俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký 。 論luận 本bổn 第đệ 二nhị 十thập 八bát 。

富phú 春xuân 沙Sa 門Môn 。 遁độn 麟lân 。 述thuật 。

所sở 以dĩ 次thứ 明minh 定định 品phẩm 者giả 賢hiền 聖thánh 品phẩm 明minh 果quả 智trí 品phẩm 明minh 因nhân 定định 品phẩm 明minh 緣duyên 緣duyên 望vọng 果quả 疎sơ 故cố 次thứ 明minh 定định 又hựu 前tiền 明minh 智trí 品phẩm 是thị 能năng 依y 定định 果quả 此thử 明minh 定định 品phẩm 智trí 所sở 依y 因nhân 故cố 智trí 品phẩm 後hậu 有hữu 此thử 品phẩm 來lai 所sở 以dĩ 先tiên 明minh 四tứ 靜tĩnh 慮lự 者giả 論luận 云vân 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 多đa 依y 靜tĩnh 慮lự 故cố 應ưng 先tiên 辨biện 靜tĩnh 慮lự 差sai 別biệt 靜tĩnh 慮lự 四tứ 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 豈khởi 諸chư 靜tĩnh 慮lự 無vô 如như 慈từ 等đẳng 不bất 共cộng 名danh 想tưởng 而nhi 今kim 但đãn 就tựu 初sơ 等đẳng 四tứ 數số 建kiến 立lập 別biệt 名danh 答đáp 此thử 中trung 非phi 無vô 不bất 共cộng 名danh 想tưởng 然nhiên 無vô 唯duy 遍biến 攝nhiếp 一nhất 地địa 名danh 乃nãi 至chí 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 善thiện 性tánh 攝nhiếp 若nhược 兼kiêm 助trợ 伴bạn 五ngũ 蘊uẩn 為vi 性tánh 此thử 二nhị 既ký 同đồng 難nan 知tri 差sai 別biệt 相tương/tướng 雖tuy 無vô 別biệt 而nhi 地địa 有hữu 異dị 為vi 顯hiển 地địa 異dị 就tựu 數số 標tiêu 名danh 故cố 說thuyết 為vi 初sơ 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 問vấn 何hà 名danh 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 者giả 經kinh 部bộ 問vấn 也dã 謂vị 能năng 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 一nhất 所sở 緣duyên 者giả 有hữu 部bộ 答đáp 也dã 論luận 云vân 若nhược 爾nhĩ 即tức 心tâm 專chuyên 一nhất 境cảnh 位vị 依y 之chi 建kiến 立lập 三tam 摩ma 地địa 名danh 不bất 應ưng 別biệt 有hữu 餘dư 心tâm 所sở 法pháp 答đáp 別biệt 法pháp 令linh 心tâm 於ư 一nhất 境cảnh 轉chuyển 名danh 三tam 摩ma 地địa 非phi 體thể 即tức 心tâm 經kinh 部bộ 異dị 師sư 云vân 即tức 心tâm 一nhất 境cảnh 相tướng 續tục 轉chuyển 時thời 名danh 三tam 摩ma 地địa 與dữ 有hữu 部bộ 不bất 同đồng (# 云vân 云vân )# 言ngôn 審thẩm 慮lự 者giả 謂vị 是thị 實thật 了liễu 知tri 義nghĩa 梵Phạm 云vân 振chấn 多đa 是thị 字tự 緣duyên 此thử 字tự 緣duyên 置trí 其kỳ 地địa 界giới 變biến 又hựu 振chấn 多đa 成thành 馱đà 南nam 馱đà 南nam 此thử 云vân 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 云vân 禪thiền 那na 或hoặc 云vân 禪thiền 或hoặc 云vân 持trì 訶ha 那na 皆giai 訛ngoa 也dã 謂vị 是thị 定định 心tâm 凝ngưng 寂tịch 思tư 度độ 境cảnh 處xứ 得đắc 靜tĩnh 慮lự 名danh 定định 生sanh 慧tuệ 慮lự 無vô 濁trược 乱# 故cố 言ngôn 能năng 邪tà 審thẩm 慮lự 者giả 論luận 立lập 喻dụ 云vân 敗bại 種chủng 雖tuy 無vô 生sanh 能năng 得đắc 種chủng 子tử 名danh 非phi 餘dư 土thổ/độ 等đẳng 染nhiễm 定định 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 不bất 同đồng 善thiện 審thẩm 慮lự 以dĩ 靜tĩnh 慮lự 故cố 得đắc 靜tĩnh 慮lự 名danh 世Thế 尊Tôn 亦diệc 說thuyết 。 有hữu 惡ác 靜tĩnh 慮lự 者giả 引dẫn 教giáo 證chứng 也dã 初sơ 定định 具cụ 有hữu 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 者giả 謂vị 具cụ 五ngũ 支chi 然nhiên 頌tụng 文văn 不bất 說thuyết 尋tầm 者giả 由do 第đệ 二nhị 除trừ 伺tứ 故cố 異dị 前tiền 唯duy 說thuyết 伺tứ 論luận 云vân 由do 此thử 已dĩ 明minh 亦diệc 具cụ 尋tầm 義nghĩa 必tất 俱câu 行hành 故cố 如như 煙yên 與dữ 火hỏa 非phi 伺tứ 有hữu 喜hỷ 樂lạc 而nhi 不bất 與dữ 尋tầm 俱câu (# 解giải 云vân 以dĩ 中trung 間gian 靜tĩnh 慮lự 無vô 喜hỷ 樂lạc 故cố 有hữu 伺tứ 無vô 尋tầm 自tự 餘dư 有hữu 喜hỷ 樂lạc 伺tứ 必tất 有hữu 於ư 尋tầm 樂nhạo/nhạc/lạc )# 謂vị 離ly 伺tứ 有hữu 喜hỷ 樂lạc 支chi 立lập 第đệ 二nhị 者giả 此thử 中trung 實thật 亦diệc 離ly 尋tầm 但đãn 於ư 前tiền 文văn 唯duy 說thuyết 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 三tam 今kim 於ư 三tam 中trung 由do 有hữu 喜hỷ 樂lạc 故cố 言ngôn 唯duy 離ly 伺tứ 也dã 若nhược 離ly 喜hỷ 唯duy 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 支chi 者giả 以dĩ 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 雖tuy 二nhị 禪thiền 是thị 輕khinh 安an 樂lạc 三tam 禪thiền 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 同đồng 故cố 故cố 總tổng 說thuyết 之chi 言ngôn 後hậu 漸tiệm 離ly 前tiền 支chi 者giả 如như 二nhị 禪thiền 離ly 伺tứ 伺tứ 在tại 前tiền 列liệt 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 喜hỷ 在tại 樂nhạo/nhạc/lạc 前tiền 也dã 。

生sanh 無vô 色sắc 世thế 品phẩm 已dĩ 說thuyết 者giả 如như 世thế 品phẩm 言ngôn 由do 生sanh 有hữu 四tứ 種chủng 等đẳng 離ly 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 生sanh 者giả 生sanh 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 染nhiễm 法pháp 名danh 生sanh 能năng 為vi 患hoạn 故cố 猶do 如như 生sanh 食thực 在tại 腹phúc 二nhị 謂vị 受thọ 生sanh 離ly 下hạ 染nhiễm 時thời 二nhị 種chủng 生sanh 過quá 俱câu 能năng 離ly 故cố 名danh 之chi 為vi 離ly 緣duyên 下hạ 地địa 色sắc 相tướng 者giả 謂vị 空không 處xứ 緣duyên 第đệ 四tứ 禪thiền 作tác 行hành 相tương/tướng 故cố 未vị 去khứ 色sắc 相tướng 今kim 名danh 無vô 色sắc 者giả 約ước 處xứ 無vô 也dã 言ngôn 以dĩ 色sắc 微vi 故cố 者giả 此thử 是thị 答đáp 有hữu 部bộ 難nạn/nan 也dã 如như 微vi 黃hoàng 物vật 亦diệc 名danh 無vô 黃hoàng 有hữu 部bộ 責trách 云vân 許hứa 彼bỉ 界giới 中trung 色sắc 有hữu 何hà 相tương/tướng 若nhược 謂vị 身thân 量lượng 小tiểu 故cố 水thủy 細tế 虫trùng 極cực 微vi 亦diệc 應ưng 名danh 無vô 色sắc 若nhược 謂vị 彼bỉ 身thân 極cực 清thanh 妙diệu 故cố 中trung 有hữu 色sắc 界giới 應ưng 名danh 無vô 色sắc 言ngôn 此thử 是thị 論luận 主chủ 依y 經kinh 部bộ 釋thích 者giả 以dĩ 有hữu 部bộ 宗tông 無vô 熏huân 習tập 成thành 種chủng 義nghĩa 故cố (# 今kim 詳tường 論luận 意ý 既ký 引dẫn 經kinh 部bộ 釋thích 大đại 眾chúng 部bộ 難nạn/nan 意ý 應ưng 同đồng 有hữu 部bộ 許hứa 無vô 色sắc 也dã )# 言ngôn 從tùng 加gia 行hành 立lập 名danh 者giả 謂vị 前tiền 三tam 地địa 加gia 行hành 心tâm 時thời 思tư 空không 識thức 等đẳng 然nhiên 實thật 根căn 本bổn 亦diệc 緣duyên 餘dư 法pháp 非phi 常thường 緣duyên 空không 由do 此thử 立lập 名danh 從tùng 其kỳ 加gia 行hành 不bất 從tùng 根căn 本bổn 寂tịch 然nhiên 而nhi 住trụ 。 者giả 天thiên 台thai 釋thích 云vân 唯duy 緣duyên 一nhất 識thức 一nhất 作tác 無vô 邊biên 行hành 相tương/tướng 名danh 無vô 所sở 有hữu 。 與dữ 有hữu 法pháp 等đẳng 同đồng 今kim 此thử 不bất 爾nhĩ 有hữu 昧muội 劣liệt 相tương/tướng 名danh 非phi 非phi 想tưởng 者giả 。 謂vị 非phi 全toàn 無vô 也dã 言ngôn 當đương 體thể 立lập 名danh 者giả 謂vị 約ước 根căn 本bổn 地địa 昧muội 劣liệt 想tưởng 遮già 詮thuyên 表biểu 詮thuyên 立lập 其kỳ 名danh 也dã 論luận 云vân 雖tuy 加gia 行hành 時thời 亦diệc 作tác 是thị 念niệm 。 諸chư 想tưởng 如như 病bệnh 如như 箭tiễn 如như 癰ung 若nhược 想tưởng 全toàn 無vô 便tiện 同đồng 癈phế 暗ám 唯duy 有hữu 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 。 中trung 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 寂tịch 靜tĩnh 美mỹ 妙diệu 而nhi 不bất 就tựu 此thử 加gia 行hành 立lập 名danh 正chánh 理lý 論luận 云vân 此thử 四tứ 無vô 色sắc 皆giai 名danh 處xứ 以dĩ 是thị 諸chư 有hữu 生sanh 長trưởng 處xứ 故cố 。

明minh 八bát 等đẳng 至chí 者giả 汎# 論luận 定định 名danh 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 梵Phạm 名danh 三tam 摩ma 地địa (# 此thử 云vân 等đẳng 持trì )# 通thông 定định 散tán 通thông 三tam 性tánh 唯duy 有hữu 心tâm 名danh 如như 前tiền 解giải 梵Phạm 名danh 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 (# 此thử 云vân 等đẳng 至chí )# 通thông 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 。 唯duy 定định 非phi 散tán 若nhược 有hữu 心tâm 約ước 離ly 汎# 掉trạo 平bình 等đẳng 而nhi 至chí 此thử 定định 故cố 若nhược 無vô 心tâm 定định 約ước 定định 中trung 大đại 種chủng 平bình 等đẳng 亦diệc 名danh 等đẳng 至chí 如như 根căn 品phẩm 釋Thích 梵Phạm 云vân 三tam 摩ma 呬hê 多đa (# 此thử 云vân 等đẳng 引dẫn )# 唯duy 有hữu 心tâm 唯duy 定định 非phi 散tán 謂vị 能năng 引dẫn 起khởi 此thử 定định 名danh 引dẫn 言ngôn 與dữ 愛ái 相tương 應ứng 者giả 問vấn 何hà 故cố 不bất 言ngôn 餘dư 惑hoặc 相tương 應ứng 正chánh 理lý 答đáp 云vân 專chuyên 注chú 不bất 移di 方phương 名danh 為vi 定định 愛ái 相tương 應ứng 定định 亦diệc 專chuyên 一nhất 境cảnh 故cố 得đắc 定định 名danh 餘dư 或hoặc 相tương 應ứng 則tắc 不bất 如như 是thị 。 故cố 三tam 摩ma 地địa 若nhược 與dữ 愛ái 俱câu 專chuyên 住trụ 一nhất 緣duyên 與dữ 善thiện 相tương 似tự 言ngôn 淨tịnh 謂vị 世thế 間gian 善thiện 者giả 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 與dữ 無vô 漏lậu 殊thù 即tức 世thế 間gian 名danh 之chi 所sở 簡giản 也dã 淨tịnh 故cố 非phi 味vị 即tức 是thị 善thiện 名danh 之chi 所sở 簡giản 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 白bạch 法Pháp 相tương 應ứng 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。

緣duyên 已dĩ 滅diệt 淨tịnh 深thâm 生sanh 愛ái 著trước 。 者giả 謂vị 愛ái 但đãn 緣duyên 過quá 去khứ 淨tịnh 定định 也dã 不bất 緣duyên 現hiện 在tại 及cập 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 正chánh 起khởi 染nhiễm 無vô 淨tịnh 定định 故cố 未vị 來lai 淨tịnh 定định 未vị 曾tằng 領lãnh 受thọ 也dã 。

四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 謂vị 輕khinh 安an 樂lạc 五ngũ 等đẳng 持trì 者giả 論luận 云vân 此thử 中trung 等đẳng 持trì 頌tụng 說thuyết 為vi 定định 等đẳng 持trì 與dữ 定định 名danh 異dị 體thể 同đồng 故cố 契Khế 經Kinh 說thuyết 心tâm 定định 及cập 平bình 等đẳng 定định 名danh 正chánh 等đẳng 持trì 此thử 亦diệc 名danh 為vi 心Tâm 。 一nhất 境cảnh 性tánh 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 又hựu 論luận 云vân 傳truyền 說thuyết 唯duy 定định 是thị 靜tĩnh 慮lự 亦diệc 靜tĩnh 慮lự 支chi 所sở 餘dư 四tứ 支chi 是thị 靜tĩnh 慮lự 支chi 非phi 靜tĩnh 慮lự 論luận 主chủ 釋thích 云vân 如như 實thật 義nghĩa 者giả 如như 四tứ 支chi 軍quân 餘dư 靜tĩnh 慮lự 支chi 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 (# 解giải 云vân 如như 四tứ 支chi 軍quân 不bất 可khả 偏thiên 說thuyết 一nhất 。 支chi 為vi 軍quân 亦diệc 軍quân 支chi 余dư 靜tĩnh 慮lự 支chi 亦diệc 爾nhĩ )# 一nhất 行hành 捨xả 者giả 謂vị 是thị 善thiện 捨xả 行hành 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 標tiêu 行hành 捨xả 名danh 不bất 同đồng 捨xả 受thọ 受thọ 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 正chánh 理lý 問vấn 云vân 此thử 中trung 支chi 名danh 為vi 目mục 何hà 義nghĩa 。 答đáp 目mục 顯hiển 成thành 義nghĩa 謂vị 顯hiển 成thành 此thử 是thị 初sơ 靜tĩnh 慮lự 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 或hoặc 目mục 隨tùy 順thuận 義nghĩa 謂vị 十thập 八bát 支chi 各các 隨tùy 順thuận 自tự 地địa 或hoặc 資tư 具cụ 義nghĩa 說thuyết 名danh 為vi 支chi 自tự 下hạ 癈phế 立lập 通thông 局cục 言ngôn 初sơ 二nhị 既ký 不bất 立lập 行hành 捨xả 故cố 立lập 輕khinh 安an 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 行hành 捨xả 輕khinh 安an 互hỗ 相tương 覆phú 弊tệ 若nhược 處xứ 有hữu 一nhất 第đệ 二nhị 便tiện 無vô 輕khinh 安an 治trị 沉trầm 其kỳ 相tương/tướng 飄phiêu 舉cử 行hành 捨xả 治trị 掉trạo 其kỳ 相tương/tướng 寂tịch 止chỉ 故cố 安an 與dữ 捨xả 互hỗ 相tương 覆phú 弊tệ 問vấn 一nhất 信tín 者giả 解giải 如như 章chương 又hựu 婆bà 娑sa 云vân 復phục 次thứ 初sơ 定định 尋tầm 伺tứ 如như 火hỏa 身thân 識thức 如như 泥nê 令linh 心tâm 相tương 續tục 熱nhiệt 濁trược 乱# 信tín 不bất 明minh 淨tịnh 如như 熱nhiệt 泥nê 中trung 面diện 像tượng 不bất 現hiện 。 二nhị 定định 無vô 如như 是thị 事sự 。 信tín 相tương/tướng 明minh 淨tịnh 如như 清thanh 冷lãnh 水thủy 。 面diện 像tượng 得đắc 現hiện 第đệ 三tam 有hữu 極cực 悅duyệt 受thọ 第đệ 四tứ 有hữu 勝thắng 捨xả 受thọ 覆phú 心tâm 相tương 續tục 信tín 相tương/tướng 不bất 現hiện 言ngôn 為vi 躭đam 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 欣hân 上thượng 地địa 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 所sở 味vị 中trung 極cực 有hữu 生sanh 死tử 中trung 最tối 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 理lý 應ưng 立lập 慧tuệ 觀quán 察sát 厭yếm 捨xả 若nhược 無vô 慧tuệ 者giả 自tự 地địa 善thiện 根căn 尚thượng 不bất 能năng 成thành 況huống 進tiến 求cầu 勝thắng 為vi 治trị 如như 是thị 自tự 地địa 過quá 失thất 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 立lập 慧tuệ 為vi 支chi 餘dư 地địa 不bất 然nhiên 故cố 不bất 立lập 慧tuệ 言ngôn 為vi 第đệ 二nhị 定định 勝thắng 喜hỷ 漂phiêu 溺nịch 至chí 留lưu 礙ngại 者giả 正chánh 理lý 云vân 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 有hữu 最tối 勝thắng 喜hỷ 輕khinh 躁táo 嬈nhiễu 乱# 如như 邏la 剎sát 私tư 第đệ 三tam 定định 中trung 有hữu 最tối 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 如như 天thiên 妙diệu 欲dục 極cực 為vi 難nan 捨xả 第đệ 三tam 四tứ 定định 由do 行hành 捨xả 去khứ 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 雖tuy 已dĩ 棄khí 捨xả 而nhi 恐khủng 退thoái 起khởi 立lập 念niệm 慧tuệ 遮già 防phòng 餘dư 地địa 不bất 然nhiên 故cố 不bất 立lập 念niệm 門môn 支chi 多đa 少thiểu 亦diệc 正chánh 理lý 義nghĩa 此thử 論luận 無vô 文văn 順thuận 超siêu 等đẳng 至chí 者giả 夫phu 言ngôn 超siêu 者giả 要yếu 須tu 一nhất 方phương 名danh 為vi 所sở 以dĩ 初sơ 禪thiền 入nhập 三tam 禪thiền 支chi 數số 同đồng 等đẳng 超siêu 即tức 易dị 也dã 二nhị 四tứ 亦diệc 然nhiên 問vấn 如như 以dĩ 三tam 定định 超siêu 空không 處xứ 名danh 或hoặc 以dĩ 四tứ 定định 超siêu 入nhập 識thức 處xứ 彼bỉ 既ký 無vô 支chi 如như 何hà 隨tùy 順thuận 答đáp 初sơ 超siêu 時thời 難nạn/nan 故cố 假giả 支chi 順thuận 後hậu 為vi 時thời 易dị 不bất 假giả 隨tùy 順thuận 。

三tam 支chi 同đồng 前tiền 者giả 謂vị 喜hỷ 樂lạc 定định 同đồng 初sơ 禪thiền 也dã 增tăng 餘dư 四tứ 支chi 者giả 謂vị 捨xả 念niệm 慧tuệ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 三tam 支chi 同đồng 前tiền 者giả 謂vị 捨xả 念niệm 同đồng 第đệ 三tam 定định 支chi 同đồng 前tiền 三tam 也dã 。

言ngôn 成thành 十thập 一nhất 者giả 若nhược 就tựu 七thất 十thập 五ngũ 法pháp 以dĩ 明minh 即tức 四tứ 地địa 受thọ 皆giai 同đồng 一nhất 但đãn 九cửu 地địa 為vi 體thể 今kim 就tựu 五ngũ 受thọ 以dĩ 明minh 喜hỷ 樂lạc 捨xả 各các 別biệt 皆giai 增tăng 一nhất 故cố 十thập 一nhất 體thể 。

言ngôn 定định 中trung 無vô 五ngũ 識thức 者giả 此thử 依y 總tổng 言ngôn 通thông 說thuyết 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 若nhược 尅khắc 實thật 論luận 第đệ 三tam 定định 中trung 應ưng 言ngôn 無vô 三tam 識thức 也dã 已dĩ 斷đoạn 五ngũ 法pháp 者giả 舊cựu 云vân 是thị 五ngũ 順thuận 下hạ 分phần/phân 法pháp 或hoặc 是thị 五ngũ 盖# 法pháp 亦diệc 可khả 離ly 中trung 有hữu 深thâm 信tín 生sanh 者giả 謂vị 前tiền 初sơ 定định 中trung 離ly 其kỳ 散tán 地địa 今kim 第đệ 二nhị 定định 離ly 其kỳ 安an 地địa 既ký 自tự 得đắc 二nhị 定định 離ly 於ư 初sơ 定định 於ư 其kỳ 定định 地địa 亦diệc 可khả 離ly 中trung 有hữu 深thâm 信tín 生sanh 即tức 所sở 生sanh 信tín 名danh 內nội 等đẳng 淨tịnh 信tín 是thị 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 立lập 淨tịnh 名danh 者giả 釋thích 淨tịnh 名danh 謂vị 離ly 不bất 信tín 垢cấu 信tín 名danh 為vi 淨tịnh 離ly 外ngoại 均quân 流lưu 故cố 名danh 內nội 等đẳng 者giả 離ly 外ngoại 皷cổ 動động 定định 內nội 均quân 流lưu 故cố 名danh 內nội 等đẳng 淨tịnh 而nhi 內nội 等đẳng 故cố 立lập 內nội 等đẳng 淨tịnh 名danh 者giả 合hợp 釋thích 也dã 別biệt 有hữu 喜hỷ 體thể 非phi 是thị 喜hỷ 受thọ 者giả 彼bỉ 云vân 三tam 定định 中trung 樂nhạo 法Pháp 皆giai 是thị 喜hỷ 受thọ 故cố 喜hỷ 受thọ 其kỳ 體thể 各các 異dị 廣quảng 證chứng 如như 論luận 。

言ngôn 非phi 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 離ly 染nhiễm 汙ô 定định 亦diệc 喜hỷ 相tương 應ứng 非phi 同đồng 離ly 生sanh 故cố 非phi 支chi 攝nhiếp 第đệ 三tam 染nhiễm 中trung 無vô 正chánh 念niệm 慧tuệ 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 染nhiễm 汙ô 定định 中trung 雖tuy 有hữu 念niệm 慧tuệ 念niệm 得đắc 失thất 念niệm 不bất 立lập 念niệm 慧tuệ 名danh 故cố 此thử 三tam 支chi 染nhiễm 中trung 非phi 有hữu 行hành 捨xả 唯duy 大đại 善thiện 地địa 法pháp 攝nhiếp 例lệ 同đồng 第đệ 四tứ 故cố 此thử 不bất 遮già 以dĩ 此thử 二nhị 種chủng 大đại 善thiện 地địa 故cố 者giả 彼bỉ 師sư 此thử 二nhị 唯duy 善thiện 故cố 染nhiễm 定định 無vô 餘dư 進tiến 善thiện 染nhiễm 故cố 皆giai 容dung 有hữu 正chánh 理lý 云vân 彼bỉ 說thuyết 染nhiễm 中trung 喜hỷ 信tín 念niệm 慧tuệ 皆giai 同đồng 是thị 支chi 攝nhiếp 皆giai 通thông 染nhiễm 故cố 信tín 即tức 內nội 淨tịnh 支chi 也dã 然nhiên 信tín 亦diệc 是thị 大đại 善thiện 地địa 法pháp 彼bỉ 說thuyết 通thông 染nhiễm 自tự 是thị 別biệt 義nghĩa 。

無vô 八bát 灾# 患hoạn 動động 者giả 對đối 對đối 治trị 欲dục 界giới 及cập 出xuất 入nhập 息tức 則tắc 言ngôn 其kỳ 八bát 若nhược 唯duy 對đối 色sắc 界giới 定định 內nội 所sở 有hữu 即tức 離ly 尋tầm 伺tứ 喜hỷ 樂lạc 論luận 中trung 引dẫn 經kinh 有hữu 第đệ 二nhị 義nghĩa 。

言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 三tam 識thức 相tương 應ứng 者giả 除trừ 意ý 識thức 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 身thân 三tam 識thức 也dã 捨xả 兼kiêm 意ý 故cố 通thông 四tứ 識thức 第đệ 二nhị 喜hỷ 捨xả 意ý 識thức 相tương 應ứng 者giả 謂vị 無vô 三tam 識thức 故cố 無vô 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 心tâm 悅duyệt 麤thô 故cố 無vô 意ý 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 但đãn 喜hỷ 也dã 第đệ 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 捨xả 者giả 謂vị 心tâm 悅duyệt 細tế 剩thặng 故cố 有hữu 意ý 地địa 樂nhạo/nhạc/lạc 第đệ 四tứ 唯duy 捨xả 者giả 謂vị 心tâm 轉chuyển 寂tịch 故cố 唯duy 有hữu 捨xả 也dã 言ngôn 二nhị 定định 生sanh 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 者giả 謂vị 生sanh 中trung 不bất 說thuyết 有hữu 輕khinh 安an 內nội 淨tịnh 念niệm 慧tuệ 等đẳng 故cố 。

言ngôn 起khởi 下hạ 三tam 識thức 及cập 發phát 表biểu 心tâm 者giả 以dĩ 上thượng 地địa 無vô 尋tầm 伺tứ 故cố 無vô 三tam 識thức 身thân 及cập 發phát 表biểu 心tâm 然nhiên 欲dục 見kiến 聞văn 觸xúc 時thời 借tá 初sơ 禪thiền 識thức 及cập 發phát 表biểu 心tâm 為vi 上thượng 事sự 業nghiệp 以dĩ 此thử 等đẳng 識thức 與dữ 尋tầm 伺tứ 俱câu 故cố 並tịnh 是thị 初sơ 禪thiền 所sở 繫hệ 言ngôn 若nhược 泛phiếm 起khởi 者giả 威uy 儀nghi 無vô 記ký 者giả 是thị 舊cựu 義nghĩa 新tân 云vân 耳nhĩ 識thức 不bất 可khả 是thị 威uy 儀nghi 心tâm 發phát 語ngữ 表biểu 業nghiệp 亦diệc 不bất 可khả 是thị 威uy 儀nghi 心tâm 違vi 多đa 論luận 故cố 既ký 無vô 記ký 色sắc 攝nhiếp 色sắc 不bất 盡tận 何hà 妨phương 四tứ 無vô 記ký 心tâm 攝nhiếp 心tâm 不bất 盡tận 然nhiên 此thử 借tá 識thức 是thị 自tự 性tánh 無vô 記ký (# 注chú 云vân )# 解giải 云vân 耳nhĩ 識thức 非phi 威uy 儀nghi 上thượng 地địa 無vô 工công 巧xảo 變biến 化hóa 唯duy 在tại 意ý 異dị 熟thục 非phi 異dị 地địa 起khởi 以dĩ 此thử 故cố 知tri 。 唯duy 是thị 自tự 性tánh 無vô 記ký (# 已dĩ 上thượng )# 。

第đệ 二nhị 明minh 等đẳng 至chí 者giả 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 章chương 中trung 孤cô 起khởi 准chuẩn 舊cựu 疏sớ/sơ 科khoa 前tiền 八bát 等đẳng 至chí 中trung 分phần/phân 二nhị 一nhất 得đắc 靜tĩnh 慮lự 二nhị 明minh 三tam 等đẳng 至chí 今kim 此thử 當đương 第đệ 二nhị 明minh 三tam 等đẳng 至chí 文văn 盖# 應ưng 傳truyền 寫tả 科khoa 文văn 誤ngộ 耳nhĩ 言ngôn 從tùng 上thượng 地địa 生sanh 自tự 地địa 時thời 者giả 此thử 以dĩ 望vọng 所sở 得đắc 定định 地địa 故cố 言ngôn 自tự 地địa 若nhược 望vọng 從tùng 上thượng 地địa 來lai 應ưng 言ngôn 生sanh 下hạ 地địa 問vấn 何hà 故cố 受thọ 生sanh 要yếu 從tùng 上thượng 下hạ 答đáp 下hạ 得đắc 上thượng 二nhị 定định 纔tài 離ly 染nhiễm 時thời 即tức 得đắc 是thị 前tiền 義nghĩa 攝nhiếp 非phi 待đãi 受thọ 生sanh 受thọ 之chi 時thời 先tiên 已dĩ 得đắc 故cố 要yếu 以dĩ 上thượng 下hạ 受thọ 生sanh 方phương 是thị 受thọ 生sanh 初sơ 得đắc 言ngôn 上thượng 七thất 等đẳng 至chí 者giả 以dĩ 望vọng 欲dục 界giới 故cố 言ngôn 上thượng 七thất 既ký 簡giản 有hữu 頂đảnh 應ưng 言ngôn 下hạ 七thất 故cố 論luận 云vân 下hạ 七thất 智trí 然nhiên 正chánh 理lý 論luận 云vân 此thử 中trung 但đãn 說thuyết 本bổn 等đẳng 至chí 者giả 以dĩ 諸chư 近cận 分phần/phân 未vị 離ly 染nhiễm 時thời 有hữu 全toàn 不bất 成thành 由do 加gia 行hành 得đắc 無vô 漏lậu 無vô 漏lậu 由do 一nhất 緣duyên 者giả 謂vị 無vô 漏lậu 不bất 墮đọa 界giới 地địa 繫hệ 故cố 無vô 受thọ 生sanh 得đắc 問vấn 豈khởi 不bất 由do 入nhập 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 亦diệc 名danh 初sơ 得đắc 無vô 漏lậu 等đẳng 至chí 何hà 故cố 但đãn 言ngôn 由do 離ly 染nhiễm 得đắc 答đáp 入nhập 見kiến 道đạo 得đắc 此thử 非phi 決quyết 定định 雖tuy 超siêu 越việt 人nhân 依y 根căn 本bổn 地địa 入nhập 見kiến 道đạo 者giả 亦diệc 得đắc 根căn 本bổn 次thứ 第đệ 入nhập 者giả 未vị 得đắc 根căn 本bổn 故cố 非phi 決quyết 定định 此thử 中trung 但đãn 論luận 決quyết 定định 得đắc 者giả 故cố 正chánh 理lý 云vân 離ly 下hạ 染nhiễm 時thời 必tất 定định 獲hoạch 得đắc 上thượng 地địa 根căn 本bổn 無vô 漏lậu 定định 故cố 言ngôn 染nhiễm 由do 退thoái 者giả 如như 先tiên 離ly 初sơ 禪thiền 或hoặc 時thời 捨xả 初sơ 禪thiền 染nhiễm 後hậu 起khởi 初sơ 禪thiền 或hoặc 還hoàn 得đắc 染nhiễm 定định 也dã 此thử 緣duyên 與dữ 前tiền 淨tịnh 中trung 離ly 染nhiễm 緣duyên 正chánh 相tương/tướng 翻phiên 對đối 上thượng 下hạ 。

言ngôn 至chí 第đệ 三tam 者giả 以dĩ 自tự 地địa 為vi 一nhất 次thứ 地địa 為vi 二nhị 隔cách 一nhất 地địa 為vi 第đệ 三tam 由do 此thử 初sơ 禪thiền 但đãn 能năng 生sanh 六lục 以dĩ 初sơ 禪thiền 唯duy 有hữu 上thượng 地địa 無vô 下hạ 生sanh 故cố 又hựu 唯duy 無vô 漏lậu 及cập 淨tịnh 等đẳng 至chí 能năng 至chí 第đệ 三tam 染nhiễm 定định 不bất 能năng 如như 文văn 所sở 辨biện 應ưng 知tri 此thử 中trung 先tiên 明minh 初sơ 定định 次thứ 無vô 所sở 有hữu 最tối 後hậu 明minh 四tứ 禪thiền 最tối 後hậu 明minh 四tứ 禪thiền 等đẳng 者giả 謂vị 明minh 從tùng 少thiểu 向hướng 多đa 為vi 次thứ 不bất 約ước 上thượng 下hạ 地địa 為vi 次thứ 第đệ 也dã 又hựu 明minh 無vô 漏lậu 為vi 能năng 生sanh 即tức 除trừ 有hữu 頂đảnh 有hữu 頂đảnh 但đãn 為vi 所sở 生sanh 也dã 言ngôn 有hữu 頂đảnh 淨tịnh 無vô 間gian 生sanh 六lục 者giả 前tiền 定định 是thị 無vô 漏lậu 故cố 除trừ 有hữu 頂đảnh 今kim 明minh 有hữu 漏lậu 故cố 取thủ 定định 然nhiên 數số 最tối 少thiểu 故cố 在tại 初sơ 明minh 所sở 以dĩ 但đãn 生sanh 六lục 者giả 以dĩ 無vô 上thượng 所sở 生sanh 故cố 自tự 地địa 唯duy 染nhiễm 汙ô 淨tịnh 一nhất 故cố 生sanh 下hạ 唯duy 二nhị 地địa 淨tịnh 及cập 無vô 漏lậu 故cố 不bất 生sanh 下hạ 染nhiễm 故cố 唯duy 有hữu 六lục 初sơ 靜tĩnh 慮lự 七thất 者giả 前tiền 無vô 漏lậu 生sanh 六lục 今kim 加gia 自tự 染nhiễm 故cố 如như 是thị 前tiền 八bát 今kim 九cửu 乃nãi 至chí 前tiền 十thập 今kim 十thập 一nhất 也dã 於ư 下hạ 淨tịnh 定định 亦diệc 尊tôn 重trọng 者giả 此thử 是thị 防phòng 定định 心tâm 謂vị 觀quán 行hành 者giả 作tác 如như 是thị 願nguyện 。 我ngã 寧ninh 起khởi 下hạ 善thiện 修tu 不bất 起khởi 上thượng 染nhiễm 後hậu 為vi 自tự 地địa 煩phiền 惱não 所sở 逼bức 。 之chi 時thời 由do 先tiên 願nguyện 力lực 。 能năng 起khởi 下hạ 善thiện 故cố 論luận 云vân 如như 先tiên 立lập 願nguyện 方phương 趣thú 睡thụy 眠miên 至chí 所sở 期kỳ 時thời 便tiện 能năng 覺giác 悟ngộ 又hựu 云vân 無vô 漏lậu 與dữ 染nhiễm 必tất 不bất 俱câu 生sanh 此thử 俱câu 生sanh 故cố 三tam 差sai 別biệt 從tùng 生sanh 得đắc 善thiện 生sanh 三tam 界giới 染nhiễm 者giả 謂vị 加gia 行hành 善thiện 無vô 命mạng 終chung 義nghĩa 故cố 言ngôn 生sanh 得đắc 夫phu 受thọ 生sanh 心tâm 必tất 是thị 染nhiễm 汙ô 故cố 生sanh 一nhất 切thiết 然nhiên 於ư 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 通thông 中trung 生sanh 二nhị 有hữu 染nhiễm 若nhược 無vô 色sắc 界giới 唯duy 生sanh 有hữu 染nhiễm 。

不bất 生sanh 上thượng 染nhiễm 者giả 謂vị 若nhược 離ly 染nhiễm 能năng 生sanh 上thượng 地địa 便tiện 非phi 染nhiễm 心tâm 命mạng 終chung 若nhược 未vị 離ly 染nhiễm 即tức 不bất 生sanh 上thượng 故cố 無vô 染nhiễm 心tâm 能năng 生sanh 上thượng 理lý 。

言ngôn 有hữu 頂đảnh 唯duy 三tam 者giả 彼bỉ 雖tuy 自tự 地địa 無vô 無vô 漏lậu 然nhiên 能năng 順thuận 生sanh 無vô 漏lậu 故cố 故cố 有hữu 三tam 分phần/phân 雖tuy 無vô 色sắc 無vô 見kiến 。 道đạo 然nhiên 約ước 通thông 相tương/tướng 能năng 生sanh 無vô 漏lậu 故cố 亦diệc 得đắc 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 互hỗ 相tương 望vọng 者giả 此thử 中trung 唯duy 約ước 淨tịnh 定định 自tự 互hỗ 相tương 望vọng 不bất 約ước 無vô 漏lậu 及cập 味vị 定định 也dã 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 唯duy 能năng 生sanh 一nhất 者giả 然nhiên 上thượng 近cận 分phần/phân 皆giai 次thứ 第đệ 生sanh 而nhi 不bất 隔cách 越việt 所sở 以dĩ 初sơ 順thuận 退thoái 分phần/phân 但đãn 能năng 生sanh 二nhị 不bất 生sanh 後hậu 二nhị 以dĩ 隔cách 遠viễn 故cố 唯duy 此thử 第đệ 四tứ 但đãn 生sanh 自tự 類loại 不bất 生sanh 勝thắng 進tiến 與dữ 前tiền 不bất 同đồng 者giả 新tân 云vân 詳tường 其kỳ 意ý 趣thú 以dĩ 住trụ 決quyết 擇trạch 分phần/phân 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 斷đoạn 諸chư 有hữu 修tu 無vô 漏lậu 故cố 不bất 生sanh 勝thắng 進tiến 分phần/phân 也dã 正chánh 理lý 一nhất 說thuyết 同đồng 此thử 論luận 一nhất 說thuyết 亦diệc 不bất 生sanh 勝thắng 進tiến 分phần/phân 皆giai 次thứ 相tương 生sanh 無vô 隔cách 越việt 也dã 。

同đồng 類loại 名danh 均quân 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 自tự 類loại 同đồng 修tu 名danh 均quân 間gian 反phản 此thử 說thuyết 且thả 修tu 超siêu 等đẳng 至chí 總tổng 有hữu 六lục 節tiết 初sơ 五ngũ 是thị 加gia 行hành 後hậu 一nhất 是thị 成thành 滿mãn 然nhiên 於ư 前tiền 中trung 若nhược 是thị 均quân 修tu 則tắc 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 別biệt 明minh 若nhược 是thị 間gian 修tu 則tắc 二nhị 雙song 辨biện 又hựu 修tu 有hữu 漏lậu 則tắc 言ngôn 八bát 地địa 若nhược 言ngôn 無vô 漏lậu 則tắc 唯duy 七thất 地địa 初sơ 言ngôn 八bát 地địa 順thuận 逆nghịch 均quân 次thứ 者giả 謂vị 從tùng 初sơ 禪thiền 次thứ 入nhập 第đệ 二nhị 禪thiền 。 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 名danh 順thuận 卻khước 從tùng 有hữu 頂đảnh 入nhập 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 乃nãi 至chí 初sơ 禪thiền 名danh 逆nghịch 唯duy 修tu 有hữu 漏lậu 是thị 均quân 不bất 越việt 地địa 故cố 名danh 次thứ 是thị 初sơ 節tiết 竟cánh 無vô 漏lậu 准chuẩn 知tri 除trừ 有hữu 頂đảnh 為vi 異dị 次thứ 雙song 修tu 中trung 順thuận 逆nghịch 如như 上thượng 間gian 次thứ 者giả 如như 從tùng 初sơ 禪thiền 有hữu 漏lậu 入nhập 二nhị 禪thiền 無vô 漏lậu 異dị 類loại 故cố 是thị 間gian 不bất 越việt 地địa 名danh 次thứ 根căn 本bổn 中trung 順thuận 逆nghịch 間gian 超siêu 者giả 如như 從tùng 初sơ 禪thiền 有hữu 漏lậu 入nhập 三tam 禪thiền 無vô 漏lậu 及cập 從tùng 有hữu 頂đảnh 有hữu 漏lậu 入nhập 處xứ 無vô 漏lậu 識thức 處xứ 無vô 漏lậu 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 。 有hữu 漏lậu 等đẳng 至chí 故cố 論luận 云vân 此thử 中trung 超siêu 者giả 唯duy 能năng 超siêu 一nhất 遠viễn 故cố 無vô 能năng 超siêu 入nhập 第đệ 四tứ 然nhiên 此thử 間gian 而nhi 且thả 超siêu 難nạn/nan 故cố 名danh 根căn 本bổn 前tiền 中trung 或hoặc 超siêu 而nhi 不bất 間gian 或hoặc 間gian 而nhi 不bất 超siêu 猶do 易dị 故cố 但đãn 是thị 加gia 行hành 言ngôn 阿A 羅La 漢Hán 。 人nhân 者giả 人nhân 簡giản 於ư 天thiên 所sở 以dĩ 無vô 簡giản 無vô 根căn 二nhị 形hình 等đẳng 者giả 以dĩ 是thị 聖thánh 人nhân 不bất 勞lao 簡giản 故cố 定định 自tự 在tại 故cố 簡giản 時thời 解giải 脫thoát 無vô 煩phiền 惱não 故cố 。 簡giản 有hữu 學học 等đẳng 正chánh 理lý 論luận 云vân 唯duy 欲dục 三tam 州châu 然nhiên 通thông 男nam 女nữ 。

起khởi 下hạ 定định 無vô 用dụng 者giả 謂vị 不bất 能năng 斷đoạn 上thượng 惑hoặc 及cập 現hiện 神thần 通thông 等đẳng 聖thánh 生sanh 有hữu 頂đảnh 起khởi 下hạ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 無vô 漏lậu 等đẳng 至chí 者giả 聖thánh 簡giản 凡phàm 凡phàm 不bất 起khởi 故cố 自tự 有hữu 頂đảnh 地địa 無vô 無vô 漏lậu 故cố 所sở 以dĩ 下hạ 有hữu 用dụng 餘dư 七thất 地địa 自tự 有hữu 無vô 漏lậu 道Đạo 故cố 起khởi 下hạ 地địa 無vô 用dụng 。

無vô 記ký 無vô 為vi 無vô 漏lậu 不bất 緣duyên 者giả 謂vị 虗hư 空không 非phi 擇trạch 滅diệt 二nhị 無vô 為vi 唯duy 無vô 漏lậu 不bất 緣duyên 若nhược 其kỳ 淨tịnh 定định 能năng 緣duyên 無vô 記ký 如như 無vô 我ngã 觀quán 等đẳng 根căn 本bổn 善thiện 無vô 色sắc 者giả 根căn 本bổn 簡giản 近cận 分phần/phân 善thiện 簡giản 染nhiễm 也dã 。

不bất 緣duyên 下hạ 有hữu 漏lậu 地địa 者giả 正chánh 理lý 論luận 云vân 以dĩ 下hạ 地địa 法pháp 不bất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 根căn 本bổn 善thiện 無vô 色sắc 極cực 寂tịch 靜tĩnh 故cố 唯duy 能năng 緣duyên 下hạ 類loại 智trí 品phẩm 道đạo 者giả 謂vị 無vô 漏lậu 法pháp 不bất 墮đọa 界giới 繫hệ 緣duyên 一nhất 地địa 時thời 即tức 緣duyên 九cửu 地địa 故cố 不bất 緣duyên 法pháp 智trí 者giả 由do 非phi 全toàn 能năng 對đối 治trị 彼bỉ 。 故cố 同đồng 上thượng 煩phiền 惱não 緣duyên 中trung 辨biện 亦diệc 不bất 緣duyên 下hạ 擇trạch 滅diệt 。

無vô 色sắc 近cận 分phần/phân 亦diệc 緣duyên 下hạ 者giả 謂vị 空không 處xứ 緣duyên 第đệ 四tứ 禪thiền 作tác 麁thô 苦khổ 等đẳng 行hành 相tương/tướng 為vi 無vô 間gian 道đạo 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 近cận 分phần/phân 緣duyên 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 作tác 三tam 行hành 相tương/tướng 故cố 四tứ 近cận 分phần/phân 皆giai 能năng 緣duyên 下hạ 。

言ngôn 謂vị 已dĩ 離ly 者giả 謂vị 若nhược 未vị 離ly 下hạ 染nhiễm 則tắc 不bất 得đắc 上thượng 根căn 本bổn 既ký 得đắc 上thượng 根căn 本bổn 明minh 已dĩ 離ly 下hạ 染nhiễm 今kim 處xứ 何hà 所sở 斷đoạn 哉tai 。

與dữ 八bát 根căn 本bổn 為vi 入nhập 門môn 者giả 謂vị 根căn 本bổn 各các 有hữu 方phương 便tiện 以dĩ 故cố 亦diệc 有hữu 八bát 言ngôn 近cận 分phần/phân 者giả 即tức 是thị 根căn 本bổn 近cận 之chi 勢thế 分phần/phân 皆giai 捨xả 相tương 應ứng 者giả 一nhất 義nghĩa 如như 章chương 論luận 又hựu 云vân 未vị 離ly 下hạ 怖bố 故cố 初sơ 禪thiền 近cận 分phần/phân 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 者giả 即tức 簡giản 餘dư 七thất 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 正chánh 理lý 云vân 上thượng 地địa 近cận 分phần/phân 無vô 無vô 漏lậu 者giả 於ư 自tự 地địa 法pháp 不bất 厭yếm 背bối/bội 故cố 唯duy 初sơ 近cận 分phần/phân 通thông 無vô 漏lậu 者giả 於ư 自tự 地địa 法pháp 能năng 厭yếm 背bối/bội 故cố 此thử 地địa 極cực 隣lân 近cận 多đa 灾# 患hoạn 界giới 故cố 以dĩ 諸chư 欲dục 貪tham 由do 尋tầm 伺tứ 起khởi 此thử 由do 有hữu 尋tầm 伺tứ 隨tùy 故cố 又hựu 正chánh 理lý 云vân 唯duy 初sơ 近cận 分phần/phân 名danh 未vị 至chí 者giả 為vi 欲dục 簡giản 別biệt 餘dư 近cận 分phần/phân 故cố 非phi 此thử 近cận 分phần/phân 業nghiệp 先tiên 定định 起khởi 又hựu 非phi 住trụ 此thử 已dĩ 起khởi 愛ái 味vị 依y 如như 是thị 義nghĩa 立lập 未vị 至chí 名danh 又hựu 婆bà 娑sa 云vân 未vị 至chí 根căn 本bổn 立lập 未vị 至chí 名danh 是thị 根căn 本bổn 位vị 未vị 現hiện 前tiền 義nghĩa 言ngôn 此thử 八bát 近cận 分phần/phân 皆giai 無vô 有hữu 染nhiễm 者giả 論luận 云vân 雖tuy 近cận 分phần/phân 心tâm 有hữu 結kết 生sanh 染nhiễm 而nhi 遮già 定định 染nhiễm 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 言ngôn 離ly 染nhiễm 道đạo 者giả 謂vị 彼bỉ 味vị 定định 非phi 離ly 染nhiễm 道đạo 是thị 容dung 預dự 生sanh 離ly 染nhiễm 艱gian 辛tân 故cố 。 不bất 生sanh 貪tham 愛ái 。

言ngôn 中trung 間gian 至chí 具cụ 三tam 等đẳng 至chí 者giả 謂vị 味vị 淨tịnh 無vô 漏lậu 也dã 論luận 云vân 以dĩ 有hữu 勝thắng 法Pháp 可khả 愛ái 味vị 故cố 雖tuy 生sanh 彼bỉ 地địa 不bất 入nhập 無vô 漏lậu 今kim 約ước 所sở 依y 故cố 有hữu 無vô 漏lậu 也dã 唯duy 捨xả 相tương 應ứng 者giả 謂vị 功công 用dụng 轉chuyển 故cố 又hựu 正chánh 理lý 云vân 無vô 三tam 識thức 身thân 故cố 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 者giả 自tự 勉miễn 功công 用dụng 轉chuyển 故cố 非phi 憂ưu 苦khổ 者giả 已dĩ 出xuất 欲dục 故cố 由do 此thử 一nhất 向hướng 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 准chuẩn 此thử 中trung 間gian 亦diệc 無vô 三tam 識thức 以dĩ 三tam 識thức 與dữ 尋tầm 伺tứ 相tương 應ứng 彼bỉ 無vô 尋tầm 故cố 立lập 中trung 間gian 名danh 者giả 論luận 主chủ 由do 此thử 上thượng 無vô 中trung 間gian 靜tĩnh 慮lự 一nhất 地địa 昇thăng 降giáng/hàng 無vô 如như 此thử 故cố 多đa 修tu 習tập 者giả 為vi 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 者giả 少thiểu 修tu 習tập 人nhân 便tiện 為vi 梵Phạm 輔phụ 由do 同đồng 一nhất 處xứ 故cố 。

下hạ 謂vị 未vị 至chí 者giả 未vị 至chí 等đẳng 持trì 等đẳng 持trì 既ký 通thông 定định 散tán 言ngôn 下hạ 應ưng 兼kiêm 欲dục 界giới 今kim 此thử 明minh 定định 故cố 言ngôn 未vị 至chí 。

空không 即tức 空không 我ngã 所sở 非phi 我ngã 空không 其kỳ 我ngã 者giả 雖tuy 分phần/phân 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 別biệt 莫mạc 不bất 皆giai 是thị 。 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 故cố 者giả 正chánh 理lý 云vân 空không 等đẳng 持trì 近cận 治trị 有hữu 身thân 見kiến 身thân 見kiến 亦diệc 有hữu 二nhị 行hành 相tương/tướng 故cố 謂vị 空không 行hành 相tương 近cận 治trị 我ngã 所sở 見kiến 非phi 我ngã 行hành 相tương 近cận 治trị 我ngã 見kiến 觀quán 法pháp 非phi 我ngã 名danh 為vi 非phi 我ngã 行hành 相tương/tướng 觀quán 此thử 中trung 無vô 我ngã 名danh 空không 行hành 相tương/tướng 由do 此thử 治trị 別biệt 言ngôn 無vô 相tướng 者giả 正chánh 理lý 云vân 或hoặc 復phục 相tương/tướng 者giả 是thị 因nhân 異dị 名danh 涅Niết 槃Bàn 無vô 因nhân 故cố 名danh 無vô 相tướng 或hoặc 相tương 謂vị 世thế 蘊uẩn 上thượng 中trung 下hạ 涅Niết 槃Bàn 異dị 彼bỉ 故cố 名danh 無vô 相tướng 色sắc 等đẳng 五ngũ 相tương/tướng 者giả 謂vị 五ngũ 境cảnh 也dã 涅Niết 槃Bàn 是thị 法pháp 故cố 故cố 不bất 言ngôn 除trừ 法pháp 相tướng 除trừ 住trụ 相tương/tướng 者giả 謂vị 涅Niết 槃Bàn 自tự 性tánh 。 是thị 常thường 住trụ 故cố 不bất 得đắc 無vô 之chi 言ngôn 此thử 二nhị 諦đế 可khả 厭yếm 患hoạn 者giả 雖tuy 行hành 有hữu 六lục 約ước 諦đế 名danh 二nhị 道đạo 如như 船thuyền 筏phiệt 者giả 至chí 彼bỉ 岸ngạn 已dĩ 應ưng 棄khí 捨xả 故cố 可khả 謂vị 得đắc 魚ngư 忘vong 筌thuyên 等đẳng 苦khổ 集tập 有hữu 漏lậu 即tức 言ngôn 可khả 厭yếm 道đạo 是thị 無vô 漏lậu 但đãn 言ngôn 應ưng 捨xả 捨xả 離ly 二nhị 不bất 同đồng 俱câu 不bất 願nguyện 樂nhạo 總tổng 名danh 無vô 願nguyện 言ngôn 超siêu 過quá 現hiện 前tiền 所sở 對đối 苦khổ 集tập 者giả 釋thích 無vô 願nguyện 義nghĩa 於ư 苦khổ 集tập 道đạo 皆giai 欲dục 超siêu 過quá 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 故cố 名danh 無vô 願nguyện 問vấn 既ký 不bất 願nguyện 聖thánh 道Đạo 何hà 用dụng 修tu 為vi 正chánh 理lý 答đáp 云vân 為vi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 修tu 聖thánh 道Đạo 道đạo 如như 船thuyền 筏phiệt 必tất 應ưng 捨xả 故cố 亦diệc 猶do 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 願nguyện 聖thánh 道Đạo 以dĩ 本bổn 期kỳ 心tâm 厭yếm 有hữu 為vi 故cố 言ngôn 與dữ 涅Niết 槃Bàn 相tương 似tự 者giả 謂vị 此thử 二nhị 行hành 無vô 男nam 女nữ 等đẳng 似tự 涅Niết 槃Bàn 無vô 男nam 女nữ 等đẳng 相tướng 也dã 。

言ngôn 重trọng/trùng 二nhị 者giả 謂vị 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 。 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 。 皆giai 重trọng/trùng 故cố 名danh 重trọng/trùng 二nhị 空không 相tướng 順thuận 厭yếm 勝thắng 非phi 我ngã 者giả 正chánh 理lý 云vân 乃nãi 至chí 見kiến 無vô 我ngã 者giả 於ư 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 起khởi 厭yếm 背bối/bội 心tâm 不bất 如như 見kiến 空không 故cố 諸chư 有hữu 已dĩ 見kiến 諸chư 法pháp 非phi 我ngã 而nhi 於ư 諸chư 有hữu 猶do 生sanh 樂nhạo 著trước 以dĩ 於ư 行hành 中trung 不bất 審thẩm 見kiến 空không 故cố 由do 此thử 空không 定định 雖tuy 二nhị 行hành 相tương/tướng 俱câu 而nhi 但đãn 名danh 空không 不bất 說thuyết 為vi 非phi 我ngã 解giải 云vân 空không 行hành 對đối 除trừ 我ngã 所sở 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 知tri 為vi 非phi 我ngã 所sở 有hữu 。 不bất 貪tham 求cầu 取thủ 非phi 常thường 相tương/tướng 者giả 正chánh 理lý 釋thích 云vân 准chuẩn 此thử 可khả 能năng 緣duyên 厭yếm 道đạo 故cố 言ngôn 五ngũ 非phi 是thị 無vô 漏lậu 相tương/tướng 者giả 謂vị 厭yếm 聖thánh 道Đạo 立lập 重trọng/trùng 無vô 願nguyện 此thử 五ngũ 所sở 緣duyên 非phi 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 故cố 非phi 所sở 厭yếm 捨xả 不bất 取thủ 道đạo 等đẳng 四tứ 行hành 相tương/tướng 者giả 正chánh 理lý 問vấn 云vân 豈khởi 不bất 如như 無vô 願nguyện 不bất 願nguyện 聖thánh 道Đạo 而nhi 作tác 道đạo 等đẳng 四tứ 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 此thử 例lệ 不bất 然nhiên 謂vị 前tiền 無vô 願nguyện 正chánh 厭yếm 於ư 有hữu 聖thánh 道Đạo 依y 有hữu 故cố 兼kiêm 不bất 願nguyện 雖tuy 望vọng 意ý 樂nhạo 說thuyết 不bất 願nguyện 道đạo 而nhi 於ư 聖thánh 道Đạo 非phi 正chánh 增tăng 厭yếm 故cố 亦diệc 作tác 道đạo 等đẳng 四tứ 種chủng 今kim 重trọng/trùng 無vô 願nguyện 正chánh 增tăng 厭yếm 道đạo 故cố 以dĩ 非phi 常thường 觀quán 道đạo 過quá 失thất 道đạo 等đẳng 四tứ 行hành 無vô 容dung 厭yếm 道đạo 是thị 故cố 於ư 此thử 。 不bất 作tác 彼bỉ 四tứ 以dĩ 無vô 漏lậu 法pháp 無vô 擇trạch 滅diệt 者giả 夫phu 擇trạch 滅diệt 者giả 因nhân 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 無vô 漏lậu 無vô 惑hoặc 可khả 斷đoạn 故cố 無vô 擇trạch 滅diệt 今kim 既ký 緣duyên 前tiền 無Vô 學Học 無vô 漏lậu 等đẳng 持trì 故cố 無vô 擇trạch 滅diệt 但đãn 為vi 非phi 擇trạch 滅diệt 也dã 觀quán 前tiền 無vô 相tướng 非phi 擇trạch 滅diệt 者giả 謂vị 觀quán 前tiền 無vô 相tướng 等đẳng 持trì 之chi 非phi 擇trạch 滅diệt 也dã 於ư 無vô 相tướng 上thượng 復phục 更cánh 無vô 相tướng 者giả 問vấn 前tiền 無vô 相tướng 定định 非phi 此thử 剩thặng 所sở 緣duyên 如như 何hà 此thử 名danh 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 或hoặc 應ưng 許hứa 此thử 定định 不bất 緣duyên 非phi 擇trạch 滅diệt 但đãn 緣duyên 無Vô 學Học 無vô 相tướng 不bất 生sanh 答đáp 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 謂vị 緣duyên 無vô 相tướng 之chi 非phi 擇trạch 滅diệt 此thử 非phi 擇trạch 滅diệt 亦diệc 離ly 諸chư 相tướng 緣duyên 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 名danh 緣duyên 無vô 相tướng 是thị 故cố 此thử 定định 從tùng 境cảnh 立lập 名danh 濫lạm 非phi 常thường 滅diệt 不bất 作tác 滅diệt 相tương/tướng 者giả 謂vị 此thử 緣duyên 道đạo 滅diệt 若nhược 緣duyên 滅diệt 相tương/tướng 濫lạm 於ư 非phi 常thường 生sanh 滅diệt 生sanh 滅diệt 故cố 不bất 作tác 也dã 唯duy 有hữu 漏lậu 者giả 謂vị 若nhược 無vô 漏lậu 觀quán 道đạo 皆giai 為vi 欣hân 行hành 此thử 為vi 厭yếm 故cố 故cố 非phi 無vô 漏lậu 不bất 時thời 無Vô 學Học 者giả 謂vị 利lợi 根căn 人nhân 正chánh 理lý 論luận 云vân 以dĩ 時thời 解giải 脫thoát 愛ái 聖thánh 道Đạo 故cố 離ly 上thượng 七thất 近cận 分phần/phân 者giả 上thượng 簡giản 未vị 至chí 近cận 分phần/phân 簡giản 根căn 本bổn 等đẳng 以dĩ 上thượng 七thất 邊biên 無vô 勝thắng 法Pháp 故cố 餘dư 十thập 一nhất 地địa 皆giai 容dung 起khởi 也dã 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 從tùng 未vị 至chí 攝nhiếp 聖thánh 道Đạo 後hậu 起khởi 若nhược 在tại 有hữu 頂đảnh 從tùng 無vô 所sở 有hữu 聖thánh 道Đạo 後hậu 後hậu 生sanh 餘dư 皆giai 自tự 地địa 聖thánh 道Đạo 後hậu 起khởi 。

修tu 諸chư 善thiện 靜tĩnh 慮lự 者giả 謂vị 四tứ 本bổn 靜tĩnh 慮lự 也dã 住trụ 現hiện 法Pháp 樂lạc 者giả 謂vị 住trụ 現hiện 在tại 之chi 法pháp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 即tức 離ly 喜hỷ 樂lạc 以dĩ 此thử 決quyết 定định 受thọ 故cố 但đãn 住trụ 現hiện 法Pháp 樂lạc 後hậu 非phi 定định 受thọ 果quả 不bất 言ngôn 住trụ 後hậu 法Pháp 樂lạc 得đắc 天thiên 眼nhãn 得đắc 勝thắng 知tri 見kiến 者giả 以dĩ 天thiên 眼nhãn 能năng 遠viễn 見kiến 故cố 故cố 修tu 此thử 也dã 諸chư 加gia 行hành 善thiện 者giả 謂vị 欲dục 界giới 乃nãi 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 諸chư 聞văn 思tư 修tu 所sở 成thành 及cập 無vô 漏lậu 法Pháp 。 此thử 善thiện 能năng 引dẫn 生sanh 慧tuệ 於ư 諸chư 境cảnh 中trung 分phân 別biệt 而nhi 轉chuyển 諸chư 加gia 行hành 言ngôn 為vi 簡giản 生sanh 得đắc 。

俱câu 舍xá 頌tụng 疏sớ/sơ 記ký