俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký 。 論luận 本bổn 第đệ 八bát 。

富phú 春xuân 沙Sa 門Môn 。 遁độn 麟lân 。 述thuật 。

三tam 界giới 有hữu 漏lậu 。 可khả 破phá 壞hoại 故cố 有hữu 對đối 治trị 故cố 名danh 為vi 世thế 間gian 此thử 品phẩm 廣quảng 明minh 故cố 名danh 分phân 別biệt 正chánh 理lý 論luận 名danh 緣duyên 起khởi 品phẩm 以dĩ 明minh 緣duyên 起khởi 義nghĩa 故cố 所sở 以dĩ 品phẩm 來lai 者giả 前tiền 之chi 二nhị 品phẩm 總tổng 明minh 漏lậu 無vô 漏lậu 法pháp 後hậu 之chi 六lục 品phẩm 別biệt 明minh 漏lậu 無vô 漏lậu 就tựu 六lục 品phẩm 中trung 前tiền 三tam 品phẩm 明minh 有hữu 漏lậu 法pháp 後hậu 三tam 品phẩm 明minh 無vô 漏lậu 法pháp 先tiên 厭yếm 後hậu 欣hân 故cố 先tiên 明minh 世thế 等đẳng 三tam 品phẩm 就tựu 中trung 世thế 品phẩm 明minh 果quả 業nghiệp 品phẩm 明minh 因nhân 隨tùy 眠miên 品phẩm 明minh 緣duyên 果quả 麤thô 易dị 厭yếm 故cố 先tiên 說thuyết 所sở 以dĩ 根căn 品phẩm 之chi 後hậu 世thế 間gian 品phẩm 來lai 又hựu 此thử 品phẩm 中trung 所sở 以dĩ 先tiên 明minh 有hữu 情tình 後hậu 明minh 器khí 者giả 外ngoại 由do 內nội 感cảm 故cố 所sở 以dĩ 先tiên 明minh 能năng 依y 後hậu 明minh 所sở 依y 先tiên 明minh 內nội 果quả 後hậu 明minh 外ngoại 果quả 也dã 。

言ngôn 已dĩ 依y 三tam 界giới 分phân 別biệt 心tâm 等đẳng 者giả 結kết 前tiền 問vấn 起khởi 謂vị 於ư 前tiền 品phẩm 未vị 已dĩ 依y 三tam 界giới 分phân 別biệt 心tâm 等đẳng 何hà 謂vị 三tam 界giới 也dã 。 此thử 明minh 三tam 界giới 從tùng 下hạ 及cập 上thượng 故cố 先tiên 明minh 地địa 獄ngục 言ngôn 捺nại 落lạc 迦ca 此thử 云vân 苦khổ 具cụ 亦diệc 云vân 不bất 可khả 樂lạc 亦diệc 云vân 非phi 行hành 處xứ 故cố 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 彼bỉ 趣thú 名danh 捺nại 落lạc 迦ca 答đáp 是thị 那na 落lạc 迦ca 所sở 趣thú 處xứ 故cố 是thị 中trung 有hữu 那na 落lạc 迦ca 故cố 名danh 捺nại 落lạc 迦ca 言ngôn 那na 落lạc 迦ca 者giả 正chánh 理lý 云vân 那na 落lạc 名danh 人nhân 迦ca 名danh 為vi 惡ác 人nhân 多đa 造tạo 惡ác 顛điên 墜trụy 其kỳ 中trung 由do 如như 是thị 故cố 。 名danh 那na 落lạc 迦ca 趣thú 或hoặc 近cận 人nhân 故cố 名danh 那na 落lạc 迦ca 造tạo 重trọng 罪tội 人nhân 速tốc 墮đọa 彼bỉ 故cố (# 准chuẩn 上thượng 兩lưỡng 名danh 捺nại 落lạc 是thị 短đoản 聲thanh 總tổng 談đàm 彼bỉ 趣thú 那na 是thị 長trường/trưởng 聲thanh 別biệt 顯hiển 所sở 有hữu 然nhiên 今kim 章chương 中trung 但đãn 一nhất 名danh 耳nhĩ )# 。

言ngôn 傍bàng 生sanh 以dĩ 傍bàng 行hành 者giả 正chánh 理lý 云vân 彼bỉ 趣thú 多đa 分phần 身thân 橫hoạnh/hoành 住trụ 故cố 或hoặc 彼bỉ 趣thú 中trung 容dung 有hữu 少thiểu 分phần 非phi 傍bàng 行hành 者giả 有hữu 類loại 多đa 故cố 多đa 愚ngu 癡si 故cố 新tân 云vân 如như 傍bàng 蠏# 等đẳng 橫hoành 行hành 名danh 傍bàng 又hựu 云vân 亦diệc 有hữu 不bất 傍bàng 行hành 者giả 且thả 從tùng 此thử 說thuyết 准chuẩn 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 名danh 傍bàng 生sanh 答đáp 由do 形hình 傍bàng 故cố 行hành 亦diệc 傍bàng 由do 行hành 傍bàng 故cố 形hình 亦diệc 傍bàng 准chuẩn 此thử 即tức 應ưng 牛ngưu 馬mã 等đẳng 類loại 亦diệc 是thị 傍bàng 行hành 非phi 如như 人nhân 等đẳng 是thị 居cư 上thượng 故cố 昔tích 云vân 畜súc 生sanh 者giả 從tùng 生sanh 為vi 名danh 畜súc (# 刃nhận 救cứu 反phản 六lục 畜súc 也dã 又hựu 許hứa 救cứu 反phản 養dưỡng 也dã 又hựu 許hứa 郁uất 反phản 有hữu 也dã 養dưỡng 也dã 又hựu 畜súc 六lục 反phản 也dã )# 鬼quỷ 謂vị 餘dư 生sanh 中trung 喜hỷ 盜đạo 他tha 物vật 者giả 即tức 前tiền 世thế 為vi 餘dư 生sanh 也dã 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 彼bỉ 趣thú 名danh 閇bế 戾lệ 多đa 答đáp 施thi 設thiết 論luận 說thuyết 如như 今kim 時thời 鬼quỷ 世thế 界giới 主chủ 名danh 琰Diêm 魔Ma 如như 是thị 劫kiếp 初sơ 時thời 有hữu 鬼quỷ 世thế 界giới 名danh 粃# 多đa 是thị 往vãng 彼bỉ 生sanh 類loại 皆giai 名danh 閇bế 戾lệ 多đa 即tức 是thị 粃# 多đa 界giới 中trung 所sở 有hữu 義nghĩa 從tùng 是thị 已dĩ 後hậu 。 皆giai 立lập 彼bỉ 名danh 有hữu 說thuyết 被bị 駈khu 伇# 故cố 名danh 鬼quỷ 恆hằng 為vì 諸chư 天thiên 子tử 。 處xứ 處xứ 駈khu 使sử 常thường 駈khu 走tẩu 故cố 雜tạp 心tâm 從tùng 他tha 希hy 求cầu 名danh 餓ngạ 鬼quỷ 有hữu 云vân 鬼quỷ 者giả 歸quy 也dã 謂vị 捨xả 此thử 身thân 多đa 歸quy 於ư 後hậu 際tế 言ngôn 人nhân 者giả 多đa 思tư 慮lự 者giả 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 此thử 趣thú 名danh 末mạt 奴nô 沙sa 答đáp 昔tích 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 名danh 曼mạn 駄đà 多đa 告cáo 諸chư 人nhân 曰viết 汝nhữ 等đẳng 若nhược 有hữu 。 所sở 作tác 應ưng 思tư 惟duy 稱xưng 量lượng 。 觀quán 察sát 爾nhĩ 時thời 諸chư 人nhân 。 即tức 隨tùy 王vương 教giáo 。 欲dục 有hữu 所sở 作tác 皆giai 先tiên 思tư 惟duy 稱xưng 量lượng 。 觀quán 察sát 便tiện 於ư 種chủng 種chủng 工công 巧xảo 。 業nghiệp 處xứ 而nhi 得đắc 善thiện 巧xảo 。 以dĩ 能năng 用dụng 意ý 思tư 惟duy 所sở 作tác 事sự 故cố 。 名danh 末mạt 奴nô 沙sa 從tùng 是thị 已dĩ 來lai 。 傳truyền 立lập 斯tư 號hiệu 先tiên 來lai 未vị 立lập 此thử 號hiệu 之chi 時thời 人nhân 或hoặc 相tương/tướng 呼hô 以dĩ 為vi 雲vân 頸cảnh 或hoặc 云vân 多đa 眾chúng 脛hĩnh 或hoặc 名danh 底để 落lạc 迦ca 或hoặc 名danh 河hà 沙sa 茶trà 有hữu 說thuyết 多đa 憍kiêu 慢mạn 故cố 名danh 之chi 為vi 人nhân 以dĩ 五ngũ 趣thú 中trung 憍kiêu 慢mạn 多đa 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 人nhân 者giả 身thân 口khẩu 柔nhu 耎nhuyễn 莊trang 子tử 云vân 此thử 海hải 若nhược 口khẩu 穿xuyên 牛ngưu 鼻tị 駱lạc 馬mã 道đạo 謂vị 之chi 曰viết 人nhân (# 解giải 云vân 人nhân 之chi 生sanh 也dã 豈khởi 不bất 伏phục 牛ngưu 乘thừa 馬mã 可khả 定định 不bất 穿xuyên 絡lạc 之chi 處xứ 也dã )# 言ngôn 天thiên 者giả 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 何hà 故cố 名danh 天thiên 答đáp 曰viết 於ư 諸chư 趣thú 中trung 。 彼bỉ 趣thú 最tối 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 最tối 妙diệu 最tối 高cao 故cố 名danh 為vi 天thiên 有hữu 說thuyết 光quang 明minh 增tăng 故cố 名danh 天thiên 以dĩ 彼bỉ 自tự 然nhiên 身thân 光quang 恆hằng 照chiếu 晝trú 夜dạ 等đẳng 故cố 復phục 次thứ 戲hí 樂lạc 故cố 名danh 天thiên 正chánh 理lý 論luận 云vân 天thiên 謂vị 光quang 明minh 威uy 德đức 。 熾sí 盛thịnh 遊du 戲hí 談đàm 論luận 勇dũng 悍hãn 凌lăng 餘dư 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 天thiên 者giả 名danh 曰viết 燈đăng 明minh 能năng 破phá 黑hắc 闇ám 故cố 又hựu 天thiên 者giả 名danh 為vi 吉cát 祥tường 。 又hựu 復phục 天thiên 者giả 名danh 曰viết 日nhật 有hữu 光quang 明minh 。 故cố 初sơ 言ngôn 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 。 者giả 謂vị 東đông 方phương 治trị 國quốc 南nam 方phương 增tăng 長trưởng 西tây 方phương 醜xú 目mục 北bắc 方phương 多đa 聞văn 如như 是thị 四tứ 王vương 住trụ 妙Diệu 高Cao 山Sơn 半bán 若nhược 直trực 言ngôn 四tứ 王vương 唯duy 目mục 四tứ 主chủ 兼kiêm 言ngôn 眾chúng 者giả 即tức 通thông 所sở 部bộ 所sở 部bộ 謂vị 七thất 金kim 山sơn 日nhật 月nguyệt 宮cung 中trung 四tứ 級cấp 天thiên 子tử 支chi 派phái 通thông 標tiêu 故cố 復phục 言ngôn 眾chúng 言ngôn 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 者giả 妙Diệu 高Cao 山Sơn 頂đảnh 。 四tứ 面diện 各các 有hữu 。 八bát 部bộ 天thiên 眾chúng 謂vị 金Kim 剛Cang 手Thủ 等đẳng 。 帝Đế 釋Thích 居cư 中trung 總tổng 有hữu 三Tam 十Thập 三Tam 。 處xử 故cố 名danh 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 也dã 梵Phạm 云vân 釋Thích 迦Ca 提đề 婆bà 因nhân 達đạt 羅la 釋Thích 迦Ca 姓tánh 也dã (# 此thử 云vân 能năng )# 提đề 婆bà (# 天thiên 也dã )# 因nhân 達đạt 羅la 帝đế 正chánh 云vân 能năng 天thiên 帝đế 昔tích 云vân 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 云vân 天Thiên 帝Đế 釋Thích 者giả 。 俱câu 訛ngoa 倒đảo 也dã 過quá 去khứ 字tự 憍kiêu 尸thi 迦ca (# 此thử 云vân 爾nhĩ 見kiến )# 名danh 阿a 摩ma 揭yết 陀đà (# 此thử 云vân 無vô 毒độc 害hại )# 即tức 過quá 去khứ 修tu 因nhân 。 之chi 處xứ 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 往vãng 昔tích 與dữ 三tam 十thập 三tam 夫phu 人nhân 以dĩ 為vi 伴bạn 侶lữ 。 有hữu 善thiện 法Pháp 夫phu 人nhân 圓viên 生sanh 夫phu 人nhân 歡hoan 喜hỷ 夫phu 人nhân 赦xá 支chi 夫phu 人nhân 同đồng 修tu 勝thắng 業nghiệp 故cố 生sanh 天thiên 上thượng 有hữu 善thiện 法Pháp 堂đường 圓viên 生sanh 樹thụ 赦xá 支chi 夫phu 人nhân 等đẳng 言ngôn 時thời 時thời 唱xướng 快khoái 樂lạc 者giả 謂vị 晝trú 夜dạ 八bát 時thời 唱xướng 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 四tứ 都đô 史sử 多đa 天thiên 者giả 昔tích 云vân 兜Đâu 率Suất 陀Đà 天Thiên 。 是thị 也dã 此thử 名danh 知tri 足túc 一nhất 切thiết 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 咸hàm 皆giai 生sanh 彼bỉ 天thiên 中trung 名danh 一nhất 生sanh 五ngũ 樂lạc 變biến 化hóa 者giả 謂vị 此thử 天thiên 隨tùy 心tâm 樂nhạo 欲dục 受thọ 用dụng 境cảnh 即tức 自tự 能năng 化hóa 種chủng 種chủng 樂nhạc 具cụ 。 言ngôn 於ư 他tha 化hóa 中trung 得đắc 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 此thử 天thiên 欲dục 得đắc 受thọ 用dụng 境cảnh 便tiện 使sử 餘dư 劣liệt 天thiên 子tử 等đẳng 變biến 化hóa 種chủng 種chủng 樂nhạc 具cụ 。 受thọ 用dụng 也dã 言ngôn 等đẳng 活hoạt 者giả 正chánh 理lý 云vân 眾chúng 苦khổ 逼bức 身thân 。 數số 悶muộn 如như 死tử 尋tầm 蘇tô 如như 本bổn 故cố 名danh 等đẳng 活hoạt (# 新tân 云vân 如như 謂vị 似tự 死tử 也dã )# 又hựu 牛ngưu 頭đầu 唱xướng 活hoạt 故cố 活hoạt 也dã 二nhị 黑hắc 繩thằng 者giả 一nhất 釋thích 如như 章chương 又hựu 云vân 謂vị 彼bỉ 有hữu 情tình 。 業nghiệp 感cảm 鐵thiết 璅tỏa 狀trạng 若nhược 黑hắc 繩thằng 鋸cứ 斬trảm 故cố 曰viết 也dã 又hựu 彼bỉ 有hữu 情tình 。 所sở 有hữu 筋cân 脉mạch 悉tất 皆giai 化hóa 作tác 黑hắc 繩thằng 鋸cứ 斬trảm 故cố 曰viết 也dã 合hợp 黨đảng (# 上thượng 或hoặc 音âm 閤các )# 釋thích 義nghĩa 如như 章chương 又hựu 彼bỉ 有hữu 情tình 。 將tương 受thọ 罪tội 時thời 周chu 迊táp 有hữu 山sơn 一nhất 時thời 合hợp 逼bức 故cố 曰viết 眾chúng 合hợp 言ngôn 受thọ 苦khổ 無vô 間gián 。 者giả 謂vị 彼bỉ 苦khổ 具cụ 最tối 極cực 增tăng 上thượng 逼bức 害hại 有hữu 情tình 相tương 續tục 。 不bất 斷đoạn 故cố 名danh 無vô 間gian 言ngôn 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 間gian 苦khổ 者giả 謂vị 等đẳng 活hoạt 等đẳng 七thất 蹔tạm 遇ngộ 涼lương 風phong 時thời 時thời 有hữu 等đẳng 流lưu 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 間gian 其kỳ 苦khổ 今kim 此thử 中trung 無vô 故cố 曰viết 也dã 瞻chiêm 部bộ 州châu 者giả 此thử 土thổ/độ 無vô 相tướng 當đương 故cố 不bất 翻phiên 名danh 言ngôn 南nam 方phương 有hữu 樹thụ 。 者giả 准chuẩn 下hạ 器khí 世thế 間gian 中trung 。 云vân 無vô 熱nhiệt 池trì 邊biên 有hữu 此thử 樹thụ 昔tích 云vân 閻Diêm 浮Phù 提đề 或hoặc 云vân 剡# 浮phù 者giả 並tịnh 訛ngoa 也dã 。

