俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký 。 論luận 本bổn 第đệ 二nhị 十thập 。

富phú 春xuân 沙Sa 門Môn 。 遁độn 麟lân 。 述thuật 。

約ước 世thế 明minh 繫hệ 門môn 此thử 中trung 意ý 說thuyết 約ước 能năng 繫hệ 三tam 世thế 之chi 惑hoặc 對đối 所sở 繫hệ 定định 三tam 世thế 辨biện 繫hệ 通thông 局cục 今kim 言ngôn 繫hệ 者giả 是thị 所sở 繫hệ 事sự 於ư 此thử 事sự 中trung 。 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng 者giả 名danh 之chi 為vi 繫hệ 若nhược 不bất 隨tùy 增tăng 不bất 名danh 為vi 繫hệ 其kỳ 隨tùy 增tăng 者giả 非phi 要yếu 現hiện 緣duyên 雖tuy 在tại 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 若nhược 未vị 斷đoạn 位vị 皆giai 是thị 隨tùy 增tăng 隨tùy 增tăng 有hữu 二nhị 一nhất 相tương 應ứng 隨tùy 增tăng 二nhị 所sở 緣duyên 隨tùy 增tăng 於ư 未vị 斷đoạn 位vị 一nhất 切thiết 隨tùy 眠miên 。 皆giai 自tự 相tương 應ứng 無vô 差sai 別biệt 皆giai 隨tùy 增tăng 也dã 於ư 自tự 所sở 緣duyên 相tướng 無vô 差sai 別biệt 。 遍biến 隨tùy 增tăng 也dã 所sở 緣duyên 定định 故cố 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 於ư 自tự 所sở 緣duyên 有hữu 遍biến 不bất 遍biến 雖tuy 諸chư 煩phiền 惱não 有hữu 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 意ý 識thức 五ngũ 識thức 緣duyên 境cảnh 寬khoan 狹hiệp 力lực 用dụng 不bất 同đồng 遍biến 自tự 所sở 緣duyên 相tướng 無vô 差sai 別biệt 。 若nhược 將tương 能năng 繫hệ 三tam 世thế 隨tùy 眠miên 對đối 其kỳ 所sở 繫hệ 隨tùy 於ư 何hà 事sự 辨biện 三tam 世thế 惑hoặc 繫hệ 不bất 繫hệ 別biệt 於ư 中trung 即tức 有hữu 遍biến 不bất 遍biến 異dị 於ư 此thử 章chương 中trung 大đại 分phân 為vi 二nhị 初sơ 至chí 必tất 能năng 遍biến 縛phược 明minh 貪tham 嗔sân 慢mạn 自tự 相tương/tướng 煩phiền 惱não 二nhị 餘dư 過quá 未vị 遍biến 行hành 已dĩ 下hạ 明minh 見kiến 疑nghi 等đẳng 共cộng 相tương 隨tùy 眠miên 前tiền 中trung 又hựu 二nhị 初sơ 約ước 過quá 現hiện 二nhị 世thế 通thông 對đối 六lục 識thức 明minh 無vô 遍biến 行hành 二nhị 就tựu 未vị 來lai 意ý 識thức 五ngũ 識thức 明minh 有hữu 遍biến 不bất 遍biến 言ngôn 緣duyên 多đa 法pháp 起khởi 者giả 且thả 如như 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 一nhất 切thiết 總tổng 緣duyên 也dã 言ngôn 貪tham 嗔sân 慢mạn 是thị 自tự 相tương/tướng 惑hoặc 者giả 正chánh 理lý 引dẫn 經Kinh 云vân 佛Phật 告cáo 衣y 袋đại 母mẫu 汝nhữ 眼nhãn 於ư 色sắc 若nhược 不bất 見kiến 時thời 彼bỉ 色sắc 為vi 緣duyên 起khởi 欲dục 貪tham 不bất 不bất 爾nhĩ 大đại 德đức 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 (# 已dĩ 上thượng 論luận 文văn )# 以dĩ 貪tham 嗔sân 等đẳng 起khởi 不bất 定định 故cố 於ư 此thử 事sự 中trung 。 俱câu 是thị 已dĩ 生sanh 未vị 斷đoạn 即tức 繫hệ 此thử 事sự 過quá 去khứ 貪tham 等đẳng 不bất 能năng 遍biến 繫hệ 三tam 世thế 一nhất 切thiết 。 有hữu 漏lậu 法pháp 過quá 生sanh 現hiện 在tại 隨tùy 其kỳ 所sở 緣duyên 廣quảng 狹hiệp 不bất 同đồng 但đãn 起khởi 即tức 繫hệ 雖tuy 有hữu 通thông 緣duyên 三tam 世thế 法pháp 者giả 亦diệc 無vô 現hiện 在tại 貪tham 等đẳng 能năng 緣duyên 三tam 世thế 有hữu 漏lậu 法pháp 盡tận 故cố 過quá 現hiện 世thế 非phi 遍biến 行hành 也dã 言ngôn 有hữu 緣duyên 此thử 境cảnh 不bất 緣duyên 餘dư 境cảnh 者giả 如như 或hoặc 於ư 此thử 人nhân 顯hiển 色sắc 尚thượng 起khởi 貪tham 非phi 於ư 餘dư 境cảnh 皆giai 起khởi 貪tham 也dã 如như 前tiền 引dẫn 經kinh 言ngôn 境cảnh 流lưu 三tam 世thế 者giả 釋thích 世thế 遍biến 也dã 未vị 來lai 意ý 識thức 相tương 應ứng 貪tham 等đẳng 定định 繫hệ 縛phược 境cảnh 上thượng 識thức 雖tuy 在tại 未vị 來lai 境cảnh 自tự 遷thiên 流lưu 行hành 於ư 三tam 世thế 故cố 名danh 世thế 遍biến 但đãn 約ước 繫hệ 定định 非phi 要yếu 現hiện 緣duyên 言ngôn 種chủng 類loại 無vô 邊biên 等đẳng 者giả 釋thích 事sự 遍biến 也dã 謂vị 未vị 來lai 意ý 識thức 相tương 應ứng 別biệt 相tướng 煩phiền 惱não 雖tuy 非phi 盡tận 遍biến 依y 總tổng 類loại 說thuyết 即tức 緣duyên 三tam 世thế 有hữu 漏lậu 法pháp 盡tận 設thiết 非phi 此thử 繫hệ 即tức 是thị 彼bỉ 繫hệ 故cố 言ngôn 種chủng 類loại 無vô 邊biên 等đẳng 次thứ 辨biện 五ngũ 識thức 約ước 生sanh 不bất 生sanh 遍biến 不bất 遍biến 異dị 故cố 別biệt 明minh 之chi 且thả 可khả 生sanh 中trung 言ngôn 境cảnh 必tất 俱câu 者giả 謂vị 五ngũ 識thức 依y 緣duyên 必tất 同đồng 時thời 發phát 唯duy 緣duyên 現hiện 在tại 不bất 緣duyên 三tam 世thế 故cố 境cảnh 必tất 俱câu 次thứ 不bất 生sanh 中trung 世thế 遍biến 有hữu 二nhị 初sơ 約ước 別biệt 所sở 緣duyên 各các 流lưu 行hành 世thế 次thứ 約ước 同đồng 所sở 緣duyên 參tham 差sai 行hành 世thế 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 色sắc 等đẳng 境cảnh 自tự 行hành 三tam 世thế 不bất 待đãi 識thức 故cố 識thức 若nhược 生sanh 時thời 必tất 託thác 境cảnh 故cố 雖tuy 世thế 不bất 同đồng 性tánh 縛phược 定định 故cố 名danh 遍biến 言ngôn 一nhất 切thiết 自tự 所sở 緣duyên 境cảnh 者giả 或hoặc 五ngũ 識thức 對đối 色sắc 聲thanh 等đẳng 為vi 自tự 或hoặc 貪tham 嗔sân 對đối 違vi 順thuận 等đẳng 為vi 自tự 言ngôn 同đồng 時thời 參tham 差sai 三tam 世thế 者giả 謂vị 能năng 繫hệ 識thức 同đồng 時thời 合hợp 緣duyên 六lục 境cảnh 名danh 同đồng 時thời 其kỳ 所sở 繫hệ 彼bỉ 時thời 各các 居cư 一nhất 世thế 名danh 參tham 差sai 也dã 不bất 生sanh 五ngũ 識thức 種chủng 類loại 無vô 邊biên 者giả 雖tuy 一nhất 心tâm 之chi 識thức 無vô 遍biến 緣duyên 義nghĩa 約ước 無vô 邊biên 之chi 識thức 對đối 眾chúng 多đa 之chi 境cảnh 豈khởi 不bất 遍biến 設thiết 非phi 此thử 繫hệ 即tức 彼bỉ 繫hệ 故cố 次thứ 明minh 共cộng 相tương 隨tùy 眠miên 言ngôn 見kiến 者giả 謂vị 五ngũ 見kiến 無vô 明minh 通thông 於ư 相tương 應ứng 不bất 共cộng 此thử 等đẳng 以dĩ 意ý 識thức 相tương 應ứng 故cố 過quá 未vị 定định 能năng 遍biến 繫hệ 三tam 世thế 以dĩ 是thị 共cộng 相tương 故cố 於ư 自tự 所sở 緣duyên 必tất 能năng 遍biến 繫hệ 言ngôn 雖tuy 具cụ 二nhị 遍biến 以dĩ 不bất 定định 者giả 以dĩ 意ý 識thức 相tương 應ứng 必tất 有hữu 世thế 遍biến 共cộng 相tương 惑hoặc 故cố 於ư 事sự 雖tuy 遍biến 雖tuy 有hữu 二nhị 遍biến 之chi 能năng 但đãn 以dĩ 現hiện 在tại 唯duy 一nhất 剎sát 那na 而nhi 或hoặc 有hữu 時thời 唯duy 緣duyên 此thử 境cảnh 不bất 緣duyên 餘dư 境cảnh 即tức 不bất 遍biến 也dã 非phi 定định 皆giai 遍biến 故cố 非phi 遍biến 行hành 不bất 同đồng 過quá 未vị 有hữu 多đa 念niệm 故cố 。

言ngôn 明minh 三tam 世thế 有hữu 無vô 者giả 亦diệc 明minh 繫hệ 縛phược 三tam 世thế 若nhược 依y 經kinh 部bộ 過quá 未vị 是thị 無vô 如như 何hà 繫hệ 縛phược 故cố 此thử 已dĩ 下hạ 立lập 三tam 世thế 有hữu 言ngôn 勤cần 修tu 厭yếm 捨xả 者giả 觀quán 色sắc 無vô 常thường 。 故cố 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 勤cần 修tu 厭yếm 捨xả 言ngôn 勤cần 斷đoạn 欣hân 求cầu 者giả 謂vị 觀quán 無vô 常thường 故cố 於ư 未vị 來lai 色sắc 能năng 斷đoạn 欣hân 求cầu 欣hân 求cầu 即tức 是thị 緣duyên 未vị 來lai 色sắc 貪tham 又hựu 解giải 觀quán 色sắc 無vô 常thường 。 故cố 名danh 勤cần 斷đoạn 欣hân 不bất 希hy 欲dục 故cố 名danh 勤cần 斷đoạn 求cầu 言ngôn 過quá 未vị 若nhược 無vô 無vô 所sở 緣duyên 者giả 謂vị 意ý 識thức 緣duyên 三tam 世thế 故cố 過quá 未vị 為vi 理lý 證chứng 也dã 言ngôn 許hứa 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 宗tông 者giả 新tân 云vân 詳tường 薩tát 婆bà 多đa 過quá 未vị 體thể 有hữu 不bất 同đồng 現hiện 在tại 之chi 有hữu 。 過quá 未vị 體thể 無vô 不bất 同đồng 兔thố 角giác 之chi 無vô 若nhược 同đồng 現hiện 在tại 應ưng 非phi 過quá 未vị 若nhược 如như 兔thố 角giác 即tức 應ưng 不bất 能năng 作tác 境cảnh 生sanh 心tâm 正chánh 理lý 論luận 云vân 謂vị 立lập 去khứ 來lai 非phi 如như 現hiện 有hữu 亦diệc 非phi 如như 彼bỉ 馬mã 角giác 等đẳng 無vô 又hựu 云vân 為vi 境cảnh 生sanh 覺giác 是thị 真chân 有hữu 相tương/tướng 下hạ 定định 宗tông 如như 序tự 無vô 異dị 。

言ngôn 世thế 便tiện 壞hoại 者giả 體thể 既ký 恆hằng 有hữu 用dụng 亦diệc 應ưng 然nhiên 則tắc 應ưng 名danh 現hiện 在tại 何hà 有hữu 過quá 未vị 之chi 別biệt 故cố 三tam 世thế 便tiện 壞hoại 也dã 有hữu 部bộ 救cứu 云vân 以dĩ 有hữu 為vi 法pháp 未vị 生sanh 名danh 未vị 來lai 已dĩ 生sanh 名danh 現hiện 在tại 已dĩ 滅diệt 名danh 過quá 去khứ 有hữu 何hà 不bất 成thành 耶da 故cố 重trọng/trùng 破phá 云vân 誰thùy 未vị 已dĩ 生sanh 等đẳng 破phá 意ý 汝nhữ 既ký 法pháp 體thể 恆hằng 有hữu 則tắc 合hợp 盡tận 如như 現hiện 在tại 誰thùy 復phục 有hữu 所sở 闕khuyết 未vị 有hữu 故cố 名danh 未vị 來lai 復phục 闕khuyết 何hà 法pháp 彼bỉ 已dĩ 故cố 名danh 過quá 去khứ 言ngôn 不bất 許hứa 法pháp 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 者giả 反phản 遮già 有hữu 部bộ 順thuận 立lập 自tự 宗tông 言ngôn 自tự 在tại 作tác 者giả 謂vị 自tự 在tại 天thiên 須tu 作tác 即tức 作tác 今kim 有hữu 部bộ 師sư 須tu 說thuyết 便tiện 說thuyết 故cố 同đồng 彼bỉ 天thiên 然nhiên 經kinh 部bộ 宗tông 立lập 三tam 世thế 者giả 謂vị 過quá 去khứ 世thế 曾tằng 有hữu 故cố 名danh 有hữu 未vị 來lai 當đương 有hữu 。 故cố 名danh 有hữu 過quá 去khứ 有hữu 是thị 現hiện 果quả 說thuyết 曾tằng 有hữu 因nhân 未vị 來lai 有hữu 現hiện 在tại 因nhân 說thuyết 當đương 有hữu 果quả 與dữ 有hữu 宗tông 異dị 論luận 有hữu 相tương 破phá 煩phiền 而nhi 不bất 敘tự 。

言ngôn 約ước 斷đoạn 明minh 離ly 繫hệ 者giả 斷đoạn 謂vị 惑hoặc 斷đoạn 離ly 繫hệ 謂vị 所sở 繫hệ 事sự 為vi 惑hoặc 雖tuy 斷đoạn 而nhi 事sự 未vị 離ly 繫hệ 故cố 立lập 此thử 門môn 論luận 約ước 能năng 所sở 雙song 問vấn 答đáp 中trung 但đãn 得đắc 言ngôn 事sự 離ly 繫hệ 惑hoặc 必tất 斷đoạn 不bất 可khả 言ngôn 惑hoặc 斷đoạn 事sự 必tất 離ly 繫hệ 由do 是thị 事sự 故cố 下hạ 別biệt 問vấn 斷đoạn 非phi 離ly 繫hệ 釋thích 中trung 初sơ 約ước 見kiến 惑hoặc 次thứ 約ước 修tu 惑hoặc 言ngôn 見kiến 苦khổ 已dĩ 斷đoạn 至chí 集tập 下hạ 猶do 繫hệ 者giả 以dĩ 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 能năng 緣duyên 五ngũ 部bộ 故cố 雖tuy 苦khổ 下hạ 自tự 斷đoạn 猶do 為vi 集tập 下hạ 所sở 繫hệ 故cố 也dã 言ngôn 前tiền 品phẩm 已dĩ 斷đoạn 至chí 後hậu 品phẩm 猶do 繫hệ 者giả 此thử 約ước 九cửu 品phẩm 以dĩ 明minh 謂vị 隨tùy 下hạ 中trung 道đạo 生sanh 九cửu 品phẩm 結kết 及cập 一nhất 果quả 得đắc 事sự 中trung 前tiền 品phẩm 已dĩ 捨xả 其kỳ 得đắc 自tự 性tánh 斷đoạn 訖ngật 證chứng 得đắc 無vô 為vi 而nhi 為vi 下hạ 品phẩm 等đẳng 惑hoặc 繫hệ 縛phược 故cố 。

此thử 言ngôn 猶do 繫hệ 者giả 是thị 後hậu 後hậu 未vị 斷đoạn 品phẩm 繫hệ 前tiền 前tiền 品phẩm 非phi 謂vị 離ly 繫hệ 縛phược 餘dư 境cảnh 故cố 章chương 云vân 能năng 緣duyên 此thử 前tiền 品phẩm 者giả 於ư 前tiền 品phẩm 猶do 繫hệ 言ngôn 未vị 斷đoạn 簡giản 已dĩ 斷đoạn 如như 先tiên 離ly 欲dục 惑hoặc 後hậu 入nhập 見kiến 道đạo 者giả 於ư 此thử 位vị 中trung 即tức 不bất 能năng 繫hệ 故cố 言ngôn 未vị 斷đoạn 言ngôn 能năng 緣duyên 者giả 簡giản 不bất 能năng 緣duyên 謂vị 他tha 界giới 緣duyên 及cập 緣duyên 餘dư 品phẩm 亦diệc 色sắc 等đẳng 善thiện 等đẳng 非phi 緣duyên 此thử 故cố 正chánh 理lý 云vân 及cập 聲thanh 兼kiêm 明minh 前tiền 前tiền 已dĩ 斷đoạn 後hậu 後hậu 未vị 斷đoạn 皆giai 繫hệ 義nghĩa 也dã 。

惑hoặc 隨tùy 增tăng 門môn 就tựu 中trung 初sơ 問vấn 答đáp 後hậu 釋thích 言ngôn 毗tỳ 婆bà 沙sa 者giả 婆bà 沙sa 云vân 廣quảng 說thuyết 今kim 云vân 其kỳ 煩phiền 廣quảng 來lai 覽lãm 境cảnh 識thức 略lược 要yếu 以dĩ 明minh 故cố 云vân 略lược 毗tỳ 婆bà 沙sa 也dã 言ngôn 越việt 度độ 大đại 大đại 問vấn 流lưu 者giả 謂vị 問vấn 相tương/tướng 既ký 多đa 其kỳ 如như 流lưu 也dã 言ngôn 及cập 無vô 漏lậu 法Pháp 。 者giả 上thượng 言ngôn 五ngũ 部bộ 但đãn 取thủ 滅diệt 道đạo 下hạ 惑hoặc 今kim 取thủ 滅diệt 道đạo 之chi 體thể 故cố 五ngũ 部bộ 外ngoại 別biệt 立lập 無vô 漏lậu 法pháp 言ngôn 何hà 法pháp 何hà 識thức 境cảnh 者giả 謂vị 向hướng 十thập 六lục 法pháp 中trung 何hà 等đẳng 之chi 法Pháp 。 是thị 十thập 六lục 識thức 中trung 何hà 識thức 之chi 境cảnh 言ngôn 且thả 應ưng 知tri 何hà 法pháp 等đẳng 者giả 未vị 辨biện 隨tùy 增tăng 先tiên 明minh 識thức 境cảnh 故cố 言ngôn 且thả 也dã 將tương 釋thích 此thử 文văn 大đại 分phân 為vi 二nhị 初sơ 至chí 能năng 為vi 十thập 識thức 境cảnh 約ước 境cảnh 對đối 識thức 明minh 通thông 局cục 二nhị 論luận 云vân 已dĩ 下hạ 約ước 事sự 對đối 惑hoặc 辨biện 隨tùy 增tăng 言ngôn 自tự 界giới 三tam 者giả 謂vị 苦khổ 集tập 下hạ 遍biến 行hành 緣duyên 他tha 部bộ 故cố 得đắc 相tương/tướng 緣duyên 修tu 道Đạo 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 及cập 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 亦diệc 緣duyên 苦khổ 集tập 故cố 得đắc 有hữu 三tam 滅diệt 道đạo 所sở 斷đoạn 無vô 邊biên 行hành 惑hoặc 唯duy 緣duyên 自tự 部bộ 故cố 不bất 緣duyên 他tha 也dã 言ngôn 以dĩ 其kỳ 色sắc 界giới 修tu 斷đoạn 得đắc 緣duyên 欲dục 界giới 者giả 謂vị 未vị 至chí 定định 等đẳng 諸chư 善thiện 心tâm 及cập 異dị 熟thục 威uy 儀nghi 無vô 記ký 心tâm 皆giai 緣duyên 下hạ 欲dục 界giới 也dã 言ngôn 無vô 漏lậu 識thức 亦diệc 緣duyên 欲dục 苦khổ 集tập 修tu 者giả 如như 苦khổ 集tập 法Pháp 忍Nhẫn 智trí 等đẳng 諸chư 無vô 漏lậu 心tâm 緣duyên 苦khổ 集tập 境cảnh 故cố 無vô 色sắc 於ư 欲dục 具cụ 四tứ 遠viễn 故cố 不bất 能năng 緣duyên 欲dục 又hựu 諸chư 上thượng 地địa 染nhiễm 不bất 緣duyên 下hạ 由do 是thị 三tam 境cảnh 但đãn 五ngũ 識thức 緣duyên 又hựu 此thử 並tịnh 約ước 容dung 緣duyên 總tổng 類loại 以dĩ 說thuyết 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 必tất 定định 。 皆giai 緣duyên 且thả 如như 苦khổ 下hạ 緣duyên 他tha 部bộ 惑hoặc 及cập 上thượng 界giới 緣duyên 即tức 不bất 緣duyên 苦khổ 餘dư 准chuẩn 可khả 知tri 次thứ 辨biện 色sắc 界giới 自tự 界giới 三tam 准chuẩn 欲dục 界giới 說thuyết 下hạ 界giới 三tam 者giả 謂vị 苦khổ 集tập 下hạ 九cửu 上thượng 緣duyên 惑hoặc 能năng 緣duyên 上thượng 故cố 又hựu 欲dục 界giới 加gia 行hành 生sanh 得đắc 善thiện 識thức 得đắc 緣duyên 上thượng 界giới 如như 欣hân 上thượng 心tâm 是thị 故cố 亦diệc 成thành 三tam 言ngôn 無vô 色sắc 修tu 斷đoạn 識thức 能năng 緣duyên 色sắc 界giới 者giả 謂vị 空không 處xứ 無vô 間gian 道đạo 修tu 善thiện 心tâm 緣duyên 第đệ 四tứ 禪thiền 故cố 故cố 婆bà 沙sa 云vân 無vô 色sắc 加gia 行hành 善thiện 識thức 能năng 緣duyên 何hà 法pháp 答đáp 能năng 緣duyên 自tự 上thượng 地địa 有hữu 漏lậu 一nhất 切thiết 法pháp 并tinh 次thứ 下hạ 地địa 有hữu 漏lậu 法pháp 兼kiêm 無vô 漏lậu 淨tịnh 識thức 緣duyên 者giả 無vô 漏lậu 苦khổ 集tập 類loại 忍nhẫn 智trí 等đẳng 皆giai 能năng 緣duyên 故cố 餘dư 不bất 緣duyên 者giả 無vô 色sắc 四tứ 部bộ 不bất 緣duyên 下hạ 故cố 滅diệt 道đạo 所sở 斷đoạn 緣duyên 自tự 部bộ 故cố 由do 此thử 唯duy 有hữu 八bát 識thức 緣duyên 也dã 次thứ 辨biện 無vô 色sắc 界giới 欲dục 色sắc 三tam 識thức 亦diệc 以dĩ 九cửu 上thượng 緣duyên 惑hoặc 及cập 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 皆giai 緣duyên 上thượng 也dã 但đãn 遮già 無vô 色sắc 下hạ 緣duyên 欲dục 不bất 遮già 欲dục 界giới 上thượng 緣duyên 無vô 色sắc 言ngôn 皆giai 容dung 緣duyên 者giả 容dung 有hữu 不bất 緣duyên 非phi 決quyết 定định 故cố 。 言ngôn 五ngũ 識thức 如như 前tiền 者giả 謂vị 滅Diệt 諦Đế 下hạ 惑hoặc 為vi 苦khổ 集tập 下hạ 遍biến 行hành 識thức 緣duyên 及cập 欲dục 色sắc 之chi 二nhị 有hữu 遍biến 善thiện 識thức 緣duyên 并tinh 無vô 漏lậu 心tâm 緣duyên 故cố 成thành 五ngũ 更cánh 增tăng 自tự 識thức 故cố 六lục 問vấn 所sở 以dĩ 滅diệt 道đạo 不bất 互hỗ 相tương 增tăng 耶da 答đáp 以dĩ 滅diệt 道đạo 下hạ 無vô 遍biến 行hành 惑hoặc 不bất 緣duyên 他tha 部bộ 故cố 不bất 互hỗ 增tăng 欲dục 界giới 既ký 爾nhĩ 上thượng 界giới 亦diệc 然nhiên 言ngôn 無vô 漏lậu 法pháp 通thông 十thập 識thức 緣duyên 者giả 此thử 是thị 滅diệt 道đạo 之chi 體thể 前tiền 是thị 滅diệt 道đạo 所sở 斷đoạn 故cố 不bất 同đồng 十thập 識thức 者giả 三tam 界giới 各các 後hậu 三tam 及cập 無vô 漏lậu 識thức 為vi 十thập 若nhược 別biệt 分phân 別biệt 前tiền 三tam 界giới 見kiến 滅diệt 所sở 斷đoạn 無vô 漏lậu 識thức 唯duy 緣duyên 擇trạch 滅diệt 即tức 為vi 三tam 種chủng 三tam 界giới 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 無vô 漏lậu 緣duyên 識thức 唯duy 緣duyên 道Đạo 諦Đế 復phục 為vi 三tam 足túc 前tiền 成thành 六lục 三tam 界giới 修tu 斷đoạn 善thiện 識thức 通thông 緣duyên 三tam 無vô 為vi 及cập 道Đạo 諦Đế 復phục 為vi 三tam 足túc 前tiền 成thành 九cửu 無vô 漏lậu 識thức 若nhược 法pháp 智trí 品phẩm 緣duyên 欲dục 滅diệt 道đạo 若nhược 類loại 智trí 品phẩm 緣duyên 上thượng 滅diệt 道đạo 復phục 為vi 一nhất 故cố 成thành 十thập 也dã 應ưng 知tri 修tu 斷đoạn 無vô 覆phú 無vô 記ký 不bất 緣duyên 無vô 漏lậu 問vấn 苦khổ 集tập 遍biến 行hành 既ký 緣duyên 五ngũ 部bộ 何hà 緣duyên 滅diệt 道đạo 但đãn 為vi 三tam 識thức 緣duyên 答đáp 緣duyên 五ngũ 部bộ 者giả 謂vị 緣duyên 所sở 斷đoạn 非phi 緣duyên 滅diệt 道đạo 無vô 漏lậu 之chi 體thể 。 如như 前tiền 所sở 明minh 唯duy 滅diệt 道đạo 下hạ 六lục 種chủng 隨tùy 眠miên 緣duyên 無vô 漏lậu 故cố 。

自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 惑hoặc 隨tùy 增tăng 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 初sơ 至chí 若nhược 有hữu 問vấn 言ngôn 明minh 所sở 繫hệ 事sự 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 隨tùy 增tăng 二nhị 若nhược 有hữu 問vấn 言ngôn 已dĩ 下hạ 約ước 單đơn 緣duyên 識thức 辨biện 隨tùy 增tăng 三tam 若nhược 復phục 有hữu 問vấn 言ngôn 緣duyên 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 識thức 已dĩ 下hạ 明minh 重trọng/trùng 緣duyên 識thức 隨tùy 增tăng 言ngôn 略lược 示thị 方phương 隅ngung 者giả 謂vị 且thả 約ước 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 一nhất 法pháp 明minh 緣duyên 新tân 云vân 迦ca 旃chiên 延diên 。

婆bà 沙sa 中trung 就tựu 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 作tác 法pháp 先tiên 問vấn 眼nhãn 根căn 次thứ 問vấn 單đơn 緣duyên 識thức 此thử 就tựu 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 中trung 又hựu 二nhị 初sơ 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 名danh 數số 次thứ 正chánh 辨biện 隨tùy 增tăng 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 在tại 五ngũ 識thức 故cố 唯duy 修tu 斷đoạn 者giả 以dĩ 欲dục 界giới 心tâm 悅duyệt 名danh 喜hỷ 身thân 悅duyệt 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 在tại 五ngũ 識thức 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 言ngôn 色sắc 界giới 五ngũ 部bộ 者giả 謂vị 第đệ 三tam 禪thiền 有hữu 意ý 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 於ư 五ngũ 部bộ 皆giai 遍biến 相tương 應ứng 無vô 漏lậu 第đệ 七thất 者giả 謂vị 依y 第đệ 三tam 禪thiền 起khởi 無vô 漏lậu 觀quán 即tức 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 也dã 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 捨xả 受thọ 故cố 無vô 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 所sở 以dĩ 十thập 六lục 境cảnh 中trung 唯duy 通thông 七thất 也dã 次thứ 正chánh 辨biện 隨tùy 增tăng 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 至chí 如như 前tiền 說thuyết 者giả 即tức 前tiền 說thuyết 無vô 漏lậu 如như 炎diễm 石thạch 足túc 不bất 隨tùy 住trụ 故cố 無vô 隨tùy 增tăng 言ngôn 欲dục 修tu 所sở 斷đoạn 至chí 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng 者giả 欲dục 修tu 所sở 斷đoạn 及cập 諸chư 遍biến 行hành 明minh 欲dục 界giới 樂nhạo/nhạc/lạc 色sắc 界giới 一nhất 切thiết 等đẳng 緣duyên 色sắc 界giới 樂nhạo/nhạc/lạc 且thả 欲dục 修tu 斷đoạn 貪tham 嗔sân 慢mạn 等đẳng 四tứ 種chủng 隨tùy 眠miên 於ư 自tự 部bộ 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 增tăng 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 能năng 緣duyên 他tha 部bộ 故cố 得đắc 隨tùy 增tăng 色sắc 界giới 第đệ 三tam 禪thiền 地địa 三tam 十thập 一nhất 隨tùy 增tăng 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 九cửu 十thập 八bát 隨tùy 眠miên 中trung 欲dục 界giới 十thập 五ngũ 色sắc 界giới 三tam 十thập 一nhất 總tổng 成thành 四tứ 十thập 六lục 隨tùy 眠miên 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 隨tùy 增tăng 欲dục 界giới 苦khổ 集tập 下hạ 非phi 遍biến 行hành 惑hoặc 及cập 滅diệt 道đạo 下hạ 隨tùy 眠miên 皆giai 不bất 緣duyên 他tha 部bộ 故cố 亦diệc 並tịnh 非phi 隨tùy 增tăng 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 雖tuy 有hữu 緣duyên 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 非phi 隨tùy 增tăng 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 隨tùy 增tăng 不bất 通thông 無vô 色sắc 又hựu 色sắc 界giới 中trung 雖tuy 言ngôn 一nhất 切thiết 。 應ưng 知tri 但đãn 取thủ 第đệ 三tam 禪thiền 地địa 餘dư 三tam 地địa 中trung 無vô 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 異dị 地địa 之chi 惑hoặc 非phi 隨tùy 增tăng 故cố 今kim 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 故cố 言ngôn 色sắc 界giới 一nhất 切thiết 隨tùy 眠miên 。 隨tùy 增tăng 雖tuy 初sơ 禪thiền 中trung 有hữu 三tam 識thức 相tương 應ứng 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 修tu 部bộ 攝nhiếp 與dữ 欲dục 界giới 同đồng 不bất 復phục 重trùng 述thuật 問vấn 滅diệt 道đạo 所sở 斷đoạn 邪tà 見kiến 等đẳng 三tam 但đãn 緣duyên 無vô 漏lậu 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 遍biến 五ngũ 部bộ 惑hoặc 皆giai 能năng 隨tùy 增tăng 答đáp 理lý 實thật 此thử 惑hoặc 但đãn 緣duyên 無vô 漏lậu 而nhi 由do 惑hoặc 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 且thả 是thị 隨tùy 增tăng 雖tuy 非phi 所sở 緣duyên 隨tùy 增tăng 而nhi 是thị 相tương 應ứng 隨tùy 增tăng 故cố 應ưng 知tri 此thử 中trung 隨tùy 增tăng 之chi 言ngôn 通thông 相tương 應ứng 所sở 緣duyên 二nhị 種chủng 隨tùy 應ứng 皆giai 得đắc 。

次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 單đơn 緣duyên 識thức 就tựu 中trung 分phần/phân 二nhị 初sơ 至chí 故cố 成thành 十thập 二nhị 定định 識thức 名danh 數số 二nhị 此thử 隨tùy 所sở 應ưng 已dĩ 下hạ 正chánh 辨biện 隨tùy 增tăng 應ưng 知tri 此thử 中trung 識thức 者giả 即tức 是thị 前tiền 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 隨tùy 增tăng 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 之chi 識thức 彼bỉ 十thập 六lục 識thức 亦diệc 是thị 此thử 之chi 十thập 二nhị 識thức 上thượng 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 之chi 識thức 更cánh 無vô 別biệt 識thức 欲dục 界giới 見kiến 苦khổ 集tập 遍biến 行hành 等đẳng 能năng 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 此thử 是thị 欲dục 界giới 苦khổ 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 故cố 通thông 苦khổ 集tập 斷đoạn 識thức 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 修tu 斷đoạn 故cố 復phục 通thông 修tu 斷đoạn 意ý 識thức 緣duyên 言ngôn 欲dục 界giới 道đạo 下hạ 邪tà 見kiến 疑nghi 無vô 明minh 緣duyên 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 即tức 如như 前tiền 說thuyết 能năng 緣duyên 六lục 地địa 法pháp 智trí 品phẩm 道đạo 故cố 得đắc 緣duyên 第đệ 三tam 禪thiền 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 滅Diệt 諦Đế 體thể 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 者giả 滅Diệt 諦Đế 體thể 是thị 無vô 為vi 故cố 。 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 言ngôn 色sắc 界giới 五ngũ 部bộ 者giả 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 通thông 五ngũ 部bộ 故cố 識thức 亦diệc 通thông 五ngũ 部bộ 也dã 言ngôn 無vô 色sắc 道Đạo 諦Đế 至chí 緣duyên 第đệ 三tam 禪thiền 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 謂vị 道Đạo 諦Đế 下hạ 邪tà 見kiến 等đẳng 既ký 親thân 緣duyên 道Đạo 諦Đế 緣duyên 一nhất 地địa 時thời 即tức 緣duyên 九cửu 地địa 類loại 智trí 品phẩm 道đạo 故cố 得đắc 緣duyên 第đệ 三tam 禪thiền 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 無vô 色sắc 修tu 斷đoạn 加gia 行hành 生sanh 得đắc 善thiện 緣duyên 九cửu 地địa 類loại 智trí 品phẩm 道đạo 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 能năng 緣duyên 無vô 漏lậu 但đãn 緣duyên 一nhất 地địa 即tức 著trước 九cửu 地địa 如như 無vô 我ngã 觀quán 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 理lý 實thật 亦diệc 通thông 無vô 常thường 觀quán 等đẳng 心tâm 無vô 漏lậu 第đệ 十thập 二nhị 皆giai 能năng 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 者giả 謂vị 無vô 漏lậu 識thức 通thông 緣duyên 三tam 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 次thứ 辨biện 隨tùy 增tăng 言ngôn 欲dục 界giới 四tứ 部bộ 者giả 全toàn 除trừ 見kiến 滅diệt 斷đoạn 即tức 餘dư 二nhị 十thập 九cửu 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng 且thả 如như 苦khổ 集tập 道đạo 修tu 四tứ 部bộ 是thị 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 遍biến 非phi 遍biến 惑hoặc 皆giai 得đắc 隨tùy 增tăng 又hựu 集tập 下hạ 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 是thị 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 兼kiêm 是thị 隨tùy 增tăng 餘dư 貪tham 嗔sân 等đẳng 重trọng/trùng 緣duyên 煩phiền 惱não 但đãn 得đắc 隨tùy 增tăng 非phi 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 道đạo 下hạ 親thân 疎sơ 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 修tu 部bộ 四tứ 惑hoặc 亦diệc 緣duyên 亦diệc 增tăng 言ngôn 五ngũ 部bộ 下hạ 緣duyên 有hữu 為vi 惑hoặc 者giả 即tức 除trừ 滅Diệt 諦Đế 下hạ 邪tà 見kiến 等đẳng 三tam 外ngoại 餘dư 二nhị 十thập 八bát 隨tùy 眠miên 皆giai 於ư 識thức 上thượng 隨tùy 增tăng 也dã 以dĩ 滅Diệt 諦Đế 下hạ 邪tà 見kiến 等đẳng 三tam 緣duyên 無vô 為vi 故cố 非phi 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 亦diệc 非phi 隨tùy 增tăng 然nhiên 邪tà 見kiến 等đẳng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 相tướng 應ứng 其kỳ 貪tham 嗔sân 等đẳng 緣duyên 見kiến 等đẳng 起khởi 即tức 能năng 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 此thử 識thức 起khởi 時thời 同đồng 時thời 貪tham 等đẳng 必tất 隨tùy 增tăng 故cố 故cố 彼bỉ 貪tham 等đẳng 即tức 是thị 隨tùy 增tăng 問vấn 前tiền 辨biện 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 隨tùy 增tăng 乃nãi 通thông 滅diệt 下hạ 邪tà 見kiến 今kim 明minh 識thức 上thượng 隨tùy 增tăng 卻khước 不bất 通thông 耶da 答đáp 見kiến 等đẳng 雖tuy 緣duyên 無vô 為vi 然nhiên 與dữ 意ý 樂lạc 相tương 應ứng 。 而nhi 起khởi 故cố 約ước 相tương 應ứng 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 增tăng 非phi 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 是thị 識thức 隨tùy 增tăng 也dã 無vô 色sắc 二nhị 部bộ 等đẳng 者giả 謂vị 道Đạo 諦Đế 有hữu 七thất 隨tùy 眠miên 修tu 斷đoạn 貪tham 等đẳng 三tam 隨tùy 眠miên 以dĩ 修tu 斷đoạn 善thiện 心tâm 是thị 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 故cố 彼bỉ 貪tham 等đẳng 皆giai 得đắc 隨tùy 增tăng 苦khổ 集tập 遍biến 行hành 緣duyên 他tha 部bộ 故cố 總tổng 無vô 色sắc 界giới 二nhị 。 十thập 一nhất 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng (# 道đạo 下hạ 七thất 修tu 下hạ 三tam 苦khổ 集tập 下hạ 十thập 一nhất )# 總tổng 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 剩thặng 上thượng 都đô 有hữu 七thất 十thập 八bát 隨tùy 眠miên 隨tùy 增tăng 。

自tự 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 重trọng/trùng 緣duyên 識thức 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 初sơ 至chí 皆giai 能năng 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 定định 識thức 多đa 少thiểu 次thứ 此thử 隨tùy 所sở 應ưng 已dĩ 下hạ 正chánh 辨biện 隨tùy 增tăng 初sơ 中trung 先tiên 問vấn 答đáp 後hậu 列liệt 言ngôn 緣duyên 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 識thức 者giả 前tiền 十thập 二nhị 識thức 是thị 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 識thức 今kim 此thử 十thập 四tứ 識thức 更cánh 緣duyên 前tiền 十thập 二nhị 識thức 故cố 言ngôn 緣duyên 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 識thức 言ngôn 更cánh 加gia 二nhị 種chủng 者giả 苦khổ 集tập 各các 取thủ 遍biến 行hành 為vi 二nhị 問vấn 所sở 以dĩ 單đơn 緣duyên 即tức 除trừ 苦khổ 集tập 遍biến 行hành 重trọng/trùng 緣duyên 即tức 取thủ 者giả 何hà 答đáp 由do 苦khổ 集tập 所sở 斷đoạn 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 不bất 能năng 緣duyên 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 及cập 不bất 緣duyên 下hạ 有hữu 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 故cố 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 緣duyên 即tức 取thủ 者giả 謂vị 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 緣duyên 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 。 其kỳ 修tu 斷đoạn 善thiện 能năng 緣duyên 無vô 漏lậu 樂nhạo 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 邪tà 見kiến 疑nghi 等đẳng 亦diệc 緣duyên 無vô 漏lậu 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 此thử 等đẳng 皆giai 為vi 苦khổ 集tập 下hạ 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 所sở 緣duyên 故cố 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 緣duyên 即tức 兼kiêm 苦khổ 集tập 所sở 斷đoạn 遍biến 行hành 故cố 成thành 十thập 四tứ 次thứ 辨biện 隨tùy 增tăng 言ngôn 此thử 隨tùy 所sở 應ưng 至chí 欲dục 色sắc 如như 上thượng 者giả 謂vị 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 與dữ 前tiền 單đơn 緣duyên 更cánh 無vô 異dị 相tướng 。 但đãn 以dĩ 後hậu 起khởi 重trọng/trùng 緣duyên 前tiền 識thức 耳nhĩ 唯duy 無vô 色sắc 界giới 更cánh 加gia 二nhị 部bộ 即tức 於ư 單đơn 緣duyên 識thức 上thượng 隨tùy 增tăng 數số 外ngoại 更cánh 加gia 不bất 遍biến 隨tùy 眠miên 即tức 苦khổ 集tập 下hạ 貪tham 慢mạn 等đẳng 是thị 以dĩ 緣duyên 苦khổ 集tập 下hạ 遍biến 行hành 隨tùy 眠miên 是thị 重trọng/trùng 緣duyên 識thức 此thử 貪tham 慢mạn 等đẳng 緣duyên 遍biến 行hành 起khởi 故cố 盡tận 取thủ 之chi 唯duy 除trừ 滅diệt 下hạ 無vô 隨tùy 增tăng 義nghĩa 故cố 問vấn 所sở 以dĩ 唯duy 立lập 三tam 重trọng/trùng 即tức 止chỉ 者giả 何hà 答đáp 但đãn 此thử 三tam 重trọng/trùng 攝nhiếp 法pháp 即tức 盡tận 且thả 如như 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 增tăng 但đãn 色sắc 界giới 惑hoặc 盡tận 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 通thông 無vô 色sắc 單đơn 緣duyên 識thức 增tăng 雖tuy 通thông 無vô 色sắc 二nhị 部bộ 及cập 苦khổ 集tập 遍biến 行hành 不bất 攝nhiếp 非phi 遍biến 更cánh 辨biện 重trọng/trùng 緣duyên 方phương 攝nhiếp 非phi 遍biến 行hành 盡tận 故cố 唯duy 三tam 重trọng/trùng 已dĩ 得đắc 周chu 備bị 若nhược 更cánh 辨biện 者giả 與dữ 前tiền 無vô 殊thù 。

言ngôn 若nhược 心tâm 由do 彼bỉ 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 者giả 謂vị 心tâm 由do 有hữu 彼bỉ 煩phiền 惱não 名danh 為vi 有hữu 隨tùy 眠miên 也dã 言ngôn 彼bỉ 於ư 此thử 心tâm 定định 隨tùy 增tăng 不bất 者giả 謂vị 彼bỉ 煩phiền 惱não 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 時thời 定định 隨tùy 增tăng 不bất 此thử 不bất 決quyết 定định 等đẳng (# 答đáp 也dã )# 言ngôn 謂vị 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 及cập 緣duyên 心tâm 未vị 斷đoạn 者giả 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 是thị 相tương 應ứng 隨tùy 增tăng 緣duyên 心tâm 未vị 斷đoạn 是thị 所sở 緣duyên 隨tùy 增tăng 未vị 斷đoạn 二nhị 字tự 通thông 上thượng 二nhị 位vị 言ngôn 相tương 應ứng 已dĩ 斷đoạn 則tắc 不bất 隨tùy 增tăng 者giả 謂vị 彼bỉ 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 隨tùy 眠miên 雖tuy 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 而nhi 不bất 隨tùy 增tăng 仍nhưng 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 故cố 此thử 中trung 說thuyết 若nhược 緣duyên 縛phược 斷đoạn 已dĩ 不bất 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 故cố 此thử 不bất 說thuyết 言ngôn 一nhất 謂vị 染nhiễm 心tâm 與dữ 惑hoặc 相tương 應ứng 者giả 心tâm 心tâm 所sở 與dữ 惑hoặc 相tương 應ứng 隨tùy 增tăng 也dã 二nhị 謂vị 緣duyên 此thử 染nhiễm 心tâm 隨tùy 眠miên 未vị 斷đoạn 者giả 即tức 餘dư 隨tùy 眠miên 緣duyên 此thử 染nhiễm 心tâm 時thời 亦diệc 有hữu 隨tùy 眠miên 此thử 所sở 緣duyên 隨tùy 增tăng 也dã 言ngôn 相tương 應ứng 已dĩ 斷đoạn 即tức 不bất 隨tùy 增tăng 者giả 謂vị 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 未vị 被bị 斷đoạn 時thời 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 互hỗ 相tương 有hữu 力lực 同đồng 縛phược 前tiền 境cảnh 名danh 隨tùy 增tăng 聖thánh 道Đạo 斷đoạn 已dĩ 無vô 縛phược 境cảnh 能năng 故cố 故cố 非phi 隨tùy 增tăng 也dã 言ngôn 不bất 斷đoạn 伴bạn 性tánh 者giả 謂vị 如như 貪tham 等đẳng 必tất 同đồng 時thời 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 相tương 應ứng 起khởi 設thiết 令linh 聖thánh 道Đạo 對đối 治trị 。 生sanh 時thời 必tất 不bất 能năng 令linh 此thử 惑hoặc 與dữ 心tâm 可khả 相tương 離ly 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 以dĩ 相tương 應ứng 親thân 近cận 雖tuy 復phục 斷đoạn 已dĩ 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 所sở 緣duyên 疎sơ 遠viễn 斷đoạn 已dĩ 不bất 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 也dã 應ưng 知tri 染nhiễm 心tâm 斷đoạn 與dữ 不bất 斷đoạn 皆giai 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 心tâm 無vô 染nhiễm 心tâm 唯duy 局cục 隨tùy 增tăng 未vị 斷đoạn 斷đoạn 已dĩ 不bất 名danh 有hữu 隨tùy 眠miên 也dã 婆bà 沙sa 問vấn 云vân 過quá 去khứ 既ký 無vô 作tác 用dụng 云vân 何hà 可khả 說thuyết 名danh 隨tùy 增tăng 尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 彼bỉ 雖tuy 無vô 有hữu 取thủ 境cảnh 作tác 用dụng 而nhi 於ư 所sở 緣duyên 及cập 相tương 應ứng 法pháp 有hữu 如như 現hiện 在tại 繫hệ 縛phược 功công 能năng 故cố 彼bỉ 隨tùy 眠miên 有hữu 隨tùy 增tăng 義nghĩa 。

言ngôn 由do 不bất 了liễu 故cố 次thứ 引dẫn 生sanh 疑nghi 者giả 謂vị 聞văn 二nhị 途đồ 便tiện 懷hoài 猶do 預dự 為vi 苦khổ 非phi 苦khổ 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 從tùng 此thử 猶do 預dự 引dẫn 邪tà 見kiến 生sanh 謂vị 邪tà 聞văn 思tư 生sanh 邪tà 決quyết 定định 撥bát 無vô 苦Khổ 諦Đế 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 言ngôn 計kế 前tiền 所sở 執chấp 為vi 能năng 淨tịnh 者giả 謂vị 計kế 前tiền 執chấp 為vi 能năng 證chứng 名danh 能năng 淨tịnh 言ngôn 違vi 己kỷ 見kiến 中trung 必tất 憎tăng 嫌hiềm 者giả 此thử 謂vị 於ư 他tha 身thân 起khởi 嗔sân 故cố 也dã 又hựu 論luận 云vân 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 於ư 自tự 見kiến 解giải 取thủ 捨xả 位vị 中trung 起khởi 憎tăng 嫌hiềm 故cố 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 貪tham 等đẳng 生sanh 時thời 緣duyên 自tự 相tương 續tục 見kiến 為vi 境cảnh 故cố 新tân 云vân 若nhược 生sanh 見kiến 斷đoạn 嗔sân 應ưng 如như 餘dư 師sư 說thuyết 生sanh 修tu 道Đạo 嗔sân 亦diệc 緣duyên 他tha 相tương 續tục 言ngôn 前tiền 後hậu 無vô 准chuẩn 者giả 謂vị 或hoặc 有hữu 時thời 俱câu 對đối 違vi 順thuận 之chi 境cảnh 起khởi 於ư 貪tham 嗔sân 何hà 必tất 要yếu 須tu 從tùng 所sở 見kiến 後hậu 起khởi 餘dư 准chuẩn 此thử 說thuyết 正chánh 理lý 云vân 諸chư 隨tùy 眠miên 起khởi 無vô 定định 次thứ 第đệ 可khả 一nhất 切thiết 後hậu 一nhất 切thiết 生sanh 故cố 。

言ngôn 由do 未vị 斷đoạn 隨tùy 眠miên 者giả 且thả 將tương 起khởi 欲dục 貪tham 纏triền 時thời 由do 未vị 斷đoạn 貪tham 得đắc 為vi 因nhân 力lực 即tức 由do 得đắc 力lực 令linh 貪tham 生sanh 故cố 言ngôn 如như 退thoái 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 者giả 等đẳng 取thủ 不bất 還hoàn 及cập 離ly 欲dục 異dị 生sanh 此thử 唯duy 託thác 境cảnh 界giới 力lực 不bất 由do 餘dư 二nhị 因nhân 煩phiền 惱não 已dĩ 斷đoạn 故cố 無vô 未vị 斷đoạn 隨tùy 眠miên 意ý 樂nhạo 清thanh 淨tịnh 。 故cố 無vô 非phi 理lý 作tác 意ý 。 諸chư 煩phiền 惱não 起khởi 類loại 此thử 而nhi 說thuyết 。

言ngôn 欲dục 界giới 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 有hữu 三tam 十thập 一nhất 者giả 。 謂vị 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 都đô 有hữu 三tam 十thập 六lục 以dĩ 五ngũ 部bộ 下hạ 各các 除trừ 癡si 故cố 但đãn 三tam 十thập 一nhất 也dã 言ngôn 上thượng 二nhị 界giới 雖tuy 有hữu 二nhị 纏triền 不bất 立lập 漏lậu 者giả 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 也dã 故cố 論luận 云vân 豈khởi 不bất 彼bỉ 有hữu 惛hôn 沉trầm 掉trạo 舉cử 二nhị 種chủng 纏triền 耶da 品phẩm 類loại 足túc 中trung 亦diệc 作tác 是thị 說thuyết 。 云vân 何hà 有hữu 漏lậu 謂vị 除trừ 無vô 明minh 餘dư 色sắc 無vô 色sắc 二nhị 界giới 所sở 繫hệ 結kết 縛phược 隨tùy 眠miên 隨tùy 煩phiền 惱não 纏triền 今kim 於ư 此thử 中trung 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 迦ca 濕thấp 彌di 羅la 國quốc 毗tỳ 婆bà 娑sa 師sư 言ngôn 彼bỉ 界giới 纏triền 少thiểu 不bất 自tự 在tại 故cố 。 一nhất 同đồng 無vô 記ký 性tánh 者giả 謂vị 欲dục 界giới 隨tùy 眠miên 多đa 是thị 不bất 善thiện 性tánh 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 同đồng 是thị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 性tánh 二nhị 同đồng 內nội 門môn 轉chuyển 者giả 正chánh 理lý 破phá 云vân 彼bỉ 界giới 煩phiền 惱não 緣duyên 外ngoại 色sắc 聲thanh 觸xúc 境cảnh 轉chuyển 故cố 云vân 何hà 但đãn 云vân 內nội 門môn 轉chuyển 耶da 應ưng 更cánh 別biệt 說thuyết 第đệ 二nhị 合hợp 因nhân 謂vị 彼bỉ 二nhị 界giới 同đồng 一nhất 對đối 治trị 道đạo 故cố 俱câu 舍xá 師sư 救cứu 云vân 雖tuy 彼bỉ 上thượng 界giới 亦diệc 外ngoại 門môn 轉chuyển 言ngôn 內nội 門môn 轉chuyển 者giả 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 如như 言ngôn 色sắc 界giới 豈khởi 無vô 受thọ 等đẳng 言ngôn 此thử 十thập 五ngũ 物vật 為vi 無vô 明minh 漏lậu 者giả 既ký 欲dục 漏lậu 有hữu 漏lậu 皆giai 除trừ 無vô 明minh 故cố 知tri 三tam 界giới 十thập 五ngũ 無vô 明minh 義nghĩa 准chuẩn 立lập 為vi 無vô 明minh 漏lậu 頌tụng 中trung 雖tuy 不bất 言ngôn 十thập 五ngũ 但đãn 云vân 無vô 明minh 諸chư 有hữu 本bổn 由do 欲dục 有hữu 外ngoại 剩thặng 已dĩ 顯hiển 立lập 故cố 言ngôn 無vô 明minh 諸chư 有hữu 本bổn 者giả 釋thích 別biệt 立lập 所sở 由do 無vô 明minh 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 及cập 業nghiệp 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 本bổn 非phi 是thị 十thập 二nhị 支chi 中trung 無vô 明minh 支chi 也dã 十thập 二nhị 支chi 中trung 無vô 明minh 通thông 諸chư 煩phiền 惱não 為vi 體thể 故cố 正chánh 理lý 云vân 為vi 顯hiển 無vô 明minh 過quá 患hoạn 勝thắng 故cố 謂vị 獨độc 能năng 作tác 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 生sanh 於ư 貪tham 染nhiễm 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 豈khởi 是thị 無vô 明minh 支chi 耶da 言ngôn 見kiến 不bất 順thuận 住trụ 乃nãi 至chí 合hợp 說thuyết 為vi 漏lậu 者giả 以dĩ 瀑bộc 流lưu 軛ách 中trung 別biệt 立lập 見kiến 為vi 一nhất 故cố 各các 有hữu 見kiến 軛ách 等đẳng 四tứ 漏lậu 但đãn 有hữu 三tam 不bất 立lập 見kiến 為vi 一nhất 漏lậu 故cố 為vi 此thử 釋thích 言ngôn 獨độc 為vi 聖thánh 道Đạo 怨oán 者giả 謂vị 戒giới 禁cấm 取thủ 計kế 非phi 道đạo 為vi 道đạo 捨xả 真chân 道đạo 故cố 是thị 聖thánh 人nhân 之chi 怨oán 言ngôn 計kế 自tự 餓ngạ 等đẳng 為vi 天thiên 道đạo 者giả 彼bỉ 但đãn 計kế 自tự 餓ngạ 等đẳng 為vi 天thiên 道đạo 而nhi 不bất 行hành 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 。 故cố 言ngôn 計kế 捨xả 可khả 愛ái 境cảnh 者giả 謂vị 此thử 應ưng 以dĩ 弊tệ 衣y 麤thô 食thực 捨xả 可khả 愛ái 境cảnh 及cập 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 為vi 真chân 淨tịnh 道đạo 不bất 知tri 但đãn 是thị 助trợ 道đạo 之chi 緣duyên 而nhi 便tiện 不bất 修tu 行hành 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 也dã 言ngôn 無vô 明minh 非phi 能năng 取thủ 者giả 此thử 但đãn 一nhất 義nghĩa 論luận 又hựu 釋thích 云vân 無vô 明minh 相tướng 非phi 猛mãnh 利lợi 故cố 不bất 可khả 別biệt 立lập 但đãn 可khả 合hợp 說thuyết 。

根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 行hành 相tương/tướng 難nan 知tri 者giả 此thử 如như 阿A 難Nan 問vấn 同đồng 梵Phạm 行hạnh 不bất 有hữu 慢mạn 等đẳng 不bất 有hữu 說thuyết 彼bỉ 於ư 剎sát 那na 極cực 微vi 亦diệc 有hữu 隨tùy 增tăng 故cố 名danh 微vi 細tế 言ngôn 二nhị 隨tùy 增tăng 者giả 正chánh 理lý 又hựu 云vân 如như 怨oán 害hại 伺tứ 求cầu 瑕hà 隟khích 及cập 如như 見kiến 毒độc 應ưng 知tri 煩phiền 惱não 於ư 自tự 所sở 緣duyên 有hữu 隨tùy 增tăng 義nghĩa 亦diệc 如như 熱nhiệt 銕# 丸hoàn 能năng 令linh 水thủy 熱nhiệt 及cập 如như 觸xúc 毒độc 應ưng 知tri 煩phiền 惱não 於ư 自tự 相tương 應ứng 有hữu 隨tùy 增tăng 義nghĩa 准chuẩn 此thử 所sở 緣duyên 相tương 應ứng 義nghĩa 。 別biệt 喻dụ 異dị 前tiền 是thị 所sở 緣duyên 後hậu 是thị 相tương 應ứng 言ngôn 此thử 煩phiền 惱não 得đắc 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 者giả 以dĩ 煩phiền 惱não 體thể 有hữu 時thời 不bất 剩thặng 恆hằng 有hữu 故cố 如như 善thiện 無vô 記ký 心tâm 即tức 無vô 煩phiền 惱não 唯duy 得đắc 常thường 在tại 故cố 但đãn 言ngôn 得đắc 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 故cố 正chánh 理lý 云vân 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 於ư 相tương 續tục 中trung 起khởi 得đắc 隨tùy 逐trục 言ngôn 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 者giả 正chánh 理lý 釋thích 云vân 極cực 難nan 離ly 故cố 如như 四tứ 日nhật 瘧ngược 及cập 鼠thử 毒độc 等đẳng 有hữu 說thuyết 隨tùy 縛phược 謂vị 得đắc 恆hằng 隨tùy 如như 海hải 水thủy 行hành 隨tùy 空không 行hành 影ảnh 新tân 云vân 總tổng 以dĩ 四tứ 義nghĩa 合hợp 釋thích 隨tùy 眠miên 章chương 中trung 初sơ 一nhất 釋thích 隨tùy 眠miên 下hạ 三tam 釋thích 隨tùy 乃nãi 是thị 舊cựu 義nghĩa 又hựu 云vân 二nhị 論luận 結kết 隨tùy 眠miên 名danh 非phi 訓huấn 釋thích 詞từ 但đãn 是thị 十thập 種chủng 煩phiền 惱não 有hữu 上thượng 四tứ 義nghĩa 立lập 隨tùy 眠miên 名danh 正chánh 理lý 云vân 何hà 緣duyên 隨tùy 眠miên 唯duy 貪tham 等đẳng 十thập 非phi 餘dư 忿phẫn 等đẳng 唯duy 此thử 十thập 種chủng 習tập 氣khí 堅kiên 窂lao 非phi 忿phẫn 等đẳng 故cố 謂vị 唯duy 此thử 十thập 種chủng 習tập 氣khí 堅kiên 窂lao 起khởi 便tiện 難nạn/nan 歇hiết 言ngôn 住trụ 流lưu 者giả 住trụ 謂vị 稽khể 留lưu 有hữu 情tình 久cửu 住trụ 生sanh 死tử 。 流lưu 謂vị 流lưu 轉chuyển 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 從tùng 有hữu 頂đảnh 天thiên 至chí 無Vô 間Gián 獄Ngục 由do 彼bỉ 相tương 續tục 於ư 六lục 瘡sang 門môn 泄tiết 過quá 無vô 窮cùng 故cố 名danh 為vi 漏lậu 言ngôn 漂phiêu 激kích 善thiện 品phẩm 者giả 猶do 如như 瀑bộc 水thủy 漂phiêu 激kích 諸chư 物vật 故cố 婆bà 娑sa 云vân 稽khể 住trụ 義nghĩa 漂phiêu 激kích 義nghĩa 是thị 瀑bộc 流lưu 義nghĩa 言ngôn 和hòa 合hợp 者giả 謂vị 令linh 有hữu 情tình 。 與dữ 界giới 趣thú 生sanh 共cộng 和hòa 合hợp 故cố 名danh 軛ách 猶do 如như 車xa 軛ách 言ngôn 執chấp 取thủ 生sanh 死tử 者giả 謂vị 能năng 執chấp 取thủ 三tam 有hữu 自tự 體thể 為vi 依y 已dĩ 上thượng 依y 有hữu 部bộ 釋thích 若nhược 依y 論luận 主chủ 釋thích 與dữ 上thượng 不bất 同đồng 故cố 論luận 云vân 若nhược 善thiện 釋thích 者giả 應ưng 作tác 是thị 言ngôn 。 諸chư 境cảnh 界giới 中trung 流lưu 住trụ 相tương 續tục 泄tiết 過quá 不bất 絕tuyệt 故cố 名danh 為vi 漏lậu 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 具Cụ 壽thọ 當đương 知tri 譬thí 如như 挽vãn 船thuyền 逆nghịch 流lưu 而nhi 上thượng 。 設thiết 大đại 功công 用dụng 行hành 尚thượng 為vi 難nạn/nan 若nhược 放phóng 此thử 船thuyền 順thuận 流lưu 而nhi 去khứ 。 雖tuy 捨xả 功công 用dụng 行hành 不bất 為vi 難nạn/nan 起khởi 善thiện 染nhiễm 心tâm 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 (# 准chuẩn 此thử 論luận 云vân 於ư 境cảnh 界giới 中trung 。 煩phiền 惱não 不bất 絕tuyệt 說thuyết 名danh 為vi 漏lậu )# 若nhược 勢thế 增tăng 上thượng 說thuyết 名danh 為vi 瀑bộc 流lưu 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 若nhược 墜trụy 於ư 彼bỉ 唯duy 可khả 隨tùy 順thuận 無vô 能năng 違vi 逆nghịch 。 湧dũng 泛phiếm 漂phiêu 激kích 難nạn/nan 違vi 拒cự 故cố 於ư 現hiện 行hành 時thời 非phi 極cực 增tăng 上thượng 說thuyết 名danh 為vi 軛ách 但đãn 令linh 有hữu 情tình 與dữ 種chủng 種chủng 類loại 苦khổ 和hòa 合hợp 故cố 或hoặc 數số 現hiện 行hành 故cố 名danh 為vi 軛ách 執chấp 欲dục 等đẳng 故cố 說thuyết 名danh 為vi 取thủ (# 已dĩ 上thượng 義nghĩa 要yếu 故cố 具cụ 敘tự 之chi )# 。

俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký