俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký 。 論luận 本bổn 第đệ 五ngũ 。

富phú 春xuân 沙Sa 門Môn 。 遁độn 麟lân 。 述thuật 。

眾chúng 同đồng 分phần/phân 者giả 同đồng 法pháp 非phi 一nhất 名danh 為vi 眾chúng 同đồng 與dữ 彼bỉ 為vi 因nhân 名danh 之chi 為vi 分phần/phân 章chương 云vân 眾chúng 多đa 同đồng 分phần/phân 義nghĩa 亦diệc 同đồng 也dã 一nhất 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 總tổng 是thị 有hữu 情tình 平bình 等đẳng 。 皆giai 有hữu 唯duy 簡giản 非phi 情tình 名danh 無vô 差sai 別biệt 。 非phi 情tình 無vô 同đồng 分phần/phân 者giả 正chánh 理lý 云vân 如như 是thị 同đồng 分phần/phân 世Thế 尊Tôn 唯duy 依y 有hữu 情tình 說thuyết 非phi 草thảo 本bổn 等đẳng 故cố 經Kinh 云vân 此thử 人nhân 同đồng 分phần/phân 此thử 天thiên 同đồng 分phần/phân 等đẳng 故cố 不bất 言ngôn 非phi 情tình 也dã 一nhất 類loại 有hữu 情tình 各các 等đẳng 有hữu 者giả 謂vị 當đương 類loại 自tự 同đồng 簡giản 餘dư 類loại 故cố 名danh 有hữu 差sai 別biệt 言ngôn 界giới 趣thú 等đẳng 同đồng 分phần/phân 所sở 依y 各các 別biệt 有hữu 者giả 顯hiển 能năng 依y 同đồng 分phần/phân 也dã 自tự 類loại 相tương 似tự 者giả 如như 色sắc 聲thanh 等đẳng 自tự 類loại 相tương 似tự 也dã 由do 有hữu 實thật 物vật 至chí 互hỗ 相tương 似tự 者giả 此thử 顯hiển 同đồng 分phân 是thị 實thật 由do 有hữu 實thật 同đồng 分phần/phân 故cố 所sở 以dĩ 色sắc 聲thanh 等đẳng 法pháp 各các 互hỗ 相tương 似tự 故cố 有hữu 情tình 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 法pháp 者giả 謂vị 法pháp 不bất 離ly 有hữu 情tình 頌tụng 但đãn 言ngôn 有hữu 情tình 亦diệc 攝nhiếp 於ư 法pháp 問vấn 有hữu 情tình 同đồng 分phần/phân 與dữ 法pháp 同đồng 分phân 為vi 體thể 各các 別biệt 為vi 一nhất 體thể 義nghĩa 分phân 解giải 云vân 舊cựu 云vân 體thể 性tánh 各các 別biệt 令linh 有hữu 情tình 相tương 似tự 名danh 有hữu 情tình 同đồng 分phần/phân 能năng 令linh 諸chư 法pháp 相tướng 似tự 名danh 法pháp 同đồng 分phần/phân 雖tuy 復phục 離ly 法pháp 無vô 別biệt 有hữu 情tình 約ước 義nghĩa 有hữu 殊thù 同đồng 分phần/phân 亦diệc 別biệt 又hựu 解giải 有hữu 情tình 離ly 法pháp 既ký 無vô 別biệt 體thể 准chuẩn 知tri 同đồng 分phần/phân 體thể 亦diệc 無vô 殊thù 約ước 義nghĩa 有hữu 殊thù 立lập 名danh 有hữu 異dị 非phi 依y 各các 別biệt (# 今kim 詳tường 疏sớ/sơ 中trung 故cố 同đồng 前tiền 說thuyết )# 若nhược 無vô 實thật 物vật 名danh 同đồng 分phần/phân 者giả 此thử 下hạ 反phản 徵trưng 經kinh 部bộ 證chứng 實thật 有hữu 同đồng 分phần/phân 體thể 此thử 中trung 有hữu 二nhị 一nhất 約ước 有hữu 情tình 立lập 二nhị 約ước 法pháp 立lập 初sơ 言ngôn 有hữu 情tình 有hữu 情tình 者giả 有hữu 情tình 非phi 一nhất 名danh 有hữu 情tình 有hữu 情tình 同đồng 分phân 是thị 有hữu 情tình 名danh 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 覺giác 及cập 施thi 設thiết 不bất 應ưng 得đắc 有hữu 者giả 此thử 意ý 若nhược 無vô 實thật 物vật 名danh 同đồng 分phần/phân 者giả 不bất 應ưng 有hữu 能năng 緣duyên 同đồng 分phân 之chi 覺giác 解giải 及cập 詮thuyên 同đồng 分phân 之chi 名danh 言ngôn 既ký 言ngôn 有hữu 能năng 緣duyên 之chi 覺giác 解giải 及cập 詮thuyên 同đồng 分phân 之chi 名danh 言ngôn 故cố 知tri 同đồng 分phân 是thị 實thật 非phi 無vô 所sở 緣duyên 法pháp 可khả 生sanh 覺giác 慧tuệ 故cố 非phi 無vô 所sở 詮thuyên 法pháp 可khả 起khởi 言ngôn 說thuyết 故cố 次thứ 得đắc 法Pháp 中trung 例lệ 同đồng 有hữu 情tình 說thuyết 故cố 言ngôn 如như 理lý 應ưng 知tri 覺giác 隨tùy 緣duyên 同đồng 分phần/phân 覺giác 者giả 此thử 釋thích 緣duyên 同đồng 分phần/phân 生sanh 覺giác 解giải 或hoặc 如như 於ư 人nhân 天thiên 同đồng 起khởi 有hữu 情tình 之chi 覺giác 解giải 於ư 法pháp 中trung 同đồng 生sanh 色sắc 之chi 覺giác 解giải 也dã 名danh 准chuẩn 覺giác 說thuyết 又hựu 此thử 且thả 約ước 無vô 差sai 別biệt 同đồng 分phân 為vi 難nan 以dĩ 遍biến 故cố 偏thiên 舉cử 經kinh 部bộ 宗tông 同đồng 分phân 是thị 假giả 者giả 且thả 彼bỉ 云vân 非phi 異dị 生sanh 性tánh 別biệt 有hữu 異dị 生sanh 同đồng 分phần/phân 如như 非phi 異dị 人nhân 性tánh 別biệt 有hữu 人nhân 同đồng 分phần/phân 又hựu 非phi 現hiện 見kiến 故cố 又hựu 難nạn/nan 云vân 云vân 何hà 不bất 許hứa 有hữu 非phi 情tình 同đồng 分phần/phân 諸chư 糓cốc 麥mạch 金kim 銀ngân 等đẳng 亦diệc 有hữu 自tự 類loại 互hỗ 相tương 似tự 故cố 正chánh 理lý 通thông 云vân 乃nãi 至chí 不bất 應ưng 。 如như 是thị 責trách 有hữu 太thái 過quá 失thất 故cố 汝nhữ 亦diệc 許hứa 有hữu 人nhân 天thiên 等đẳng 趣thú 胎thai 卵noãn 等đẳng 生sanh 何hà 不bất 亦diệc 許hứa 菴am 羅la 等đẳng 趣thú 豆đậu 麥mạch 等đẳng 生sanh 且thả 我ngã 於ư 中trung 作tác 如như 是thị 解giải 。 由do 彼bỉ 草thảo 等đẳng 無vô 有hữu 展triển 轉chuyển 業nghiệp 用dụng 樂nhạo 欲dục 互hỗ 相tương 似tự 故cố 又hựu 因nhân 有hữu 情tình 草thảo 等đẳng 方phương 生sanh 故cố 唯duy 於ư 有hữu 情tình 說thuyết 有hữu 同đồng 分phần/phân 斷đoạn 由do 此thử 事sự 證chứng 有hữu 實thật 物vật 經kinh 部bộ 師sư 云vân 說thuyết 人nhân 同đồng 分phần/phân 等đẳng 但đãn 是thị 假giả 立lập 如như 麥mạch 豆đậu 等đẳng 論luận 主chủ 意ý 同đồng 。

修tu 無vô 想tưởng 定định 為vi 異dị 熟thục 因nhân 者giả 准chuẩn 婆bà 沙sa 有hữu 多đa 說thuyết 評bình 家gia 云vân 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 唯duy 無vô 想tưởng 感cảm 一nhất 切thiết 命mạng 根căn 及cập 眾chúng 同đồng 分phần/phân 眼nhãn 等đẳng 色sắc 皆giai 是thị 業nghiệp 感cảm 餘dư 蘊uẩn 俱câu 感cảm (# 除trừ 命mạng 根căn 等đẳng 外ngoại 餘dư 受thọ 等đẳng 是thị 無vô 想tưởng 定định 并tinh 業nghiệp 等đẳng 感cảm 故cố 也dã )# 由do 此thử 下hạ 引dẫn 滿mãn 因nhân 中trung 云vân 二nhị 定định 不bất 能năng 引dẫn 者giả 約ước 不bất 引dẫn 命mạng 根căn 眾chúng 同đồng 分phần/phân 等đẳng 說thuyết 言ngôn 多đa 時thời 有hữu 想tưởng 者giả 謂vị 遮già 少thiểu 時thời 名danh 為vi 多đa 時thời 非phi 謂vị 於ư 中trung 間gian 無vô 想tưởng 時thời 也dã 其kỳ 中trung 間gian 五ngũ 百bách 大đại 劫kiếp 長trường 時thời 無vô 想tưởng 故cố 婆bà 沙sa 或hoặc 前tiền 多đa 後hậu 少thiểu 或hoặc 前tiền 少thiểu 後hậu 多đa 隨tùy 彼bỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 必tất 有hữu 欲dục 界giới 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 者giả 婆bà 沙sa 云vân 有hữu 說thuyết 若nhược 造tạo 無vô 想tưởng 順thuận 次thứ 生sanh 受thọ 業nghiệp 等đẳng 者giả 法pháp 爾nhĩ 亦diệc 造tạo 欲dục 界giới 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 如như 彼bỉ 無vô 我ngã 觀quán 生sanh 北bắc 洲châu 必tất 造tạo 欲dục 天thiên 之chi 業nghiệp 以dĩ 修tu 觀quán 時thời 必tất 具cụ 十thập 業nghiệp 因nhân 故cố 或hoặc 起khởi 邪tà 見kiến 。 謗báng 釋Thích 種chủng 涅Niết 槃Bàn 者giả 謂vị 撥bát 無vô 真chân 涅Niết 槃Bàn 也dã 問vấn 准chuẩn 婆bà 沙sa 無vô 漏lậu 緣duyên 惑hoặc 此thử 時thời 不bất 起khởi 如như 何hà 今kim 說thuyết 謗báng 涅Niết 槃Bàn 耶da 答đáp 此thử 約ước 修tu 定định 加gia 行hành 時thời 說thuyết 或hoặc 與dữ 婆bà 沙sa 不bất 同đồng 或hoặc 起khởi 見kiến 取thủ 計kế 無vô 想tưởng 天thiên 為vi 解giải 脫thoát 者giả 夫phu 言ngôn 見kiến 取thủ 謂vị 執chấp 劣liệt 為vi 勝thắng 既ký 非phi 涅Niết 槃Bàn 執chấp 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 是thị 見kiến 取thủ 或hoặc 起khởi 戒giới 禁cấm 取thủ 。 者giả 謂vị 非phi 道đạo 計kế 道đạo 名danh 為vi 戒giới 取thủ 今kim 無vô 想tưởng 定định 實thật 非phi 真chân 道đạo 妄vọng 計kế 為vi 道đạo 故cố 是thị 戒giới 取thủ 次thứ 復phục 離ly 欲dục 者giả 謂vị 先tiên 起khởi 惡ác 因nhân 後hậu 方phương 修tu 定định 及cập 離ly 染nhiễm 等đẳng 故cố 名danh 次thứ 復phục 問vấn 無vô 想tưởng 位vị 中trung 三tam 食thực 既ký 滅diệt 如như 何hà 得đắc 住trụ 答đáp 食thực 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 先tiên 時thời 能năng 引dẫn 二nhị 現hiện 在tại 任nhậm 持trì 彼bỉ 位vị 雖tuy 無vô 現hiện 在tại 任nhậm 持trì 而nhi 有hữu 先tiên 時thời 能năng 引dẫn 食thực 故cố 亦diệc 得đắc 住trụ 也dã 。

約ước 滅diệt 心tâm 同đồng 名danh 為vi 如như 是thị 者giả 此thử 約ước 無vô 心tâm 是thị 同đồng 非phi 謂vị 與dữ 無vô 想tưởng 果quả 性tánh 體thể 類loại 等đẳng 數số 同đồng 也dã 問vấn 出xuất 入nhập 無vô 想tưởng 何hà 心tâm 耶da 答đáp 婆bà 沙sa 云vân 出xuất 入nhập 無vô 想tưởng 俱câu 是thị 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 廣quảng 如như 後hậu 述thuật 無vô 想tưởng 唯duy 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 者giả 不bất 依y 下hạ 地địa 如như 彼bỉ 所sở 明minh 而nhi 不bất 依y 無vô 色sắc 者giả 以dĩ 諸chư 異dị 生sanh 怖bố 畏úy 斷đoạn 滅diệt 彼bỉ 界giới 無vô 色sắc 若nhược 更cánh 滅diệt 心tâm 便tiện 為vi 斷đoạn 滅diệt 是thị 彼bỉ 所sở 怖bố 故cố 無vô 色sắc 界giới 無vô 無vô 想tưởng 定định 又hựu 無vô 色sắc 無vô 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 可khả 計kế 故cố 故cố 定định 亦diệc 無vô 傳truyền 說thuyết 現hiện 身thân 必tất 還hoàn 能năng 起khởi 者giả 謂vị 退thoái 定định 時thời 起khởi 下hạ 煩phiền 惱não 若nhược 不bất 重trọng/trùng 起khởi 即tức 第đệ 二nhị 生sanh 不bất 得đắc 受thọ 果quả 由do 當đương 生sanh 中trung 必tất 還hoàn 得đắc 故cố 故cố 第đệ 二nhị 生sanh 即tức 得đắc 受thọ 果quả 問vấn 此thử 定định 唯duy 順thuận 生sanh 受thọ 既ký 先tiên 得đắc 定định 已dĩ 能năng 招chiêu 果quả 更cánh 重trọng/trùng 入nhập 定định 復phục 何hà 所sở 感cảm 新tân 云vân 或hoặc 可khả 餘dư 蘊uẩn 異dị 熟thục 或hoặc 重trọng/trùng 入nhập 定định 者giả 感cảm 彼bỉ 報báo 時thời 或hoặc 入nhập 晚vãn 出xuất 早tảo 或hoặc 入nhập 早tảo 出xuất 晚vãn 聖thánh 人nhân 於ư 無vô 想tưởng 如như 見kiến 深thâm 坑khanh 者giả 謂vị 感cảm 五ngũ 百bách 大đại 劫kiếp 生sanh 死tử 大đại 果quả 空không 無vô 所sở 獲hoạch 。 聖thánh 者giả 厭yếm 離ly 如như 見kiến 深thâm 坑khanh 。

以dĩ 止chỉ 息tức 想tưởng 作tác 意ý 為vi 先tiên 者giả 謂vị 聖thánh 人nhân 受thọ 想tưởng 麁thô 動động 疲bì 勞lao 為vi 求cầu 靜tĩnh 住trụ 暫tạm 止chỉ 息tức 故cố 入nhập 滅diệt 定định 問vấn 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 未vị 來lai 未vị 至chí 。 現hiện 在tại 不bất 住trụ 。 為vi 滅diệt 何hà 心tâm 答đáp 住trụ 於ư 現hiện 在tại 遮già 於ư 未vị 來lai 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 令linh 不bất 相tương 續tục 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 如như 斷đoạn 城thành 路lộ 閇bế 門môn 竪thụ 幢tràng 不bất 令linh 人nhân 入nhập 出xuất 故cố 名danh 除trừ 寇khấu 。

唯duy 依y 有hữu 頂đảnh 者giả 正chánh 理lý 又hựu 云vân 前tiền 無vô 想tưởng 定định 是thị 色sắc 界giới 邊biên 今kim 滅diệt 盡tận 定định 在tại 無vô 色sắc 邊biên 所sở 受thọ 生sanh 身thân 。 是thị 最tối 上thượng 業nghiệp 所sở 牽khiên 引dẫn 故cố 說thuyết 名danh 有hữu 頂đảnh 或hoặc 有hữu 邊biên 際tế 說thuyết 名danh 有hữu 頂đảnh 如như 說thuyết 樹thụ 邊biên 名danh 為vi 樹thụ 頂đảnh 唯duy 招chiêu 有hữu 頂đảnh 四tứ 蘊uẩn 異dị 熟thục 者giả 婆bà 沙sa 云vân 受thọ 非phi 想tưởng 處xứ 四tứ 蘊uẩn 異dị 熟thục 果quả 除trừ 命mạng 根căn 眾chúng 同đồng 分phần/phân 彼bỉ 唯duy 是thị 業nghiệp 果quả 故cố 非phi 異dị 生sanh 能năng 起khởi 也dã 此thử 總tổng 有hữu 三tam 因nhân 一nhất 怖bố 畏úy 故cố 二nhị 唯duy 聖thánh 道Đạo 力lực 所sở 引dẫn 故cố 。 三tam 勝thắng 解giải 入nhập 。

聖thánh 入nhập 滅diệt 定định 作tác 勝thắng 解giải 心tâm 者giả 謂vị 遠viễn 加gia 行hành 作tác 入nhập 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 非phi 真chân 涅Niết 槃Bàn 也dã 如như 加gia 行hành 作tác 止chỉ 息tức 想tưởng 也dã 初sơ 得đắc 時thời 唯duy 得đắc 一nhất 世thế 者giả 謂vị 無vô 心tâm 故cố 無vô 法pháp 前tiền 得đắc 故cố 但đãn 得đắc 一nhất 世thế 也dã 世Thế 尊Tôn 是thị 未vị 得đắc 滅diệt 定định 至chí 俱câu 解giải 脫thoát 者giả 此thử 難nạn/nan 意ý 以dĩ 滅diệt 定định 唯duy 聖thánh 人nhân 得đắc 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 之chi 前tiền 既ký 是thị 凡phàm 夫phu 。 故cố 未vị 得đắc 此thử 定định 及cập 入nhập 見kiến 道đạo 是thị 聖thánh 人nhân 時thời 三tam 十thập 四tứ 心tâm 復phục 相tương 續tục 起khởi 故cố 至chí 盡tận 智trí 未vị 得đắc 此thử 定định 既ký 未vị 得đắc 定định 豈khởi 得đắc 名danh 俱câu 分phân 解giải 脫thoát 。 人nhân 答đáp 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 起khởi 自tự 在tại 名danh 俱câu 解giải 脫thoát 後hậu 約ước 得đắc 出xuất 入nhập 心tâm 出xuất 入nhập 心tâm 有hữu 前tiền 後hậu 故cố 盡tận 智trí 得đắc 定định 體thể 無vô 心tâm 無vô 法pháp 前tiền 得đắc 故cố 不bất 得đắc 也dã 西tây 方phương 謂vị 健kiện 駄đà 羅la 國quốc 是thị 迦ca 濕thấp 彌di 羅la 西tây 也dã 鄔ổ 波ba 毱cúc 多đa 此thử 云vân 近cận 護hộ 或hoặc 云vân 近cận 藏tạng 如như 上thượng 所sở 明minh 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 一nhất 百bách 年niên 出xuất 是thị 阿a 育dục 王vương 門môn 師sư 諦đế 現hiện 觀quán 中trung 有hữu 十thập 六lục 念niệm 者giả 謂vị 觀quán 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 各các 有hữu 二nhị 心tâm 故cố 成thành 十thập 六lục 如như 章chương 廣quảng 辨biện 言ngôn 於ư 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 已dĩ 得đắc 離ly 貪tham 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 爾nhĩ 。 先tiên 有hữu 漏lậu 道đạo 離ly 於ư 下hạ 染nhiễm 如như 菩Bồ 薩Tát 同đồng 鬱uất 頭đầu 藍lam 等đẳng 修tu 非phi 想tưởng 定định 明minh 知tri 此thử 時thời 已dĩ 離ly 下hạ 染nhiễm 無vô 容dung 得đắc 起khởi 不bất 同đồng 類loại 心tâm 者giả 西tây 方phương 師sư 云vân 謂vị 我ngã 未vị 得đắc 漏lậu 盡tận 終chung 不bất 解giải 斯tư 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 決quyết 定định 不bất 起khởi 如như 是thị 期kỳ 心tâm 非phi 謂vị 不bất 起khởi 無vô 漏lậu 心tâm 。 也dã 正chánh 理lý 云vân 豈khởi 不bất 由do 斯tư 已dĩ 成thành 違vi 越việt 如như 何hà 菩Bồ 薩Tát 為vi 盡tận 諸chư 漏lậu 修tu 未vị 曾tằng 得đắc 見kiến 。 修tu 二nhị 道đạo 欲dục 拔bạt 有hữu 頂đảnh 見kiến 斷đoạn 惑hoặc 根căn 及cập 除trừ 有hữu 頂đảnh 修tu 惑hoặc 怨oán 敵địch 立lập 誓thệ 要yếu 期kỳ 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 事sự 未vị 究cứu 竟cánh 而nhi 於ư 其kỳ 中trung 。 捨xả 所sở 要yếu 期kỳ 無vô 漏lậu 治trị 道đạo 貴quý 重trọng 無vô 始thỉ 能năng 為vi 誑cuống 惑hoặc 世thế 間gian 定định 類loại 為vi 獲hoạch 共cộng 有hữu 易dị 得đắc 滅diệt 定định 而nhi 致trí 稽khể 留lưu 如như 是thị 善thiện 成thành 三tam 十thập 四tứ 念niệm 得đắc 菩Bồ 提Đề 故cố 准chuẩn 論luận 主chủ 意ý 同đồng 西tây 方phương 師sư 不bất 同đồng 有hữu 部bộ 。

無vô 想tưởng 不bất 依y 無vô 色sắc 理lý 在tại 不bất 疑nghi 者giả 謂vị 無vô 想tưởng 定định 在tại 第đệ 四tứ 禪thiền 非phi 無vô 色sắc 法pháp 故cố 不bất 依y 彼bỉ 理lý 不bất 疑nghi 滅diệt 定định 既ký 是thị 有hữu 頂đảnh 地địa 法pháp 何hà 故cố 亦diệc 不bất 依y 無vô 色sắc 身thân 耶da 若nhược 有hữu 不bất 許hứa 色sắc 界giới 起khởi 無vô 想tưởng 定định 者giả 。 彼bỉ 云vân 唯duy 欲dục 起khởi 無vô 想tưởng 定định 以dĩ 欲dục 界giới 心tâm 猛mãnh 利lợi 故cố 有hữu 說thuyết 力lực 故cố 有hữu 說thuyết 通thông 三tam 靜tĩnh 慮lự 起khởi 由do 念niệm 勇dũng 修tu 加gia 行hành 勢thế 力lực 。 亦diệc 能năng 起khởi 故cố 有hữu 說thuyết 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 能năng 現hiện 起khởi 除trừ 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 勿vật 果quả 與dữ 因nhân 極cực 相tương/tướng 逼bức 故cố 三tam 說thuyết 之chi 中trung 後hậu 二nhị 無vô 違vi 前tiền 說thuyết 非phi 理lý 此thử 唯duy 色sắc 行hành 二nhị 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 可khả 知tri 行hành 蘊uẩn 即tức 四tứ 相tương/tướng 命mạng 根căn 得đắc 同đồng 分phần/phân 等đẳng 無vô 餘dư 三tam 蘊uẩn 者giả 以dĩ 受thọ 想tưởng 識thức 不bất 囑chúc 色sắc 界giới 繫hệ 也dã 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 為vi 五ngũ 行hành 者giả 無vô 常thường 名danh 行hành 故cố 婆bà 沙sa 云vân 諸chư 蘊uẩn 即tức 行hành 聲thanh 說thuyết 。 過quá 去khứ 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 說thuyết 蘊uẩn 名danh 行hành 今kim 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 說thuyết 行hành 名danh 蘊uẩn 此thử 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 中trung 說thuyết 五ngũ 行hành 者giả 欲dục 顯hiển 今kim 佛Phật 所sở 說thuyết 。 五ngũ 蘊uẩn 即tức 是thị 先tiên 佛Phật 所sở 說thuyết 五ngũ 行hành 故cố 唯duy 人nhân 中trung 能năng 起khởi 滅diệt 定định 者giả 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 生sanh 色sắc 界giới 中trung 能năng 初sơ 起khởi 靜tĩnh 慮lự 不bất 能năng 起khởi 滅diệt 定định 耶da 答đáp 靜tĩnh 慮lự 由do 三tam 緣duyên 故cố 初sơ 起khởi 一nhất 因nhân 力lực 二nhị 業nghiệp 力lực 三tam 法pháp 爾nhĩ 力lực 滅diệt 定định 但đãn 由do 一nhất 緣duyên 故cố 初sơ 起khởi 謂vị 說thuyết 力lực 唯duy 欲dục 界giới 有hữu 佛Phật 說thuyết 故cố 能năng 初sơ 起khởi 不bất 由do 因nhân 力lực 以dĩ 餘dư 生sanh 中trung 未vị 曾tằng 起khởi 滅diệt 定định 故cố 又hựu 不bất 由do 業nghiệp 力lực 以dĩ 此thử 定định 非phi 業nghiệp 性tánh 力lực 故cố 不bất 由do 法pháp 爾nhĩ 力lực 以dĩ 無vô 色sắc 中trung 無vô 世thế 界giới 壞hoại 故cố 。

此thử 滅diệt 定định 未vị 曾tằng 修tu 習tập 者giả 謂vị 是thị 聖thánh 人nhân 方phương 能năng 修tu 此thử 先tiên 既ký 非phi 聖thánh 故cố 未vị 曾tằng 修tu 由do 退thoái 為vi 先tiên 者giả 論luận 云vân 此thử 滅diệt 盡tận 亦diệc 有hữu 退thoái 耶da 應ưng 言ngôn 亦diệc 有hữu 如như 鄔ổ 陀đà 夷di 經kinh (# 此thử 云vân 出xuất 現hiện 經kinh )# 有hữu 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 先tiên 於ư 此thử 處xứ 具cụ 淨tịnh 尸thi 羅la 。 能năng 數sổ 入nhập 出xuất 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 彼bỉ 於ư 現hiện 法pháp 或hoặc 臨lâm 終chung 位vị 不bất 能năng 勤cần 修tu 。 令linh 解giải 滿mãn 足túc 從tùng 此thử 身thân 壞hoại 超siêu 段đoạn 食thực 天thiên 光quang 云vân 段đoạn 食thực 天thiên 謂vị 六Lục 欲Dục 天Thiên 資tư 段đoạn 食thực 故cố 意ý 成thành 天thiên 身thân 謂vị 色sắc 界giới 天thiên 不bất 由do 精tinh 血huyết 等đẳng 隨tùy 意ý 受thọ 生sanh 。 天thiên 隨tùy 受thọ 一nhất 處xứ 意ý 成thành 天thiên 身thân 於ư 彼bỉ 生sanh 已dĩ 復phục 數số 入nhập 出xuất 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 若nhược 得đắc 此thử 定định 必tất 無vô 退thoái 者giả 如như 何hà 得đắc 往vãng 色sắc 界giới 受thọ 生sanh 依y 大đại 眾chúng 部bộ 第đệ 四tứ 禪thiền 亦diệc 有hữu 滅diệt 定định 然nhiên 彼bỉ 所sở 執chấp 滅diệt 定định 無vô 退thoái 與dữ 此thử 不bất 同đồng 如như 亦diệc 知tri 受thọ 等đẳng 者giả 謂vị 受thọ 是thị 心tâm 所sở 雖tuy 亦diệc 知tri 心tâm 所sở 不bất 名danh 他tha 心tâm 所sở 智trí 但đãn 名danh 他tha 心tâm 智trí 也dã 論luận 云vân 今kim 二nhị 定định 中trung 心tâm 久cửu 時thời 斷đoạn 如như 何hà 於ư 後hậu 心tâm 復phục 得đắc 生sanh 毗tỳ 婆bà 沙sa 師sư 許hứa 過quá 去khứ 有hữu 前tiền 心tâm 為vi 後hậu 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 (# 云vân 云vân 多đa 說thuyết )# 論luận 問vấn 云vân 若nhược 都đô 無vô 心tâm 如như 何hà 名danh 定định 答đáp 此thử 令linh 大đại 種chủng 平bình 等đẳng 行hành 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 定định 或hoặc 由do 心tâm 力lực 平bình 等đẳng 至chí 此thử 故cố 名danh 為vi 定định 解giải 云vân 由do 此thử 定định 在tại 身thân 令linh 諸chư 大đại 種chủng 湛trạm 然nhiên 平bình 等đẳng 而nhi 住trụ 。 水thủy 火hỏa 風phong 等đẳng 。 所sở 不bất 能năng 損tổn 故cố 名danh 等đẳng 至chí 或hoặc 由do 定định 前tiền 心tâm 離ly 沉trầm 掉trạo 平bình 等đẳng 至chí 此thử 定định 故cố 名danh 等đẳng 至chí 婆bà 沙sa 云vân 等đẳng 至chí 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 。 二nhị 令linh 大đại 種chủng 平bình 等đẳng 又hựu 正chánh 理lý 云vân 此thử 中trung 定định 言ngôn 應ưng 名danh 等đẳng 至chí 由do 言ngôn 便tiện 故cố 名danh 之chi 為vi 定định (# 解giải 云vân 等đẳng 〔# 目mục 〕# 正chánh 義nghĩa 極cực 義nghĩa 如như 理lý 平bình 等đẳng 行hành 至chí 謂vị 成thành 辨biện 義nghĩa 也dã )# 言ngôn 二nhị 定định 有hữu 二nhị 十thập 二nhị 。 物vật 為vi 體thể 者giả 准chuẩn 婆bà 沙sa 有hữu 多đa 說thuyết 一nhất 云vân 此thử 定định 一nhất 物vật 為vi 體thể 謂vị 一nhất 滅diệt 現hiện 前tiền 即tức 名danh 無vô 心tâm 故cố 有hữu 說thuyết 十thập 一nhất 物vật 為vi 體thể 以dĩ 大đại 地địa 有hữu 十thập 及cập 心tâm 王vương 滅diệt 故cố 有hữu 說thuyết 二nhị 十thập 一nhất 物vật 為vi 體thể 謂vị 大đại 地địa 十thập 大đại 善thiện 地địa 十thập 及cập 心tâm 王vương 滅diệt 故cố 評bình 家gia 云vân 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 隨tùy 滅diệt 爾nhĩ 許hứa 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 即tức 有hữu 爾nhĩ 所sở 物vật 現hiện 前tiền 為vi 體thể 今kim 章chương 云vân 加gia 欣hân 厭yếm 一nhất 與dữ 第đệ 三tam 師sư 不bất 同đồng 新tân 云vân 准chuẩn 義nghĩa 無vô 想tưởng 定định 加gia 欣hân 欣hân 彼bỉ 果quả 故cố 滅diệt 盡tận 定định 加gia 厭yếm 厭yếm 受thọ 想tưởng 入nhập 滅diệt 定định 故cố 今kim 詳tường 此thử 但đãn 一nhất 相tương/tướng 未vị 為vi 盡tận 理lý 以dĩ 無vô 想tưởng 定định 。 亦diệc 厭yếm 想tưởng 故cố 滅diệt 定định 亦diệc 欣hân 入nhập 定định 故cố 又hựu 婆bà 沙sa 解giải 滅diệt 定định 欣hân 厭yếm 隨tùy 一nhất 若nhược 唯duy 厭yếm 者giả 何hà 名danh 隨tùy 一nhất 依y 經kinh 部bộ 宗tông 滅diệt 定định 是thị 假giả 者giả 與dữ 此thử 不bất 同đồng 。

會hội 名danh 者giả 謂vị 會hội 壽thọ 命mạng 之chi 名danh 也dã 用dụng 證chứng 者giả 約ước 能năng 持trì 識thức 等đẳng 用dụng 證chứng 知tri 實thật 有hữu 命mạng 也dã 能năng 持trì 暖noãn 識thức 說thuyết 名danh 為vi 壽thọ 者giả 問vấn 此thử 壽thọ 何hà 法pháp 能năng 持trì 答đáp 燸nhu 及cập 識thức 持trì 若nhược 爾nhĩ 三tam 法pháp 更cánh 互hỗ 相tương 持trì 猶do 如như 鼎đỉnh 之chi 三tam 足túc 何hà 法pháp 先tiên 滅diệt 答đáp 唯duy 一nhất 滅diệt 故cố 餘dư 二nhị 隨tùy 滅diệt 若nhược 依y 經kinh 部bộ 壽thọ 體thể 非phi 實thật 彼bỉ 云vân 由do 三tam 界giới 業nghiệp 所sở 引dẫn 同đồng 分phần/phân 住trụ 時thời 勢thế 分phần/phân 相tương 續tục 決quyết 定định 隨tùy 應ứng 住trụ 時thời 爾nhĩ 時thời 住trụ 故cố 此thử 勢thế 分phần/phân 說thuyết 名danh 為vi 壽thọ 體thể 如như 穀cốc 等đẳng 種chủng 所sở 引dẫn 乃nãi 至chí 熟thục 時thời 勢thế 分phần/phân 又hựu 如như 放phóng 箭tiễn 所sở 引dẫn 乃nãi 至chí 住trụ 時thời 勢thế 分phần/phân 論luận 主chủ 意ý 同đồng 有hữu 部bộ 故cố 論luận 云vân 有hữu 別biệt 實thật 物vật 能năng 持trì 燸nhu 識thức 名danh 為vi 壽thọ 體thể 是thị 說thuyết 為vi 善thiện 。

言ngôn 相tương/tướng 是thị 標tiêu 相tương/tướng 者giả 謂vị 表biểu 法pháp 令linh 知tri 是thị 有hữu 為vi 也dã 法pháp 若nhược 有hữu 此thử 應ưng 是thị 有hữu 為vi 。 者giả 謂vị 由do 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 令linh 行hành 三tam 世thế 故cố 成thành 有hữu 為vi 若nhược 無vô 遷thiên 流lưu 義nghĩa 即tức 是thị 無vô 為vi 。 應ưng 言ngôn 者giả 濫lạm 於ư 難nạn/nan 詞từ 然nhiên 非phi 難nạn/nan 也dã 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 耶da 有hữu 執chấp 諸chư 相tướng 皆giai 寶bảo 云vân 婆bà 娑sa 三tam 十thập 八bát 云vân 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 有hữu 執chấp 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 皆giai 是thị 無vô 為vi 。 如như 分phân 別biệt 論luận 者giả 是thị 無vô 為vi 如như 分phân 別biệt 論luận 者giả 有hữu 執chấp 三tam 相tương/tướng 是thị 有hữu 為vi 滅diệt 相tương/tướng 無vô 為vi 如như 法Pháp 密mật 部bộ 乃nãi 至chí 或hoặc 執chấp 色sắc 等đẳng 五ngũ 蘊uẩn 出xuất 胎thai 之chi 時thời 名danh 生sanh 相tương 續tục 時thời 名danh 住trụ 衰suy 變biến 時thời 名danh 異dị 命mạng 終chung 時thời 名danh 滅diệt 如như 經kinh 部bộ 為vi 遮già 彼bỉ 計kế 故cố 此thử 所sở 說thuyết 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 一nhất 一nhất 剎sát 那na 皆giai 具cụ 四tứ 相tương/tướng 能năng 起khởi 名danh 生sanh 者giả 謂vị 能năng 起khởi 彼bỉ 用dụng 令linh 入nhập 現hiện 在tại 說thuyết 名danh 為vi 生sanh 若nhược 無vô 生sanh 相tương/tướng 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 虗hư 空không 等đẳng 應ưng 本bổn 不bất 生sanh 能năng 安an 名danh 住trụ 者giả 謂vị 至chí 現hiện 在tại 住trụ 令linh 彼bỉ 用dụng 暫tạm 時thời 安an 住trụ 各các 引dẫn 自tự 果quả 故cố 名danh 為vi 住trụ 若nhược 無vô 住trụ 相tương/tướng 諸chư 法pháp 不bất 能năng 各các 取thủ 自tự 果quả 又hựu 由do 異dị 相tướng 能năng 衰suy 彼bỉ 引dẫn 果quả 用dụng 令linh 其kỳ 不bất 能năng 重trọng/trùng 引dẫn 自tự 果quả 故cố 名danh 為vi 異dị 異dị 於ư 現hiện 用dụng 既ký 衰suy 已dĩ 用dụng 滅diệt 復phục 能năng 壞hoại 彼bỉ 現hiện 法pháp 用dụng 滅diệt 入nhập 過quá 去khứ 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 若nhược 無vô 滅diệt 相tương/tướng 用dụng 應ưng 不bất 滅diệt 諸chư 法pháp 應ưng 常thường 知tri 此thử 宗tông 生sanh 相tương/tướng 居cư 未vị 來lai 起khởi 用dụng 住trụ 異dị 滅diệt 三tam 於ư 現hiện 在tại 世thế 。 同đồng 時thời 起khởi 用dụng 所sở 望vọng 不bất 同đồng 作tác 用dụng 差sai 別biệt 問vấn 時thời 之chi 極cực 促xúc 名danh 一nhất 剎sát 那na 用dụng 既ký 別biệt 世thế 何hà 名danh 剎sát 那na 答đáp 婆bà 沙sa 有hữu 二nhị 說thuyết 一nhất 云vân 體thể 雖tuy 同đồng 時thời 用dụng 有hữu 前tiền 後hậu 一nhất 法pháp 生sanh 滅diệt 作tác 用dụng 究cứu 竟cánh 名danh 一nhất 剎sát 那na 一nhất 云vân 或hoặc 生sanh 滅diệt 位vị 非phi 一nhất 剎sát 那na 然nhiên 一nhất 剎sát 那na 具cụ 有hữu 三tam 體thể 故cố 說thuyết 三tam 相tương/tướng 同đồng 一nhất 剎sát 那na 。 (# 前tiền 約ước 用dụng 說thuyết 後hậu 約ước 體thể 說thuyết 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 無vô 評bình 家gia )# 舊cựu 云vân 又hựu 足túc 一nhất 解giải 生sanh 用dụng 起khởi 時thời 名danh 一nhất 剎sát 那na 現hiện 在tại 三tam 相tương/tướng 用dụng 時thời 復phục 名danh 一nhất 剎sát 那na 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 四tứ 相tương/tướng 實thật 有hữu 者giả 以dĩ 此thử 四tứ 相tương/tướng 既ký 有hữu 力lực 用dụng 明minh 知tri 其kỳ 體thể 實thật 有hữu 也dã 依y 經kinh 部bộ 宗tông 約ước 一nhất 期kỳ 生sanh 滅diệt 以dĩ 立lập 四tứ 相tương/tướng 然nhiên 假giả 非phi 實thật 故cố 論luận 云vân 何hà 緣duyên 如như 是thị 。 分phần/phân 折chiết 虗hư 空không 非phi 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 有hữu 實thật 法pháp 體thể 如như 前tiền 分phân 別biệt 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 此thử 諸chư 相tướng 非phi 如như 色sắc 等đẳng 有hữu 定định 現hiện 此thử 或hoặc 至chí 教giáo 量lượng 證chứng 實thật 有hữu 故cố 又hựu 非phi 一nhất 剎sát 那na 具cụ 有hữu 三tam 相tương/tướng 故cố 論luận 有hữu 相tương 破phá 繁phồn 不bất 具cụ 述thuật 詳tường 論luận 主chủ 意ý 同đồng 其kỳ 經kinh 部bộ 故cố 論luận 云vân 依y 相tương 續tục 說thuyết 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 不bất 違vi 正chánh 理lý 善thiện 順thuận 契Khế 經Kinh 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 生sanh 厭yếm 畏úy 者giả 論luận 說thuyết 喻dụ 云vân 猶do 如như 有hữu 人nhân 。 處xử 於ư 稠trù 林lâm 有hữu 三tam 怨oán 敵địch 欲dục 為vi 損tổn 害hại 一nhất 從tùng 稠trù 林lâm 牽khiên 之chi 令linh 出xuất (# 喻dụ 生sanh 相tương/tướng 也dã )# 一nhất 衰suy 其kỳ 力lực (# 喻dụ 異dị 相tướng 也dã )# 一nhất 壞hoại 命mạng 根căn (# 喻dụ 滅diệt 相tương/tướng 也dã )# 三tam 相tương/tướng 於ư 行hành 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 住trụ 則tắc 攝nhiếp 受thọ 安an 立lập 等đẳng 故cố 不bất 立lập 也dã 註chú 言ngôn 是thị 第đệ 一nhất 師sư 釋thích 經kinh 意ý 者giả 謂vị 是thị 前tiền 師sư 釋thích 經kinh 不bất 說thuyết 住trụ 相tương/tướng 之chi 意ý 故cố 再tái 言ngôn 第đệ 一nhất 師sư 也dã 然nhiên 此thử 章chương 中trung 分phân 為vi 三tam 解giải 若nhược 寶bảo 法Pháp 師sư 但đãn 為vi 二nhị 說thuyết 以dĩ 初sơ 二nhị 釋thích 同đồng 云vân 不bất 說thuyết 住trụ 故cố 合hợp 之chi 為vi 一nhất 吉cát 祥tường 黑hắc 耳nhĩ 者giả 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 功công 德đức 天thiên 黑hắc 闇ám 女nữ 是thị 也dã 。

上thượng 句cú 答đáp 問vấn 等đẳng 者giả 謂vị 上thượng 句cú 答đáp 更cánh 有hữu 之chi 問vấn 下hạ 句cú 答đáp 無vô 窮cùng 之chi 難nạn/nan 小tiểu 生sanh 名danh 生sanh 生sanh 者giả 謂vị 小tiểu 生sanh 不bất 生sanh 住trụ 等đẳng 但đãn 生sanh 大đại 生sanh 故cố 名danh 生sanh 生sanh 大đại 生sanh 兼kiêm 生sanh 住trụ 等đẳng 不bất 唯duy 生sanh 生sanh 故cố 非phi 生sanh 生sanh 住trụ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 准chuẩn 生sanh 生sanh 說thuyết 此thử 釋thích 上thượng 生sanh 是thị 小tiểu 生sanh 下hạ 生sanh 是thị 大đại 生sanh 正chánh 理lý 又hựu 云vân 生sanh 之chi 生sanh 生sanh 乃nãi 至chí 滅diệt 之chi 滅diệt 滅diệt 准chuẩn 此thử 即tức 上thượng 生sanh 是thị 大đại 生sanh 下hạ 生sanh 是thị 小tiểu 生sanh 謂vị 大đại 生sanh 之chi 生sanh 也dã 住trụ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 舊cựu 存tồn 二nhị 解giải 言ngôn 功công 能năng 者giả 論luận 云vân 謂vị 法pháp 作tác 用dụng 或hoặc 謂vị 士sĩ 用dụng 名danh 為vi 功công 能năng 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 無vô 無vô 窮cùng 失thất 者giả 謂vị 由do 於ư 八bát 一nhất 有hữu 能năng 之chi 道Đạo 理lý 故cố 無vô 無vô 窮cùng 之chi 過quá 也dã 以dĩ 小tiểu 生sanh 但đãn 能năng 生sanh 大đại 生sanh 即tức 此thử 小tiểu 生sanh 復phục 從tùng 大đại 生sanh 更cánh 不bất 須tu 別biệt 立lập 餘dư 生sanh 等đẳng 相tương 生sanh 此thử 小tiểu 生sanh 以dĩ 大đại 生sanh 但đãn 能năng 生sanh 八bát 法pháp 生sanh 本bổn 法pháp 竟cánh 兼kiêm 生sanh 小tiểu 生sanh 言ngôn 八bát 法pháp 有hữu 能năng 者giả 且thả 如như 生sanh 不bất 自tự 生sanh 但đãn 除trừ 自tự 體thể 能năng 生sanh 大đại 住trụ 大đại 異dị 大đại 滅diệt 并tinh 本bổn 法pháp 成thành 四tứ 又hựu 生sanh 四tứ 小tiểu 相tương/tướng 成thành 八bát 法pháp 以dĩ 此thử 八bát 法pháp 皆giai 由do 生sanh 力lực 而nhi 得đắc 起khởi 故cố 住trụ 除trừ 自tự 體thể 其kỳ 餘dư 八bát 法pháp 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 並tịnh 由do 住trụ 力lực 令linh 彼bỉ 住trụ 也dã 餘dư 二nhị 准chuẩn 說thuyết 故cố 論luận 喻dụ 云vân 猶do 如như 雌thư 鷄kê 有hữu 生sanh 多đa 子tử 有hữu 唯duy 生sanh 一nhất 生sanh 與dữ 生sanh 生sanh 生sanh 八bát 生sanh 一nhất 其kỳ 力lực 亦diệc 爾nhĩ 正chánh 理lý 問vấn 云vân 生sanh 性tánh 既ký 無vô 異dị 功công 能năng 何hà 有hữu 別biệt 如như 受thọ 領lãnh 納nạp 性tánh 雖tuy 無vô 異dị 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 損tổn 益ích 功công 能năng 又hựu 本bổn 相tương 隨tùy 相tương/tướng 境cảnh 有hữu 多đa 少thiểu 如như 五ngũ 識thức 意ý 識thức 境cảnh 有hữu 多đa 少thiểu (# 五ngũ 識thức 唯duy 一nhất 境cảnh 意ý 識thức 了liễu 六lục 境cảnh )# 。

令linh 知tri 此thử 相tương/tướng 表biểu 是thị 有hữu 為vi 者giả 。 舊cựu 云vân 令linh 知tri 此thử 能năng 相tương/tướng 表biểu 所sở 相tương/tướng 法pháp 體thể 是thị 有hữu 為vi 若nhược 但đãn 言ngôn 有hữu 為vi 之chi 相tướng 。 即tức 不bất 知tri 此thử 相tướng 。 定định 表biểu 所sở 相tương/tướng 之chi 法pháp 體thể 是thị 有hữu 為vi 章chương 意ý 上thượng 同đồng 新tân 云vân 有hữu 為vi 之chi 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 前tiền 言ngôn 示thị 三tam 相tương/tướng 體thể 後hậu 言ngôn 表biểu 前tiền 之chi 相tướng 是thị 有hữu 為vi 也dã 不bất 表biểu 有hữu 為vi 是thị 有hữu 義nghĩa 者giả 謂vị 不bất 表biểu 有hữu 為vi 是thị 有hữu 體thể 之chi 義nghĩa 謂vị 體thể 先tiên 有hữu 不bất 因nhân 四tứ 相tương/tướng 方phương 有hữu 體thể 也dã 又hựu 無vô 為vi 法pháp 無vô 四tứ 相tương/tướng 表biểu 體thể 亦diệc 有hữu 故cố 童đồng 女nữ 善thiện 相tương/tướng 者giả 謂vị 性tánh 貞trinh 潔khiết 脚cước 膝tất 纖tiêm 圓viên 齒xỉ 白bạch 脣thần 薄bạc 髮phát 細tế 且thả 長trường/trưởng 臂tý 埀thùy 過quá 膝tất 是thị 名danh 善thiện 相tương/tướng 與dữ 此thử 相tương 違vi 名danh 為vi 惡ác 相tướng 。

非phi 離ly 所sở 餘dư 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 者giả 此thử 意ý 說thuyết 非phi 雖tuy 有hữu 生sanh 相tương/tướng 要yếu 假giả 餘dư 因nhân 方phương 能năng 生sanh 法pháp 但đãn 生sanh 相tương/tướng 力lực 即tức 不bất 能năng 生sanh 經kinh 部bộ 難nạn/nan 云vân 若nhược 爾nhĩ 有hữu 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 即tức 生sanh 無vô 即tức 不bất 生sanh 故cố 。 知tri 唯duy 有hữu 因nhân 緣duyên 何hà 勞lao 生sanh 相tương/tướng 有hữu 部bộ 答đáp 云vân 豈khởi 諸chư 有hữu 法pháp 皆giai 汝nhữ 所sở 知tri 法pháp 性tánh 幽u 微vi 甚thậm 難nan 知tri 故cố 雖tuy 現hiện 有hữu 體thể 而nhi 不bất 可khả 知tri 。 (# 云vân 云vân )# 。

名danh 句cú 文văn 身thân 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 以dĩ 想tưởng 章chương 字tự 等đẳng 異dị 目mục 釋thích 之chi 因nhân 名danh 生sanh 想tưởng 名danh 為vi 作tác 想tưởng 者giả 此thử 是thị 因nhân 取thủ 果quả 名danh 說thuyết 名danh 為vi 想tưởng 故cố 亦diệc 可khả 知tri 於ư 想tưởng 詮thuyên 法pháp 相tướng 狀trạng 義nghĩa 與dữ 想tưởng 同đồng 故cố 名danh 為vi 想tưởng 言ngôn 契khế 約ước 名danh 想tưởng 至chí 名danh 作tác 想tưởng 者giả 謂vị 由do 賢hiền 聖thánh 想tưởng 像tượng 契khế 約ước 立lập 名danh 能năng 詮thuyên 表biểu 發phát 名danh 作tác 作tác 即tức 是thị 想tưởng 故cố 名danh 作tác 想tưởng 皈quy 赴phó 義nghĩa 者giả 謂vị 趣thú 其kỳ 自tự 相tương/tướng 內nội 有hữu 異dị 相tướng 呼hô 表biểu 專chuyên 一nhất 即tức 皈quy 之chi 義nghĩa 由do 斯tư 呼hô 召triệu 能năng 引dẫn 自tự 體thể 梵Phạm 云vân 僧Tăng 若nhược (# 自tự 阿a 反phản )# 此thử 云vân 想tưởng 是thị 能năng 取thủ 像tượng 專chuyên 執chấp 之chi 義nghĩa 或hoặc 契khế 約ước 義nghĩa 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 等đẳng 者giả 謂vị 表biểu 諸chư 行hành 知tri 是thị 無vô 常thường 詮thuyên 表biểu 差sai 別biệt 故cố 名danh 為vi 句cú 業nghiệp 用dụng 德đức 時thời 者giả 一nhất 解giải 如như 章chương 新tân 云vân 或hoặc 如như 說thuyết 善thiện 能năng 招chiêu 愛ái 果quả 刀đao 能năng 割cát 物vật 等đẳng 此thử 是thị 業nghiệp 用dụng 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 此thử 是thị 德đức 也dã 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 此thử 是thị 時thời 也dã 。 或hoặc 詮thuyên 諸chư 法pháp 相tướng 隨tùy 順thuận 名danh 相tướng 應ưng 詮thuyên 義nghĩa 不bất 同đồng 名danh 差sai 別biệt 舊cựu 又hựu 云vân 時thời 是thị 助trợ 句cú 相tương 應ứng 是thị 鉤câu 戀luyến 義nghĩa 謂vị 辨biện 了liễu 業nghiệp 用dụng 德đức 時thời 於ư 中trung 所sở 有hữu 。 名danh 義nghĩa 鉤câu 戀luyến 不bất 斷đoạn 名danh 相tướng 應ưng 差sai 別biệt 者giả 謂vị 隨tùy 何hà 法pháp 有hữu 此thử 業nghiệp 用dụng 與dữ 時thời 不bất 同đồng 名danh 時thời 差sai 別biệt 如như 象tượng 有hữu 四tứ 跡tích 者giả 謂vị 尋tầm 跡tích 得đắc 象tượng 今kim 亦diệc 尋tầm 句cú 得đắc 義nghĩa 故cố 翻phiên 為vi 句cú 也dã 以dĩ 章chương 釋thích 句cú 者giả 舊cựu 云vân 方phương 俗tục 不bất 同đồng 此thử 方phương 句cú 少thiểu 章chương 多đa 印ấn 度độ 國quốc 法pháp 章chương 句cú 二nhị 種chủng 俱câu 是thị 詮thuyên 義nghĩa 究cứu 竟cánh 故cố 得đắc 以dĩ 章chương 釋thích 句cú 又hựu 正chánh 理lý 抄sao 云vân 外ngoại 典điển 以dĩ 數số 字tự 為vi 句cú 與dữ 章chương 不bất 同đồng 此thử 以dĩ 詮thuyên 義nghĩa 為vi 句cú 與dữ 章chương 相tương 似tự 字tự 者giả 梵Phạm 云vân 惡ác 剎sát 那na (# 唐đường 云vân 字tự )# 是thị 不bất 流lưu 轉chuyển 義nghĩa 謂vị 不bất 隨tùy 方phương 流lưu 轉chuyển 改cải 易dị 故cố 又hựu 是thị 能năng 顯hiển 義nghĩa 今kim 言ngôn 文văn 者giả 是thị 字tự 之chi 用dụng 言ngôn 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 中trung 字tự 者giả 謂vị 聲thanh 上thượng 屈khuất 曲khúc 差sai 別biệt 詮thuyên 表biểu 之chi 字tự 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 不bất 同đồng 墨mặc 書thư 字tự 者giả 論luận 難nạn/nan 云vân 豈khởi 不bất 此thử 字tự 亦diệc 書thư 分phần/phân 名danh 答đáp 云vân 非phi 為vi 顯hiển 書thư 分phần/phân 製chế 造tạo 諸chư 字tự 但đãn 為vi 顯hiển 諸chư 字tự 製chế 造tạo 書thư 分phần/phân 謂vị 云vân 何hà 當đương 令linh 。 雖tuy 不bất 聞văn 說thuyết 亦diệc 得đắc 解giải 故cố 造tạo 書thư 分phân 是thị 故cố 諸chư 字tự 非phi 書thư 分phần/phân 也dã 又hựu 欲dục 依y 色sắc 字tự 記ký 持trì 不bất 相tương 應ứng 字tự 及cập 將tương 色sắc 字tự 傳truyền 流lưu 異dị 方phương 及cập 於ư 後hậu 代đại 故cố 造tạo 書thư 字tự 上thượng 雖tuy 已dĩ 明minh 然nhiên 且thả 未vị 了liễu 此thử 名danh 句cú 文văn 差sai 別biệt 相tương/tướng 者giả 對đối 法pháp 云vân 彼bỉ 二nhị 依y 文văn 如như 綾lăng 錦cẩm 文văn 由do 起khởi 於ư 絲ti 顯hiển 異dị 餘dư 處xứ 即tức 依y 此thử 顯hiển 安an 布bố 以dĩ 為vi 龍long 鳳phượng 又hựu 合hợp 龍long 鳳phượng 以dĩ 作tác 錦cẩm 窠khòa 根căn 本bổn 皆giai 依y 文văn 絲ti 顯hiển 成thành 絲ti 如như 其kỳ 聲thanh 文văn 如như 其kỳ 字tự 龍long 鳳phượng 如như 名danh 句cú 如như 錦cẩm 窠khòa 壹nhất 伊y 等đẳng 字tự 顯hiển 在tại 聲thanh 上thượng 即tức 將tương 此thử 顯hiển 能năng 目mục 自tự 性tánh 別biệt 更cánh 生sanh 名danh 目mục 差sai 別biệt 義nghĩa 別biệt 便tiện 生sanh 句cú 故cố 此thử 名danh 句cú 皆giai 依y 於ư 文văn 問vấn 如như 一nhất 字tự 名danh 與dữ 文văn 何hà 別biệt 抄sao 云vân 西tây 方phương 字tự 本bổn 劫kiếp 初sơ 已dĩ 來lai 。 依y 諸chư 轉chuyển 聲thanh 先tiên 有hữu 准chuẩn 的đích 後hậu 人nhân 取thủ 之chi 施thí 於ư 此thử 法pháp 便tiện 有hữu 名danh 生sanh 未vị 施thi 設thiết 時thời 無vô 名danh 但đãn 字tự 如như 無vô 義nghĩa 字tự 非phi 謂vị 能năng 詮thuyên 故cố 知tri 能năng 詮thuyên 別biệt 有hữu 名danh 起khởi 極cực 大đại 相tương 近cận 濫lạm 相tương/tướng 極cực 難nan 知tri 知tri 璧bích 與dữ 光quang 二nhị 色sắc 難nạn/nan 辨biện 總tổng 說thuyết 合hợp 集tập 者giả 梵Phạm 云vân 三tam 木mộc 訖ngật 底để 此thử 云vân 總tổng 說thuyết 梵Phạm 云vân 三tam 摩ma 婆bà 曳duệ 此thử 云vân 合hợp 集tập 字tự 界giới 緣duyên 者giả 且thả 如như 此thử 方phương 江giang 河hà 等đẳng 字tự 皆giai 從tùng 其kỳ 水thủy 水thủy 即tức 是thị 界giới 工công 可khả 是thị 緣duyên 以dĩ 工công 助trợ 水thủy 成thành 江giang 以dĩ 可khả 助trợ 水thủy 成thành 河hà 也dã 言ngôn 總tổng 說thuyết 起khởi 自tự 嗢ốt 遮già 者giả 既ký 已dĩ 緣duyên 助trợ 嗢ốt 遮già 轉chuyển 成thành 總tổng 說thuyết 明minh 知tri 總tổng 說thuyết 起khởi 自tự 嗢ốt 遮già 如như 此thử 江giang 河hà 等đẳng 字tự 起khởi 自tự 於ư 水thủy 明minh 知tri 總tổng 說thuyết 亦diệc 是thị 合hợp 集tập 者giả 嗢ốt 遮già 字tự 界giới 本bổn 是thị 合hợp 集tập 轉chuyển 成thành 總tổng 說thuyết 界giới 義nghĩa 猶do 存tồn 豈khởi 非phi 合hợp 集tập 如như 江giang 河hà 等đẳng 字tự 猶do 有hữu 水thủy 故cố 一nhất 名danh 是thị 名danh 非phi 名danh 身thân 者giả 謂vị 有hữu 詮thuyên 表biểu 故cố 是thị 名danh 未vị 聚tụ 集tập 故cố 非phi 身thân 且thả 說thuyết 言ngôn 名danh 有hữu 其kỳ 多đa 種chủng 。 或hoặc 一nhất 字tự 名danh 或hoặc 二nhị 字tự 三tam 字tự 名danh 隨tùy 其kỳ 多đa 少thiểu 但đãn 為vi 一nhất 名danh 皆giai 非phi 身thân 也dã 言ngôn 多đa 名danh 身thân 者giả 謂vị 多đa 名danh 為vi 一nhất 身thân 者giả 名danh 非phi 謂vị 有hữu 種chủng 多đa 名danh 身thân 也dã 句cú 文văn 亦diệc 爾nhĩ 句cú 亦diệc 多đa 位vị 謂vị 處xứ 中trung 句cú (# 八bát 字tự )# 初sơ 句cú (# 六lục 字tự 已dĩ 上thượng )# 後hậu 句cú (# 二nhị 十thập 六lục 字tự 已dĩ 下hạ )# 短đoản 句cú (# 減giảm 二nhị 十thập 六lục 字tự )# 長trường/trưởng 句cú (# 過quá 二nhị 十thập 六lục 字tự )# 經kinh 論luận 文văn 章chương 多đa 依y 中trung 句cú 文văn 亦diệc 多đa 種chủng 或hoặc 多đa 念niệm 聲thanh 生sanh 一nhất 文văn 或hoặc 一nhất 文văn 生sanh 一nhất 名danh 等đẳng (# 云vân 云vân )# 如như 迦ca 佉khư 伽già 者giả 問vấn 先tiên 何hà 故cố 舉cử 惡ác 阿a 等đẳng 此thử 何hà 以dĩ 舉cử 迦ca 佉khư 伽già 等đẳng 舊cựu 云vân 前tiền 是thị 字tự 音âm 此thử 是thị 字tự 體thể 為vi 顯hiển 字tự 音âm 字tự 體thể 皆giai 是thị 字tự 故cố 舉cử 初sơ 以dĩ 攝nhiếp 後hậu 於ư 九cửu 義nghĩa 立lập 一nhất 瞿cù 聲thanh 者giả 經kinh 部bộ 義nghĩa 表biểu 名danh 等đẳng 非phi 實thật 定định 故cố 毗tỳ 婆bà 沙sa 宗tông 別biệt 有hữu 實thật 物vật 名danh 為vi 名danh 等đẳng 若nhược 依y 經kinh 部bộ 名danh 等đẳng 是thị 假giả 論luận 主chủ 有hữu 相tương 破phá 。

無vô 色sắc 無vô 聲thanh 。 故cố 無vô 名danh 等đẳng 者giả 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 名danh 亦diệc 通thông 無vô 色sắc 然nhiên 不bất 可khả 說thuyết 以dĩ 無vô 用dụng 故cố 此thử 非phi 正chánh 義nghĩa 非phi 所sở 顯hiển 義nghĩa 者giả 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 誰thùy 成thành 就tựu 名danh 等đẳng 為vi 能năng 說thuyết 者giả 為vi 所sở 說thuyết 耶da 若nhược 能năng 說thuyết 者giả 則tắc 阿A 羅La 漢Hán 應ưng 成thành 染nhiễm 法pháp 以dĩ 羅La 漢Hán 等đẳng 亦diệc 說thuyết 染nhiễm 汙ô 法pháp 故cố 若nhược 所sở 說thuyết 者giả 則tắc 外ngoại 無vô 為vi 亦diệc 應ưng 成thành 就tựu 名danh 等đẳng 以dĩ 彼bỉ 亦diệc 是thị 所sở 說thuyết 法Pháp 。 故cố 答đáp 唯duy 能năng 說thuyết 者giả 成thành 若nhược 爾nhĩ 後hậu 難nạn/nan 善thiện 通thông 前tiền 難nạn/nan 如như 何hà 答đáp 羅La 漢Hán 雖tuy 成thành 染nhiễm 汙ô 等đẳng 名danh 而nhi 不bất 成thành 就tựu 染nhiễm 汙ô 等đẳng 法pháp 以dĩ 染nhiễm 汙ô 等đẳng 名danh 皆giai 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 故cố 非phi 業nghiệp 感cảm 故cố 不bất 通thông 異dị 熟thục 者giả 謂vị 隨tùy 欲dục 生sanh 起khởi 非phi 酬thù 往vãng 業nghiệp 故cố 非phi 異dị 熟thục 是thị 有hữu 為vi 故cố 非phi 實thật 同đồng 類loại 因nhân 生sanh 故cố 非phi 一nhất 剎sát 那na 故cố 唯duy 等đẳng 流lưu 。

同đồng 分phần/phân 通thông 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 云vân 何hà 異dị 熟thục 同đồng 分phần/phân 謂vị 地địa 獄ngục 等đẳng 及cập 卵noãn 生sanh 等đẳng 趣thú 生sanh 等đẳng 同đồng 分phần/phân 也dã 云vân 何hà 等đẳng 流lưu 同đồng 分phần/phân 謂vị 界giới 地địa 處xứ 種chủng 姓tánh 族tộc 類loại 沙Sa 門Môn 梵Phạm 志Chí 。 學học 無Vô 學Học 等đẳng 所sở 有hữu 同đồng 分phần/phân 有hữu 說thuyết 先tiên 業nghiệp 所sở 引dẫn 是thị 生sanh 異dị 熟thục 同đồng 分phần/phân 現hiện 在tại 加gia 行hành 起khởi 是thị 等đẳng 流lưu 同đồng 分phần/phân 餘dư 二nhị 可khả 知tri 者giả 即tức 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 二nhị 也dã 法pháp 上thượng 得đắc 及cập 四tứ 相tương/tướng 是thị 異dị 熟thục 餘dư 是thị 等đẳng 流lưu 。

俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký