成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 抄Sao 卷quyển 第đệ 十thập 八bát

疏sớ/sơ 客khách 染nhiễm 等đẳng 者giả 。 若nhược 至chí 其kỳ 位vị 。 煩phiền 惱não 是thị 客khách 。 不bất 得đắc 久cửu 住trụ 。 可khả 除trừ 遣khiển 故cố 。 唯duy 有hữu 聖thánh 道Đạo 獨độc 住trụ 名danh 主chủ 。 煩phiền 惱não 無vô 故cố 無vô 故cố 名danh 客khách 。 由do 如như 客khách 寄ký 。 不bất 可khả 自tự 在tại 。 若nhược 在tại 生sanh 死tử 之chi 中trung 。 煩phiền 惱não 名danh 主chủ 。 有hữu 自tự 在tại 故cố 。 聖thánh 道Đạo 名danh 客khách 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。

疏sớ/sơ 云vân 具cụ 功công 德đức 者giả 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 能năng 順thuận 生sanh 功công 德đức 故cố 。 由do 證chứng 真Chân 如Như 。 方phương 順thuận 生sanh 有hữu 為vi 法pháp 功công 德đức 也dã 。 二nhị 真Chân 如Như 功công 德đức 之chi 實thật 性tánh 故cố 。 言ngôn 功công 德đức 者giả 。 功công 德đức 功công 夫phu 。 德đức 謂vị 功công 德đức 。 謂vị 道đạo 位vị 多đa 功công 德đức 主chủ 。 此thử 道đạo 位vị 故cố 。 名danh 功công 德đức 也dã 。

疏sớ/sơ 非phi 言ngôn 依y 故cố 異dị 有hữu 為vi 性tánh 者giả 。 解giải 云vân 。 言ngôn 俱câu 義nghĩa 境cảnh 。 且thả 如như 現hiện 在tại 言ngôn 悟ngộ 詮thuyên 現hiện 在tại 法pháp 名danh 言ngôn 俱câu 境cảnh 。 現hiện 在tại 語ngữ 詮thuyên 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 世thế 法pháp 不bất 俱câu 境cảnh 。 乃nãi 至chí 過quá 去khứ 言ngôn 亦diệc 然nhiên 。 詮thuyên 三tam 世thế 法pháp 。 已dĩ 曾tằng 起khởi 言ngôn 詮thuyên 故cố 。 未vị 來lai 語ngữ 亦diệc 然nhiên 。 即tức 言ngôn 語ngữ 詮thuyên 三tam 世thế 法pháp 。 所sở 詮thuyên 法pháp 即tức 隨tùy 世thế 也dã 。 能năng 詮thuyên 言ngôn 亦diệc 墮đọa 也dã 。 即tức 將tương 世thế 言ngôn 。 以dĩ 詮thuyên 世thế 法pháp 。 世thế 法pháp 即tức 是thị 言ngôn 依y 也dã 。 若nhược 將tương 言ngôn 語ngữ 詮thuyên 真Chân 如Như 不bất 墮đọa 世thế 。 言ngôn 語ngữ 即tức 墮đọa 世thế 。 即tức 將tương 墮đọa 之chi 言ngôn 。 詮thuyên 非phi 世thế 之chi 法pháp 。 真Chân 如Như 墮đọa 世thế 故cố 。 非phi 是thị 言ngôn 依y 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 有hữu 餘dư 約ước 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 乃nãi 至chí 雖tuy 見kiến 相tướng 貌mạo 從tùng 易dị 處xứ 言ngôn 者giả 。 然nhiên 論luận 文văn 中trung 說thuyết 。 有hữu 苦khổ 依y 在tại 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 依y 者giả 。 且thả 約ước 二Nhị 乘Thừa 人nhân 說thuyết 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 中trung 佛Phật 有hữu 餘dư 依y 。 即tức 取thủ 佛Phật 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 。 名danh 有hữu 餘dư 依y 者giả 。 即tức 難nan 見kiến 相tướng 貌mạo 故cố 。 且thả 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 有hữu 苦khổ 依y 在tại 。 名danh 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 從tùng 易dị 處xứ 而nhi 言ngôn 。 以dĩ 雖tuy 言ngôn 有hữu 微vi 苦khổ 依y 故cố 。 依y 謂vị 依y 身thân 者giả 。 若nhược 三tam 惡ác 趣thú 中trung 。 身thân 以dĩ 逼bức 迫bách 故cố 。 即tức 若nhược 重trọng/trùng 苦khổ 依y 。 若nhược 人nhân 天thiên 中trung 。 所sở 有hữu 凡phàm 聖thánh 身thân 。 為vi 苦khổ 輕khinh 故cố 。 名danh 微vi 苦khổ 依y 。 為vi 阿A 羅La 漢Hán 身thân 。 亦diệc 有hữu 咳khái 虵xà 唾thóa 等đẳng 苦khổ 。 問vấn 如như 何hà 說thuyết 身thân 名danh 為vi 苦khổ 依y 。 答đáp 欲dục 界giới 身thân 。 即tức 與dữ 苦khổ 苦khổ 行hạnh 苦khổ 壞hoại 苦khổ 為vi 所sở 依y 。 若nhược 四tứ 禪thiền 已dĩ 口khẩu 上thượng 身thân 。 即tức 與dữ 行hành 苦khổ 為vi 所sở 依y 。 故cố 說thuyết 為vi 苦khổ 依y 身thân 。 問vấn 無vô 色sắc 既ký 無vô 身thân 。 如như 何hà 名danh 有hữu 餘dư 依y 處xứ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 無vô 餘dư 依y 。 答đáp 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 有hữu 四tứ 蘊uẩn 所sở 依y 身thân 。 名danh 有hữu 餘dư 也dã 。 若nhược 下hạ 二nhị 界giới 。 即tức 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 所sở 依y 身thân 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 亦diệc 就tựu 實thật 出xuất 體thể 通thông 三tam 乘thừa 人nhân 者giả 。 三tam 乘thừa 皆giai 約ước 苦khổ 依y 身thân 盡tận 。 名danh 無vô 餘dư 依y 。 未vị 來lai 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 亦diệc 苦khổ 依y 身thân 盡tận 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 常thường 所sở 輔phụ 翼dực 者giả 。 出xuất 無vô 住trụ 因nhân 。 解giải 云vân 。 因nhân 者giả 所sở 以dĩ 義nghĩa 。 此thử 言ngôn 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 。 有hữu 約ước 立lập 無vô 住trụ 名danh 之chi 所sở 由do 。 由do 大đại 悲bi 故cố 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 二Nhị 乘Thừa 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 由do 大đại 智trí 故cố 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 異dị 凡phàm 夫phu 。 凡phàm 夫phu 常thường 住trụ 死tử 故cố 。 不bất 住trụ 即tức 無vô 住trụ 故cố 。 無vô 住trụ 三tam 名danh 因nhân 悲bi 智trí 以dĩ 立lập 號hiệu 。 應ưng 翻phiên 云vân 。 由do 大đại 智trí 故cố 。 常thường 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 由do 大đại 悲bi 故cố 。 常thường 住trụ 生sanh 死tử 也dã 。 即tức 大đại 悲bi 是thị 恩ân 德đức 。 大đại 智trí 是thị 智trí 德đức 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 斷đoạn 德đức 。 用dụng 恩ân 智trí 二nhị 德đức 輔phụ 翼dực 於ư 斷đoạn 德đức 。 即tức 名danh 二nhị 德đức 具cụ 足túc 。 即tức 悲bi 智trí 名danh 不bất 住trụ 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 依y 主chủ 釋thích 。 此thử 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 。 皆giai 名danh 大đại 智trí 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 顯hiển 緣duyên 此thử 涅Niết 槃Bàn 土thổ/độ 地địa 悲bi 故cố 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 解giải 云vân 。 緣duyên 者giả 藉tạ 也dã 。 非phi 是thị 緣duyên 慮lự 也dã 。 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 由do 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 顯hiển 得đắc 涅Niết 槃Bàn 槃bàn 。 是thị 法pháp 空không 理lý 。 意ý 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 由do 有hữu 法pháp 空không 理lý 深thâm 故cố 。 即tức 能năng 生sanh 大đại 悲bi 大đại 智trí 。 大đại 智trí 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 大đại 悲bi 故cố 即tức 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 無vô 法pháp 空không 理lý 故cố 。 即tức 不bất 能năng 生sanh 大đại 智trí 大đại 悲bi 也dã 。 或hoặc 由do 智trí 悲bi 乃nãi 至chí 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 此thử 等đẳng 二nhị 解giải 。 緣duyên 者giả 緣duyên 慮lự 。 就tựu 二nhị 利lợi 說thuyết 。 由do 大đại 智trí 故cố 。 即tức 自tự 利lợi 行hành 圓viên 。 由do 有hữu 大đại 悲bi 故cố 。 即tức 外ngoại 利lợi 行hành 屬thuộc 。 即tức 由do 雙song 具cụ 悲bi 智trí 二nhị 行hành 故cố 。 悲bi 智trí 能năng 證chứng 得đắc 法Pháp 空không 理lý 故cố 。 於ư 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 俱câu 不bất 住trụ 。 即tức 緣duyên 此thử 法pháp 空không 真Chân 如Như 。 起khởi 悲bi 智trí 二nhị 用dụng 。 法pháp 空không 理lý 即tức 是thị 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 常thường 寂tịch 。 故cố 云vân 用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 即tức 無vô 大đại 智trí 悲bi 行hành 故cố 。 不bất 能năng 緣duyên 證chứng 時thời 法pháp 空không 理lý 。 而nhi 不bất 涅niết 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 此thử 文văn 中trung 。 即tức 說thuyết 悲bi 智trí 二nhị 種chủng 。 皆giai 能năng 緣duyên 證chứng 真Chân 如Như 。 准chuẩn 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 。 即tức 說thuyết 大đại 悲bi 。 不bất 能năng 緣duyên 真Chân 如Như 。 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 云vân 。 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 者giả 。 真Chân 如Như 為vi 所sở 緣duyên 證chứng 智trí 。 後hậu 得đắc 智trí 後hậu 得đắc 智trí 即tức 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 能năng 起khởi 大đại 悲bi 。 答đáp 此thử 疏sớ/sơ 文văn 中trung 。 即tức 約ước 久cửu 修tu 之chi 者giả 。 起khởi 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 即tức 能năng 正chánh 緣duyên 真Chân 如Như 時thời 。 其kỳ 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 亦diệc 緣duyên 大đại 悲bi 。 亦diệc 能năng 緣duyên 外ngoại 。 利lợi 眾chúng 生sanh 故cố 。 說thuyết 大đại 悲bi 智trí 能năng 緣duyên 真Chân 如Như 。 若nhược 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 。 即tức 約ước 初sơ 修tu 行hành 者giả 氣khí 力lực 既ký 微vi 。 不bất 能năng 起khởi 無vô 緣duyên 大đại 悲bi 。 雙song 緣duyên 真chân 俗tục 故cố 。 即tức 須tu 先tiên 起khởi 智trí 證chứng 真Chân 如Như 已dĩ 來lai 。 方phương 引dẫn 起khởi 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 方phương 起khởi 大đại 悲bi 利lợi 有hữu 情tình 。 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

論luận 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 唯duy 有hữu 初sơ 一nhất 者giả 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 雖tuy 有hữu 本bổn 來lai 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 不bất 得đắc 也dã 。 以dĩ 異dị 生sanh 等đẳng 未vị 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 由do 如như 山sơn 海hải 中trung 雖tuy 有hữu 珍trân 寶bảo 。 人nhân 不bất 得đắc 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 取thủ 得đắc 珍trân 寶bảo 。 即tức 屬thuộc 彼bỉ 人nhân 。 此thử 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 凡phàm 夫phu 身thân 中trung 。 有hữu 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 而nhi 不bất 得đắc 。 由do 如như 珍trân 寶bảo 在tại 山sơn 海hải 中trung 。 人nhân 不bất 得đắc 也dã 。 若nhược 初sơ 果quả 其kỳ 人nhân 等đẳng 。 證chứng 得đắc 一nhất 分phần/phân 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 如như 人nhân 取thủ 得đắc 珍trân 寶bảo 。 即tức 屬thuộc 彼bỉ 人nhân 。 若nhược 初sơ 果quả 人nhân 。 亦diệc 分phần/phân 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 乃nãi 至chí 一nhất 來lai 不bất 還hoàn 果quả 。 亦diệc 令linh 得đắc 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 羅La 漢Hán 圓viên 滿mãn 。 而nhi 得đắc 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。

疏sớ/sơ 云vân 直trực 詮thuyên 入nhập 地địa 菩Bồ 薩Tát 有hữu 初sơ 及cập 第đệ 四tứ 者giả 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 位vị 。 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 入nhập 地địa 者giả 。 與dữ 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 同đồng 時thời 。 亦diệc 得đắc 初sơ 及cập 中trung 第đệ 四tứ 也dã 。 然nhiên 論luận 文văn 中trung 少thiểu 也dã 。 不bất 明minh 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 論luận 文văn 應ưng 言ngôn 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 唯duy 有hữu 初sơ 一nhất 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 容dung 有hữu 前tiền 三tam 。 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 有hữu 初sơ 及cập 後hậu 。 唯duy 我ngã 大đại 師sư 可khả 言ngôn 具cụ 得đắc 。 問vấn 涅Niết 槃Bàn 既ký 名danh 圓viên 寂tịch 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 煩phiền 惱não 鄣# 盡tận 。 方phương 得đắc 有hữu 餘dư 。 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 初Sơ 地Địa 已dĩ 。 其kỳ 俱câu 生sanh 所sở 知tri 障chướng 中trung 未vị 盡tận 。 如như 何hà 得đắc 無vô 住trụ 及cập 初sơ 一nhất 。 其kỳ 前tiền 三tam 果quả 人nhân 。 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 未vị 盡tận 。 如như 何hà 得đắc 初sơ 一nhất 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 唯duy 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 即tức 而nhi 得đắc 有hữu 餘dư 。 然nhiên 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 金kim 剛cang 心tâm 既ký 雙song 斷đoạn 二nhị 鄣# 。 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 者giả 。 為vi 初sơ 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 煩phiền 惱não 邊biên 而nhi 得đắc 有hữu 餘dư 。 斷đoạn 所sở 知tri 鄣# 而nhi 得đắc 無vô 餘dư 。 為vi 雙song 緣duyên 約ước 斷đoạn 二nhị 障chướng 邊biên 而nhi 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 者giả 。 為vi 約ước 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 煩phiền 惱não 邊biên 而nhi 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 。 斷đoạn 所sở 知tri 鄣# 而nhi 得đắc 無vô 住trụ 。 為vi 雙song 約ước 斷đoạn 二nhị 障chướng 邊biên 。 而nhi 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 。

疏sớ/sơ 云vân 若nhược 斷đoạn 轉chuyển 得đắc 果quả 乃nãi 至chí 答đáp 應ưng 廣quảng 說thuyết 者giả 。 言ngôn 斷đoạn 轉chuyển 得đắc 果quả 者giả 。 即tức 斷đoạn 煩phiền 惱não 轉chuyển 果quả 者giả 。 而nhi 得đắc 後hậu 三tam 涅Niết 槃Bàn 果quả 也dã 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 起khởi 金kim 剛cang 心tâm 。 斷đoạn 非phi 想tưởng 第đệ 九cửu 品phẩm 煩phiền 惱não 。 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 即tức 同đồng 時thời 即tức 雙song 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 二nhị 涅Niết 槃Bàn 滅diệt 無vô 為vi 果quả 。 其kỳ 實thật 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 方phương 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 言ngôn 無vô 間gian 道đạo 時thời 即tức 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 即tức 約ước 無vô 間gian 道đạo 正Chánh 斷Đoạn 煩phiền 惱não 將tương 名danh 得đắc 。 其kỳ 解giải 脫thoát 道đạo 。 在tại 未vị 來lai 故cố 。 其kỳ 二nhị 涅Niết 槃Bàn 得đắc 雖tuy 同đồng 時thời 。 顯hiển 有hữu 前tiền 後hậu 。 若nhược 斷đoạn 煩phiền 惱não 鄣# 盡tận 已dĩ 。 即tức 顯hiển 得đắc 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 有hữu 身thân 者giả 有hữu 故cố 不bất 顯hiển 得đắc 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 身thân 智trí 滅diệt 已dĩ 。 顯hiển 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 故cố 斷đoạn 縛phược 得đắc 果quả 。 及cập 何hà 位vị 次thứ 同đồng 時thời 果quả 時thời 。 果quả 時thời 者giả 即tức 是thị 顯hiển 有hữu 前tiền 後hậu 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 在tại 真chân 見kiến 道đạo 無vô 間gian 道đạo 中trung 。 正Chánh 斷Đoạn 分phân 別biệt 二nhị 鄣# 時thời 。 即tức 名danh 得đắc 無vô 住trụ 。 更cánh 涅Niết 槃Bàn 果quả 。 實thật 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 中trung 。 方phương 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 言ngôn 無vô 間gian 道đạo 中trung 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 亦diệc 約ước 將tương 得đắc 名danh 得đắc 。 以dĩ 無vô 間gian 道đạo 正Chánh 斷Đoạn 二nhị 鄣# 故cố 。 言ngôn 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 亦diệc 名danh 斷đoạn 縛phược 得đắc 果quả 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 至chí 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 。 正Chánh 斷Đoạn 俱câu 亦diệc 二nhị 障chướng 時thời 。 即tức 同đồng 時thời 雙song 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 涅Niết 槃Bàn 擇trạch 滅diệt 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 果quả 也dã 。 即tức 名danh 斷đoạn 縛phược 得đắc 果quả 。 亦diệc 約ước 將tương 得đắc 名danh 得đắc 。 如như 前tiền 作tác 法pháp 。 實thật 解giải 脫thoát 道đạo 。 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 由do 斷đoạn 卻khước 二nhị 鄣# 也dã 已dĩ 。 告cáo 依y 身thân 滅diệt 故cố 。 名danh 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 由do 鄣# 得đắc 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 身thân 故cố 。 即tức 名danh 得đắc 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 佛Phật 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 後hậu 亦diệc 同đồng 時thời 顯hiển 亦diệc 同đồng 時thời 。 非phi 即tức 前tiền 後hậu 也dã 。 異dị 時thời 者giả 。 在tại 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 。 先tiên 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 至chí 金kim 剛cang 心tâm 時thời 。 方phương 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

論luận 云vân 善Thiện 逝Thệ 者giả 。 在tại 因nhân 果quả 為vi 名danh 。 逝thệ 者giả 往vãng 也dã 。 名danh 善Thiện 逝Thệ 也dã 。 如Như 來Lai 者giả 。 在tại 果quả 具cụ 因nhân 為vi 號hiệu 。

論luận 云vân 雖tuy 無vô 實thật 依y 而nhi 現hiện 似tự 有hữu 者giả 。 此thử 論luận 文văn 中trung 第đệ 一nhất 解giải 。 不bất 盡tận 理lý 也dã 。 即tức 佛Phật 等đẳng 現hiện 有hữu 金kim 鏘thương 馬mã 麥mạch 等đẳng 。 名danh 佛Phật 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。

論luận 云vân 非phi 苦khổ 依y 在tại 說thuyết 有hữu 餘dư 依y 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 。 即tức 為vi 勝thắng 也dã 。 非phi 苦khổ 依y 者giả 。 即tức 佛Phật 身thân 中trung 有hữu 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 。 名danh 佛Phật 有hữu 餘dư 依y 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 時thời 言ngôn 世Thế 尊Tôn 二Nhị 乘Thừa 有hữu 餘dư 生sanh 法pháp 。 乃nãi 至chí 無vô 無vô 餘dư 依y 者giả 。 彼bỉ 經kinh 意ý 者giả 。 為vi 引dẫn 二Nhị 乘Thừa 不bất 定định 性tánh 者giả 迴hồi 向hướng 大đại 。 有hữu 餘dư 生sanh 法pháp 。 不bất 盡tận 故cố 有hữu 生sanh 者giả 。 即tức 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 雖tuy 無vô 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 而nhi 更cánh 有hữu 餘dư 變biến 易dị 生sanh 故cố 不bất 盡tận 。 即tức 是thị 苦Khổ 諦Đế 也dã 。 有hữu 餘dư 梵Phạm 行hạnh 不bất 成thành 故cố 不bất 純thuần 者giả 。 即tức 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 雖tuy 證chứng 得đắc 有hữu 餘dư 依y 擇trạch 滅diệt 生sanh 空không 理lý 。 而nhi 未vị 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 名danh 純thuần 也dã 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 即tức 全toàn 得đắc 名danh 純thuần 。 若nhược 半bán 得đắc 半bán 不bất 得đắc 。 名danh 不bất 純thuần 也dã 。 事sự 不bất 究cứu 竟cánh 故cố 。 當đương 有hữu 所sở 作tác 者giả 。 三tam 乘thừa 唯duy 得đắc 生sanh 空không 智trí 。 名danh 不bất 究cứu 竟cánh 。 未vị 法pháp 空không 智trí 。 雖tuy 得đắc 生sanh 空không 智trí 。 更cánh 須tu 修tu 法pháp 空không 智trí 。 名danh 尚thượng 有hữu 所sở 作tác 。 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 也dã 。 不bất 度độ 彼bỉ 故cố 。 尚thượng 有hữu 相tương/tướng 所sở 斷đoạn 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 唯duy 將tương 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 未vị 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 二Nhị 乘Thừa 更cánh 須tu 所sở 知tri 鄣# 。 故cố 云vân 尚thượng 有hữu 所sở 斷đoạn 。 是thị 即tức 集Tập 諦Đế 。 度độ 者giả 越việt 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 越việt 所sở 知tri 障chướng 。 去khứ 涅Niết 槃Bàn 界giới 遂toại 。 問vấn 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 梵Phạm 行hạnh 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 滅Diệt 諦Đế 。 答đáp 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 成thành 立lập 。 聖thánh 道Đạo 已dĩ 善thiện 修tu 。 受thọ 盡tận 時thời 歡hoan 喜hỷ 。 由do 如như 捨xả 重trọng 病bệnh 。 明minh 聖thánh 道Đạo 者giả 。 即tức 是thị 道Đạo 法Pháp 。 梵Phạm 行hạnh 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 涅Niết 槃Bàn 。

疏sớ/sơ 云vân 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 功công 德đức 者giả 。 即tức 佛Phật 成thành 就tựu 十Thập 力Lực 無vô 畏úy 等đẳng 。 一nhất 百bách 四tứ 十thập 。 不bất 共cộng 功công 德đức 。

疏sớ/sơ 云vân 阿A 羅La 漢Hán 不bất 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 功công 德đức 者giả 。 雖tuy 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 得đắc 成thành 就tựu 無vô 諦đế 願nguyện 智trí 六Lục 通Thông 等đẳng 。 皆giai 是thị 共cộng 有hữu 功công 德đức 。 阿A 羅La 漢Hán 不bất 成thành 就tựu 十Thập 力Lực 。 無vô 畏úy 等đẳng 不bất 共cộng 功công 德đức 。 故cố 言ngôn 不bất 成thành 就tựu 功công 德đức 。 言ngôn 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 是thị 佛Phật 方phương 便tiện 語ngữ 者giả 。 然nhiên 彼bỉ 經kinh 亦diệc 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 為vi 我ngã 。 亦diệc 令linh 二Nhị 乘Thừa 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 欲dục 佛Phật 說thuyết 定định 性tánh 人nhân 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 不bất 是thị 方phương 便tiện 說thuyết 。 以dĩ 定định 性tánh 人nhân 。 自tự 乘thừa 中trung 唯duy 得đắc 前tiền 三tam 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 更cánh 不bất 得đắc 餘dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 定định 性tánh 人nhân 名danh 實thật 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 是thị 佛Phật 方phương 便tiện 說thuyết 。 若nhược 佛Phật 不bất 說thuyết 定định 性tánh 人nhân 實thật 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 即tức 是thị 佛Phật 方phương 便tiện 語ngữ 。 以dĩ 不bất 定định 性tánh 人nhân 。 雖tuy 別biệt 得đắc 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 仍nhưng 未vị 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 其kỳ 自tự 性tánh 中trung 。 涅Niết 槃Bàn 未vị 圓viên 。 即tức 說thuyết 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 言ngôn 得đắc 者giả 。 是thị 方phương 便tiện 語ngữ 也dã 。 前tiền 約ước 有hữu 餘dư 便tiện 無vô 說thuyết 有hữu 。 乃nãi 至chí 唯duy 說thuyết 於ư 無vô 者giả 。

論luận 中trung 云vân 然nhiên 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 乃nãi 至chí 說thuyết 無vô 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 此thử 文văn 即tức 依y 有hữu 餘dư 說thuyết 無vô 也dã 。

論luận 云vân 非phi 彼bỉ 實thật 無vô 乃nãi 至chí 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 此thử 文văn 即tức 依y 有hữu 餘dư 說thuyết 有hữu 。 論luận 云vân 爾nhĩ 時thời 未vị 證chứng 乃nãi 至chí 無vô 無vô 餘dư 依y 者giả 。 此thử 文văn 即tức 是thị 依y 無vô 餘dư 說thuyết 有hữu 。 論luận 云vân 非phi 彼bỉ 後hậu 時thời 乃nãi 至chí 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 此thử 文văn 即tức 是thị 依y 無vô 餘dư 說thuyết 有hữu 。

論luận 云vân 或hoặc 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 乃nãi 至chí 不bất 依y 前tiền 三tam 者giả 。 此thử 論luận 文văn 即tức 依y 無vô 住trụ 說thuyết 無vô 也dã 。 眾chúng 時thời 求cầu 證chứng 無vô 餘dư 圓viên 寂tịch 者giả 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 金kim 剛cang 心tâm 中trung 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 以dĩ 雙song 證chứng 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 。 為vi 身thân 智trí 在tại 。 但đãn 未vị 顯hiển 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 如như 何hà 此thử 文văn 云vân 。

爾nhĩ 時thời 證chứng 無vô 餘dư 圓viên 寂tịch 。 無vô 住trú 處xứ 者giả 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 即tức 是thị 解giải 脫thoát 離ly 縛phược 。 其kỳ 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 。 如như 何hà 言ngôn 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 是thị 解giải 脫thoát 。 答đáp 下hạ 有hữu 二nhị 說thuyết 。 前tiền 言ngôn 斷đoạn 所sở 知tri 鄣# 知tri 涅Niết 槃Bàn 故cố 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 文văn 云vân 。 四tứ 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 所sở 知tri 鄣# 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 但đãn 鄣# 所sở 知tri 不bất 招chiêu 生sanh 故cố 今kim 為vi 此thử 難nạn/nan 者giả 。 今kim 不bất 約ước 所sở 知tri 鄣# 。 所sở 知tri 鄣# 能năng 發phát 業nghiệp 。 為vi 其kỳ 難nạn 也dã 。 今kim 但đãn 約ước 所sở 知tri 鄣# 。 不bất 能năng 招chiêu 生sanh 故cố 。 令linh 為vi 難nạn/nan 也dã 。 非phi 於ư 爾nhĩ 時thời 斷đoạn 煩phiền 惱não 等đẳng 。 意ý 說thuyết 。 由do 所sở 知tri 鄣# 。 能năng 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 即tức 第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 愚ngu 。 非phi 是thị 第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。 由do 煩phiền 惱não 鄣# 。 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 。 即tức 說thuyết 第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 悞ngộ 犯phạm 三tam 業nghiệp 愚ngu 也dã 。

論luận 四tứ 圓viên 寂tịch 諸chư 無vô 為vi 中trung 乃nãi 至chí 中trung 二nhị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 者giả 。 此thử 初sơ 師sư 說thuyết 此thử 四tứ 說thuyết 。 此thử 四tứ 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 於ư 地địa 諸chư 無vô 為vi 中trung 。 是thị 何hà 者giả 無vô 為vi 中trung 。 攝nhiếp 諸chư 無vô 為vi 者giả 。 即tức 是thị 四tứ 無vô 為vi 或hoặc 六lục 無vô 為vi 或hoặc 非phi 無vô 為vi 中trung 。 此thử 四tứ 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 若nhược 初sơ 後hậu 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 者giả 。 如như 無vô 為vi 攝nhiếp 。 若nhược 中trung 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 攝nhiếp 。 若nhược 第đệ 二nhị 師sư 。 論luận 文văn 云vân 。 即tức 四tứ 涅Niết 槃Bàn 於ư 諸chư 無vô 為vi 中trung 。 初sơ 涅Niết 槃Bàn 是thị 真Chân 如Như 無vô 為vi 。 後hậu 三tam 皆giai 後hậu 三tam 皆giai 是thị 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 所sở 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 有hữu 是thị 擇trạch 滅diệt 非phi 是thị 涅Niết 槃Bàn 謂vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 鄣# 因nhân 中trung 。 所sở 得đắc 滅diệt 者giả 。 如như 前tiền 三tam 果quả 人nhân 。 謂vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 唯duy 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 或hoặc 六lục 行hành 得đắc 滅diệt 是thị 彼bỉ 分phần/phân 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 外ngoại 道đạo 所sở 得đắc 。 彼bỉ 分phần/phân 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 不bất 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 伏phục 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 。 不bất 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 疏sớ/sơ 主chủ 別biệt 令linh 引dẫn 外ngoại 道đạo 涅Niết 槃Bàn 。 在tại 此thử 第đệ 二nhị 句cú 中trung 說thuyết 也dã 。 彼bỉ 者giả 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 分phần/phân 謂vị 少thiểu 分phần 。 世Thế 尊Tôn 語ngữ 彼bỉ 外ngoại 道đạo 曰viết 。 若nhược 我ngã 果quả 中trung 。 用dụng 無vô 漏lậu 斷đoạn 惑hoặc 所sở 得đắc 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 汝nhữ 既ký 唯duy 伏phục 惑hoặc 得đắc 者giả 。 即tức 是thị 彼bỉ 分phần/phân 涅Niết 槃Bàn 攝nhiếp 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 所sở 依y 轉chuyển 盡tận 者giả 。 所sở 依y 者giả 是thị 身thân 。 意ý 說thuyết 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 依y 身thân 盡tận 方phương 顯hiển 無vô 餘dư 。 若nhược 金kim 剛cang 心tâm 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 縛phược 時thời 。 即tức 顯hiển 得đắc 有hữu 餘dư 所sở 依y 縛phược 盡tận 。 初sơ 得đắc 果quả 時thời 乃nãi 至chí 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 者giả 。 意ý 說thuyết 。 金kim 剛cang 心tâm 時thời 。 得đắc 二nhị 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 於ư 後hậu 有hữu 苦khổ 身thân 。 皆giai 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 仍nhưng 至chí 現hiện 在tại 仍nhưng 未vị 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 以dĩ 此thử 身thân 由do 故cố 。 此thử 現hiện 在tại 身thân 若nhược 無vô 已dĩ 。 亦diệc 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 由do 如như 對đối 法pháp 論luận 中trung 說thuyết 依y 如như 人nhân 身thân 上thượng 。 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 於ư 後hậu 如như 人nhân 身thân 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 此thử 現hiện 在tại 如như 人nhân 身thân 。 不bất 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 此thử 身thân 若nhược 死tử 已dĩ 。 即tức 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 又hựu 於ư 涅niết 濕thấp 槃bàn 生sanh 。 即tức 身thân 上thượng 得đắc 見kiến 道đạo 已dĩ 。 於ư 後hậu 有hữu 濕thấp 生sanh 法pháp 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 於ư 現hiện 在tại 濕thấp 生sanh 身thân 。 仍nhưng 未vị 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 此thử 身thân 死tử 已dĩ 。 即tức 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 也dã 。 乃nãi 至chí 依y 卵noãn 生sanh 身thân 。 得đắc 見kiến 道đạo 亦diệc 然nhiên 。 今kim 此thử 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 同đồng 時thời 得đắc 。 約ước 顯hiển 位vị 即tức 有hữu 前tiền 後hậu 。 如như 何hà 羅La 漢Hán 果quả 金kim 剛cang 心tâm 無vô 間gian 道đạo 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 。 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 。 即tức 得đắc 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 時thời 亦diệc 得đắc 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 體thể 是thị 一nhất 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 先tiên 得đắc 有hữu 餘dư 。 後hậu 身thân 智trí 無vô 時thời 。 即tức 得đắc 無vô 餘dư 。 答đáp 此thử 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 雖tuy 同đồng 時thời 得đắc 。 約ước 顯hiển 位vị 即tức 有hữu 前tiền 後hậu 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 雖tuy 身thân 智trí 在tại 位vị 。 由do 斷đoạn 煩phiền 惱não 鄣# 故cố 。 顯hiển 得đắc 有hữu 餘dư 依y 。 後hậu 身thân 智trí 無vô 位vị 。 即tức 顯hiển 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 後hậu 身thân 更cánh 不bất 生sanh 。 皆giai 由do 前tiền 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 。 由do 真Chân 如Như 力lực 斷đoạn 煩phiền 惱não 鄣# 。 所sở 以dĩ 令linh 後hậu 果quả 更cánh 不bất 生sanh 。 由do 如như 對đối 法pháp 論luận 中trung 。 說thuyết 惡ác 趣thú 果quả 名danh 見kiến 道đạo 斷đoạn 。 且thả 如như 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 無vô 間gian 道đạo 中trung 斷đoạn 分phân 別biệt 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 所sở 捨xả 得đắc 人nhân 本bổn 所sở 本bổn 中trung 。 三tam 惡ác 趣thú 下hạ 三tam 界giới 趣thú 。 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 中trung 斷đoạn 。 皆giai 永vĩnh 不bất 生sanh 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 則tắc 名danh 見kiến 道đạo 。 惡ác 趣thú 果quả 惡ác 趣thú 果quả 雖tuy 斷đoạn 。 相tương/tướng 仍nhưng 未vị 顯hiển 。 其kỳ 初sơ 果quả 人nhân 。 第đệ 一nhất 身thân 死tử 已dĩ 。 又hựu 受thọ 一nhất 身thân 。 如như 是thị 極cực 七thất 返phản 。 有hữu 受thọ 七thất 生sanh 身thân 已dĩ 來lai 。 皆giai 不bất 受thọ 惡ác 趣thú 果quả 。 斷đoạn 此thử 初sơ 果quả 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 身thân 已dĩ 後hậu 。 更cánh 不bất 受thọ 惡ác 趣thú 果quả 。 方phương 顯hiển 顯hiển 前tiền 見kiến 道đạo 之chi 力lực 。 能năng 斷đoạn 惡ác 趣thú 果quả 。 由do 如như 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 金kim 剛cang 心tâm 斷đoạn 煩phiền 惱não 時thời 。 雙song 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 雖tuy 得đắc 無vô 餘dư 。 其kỳ 相tương/tướng 未vị 顯hiển 。 復phục 所sở 依y 身thân 智trí 死tử 已dĩ 。 方phương 顯hiển 已dĩ 前tiền 所sở 得đắc 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 前tiền 師sư 說thuyết 。 無Vô 學Học 身thân 智trí 死tử 已dĩ 更cánh 不bất 生sanh 。 不bất 斷đoạn 縛phược 故cố 。 即tức 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 金kim 剛cang 心tâm 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 縛phược 。 得đắc 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 見kiến 道đạo 中trung 。 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 縛phược 。 即tức 是thị 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 見kiến 道đạo 斷đoạn 惡ác 趣thú 果quả 等đẳng 更cánh 不bất 生sanh 。 既ký 不bất 是thị 斷đoạn 縛phược 。 即tức 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 。 故cố 引dẫn 對đối 法pháp 瑜du 伽già 論luận 見kiến 道đạo 中trung 。 惡ác 趣thú 果quả 不bất 生sanh 。 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 後hậu 師sư 說thuyết 。 若nhược 金kim 剛cang 心tâm 煩phiền 惱não 鄣# 時thời 。 及cập 見kiến 見kiến 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 此thử 等đẳng 一nhất 向hướng 是thị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 見kiến 道đạo 惡ác 趣thú 果quả 更cánh 不bất 生sanh 。 亦diệc 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 佛Phật 得đắc 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 得đắc 時thời 顯hiển 位vị 之chi 同đồng 時thời 也dã 。 即tức 約ước 成thành 佛Phật 時thời 。 金kim 剛cang 心tâm 時thời 。 斷đoạn 二nhị 鄣# 盡tận 。 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 。 即tức 雙song 得đắc 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 同đồng 時thời 捨xả 苦khổ 依y 身thân 故cố 。 即tức 顯hiển 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 得đắc 無vô 餘dư 五ngũ 蘊uẩn 身thân 故cố 。 即tức 顯hiển 得đắc 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 顯hiển 得đắc 及cập 顯hiển 位vị 皆giai 同đồng 時thời 。 問vấn 設thiết 非phi 擇trạch 滅diệt 云vân 何hà 蹔tạm 離ly 染nhiễm 永vĩnh 不bất 後hậu 生sanh 故cố 者giả 。 此thử 問vấn 意ý 云vân 何hà 非phi 擇trạch 滅diệt 中trung 。 即tức 有hữu 蹔tạm 時thời 緣duyên 闕khuyết 。 非phi 擇trạch 滅diệt 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 耶da 。

疏sớ/sơ 云vân 學học 見kiến 聖thánh 跡tích 者giả 。 此thử 文văn 即tức 約ước 二Nhị 乘Thừa 人nhân 入nhập 見kiến 道đạo 說thuyết 也dã 。 學học 者giả 見kiến 道đạo 能năng 緣duyên 之chi 智trí 。 聖thánh 緣duyên 者giả 。 即tức 是thị 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 即tức 是thị 。 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 智trí 所sở 遊du 履lý 之chi 跡tích 。 今kim 者giả 初sơ 果quả 人nhân 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 時thời 。 即tức 名danh 履lý 跡tích 。 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 聖thánh 跡tích 之chi 處xứ 。 卵noãn 濕thấp 二nhị 生sanh 者giả 。 以dĩ 多đa 惡ác 癡si 故cố 。 所sở 以dĩ 得đắc 聖thánh 。 更cánh 不bất 受thọ 之chi 。 及cập 於ư 及cập 後hậu 有hữu 若nhược 受thọ 若nhược 取thủ 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 。 即tức 是thị 閏nhuận 生sanh 煩phiền 惱não 愛ái 取thủ 支chi 也dã 。 意ý 說thuyết 。 得đắc 初sơ 果quả 已dĩ 。 既ký 有hữu 七thất 生sanh 。 即tức 於ư 受thọ 七thất 生sanh 身thân 時thời 。 得đắc 智trí 閏nhuận 生sanh 。 七thất 身thân 上thượng 愛ái 取thủ 支chi 已dĩ 。 既ký 更cánh 不bất 愛ái 第đệ 八bát 有hữu 。 第đệ 八bát 有hữu 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 即tức 所sở 受thọ 第đệ 八bát 之chi 身thân 不bất 得đắc 生sanh 。 其kỳ 能năng 閏nhuận 第đệ 八bát 身thân 上thượng 愛ái 取thủ 支chi 。 亦diệc 不bất 得đắc 智trí 。 雖tuy 有hữu 閏nhuận 生sanh 。 第đệ 八bát 生sanh 愛ái 取thủ 種chủng 在tại 。 更cánh 不bất 生sanh 現hiện 行hành 。 而nhi 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。

疏sớ/sơ 云vân 故cố 此thử 二nhị 非phi 是thị 永vĩnh 滅diệt 攝nhiếp 者giả 。 即tức 是thị 不bất 種chủng 想tưởng 受thọ 滅diệt 二nhị 無vô 為vi 蹔tạm 伏phục 定định 鄣# 。 得đắc 二nhị 無vô 為vi 。 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 及cập 所sở 此thử 所sở 依y 變biến 異dị 不bất 變biến 異dị 等đẳng 者giả 。 即tức 說thuyết 煩phiền 惱não 是thị 能năng 依y 。 三tam 受thọ 是thị 所sở 依y 。 即tức 由do 先tiên 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 為vi 所sở 依y 故cố 即tức 起khởi 貪tham 。 由do 是thị 先tiên 有hữu 苦khổ 受thọ 為vi 所sở 依y 故cố 即tức 起khởi 嗔sân 。 由do 先tiên 有hữu 捨xả 受thọ 為vi 所sở 依y 即tức 起khởi 癡si 。 故cố 說thuyết 三tam 受thọ 為vi 煩phiền 惱não 所sở 依y 也dã 。 問vấn 既ký 聖thánh 起khởi 無vô 間gian 道đạo 乃nãi 至chí 豈khởi 非phi 慧tuệ 也dã 者giả 。 此thử 問vấn 前tiền 師sư 曰viết 。 既ký 用dụng 聖thánh 慧tuệ 無vô 間gian 道đạo 。 斷đoạn 定định 鄣# 變biến 異dị 受thọ 等đẳng 。 如như 何hà 不bất 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 而nhi 言ngôn 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 二nhị 受thọ 等đẳng 。 而nhi 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 耶da 。

疏sớ/sơ 若nhược 有hữu 漏lậu 亦diệc 非phi 擇trạch 若nhược 無vô 漏lậu 不bất 斷đoạn 漏lậu 種chủng 者giả 定định 非phi 擇trạch 者giả 。 若nhược 前tiền 師sư 意ý 說thuyết 。 若nhược 如như 用dụng 有hữu 漏lậu 無vô 間gian 道đạo 。 有hữu 漏lậu 無vô 間gian 道đạo 雖tuy 是thị 慧tuệ 。 能năng 伏phục 變biến 異dị 受thọ 。 得đắc 不bất 動động 不bất 變biến 異dị 受thọ 。 得đắc 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。 皆giai 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 何hà 妨phương 用dụng 無vô 為vi 道Đạo 中trung 無vô 間gian 道đạo 。 無vô 間gian 道đạo 雖tuy 是thị 慧tuệ 。 唯duy 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 斷đoạn 餘dư 所sở 知tri 鄣# 等đẳng 。 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 漏lậu 種chủng 者giả 。 皆giai 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 入nhập 見kiến 道đạo 。 惡ác 趣thú 果quả 永vĩnh 不bất 生sanh 等đẳng 。 及cập 餘dư 蹔tạm 伏phục 者giả 。 皆giai 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 用dụng 無vô 漏lậu 道Đạo 。 斷đoạn 漏lậu 煩phiền 惱não 縛phược 。 唯duy 是thị 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 後hậu 師sư 說thuyết 。 若nhược 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 及cập 斷đoạn 所sở 知tri 鄣# 。 及cập 斷đoạn 煩phiền 惱não 鄣# 等đẳng 。 皆giai 是thị 擇trạch 滅diệt 。 其kỳ 二nhị 受thọ 亦diệc 是thị 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 故cố 。 斷đoạn 二nhị 受thọ 即tức 得đắc 擇trạch 滅diệt 也dã 。 入nhập 見kiến 道đạo 惡ác 趣thú 果quả 永vĩnh 不bất 生sanh 者giả 。 即tức 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 者giả 。 蹔tạm 伏phục 二nhị 受thọ 不bất 起khởi 者giả 。 即tức 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 此thử 應ưng 徵trưng 薩tát 婆bà 多đa 乃nãi 至chí 亦diệc 得đắc 。 擇trạch 滅diệt 故cố 者giả 。 前tiền 師sư 云vân 。 我ngã 用dụng 聖thánh 慧tuệ 無vô 間gian 道đạo 。 斷đoạn 變biến 異dị 受thọ 等đẳng 。 得đắc 二nhị 無vô 為vi 。 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 汝nhữ 後hậu 師sư 即tức 雖tuy 我ngã 云vân 既ký 用dụng 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 二nhị 受thọ 得đắc 二nhị 無vô 為vi 應ưng 是thị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 汝nhữ 後hậu 師sư 亦diệc 應ưng 徵trưng 應ưng 難nạn/nan 。 薩tát 婆bà 多đa 師sư 。 亦diệc 用dụng 無vô 間gian 道đạo 。 斷đoạn 不bất 染nhiễm 污ô 無vô 知tri 。 應ưng 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 然nhiên 薩tát 婆bà 多đa 師sư 說thuyết 。 若nhược 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 煩phiền 惱não 等đẳng 得đắc 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 若nhược 用dụng 無vô 間gian 道đạo 。 斷đoạn 不bất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 。 不bất 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 其kỳ 有hữu 漏lậu 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 亦diệc 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 既ký 許hứa 有hữu 漏lậu 道đạo 斷đoạn 或hoặc 得đắc 擇trạch 滅diệt 者giả 。 亦diệc 應ưng 有hữu 漏lậu 道đạo 無vô 漏lậu 道Đạo 。 斷đoạn 不bất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 。 亦diệc 應ưng 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 不bất 染nhiễm 無vô 知tri 者giả 。 即tức 同đồng 大Đại 乘Thừa 中trung 所sở 知tri 鄣# 也dã 。 彼bỉ 乘thừa 說thuyết 。 其kỳ 初sơ 不bất 染nhiễm 無vô 知tri 。 即tức 是thị 劣liệt 慧tuệ 。 由do 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 身thân 中trung 。 有hữu 劣liệt 慧tuệ 故cố 。 不bất 得đắc 成thành 遍biến 智trí 。 若nhược 佛Phật 身thân 中trung 無vô 慧tuệ 劣liệt 故cố 。 得đắc 成thành 遍biến 智trí 。 又hựu 薩tát 婆bà 多đa 說thuyết 。 擇trạch 滅diệt 非phi 擇trạch 滅diệt 。 皆giai 於ư 法pháp 上thượng 建kiến 立lập 。 若nhược 擇trạch 滅diệt 即tức 於ư 一nhất 切thiết 。 有hữu 漏lậu 法pháp 上thượng 建kiến 立lập 。 且thả 如như 一nhất 个# 心tâm 王vương 。 與dữ 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 。 及cập 六lục 大đại 煩phiền 惱não 地địa 法pháp 。 及cập 加gia 尋tầm 伺tứ 。 此thử 十thập 八bát 法pháp 。 相tương 應ứng 俱câu 起khởi 。 後hậu 若nhược 起khởi 聖thánh 道Đạo 。 斷đoạn 十thập 八bát 法pháp 上thượng 大đại 四tứ 相tương/tướng 小tiểu 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 。 此thử 眾chúng 多đa 法pháp 上thượng 。 皆giai 得đắc 一nhất 个# 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 斷đoạn 餘dư 染nhiễm 法pháp 。 然nhiên 亦diệc 又hựu 擇trạch 滅diệt 通thông 三tam 世thế 有hữu 。 若nhược 斷đoạn 過quá 去khứ 世thế 所sở 有hữu 染nhiễm 法pháp 白bạch 法Pháp 。 後hậu 得đắc 不bất 起khởi 。 不bất 別biệt 行hành 者giả 身thân 故cố 。 故cố 擇trạch 滅diệt 通thông 過quá 去khứ 世thế 。 若nhược 斷đoạn 現hiện 在tại 世thế 上thượng 染nhiễm 汙ô 法pháp 。 令linh 俱câu 不bất 起khởi 。 得đắc 不bất 別biệt 行hành 者giả 身thân 故cố 。 所sở 以dĩ 擇trạch 滅diệt 。 通thông 現hiện 在tại 世thế 上thượng 。 若nhược 斷đoạn 未vị 來lai 染nhiễm 法pháp 上thượng 。 法pháp 前tiền 得đắc 不bất 起khởi 。 不bất 別biệt 行hành 者giả 。 所sở 以dĩ 擇trạch 滅diệt 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 世thế 故cố 。 擇trạch 滅diệt 遍biến 三tam 世thế 。 唯duy 於ư 有hữu 漏lậu 上thượng 立lập 。 不bất 得đắc 向hướng 無vô 漏lậu 道Đạo 諦đế 上thượng 立lập 擇trạch 滅diệt 故cố 。 擇trạch 滅diệt 即tức 立lập 寬khoan 。 問vấn 法pháp 狹hiệp 也dã 。 若nhược 非phi 擇trạch 滅diệt 。 唯duy 於ư 有hữu 為vi 法pháp 。 上thượng 立lập 非phi 擇trạch 滅diệt 。 唯duy 通thông 未vị 來lai 也dã 。 不bất 通thông 過quá 去khứ 現hiện 在tại 世thế 。 如như 過quá 去khứ 法pháp 。 以dĩ 起khởi 落lạc 漏lậu 。 現hiện 在tại 法pháp 以dĩ 起khởi 。 其kỳ 非phi 擇trạch 與dữ 法pháp 體thể 。 俱câu 落lạc 入nhập 過quá 去khứ 。 其kỳ 非phi 擇trạch 滅diệt 唯duy 令linh 未vị 來lai 世thế 。 中trung 未vị 法pháp 令linh 不bất 得đắc 起khởi 。 不bất 別biệt 行hành 者giả 。 即tức 是thị 緣duyên 闕khuyết 所sở 顯hiển 。 其kỳ 未vị 來lai 染nhiễm 法pháp 。 既ký 不bất 得đắc 起khởi 。 即tức 送tống 非phi 擇trạch 滅diệt 。 得đắc 別biệt 行hành 者giả 身thân 故cố 。 非phi 擇trạch 滅diệt 法pháp 寬khoan 。 而nhi 世thế 狹hiệp 也dã 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 非phi 擇trạch 滅diệt 擇trạch 滅diệt 。 唯duy 向hướng 無vô 為vi 上thượng 。 即tức 極cực 難nan 見kiến 相tướng 貌mạo 也dã 。

疏sớ/sơ 或hoặc 復phục 大Đại 乘Thừa 。 乃nãi 至chí 亦diệc 有hữu 。 何hà 求cầu 大đại 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 前tiền 師sư 意ý 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 中trung 。 如như 見kiến 道đạo 中trung 無vô 間gian 。 斷đoạn 分phân 別biệt 因nhân 故cố 。 其kỳ 餘dư 八bát 難nạn 等đẳng 果quả 。 永vĩnh 不bất 得đắc 生sanh 。 即tức 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 也dã 。 後hậu 師sư 說thuyết 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 云vân 既ký 爾nhĩ 定định 知tri 無vô 餘dư 先tiên 得đắc 所sở 依y 後hậu 無vô 乃nãi 至chí 實thật 得đắc 於ư 前tiền 無vô 餘dư 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 二Nhị 乘Thừa 金kim 剛cang 心tâm 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 時thời 。 已dĩ 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 所sở 依y 身thân 無vô 時thời 。 方phương 顯hiển 已dĩ 前tiền 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 身thân 智trí 無vô 時thời 。 方phương 名danh 得đắc 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 由do 如như 得đắc 不bất 動động 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 等đẳng 。 且thả 如như 得đắc 初sơ 禪thiền 定định 時thời 。 以dĩ 離ly 欲dục 界giới 苦khổ 憂ưu 二nhị 受thọ 。 亦diệc 少thiểu 分phần 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 雖tuy 少thiểu 分phần 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 以dĩ 初sơ 禪thiền 中trung 。 由do 有hữu 喜hỷ 樂lạc 受thọ 動động 勇dũng 故cố 。 至chí 得đắc 第đệ 二nhị 禪thiền 時thời 亦diệc 照chiếu 。 如như 何hà 第đệ 三tam 禪thiền 時thời 。 以dĩ 離ly 憂ưu 受thọ 。 亦diệc 少thiểu 分phần 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 為vi 第đệ 三tam 禪thiền 由do 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 未vị 名danh 全toàn 自tự 不bất 動động 無vô 為vi 。 故cố 下hạ 得đắc 三tam 禪thiền 定định 時thời 。 皆giai 不bất 建kiến 立lập 不bất 動động 無vô 為vi 。 若nhược 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 時thời 。 即tức 離ly 苦khổ 憂ưu 喜hỷ 樂lạc 四tứ 受thọ 。 方phương 名danh 全toàn 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 動động 者giả 動động 勇dũng 。 即tức 被bị 四tứ 受thọ 等đẳng 之chi 所sở 動động 也dã 。 令linh 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 定định 。 不bất 被bị 四tứ 受thọ 等đẳng 動động 故cố 。 名danh 不bất 動động 也dã 。 如như 離ly 第đệ 四tứ 禪thiền 。 得đắc 空không 處xứ 定định 時thời 。 亦diệc 少thiểu 分phần 得đắc 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。 乃nãi 至chí 離ly 非phi 想tưởng 地địa 。 方phương 全toàn 得đắc 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。 故cố 二nhị 無vô 為vi 已dĩ 前tiền 少thiểu 分phần 得đắc 。 約ước 全toàn 得đắc 處xứ 。 方phương 顯hiển 已dĩ 前tiền 所sở 得đắc 無vô 為vi 。 故cố 言ngôn 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 。 定định 不bất 動động 無vô 為vi 。 想tưởng 受thọ 准chuẩn 知tri 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。 又hựu 有hữu 不bất 還hoàn 果quả 有hữu 三tam 滿mãn 。 謂vị 得đắc 見kiến 事sự 名danh 根căn 滿mãn 。 得đắc 不Bất 還Hoàn 果Quả 。 故cố 名danh 果quả 滿mãn 。 得đắc 滅diệt 定định 故cố 名danh 定định 滿mãn 。 既ký 有hữu 不bất 還hoàn 果quả 。 依y 未vị 無vô 定định 斷đoạn 四tứ 禪thiền 已dĩ 下hạ 煩phiền 惱não 。 不bất 斷đoạn 已dĩ 下hạ 變biến 異dị 受thọ 。 不bất 得đắc 不bất 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 其kỳ 人nhân 又hựu 便tiện 別biệt 起khởi 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 方phương 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 或hoặc 用dụng 世thế 俗tục 道đạo 。 伏phục 四tứ 禪thiền 以dĩ 下hạ 變biến 異dị 受thọ 。 而nhi 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 亦diệc 斷đoạn 。 若nhược 前tiền 師sư 云vân 。 若nhược 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 若nhược 世thế 道đạo 伏phục 二nhị 受thọ 。 後hậu 退thoái 不bất 還hoàn 等đẳng 。 皆giai 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 後hậu 師sư 云vân 。 若nhược 用dụng 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 即tức 是thị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 若nhược 用dụng 世thế 道đạo 伏phục 二nhị 受thọ 。 後hậu 退thoái 與dữ 不bất 退thoái 。 皆giai 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 又hựu 如như 無Vô 學Học 果quả 。 有hữu 根căn 滿mãn 非phi 定định 滿mãn 。 謂vị 是thị 不bất 動động 種chủng 性tánh 。 不bất 得đắc 滅diệt 定định 。 有hữu 定định 漏lậu 非phi 根căn 滿mãn 。 謂vị 退thoái 種chủng 性tánh 。 得đắc 滅diệt 定định 。 故cố 知tri 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 依y 未vị 至chí 定định 。 斷đoạn 三tam 界giới 煩phiền 惱não 。 得đắc 無Vô 學Học 果quả 。 不bất 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 不bất 得đắc 二nhị 無vô 為vi 。 得đắc 無Vô 學Học 已dĩ 後hậu 。 別biệt 起khởi 聖thánh 道Đạo 。 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 方phương 得đắc 二nhị 無vô 為vi 。 以dĩ 阿A 羅La 漢Hán 。 依y 初sơ 未vị 至chí 。 斷đoạn 三tam 界giới 染nhiễm 。 不bất 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 初sơ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 尚thượng 不bất 得đắc 。 何hà 況huống 二nhị 無vô 為vi 。 若nhược 異dị 生sanh 世thế 道đạo 伏phục 。 或hoặc 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 定định 。 即tức 決quyết 定định 得đắc 不bất 動động 無vô 為vi 。 以dĩ 是thị 欣hân 厭yếm 觀quán 有hữu 漏lậu 離ly 次thứ 下hạ 也dã 。 然nhiên 異dị 生sanh 雖tuy 離ly 第đệ 四tứ 禪thiền 染nhiễm 時thời 。 亦diệc 少thiểu 分phần 得đắc 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。 乃nãi 至chí 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 染nhiễm 時thời 。 亦diệc 少thiểu 分phần 得đắc 想tưởng 受thọ 滅diệt 無vô 為vi 。 以dĩ 為vi 異dị 生sanh 不bất 得đắc 滅diệt 定định 。 不bất 能năng 滅diệt 有hữu 頂đảnh 杝# 捨xả 受thọ 盡tận 故cố 。 則tắc 不bất 全toàn 得đắc 滅diệt 受thọ 想tưởng 無vô 為vi 。 所sở 以dĩ 於ư 異dị 生sanh 身thân 上thượng 。 而nhi 不bất 建kiến 立lập 得đắc 想tưởng 受thọ 無vô 為vi 。 今kim 約ước 立lập 二nhị 無vô 為vi 者giả 。 皆giai 約ước 聖thánh 更cánh 得đắc 也dã 。 若nhược 少thiểu 分phần 得đắc 。 不bất 名danh 為vi 得đắc 也dã 。 又hựu 總tổng 問vấn 言ngôn 之chi 。 前tiền 後hậu 二nhị 師sư 說thuyết 。 斷đoạn 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 。 皆giai 不bất 得đắc 性tánh 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 斷đoạn 卻khước 善thiện 法Pháp 無vô 取thủ 法pháp 上thượng 所sở 緣duyên 縛phược 。 令linh 或hoặc 得đắc 不bất 別biệt 行hành 者giả 身thân 。 即tức 於ư 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 上thượng 。 亦diệc 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 斷đoạn 染nhiễm 法pháp 亦diệc 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 不bất 然nhiên 。 唯duy 約ước 斷đoạn 障chướng 。 即tức 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 於ư 善thiện 法Pháp 無vô 記ký 等đẳng 法pháp 上thượng 。 亦diệc 不bất 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 如như 成thành 佛Phật 時thời 。 雖tuy 捨xả 卻khước 有hữu 漏lậu 善thiện 。 及cập 無vô 記ký 法pháp 劣liệt 無vô 漏lậu 等đẳng 性tánh 。 任nhậm 運vận 自tự 滅diệt 。 亦diệc 不bất 得đắc 擇trạch 滅diệt 也dã 。 若nhược 前tiền 師sư 說thuyết 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 中trung 。 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 即tức 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 及cập 成thành 佛Phật 時thời 。 斷đoạn 修tu 道Đạo 煩phiền 惱não 。 亦diệc 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 十Thập 地Địa 中trung 。 雖tuy 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 不bất 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 後hậu 師sư 說thuyết 。 十Thập 地Địa 中trung 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 及cập 初Sơ 地Địa 見kiến 道đạo 中trung 。 及cập 第đệ 十Thập 地Địa 中trung 金kim 剛cang 心tâm 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 即tức 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 皆giai 得đắc 擇trạch 滅diệt 也dã 。 二nhị 受thọ 即tức 是thị 所sở 知tri 障chướng 故cố 。 斷đoạn 二nhị 受thọ 時thời 。 亦diệc 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 或hoặc 由do 先tiên 斷đoạn 或hoặc 後hậu 永vĩnh 不bất 生sanh 。 此thử 義nghĩa 應ưng 思tư 者giả 。 此thử 文văn 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 即tức 由do 金kim 剛cang 心tâm 時thời 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 劫kiếp 故cố 。 即tức 後hậu 有hữu 身thân 永vĩnh 不bất 生sanh 。 若nhược 見kiến 道đạo 中trung 斷đoạn 分phân 別biệt 惑hoặc 故cố 。 後hậu 惡ác 趣thú 身thân 。 亦diệc 永vĩnh 不bất 生sanh 。 皆giai 非phi 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 前tiền 後hậu 師sư 皆giai 同đồng 。 即tức 三tam 無vô 為vi 中trung 是thị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 者giả 。 然nhiên 有hữu 二nhị 本bổn 。

疏sớ/sơ 云vân 文văn 不bất 同đồng 有hữu 本bổn 言ngôn 三tam 無vô 為vi 者giả 。 即tức 約ước 論luận 文văn 中trung 。 第đệ 二nhị 師sư 說thuyết 。 後hậu 三tam 皆giai 擇trạch 滅diệt 說thuyết 也dã 。 有hữu 一nhất 本bổn 云vân 二nhị 無vô 為vi 中trung 是thị 擇trạch 滅diệt 者giả 。 即tức 約ước 第đệ 二nhị 師sư 不bất 動động 想tưởng 受thọ 滅diệt 。 皆giai 是thị 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 以dĩ 斷đoạn 鄣# 得đắc 故cố 。 二nhị 取thủ 疏sớ/sơ 文văn 皆giai 正chánh 。 此thử 若nhược 約ước 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 乃nãi 至chí 即tức 對đối 法pháp 第đệ 二nhị 等đẳng 文văn 為vi 正chánh 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 疏sớ/sơ 云vân 。 對đối 法pháp 第đệ 二nhị 說thuyết 。 有hữu 二nhị 應ưng 斷đoạn 法pháp 。 乃nãi 至chí 二nhị 受thọ 滅diệt 中trung 。 建kiến 立lập 不bất 動động 。 及cập 想tưởng 受thọ 滅diệt 。 然nhiên 此thử 對đối 法pháp 論luận 文văn 但đãn 總tổng 說thuyết 。 亦diệc 不bất 別biệt 分phân 別biệt 言ngôn 斷đoạn 二nhị 受thọ 。 而nhi 得đắc 擇trạch 滅diệt 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 等đẳng 。 然nhiên 此thử 論luận 中trung 前tiền 後hậu 二nhị 師sư 。 即tức 各các 解giải 對đối 法pháp 論luận 文văn 不bất 同đồng 。 若nhược 前tiền 師sư 解giải 對đối 法pháp 論luận 中trung 說thuyết 二nhị 受thọ 滅diệt 者giả 。 即tức 約ước 二nhị 受thọ 。 若nhược 伏phục 若nhược 斷đoạn 。 皆giai 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 若nhược 後hậu 師sư 解giải 對đối 法pháp 論luận 中trung 斷đoạn 二nhị 受thọ 者giả 。 即tức 得đắc 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 故cố 。 後hậu 師sư 前tiền 師sư 。 各các 說thuyết 對đối 法pháp 論luận 文văn 為vi 正chánh 。 境cảnh 及cập 行hành 相tương/tướng 乃nãi 至chí 名danh 為vi 微vi 細tế 者giả 。 其kỳ 所sở 緣duyên 境cảnh 。 能năng 緣duyên 行hành 相tương/tướng 。 唯duy 有hữu 諸chư 佛Phật 能năng 知tri 之chi 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。 故cố 名danh 微vi 細tế 也dã 。 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 即tức 是thị 緣duyên 事sự 智trí 。 及cập 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 即tức 是thị 緣duyên 理lý 智trí 。 由do 此thử 如Như 來Lai 不bất 忘vong 失thất 法Pháp 者giả 。 此thử 即tức 是thị 百bách 四tứ 十thập 不bất 共cộng 法pháp 中trung 。 無vô 忘vong 失thất 法Pháp 也dã 。

疏sớ/sơ 純thuần 簡giản 因nhân 無vô 漏lậu 者giả 。 然nhiên 十Thập 地Địa 因nhân 中trung 。 有hữu 漏lậu 同đồng 地địa 。 不bất 名danh 為vi 純thuần 。 若nhược 成thành 佛Phật 已dĩ 。 恆hằng 起khởi 無vô 漏lậu 。 則tắc 有hữu 無vô 漏lậu 間gian 起khởi 故cố 。 故cố 名danh 純thuần 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 自tự 心tâm 心tâm 所sở 不bất 緣duyên 着trước 本bổn 質chất 如như 現hiện 餘dư 三tam 智trí 鄣# 等đẳng 乃nãi 至chí 親thân 照chiếu 本bổn 質chất 故cố 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 解giải 云vân 。 若nhược 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 緣duyên 他tha 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 等đẳng 三tam 智trí 。 既ký 不bất 能năng 親thân 緣duyên 着trước 三tam 智trí 本bổn 質chất 。 但đãn 變biến 起khởi 三tam 智trí 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 三tam 智trí 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 於ư 圓viên 鏡kính 智trí 上thượng 現hiện 故cố 。 名danh 能năng 現hiện 也dã 。 若nhược 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 能năng 親thân 變biến 起khởi 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 身thân 變biến 五ngũ 塵trần 變biến 五ngũ 塵trần 等đẳng 即tức 名danh 能năng 生sanh 。 既ký 五ngũ 根căn 身thân 及cập 立lập 等đẳng 。 是thị 第đệ 八bát 識thức 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 故cố 。 第đệ 八bát 識thức 親thân 能năng 緣duyên 之chi 。 故cố 云vân 親thân 生sanh 本bổn 質chất 也dã 。 又hựu 自tự 土thổ/độ 等đẳng 法pháp 乃nãi 至chí 但đãn 從tùng 此thử 生sanh 名danh 為vi 能năng 生sanh 者giả 。 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 即tức 八bát 識thức 所sở 變biến 自tự 五ngũ 根căn 身thân 中trung 等đẳng 法pháp 。 五ngũ 根căn 身thân 中trung 等đẳng 法pháp 。 總tổng 是thị 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 境cảnh 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 親thân 能năng 緣duyên 之chi 。 故cố 身thân 土thổ/độ 等đẳng 。 即tức 於ư 第đệ 八bát 識thức 上thượng 現hiện 故cố 。 名danh 能năng 現hiện 也dã 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 。 不bất 能năng 親thân 現hiện 著trước 前tiền 立lập 智trí 前tiền 立lập 智trí 。 但đãn 從tùng 第đệ 八bát 識thức 中trung 種chủng 子tử 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 能năng 生sanh 也dã 。 能năng 生sanh 者giả 。 前tiền 七thất 轉chuyển 識thức 現hiện 行hành 。 皆giai 從tùng 第đệ 八bát 識thức 中trung 種chủng 子tử 。 故cố 名danh 能năng 生sanh 。 此thử 解giải 為vi 勝thắng 。 一nhất 切thiết 方phương 能năng 現hiện 者giả 。 方phương 能năng 現hiện 故cố 。 一nhất 切thiết 處xứ 能năng 現hiện 者giả 。 於ư 此thử 一nhất 一nhất 處xứ 中trung 。 即tức 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 中trung 。 即tức 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 皆giai 能năng 現hiện 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 自tự 第đệ 八bát 識thức 上thượng 別biệt 種chủng 所sở 生sanh 乃nãi 至chí 名danh 能năng 現hiện 別biệt 種chủng 生sanh 故cố 者giả 。 此thử 第đệ 三tam 解giải 云vân 。 第đệ 八bát 識thức 上thượng 。 從tùng 別biệt 種chủng 所sở 生sanh 自tự 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 。 即tức 於ư 自tự 身thân 中trung 。 所sở 有hữu 無vô 漏lậu 色sắc 法pháp 等đẳng 法pháp 。 皆giai 從tùng 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 別biệt 種chủng 子tử 生sanh 故cố 。 名danh 能năng 生sanh 也dã 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 示thị 現hiện 智trí 他tha 眾chúng 生sanh 五ngũ 趣thú 身thân 時thời 。 緣duyên 他tha 有hữu 漏lậu 有hữu 情tình 。 及cập 五ngũ 趣thú 等đẳng 。 於ư 智trí 上thượng 現hiện 。 名danh 為vi 能năng 現hiện 。 於ư 佛Phật 身thân 中trung 。 無vô 有hữu 別biệt 種chủng 子tử 。 能năng 生sanh 他tha 有hữu 漏lậu 五ngũ 趣thú 身thân 故cố 。 故cố 佛Phật 所sở 現hiện 五ngũ 趣thú 身thân 。 即tức 名danh 獨độc 影ảnh 。 唯duy 從tùng 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 從tùng 自tự 假giả 種chủng 別biệt 生sanh 故cố 。 亦diệc 名danh 別biệt 變biến 。 故cố 云vân 無vô 別biệt 種chủng 生sanh 也dã 。 若nhược 言ngôn 佛Phật 有hữu 別biệt 種chủng 子tử 。 生sanh 他tha 有hữu 漏lậu 五ngũ 趣thú 者giả 。 便tiện 成thành 大đại 過quá 。 以dĩ 無vô 漏lậu 不bất 生sanh 有hữu 漏lậu 故cố 。 若nhược 緣duyên 無vô 漏lậu 等đẳng 所sở 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 從tùng 實thật 種chủng 生sanh 故cố 。 如như 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 已dĩ 說thuyết 。 若nhược 凡phàm 夫phu 緣duyên 無vô 漏lậu 所sở 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 。 皆giai 從tùng 佛Phật 種chủng 別biệt 生sanh 。 即tức 是thị 分phân 別biệt 變biến 。 是thị 獨độc 影ảnh 唯duy 從tùng 見kiến 也dã 。 和hòa 尚thượng 解giải 云vân 。 能năng 現hiện 者giả 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 能năng 變biến 起khởi 根căn 身thân 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 於ư 見kiến 分phần/phân 上thượng 現hiện 。 即tức 見kiến 分phần/phân 能năng 現hiện 相tướng 分phần/phân 。 自tự 證chứng 分phần/phân 能năng 現hiện 見kiến 分phần/phân 。 名danh 能năng 現hiện 。

疏sớ/sơ 云vân 平bình 等đẳng 性tánh 智trí 者giả 。 真Chân 如Như 理lý 智trí 乃nãi 至chí 今kim 我ngã 無vô 故cố 自tự 他tha 平bình 等đẳng 性tánh 者giả 。 疏sớ/sơ 中trung 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 。 真Chân 如Như 理lý 通thông 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 為vi 性tánh 。 即tức 真Chân 如Như 名danh 平bình 等đẳng 性tánh 也dã 。 智trí 緣duyên 此thử 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 故cố 此thử 智trí 名danh 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 若nhược 和hòa 尚thượng 又hựu 文văn 外ngoại 解giải 云vân 。 即tức 約ước 此thử 智trí 中trung 。 有hữu 悲bi 智trí 二nhị 法pháp 。 於ư 懸huyền 親thân 中trung 。 而nhi 行hành 平bình 故cố 。 即tức 此thử 智trí 雖tuy 緣duyên 餘dư 事sự 時thời 。 此thử 智trí 名danh 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 此thử 平bình 等đẳng 性tánh 。 唯duy 別biệt 屬thuộc 能năng 緣duyên 智trí 也dã 。 第đệ 二nhị 緣duyên 之chi 第đệ 七thất 識thức 者giả 。 在tại 因nhân 中trung 有hữu 我ngã 見kiến 故cố 。 即tức 有hữu 自tự 他tha 差sai 別biệt 。 不bất 名danh 平bình 等đẳng 。 今kim 在tại 佛Phật 果Quả 。 我ngã 見kiến 既ký 無vô 。 自tự 他tha 平bình 等đẳng 故cố 。 名danh 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 今kim 後hậu 解giải 為vi 勝thắng 。

由do 緣duyên 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 故cố 乃nãi 至chí 非phi 智trí 是thị 所sở 立lập 名danh 為vi 建kiến 立lập 者giả 。 緣duyên 者giả 藉tạ 也dã 。 由do 藉tạ 有hữu 法pháp 空không 理lý 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 此thử 第đệ 七thất 識thức 。 恆hằng 共cộng 悲bi 智trí 相tương 應ứng 。 即tức 悲bi 智trí 名danh 所sở 立lập 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 能năng 立lập 也dã 。 問vấn 何hà 意ý 論luận 文văn 中trung 。 即tức 說thuyết 第đệ 七thất 識thức 。 能năng 建kiến 立lập 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 答đáp 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 。 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 即tức 本bổn 由do 第đệ 六lục 識thức 能năng 建kiến 立lập 。 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 第đệ 七thất 識thức 無vô 。 不bất 能năng 建kiến 得đắc 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 由do 因nhân 中trung 。 第đệ 六lục 識thức 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 引dẫn 平bình 等đẳng 智trí 。 平bình 等đẳng 智trí 至chí 果quả 上thượng 殊thù 勝thắng 。 方phương 名danh 能năng 建kiến 立lập 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 由do 如như 俗tục 間gian 。 由do 父phụ 母mẫu 故cố 。 方phương 生sanh 得đắc 一nhất 兒nhi 。 兒nhi 由do 父phụ 母mẫu 。 方phương 得đắc 有hữu 漏lậu 也dã 。 即tức 父phụ 母mẫu 是thị 本bổn 。 兒nhi 子tử 是thị 末mạt 。 即tức 本bổn 由do 父phụ 母mẫu 養dưỡng 。 此thử 兒nhi 報báo 業nghiệp 熟thục 。 能năng 漸tiệm 漸tiệm 長trưởng 養dưỡng 令linh 兒nhi 長trường/trưởng 。 於ư 兒nhi 得đắc 長trường/trưởng 大đại 學học 業nghiệp 成thành 熟thục 者giả 。 皆giai 由do 於ư 父phụ 母mẫu 也dã 。 先tiên 時thời 父phụ 母mẫu 家gia 業nghiệp 不bất 貧bần 不bất 富phú 中trung 間gian 也dã 。 後hậu 兒nhi 得đắc 長trường/trưởng 大đại 已dĩ 。 家gia 業nghiệp 學học 問vấn 。 即tức 勝thắng 於ư 父phụ 母mẫu 千thiên 倍bội 萬vạn 倍bội 。 即tức 眾chúng 人nhân 皆giai 識thức 。 此thử 兒nhi 得đắc 名danh 望vọng 。 父phụ 母mẫu 不bất 得đắc 名danh 望vọng 也dã 。 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 此thử 空không 時thời 。 即tức 引dẫn 起khởi 平bình 等đẳng 性tánh 。 若nhược 起khởi 初sơ 禪thiền 法pháp 空không 妙diệu 觀quán 察sát 。 即tức 引dẫn 起khởi 初sơ 禪thiền 平bình 等đẳng 智trí 。 乃nãi 至chí 引dẫn 起khởi 有hữu 頂đảnh 亦diệc 然nhiên 。 如như 是thị 漸tiệm 由do 妙diệu 觀quán 智trí 父phụ 母mẫu 。 經kinh 因nhân 中trung 二nhị 大đại 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 養dưỡng 平bình 等đẳng 智trí 兒nhi 。 學học 業nghiệp 等đẳng 令linh 其kỳ 殊thù 勝thắng 。 至chí 第đệ 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 。 即tức 平bình 等đẳng 智trí 。 得đắc 十Thập 地Địa 平bình 等đẳng 。 如như 是thị 漸tiệm 漸tiệm 長trường/trưởng 大đại 。 至chí 佛Phật 果Quả 中trung 。 其kỳ 平bình 等đẳng 智trí 功công 能năng 。 即tức 勝thắng 妙diệu 觀quán 千thiên 倍bội 萬vạn 倍bội 。 其kỳ 佛Phật 平bình 等đẳng 智trí 。 即tức 能năng 為vì 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 亦diệc 能năng 建kiến 立lập 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 十thập 平bình 等đẳng 。 其kỳ 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 至chí 果quả 位vị 。 唯duy 能năng 說thuyết 法Pháp 無vô 為vi 。 多đa 力lực 能năng 多đa 力lực 能năng 。 由do 如như 兒nhi 長trường/trưởng 大đại 。 至chí 勝thắng 父phụ 母mẫu 千thiên 倍bội 也dã 。 亦diệc 如như 老lão 鵄si 鷄kê 巢sào 中trung 出xuất 鳥điểu 子tử 。 是thị 此thử 中trung 大đại 意ý 也dã 。 若nhược 得đắc 成thành 佛Phật 。 方phương 起khởi 成thành 事sự 智trí 。 冣# 是thị 陳trần 遠viễn 。 豈khởi 養dưỡng 兒nhi 。

疏sớ/sơ 或hoặc 由do 此thử 智trí 所sở 顯hiển 者giả 如như 無vô 住trú 處xứ 。 解giải 云vân 。 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 由do 悲bi 利lợi 他tha 行hành 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 由do 智trí 自tự 利lợi 行hành 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 由do 有hữu 悲bi 智trí 故cố 。 方phương 能năng 證chứng 法pháp 空không 真Chân 如Như 。 即tức 由do 悲bi 智trí 。 能năng 扶phù 堅kiên 建kiến 立lập 得đắc 真Chân 如Như 。 悲bi 智trí 名danh 能năng 建kiến 立lập 。 真Chân 如Như 所sở 立lập 也dã 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 乃nãi 至chí 名danh 為vi 令linh 味vị 。 味vị 者giả 。 即tức 能năng 證chứng 智trí 名danh 一nhất 味vị 。 不bất 約ước 所sở 證chứng 理lý 名danh 一nhất 味vị 。 即tức 由do 平bình 等đẳng 智trí 。 常thường 證chứng 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 處xử 不bất 改cải 張trương 。 約ước 易dị 名danh 一nhất 味vị 也dã 。 神thần 用dụng 莫mạc 方phương 者giả 。 莫mạc 者giả 無vô 也dã 。 方phương 者giả 他tha 也dã 。 意ý 說thuyết 。 餘dư 世thế 間gian 法pháp 。 不bất 能năng 化hóa 於ư 此thử 法pháp 。 即tức 神thần 用dụng 無vô 此thử 攝nhiếp 之chi 。 為vi 妙diệu 總tổng 持trì 定định 門môn 。 門môn 者giả 即tức 是thị 眾chúng 多đa 義nghĩa 。 即tức 定định 及cập 總tổng 持trì 等đẳng 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 眾chúng 多đa 門môn 義nghĩa 。 門môn 非phi 是thị 遊du 履lý 名danh 門môn 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 妙diệu 觀quán 智trí 。 亦diệc 少thiểu 分phần 能năng 觀quán 自tự 共cộng 相tương 。 後hậu 得đắc 智trí 亦diệc 能năng 然nhiên 少thiểu 分phần 說thuyết 法Pháp 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 入nhập 出xuất 諸chư 禪thiền 者giả 。 唯duy 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 能năng 入nhập 正Chánh 法Pháp 禪thiền 。 遊du 諸chư 等đẳng 至chí 也dã 。

疏sớ/sơ 一nhất 觀quán 自tự 共cộng 相tương 妙diệu 理lý 名danh 妙diệu 觀quán 察sát 乃nãi 至chí 作tác 用dụng 差sai 別biệt 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 應ưng 云vân 。 一nhất 觀quán 自tự 共cộng 相tương 妙diệu 理lý 。 名danh 妙diệu 相tướng 察sát 觀quán 智trí 。 二nhị 起khởi 總tổng 持trì 業nghiệp 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 三tam 現hiện 無vô 邊biên 作tác 用dụng 差sai 別biệt 。 謂vị 現hiện 通thông 等đẳng 名danh 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 於ư 理lý 為vi 勝thắng 。

疏sớ/sơ 所sở 作tác 之chi 成thành 成thành 所sở 作tác 即tức 智trí 者giả 。 所sở 作tác 者giả 。 謂vị 起khởi 化hóa 身thân 神thần 通thông 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 是thị 所sở 作tác 也dã 。 成thành 者giả 成thành 立lập 成thành 辦biện 。 即tức 由do 此thử 智trí 。 於ư 所sở 作tác 神thần 通thông 等đẳng 。 而nhi 得đắc 成thành 辦biện 。 問vấn 所sở 作tác 既ký 是thị 神thần 通thông 所sở 作tác 。 有hữu 情tình 等đẳng 其kỳ 神thần 能năng 作tác 。 應ưng 言ngôn 所sở 依y 之chi 智trí 。 如như 何hà 所sở 作tác 即tức 智trí 。 思tư 之chi 。

疏sớ/sơ 不bất 能năng 作tác 根căn 心tâm 乃nãi 至chí 似tự 意ý 業nghiệp 縛phược 者giả 。 不bất 約ước 化hóa 作tác 變biến 五ngũ 根căn 。 及cập 心tâm 王vương 并tinh 心tâm 所sở 及cập 業nghiệp 果quả 。 今kim 言ngôn 化hóa 心tâm 心tâm 所sở 。 即tức 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 。 於ư 心tâm 意ý 也dã 。 如như 下hạ 當đương 辨biện 。

疏sớ/sơ 云vân 諸chư 餘dư 功công 德đức 。 智trí 差sai 別biệt 故cố 者giả 。 即tức 餘dư 功công 德đức 。 是thị 智trí 助trợ 伴bạn 也dã 。

論luận 云vân 此thử 轉chuyển 有hữu 漏lậu 乃nãi 至chí 而nhi 得đắc 此thử 四Tứ 智Trí 者giả 。 此thử 論luận 文văn 。 即tức 釋thích 莊trang 嚴nghiêm 中trung 轉chuyển 識thức 得đắc 智trí 之chi 文văn 。 疏sớ/sơ 文văn 說thuyết 迴hồi 觀quán 智trí 轉chuyển 五ngũ 識thức 等đẳng 。 此thử 中trung 唯duy 約ước 第đệ 六lục 識thức 得đắc 者giả 。 然nhiên 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 即tức 是thị 舊cựu 辨biện 譯dịch 名danh 迴hồi 觀quán 智trí 。 新tân 經kinh 論luận 中trung 。 名danh 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 差sai 云vân 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 轉chuyển 五ngũ 識thức 得đắc 者giả 。 即tức 不bất 正chánh 義nghĩa 。 如như 下hạ 當đương 有hữu 。

疏sớ/sơ 轉chuyển 強cường/cưỡng 得đắc 強cường/cưỡng 者giả 。 因nhân 中trung 識thức 能năng 果quả 上thượng 智trí 強cường/cưỡng 。 即tức 轉chuyển 因nhân 中trung 強cường/cưỡng 。 得đắc 果quả 上thượng 強cường/cưỡng 智trí 。 故cố 名danh 轉chuyển 識thức 得đắc 智trí 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 前tiền 所sở 轉chuyển 捨xả 中trung 淨tịnh 然nhiên 言ngôn 異dị 熟thục 識thức 種chủng 現hiện 俱câu 時thời 捨xả 故cố 者giả 。 此thử 中trung 第đệ 一nhất 師sư 義nghĩa 。 即tức 是thị 前tiền 所sở 棄khí 中trung 第đệ 一nhất 師sư 也dã 。 金kim 剛cang 心tâm 既ký 捨xả 異dị 熟thục 識thức 種chủng 子tử 。 其kỳ 異dị 熟thục 識thức 現hiện 行hành 。 亦diệc 在tại 金kim 剛cang 心tâm 。 與dữ 種chủng 同đồng 時thời 捨xả 也dã 。

疏sớ/sơ 對đối 法pháp 第đệ 十thập 解giải 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 無vô 間gian 滅diệt 盡tận 等đẳng 生sanh 者giả 。 然nhiên 前tiền 念niệm 金kim 剛cang 心tâm 無vô 間gian 道đạo 滅diệt 已dĩ 。 後hậu 念niệm 盡tận 智trí 方phương 生sanh 。 如như 即tức 是thị 正chánh 義nghĩa 也dã 。 不bất 言ngôn 金kim 剛cang 心tâm 與dữ 盡tận 智trí 俱câu 時thời 智trí 也dã 。 然nhiên 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 。 及cập 後hậu 念niệm 解giải 脫thoát 道đạo 。 皆giai 是thị 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 俱câu 時thời 亦diệc 能năng 引dẫn 起khởi 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 。 即tức 別biệt 起khởi 鏡kính 智trí 。 當đương 爾nhĩ 之chi 時thời 。 亦diệc 未vị 引dẫn 起khởi 成thành 別biệt 起khởi 已dĩ 後hậu 後hậu 念niệm 中trung 。 方phương 引dẫn 起khởi 成thành 事sự 智trí 。 若nhược 至chí 金kim 剛cang 心tâm 時thời 。 亦diệc 不bất 起khởi 有hữu 漏lậu 五ngũ 識thức 也dã 。 然nhiên 解giải 脫thoát 道đạo 。 即tức 是thị 盡tận 理lý 體thể 也dã 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 中trung 。 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 。 斷đoạn 二nhị 障chướng 盡tận 已dĩ 。 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 煩phiền 惱não 更cánh 無vô 餘dư 。 故cố 解giải 脫thoát 道đạo 。 即tức 名danh 盡tận 智trí 。 煩phiền 惱não 更cánh 不bất 生sanh 故cố 。 其kỳ 妙diệu 觀quán 智trí 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 。 亦diệc 名danh 無vô 生sanh 智trí 。 即tức 一nhất 个# 智trí 體thể 。 義nghĩa 說thuyết 為vi 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 又hựu 餘dư 二nhị 智trí 亦diệc 得đắc 名danh 盡tận 智trí 。 又hựu 若nhược 盡tận 智trí 身thân 中trung 名danh 盡tận 智trí 者giả 。 即tức 四Tứ 智Trí 總tổng 名danh 盡tận 智trí 。 若nhược 能năng 能năng 緣duyên 者giả 真Chân 如Như 。 故cố 名danh 盡tận 智trí 者giả 。 即tức 餘dư 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 餘dư 三tam 智trí 名danh 盡tận 智trí 也dã 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 薩tát 婆bà 多đa 說thuyết 。 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 體thể 各các 別biệt 也dã 。 若nhược 鈍độn 根căn 阿A 羅La 漢Hán 。 唯duy 得đắc 盡tận 智trí 。 不bất 得đắc 無vô 生sanh 智trí 。 若nhược 利lợi 根căn 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 得đắc 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 也dã 。 即tức 是thị 先tiên 起khởi 盡tận 智trí 。 智trí 者giả 一nhất 切thiết 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 。 一nhất 切thiết 集tập 我ngã 已dĩ 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 滅diệt 我ngã 已dĩ 證chứng 。 一nhất 切thiết 道đạo 我ngã 已dĩ 修tu 。 次thứ 後hậu 即tức 起khởi 無vô 生sanh 智trí 。 無vô 生sanh 智trí 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 。 不bất 復phục 更cánh 知tri 。 一nhất 切thiết 集tập 我ngã 已dĩ 斷đoạn 不bất 復phục 更cánh 斷đoạn 。 一nhất 切thiết 滅diệt 我ngã 已dĩ 證chứng 不bất 復phục 更cánh 證chứng 。 一nhất 切thiết 道đạo 已dĩ 修tu 不bất 復phục 更cánh 修tu 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 前tiền 師sư 解giải 對đối 法pháp 盡tận 智trí 生sanh 時thời 文văn 云vân 乃nãi 至chí 如như 異dị 念niệm 言ngôn 俱câu 有hữu 等đẳng 。 解giải 云vân 。 前tiền 師sư 解giải 對đối 法pháp 云vân 。 彼bỉ 文văn 即tức 約ước 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 已dĩ 生sanh 盡tận 智trí 。 盡tận 智trí 仍nhưng 未vị 圓viên 滿mãn 。 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 。 方phương 盡tận 智trí 圓viên 滿mãn 。 故cố 言ngôn 無vô 間gian 道đạo 與dữ 盡tận 智trí 同đồng 時thời 生sanh 。 彼bỉ 文văn 不bất 言ngôn 無vô 間gian 道đạo 時thời 仍nhưng 盡tận 智trí 等đẳng 未vị 起khởi 。 言ngôn 無vô 間gian 道đạo 。 即tức 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 即tức 盡tận 智trí 生sanh 。 名danh 無vô 間gian 也dã 。 又hựu 如như 異dị 念niệm 前tiền 念niệm 當đương 同đồng 名danh 俱câu 時thời 。 何hà 況huống 俱câu 時thời 而nhi 不bất 得đắc 名danh 無vô 間gian 也dã 。 法Pháp 師sư 禪thiền 云vân 。 如như 餘dư 處xứ 名danh 無vô 間gian 道đạo 者giả 。 即tức 道đạo 生sanh 時thời 。 不bất 被bị 此thử 品phẩm 煩phiền 惱não 而nhi 成thành 漏lậu 間gian 。 名danh 無vô 間gian 也dã 。 若nhược 舊cựu 經kinh 中trung 。 名danh 無vô 間gian 道đạo 。 即tức 取thủ 此thử 道đạo 生sanh 時thời 。 不bất 時thời 此thử 品phẩm 煩phiền 惱não 而nhi 成thành 滿mãn 礙ngại 。 名danh 無vô 間gian 也dã 。 故cố 知tri 前tiền 師sư 非phi 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 真chân 見kiến 道đạo 中trung 此thử 智trí 即tức 起khởi 第đệ 六lục 引dẫn 生sanh 。 解giải 云vân 。 初sơ 入nhập 見kiến 道đạo 中trung 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 。 由do 第đệ 六lục 識thức 引dẫn 起khởi 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 二nhị 障chướng 頓đốn 依y 乃nãi 至chí 起khởi 必tất 同đồng 時thời 者giả 。 此thử 文văn 即tức 約ước 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 見kiến 道đạo 時thời 。 頓đốn 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 其kỳ 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 。 必tất 同đồng 時thời 起khởi 。 若nhược 漸tiệm 次thứ 斷đoạn 乃nãi 至chí 唯duy 法pháp 見kiến 道đạo 者giả 。 即tức 說thuyết 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 。 在tại 二Nhị 乘Thừa 位vị 。 既ký 得đắc 妙diệu 觀quán 智trí 。 後hậu 迴hồi 心tâm 修tu 行hành 。 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 。 法pháp 空không 觀quán 見kiến 道đạo 。 方phương 得đắc 起khởi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 是thị 起khởi 生sanh 空không 智trí 。 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 障chướng 。 即tức 念niệm 起khởi 妙diệu 觀quán 智trí 。 若nhược 後hậu 起khởi 法pháp 空không 觀quán 。 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 即tức 後hậu 念niệm 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 既ký 有hữu 前tiền 後hậu 。 其kỳ 二nhị 智trí 亦diệc 有hữu 前tiền 後hậu 也dã 。

疏sớ/sơ 法pháp 空không 地địa 後hậu 盡tận 未vị 來lai 故cố 乃nãi 至chí 不bất 同đồng 因nhân 位vị 一nhất 切thiết 皆giai 同đồng 者giả 。 若nhược 法pháp 空không 地địa 後hậu 得đắc 成thành 佛Phật 已dĩ 。 其kỳ 無vô 垢cấu 識thức 。 決quyết 定định 恆hằng 與dữ 一nhất 說thuyết 俱câu 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 也dã 。 成thành 佛Phật 已dĩ 後hậu 。 其kỳ 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 自tự 力lực 既ký 勝thắng 。 即tức 任nhậm 運vận 自tự 起khởi 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 亦diệc 不bất 藉tạ 他tha 第đệ 六lục 識thức 。 方phương 起khởi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 也dã 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 。 或hoặc 入nhập 生sanh 空không 時thời 。 或hoặc 入nhập 法pháp 空không 時thời 。 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 。 恆hằng 常thường 入nhập 法pháp 空không 。 更cánh 不bất 入nhập 生sanh 空không 也dã 。 設thiết 第đệ 六lục 識thức 。 入nhập 生sanh 空không 時thời 。 第đệ 七thất 識thức 恆hằng 是thị 法pháp 空không 也dã 。 故cố 不bất 同đồng 因nhân 位vị 。 若nhược 在tại 因nhân 中trung 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 起khởi 我ngã 執chấp 。 第đệ 七thất 亦diệc 起khởi 我ngã 執chấp 。 若nhược 第đệ 六lục 起khởi 生sanh 空không 。 引dẫn 第đệ 七thất 識thức 。 即tức 起khởi 法pháp 執chấp 。 若nhược 第đệ 六lục 起khởi 妙diệu 觀quán 智trí 。 入nhập 法pháp 空không 時thời 。 引dẫn 第đệ 七thất 起khởi 平bình 等đẳng 智trí 。 即tức 入nhập 法pháp 空không 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 。 依y 初sơ 未vị 至chí 定định 中trung 。 入nhập 妙diệu 觀quán 智trí 。 引dẫn 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 亦diệc 是thị 初sơ 未vị 至chí 定định 也dã 。 若nhược 六lục 入nhập 初sơ 禪thiền 無vô 漏lậu 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 引dẫn 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 亦diệc 是thị 初sơ 禪thiền 。 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 。 識thức 依y 非phi 想tưởng 地địa 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 引dẫn 平bình 等đẳng 智trí 。 亦diệc 是thị 非phi 想tưởng 地địa 也dã 。 因nhân 中trung 第đệ 七thất 識thức 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 一nhất 切thiết 時thời 由do 他tha 第đệ 六lục 識thức 引dẫn 起khởi 也dã 。 故cố 因nhân 中trung 第đệ 七thất 。 與dữ 第đệ 六lục 一nhất 切thiết 皆giai 同đồng 也dã 。 亦diệc 不bất 同đồng 地địa 者giả 。 若nhược 成thành 佛Phật 已dĩ 後hậu 。 其kỳ 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 與dữ 第đệ 八bát 識thức 。 恆hằng 在tại 第đệ 四tứ 禪thiền 。 同đồng 一nhất 地địa 也dã 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 。 或hoặc 又hựu 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 乃nãi 至chí 入nhập 八bát 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 故cố 言ngôn 不bất 同đồng 地địa 。 若nhược 異dị 生sanh 位vị 中trung 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 。 亦diệc 同đồng 一nhất 地địa 繫hệ 。 若nhược 十Thập 地Địa 之chi 中trung 。 第đệ 七thất 識thức 第đệ 八bát 識thức 。 或hoặc 同đồng 地địa 或hoặc 異dị 地địa 。 如như 身thân 在tại 初sơ 禪thiền 地địa 。 初sơ 禪thiền 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 七thất 八bát 同đồng 地địa 。 若nhược 身thân 在tại 初sơ 禪thiền 。 或hoặc 起khởi 非phi 想tưởng 地địa 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 即tức 是thị 不bất 同đồng 地địa 。 餘dư 者giả 准chuẩn 知tri 。

論luận 云vân 此thử 後hậu 展triển 轉chuyển 至chí 無Vô 學Học 性tánh 乃nãi 至chí 解giải 行hành 地địa 盡tận 者giả 。 意ý 說thuyết 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 定định 性tánh 不bất 定định 性tánh 。 皆giai 從tùng 初sơ 果quả 。 至chí 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 所sở 已dĩ 來lai 。 亦diệc 得đắc 起khởi 生sanh 空không 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 也dã 。 即tức 此thử 不bất 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 。 有Hữu 學Học 無Vô 學Học 。 迴hồi 心tâm 已dĩ 去khứ 。 至chí 地địa 前tiền 解giải 行hành 地địa 疑nghi 已dĩ 來lai 。 皆giai 得đắc 起khởi 三tam 乘thừa 生sanh 空không 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。

疏sớ/sơ 漸tiệm 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 入nhập 者giả 。 至chí 解giải 行hành 地địa 終chung 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 得đắc 四Tứ 果Quả 已dĩ 。 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 地địa 前tiền 一nhất 大đại 阿a 僧Tăng 祗chi 劫kiếp 滿mãn 。 勝thắng 解giải 終chung 地địa 已dĩ 來lai 。 皆giai 得đắc 起khởi 二Nhị 乘Thừa 人nhân 生sanh 空không 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 不bất 得đắc 菩Bồ 薩Tát 。 空không 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 也dã 。 入nhập 初Sơ 地Địa 方phương 得đắc 。

疏sớ/sơ 云vân 頓đốn 悟ngộ 者giả 至chí 無Vô 學Học 位vị 。 解giải 云vân 。 疏sớ/sơ 文văn 中trung 。 意ý 說thuyết 。 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 已dĩ 。 至chí 成thành 佛Phật 位vị 已dĩ 來lai 。 皆giai 得đắc 起khởi 菩Bồ 薩Tát 生sanh 空không 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 然nhiên 疏sớ/sơ 文văn 說thuyết 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 至chí 無Vô 學Học 位vị 者giả 錯thác 也dã 。 准chuẩn 論luận 文văn 中trung 應ưng 言ngôn 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 定định 性tánh 不bất 定định 性tánh 。 問vấn 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 入nhập 法pháp 空không 。 何hà 故cố 但đãn 言ngôn 入nhập 生sanh 空không 。 答đáp 論luận 文văn 既ký 不bất 許hứa 法pháp 空không 。 故cố 知tri 十Thập 地Địa 位vị 中trung 。 若nhược 入nhập 法pháp 空không 也dã 。 必tất 帶đái 生sanh 空không 故cố 。 入nhập 生sanh 空không 時thời 亦diệc 有hữu 法pháp 空không 也dã 。 故cố 言ngôn 入nhập 法pháp 空không 觀quán 。 亦diệc 觀quán 亦diệc 顯hiển 有hữu 法pháp 空không 。

疏sớ/sơ 云vân 加gia 行hành 心tâm 乃nãi 至chí 亦diệc 。 違vi 其kỳ 意ý 者giả 。 意ý 說thuyết 。 由do 前tiền 加gia 行hành 。 擬nghĩ 作tác 細tế 法pháp 空không 觀quán 法pháp 。 入nhập 法pháp 空không 觀quán 已dĩ 。 即tức 遠viễn 第đệ 七thất 識thức 中trung 。 法pháp 執chấp 不bất 行hành 。 得đắc 起khởi 平bình 等đẳng 智trí 。

疏sớ/sơ 有hữu 唯duy 生sanh 觀quán 乃nãi 至chí 或hoặc 二nhị 俱câu 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 成thành 佛Phật 已dĩ 去khứ 。 唯duy 第đệ 六lục 識thức 。 起khởi 生sanh 空không 妙diệu 觀quán 智trí 。 生sanh 空không 妙diệu 觀quán 智trí 。 或hoặc 觀quán 理lý 非phi 事sự 。 或hoặc 觀quán 事sự 非phi 理lý 。 或hoặc 二nhị 種chủng 俱câu 觀quán 皆giai 得đắc 也dã 。 其kỳ 第đệ 六lục 識thức 中trung 。 亦diệc 得đắc 起khởi 法pháp 空không 觀quán 。 若nhược 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 此thử 二nhị 智trí 中trung 唯duy 有hữu 法pháp 空không 智trí 。 必tất 無vô 生sanh 空không 智trí 故cố 。 在tại 因nhân 中trung 位vị 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 起khởi 生sanh 空không 智trí 。 唯duy 伏phục 第đệ 七thất 識thức 。 或hoặc 執chấp 不bất 行hành 。 亦diệc 不bất 能năng 引dẫn 起khởi 第đệ 七thất 中trung 起khởi 生sanh 空không 智trí 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 起khởi 法pháp 空không 智trí 。 方phương 引dẫn 起khởi 第đệ 七thất 平bình 等đẳng 智trí 。 佛Phật 果Quả 上thượng 第đệ 七thất 識thức 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 唯duy 起khởi 法pháp 空không 智trí 也dã 。 若nhược 佛Phật 果Quả 位vị 五ngũ 識thức 中trung 。 雖tuy 有hữu 二nhị 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 得đắc 起khởi 生sanh 空không 後hậu 得đắc 智trí 。 由do 意ý 識thức 引dẫn 起khởi 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 唯duy 法pháp 空không 智trí 。 由do 解giải 脫thoát 道đạo 後hậu 。 第đệ 六lục 法pháp 空không 智trí 引dẫn 生sanh 故cố 。 引dẫn 此thử 第đệ 二nhị 解giải 。 雖tuy 言ngôn 初Sơ 地Địa 即tức 亦diệc 得đắc 起khởi 乃nãi 至chí 不bất 解giải 外ngoại 事sự 起khởi 麤thô 或hoặc 者giả 。 問vấn 若nhược 見kiến 道đạo 中trung 。 不bất 得đắc 起khởi 五ngũ 識thức 者giả 。 如như 何hà 前tiền 初sơ 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 見kiến 道đạo 中trung 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 而nhi 頓đốn 得đắc 十thập 百bách 見kiến 百bách 世thế 界giới 等đẳng 。

論luận 云vân 有hữu 義nghĩa 成thành 佛Phật 身thân 方phương 得đắc 初Sơ 地Địa 者giả 。 若nhược 金kim 剛cang 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 即tức 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 二nhị 智trí 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 。 至chí 解giải 脫thoát 道đạo 時thời 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 即tức 引dẫn 起khởi 圓viên 鏡kính 智trí 。 次thứ 已dĩ 後hậu 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 引dẫn 起khởi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 也dã 。 問vấn 如như 何hà 名danh 根căn 本bổn 智trí 。 答đáp 此thử 正chánh 體thể 智trí 。 能năng 生sanh 他tha 後hậu 得đắc 中trung 智trí 故cố 。 說thuyết 此thử 正chánh 體thể 智trí 。 能năng 生sanh 他tha 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 說thuyết 此thử 正chánh 體thể 智trí 。 名danh 根căn 本bổn 也dã 。 問vấn 如như 何hà 名danh 後hậu 得đắc 智trí 。 答đáp 若nhược 五ngũ 地địa 先tiên 起khởi 根căn 本bổn 智trí 。 後hậu 方phương 引dẫn 生sanh 後hậu 得đắc 智trí 。 又hựu 先tiên 由do 證chứng 真chân 。 後hậu 方phương 達đạt 俗tục 。 故cố 名danh 後hậu 得đắc 。 即tức 如như 了liễu 俗tục 由do 證chứng 真chân 故cố 。 說thuyết 名danh 後hậu 得đắc 。

疏sớ/sơ 地địa 前tiền 種chủng 增tăng 入nhập 地địa 二nhị 智trí 者giả 。 地địa 前tiền 由do 聞văn 熏huân 習tập 。 亦diệc 無vô 漏lậu 種chủng 增tăng 長trưởng 。 入nhập 地địa 即tức 生sanh 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 。 故cố 入nhập 地địa 種chủng 現hiện 二nhị 增tăng 長trưởng 。

疏sớ/sơ 地địa 前tiền 用dụng 增tăng 長trưởng 入nhập 地địa 體thể 增tăng 乃nãi 至chí 唯duy 護hộ 法Pháp 師sư 。 解giải 云vân 。 若nhược 地địa 前tiền 由do 有hữu 漏lậu 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 。 令linh 無vô 漏lậu 種chủng 功công 用dụng 增tăng 長trưởng 。 入nhập 地địa 已dĩ 去khứ 。 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 處xứ 。 熏huân 成thành 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 。 則tắc 是thị 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 體thể 亦diệc 增tăng 也dã 。 然nhiên 此thử 疏sớ/sơ 文văn 中trung 。 既ký 雙song 取thủ 新tân 熏huân 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 。 即tức 唯duy 是thị 護hộ 法Pháp 師sư 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 是thị 前tiền 二nhị 師sư 。 唯duy 立lập 本bổn 有hữu 師sư 義nghĩa 。 唯duy 立lập 新tân 熏huân 師sư 義nghĩa 。 然nhiên 此thử 疏sớ/sơ 文văn 。 且thả 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 地địa 前tiền 種chủng 增tăng 也dã 。 若nhược 委ủy 細tế 說thuyết 者giả 。 若nhược 地địa 前tiền 由do 聞văn 熏huân 習tập 故cố 。 唯duy 熏huân 發phát 妙diệu 觀quán 平bình 等đẳng 二nhị 智trí 。 本bổn 有hữu 種chủng 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 名danh 用dụng 增tăng 也dã 。 以dĩ 為vi 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 。 即tức 生sanh 妙diệu 觀quán 平bình 等đẳng 二nhị 智trí 現hiện 行hành 故cố 。 所sở 以dĩ 地địa 前tiền 熏huân 此thử 二nhị 智trí 種chủng 增tăng 。 若nhược 地địa 前tiền 亦diệc 不bất 能năng 熏huân 大đại 圓viên 鏡kính 成thành 所sở 作tác 二nhị 智trí 種chủng 增tăng 。 以dĩ 正chánh 義nghĩa 中trung 。 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 。 十Thập 地Địa 之chi 中trung 。 不bất 得đắc 起khởi 大đại 圓viên 鏡kính 成thành 事sự 二nhị 智trí 現hiện 行hành 故cố 。 若nhược 入nhập 地địa 已dĩ 去khứ 。 得đắc 生sanh 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 二nhị 智trí 現hiện 行hành 。 二nhị 智trí 現hiện 行hành 復phục 能năng 熏huân 種chủng 。 故cố 入nhập 地địa 二nhị 增tăng 。 亦diệc 是thị 種chủng 體thể 增tăng 也dã 。 若nhược 在tại 十Thập 地Địa 之chi 中trung 。 唯duy 熏huân 發phát 大đại 圓viên 鏡kính 成thành 所sở 作tác 二nhị 智trí 。 本bổn 有hữu 種chủng 子tử 增tăng 故cố 。 故cố 此thử 二nhị 智trí 。 在tại 十Thập 地Địa 中trung 。 即tức 名danh 種chủng 增tăng 長trưởng 。 亦diệc 名danh 用dụng 增tăng 。 生sanh 當đương 果quả 功công 用dụng 說thuyết 。 不bất 新tân 熏huân 成thành 二nhị 智trí 種chủng 故cố 。 即tức 無vô 體thể 增tăng 也dã 。 若nhược 成thành 佛Phật 已dĩ 上thượng 。 生sanh 此thử 二nhị 智trí 現hiện 行hành 。 唯duy 有hữu 現hiện 行hành 故cố 。 即tức 有hữu 現hiện 增tăng 。 以dĩ 不bất 新tân 熏huân 成thành 種chủng 故cố 。 即tức 無vô 體thể 增tăng 。 不bất 爾nhĩ 更cánh 應ưng 種chủng 增tăng 長trưởng 故cố 。 即tức 無vô 種chủng 增tăng 用dụng 增tăng 也dã 。 乃nãi 至chí 聞văn 成thành 佛Phật 已dĩ 前tiền 。 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 亦diệc 然nhiên 。 故cố 大đại 圓viên 鏡kính 成thành 所sở 作tác 。 唯duy 有hữu 本bổn 有hữu 種chủng 。 而nhi 不bất 新tân 熏huân 種chủng 也dã 。

論luận 云vân 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 不bất 可khả 知tri 故cố 。 解giải 云vân 。 此thử 第đệ 一nhất 師sư 。 即tức 引dẫn 前tiền 初sơ 能năng 變biến 中trung 不bất 可khả 知tri 門môn 以dĩ 解giải 之chi 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 緣duyên 真Chân 如Như 。 即tức 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 名danh 不bất 可khả 知tri 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 緣duyên 俗tục 智trí 。 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 有hữu 可khả 知tri 耶da 。

論luận 云vân 餘dư 一nhất 分phần/phân 二nhị 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 者giả 。 其kỳ 餘dư 妙diệu 觀quán 平bình 等đẳng 。 其kỳ 體thể 是thị 一nhất 。 而nhi 分phần/phân 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 用dụng 。 皆giai 准chuẩn 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 應ưng 知tri 。

疏sớ/sơ 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 也dã 。 解giải 云vân 。 行hành 相tương/tướng 者giả 是thị 分phần/phân 。 所sở 緣duyên 者giả 謂vị 鏡kính 也dã 。

疏sớ/sơ 或hoặc 似tự 後hậu 得đắc 乃nãi 至Chí 真Chân 觀quán 後hậu 生sanh 。 第đệ 一nhất 解giải 云vân 。 然nhiên 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 。 若nhược 餘dư 三tam 智trí 。 即tức 由do 有hữu 根căn 本bổn 。 引dẫn 起khởi 後hậu 得đắc 。 即tức 有hữu 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 各các 別biệt 。 若nhược 此thử 成thành 事sự 智trí 。 既ký 無vô 根căn 本bổn 引dẫn 。 如như 何hà 成thành 事sự 智trí 中trung 。 有hữu 後hậu 得đắc 智trí 。 今kim 者giả 解giải 云vân 。 其kỳ 果quả 上thượng 成thành 事sự 智trí 。 即tức 以dĩ 因nhân 中trung 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 後hậu 得đắc 智trí 。 若nhược 因nhân 中trung 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 妙diệu 觀quán 平bình 等đẳng 後hậu 得đắc 智trí 。 不bất 證chứng 真chân 故cố 。 故cố 今kim 此thử 佛Phật 果Quả 上thượng 。 成thành 事sự 智trí 上thượng 。 別biệt 用dụng 於ư 以dĩ 因nhân 因nhân 。 中trung 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 後hậu 得đắc 智trí 不bất 證chứng 者giả 故cố 。 即tức 以dĩ 後hậu 得đắc 智trí 故cố 。 佛Phật 果Quả 上thượng 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 名danh 後hậu 得đắc 智trí 。 其kỳ 體thể 不bất 是thị 後hậu 得đắc 。 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 或hoặc 佛Phật 果Quả 上thượng 成thành 事sự 智trí 。 如như 他tha 因nhân 中trung 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 後hậu 得đắc 智trí 。 唯duy 依y 俗tục 故cố 。 今kim 此thử 果quả 上thượng 成thành 事sự 智trí 唯duy 緣duyên 俗tục 。 所sở 以dĩ 果quả 上thượng 成thành 事sự 智trí 名danh 後hậu 得đắc 。

疏sớ/sơ 因nhân 有hữu 二nhị 類loại 種chủng 果quả 唯duy 一nhất 類loại 種chủng 乃nãi 至chí 未vị 獲hoạch 述thuật 之chi 者giả 。 解giải 云vân 。 十Thập 地Địa 因nhân 中trung 根căn 本bổn 智trí 種chủng 。 後hậu 得đắc 智trí 若nhược 別biệt 種chủng 。 若nhược 成thành 佛Phật 有hữu 一nhất 類loại 種chủng 。 而nhi 有hữu 二nhị 用dụng 也dã 。 若nhược 生sanh 二nhị 用dụng 。 二nhị 用dụng 即tức 迷mê 現hiện 行hành 忘vong 也dã 。 然nhiên 此thử 中trung 應ưng 分phân 別biệt 。 且thả 如như 從tùng 初Sơ 地Địa 至chí 五ngũ 地địa 已dĩ 來lai 。 即tức 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 二nhị 智trí 各các 別biệt 種chủng 生sanh 。 不bất 可khả 說thuyết 一nhất 種chủng 子tử 而nhi 生sanh 二nhị 現hiện 也dã 。 若nhược 從tùng 五ngũ 地địa 已dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 中trung 已dĩ 來lai 。 即tức 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 而nhi 同đồng 一nhất 个# 種chủng 。 同đồng 一nhất 个# 。 種chủng 而nhi 生sanh 二nhị 用dụng 。 或hoặc 多đa 个# 種chủng 同đồng 生sanh 現hiện 行hành 。 現hiện 行hành 能năng 有hữu 二nhị 用dụng 。 雙song 緣duyên 真chân 俗tục 。 獨độc 五ngũ 地địa 已dĩ 上thượng 。 能năng 了liễu 真chân 俗tục 二nhị 智trí 。 行hành 相tương/tướng 互hỗ 為vi 會hội 令linh 相tương 應ứng 。 所sở 以dĩ 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 智trí 。 同đồng 一nhất 个# 種chủng 。 由do 如như 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 。 五ngũ 受thọ 用dụng 別biệt 種chủng 生sanh 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 若nhược 欲dục 界giới 中trung 在tại 在tại 五ngũ 色sắc 者giả 。 名danh 苦khổ 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 在tại 意ý 地địa 者giả 。 名danh 喜hỷ 名danh 憂ưu 等đẳng 。 故cố 欲dục 界giới 中trung 五ngũ 受thọ 。 各các 別biệt 種chủng 生sanh 。 不bất 得đắc 同đồng 種chủng 生sanh 也dã 。 若nhược 初sơ 二nhị 近cận 分phần/phân 有hữu 喜hỷ 有hữu 捨xả 。 亦diệc 各các 別biệt 種chủng 。 若nhược 第đệ 三tam 禪thiền 中trung 近cận 分phần/phân 。 根căn 本bổn 中trung 智trí 樂nhạo/nhạc/lạc 。 亦diệc 各các 別biệt 種chủng 生sanh 。 若nhược 第đệ 四tứ 禪thiền 已dĩ 上thượng 捨xả 。 各các 別biệt 種chủng 生sanh 。 此thử 等đẳng 即tức 同đồng 五ngũ 地địa 已dĩ 前tiền 本bổn 後hậu 智trí 各các 別biệt 種chủng 。 唯duy 初sơ 二nhị 根căn 本bổn 地địa 中trung 。 喜hỷ 樂lạc 同đồng 種chủng 生sanh 。 即tức 一nhất 个# 現hiện 行hành 受thọ 。 而nhi 有hữu 二nhị 用dụng 。 能năng 悅duyệt 心tâm 故cố 。 即tức 名danh 為vi 喜hỷ 。 能năng 悅duyệt 身thân 故cố 。 即tức 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 動động 勇dũng 故cố 。 即tức 名danh 為vi 喜hỷ 。 安an 靜tĩnh 故cố 即tức 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 初sơ 二nhị 根căn 本bổn 地địa 乃nãi 至chí 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 者giả 。 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 第đệ 八bát 識thức 是thị 前tiền 七thất 識thức 之chi 根căn 本bổn 。 故cố 云vân 第đệ 八bát 能năng 現hiện 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 若nhược 第đệ 七thất 識thức 。 是thị 前tiền 六lục 識thức 之chi 依y 。 故cố 云vân 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 若nhược 成thành 事sự 智trí 是thị 末mạt 故cố 。 現hiện 變biến 化hóa 事sự 耶da 。

疏sớ/sơ 諸chư 智trí 相tương 見kiến 分phân 別biệt 門môn 如như 前tiền 等đẳng 九cửu 卷quyển 解giải 訖ngật 者giả 。 應ưng 是thị 第đệ 八bát 卷quyển 中trung 解giải 。 不bất 是thị 第đệ 九cửu 卷quyển 中trung 解giải 也dã 。

疏sớ/sơ 有hữu 無vô 漏lậu 門môn 如như 隨tùy 識thức 中trung 辨biện 。 解giải 云vân 。 若nhược 解giải 善thiện 無vô 漏lậu 門môn 。 如như 隨tùy 前tiền 三tam 能năng 變biến 中trung 解giải 也dã 。

疏sớ/sơ 假giả 實thật 分phân 別biệt 門môn 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 明minh 諸chư 心tâm 所sở 幾kỷ 實thật 等đẳng 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。

疏sớ/sơ 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 乃nãi 至chí 故cố 不bất 說thuyết 之chi 者giả 。 雖tuy 轉chuyển 依y 義nghĩa 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 既ký 前tiền 頌tụng 文văn 云vân 。 捨xả 二nhị 麤thô 重trọng/trùng 故cố 須tu 得đắc 轉chuyển 依y 。 須tu 得đắc 轉chuyển 依y 即tức 是thị 所sở 證chứng 得đắc 。 佛Phật 果Quả 上thượng 所sở 生sanh 得đắc 。 所sở 顯hiển 得đắc 故cố 。 今kim 此thử 中trung 唯duy 取thủ 所sở 證chứng 得đắc 果quả 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 生sanh 所sở 顯hiển 也dã 。 不bất 取thủ 餘dư 三tam 轉chuyển 依y 。 其kỳ 餘dư 三tam 中trung 。 雖tuy 有hữu 迷mê 悟ngộ 依y 。 真Chân 如Như 即tức 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 得đắc 十thập 真Chân 如Như 。 即tức 是thị 迷mê 悟ngộ 依y 中trung 攝nhiếp 。 若nhược 至chí 十Thập 地Địa 中trung 。 真Chân 如Như 即tức 名danh 悟ngộ 依y 。 若nhược 真Chân 如Như 在tại 生sanh 死tử 中trung 。 即tức 名danh 迷mê 依y 。 故cố 此thử 十thập 真Chân 如Như 迷mê 悟ngộ 依y 。 即tức 是thị 因nhân 中trung 位vị 。 即tức 能năng 證chứng 得đắc 中trung 攝nhiếp 。 及cập 前tiền 能năng 斷đoạn 道đạo 。 皆giai 是thị 因nhân 能năng 斷đoạn 道đạo 故cố 。 十Thập 地Địa 修tu 行hành 故cố 。 即tức 斷đoạn 十thập 鄣# 。 而nhi 證chứng 十thập 真Chân 如Như 。 故cố 十thập 真Chân 如Như 十thập 鄣# 。 皆giai 是thị 能năng 修tu 道Đạo 之chi 作tác 具cụ 也dã 。 故cố 真Chân 如Như 迷mê 悟ngộ 依y 。 能năng 斷đoạn 道đạo 斷đoạn 十thập 鄣# 十thập 行hành 等đẳng 。 皆giai 是thị 因nhân 中trung 能năng 證chứng 得đắc 中trung 攝nhiếp 。 非phi 是thị 果quả 上thượng 所sở 證chứng 中trung 攝nhiếp 。 所sở 以dĩ 此thử 中trung 皆giai 不bất 取thủ 也dã 。

論luận 云vân 前tiền 修tu 習tập 位vị 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 相tương/tướng 者giả 。 解giải 云vân 。 意ý 說thuyết 。 十Thập 地Địa 行hành 等đẳng 。 即tức 名danh 能năng 證chứng 得đắc 。 皆giai 是thị 因nhân 位vị 攝nhiếp 故cố 。 前tiền 十Thập 地Địa 中trung 行hành 因nhân 。 所sở 得đắc 轉chuyển 依y 。 謂vị 佛Phật 果Quả 上thượng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 此thử 佛Phật 果Quả 上thượng 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 此thử 中trung 究cứu 竟cánh 位vị 體thể 相tướng 。

疏sớ/sơ 此thử 即tức 離ly 彼bỉ 相tương 應ứng 縛phược 義nghĩa 者giả 。 若nhược 染nhiễm 心tâm 心tâm 所sở 。 即tức 有hữu 相tương 應ứng 縛phược 。 然nhiên 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 是thị 無vô 漏lậu 故cố 。 離ly 彼bỉ 相tương 應ứng 縛phược 也dã 。

疏sớ/sơ 非phi 漏lậu 根căn 增tăng 離ly 二nhị 縛phược 義nghĩa 者giả 。 謂vị 離ly 相tương 應ứng 所sở 緣duyên 縛phược 也dã 。

疏sớ/sơ 初sơ 性tánh 唯duy 染nhiễm 者giả 。 即tức 是thị 相tương 應ứng 縛phược 。 唯duy 是thị 染nhiễm 心tâm 心tâm 所sở 也dã 。

疏sớ/sơ 彼bỉ 通thông 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 者giả 。 後hậu 所sở 緣duyên 縛phược 。 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 性tánh 善thiện 無vô 取thủ 法pháp 。 若nhược 煩phiền 惱não 緣duyên 有hữu 漏lậu 善thiện 無vô 記ký 時thời 。 即tức 煩phiền 惱não 毒độc 氣khí 。 入nhập 善thiện 無vô 記ký 法pháp 中trung 。 令linh 善thiện 無vô 記ký 法pháp 而nhi 成thành 漏lậu 性tánh 。 善thiện 無vô 記ký 時thời 。 即tức 煩phiền 惱não 漏lậu 生sanh 。 由do 如như 以dĩ 眼nhãn 者giả 。 自tự 答đáp 其kỳ 眼nhãn 根căn 煩phiền 惱não 。 有hữu 漏lậu 善thiện 無vô 記ký 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 煩phiền 惱não 緣duyên 無vô 漏lậu 法pháp 。 無vô 漏lậu 法pháp 即tức 損tổn 緣duyên 煩phiền 惱não 。 由do 如như 以dĩ 眼nhãn 觀quán 日nhật 。 卻khước 損tổn 其kỳ 眼nhãn 根căn 。 煩phiền 惱não 緣duyên 他tha 無vô 漏lậu 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

疏sớ/sơ 有hữu 第đệ 七thất 所sở 知tri 障chướng 俱câu 者giả 。 此thử 中trung 意ý 。 據cứ 實thật 所sở 言ngôn 。 唯duy 第đệ 七thất 識thức 中trung 我ngã 執chấp 煩phiền 惱não 名danh 漏lậu 。 其kỳ 所sở 知tri 不bất 名danh 為vi 漏lậu 。 今kim 者giả 約ước 所sở 知tri 障chướng 。 與dữ 他tha 漏lậu 法pháp 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 所sở 知tri 障chướng 亦diệc 得đắc 名danh 漏lậu 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 又hựu 所sở 障chướng 為vi 有hữu 漏lậu 依y 也dã 。 圓viên 簡giản 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 即tức 簡giản 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 唯duy 得đắc 生sanh 空không 智trí 。 同đồng 前tiền 三tam 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 得đắc 法Pháp 空không 智trí 。 及cập 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 餘dư 功công 德đức 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 。 不bất 名danh 為vi 圓viên 。

疏sớ/sơ 長trường/trưởng 續tục 尚thượng 字tự 意ý 乃nãi 為vi 遠viễn 者giả 。 此thử 中trung 應ưng 言ngôn 。 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 界giới 。 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 界giới 。 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 。 此thử 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 善thiện 。 此thử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 常thường 。 乃nãi 至chí 安an 樂lạc 解giải 脫thoát 。 身thân 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 即tức 此thử 流lưu 至chí 於ư 下hạ 也dã 。

疏sớ/sơ 無vô 為vi 功công 德đức 。 所sở 藏tạng 有hữu 為vi 功công 德đức 菩Bồ 提Đề 所sở 含hàm 者giả 。 若nhược 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 即tức 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 無vô 為vi 功công 德đức 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 名danh 能năng 含hàm 。 無vô 為vi 是thị 所sở 含hàm 。 此thử 言ngôn 含hàm 者giả 。 即tức 約ước 舉cử 時thời 。 攝nhiếp 得đắc 一nhất 切thiết 無vô 為vi 功công 德đức 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 名danh 能năng 含hàm 。 無vô 為vi 所sở 含hàm 。 此thử 言ngôn 含hàm 者giả 。 即tức 約ước 舉cử 涅Niết 槃Bàn 名danh 時thời 。 攝nhiếp 得đắc 一nhất 切thiết 無vô 為vi 。 功công 德đức 名danh 含hàm 。 非phi 如như 第đệ 八bát 識thức 能năng 含hàm 藏tạng 諸chư 種chủng 子tử 名danh 含hàm 也dã 。 若nhược 言ngôn 菩Bồ 提Đề 時thời 。 即tức 含hàm 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 功công 德đức 。 即tức 菩Bồ 提Đề 名danh 能năng 含hàm 。 餘dư 有hữu 為vi 功công 德đức 名danh 所sở 含hàm 。 此thử 舉cử 菩Bồ 提Đề 時thời 。 即tức 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 功công 德đức 。 皆giai 名danh 菩Bồ 提Đề 。 即tức 如như 五ngũ 種chủng 般Bát 若Nhã 等đẳng 。 亦diệc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。 亦diệc 非phi 如như 第đệ 八bát 能năng 含hàm 種chủng 。 或hoặc 是thị 因nhân 義nghĩa 或hoặc 為vi 所sở 緣duyên 乃nãi 至chí 或hoặc 為vi 緣duyên 生sanh 作tác 他tha 利lợi 樂lạc 事sự 者giả 。 此thử 疏sớ/sơ 文văn 。 即tức 解giải 論luận 中trung 或hoặc 為vi 因nhân 義nghĩa 能năng 生sanh 第đệ 五ngũ 乘thừa 等đẳng 論luận 文văn 也dã 。 然nhiên 此thử 中trung 言ngôn 佛Phật 果Quả 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 因nhân 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 者giả 。 非phi 是thị 將tương 他tha 佛Phật 果Quả 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 名danh 言ngôn 種chủng 子tử 。 一nhất 分phần/phân 種chủng 子tử 。 即tức 親thân 能năng 生sanh 他tha 菩Bồ 提Đề 乘thừa 。 一nhất 分phần/phân 種chủng 子tử 。 即tức 生sanh 他tha 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 等đẳng 五ngũ 乘thừa 善thiện 根căn 。 而nhi 為vi 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 無vô 是thị 事sự 。 今kim 者giả 便tiện 說thuyết 佛Phật 為vi 因nhân 。 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 者giả 。 即tức 或hoặc 約ước 所sở 緣duyên 。 即tức 佛Phật 果Quả 上thượng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 為vi 緣duyên 境cảnh 。 即tức 五ngũ 乘thừa 起khởi 善thiện 心tâm 。 緣duyên 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 欣hân 樂nhạo 故cố 。 即tức 生sanh 得đắc 他tha 五ngũ 乘thừa 道đạo 。 或hoặc 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。 即tức 由do 佛Phật 果Quả 上thượng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 即tức 令linh 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 長trưởng 善thiện 滅diệt 惡ác 。 廣quảng 轉chuyển 傳truyền 說thuyết 者giả 。 或hoặc 由do 佛Phật 菩Bồ 提Đề 根căn 本bổn 智trí 。 親thân 證chứng 真Chân 如Như 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 即tức 生sanh 後hậu 得đắc 智trí 。 後hậu 得đắc 智trí 即tức 生sanh 大đại 悲bi 。 大đại 悲bi 能năng 現hiện 佛Phật 身thân 。 說thuyết 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 令linh 諸chư 五ngũ 乘thừa 有hữu 情tình 聞văn 此thử 教giáo 已dĩ 。 即tức 長trường/trưởng 善thiện 滅diệt 惡ác 。 故cố 名danh 展triển 傳truyền 說thuyết 也dã 。 具cụ 此thử 等đẳng 緣duyên 。 方phương 生sanh 五ngũ 乘thừa 眾chúng 生sanh 。 生sanh 長trưởng 善thiện 滅diệt 惡ác 。 得đắc 世thế 出xuất 世thế 。 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 故cố 名danh 能năng 生sanh 五ngũ 乘thừa 也dã 。

疏sớ/sơ 約ước 於ư 此thử 位vị 依y 於ư 相tương/tướng 體thể 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 解giải 云vân 。 然nhiên 彼bỉ 勝thắng 鬘man 經kinh 。 及cập 無vô 上thượng 依y 經kinh 。 所sở 覆phú 不bất 得đắc 顯hiển 故cố 。 即tức 名danh 在tại 經kinh 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 此thử 中trung 即tức 約ước 佛Phật 果Quả 上thượng 二nhị 果quả 。 體thể 能năng 攝nhiếp 藏tạng 。 謂vị 菩Bồ 提Đề 體thể 相tướng 。 能năng 攝nhiếp 有hữu 為vi 功công 德đức 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 體thể 相tướng 。 能năng 攝nhiếp 無vô 為vi 功công 德đức 。 或hoặc 彼bỉ 約ước 有hữu 障chướng 無vô 鄣# 乃nãi 至chí 故cố 不bất 同đồng 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 彼bỉ 經kinh 說thuyết 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 即tức 約ước 有hữu 二nhị 鄣# 故cố 。 故cố 名danh 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 由do 無vô 障chướng 故cố 。 即tức 出xuất 纏triền 故cố 。 即tức 名danh 法Pháp 身thân 也dã 。 此thử 中trung 即tức 約ước 本bổn 末mạt 說thuyết 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 為vi 本bổn 。 即tức 能năng 攝nhiếp 無vô 為vi 功công 德đức 。 由do 菩Bồ 提Đề 為vi 本bổn 。 即tức 攝nhiếp 得đắc 餘dư 末mạt 有hữu 為vi 功công 德đức 。

疏sớ/sơ 此thử 餘dư 大đại 眾chúng 部bộ 。 解giải 云vân 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 部bộ 說thuyết 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 無vô 有hữu 漏lậu 法pháp 。

疏sớ/sơ 佛Phật 智trí 通thông 等đẳng 者giả 。 智trí 為vi 四Tứ 智Trí 。 通thông 謂vị 六Lục 通Thông 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 時thời 訶ha 身thân 語ngữ 現hiện 起khởi 入nhập 滅diệt 現hiện 有hữu 背bối/bội 痛thống 似tự 苦khổ 集Tập 諦Đế 者giả 。 若nhược 時thời 訶ha 調Điều 達Đạt 時thời 。 面diện 上thượng 亦diệc 怒nộ 眼nhãn 現hiện 嗔sân 色sắc 。 即tức 是thị 身thân 業nghiệp 。 上thượng 業nghiệp 中trung 出xuất 惡ác 言ngôn 云vân 癡si 人nhân 。 即tức 是thị 語ngữ 業nghiệp 。 此thử 時thời 訶ha 即tức 是thị 似tự 集Tập 諦Đế 。 若nhược 王vương 宮cung 生sanh 。 即tức 是thị 現hiện 起khởi 也dã 。 若nhược 雙song 樹thụ 滅diệt 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 入nhập 滅diệt 。 及cập 現hiện 背bối/bội 痛thống 等đẳng 皆giai 名danh 似tự 苦Khổ 諦Đế 也dã 。

論luận 云vân 集tập 論luận 等đẳng 說thuyết 乃nãi 至chí 五ngũ 外ngoại 界giới 者giả 。 此thử 中trung 問vấn 意ý 。 此thử 中trung 既ký 說thuyết 佛Phật 身thân 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 。 彼bỉ 集tập 論luận 即tức 說thuyết 。 十thập 五ngũ 界giới 唯duy 有hữu 漏lậu 。 既ký 十thập 五ngũ 界giới 唯duy 有hữu 有hữu 漏lậu 。 如Như 來Lai 是thị 無vô 漏lậu 。 即tức 佛Phật 果Quả 佛Phật 無vô 漏lậu 法pháp 。 即tức 如Như 來Lai 無vô 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 五ngũ 外ngoại 界giới 等đẳng 。

疏sớ/sơ 云vân 十thập 有hữu 色sắc 處xứ 法pháp 處xứ 少thiểu 分phần 者giả 。 十thập 有hữu 色sắc 處xứ 者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 。 法pháp 處xứ 少thiểu 分phần 者giả 。 謂vị 法pháp 處xứ 有hữu 命mạng 根căn 同đồng 分phần/phân 等đẳng 。 皆giai 是thị 有hữu 漏lậu 也dã 。

疏sớ/sơ 非phi 蘊uẩn 處xứ 界giới 有hữu 情tình 所sở 攝nhiếp 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 師sư 說thuyết 。 如Như 來Lai 雖tuy 有hữu 十thập 八bát 界giới 。 以dĩ 絕tuyệt 名danh 言ngôn 故cố 。 即tức 佛Phật 十thập 八bát 界giới 。 亦diệc 非phi 是thị 十thập 八bát 界giới 繫hệ 攝nhiếp 等đẳng 。

疏sớ/sơ 如Như 來Lai 根căn 境cảnh 皆giai 以dĩ 意ý 識thức 妙diệu 定định 為vi 先tiên 身thân 乃nãi 至chí 以dĩ 相tương/tướng 麤thô 故cố 可khả 受thọ 用dụng 故cố 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 師sư 說thuyết 。 如Như 來Lai 十thập 八bát 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 三tam 界giới 。 謂vị 有hữu 意ý 界giới 。 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 。 佛Phật 無vô 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 五ngũ 識thức 等đẳng 十thập 五ngũ 界giới 也dã 。 即tức 諸chư 如Như 來Lai 。 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 中trung 攝nhiếp 等đẳng 。 即tức 不bất 是thị 十thập 五ngũ 界giới 攝nhiếp 。 即tức 如Như 來Lai 由do 第đệ 六lục 識thức 入nhập 定định 。 定định 力lực 為vi 先tiên 。 變biến 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 。 其kỳ 第đệ 八bát 識thức 。 亦diệc 隨tùy 他tha 第đệ 六lục 識thức 。 後hậu 變biến 起khởi 五ngũ 根căn 塵trần 等đẳng 。 五ngũ 根căn 塵trần 等đẳng 雖tuy 是thị 第đệ 八bát 識thức 變biến 。 然nhiên 由do 第đệ 六lục 識thức 中trung 定định 力lực 。 為vi 先tiên 變biến 故cố 。 此thử 第đệ 八bát 所sở 變biến 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 。 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 中trung 攝nhiếp 。 除trừ 佛Phật 已dĩ 外ngoại 。 自tự 餘dư 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 異dị 生sanh 等đẳng 五ngũ 識thức 。 即tức 依y 此thử 佛Phật 所sở 變biến 身thân 上thượng 似tự 扶phù 塵trần 。 及cập 外ngoại 五ngũ 塵trần 上thượng 。 託thác 為vi 本bổn 質chất 。 菩Bồ 薩Tát 異dị 生sanh 等đẳng 。 又hựu 重trọng/trùng 變biến 起khởi 五ngũ 塵trần 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 然nhiên 佛Phật 所sở 變biến 五ngũ 塵trần 即tức 細tế 。 既ký 是thị 定định 果quả 色sắc 。 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 不bất 攝nhiếp 。 唯duy 是thị 外ngoại 五ngũ 境cảnh 攝nhiếp 。 又hựu 如như 佛Phật 由do 定định 力lực 所sở 變biến 五ngũ 根căn 。 亦diệc 是thị 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 無vô 發phát 識thức 用dụng 。 由do 如như 無vô 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 變biến 起khởi 定định 果quả 色sắc 。 淚lệ 下hạ 如như 雨vũ 。 亦diệc 無vô 五ngũ 根căn 。 雖tuy 是thị 五ngũ 塵trần 法Pháp 界Giới 中trung 攝nhiếp 。 佛Phật 所sở 變biến 五ngũ 根căn 。 既ký 是thị 定định 果quả 色sắc 。 明minh 知tri 不bất 是thị 五ngũ 根căn 。 如Như 來Lai 無vô 所sở 依y 五ngũ 根căn 。 所sở 緣duyên 五ngũ 境cảnh 。 五ngũ 識thức 不bất 得đắc 生sanh 色sắc 。 識thức 亦diệc 非phi 有hữu 故cố 。 佛Phật 無vô 十thập 五ngũ 界giới 也dã 。 雖tuy 定định 果quả 色sắc 。 似tự 其kỳ 五ngũ 根căn 五ngũ 識thức 。 實thật 非phi 根căn 也dã 。 若nhược 餘dư 菩Bồ 薩Tát 異dị 生sanh 等đẳng 。 所sở 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 。 即tức 是thị 麤thô 外ngoại 塵trần 攝nhiếp 。 又hựu 餘dư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 五ngũ 識thức 所sở 變biến 起khởi 五ngũ 塵trần 相tương/tướng 分phần/phân 。 以dĩ 相tương/tướng 麤thô 故cố 。 亦diệc 非phi 是thị 佛Phật 五ngũ 塵trần 攝nhiếp 。 然nhiên 餘dư 菩Bồ 薩Tát 所sở 變biến 五ngũ 塵trần 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 塵trần 。 可khả 受thọ 用dụng 之chi 。 然nhiên 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 不bất 變biến 起khởi 佛Phật 六lục 根căn 相tướng 分phần/phân 。 又hựu 若nhược 由do 第đệ 六lục 識thức 中trung 定định 果quả 。 變biến 起khởi 五ngũ 塵trần 等đẳng 。 即tức 是thị 外ngoại 五ngũ 塵trần 類loại 故cố 。 又hựu 是thị 無vô 情tình 故cố 。 故cố 定định 果quả 所sở 變biến 五ngũ 塵trần 。 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 中trung 攝nhiếp 。 若nhược 執chấp 第đệ 六lục 定định 果quả 力lực 。 引dẫn 起khởi 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 。 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 既ký 是thị 有hữu 情tình 攝nhiếp 。 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 即tức 是thị 內nội 六lục 處xứ 攝nhiếp 。 不bất 是thị 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 。 又hựu 第đệ 六lục 緣duyên 十thập 八bát 界giới 。 即tức 是thị 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 。 不bất 言ngôn 是thị 第đệ 六lục 識thức 緣duyên 故cố 。 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 。 又hựu 五ngũ 塵trần 三tam 識thức 緣duyên 。 謂vị 五ngũ 識thức 第đệ 六lục 識thức 八bát 識thức 。 此thử 之chi 三tam 識thức 。 皆giai 能năng 緣duyên 五ngũ 塵trần 。 若nhược 五ngũ 根căn 二nhị 識thức 緣duyên 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 及cập 第đệ 六lục 識thức 。 此thử 二nhị 識thức 皆giai 能năng 緣duyên 五ngũ 根căn 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 為vi 意ý 根căn 。 亦diệc 有hữu 二nhị 識thức 緣duyên 。 謂vị 第đệ 七thất 第đệ 六lục 。 能năng 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 若nhược 五ngũ 識thức 唯duy 有hữu 一nhất 識thức 緣duyên 。 謂vị 第đệ 六lục 識thức 能năng 緣duyên 五ngũ 識thức 。 又hựu 加gia 自tự 證chứng 分phần/phân 。 即tức 有hữu 二nhị 識thức 緣duyên 。 謂vị 五ngũ 識thức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 各các 各các 緣duyên 五ngũ 識thức 見kiến 分phần/phân 也dã 。 若nhược 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 有hữu 五ngũ 種chủng 。 若nhược 兩lưỡng 个# 同đồng 種chủng 同đồng 色sắc 根căn 。 影ảnh 光quang 明minh 闇ám 。 為vi 所sở 礙ngại 色sắc 。 即tức 是thị 極cực 逈huýnh 色sắc 。 極cực 略lược 可khả 知tri 。 遍biến 計kế 所sở 起khởi 色sắc 中trung 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 經Kinh 部bộ 師sư 說thuyết 。 鏡kính 中trung 無vô 面diện 像tượng 。 水thủy 中trung 無vô 自tự 。 由do 鏡kính 面diện 淨tịnh 故cố 。 遂toại 令linh 眼nhãn 識thức 返phản 見kiến 自tự 面diện 等đẳng 。 若nhược 執chấp 鏡kính 中trung 實thật 有hữu 面diện 。 水thủy 中trung 實thật 有hữu 自tự 者giả 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 起khởi 色sắc 。 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 說thuyết 。 鏡kính 中trung 實thật 有hữu 面diện 。 水thủy 中trung 實thật 有hữu 自tự 等đẳng 。 已dĩ 上thượng 即tức 是thị 實thật 義nghĩa 解giải 。 二nhị 云vân 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 。 即tức 是thị 實thật 也dã 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 變biến 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 等đẳng 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 起khởi 色sắc 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 。 即tức 是thị 傍bàng 義nghĩa 非phi 正chánh 也dã 。

疏sớ/sơ 及cập 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 經kinh 者giả 。 經kinh 中trung 明minh 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 即tức 名danh 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 也dã 。 非phi 別biệt 有hữu 經kinh 。 名danh 名danh 之chi 為vi 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。

疏sớ/sơ 前tiền 後hậu 剎sát 那na 別biệt 異dị 起khởi 故cố 然nhiên 行hành 迅tấn 速tốc 。 解giải 云vân 。 或hoặc 前tiền 念niệm 起khởi 觀quán 智trí 說thuyết 法Pháp 。 後hậu 念niệm 起khởi 成thành 所sở 事sự 智trí 。 而nhi 起khởi 變biến 化hóa 身thân 。 或hoặc 前tiền 念niệm 起khởi 成thành 所sở 事sự 智trí 現hiện 化hóa 身thân 。 後hậu 念niệm 起khởi 妙diệu 觀quán 智trí 說thuyết 法Pháp 。 然nhiên 前tiền 後hậu 二nhị 智trí 。 起khởi 迅tấn 速tốc 故cố 。 然nhiên 以dĩ 並tịnh 起khởi 二nhị 智trí 也dã 。

疏sớ/sơ 此thử 平bình 等đẳng 智trí 既ký 能năng 變biến 起khởi 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 二nhị 身thân 即tức 為vi 根căn 境cảnh 而nhi 依y 之chi 或hoặc 乃nãi 至chí 名danh 平bình 等đẳng 智trí 。 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 既ký 能năng 變biến 化hóa 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 及cập 變biến 化hóa 身thân 上thượng 。 變biến 起khởi 五ngũ 五ngũ 根căn 及cập 前tiền 五ngũ 境cảnh 。 此thử 識thức 皆giai 依y 他tha 受thọ 用dụng 身thân 上thượng 五ngũ 根căn 。 緣duyên 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 化hóa 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 名danh 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 此thử 平bình 等đẳng 智trí 。 若nhược 依y 化hóa 身thân 上thượng 五ngũ 根căn 。 緣duyên 五ngũ 色sắc 境cảnh 。 化hóa 地địa 前tiền 異dị 生sanh 等đẳng 。 此thử 智trí 則tắc 名danh 成thành 所sở 化hóa 智trí 。 據cứ 實thật 言ngôn 。 唯duy 是thị 一nhất 个# 平bình 等đẳng 。 有hữu 二nhị 種chủng 作tác 用dụng 。 則tắc 名danh 平bình 等đẳng 。 智trí 成thành 事sự 智trí 也dã 。 此thử 師sư 。 由do 如như 一nhất 意ý 識thức 菩Bồ 薩Tát 。 意ý 識thức 雖tuy 是thị 一nhất 意ý 識thức 。 若nhược 依y 所sở 緣duyên 色sắc 。 即tức 名danh 眼nhãn 識thức 等đẳng 也dã 。

論luận 云vân 如như 轉chuyển 生sanh 死tử 者giả 。 問vấn 如như 何hà 言ngôn 有hữu 漏lậu 法pháp 。 生sanh 者giả 即tức 是thị 生sanh 起khởi 現hiện 行hành 。 死tử 者giả 是thị 滅diệt 相tương/tướng 。 若nhược 爾nhĩ 佛Phật 身thân 中trung 有hữu 法pháp 。 既ký 有hữu 生sanh 滅diệt 。 應ưng 亦diệc 有hữu 生sanh 死tử 。

疏sớ/sơ 論luận 此thử 緣duyên 麤thô 事sự 乃nãi 至chí 成thành 事sự 智trí 轉chuyển 五ngũ 識thức 得đắc 者giả 。 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 若nhược 平bình 等đẳng 智trí 品phẩm 。 緣duyên 麤thô 事sự 境cảnh 時thời 。 即tức 說thuyết 此thử 能năng 緣duyên 麤thô 事sự 境cảnh 平bình 等đẳng 智trí 。 名danh 為vi 成thành 事sự 智trí 也dã 。 故cố 說thuyết 成thành 事sự 智trí 。 轉chuyển 五ngũ 識thức 得đắc 。 據cứ 成thành 事sự 智trí 。 即tức 是thị 他tha 平bình 等đẳng 智trí 上thượng 作tác 用dụng 也dã 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 師sư 緣duyên 佛Phật 唯duy 三tam 界giới 實thật 餘dư 十thập 五ngũ 界giới 者giả 。 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 佛Phật 唯duy 有hữu 意ý 界giới 。 意ý 識thức 界giới 。 法Pháp 界Giới 。 餘dư 十thập 五ngũ 界giới 。 皆giai 名danh 虗hư 。 謂vị 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 。 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 。 若nhược 佛Phật 五ngũ 識thức 。 非phi 是thị 五ngũ 識thức 界giới 攝nhiếp 也dã 。

論luận 云vân 謂vị 餘dư 成thành 就tựu 十thập 八bát 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 後hậu 三tam 通thông 無vô 漏lậu 者giả 。 謂vị 餘dư 者giả 。 謂vị 餘dư 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 唯duy 成thành 十thập 五ngũ 界giới 是thị 有hữu 漏lậu 。 後hậu 三tam 通thông 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 謂vị 餘dư 成thành 就tựu 等đẳng 出xuất 麤thô 識thức 境cảnh 者giả 。 即tức 論luận 文văn 言ngôn 。 謂vị 餘dư 十thập 八bát 界giới 中trung 後hậu 三tam 界giới 。 餘dư 十thập 五ngũ 界giới 是thị 。 餘dư 十thập 五ngũ 界giới 是thị 漏lậu 者giả 。 即tức 是thị 出xuất 二Nhị 乘Thừa 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 十thập 五ngũ 界giới 有hữu 漏lậu 。 麤thô 無vô 之chi 境cảnh 體thể 佛Phật 成thành 熟thục 者giả 等đẳng 顯hiển 知tri 一nhất 切thiết 也dã 者giả 。 後hậu 論luận 文văn 中trung 意ý 說thuyết 。 佛Phật 成thành 熟thục 十thập 八bát 界giới 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 。 即tức 顯hiển 前tiền 論luận 文văn 云vân 。 非phi 說thuyết 一nhất 切thiết 。 即tức 約ước 佛Phật 十thập 八bát 界giới 皆giai 無vô 漏lậu 。 但đãn 言ngôn 佛Phật 即tức 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 及cập 至chí 識thức 是thị 識thức 用dụng 者giả 。 意ý 識thức 論luận 中trung 。 但đãn 言ngôn 約ước 所sở 成thành 十thập 八bát 界giới 。 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 。 即tức 返phản 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 所sở 成thành 十thập 五ngũ 界giới 皆giai 通thông 有hữu 漏lậu 。 十thập 五ngũ 界giới 皆giai 通thông 有hữu 漏lậu 故cố 。 即tức 是thị 麤thô 惡ác 之chi 境cảnh 體thể 。 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 准chuẩn 知tri 此thử 有hữu 漏lậu 十thập 五ngũ 界giới 。 故cố 知tri 能năng 知tri 能năng 知tri 十thập 五ngũ 界giới 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 。 即tức 顯hiển 我ngã 智trí 之chi 境cảnh 。 若nhược 如Như 來Lai 十thập 五ngũ 界giới 唯duy 無vô 漏lậu 。 諸chư 根căn 相tướng 續tục 。 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 。 唯duy 佛Phật 勝thắng 智trí 。 方phương 能năng 知tri 之chi 。 若nhược 餘dư 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 無vô 不bất 知tri 也dã 。 又hựu 解giải 麤thô 淺thiển 者giả 。 麤thô 者giả 即tức 是thị 所sở 知tri 十thập 五ngũ 界giới 境cảnh 體thể 。 淺thiển 者giả 即tức 是thị 能năng 知tri 有hữu 漏lậu 十thập 五ngũ 界giới 之chi 我ngã 也dã 。

疏sớ/sơ 非phi 說thuyết 有hữu 情tình 十thập 五ngũ 界giới 等đẳng 皆giai 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 。 今kim 准chuẩn 此thử 疏sớ/sơ 文văn 。 佛Phật 亦diệc 名danh 有hữu 情tình 。 佛Phật 是thị 有hữu 情tình 。 十thập 八bát 界giới 即tức 唯duy 無vô 漏lậu 。

疏sớ/sơ 說thuyết 如Như 來Lai 妙diệu 色sắc 身thân 者giả 。 此thử 兩lưỡng 行hành 頌tụng 。 即tức 彰chương 如Như 來Lai 三Tam 身Thân 功công 德đức 。 若nhược 如Như 來Lai 妙diệu 色sắc 等đẳng 四tứ 句cú 。 即tức 彰chương 如Như 來Lai 化hóa 身thân 功công 德đức 。 如Như 來Lai 色sắc 無vô 盡tận 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 復phục 然nhiên 。 即tức 彰chương 佛Phật 自tự 受thọ 用dụng 功công 德đức 。 如Như 來Lai 色sắc 無vô 盡tận 者giả 。 即tức 是thị 轉chuyển 無vô 常thường 色sắc 獲hoạch 常thường 色sắc 也dã 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 復phục 然nhiên 者giả 。 即tức 是thị 轉chuyển 無vô 常thường 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 四tứ 蘊uẩn 。 而nhi 獲hoạch 常thường 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 四tứ 蘊uẩn 。 一nhất 切thiết 法pháp 常thường 住trụ 者giả 。 即tức 彰chương 法Pháp 身thân 功công 德đức 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 智trí 之chi 與dữ 境cảnh 皆giai 具cụ 此thử 二nhị 義nghĩa 者giả 。 智trí 者giả 謂vị 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 境cảnh 者giả 謂vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 也dã 。

疏sớ/sơ 云vân 智trí 微vi 妙diệu 性tánh 相tướng 甚thậm 深thâm 者giả 。 智trí 者giả 謂vị 四Tứ 智Trí 。 性tánh 者giả 是thị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。

論luận 云vân 又hựu 善thiện 白bạch 法Pháp 性tánh 故cố 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 此thử 即tức 說thuyết 無vô 漏lậu 法pháp 為vi 白bạch 法Pháp 。 乃nãi 餘dư 黑hắc 白bạch 四tứ 種chủng 業nghiệp 中trung 。 即tức 說thuyết 無vô 漏lậu 是thị 非phi 黑hắc 非phi 白bạch 攝nhiếp 。 合hợp 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 四tứ 義nghĩa 者giả 。 能năng 論luận 文văn 。 一nhất 此thử 又hựu 是thị 善thiện 白bạch 法Pháp 性tánh 故cố 。 二nhị 清thanh 淨tịnh 界giới 乃nãi 至chí 極cực 巧xảo 便tiện 故cố 。 三tam 二nhị 種chủng 皆giai 有hữu 順thuận 益ích 相tương/tướng 故cố 。 四tứ 違vi 不bất 善thiện 故cố 。 又hựu 云vân 若nhược 違vi 四tứ 不bất 善thiện 合hợp 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 四tứ 義nghĩa 者giả 。 一nhất 自tự 性tánh 故cố 。 二nhị 遠viễn 離ly 生sanh 滅diệt 極cực 安an 隱ẩn 故cố 。 三tam 妙diệu 用dụng 無vô 方phương 極cực 巧xảo 便tiện 故cố 。 四tứ 順thuận 益ích 相tương/tướng 故cố 。 違vi 四tứ 不bất 善thiện 者giả 。 一nhất 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 是thị 惡ác 法pháp 性tánh 故cố 。 二nhị 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 有hữu 生sanh 滅diệt 不bất 安an 穩ổn 故cố 。 三tam 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 不bất 巧xảo 便tiện 故cố 。 四tứ 不bất 善thiện 之chi 法pháp 。 違vi 此thử 四tứ 不bất 善thiện 故cố 。 無vô 漏lậu 名danh 善thiện 也dã 。

論luận 云vân 論luận 處xứ 等đẳng 八bát 唯duy 無vô 記ký 如Như 來Lai 豈khởi 無vô 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 。 解giải 云vân 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 此thử 之chi 四tứ 句cú 。 收thu 他tha 外ngoại 難nạn/nan 。 謂vị 有hữu 外ngoại 難nạn/nan 曰viết 。 既ký 說thuyết 如như 來Lai 四Tứ 智Trí 。 皆giai 是thị 善thiện 者giả 。 何hà 故cố 對đối 法pháp 論luận 說thuyết 。 十thập 二nhị 處xứ 中trung 。 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 如Như 來Lai 既ký 無vô 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 。 問vấn 既ký 說thuyết 四Tứ 智Trí 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 是thị 善thiện 。 何hà 故cố 將tương 五ngũ 色sắc 根căn 等đẳng 。 以dĩ 難nạn/nan 心tâm 法pháp 。 答đáp 前tiền 論luận 云vân 。 四Tứ 智Trí 品phẩm 極cực 攝nhiếp 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 功công 德đức 。 其kỳ 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 。 亦diệc 在tại 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 中trung 攝nhiếp 。 故cố 說thuyết 四Tứ 智Trí 是thị 善thiện 。 即tức 將tương 五ngũ 根căn 等đẳng 是thị 無vô 記ký 以dĩ 難nạn/nan 也dã 。 又hựu 前tiền 說thuyết 四Tứ 智Trí 是thị 無vô 漏lậu 界giới 外ngoại 人nhân 。 即tức 將tương 十thập 五ngũ 界giới 是thị 有hữu 漏lậu 以dĩ 難nạn/nan 之chi 。 今kim 既ký 說thuyết 四Tứ 智Trí 是thị 善thiện 外ngoại 人nhân 。 即tức 將tương 五ngũ 根căn 等đẳng 無vô 記ký 以dĩ 難nạn/nan 之chi 。

論luận 云vân 此thử 中trung 三tam 釋thích 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 者giả 。 此thử 中trung 答đáp 慧tuệ 如như 前tiền 。 答đáp 有hữu 漏lậu 中trung 。 論luận 文văn 還hoàn 應ưng 云vân 。 有hữu 義nghĩa 。 如Như 來Lai 功công 德đức 身thân 上thượng 土thổ/độ 。 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 。 乃nãi 至chí 絕tuyệt 諸chư 戲hí 論luận 。 非phi 蘊uẩn 處xứ 界giới 法Pháp 門môn 所sở 攝nhiếp 。 第đệ 二nhị 有hữu 義nghĩa 。 如Như 來Lai 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 妙diệu 定định 生sanh 故cố 。 法Pháp 界Giới 色sắc 攝nhiếp 。 乃nãi 至chí 論luận 說thuyết 五ngũ 識thức 性tánh 散tán 亂loạn 等đẳng 。 第đệ 三tam 有hữu 義nghĩa 。 如Như 來Lai 功công 德đức 身thân 上thượng 。 如như 應ưng 攝nhiếp 在tại 蘊uẩn 處xứ 界giới 中trung 。 後hậu 三tam 皆giai 通thông 善thiện 無vô 記ký 等đẳng 。 集tập 論luận 等đẳng 說thuyết 五ngũ 根căn 三tam 境cảnh 是thị 無vô 記ký 者giả 。 彼bỉ 依y 二Nhị 乘Thừa 麤thô 淺thiển 境cảnh 既ký 。 非phi 說thuyết 一nhất 切thiết 。 謂vị 餘dư 成thành 就tựu 十thập 二nhị 處xứ 。 是thị 無vô 記ký 也dã 。

論luận 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 身thân 土thổ/độ 等đẳng 法pháp 皆giai 滅diệt 道đạo 攝nhiếp 者giả 。 問vấn 如như 何hà 身thân 土thổ/độ 是thị 有hữu 為vi 即tức 滅Diệt 諦Đế 攝nhiếp 。 答đáp 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 若nhược 佛Phật 法Pháp 身thân 及cập 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 是thị 無vô 為vi 故cố 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 攝nhiếp 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 變biến 化hóa 身thân 。 及cập 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 變biến 化hóa 土thổ/độ 。 皆giai 是thị 有hữu 為vi 故cố 。 是thị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 次thứ 正chánh 解giải 真Chân 如Như 來lai 五ngũ 法pháp 者giả 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 解giải 真Chân 如Như 未vị 五ngũ 法pháp 者giả 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 名danh 之chi 為vi 五ngũ 也dã 。

疏sớ/sơ 然nhiên 此thử 二nhị 解giải 并tinh 前tiền 四tứ 解giải 。 云vân 一nhất 是thị 滅Diệt 諦Đế 攝nhiếp 。 亦diệc 是thị 善thiện 。 二nhị 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 故cố 是thị 善thiện 也dã 。 故cố 云vân 有hữu 二nhị 解giải 。 此thử 二nhị 解giải 并tinh 前tiền 四tứ 令linh 六lục 解giải 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 一nhất 云vân 。 說thuyết 佛Phật 身thân 土thổ/độ 滅diệt 道đạo 攝nhiếp 。 二nhị 云vân 說thuyết 佛Phật 身thân 土thổ/độ 非phi 苦khổ 集tập 故cố 。 并tinh 前tiền 四tứ 解giải 即tức 有hữu 六lục 解giải 。 無vô 斷đoạn 常thường 者giả 是thị 根căn 身thân 乃nãi 至chí 是thị 他tha 身thân 相tướng 屬thuộc 續tục 常thường 義nghĩa 者giả 。 然nhiên 此thử 文văn 中trung 且thả 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。 應ưng 言ngôn 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 是thị 不bất 斷đoạn 者giả 。 即tức 約ước 成thành 佛Phật 已dĩ 去khứ 。 始thỉ 終chung 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 也dã 。 若nhược 他tha 用dụng 變biến 化hóa 時thời 時thời 化hóa 緣duyên 將tương 畢tất 。 即tức 有hữu 願nguyện 絕tuyệt 。 後hậu 時thời 餘dư 處xứ 還hoàn 起khởi 身thân 也dã 。 名danh 為vi 相tương 續tục 也dã 。

疏sớ/sơ 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 三tam 種chủng 常thường 如như 常thường 施thí 食thực 乃nãi 至chí 斷đoạn 別biệt 不bất 盡tận 相tương 續tục 常thường 義nghĩa 者giả 。 謂vị 法Pháp 身thân 名danh 凝ngưng 然nhiên 常thường 。 彼bỉ 身thân 不bất 斷đoạn 常thường 。 化hóa 身thân 相tướng 續tục 常thường 。 雖tuy 說thuyết 報báo 化hóa 二nhị 身thân 是thị 常thường 。 還hoàn 有hữu 生sanh 滅diệt 。 如như 言ngôn 此thử 人nhân 有hữu 施thí 食thực 。 此thử 人nhân 舉cử 時thời 等đẳng 。 即tức 有hữu 施thí 食thực 。 掖dịch 中trung 即tức 不bất 施thí 食thực 。 又hựu 如như 言ngôn 此thử 人nhân 家gia 勢thế 富phú 貴quý 。 常thường 受thọ 快khoái 樂lạc 。 然nhiên 此thử 人nhân 亦diệc 有hữu 不phủ 。 受thọ 快khoái 樂lạc 時thời 。 今kim 言ngôn 報báo 化hóa 是thị 常thường 者giả 。 非phi 如như 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 報báo 化hóa 身thân 等đẳng 還hoàn 有hữu 生sanh 滅diệt 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 如Như 來Lai 。 報báo 化hóa 二nhị 身thân 。 得đắc 常thường 有hữu 耶da 。 答đáp 由do 如Như 來Lai 昔tích 在tại 因nhân 中trung 。 有hữu 法pháp 空không 智trí 。 斷đoạn 不bất 所sở 知tri 障chướng 證chứng 法pháp 空không 理lý 窮cùng 盡tận 故cố 。 故cố 成thành 佛Phật 已dĩ 即tức 自tự 受thọ 用dụng 不bất 斷đoạn 常thường 盡tận 未vị 來lai 際tế 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 唯duy 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 同đồng 假giả 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 法pháp 空không 智trí 故cố 。 又hựu 不bất 證chứng 法pháp 空không 理lý 。 即tức 證chứng 理lý 不bất 窮cùng 盡tận 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 不bất 得đắc 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。 又hựu 如như 由do 昔tích 日nhật 中trung 有hữu 悲bi 願nguyện 。 誓thệ 度độ 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 利lợi 樂lạc 他tha 故cố 。 後hậu 成thành 佛Phật 時thời 。 即tức 得đắc 他tha 用dụng 。 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 亦diệc 無vô 盡tận 也dã 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 無vô 悲bi 願nguyện 故cố 。 不bất 擬nghĩ 利lợi 他tha 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 不bất 得đắc 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 也dã 。 理lý 實thật 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 證chứng 法pháp 空không 理lý 。 正chánh 得đắc 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 傍bàng 亦diệc 得đắc 他tha 受thọ 用dụng 身thân 變biến 化hóa 身thân 。 若nhược 悲bi 願nguyện 正chánh 得đắc 他tha 受thọ 用dụng 。 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 傍bàng 亦diệc 得đắc 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 由do 如như 所sở 知tri 障chướng 。 正chánh 障chướng 菩Bồ 提Đề 。 兼kiêm 障chướng 涅Niết 槃Bàn 。 說thuyết 煩phiền 惱não 鄣# 。 正chánh 障chướng 涅Niết 槃Bàn 。 兼kiêm 亦diệc 能năng 障chướng 菩Bồ 提Đề 。 此thử 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 及cập 悲bi 願nguyện 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。

疏sớ/sơ 若nhược 初sơ 唯duy 生sanh 得đắc 不bất 滅diệt 者giả 便tiện 違vi 佛Phật 說thuyết 乃nãi 至chí 違vi 比tỉ 量lượng 故cố 者giả 。 此thử 文văn 即tức 是thị 破phá 當đương 常thường 現hiện 常thường 也dã 。 然nhiên 智trí 者giả 法Pháp 師sư 。 執chấp 有hữu 常thường 當đương 者giả 。 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 未vị 得đắc 成thành 佛Phật 。 即tức 色sắc 心tâm 是thị 無vô 常thường 。 若nhược 三tam 大đại 劫kiếp 修tu 因nhân 。 當đương 來lai 得đắc 成thành 佛Phật 已dĩ 。 眾chúng 生sanh 若nhược 未vị 得đắc 成thành 佛Phật 。 即tức 色sắc 心tâm 是thị 無vô 常thường 。 若nhược 三tam 大đại 劫kiếp 修tu 因nhân 。 當đương 來lai 得đắc 成thành 佛Phật 已dĩ 。 佛Phật 色sắc 心tâm 即tức 常thường 住trụ 不bất 生sanh 滅diệt 。 由do 如như 真Chân 如Như 是thị 凝ngưng 然nhiên 常thường 也dã 。 現hiện 常thường 者giả 。 智trí 法Pháp 師sư 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 中trung 。 常thường 有hữu 佛Phật 子tử 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 此thử 佛Phật 子tử 故cố 。 鼻tị 眼nhãn 耳nhĩ 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 由do 如như 母mẫu 胎thai 中trung 有hữu 娠thần 兒nhi 。 由do 母mẫu 數sác 數sác 喫khiết 食thực 津tân 閏nhuận 。 今kim 此thử 娠thần 兒nhi 。 漸tiệm 漸tiệm 長trưởng 大đại 。 後hậu 即tức 出xuất 胎thai 。 眾chúng 生sanh 身thân 中trung 。 佛Phật 子tử 亦diệc 爾nhĩ 。 由do 三tam 大đại 劫kiếp 多đa 聞văn 令linh 熏huân 習tập 。 此thử 身thân 中trung 佛Phật 子tử 。 漸tiệm 漸tiệm 長trưởng 大đại 。 後hậu 時thời 即tức 得đắc 成thành 佛Phật 。 今kim 破phá 云vân 。 生sanh 者giả 皆giai 滅diệt 。 一nhất 向hướng 記ký 故cố 。 又hựu 作tác 量lượng 云vân 。 佛Phật 色sắc 心tâm 等đẳng 定định 有hữu 生sanh 滅diệt 。 因nhân 云vân 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 由do 如như 凡phàm 夫phu 。 或hoặc 應ưng 返phản 顯hiển 凡phàm 夫phu 色sắc 心tâm 應ưng 不bất 生sanh 滅diệt 。 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 。 由do 如Như 來Lai 也dã 。

論luận 云vân 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 眾chúng 相tướng 寂tịch 靜tĩnh 故cố 名danh 安an 樂lạc 者giả 者giả 。 此thử 真Chân 如Như 雖tuy 十thập 相tương/tướng 。 名danh 眾chúng 相tướng 永vĩnh 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 也dã 。

論luận 云vân 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 永vĩnh 離ly 惱não 害hại 故cố 名danh 安an 樂lạc 者giả 。 此thử 四Tứ 智Trí 名danh 安an 樂lạc 者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 樂lạc 中trung 覺giác 法Pháp 樂lạc 。

論luận 云vân 此thử 二nhị 自tự 性tánh 皆giai 無vô 憂ưu 根căn 者giả 。 然nhiên 真chân 及cập 四Tứ 智Trí 。 俱câu 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 即tức 是thị 五ngũ 樂lạc 中trung 。 無vô 根căn 寂tịch 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 非phi 如như 有hữu 漏lậu 善thiện 逼bức 身thân 亦diệc 受thọ 生sanh 相tương/tướng 。 身thân 亦diệc 受thọ 生sanh 相tương/tướng 者giả 。 即tức 是thị 業nghiệp 繫hệ 也dã 。 即tức 由do 有hữu 漏lậu 福phước 非phi 福phước 不bất 動động 善thiện 業nghiệp 故cố 。 滅diệt 三tam 界giới 中trung 。 令linh 有hữu 情tình 受thọ 生sanh 死tử 身thân 。 安an 謂vị 安an 足túc 者giả 。 諸chư 經kinh 論luận 中trung 。 即tức 無vô 別biệt 安an 體thể 。 二Nhị 乘Thừa 解giải 脫thoát 身thân 者giả 。 言ngôn 解giải 脫thoát 者giả 。 即tức 是thị 依y 生sanh 空không 真Chân 如Như 上thượng 所sở 得đắc 假giả 擇trạch 滅diệt 。 言ngôn 身thân 者giả 。 即tức 是thị 生sanh 空không 真chân 智trí 名danh 身thân 故cố 。 彼bỉ 名danh 真Chân 如Như 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 解giải 脫thoát 身thân 乃nãi 至chí 是thị 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 中trung 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 者giả 。 意ý 說thuyết 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 生sanh 空không 真Chân 如Như 。 生sanh 空không 真Chân 如Như 即tức 是thị 二Nhị 乘Thừa 解giải 脫thoát 身thân 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 真Chân 如Như 為vi 解giải 脫thoát 身thân 。 非phi 是thị 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 數số 。 此thử 二Nhị 乘Thừa 解giải 脫thoát 身thân 。 即tức 佛Phật 生sanh 空không 。 真Chân 如Như 無vô 為vi 。 名danh 解giải 脫thoát 身thân 也dã 。 若nhược 二nhị 乘thừa 菩Bồ 提Đề 。 即tức 是thị 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 中trung 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 即tức 是thị 盡tận 智trí 無vô 。 然nhiên 此thử 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 法Pháp 。 不bất 通thông 有hữu 漏lậu 法pháp 。 一nhất 戒giới 香hương 者giả 。 即tức 取thủ 道đạo 共cộng 戒giới 也dã 。 二nhị 定định 香hương 。 即tức 取thủ 八bát 地địa 中trung 無vô 漏lậu 定định 。 三tam 慧tuệ 香hương 者giả 。 即tức 無vô 漏lậu 慧tuệ 能năng 緣duyên 有hữu 為vi 。 四tứ 解giải 脫thoát 香hương 者giả 。 即tức 與dữ 無vô 漏lậu 慧tuệ 同đồng 時thời 無vô 漏lậu 勝thắng 解giải 數số 。 能năng 卞# 四Tứ 諦Đế 理lý 。 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 。 不bất 復phục 更cánh 知tri 等đẳng 。 五ngũ 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 香hương 者giả 。 即tức 是thị 無vô 漏lậu 慧tuệ 能năng 緣duyên 無vô 為vi 也dã 。 然nhiên 此thử 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 少thiểu 分phần 亦diệc 通thông 前tiền 三tam 果quả 人nhân 也dã 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 身thân 中trung 。 慧tuệ 香hương 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 香hương 。 即tức 是thị 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 也dã 。 能năng 緣duyên 有hữu 為vi 無vô 為vi 無vô 為vi 等đẳng 。 若nhược 前tiền 三tam 果quả 人nhân 。 有hữu 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 香hương 及cập 慧tuệ 香hương 。 即tức 但đãn 取thủ 無vô 為vi 漏lậu 慧tuệ 。 以dĩ 為vi 緣duyên 有hữu 為vi 等đẳng 。 名danh 慧tuệ 香hương 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 香hương 也dã 。 又hựu 云vân 。 戒giới 者giả 謂vị 道đạo 共cộng 戒giới 。 定định 者giả 謂vị 無vô 謂vị 非phi 取thủ 第đệ 於ư 定định 。 慧tuệ 者giả 緣duyên 有hữu 為vi 名danh 慧tuệ 香hương 。 緣duyên 無vô 為vi 名danh 解giải 脫thoát 。 現hiện 知tri 見kiến 香hương 。 或hoặc 無Vô 學Học 名danh 見kiến 慧tuệ 解giải 脫thoát 者giả 。 即tức 是thị 與dữ 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 俱câu 時thời 勝thắng 解giải 脫thoát 數số 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 者giả 。 即tức 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 若nhược 佛Phật 身thân 中trung 盡tận 智trí 者giả 。 煩phiền 惱não 無vô 餘dư 故cố 名danh 盡tận 智trí 。 煩phiền 惱não 更cánh 不bất 生sanh 。 名danh 無vô 生sanh 智trí 。 不bất 初sơ 自tự 求cầu 。 以dĩ 緣duyên 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 以dĩ 如Như 來Lai 樂nhạo/nhạc/lạc 利lợi 他tha 有hữu 情tình 不bất 息tức 若nhược 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 即tức 約ước 息tức 求cầu 。 以dĩ 解giải 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 一nhất 切thiết 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 等đẳng 。 即tức 名danh 盡tận 智trí 。 一nhất 切thiết 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 不bất 復phục 更cánh 知tri 等đẳng 。 名danh 無vô 生sanh 智trí 也dã 。

疏sớ/sơ 彼bỉ 菩Bồ 提Đề 果quả 是thị 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 中trung 知tri 見kiến 者giả 。 解giải 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 即tức 是thị 五ngũ 分phần/phân 法pháp 中trung 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 是thị 也dã 。 體thể 生sanh 義nghĩa 者giả 。 意ý 說thuyết 。 三Tam 身Thân 皆giai 有hữu 體thể 。

疏sớ/sơ 依y 止chỉ 義nghĩa 。 解giải 云vân 。 若nhược 如như 所sở 有hữu 性tánh 為vi 門môn 。 即tức 將tương 理lý 攝nhiếp 事sự 。 即tức 無vô 為vi 攝nhiếp 有hữu 為vi 。 或hoặc 四Tứ 諦Đế 亦diệc 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。 何hà 法pháp 不bất 是thị 四Tứ 諦Đế 。 或hoặc 二nhị 空không 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。 何hà 法pháp 不bất 是thị 二nhị 空không 故cố 。 或hoặc 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 盡tận 。 何hà 法pháp 不bất 是thị 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 故cố 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 也dã 。 眾chúng 聖thánh 賢hiền 亦diệc 如như 也dã 。 若nhược 十thập 八bát 界giới 中trung 攝nhiếp 四Tứ 諦Đế 。 四Tứ 諦Đế 即tức 名danh 為vi 事sự 。 若nhược 安an 立lập 中trung 攝nhiếp 四Tứ 諦Đế 。 四Tứ 諦Đế 即tức 唯duy 是thị 理lý 故cố 。 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 即tức 將tương 理lý 攝nhiếp 事sự 。 即tức 有hữu 為vi 依y 無vô 為vi 。 若nhược 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 。 即tức 十thập 八bát 界giới 十thập 二nhị 處xứ 中trung 。 亦diệc 攝nhiếp 得đắc 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 法pháp 盡tận 也dã 。 故cố 約ước 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 中trung 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 依y 有hữu 為vi 也dã 。 依y 止chỉ 義nghĩa 者giả 。 若nhược 法Pháp 身thân 即tức 與dữ 報báo 化hóa 二nhị 身thân 為vi 依y 止chỉ 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 有hữu 為vi 法pháp 。 更cánh 互hỗ 相tương 依y 止chỉ 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 亦diệc 然nhiên 。 眾chúng 德đức 眾chúng 集tập 義nghĩa 者giả 。 若nhược 法Pháp 身thân 故cố 。 是thị 所sở 聚tụ 集tập 處xứ 。 即tức 法Pháp 身thân 亦diệc 名danh 聚tụ 也dã 。 若nhược 起khởi 化hóa 身thân 。 亦diệc 有hữu 多đa 法pháp 聚tụ 集tập 也dã 。 故cố 通thông 三Tam 身Thân 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 若nhược 總tổng 者giả 。 即tức 三Tam 身Thân 總tổng 名danh 法Pháp 身thân 。 以dĩ 體thể 依y 窮cùng 義nghĩa 故cố 名danh 別biệt 者giả 。 唯duy 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 得đắc 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 。 不bất 得đắc 法Pháp 身thân 。

復phục 有hữu 勝thắng 義nghĩa 別biệt 立lập 三Tam 身Thân 者giả 。 即tức 依y 前tiền 法Pháp 身thân 中trung 。 約ước 勝thắng 義nghĩa 以dĩ 分phần/phân 三Tam 身Thân 。 言ngôn 依y 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 即tức 知tri 論luận 文văn 云vân 。 自tự 性tánh 身thân 具cụ 足túc 真chân 常thường 功công 德đức 等đẳng 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 即tức 具cụ 諸chư 如Như 來Lai 。 乃nãi 至chí 廣quảng 大đại 法pháp 平bình 等đẳng 。 乃nãi 至chí 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 亦diệc 准chuẩn 知tri 。 尋tầm 思tư 路lộ 絕tuyệt 者giả 。 非phi 是thị 不bất 定định 中trung 尋tầm 思tư 。 但đãn 約ước 三tam 界giới 虗hư 妄vọng 以dĩ 以dĩ 所sở 。 名danh 為vi 尋tầm 思tư 也dã 。

疏sớ/sơ 無vô 十thập 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 無vô 五ngũ 塵trần 相tương/tướng 。 男nam 女nữ 相tương/tướng 。 生sanh 異dị 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。

疏sớ/sơ 積tích 集tập 有hữu 礙ngại 之chi 體thể 者giả 。 解giải 云vân 。 佛Phật 自tự 受thọ 用dụng 色sắc 身thân 。 亦diệc 名danh 變biến 礙ngại 義nghĩa 是thị 色sắc 義nghĩa 。 雖tuy 十thập 方phương 一nhất 切thiết 佛Phật 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 更cánh 互hỗ 相tương 遍biến 。 仍nhưng 名danh 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 。 受thọ 礙ngại 以dĩ 解giải 之chi 。 如như 世thế 間gian 燈đăng 。 光quang 是thị 色sắc 法pháp 。 更cánh 互hỗ 尚thượng 不bất 相tương 鄣# 礙ngại 。 何hà 況huống 如Như 來Lai 。 而nhi 相tương/tướng 障chướng 礙ngại 也dã 。

疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 五ngũ 法pháp 。 攝nhiếp 三Tam 身Thân 門môn 者giả 。 即tức 將tương 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 此thử 之chi 五ngũ 法pháp 。 已dĩ 攝nhiếp 三Tam 身Thân 也dã 。 有hữu 義nghĩa 初sơ 二nhị 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 。 乃nãi 至chí 故cố 知tri 二nhị 身thân 皆giai 有hữu 實thật 智trí 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 此thử 初sơ 師sư 。 又hựu 云vân 為vi 二nhị 。 初sơ 別biệt 解giải 三Tam 身Thân 。 後hậu 引dẫn 證chứng 立lập 理lý 。 就tựu 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。 初sơ 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 。 謂vị 從tùng 有hữu 義nghĩa 初sơ 二nhị 。 至chí 而nhi 證chứng 得đắc 故cố 文văn 是thị 也dã 。 第đệ 二nhị 攝nhiếp 受thọ 用dụng 身thân 。 謂vị 從tùng 中trung 二nhị 智trí 品phẩm 。 至chí 得đắc 受thọ 用dụng 身thân 故cố 是thị 也dã 。 第đệ 二nhị 攝nhiếp 化hóa 身thân 。 謂vị 從tùng 後hậu 一nhất 智trí 品phẩm 。 至chí 難nan 思tư 化hóa 故cố 是thị 也dã 。

疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 師sư 自tự 性tánh 又hựu 有hữu 四tứ 一nhất 據cứ 舉cử 二nhị 引dẫn 證chứng 三tam 解giải 違vi 四tứ 立lập 理lý 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 一nhất 據cứ 舉cử 者giả 。 謂vị 從tùng 有hữu 義nghĩa 初sơ 一nhất 攝nhiếp 自tự 性tánh 文văn 是thị 。 二nhị 引dẫn 證chứng 者giả 。 謂vị 從tùng 說thuyết 自tự 性tánh 身thân 。 至chí 非phi 色sắc 心tâm 故cố 更cánh 是thị 。 就tựu 引dẫn 證chứng 中trung 更cánh 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 引dẫn 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。

疏sớ/sơ 莊trang 嚴nghiêm 論luận 說thuyết 三tam 種chủng 常thường 。 解giải 云vân 。 謂vị 凝ngưng 然nhiên 常thường 。 不bất 斷đoạn 常thường 。 相tương 續tục 常thường 。

疏sớ/sơ 佛Phật 地địa 論luận 云vân 如như 餘dư 論luận 說thuyết 竟cánh 不bất 出xuất 是thị 何hà 論luận 。 解giải 云vân 。 莊trang 嚴nghiêm 論luận 中trung 亦diệc 說thuyết 也dã 。 然nhiên 須tu 勘khám 折chiết 者giả 。 然nhiên 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 即tức 無vô 抄sao 者giả 。 此thử 中trung 意ý 即tức 勘khám 復phục 論luận 文văn 中trung 義nghĩa 。 具cụ 安an 此thử 間gian 唯duy 識thức 疏sớ/sơ 抄sao 中trung 著trước 也dã 。

論luận 云vân 有hữu 義nghĩa 初sơ 二nhị 攝nhiếp 自tự 性tánh 身thân 乃nãi 至chí 故cố 知tri 三Tam 身Thân 皆giai 有hữu 實thật 智trí 者giả 。 然nhiên 准chuẩn 論luận 文văn 中trung 。 此thử 不bất 正chánh 義nghĩa 師sư 。 即tức 不bất 立lập 有hữu 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 亦diệc 不bất 說thuyết 用dụng 何hà 智trí 而nhi 成thành 自tự 受thọ 用dụng 。 此thử 師sư 但đãn 說thuyết 鏡kính 智trí 實thật 成thành 法Pháp 身thân 。 平bình 等đẳng 智trí 實thật 成thành 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 若nhược 成thành 事sự 智trí 實thật 成thành 佛Phật 身thân 。 觀quán 察sát 智trí 唯duy 說thuyết 法Pháp 也dã 。 若nhược 後hậu 正chánh 義nghĩa 師sư 中trung 。 方phương 立lập 有hữu 受thọ 用dụng 身thân 。 用dụng 四Tứ 智Trí 實thật 成thành 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。

疏sớ/sơ 云vân 說thuyết 法Pháp 斷đoạn 疑nghi 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 既ký 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 。 斷đoạn 二nhị 鄣# 中trung 疑nghi 。 今kim 者giả 十Thập 地Địa 中trung 斷đoạn 疑nghi 者giả 。 即tức 斷đoạn 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 事sự 不bất 解giải 之chi 心tâm 名danh 疑nghi 也dã 。

論luận 云vân 又hựu 智trí 殊thù 勝thắng 具cụ 備bị 三Tam 身Thân 。 解giải 云vân 。 然nhiên 攝nhiếp 論luận 有hữu 十thập 殊thù 勝thắng 。 謂vị 所sở 知tri 依y 所sở 知tri 因nhân 果quả 差sai 別biệt 。 智trí 殊thù 勝thắng 等đẳng 。 即tức 說thuyết 智trí 殊thù 勝thắng 中trung 。 具cụ 攝nhiếp 三Tam 身Thân 耶da 。 二nhị 引dẫn 取thủ 佛Phật 地địa 論luận 。 及cập 深thâm 密mật 經kinh 。 三tam 引dẫn 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 金kim 剛cang 論luận 。 四tứ 引dẫn 佛Phật 地địa 及cập 對đối 法pháp 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 。 三tam 解giải 違vi 者giả 。 謂vị 從tùng 然nhiên 說thuyết 轉chuyển 去khứ 藏tạng 識thức 者giả 。 至chí 彼bỉ 實thật 性tánh 故cố 文văn 是thị 。 四tứ 立lập 理lý 者giả 。 謂vị 從tùng 自tự 性tánh 法Pháp 身thân 。 至chí 色sắc 心tâm 等đẳng 物vật 文văn 是thị 。

疏sớ/sơ 初sơ 據cứ 智trí 攝nhiếp 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 謂vị 從tùng 四Tứ 智Trí 品phẩm 中trung 。 真chân 實thật 功công 德đức 。 至chí 種chủng 種chủng 身thân 相tướng 。 攝nhiếp 變biến 化hóa 身thân 文văn 是thị 。 即tức 據cứ 四Tứ 智Trí 以dĩ 攝nhiếp 三Tam 身Thân 。 自tự 受thọ 用dụng 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 別biệt 證chứng 。 二nhị 解giải 違vi 。 三tam 說thuyết 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 一nhất 引dẫn 證chứng 者giả 。 謂vị 從tùng 圓viên 實thật 鏡kính 智trí 。 至chí 轉chuyển 諸chư 轉chuyển 識thức 得đắc 受thọ 用dụng 故cố 文văn 是thị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 引dẫn 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 二nhị 引dẫn 攝nhiếp 論luận 。 二nhị 解giải 違vi 者giả 。 謂vị 從tùng 雖tuy 轉chuyển 藏tạng 。 至chí 云vân 何hà 身thân 攝nhiếp 受thọ 是thị 。 三tam 說thuyết 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 從tùng 又hựu 受thọ 用dụng 身thân 攝nhiếp 初sơ 不bất 共cộng 。 至chí 下hạ 文văn 有hữu 色sắc 心tâm 皆giai 受thọ 用dụng 攝nhiếp 文văn 是thị 。

疏sớ/sơ 以dĩ 為vi 證chứng 得đắc 妙diệu 理lý 者giả 。 意ý 說thuyết 。 由do 平bình 等đẳng 智trí 證chứng 得đắc 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 所sở 以dĩ 此thử 智trí 得đắc 自tự 他tha 平bình 等đẳng 。 能năng 化hóa 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

疏sớ/sơ 據cứ 實thật 二nhị 身thân 亦diệc 四Tứ 智Trí 俱câu 現hiện 乃nãi 至chí 相tương 似tự 後hậu 智trí 用dụng 者giả 。 然nhiên 此thử 四Tứ 智Trí 。 唯duy 成thành 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 然nhiên 第đệ 八bát 識thức 能năng 變biến 起khởi 實thật 五ngũ 塵trần 。 五ngũ 塵trần 皆giai 有hữu 實thật 用dụng 。 若nhược 餘dư 三tam 智trí 皆giai 能năng 變biến 似tự 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 。 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 皆giai 無vô 實thật 用dụng 。 又hựu 此thử 四Tứ 智Trí 。 皆giai 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 此thử 四Tứ 智Trí 俱câu 能năng 現hiện 化hóa 身thân 四Tứ 智Trí 能năng 說thuyết 法Pháp 。 且thả 如như 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 繫hệ 餘dư 三tam 智trí 。 餘dư 三tam 智trí 及cập 平bình 等đẳng 智trí 。 即tức 現hiện 化hóa 受thọ 用dụng 身thân 。 又hựu 由do 成thành 所sở 智trí 。 由do 生sanh 因nhân 中trung 。 利lợi 他tha 無vô 漏lậu 成thành 熟thục 。 即tức 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 繫hệ 餘dư 三tam 智trí 。 餘dư 三tam 智trí 及cập 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 皆giai 能năng 現hiện 化hóa 身thân 也dã 。 故cố 知tri 。 四Tứ 智Trí 皆giai 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 二nhị 身thân 。 若nhược 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 不bất 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 者giả 。 豈khởi 可khả 鏡kính 智trí 不bất 能năng 親thân 緣duyên 他tha 用dụng 變biến 化hóa 他tha 身thân 故cố 。 其kỳ 鏡kính 智trí 不bất 能năng 現hiện 二nhị 身thân 故cố 。 今kim 但đãn 約ước 相tương/tướng 中trung 他tha 用dụng 身thân 。 似tự 後hậu 平bình 等đẳng 智trí 作tác 用dụng 。 其kỳ 變biến 化hóa 身thân 。 即tức 似tự 後hậu 成thành 事sự 智trí 作tác 用dụng 。 即tức 前tiền 例lệ 四Tứ 智Trí 中trung 鏡kính 智trí 居cư 先tiên 。 餘dư 三tam 智trí 在tại 後hậu 。 故cố 說thuyết 平bình 等đẳng 成thành 事sự 。 皆giai 名danh 後hậu 智trí 。 解giải 化hóa 身thân 等đẳng 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 出xuất 理lý 。 次thứ 解giải 違vi 。 後hậu 說thuyết 相tương/tướng 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 初sơ 出xuất 理lý 也dã 。 謂vị 說thuyết 又hựu 他tha 受thọ 用dụng 事sự 實thật 智trí 為vi 體thể 文văn 即tức 是thị 。 解giải 違vi 者giả 。 謂vị 從tùng 雖tuy 說thuyết 化hóa 身thân 。 至chí 發phát 此thử 二nhị 智trí 自tự 受thọ 用dụng 文văn 是thị 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 合hợp 攝nhiếp 論luận 。 後hậu 全toàn 攝nhiếp 論luận 文văn 。 須tu 說thuyết 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 從tùng 然nhiên 變biến 化hóa 身thân 。 至chí 故cố 別biệt 說thuyết 有hữu 文văn 是thị 。

疏sớ/sơ 但đãn 明minh 二nhị 智trí 現hiện 二nhị 身thân 體thể 非phi 二nhị 身thân 也dã 者giả 。 但đãn 說thuyết 平bình 等đẳng 成thành 事sự 二nhị 智trí 。 能năng 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 二nhị 身thân 。 體thể 非phi 二nhị 身thân 。 即tức 是thị 二nhị 智trí 也dã 。 第đệ 三tam 他tha 化hóa 身thân 相tướng 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 據cứ 舉cử 。 二nhị 立lập 理lý 。 三tam 引dẫn 證chứng 。 四tứ 會hội 違vi 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 即tức 就tựu 前tiền 文văn 第đệ 三tam 說thuyết 相tương/tướng 中trung 。 以dĩ 分phần/phân 四tứ 段đoạn 。 一nhất 據cứ 舉cử 者giả 。 謂vị 從tùng 然nhiên 變biến 化hóa 身thân 。 至chí 無vô 明minh 配phối 質chất 法pháp 文văn 是thị 。 二nhị 分phần 現hiện 者giả 。 謂vị 從tùng 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 謂vị 從tùng 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 至chí 尚thượng 不bất 知tri 故cố 文văn 是thị 。 三tam 引dẫn 證chứng 者giả 。 謂vị 從tùng 由do 此thử 經Kinh 說thuyết 。 至chí 分phần/phân 現hiện 故cố 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 次thứ 引dẫn 佛Phật 地địa 經kinh 。 後hậu 引dẫn 深thâm 密mật 經kinh 。 四tứ 會hội 違vi 者giả 。 文văn 謂vị 從tùng 隨tùy 說thuyết 變biến 化hóa 。 至chí 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 文văn 是thị 。 論luận 無vô 形hình 質chất 法pháp 者giả 。 即tức 是thị 他tha 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 也dã 。

疏sớ/sơ 化hóa 無vô 量lượng 化hóa 人nhân 之chi 類loại 皆giai 令linh 有hữu 心tâm 為vi 引dẫn 他tha 故cố 者giả 。 若nhược 佛Phật 欲dục 化hóa 變biến 眾chúng 生sanh 等đẳng 師sư 。 即tức 化hóa 作tác 化hóa 人nhân 。 方phương 便tiện 接tiếp 引dẫn 。 如như 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 最tối 初sơ 見kiến 佛Phật 。 不bất 解giải 禮lễ 佛Phật 之chi 軌quỹ 則tắc 。 在tại 佛Phật 邊biên 坐tọa 。 是thị 時thời 如Như 來Lai 。 遂toại 化hóa 作tác 一nhất 淨tịnh 居cư 天thiên 。 光quang 明minh 赫hách 奕dịch 。 威uy 儀nghi 庠tường 序tự 。 動động 止chỉ 可khả 觀quán 。 即tức 前tiền 禮lễ 佛Phật 。 以dĩ 百bách 千thiên 倍bội 。 而nhi 歎thán 佛Phật 德đức 。 須tu 達đạt 見kiến 已dĩ 。 遂toại 教giáo 學học 彼bỉ 天thiên 威uy 儀nghi 。 而nhi 作tác 禮lễ 佛Phật 也dã 。

疏sớ/sơ 此thử 涅Niết 槃Bàn 經kinh 下hạ 他tha 地địa 經kinh 。 下hạ 他tha 地địa 經kinh 者giả 。 即tức 論luận 中trung 引dẫn 佛Phật 地địa 經Kinh 云vân 。 又hựu 說thuyết 如Như 來Lai 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 化hóa 作tác 三tam 業nghiệp 。

論luận 云vân 何hà 聲Thanh 聞Văn 及cập 傍bàng 生sanh 等đẳng 知tri 如Như 來Lai 心tâm 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 知tri 佛Phật 心tâm 者giả 。 如như 者giả 諸chư 弟đệ 子tử 五ngũ 命mạng 年niên 無vô 欲dục 須tu 侍thị 者giả 。 是thị 時thời 五ngũ 百bách 阿A 羅La 漢Hán 作tác 禮lễ 。 而nhi 求cầu 作tác 侍thị 者giả 。 如Như 來Lai 皆giai 不bất 許hứa 。 是thị 時thời 阿A 那Na 律Luật 入nhập 定định 。 觀quán 見kiến 如Như 來Lai 心tâm 。 如Như 來Lai 心tâm 偏thiên 向hướng 阿A 難Nan 。 如như 日nhật 初sơ 出xuất 。 照chiếu 於ư 高cao 山sơn 等đẳng 。 傍bàng 生sanh 知tri 佛Phật 心tâm 者giả 。 如như 佛Phật 神thần 往vãng 質chất 師sư 長trưởng 者giả 家gia 。 質chất 師sư 長trưởng 者giả 家gia 大đại 富phú 。 無vô 有hữu 男nam 女nữ 。 佛Phật 既ký 與dữ 兒nhi 時thời 。 佛Phật 至chí 一nhất 林lâm 邊biên 。 有hữu 一nhất 獼mi 猴hầu 。 從tùng 阿A 難Nan 索sách 鉢bát 取thủ 蜜mật 。 阿A 難Nan 不bất 與dữ 鉢bát 。 如Như 來Lai 許hứa 與dữ 鉢bát 。

時thời 獼mi 猴hầu 知tri 佛Phật 心tâm 與dữ 鉢bát 。 又hựu 從tùng 阿A 難Nan 索sách 鉢bát 。 即tức 是thị 傍bàng 生sanh 知tri 如Như 來Lai 心tâm 也dã 。

論luận 云vân 雖tuy 說thuyết 變biến 化hóa 無vô 根căn 等đẳng 用dụng 乃nãi 至chí 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 者giả 。 此thử 論luận 文văn 云vân 違vi 。 問vấn 瑜du 伽già 八bát 十thập 八bát 說thuyết 。 四tứ 事sự 不bất 可khả 作tác 。 一nhất 者giả 五ngũ 根căn 。 若nhược 化hóa 作tác 五ngũ 根căn 。 即tức 無vô 發phát 識thức 等đẳng 用dụng 。 二nhị 者giả 心tâm 有hữu 。 三tam 者giả 心tâm 所sở 。 答đáp 化hóa 作tác 心tâm 心tâm 所sở 。 有hữu 先tiên 緣duyên 慮lự 等đẳng 用dụng 。 四tứ 者giả 業nghiệp 果quả 。 即tức 是thị 異dị 熟thục 。 若nhược 化hóa 作tác 異dị 熟thục 色sắc 。 即tức 不bất 能năng 令linh 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 用dụng 。 若nhược 外ngoại 等đẳng 流lưu 色sắc 亦diệc 容dung 作tác 也dã 。 如như 何hà 此thử 論luận 文văn 。 如Như 來Lai 能năng 化hóa 心tâm 等đẳng 。 然nhiên 此thử 論luận 會hội 彼bỉ 論luận 文văn 云vân 。 一nhất 云vân 彼bỉ 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 四tứ 事sự 不bất 可khả 化hóa 者giả 。 而nhi 依y 餘dư 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 餘dư 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 不bất 能năng 化hóa 四tứ 事sự 故cố 。 不bất 依y 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 能năng 化hóa 作tác 四tứ 事sự 。 故cố 彼bỉ 論luận 言ngôn 不bất 說thuyết 化hóa 事sự 。 又hựu 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 如Như 來Lai 雖tuy 化hóa 作tác 根căn 心tâm 等đẳng 。 然nhiên 化hóa 根căn 無vô 實thật 發phát 識thức 用dụng 。 作tác 心tâm 無vô 實thật 緣duyên 慮lự 用dụng 。 故cố 瑜du 伽già 說thuyết 。 別biệt 化hóa 四tứ 事sự 。 或hoặc 文văn 為vi 正chánh 也dã 。 又hựu 無vô 根căn 等đẳng 用dụng 乃nãi 至chí 不bất 爾nhĩ 者giả 香hương 等đẳng 亦diệc 應ưng 然nhiên 者giả 。 此thử 文văn 即tức 會hội 大đại 論luận 中trung 四tứ 事sự 不bất 可khả 作tác 。 即tức 佛Phật 化hóa 五ngũ 根căn 。 即tức 無vô 實thật 根căn 等đẳng 用dụng 。 故cố 大đại 論luận 說thuyết 。 不bất 作tác 根căn 等đẳng 不bất 同đồng 化hóa 色sắc 聲thanh 即tức 實thật 用dụng 。 若nhược 佛Phật 地địa 色sắc 身thân 。 及cập 化hóa 聲thanh 說thuyết 法Pháp 。 即tức 於ư 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 。 皆giai 有hữu 實thật 用dụng 。 餘dư 化hóa 香hương 味vị 觸xúc 三tam 。 即tức 無vô 實thật 用dụng 。 其kỳ 事sự 云vân 何hà 。 等đẳng 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 雖tuy 化hóa 香hương 味vị 觸xúc 三tam 塵trần 。 其kỳ 色sắc 界giới 中trung 有hữu 情tình 。 既ký 不bất 契khế 段đoạn 會hội 。 故cố 於ư 化hóa 香hương 等đẳng 法pháp 無vô 實thật 用dụng 。 若nhược 作tác 香hương 味vị 等đẳng 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 亦diệc 有hữu 實thật 用dụng 。 謂vị 佛Phật 化hóa 香hương 等đẳng 疑nghi 食thực 。 餘dư 欲dục 界giới 有hữu 情tình 。 亦diệc 得đắc 受thọ 用dụng 。

疏sớ/sơ 應ưng 以dĩ 木mộc 石thạch 為vi 難nạn/nan 乃nãi 至chí 不bất 得đắc 為vi 例lệ 者giả 。 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 曰viết 。 他tha 受thọ 用dụng 及cập 化hóa 身thân 。 既ký 無vô 實thật 心tâm 。 應ưng 如như 木mộc 石thạch 。 解giải 云vân 。 此thử 他tha 用dụng 變biến 化hóa 身thân 。 修tu 生sanh 化hóa 有hữu 情tình 。 有hữu 十thập 功công 德đức 。 不bất 可khả 將tương 木mộc 石thạch 為vi 例lệ 。

論luận 云vân 亦diệc 兼kiêm 利lợi 他tha 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 乃nãi 至chí 故cố 俱câu 利lợi 攝nhiếp 者giả 。 此thử 段đoạn 文văn 意ý 。 得đắc 明minh 法Pháp 身thân 。 亦diệc 通thông 二nhị 利lợi 。 其kỳ 法Pháp 身thân 若nhược 與dữ 自tự 受thọ 用dụng 身thân 為vi 依y 故cố 。 故cố 法Pháp 身thân 即tức 是thị 自tự 利lợi 攝nhiếp 。 其kỳ 法Pháp 身thân 亦diệc 兼kiêm 利lợi 他tha 。 即tức 法Pháp 身thân 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 與dữ 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 為vi 依y 。 令linh 他tha 用dụng 化hóa 身thân 利lợi 有hữu 情tình 故cố 。 其kỳ 法Pháp 身thân 即tức 是thị 利lợi 他tha 。

論luận 云vân 而nhi 屬thuộc 佛Phật 法Pháp 相tương/tướng 性tánh 異dị 者giả 。 若nhược 真Chân 如Như 與dữ 四Tứ 智Trí 覺giác 為vi 性tánh 。 即tức 名danh 為vi 相tương/tướng 故cố 。 真Chân 如Như 即tức 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 與dữ 諸chư 法pháp 為vi 性tánh 。 住trụ 持trì 自tự 性tánh 故cố 。 真Chân 如Như 即tức 名danh 為vi 土thổ/độ 也dã 。 故cố 身thân 土thổ/độ 別biệt 。 問vấn 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 眼nhãn 耳nhĩ 諸chư 根căn 。 一nhất 一nhất 皆giai 遍biến 法Pháp 界Giới 。 如như 何hà 分phần/phân 出xuất 身thân 土thổ/độ 。 且thả 如như 人nhân 身thân 。 身thân 為vi 能năng 依y 。 土thổ/độ 為vi 所sở 依y 。 即tức 有hữu 身thân 土thổ/độ 差sai 別biệt 。 答đáp 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 身thân 土thổ/độ 別biệt 者giả 。 若nhược 與dữ 心tâm 心tâm 所sở 與dữ 覺giác 為vi 依y 有hữu 執chấp 受thọ 。 即tức 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 執chấp 受thọ 用dụng 是thị 所sở 取thủ 緣duyên 。 即tức 名danh 為vi 土thổ/độ 。 由do 如như 人nhân 身thân 。 身thân 中trung 有hữu 執chấp 受thọ 。 即tức 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 人nhân 身thân 中trung 。 所sở 有hữu 運vận 熏huân 等đẳng 。 即tức 名danh 為vi 土thổ/độ 也dã 。

論luận 云vân 然nhiên 隨tùy 地địa 其kỳ 量lượng 無vô 邊biên 者giả 。 意ý 說thuyết 。 法Pháp 身thân 是thị 性tánh 。 餘dư 色sắc 等đẳng 有hữu 為vi 是thị 相tương/tướng 。 相tương/tướng 既ký 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 其kỳ 性tánh 隨tùy 相tương/tướng 。 亦diệc 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。

論luận 云vân 謂vị 圓viên 鏡kính 智trí 乃nãi 至chí 利lợi 他tha 無vô 漏lậu 者giả 。 意ý 顯hiển 由do 因nhân 中trung 平bình 等đẳng 妙diệu 觀quán 智trí 。 修tu 自tự 利lợi 無vô 漏lậu 等đẳng 。

論luận 云vân 諸chư 根căn 相tướng 好hảo 。 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 者giả 。 根căn 謂vị 五ngũ 根căn 。 意ý 說thuyết 。 若nhược 化hóa 身thân 上thượng 。 即tức 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 若nhược 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 即tức 是thị 第đệ 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 其kỳ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 身thân 上thượng 。 即tức 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 相tướng 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 好hảo/hiếu 。 若nhược 令linh 自tự 受thọ 用dụng 佛Phật 身thân 上thượng 。 即tức 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 無vô 量lượng 好hảo/hiếu 也dã 。

論luận 云vân 因nhân 圓viên 無vô 際tế 者giả 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 即tức 有hữu 十thập 六lục 圓viên 滿mãn 。 六lục 圓viên 滿mãn 中trung 佛Phật 土độ 名danh 周chu 圓viên 者giả 。 其kỳ 圓viên 國quốc 土độ 形hình 量lượng 。 即tức 桿# 梯thê 。 猶do 如như 蕗# 葉diệp 。 即tức 他tha 役dịch 用dụng 身thân 。 於ư 土thổ/độ 上thượng 住trụ 。 若nhược 他tha 土thổ/độ 及cập 作tác 用dụng 土thổ/độ 。 皆giai 桿# 梯thê 為vi 身thân 及cập 土thổ/độ 。 皆giai 悉tất 麤thô 淺thiển 故cố 。 即tức 土thổ/độ 在tại 下hạ 身thân 在tại 上thượng 安an 置trí 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 國quốc 。 及cập 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 其kỳ 形hình 量lượng 即tức 圓viên 國quốc 。 由do 如như 雞kê 子tử 。 形hình 量lượng 身thân 與dữ 土thổ/độ 。 皆giai 悉tất 遍biến 滿mãn 。 其kỳ 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 即tức 無vô 圓viên 滿mãn 。 即tức 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 心tâm 功công 德đức 及cập 土thổ/độ 。 此thử 三tam 法pháp 即tức 互hỗ 相tương 雜tạp 。 一nhất 一nhất 皆giai 遍biến 。 由do 如như 解giải 者giả 一nhất 身thân 令linh 成thành 微vi 塵trần 國quốc 。 國quốc 一nhất 處xứ 令linh 成thành 人nhân 形hình 。 其kỳ 人nhân 即tức 眼nhãn 中trung 有hữu 絺hy 。 絺hy 中trung 有hữu 眼nhãn 。 一nhất 一nhất 皆giai 相tương 續tục 入nhập 含hàm 。 此thử 亦diệc 自tự 受thọ 身thân 及cập 土thổ/độ 。 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 此thử 三tam 即tức 不bất 可khả 說thuyết 在tại 土thổ/độ 下hạ 。 若nhược 身thân 已dĩ 上thượng 無vô 土thổ/độ 。 土thổ/độ 則tắc 不bất 遍biến 。 若nhược 土thổ/độ 已dĩ 下hạ 無vô 身thân 。 身thân 應ưng 不bất 遍biến 。 今kim 者giả 應ưng 言ngôn 土thổ/độ 中trung 有hữu 身thân 有hữu 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 中trung 有hữu 身thân 及cập 土thổ/độ 。 身thân 中trung 有hữu 土thổ/độ 及cập 智trí 慧tuệ 。 即tức 眼nhãn 中trung 有hữu 絺hy 。 絺hy 中trung 有hữu 眼nhãn 等đẳng 。 四tứ 一nhất 一nhất 皆giai 平bình 遍biến 也dã 。 故cố 論luận 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 既ký 非phi 色sắc 法pháp 。 隨tùy 所sở 依y 身thân 。 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 也dã 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 相tướng 好hảo 可khả 無vô 邊biên 。 其kỳ 根căn 但đãn 廣quảng 大đại 故cố 名danh 遍biến 。 非phi 是thị 有hữu 多đa 五ngũ 根căn 名danh 無vô 邊biên 也dã 。 前tiền 解giải 勝thắng 。

論luận 云vân 或hoặc 大đại 或hoặc 劣liệt 或hoặc 勝thắng 者giả 。 若nhược 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 名danh 小tiểu 名danh 劣liệt 。 二nhị 地địa 所sở 見kiến 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 名danh 大đại 名danh 勝thắng 。 乃nãi 至chí 已dĩ 後hậu 准chuẩn 知tri 。 如như 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 此thử 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 第đệ 二nhị 地địa 時thời 。 此thử 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 或hoặc 時thời 滅diệt 卻khước 身thân 已dĩ 。 又hựu 變biến 作tác 第đệ 二nhị 地địa 受thọ 用dụng 身thân 。 或hoặc 時thời 不bất 滅diệt 。 即tức 轉chuyển 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 轉chuyển 作tác 第đệ 二Nhị 地Địa 中trung 。 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 餘dư 者giả 准chuẩn 知tri 。

疏sớ/sơ 唯duy 見kiến 百bách 佛Phật 見kiến 百bách 世thế 界giới 化hóa 佛Phật 乃nãi 至chí 變biến 化hóa 身thân 土thổ/độ 者giả 。 若nhược 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 一nhất 个# 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 見kiến 一nhất 百bách 大đại 化hóa 佛Phật 。 見kiến 一nhất 百bách 个# 百bách 億ức 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 小tiểu 化hóa 佛Phật 。 見kiến 一nhất 百bách 个# 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 後hậu 准chuẩn 知tri 。

疏sớ/sơ 他tha 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 增tăng 同đồng 自tự 受thọ 用dụng 乃nãi 至chí 土thổ/độ 變biến 化hóa 者giả 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 佛Phật 。 即tức 自tự 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 令linh 他tha 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 見kiến 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 現hiện 神thần 通thông 等đẳng 。 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 無vô 不bất 珍trân 重trọng 。 不bất 生sanh 希hy 奇kỳ 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 聞văn 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 說thuyết 一nhất 四tứ 句cú 法pháp 時thời 。 即tức 心tâm 生sanh 敬kính 重trọng 。 作tác 希hy 奇kỳ 想tưởng 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 故cố 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 同đồng 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 俱câu 名danh 受thọ 用dụng 。 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 錯thác 解giải 云vân 。 他tha 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 增tăng 者giả 。 難nạn/nan 曰viết 。 既ký 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 心tâm 。 不bất 是thị 實thật 心tâm 。 如như 何hà 受thọ 法Pháp 樂lạc 。 疏sớ/sơ 中trung 應ưng 言ngôn 。 自tự 受thọ 用dụng 即tức 用dụng 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 增tăng 。 若nhược 受thọ 用dụng 身thân 。 令linh 他tha 菩Bồ 薩Tát 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 增tăng 。 既ký 受thọ 用dụng 義nghĩa 意ý 。 二nhị 身thân 俱câu 名danh 受thọ 用dụng 。 問vấn 變biến 化hóa 身thân 何hà 故cố 不bất 名danh 受thọ 用dụng 身thân 。 亦diệc 令linh 他tha 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 。 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 故cố 。 答đáp 若nhược 二Nhị 乘Thừa 凡phàm 夫phu 。 但đãn 聞văn 佛Phật 說thuyết 法Pháp 時thời 。 心tâm 亦diệc 不bất 多đa 生sanh 敬kính 重trọng 。 亦diệc 不bất 作tác 希hy 奇kỳ 想tưởng 。 心tâm 生sanh 敬kính 重trọng 。 故cố 化hóa 身thân 唯duy 名danh 變biến 化hóa 。 即tức 不bất 名danh 受thọ 用dụng 故cố 。 後hậu 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 即tức 約ước 所sở 化hóa 根căn 機cơ 。 以dĩ 他tha 用dụng 變biến 化hóa 之chi 名danh 。 又hựu 自tự 受thọ 用dụng 佛Phật 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 唯duy 捨xả 受thọ 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 即tức 有hữu 喜hỷ 樂lạc 捨xả 受thọ 樂lạc 受thọ 。 若nhược 五ngũ 識thức 唯duy 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 受thọ 。 又hựu 自tự 受thọ 用dụng 身thân 土thổ/độ 中trung 。 佛Phật 土độ 不bất 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 不bất 捨xả 。 以dĩ 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 無vô 疑nghi 可khả 破phá 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 若nhược 知tri 諸chư 法pháp 盡tận 故cố 。 諸chư 佛Phật 無vô 相tướng 向hướng 說thuyết 法Pháp 可khả 答đáp 。

論luận 云vân 隨tùy 未vị 登đăng 地địa 有hữu 情tình 所sở 宜nghi 化hóa 為vi 佛Phật 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 穢uế 。 或hoặc 大đại 或hoặc 小tiểu 者giả 。 或hoặc 淨tịnh 者giả 即tức 是thị 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 。 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 中trung 有hữu 一nhất 大đại 化hóa 佛Phật 。 所sở 變biến 土thổ/độ 名danh 淨tịnh 名danh 大đại 。 若nhược 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 小tiểu 化hóa 佛Phật 所sở 變biến 土thổ/độ 。 名danh 小tiểu 名danh 穢uế 。 又hựu 此thử 四tứ 天thiên 下hạ 。 化hóa 佛Phật 土thổ/độ 中trung 。 若nhược 人nhân 乘thừa 八bát 萬vạn 歲tuế 。 海hải 水thủy 漸tiệm 滅diệt 。 處xứ 處xứ 皆giai 有hữu 明minh 珠châu 妙diệu 。 彌Di 勒Lặc 佛Phật 下hạ 生sanh 時thời 。 名danh 淨tịnh 名danh 大đại 也dã 。 若nhược 人nhân 壽thọ 百bách 歲tuế 。 海hải 水thủy 漸tiệm 增tăng 。 有hữu 荊kinh 蕀cức 沙sa 礫lịch 時thời 。 即tức 名danh 小tiểu 名danh 穢uế 。

論luận 云vân 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 隨tùy 諸chư 如Như 來Lai 乃nãi 至chí 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 可khả 然nhiên 。 此thử 論luận 文văn 唯duy 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 第đệ 十thập 卷quyển 中trung 。 為vi 除trừ 外ngoại 難nạn/nan 故cố 。 有hữu 此thử 文văn 也dã 。 外ngoại 難nạn/nan 曰viết 。 其kỳ 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 即tức 有hữu 無vô 邊biên 。 何hà 故cố 今kim 者giả 。 一nhất 國quốc 土độ 中trung 。 唯duy 有hữu 一nhất 个# 佛Phật 出xuất 世thế 。 不bất 有hữu 百bách 千thiên 佛Phật 。 同đồng 時thời 出xuất 世thế 耶da 。 答đáp 然nhiên 所sở 化hóa 生sanh 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 若nhược 共cộng 者giả 即tức 。 百bách 千thiên 諸chư 佛Phật 。 同đồng 化hóa 作tác 一nhất 身thân 一nhất 土thổ/độ 。 而nhi 來lai 化hóa 生sanh 故cố 。 此thử 一nhất 佛Phật 中trung 。 即tức 有hữu 十thập 方phương 佛Phật 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 事sự 相tương/tướng 雜tạp 。 由do 如như 大đại 海hải 水thủy 。 如như 百bách 流lưu 水thủy 皆giai 至chí 於ư 海hải 。 若nhược 取thủ 得đắc 海hải 一nhất 滴tích 水thủy 時thời 。 即tức 是thị 取thủ 得đắc 一nhất 切thiết 河hà 中trung 水thủy 。 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 見kiến 一nhất 个# 佛Phật 時thời 。 即tức 見kiến 一nhất 切thiết 佛Phật 也dã 。 乃nãi 至chí 不bất 共cộng 准chuẩn 知tri 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 宜nghi 百bách 千thiên 佛Phật 者giả 。 即tức 百bách 千thiên 佛Phật 。 同đồng 變biến 化hóa 一nhất 个# 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 而nhi 成thành 化hóa 之chi 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 宜nghi 見kiến 一nhất 个# 佛Phật 。 即tức 一nhất 如Như 來Lai 變biến 化hóa 。 一nhất 个# 他tha 受thọ 用dụng 佛Phật 。 而nhi 成thành 化hóa 之chi 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 宜nghi 見kiến 一nhất 个# 佛Phật 。 即tức 一nhất 如Như 來Lai 變biến 化hóa 。 其kỳ 化hóa 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 一nhất 由do 有hữu 情tình 種chủng 性tánh 故cố 。 或hoặc 多đa 屬thuộc 一nhất 。 或hoặc 一nhất 屬thuộc 多đa 。 二nhị 由do 因nhân 中trung 發phát 佛Phật 力lực 故cố 。 亦diệc 或hoặc 多đa 屬thuộc 一nhất 。 或hoặc 一nhất 屬thuộc 多đa 。

疏sớ/sơ 此thử 文văn 一nhất 往vãng 佛Phật 地địa 大đại 好hảo/hiếu 者giả 。 然nhiên 此thử 論luận 文văn 。 解giải 三Tam 身Thân 同đồng 異dị 少thiểu 。 然nhiên 佛Phật 地địa 文văn 大đại 廣quảng 。

疏sớ/sơ 引dẫn 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 化hóa 善thiện 根căn 及cập 熟thục 等đẳng 者giả 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 當đương 來lai 下hạ 生sanh 時thời 。 三tam 會hội 第đệ 二nhị 會hội 。 度độ 九cửu 十thập 四tứ 億ức 人nhân 。 九cửu 十thập 四tứ 億ức 人nhân 。 曾tằng 得đắc 向hướng 釋Thích 迦Ca 遺di 教giáo 中trung 受thọ 三Tam 歸Quy 也dã 。 第đệ 三tam 會hội 度độ 九cửu 十thập 一nhất 億ức 人nhân 。 九cửu 十thập 一nhất 億ức 人nhân 曾tằng 得đắc 人nhân 人nhân 向hướng 釋Thích 迦Ca 佛Phật 遺di 教giáo 中trung 。 受thọ 三Tam 歸Quy 也dã 。 第đệ 三tam 會hội 度độ 非phi 非phi 稱xưng 佛Phật 名danh 者giả 。 釋Thích 迦Ca 佛Phật 弟đệ 子tử 。 彌Di 勒Lặc 亦diệc 然nhiên 度độ 之chi 。 名danh 為vi 共cộng 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 唯duy 度độ 曾tằng 結kết 緣duyên 有hữu 情tình 。 名danh 不bất 共cộng 也dã 。

論luận 云vân 無vô 漏lậu 識thức 上thượng 所sở 變biến 現hiện 者giả 乃nãi 至chí 十thập 二nhị 等đẳng 者giả 。 然nhiên 此thử 文văn 中trung 。 皆giai 約ước 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 八bát 識thức 上thượng 。 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 說thuyết 。 不bất 約ước 疎sơ 相tương/tướng 分phần/phân 說thuyết 也dã 。 又hựu 此thử 無vô 漏lậu 心tâm 。 緣duyên 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 法pháp 時thời 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 。 與dữ 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 同đồng 無vô 漏lậu 善thiện 性tánh 。 若nhược 約ước 三tam 科khoa 。 即tức 相tương/tướng 與dữ 見kiến 別biệt 也dã 。 即tức 見kiến 分phân 是thị 心tâm 相tương/tướng 。 非phi 心tâm 等đẳng 故cố 。 明minh 無vô 漏lậu 處xứ 。 即tức 論luận 中trung 但đãn 言ngôn 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 。 不bất 言ngôn 善thiện 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 也dã 。 若nhược 有hữu 漏lậu 心tâm 中trung 。 緣duyên 漏lậu 無vô 漏lậu 法pháp 。 實thật 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 時thời 。 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 見kiến 必tất 同đồng 。 是thị 有hữu 漏lậu 善thiện 。 約ước 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 即tức 不bất 是thị 。 或hoặc 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 唯duy 無vô 記ký 。 所sở 緣duyên 通thông 三tam 性tánh 。 或hoặc 能năng 通thông 三tam 性tánh 。 所sở 緣duyên 相tương/tướng 唯duy 無vô 記ký 。 或hoặc 能năng 緣duyên 是thị 色sắc 故cố 。 論luận 中trung 明minh 有hữu 漏lậu 處xứ 。 即tức 雙song 言ngôn 善thiện 等đẳng 識thức 相tương/tướng 不bất 必tất 皆giai 同đồng 。 蘊uẩn 等đẳng 識thức 顯hiển 此thử 應ưng 知tri 。 亦diệc 不bất 必tất 皆giai 同đồng 。 是thị 此thử 文văn 之chi 大đại 意ý 也dã 。

疏sớ/sơ 第đệ 八bát 身thân 土thổ/độ 雖tuy 實thật 緣duyên 淨tịnh 穢uế 者giả 。 應ưng 云vân 八bát 識thức 皆giai 通thông 緣duyên 淨tịnh 穢uế 。 下hạ 自tự 當đương 知tri 。

疏sớ/sơ 自tự 受thọ 用dụng 者giả 唯duy 無vô 乃nãi 至chí 非phi 餘dư 所sở 知tri 變biến 故cố 者giả 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 有hữu 佛Phật 無vô 漏lậu 八bát 識thức 。 皆giai 能năng 變biến 之chi 。 其kỳ 土thổ/độ 唯duy 淨tịnh 。 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 唯duy 佛Phật 能năng 變biến 。 餘dư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 不bất 能năng 變biến 。

疏sớ/sơ 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 體thể 唯duy 是thị 淨tịnh 乃nãi 至chí 非phi 有hữu 穢uế 心tâm 之chi 所sở 變biến 故cố 者giả 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 如như 六lục 識thức 後hậu 得đắc 智trí 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 淨tịnh 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 八bát 識thức 及cập 五ngũ 識thức 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 淨tịnh 唯duy 有hữu 漏lậu 。 若nhược 第đệ 七thất 識thức 入nhập 無vô 漏lậu 心tâm 後hậu 得đắc 智trí 中trung 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 淨tịnh 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 。 不bất 能năng 變biến 土thổ/độ 也dã 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 。 在tại 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 有hữu 漏lậu 心tâm 所sở 變biến 土thổ/độ 者giả 。 即tức 唯duy 淨tịnh 唯duy 有hữu 漏lậu 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 入nhập 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 淨tịnh 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 第đệ 六lục 識thức 中trung 無vô 漏lậu 觀quán 常thường 相tương 續tục 。 即tức 第đệ 六lục 識thức 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 無vô 漏lậu 。 設thiết 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 六lục 識thức 中trung 。 蹔tạm 時thời 起khởi 煩phiền 惱não 。 不bất 久cửu 長trường 。 所sở 以dĩ 所sở 變biến 土thổ/độ 。 亦diệc 名danh 淨tịnh 攝nhiếp 。 若nhược 化hóa 土thổ/độ 中trung 。 雖tuy 二Nhị 乘Thừa 及cập 餘dư 異dị 生sanh 。 亦diệc 起khởi 善thiện 心tâm 。 而nhi 變biến 土thổ/độ 故cố 。 亦diệc 不bất 久cửu 故cố 。 從tùng 長trường 時thời 說thuyết 。 亦diệc 是thị 穢uế 土thổ/độ 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 本bổn 質chất 佛Phật 所sở 變biến 者giả 非phi 穢uế 故cố 能năng 變biến 之chi 者giả 乃nãi 至chí 據cứ 相tương 似tự 者giả 。 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 答đáp 不bất 盡tận 理lý 。 既ký 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 更cánh 互hỗ 相tương 狡# 而nhi 本bổn 質chất 如như 何hà 。 及cập 乃nãi 至chí 本bổn 質chất 唯duy 佛Phật 所sở 變biến 。 應ưng 答đáp 言ngôn 他tha 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 既ký 其kỳ 人nhân 生sanh 。 故cố 唯duy 是thị 淨tịnh 。 色sắc 界giới 異dị 生sanh 有hữu 漏lậu 善thiện 業nghiệp 。 感cảm 色sắc 界giới 身thân 土thổ/độ 。 尚thượng 許hứa 是thị 淨tịnh 。 何hà 況huống 他tha 受thọ 用dụng 中trung 土thổ/độ 也dã 。 此thử 據cứ 相tương 似tự 者giả 。 雖tuy 能năng 變biến 者giả 。 識thức 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 別biệt 有hữu 所sở 變biến 土thổ/độ 。 亦diệc 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 而nhi 所sở 變biến 土thổ/độ 相tương/tướng 挾hiệp 相tương 似tự 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 土thổ/độ 一nhất 種chủng 。 皆giai 名danh 為vi 淨tịnh 土độ 。

疏sớ/sơ 若nhược 變biến 化hóa 土thổ/độ 本bổn 質chất 通thông 淨tịnh 穢uế 乃nãi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 所sở 見kiến 異dị 故cố 者giả 。 若nhược 變biến 化hóa 土thổ/độ 中trung 。 佛Phật 八bát 識thức 所sở 變biến 者giả 。 唯duy 無vô 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 若nhược 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 八bát 識thức 所sở 變biến 者giả 。 若nhược 第đệ 八bát 識thức 及cập 五ngũ 識thức 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 有hữu 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 無vô 漏lậu 若nhược 變biến 者giả 。 唯duy 無vô 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 若nhược 有hữu 漏lậu 第đệ 六lục 識thức 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 有hữu 漏lậu 亦diệc 通thông 淨tịnh 穢uế 。 若nhược 第đệ 六lục 識thức 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 所sở 變biến 者giả 。 即tức 唯duy 無vô 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 若nhược 有hữu 漏lậu 第đệ 七thất 識thức 。 唯duy 異dị 熟thục 識thức 。 不bất 能năng 變biến 一nhất 土thổ/độ 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 二nhị 解giải 。 第đệ 一nhất 云vân 。 謂vị 若nhược 隨tùy 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 乃nãi 至chí 即tức 有hữu 漏lậu 心tâm 皆giai 通thông 淨tịnh 穢uế 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 即tức 約ước 二Nhị 乘Thừa 後hậu 得đắc 智trí 少thiểu 分phần 能năng 變biến 土thổ/độ 也dã 。 謂vị 若nhược 二Nhị 乘Thừa 第đệ 六lục 識thức 中trung 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 所sở 變biến 者giả 。 唯duy 無vô 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 緣duyên 事sự 狹hiệp 少thiểu 能năng 變biến 時thời 。 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 猶do 緣duyên 事sự 也dã 。 不bất 能năng 多đa 時thời 緣duyên 事sự 。 即tức 二Nhị 乘Thừa 人nhân 無vô 漏lậu 心tâm 中trung 。 多đa 少thiểu 緣duyên 四Tứ 諦Đế 理lý 故cố 。 又hựu 能năng 緣duyên 事sự 者giả 。 多đa 分phần 即tức 與dữ 四Tứ 諦Đế 理lý 事sự 合hợp 緣duyên 之chi 。 無vô 唯duy 緣duyên 事sự 後hậu 得đắc 智trí 也dã 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 時thời 事sự 也dã 。 若nhược 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 二nhị 乘thừa 等đẳng 。 及cập 餘dư 異dị 生sanh 有hữu 漏lậu 識thức 中trung 。 餘dư 七thất 識thức 所sở 變biến 者giả 。 亦diệc 唯duy 有hữu 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 二nhị 云vân 。 或hoặc 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 全toàn 無vô 緣duyên 事sự 無vô 漏lậu 後hậu 得đắc 智trí 。 即tức 二Nhị 乘Thừa 有hữu 漏lậu 心tâm 中trung 所sở 變biến 土thổ/độ 。 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 通thông 淨tịnh 穢uế 。 如như 梵Phạm 王Vương 見kiến 淨tịnh 。 舍xá 利lợi 見kiến 穢uế 。 淨tịnh 者giả 即tức 如như 生sanh 西tây 方phương 彌Di 陀Đà 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 。 七thất 寶bảo 為vi 地địa 等đẳng 。 或hoặc 如như 佛Phật 足túc 指chỉ 按án 地địa 。 令linh 三Tam 千Thiên 界Giới 清thanh 。 其kỳ 餘dư 異dị 生sanh 二Nhị 乘Thừa 中trung 。 第đệ 八bát 識thức 及cập 前tiền 六lục 識thức 。 亦diệc 能năng 隨tùy 佛Phật 所sở 變biến 淨tịnh 土độ 繫hệ 時thời 變biến 淨tịnh 土độ 。 然nhiên 五ngũ 識thức 上thượng 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 亦diệc 名danh 乃nãi 為vi 土thổ/độ 攝nhiếp 。 非phi 如như 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 土thổ/độ 有hữu 處xứ 用dụng 。 然nhiên 許hứa 二Nhị 乘Thừa 有hữu 少thiểu 分phần 緣duyên 事sự 後hậu 得đắc 智trí 勝thắng 中trung 。 即tức 前tiền 解giải 為vi 勝thắng 。 螺loa 髻kế 者giả 。 即tức 故cố 上thượng 髻kế 。 即tức 髮phát 髻kế 螺loa 旋toàn 。 由do 如như 佛Phật 常thường 佛Phật 中trung 故cố 。 相tương 似tự 合hợp 梵Phạm 王Vương 。 即tức 是thị 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 四tứ 梵Phạm 王Vương 也dã 。

疏sớ/sơ 今kim 此thử 文văn 中trung 總tổng 約ước 三tam 法pháp 者giả 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 三tam 法pháp 也dã 。 淨tịnh 與dữ 不bất 淨tịnh 。 理lý 必tất 須tu 同đồng 乃nãi 至chí 非phi 如như 有hữu 漏lậu 心tâm 相tương 見kiến 性tánh 有hữu 別biệt 者giả 。 淨tịnh 者giả 即tức 是thị 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 淨tịnh 者giả 即tức 是thị 識thức 土thổ/độ 。 此thử 文văn 之chi 意ý 說thuyết 。 若nhược 無vô 漏lậu 心tâm 變biến 起khởi 淨tịnh 土độ 穢uế 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 淨tịnh 穢uế 。 雖tuy 不bất 同đồng 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 制chế 性tánh 。 能năng 緣duyên 心tâm 既ký 是thị 善thiện 是thị 無vô 漏lậu 。 此thử 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 是thị 亦diệc 善thiện 無vô 漏lậu 故cố 。 約ước 性tánh 言ngôn 無vô 。 即tức 獨độc 影ảnh 唯duy 從tùng 見kiến 。 見kiến 與dữ 相tương/tướng 分phần/phân 。 同đồng 善thiện 善thiện 無vô 漏lậu 。 若nhược 能năng 緣duyên 心tâm 。 緣duyên 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 即tức 是thị 性tánh 境cảnh 不bất 從tùng 心tâm 。 即tức 能năng 緣duyên 是thị 心tâm 。 所sở 緣duyên 蘊uẩn 等đẳng 。 即tức 通thông 有hữu 色sắc 非phi 色sắc 故cố 。 故cố 云vân 無vô 漏lậu 心tâm 所sở 起khởi 相tương/tướng 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 見kiến 分phần/phân 。 同đồng 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 。 非phi 如như 有hữu 漏lậu 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 。 或hoặc 別biệt 性tánh 或hoặc 同đồng 性tánh 。 具cụ 如như 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 識thức 。 三tam 識thức 通thông 三tam 性tánh 。 其kỳ 所sở 緣duyên 香hương 味vị 觸xúc 境cảnh 。 唯duy 無vô 記ký 。 即tức 緣duyên 心tâm 所sở 緣duyên 境cảnh 生sanh 各các 別biệt 。 或hoặc 有hữu 同đồng 性tánh 者giả 。 即tức 如như 心tâm 無vô 漏lậu 識thức 變biến 起khởi 變biến 味vị 觸xúc 三tam 境cảnh 。 變biến 味vị 觸xúc 三tam 境cảnh 即tức 唯duy 善thiện 唯duy 無vô 漏lậu 。 餘dư 異dị 生sanh 等đẳng 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 識thức 三tam 。 是thị 善thiện 性tánh 時thời 。 即tức 託thác 佛Phật 所sở 變biến 香hương 味vị 觸xúc 三tam 。 似tự 為vi 本bổn 質chất 。 變biến 起khởi 香hương 味vị 觸xúc 三tam 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 有hữu 漏lậu 心tâm 中trung 。 能năng 緣duyên 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 識thức 。 是thị 有hữu 漏lậu 是thị 善thiện 性tánh 。 所sở 緣duyên 香hương 味vị 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 。 從tùng 本bổn 質chất 判phán 性tánh 。 亦diệc 是thị 善thiện 也dã 。 故cố 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 亦diệc 是thị 有hữu 漏lậu 善thiện 性tánh 故cố 。 有hữu 漏lậu 心tâm 中trung 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 見kiến 分phần/phân 一nhất 向hướng 同đồng 是thị 有hữu 漏lậu 性tánh 。 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 。 不bất 安an 皆giai 同đồng 。 乃nãi 至chí 無vô 漏lậu 心tâm 。 緣duyên 他tha 有hữu 漏lậu 貪tham 嗔sân 。 是thị 法pháp 本bổn 質chất 時thời 。 所sở 變biến 起khởi 應ưng 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 善thiện 唯duy 無vô 漏lậu 。 若nhược 有hữu 漏lậu 心tâm 緣duyên 無vô 漏lậu 時thời 。 變biến 起khởi 應ưng 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 是thị 善thiện 性tánh 。

疏sớ/sơ 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 必tất 皆giai 同đồng 乃nãi 至chí 亦diệc 各các 有hữu 異dị 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 各các 心tâm 緣duyên 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 時thời 。 其kỳ 所sở 緣duyên 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 不bất 可khả 隨tùy 能năng 緣duyên 心tâm 。 即tức 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 中trung 所sở 緣duyên 蘊uẩn 等đẳng 。 還hoàn 來lai 色sắc 心tâm 等đẳng 十thập 八bát 界giới 。 且thả 如như 第đệ 八bát 識thức 親thân 分phần/phân 中trung 。 變biến 起khởi 五ngũ 根căn 塵trần 。 即tức 能năng 緣duyên 十thập 處xứ 。 及cập 能năng 緣duyên 法pháp 處xứ 中trung 少thiểu 分phần 。 謂vị 定định 果quả 實thật 色sắc 。 及cập 五ngũ 識thức 緣duyên 五ngũ 塵trần 。 及cập 第đệ 六lục 識thức 第đệ 緣duyên 十thập 八bát 界giới 時thời 。 此thử 等đẳng 所sở 緣duyên 。 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 還hoàn 是thị 十thập 八bát 界giới 攝nhiếp 。 不bất 隨tùy 能năng 緣duyên 心tâm 判phán 性tánh 。 即tức 是thị 識thức 界giới 攝nhiếp 。 及cập 是thị 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 。 以dĩ 見kiến 分phần/phân 及cập 十thập 八bát 界giới 。 非phi 是thị 一nhất 類loại 種chủng 子tử 故cố 。 各các 各các 從tùng 自tự 色sắc 等đẳng 心tâm 等đẳng 種chủng 生sanh 也dã 。 故cố 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 。 是thị 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 。 其kỳ 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 。 既ký 純thuần 從tùng 無vô 漏lậu 善thiện 種chủng 子tử 生sanh 故cố 。 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 同đồng 是thị 善thiện 性tánh 。 同đồng 無vô 漏lậu 也dã 。

疏sớ/sơ 乃nãi 至chí 相tương 應ứng 法pháp 相tướng 分phần/phân 亦diệc 然nhiên 等đẳng 者giả 。 上thượng 來lai 唯duy 心tâm 王vương 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 下hạ 明minh 心tâm 所sở 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 如như 所sở 心tâm 中trung 。 且thả 如Như 來Lai 受thọ 蘊uẩn 。 緣duyên 十thập 八bát 界giới 時thời 。 此thử 蘊uẩn 界giới 等đẳng 。 即tức 不bất 隨tùy 於ư 受thọ 。 而nhi 是thị 受thọ 蘊uẩn 攝nhiếp 。 色sắc 心tâm 別biệt 故cố 。 乃nãi 至chí 想tưởng 等đẳng 。 皆giai 准chuẩn 此thử 知tri 。 作tác 用dụng 法pháp 不bất 同đồng 雜tạp 種chủng 生sanh 色sắc 心tâm 者giả 。 作tác 用dụng 者giả 。 謂vị 心tâm 能năng 緣duyên 慮lự 作tác 用dụng 。 色sắc 有hữu 變biến 礙ngại 作tác 用dụng 。 受thọ 有hữu 領lãnh 納nạp 作tác 用dụng 也dã 。 不bất 可khả 有hữu 漏lậu 同đồng 無vô 漏lậu 難nạn/nan 者giả 。 不bất 可khả 難nạn/nan 言ngôn 。 有hữu 漏lậu 中trung 相tương/tướng 同đồng 有hữu 漏lậu 。 即tức 能năng 緣duyên 心tâm 。 或hoặc 道đạo 三tam 性tánh 所sở 緣duyên 。 或hoặc 無vô 記ký 。 即tức 見kiến 相tương/tướng 不bất 同đồng 性tánh 。 其kỳ 無vô 漏lậu 中trung 見kiến 相tương/tướng 。 同đồng 是thị 無vô 漏lậu 。 亦diệc 可khả 能năng 緣duyên 與dữ 所sở 緣duyên 各các 別biệt 性tánh 也dã 。 問vấn 如như 何hà 佛Phật 能năng 變biến 穢uế 土thổ/độ 耶da 。 答đáp 佛Phật 雖tuy 種chủng 子tử 。 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 。 而nhi 相tương/tướng 中trung 所sở 緣duyên 。 似tự 穢uế 土thổ/độ 。 穢uế 土thổ/độ 即tức 荊kinh 蕀cức 沙sa 礫lịch 等đẳng 。 然nhiên 佛Phật 所sở 變biến 穢uế 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 因nhân 緣duyên 變biến 攝nhiếp 。 若nhược 餘dư 有hữu 情tình 。 因nhân 佛Phật 神thần 通thông 。 見kiến 他tha 方phương 淨tịnh 土độ 。 他tha 方phương 淨tịnh 土độ 。 眾chúng 生sanh 難nan 見kiến 。 而nhi 不bất 得đắc 受thọ 用dụng 。 相tương/tướng 分phần/phân 即tức 是thị 分phân 別biệt 變biến 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 何hà 故cố 界giới 繫hệ 見kiến 相tương/tướng 許hứa 而nhi 漏lậu 必tất 同đồng 者giả 。 此thử 中trung 問vấn 意ý 。 且thả 如như 身thân 在tại 欲dục 界giới 。 由do 得đắc 定định 力lực 。 引dẫn 得đắc 色sắc 界giới 中trung 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 。 即tức 許hứa 欲dục 界giới 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 。 緣duyên 上thượng 界giới 天thiên 眼nhãn 相tương/tướng 分phần/phân 。 其kỳ 所sở 緣duyên 相tương/tướng 。 與dữ 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 。 同đồng 是thị 有hữu 漏lậu 。 同đồng 是thị 無vô 漏lậu 。 而nhi 不bất 許hứa 可khả 是thị 有hữu 漏lậu 。 如như 是thị 無vô 漏lậu 耶da 。

疏sớ/sơ 如như 無vô 漏lậu 緣duyên 使sử 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 。 使sứ 者giả 即tức 是thị 煩phiền 惱não 也dã 。 且thả 如như 有hữu 善thiện 心tâm 人nhân 。 見kiến 佛Phật 之chi 時thời 。 即tức 受thọ 起khởi 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 本bổn 質chất 別biệt 性tánh 。 即tức 相tương/tướng 分phân 是thị 善thiện 性tánh 。 又hựu 是thị 有hữu 漏lậu 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 是thị 善thiện 性tánh 。 亦diệc 是thị 有hữu 漏lậu 也dã 。 或hoặc 如như 佛Phật 起khởi 無vô 漏lậu 五ngũ 塵trần 。 餘dư 有hữu 情tình 五ngũ 識thức 。 託thác 為vi 本bổn 質chất 變biến 故cố 。 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 約ước 性tánh 言ngôn 之chi 。 從tùng 本bổn 質chất 判phán 性tánh 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 是thị 善thiện 性tánh 。 約ước 漏lậu 無vô 漏lậu 言ngôn 之chi 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 判phán 性tánh 。 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 。 如như 有hữu 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 人nhân 等đẳng 。 見kiến 佛Phật 之chi 時thời 。 向hướng 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 嗔sân 心tâm 邪tà 見kiến 。 不bất 善thiện 心tâm 。 緣duyên 佛Phật 之chi 時thời 。 所sở 變biến 現hiện 相tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phân 是thị 善thiện 性tánh 。 約ước 漏lậu 無vô 漏lậu 言ngôn 之chi 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 判phán 性tánh 。 即tức 是thị 善thiện 性tánh 。 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 本bổn 質chất 判phán 性tánh 。 又hựu 相tương/tướng 是thị 有hữu 漏lậu 能năng 緣duyên 心tâm 。 是thị 不bất 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 同đồng 有hữu 漏lậu 。 其kỳ 三tam 性tánh 別biệt 也dã 。 又hựu 解giải 。 若nhược 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 人nhân 。 起khởi 嗔sân 見kiến 強cường/cưỡng 威uy 。 緣duyên 佛Phật 善thiện 色sắc 之chi 時thời 。 雖tuy 本bổn 質chất 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 。 此thử 外ngoại 道đạo 等đẳng 所sở 變biến 地địa 。 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 從tùng 能năng 緣duyên 心tâm 以dĩ 判phán 性tánh 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 亦diệc 是thị 不bất 善thiện 性tánh 。 是thị 有hữu 漏lậu 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 亦diệc 是thị 有hữu 漏lậu 不bất 善thiện 。 此thử 解giải 即tức 與dữ 無vô 漏lậu 心tâm 無vô 漏lậu 心tâm 上thượng 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phân 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 。 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 亦diệc 是thị 善thiện 無vô 漏lậu 也dã 。

疏sớ/sơ 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 能năng 緣duyên 心tâm 通thông 三tam 性tánh 相tướng 分phần/phân 唯duy 無vô 記ký 。 解giải 云vân 。 此thử 初sơ 任nhậm 運vận 心tâm 緣duyên 虗hư 故cố 。 故cố 能năng 緣duyên 通thông 三tam 性tánh 。 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 唯duy 無vô 記ký 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 中trung 。 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 。 即tức 是thị 勝thắng 義nghĩa 無vô 記ký 。 其kỳ 能năng 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 心tâm 。 即tức 通thông 三tam 性tánh 。 若nhược 皆giai 純thuần 種chủng 唯duy 一nhất 性tánh 者giả 。 乃nãi 至chí 應ưng 不bất 成thành 失thất 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 若nhược 見kiến 相tương/tướng 同đồng 一nhất 種chủng 生sanh 。 即tức 見kiến 相tương/tướng 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 者giả 。 難nạn/nan 曰viết 。 應ưng 能năng 緣duyên 見kiến 從tùng 所sở 緣duyên 相tương/tướng 伴bạn 性tánh 者giả 。 其kỳ 能năng 緣duyên 三tam 性tánh 。 或hoặc 見kiến 分phần/phân 應ưng 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 若nhược 所sở 緣duyên 育dục 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 。 而nhi 說thuyết 能năng 緣duyên 見kiến 判phán 性tánh 者giả 。 其kỳ 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 若nhược 言ngôn 香hương 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 。 而nhi 從tùng 能năng 緣duyên 見kiến 判phán 性tánh 者giả 。 其kỳ 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 若nhược 言ngôn 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 通thông 三tam 性tánh 者giả 。 即tức 諸chư 論luận 言ngôn 香hương 等đẳng 三tam 性tánh 無vô 記ký 。 不bất 成thành 之chi 過quá 失thất 故cố 。 相tương 見kiến 別biệt 性tánh 也dã 。 不bất 可khả 說thuyết 約ước 第đệ 八bát 所sở 變biến 乃nãi 至chí 例lệ 亦diệc 應ưng 然nhiên 故cố 者giả 。 亦diệc 不bất 可khả 言ngôn 。 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 以dĩ 能năng 緣duyên 見kiến 分phân 是thị 無vô 記ký 。 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 應ưng 是thị 無vô 記ký 。 則tắc 說thuyết 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 識thức 。 所sở 變biến 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 。 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 而nhi 通thông 三tam 性tánh 。 次thứ 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 通thông 三tam 性tánh 。 所sở 緣duyên 三tam 境cảnh 亦diệc 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 或hoặc 三tam 境cảnh 通thông 善thiện 無vô 記ký 二nhị 性tánh 。 鼻tị 等đẳng 三tam 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 。 即tức 是thị 香hương 處xứ 味vị 處xứ 觸xúc 處xứ 攝nhiếp 。 若nhược 言ngôn 香hương 等đẳng 三tam 境cảnh 通thông 三tam 性tánh 者giả 。 諸chư 論luận 中trung 無vô 文văn 說thuyết 也dã 。 諸chư 論luận 唯duy 說thuyết 八bát 唯duy 無vô 記ký 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 大Đại 乘Thừa 中trung 。 說thuyết 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 是thị 無vô 記ký 。 其kỳ 能năng 緣duyên 空không 等đẳng 之chi 心tâm 通thông 三tam 性tánh 。 應ưng 能năng 緣duyên 心tâm 既ký 通thông 三tam 性tánh 。 其kỳ 所sở 緣duyên 虗hư 空không 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 既ký 緣duyên 空không 之chi 心tâm 通thông 三tam 性tánh 。 所sở 緣duyên 空không 等đẳng 是thị 無vô 記ký 故cố 。 其kỳ 鼻tị 舌thiệt 三tam 識thức 。 能năng 緣duyên 是thị 三tam 性tánh 。 所sở 緣duyên 是thị 無vô 記ký 。

疏sớ/sơ 應ưng 言ngôn 途đồ 三tam 性tánh 諸chư 法pháp 文văn 故cố 。 解giải 云vân 。 若nhược 香hương 味vị 觸xúc 三tam 境cảnh 。 唯duy 通thông 善thiện 性tánh 。 及cập 無vô 記ký 性tánh 。 若nhược 異dị 生sanh 等đẳng 所sở 變biến 香hương 味vị 觸xúc 。 即tức 是thị 無vô 記ký 性tánh 。 若nhược 佛Phật 所sở 變biến 香hương 味vị 觸xúc 。 即tức 是thị 善thiện 性tánh 。 其kỳ 香hương 味vị 觸xúc 不bất 通thông 不bất 善thiện 性tánh 。 諸chư 論luận 無vô 文văn 說thuyết 故cố 。 蘊uẩn 等đẳng 識thức 相tương/tướng 。 或hoặc 相tương 見kiến 分phần/phân 因nhân 。 或hoặc 相tương 見kiến 分phần/phân 異dị 。 類loại 此thử 應ưng 知tri 。 乃nãi 至chí 明minh 知tri 相tương 見kiến 分phần/phân 不bất 必tất 皆giai 同đồng 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 蘊uẩn 等đẳng 同đồng 異dị 等đẳng 見kiến 相tương/tướng 同đồng 異dị 。 與dữ 前tiền 無vô 漏lậu 中trung 蘊uẩn 等đẳng 識thức 中trung 義nghĩa 相tương 似tự 三Tam 身Thân 生sanh 滅diệt 門môn 。 皆giai 此thử 中trung 應ứng 對đối 。 三Tam 身Thân 幾kỷ 身thân 是thị 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 等đẳng 。 應ưng 撿kiểm 前tiền 抄sao 。

疏sớ/sơ 化hóa 自tự 他tha 身thân 色sắc 俱câu 非phi 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 應ứng 對đối 三Tam 身Thân 業nghiệp 化hóa 自tự 者giả 。 即tức 如như 天thiên 女nữ 自tự 變biến 身thân 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 有hữu 化hóa 他tha 者giả 。 即tức 如như 天thiên 女nữ 變biến 起khởi 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 令linh 如như 天thiên 女nữ 。 無vô 有hữu 亦diệc 變biến 化hóa 者giả 。 非phi 自tự 非phi 他tha 者giả 。 如như 變biến 外ngoại 山sơn 河hà 等đẳng 。 三Tam 身Thân 相tương 對đối 四tứ 句cú 門môn 者giả 。 如như 彌Di 勒Lặc 疏sớ/sơ 中trung 。 即tức 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 有hữu 受thọ 用dụng 非phi 變biến 化hóa 。 謂vị 自tự 受thọ 用dụng 。 有hữu 變biến 化hóa 非phi 受thọ 用dụng 。 謂vị 猿viên 猴hầu 鹿lộc 馬mã 身thân 。 有hữu 亦diệc 受thọ 用dụng 亦diệc 變biến 化hóa 。 謂vị 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 。 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 即tức 受thọ 用dụng 非phi 變biến 化hóa 。 謂vị 自tự 受thọ 用dụng 。 有hữu 變biến 化hóa 非phi 受thọ 用dụng 。 謂vị 猿viên 猴hầu 鹿lộc 馬mã 化hóa 身thân 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 有hữu 亦diệc 受thọ 用dụng 亦diệc 變biến 化hóa 。 謂vị 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 生sanh 法pháp 二nhị 身thân 於ư 三Tam 身Thân 門môn 者giả 。 生sanh 謂vị 生sanh 智trí 。 唯duy 攝nhiếp 他tha 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 身thân 。 不bất 攝nhiếp 自tự 受thọ 用dụng 。 法Pháp 身thân 者giả 。 謂vị 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 若nhược 自tự 受thọ 用dụng 身thân 中trung 。 即tức 有hữu 實thật 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 若nhược 他tha 用dụng 變biến 化hóa 。 即tức 有hữu 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。

疏sớ/sơ 上thượng 來lai 已dĩ 依y 略lược 廣quảng 及cập 位vị 等đẳng 約ước 能năng 變biến 識thức 等đẳng 訖ngật 者giả 。 略lược 者giả 。 即tức 前tiền 由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 等đẳng 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 。 廣quảng 者giả 次thứ 二nhị 十thập 三tam 行hành 半bán 。 位vị 者giả 即tức 末mạt 後hậu 五ngũ 頌tụng 明minh 唯duy 識thức 位vị 也dã 。

疏sớ/sơ 變biến 現hiện 所sở 變biến 名danh 為vi 行hành 相tương/tướng 者giả 。 此thử 師sư 意ý 有hữu 二nhị 分phần 。 即tức 說thuyết 本bổn 質chất 境cảnh 是thị 所sở 緣duyên 也dã 。 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 事sự 。 唯duy 以dĩ 難Nan 陀Đà 二nhị 分phần 義nghĩa 少thiểu 分phần 有hữu 異dị 者giả 。 然nhiên 前tiền 難Nan 陀Đà 二nhị 分phần 俱câu 實thật 。 此thử 師sư 即tức 立lập 二nhị 分phần 。 以dĩ 似tự 難Nan 陀Đà 師sư 。 然nhiên 見kiến 實thật 相tướng 虗hư 。 即tức 與dữ 難Nan 陀Đà 有hữu 異dị 。 此thử 所sở 現hiện 土thổ/độ 如như 識thức 變biến 故cố 者giả 。 此thử 師sư 既ký 說thuyết 相tương/tướng 分phần/phân 虗hư 疎sơ 。 其kỳ 他tha 用dụng 土thổ/độ 中trung 。 珍trân 寶bảo 國quốc 土độ 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 是thị 虗hư 也dã 。 如như 日nhật 及cập 輪luân 者giả 。 此thử 喻dụ 二nhị 分phần 也dã 。 輪luân 者giả 即tức 是thị 光quang 也dã 。 意ý 說thuyết 。 日nhật 喻dụ 自tự 證chứng 分phần/phân 。 光quang 喻dụ 見kiến 分phần/phân 。 光quang 所sở 明minh 之chi 處xứ 。 即tức 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 光quang 及cập 所sở 照chiếu 處xứ 即tức 是thị 假giả 也dã 。 如như 燈đăng 及cập 光quang 者giả 。 亦diệc 喻dụ 三tam 分phần/phân 說thuyết 。 燈đăng 涅Niết 槃Bàn 喻dụ 自tự 證chứng 分phần/phân 。 光quang 喻dụ 見kiến 分phần/phân 。 所sở 照chiếu 處xứ 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 故cố 。 見kiến 相tương 見kiến 虗hư 也dã 。 設thiết 緣duyên 色sắc 等đẳng 乃nãi 至chí 不bất 及cập 於ư 識thức 者giả 。 意ý 說thuyết 。 見kiến 分phần/phân 亦diệc 是thị 不bất 實thật 。 不bất 及cập 識thức 自tự 識thức 是thị 實thật 。 如như 緣duyên 過quá 未vị 乃nãi 至chí 見kiến 不bất 及cập 識thức 自tự 體thể 分phần/phân 者giả 。 見kiến 分phần/phân 緣duyên 過quá 未vị 等đẳng 時thời 。 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phân 是thị 所sở 緣duyên 。 緣duyên 過quá 未vị 見kiến 分phần/phân 。 未vị 見kiến 分phân 是thị 行hành 相tương/tướng 。 即tức 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 雖tuy 有hữu 。 仍nhưng 不bất 實thật 故cố 。 其kỳ 緣duyên 過quá 未vị 之chi 見kiến 分phần/phân 。 雖tuy 體thể 非phi 無vô 。 以dĩ 此thử 見kiến 分phần/phân 緣duyên 虗hư 境cảnh 故cố 。 故cố 能năng 見kiến 分phần/phân 行hành 相tương/tướng 。 即tức 是thị 不bất 定định 心tâm 也dã 。 故cố 見kiến 及cập 相tương/tướng 分phần/phân 。 皆giai 不bất 及cập 自tự 體thể 分phần/phân 。 相tương/tướng 分phần/phân 雖tuy 有hữu 非phi 稍sảo 實thật 法pháp 者giả 。 初sơ 師sư 言ngôn 。 如như 第đệ 六lục 識thức 。 緣duyên 過quá 去khứ 未vị 來lai 之chi 時thời 。 見kiến 分phần/phân 雖tuy 變biến 起khởi 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 不bất 如như 緣duyên 現hiện 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 分phần/phân 也dã 。 以dĩ 現hiện 色sắc 相tướng 分phần/phân 。 即tức 稍sảo 實thật 於ư 過quá 去khứ 之chi 相tướng 分phần/phân 也dã 。 此thử 師sư 即tức 外ngoại 境cảnh 。 是thị 所sở 緣duyên 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 行hành 相tương/tướng 。 見kiến 分phần/phân 名danh 事sự 。 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 解giải 。 彼bỉ 內nội 證chứng 故cố 此thử 所sở 不bất 論luận 如như 緣duyên 自tự 體thể 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 若nhược 真Chân 如Như 是thị 圓viên 證chứng 故cố 。 若nhược 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 緣duyên 真chân 時thời 。 真Chân 如Như 由do 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 。 被bị 見kiến 分phần/phân 緣duyên 。 又hựu 此thử 中trung 唯duy 明minh 有hữu 為vi 見kiến 相tương/tướng 是thị 虗hư 。 亦diệc 不bất 論luận 無vô 為vi 真Chân 如Như 故cố 。 真Chân 如Như 與dữ 自tự 證chứng 分phần/phân 皆giai 實thật 。 不bất 遮già 緣duyên 過quá 未vị 但đãn 得đắc 似tự 彼bỉ 者giả 。 此thử 師sư 雖tuy 緣duyên 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 相tương 見kiến 俱câu 實thật 。 亦diệc 不bất 遮già 緣duyên 過quá 未vị 時thời 。 相tương/tướng 分phân 是thị 假giả 也dã 。 前tiền 師sư 相tương 見kiến 即tức 識thức 種chủng 生sanh 此thử 師sư 相tương 見kiến 與dữ 識thức 別biệt 種chủng 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 前tiền 師sư 相tương 見kiến 與dữ 識thức 自tự 種chủng 生sanh 。 即tức 識thức 相tương 見kiến 是thị 虗hư 。 自tự 證chứng 是thị 實thật 。 後hậu 相tương 見kiến 與dữ 識thức 別biệt 種chủng 生sanh 。 即tức 說thuyết 三tam 分phần/phân 俱câu 實thật 。 答đáp 前tiền 是thị 獨độc 影ảnh 。 後hậu 通thông 性tánh 及cập 帶đái 質chất 故cố 別biệt 。

疏sớ/sơ 若nhược 是thị 似tự 者giả 應ưng 非phi 緣duyên 真chân 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 真Chân 如Như 是thị 實thật 智trí 即tức 不bất 實thật 也dã 。 不bất 可khả 實thật 之chi 智trí 能năng 緣duyên 真Chân 如Như 實thật 。 故cố 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。 俱câu 是thị 實thật 也dã 。 內nội 是thị 依y 他tha 外ngoại 是thị 遍biến 計kế 者giả 。 然nhiên 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 外ngoại 。 一nhất 者giả 即tức 是thị 依y 他tha 是thị 內nội 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 性tánh 實thật 法pháp 名danh 外ngoại 。 二nhị 即tức 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 名danh 內nội 。 疎sơ 所sở 緣duyên 緣duyên 名danh 外ngoại 也dã 。 為vi 破phá 執chấp 故cố 雖tuy 為vi 愚ngu 夫phu 非phi 真chân 心tâm 之chi 理lý 豈khởi 佛Phật 非phi 有hữu 者giả 。 此thử 文văn 意ý 說thuyết 。 然nhiên 論luận 文văn 中trung 。 但đãn 言ngôn 或hoặc 諸chư 愚ngu 夫phu 迷mê 執chấp 於ư 境cảnh 乃nãi 至chí 解giải 脫thoát 生sanh 死tử 者giả 。 意ý 說thuyết 。 為vi 破phá 愚ngu 夫phu 執chấp 故cố 。 所sở 以dĩ 論luận 中trung 。 唯duy 言ngôn 為vi 愚ngu 夫phu 執chấp 。 非phi 心tâm 言ngôn 理lý 。 即tức 執chấp 有hữu 心tâm 外ngoại 之chi 道Đạo 理lý 。 故cố 說thuyết 唯duy 識thức 言ngôn 為vi 破phá 愚ngu 夫phu 執chấp 也dã 。 雖tuy 論luận 中trung 為vi 破phá 愚ngu 夫phu 執chấp 心tâm 外ngoại 法pháp 。 不bất 為vì 佛Phật 說thuyết 唯duy 識thức 。 豈khởi 佛Phật 非phi 有hữu 唯duy 識thức 耶da 。 故cố 知tri 。 愚ngu 夫phu 迷mê 故cố 。 遍biến 言ngôn 獨độc 言ngôn 愚ngu 夫phu 。 佛Phật 以dĩ 了liễu 唯duy 識thức 故cố 。 不bất 了liễu 與dữ 佛Phật 說thuyết 法pháp 故cố 。 此thử 文văn 中trung 不bất 言ngôn 為vi 佛Phật 說thuyết 唯duy 識thức 也dã 。 即tức 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 無vô 有hữu 相tương 見kiến 乃nãi 至chí 餘dư 作tác 二nhị 解giải 故cố 是thị 所sở 執chấp 者giả 。 然nhiên 第đệ 三tam 師sư 中trung 。 有hữu 二nhị 解giải 。 此thử 第đệ 一nhất 解giải 云vân 。 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 。 無vô 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 若nhược 餘dư 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 。 及cập 因nhân 中trung 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 有hữu 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 。 即tức 是thị 法pháp 執chấp 。 又hựu 佛Phật 似tự 有hữu 見kiến 相tương/tướng 故cố 。 即tức 現hiện 有hữu 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 。 由do 佛Phật 不bất 作tác 二nhị 分phần 也dã 解giải 。 故cố 非phi 所sở 執chấp 。 餘dư 有hữu 情tình 作tác 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 解giải 故cố 。 即tức 是thị 所sở 執chấp 。 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 不bất 正chánh 義nghĩa 也dã 。 又hựu 佛Phật 自tự 在tại 了liễu 達đạt 三tam 世thế 。 乃nãi 至chí 或hoặc 佛Phật 不bất 現hiện 餘dư 人nhân 自tự 見kiến 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 即tức 計kế 有hữu 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 以dĩ 為vi 佛Phật 證chứng 。 不bất 可khả 言ngôn 性tánh 故cố 。 餘dư 人nhân 不bất 證chứng 不bất 可khả 言ngôn 性tánh 故cố 。 故cố 見kiến 相tương/tướng 皆giai 執chấp 。 故cố 證chứng 文văn 中trung 言ngôn 無vô 見kiến 相tương/tướng 者giả 。 依y 餘dư 有hữu 情tình 說thuyết 。 不bất 依y 佛Phật 說thuyết 也dã 。 或hoặc 佛Phật 雖tuy 不bất 現hiện 淨tịnh 穢uế 等đẳng 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 。 然nhiên 餘dư 人nhân 即tức 自tự 見kiến 佛Phật 有hữu 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 相tương/tướng 分phần/phân 。 此thử 亦diệc 是thị 不bất 正chánh 義nghĩa 。

第đệ 三tam 釋thích 結kết 施thí 願nguyện 分phần/phân 者giả 。 然nhiên 論luận 云vân 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 乃nãi 至chí 無vô 增tăng 減giảm 故cố 者giả 。 此thử 文văn 即tức 釋thích 也dã 。 言ngôn 釋thích 者giả 。 意ý 說thuyết 。 三tam 十thập 餘dư 但đãn 名danh 唯duy 識thức 。 不bất 得đắc 名danh 成thành 唯duy 識thức 。 故cố 論luận 云vân 。 此thử 本bổn 論luận 名danh 唯duy 識thức 三tam 十thập 也dã 。 若nhược 十thập 卷quyển 長trường/trưởng 行hành 。 即tức 名danh 成thành 唯duy 識thức 。 不bất 得đắc 單đơn 名danh 唯duy 識thức 。 即tức 由do 長trường/trưởng 行hành 。 而nhi 來lai 立lập 得đắc 三tam 十thập 頌tụng 唯duy 識thức 也dã 。 故cố 論luận 云vân 。 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 成thành 立lập 唯duy 識thức 。 是thị 故cố 長trường/trưởng 行hành 論luận 文văn 。 名danh 為vi 成thành 唯duy 識thức 論luận 。 即tức 此thử 文văn 中trung 。 釋thích 長trường/trưởng 行hành 論luận 文văn 。 得đắc 成thành 唯duy 識thức 之chi 名danh 故cố 釋thích 也dã 。 結kết 釋thích 施thí 願nguyện 分phần/phân 者giả 。 此thử 文văn 到đáo 。 應ưng 言ngôn 釋thích 結kết 施thí 願nguyện 分phần/phân 。 從tùng 次thứ 前tiền 論luận 然nhiên 相tương/tướng 分phần/phân 等đẳng 依y 識thức 變biến 已dĩ 來lai 即tức 釋thích 也dã 。 此thử 論luận 三tam 分phần/phân 成thành 立lập 唯duy 識thức 。 即tức 是thị 結kết 也dã 。 後hậu 之chi 二nhị 頌tụng 迴hồi 施thí 發phát 願nguyện 也dã 。 即tức 第đệ 二nhị 師sư 解giải 論luận 文văn 者giả 。 如như 愚ngu 意ý 者giả 。 即tức 此thử 第đệ 十thập 來lai 論luận 文văn 中trung 。 既ký 有hữu 明minh 見kiến 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 師sư 明minh 三tam 分phần/phân 。 陽dương 實thật 為vi 正chánh 。 而nhi 科khoa 此thử 文văn 。 又hựu 云vân 此thử 下hạ 即tức 是thị 測trắc 法Pháp 師sư 疏sớ/sơ 。 故cố 言ngôn 第đệ 二nhị 師sư 解giải 論luận 文văn 也dã 。 初sơ 一nhất 頌tụng 半bán 名danh 初sơ 。 次thứ 二nhị 十thập 三tam 行hành 半bán 名danh 中trung 。 後hậu 五ngũ 行hành 頌tụng 名danh 後hậu 。 純thuần 一nhất 名danh 初sơ 。 圓viên 滿mãn 名danh 中trung 。 清thanh 白bạch 梵Phạm 行hạnh 名danh 後hậu 。 以dĩ 教giáo 成thành 教giáo 者giả 。 即tức 將tương 長trường/trưởng 行hành 及cập 餘dư 論luận 教giáo 。 成thành 立lập 此thử 唯duy 識thức 三tam 十thập 頌tụng 教giáo 。 教giáo 既ký 已dĩ 。 即tức 將tương 成thành 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 也dã 。 以dĩ 理lý 成thành 理lý 者giả 。 即tức 將tương 此thử 量lượng 道Đạo 理lý 。 此thử 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 能năng 疏sớ/sơ 中trung 取thủ 初sơ 中trung 後hậu 善thiện 。 等đẳng 科khoa 此thử 論luận 文văn 者giả 。 即tức 不bất 當đương 也dã 。 然nhiên 瑜du 伽già 論luận 。 約ước 論luận 始thỉ 終chung 一nhất 代đại 說thuyết 短đoản 分phần/phân 初sơ 中trung 後hậu 。 言ngôn 淨tịnh 者giả 乃nãi 至chí 教giáo 理lý 俱câu 得đắc 者giả 。 意ý 說thuyết 。 由do 修tu 治trị 故cố 者giả 。 如như 得đắc 照chiếu 淨tịnh 。 由do 教giáo 成thành 教giáo 故cố 。 所sở 成thành 之chi 教giáo 得đắc 明minh 淨tịnh 。 由do 理lý 成thành 理lý 。 理lý 得đắc 明minh 淨tịnh 也dã 。 由do 三tam 十thập 頌tụng 顯hiển 乃nãi 至chí 非phi 增tăng 減giảm 者giả 。 即tức 前tiền 第đệ 一nhất 初sơ 中trung 後hậu 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 。 第đệ 二nhị 境cảnh 行hành 果quả 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 。 第đệ 三tam 依y 生sanh 相tương/tướng 位vị 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 。 第đệ 三tam 依y 性tánh 相tướng 位vị 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 故cố 。 依y 此thử 三tam 家gia 。 科khoa 三tam 十thập 頌tụng 。 即tức 非phi 增tăng 非phi 減giảm 義nghĩa 也dã 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 疏Sớ/sơ 抄Sao 卷quyển 第đệ 十thập 八bát (# 終chung )#