勝thắng 身thân 州châu 者giả 梵Phạm 云vân 毗tỳ 提đề 訶ha 州châu 也dã 昔tích 云vân 弗phất 婆bà 提đề 及cập 弗phất 于vu 逮đãi 並tịnh 訛ngoa 也dã 西tây 州châu 梵Phạm 名danh 瞿Cù 陀Đà 尼Ni 。 此thử 云vân 牛ngưu 貨hóa 因nhân 高cao 樹thụ 下hạ 有hữu 一nhất 寶bảo 牛ngưu 為vi 貨hóa 易dị 處xứ 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 昔tích 云vân 瞿cù 耶da 尼ni 或hoặc 云vân 劬cù 伽già 尼ni 並tịnh 訛ngoa 也dã 北bắc 州châu 昔tích 云vân 鬱uất 單đơn 越việt 又hựu 云vân 鳩cưu 樓lâu 皆giai 訛ngoa 也dã 彼bỉ 州châu 壽thọ 命mạng 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 等đẳng 皆giai 勝thắng 餘dư 方phương 故cố 曰viết 勝thắng 處xứ 乃nãi 至chí 風phong 輪luân 皆giai 欲dục 界giới 攝nhiếp 者giả 准chuẩn 此thử 至chí 風phong 輪luân 即tức 過quá 有hữu 情tình 界giới 也dã 又hựu 對đối 趣thú 辨biện 者giả 趣thú 唯duy 有hữu 情tình 界giới 通thông 非phi 情tình 即tức 界giới 寬khoan 趣thú 狹hiệp 也dã 言ngôn 梵Phạm 眾chúng 者giả 正chánh 理lý 云vân 大đại 梵Phạm 所sở 有hữu 所sở 化hóa 所sở 領lãnh 故cố 名danh 梵Phạm 眾chúng 梵Phạm 輔phụ 者giả 於ư 大đại 梵Phạm 前tiền 行hàng 列liệt 侍thị 衛vệ 故cố 名danh 梵Phạm 輔phụ 言ngôn 獲hoạch 得đắc 中trung 間gian 定định 者giả 謂vị 中trung 間gian 禪thiền 梵Phạm 王Vương 所sở 得đắc 以dĩ 無vô 尋tầm 故cố 勝thắng 下hạ 界giới 有hữu 伺tứ 故cố 未vị 及cập 上thượng 故cố 名danh 中trung 間gian 言ngôn 最tối 初sơ 生sanh 故cố 最tối 後hậu 沒một 故cố 者giả 謂vị 劫kiếp 初sơ 時thời 梵Phạm 王Vương 最tối 前tiền 生sanh 劫kiếp 壞hoại 時thời 最tối 後hậu 而nhi 沒một 也dã 意ý 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 者giả 無vô 五ngũ 識thức 故cố 名danh 意ý 地địa 離ly 下hạ 喜hỷ 貪tham 說thuyết 名danh 為vi 淨tịnh 更cánh 有hữu 異dị 生sanh 勝thắng 福phước 方phương 可khả 者giả 謂vị 此thử 方phương 所sở 中trung 有hữu 勝thắng 福phước 者giả 彼bỉ 往vãng 生sanh 故cố 言ngôn 異dị 生sanh 生sanh 中trung 此thử 最tối 殊thù 勝thắng 者giả 謂vị 上thượng 五ngũ 天thiên 唯duy 聖thánh 者giả 居cư 此thử 廣quảng 果quả 天thiên 於ư 異dị 生sanh 中trung 最tối 勝thắng 非phi 於ư 聖thánh 天thiên 中trung 勝thắng 也dã 。

已dĩ 上thượng 三tam 天thiên 凡phàm 聖thánh 雜tạp 居cư 此thử 下hạ 明minh 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 謂vị 由do 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 五ngũ 品phẩm 差sai 別biệt 故cố 感cảm 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 言ngôn 淨tịnh 居cư 者giả 謂vị 離ly 欲dục 諸chư 聖thánh 以dĩ 聖thánh 道Đạo 水thủy 濯trạc 煩phiền 惱não 垢cấu 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 淨tịnh 身thân 所sở 止chỉ 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 或hoặc 住trụ 於ư 此thử 窮cùng 生sanh 死tử 邊biên 如như 還hoàn 債trái 盡tận 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 淨tịnh 者giả 所sở 住trụ 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 或hoặc 此thử 天thiên 中trung 無vô 異dị 生sanh 雜tạp 純thuần 聖thánh 所sở 止chỉ 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 初sơ 無vô 繁phồn 者giả 繁phồn 謂vị 繁phồn 雜tạp 或hoặc 謂vị 繁phồn 廣quảng 無vô 繁phồn 雜tạp 中trung 此thử 最tối 初sơ 故cố 繁phồn 廣quảng 天thiên 中trung 此thử 最tối 初sơ 故cố 說thuyết 名danh 無vô 繁phồn 解giải 云vân 前tiền 言ngôn 繁phồn 雜tạp 即tức 見kiến 修tu 二nhị 性tánh 煩phiền 惱não 雜tạp 故cố 後hậu 言ngôn 繁phồn 廣quảng 即tức 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 五ngũ 品phẩm 不bất 同đồng 名danh 繁phồn 廣quảng 也dã 或hoặc 名danh 無vô 求cầu 不bất 求cầu 趣thú 入nhập 無vô 色sắc 界giới 故cố 。 言ngôn 無vô 熱nhiệt 者giả 或hoặc 令linh 生sanh 下hạ 煩phiền 惱não 名danh 熱nhiệt 此thử 初sơ 遠viễn 離ly 得đắc 無vô 熱nhiệt 名danh 或hoặc 復phục 熱nhiệt 者giả 熾sí 盛thịnh 為vi 義nghĩa 謂vị 上thượng 品phẩm 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 及cập 果quả 此thử 猶do 未vị 證chứng 故cố 名danh 無vô 熱nhiệt 言ngôn 雜tạp 修tu 定định 障chướng 餘dư 品phẩm 至chí 微vi 者giả 謂vị 五ngũ 品phẩm 定định 障chướng 也dã 除trừ 四tứ 品phẩm 唯duy 最tối 下hạ 品phẩm 在tại 名danh 為vi 餘dư 品phẩm 至chí 微vi 也dã 言ngôn 有hữu 色sắc 天thiên 中trung 至chí 過quá 此thử 者giả 謂vị 簡giản 無vô 色sắc 故cố 言ngôn 於ư 有hữu 色sắc 天thiên 中trung 最tối 勝thắng 又hựu 云vân 或hoặc 此thử 已dĩ 對đối 治trị 眾chúng 苦khổ 所sở 依y 。 身thân 最tối 勝thắng 邊biên 是thị 名danh 色sắc 究cứu 竟cánh 言ngôn 除trừ 無Vô 想Tưởng 天Thiên 。 者giả 正chánh 理lý 云vân 無vô 想tưởng 天thiên 即tức 廣quảng 果quả 繫hệ 業nghiệp 果quả 故cố 不bất 應ưng 別biệt 立lập 為vi 一nhất 天thiên 處xứ 然nhiên 梵Phạm 王Vương 是thị 一nhất 要yếu 依y 同đồng 分phần/phân 立lập 天thiên 處xứ 名danh 非phi 一nhất 梵Phạm 王Vương 可khả 名danh 同đồng 分phần/phân 故cố 與dữ 梵Phạm 輔phụ 合hợp 立lập 為vi 一nhất 天thiên 處xứ 高cao 下hạ 雖tuy 殊thù 然nhiên 地địa 無vô 別biệt 故cố 婆bà 沙sa 云vân 迦ca 濕thấp 彌di 羅la 諸chư 論luận 師sư 說thuyết 初sơ 靜tĩnh 慮lự 地địa 唯duy 有hữu 二nhị 處xứ 言ngôn 無vô 想tưởng 天thiên 與dữ 廣quảng 果quả 因nhân 果quả 別biệt 名danh 即tức 無vô 想tưởng 無vô 心tâm 定định 為vi 因nhân 無vô 心tâm 為vi 果quả 廣quảng 果quả 有hữu 心tâm 定định 為vi 因nhân 果quả 故cố 不bất 同đồng 也dã 言ngôn 於ư 是thị 處xứ 得đắc 定định 即tức 於ư 是thị 處xứ 。 生sanh 者giả 證chứng 無vô 色sắc 無vô 處xứ 。 所sở 也dã 謂vị 得đắc 四tứ 定định 欲dục 界giới 六lục 處xứ 色sắc 界giới 十thập 六lục 處xứ 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 若nhược 生sanh 無vô 色sắc 皆giai 於ư 欲dục 色sắc 命mạng 終chung 處xứ 生sanh 故cố 知tri 離ly 二nhị 界giới 中trung 更cánh 無vô 別biệt 處xứ 言ngôn 即tức 於ư 是thị 處xứ 。 中trung 有hữu 起khởi 者giả 謂vị 從tùng 四tứ 天thiên 處xứ 沒một 生sanh 下hạ 界giới 時thời 即tức 於ư 前tiền 生sanh 處xứ 而nhi 中trung 有hữu 現hiện 前tiền 傳truyền 識thức 故cố 知tri 不bất 從tùng 別biệt 處xứ 來lai 也dã 言ngôn 無vô 色sắc 界giới 至chí 依y 同đồng 分phần/phân 轉chuyển 者giả 若nhược 爾nhĩ 有hữu 色sắc 界giới 心tâm 依y 何hà 不bất 依y 命mạng 根căn 等đẳng 轉chuyển 答đáp 有hữu 色sắc 界giới 中trung 。 命mạng 等đẳng 劣liệt 故cố 無vô 色sắc 命mạng 等đẳng 從tùng 勝thắng 定định 生sanh 強cường/cưỡng 故cố 從tùng 之chi 而nhi 轉chuyển 經kinh 部bộ 師sư 說thuyết 無vô 色sắc 界giới 心tâm 等đẳng 相tương 續tục 無vô 別biệt 有hữu 依y 言ngôn 界giới 是thị 總tổng 名danh 者giả 謂vị 界giới 名danh 通thông 欲dục 色sắc 等đẳng 三tam 故cố 是thị 總tổng 欲dục 色sắc 等đẳng 名danh 互hỗ 不bất 相tương 通thông 故cố 是thị 別biệt 號hiệu 以dĩ 別biệt 標tiêu 總tổng 名danh 欲dục 界giới 等đẳng 界giới 義nghĩa 如như 前tiền 解giải 言ngôn 色sắc 者giả 變biến 礙ngại 義nghĩa 無vô 色sắc 者giả 論luận 云vân 彼bỉ 體thể 無vô 色sắc 立lập 無vô 色sắc 名danh 非phi 彼bỉ 但đãn 用dụng 色sắc 無vô 為vi 體thể (# 解giải 云vân 謂vị 有hữu 四tứ 蘊uẩn 為vi 無vô 色sắc 界giới 體thể 故cố 用dụng 無vô 色sắc 為vi 體thể 即tức 無vô 色sắc 界giới 總tổng 無vô 體thể 故cố 耳nhĩ )# 頌tụng 言ngôn 妙diệu 境cảnh 者giả 婆bà 沙sa 云vân 諸chư 欲dục 下hạ 賤tiện 而nhi 躭đam 欲dục 者giả 分phân 別biệt 增tăng 益ích 取thủ 為vi 淨tịnh 妙diệu 故cố 說thuyết 名danh 妙diệu 問vấn 何hà 故cố 但đãn 言ngôn 五ngũ 妙diệu 欲dục 境cảnh 不bất 言ngôn 法pháp 境cảnh 耶da 答đáp 婆bà 沙sa 云vân 皆giai 是thị 愛ái 所sở 緣duyên 者giả 立lập 妙diệu 欲dục 意ý 所sở 識thức 法pháp 有hữu 非phi 愛ái 所sở 緣duyên 故cố 不bất 立lập 妙diệu 欲dục 准chuẩn 正chánh 理lý 立lập 三tam 界giới 云vân 若nhược 界giới 有hữu 色sắc 有hữu 欲dục 境cảnh 名danh 欲dục 界giới 或hoặc 有hữu 色sắc 無vô 欲dục 境cảnh 名danh 色sắc 界giới 或hoặc 二nhị 俱câu 無vô 名danh 無vô 色sắc 界giới 。 問vấn 三tam 界giới 者giả 為vi 一nhất 為vi 多đa 答đáp 論luận 云vân 三tam 界giới 無vô 邊biên 如như 虗hư 空không 量lượng 故cố 雖tuy 無vô 有hữu 始thỉ 起khởi 有hữu 情tình 無vô 量lượng 無vô 邊biên 佛Phật 。 出xuất 於ư 世thế 一nhất 一nhất 化hóa 度độ 無vô 數số 有hữu 情tình 。 令linh 證chứng 無vô 餘dư 般bát 涅Niết 槃Bàn 界giới 而nhi 不bất 窮cùng 盡tận 。 猶do 若nhược 虗hư 空không 又hựu 論luận 云vân 世thế 界giới 當đương 言ngôn 云vân 何hà 安an 住trụ 。 當đương 言ngôn 傍bàng 住trụ 經kinh 言ngôn 譬thí 如như 天thiên 雨vũ 。 滴tích 如như 車xa 軸trục 無vô 間gian 無vô 斷đoạn 從tùng 空không 下hạ [澍-士+上]# 如như 是thị 東đông 方phương 。 無vô 間gian 無vô 斷đoạn 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 或hoặc 壞hoại 或hoặc 成thành 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 說thuyết 上thượng 下hạ 有hữu 說thuyết 亦diệc 有hữu 上thượng 下hạ 二nhị 方phương 。 餘dư 部bộ 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 十thập 方phương 故cố 色sắc 究cứu 竟cánh 上thượng 復phục 有hữu 欲dục 界giới 於ư 欲dục 界giới 下hạ 有hữu 色sắc 究cứu 竟cánh 若nhược 有hữu 離ly 一nhất 欲dục 界giới 貪tham 時thời 諸chư 欲dục 界giới 貪tham 皆giai 得đắc 擇trạch 滅diệt 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 發phát 神thần 通thông 但đãn 往vãng 自tự 界giới 不bất 往vãng 他tha 界giới 。

五ngũ 趣thú 非phi 善thiện 染nhiễm 者giả 總tổng 有hữu 四tứ 類loại 體thể 非phi 趣thú 攝nhiếp 謂vị 善thiện 染nhiễm 外ngoại 器khí 中trung 有hữu 然nhiên 此thử 四tứ 類loại 但đãn 是thị 三tam 界giới 故cố 正chánh 理lý 云vân 善thiện 染nhiễm 無vô 記ký 有hữu 情tình 無vô 情tình 。 及cập 中trung 有hữu 等đẳng 皆giai 是thị 界giới 性tánh 言ngôn 趣thú 體thể 唯duy 無vô 覆phú 無vô 記ký 性tánh 者giả 唯duy 異dị 熟thục 生sanh 為vi 趣thú 體thể 故cố 由do 此thử 已dĩ 釋thích 趣thú 唯duy 有hữu 情tình 無vô 情tình 。 中trung 無vô 異dị 熟thục 生sanh 故cố 問vấn 何hà 故cố 趣thú 體thể 不bất 通thông 長trưởng 養dưỡng 正chánh 理lý 云vân 若nhược 通thông 長trưởng 養dưỡng 身thân 在tại 欲dục 界giới 修tu 得đắc 天thiên 眼nhãn 是thị 長trưởng 養dưỡng 性tánh 趣thú 應ưng 雜tạp 亂loạn 。

言ngôn 中trung 有hữu 非phi 趣thú 攝nhiếp 者giả 以dĩ 中trung 有hữu 趣thú 方phương 便tiện 故cố 非phi 趣thú 攝nhiếp 故cố 論luận 云vân 契Khế 經Kinh 亦diệc 簡giản 中trung 有hữu 異dị 趣thú 謂vị 經kinh 言ngôn 有hữu 七thất 種chủng 有hữu 謂vị 地địa 獄ngục 有hữu 傍bàng 生sanh 有hữu 餓ngạ 鬼quỷ 有hữu 天thiên 有hữu 人nhân 。 有hữu 業nghiệp 有hữu 中trung 有hữu 既ký 於ư 五ngũ 趣thú 外ngoại 說thuyết 中trung 有hữu 故cố 知tri 不bất 是thị 趣thú 攝nhiếp 有hữu 說thuyết 諸chư 趣thú 或hoặc 體thể 相tướng 雜tạp 異dị 趣thú 相tương 因nhân 而nhi 生sanh 。 於ư 子tử 如như 魚ngư 身thân 者giả 鹿lộc 子tử 仙tiên 自tự 昔tích 傳truyền 聞văn 其kỳ 類loại 無vô 量lượng 一nhất 身thân 兩lưỡng 趣thú 故cố 有hữu 相tương/tướng 雜tạp 正chánh 理lý 破phá 云vân 彼bỉ 說thuyết 不bất 然nhiên 自tự 業nghiệp 趣thú 定định 而nhi 彼bỉ 生sanh 緣duyên 有hữu 種chủng 種chủng 故cố 如như 菴am 羅la 女nữ 自tự 樹thụ 而nhi 生sanh 喬kiều 答đáp 摩ma 宗tông 因nhân 日nhật 光quang 趣thú 故cố 相tương/tướng 因nhân 有hữu 非phi 證chứng 雜tạp 因nhân 鹿lộc 子tử 仙tiên 人nhân 魚ngư 身thân 者giả 等đẳng 滿mãn 業nghiệp 異dị 形hình 相tướng 不bất 同đồng 其kỳ 實thật 是thị 人nhân 故cố 趣thú 無vô 雜tạp 問vấn 阿a 素tố 落lạc 何hà 趣thú 攝nhiếp 且thả 釋thích 名danh 者giả 素tố 落lạc 是thị 天thiên 之chi 異dị 名danh 阿a 之chi 言ngôn 無vô 以dĩ 多đa 謟siểm 誑cuống 無vô 天thiên 行hành 故cố 名danh 曰viết 非phi 天thiên 如như 人nhân 不bất 仁nhân 亦diệc 名danh 非phi 人nhân 瑜du 伽già 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 為vi 天thiên 趣thú 雜tạp 心tâm 鬼quỷ 趣thú 攝nhiếp 正Chánh 法Pháp 念niệm 經kinh 是thị 鬼quỷ 畜súc 趣thú 伽già 陀đà 經kinh 鬼quỷ 畜súc 天thiên 三tam 趣thú 有hữu 云vân 羅la 睺hầu 阿a 修tu 羅la 是thị 師sư 子tử 兒nhi 畜súc 生sanh 趣thú 攝nhiếp 。 慈từ 恩ân 師sư 依y 瑜du 伽già 佛Phật 地địa 為vi 正chánh 婆bà 沙sa 評bình 為vi 鬼quỷ 趣thú 攝nhiếp 雜tạp 心tâm 解giải 亦diệc 同đồng 又hựu 云vân 亦diệc 不bất 同đồng 立lập 為vi 第đệ 六lục 趣thú 無vô 經kinh 說thuyết 故cố 問vấn 五ngũ 趣thú 形hình 狀trạng 言ngôn 語ngữ 如như 何hà 答đáp 天thiên 形hình 上thượng 立lập 皆giai 作tác 聖thánh 言ngôn 人nhân 形hình 現hiện 見kiến 劫kiếp 初sơ 時thời 人nhân 皆giai 作tác 聖thánh 言ngôn 後hậu 隨tùy 處xứ 別biệt 作tác 種chủng 種chủng 語ngữ 鬼quỷ 劫kiếp 初sơ 時thời 亦diệc 作tác 聖thánh 言ngôn 後hậu 隨tùy 處xứ 別biệt 言ngôn 語ngữ 不bất 定định 傍bàng 生sanh 身thân 形hình 現hiện 見kiến 劫kiếp 初sơ 皆giai 作tác 聖thánh 言ngôn 後hậu 隨tùy 處xứ 別biệt 地địa 獄ngục 有hữu 情tình 。 其kỳ 形hình 如như 人nhân 初sơ 生sanh 皆giai 作tác 聖thánh 言ngôn 後hậu 受thọ 苦khổ 已dĩ 出xuất 種chủng 種chủng 苦khổ 聲thanh 此thử 毗tỳ 婆bà 沙sa 意ý 解giải 。

言ngôn 狀trạng 貌mạo 異dị 者giả 或hoặc 青thanh 黃hoàng 等đẳng 種chủng 種chủng 顯hiển 色sắc 狀trạng 貌mạo 異dị 故cố 或hoặc 長trường 短đoản 等đẳng 種chủng 種chủng 形hình 色sắc 。 狀trạng 貌mạo 不bất 同đồng 故cố 言ngôn 身thân 異dị 約ước 體thể 異dị 明minh 者giả 謂vị 約ước 彼bỉ 此thử 長trường 短đoản 等đẳng 色sắc 體thể 以dĩ 明minh 也dã 言ngôn 有hữu 異dị 身thân 據cứ 成thành 就tựu 說thuyết 者giả 謂vị 長trường 短đoản 之chi 人nhân 各các 自tự 成thành 就tựu 長trường 短đoản 之chi 色sắc 也dã 此thử 同đồng 舊cựu 解giải 新tân 云vân 言ngôn 身thân 異dị 者giả 即tức 是thị 別biệt 指chỉ 色sắc 身thân 言ngôn 或hoặc 有hữu 異dị 身thân 者giả 即tức 是thị 總tổng 標tiêu 假giả 者giả 正chánh 理lý 師sư 云vân 彼bỉ 由do 身thân 異dị 者giả 就tựu 依y 主chủ 釋thích 身thân 之chi 異dị 故cố 或hoặc 有hữu 異dị 身thân 者giả 是thị 所sở 有hữu 義nghĩa 就tựu 多đa 財tài 釋thích 彼bỉ 解giải 想tưởng 異dị 亦diệc 同đồng 言ngôn 想tưởng 異dị 者giả 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 三tam 受thọ 互hỗ 起khởi 名danh 為vi 想tưởng 異dị 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 除trừ 其kỳ 苦khổ 受thọ 彼bỉ 由do 想tưởng 異dị 者giả 疏sớ/sơ 釋thích 同đồng 前tiền 身thân 異dị 新tân 云vân 彼bỉ 由do 想tưởng 異dị 別biệt 捐quyên 想tưởng 心tâm 或hoặc 有hữu 異dị 想tưởng 總tổng 據cứ 假giả 者giả 正chánh 理lý 師sư 加gia 一nhất 釋thích 云vân 久cửu 習tập 想tưởng 異dị 今kim 成thành 性tánh 故cố 且thả 顯hiển 有hữu 情tình 異dị 想tưởng 為vi 體thể 言ngôn 語ngữ 光quang 明minh 及cập 衣y 冠quan 等đẳng 事sự 一nhất 一nhất 皆giai 與dữ 梵Phạm 眾chúng 不bất 同đồng 言ngôn 梵Phạm 王Vương 梵Phạm 眾chúng 起khởi 一nhất 因nhân 想tưởng 者giả 正chánh 理lý 云vân 何hà 緣duyên 梵Phạm 眾chúng 同đồng 生sanh 此thử 想tưởng 由do 見kiến 梵Phạm 王Vương 處xứ 所sở 形hình 色sắc 及cập 神thần 通thông 等đẳng 皆giai 殊thù 勝thắng 故cố 又hựu 觀quán 大đại 梵Phạm 先tiên 時thời 已dĩ 有hữu 已dĩ 及cập 餘dư 天thiên 後hậu 方phương 生sanh 故cố 彼bỉ 不bất 能năng 見kiến 。 從tùng 上thượng 地địa 沒một 依y 初sơ 靜tĩnh 慮lự 發phát 宿túc 命mạng 通thông 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 上thượng 地địa 境cảnh 故cố 何hà 緣duyên 大đại 梵Phạm 亦diệc 生sanh 此thử 想tưởng 彼bỉ 纔tài 發phát 心tâm 眾chúng 便tiện 生sanh 故cố 謂vị 己kỷ 所sở 化hóa 非phi 速tốc 沒một 故cố 或hoặc 愚ngu 業nghiệp 果quả 感cảm 趣thú 理lý 故cố 或hoặc 見kiến 己kỷ 身thân 形hình 狀trạng 勢thế 力lực 壽thọ 量lượng 威uy 德đức 等đẳng 過quá 餘dư 眾chúng 故cố 由do 是thị 梵Phạm 王Vương 梵Phạm 眾chúng 雖tuy 身thân 有hữu 殊thù 而nhi 生sanh 一nhất 想tưởng 又hựu 憶ức 念niệm 知tri 先tiên 因nhân 梵Phạm 王Vương 發phát 願nguyện 者giả 論luận 主chủ 釋thích 云vân 謂vị 梵Phạm 眾chúng 即tức 住trụ 自tự 天thiên 憶ức 念niệm 此thử 生sanh 前tiền 所sở 更cánh 事sự 謂vị 先tiên 見kiến 彼bỉ 長trường 壽thọ 久cửu 住trụ 後hậu 重trọng/trùng 見kiến 時thời 起khởi 如như 是thị 念niệm 。 (# 解giải 云vân 謂vị 先tiên 住trụ 極Cực 光Quang 淨Tịnh 天Thiên 。 等đẳng 曾tằng 見kiến 梵Phạm 王Vương 長trường 壽thọ 久cửu 住trụ 後hậu 生sanh 此thử 地địa 重trọng/trùng 獲hoạch 見kiến 之chi 故cố 憶ức 念niệm 知tri 前tiền 所sở 更cánh 事sự 也dã )# 舊cựu 云vân 此thử 中trung 且thả 以dĩ 梵Phạm 王Vương 對đối 梵Phạm 眾chúng 明minh 其kỳ 身thân 異dị 梵Phạm 補bổ 梵Phạm 眾chúng 當đương 處xứ 相tương 望vọng 亦diệc 有hữu 身thân 異dị 故cố 顯hiển 宗tông 云vân 身thân 異dị 者giả 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 有hữu 表biểu 無vô 表biểu 尋tầm 伺tứ 多đa 識thức 為vi 因nhân 感cảm 身thân 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 (# 准chuẩn 此thử 約ước 初sơ 禪thiền 當đương 處xứ 相tương 望vọng 亦diệc 為vi 異dị 身thân 耳nhĩ )# 言ngôn 極Cực 光Quang 淨Tịnh 天Thiên 。 見kiến 已dĩ 者giả 理lý 實thật 三tam 天thiên 總tổng 攝nhiếp 今kim 言ngôn 極cực 光quang 淨tịnh 者giả 舉cử 後hậu 攝nhiếp 初sơ 也dã 第đệ 三tam 識thức 住trụ 即tức 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 三tam 天thiên 也dã 若nhược 望vọng 三tam 天thiên 上thượng 下hạ 身thân 有hữu 異dị 而nhi 言ngôn 一nhất 者giả 當đương 處xứ 相tương 望vọng 不bất 約ước 上thượng 下hạ 故cố 正chánh 理lý 云vân 彼bỉ 天thiên 中trung 無vô 有hữu 表biểu 業nghiệp 等đẳng 為vi 因nhân 所sở 感cảm 差sai 別biệt 身thân 形hình 故cố 言ngôn 身thân 一nhất 即tức 顯hiển 形hình 等đẳng 同đồng 處xứ 諸chư 天thiên 相tướng 無vô 差sai 別biệt 。 言ngôn 想tưởng 異dị 者giả 解giải 釋thích 如như 章chương 問vấn 二nhị 天thiên 喜hỷ 受thọ 如như 何hà 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 答đáp 三tam 受thọ 明minh 義nghĩa 喜hỷ 亦diệc 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 問vấn 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 是thị 受thọ 如như 何hà 名danh 想tưởng 答đáp 受thọ 想tưởng 相tương 應ứng 說thuyết 名danh 樂lạc 想tưởng 等đẳng 第đệ 四tứ 識thức 住trụ 言ngôn 想tưởng 一nhất 者giả 問vấn 豈khởi 不bất 此thử 天thiên 亦diệc 有hữu 近cận 分phần/phân 中trung 捨xả 何hà 言ngôn 想tưởng 一nhất 答đáp 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 寂tịch 靜tĩnh 恆hằng 無vô 厭yếm 時thời 不bất 入nhập 近cận 分phần/phân 捨xả 故cố 不bất 同đồng 二nhị 禪thiền 喜hỷ 受thọ 擾nhiễu 動động 有hữu 厭yếm 入nhập 捨xả 也dã 言ngôn 由do 二nhị 善thiện 想tưởng 者giả 謂vị 是thị 善thiện 定định 心tâm 相tương 應ứng 受thọ 故cố 言ngôn 異dị 熟thục 一nhất 想tưởng 者giả 謂vị 第đệ 三tam 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 業nghiệp 所sở 招chiêu 得đắc 恆hằng 無vô 厭yếm 捨xả 故cố 即tức 是thị 無vô 記ký 想tưởng 也dã 言ngôn 識thức 住trụ 者giả 此thử 中trung 說thuyết 識thức 於ư 處xứ 所sở 想tưởng 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 故cố 兼kiêm 取thủ 識thức 也dã 非phi 如như 四tứ 識thức 住trụ 唯duy 取thủ 四tứ 蘊uẩn 問vấn 既ký 取thủ 五ngũ 蘊uẩn 何hà 獨độc 言ngôn 識thức 答đáp 以dĩ 強cường/cưỡng 故cố 從tùng 強cường/cưỡng 立lập 目mục 言ngôn 三tam 惡ác 趣thú 有hữu 重trọng 苦khổ 受thọ 者giả 謂vị 畜súc 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 地địa 獄ngục 各các 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 。 也dã 言ngôn 及cập 無vô 想tưởng 事sự 者giả 即tức 無vô 想tưởng 果quả 也dã 言ngôn 淨tịnh 居cư 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 證chứng 寂tịch 滅diệt 者giả 謂vị 先tiên 在tại 廣quảng 果quả 雖tuy 復phục 樂nhạo/nhạc/lạc 入nhập 淨tịnh 居cư 至chí 彼bỉ 天thiên 已dĩ 復phục 求cầu 寂tịch 滅diệt 故cố 非phi 識thức 住trụ 。

言ngôn 有hữu 情tình 居cư 者giả 有hữu 情tình 是thị 假giả 居cư 謂vị 所sở 居cư 五ngũ 蘊uẩn 實thật 法pháp 假giả 居cư 於ư 實thật 有hữu 情tình 之chi 居cư 名danh 有hữu 情tình 居cư 此thử 中trung 意ý 明minh 所sở 居cư 之chi 法pháp 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 取thủ 自tự 有hữu 情tình 法pháp 非phi 取thủ 他tha 身thân 非phi 情tình 中trung 有hữu 故cố 正chánh 理lý 云vân 以dĩ 有hữu 情tình 類loại 。 於ư 自tự 依y 身thân 愛ái 住trụ 增tăng 強cường/cưỡng 非phi 於ư 處xứ 所sở 又hựu 於ư 處xứ 所sở 立lập 有hữu 情tình 居cư 則tắc 有hữu 情tình 居cư 應ưng 成thành 雜tạp 亂loạn 言ngôn 生sanh 已dĩ 名danh 有hữu 情tình 居cư 故cố 有hữu 情tình 居cư 不bất 攝nhiếp 中trung 有hữu 又hựu 諸chư 中trung 有hữu 非phi 久cửu 所sở 居cư 故cố 諸chư 有hữu 情tình 不bất 樂nhạo 安an 住trụ 言ngôn 兼kiêm 有hữu 頂đảnh 者giả 問vấn 此thử 既ký 非phi 識thức 住trụ 何hà 得đắc 為vi 有hữu 情tình 居cư 答đáp 彼bỉ 以dĩ 壞hoại 識thức 故cố 識thức 以dĩ 昧muội 劣liệt 不bất 名danh 識thức 住trụ 欣hân 樂nhạo 居cư 止chỉ 立lập 有hữu 情tình 居cư 言ngôn 惡ác 業nghiệp 羅la 剎sát 者giả 具cụ 足túc 應ưng 云vân 羅la 剎sát 婆bà (# 此thử 云vân 守thủ 護hộ )# 所sở 餘dư 八bát 天thiên 者giả 即tức 無vô 雲vân 福phước 生sanh 廣quảng 果quả 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 等đẳng 此thử 之chi 八bát 天thiên 不bất 樂nhạo 安an 止chỉ 非phi 有hữu 情tình 居cư 。

自tự 地địa 四tứ 蘊uẩn 為vi 識thức 住trụ 者giả 謂vị 此thử 四tứ 蘊uẩn 是thị 識thức 所sở 依y 是thị 識thức 所sở 住trụ 。 若nhược 所sở 依y 謂vị 識thức 俱câu 生sanh 依y 同đồng 時thời 助trợ 伴bạn 令linh 識thức 起khởi 故cố 最tối 極cực 親thân 近cận 故cố 名danh 為vi 依y 即tức 是thị 顯hiển 親thân 由do 藉tạ 義nghĩa 所sở 著trước 識thức 謂vị 所sở 著trước 境cảnh 通thông 俱câu 不bất 俱câu 引dẫn 識thức 起khởi 故cố 諸chư 有hữu 漏lậu 識thức 隨tùy 著trước 於ư 彼bỉ 具cụ 斯tư 二nhị 義nghĩa 故cố 名danh 識thức 住trụ 於ư 地địa 獄ngục 中trung 。 亦diệc 愛ái 自tự 身thân 或hoặc 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 故cố 於ư 地địa 獄ngục 亦diệc 有hữu 識thức 住trụ 若nhược 於ư 非phi 情tình 他tha 身thân 四tứ 蘊uẩn 雖tuy 是thị 所sở 緣duyên 可khả 名danh 所sở 著trước 而nhi 非phi 是thị 依y 非phi 親thân 俱câu 故cố 若nhược 依y 異dị 地địa 及cập 無vô 漏lậu 法Pháp 。 二nhị 義nghĩa 俱câu 闕khuyết 故cố 非phi 識thức 住trụ 如như 非phi 即tức 王vương 可khả 名danh 王vương 座tòa 者giả 引dẫn 喻dụ 釋thích 也dã 如như 不bất 可khả 即tức 說thuyết 王vương 為vi 王vương 座tòa 識thức 住trụ 亦diệc 爾nhĩ 不bất 可khả 自tự 說thuyết 為vi 識thức 住trụ 也dã 如như 人nhân 船thuyền 理lý 者giả 如như 人nhân 與dữ 船thuyền 能năng 乘thừa 所sở 乘thừa 之chi 道Đạo 理lý 也dã 總tổng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 有hữu 取thủ 諸chư 識thức 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 識thức 能năng 取thủ 三tam 有hữu 名danh 為vi 有hữu 取thủ 以dĩ 簡giản 無vô 漏lậu 識thức 背bối/bội 三tam 有hữu 故cố 四tứ 蘊uẩn 如như 良lương 田điền 等đẳng 者giả 喻dụ 能năng 所sở 不bất 同đồng 也dã 又hựu 論luận 云vân 又hựu 法pháp 與dữ 識thức 可khả 俱câu 時thời 生sanh 與dữ 識thức 良lương 田điền 可khả 立lập 識thức 住trụ 識thức 蘊uẩn 不bất 爾nhĩ 故cố 非phi 識thức 住trụ (# 解giải 云vân 田điền 種chủng 必tất 俱câu 時thời 識thức 與dữ 識thức 蘊uẩn 無vô 俱câu 時thời 理lý 故cố 非phi 識thức 住trụ 也dã )# 。

應ưng 知tri 其kỳ 生sanh 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 者giả 。 謂vị 其kỳ 眾chúng 生sanh 數số 雖tuy 無vô 量lượng 今kim 但đãn 四tứ 類loại 攝nhiếp 之chi 總tổng 盡tận 故cố 言ngôn 略lược 也dã 此thử 有hữu 兩lưỡng 問vấn 者giả 一nhất 問vấn 四tứ 生sanh 名danh 體thể 二nhị 約ước 處xứ 問vấn 生sanh 有hữu 情tình 謂vị 卵noãn 生sanh 等đẳng 者giả 正chánh 理lý 云vân 前tiền 所sở 說thuyết 界giới 通thông 情tình 非phi 情tình 趣thú 唯duy 有hữu 情tình 然nhiên 不bất 遍biến 攝nhiếp 生sanh 唯duy 遍biến 攝nhiếp 故cố 說thuyết 有hữu 情tình 無vô 有hữu 非phi 情tình 名danh 眾chúng 生sanh 若nhược 爾nhĩ 界giới 趣thú 應ưng 亦diệc 名danh 生sanh 不bất 爾nhĩ 界giới 通thông 情tình 非phi 情tình 趣thú 雖tuy 有hữu 情tình 而nhi 非phi 遍biến 故cố 此thử 有hữu 情tình 。 遍biến 獨độc 立lập 生sanh 名danh 問vấn 所sở 以dĩ 卵noãn 生sanh 在tại 初sơ 者giả 此thử 等đẳng 具cụ 緣duyên 多đa 者giả 在tại 先tiên 明minh 之chi 卵noãn 假giả 四tứ 緣duyên 一nhất 依y 處xứ 二nhị 濕thấp 氣khí 三tam 卵noãn 㲉xác 四tứ 胎thai 藏tạng 胎thai 生sanh 具cụ 三tam 除trừ 卵noãn 㲉xác 濕thấp 生sanh 具cụ 二nhị (# 陳trần 胎thai 卵noãn 二nhị )# 化hóa 生sanh 但đãn 一nhất 緣duyên (# 唯duy 假giả 依y 處xứ )# 如như 諸chư 天thiên 等đẳng 者giả 等đẳng 餘dư 化hóa 生sanh 謂vị 那na 落lạc 迦ca 中trung 。 有hữu 等đẳng 從tùng 星tinh 為vi 名danh 者giả 謂vị 春xuân 二nhị 月nguyệt 萬vạn 物vật 生sanh 長trưởng 今kim 此thử 夫phu 人nhân 。 生sanh 長trưởng 功công 德đức 故cố 取thủ 為vi 名danh 般bát 遮già 羅la 者giả 是thị 地địa 名danh (# 此thử 云vân 墊điếm 報báo 也dã )# 殑Căng 伽Già 河hà 者giả (# 巨cự 升thăng 反phản )# 昔tích 云vân 恆Hằng 河Hà 是thị 也dã 頂đảnh 生sanh 後hậu 為vi 金Kim 輪Luân 王Vương 。 能năng 破phá 修tu 羅la 及cập 侵xâm 帝Đế 釋Thích 緣duyên 廣quảng 不bất 述thuật 言ngôn 頂đảnh 生sanh 者giả 約ước 所sở 生sanh 處xứ 為vi 名danh 非phi 本bổn 名danh 也dã 。

鴿cáp 鬘man 者giả 或hoặc 生sanh 已dĩ 鴿cáp 恆hằng 隨tùy 逐trục 王vương 重trọng/trùng 如như 鬘man 菴am 羅la 衛vệ 女nữ 或hoặc 從tùng 子tử 生sanh 或hoặc 從tùng 華hoa 枝chi 生sanh 也dã 正chánh 理lý 云vân 此thử 四tứ 生sanh 人nhân 皆giai 可khả 得đắc 聖thánh 得đắc 聖thánh 無vô 受thọ 卵noãn 濕thấp 二nhị 生sanh 以dĩ 聖thánh 皆giai 欣hân 殊thù 勝thắng 知tri 見kiến 卵noãn 濕thấp 生sanh 類loại 性tánh 多đa 愚ngu 癡si (# 此thử 約ước 多đa 分phần 說thuyết 如như 人nhân 卵noãn 生sanh 等đẳng 不bất 愚ngu 癡si )# 或hoặc 諸chư 卵noãn 生sanh 生sanh 皆giai 再tái 度độ 故cố 飛phi 禽cầm 等đẳng 世thế 號hiệu 再tái 生sanh 聖thánh 怖bố 多đa 生sanh 故cố 無vô 受thọ 義nghĩa 濕thấp 生sanh 多đa 分phần 眾chúng 聚tụ 同đồng 生sanh 聖thánh 怖bố 雜tạp 居cư 故cố 亦diệc 不bất 受thọ (# 解giải 云vân 濕thấp 生sanh 人nhân 聖thánh 不bất 受thọ 之chi 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 卵noãn 生sanh 可khả 爾nhĩ )# 揭yết 洛lạc 荼đồ 此thử 云vân 妙diệu 翅sí 色sắc 殊thù 妙diệu 具cụ 眾chúng 色sắc 故cố 昔tích 云vân 迦ca 樓lâu 羅la 翻phiên 為vi 金kim 翅sí 者giả 訛ngoa 謬mậu 也dã 此thử 鳥điểu 有hữu 四tứ 生sanh 具cụ 大đại 威uy 德đức 。 身thân 量lượng 廣quảng 大đại 兩lưỡng 翅sí 相tương/tướng 去khứ 三tam 百bách 六lục 萬vạn 里lý 。

菩Bồ 薩Tát 得đắc 生sanh 自tự 在tại 。 者giả 於ư 受thọ 四tứ 生sanh 得đắc 自tự 在tại 也dã 又hựu 引dẫn 餘dư 類loại 者giả 謂vị 非phi 釋Thích 種chủng 也dã 我ngã 曹tào 者giả 曹tào 之chi 言ngôn 輩bối 若nhược 受thọ 化hóa 生sanh 無vô 外ngoại 種chủng 者giả 死tử 後hậu 不bất 留lưu 大đại 種chủng 身thân 也dã 以dĩ 離ly 根căn 識thức 故cố 名danh 為vi 外ngoại 論luận 云vân 若nhược 人nhân 信tín 佛Phật 。 有hữu 持trì 願nguyện 通thông 能năng 久cửu 留lưu 身thân 此thử 不bất 成thành 釋thích (# 此thử 是thị 論luận 主chủ 破phá 餘dư 師sư 釋thích 為vi 留lưu 身thân 界giới 義nghĩa )# 問vấn 化hóa 生sanh 何hà 故cố 死tử 無vô 遺di 形hình 婆bà 沙sa 云vân 由do 彼bỉ 頓đốn 生sanh 故cố 應ưng 頓đốn 滅diệt 如như 戲hí 水thủy 者giả 出xuất 沒một 亦diệc 然nhiên 又hựu 論luận 云vân 因nhân 論luận 生sanh 論luận 若nhược 化hóa 生sanh 身thân 如như 滅diệt 燈đăng 光quang 死tử 無vô 遺di 者giả 何hà 故cố 契Khế 經Kinh 說thuyết 化hóa 生sanh 揭yết 路lộ 荼đồ 取thủ 化hóa 生sanh 龍long 為vi 充sung 所sở 食thực 以dĩ 不bất 知tri 故cố 。 為vi 食thực 取thủ 龍long 不bất 說thuyết 充sung 飢cơ 斯tư 有hữu 何hà 失thất 或hoặc 龍long 未vị 死tử 暫tạm 得đắc 充sung 飢cơ 死tử 已dĩ 還hoàn 飢cơ 暫tạm 食thực 何hà 咎cữu 於ư 四tứ 生sanh 內nội 化hóa 生sanh 眾chúng 多đa 謂vị 三tam 趣thú 少thiểu 分phần 及cập 二nhị 趣thú 全toàn 故cố 。

二nhị 趣thú 中trung 間gian 者giả 謂vị 前tiền 趣thú 死tử 後hậu 後hậu 趣thú 生sanh 前tiền 二nhị 趣thú 中trung 間gian 故cố 名danh 為vi 中trung 四tứ 有hữu 之chi 內nội 一nhất 有hữu 攝nhiếp 故cố 名danh 之chi 為vi 有hữu 。 中trung 即tức 是thị 有hữu 名danh 為vi 中trung 有hữu 中trung 有hữu 名danh 起khởi 不bất 名danh 生sanh 者giả 雖tuy 生sanh 是thị 起khởi 異dị 名danh 而nhi 約ước 別biệt 義nghĩa 故cố 但đãn 名danh 起khởi 中trung 有hữu 唯duy 天thiên 眼nhãn 見kiến 者giả 准chuẩn 此thử 生sanh 有hữu 分phân 明minh 肉nhục 眼nhãn 天thiên 眼nhãn 俱câu 能năng 見kiến 故cố 故cố 得đắc 名danh 生sanh 。

處xứ 無vô 間gian 是thị 宗tông 者giả 夫phu 論luận 立lập 義nghĩa 要yếu 具cụ 三tam 支chi 因nhân 謂vị 因nhân 由do 是thị 能năng 成thành 立lập 之chi 義nghĩa 宗tông 謂vị 所sở 崇sùng 所sở 立lập 之chi 義nghĩa 喻dụ 謂vị 比tỉ 況huống 曉hiểu 喻dụ 等đẳng 義nghĩa 三tam 支chi 具cụ 足túc 立lập 義nghĩa 方phương 成thành 尋tầm 疏sớ/sơ 可khả 知tri 。

像tượng 實thật 有hữu 不bất 成thành 者giả 此thử 總tổng 破phá 。

一nhất 處xứ 無vô 二nhị 並tịnh 已dĩ 下hạ 別biệt 破phá 破phá 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 鏡kính 像tượng 同đồng 處xứ 破phá 二nhị 二nhị 像tượng 並tịnh 生sanh 破phá 三tam 約ước 影ảnh 光quang 同đồng 處xứ 破phá 四tứ 約ước 近cận 遠viễn 別biệt 見kiến 破phá 依y 異dị 大đại 者giả 謂vị 像tượng 與dữ 鏡kính 色sắc 各các 自tự 有hữu 大đại 種chủng 故cố 不bất 合hợp 並tịnh 生sanh 也dã 。

陿hiệp 水thủy 兩lưỡng 岸ngạn 互hỗ 見kiến 分phân 明minh 者giả 謂vị 陜# 水thủy 處xứ 但đãn 可khả 容dung 一nhất 岸ngạn 之chi 影ảnh 今kim 既ký 二nhị 影ảnh 重trọng/trùng 現hiện 故cố 知tri 是thị 假giả 以dĩ 無vô 一nhất 人nhân 能năng 見kiến 二nhị 影ảnh 故cố 言ngôn 互hỗ 見kiến 即tức 東đông 岸ngạn 人nhân 見kiến 西tây 岸ngạn 影ảnh 西tây 岸ngạn 人nhân 見kiến 東đông 岸ngạn 影ảnh 然nhiên 曾tằng 見kiến 鏡kính 懸huyền 置trí 影ảnh 中trung 者giả 如như 將tương 鏡kính 置trí 屋ốc 簷diêm 下hạ 即tức 有hữu 外ngoại 之chi 光quang 像tượng 現hiện 於ư 鏡kính 面diện 屋ốc 下hạ 即tức 影ảnh 也dã 第đệ 四tứ 類loại 言ngôn 鏡kính 面diện 月nguyệt 像tượng 者giả 准chuẩn 此thử 取thủ 鏡kính 面diện 非phi 人nhân 面diện 新tân 舊cựu 意ý 同đồng 故cố 舊cựu 云vân 見kiến 鏡kính 則tắc 近cận 見kiến 像tượng 則tắc 遠viễn 新tân 云vân 若nhược 謂vị 像tượng 色sắc 鏡kính 面diện 同đồng 處xứ 故cố 知tri 並tịnh 取thủ 鏡kính 面diện 也dã 詳tường 疏sớ/sơ 取thủ 人nhân 面diện 及cập 月nguyệt 像tượng 為vi 二nhị 以dĩ 言ngôn 於ư 一nhất 鏡kính 處xứ 有hữu 月nguyệt 面diện 二nhị 像tượng 也dã 此thử 言ngôn 像tượng 假giả 是thị 經Kinh 部bộ 義nghĩa 非phi 有hữu 部bộ 義nghĩa 言ngôn 令linh 如như 是thị 見kiến 者giả 。 謂vị 顯hiển 經kinh 部bộ 所sở 見kiến 鏡kính 水thủy 中trung 實thật 無vô 像tượng 色sắc 然nhiên 諸chư 本bổn 質chất 因nhân 鏡kính 水thủy 等đẳng 緣duyên 因nhân 緣duyên 勢thế 力lực 而nhi 有hữu 像tượng 現hiện 令linh 如như 是thị 見kiến 非phi 有hữu 似tự 有hữu 實thật 見kiến 之chi 時thời 還hoàn 見kiến 本bổn 質chất 。 爾nhĩ 時thời 視thị 像tượng 如như 何hà 能năng 見kiến 本bổn 質chất 以dĩ 諸chư 法pháp 性tánh 功công 能năng 差sai 別biệt 難nan 可khả 思tư 議nghị 。 所sở 以dĩ 能năng 見kiến 。 非phi 相tướng 續tục 者giả 謂vị 非phi 一nhất 體thể 相tướng 續tục 往vãng 彼bỉ 生sanh 也dã 受thọ 生sanh 即tức 以dĩ 此thử 身thân 。 相tương 續tục 往vãng 彼bỉ 生sanh 故cố 此thử 顯hiển 像tượng 質chất 體thể 類loại 差sai 別biệt 非phi 一nhất 相tương 續tục 也dã 又hựu 像tượng 與dữ 質chất 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 者giả 此thử 約ước 俱câu 生sanh 非phi 相tướng 續tục 也dã 言ngôn 母mẫu 身thân 調điều 適thích 者giả 謂vị 身thân 心tâm 悅duyệt 豫dự 。 無vô 乾can/kiền/càn 濕thấp 等đẳng 疾tật 。

二nhị 交giao 愛ái 和hòa 合hợp 者giả 謂vị 俱câu 起khởi 婬dâm 愛ái 此thử 中trung 意ý 取thủ 第đệ 三tam 為vi 證chứng 有hữu 天thiên 名danh 中trung 者giả 餘dư 師sư 救cứu 也dã 破phá 云vân 五ngũ 不bất 還hoàn 中trung 說thuyết 有hữu 中trung 般bát 即tức 是thị 中trung 天thiên 五ngũ 不bất 還hoàn 中trung 說thuyết 有hữu 生sanh 般bát 亦diệc 應ưng 許hứa 別biệt 有hữu 生sanh 等đẳng 天thiên 也dã 札# 火hỏa (# 爭tranh 熙hi 反phản )# 江giang 南nam 謂vị 破phá 削tước 木mộc 片phiến 為vi 柿# (# [目*弗]# 音âm )# 關quan 中trung 謂vị 之chi 札# 迸bính 者giả (# 班ban 盂vu 反phản )# 謂vị 散tán 走tẩu 壽thọ 量lượng 中trung 間gian 得đắc 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 謂vị 生sanh 色sắc 界giới 未vị 盡tận 彼bỉ 壽thọ 量lượng 中trung 間gian 斷đoạn 除trừ 煩phiền 惱não 。 成thành 羅La 漢Hán 果quả 是thị 名danh 中trung 般bát 言ngôn 再tái 生sanh 者giả 父phụ 母mẫu 為vi 一nhất 生sanh 出xuất 家gia 為vi 再tái 生sanh 今kim 婆Bà 羅La 門Môn 受thọ 法pháp 亦diệc 謂vị 出xuất 家gia 也dã 琰Diêm 魔Ma 王vương 者giả (# 以dĩ 冉nhiễm 反phản )# 或hoặc 云vân 閻diêm 羅la 王vương 等đẳng 皆giai 是thị 梵Phạm 音âm 楚sở 夏hạ 聲thanh 之chi 訛ngoa 轉chuyển 也dã 此thử 言ngôn 諍tranh 息tức 謂vị 犯phạm 罪tội 人nhân 不bất 自tự 知tri 過quá 。 於ư 苦khổ 不bất 忍nhẫn 違vi 拒cự 獄ngục 率suất 由do 王vương 示thị 語ngữ 便tiện 知tri 己kỷ 罪tội 意ý 分phần/phân 而nhi 受thọ 息tức 諍tranh 息tức 罪tội 皆giai 由do 王vương 故cố 故cố 名danh 諍tranh 息tức 又hựu 云vân 閻diêm 魔ma 此thử 云vân 雙song 杜đỗ 羅la 此thử 云vân 王vương 此thử 王vương 兄huynh 妹muội 皆giai 作tác 地địa 獄ngục 王vương 兄huynh 治trị 男nam 事sự 妹muội 治trị 女nữ 事sự 故cố 言ngôn 雙song 王vương (# 云vân 云vân )# 。

俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký