣duyên 。 前tiền 七thất 識thức 現hiện 行hành 。 即tức 生sanh 自tự 七thất 識thức 種chủng 子tử 。 可khả 名danh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 種chủng 子tử 。 還hoàn 生sanh 自tự 第đệ 八bát 識thức 現hiện 行hành 。 可khả 名danh 因nhân 緣duyên 。 前tiền 解giải 為vi 勝thắng 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 緣duyên 者giả 。 有hữu 緣duyên 慮lự 用dụng 。

疏sớ/sơ 云vân 已dĩ 前tiền 生sanh 開khai 導đạo 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 。 為vi 開khai 導đạo 能năng 引dẫn 攝nhiếp 後hậu 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 非phi 唯duy 但đãn 義nghĩa 便tiện 簡giản 命mạng 根căn 等đẳng 乃nãi 至chí 互hỗ 有hữu 此thử 緣duyên 者giả 。 外ngoại 人nhân 問vấn 曰viết 。 命mạng 根căn 等đẳng 是thị 假giả 。 即tức 非phi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 不bất 放phóng 逸dật 等đẳng 體thể 是thị 假giả 亦diệc 應ưng 非phi 是thị 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 答đáp 然nhiên 非phi 唯duy 是thị 假giả 。 便tiện 簡giản 命mạng 根căn 等đẳng 非phi 是thị 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 以dĩ 無vô 緣duyên 緣duyên 慮lự 用dụng 。 簡giản 命mạng 根căn 等đẳng 非phi 是thị 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 即tức 無vô 過quá 。 不bất 放phóng 逸dật 等đẳng 雖tuy 假giả 。 亦diệc 是thị 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 故cố 命mạng 根căn 等đẳng 善thiện 等đẳng 無vô 間gian 義nghĩa 無vô 有hữu 緣duyên 義nghĩa 者giả 。 若nhược 前tiền 念niệm 命mạng 根căn 且thả 體thể 是thị 一nhất 。 後hậu 念niệm 根căn 亦diệc 體thể 是thị 一nhất 。 故cố 但đãn 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 義nghĩa 無vô 緣duyên 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 云vân 無vô 間gian 者giả 顯hiển 雖tuy 前tiền 無vô 間gian 為vi 後hậu 緣duyên 乃nãi 至chí 應ưng 非phi 此thử 緣duyên 者giả 。 等đẳng 無vô 間gian 者giả 不bất 心tâm 剎sát 那na 中trung 無vô 間gian 隔cách 。 雖tuy 隔cách 剎sát 那na 百bách 年niên 。 但đãn 於ư 中trung 間gian 無vô 異dị 類loại 心tâm 隔cách 。 亦diệc 名danh 等đẳng 無vô 間gian 。 隔cách 剎sát 那na 即tức 非phi 無vô 間gian 緣duyên 爾nhĩ 者giả 入nhập 無vô 心tâm 定định 望vọng 於ư 定định 心tâm 。 應ưng 非phi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 故cố 者giả 。 雖tuy 經kinh 百bách 年niên 斷đoạn 亦diệc 名danh 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 但đãn 前tiền 心tâm 望vọng 後hậu 心tâm 中trung 間gian 無vô 隔cách 。 故cố 名danh 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 故cố 知tri 唯duy 望vọng 自tự 類loại 識thức 為vi 緣duyên 義nghĩa 乃nãi 至chí 有hữu 七thất 八bát 識thức 寧ninh 非phi 此thử 緣duyên 者giả 。 若nhược 正chánh 義nghĩa 師sư 。 唯duy 望vọng 自tự 類loại 識thức 。 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 雖tuy 入nhập 無vô 心tâm 定định 。 有hữu 七thất 八bát 識thức 。 非phi 與dữ 前tiền 六lục 識thức 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 若nhược 前tiền 不bất 正chánh 義nghĩa 師sư 。 即tức 八bát 識thức 果quả 類loại 互hỗ 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 此thử 互hỗ 前tiền 後hậu 道đạo 因nhân 果quả 者giả 。 前tiền 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 是thị 因nhân 。 後hậu 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 是thị 果quả 。 等đẳng 者giả 即tức 通thông 因nhân 及cập 果quả 。 皆giai 有hữu 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 簡giản 相tương 似tự 法pháp 沙Sa 門Môn 義nghĩa 彼bỉ 一nhất 心tâm 一nhất 心tâm 所sở 各các 自tự 望vọng 為vi 非phi 望vọng 餘dư 者giả 。 今kim 等đẳng 者giả 即tức 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 體thể 等đẳng 。 前tiền 念niệm 唯duy 一nhất 心tâm 王vương 五ngũ 遍biến 行hành 等đẳng 。 後hậu 念niệm 亦diệc 唯duy 有hữu 一nhất 心tâm 王vương 五ngũ 遍biến 行hành 等đẳng 。 即tức 前tiền 念niệm 後hậu 念niệm 。 心tâm 王vương 心tâm 所sở 。 頭đầu 數số 相tương 似tự 。 名danh 為vi 體thể 等đẳng 。 二nhị 者giả 用dụng 等đẳng 。 若nhược 前tiền 念niệm 一nhất 个# 心tâm 王vương 。 有hữu 勢thế 用dụng 力lực 能năng 等đẳng 。 與dữ 後hậu 念niệm 心tâm 王vương 心tâm 所sở 為vi 開khai 導đạo 。 等đẳng 引dẫn 後hậu 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 起khởi 。 即tức 前tiền 念niệm 一nhất 个# 心tâm 所sở 有hữu 勢thế 用dụng 力lực 。 即tức 能năng 齊tề 引dẫn 後hậu 念niệm 眾chúng 多đa 心tâm 王vương 心tâm 所sở 令linh 起khởi 故cố 。 前tiền 念niệm 心tâm 是thị 無vô 記ký 法pháp 。 唯duy 是thị 有hữu 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 。 及cập 心tâm 王vương 能năng 有hữu 勢thế 力lực 。 能năng 引dẫn 起khởi 後hậu 念niệm 善thiện 十thập 一nhất 等đẳng 。 多đa 心tâm 所sở 令linh 起khởi 。 又hựu 如như 第đệ 八bát 識thức 因nhân 位vị 。 唯duy 有hữu 心tâm 所sở 五ngũ 遍biến 行hành 。 至chí 成thành 佛Phật 時thời 。 能năng 引dẫn 五ngũ 別biệt 境cảnh 。 善thiện 十thập 一nhất 多đa 心tâm 所sở 令linh 起khởi 。 皆giai 是thị 用dụng 等đẳng 。 若nhược 相tương 似tự 沙Sa 門Môn 。 亦diệc 名danh 著trước 名danh 沙Sa 門Môn 。 唯duy 有hữu 體thể 等đẳng 無vô 有hữu 用dụng 等đẳng 。 至chí 成thành 佛Phật 第đệ 八bát 識thức 五ngũ 遍biến 行hành 。 引dẫn 善thiện 十thập 一nhất 。 此thử 緣duyên 後hậu 一nhất 報báo 。 如như 色sắc 不bất 相tương 應ứng 有hữu 多đa 類loại 。 起khởi 者giả 如như 不bất 相tương 應ứng 中trung 。 有hữu 多đa 類loại 起khởi 者giả 。 亦diệc 如như 眾chúng 同đồng 分phần 中trung 。 多đa 同đồng 類loại 起khởi 。 亦diệc 如như 身thân 中trung 即tức 有hữu 界giới 同đồng 分phần/phân 。 趣thú 同đồng 分phần/phân 。 眼nhãn 同đồng 分phần/phân 。 耳nhĩ 乃nãi 至chí 沙Sa 彌Di 同đồng 分phần/phân 沙Sa 彌Di 同đồng 分phần/phân 等đẳng 。 皆giai 同đồng 起khởi 。 又hựu 如như 身thân 中trung 即tức 有hữu 百bách 千thiên 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 四tứ 相tương/tướng 俱câu 時thời 起khởi 。 亦diệc 一nhất 身thân 八bát 識thức 雖tuy 名danh 多đa 類loại 。 乃nãi 至chí 如như 菓quả 大đại 等đẳng 者giả 。 如như 一nhất 身thân 中trung 雖tuy 有hữu 八bát 識thức 體thể 用dụng 各các 各các 有hữu 別biệt 用dụng 。 名danh 為vi 等đẳng 。 其kỳ 色sắc 等đẳng 即tức 百bách 千thiên 同đồng 類loại 起khởi 。 如như 身thân 中trung 長trưởng 養dưỡng 色sắc 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 百bách 千thiên 。 同đồng 時thời 俱câu 起khởi 。 又hựu 如như 多đa 草thảo 被bị 坈# 已dĩ 即tức 成thành 少thiểu 灰hôi 。 即tức 多đa 色sắc 引dẫn 少thiểu 色sắc 。 又hựu 如như 燒thiêu 草thảo 皆giai 而nhi 生sanh 無vô 量lượng 烟yên 。 即tức 色sắc 引dẫn 多đa 色sắc 皆giai 不bất 等đẳng 。 令linh 彼bỉ 定định 生sanh 即tức 頓đốn 後hậu 果quả 。 雖tuy 經kinh 文văn 遠viễn 乃nãi 至chí 當đương 定định 生sanh 者giả 。 如như 生sanh 非phi 想tưởng 經kinh 八bát 萬vạn 劫kiếp 後hậu 。 須tu 非phi 想tưởng 地địa 。 命mạng 終chung 已dĩ 生sanh 中trung 有hữu 中trung 。 經kinh 一nhất 念niệm 二nhị 念niệm 已dĩ 。 即tức 起khởi 眼nhãn 識thức 時thời 。 即tức 是thị 八bát 萬vạn 劫kiếp 已dĩ 前tiền 。 欲dục 界giới 命mạng 終chung 時thời 。 眼nhãn 識thức 為vi 開khai 道đạo 。 依y 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 引dẫn 。 此thử 中trung 有hữu 中trung 眼nhãn 識thức 起khởi 。 若nhược 言ngôn 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 所sở 依y 。 即tức 唯duy 是thị 前tiền 念niệm 心tâm 王vương 。 若nhược 言ngôn 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 即tức 通thông 前tiền 念niệm 心tâm 王vương 心tâm 所sở 。 前tiền 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 望vọng 後hậu 念niệm 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 不bất 可khả 將tương 後hậu 念niệm 心tâm 心tâm 所sở 。 與dữ 前tiền 念niệm 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 為vi 因nhân 之chi 法pháp 。 若nhược 俱câu 若nhược 在tại 前tiền 。 為vi 果quả 之chi 法pháp 。 若nhược 俱câu 若nhược 在tại 後hậu 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 相tương 應ứng 假giả 是thị 我ngã 宗tông 義nghĩa 者giả 。 若nhược 我ngã 大Đại 乘Thừa 及cập 經kinh 部bộ 皆giai 許hứa 不bất 相tương 應ứng 是thị 假giả 。 若nhược 宗tông 即tức 許hứa 是thị 實thật 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 許hứa 八bát 識thức 俱câu 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 緣duyên 乃nãi 至chí 種chủng 子tử 類loại 應ưng 爾nhĩ 者giả 若nhược 前tiền 不bất 正chánh 義nghĩa 師sư 許hứa 八bát 識thức 更cánh 互hỗ 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 者giả 。 如như 第đệ 八bát 識thức 為vi 緣duyên 。 引dẫn 生sanh 餘dư 七thất 識thức 者giả 。 即tức 許hứa 多đa 識thức 並tịnh 生sanh 。 今kim 難nạn/nan 曰viết 。 種chủng 子tử 亦diệc 應ưng 名danh 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 以dĩ 許hứa 多đa 類loại 種chủng 子tử 俱câu 時thời 並tịnh 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 同đồng 八bát 識thức 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 乃nãi 至chí 開khai 導đạo 依y 中trung 解giải 云vân 即tức 眼nhãn 識thức 依y 眼nhãn 根căn 。 五ngũ 識thức 等đẳng 各các 別biệt 依y 五ngũ 色sắc 根căn 。 第đệ 六lục 依y 第đệ 七thất 。 第đệ 七thất 識thức 依y 第đệ 八bát 第đệ 八bát 識thức 依y 各các 別biệt 不bất 得đắc 互hỗ 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 如như 前tiền 第đệ 五ngũ 卷quyển 間gian 導đạo 依y 中trung 。 解giải 云vân 謂vị 五ngũ 識thức 有hữu 四tứ 依y 。 謂vị 自tự 境cảnh 根căn 。 第đệ 六lục 識thức 。 第đệ 七thất 識thức 。 第đệ 八bát 識thức 。 第đệ 六lục 識thức 有hữu 二nhị 依y 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 第đệ 八bát 識thức 。 第đệ 七thất 識thức 有hữu 一nhất 依y 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 。 第đệ 八bát 識thức 有hữu 一nhất 依y 。 謂vị 依y 第đệ 七thất 識thức 。 所sở 以dĩ 八bát 識thức 依y 有hữu 不bất 同đồng 。 故cố 非phi 互hỗ 為vi 緣duyên 耶da 。

疏sớ/sơ 云vân 第đệ 八bát 十thập 說thuyết 入nhập 無vô 餘dư 心tâm 乃nãi 至chí 更cánh 有hữu 別biệt 解giải 者giả 。 且thả 如như 俱câu 解giải 脫thoát 。 阿A 羅La 漢Hán 。 先tiên 得đắc 滅diệt 定định 已dĩ 後hậu 。 欲dục 入nhập 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 即tức 先tiên 願nguyện 力lực 入nhập 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 眼nhãn 逆nghịch 均quân 間gian 次thứ 越việt 等đẳng 如như 是thị 。 乃nãi 先tiên 入nhập 有hữu 心tâm 定định 已dĩ 。 次thứ 入nhập 滅diệt 定định 。 無vô 定định 後hậu 始thỉ 入nhập 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 說thuyết 滅diệt 盡tận 定định 名danh 為vi 定định 。 中trung 間gian 行hành 此thử 滅diệt 定định 。 即tức 有hữu 心tâm 定định 後hậu 在tại 無vô 。 在tại 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 前tiền 。 前tiền 有hữu 心tâm 定định 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 中trung 問vấn 故cố 。 滅diệt 定định 名danh 實thật 中trung 間gian 行hành 。 若nhược 餘dư 不bất 得đắc 。 定định 阿A 羅La 漢Hán 。 即tức 有hữu 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 得đắc 滅diệt 定định 如như 前tiền 。 第đệ 五ngũ 卷quyển 說thuyết 愛ái 生sanh 命mạng 終chung 必tất 住trụ 散tán 心tâm 。 非phi 無vô 心tâm 定định 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 若nhược 在tại 定định 心tâm 時thời 。 不bất 得đắc 命mạng 終chung 。 要yếu 住trụ 散tán 心tâm 。 方phương 得đắc 命mạng 終chung 。 即tức 約ước 第đệ 八bát 識thức 說thuyết 。 今kim 此thử 論luận 文văn 。 應ưng 云vân 餘dư 羅La 漢Hán 由do 願nguyện 力lực 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 心tâm 得đắc 命mạng 終chung 。 餘dư 人nhân 等đẳng 必tất 住trụ 散tán 心tâm 。 非phi 無vô 心tâm 定định 方phương 得đắc 命mạng 終chung 。 又hựu 羅La 漢Hán 住trụ 無vô 心tâm 定định 。 即tức 得đắc 命mạng 終chung 。 即tức 如như 先tiên 入nhập 滅diệt 盡tận 無vô 心tâm 定định 。 方phương 入nhập 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 羅La 漢Hán 住trụ 有hữu 心tâm 定định 。 亦diệc 不bất 得đắc 命mạng 終chung 。 如như 弗phất 入nhập 有hữu 心tâm 定định 當đương 他tha 見kiến 道đạo 坐tọa 禪thiền 。 即tức 被bị 他tha 藍lam 婆bà 大đại 力lực 鬼quỷ 根căn 弗phất 為vi 入nhập 有hữu 心tâm 定định 。 即tức 不bất 得đắc 命mạng 終chung 。 果quả 法pháp 既ký 許hứa 通thông 一nhất 聚tụ 法pháp 緣duyên 法pháp 亦diệc 應ưng 。 爾nhĩ 者giả 既ký 後hậu 念niệm 中trung 。 既ký 有hữu 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 故cố 知tri 前tiền 念niệm 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 中trung 。 亦diệc 有hữu 一nhất 聚tụ 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。

疏sớ/sơ 云vân 總tổng 界giới 二nhị 人nhân 。 解giải 云vân 即tức 是thị 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 悟ngộ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 即tức 頓đốn 悟ngộ 者giả 。 若nhược 頓đốn 悟ngộ 直trực 入nhập 菩Bồ 薩Tát 初Sơ 地Địa 等đẳng 。 即tức 名danh 異dị 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 不bất 定định 性tánh 先tiên 得đắc 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 聖thánh 果Quả 。 或hoặc 得đắc 無Vô 學Học 聖thánh 果Quả 。 後hậu 迴hồi 心tâm 入nhập 初Sơ 地Địa 。 即tức 名danh 聖thánh 者giả 菩Bồ 薩Tát 。

疏sớ/sơ 云vân 得đắc 成thành 佛Phật 者giả 定định 色sắc 界giới 後hậu 後hậu 報báo 利lợi 益ích 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 智trí 處xứ 生sanh 者giả 。 此thử 約ước 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 現hiện 報báo 利lợi 益ích 受thọ 佛Phật 位vị 者giả 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 現hiện 身thân 上thượng 。 得đắc 成thành 佛Phật 。 名danh 現hiện 報báo 利lợi 益ích 。 後hậu 報báo 利lợi 益ích 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 智trí 處xứ 生sanh 者giả 今kim 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 作tác 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 王vương 。 此thử 王vương 業nghiệp 即tức 是thị 己kỷ 先tiên 地địa 前tiền 在tại 四tứ 善thiện 根căn 位vị 。 作tác 此thử 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 。 入nhập 初Sơ 地Địa 。 已dĩ 上thượng 更cánh 不bất 造tạo 業nghiệp 。 即tức 從tùng 地địa 前tiền 。 造tạo 得đắc 十thập 王vương 業nghiệp 。 已dĩ 經kinh 百bách 生sanh 千thiên 生sanh 。 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 。 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 。 方phương 受thọ 地địa 前tiền 所sở 造tạo 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 王vương 業nghiệp 。 智trí 處xứ 生sanh 者giả 。 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 在tại 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 生sanh 處xứ 故cố 。 或hoặc 是thị 智trí 見kiến 生sanh 處xứ 。 十thập 王vương 位vị 者giả 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 閻Diêm 浮Phù 提đề 王vương 。 二nhị 地địa 作tác 四Tứ 天Thiên 王Vương 金kim 輪Luân 王Vương 。 問vấn 何hà 不bất 作tác 銀ngân 輪Luân 王Vương 等đẳng 。 答đáp 今kim 約ước 一nhất 倍bội 一nhất 倍bội 勝thắng 前tiền 故cố 。 從tùng 鐵thiết 輪Luân 王Vương 。 即tức 越việt 入nhập 金kim 輪Luân 王Vương 。 而nhi 不bất 作tác 銅đồng 銀ngân 等đẳng 。 第đệ 三tam 地địa 作tác 刀đao 利lợi 王vương 。 以dĩ 王vương 四tứ 天thiên 唯duy 是thị 臣thần 非phi 是thị 王vương 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 生sanh 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 既ký 是thị 臣thần 地địa 。 每mỗi 日nhật 一nhất 度độ 朝triêu 帝Đế 釋Thích 第đệ 。 四Tứ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 作tác 夜dạ 摩ma 王vương 。 第đệ 五ngũ 都đô 使sử 。 第đệ 六lục 作tác 樂nhạc 王vương 。 第đệ 七thất 他tha 化hóa 。 第đệ 八bát 作tác 禪thiền 王vương 。 若nhược 大đại 菩Bồ 薩Tát 穴huyệt 王vương 生sanh 大đại 梵Phạm 王Vương 。 若nhược 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 及cập 二Nhị 乘Thừa 人nhân 等đẳng 。 皆giai 不bất 生sanh 大đại 梵Phạm 王Vương 天thiên 。 以dĩ 是thị 僻tích 執chấp 處xứ 故cố 。 第đệ 九cửu 作tác 二nhị 禪thiền 。 第đệ 十thập 作tác 第đệ 四tứ 禪thiền 王vương 。 何hà 不bất 作tác 第đệ 三tam 王vương 。 答đáp 第đệ 三tam 是thị 極cực 樂lạc 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 作tác 第đệ 三tam 禪thiền 王vương 。 或hoặc 有hữu 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 鐵thiết 輪Luân 王Vương 。 或hoặc 有hữu 異dị 生sanh 作tác 第đệ 四tứ 禪thiền 王vương 。 此thử 異dị 生sanh 雖tuy 作tác 第đệ 四tứ 禪thiền 王vương 。 所sở 有hữu 功công 德đức 。 亦diệc 不bất 及cập 地địa 前tiền 四tứ 善thiện 根căn 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 況huống 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 鐵thiết 輪luân 道Đạo 德đức 位vị 。 次thứ 今kim 當đương 作tác 十thập 王vương 位vị 。 未vị 必tất 即tức 作tác 十thập 王vương 位vị 故cố 。 有hữu 一nhất 類loại 初Sơ 地Địa 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 智trí 增tăng 者giả 。 不bất 作tác 鐵thiết 輪Luân 王Vương 。 即tức 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 不bất 無vô 雲vân 福phước 生sanh 廣quảng 果quả 三tam 天thiên 託thác 最tối 勝thắng 依y 。 而nhi 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 乃nãi 至chí 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 第đệ 八bát 地địa 。 不bất 作tác 初sơ 禪thiền 王vương 。 直trực 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 無vô 雲vân 福phước 生sanh 廣quảng 果quả 三tam 無vô 。 而nhi 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 故cố 知tri 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 必tất 受thọ 十thập 王vương 位vị 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 至chí 地địa 前tiền 不bất 能năng 新tân 造tạo 十thập 王vương 業nghiệp 。 以dĩ 論luận 云vân 諸chư 聖thánh 有hữu 學học 不bất 共cộng 無vô 明minh 永vĩnh 斷đoạn 。 不bất 造tạo 新tân 業nghiệp 。

疏sớ/sơ 云vân 第đệ 八bát 十thập 云vân 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 所sở 留lưu 生sanh 身thân 即tức 於ư 此thử 洲châu 。 解giải 云vân 即tức 於ư 南nam 洲châu 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 必tất 至chí 自tự 在tại 宮cung 唯duy 異dị 生sanh 色sắc 界giới 後hậu 者giả 。 若nhược 至chí 大đại 自tự 在tại 宮cung 即tức 是thị 第đệ 十Thập 地Địa 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 於ư 色sắc 界giới 後hậu 。 第đệ 八bát 識thức 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 問vấn 初sơ 果quả 人nhân 少thiểu 分phần 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 當đương 得đắc 名danh 聖thánh 者giả 。 何hà 況huống 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 雙song 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 而nhi 名danh 異dị 生sanh 。 答đáp 從tùng 因nhân 為vi 名danh 。 如như 上thượng 解giải 。 問vấn 身thân 在tại 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 及cập 身thân 自tự 在tại 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 。 而nhi 得đắc 無Vô 學Học 果quả 者giả 。 拔bạt 迴hồi 心tâm 入nhập 變biến 易dị 。 已dĩ 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。 已dĩ 去khứ 其kỳ 人nhân 亦diệc 得đắc 名danh 四Tứ 天Thiên 王Vương 及cập 第đệ 三tam 禪thiền 王vương 以dĩ 不phủ 。 若nhược 言ngôn 是thị 王vương 攝nhiếp 者giả 如như 何hà 。 言ngôn 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 作tác 四Tứ 天Thiên 王Vương 及cập 第đệ 三tam 禪thiền 王vương 。 若nhược 不bất 攝nhiếp 是thị 何hà 等đẳng 色sắc 。 又hựu 人nhân 王vương 經kinh 中trung 。 說thuyết 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 作tác 四Tứ 天Thiên 王Vương 及cập 第đệ 三tam 禪thiền 王vương 。 又hựu 問vấn 未vị 知tri 四Tứ 天Thiên 王Vương 是thị 臣thần 。 如như 何hà 得đắc 名danh 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 又hựu 問vấn 未vị 知tri 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 中trung 。 有hữu 羅La 漢Hán 果quả 者giả 。 亦diệc 朝triêu 祭tế 凡phàm 夫phu 帝Đế 釋Thích 不phủ 。 大đại 論luận 五ngũ 十thập 云vân 。 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 乃nãi 至chí 即tức 於ư 此thử 洲châu 者giả 。 問vấn 何hà 大đại 論luận 中trung 。 唯duy 說thuyết 此thử 州châu 得đắc 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 不bất 言ngôn 六lục 天thiên 二nhị 洲châu 。 思tư 之chi 彼bỉ 色sắc 界giới 無vô 佛Phật 可khả 教giáo 化hóa 者giả 。 問vấn 色sắc 界giới 中trung 既ký 有hữu 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 如như 何hà 言ngôn 無vô 佛Phật 。 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 宮cung 者giả 。 問vấn 如như 何hà 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 下hạ 海hải 火hỏa 有hữu 數số 量lượng 。 其kỳ 大đại 自tự 在tại 宮cung 者giả 。 下hạ 亦diệc 有hữu 數số 不phủ 。 又hựu 問vấn 此thử 言ngôn 大đại 自tự 在tại 者giả 。 從tùng 何hà 得đắc 名danh 。 為vi 約ước 他tha 受thọ 佛Phật 名danh 為vi 自tự 在tại 。 為vi 約ước 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 為vi 自tự 在tại 。 問vấn 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 既ký 受thọ 分phân 段đoạn 身thân 。 未vị 知tri 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 得đắc 有hữu 父phụ 母mẫu 女nữ 人nhân 不phủ 。 若nhược 有hữu 如như 何hà 得đắc 名danh 淨tịnh 土độ 。 淨tịnh 土độ 中trung 無vô 女nữ 人nhân 。 又hựu 若nhược 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 約ước 穢uế 土thổ/độ 中trung 。 而nhi 受thọ 父phụ 母mẫu 胎thai 中trung 者giả 。 如như 何hà 下hạ 文văn 說thuyết 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 常thường 生sanh 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 不bất 可khả 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 於ư 穢uế 土thổ/độ 中trung 而nhi 受thọ 胎thai 身thân 。 即tức 常thường 生sanh 諸chư 佛Phật 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 若nhược 言ngôn 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 無vô 女nữ 人nhân 者giả 。 如như 何hà 說thuyết 彌di 陀đà 佛Phật 父phụ 母mẫu 名danh 也dã 。 問vấn 大đại 梵Phạm 王Vương 二Nhị 乘Thừa 不bất 生sanh 彼bỉ 。 何hà 故cố 經kinh 中trung 不bất 許hứa 大đại 梵Phạm 王Vương 。 即tức 唯duy 除trừ 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 若nhược 如như 次thứ 下hạ 。 疏sớ/sơ 文văn 經kinh 不bất 說thuyết 彼bỉ 發phát 大đại 心tâm 故cố 。 論luận 文văn 中trung 釋thích 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 有hữu 學học 等đẳng 迴hồi 心tâm 但đãn 於ư 欲dục 界giới 等đẳng 乃nãi 至chí 不bất 往vãng 彼bỉ 生sanh 者giả 。 若nhược 初sơ 果quả 人nhân 迴hồi 心tâm 若nhược 極cực 七thất 返phản 有hữu 。 即tức 有hữu 七thất 生sanh 定định 業nghiệp 。 迴hồi 心tâm 至chí 第đệ 七thất 盡tận 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 若nhược 家gia 家gia 等đẳng 隨tùy 受thọ 生sanh 。 定định 業nghiệp 盡tận 已dĩ 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 若nhược 一nhất 來lai 果quả 從tùng 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 受thọ 往vãng 來lai 定định 業nghiệp 已dĩ 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 乃nãi 至chí 不bất 還hoàn 果quả 欲dục 界giới 中trung 生sanh 死tử 盡tận 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 身thân 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 於ư 欲dục 界giới 第đệ 十Thập 地Địa 。 即tức 往vãng 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 上thượng 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 成thành 佛Phật 。 有hữu 學học 人nhân 必tất 於ư 欲dục 界giới 。 迴hồi 心tâm 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 必tất 不bất 生sanh 色sắc 界giới 中trung 迴hồi 心tâm 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 若nhược 如như 羅La 漢Hán 延diên 壽thọ 即tức 要yếu 便tiện 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 邊biên 際tế 定định 。 方phương 始thỉ 得đắc 延diên 命mạng 行hành 。 若nhược 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 初sơ 果quả 一nhất 來lai 果quả 雖tuy 未vị 得đắc 根căn 本bổn 定định 。 得đắc 初sơ 未vị 至chí 定định 。 且thả 能năng 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 若nhược 得đắc 根căn 本bổn 定định 亦diệc 得đắc 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。

疏sớ/sơ 云vân 其kỳ 諸chư 異dị 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 身thân 乃nãi 至chí 方phương 受thọ 殊thù 勝thắng 變biến 易dị 身thân 。 若nhược 悲bi 增tăng 菩Bồ 薩Tát 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 即tức 生sanh 欲dục 界giới 。 受thọ 分phân 段đoạn 身thân 。 至chí 第đệ 八bát 地địa 。 必tất 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 無vô 雲vân 福phước 生sanh 廣quảng 果quả 三tam 天thiên 。 三tam 天thiên 中trung 隨tùy 受thọ 一nhất 身thân 託thác 勝thắng 身thân 。 方phương 受thọ 殊thù 勝thắng 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 有hữu 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 增tăng 者giả 初Sơ 地Địa 即tức 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 下hạ 三tam 天thiên 。 謂vị 無vô 雲vân 等đẳng 得đắc 勝thắng 身thân 。 已dĩ 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 然nhiên 今kim 亦diệc 說thuyết 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 至chí 第đệ 八bát 地địa 。 生sanh 色sắc 界giới 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 下hạ 三tam 天thiên 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 者giả 。 約ước 決quyết 定định 說thuyết 。 一nhất 切thiết 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 第đệ 八bát 地địa 。 決quyết 定định 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 或hoặc 有hữu 初Sơ 地Địa 智trí 增tăng 者giả 初Sơ 地Địa 亦diệc 。 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 如như 第đệ 八bát 卷quyển 論luận 說thuyết 。 羅La 漢Hán 獨Độc 覺Giác 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 受thọ 變biến 易dị 身thân 據cứ 決quyết 定định 者giả 。 隨tùy 於ư 中trung 亦diệc 有hữu 初sơ 果quả 等đẳng 。 前tiền 三tam 果quả 有hữu 學học 人nhân 亦diệc 得đắc 變biến 易dị 身thân 。 以dĩ 有hữu 學học 中trung 不bất 決quyết 定định 。 或hoặc 有hữu 學học 中trung 。 不bất 迴hồi 心tâm 者giả 。 即tức 不bất 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 即tức 說thuyết 無Vô 學Học 人nhân 得đắc 變biến 易dị 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 亦diệc 言ngôn 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 第đệ 八bát 。 地địa 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 。 據cứ 決quyết 定định 說thuyết 。 於ư 中trung 亦diệc 有hữu 。 初Sơ 地Địa 智trí 增tăng 者giả 。 初Sơ 地Địa 亦diệc 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 者giả 。 若nhược 悲bi 增tăng 者giả 初Sơ 地Địa 則tắc 不bất 生sanh 第đệ 四tứ 。 或hoặc 有hữu 初Sơ 地Địa 即tức 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 無vô 雲vân 等đẳng 三tam 天thiên 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 有hữu 二nhị 地địa 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 下hạ 三tam 天thiên 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 有hữu 三Tam 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 四tứ 五ngũ 六lục 七thất 。 地địa 已dĩ 來lai 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 無vô 雲vân 三tam 天thiên 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 者giả 。 皆giai 名danh 智trí 增tăng 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 第đệ 八bát 地địa 生sanh 第đệ 四tứ 禪thiền 。 無vô 雲vân 等đẳng 三tam 天thiên 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 者giả 。 即tức 名danh 悲bi 增tăng 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 已dĩ 更cánh 不bất 向hướng 餘dư 處xứ 實thật 受thọ 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 大đại 自tự 在tại 宮cung 有hữu 謂vị 淨tịnh 居cư 天thiên 乃nãi 至chí 初sơ 彼bỉ 起khởi 者giả 。 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 即tức 在tại 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 上thượng 。 故cố 六lục 門môn 陀đà 羅la 尼ni 經Kinh 云vân 。 說thuyết 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 在tại 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 上thượng 。 依y 空không 而nhi 住trụ 。 眾chúng 妙diệu 七thất 寶bảo 。 莊trang 嚴nghiêm 此thử 淨tịnh 土độ 。 即tức 名danh 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 於ư 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 有hữu 中trung 即tức 菩bồ 同đồng 身thân 而nhi 成thành 自tự 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 見kiến 諸chư 佛Phật 。 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 即tức 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 若nhược 論luận 繫hệ 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 即tức 是thị 不bất 繫hệ 法pháp 。 若nhược 論luận 處xứ 所sở 即tức 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 上thượng 別biệt 有hữu 處xứ 所sở 。 若nhược 論luận 攝nhiếp 者giả 。 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 即tức 是thị 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 攝nhiếp 。 若nhược 論luận 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 即tức 是thị 無vô 雲vân 等đẳng 三tam 天thiên 中trung 身thân 。 若nhược 第đệ 十Thập 地Địa 未vị 成thành 佛Phật 。 即tức 向hướng 他tha 受thọ 用dụng 受thọ 土thổ/độ 。 若nhược 已dĩ 成thành 佛Phật 即tức 諸chư 根căn 遍biến 法Pháp 界Giới 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 唯duy 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 報báo 身thân 往vãng 彼bỉ 然nhiên 由do 異dị 熟thục 同đồng 一nhất 地địa 者giả 。 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 即tức 是thị 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 第đệ 七thất 菩Bồ 薩Tát 報báo 身thân 往vãng 後hậu 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 非phi 是thị 生sanh 彼bỉ 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 佛Phật 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 而nhi 成thành 自tự 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 。 此thử 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 生sanh 。 是thị 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 無vô 雲vân 等đẳng 三tam 天thiên 身thân 。 後hậu 往vãng 大Đại 自Tự 在Tại 宮Cung 。 雖tuy 天thiên 有hữu 別biệt 同đồng 是thị 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 一nhất 地địa 身thân 。 言ngôn 報báo 者giả 即tức 是thị 異dị 熟thục 果quả 名danh 報báo 身thân 非phi 是thị 三Tam 身Thân 中trung 報báo 身thân 。

疏sớ/sơ 云vân 據cứ 實thật 受thọ 變biến 易dị 在tại 下hạ 三tam 天thiên 處xứ 未vị 得đắc 生sanh 淨tịnh 土độ 者giả 。 若nhược 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 頓đốn 悟ngộ 等đẳng 於ư 第đệ 四tứ 禪thiền 。 中trung 下hạ 無vô 雲vân 等đẳng 三tam 天thiên 中trung 。 受thọ 變biến 易dị 。 未vị 得đắc 生sanh 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 第đệ 十Thập 地Địa 滿mãn 。 方phương 得đắc 生sanh 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 今kim 生sanh 言ngôn 者giả 往vãng 故cố 名danh 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 第đệ 十Thập 地Địa 極cực 熏huân 修tu 得đắc 。 生sanh 其kỳ 中trung 者giả 。 若nhược 不bất 還hoàn 果quả 即tức 須tu 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 生sanh 五ngũ 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 。 今kim 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 作tác 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 但đãn 由do 願nguyện 力lực 定định 力lực 智trí 力lực 等đẳng 。 極cực 熏huân 修tu 往vãng 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 宮cung 。 然nhiên 一nhất 切thiết 地địa 上thượng 皆giai 不phủ 。 生sanh 五ngũ 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 。 即tức 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 滿mãn 故cố 名danh 極cực 熏huân 修tu 。 若nhược 前tiền 九Cửu 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 名danh 熏huân 修tu 。 不bất 名danh 為vi 極cực 。

疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 成thành 佛Phật 時thời 必tất 要yếu 往vãng 自tự 在tại 宮cung 成thành 佛Phật 就tựu 勝thắng 處xứ 者giả 。 然nhiên 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 欲dục 界giới 身thân 。 第đệ 十Thập 地Địa 位vị 即tức 往vãng 。 色sắc 界giới 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 而nhi 成thành 佛Phật 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 後hậu 往vãng 色sắc 界giới 乃nãi 諸chư 淨tịnh 土độ 者giả 。 及cập 諸chư 淨tịnh 土độ 。 即tức 初Sơ 地Địa 已dĩ 去khứ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 生sanh 他tha 受thọ 用dụng 淨tịnh 土độ 中trung 受thọ 生sanh 。 即tức 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 住trụ 十thập 重trọng/trùng 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 今kim 者giả 二Nhị 乘Thừa 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 迴hồi 心tâm 已dĩ 去khứ 。 既ký 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 後hậu 時thời 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。 已dĩ 即tức 作tác 神thần 通thông 。 往vãng 初Sơ 地Địa 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 既ký 初Sơ 地Địa 滿mãn 即tức 作tác 神thần 通thông 。 往vãng 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 重trọng/trùng 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 實thật 身thân 生sanh 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 其kỳ 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 更cánh 無vô 女nữ 人nhân 。 即tức 無vô 胎thai 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 有hữu 說thuyết 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 許hứa 有hữu 多đa 變biến 易dị 生sanh 者giả 。 即tức 古cổ 師sư 等đẳng 說thuyết 變biến 易dị 生sanh 死tử 死tử 已dĩ 又hựu 更cánh 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 變biến 易dị 身thân 死tử 已dĩ 又hựu 更cánh 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 即tức 便tiện 有hữu 多đa 變biến 易dị 身thân 。

疏sớ/sơ 云vân 許hứa 佛Phật 往vãng 菩Bồ 薩Tát 生sanh 彼bỉ 者giả 。 然nhiên 化hóa 佛Phật 總tổng 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 為vi 往vãng 餘dư 趣thú 作tác □# □# 身thân 等đẳng 作tác 佛Phật 。 二nhị 者giả 即tức 丈trượng 六lục 化hóa 佛Phật 。 即tức 是thị 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 唯duy 有hữu 一nhất 个# 丈trượng 六lục 作tác 佛Phật 。 此thử 小tiểu 化hóa 佛Phật 即tức 化hóa 二Nhị 乘Thừa 人nhân 及cập 異dị 生sanh 等đẳng 。 及cập 化hóa 地địa 前tiền 資tư 粮# 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 化hóa 欲dục 入nhập 煗noãn 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 是thị 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 小tiểu 化hóa 佛Phật 。 化hóa 之chi 若nhược 有hữu 眾chúng 多đa 有hữu 情tình 根căn 熟thục 。 即tức 有hữu 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 小tiểu 化hóa 佛Phật 。 放phóng 光quang 劣liệt 地địa 唱xướng 言ngôn 我ngã 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 天thiên 上thượng 天thiên 下hạ 。 唯duy 我ngã 獨độc 尊tôn 。 若nhược 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 後hậu 。 或hoặc 有hữu 一nhất 二nhị 人nhân 根căn 熟thục 有hữu 。 或hoặc 時thời 有hữu 佛Phật 或hoặc 。 時thời 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 潛tiềm 形hình 密mật 誘dụ 化hóa 亦diệc 如như 佛Phật 。 滅diệt 度độ 後hậu 或hoặc 有hữu 不bất 定định 性tánh 羅La 漢Hán 人nhân 。 欲dục 入nhập 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 時thời 有hữu 佛Phật 。 或hoặc 時thời 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 化hóa 佛Phật 一nhất 老lão 僧Tăng 。 或hoặc 時thời 化hóa 長trưởng 者giả 同đồng 居cư 。 或hoặc 時thời 客khách 僧Tăng 問vấn 彼bỉ 羅La 漢Hán 言ngôn 。 人nhân 修tu 何hà 行hành 證chứng 何hà 果quả 。 彼bỉ 羅La 漢Hán 答đáp 云vân 。 我ngã 今kim 以dĩ 得đắc 羅La 漢Hán 果Quả 。 煩phiền 惱não 既ký 盡tận 。 老lão 邁mại 我ngã 今kim 欲dục 入nhập 。 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 化hóa 僧Tăng 報báo 口khẩu 如như 此thử 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 我ngã 從tùng 無vô 始thỉ 。 已dĩ 來lai 百bách 千thiên 返phản 入nhập 此thử 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 已dĩ 。 後hậu 時thời 還hoàn 起khởi 心tâm 識thức 。 人nhân 者giả 入nhập 後hậu 時thời 。 心tâm 識thức 決quyết 定định 還hoàn 起khởi 。 只chỉ 是thị 稽khể 遲trì 妨phương 廣quảng 修tu 道Đạo 人nhân 者giả 。 宜nghi 應ưng 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 修tu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。

時thời 此thử 羅La 漢Hán 聞văn 此thử 即tức 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 形hình 者giả 。 若nhược 眾chúng 生sanh 根căn 熟thục 佛Phật 必tất 來lai 化hóa 。 三tam 者giả 大đại 化hóa 佛Phật 即tức 是thị 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 。 唯duy 有hữu 一nhất 个# 大đại 化hóa 佛Phật 。 此thử 大đại 化hóa 佛Phật 唯duy 教giáo 化hóa 地địa 前tiền 加gia 行hành 位vị 中trung 煗noãn 頂đảnh 忍nhẫn 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 見kiến 此thử 三Tam 千Thiên 界Giới 大đại 化hóa 佛Phật 。 乃nãi 至chí 欲dục 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 亦diệc 見kiến 此thử 大đại 化hóa 佛Phật 。 化hóa 從tùng 此thử 入nhập 見kiến 道đạo 後hậu 出xuất 見kiến 道đạo 時thời 。 不bất 見kiến 大đại 化hóa 佛Phật 教giáo 化hóa 。 即tức 是thị 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 化hóa 。 此thử 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 為vi 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 唯duy 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 雖tuy 此thử 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 見kiến 為vi 地địa 前tiền 二Nhị 乘Thừa 十thập 。 化hóa 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 而nhi 不bất 領lãnh 受thọ 此thử 法pháp 。 先tiên 以dĩ 知tri 此thử 法pháp 唯duy 稱xưng 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 根căn 器khí 。 即tức 不bất 稱xưng 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 根căn 器khí 。 如như 文văn 解giải 雖tuy 在tại 坐tọa 下hạ 聞văn 說thuyết 法Pháp 。 而nhi 不bất 領lãnh 受thọ 之chi 。 乃nãi 至chí 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 見kiến 為vì 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 說thuyết 法pháp 亦diệc 不bất 稱xưng 。 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 根căn 器khí 亦diệc 不bất 領lãnh 受thọ 。 若nhược 見kiến 為vi 第đệ 二nhị 地địa 受thọ 用dụng 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 即tức 領lãnh 受thọ 之chi 。 以dĩ 稱xưng 彼bỉ 根căn 器khí 。 乃nãi 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 見kiến 為vi 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 即tức 領lãnh 受thọ 之chi 。 若nhược 見kiến 為vi 第đệ 九Cửu 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 即tức 不bất 領lãnh 受thọ 之chi 。 又hựu 若nhược 為vi 初sơ 果quả 受thọ 初sơ 果quả 變biến 易dị 身thân 已dĩ 。 或hoặc 有hữu 羅La 漢Hán 是thị 分phân 段đoạn 身thân 。 以dĩ 起khởi 天thiên 眼nhãn 且thả 不bất 能năng 見kiến 。 此thử 初sơ 果quả 變biến 易dị 身thân 。 變biến 易dị 身thân 是thị 微vi 細tế 故cố 若nhược 初sơ 果quả 人nhân 。 乃nãi 至chí 第đệ 四Tứ 果Quả 皆giai 受thọ 變biến 易dị 。 雜tạp 是thị 肉nhục 眼nhãn 以dĩ 同đồng 類loại 。 亦diệc 能năng 相tương 見kiến 之chi 。 雖tuy 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 差sai 別biệt 。 且thả 相tương 似tự 故cố 。 故cố 得đắc 相tương 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 然nhiên 。 若nhược 有hữu 同đồng 是thị 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 雖tuy 有hữu 肉nhục 眼nhãn 。 亦diệc 得đắc 相tương 見kiến 。 若nhược 初Sơ 地Địa 變biến 易dị 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 不bất 能năng 見kiến 第đệ 二nhị 地địa 變biến 易dị 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 是thị 殊thù 勝thắng 。 若nhược 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 神thần 通thông 現hiện 身thân 。 令linh 此thử 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 見kiến 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 能năng 見kiến 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 變biến 易dị 身thân 。 乃nãi 至chí 入nhập 心tâm 不bất 知tri 住trụ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 不bất 能năng 見kiến 滿mãn 地địa 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 十Thập 地Địa 中trung 變biến 易dị 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 不bất 能năng 見kiến 後hậu 。 後hậu 地địa 得đắc 見kiến 前tiền 故cố 。 又hựu 初sơ 果quả 受thọ 變biến 易dị 已dĩ 。 即tức 無vô 妻thê 子tử 。 又hựu 如như 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 中trung 。 或hoặc 有hữu 受thọ 變biến 易dị 身thân 者giả 。 或hoặc 是thị 受thọ 分phân 段đoạn 身thân 者giả 。 或hoặc 有hữu 頓đốn 悟ngộ 者giả 。 或hoặc 有hữu 有hữu 學học 迴hồi 心tâm 者giả 。 或hoặc 有hữu 無Vô 學Học 迴hồi 心tâm 者giả 。 此thử 等đẳng 諸chư 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 受thọ 初Sơ 地Địa 者giả 。 即tức 還hoàn 同đồng 見kiến 。 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 能năng 化hóa 百bách 類loại 有hữu 情tình 等đẳng 。 雖tuy 有hữu 分phân 段đoạn 變biến 易dị 。 有hữu 餘dư 所sở 有hữu 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 皆giai 悉tất 相tương 似tự 。 亦diệc 同đồng 立lập 化hóa 。 受thọ 用dụng 佛Phật 等đẳng 不bất 可khả 同đồng 。 是thị 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 者giả 。 即tức 能năng 見kiến 佛Phật 多đa 。 眾chúng 分phân 段đoạn 者giả 。 見kiến 佛Phật 須tu 少thiểu 。 必tất 無vô 是thị 處xứ 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 菩Bồ 薩Tát 皆giai 然nhiên 。 又hựu 若nhược 受thọ 變biến 易dị 身thân 者giả 。 餘dư 人nhân 天thiên 眼nhãn 亦diệc 不bất 能năng 見kiến 之chi 。 又hựu 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 八bát 地địa 已dĩ 來lai 。 若nhược 受thọ 分phân 段đoạn 身thân 者giả 。 或hoặc 生sanh 欲dục 界giới 。 而nhi 受thọ 胎thai 生sanh 。 即tức 有hữu 父phụ 母mẫu 。 或hoặc 受thọ 化hóa 生sanh 。 或hoặc 生sanh 色sắc 界giới 地địa 地địa 受thọ 生sanh 。 唯duy 除trừ 五ngũ 淨tịnh 居cư 。 及cập 大đại 自tự 在tại 宮cung 不bất 得đắc 生sanh 。 乃nãi 至chí 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 色sắc 界giới 已dĩ 。 不bất 捨xả 靜tĩnh 慮lự 。 還hoàn 生sanh 欲dục 界giới 。 又hựu 諸chư 如Như 來Lai 。 或hoặc 於ư 化hóa 土thổ/độ 。 或hoặc 於ư 報báo 土thổ/độ 等đẳng 。 現hiện 有hữu 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 皆giai 為vi 化hóa 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 二Nhị 乘Thừa 凡phàm 夫phu 。 及cập 化hóa 七thất 地địa 已dĩ 來lai 受thọ 分phân 段đoạn 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 佛Phật 現hiện 有hữu 。 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 釋thích 伽già 佛Phật 是thị 故cố 示thị 現hiện 。 以dĩ 所sở 化hóa 凡phàm 夫phu 等đẳng 。 由do 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 。 於ư 報báo 土thổ/độ 中trung 。 為vi 化hóa 七thất 地địa 已dĩ 來lai 受thọ 分phân 段đoạn 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 。 亦diệc 示thị 現hiện 有hữu 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 等đẳng 。 以dĩ 為vi 所sở 化hóa 七thất 地địa 已dĩ 來lai 。 受thọ 欲dục 界giới 分phân 段đoạn 身thân 。 亦diệc 有hữu 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 若nhược 佛Phật 化hóa 變biến 易dị 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 淨tịnh 土độ 中trung 。 乃nãi 至chí 女nữ 人nhân 。 名danh 字tự 尚thượng 無vô 。 亦diệc 無vô 有hữu 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 等đẳng 。 以dĩ 所sở 化hóa 受thọ 變biến 易dị 身thân 菩Bồ 薩Tát 無vô 有hữu 此thử 事sự 。 許hứa 佛Phật 亦diệc 往vãng 者giả 。 然nhiên 尋tầm 經kinh 中trung 。 雖tuy 見kiến 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 下hạ 向hướng 欲dục 界giới 佛Phật 邊biên 。 初sơ 初sơ 聞văn 而nhi 發phát 心tâm 得đắc 果quả 。 亦diệc 不bất 見kiến 經kinh 中trung 文văn 說thuyết 。 佛Phật 往vãng 色sắc 界giới 中trung 。 化hóa 色sắc 界giới 有hữu 情tình 。 然nhiên 色sắc 界giới 聲Thanh 聞Văn 。 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 亦diệc 向hướng 欲dục 界giới 佛Phật 道Đạo 發phát 心tâm 。 而nhi 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 受thọ 變biến 易dị 身thân 。

疏sớ/sơ 云vân 唯duy 初sơ 二nhị 果quả 及cập 獨Độc 覺Giác 於ư 彼bỉ 發phát 心tâm 上thượng 界giới 無vô 故cố 者giả 。 若nhược 色sắc 界giới 中trung 。 無vô 有hữu 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 。 乃nãi 至chí 獨Độc 覺Giác 發phát 心tâm 。 若nhược 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 。 唯duy 於ư 欲dục 界giới 中trung 有hữu 。 若nhược 部bộ 行hành 唯duy 在tại 人nhân 中trung 有hữu 。 唯duy 除trừ 北bắc 洲châu 。 通thông 三tam 洲châu 有hữu 。 若nhược 麟lân 角giác 唯duy 於ư 南nam 洲châu 有hữu 。 若nhược 色sắc 界giới 中trung 唯duy 有hữu 不bất 還hoàn 及cập 羅La 漢Hán 發phát 身thân 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 言ngôn 唯duy 欲dục 界giới 遮già 餘dư 界giới 無vô 者giả 。 此thử 後hậu 師sư 云vân 。 大đại 論luận 文văn 則tắc 許hứa 欲dục 界giới 色sắc 界giới 。 皆giai 許hứa 有hữu 變biến 易dị 身thân 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 餘dư 洲châu 豈khởi 無vô 乃nãi 至chí 亦diệc 色sắc 界giới 後hậu 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 者giả 。 除trừ 北bắc 洲châu 餘dư 三tam 洲châu 。 皆giai 許hứa 有hữu 變biến 易dị 身thân 。 故cố 知tri 亦diệc 有hữu 聲Thanh 聞Văn 色sắc 界giới 中trung 迴hồi 心tâm 。 於ư 色sắc 界giới 後hậu 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 一nhất 切thiết 下hạ 色sắc 身thân 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 。 若nhược 生sanh 色sắc 界giới 中trung 受thọ 已dĩ 。 則tắc 於ư 色sắc 界giới 身thân 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 生sanh 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 於ư 欲dục 界giới 色sắc 界giới 身thân 。 皆giai 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。

疏sớ/sơ 云vân 非phi 定định 所sở 生sanh 色sắc 可khả 成thành 身thân 留lưu 者giả 。 若nhược 無vô 色sắc 界giới 變biến 起khởi 定định 果quả 色sắc 唯duy 有hữu 色sắc 塵trần 等đẳng 。 亦diệc 無vô 實thật 五ngũ 根căn 及cập 無vô 實thật 扶phù 根căn 塵trần 。 不bất 可khả 以dĩ 定định 果quả 色sắc 而nhi 留lưu 身thân 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 中trung 陰ấm 經kinh 中trung 說thuyết 佛Phật 處xứ 中trung 陰ấm 乃nãi 至chí 大đại 眾chúng 部bộ 經kinh 非phi 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 者giả 。 大đại 眾chúng 部bộ 說thuyết 。 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 。 具cụ 六lục 識thức 身thân 。 及cập 無vô 色sắc 界giới 。 亦diệc 有hữu 六lục 塵trần 。 即tức 佛Phật 俱câu 知tri 天thiên 後hậu 而nhi 受thọ 人nhân 中trung 有hữu 中trung 。 二nhị 十thập 年niên 化hóa 無vô 色sắc 界giới 有hữu 情tình 。

疏sớ/sơ 云vân 楞lăng 伽già 般Bát 若Nhã 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 不bất 生sanh 。 無vô 色sắc 大đại 論luận 等đẳng 同đồng 者giả 。 即tức 說thuyết 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 皆giai 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 若nhược 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 許hứa 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 大đại 論luận 文văn 亦diệc 說thuyết 。 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 不bất 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。

疏sớ/sơ 云vân 一nhất 云vân 無vô 色sắc 生sanh 色sắc 界giới 者giả 不bất 肯khẳng 上thượng 界giới 更cánh 經kinh 一nhất 生sanh 。 何hà 況huống 有hữu 多đa 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 解giải 不bất 及cập 第đệ 二nhị 解giải 。 即tức 是thị 前tiền 第đệ 一nhất 師sư 釋thích 。 前tiền 師sư 意ý 說thuyết 。 必tất 無vô 欲dục 界giới 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 後hậu 。 欲dục 界giới 命mạng 終chung 。 生sanh 於ư 色sắc 界giới 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 如như 有hữu 人nhân 於ư 此thử 現hiện 身thân 上thượng 得đắc 初sơ 果quả 已dĩ 。 更cánh 不bất 執chấp 生sanh 即tức 得đắc 第đệ 三tam 果quả 。 更cánh 不bất 經kinh 生sanh 。 欲dục 界giới 中trung 生sanh 。 從tùng 欲dục 界giới 命mạng 終chung 已dĩ 。 即tức 生sanh 色sắc 界giới 。 色sắc 界giới 聖thánh 者giả 必tất 非phi 經kinh 於ư 欲dục 界giới 生sanh 。 若nhược 有hữu 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 或hoặc 得đắc 初Sơ 果Quả 。 第đệ 二nhị 果quả 已dĩ 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 。 或hoặc 經kinh 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 乃nãi 至chí 多đa 生sanh 已dĩ 。 此thử 初sơ 二nhị 果quả 更cánh 不bất 生sanh 上thượng 界giới 。 以dĩ 經kinh 欲dục 界giới 生sanh 故cố 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 以dĩ 經kinh 欲dục 界giới 生sanh 故cố 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 而nhi 取thủ 羅La 漢Hán 果quả 。 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 欲dục 界giới 經kinh 生sanh 聖thánh 。 不bất 往vãng 餘dư 界giới 生sanh 。 或hoặc 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 有hữu 不bất 還hoàn 聖thánh 者giả 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 。 得đắc 根căn 本bổn 定định 宿túc 住trụ 通thông 。 知tri 欲dục 界giới 業nghiệp 盡tận 。 而nhi 厭yếm 麤thô 身thân 。 即tức 忽hốt 引dẫn 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 有hữu 不bất 還hoàn 果quả 。 雖tuy 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 或hoặc 不bất 得đắc 上thượng 界giới 中trung 根căn 本bổn 定định 。 亦diệc 不bất 得đắc 宿túc 住trụ 通thông 。 則tắc 不bất 知tri 欲dục 界giới 業nghiệp 盡tận 。 但đãn 厭yếm 麤thô 身thân 。 即tức 便tiện 急cấp 引dẫn 變biến 易dị 身thân 。 故cố 於ư 欲dục 界giới 發phát 心tâm 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 身thân 而nhi 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 必tất 無vô 欲dục 界giới 中trung 發phát 心tâm 已dĩ 。 而nhi 生sanh 上thượng 色sắc 界giới 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 故cố 。 不bất 還hoàn 果quả 不bất 同đồng 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 。 彼bỉ 初sơ 二nhị 果quả 。 欲dục 界giới 中trung 業nghiệp 未vị 盡tận 故cố 。 雖tuy 有hữu 初sơ 二nhị 果quả 雖tuy 不bất 得đắc 通thông 。 由do 有hữu 聖thánh 道Đạo 力lực 故cố 。 少thiểu 分phần 亦diệc 有hữu 能năng 知tri 欲dục 界giới 。 業nghiệp 生sanh 數số 多đa 少thiểu 者giả 。 亦diệc 有hữu 初sơ 二nhị 果quả 不bất 能năng 知tri 欲dục 界giới 。 業nghiệp 生sanh 數số 多đa 少thiểu 。 此thử 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 業nghiệp 力lực 所sở 牽khiên 。 或hoặc 有hữu 即tức 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 時thời 。 即tức 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 或hoặc 有hữu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 。 或hoặc 經kinh 欲dục 界giới 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 乃nãi 至chí 第đệ 七thất 生sanh 身thân 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 此thử 初sơ 二nhị 果quả 於ư 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 。 與dữ 得đắc 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 一nhất 生sanh 身thân 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 何hà 況huống 多đa 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 二nhị 云vân 既ký 無vô 受thọ 遮già 如như 七thất 生sanh 者giả 發phát 心tâm 留lưu 身thân 未vị 必tất 同đồng 時thời 乃nãi 至chí 於ư 聖thánh 無vô 違vi 者giả 。 第đệ 二nhị 解giải 為vi 勝thắng 。 即tức 是thị 後hậu 第đệ 二nhị 師sư 釋thích 。 此thử 後hậu 師sư 意ý 說thuyết 。 既ký 無vô 論luận 文văn 遮già 。 即tức 許hứa 欲dục 界giới 中trung 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 。 生sanh 上thượng 色sắc 界giới 中trung 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 由do 如như 七thất 生sanh 初sơ 果quả 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 留lưu 身thân 受thọ 變biến 易dị 。 未vị 必tất 同đồng 時thời 。 未vị 必tất 同đồng 時thời 者giả 不bất 具cụ 義nghĩa 。 有hữu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 時thời 。 即tức 受thọ 變biến 易dị 身thân 而nhi 留lưu 身thân 。 即tức 發phát 心tâm 留lưu 身thân 同đồng 時thời 。 有hữu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 。 或hoặc 經kinh 一nhất 生sanh 。 即tức 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 經kinh 二nhị 生sanh 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 經kinh 三tam 四tứ 生sanh 五ngũ 六lục 七thất 生sanh 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 即tức 發phát 心tâm 留lưu 身thân 不bất 必tất 同đồng 時thời 。 不bất 還hoàn 果quả 亦diệc 爾nhĩ 。 即tức 發phát 心tâm 留lưu 身thân 未vị 必tất 同đồng 時thời 故cố 。 有hữu 欲dục 界giới 發phát 心tâm 。 即tức 於ư 欲dục 界giới 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 名danh 發phát 心tâm 留lưu 身thân 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 以dĩ 不bất 還hoàn 果quả 欲dục 界giới 身thân 業nghiệp 力lực 盡tận 故cố 。 未vị 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 。 邊biên 際tế 定định 可khả 資tư 故cố 業nghiệp 。 故cố 得đắc 留lưu 身thân 。 欲dục 得đắc 生sanh 色sắc 界giới 。 依y 殊thù 勝thắng 身thân 。 受thọ 變biến 易dị 身thân 故cố 。 由do 如như 是thị 理lý 。 先tiên 於ư 欲dục 界giới 發phát 心tâm 。 生sanh 一nhất 梵Phạm 眾chúng 天thiên 處xứ 。 受thọ 一nhất 身thân 已dĩ 。 即tức 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 有hữu 二nhị 處xứ 眾chúng 梵Phạm 補bổ 二nhị 天thiên 處xứ 二nhị 身thân 已dĩ 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 生sanh 三tam 天thiên 處xứ 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 乃nãi 至chí 或hoặc 生sanh 一nhất 切thiết 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 或hoặc 二nhị 三tam 四tứ 。 地địa 乃nãi 至chí 廣quảng 果quả 天thiên 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 遮già 。 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 滿mãn 。 即tức 往vãng 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。 宮cung 即tức 佛Phật 位vị 。 或hoặc 有hữu 但đãn 於ư 第đệ 四tứ 禪thiền 。 受thọ 一nhất 生sanh 已dĩ 而nhi 受thọ 一nhất 身thân 。 方phương 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 有hữu 決quyết 定định 業nghiệp 。 雖tuy 不bất 還hoàn 果quả 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 向hướng 大Đại 乘Thừa 地địa 地địa 中trung 。 不bất 得đắc 重trọng/trùng 生sanh 。 以dĩ 受thọ 生sanh 處xứ 。 更cánh 不bất 受thọ 身thân 。 未vị 得đắc 邊biên 際tế 定định 可khả 資tư 故cố 者giả 。 此thử 疏sớ/sơ 文văn 意ý 說thuyết 。 若nhược 得đắc 第đệ 四tứ 。 禪thiền 中trung 邊biên 際tế 定định 。 即tức 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 既ký 不Bất 還Hoàn 果Quả 人nhân 。 未vị 得đắc 邊biên 際tế 定định 。 則tắc 不bất 資tư 故cố 業nghiệp 。 而nhi 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 然nhiên 此thử 疏sớ/sơ 文văn 亦diệc 一nhất 往vãng 說thuyết 。 非phi 是thị 盡tận 理lý 。 今kim 難nạn/nan 曰viết 。 亦diệc 有hữu 初sơ 三tam 果quả 。 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 。 得đắc 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 如như 何hà 言ngôn 不bất 還hoàn 果quả 未vị 得đắc 邊biên 際tế 定định 。 不bất 能năng 入nhập 變biến 易dị 身thân 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 六lục 種chủng 法pháp 唯duy 依y 邊biên 際tế 起khởi 。 一nhất 者giả 延diên 命mạng 。 二nhị 者giả 無vô 諍tranh 定định 。 三tam 者giả 願nguyện 智trí 。 四tứ 者giả 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 五ngũ 者giả 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 六lục 者giả 詞từ 無vô 礙ngại 。 然nhiên 邊biên 際tế 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 地địa 邊biên 際tế 。 謂vị 第đệ 四tứ 禪thiền 。 二nhị 者giả 果quả 邊biên 際tế 。 謂vị 是thị 第đệ 四tứ 中trung 上thượng 上thượng 品phẩm 定định 故cố 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 解giải 不bất 盡tận 。 應ưng 云vân 不bất 還hoàn 果quả 欲dục 界giới 發phát 心tâm 向hướng 大Đại 乘Thừa 。 即tức 生sanh 色sắc 界giới 中trung 。 託thác 勝thắng 身thân 上thượng 而nhi 受thọ 變biến 易dị 身thân 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 因nhân 論luận 生sanh 論luận 其kỳ 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 上thượng 。 有hữu 實thật 報báo 土thổ/độ 第đệ 十Thập 地Địa 居cư 為vi 三tam 界giới 處xứ 為vi 不bất 爾nhĩ 者giả 。 此thử 中trung 同đồng 意ý 居cư 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 上thượng 有hữu 實thật 報báo 土thổ/độ 。 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 居cư 之chi 。 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 為vi 是thị 三tam 界giới 處xứ 攝nhiếp 。 為vi 不bất 是thị 。

疏sớ/sơ 云vân 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 此thử 他tha 受thọ 用dụng 乃nãi 至chí 即tức 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 攝nhiếp 者giả 。 此thử 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 居cư 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 為vi 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 論luận 處xứ 攝nhiếp 。 此thử 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 即tức 是thị 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 攝nhiếp 。 若nhược 論luận 繫hệ 。 此thử 他tha 受thọ 用dụng 即tức 是thị 不bất 繫hệ 。 乃nãi 至chí 欲dục 上thượng 大đại 寶bảo 華hoa 王vương 座tòa 時thời 。

時thời 節tiết 大đại 長trường 遠viễn 。 千thiên 劫kiếp 一nhất 千thiên 佛Phật 威uy 儀nghi 等đẳng 。 即tức 有hữu 十thập 種chủng 相tướng 現hiện 。 即tức 大đại 寶bảo 華hoa 王vương 座tòa 一nhất 相tương/tướng 現hiện 也dã 。 乃nãi 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 。 座tòa 大đại 寶bảo 華hoa 王vương 座tòa 已dĩ 。 即tức 十thập 分phần/phân 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 化hóa 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 他tha 受thọ 用dụng 諸chư 佛Phật 。 一nhất 時thời 雲vân 集tập 。 摩ma 菩Bồ 薩Tát 頂đảnh 七thất 返phản 動động 等đẳng 。 于vu 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 入nhập 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 頓đốn 斷đoạn 三tam 界giới 二nhị 障chướng 種chủng 盡tận 等đẳng 。 至chí 第đệ 二nhị 念niệm 既ký 成thành 佛Phật 充sung 法Pháp 界Giới 。 廣quảng 如như 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 。 此thử 諸chư 佛Phật 身thân 即tức 是thị 十thập 處xứ 十thập 界giới 攝nhiếp 。 亦diệc 有hữu 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 。 以dĩ 無vô 礙ngại 狀trạng 似tự 法pháp 處xứ 中trung 無vô 對đối 色sắc 。 即tức 亦diệc 指chỉ 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 唯duy 在tại 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 若nhược 論luận 淨tịnh 土độ 法pháp 處xứ 皆giai 有hữu 。 即tức 法pháp 華hoa 云vân 。 常thường 靈linh 鷲thứu 山sơn 。 十thập 方phương 皆giai 有hữu 大Đại 自Tự 在Tại 宮Cung 。 由do 如như 王Vương 舍Xá 城Thành 。 南nam 山sơn 中trung 有hữu 一nhất 禪thiền 師sư 。 於ư 窟quật 中trung 坐tọa 禪thiền 。 忽hốt 見kiến 一nhất 小tiểu 孔khổng 中trung 有hữu 端đoan 正chánh 女nữ 子tử 出xuất 來lai 。 師sư 見kiến 之chi 即tức 於ư 孔khổng 下hạ 向hướng 入nhập 說thuyết 。 少thiếu 年niên 男nam 子tử 聞văn 。 十thập 十thập 五ngũ 五ngũ 。 向hướng 此thử 孔khổng 中trung 坐tọa 。 須tu 臾du 還hoàn 見kiến 小tiểu 孔khổng 中trung 女nữ 子tử 出xuất 來lai 。 少thiếu 年niên 男nam 子tử 語ngữ 言ngôn 。 可khả 不bất 即tức 相tương/tướng 喚hoán 過quá 合hợp 體thể 。 女nữ 喚hoán 令linh 入nhập 孔khổng 子tử 。 男nam 子tử 隨tùy 入nhập 中trung 。 行hành 三tam 十thập 里lý 。 見kiến 一nhất 大đại 河hà 。 水thủy 及cập 一nhất 城thành 。 女nữ 子tử 女nữ 子tử 語ngữ 男nam 子tử 言ngôn 。 欲dục 得đắc 入nhập 城thành 向hướng 所sở 中trung 洗tẩy 沐mộc 。 諸chư 人nhân 入nhập 水thủy 中trung 沐mộc 浴dục 。 便tiện 不bất 覺giác 知tri 。 既ký 開khai 眼nhãn 已dĩ 。 即tức 向hướng 王Vương 舍Xá 城Thành 。 南nam 中trung 坐tọa 此thử 孔khổng 。 即tức 是thị 修tu 羅la 孔khổng 。 修tu 羅la 孔khổng 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 有hữu 。 亦diệc 指chỉ 小tiểu 孔khổng 為vi 厂hán 處xứ 。 若nhược 大đại 自tự 在tại 宮cung 上thượng 下hạ 十thập 分phần/phân 皆giai 有hữu 。 亦diệc 指chỉ 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 上thượng 有hữu 在tại 宮cung 也dã 。 是thị 故cố 經kinh 言ngôn 有hữu 妙diệu 淨tịnh 土độ 。 出xuất 過quá 三tam 界giới 。 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 生sanh 天thiên 中trung 者giả 。 此thử 大đại 自tự 在tại 宮cung 淨tịnh 土độ 。 若nhược 是thị 佛Phật 識thức 所sở 變biến 。 及cập 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 漏lậu 後hậu 智trí 所sở 變biến 。 其kỳ 大đại 自tự 在tại 宮cung 。 即tức 非phi 是thị 三tam 界giới 攝nhiếp 。 即tức 經kinh 約ước 無vô 漏lậu 識thức 所sở 變biến 。 故cố 云vân 有hữu 妙diệu 淨tịnh 土độ 。 出xuất 過quá 三tam 界giới 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 漏lậu 第đệ 八bát 識thức 。 變biến 大đại 自tự 在tại 宮cung 淨tịnh 土độ 。 變biến 大đại 自tự 在tại 宮cung 淨tịnh 土độ 。 即tức 是thị 三tam 界giới 攝nhiếp 。 以dĩ 是thị 有hữu 漏lậu 識thức 所sở 變biến 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 隨tùy 是thị 何hà 界giới 染nhiễm 不bất 染nhiễm 識thức 引dẫn 生sanh 何hà 地địa 無vô 漏lậu 識thức 起khởi 者giả 。 染nhiễm 者giả 即tức 是thị 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 人nhân 執chấp 。 不bất 染nhiễm 者giả 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 迴hồi 心tâm 唯duy 有hữu 法pháp 執chấp 。 謂vị 此thử 二nhị 人nhân 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 其kỳ 有hữu 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 隨tùy 第đệ 八bát 識thức 。 亦diệc 是thị 欲dục 界giới 繫hệ 。 若nhược 入nhập 初sơ 禪thiền 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 是thị 欲dục 識thức 染nhiễm 不bất 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 初sơ 禪thiền 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 乃nãi 至chí 引dẫn 起khởi 二nhị 禪thiền 三tam 禪thiền 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 皆giai 准chuẩn 此thử 知tri 。 或hoặc 身thân 在tại 初sơ 禪thiền 。 即tức 引dẫn 起khởi 二nhị 禪thiền 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 初sơ 禪thiền 有hữu 覆phú 無vô 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 二nhị 禪thiền 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 餘dư 者giả 准chuẩn 知tri 。

疏sớ/sơ 云vân 言ngôn 有hữu 覆phú 名danh 染nhiễm 無vô 覆phú 名danh 不bất 染nhiễm 者giả 。 即tức 約ước 總tổng 悟ngộ 。 何hà 以dĩ 故cố 此thử 法pháp 執chấp 。 若nhược 望vọng 二Nhị 乘Thừa 。 名danh 為vi 無vô 覆phú 。 即tức 名danh 不bất 染nhiễm 。 若nhược 望vọng 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 有hữu 覆phú 。 即tức 名danh 為vi 染nhiễm 。 今kim 者giả 即tức 言ngôn 。 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 。 皆giai 望vọng 不bất 約ước 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 故cố 知tri 法pháp 執chấp 唯duy 名danh 為vi 染nhiễm 。 應ưng 言ngôn 謂vị 從tùng 何hà 界giới 染nhiễm 。 第đệ 七thất 識thức 引dẫn 生sanh 何hà 界giới 無vô 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 。

疏sớ/sơ 云vân 為vi 此thử 師sư 說thuyết 有hữu 人nhân 法pháp 執chấp 乃nãi 至chí 皆giai 互hỗ 相tương 生sanh 者giả 謂vị 即tức 護hộ 法Pháp 師sư 說thuyết 。 第đệ 七thất 識thức 具cụ 有hữu 人nhân 執chấp 法pháp 執chấp 。 今kim 言ngôn 第đệ 七thất 識thức 中trung 染nhiễm 著trước 人nhân 執chấp 不bất 染nhiễm 者giả 法pháp 執chấp 者giả 。 通thông 望vọng 三tam 乘thừa 說thuyết 。 亦diệc 如như 第đệ 七thất 識thức 先tiên 有hữu 人nhân 執chấp 。 後hậu 入nhập 生sanh 空không 觀quán 等đẳng 時thời 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 是thị 無vô 覆phú 。 即tức 是thị 無vô 覆phú 引dẫn 有hữu 覆phú 。 又hựu 如như 初sơ 果quả 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 未vị 入nhập 生sanh 空không 觀quán 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 即tức 是thị 欲dục 界giới 中trung 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 若nhược 入nhập 生sanh 空không 觀quán 時thời 。 即tức 欲dục 界giới 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 起khởi 欲dục 界giới 中trung 無vô 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 乃nãi 至chí 一nhất 來lai 果quả 家gia 家gia 等đẳng 。 皆giai 准chuẩn 知tri 。 又hựu 如như 不bất 還hoàn 果quả 。 身thân 在tại 色sắc 界giới 初sơ 禪thiền 地địa 。 入nhập 生sanh 空không 觀quán 。 及cập 生sanh 空không 觀quán 後hậu 得đắc 智trí 。 及cập 滅diệt 定định 時thời 。 即tức 是thị 初sơ 禪thiền 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 起khởi 初sơ 禪thiền 無vô 覆phú 無vô 記ký 第đệ 七thất 識thức 。 後hậu 出xuất 觀quán 時thời 。 即tức 初sơ 禪thiền 無vô 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 初sơ 禪thiền 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 乃nãi 至chí 身thân 在tại 非phi 想tưởng 初sơ 得đắc 無Vô 學Học 金kim 剛cang 喻dụ 定định 時thời 。 即tức 唯duy 是thị 有hữu 想tưởng 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 非phi 想tưởng 無vô 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 染nhiễm 不bất 染nhiễm 識thức 引dẫn 生sanh 何hà 地địa 無vô 漏lậu 識thức 起khởi 者giả 。 問vấn 其kỳ 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 第đệ 六lục 識thức 。 先tiên 入nhập 生sanh 空không 觀quán 。 以dĩ 依y 第đệ 七thất 識thức 。 染nhiễm 我ngã 執chấp 第đệ 七thất 識thức 。 唯duy 有hữu 不bất 染nhiễm 法pháp 執chấp 在tại 。 次thứ 後hậu 即tức 起khởi 第đệ 六lục 識thức 中trung 法pháp 空không 觀quán 。 引dẫn 平bình 等đẳng 智trí 起khởi 時thời 。 亦diệc 得đắc 名danh 第đệ 七thất 識thức 不bất 染nhiễm 法pháp 執chấp 引dẫn 無vô 漏lậu 。 答đáp 如như 前tiền 解giải 得đắc 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 在tại 下hạ 二nhị 界giới 有hữu 漏lậu 第đệ 七thất 乃nãi 至chí 與dữ 第đệ 八bát 識thức 同đồng 地địa 繫hệ 者giả 。 若nhược 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 不bất 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 唯duy 生sanh 欲dục 界giới 色sắc 界giới 。 若nhược 有hữu 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 。 必tất 與dữ 第đệ 八bát 識thức 同đồng 地địa 繫hệ 。 亦diệc 如như 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 或hoặc 無Vô 學Học 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 第đệ 六lục 識thức 入nhập 初sơ 禪thiền 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 時thời 。 即tức 是thị 欲dục 界giới 中trung 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 初sơ 禪thiền 平bình 等đẳng 無vô 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 。 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 。 識thức 起khởi 非phi 想tưởng 地địa 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 即tức 是thị 欲dục 界giới 有hữu 漏lậu 有hữu 覆phú 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 非phi 相tướng 地địa 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 能năng 引dẫn 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 唯duy 是thị 欲dục 界giới 繫hệ 所sở 引dẫn 無vô 漏lậu 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 通thông 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 或hoặc 菩Bồ 薩Tát 身thân 在tại 色sắc 界giới 。 第đệ 六lục 識thức 起khởi 色sắc 界giới 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 即tức 是thị 色sắc 界giới 有hữu 覆phú 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 能năng 生sanh 色sắc 界giới 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 後hậu 出xuất 觀quán 時thời 。 即tức 是thị 色sắc 界giới 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 引dẫn 生sanh 色sắc 界giới 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 。 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 。 識thức 起khởi 非phi 想tưởng 地địa 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 即tức 是thị 色sắc 界giới 有hữu 覆phú 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 引dẫn 生sanh 非phi 想tưởng 地địa 平bình 等đẳng 智trí 。 後hậu 出xuất 觀quán 時thời 。 即tức 是thị 非phi 想tưởng 。 地địa 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 引dẫn 生sanh 色sắc 界giới 有hữu 覆phú 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 非phi 無vô 色sắc 界giới 有hữu 覆phú 第đệ 七thất 識thức 能năng 。 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 。 以dĩ 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 生sanh 彼bỉ 無vô 色sắc 界giới 。

疏sớ/sơ 云vân 亦diệc 總tổng 相tương/tướng 言ngôn 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 應ưng 言ngôn 唯duy 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 以dĩ 法pháp 執chấp 我ngã 執chấp 望vọng 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 是thị 有hữu 覆phú 染nhiễm 。 若nhược 法pháp 執chấp 望vọng 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 即tức 名danh 無vô 覆phú 不bất 染nhiễm 。 今kim 者giả 皆giai 望vọng 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 菩Bồ 薩Tát 滅diệt 離ly 無vô 色sắc 生sanh 故cố 者giả 。 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 滅diệt 無vô 色sắc 生sanh 故cố 。 離ly 無vô 色sắc 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 所sở 引dẫn 無vô 漏lậu 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 亦diệc 通thông 無vô 色sắc 乃nãi 至chí 。 不bất 可khả 言ngôn 第đệ 七thất 是thị 下hạ 地địa 者giả 。 解giải 云vân 。 即tức 能năng 引dẫn 有hữu 覆phú 染nhiễm 第đệ 七thất 識thức 。 是thị 欲dục 界giới 色sắc 界giới 繫hệ 。 所sở 引dẫn 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 通thông 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 又hựu 如như 因nhân 位vị 十Thập 地Địa 中trung 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 。 即tức 從tùng 第đệ 六lục 識thức 。 如như 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 第đệ 六lục 識thức 起khởi 初sơ 禪thiền 法pháp 空không 觀quán 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 起khởi 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 智trí 。 即tức 隨tùy 第đệ 六lục 識thức 初sơ 禪thiền 同đồng 地địa 法pháp 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 起khởi 第đệ 二nhị 禪thiền 法pháp 空không 觀quán 時thời 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 起khởi 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 隨tùy 第đệ 六lục 識thức 。 第đệ 二nhị 禪thiền 同đồng 地địa 法pháp 。 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 。 識thức 起khởi 非phi 想tưởng 地địa 滅diệt 盡tận 定định 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 起khởi 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 隨tùy 第đệ 六lục 識thức 非phi 想tưởng 同đồng 地địa 。 若nhược 佛Phật 果Quả 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 隨tùy 唯duy 與dữ 第đệ 八bát 識thức 同đồng 地địa 。 其kỳ 七thất 識thức 即tức 不bất 隨tùy 第đệ 六lục 識thức 同đồng 地địa 。 即tức 前tiền 疏sớ/sơ 中trung 即tức 三tam 解giải 。 有hữu 說thuyết 如Như 來Lai 唯duy 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 等đẳng 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 三tam 界giới 九cửu 地địa 有hữu 漏lậu 望vọng 無vô 漏lậu 乃nãi 至chí 一nhất 二nhị 各các 容dung 者giả 。 此thử 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 三tam 界giới 相tương 望vọng 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 二nhị 九cửu 地địa 上thượng 下hạ 相tương 望vọng 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 三tam 者giả 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 四tứ 者giả 善thiện 惡ác 三tam 性tánh 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 此thử 言ngôn 善thiện 惡ác 者giả 。 即tức 初sơ 欲dục 界giới 中trung 三tam 性tánh 相tướng 望vọng 。 為vi 無vô 間gian 緣duyên 。 不bất 約ước 上thượng 界giới 。 上thượng 界giới 心tâm 無vô 。 不bất 善thiện 法pháp 故cố 。 解giải 云vân 。 若nhược 欲dục 界giới 死tử 還hoàn 生sanh 欲dục 界giới 。 即tức 得đắc 三tam 性tánh 死tử 。 引dẫn 生sanh 欲dục 界giới 有hữu 覆phú 潤nhuận 生sanh 愛ái 。 又hựu 如như 初sơ 禪thiền 死tử 還hoàn 生sanh 初sơ 禪thiền 。 其kỳ 命mạng 終chung 心tâm 即tức 通thông 有hữu 覆phú 無vô 覆phú 及cập 善thiện 性tánh 心tâm 死tử 。 引dẫn 起khởi 初sơ 禪thiền 有hữu 覆phú 潤nhuận 生sanh 愛ái 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 死tử 還hoàn 生sanh 有hữu 頂đảnh 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 欲dục 界giới 死tử 。 生sanh 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 不bất 得đắc 不bất 善thiện 心tâm 及cập 有hữu 覆phú 心tâm 。 既ký 以dĩ 要yếu 離ly 下hạ 界giới 染nhiễm 。 方phương 得đắc 生sanh 上thượng 界giới 。 若nhược 未vị 離ly 下hạ 界giới 染nhiễm 。 則tắc 不bất 能năng 生sanh 上thượng 界giới 。 唯duy 得đắc 無vô 覆phú 無vô 及cập 有hữu 心tâm 死tử 。 能năng 引dẫn 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 自tự 體thể 有hữu 覆phú 潤nhuận 生sanh 愛ái 。 令linh 生sanh 起khởi 相tương 續tục 。 然nhiên 非phi 一nhất 地địa 性tánh 。 乃nãi 至chí 九Cửu 地Địa 相tương 望vọng 。 若nhược 從tùng 下hạ 地địa 死tử 而nhi 生sanh 地địa 者giả 。 其kỳ 死tử 時thời 唯duy 得đắc 起khởi 覆phú 性tánh 及cập 善thiện 心tâm 。 而nhi 引dẫn 上thượng 地địa 有hữu 覆phú 潤nhuận 生sanh 愛ái 。 若nhược 從tùng 上thượng 地địa 死tử 生sanh 下hạ 地địa 。 其kỳ 命mạng 終chung 心tâm 即tức 有hữu 覆phú 無vô 覆phú 及cập 善thiện 心tâm 死tử 。 而nhi 引dẫn 生sanh 下hạ 地địa 有hữu 覆phú 潤nhuận 生sanh 愛ái 。 若nhược 欲dục 界giới 中trung 即tức 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 具cụ 足túc 。 若nhược 色sắc 無vô 色sắc 。 界giới 唯duy 有hữu 善thiện 性tánh 有hữu 覆phú 無vô 覆phú 性tánh 。 又hựu 如như 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 如như 論luận 下hạ 界giới 死tử 應ưng 生sanh 上thượng 界giới 。 即tức 下hạ 界giới 命mạng 終chung 心tâm 時thời 。 即tức 起khởi 上thượng 界giới 愛ái 。 從tùng 上thượng 生sanh 下hạ 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 。 從tùng 上thượng 界giới 生sanh 下hạ 界giới 命mạng 終chung 心tâm 。 不bất 能năng 起khởi 下hạ 界giới 愛ái 。 至chí 中trung 有hữu 位vị 方phương 能năng 起khởi 下hạ 界giới 愛ái 。 從tùng 下hạ 生sanh 上thượng 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 從tùng 下hạ 界giới 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 雖tuy 無vô 中trung 有hữu 。 至chí 無vô 色sắc 界giới 生sanh 。 有hữu 初sơ 心tâm 方phương 始thỉ 起khởi 無vô 色sắc 界giới 愛ái 。 問vấn 既ký 言ngôn 三tam 界giới 即tức 攝nhiếp 得đắc 九cửu 地địa 。 若nhược 言ngôn 九cửu 地địa 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 三tam 界giới 。 何hà 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 三tam 界giới 九cửu 地địa 。 答đáp 寬khoan 狹hiệp 如như 理lý 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 能năng 引dẫn 發phát 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 決quyết 擇trạch 分phần/phân 唯duy 色sắc 界giới 者giả 。 若nhược 三tam 乘thừa 人nhân 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 即tức 通thông 欲dục 界giới 中trung 聞văn 思tư 慧tuệ 是thị 亦diệc 通thông 四tứ 禪thiền 地địa 中trung 聞văn 修tu 慧tuệ 。 若nhược 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 修tu 慧tuệ 。 唯duy 在tại 初sơ 禪thiền 未vị 至chí 定định 。 若nhược 不bất 還hoàn 果quả 。 先tiên 世thế 間gian 道đạo 六lục 行hành 伏phục 惑hoặc 。 超siêu 前tiền 初sơ 二nhị 果quả 。 超siêu 取thủ 第đệ 三tam 果quả 者giả 。 即tức 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 即tức 通thông 在tại 五ngũ 地địa 。 謂vị 根căn 本bổn 靜tĩnh 慮lự 定định 及cập 初sơ 未vị 至chí 定định 。 或hoặc 通thông 六lục 地địa 及cập 加gia 中trung 間gian 禪thiền 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 初sơ 煗noãn 頂đảnh 下hạ 忍nhẫn 等đẳng 位vị 。 即tức 通thông 下hạ 三tam 禪thiền 中trung 。 若nhược 上thượng 忍nhẫn 位vị 。 即tức 唯duy 在tại 第đệ 四tứ 禪thiền 。 下hạ 文văn 云vân 。 雖tuy 方phương 便tiện 時thời 通thông 諸chư 靜tĩnh 慮lự 。 而nhi 依y 第đệ 四tứ 方phương 得đắc 成thành 滿mãn 。 若nhược 麟lân 喻dụ 四tứ 善thiện 根căn 。 即tức 唯duy 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 有hữu 。 以dĩ 為vi 一nhất 坐tọa 時thời 。 從tùng 不bất 得đắc 起khởi 下hạ 三tam 禪thiền 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 其kỳ 無vô 色sắc 界giới 。 即tức 無vô 三tam 乘thừa 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 問vấn 得đắc 初sơ 果quả 已dĩ 去khứ 。 更cánh 有hữu 頂đảnh 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 以dĩ 不phủ 。 答đáp 無vô 。 唯duy 未vị 得đắc 初sơ 果quả 等đẳng 已dĩ 前tiền 。 四tứ 善thiện 根căn 中trung 。 得đắc 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 根căn 。 順thuận 取thủ 見kiến 道đạo 真chân 實thật 決quyết 擇trạch 分phần/phân 故cố 。 若nhược 初sơ 果quả 及cập 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 唯duy 有hữu 頂đảnh 決quyết 擇trạch 分phần/phân 定định 。 即tức 俱câu 舍xá 論luận 云vân 。 定định 四tứ 種chủng 。 一nhất 順thuận 退thoái 分phần/phân 。 謂vị 從tùng 淨tịnh 定định 出xuất 得đắc 入nhập 第đệ 二nhị 禪thiền 定định 。 即tức 名danh 順thuận 勝thắng 進tiến 。 二nhị 禪thiền 已dĩ 上thượng 亦diệc 爾nhĩ 。 四tứ 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 定định 。 即tức 初sơ 果quả 已dĩ 得đắc 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 定định 義nghĩa 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 令linh 有hữu 此thử 四tứ 定định 。 作tác 法pháp 如như 前tiền 。 又hựu 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 位vị 。 即tức 是thị 煗noãn 位vị 頂đảnh 等đẳng 四tứ 善thiện 根căn 。 名danh 加gia 行hành 位vị 。 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 道Đạo 。 即tức 十Thập 地Địa 已dĩ 來lai 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 有hữu 加gia 行hành 道Đạo 。 謂vị 加gia 行hành 無vô 間gian 道đạo 等đẳng 。 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 智trí 。 即tức 是thị 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 加gia 行hành 智trí 。 問vấn 三tam 乘thừa 初sơ 起khởi 無vô 漏lậu 。 唯duy 用dụng 色sắc 界giới 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 引dẫn 。 若nhược 已dĩ 後hậu 起khởi 無vô 漏lậu 。 且thả 得đắc 用dụng 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 引dẫn 。 以dĩ 不bất 應ưng 問vấn 。 尋tầm 上thượng 下hạ 文văn 思tư 之chi 。

疏sớ/sơ 云vân 五ngũ 識thức 中trung 初sơ 三tam 識thức 上thượng 下hạ 言ngôn 自tự 類loại 乃nãi 至chí 不bất 可khả 。 言ngôn 漏lậu 唯duy 一nhất 界giới 者giả 。 若nhược 眼nhãn 耳nhĩ 身thân 三tam 識thức 。 即tức 欲dục 界giới 及cập 初sơ 禪thiền 。 即tức 上thượng 下hạ 界giới 更cánh 互hỗ 為vi 緣duyên 。 若nhược 鼻tị 舌thiệt 二nhị 識thức 。 唯duy 欲dục 界giới 有hữu 上thượng 界giới 無vô 。 即tức 不bất 可khả 言ngôn 上thượng 下hạ 界giới 互hỗ 為vi 緣duyên 。 若nhược 欲dục 鼻tị 舌thiệt 二nhị 識thức 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 。 亦diệc 更cánh 互hỗ 為vi 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 言ngôn 善thiện 等đẳng 且thả 隨tùy 所sở 應ưng 上thượng 下hạ 界giới 地địa 者giả 。 即tức 欲dục 界giới 善thiện 眼nhãn 識thức 為vi 緣duyên 。 引dẫn 生sanh 初sơ 禪thiền 無vô 記ký 。 初sơ 禪thiền 眼nhãn 識thức 初sơ 起khởi 。 既ký 是thị 率suất 爾nhĩ 心tâm 即tức 無vô 記ký 。 或hoặc 初sơ 禪thiền 眼nhãn 識thức 。 引dẫn 生sanh 欲dục 界giới 眼nhãn 識thức 。 身thân 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 共cộng 者giả 簡giản 有hữu 漏lậu 第đệ 八bát 識thức 是thị 共cộng 者giả 。 若nhược 論luận 八bát 識thức 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 是thị 共cộng 依y 。 餘dư 七thất 識thức 即tức 名danh 不bất 共cộng 依y 。 若nhược 別biệt 識thức 相tương 望vọng 。 即tức 前tiền 五ngũ 色sắc 根căn 生sanh 不bất 共cộng 依y 。 謂vị 眼nhãn 識thức 唯duy 依y 眼nhãn 識thức 根căn 等đẳng 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 亦diệc 名danh 共cộng 依y 。 即tức 前tiền 五ngũ 識thức 共cộng 依y 第đệ 六lục 識thức 。 第đệ 七thất 識thức 亦diệc 是thị 共cộng 依y 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 共cộng 依y 第đệ 七thất 識thức 。

疏sớ/sơ 云vân 同đồng 境cảnh 者giả 簡giản 第đệ 七thất 識thức 為vi 六lục 依y 法pháp 雖tuy 有hữu 前tiền 義nghĩa 非phi 同đồng 境cảnh 者giả 。 若nhược 眼nhãn 色sắc 眼nhãn 根căn 能năng 照chiếu 色sắc 。 即tức 是thị 同đồng 境cảnh 依y 。 若nhược 第đệ 六lục 依y 第đệ 七thất 識thức 。 第đệ 七thất 識thức 是thị 不bất 共cộng 依y 。 亦diệc 依y 有hữu 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 根căn 。 發phát 無vô 漏lậu 第đệ 六lục 識thức 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 唯duy 依y 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 。 第đệ 六Lục 通Thông 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 第đệ 六lục 第đệ 七thất 識thức 不bất 同đồng 境cảnh 也dã 。 若nhược 唯duy 前tiền 師sư 。 七thất 地địa 之chi 中trung 得đắc 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 得đắc 變biến 易dị 生sanh 死tử 者giả 。 此thử 師sư 意ý 引dẫn 例lệ 證chứng 成thành 。 如như 菩Bồ 薩Tát 至chí 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 定định 受thọ 變biến 易dị 身thân 智trí 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 初Sơ 地Địa 已dĩ 。 定định 得đắc 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 乃nãi 至chí 初sơ 起khởi 雖tuy 必tất 在tại 欲dục 界giới 。 後hậu 起khởi 亦diệc 通thông 色sắc 界giới 者giả 。 初sơ 師sư 說thuyết 。 唯duy 下hạ 第đệ 九cửu 卷quyển 論luận 文văn 說thuyết 。 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 初sơ 入nhập 見kiến 道đạo 。 入nhập 初Sơ 地Địa 時thời 。 唯duy 依y 生sanh 善thiện 根căn 身thân 起khởi 。 即tức 初sơ 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 即tức 是thị 欲dục 界giới 中trung 五ngũ 識thức 。 初sơ 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 五ngũ 。 故cố 云vân 初sơ 起khởi 雖tuy 必tất 在tại 欲dục 界giới 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 入nhập 初Sơ 地Địa 已dĩ 。 或hoặc 生sanh 色sắc 界giới 受thọ 變biến 易dị 身thân 。 引dẫn 起khởi 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 故cố 云vân 後hậu 起khởi 亦diệc 通thông 色sắc 界giới 也dã 。 異dị 生sanh 成thành 佛Phật 必tất 是thị 色sắc 界giới 第đệ 八bát 識thức 後hậu 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 者giả 。 即tức 是thị 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 色sắc 界giới 後hậu 成thành 佛Phật 。 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 菩Bồ 薩Tát 。 便tiện 無vô 鼻tị 舌thiệt 識thức 。 乃nãi 至chí 前tiền 解giải 別biệt 者giả 。 此thử 中trung 約ước 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 色sắc 界giới 者giả 。 說thuyết 無vô 鼻tị 舌thiệt 識thức 。 若nhược 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 八bát 地địa 地địa 上thượng 乃nãi 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 已dĩ 來lai 。 皆giai 具cụ 有hữu 五ngũ 識thức 。 問vấn 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 生sanh 色sắc 界giới 。 即tức 無vô 鼻tị 舌thiệt 識thức 。 漸tiệm 悟ngộ 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 即tức 有hữu 五ngũ 識thức 。 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 不bất 及cập 漸tiệm 悟ngộ 。 答đáp 不bất 然nhiên 。 由do 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 漸tiệm 次thứ 第đệ 行hành 者giả 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 多đa 。 超siêu 越việt 者giả 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 少thiểu 。 及cập 佛Phật 亦diệc 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 少thiểu 。 即tức 次thứ 第đệ 行hành 得đắc 初sơ 果quả 。 又hựu 起khởi 六lục 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。 斷đoạn 欲dục 界giới 前tiền 六lục 品phẩm 或hoặc 。 得đắc 第đệ 二nhị 果quả 。 其kỳ 人nhân 即tức 得đắc 初sơ 果quả 。 見kiến 道đạo 中trung 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 下hạ 八bát 个# 擇trạch 滅diệt 。 及cập 得đắc 斷đoạn 欲dục 界giới 六lục 或hoặc 下hạ 六lục 个# 擇trạch 滅diệt 。 其kỳ 次thứ 第đệ 行hành 者giả 。 得đắc 初sơ 果quả 已dĩ 。 又hựu 起khởi 九cửu 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。 斷đoạn 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 或hoặc 。 得đắc 第đệ 三tam 果quả 。 其kỳ 人nhân 即tức 得đắc 。 前tiền 見kiến 道đạo 中trung 八bát 諦đế 下hạ 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 得đắc 斷đoạn 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 或hoặc 。 九cửu 令linh 擇trạch 滅diệt 。 斷đoạn 九cửu 地địa 即tức 得đắc 八bát 十thập 一nhất 个# 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 有hữu 云vân 超siêu 初sơ 果quả 得đắc 二nhị 果quả 。 其kỳ 人nhân 唯duy 得đắc 道Đạo 八bát 諦đế 下hạ 八bát 个# 擇trạch 滅diệt 。 不bất 得đắc 欲dục 界giới 修tu 道Đạo 六lục 品phẩm 煩phiền 惱não 下hạ 六lục 个# 擇trạch 滅diệt 。 其kỳ 人nhân 不bất 可khả 得đắc 第đệ 二nhị 果quả 又hựu 卻khước 聖thánh 道Đạo 。 斷đoạn 前tiền 欲dục 界giới 六lục 品phẩm 。 而nhi 得đắc 六lục 个# 擇trạch 滅diệt 。 又hựu 如như 有hữu 人nhân 。 先tiên 世thế 道đạo 斷đoạn 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 盡tận 。 其kỳ 人nhân 後hậu 時thời 入nhập 見kiến 道đạo 。 即tức 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 。 得đắc 第đệ 三tam 果quả 。 其kỳ 人nhân 唯duy 得đắc 見kiến 道đạo 八bát 諦đế 下hạ 八bát 个# 擇trạch 滅diệt 。 即tức 不bất 欲dục 界giới 修tu 或hoặc 下hạ 九cửu 个# 擇trạch 滅diệt 。 不bất 可khả 得đắc 第đệ 三tam 果quả 已dĩ 卻khước 起khởi 聖thánh 道Đạo 。 斷đoạn 前tiền 九cửu 品phẩm 而nhi 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 乃nãi 至chí 有hữu 人nhân 。 先tiên 用dụng 世thế 道đạo 斷đoạn 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 已dĩ 來lai 煩phiền 惱não 。 有hữu 人nhân 後hậu 時thời 入nhập 見kiến 道đạo 。 亦diệc 超siêu 前tiền 二nhị 果quả 。 得đắc 第đệ 三tam 果quả 。 其kỳ 人nhân 亦diệc 不bất 得đắc 欲dục 界giới 中trung 九cửu 即tức 擇trạch 滅diệt 。 其kỳ 人nhân 即tức 得đắc 。 初sơ 禪thiền 中trung 九cửu 个# 擇trạch 滅diệt 。 乃nãi 至chí 得đắc 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 九cửu 个# 擇trạch 滅diệt 。 此thử 人nhân 在tại 見kiến 道đạo 中trung 。 即tức 須tu 起khởi 初sơ 聖thánh 道Đạo 九cửu 品phẩm 煩phiền 惱não 。 即tức 方phương 引dẫn 起khởi 二nhị 禪thiền 。 如như 是thị 第đệ 三tam 。 禪thiền 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 如như 佛Phật 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 已dĩ 去khứ 。 即tức 超siêu 上thượng 七thất 地địa 。 直trực 到đáo 有hữu 頂đảnh 地địa 。 起khởi 九cửu 無vô 九cửu 解giải 脫thoát 。 而nhi 成thành 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 而nhi 得đắc 作tác 佛Phật 。 令linh 得đắc 見kiến 道đạo 中trung 八bát 个# 擇trạch 滅diệt 。 及cập 得đắc 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 九cửu 个# 擇trạch 滅diệt 。 都đô 得đắc 十thập 七thất 个# 擇trạch 滅diệt 。 豈khởi 佛Phật 得đắc 擇trạch 滅diệt 得đắc 故cố 。 即tức 不bất 及cập 次thứ 第đệ 行hành 者giả 。 及cập 超siêu 超siêu 者giả 。 既ký 是thị 利lợi 根căn 得đắc 擇trạch 滅diệt 少thiểu 。 豈khởi 不bất 及cập 鈍độn 根căn 者giả 。 故cố 知tri 不bất 由do 得đắc 五ngũ 識thức 即tức 緣duyên 。 得đắc 三tam 識thức 即tức 劣liệt 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 二nhị 根căn 處xứ 身thân 根căn 聞văn 香hương 者giả 。 或hoặc 鼻tị 舌thiệt 根căn 處xứ 既ký 有hữu 身thân 根căn 。 即tức 用dụng 身thân 識thức 聞văn 香hương 。 以dĩ 鼻tị 二nhị 識thức 是thị 合hợp 中trung 知tri 。 身thân 識thức 亦diệc 是thị 合hợp 中trung 知tri 故cố 。 用dụng 身thân 識thức 中trung 聞văn 香hương 。

疏sớ/sơ 云vân 雖tuy 有hữu 此thử 解giải 由do 如như 是thị 義nghĩa 前tiền 師sư 解giải 妨phương 者giả 。 雖tuy 此thử 後hậu 解giải 欲dục 界giới 鼻tị 舌thiệt 識thức 依y 色sắc 界giới 中trung 鼻tị 舌thiệt 根căn 。 今kim 不bất 取thủ 此thử 後hậu 解giải 。 即tức 取thủ 前tiền 眼nhãn 耳nhĩ 身thân 識thức 互hỗ 用dụng 聞văn 香hương 。 於ư 理lý 為vi 勝thắng 。 問vấn 若nhược 前tiền 後hậu 二nhị 師sư 說thuyết 。 有hữu 漏lậu 五ngũ 識thức 初sơ 起khởi 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 時thời 。 即tức 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 用dụng 何hà 地địa 有hữu 漏lậu 五ngũ 識thức 。 後hậu 而nhi 引dẫn 起khởi 何hà 地địa 中trung 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 答đáp 准chuẩn 前tiền 及cập 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 云vân 善thiện 無vô 記ký 性tánh 多đa 唯duy 善thiện 性tánh 有hữu 通thông 無vô 記ký 者giả 。 此thử 文văn 說thuyết 。 若nhược 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 臨lâm 欲dục 成thành 佛Phật 時thời 。 用dụng 何hà 性tánh 五ngũ 識thức 。 引dẫn 生sanh 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 中trung 云vân 。 通thông 善thiện 無vô 記ký 性tánh 。 其kỳ 五ngũ 識thức 中trung 。 即tức 多đa 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 少thiểu 分phần 通thông 無vô 記ký 。 非phi 臨lâm 欲dục 成thành 佛Phật 時thời 。 五ngũ 識thức 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 無vô 記ký 。 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 善thiện 性tánh 。 今kim 言ngôn 善thiện 性tánh 者giả 。 即tức 是thị 修tu 所sở 成thành 攝nhiếp 。 由do 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 六lục 識thức 中trung 無vô 漏lậu 常thường 相tương 續tục 故cố 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 五ngũ 識thức 中trung 唯duy 有hữu 修tu 所sở 成thành 。 而nhi 無vô 聞văn 思tư 所sở 成thành 。 即tức 由do 第đệ 六lục 識thức 中trung 修tu 慧tuệ 。 引dẫn 起khởi 五ngũ 識thức 中trung 。 或hoặc 二nhị 或hoặc 二nhị 是thị 善thiện 性tánh 。 或hoặc 二nhị 識thức 既ký 是thị 率suất 爾nhĩ 心tâm 。 即tức 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 故cố 五ngũ 識thức 中trung 半bán 是thị 善thiện 性tánh 。 半bán 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 從tùng 此thử 已dĩ 後hậu 。 即tức 引dẫn 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 。 由do 如như 目Mục 連Liên 第đệ 六lục 識thức 。 入nhập 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 定Định 。 耳nhĩ 識thức 聞văn 欲dục 界giới 聲thanh 。 其kỳ 耳nhĩ 識thức 中trung 若nhược 起khởi 善thiện 性tánh 。 即tức 是thị 修tu 慧tuệ 所sở 成thành 。 既ký 耳nhĩ 識thức 聞văn 聲thanh 起khởi 率suất 爾nhĩ 心tâm 。 即tức 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 記ký 性tánh 非phi 是thị 修tu 所sở 成thành 攝nhiếp 。 然nhiên 三tam 慧tuệ 所sở 成thành 。 唯duy 是thị 善thiện 性tánh 。 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 六lục 識thức 中trung 。 常thường 無vô 漏lậu 善thiện 。 其kỳ 五ngũ 識thức 中trung 若nhược 起khởi 率suất 爾nhĩ 心tâm 。 即tức 是thị 無vô 記ký 。 無vô 記ký 心tâm 是thị 非phi 修tu 所sở 成thành 攝nhiếp 。 若nhược 初Sơ 地Địa 已dĩ 成thành 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 五ngũ 識thức 。 無vô 不bất 善thiện 性tánh 。 唯duy 有hữu 善thiện 性tánh 及cập 無vô 記ký 性tánh 。 多đa 起khởi 善thiện 性tánh 多đa 起khởi 無vô 記ký 性tánh 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 合hợp 八bát 識thức 入nhập 十thập 二nhị 心tâm 為vi 無vô 間gian 緣duyên 者giả 。 十thập 二nhị 心tâm 者giả 。 若nhược 欲dục 界giới 有hữu 四tứ 心tâm 。 一nhất 善thiện 心tâm 。 二nhị 不bất 善thiện 心tâm 。 三tam 有hữu 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 四tứ 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 色sắc 界giới 有hữu 三tam 心tâm 。 一nhất 善thiện 心tâm 。 二nhị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 三tam 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 無vô 漏lậu 有hữu 二nhị 心tâm 。 一nhất 者giả 有hữu 學học 無vô 漏lậu 心tâm 。 二nhị 者giả 無Vô 學Học 無vô 漏lậu 心tâm 。 都đô 計kế 有hữu 十thập 二nhị 心tâm 。 謂vị 如như 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 欲dục 界giới 有hữu 生sanh 九cửu 。 此thử 後hậu 從tùng 八bát 生sanh 。 染nhiễm 從tùng 十thập 生sanh 四Tứ 等Đẳng 。 可khả 作tác 三tam 界giới 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 差sai 別biệt 者giả 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 。 欲dục 界giới 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 能năng 引dẫn 生sanh 上thượng 二nhị 界giới 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 即tức 是thị 第đệ 八bát 識thức 者giả 。 欲dục 界giới 命mạng 終chung 生sanh 上thượng 二nhị 界giới 。 從tùng 上thượng 生sanh 下hạ 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 下hạ 界giới 有hữu 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 能năng 引dẫn 生sanh 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 即tức 是thị 第đệ 七thất 識thức 。 從tùng 下hạ 欲dục 界giới 命mạng 終chung 。 生sanh 上thượng 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 此thử 等đẳng 義nghĩa 唯duy 是thị 大Đại 乘Thừa 中trung 。 小Tiểu 乘Thừa 中trung 無vô 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 中trung 。 若nhược 下hạ 欲dục 界giới 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 命mạng 終chung 。 生sanh 上thượng 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 即tức 欲dục 界giới 中trung 無vô 覆phú 心tâm 取thủ 起khởi 上thượng 二nhị 界giới 聞văn 生sanh 染nhiễm 汙ô 心tâm 。 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 心tâm 無vô 下hạ 地địa 無vô 覆phú 心tâm 。 引dẫn 生sanh 上thượng 地địa 無vô 覆phú 心tâm 。 若nhược 下hạ 地địa 有hữu 覆phú 心tâm 命mạng 終chung 。 即tức 不bất 得đắc 生sanh 上thượng 二nhị 界giới 。 以dĩ 未vị 離ly 下hạ 界giới 染nhiễm 。 不bất 得đắc 生sanh 上thượng 地địa 故cố 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 必tất 無vô 下hạ 地địa 有hữu 覆phú 。 能năng 引dẫn 生sanh 地địa 有hữu 覆phú 心tâm 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 中trung 。 唯duy 說thuyết 善thiện 心tâm 能năng 引dẫn 無vô 漏lậu 心tâm 。 必tất 無vô 有hữu 覆phú 心tâm 及cập 無vô 覆phú 心tâm 能năng 引dẫn 無vô 漏lậu 心tâm 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 亦diệc 許hứa 有hữu 。 即tức 如như 初Sơ 地Địa 已dĩ 去khứ 第đệ 七thất 識thức 中trung 有hữu 覆phú 心tâm 。 引dẫn 起khởi 無vô 漏lậu 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 又hựu 如như 初sơ 成thành 佛Phật 時thời 。 無vô 覆phú 性tánh 第đệ 八bát 識thức 。 引dẫn 起khởi 無vô 漏lậu 第đệ 八bát 識thức 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 中trung 。 即tức 有hữu 上thượng 地địa 防phòng 染nhiễm 定định 心tâm 。 謂vị 從tùng 修tu 善thiện 定định 起khởi 彼bỉ 染nhiễm 行hành 。 定định 所sở 逼bức 地địa 。 從tùng 彼bỉ 染nhiễm 心tâm 生sanh 下hạ 地địa 善thiện 心tâm 。 為vi 依y 下hạ 染nhiễm 善thiện 防phòng 護hộ 退thoái 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 即tức 欲dục 界giới 中trung 有hữu 通thông 果quả 心tâm 。 謂vị 從tùng 色sắc 界giới 善thiện 定định 。 引dẫn 生sanh 欲dục 界giới 無vô 記ký 通thông 果quả 心tâm 。 又hựu 從tùng 欲dục 界giới 通thông 果quả 無vô 記ký 心tâm 。 引dẫn 生sanh 上thượng 界giới 善thiện 定định 。 此thử 等đẳng 義nghĩa 唯duy 是thị 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 有hữu 。 大Đại 乘Thừa 無vô 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 。 欲dục 界giới 有hữu 四tứ 無vô 記ký 。 謂vị 有hữu 威uy 儀nghi 。 工công 巧xảo 。 通thông 果quả 。 異dị 熟thục 。 生sanh 色sắc 界giới 有hữu 三tam 。 除trừ 工công 巧xảo 。 有hữu 餘dư 三tam 。 無vô 色sắc 唯duy 有hữu 異dị 熟thục 生sanh 無vô 心tâm 。 無vô 餘dư 三tam 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 。 欲dục 界giới 有hữu 三tam 。 無vô 通thông 果quả 心tâm 。 染nhiễm 者giả 心tâm 。 皆giai 大đại 小Tiểu 乘Thừa 相tương 似tự 。

論luận 云vân 心tâm 或hoặc 相tương 應ứng 者giả 。 言ngôn 或hoặc 者giả 是thị 三tam 性tánh 不bất 定định 義nghĩa 。 意ý 說thuyết 。 心tâm 王vương 與dữ 三tam 性tánh 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 多đa 少thiểu 不bất 定định 。 或hoặc 時thời 與dữ 信tín 等đẳng 善thiện 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 而nhi 緣duyên 於ư 境cảnh 。 或hoặc 時thời 與dữ 不bất 善thiện 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 。 而nhi 緣duyên 於ư 境cảnh 。 或hoặc 時thời 與dữ 有hữu 覆phú 心tâm 相tương 應ứng 。 或hoặc 時thời 與dữ 無vô 覆phú 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 故cố 言ngôn 或hoặc 也dã 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 師sư 乃nãi 至chí 或hoặc 唯duy 緣duyên 實thật 者giả 。 即tức 是thị 西tây 方phương 諸chư 師sư 中trung 有hữu 二nhị 解giải 。 即tức 簡giản 經kinh 部bộ 眼nhãn 識thức 緣duyên 和hòa 合hợp 色sắc 體thể 是thị 假giả 法pháp 。 乃nãi 至chí 而nhi 非phi 是thị 緣duyên 以dĩ 無vô 體thể 者giả 。 問vấn 今kim 此thử 大Đại 乘Thừa 中trung 所sở 許hứa 眼nhãn 識thức 緣duyên 長trường/trưởng 等đẳng 假giả 法pháp 。 與dữ 經kinh 部bộ 眼nhãn 識thức 緣duyên 和hòa 合hợp 假giả 有hữu 漏lậu 屬thuộc 也dã 。 思tư 之chi 。 帶đái 者giả 是thị 心tâm 似tự 彼bỉ 境cảnh 相tướng 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 如như 前tiền 。 第đệ 二nhị 卷quyển 解giải 者giả 。 帶đái 憑bằng 杖trượng 義nghĩa 。 由do 如như 病bệnh 人nhân 託thác 杖trượng 方phương 起khởi 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 託thác 境cảnh 而nhi 生sanh 。 即tức 心tâm 心tâm 所sở 憑bằng 杖trượng 境cảnh 方phương 生sanh 。 亦diệc 名danh 帶đái 帶đái 者giả 。 是thị 心tâm 似tự 後hậu 境cảnh 相tướng 義nghĩa 。 即tức 能năng 緣duyên 有hữu 心tâm 有hữu 似tự 所sở 緣duyên 之chi 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 若nhược 望vọng 小Tiểu 乘Thừa 。 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 即tức 是thị 能năng 緣duyên 心tâm 。 攝nhiếp 心tâm 外ngoại 法pháp 是thị 所sở 緣duyên 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 。 若nhược 緣duyên 境cảnh 所sở 緣duyên 者giả 。 即tức 說thuyết 相tương/tướng 分phân 是thị 所sở 緣duyên 。 見kiến 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 即tức 縮súc 頭đầu 。 若nhược 說thuyết 本bổn 質chất 名danh 所sở 緣duyên 。 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 即tức 出xuất 頭đầu 。 帶đái 有hữu 二nhị 義nghĩa 者giả 。 即tức 古cổ 西tây 方phương 師sư 釋thích 。 及cập 三tam 藏tạng 釋thích 名danh 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 正chánh 智trí 等đẳng 生sanh 時thời 。 挾hiệp 帶đái 真Chân 如Như 之chi 體thể 相tướng 起khởi 者giả 。 即tức 是thị 正chánh 智trí 託thác 真Chân 如Như 為vi 境cảnh 方phương 起khởi 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 者giả 。 若nhược 為vi 諸chư 門môn 中trung 解giải 。 即tức 真Chân 如Như 是thị 所sở 證chứng 。 以dĩ 正chánh 智trí 是thị 能năng 證chứng 。 即tức 無vô 為vi 有hữu 為vi 別biệt 。 今kim 者giả 根căn 本bổn 智trí 上thượng 解giải 說thuyết 之chi 。 正chánh 智trí 證chứng 真Chân 如Như 時thời 。 即tức 約ước 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 上thượng 不bất 作tác 一nhất 異dị 等đẳng 行hành 解giải 。 又hựu 不bất 作tác 有hữu 相tương/tướng 者giả 相tương/tướng 等đẳng 行hành 解giải 。 故cố 云vân 非phi 相tướng 。 非phi 非phi 相tướng 者giả 即tức 無vô 有hữu 無vô 有hữu 相tướng 。 非phi 非phi 相tướng 者giả 。 亦diệc 不bất 見kiến 者giả 相tương/tướng 。 若nhược 相tương/tướng 其kỳ 體thể 則tắc 有hữu 同đồng 時thời 心tâm 所sở 。 乃nãi 至chí 雖tuy 有hữu 所sở 託thác 然nhiên 非phi 所sở 慮lự 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 若nhược 有hữu 體thể 法pháp 即tức 名danh 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 。 其kỳ 心tâm 心tâm 所sở 同đồng 時thời 起khởi 時thời 。 心tâm 所sở 亦diệc 有hữu 體thể 。 其kỳ 心tâm 王vương 亦diệc 杖trượng 託thác 心tâm 所sở 方phương 生sanh 。 其kỳ 心tâm 所sở 應ưng 是thị 心tâm 王vương 家gia 所sở 緣duyên 緣duyên 。 今kim 答đáp 之chi 言ngôn 。 心tâm 所sở 望vọng 心tâm 王vương 。 唯duy 有hữu 所sở 說thuyết 。 而nhi 無vô 所sở 慮lự 。 心tâm 王vương 不bất 能năng 親thân 緣duyên 心tâm 所sở 。 故cố 云vân 心tâm 所sở 非phi 是thị 所sở 緣duyên 。 前tiền 句cú 是thị 緣duyên 者giả 。 即tức 論luận 中trung 謂vị 若nhược 有hữu 法pháp 是thị 緣duyên 。 句cú 是thị 所sở 緣duyên 者giả 。 即tức 論luận 云vân 是thị 帶đái 己kỷ 相tương/tướng 心tâm 。 或hoặc 相tương 應ứng 所sở 慮lự 所sở 託thác 是thị 所sở 緣duyên 也dã 。 又hựu 前tiền 句cú 緣duyên 。 此thử 句cú 是thị 所sở 緣duyên 者giả 。 即tức 真Chân 如Như 諸chư 即tức 是thị 前tiền 有hữu 體thể 法pháp 。 是thị 緣duyên 義nghĩa 。 所sở 慮lự 所sở 託thác 即tức 是thị 後hậu 句cú 。 是thị 所sở 緣duyên 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 此thử 相tương 應ứng 法pháp 是thị 所sở 緣duyên 緣duyên 果quả 者giả 。 由do 有hữu 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 故cố 。 即tức 能năng 緣duyên 心tâm 心tâm 所sở 得đắc 生sanh 。 即tức 所sở 緣duyên 境cảnh 為vi 因nhân 。 能năng 緣duyên 心tâm 心tâm 所sở 是thị 果quả 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 能năng 為vi 緣duyên 生sanh 能năng 照chiếu 法pháp 者giả 。 能năng 照chiếu 法pháp 。 若nhược 五ngũ 色sắc 根căn 及cập 識thức 等đẳng 皆giai 名danh 能năng 照chiếu 法pháp 。 若nhược 言ngôn 能năng 緣duyên 法pháp 。 唯duy 是thị 識thức 等đẳng 根căn 不bất 能năng 緣duyên 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 設thiết 為vi 彼bỉ 所sở 託thác 彼bỉ 得đắc 生sanh 者giả 。 如như 五ngũ 色sắc 根căn 與dữ 五ngũ 識thức 。 但đãn 為vi 所sở 緣duyên 依y 所sở 託thác 。 非phi 是thị 五ngũ 識thức 所sở 緣duyên 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 安an 慧tuệ 等đẳng 師sư 既ký 無vô 見kiến 分phần/phân 如như 何hà 解giải 所sở 緣duyên 者giả 。 若nhược 安an 慧tuệ 師sư 既ký 無vô 見kiến 分phần/phân 。 即tức 無vô 能năng 慮lự 能năng 託thác 。 無vô 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 故cố 。 即tức 無vô 所sở 慮lự 所sở 託thác 也dã 。 然nhiên 此thử 文văn 說thuyết 本bổn 影ảnh 名danh 二nhị 支chi 者giả 。 為vi 對đối 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 上thượng 。 各các 有hữu 二nhị 支chi 。 若nhược 解giải 大Đại 乘Thừa 自tự 宗tông 義nghĩa 。 即tức 不bất 須tu 言ngôn 本bổn 質chất 影ảnh 各các 二nhị 支chi 。 但đãn 能năng 緣duyên 心tâm 所sở 緣duyên 境cảnh 。 更cánh 應ưng 問vấn 。

疏sớ/sơ 云vân 一nhất 是thị 有hữu 為vi 即tức 識thức 所sở 變biến 內nội 所sở 慮lự 託thác 者giả 。 即tức 是thị 親thân 相tương/tướng 分phân 是thị 親thân 所sở 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 分phần/phân 真chân 者giả 。 即tức 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 自tự 證chứng 分phần/phân 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 緣duyên 真Chân 如Như 等đẳng 。 皆giai 是thị 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。

疏sớ/sơ 云vân 空không 等đẳng 雖tuy 是thị 無vô 為vi 所sở 攝nhiếp 乃nãi 至chí 若nhược 依y 本bổn 體thể 即tức 是thị 真Chân 如Như 者giả 。 虗hư 空không 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 擇trạch 滅diệt 。 非phi 擇trạch 滅diệt 。 不bất 動động 。 想tưởng 受thọ 滅diệt 。 此thử 五ngũ 無vô 為vi 。 若nhược 依y 識thức 變biến 緣duyên 。 亦diệc 此thử 五ngũ 無vô 為vi 時thời 。 即tức 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 緣duyên 。 此thử 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 識thức 變biến 相tương/tướng 分phân 是thị 有hữu 為vi 故cố 。 此thử 五ngũ 無vô 為vi 。 既ký 依y 真chân 上thượng 假giả 立lập 。 若nhược 正chánh 智trí 緣duyên 真Chân 如Như 時thời 。 即tức 亦diệc 名danh 緣duyên 五ngũ 無vô 為vi 。 無vô 為vi 體thể 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 無vô 為vi 上thượng 假giả 立lập 。 即tức 如như 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 論luận 云vân 。 離ly 諸chư 彰chương 礙ngại 故cố 名danh 虗hư 空không 。 然nhiên 若nhược 假giả 實thật 即tức 有hữu 為vi 攝nhiếp 。 即tức 是thị 前tiền 二nhị 卷quyển 中trung 。 識thức 變biến 虗hư 空không 。 識thức 變biến 虗hư 空không 既ký 有hữu 生sanh 滅diệt 。 即tức 有hữu 為vi 攝nhiếp 。 若nhược 從tùng 本bổn 質chất 判phán 生sanh 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 此thử 識thức 變biến 無vô 為vi 。 唯duy 是thị 獨độc 影ảnh 唯duy 從tùng 見kiến 。 若nhược 論luận 性tánh 即tức 從tùng 能năng 緣duyên 見kiến 。 以dĩ 判phán 三tam 性tánh 。 若nhược 論luận 師sư 攝nhiếp 不bất 可khả 說thuyết 無vô 為vi 。 善thiện 生sanh 唯duy 滅diệt 。 是thị 法pháp 同đồng 分phần/phân 攝nhiếp 。 若nhược 緣duyên 執chấp 離ly 蘊uẩn 計kế 。 亦diệc 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 判phán 性tánh 。 亦diệc 是thị 獨độc 影ảnh 唯duy 從tùng 見kiến 。 即tức 是thị 同đồng 分phần/phân 攝nhiếp 。 若nhược 心tâm 過quá 去khứ 相tương/tướng 分phần/phân 。 若nhược 緣duyên 色sắc 相tướng 分phần/phân 。 即tức 是thị 色sắc 攝nhiếp 。 若nhược 緣duyên 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 是thị 心tâm 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 言ngôn 起khởi 內nội 心tâm 以dĩ 是thị 緣duyên 義nghĩa 者giả 。 若nhược 本bổn 質chất 即tức 能năng 親thân 起khởi 於ư 見kiến 分phần/phân 。 見kiến 分phân 為vi 緣duyên 方phương 起khởi 。 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 本bổn 質chất 法pháp 。 為vi 不bất 能năng 親thân 起khởi 相tương 見kiến 分phần/phân 。 然nhiên 亦diệc 變biến 他tha 依y 處xứ 者giả 。 相tương 似tự 名danh 變biến 。 不bất 杖trượng 他tha 生sanh 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 師sư 。 如như 縛phược 人nhân 身thân 上thượng 扶phù 塵trần 。 餘dư 他tha 處xứ 有hữu 情tình 皆giai 於ư 轉chuyển 人nhân 身thân 上thượng 。 同đồng 處xứ 變biến 作tác 扶phù 塵trần 時thời 。 餘dư 人nhân 等đẳng 各các 自tự 於ư 轉chuyển 人nhân 身thân 上thượng 。 變biến 作tác 扶phù 塵trần 。 人nhân 亦diệc 不bất 杖trượng 託thác 縛phược 人nhân 身thân 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 。 方phương 變biến 他tha 扶phù 塵trần 。 若nhược 縛phược 人nhân 自tự 於ư 身thân 上thượng 所sở 變biến 扶phù 塵trần 。 扶phù 塵trần 即tức 有hữu 執chấp 受thọ 。 若nhược 餘dư 人nhân 於ư 縛phược 人nhân 身thân 所sở 變biến 得đắc 扶phù 塵trần 。 扶phù 塵trần 即tức 無vô 執chấp 受thọ 。 餘dư 者giả 更cánh 互hỗ 相tương 望vọng 亦diệc 爾nhĩ 。 自tự 他tha 不bất 相tương 杖trượng 質chất 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 種chủng 子tử 等đẳng 互hỗ 杖trượng 他tha 變biến 乃nãi 至chí 望vọng 他tha 即tức 為vi 影ảnh 像tượng 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 師sư 意ý 說thuyết 。 自tự 身thân 第đệ 八bát 識thức 要yếu 杖trượng 他tha 人nhân 身thân 中trung 五ngũ 根căn 種chủng 子tử 器khí 世thế 界giới 等đẳng 。 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 。 自tự 身thân 方phương 變biến 影ảnh 像tượng 五ngũ 根căn 及cập 種chủng 子tử 器khí 世thế 間gian 。 自tự 身thân 中trung 五ngũ 根căn 及cập 根căn 子tử 等đẳng 。 望vọng 他tha 即tức 為vi 影ảnh 像tượng 。 其kỳ 餘dư 人nhân 第đệ 八bát 識thức 亦diệc 杖trượng 我ngã 自tự 身thân 中trung 根căn 身thân 種chủng 子tử 器khí 世thế 界giới 等đẳng 為vi 本bổn 質chất 。 他tha 人nhân 方phương 變biến 起khởi 影ảnh 像tượng 根căn 身thân 種chủng 子tử 器khí 世thế 界giới 等đẳng 。 故cố 云vân 他tha 人nhân 望vọng 我ngã 自tự 身thân 亦diệc 為vi 本bổn 質chất 。

疏sớ/sơ 云vân 何hà 故cố 不bất 許hứa 可khả 受thọ 用dụng 者giả 緣duyên 不bất 可khả 受thọ 用dụng 者giả 不bất 緣duyên 者giả 。 今kim 論luận 主chủ 難nạn/nan 彼bỉ 云vân 。 汝nhữ 言ngôn 種chủng 子tử 器khí 等đẳng 緣duyên 不bất 等đẳng 不bất 緣duyên 者giả 。 今kim 亦diệc 應ưng 第đệ 八bát 識thức 。 謂vị 他tha 土thổ/độ 及cập 他tha 扶phù 根căn 塵trần 可khả 受thọ 用dụng 。 自tự 第đệ 八bát 識thức 緣duyên 。 若nhược 他tha 五ngũ 根căn 及cập 種chủng 子tử 等đẳng 受thọ 用dụng 。 自tự 第đệ 八bát 識thức 不bất 緣duyên 之chi 。 皆giai 中trung 亦diệc 以dĩ 種chủng 子tử 為vi 難nạn/nan 。 五ngũ 根căn 亦diệc 無vô 受thọ 用dụng 。 之chi 義nghĩa 如như 何hà 變biến 他tha 者giả 。 然nhiên 此thử 論luận 文văn 中trung 。 亦diệc 以dĩ 種chủng 子tử 為vi 難nạn/nan 。 亦diệc 應ưng 將tương 五ngũ 根căn 為vi 難nạn/nan 。 亦diệc 應ưng 難nạn/nan 云vân 。 他tha 人nhân 五ngũ 根căn 既ký 自tự 身thân 不bất 能năng 受thọ 用dụng 。 亦diệc 不bất 託thác 他tha 五ngũ 根căn 為vi 本bổn 質chất 。 能năng 緣duyên 無vô 為vi 三tam 世thế 等đẳng 法pháp 故cố 有hữu 無vô 不bất 定định 者giả 。 若nhược 緣duyên 三tam 世thế 無vô 為vi 等đẳng 。 即tức 無vô 本bổn 質chất 。 若nhược 緣duyên 餘dư 有hữu 為vi 法pháp 。 即tức 有hữu 前tiền 所sở 緣duyên 緣duyên 本bổn 質chất 。

疏sớ/sơ 云vân 因nhân 中trung 五ngũ 數số 唯duy 託thác 心tâm 王vương 所sở 變biến 為vi 質chất 者giả 。 疏sớ/sơ 主chủ 解giải 不bất 然nhiên 。 哲triết 法pháp 云vân 。 因nhân 中trung 五ngũ 數số 。 亦diệc 託thác 第đệ 八bát 識thức 心tâm 王vương 所sở 變biến 為vi 質chất 。 五ngũ 數số 今kim 能năng 託thác 餘dư 人nhân 所sở 變biến 等đẳng 法pháp 為vi 本bổn 質chất 。 若nhược 五ngũ 數số 種chủng 子tử 及cập 五ngũ 根căn 。 即tức 是thị 分phân 別biệt 變biến 。 即tức 無vô 實thật 用dụng 。 若nhược 變biến 色sắc 等đẳng 。 即tức 是thị 質chất 礙ngại 等đẳng 用dụng 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 變biến 。 其kỳ 觸xúc 等đẳng 五ngũ 數số 。 亦diệc 能năng 託thác 餘dư 人nhân 所sở 變biến 色sắc 等đẳng 法pháp 而nhi 變biến 之chi 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 言ngôn 品phẩm 文văn 雖tuy 總tổng 說thuyết 心tâm 等đẳng 不bất 爾nhĩ 者giả 。 論luận 文văn 雖tuy 總tổng 言ngôn 心tâm 品phẩm 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 能năng 託thác 他tha 為vi 本bổn 質chất 自tự 方phương 變biến 。 若nhược 觸xúc 等đẳng 五ngũ 數số 。 則tắc 不bất 能năng 託thác 他tha 質chất 變biến 。

疏sớ/sơ 云vân 既ký 非phi 業nghiệp 果quả 體thể 力lực 便tiện 質chất 起khởi 者giả 。 疏sớ/sơ 主chủ 即tức 取thủ 前tiền 論luận 文văn 中trung 。 解giải 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 前tiền 第đệ 一nhất 師sư 不bất 正chánh 義nghĩa 。 前tiền 第đệ 一nhất 師sư 云vân 。 隨tùy 一nhất 因nhân 力lực 任nhậm 運vận 變biến 。 既ký 第đệ 七thất 識thức 體thể 非phi 是thị 業nghiệp 果quả 體thể 。 便tiện 杖trượng 質chất 起khởi 。 若nhược 是thị 業nghiệp 果quả 體thể 者giả 。 不bất 便tiện 杖trượng 質chất 。 若nhược 疏sớ/sơ 主chủ 作tác 此thử 解giải 者giả 。 非phi 即tức 同đồng 前tiền 不bất 正chánh 義nghĩa 。 今kim 難nạn/nan 云vân 。 亦diệc 常thường 如như 第đệ 八bát 識thức 中trung 執chấp 緣duyên 離ly 蘊uẩn 許hứa 我ngã 。 雖tuy 不bất 是thị 業nghiệp 果quả 體thể 。 亦diệc 不bất 杖trượng 託thác 質chất 變biến 。 應ưng 云vân 是thị 俱câu 生sanh 第đệ 七thất 識thức 。 便tiện 杖trượng 託thác 質chất 緣duyên 真Chân 如Như 虗hư 空không 。 本bổn 等đẳng 無vô 外ngoại 質chất 乃nãi 至chí 有hữu 外ngoại 質chất 者giả 。 問vấn 若nhược 根căn 本bổn 智trí 緣duyên 真Chân 如Như 虗hư 空không 。 可khả 無vô 外ngoại 質chất 。 己kỷ 親thân 緣duyên 故cố 。 若nhược 後hậu 得đắc 智trí 。 緣duyên 真Chân 如Như 虗hư 空không 等đẳng 。 如như 何hà 外ngoại 質chất 以dĩ 變biến 相tương/tướng 而nhi 緣duyên 。 問vấn 若nhược 言ngôn 緣duyên 現hiện 在tại 法pháp 。 而nhi 有hữu 外ngoại 質chất 者giả 。 如như 現hiện 在tại 中trung 自tự 證chứng 分phần/phân 緣duyên 見kiến 分phần/phân 等đẳng 。 如như 何hà 得đắc 有hữu 質chất 。 思tư 之chi 。

疏sớ/sơ 云vân 故cố 一nhất 切thiết 種chủng 所sở 杖trượng 本bổn 質chất 有hữu 無vô 不bất 定định 者giả 。 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 非phi 是thị 種chủng 子tử 。 但đãn 是thị 一nhất 切thiết 境cảnh 種chủng 類loại 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 第đệ 六lục 識thức 所sở 變biến 外ngoại 質chất 方phương 起khởi 者giả 。 即tức 是thị 第đệ 六lục 識thức 中trung 所sở 變biến 定định 果quả 實thật 色sắc 等đẳng 。 五ngũ 識thức 亦diệc 緣duyên 此thử 法Pháp 。 處xử 所sở 變biến 實thật 色sắc 。 故cố 前tiền 第đệ 二nhị 論luận 云vân 。 及cập 墮đọa 法pháp 處xứ 所sở 現hiện 實thật 色sắc 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 即tức 取thủ 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 無vô 漏lậu 第đệ 六lục 識thức 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 所sở 變biến 起khởi 實thật 定định 果quả 等đẳng 為vi 五ngũ 識thức 本bổn 質chất 。 故cố 前tiền 四Tứ 智Trí 疏sớ/sơ 中trung 云vân 。 亦diệc 言ngôn 十Thập 地Địa 中trung 所sở 變biến 金kim 銀ngân 等đẳng 有hữu 實thật 用dụng 。 前tiền 論luận 文văn 云vân 。 然nhiên 墮đọa 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 實thật 色sắc 等đẳng 。 皆giai 約ước 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 中trung 所sở 變biến 實thật 定định 果quả 。 又hựu 下hạ 第đệ 十thập 論luận 中trung 說thuyết 。 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 等đẳng 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 後hậu 得đắc 智trí 所sở 變biến 起khởi 淨tịnh 土độ 。 皆giai 有hữu 實thật 用dụng 故cố 。 今kim 者giả 不bất 取thủ 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 及cập 二Nhị 乘Thừa 。 等đẳng 第đệ 六lục 識thức 中trung 所sở 變biến 定định 果quả 色sắc 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 及cập 二Nhị 乘Thừa 。 等đẳng 第đệ 六lục 識thức 中trung 所sở 變biến 定định 果quả 色sắc 雖tuy 相tương 似tự 有hữu 。 然nhiên 體thể 非phi 實thật 故cố 非phi 。 有hữu 說thuyết 不bất 得đắc 者giả 。 即tức 是thị 唯duy 識thức 第đệ 十thập 卷quyển 說thuyết 。 佛Phật 五ngũ 識thức 無vô 根căn 本bổn 智trí 。 不bất 能năng 緣duyên 真Chân 如Như 等đẳng 。 唯duy 有hữu 後hậu 得đắc 智trí 。 緣duyên 餘dư 俗tục 事sự 。 然nhiên 今kim 大Đại 乘Thừa 。 至chí 佛Phật 位vị 已dĩ 。 一nhất 切thiết 皆giai 所sở 緣duyên 。 乃nãi 至chí 唯duy 除trừ 相tương 應ứng 自tự 體thể 。 亦diệc 是thị 所sở 緣duyên 緣duyên 故cố 者giả 。 此thử 文văn 說thuyết 。 若nhược 至chí 佛Phật 位vị 。 即tức 同đồng 聚tụ 心tâm 心tâm 所sở 亦diệc 能năng 相tương/tướng 緣duyên 。 亦diệc 如như 與dữ 眼nhãn 識thức 同đồng 時thời 二nhị 十thập 二nhị 法pháp 。 二nhị 十thập 二nhị 法pháp 為vi 更cánh 互hỗ 相tương 緣duyên 。 心tâm 王vương 亦diệc 能năng 緣duyên 受thọ 等đẳng 。 受thọ 等đẳng 亦diệc 緣duyên 心tâm 王vương 等đẳng 。 唯duy 心tâm 王vương 自tự 證chứng 分phần/phân 自tự 不bất 緣duyên 能năng 緣duyên 自tự 性tánh 。 乃nãi 至chí 見kiến 分phần/phân 不bất 能năng 返phản 緣duyên 自tự 體thể 。 餘dư 心tâm 所sở 亦diệc 然nhiên 。 乃nãi 至chí 八bát 識thức 同đồng 聚tụ 心tâm 心tâm 所sở 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。 有hữu 二nhị 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 初Sơ 地Địa 得đắc 。 有hữu 說thuyết 八bát 地địa 得đắc 。 二nhị 說thuyết 俱câu 正chánh 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 得đắc 初sơ 根căn 互hỗ 用dụng 已dĩ 。 其kỳ 前tiền 五ngũ 識thức 。 五ngũ 識thức 一nhất 一nhất 皆giai 緣duyên 十thập 八bát 界giới 。 亦diệc 眼nhãn 識thức 亦diệc 緣duyên 耳nhĩ 識thức 。 乃nãi 至chí 亦diệc 能năng 緣duyên 第đệ 八bát 。 乃nãi 至chí 亦diệc 能năng 發phát 緣duyên 五ngũ 根căn 及cập 六lục 塵trần 等đẳng 。 其kỳ 與dữ 眼nhãn 識thức 同đồng 聚tụ 心tâm 。 心tâm 所sở 不bất 能năng 自tự 相tương/tướng 緣duyên 。 其kỳ 眼nhãn 識thức 心tâm 王vương 不bất 能năng 緣duyên 同đồng 時thời 心tâm 所sở 。 同đồng 時thời 心tâm 所sở 亦diệc 不bất 能năng 同đồng 時thời 心tâm 王vương 。 乃nãi 至chí 耳nhĩ 識thức 等đẳng 四tứ 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 云vân 唯duy 除trừ 相tương 應ứng 不bất 能năng 緣duyên 外ngoại 法pháp 。 皆giai 是thị 所sở 緣duyên 緣duyên 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 與dữ 後hậu 生sanh 異dị 法pháp 為vi 緣duyên 非phi 前tiền 師sư 法pháp 者giả 。 如như 慮lự 能năng 損tổn 害hại 禾hòa 稼giá 等đẳng 。 令linh 其kỳ 以dĩ 前tiền 青thanh 色sắc 生sanh 等đẳng 皆giai 滅diệt 已dĩ 。 以dĩ 後hậu 則tắc 枯khô 喪táng 。 黃hoàng 霜sương 電điện 與dữ 已dĩ 後hậu 枯khô 喪táng 黃hoàng 色sắc 為vi 順thuận 緣duyên 。 不bất 與dữ 前tiền 已dĩ 滅diệt 成thành 青thanh 色sắc 等đẳng 法pháp 。 為vi 順thuận 與dữ 青thanh 作tác 相tương 違vi 緣duyên 。 外ngoại 更cánh 無vô 增tăng 上thượng 。 乃nãi 至chí 以dĩ 此thử 別biệt 體thể 明minh 四tứ 緣duyên 者giả 。 但đãn 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 。 即tức 是thị 所sở 緣duyên 緣duyên 。 如như 眼nhãn 正chánh 緣duyên 南nam 件# 色sắc 時thời 。 餘dư 東đông 西tây 北bắc 件# 不bất 緣duyên 之chi 處xứ 。 即tức 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 攝nhiếp 。 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 中trung 。 問vấn 所sở 緣duyên 緣duyên 與dữ 增tăng 上thượng 緣duyên 何hà 寬khoan 狹hiệp 。 答đáp 謂vị 上thượng 緣duyên 寬khoan 。 所sở 緣duyên 緣duyên 狹hiệp 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 亦diệc 如như 一nhất 信tín 根căn 。 信tín 根căn 不bất 得đắc 自tự 與dữ 信tín 根căn 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 信tín 根căn 唯duy 除trừ 自tự 身thân 根căn 體thể 以dĩ 外ngoại 。 與dữ 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 乃nãi 至chí 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 增tăng 上thượng 緣duyên 唯duy 除trừ 自tự 體thể 。 不bất 得đắc 與dữ 自tự 體thể 作tác 增tăng 上thượng 緣duyên 。 增tăng 上thượng 緣duyên 寬khoan 。 若nhược 所sở 緣duyên 緣duyên 狹hiệp 。 亦diệc 如như 作tác 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 前tiền 能năng 觀quán 之chi 心tâm 有hữu 二nhị 十thập 一nhất 。 謂vị 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 善thiện 十thập 一nhất 二nhị 十thập 。 心tâm 王vương 。 此thử 二nhị 十thập 一nhất 法pháp 。 至chí 第đệ 一nhất 念niệm 時thời 。 觀quán 一nhất 切thiết 善thiện 。 即tức 緣duyên 著trước 三tam 界giới 苦Khổ 諦Đế 。 不bất 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 。 若nhược 緣duyên 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 因nhân 。 即tức 緣duyên 著trước 三tam 界giới 集Tập 諦Đế 。 亦diệc 不bất 緣duyên 餘dư 諦đế 。 若nhược 緣duyên 無vô 為vi 時thời 。 即tức 緣duyên 三tam 界giới 滅Diệt 諦Đế 。 若nhược 緣duyên 道Đạo 諦Đế 時thời 。 即tức 三tam 界giới 道Đạo 諦Đế 。 若nhược 總tổng 寬khoan 者giả 。 謂vị 作tác 空không 無vô 我ngã 觀quán 時thời 。 即tức 普phổ 緣duyên 一nhất 切thiết 四Tứ 諦Đế 皆giai 盡tận 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 空không 無vô 我ngã 故cố 。 唯duy 同đồng 時thời 自tự 相tương/tướng 二nhị 十thập 一nhất 法pháp 不bất 能năng 自tự 緣duyên 。 故cố 有hữu 所sở 緣duyên 緣duyên 名danh 狹hiệp 。 增tăng 上thượng 緣duyên 唯duy 除trừ 自tự 一nhất 法pháp 外ngoại 。 能năng 是thị 餘dư 法pháp 為vi 增tăng 上thượng 。 若nhược 空không 無vô 我ngã 觀quán 至chí 第đệ 二nhị 念niệm 。 亦diệc 緣duyên 得đắc 前tiền 第đệ 一nhất 念niệm 後hậu 蘊uẩn 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 第đệ 一nhất 念niệm 名danh 狹hiệp 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 中trung 。 如như 何hà 說thuyết 增tăng 上thượng 緣duyên 寬khoan 。 所sở 緣duyên 緣duyên 狹hiệp 亦diệc 如như 一nhất 念niệm 二nhị 十thập 一nhất 法pháp 作tác 空không 我ngã 觀quán 時thời 。 亦diệc 緣duyên 得đắc 二nhị 十thập 一nhất 法pháp 。 二nhị 十thập 一nhất 法pháp 亦diệc 是thị 空không 無vô 我ngã 。 答đáp 解giải 如như 上thượng 是thị 也dã 。 然nhiên 此thử 正chánh 義nghĩa 時thời 。 所sở 緣duyên 緣duyên 餘dư 不bất 緣duyên 者giả 。 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。 問vấn 如như 大Đại 乘Thừa 中trung 。 一nhất 念niệm 之chi 中trung 。 二nhị 十thập 二nhị 法pháp 心tâm 心tâm 所sở 。 作tác 空không 無vô 我ngã 觀quán 時thời 。 亦diệc 緣duyên 得đắc 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 并tinh 二nhị 十thập 二nhị 法pháp 盡tận 。 如như 何hà 言ngôn 不bất 緣duyên 者giả 。 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 攝nhiếp 。 答đáp 如như 疏sớ/sơ 皆giai 解giải 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 果quả 法pháp 者giả 謂vị 根căn 根căn 。 上thượng 緣duyên 所sở 成thành 名danh 為vi 增tăng 上thượng 果quả 自tự 種chủng 為vi 先tiên 與dữ 非phi 色sắc 為vi 建kiến 立lập 乃nãi 至chí 三tam 界giới 法pháp 出xuất 者giả 。 問vấn 其kỳ 生sanh 住trụ 成thành 得đắc 中trung 。 唯duy 後hậu 成thành 得đắc 中trung 第đệ 二nhị 句cú 建kiến 立lập 。 與dữ 第đệ 四tứ 句cú 義nghĩa 成thành 得đắc 各các 別biệt 。 今kim 此thử 中trung 第đệ 二nhị 句cú 與dữ 第đệ 四tứ 句cú 何hà 別biệt 。 又hựu 如như 色sắc 法pháp 生sanh 時thời 。 用dụng 何hà 為vi 先tiên 。 何hà 為vi 建kiến 立lập 。 何hà 法pháp 為vi 和hòa 合hợp 。 而nhi 色sắc 法pháp 得đắc 成thành 。 又hựu 問vấn 其kỳ 住trụ 既ký 說thuyết 風phong 輪luân 等đẳng 等đẳng 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 用dụng 何hà 法pháp 為vi 先tiên 為vi 建kiến 立lập 為vi 和hòa 合hợp 為vi 住trụ 等đẳng 四tứ 句cú 。 又hựu 問vấn 如như 何hà 名danh 風phong 輪luân 。 水thủy 輪luân 者giả 是thị 何hà 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 云vân 自tự 種chủng 為vi 先tiên 餘dư 法pháp 色sắc 無vô 色sắc 為vi 建kiến 立lập 助trợ 伴bạn 所sở 緣duyên 為vi 和hòa 合hợp 三tam 界giới 法pháp 生sanh 者giả 。 亦diệc 如như 色sắc 種chủng 子tử 為vi 先tiên 。 即tức 是thị 因nhân 。 即tức 色sắc 等đẳng 得đắc 建kiến 立lập 。 即tức 是thị 果quả 。 助trợ 伴bạn 為vi 和hòa 合hợp 。 即tức 能năng 造tạo 四tứ 大đại 。 及cập 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 及cập 得đắc 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 助trợ 伴bạn 色sắc 法pháp 。 先tiên 有hữu 所sở 緣duyên 境cảnh 。 即tức 名danh 色sắc 法pháp 。 得đắc 生sanh 現hiện 行hành 。 第đệ 四tứ 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 建kiến 也dã 。 亦diệc 如như 心tâm 法pháp 即tức 心tâm 王vương 種chủng 子tử 為vi 先tiên 。 即tức 是thị 因nhân 。 無vô 色sắc 為vi 建kiến 立lập 。 即tức 是thị 果quả 。 無vô 色sắc 者giả 即tức 心tâm 心tâm 所sở 四tứ 蘊uẩn 。 助trợ 伴bạn 所sở 緣duyên 為vi 和hòa 合hợp 。 助trợ 伴bạn 者giả 即tức 是thị 作tác 意ý 想tưởng 思tư 及cập 得đắc 等đẳng 四tứ 相tương/tướng 皆giai 是thị 助trợ 伴bạn 。 所sở 緣duyên 者giả 心tâm 心tâm 所sở 生sanh 時thời 。 即tức 便tiện 有hữu 所sở 緣duyên 心tâm 。 法pháp 方phương 得đắc 生sanh 。 由do 所sở 緣duyên 境cảnh 為vi 因nhân 。 故cố 心tâm 法pháp 方phương 得đắc 生sanh 。 餘dư 色sắc 法pháp 生sanh 時thời 無vô 所sở 緣duyên 。 然nhiên 此thử 增tăng 上thượng 緣duyên 。 有hữu 生sanh 住trụ 成thành 得đắc 。 此thử 中trung 即tức 約ước 誰thùy 增tăng 上thượng 緣duyên 。 不bất 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 若nhược 生sanh 中trung 既ký 有hữu 種chủng 子tử 先tiên 為vi 。 下hạ 云vân 三tam 界giới 法pháp 得đắc 生sanh 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 。 今kim 說thuyết 生sanh 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 即tức 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 即tức 約ước 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 解giải 。 若nhược 後hậu 住trụ 成thành 得đắc 三tam 。 唯duy 是thị 不bất 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 。 皆giai 是thị 陳trần 相tương 依y 。 故cố 雖tuy 得đắc 中trung 亦diệc 有hữu 三tam 乘thừa 種chủng 子tử 。 得đắc 時thời 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 約ước 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 得đắc 無vô 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 亦diệc 得đắc 。 疏sớ/sơ 增tăng 上thượng 說thuyết 。 由do 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 已dĩ 。 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 方phương 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 成thành 住trụ 得đắc 三tam 。 皆giai 是thị 不bất 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 。 若nhược 約ước 後hậu 解giải 中trung 說thuyết 得đắc 。 亦diệc 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 十thập 七thất 賢hiền 聖thánh 等đẳng 。 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 生sanh 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 亦diệc 名danh 因nhân 緣duyên 。 故cố 得đắc 亦diệc 是thị 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 。 此thử 四tứ 法pháp 中trung 。 若nhược 生sanh 得đắc 即tức 約ước 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 說thuyết 。 若nhược 成thành 住trụ 二nhị 法pháp 。 即tức 約ước 不bất 雜tạp 增tăng 上thượng 緣duyên 說thuyết 。 言ngôn 餘dư 法pháp 無vô 色sắc 為vi 建kiến 立lập 者giả 。 解giải 云vân 既ký 餘dư 成thành 住trụ 得đắc 皆giai 具cụ 四tứ 法pháp 。 明minh 知tri 此thử 生sanh 中trung 亦diệc 具cụ 四tứ 法pháp 。 既ký 下hạ 言ngôn 三tam 界giới 法pháp 生sanh 即tức 是thị 現hiện 行hành 。 今kim 言ngôn 色sắc 無vô 色sắc 。 無vô 色sắc 者giả 即tức 是thị 意ý 根căn 。 色sắc 者giả 即tức 是thị 亦diệc 色sắc 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 住trụ 者giả 如như 對đối 法pháp 第đệ 五ngũ 謂vị 風phong 輪luân 等đẳng 於ư 水thủy 輪luân 等đẳng 者giả 。 住trụ 者giả 風phong 輪luân 依y 虗hư 空không 。 水thủy 輪luân 依y 風phong 輪luân 得đắc 住trụ 。 金kim 輪luân 依y 水thủy 輪luân 得đắc 住trụ 。 地địa 輪luân 依y 金kim 輪luân 得đắc 住trụ 。 餘dư 一nhất 切thiết 草thảo 木mộc 等đẳng 萬vạn 物vật 。 皆giai 依y 地địa 而nhi 得đắc 住trụ 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 所sở 知tri 勝thắng 解giải 愛ái 樂nhạo 為vi 先tiên 宗tông 因nhân 喻dụ 為vi 建kiến 立lập 者giả 。 所sở 知tri 勝thắng 解giải 者giả 。 即tức 立lập 論luận 前tiền 中trung 善thiện 知tri 解giải 法pháp 義nghĩa 。 愛ái 樂nhạo 者giả 。 即tức 隨tùy 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 即tức 是thị 。 立lập 論luận 者giả 。 或hoặc 樂nhạo/nhạc/lạc 立lập 聲thanh 無vô 常thường 等đẳng 。 宗tông 因nhân 喻dụ 三tam 為vi 建kiến 立lập 者giả 。 即tức 是thị 古cổ 說thuyết 義nghĩa 。 即tức 宗tông 因nhân 喻dụ 三tam 名danh 能năng 立lập 。 義nghĩa 為vi 所sở 立lập 。 所sở 立lập 義nghĩa 成thành 者giả 。 即tức 是thị 古cổ 師sư 義nghĩa 。 義nghĩa 為vi 所sở 立lập 。 然nhiên 此thử 論luận 言ngôn 中trung 成thành 者giả 。 即tức 攝nhiếp 得đắc 餘dư 論luận 中trung 成thành 立lập 成thành 辦biện 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 內nội 外ngoại 如như 理lý 作tác 意ý 等đẳng 是thị 者giả 。 等đẳng 取thủ 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 若nhược 舊cựu 經kinh 中trung 即tức 名danh 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 即tức 如như 其kỳ 道Đạo 理lý 而nhi 作tác 意ý 故cố 。 若nhược 新tân 經kinh 論luận 中trung 即tức 名danh 。 正chánh 念niệm 思tư 惟duy 。 正chánh 念niệm 者giả 即tức 是thị 如như 理lý 。 思tư 惟duy 者giả 即tức 是thị 作tác 意ý 雖tuy 新tân 舊cựu 別biệt 。 意ý 義nghĩa 相tương 似tự 。 若nhược 舊cựu 經kinh 論luận 中trung 即tức 名danh 。 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 即tức 如như 其kỳ 教giáo 。 法pháp 而nhi 修tu 行hành 。 若nhược 新tân 經kinh 論luận 即tức 名danh 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 言ngôn 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 准chuẩn 餘dư 論luận 中trung 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 諸chư 法pháp 者giả 。 謂vị 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 隨tùy 法pháp 者giả 謂vị 能năng 證chứng 聖thánh 道Đạo 行hành 。 謂vị 行hàng 行hàng 由do 行hành 聖thánh 道Đạo 。 方phương 能năng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 為vi 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 二nhị 云vân 諸chư 法pháp 者giả 諸chư 聖thánh 道Đạo 出xuất 世thế 法pháp 。 隨tùy 法pháp 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 世thế 間gian 修tu 慧tuệ 。 由do 行hành 世thế 間gian 法pháp 故cố 。 方phương 得đắc 出xuất 世thế 間gian 。 故cố 名danh 為vi 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 又hựu 法pháp 者giả 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 隨tùy 法pháp 者giả 謂vị 教giáo 法pháp 。 由do 隨tùy 順thuận 教giáo 法pháp 修tu 行hành 。 能năng 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 又hựu 解giải 云vân 法pháp 者giả 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 隨tùy 法pháp 者giả 謂vị 教giáo 法pháp 。 由do 隨tùy 順thuận 修tu 行hành 教giáo 法pháp 。 能năng 得đắc 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 由do 如như 論luận 中trung 解giải 見kiến 道đạo 差sai 別biệt 。 此thử 見kiến 道đạo 或hoặc 名danh 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 正chánh 性tánh 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 內nội 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 即tức 能năng 遠viễn 離ly 。 生sanh 死tử 惡ác 法pháp 。 或hoặc 能năng 離ly 生sanh 。 煩phiền 惱não 皆giai 名danh 為vi 生sanh 。 即tức 諸chư 煩phiền 惱não 生sanh 。 澁sáp 滑hoạt 惡ác 能năng 損tổn 害hại 有hữu 法pháp 。 所sở 以dĩ 初sơ 禪thiền 名danh 為vi 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 欲dục 界giới 一nhất 切thiết 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 初sơ 禪thiền 能năng 離ly 欲dục 界giới 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 或hoặc 根căn 未vị 熟thục 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 。

疏sớ/sơ 云vân 彼bỉ 且thả 約ước 無vô 為vi 說thuyết 實thật 互hỗ 通thông 有hữu 為vi 二nhị 十thập 七thất 賢hiền 皆giai 得đắc 故cố 者giả 。 彼bỉ 大đại 論luận 等đẳng 亦diệc 約ước 無vô 為vi 則tắc 言ngôn 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 據cứ 實thật 亦diệc 通thông 有hữu 為vi 。 今kim 應ưng 三tam 乘thừa 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 為vi 先tiên 。 內nội 分phân 為vi 建kiến 立lập 。 外ngoại 分phần/phân 等đẳng 為vi 和hòa 合hợp 。 證chứng 得đắc 初sơ 果quả 。 乃nãi 至chí 羅La 漢Hán 。 果quả 二nhị 十thập 七thất 賢hiền 聖thánh 等đẳng 果quả 。

疏sớ/sơ 云vân 論luận 說thuyết 得đắc 通thông 三tam 性tánh 者giả 。 得đắc 通thông 不bất 善thiện 性tánh 者giả 。 如như 過quá 去khứ 惡ác 業nghiệp 種chủng 子tử 為vi 先tiên 。 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 為vi 建kiến 立lập 。 外ngoại 分phần/phân 惡ác 知tri 知tri 識thức 等đẳng 為vi 和hòa 合hợp 。 惡ác 業nghiệp 得đắc 來lai 善thiện 法Pháp 准chuẩn 知tri 。

疏sớ/sơ 云vân 彼bỉ 論luận 又hựu 說thuyết 何hà 法pháp 作tác 用dụng 者giả 乃nãi 至chí 彼bỉ 但đãn 影ảnh 略lược 。 解giải 云vân 。 大đại 論luận 中trung 通thông 加gia 作tác 用dụng 。 即tức 唯duy 有hữu 生sanh 成thành 得đắc 作tác 用dụng 四tứ 種chủng 。 闕khuyết 無vô 住trụ 。 若nhược 對đối 論luận 中trung 唯duy 有hữu 生sanh 住trụ 成thành 得đắc 四tứ 種chủng 。 闕khuyết 無vô 作tác 用dụng 。 第đệ 一nhất 解giải 云vân 。 若nhược 大đại 論luận 中trung 作tác 用dụng 者giả 。 更cánh 無vô 別biệt 作tác 用dụng 體thể 。 即tức 是thị 生sanh 住trụ 成thành 得đắc 四tứ 體thể 上thượng 用dụng 。 第đệ 二nhị 又hựu 解giải 作tác 用dụng 者giả 。 唯duy 是thị 第đệ 三tam 成thành 上thượng 有hữu 作tác 用dụng 。 第đệ 四tứ 得đắc 上thượng 無vô 為vi 無vô 作tác 用dụng 。 此thử 唯duy 識thức 論luận 生sanh 住trụ 成thành 得đắc 攝nhiếp 法pháp 周chu 盡tận 。 若nhược 對đối 法pháp 中trung 不bất 說thuyết 作tác 用dụng 。 大đại 論luận 中trung 不bất 說thuyết 住trụ 者giả 。 二nhị 論luận 或hoặc 是thị 影ảnh 略lược 。 今kim 此thử 所sở 說thuyết 。 是thị 順thuận 所sở 生sanh 此thử 緣duyên 果quả 。 若nhược 違vi 之chi 果quả 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 者giả 。 如như 大Đại 乘Thừa 論luận 說thuyết 。 離ly 染nhiễm 隨tùy 順thuận 因nhân 與dữ 雜tạp 染nhiễm 法pháp 作tác 相tương 違vi 因nhân 。 其kỳ 清thanh 淨tịnh 法pháp 隨tùy 順thuận 因nhân 亦diệc 即tức 一nhất 順thuận 一nhất 違vi 。 問vấn 若nhược 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 隨tùy 順thuận 因nhân 起khởi 時thời 。 皆giai 有hữu 一nhất 順thuận 一nhất 違vi 。 其kỳ 無vô 記ký 相tương 違vi 因nhân 起khởi 。 唯duy 有hữu 相tương 違vi 。 而nhi 無vô 隨tùy 順thuận 。 如như 霜sương 等đẳng 唯duy 能năng 損tổn 禾hòa 等đẳng 。 唯duy 與dữ 禾hòa 作tác 相tương 違vi 同đồng 。 答đáp 其kỳ 無vô 記ký 因nhân 起khởi 。 亦diệc 有hữu 一nhất 順thuận 一nhất 違vi 。 如như 霜sương 等đẳng 雖tuy 與dữ 初sơ 禾hòa 等đẳng 作tác 相tương 違vi 因nhân 。 其kỳ 霜sương 等đẳng 即tức 是thị 後hậu 時thời 枯khô 喪táng 等đẳng 作tác 相tương 順thuận 因nhân 。 由do 前tiền 霜sương 等đẳng 為vi 因nhân 。 方phương 引dẫn 起khởi 後hậu 時thời 枯khô 等đẳng 喪táng 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 偈kệ 云vân 取thủ 境cảnh 續tục 家gia 族tộc 乃nãi 至chí 依y 是thị 量lượng 立lập 根căn 者giả 。 取thủ 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 色sắc 根căn 及cập 意ý 根căn 。 續tục 家gia 族tộc 者giả 。 即tức 是thị 男nam 女nữ 二nhị 根căn 。 活hoạt 命mạng 者giả 。 即tức 是thị 命mạng 根căn 。 受thọ 業nghiệp 果quả 者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 受thọ 根căn 。 若nhược 在tại 地địa 獄ngục 中trung 。 即tức 應ưng 苦khổ 根căn 。 即tức 受thọ 用dụng 惡ác 業nghiệp 果quả 。 而nhi 起khởi 受thọ 苦khổ 受thọ 。 若nhược 是thị 人nhân 天thiên 之chi 中trung 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 喜hỷ 受thọ 即tức 受thọ 用dụng 過quá 去khứ 善thiện 業nghiệp 果quả 。 捨xả 受thọ 遍biến 五ngũ 根căn 世thế 間gian 者giả 。 即tức 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 出xuất 世thế 淨tịnh 者giả 即tức 是thị 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 量lượng 者giả 七thất 分phần 量lượng 而nhi 立lập 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。

論luận 云vân 即tức 以dĩ 滿mãn 少thiểu 分phần 為vi 性tánh 者giả 。 即tức 用dụng 身thân 根căn 少thiểu 分phần 。 以dĩ 為vi 男nam 女nữ 二nhị 根căn 體thể 性tánh 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 通thông 八bát 識thức 或hoặc 不bất 爾nhĩ 故cố 故cố 言ngôn 隨tùy 應ứng 。 解giải 云vân 。 今kim 解giải 論luận 文văn 中trung 隨tùy 應ứng 二nhị 字tự 。 或hoặc 通thông 八bát 識thức 者giả 。 即tức 捨xả 受thọ 通thông 八bát 識thức 中trung 皆giai 有hữu 捨xả 受thọ 。 或hoặc 不bất 爾nhĩ 者giả 。 若nhược 憂ưu 根căn 善thiện 根căn 唯duy 第đệ 六lục 意ý 識thức 中trung 有hữu 。 若nhược 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 。 即tức 在tại 五ngũ 識thức 中trung 皆giai 有hữu 。 故cố 論luận 文văn 言ngôn 隨tùy 應ứng 。 然nhiên 護hộ 法Pháp 師sư 即tức 許hứa 第đệ 六lục 識thức 中trung 有hữu 五ngũ 受thọ 。 許hứa 有hữu 苦khổ 受thọ 。 若nhược 餘dư 師sư 第đệ 六lục 識thức 中trung 唯duy 是thị 四tứ 受thọ 。 除trừ 苦khổ 受thọ 。

論luận 云vân 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 乃nãi 至chí 資tư 生sanh 根căn 本bổn 位vị 者giả 。 論luận 文văn 中trung 明minh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 有hữu 三tam 位vị 者giả 。 即tức 緣duyên 二Nhị 乘Thừa 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 不bất 取thủ 前tiền 位vị 者giả 。 不bất 取thủ 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 。

疏sớ/sơ 云vân 故cố 見kiến 道đạo 中trung 如như 對đối 法pháp 第đệ 九cửu 有hữu 十thập 六lục 心tâm 此thử 除trừ 末mạt 後hậu 心tâm 者giả 。 即tức 見kiến 道đạo 除trừ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 。 取thủ 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 問vấn 何hà 故cố 見kiến 道đạo 通thông 十thập 六lục 心tâm 此thử 根căn 唯duy 在tại 十thập 五ngũ 心tâm 時thời 者giả 。 此thử 中trung 問vấn 意ý 。 即tức 約ước 三tam 乘thừa 人nhân 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 為vi 問vấn 答đáp 。 若nhược 問vấn 菩Bồ 薩Tát 何hà 故cố 。 見kiến 道đạo 通thông 兩lưỡng 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 兩lưỡng 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 皆giai 名danh 見kiến 道đạo 。 何hà 故cố 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 中trung 。 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 仍nhưng 名danh 未vị 知tri 根căn 。 至chí 第đệ 二nhị 重trùng 十thập 六lục 心tâm 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 方phương 名danh 已dĩ 知tri 根căn 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 人nhân 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 云vân 。 何hà 故cố 見kiến 道đạo 有hữu 十thập 六lục 心tâm 。 十thập 六lục 心tâm 皆giai 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 至chí 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 則tắc 名danh 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 其kỳ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 不bất 名danh 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 見kiến 道đạo 據cứ 見kiến 觀quán 諦đế 行hành 故cố 即tức 十thập 六lục 心tâm 皆giai 是thị 者giả 。 此thử 中trung 亦diệc 答đáp 三tam 乘thừa 人nhân 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 。 其kỳ 見kiến 道đạo 中trung 有hữu 無vô 漏lậu 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 能năng 見kiến 四Tứ 諦Đế 理lý 。 即tức 十thập 六lục 心tâm 皆giai 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 諦đế 行hành 者giả 。 即tức 是thị 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 心tâm 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 根căn 有hữu 所sở 未vị 知tri 而nhi 當đương 知tri 根căn 乃nãi 至chí 身thân 。 當đương 知tri 者giả 。 此thử 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 有hữu 所sở 未vị 知tri 可khả 當đương 知tri 故cố 。 故cố 唯duy 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 其kỳ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 一nhất 切thiết 聖thánh 道Đạo 皆giai 以dĩ 重trọng/trùng 知tri 。 論luận 其kỳ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 即tức 無vô 所sở 未vị 知tri 可khả 當đương 知tri 故cố 。 所sở 以dĩ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 則tắc 名danh 已dĩ 知tri 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 類loại 忍nhẫn 皆giai 緣duyên 前tiền 心tâm 其kỳ 第đệ 十thập 五ngũ 心tâm 乃nãi 至chí 唯duy 取thủ 十thập 五ngũ 心tâm 為vi 此thử 根căn 也dã 者giả 。 至chí 第đệ 十thập 五ngũ 心tâm 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 時thời 。 此thử 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 則tắc 能năng 遍biến 緣duyên 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 遍biến 說thuyết 。 雖tuy 前tiền 苦khổ 集tập 滅diệt 三tam 諦đế 類loại 智trí 忍nhẫn 等đẳng 。 皆giai 兩lưỡng 重trọng/trùng 緣duyên 說thuyết 。 其kỳ 第đệ 十thập 五ngũ 心tâm 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 普phổ 緣duyên 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 時thời 。 其kỳ 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 唯duy 是thị 一nhất 重trọng/trùng 緣duyên 。 一nhất 切thiết 聖thánh 道Đạo 兩lưỡng 重trọng/trùng 緣duyên 。 此thử 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 謂vị 遍biến 緣duyên 他tha 餘dư 聖thánh 道Đạo 訖ngật 。 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 則tắc 不bất 能năng 緣duyên 相tương 應ứng 法pháp 。 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 唯duy 能năng 遍biến 緣duyên 他tha 餘dư 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 不bất 能năng 自tự 緣duyên 。 即tức 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 不bất 能năng 自tự 知tri 。 故cố 知tri 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 名danh 為vi 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 時thời 。 又hựu 更cánh 重trọng/trùng 緣duyên 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 即tức 前tiền 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 以dĩ 第đệ 重trọng/trùng 遍biến 緣duyên 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 之chi 訖ngật 。 其kỳ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 。 又hựu 更cánh 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 遍biến 緣duyên 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 。 遍biến 能năng 緣duyên 前tiền 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 即tức 兩lưỡng 重trọng/trùng 緣duyên 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 聖thánh 第đệ 十thập 六lục 心tâm 兩lưỡng 重trọng/trùng 緣duyên 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 所sở 以dĩ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 。 則tắc 名danh 為vi 具cụ 知tri 根căn 。 雖tuy 第đệ 十thập 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 。 遍biến 緣duyên 他tha 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 皆giai 是thị 兩lưỡng 量lượng 緣duyên 。 其kỳ 道đạo 類loại 智trí 緣duyên 前tiền 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 。 唯duy 一nhất 重trọng/trùng 緣duyên 。 今kim 時thời 此thử 中trung 約ước 諦đế 說thuyết 兩lưỡng 重trọng/trùng 緣duyên 。 不bất 緣duyên 剎sát 那na 說thuyết 。 雖tuy 道đạo 智trí 類loại 智trí 忍nhẫn 道đạo 一nhất 重trọng/trùng 緣duyên 。 若nhược 餘dư 聖thánh 道Đạo 皆giai 是thị 兩lưỡng 量lượng 緣duyên 故cố 。 所sở 以dĩ 第đệ 十thập 六lục 心tâm 名danh 第đệ 九cửu 卷quyển 具cụ 知tri 根căn 。 又hựu 真chân 見kiến 道đạo 中trung 。 以dĩ 斷đoạn 二nhị 障chướng 種chủng 訖ngật 。 此thử 中trung 類loại 忍nhẫn 皆giai 緣duyên 前tiền 心tâm 。 即tức 如như 第đệ 九cửu 卷quyển 論luận 云vân 。 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 若nhược 前tiền 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 八bát 觀quán 真Chân 如Như 。 八bát 觀quán 正chánh 智trí 。 即tức 是thị 緣duyên 前tiền 心tâm 。 乃nãi 至chí 法pháp 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。 見kiến 自tự 證chứng 分phần/phân 。 乃nãi 至chí 第đệ 二nhị 重trùng 十thập 六lục 心tâm 。 觀quán 現hiện 前tiền 界giới 不bất 現hiện 前tiền 界giới 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 法pháp 。 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 解giải 分phần 分phần 觀quán 諦đế 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 不bất 立lập 有hữu 真chân 見kiến 道đạo 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 唯duy 有hữu 此thử 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 淨tịnh 無vô 越việt 十thập 六lục 。 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 中trung 苦khổ 法pháp 法pháp 智trí 忍nhẫn 是thị 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 苦khổ 法pháp 智trí 。 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 證chứng 無vô 為vi 。 謂vị 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 。 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 上thượng 二nhị 界giới 煩phiền 惱não 。 苦khổ 類loại 智trí 。 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 證chứng 無vô 為vi 。 乃nãi 至chí 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 等đẳng 准chuẩn 知tri 。 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 淨tịnh 道đạo 沙sa 性tánh 有hữu 為vi 果quả 。 此thử 有hữu 八bát 十thập 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 。 及cập 滅diệt 五ngũ 因nhân 立lập 四Tứ 果Quả 。 捨xả 得đắc 勝thắng 道đạo 集tập 斷đoạn 得đắc 八bát 智trí 頓đốn 順thuận 十thập 六lục 行hành 。 取thủ 此thử 行hành 頌tụng 捨xả 。 彼bỉ 文văn 釋thích 之chi 。 與dữ 此thử 間gian 義nghĩa 相tương 當đương 。 問vấn 其kỳ 大Đại 乘Thừa 十thập 六lục 心tâm 即tức 有hữu 解giải 脫thoát 道đạo 。 豈khởi 不bất 證chứng 無vô 為vi 。 又hựu 問vấn 其kỳ 類loại 忍nhẫn 豈khởi 不bất 緣duyên 前tiền 心tâm 。 若nhược 不bất 緣duyên 。 如như 何hà 得đắc 名danh 已dĩ 知tri 根căn 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 問vấn 此thử 相tương 見kiến 道đạo 在tại 真chân 見kiến 道đạo 後hậu 真chân 見kiến 道đạo 中trung 以dĩ 有hữu 無vô 間gian 乃nãi 至chí 豈khởi 初sơ 果quả 亦diệc 此thử 根căn 。 解giải 云vân 。 今kim 約ước 大Đại 乘Thừa 宗tông 問vấn 。 不bất 據cứ 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 問vấn 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 。 前tiền 十thập 二nhị 心tâm 名danh 見kiến 道đạo 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 則tắc 名danh 修tu 道Đạo 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 。 初sơ 果quả 亦diệc 已dĩ 前tiền 生sanh 見kiến 中trung 以dĩ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 後hậu 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 等đẳng 十thập 六lục 心tâm 。 皆giai 是thị 相tương 見kiến 道đạo 。 此thử 中trung 問vấn 曰viết 。 其kỳ 相tương 見kiến 道đạo 在tại 見kiến 道đạo 後hậu 。 前tiền 真chân 見kiến 道đạo 中trung 。 已dĩ 有hữu 無vô 間gian 解giải 脫thoát 。 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 煩phiền 惱não 訖ngật 。 其kỳ 解giải 脫thoát 道đạo 以dĩ 得đắc 初sơ 果quả 。 何hà 故cố 於ư 後hậu 相tương 見kiến 道đạo 中trung 。 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 仍nhưng 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 豈khởi 初sơ 果quả 亦diệc 有hữu 此thử 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 答đáp 此thử 不bất 然nhiên 其kỳ 初sơ 果quả 乃nãi 至chí 得đắc 有hữu 初sơ 根căn 義nghĩa 者giả 。 答đáp 曰viết 此thử 難nạn/nan 不bất 然nhiên 。 其kỳ 初sơ 果quả 至chí 相tương 見kiến 道đạo 中trung 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 見kiến 諦Đế 相tương/tướng 圓viên 方phương 妨phương 建kiến 立lập 初sơ 果quả 。 非phi 真chân 見kiến 道đạo 中trung 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 可khả 名danh 初sơ 果quả 。 故cố 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 由do 有hữu 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 而nhi 非phi 初sơ 果quả 得đắc 有hữu 初sơ 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 義nghĩa 唯duy 菩Bồ 薩Tát 從tùng 真chân 見kiến 後hậu 亦diệc 不bất 出xuất 。 觀quán 乃nãi 至chí 第đệ 二nhị 根căn 攝nhiếp 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 三tam 心tâm 者giả 有hữu 三tam 解giải 。 一nhất 云vân 若nhược 真chân 見kiến 道đạo 。 名danh 第đệ 一nhất 心tâm 。 若nhược 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 依y 觀quán 所sở 取thủ 能năng 取thủ 。 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 種chủng 心tâm 。 則tắc 名danh 第đệ 二nhị 心tâm 。 若nhược 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 謂vị 依y 觀quán 下hạ 上thượng 諦đế 觀quán 。 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 心tâm 。 則tắc 名danh 第đệ 三tam 心tâm 。 此thử 相tương 見kiến 道đạo 中trung 。 兩lưỡng 種chủng 十thập 六lục 心tâm 。 皆giai 名danh 後hậu 得đắc 智trí 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 真chân 見kiến 道đạo 。 從tùng 真chân 見kiến 道đạo 後hậu 。 亦diệc 不bất 出xuất 觀quán 。 即tức 入nhập 相tương 見kiến 道đạo 。 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 依y 觀quán 所sở 取thủ 能năng 取thủ 門môn 。 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 心tâm 等đẳng 。 此thử 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 若nhược 至chí 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 道đạo 類loại 智trí 忍nhẫn 時thời 。 仍nhưng 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 六lục 心tâm 道đạo 類loại 智trí 。 由do 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 相tương 見kiến 未vị 滿mãn 故cố 。 即tức 此thử 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 則tắc 名danh 第đệ 二nhị 心tâm 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 入nhập 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 謂vị 依y 下hạ 上thượng 諦đế 境cảnh 。 別biệt 立lập 法pháp 類loại 十thập 六lục 心tâm 。 種chủng 心tâm 。 此thử 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 若nhược 有hữu 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 亦diệc 有hữu 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 相tương 見kiến 未vị 圓viên 故cố 。 若nhược 至chí 第đệ 十thập 六lục 心tâm 時thời 。 相tương 見kiến 既ký 圓viên 。 方phương 極cực 見kiến 滿mãn 。 即tức 非phi 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 已dĩ 知tri 根căn 攝nhiếp 。 此thử 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 即tức 名danh 第đệ 三tam 心tâm 。 其kỳ 九cửu 心tâm 見kiến 道đạo 者giả 。 但đãn 聖thánh 教giáo 中trung 法pháp 前tiền 十thập 六lục 心tâm 上thượng 廣quảng 流lưu 布bố 。 即tức 依y 法pháp 中trung 義nghĩa 說thuyết 。 其kỳ 實thật 無vô 別biệt 九cửu 心tâm 見kiến 道đạo 。 其kỳ 觀quán 行hành 心tâm 中trung 。 亦diệc 不bất 作tác 九cửu 心tâm 行hành 解giải 。 所sở 以dĩ 不bất 立lập 。 為vi 第đệ 四tứ 心tâm 。 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 三tam 心tâm 者giả 。 第đệ 一nhất 心tâm 謂vị 真chân 見kiến 道đạo 。 第đệ 二nhị 心tâm 者giả 謂vị 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 。 謂vị 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 緣duyên 智trí 。 此thử 師sư 即tức 說thuyết 。 此thử 三tam 心tâm 為vi 相tương 見kiến 道đạo 。 前tiền 一nhất 心tâm 為vi 真chân 見kiến 道đạo 。 若nhược 餘dư 師sư 說thuyết 。 此thử 三tam 心tâm 為vi 真chân 見kiến 道đạo 者giả 。 即tức 立lập 前tiền 一nhất 心tâm 真chân 見kiến 道đạo 。 即tức 將tương 此thử 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 。 以dĩ 替thế 一nhất 心tâm 見kiến 道đạo 之chi 處xứ 。 第đệ 三tam 心tâm 者giả 。 謂vị 後hậu 兩lưỡng 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 。 即tức 第đệ 三tam 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 中trung 。 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 。 仍nhưng 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 至chí 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 方phương 是thị 已dĩ 知tri 根căn 攝nhiếp 。 第đệ 三tam 解giải 云vân 。 三tam 心tâm 者giả 即tức 除trừ 真chân 見kiến 道đạo 。 唯duy 取thủ 相tương 見kiến 道đạo 為vi 第đệ 一nhất 心tâm 。 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 為vi 第đệ 二nhị 心tâm 。 第đệ 二nhị 心tâm 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 十thập 六lục 心tâm 為vi 第đệ 三tam 心tâm 。 准chuẩn 前tiền 作tác 理lý 。 此thử 三tam 解giải 皆giai 好hảo/hiếu 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 加gia 行hành 資tư 粮# 之chi 言ngôn 不bất 唯duy 取thủ 彼bỉ 二nhị 攝nhiếp 根căn 本bổn 者giả 。 此thử 中trung 加gia 行hành 資tư 粮# 。 不bất 唯duy 取thủ 資tư 粮# 加gia 行hành 。 資tư 粮# 加gia 行hành 之chi 言ngôn 。 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 根căn 本bổn 見kiến 道đạo 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 五ngũ 十thập 七thất 云vân 一nhất 色sắc 界giới 繫hệ 及cập 不bất 繫hệ 一nhất 切thiết 繫hệ 不bất 繫hệ 為vi 義nghĩa 。 色sắc 界giới 繫hệ 者giả 。 即tức 是thị 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 。 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 修tu 慧tuệ 。 唯duy 是thị 色sắc 界giới 繫hệ 。 不bất 繫hệ 者giả 即tức 。 是thị 無vô 漏lậu 法Pháp 。 一nhất 切thiết 繫hệ 不bất 繫hệ 為vi 義nghĩa 義nghĩa 者giả 境cảnh 也dã 。 即tức 是thị 無vô 所sở 緣duyên 境cảnh 。 繫hệ 者giả 苦khổ 集Tập 諦Đế 。 不bất 繫hệ 者giả 即tức 是thị 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。 即tức 是thị 加gia 行hành 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 緣duyên 一nhất 切thiết 苦khổ 集Tập 諦Đế 為vi 境cảnh 。 緣duyên 一nhất 切thiết 滅diệt 道Đạo 諦Đế 為vi 境cảnh 。 此thử 論luận 文văn 略lược 。 若nhược 具cụ 足túc 云vân 。 一nhất 欲dục 界giới 繫hệ 色sắc 界giới 繫hệ 及cập 無vô 不bất 繫hệ 一nhất 切thiết 繫hệ 不bất 繫hệ 為vi 義nghĩa 者giả 。 若nhược 欲dục 界giới 繫hệ 者giả 。 即tức 是thị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 即tức 是thị 欲dục 界giới 思tư 慧tuệ 是thị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 攝nhiếp 。 及cập 色sắc 界giới 中trung 。 間gian 修tu 慧tuệ 亦diệc 是thị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 此thử 色sắc 界giới 中trung 及cập 欲dục 界giới 中trung 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 亦diệc 緣duyên 苦khổ 集Tập 諦Đế 為vi 境cảnh 。 為vi 境cảnh 亦diệc 緣duyên 滅diệt 道đạo 。 亦diệc 五ngũ 十thập 七thất 云vân 一nhất 色sắc 界giới 繫hệ 乃nãi 至chí 唯duy 色sắc 界giới 繫hệ 故cố 者giả 。 問vấn 五ngũ 十thập 七thất 中trung 即tức 明minh 初sơ 根căn 是thị 色sắc 界giới 繫hệ 及cập 不bất 繫hệ 。 然nhiên 又hựu 問vấn 此thử 論luận 中trung 即tức 說thuyết 資tư 粮# 位vị 亦diệc 是thị 初sơ 根căn 攝nhiếp 。 故cố 此thử 疏sớ/sơ 文văn 即tức 說thuyết 此thử 初sơ 根căn 即tức 是thị 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 以dĩ 來lai 是thị 。 答đáp 如như 下hạ 疏sớ/sơ 會hội 是thị 。 一nhất 根căn 本bổn 位vị 乃nãi 至chí 能năng 遠viễn 資tư 生sanh 根căn 本bổn 位vị 者giả 。 何hà 故cố 此thử 受thọ 不bất 從tùng 前tiền 資tư 粮# 位vị 以dĩ 擇trạch 。 即tức 先tiên 從tùng 見kiến 道đạo 解giải 脫thoát 方phương 後hậu 解giải 脫thoát 資tư 糧lương 位vị 。 又hựu 問vấn 猶do 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 等đẳng 根căn 本bổn 。 方phương 始thỉ 得đắc 見kiến 道đạo 。 其kỳ 前tiền 二nhị 位vị 應ưng 名danh 根căn 本bổn 。 何hà 故cố 方phương 說thuyết 見kiến 道đạo 。 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 位vị 。 其kỳ 見kiến 道đạo 名danh 根căn 本bổn 者giả 。 望vọng 雖tuy 得đắc 名danh 根căn 本bổn 。 思tư 之chi 。

疏sớ/sơ 云vân 大Đại 乘Thừa 入nhập 劫kiếp 以dĩ 去khứ 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 諦đế 現hiện 觀quán 發phát 起khởi 決quyết 定định 勝thắng 善thiện 法Pháp 欲dục 者giả 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 中trung 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 已dĩ 去khứ 。 於ư 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 法pháp 。 發phát 起khởi 決quyết 定định 勝thắng 善thiện 法Pháp 欲dục 心tâm 。 即tức 不bất 取thủ 已dĩ 前tiền 劣liệt 善thiện 。 方phương 言ngôn 遊du 云vân 。 經Kinh 云vân 第đệ 九cửu 云vân 。 從tùng 發phát 深thâm 固cố 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 等đẳng 即tức 是thị 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 即tức 是thị 入nhập 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 資tư 粮# 位vị 已dĩ 去khứ 。 亦diệc 發phát 起khởi 勝thắng 善thiện 法Pháp 欲dục 。 或hoặc 入nhập 劫kiếp 已dĩ 去khứ 。 配phối 菩Bồ 薩Tát 入nhập 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 於ư 諦đế 現hiện 觀quán 發phát 起khởi 決quyết 定định 勝thắng 善thiện 法Pháp 欲dục 。 即tức 配phối 小Tiểu 乘Thừa 。

疏sớ/sơ 云vân 五ngũ 十thập 七thất 說thuyết 問vấn 未vị 知tri 根căn 何hà 義nghĩa 者giả 。 此thử 中trung 問vấn 意ý 。 此thử 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 未vị 與dữ 是thị 何hà 義nghĩa 意ý 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 云vân 答đáp 修tu 諦đế 現hiện 觀quán 者giả 從tùng 善thiện 法Pháp 欲dục 已dĩ 去khứ 乃nãi 至chí 解giải 脫thoát 分phần/phân 位vị 者giả 。 謂vị 修tu 諦đế 現hiện 觀quán 者giả 。 從tùng 善thiện 法Pháp 欲dục 已dĩ 去khứ 。 於ư 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 道đạo 中trung 。 所sở 起khởi 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 此thử 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 即tức 是thị 此thử 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 意ý 義nghĩa 。 故cố 知tri 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 亦diệc 通thông 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 位vị 有hữu 。 若nhược 自tự 餘dư 異dị 生sanh 凡phàm 夫phu 等đẳng 。 未vị 入nhập 善thiện 法Pháp 欲dục 已dĩ 前tiền 。 及cập 未vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 雖tuy 起khởi 信tín 念niệm 定định 慧tuệ 等đẳng 五ngũ 根căn 。 即tức 不bất 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 方phương 便tiện 道Đạo 者giả 。 即tức 是thị 趣thú 菩Bồ 提Đề 之chi 方phương 便tiện 。 即tức 資tư 粮# 加gia 行hành 二nhị 位vị 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 方phương 便tiện 道đạo 。 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 位vị 。 即tức 是thị 四tứ 善thiện 根căn 中trung 加gia 行hành 位vị 攝nhiếp 。 更cánh 不bất 得đắc 通thông 餘dư 位vị 。 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 道Đạo 。 即tức 通thông 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 皆giai 有hữu 。 謂vị 有hữu 謂vị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 加gia 行hành 道Đạo 無vô 間gian 道đạo 等đẳng 。 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 智trí 。 即tức 唯duy 通thông 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 無vô 加gia 行hành 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 不bất 望vọng 涅Niết 槃Bàn 為vi 名danh 至chí 下hạ 當đương 知tri 者giả 。 此thử 知tri 當đương 知tri 根căn 唯duy 望vọng 修tu 道Đạo 中trung 已dĩ 知tri 根căn 為vi 名danh 。 即tức 望vọng 修tu 道Đạo 中trung 已dĩ 知tri 根căn 。 此thử 得đắc 名danh 未vị 知tri 根căn 。 此thử 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 未vị 得đắc 初sơ 真chân 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 不bất 望vọng 涅Niết 槃Bàn 為vi 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 是thị 真chân 解giải 脫thoát 。 若nhược 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 即tức 遠viễn 望vọng 涅Niết 槃Bàn 為vi 名danh 。 遠viễn 順thuận 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 故cố 名danh 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 決quyết 擇trạch 分phần/phân 唯duy 望vọng 見kiến 道đạo 中trung 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 支Chi 等đẳng 為vi 名danh 。

論luận 云vân 於ư 此thử 三tam 位vị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 乃nãi 至chí 為vi 此thử 根căn 者giả 。 問vấn 上thượng 來lai 論luận 文văn 中trung 。 唯duy 明minh 二Nhị 乘Thừa 初sơ 無vô 漏lậu 根căn 。 其kỳ 三tam 乘thừa 人nhân 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 入nhập 見kiến 道đạo 。 應ưng 唯duy 有hữu 七thất 根căn 信tín 意ý 善thiện 。 如như 何hà 此thử 文văn 說thuyết 有hữu 九cửu 根căn 。 答đáp 云vân 九cửu 根căn 者giả 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 樂lạc 捨xả 。 然nhiên 菩Bồ 薩Tát 若nhược 前tiền 加gia 行hành 位vị 中trung 。 於ư 一nhất 前tiền 前tiền 後hậu 後hậu 位vị 中trung 得đắc 起khởi 四tứ 禪thiền 定định 。 即tức 得đắc 起khởi 九cửu 根căn 。 即tức 色sắc 界giới 六lục 處xứ 有hữu 初sơ 無vô 漏lậu 根căn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 唯duy 起khởi 七thất 根căn 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 根căn 捨xả 根căn 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 前tiền 加gia 行hành 位vị 亦diệc 應ưng 起khởi 九cửu 根căn 。 若nhược 約ước 別biệt 之chi 人nhân 見kiến 道đạo 通thông 而nhi 言ngôn 得đắc 有hữu 九cửu 根căn 。 若nhược 約ước 一nhất 人nhân 說thuyết 。 唯duy 得đắc 起khởi 根căn 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 。 唯duy 有hữu 七thất 根căn 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 。 答đáp 有hữu 人nhân 依y 初sơ 二nhị 禪thiền 根căn 本bổn 定định 之chi 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 。 亦diệc 起khởi 七thất 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 。 若nhược 有hữu 人nhân 依y 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 。 亦diệc 得đắc 起khởi 七thất 。 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 若nhược 有hữu 人nhân 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 。 亦diệc 唯duy 起khởi 七thất 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 捨xả 根căn 。 問vấn 捨xả 受thọ 通thông 四tứ 禪thiền 等đẳng 。 及cập 初sơ 未vị 至chí 定định 。 知tri 初sơ 果quả 人nhân 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 。 即tức 今kim 有hữu 八bát 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 捨xả 根căn 。 乃nãi 至chí 若nhược 有hữu 人nhân 依y 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 。 亦diệc 有hữu 八bát 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 捨xả 根căn 。 乃nãi 至chí 若nhược 有hữu 人nhân 依y 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 入nhập 見kiến 道đạo 。 亦diệc 今kim 有hữu 八bát 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 捨xả 根căn 。 何hà 故cố 說thuyết 依y 初sơ 未vị 定định 及cập 依y 第đệ 三tam 禪thiền 入nhập 見kiến 道đạo 唯duy 說thuyết 有hữu 七thất 根căn 。 思tư 可khả 解giải 通thông 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 即tức 八bát 十thập 根căn 為vi 性tánh 乃nãi 至chí 多đa 順thuận 同đồng 彼bỉ 者giả 。 若nhược 加gia 行hành 憂ưu 根căn 。 即tức 以dĩ 十thập 根căn 為vi 性tánh 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 喜hỷ 樂lạc 捨xả 及cập 憂ưu 。 若nhược 安an 慧tuệ 亦diệc 爾nhĩ 。 對đối 法pháp 對đối 法pháp 論luận 中trung 亦diệc 說thuyết 。 有hữu 憂ưu 根căn 十thập 根căn 為vi 性tánh 。 以dĩ 安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 順thuận 同đồng 彼bỉ 集tập 論luận 。 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 造tạo 集tập 論luận 。 集tập 論luận 中trung 亦diệc 說thuyết 。 有hữu 憂ưu 根căn 十thập 根căn 為vi 性tánh 。 又hựu 云vân 安an 慧tuệ 順thuận 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 有hữu 憂ưu 根căn 。 此thử 亦diệc 順thuận 異dị 說thuyết 。 同đồng 彼bỉ 安an 慧tuệ 。

疏sớ/sơ 云vân 大đại 論luận 等đẳng 中trung 多đa 不bất 說thuyết 者giả 。 以dĩ 根căn 本bổn 位vị 見kiến 道đạo 中trung 無vô 憂ưu 故cố 。 故cố 大đại 論luận 中trung 多đa 不bất 說thuyết 憂ưu 根căn 。 佛Phật 說thuyết 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 意ý 喜hỷ 樂lạc 捨xả 九cửu 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 有hữu 一nhất 能năng 入nhập 者giả 謂vị 已dĩ 知tri 根căn 。 有hữu 一nhất 不bất 能năng 入nhập 者giả 謂vị 已dĩ 知tri 根căn 。 有hữu 一nhất 不bất 能năng 入nhập 者giả 。 謂vị 未vị 知tri 根căn 。 若nhược 具cụ 知tri 根căn 一nhất 切thiết 能năng 入nhập 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 相tương/tướng 雖tuy 知tri 所sở 以dĩ 別biệt 說thuyết 。 然nhiên 大đại 論luận 說thuyết 下hạ 三tam 無vô 色sắc 有hữu 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 所sở 以dĩ 此thử 論luận 中trung 兩lưỡng 重trọng/trùng 會hội 云vân 。 初sơ 即tức 約ước 下hạ 三tam 無vô 色sắc 有hữu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 今kim 入nhập 見kiến 道đạo 。 以dĩ 傍bàng 修tu 彼bỉ 種chủng 子tử 令linh 增tăng 長trưởng 。 第đệ 二nhị 論luận 文văn 會hội 云vân 。 或hoặc 二Nhị 乘Thừa 位vị 迴hồi 趣thú 大Đại 乘Thừa 為vi 證chứng 法pháp 空không 。 乃nãi 至chí 此thử 根căn 所sở 攝nhiếp 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 或hoặc 是thị 二Nhị 乘Thừa 無vô 。 無Vô 學Học 。 先tiên 得đắc 無vô 漏lậu 具cụ 知tri 根căn 。 今kim 迴hồi 入nhập 向hướng 大đại 。 為vi 證chứng 菩Bồ 薩Tát 法pháp 空không 。 其kỳ 人nhân 於ư 地địa 前tiền 。 色sắc 六lục 無vô 色sắc 三tam 九cửu 地địa 。 生sanh 空không 無vô 漏lậu 具cụ 知tri 根căn 。 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 所sở 起khởi 生sanh 空không 無vô 漏lậu 具cụ 空không 根căn 。 亦diệc 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 故cố 云vân 下hạ 三tam 無vô 色sắc 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 又hựu 不bất 還hoàn 果quả 先tiên 得đắc 無vô 漏lậu 。 生sanh 空không 已dĩ 知tri 根căn 。 後hậu 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 為vi 證chứng 菩Bồ 薩Tát 法pháp 空không 。 其kỳ 不Bất 還Hoàn 果Quả 人nhân 。 至chí 地địa 前tiền 亦diệc 起khởi 九cửu 地địa 生sanh 空không 無vô 漏lậu 已dĩ 知tri 根căn 。 彼bỉ 不bất 還hoàn 人nhân 所sở 起khởi 下hạ 三tam 無vô 色sắc 生sanh 空không 無vô 漏lậu 已dĩ 知tri 根căn 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 故cố 云vân 下hạ 三tam 無vô 色sắc 至chí 初sơ 無vô 漏lậu 根căn 。

疏sớ/sơ 云vân 謂vị 有hữu 菩Bồ 薩Tát 先tiên 勇dũng 異dị 生sanh 位vị 乃nãi 至chí 既ký 非phi 見kiến 道đạo 起khởi 亦diệc 無vô 失thất 者giả 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 先tiên 勇dũng 於ư 異dị 生sanh 位vị 。 修tu 習tập 後hậu 彼bỉ 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 今kim 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 數sác 數sác 修tu 習tập 。 得đắc 彼bỉ 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 即tức 得đắc 彼bỉ 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 。 今kim 不bất 取thủ 此thử 解giải 。 二nhị 云vân 即tức 在tại 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 。 亦diệc 數sác 數sác 修tu 習tập 。 得đắc 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 即tức 與dữ 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 雖tuy 起khởi 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 即tức 得đắc 彼bỉ 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 。 此thử 與dữ 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 。 所sở 間gian 雜tạp 起khởi 四tứ 禪thiền 八bát 定định 等đẳng 。 能năng 順thuận 無vô 漏lậu 。 俱câu 舍xá 說thuyết 定định 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 順thuận 退thoái 分phần/phân 定định 。 出xuất 已dĩ 能năng 順thuận 起khởi 煩phiền 惱não 。 二nhị 順thuận 住trụ 分phần/phân 。 謂vị 順thuận 自tự 地địa 定định 。 三tam 順thuận 勝thắng 進tiến 。 即tức 從tùng 初sơ 禪thiền 定định 出xuất 。 順thuận 入nhập 第đệ 二nhị 禪thiền 定định 。 四tứ 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 即tức 出xuất 定định 已dĩ 。 此thử 定định 能năng 順thuận 無vô 漏lậu 定định 。 即tức 令linh 取thủ 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 定định 。 即tức 是thị 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 。 間gian 雜tạp 所sở 起khởi 八bát 定định 。 能năng 順thuận 無vô 漏lậu 定định 。 今kim 取thủ 第đệ 二nhị 解giải 。 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 。 起khởi 八bát 地địa 定định 等đẳng 為vi 勝thắng 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 後hậu 見kiến 道đạo 時thời 。 傍bàng 修tu 彼bỉ 已dĩ 前tiền 所sở 起khởi 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 此thử 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 彼bỉ 他tha 無vô 漏lậu 資tư 故cố 。 故cố 有hữu 漏lậu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 得đắc 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 故cố 說thuyết 彼bỉ 下hạ 無vô 色sắc 定định 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 名danh 智trí 當đương 知tri 根căn 故cố 。 即tức 說thuyết 彼bỉ 下hạ 三tam 無vô 色sắc 有hữu 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 後hậu 於ư 道đạo 位vị 亦diệc 得đắc 起khởi 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 令linh 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 於ư 修tu 道Đạo 位vị 中trung 入nhập 出xuất 諸chư 定định 遊du 諸chư 等đẳng 至chí 。 故cố 於ư 修tu 道Đạo 位vị 。 起khởi 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 令linh 生sanh 現hiện 行hành 。 非phi 見kiến 道đạo 中trung 得đắc 起khởi 世thế 俗tục 智trí 現hiện 行hành 亦diệc 無vô 失thất 。 見kiến 道đạo 之chi 中trung 則tắc 不bất 得đắc 起khởi 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。

疏sớ/sơ 云vân 對đối 法pháp 第đệ 十thập 三tam 解giải 真chân 現hiện 觀quán 乃nãi 至chí 此thử 至chí 俗tục 智trí 方phương 現hiện 在tại 前tiền 者giả 。 然nhiên 對đối 法pháp 論luận 中trung 解giải 。 亦diệc 與dữ 此thử 前tiền 疏sớ/sơ 文văn 中trung 解giải 相tương 似tự 。 若nhược 言ngôn 現hiện 觀quán 諦đế 。 現hiện 觀quán 即tức 真chân 見kiến 道đạo 非phi 安an 立lập 諦đế 。 既ký 云vân 現hiện 觀quán 邊biên 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 即tức 是thị 相tương 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 時thời 。 緣duyên 安an 立lập 諦đế 時thời 。 方phương 資tư 世thế 俗tục 智trí 種chủng 增tăng 長trưởng 。 此thử 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 由do 出xuất 世thế 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 長trưởng 養dưỡng 彼bỉ 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 故cố 。 故cố 名danh 得đắc 此thử 世thế 俗tục 智trí 。 於ư 見kiến 道đạo 位vị 中trung 。 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 不bất 得đắc 現hiện 行hành 。 以dĩ 見kiến 道đạo 十thập 六lục 心tâm 剎sát 那na 。 無vô 有hữu 間gián 斷đoạn 。 不bất 容dung 現hiện 觀quán 世thế 俗tục 智trí 。 若nhược 於ư 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 即tức 得đắc 起khởi 此thử 世thế 俗tục 智trí 現hiện 行hành 。 即tức 於ư 修tu 道Đạo 位vị 中trung 。 入nhập 出xuất 法pháp 空không 遊du 諸chư 等đẳng 至chí 。 問vấn 今kim 用dụng 何hà 法pháp 以dĩ 為vi 世thế 俗tục 智trí 。 答đáp 即tức 取thủ 欲dục 界giới 中trung 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 。 能năng 作tác 欣hân 厭yếm 觀quán 。 故cố 故cố 。 欲dục 界giới 聞văn 思tư 慧tuệ 。 即tức 名danh 世thế 俗tục 智trí 。 即tức 由do 欲dục 界giới 聞văn 思tư 慧tuệ 作tác 欣hân 厭yếm 觀quán 故cố 。 即tức 能năng 引dẫn 起khởi 色sắc 界giới 中trung 修tu 慧tuệ 。 又hựu 取thủ 色sắc 界giới 中trung 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 色sắc 界giới 中trung 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 亦diệc 能năng 作tác 欣hân 厭yếm 觀quán 。 故cố 色sắc 界giới 中trung 聞văn 慧tuệ 修tu 慧tuệ 。 名danh 世thế 俗tục 智trí 。 色sắc 界giới 無vô 思tư 慧tuệ 。 又hựu 取thủ 無vô 色sắc 修tu 慧tuệ 。 無vô 色sắc 修tu 慧tuệ 亦diệc 能năng 作tác 欣hân 厭yếm 觀quán 。 故cố 無vô 色sắc 界giới 修tu 慧tuệ 。 亦diệc 令linh 世thế 俗tục 智trí 。 諸chư 聖thánh 者giả 。 入nhập 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 。 依y 欲dục 界giới 中trung 聞văn 思tư 慧tuệ 。 及cập 色sắc 界giới 聞văn 慧tuệ 修tu 慧tuệ 。 及cập 無vô 色sắc 界giới 修tu 慧tuệ 。 此thử 等đẳng 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 作tác 意ý 。 一nhất 自tự 相tương/tướng 作tác 意ý 。 如như 意ý 觀quán 色sắc 觀quán 受thọ 相tương/tướng 等đẳng 五ngũ 蘊uẩn 。 即tức 觀quán 蘊uẩn 界giới 等đẳng 三tam 科khoa 法Pháp 門môn 。 二nhị 共cộng 相tương 作tác 意ý 。 謂vị 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vi 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 等đẳng 四Tứ 諦Đế 十thập 六lục 種chủng 行hành 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 道đạo 如như 行hành 出xuất 等đẳng 。 三tam 勝thắng 解giải 作tác 意ý 。 不bất 淨tịnh 觀quán 骨cốt 璅tỏa 觀quán 等đẳng 。 此thử 三tam 種chủng 作tác 意ý 。 即tức 是thị 諸chư 聖thánh 者giả 等đẳng 。 入nhập 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 。 作tác 此thử 三tam 種chủng 作tác 意ý 。 觀quán 此thử 三tam 種chủng 作tác 意ý 雖tuy 有hữu 有hữu 漏lậu 。 皆giai 此thử 順thuận 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 此thử 三tam 種chủng 亦diệc 不bất 定định 欣hân 厭yếm 等đẳng 觀quán 。 若nhược 外ngoại 道đạo 作tác 欣hân 厭yếm 等đẳng 六lục 行hành 。 唯duy 是thị 世thế 間gian 道đạo 。 則tắc 不bất 作tác 此thử 三tam 種chủng 作tác 意ý 。 三tam 種chủng 作tác 意ý 則tắc 道đạo 欲dục 界giới 聞văn 慧tuệ 修tu 。 及cập 色sắc 界giới 聞văn 慧tuệ 修tu 慧tuệ 。 及cập 無vô 色sắc 界giới 修tu 慧tuệ 。 皆giai 能năng 作tác 此thử 三tam 種chủng 作tác 意ý 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 根căn 非phi 加gia 行hành 及cập 無vô 漏lậu 根căn 現hiện 行hành 於ư 修tu 彼bỉ 有hữu 以dĩ 修tu 彼bỉ 地địa 無vô 四tứ 善thiện 根căn 者giả 。 若nhược 下hạ 三tam 無vô 色sắc 地địa 中trung 。 彼bỉ 地địa 無vô 漏lậu 傍bàng 修tu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 此thử 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 則tắc 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 此thử 下hạ 三tam 無vô 色sắc 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 即tức 非phi 是thị 加gia 行hành 善thiện 攝nhiếp 。 下hạ 三tam 無vô 色sắc 無vô 加gia 行hành 四tứ 善thiện 根căn 。 加gia 行hành 位vị 四tứ 善thiện 根căn 。 唯duy 在tại 色sắc 界giới 中trung 。 即tức 此thử 下hạ 三tam 無vô 色sắc 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 既ký 是thị 有hữu 漏lậu 法pháp 。 亦diệc 不bất 是thị 無vô 漏lậu 法Pháp 。 問vấn 在tại 見kiến 道đạo 中trung 。 即tức 既ký 許hứa 傍bàng 修tu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 令linh 增tăng 長trưởng 。 未vị 知tri 見kiến 道đạo 中trung 。 亦diệc 傍bàng 生sanh 修tu 已dĩ 前tiền 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 。 若nhược 加gia 行hành 位vị 善thiện 種chủng 子tử 。 令linh 得đắc 增tăng 長trưởng 心tâm 不phủ 。 又hựu 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 後hậu 。 其kỳ 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 善thiện 。 更cánh 生sanh 現hiện 行hành 以dĩ 不phủ 。 答đáp 今kim 者giả 見kiến 道đạo 中trung 。 唯duy 傍bàng 修tu 與dữ 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 中trung 間gian 雜tạp 所sở 起khởi 四tứ 禪thiền 八bát 定định 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 。 其kỳ 見kiến 道đạo 中trung 位vị 。 亦diệc 不bất 傍bàng 修tu 資tư 糧lương 加gia 行hành 。 善thiện 根căn 種chủng 子tử 。 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 得đắc 果quả 不bất 修tu 向hướng 通thông 。 又hựu 為vi 曾tằng 得đắc 故cố 。 資tư 糧lương 加gia 行hành 善thiện 。 皆giai 是thị 向hướng 道đạo 攝nhiếp 。 所sở 以dĩ 不bất 修tu 。 又hựu 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 。 所sở 有hữu 資tư 糧lương 加gia 行hành 善thiện 。 永vĩnh 不bất 生sanh 現hiện 行hành 。 傍bàng 修tu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 令linh 增tăng 長trưởng 者giả 。 由do 如như 有hữu 先tiên 發phát 菩Bồ 提Đề 以dĩ 。 入nhập 資tư 糧lương 加gia 行hành 位vị 中trung 。 所sở 行hành 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 等đẳng 功công 德đức 。 皆giai 能năng 傍bàng 資tư 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 令linh 增tăng 長trưởng 。 若nhược 餘dư 人nhân 未vị 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 未vị 入nhập 資tư 粮# 加gia 行hành 等đẳng 位vị 。 亦diệc 雖tuy 行hành 布bố 施thí 持trì 戒giới 。 亦diệc 不bất 能năng 得đắc 。 資tư 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 說thuyết 修tu 唯duy 得đắc 修tu 修tu 非phi 行hành 修tu 修tu 必tất 不bất 起khởi 者giả 。 此thử 中trung 行hành 見kiến 道đạo 修tu 世thế 俗tục 智trí 者giả 。 唯duy 是thị 得đắc 修tu 。 即tức 順thuận 種chủng 子tử 名danh 為vi 得đắc 修tu 。 今kim 唯duy 修tu 彼bỉ 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 令linh 增tăng 長trưởng 。 不bất 順thuận 彼bỉ 世thế 俗tục 智trí 現hiện 行hành 。 以dĩ 見kiến 道đạo 無vô 漏lậu 。 必tất 不bất 得đắc 起khởi 有hữu 漏lậu 世thế 俗tục 智trí 現hiện 行hành 。 亦diệc 名danh 得đắc 修tu 。 非phi 習tập 修tu 習tập 習tập 者giả 亦diệc 是thị 現hiện 行hàng 行hàng 。 問vấn 何hà 故cố 有hữu 兩lưỡng 何hà 故cố 有hữu 兩lưỡng 修tu 學học 字tự 。 答đáp 言ngôn 修tu 修tu 者giả 。 即tức 得đắc 修tu 故cố 名danh 修tu 。 言ngôn 行hạnh 修tu 修tu 者giả 。 即tức 行hành 修tu 故cố 名danh 修tu 。 故cố 二nhị 句cú 中trung 皆giai 有hữu 兩lưỡng 人nhân 修tu 修tu 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 婆bà 多đa 。 即tức 修tu 未vị 來lai 世thế 世thế 俗tục 上thượng 。 令linh 得đắc 增tăng 長trưởng 。

疏sớ/sơ 云vân 唯duy 相tương 見kiến 道đạo 修tu 以dĩ 差sai 別biệt 傍bàng 觀quan 乃nãi 至chí 。 不bất 相tương 順thuận 者giả 。 即tức 唯duy 是thị 相tương 見kiến 中trung 十thập 六lục 心tâm 。 傍bàng 修tu 彼bỉ 世thế 俗tục 智trí 種chủng 順thuận 子tử 。 以dĩ 相tương/tướng 道đạo 有hữu 差sai 別biệt 。 相tương 順thuận 世thế 俗tục 智trí 。 非phi 是thị 真chân 見kiến 道đạo 中trung 能năng 修tu 世thế 俗tục 智trí 。 以dĩ 真chân 見kiến 道đạo 。 是thị 無vô 相tướng 無vô 差sai 別biệt 相tướng 。 無vô 相tướng 順thuận 等đẳng 。 所sở 以dĩ 不bất 修tu 。 此thử 第đệ 一nhất 解giải 勝thắng 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 解giải 真chân 見kiến 道đạo 亦diệc 修tu 以dĩ 時thời 促xúc 無vô 差sai 別biệt 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 者giả 。 今kim 第đệ 二nhị 解giải 。 真chân 見kiến 道đạo 中trung 亦diệc 能năng 傍bàng 修tu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 以dĩ 真chân 見kiến 道đạo 中trung 時thời 促xúc 。 又hựu 無vô 差sai 別biệt 相tướng 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 。 真chân 道đạo 傍bàng 修tu 世thế 俗tục 智trí 。 但đãn 云vân 相tương 見kiến 道đạo 中trung 傍bàng 修tu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 不bất 及cập 前tiền 解giải 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 說thuyết 下hạ 亦diệc 得đắc 修tu 上thượng 先tiên 離ly 色sắc 界giới 欲dục 乃nãi 至chí 漸tiệm 離ly 欲dục 說thuyết 非phi 實thật 道Đạo 理lý 者giả 。 然nhiên 此thử 唯duy 識thức 論luận 中trung 說thuyết 。 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 入nhập 見kiến 道đạo 。 傍bàng 修tu 下hạ 三tam 無vô 色sắc 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 即tức 是thị 下hạ 地địa 能năng 修tu 上thượng 地địa 者giả 。 此thử 即tức 下hạ 能năng 修tu 上thượng 皆giai 是thị 上thượng 品phẩm 。 即tức 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 中trung 間gian 雜tạp 起khởi 八bát 地địa 定định 。 先tiên 先tiên 前tiền 離ly 色sắc 界giới 中trung 欲dục 。 得đắc 彼bỉ 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 能năng 修tu 下hạ 三tam 無vô 色sắc 世thế 俗tục 智trí 。 有hữu 勝thắng 見kiến 道đạo 非phi 一nhất 切thiết 見kiến 。 道đạo 皆giai 爾nhĩ 者giả 。 若nhược 曾tằng 得đắc 修tu 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 及cập 自tự 在tại 者giả 。 後hậu 入nhập 見kiến 道đạo 。 即tức 傍bàng 修tu 彼bỉ 下hạ 三tam 無vô 色sắc 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 或hoặc 是thị 有hữu 先tiên 不bất 得đắc 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 者giả 。 則tắc 見kiến 道đạo 中trung 不bất 能năng 傍bàng 修tu 彼bỉ 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 世thế 俗tục 智trí 。 若nhược 唯duy 識thức 說thuyết 依y 下hạ 地địa 能năng 修tu 上thượng 地địa 者giả 。 皆giai 約ước 上thượng 品phẩm 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 者giả 說thuyết 。 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 已dĩ 得đắc 自tự 在tại 者giả 。 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 亦diệc 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 三tam 無vô 色sắc 修tu 慧tuệ 世thế 俗tục 智trí 。 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 。 今kim 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 欲dục 界giới 中trung 聞văn 思tư 慧tuệ 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 能năng 作tác 欣hân 厭yếm 者giả 。 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 欲dục 界giới 中trung 聞văn 思tư 慧tuệ 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 能năng 作tác 欣hân 厭yếm 者giả 。 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 三tam 禪thiền 中trung 世thế 俗tục 智trí 。 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 。 若nhược 對đối 法pháp 論luận 中trung 說thuyết 。 即tức 約ước 今kim 時thời 漸tiệm 離ly 下hạ 界giới 欲dục 說thuyết 。 而nhi 得đắc 上thượng 地địa 定định 已dĩ 。 即tức 上thượng 地địa 能năng 修tu 下hạ 地địa 世thế 俗tục 智trí 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 者giả 。 即tức 依y 中trung 品phẩm 下hạ 品phẩm 者giả 未vị 自tự 在tại 者giả 說thuyết 。 上thượng 能năng 修tu 下hạ 。 若nhược 上thượng 地địa 修tu 下hạ 地địa 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 者giả 。 若nhược 聖thánh 一nhất 切thiết 皆giai 能năng 。 如như 諸chư 異dị 生sanh 凡phàm 夫phu 及cập 聖thánh 者giả 等đẳng 。 若nhược 入nhập 初sơ 未vị 至chí 定định 時thời 。 則tắc 能năng 傍bàng 修tu 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 。 及cập 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 皆giai 令linh 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 能năng 傍bàng 生sanh 。 修tu 下hạ 欲dục 界giới 中trung 聞văn 慧tuệ 思tư 。 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 。 能năng 作tác 欣hân 厭yếm 者giả 。 皆giai 令linh 增tăng 長trưởng 。 如như 入nhập 初sơ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 。 亦diệc 能năng 傍bàng 修tu 初sơ 禪thiền 自tự 地địa 善thiện 法Pháp 聞văn 慧tuệ 修tu 慧tuệ 種chủng 子tử 。 及cập 傍bàng 修tu 下hạ 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 善thiện 法Pháp 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 及cập 欲dục 界giới 善thiện 法Pháp 聞văn 思tư 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 皆giai 得đắc 增tăng 長trưởng 。 餘dư 上thượng 地địa 皆giai 然nhiên 。 乃nãi 至chí 如như 一nhất 切thiết 聖thánh 者giả 。 及cập 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 凡phàm 夫phu 等đẳng 。 但đãn 有hữu 得đắc 入nhập 非phi 想tưởng 地địa 定định 時thời 。 皆giai 能năng 傍bàng 修tu 非phi 想tưởng 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 三tam 無vô 色sắc 及cập 四tứ 禪thiền 及cập 欲dục 界giới 聞văn 思tư 慧tuệ 善thiện 法Pháp 。 亦diệc 能năng 增tăng 長trưởng 。 若nhược 上thượng 能năng 修tu 下hạ 。 有hữu 約ước 中trung 品phẩm 下hạ 品phẩm 。 若nhược 下hạ 能năng 修tu 上thượng 亦diệc 能năng 修tu 下hạ 。 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 人nhân 。 或hoặc 有hữu 異dị 生sanh 凡phàm 夫phu 。 以dĩ 得đắc 四tứ 無vô 色sắc 。 後hậu 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 定định 時thời 。 亦diệc 能năng 傍bàng 修tu 四tứ 無vô 色sắc 中trung 善thiện 法Pháp 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 皆giai 令linh 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 三tam 禪thiền 乃nãi 至chí 欲dục 界giới 聞văn 慧tuệ 思tư 種chủng 子tử 。 皆giai 令linh 增tăng 長trưởng 。 皆giai 約ước 今kim 時thời 漸tiệm 離ly 欲dục 說thuyết 前tiền 。

疏sớ/sơ 云vân 修tu 習tập 得đắc 修tu 定định 已dĩ 乃nãi 至chí 所sở 起khởi 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 者giả 。 問vấn 如như 說thuyết 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 名danh 為vi 世thế 俗tục 智trí 。 智trí 不bất 是thị 定định 。 即tức 是thị 修tu 慧tuệ 種chủng 子tử 。 後hậu 二nhị 許hứa 起khởi 。 既ký 非phi 見kiến 道đạo 起khởi 亦diệc 無vô 失thất 者giả 。 即tức 起khởi 前tiền 二nhị 位vị 中trung 雜tạp 起khởi 行hành 定định 世thế 俗tục 智trí 。 不bất 起khởi 二nhị 位vị 中trung 善thiện 法Pháp 。 問vấn 得đắc 勝thắng 捨xả 劣liệt 得đắc 果quả 捨xả 前tiền 。 向hướng 如như 淨tịnh 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 已dĩ 。 卻khước 起khởi 已dĩ 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 等đẳng 位vị 中trung 所sở 起khởi 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 而nhi 生sanh 現hiện 行hành 。 若nhược 今kim 此thử 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 不bất 是thị 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 攝nhiếp 。 許hứa 在tại 修tu 道Đạo 位vị 中trung 得đắc 起khởi 現hiện 行hành 者giả 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 既ký 不bất 是thị 資tư 粮# 加gia 行hành 善thiện 者giả 。 其kỳ 世thế 俗tục 智trí 種chủng 。 應ưng 不bất 是thị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 攝nhiếp 。 既ký 說thuyết 世thế 俗tục 智trí 種chủng 是thị 初sơ 根căn 攝nhiếp 。 明minh 知tri 即tức 是thị 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 善thiện 中trung 攝nhiếp 。 如như 何hà 說thuyết 在tại 修tu 道Đạo 位vị 中trung 得đắc 生sanh 已dĩ 前tiền 世thế 俗tục 智trí 現hiện 行hành 。 更cánh 問vấn 。 又hựu 解giải 云vân 二Nhị 乘Thừa 人nhân 亦diệc 有hữu 先tiên 修tu 習tập 者giả 。 乃nãi 至chí 非phi 一nhất 切thiết 見kiến 。 道đạo 皆giai 爾nhĩ 者giả 。 問vấn 此thử 第đệ 二nhị 解giải 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 先tiên 修tu 得đắc 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 者giả 。 其kỳ 人nhân 應ưng 先tiên 用dụng 世thế 道đạo 伏phục 下hạ 三tam 無vô 色sắc 煩phiền 惱não 。 後hậu 時thời 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 入nhập 見kiến 道đạo 。 則tắc 超siêu 前tiền 三tam 果quả 得đắc 第đệ 三tam 果quả 之chi 不bất 還hoàn 。 以dĩ 次thứ 第đệ 行hành 者giả 。 不bất 得đắc 上thượng 根căn 本bổn 智trí 。 若nhược 次thứ 第đệ 人nhân 先tiên 不bất 得đắc 下hạ 三tam 無vô 色sắc 定định 。 則tắc 不bất 能năng 傍bàng 修tu 下hạ 正chánh 無vô 色sắc 上thượng 世thế 俗tục 智trí 種chủng 。 答đáp 亦diệc 然nhiên 。 若nhược 離ly 色sắc 界giới 欲dục 及cập 菩Bồ 薩Tát 得đắc 者giả 。 問vấn 此thử 文văn 先tiên 離ly 色sắc 界giới 欲dục 。 應ưng 是thị 前tiền 疏sớ/sơ 中trung 第đệ 二nhị 解giải 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 傍bàng 修tu 。 及cập 菩Bồ 薩Tát 得đắc 者giả 。 即tức 是thị 疏sớ/sơ 中trung 前tiền 第đệ 一nhất 解giải 菩Bồ 薩Tát 傍bàng 修tu 。 又hựu 下hạ 三tam 無vô 色sắc 中trung 有hữu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 即tức 名danh 初sơ 根căn 攝nhiếp 。 即tức 入nhập 見kiến 道đạo 傍bàng 修tu 。 其kỳ 想tưởng 地địa 亦diệc 有hữu 世thế 俗tục 智trí 種chủng 。 如như 何hà 不bất 說thuyết 為vi 初sơ 根căn 攝nhiếp 。 亦diệc 不bất 說thuyết 入nhập 見kiến 道đạo 傍bàng 修tu 。 答đáp 亦diệc 傍bàng 修tu 。 如như 次thứ 先tiên 說thuyết 是thị 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 解giải 菩Bồ 薩Tát 三tam 無vô 色sắc 地địa 亦diệc 有hữu 無vô 漏lậu 見kiến 道đạo 乃nãi 至chí 唯duy 依y 於ư 定định 悲bi 慧tuệ 地địa 者giả 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 。 下hạ 三tam 無vô 色sắc 見kiến 道đạo 種chủng 子tử 令linh 增tăng 長trưởng 。 如như 下hạ 三tam 禪thiền 中trung 亦diệc 有hữu 見kiến 道đạo 種chủng 子tử 但đãn 種chủng 增tăng 。 亦diệc 畢tất 竟cánh 不bất 起khởi 雜tạp 作tác 。 此thử 解giải 疏sớ/sơ 主chủ 自tự 於ư 疏sớ/sơ 文văn 中trung 彈đàn 斥xích 故cố 。 既ký 言ngôn 見kiến 道đạo 。 即tức 是thị 慧tuệ 增tăng 。 若nhược 無vô 色sắc 界giới 。 即tức 定định 增tăng 而nhi 慧tuệ 劣liệt 。 故cố 下hạ 三tam 無vô 色sắc 不bất 得đắc 有hữu 見kiến 道đạo 。 以dĩ 見kiến 道đạo 別biệt 依y 定định 增tăng 慧tuệ 劣liệt 地địa 無vô 有hữu 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 說thuyết 既ký 許hứa 善thiện 法Pháp 欲dục 已dĩ 去khứ 名danh 此thử 根căn 本bổn 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 解giải 脫thoát 。 分phần/phân 者giả 亦diệc 生sanh 於ư 彼bỉ 。 非phi 是thị 說thuyết 者giả 。 既ký 許hứa 入nhập 善thiện 法Pháp 欲dục 已dĩ 去khứ 。 即tức 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 資tư 粮# 。 位vị 順thuận 解giải 脫thoát 中trung 。

時thời 簡giản 長trường 遠viễn 。 亦diệc 得đắc 生sanh 下hạ 三tam 無vô 色sắc 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 在tại 資tư 粮# 位vị 中trung 時thời 簡giản 長trường 遠viễn 。 經kinh 一nhất 大đại 劫kiếp 。 既ký 生sanh 下hạ 三tam 無vô 色sắc 地địa 。 即tức 新tân 熏huân 成thành 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 。 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 故cố 於ư 下hạ 三tam 無vô 色sắc 地địa 有hữu 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 即tức 如như 大đại 論luận 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 若nhược 定định 若nhược 生sanh 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 定định 者giả 。 即tức 身thân 在tại 下hạ 界giới 得đắc 彼bỉ 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 若nhược 生sanh 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 在tại 資tư 粮# 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 位vị 中trung 等đẳng 。 而nhi 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 故cố 下hạ 三tam 無vô 色sắc 亦diệc 許hứa 有hữu 菩Bồ 薩Tát 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 若nhược 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 名danh 正chánh 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 若nhược 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 名danh 助trợ 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 非phi 是thị 正chánh 。 若nhược 前tiền 疏sớ/sơ 中trung 解giải 。 彼bỉ 地địa 此thử 種chủng 法pháp 爾nhĩ 即tức 故cố 者giả 。 即tức 約ước 下hạ 三tam 無vô 色sắc 有hữu 世thế 俗tục 智trí 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 。 今kim 此thử 疏sớ/sơ 中trung 解giải 脫thoát 既ký 許hứa 在tại 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 菩Bồ 薩Tát 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 熏huân 成thành 世thế 俗tục 智trí 種chủng 子tử 者giả 。 即tức 約ước 新tân 熏huân 種chủng 子tử 說thuyết 。 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 下hạ 三tam 無vô 色sắc 。 有hữu 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 有hữu 勝thắng 見kiến 道đạo 傍bàng 修tu 得đắc 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 二Nhị 乘Thừa 人nhân 劫kiếp 數số 近cận 故cố 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 彼bỉ 解giải 脫thoát 分phần/phân 者giả 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 在tại 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 位vị 。 或hoặc 經kinh 三tam 生sanh 。 極cực 遲trì 六lục 十thập 劫kiếp 等đẳng 。 即tức 得đắc 聖thánh 道Đạo 時thời 既ký 促xúc 。 即tức 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 在tại 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 位vị 。 無vô 容dung 得đắc 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 既ký 二Nhị 乘Thừa 人nhân 在tại 資tư 粮# 位vị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 中trung 節tiết 促xúc 。 故cố 不bất 生sanh 無vô 色sắc 界giới 有hữu 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 於ư 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 無vô 二Nhị 乘Thừa 人nhân 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 即tức 欲dục 界giới 中trung 聞văn 思tư 慧tuệ 。 及cập 色sắc 界giới 聞văn 修tu 慧tuệ 是thị 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 修tu 解giải 脫thoát 二Nhị 乘Thừa 人nhân 修tu 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 唯duy 欲dục 界giới 色sắc 界giới 中trung 有hữu 。 第đệ 三tam 果quả 已dĩ 去khứ 迴hồi 趣thú 大đại 者giả 。 問vấn 其kỳ 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 。 迴hồi 心tâm 已dĩ 去khứ 。 地địa 前tiền 既ký 經kinh 一nhất 大đại 劫kiếp 。 亦diệc 應ưng 得đắc 起khởi 九cửu 地địa 生sanh 空không 無vô 漏lậu 已dĩ 知tri 根căn 。 亦diệc 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 無vô 漏lậu 根căn 攝nhiếp 。 何hà 故cố 疏sớ/sơ 云vân 唯duy 說thuyết 不bất 還hoàn 果quả 經kinh 為vi 已dĩ 去khứ 未vị 得đắc 故cố 。 更cánh 問vấn 。 疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 未vị 證chứng 法pháp 空không 觀quán 起khởi 無vô 漏lậu 故cố 。 解giải 云vân 此thử 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 為vi 法pháp 空không 觀quán 。 地địa 前tiền 起khởi 無vô 漏lậu 由do 未vị 證chứng 故cố 。 此thử 中trung 不bất 說thuyết 為vi 根căn 亦diệc 得đắc 。

疏sớ/sơ 云vân 前tiền 言ngôn 三tam 位vị 皆giai 二Nhị 乘Thừa 根căn 者giả 。 前tiền 此thử 論luận 文văn 中trung 說thuyết 。 資tư 粮# 位vị 加gia 行hành 位vị 見kiến 道đạo 位vị 此thử 。 三tam 位vị 皆giai 有hữu 未vị 知tri 根căn 者giả 。 約ước 二Nhị 乘Thừa 人nhân 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 說thuyết 。

疏sớ/sơ 云vân 雖tuy 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 以dĩ 見kiến 道đạo 前tiền 位vị 乃nãi 至chí 不bất 可khả 為vi 例lệ 者giả 。 雖tuy 二Nhị 乘Thừa 人nhân 亦diệc 見kiến 道đạo 中trung 時thời 節tiết 促xúc 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 見kiến 道đạo 已dĩ 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 位vị 時thời 節tiết 皆giai 促xúc 。 所sở 以dĩ 大đại 論luận 說thuyết 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 資tư 粮# 加gia 行hành 見kiến 道đạo 三tam 位vị 。 皆giai 有hữu 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 地địa 前tiền 資tư 粮# 加gia 行hành 二nhị 位vị 劫kiếp 數số 既ký 長trường/trưởng 。 故cố 大đại 論luận 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 解giải 行hành 地địa 者giả 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 不bất 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 中trung 有hữu 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 故cố 不bất 可khả 例lệ 。 又hựu 迴hồi 心tâm 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 即tức 初sơ 果quả 人nhân 經kinh 八bát 萬vạn 劫kiếp 。 始thỉ 至chí 菩Bồ 薩Tát 十thập 信tín 初sơ 心tâm 。 二nhị 果quả 六lục 萬vạn 乃nãi 至chí □# 支chi 十thập 支chi 對đối 十thập 信tín 初sơ 心tâm 。 此thử 等đẳng 二Nhị 乘Thừa 人nhân 既ký 得đắc 二Nhị 乘Thừa 果quả 已dĩ 。 不bất 怖bố 畏úy 三tam 惡ác 道đạo 。 遊du 遊du 不bất 決quyết 定định 進tiến 修tu 道Đạo 。 所sở 以dĩ 經kinh 時thời 節tiết 長trường 久cửu 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 或hoặc 三tam 十thập 劫kiếp 或hoặc 六lục 十thập 劫kiếp 修tu 道Đạo 。 即tức 至chí 十thập 信tín 初sơ 心tâm 。 此thử 等đẳng 以dĩ 上thượng 劫kiếp 皆giai 約ước 成thành 壞hoại 劫kiếp 為vi 數số 。 雖tuy 七thất 火hỏa 災tai 劫kiếp 七thất 水thủy 灾# 劫kiếp 已dĩ 方phương 有hữu 風phong 災tai 劫kiếp 有hữu 差sai 別biệt 。 然nhiên 火hỏa 水thủy 風phong 三tam 劫kiếp 皆giai 是thị 約ước 八bát 十thập 增tăng 減giảm 劫kiếp 。 為vi 一nhất 个# 成thành 壞hoại 劫kiếp 。 水thủy 火hỏa 風phong 三tam 劫kiếp 皆giai 相tương 似tự 。

疏sớ/sơ 云vân 九cửu 根căn 十thập 根căn 皆giai 如như 前tiền 解giải 。 解giải 云vân 。 若nhược 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 未vị 離ly 欲dục 界giới 者giả 。 亦diệc 有hữu 憂ưu 根căn 。 十thập 根căn 為vi 性tánh 。 若nhược 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 無vô 憂ưu 根căn 。 九cửu 根căn 為vi 性tánh 。 若nhược 初sơ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 未vị 離ly 欲dục 界giới 亦diệc 有hữu 憂ưu 根căn 。 即tức 修tu 道Đạo 中trung 十thập 根căn 為vi 性tánh 。 若nhược 第đệ 三tam 果quả 已dĩ 上thượng 。 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 。 即tức 唯duy 有hữu 九cửu 根căn 。 初sơ 二nhị 根căn 亦diệc 通thông 有hữu 漏lậu 者giả 。 即tức 憂ưu 根căn 等đẳng 亦diệc 名danh 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 若nhược 初sơ 二nhị 果quả 人nhân 身thân 中trung 憂ưu 根căn 。 及cập 有hữu 漏lậu 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 皆giai 名danh 已dĩ 知tri 根căn 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 身thân 中trung 苦khổ 根căn 有hữu 漏lậu 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 皆giai 名danh 具cụ 知tri 根căn 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 亦diệc 通thông 有hữu 漏lậu 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 泰Thái 抄Sao 卷quyển 第đệ 十thập 二nhị

右hữu 此thử 泰thái 抄sao 。 當đương 藥dược 師sư 寺tự 經kinh 庫khố 闕khuyết 之chi 。 頃khoảnh 地địa 藏tạng 院viện 基cơ 範phạm 擬nghĩ 講giảng 。 得đắc 興hưng 福phước 寺tự 福phước 薗viên 院viện 經kinh 藏tạng 之chi 本bổn 。 以dĩ 請thỉnh 助trợ 筆bút 於ư 予# 。 雖tuy 耻sỉ 惡ác 筆bút 。 隨tùy 喜hỷ 不bất 少thiểu 。 為vi 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 。 中trung 宗tông 紹thiệu 隆long 。 摸mạc 寫tả 之chi 訖ngật 。 願nguyện 以dĩ 此thử 功công 德đức 。 師sư 僧Tăng 同đồng 志chí 法pháp 侶lữ 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 內nội 外ngoại 眷quyến 屬thuộc 。 法Pháp 界Giới 群quần 類loại 。 餘dư 薰huân 不bất 虗hư 。 同đồng 得đắc 安an 養dưỡng 界giới 。 快khoái 樂lạc 無vô 窮cùng 。

于vu 時thời 天thiên 文văn 貳nhị 丁đinh 巳tị 天thiên 林lâm 鐘chung 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。 此thử 卷quyển 功công 畢tất 筆bút

義nghĩa 曉hiểu 合hợp 十thập