因Nhân 明Minh 入Nhập 正Chánh 理Lý 論Luận 疏Sớ/sơ 後Hậu 記Ký 卷quyển 上thượng

樸phác 揚dương 。 智trí 周chu 。 撰soạn 。

疏sớ/sơ 空không 桑tang 啟khải 聖thánh 者giả 按án 于vu 寶bảo 搜sưu 神thần 記ký 云vân 孔khổng 子tử 母mẫu 性tánh 顏nhan 名danh 徵trưng 在tại 夢mộng 黑hắc 帝đế 謂vị 曰viết 當đương 禮lễ 於ư 空không 桑tang 因nhân 便tiện 有hữu 娠thần 乃nãi 誕đản 孔khổng 子tử 空không 桑tang 者giả 地địa 名danh 在tại 兗# 州châu 界giới 從tùng 本bổn 生sanh 處xứ 以dĩ 立lập 名danh 也dã 。

疏sớ/sơ 歸quy 真chân 寂tịch 於ư 兩lưỡng 河hà 者giả 謂vị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 兩lưỡng 河hà 問vấn 何hà 故cố 大đại 師sư 在tại 兩lưỡng 河hà 中trung 間gian 入nhập 滅diệt 答đáp 表biểu 生sanh 死tử 中trung 而nhi 有hữu 涅Niết 槃Bàn 涅Niết 槃Bàn 不bất 離ly 於ư 生sanh 死tử 。 故cố 所sở 以dĩ 大đại 師sư 於ư 此thử 兩lưỡng 河hà 而nhi 歸quy 真chân 寂tịch 亦diệc 有hữu 解giải 言ngôn 在tại 二nhị 恆Hằng 河Hà 中trung 間gian 入nhập 滅diệt 名danh 歸quy 真chân 寂tịch 於ư 兩lưỡng 河hà 不bất 如như 前tiền 解giải 也dã 言ngôn 浹# 潤nhuận 也dã 。

疏sớ/sơ 二nhị 十thập 八bát 見kiến 者giả 如như 對đối 法pháp 具cụ 列liệt 也dã 。

疏sớ/sơ 聖thánh 者giả 域vực 龍long 者giả 梵Phạn 語ngữ 此thử 云vân 陳trần 那na 是thị 也dã 。

疏sớ/sơ 秘bí 思tư 優ưu 柔nhu 者giả 研nghiên 等đẳng 道Đạo 理lý 名danh 為vi 柔nhu 也dã 。

疏sớ/sơ 喬kiều 山sơn 者giả 喬kiều 者giả 高cao 也dã 。

疏sớ/sơ 西tây 夏hạ 者giả 大đại 國quốc 謂vị 之chi 夏hạ [車*閏]# 者giả 歷lịch 也dã 踐tiễn 也dã 。

疏sớ/sơ 劫kiếp 初sơ 足túc 目mục 者giả 此thử 有hữu 二nhị 解giải 一nhất 云vân 足túc 者giả 多đa 目mục 者giả 智trí 慧tuệ 智trí 慧tuệ 廣quảng 多đa 名danh 為vi 足túc 目mục 一nhất 云vân 足túc 下hạ 有hữu 目mục 名danh 為vi 足túc 目mục 此thử 即tức 劫kiếp 比tỉ 羅la 外ngoại 道đạo 有hữu 別biệt 非phi 九cửu 十thập 六lục 外ngoại 道đạo 。 中trung 不bất 定định 配phối 屬thuộc 也dã 。

疏sớ/sơ 是thị 稱xưng 命mạng 世thế 者giả 應ưng 命mạng 而nhi 出xuất 名danh 為vi 命mạng 世thế 也dã 。

疏sớ/sơ 觀quán 述thuật 作tác 之chi 利lợi 害hại 者giả 問vấn 為vi 欲dục 造tạo 此thử 理lý 門môn 論luận 先tiên 觀quán 利lợi 害hại 又hựu 為vi 更cánh 造tạo 餘dư 論luận 答đáp 非phi 獨độc 造tạo 此thử 論luận 更cánh 造tạo 餘dư 也dã 問vấn 何hà 以dĩ 為vi 證chứng 。 答đáp 下hạ 有hữu 云vân 將tương 釋thích 深thâm 經Kinh 明minh 知tri 不bất 局cục 。

疏sớ/sơ 悠du 邈mạc 者giả 俱câu 是thị 遠viễn 也dã 。

疏sớ/sơ 菩Bồ 薩Tát 撫phủ 之chi 欲dục 遂toại 王vương 請thỉnh 者giả 撫phủ 者giả 從tùng 義nghĩa 問vấn 當đương 爾nhĩ 之chi 時thời 。 山sơn 神thần 亦diệc 請thỉnh 何hà 獨độc 言ngôn 因nhân 妙diệu 吉cát 祥tường 耶da 答đáp 山sơn 神thần 雖tuy 請thỉnh 未vị 至chí 教giáo 重trọng/trùng 故cố 略lược 不bất 言ngôn 也dã 。

疏sớ/sơ 奉phụng 以dĩ 周chu 旋toàn 者giả 陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 敬kính 受thọ 吉cát 祥tường 伏phục 臂tý 即tức 俯phủ 仰ngưỡng 之chi 貌mạo 也dã 。

疏sớ/sơ 三tam 量lượng 者giả 現hiện 比tỉ 至chí 教giáo 三tam 也dã (# 〔# 一nhất 義nghĩa 云vân 自tự 他tha 共cộng 〕# )# 。

疏sớ/sơ 規quy 模mô 後hậu 頴dĩnh 者giả 與dữ 後hậu 代đại 人nhân 而nhi 作tác 規quy 模mô 故cố 作tác 斯tư 論luận 。

疏sớ/sơ 尸thi 羅la 者giả 戒giới 跋bạt 陀đà 羅la 者giả 賢hiền 也dã 。

疏sớ/sơ 尋tầm 波ba 瀾lan 者giả 大đại 曰viết 瀾lan 小tiểu 者giả 名danh 波ba 也dã 。

疏sớ/sơ 雖tuy 前tiền 修tu 而nhi 桂quế 悟ngộ 者giả 以dĩ 前tiền 修tu 習tập 名danh 為vi 前tiền 修tu 其kỳ 芳phương 名danh 為vi 桂quế 悟ngộ 。

疏sớ/sơ 未vị 烈liệt 我ngã 師sư 者giả 烈liệt 猶do 次thứ 也dã 。

疏sớ/sơ 旋toàn 踵chủng 者giả 踵chủng 謂vị 足túc 跟cân 從tùng 西tây 國quốc 還hoàn 名danh 為vi 旋toàn 踵chủng 。

疏sớ/sơ 司ty 南nam 者giả 司ty 主chủ 也dã 意ý 指chỉ 南nam 。

疏sớ/sơ 餘dư 雖tuy 解giải 釋thích 等đẳng 者giả 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 中trung 解giải 道Đạo 理lý 不bất 正chánh 者giả 皆giai 得đắc 名danh 為vi 餘dư 雖tuy 解giải 釋thích 邪tà 而nhi 不bất 中trung 大Đại 乘Thừa 清thanh 辨biện 等đẳng 立lập 比tỉ 量lượng 即tức 其kỳ 類loại 也dã 。

疏sớ/sơ 攝nhiếp 法pháp 已dĩ 周chu 略lược 無vô 餘dư 也dã 者giả 唯duy 此thử 六lục 因nhân 道Đạo 理lý 即tức 是thị 更cánh 不bất 假giả 餘dư 故cố 言ngôn 略lược 無vô 餘dư 。

疏sớ/sơ 故cố 瑜du 伽già 等đẳng 者giả 問vấn 此thử 引dẫn 意ý 何hà 答đáp 意ý 證chứng 持trì 業nghiệp 故cố 此thử 文văn 來lai 彼bỉ 論luận 言ngôn 諸chư 所sở 有hữu 事sự 。 者giả 即tức 是thị 因nhân 明minh 為vi 因nhân 照chiếu 觀quán 察sát 義nghĩa 故cố 明minh 知tri 因nhân 即tức 是thị 明minh 也dã 熟thục 研nghiên 自tự 悉tất 。

疏sớ/sơ 入nhập 正chánh 理lý 者giả 能năng 入nhập 所sở 入nhập 論luận 之chi 別biệt 稱xưng 者giả 能năng 入nhập 者giả 天thiên 主chủ 論luận 名danh 所sở 入nhập 者giả 陳trần 那na 教giáo 稱xưng 二nhị 人nhân 論luận 別biệt 故cố 言ngôn 別biệt 稱xưng 。

疏sớ/sơ 依y 後hậu 四tứ 解giải 至chí 亦diệc 名danh 因nhân 明minh 者giả 問vấn 第đệ 二nhị 解giải 中trung 立lập 論luận 者giả 言ngôn 名danh 之chi 為vi 因nhân 第đệ 四tứ 五ngũ 解giải 中trung 因nhân 明minh 亦diệc 屬thuộc 佛Phật 經Kinh 或hoặc 陳trần 那na 論luận 可khả 言ngôn 論luận 等đẳng 而nhi 非phi 教giáo 耶da 答đáp 第đệ 二nhị 解giải 中trung 立lập 論luận 者giả 言ngôn 實thật 合hợp 是thị 教giáo 以dĩ 言ngôn 詮thuyên 言ngôn 今kim 取thủ 所sở 詮thuyên 之chi 言ngôn 名danh 之chi 為vi 言ngôn 第đệ 四tứ 五ngũ 解giải 亦diệc 據cứ 所sở 詮thuyên 故cố 總tổng 無vô 失thất 。

疏sớ/sơ 欲dục 令linh 隨tùy 論luận 因nhân 生sanh 等đẳng 者giả 意ý 云vân 教giáo 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 因nhân 明minh 入nhập 正chánh 理lý 從tùng 其kỳ 所sở 為vi 而nhi 得đắc 其kỳ 名danh 喻dụ 如như 中trung 觀quán 論luận 者giả 解giải 中trung 道Đạo 理lý 之chi 智trí 名danh 為vi 中trung 觀quán 論luận 從tùng 所sở 為vi 以dĩ 得đắc 其kỳ 名danh 名danh 中trung 觀quán 論luận 。

疏sớ/sơ 或hoặc 此thử 辨biện 說thuyết 因nhân 明minh 正chánh 理lý 等đẳng 者giả 意ý 云vân 因nhân 明minh 正chánh 理lý 俱câu 是thị 所sở 詮thuyên 所sở 入nhập 之chi 法Pháp 。 智trí 名danh 能năng 入nhập 論luận 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 因nhân 為vi 因nhân 明minh 入nhập 正chánh 理lý 從tùng 其kỳ 所sở 詮thuyên 所sở 入nhập 以dĩ 得đắc 其kỳ 名danh 如như 十Thập 地Địa 經kinh 十Thập 地Địa 是thị 所sở 詮thuyên 所sở 入nhập 之chi 法Pháp 。 經kinh 從tùng 於ư 彼bỉ 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 云vân 十Thập 地Địa 經kinh 。

疏sớ/sơ 或hoặc 衣y 能năng 入nhập 正chánh 理lý 因nhân 明minh 而nhi 說thuyết 等đẳng 者giả 意ý 云vân 從tùng 所sở 依y 以dĩ 得đắc 其kỳ 名danh 能năng 造tạo 論luận 人nhân 有hữu 解giải 因nhân 明minh 正chánh 理lý 之chi 智trí 論luận 從tùng 所sở 依y 以dĩ 得đắc 其kỳ 名danh 喻dụ 如như 水thủy 陸lục 華hoa 俱câu 從tùng 所sở 依y 以dĩ 得đắc 其kỳ 名danh 也dã 。

疏sớ/sơ 名danh 義nghĩa 寬khoan 故cố 者giả 名danh 寬khoan 者giả 遍biến 是thị 宗tông 法pháp 性tánh 等đẳng 義nghĩa 寬khoan 者giả 所sở 作tác 性tánh 義nghĩa 義nghĩa 該cai 宗tông 喻dụ 若nhược 如như 是thị 宗tông 亦diệc 應ưng 名danh 為vi 因nhân 明minh 明minh 義nghĩa 俱câu 寬khoan 亦diệc 通thông 三tam 處xứ 答đáp 不bất 爾nhĩ 以dĩ 宗tông 中trung 之chi 歒địch 先tiên 不bất 許hứa 有hữu 狹hiệp 於ư 因nhân 故cố 宗tông 不bất 得đắc 名danh 為vi 因nhân 明minh 。

疏sớ/sơ 又hựu 諸chư 能năng 立lập 等đẳng 者giả 即tức 談đàm 古cổ 及cập 今kim 諸chư 能năng 立lập 者giả 皆giai 名danh 為vi 因nhân 非phi 唯duy 一nhất 相tương/tướng 故cố 言ngôn 又hựu 諸chư 能năng 立lập 也dã 問vấn 前tiền 解giải 言ngôn 因nhân 因nhân 有hữu 三tam 相tương/tướng 名danh 義nghĩa 寬khoan 故cố 得đắc 名danh 因nhân 明minh 何hà 故cố 今kim 言ngôn 非phi 唯duy 一nhất 相tương 遠viễn 指chỉ 其kỳ 因nhân 答đáp 諸chư 能năng 立lập 中trung 列liệt 名danh 不bất 同đồng 因nhân 是thị 一nhất 數số 今kim 從tùng 列liệt 言ngôn 唯duy 一nhất 相tương/tướng 前tiền 解giải 望vọng 釋thích 有hữu 三tam 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

疏sớ/sơ 答đáp 舉cử 真chân 攝nhiếp 似tự 者giả 意ý 云vân 因nhân 明minh 唯duy 取thủ 其kỳ 真chân 不bất 喚hoán 似tự 者giả 名danh 為vi 因nhân 明minh 但đãn 舉cử 其kỳ 真chân 即tức 攝nhiếp 似tự 故cố 如như 唯duy 識thức 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 或hoặc 已dĩ 攝nhiếp 故cố 者giả 此thử 解giải 喚hoán 似tự 因nhân 明minh 真chân 似tự 俱câu 是thị 但đãn 言ngôn 因nhân 明minh 即tức 以dĩ 總tổng 攝nhiếp 真chân 似tự 了liễu 寬khoan 故cố 言ngôn 或hoặc 已dĩ 攝nhiếp 故cố 或hoặc 兼kiêm 明minh 之chi 非phi 正chánh 明minh 故cố 者giả 此thử 解giải 喚hoán 真chân 者giả 正chánh 為vi 因nhân 明minh 似tự 者giả 兼kiêm 之chi 兼kiêm 正chánh 不bất 同đồng 故cố 作tác 此thử 解giải 總tổng 作tác 三tam 釋thích 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 細tế 尋tầm 應ưng 悉tất 也dã 。

疏sớ/sơ 答đáp 是thị 因nhân 明minh 數số 故cố 者giả 此thử 釋thích 前tiền 難nạn/nan 中trung 過quá 破phá 亦diệc 得đắc 名danh 因nhân 明minh 但đãn 不bất 立lập 量lượng 破phá 他tha 故cố 有hữu 斯tư 難nạn/nan 能năng 顯hiển 他tha 過quá 故cố 能năng 破phá 他tha 故cố 故cố 亦diệc 因nhân 明minh 或hoặc 似tự 真chân 俱câu 因nhân 明minh 者giả 此thử 有hữu 又hựu 解giải 云vân 前tiền 解giải 偏thiên 唯duy 在tại 真chân 今kim 解giải 似tự 真chân 俱câu 是thị 由do 此thử 過quá 破phá 似tự 破phá 雖tuy 一nhất 真chân 一nhất 似tự 俱câu 在tại 因nhân 明minh 名danh 中trung 攝nhiếp 故cố 也dã 。

疏sớ/sơ 現hiện 比tỉ 無vô 智trí 言ngôn 者giả 不bất 能năng 生sanh 他tha 智trí 解giải 名danh 現hiện 比tỉ 無vô 智trí 也dã 答đáp 見kiến 因nhân 亦diệc 明minh 等đẳng 者giả 而nhi 有hữu 二nhị 解giải 第đệ 一nhất 解giải 者giả 約ước 三tam 分phần/phân 說thuyết 初sơ 言ngôn 見kiến 因nhân 亦diệc 明minh 者giả 見kiến 分phân 為vi 因nhân 能năng 生sanh 自tự 證chứng 名danh 為vi 因nhân 體thể 能năng 照chiếu 境cảnh 名danh 之chi 為vi 明minh 即tức 此thử 見kiến 分phần/phân 亦diệc 因nhân 亦diệc 明minh 故cố 言ngôn 見kiến 因nhân 亦diệc 明minh 也dã 。

見kiến 因nhân 證chứng 明minh 者giả 見kiến 因nhân 同đồng 前tiền 言ngôn 證chứng 明minh 者giả 自tự 證chứng 親thân 取thủ 故cố 言ngôn 見kiến 因nhân 證chứng 明minh 前tiền 解giải 見kiến 因nhân 即tức 明minh 後hậu 解giải 見kiến 之chi 明minh 二nhị 義nghĩa 有hữu 異dị 。

自tự 證chứng 亦diệc 因nhân 者giả 此thử 解giải 意ý 云vân 不bất 但đãn 見kiến 分phần/phân 亦diệc 為vi 其kỳ 因nhân 亦diệc 為vi 其kỳ 明minh 即tức 是thị 自tự 證chứng 亦diệc 為vi 其kỳ 因nhân 亦diệc 為vi 其kỳ 明minh 望vọng 生sanh 見kiến 分phần/phân 名danh 之chi 為vi 因nhân 望vọng 體thể 親thân 證chứng 亦diệc 即tức 是thị 明minh 故cố 言ngôn 自tự 證chứng 亦diệc 因nhân 也dã 第đệ 二nhị 解giải 者giả 約ước 現hiện 比tỉ 智trí 而nhi 以dĩ 釋thích 之chi 初sơ 見kiến 因nhân 者giả 見kiến 所sở 作tác 性tánh 因nhân 名danh 為vi 見kiến 因nhân 了liễu 無vô 常thường 智trí 名danh 之chi 為vi 明minh 見kiến 因nhân 證chứng 明minh 者giả 現hiện 量lượng 智trí 也dã 親thân 照chiếu 於ư 境cảnh 名danh 為vi 證chứng 名danh 明minh 自tự 證chứng 亦diệc 因nhân 即tức 前tiền 解giải 同đồng 也dã 第đệ 二nhị 解giải 未vị 審thẩm 。

皆giai 順thuận 照chiếu 成thành 宗tông 義nghĩa 故cố 者giả 問vấn 言ngôn 生sanh 言ngôn 了liễu 不bất 是thị 其kỳ 義nghĩa 答đáp 中trung 可khả 言ngôn 順thuận 照chiếu 成thành 宗tông 義nghĩa 生sanh 了liễu 即tức 了liễu 宗tông 義nghĩa 何hà 得đắc 答đáp 言ngôn 順thuận 成thành 宗tông 體thể 即tức 義nghĩa 故cố 答đáp 凡phàm 言ngôn 義nghĩa 者giả 為vi 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 所sở 立lập 義nghĩa 即tức 是thị 立lập 者giả 所sở 立lập 義nghĩa 也dã 亦diệc 是thị 敵địch 者giả 所sở 了liễu 之chi 宗tông 二nhị 者giả 因nhân 三tam 相tương/tướng 義nghĩa 亦diệc 名danh 為vi 義nghĩa 今kim 據cứ 此thử 義nghĩa 名danh 二nhị 生sanh 了liễu 順thuận 成thành 宗tông 故cố 總tổng 明minh 熟thục 思tư 。

答đáp 由do 不bất 決quyết 定định 。 故cố 者giả 因nhân 喻dụ 名danh 為vi 能năng 立lập 今kim 古cổ 共cộng 同đồng 唯duy 宗tông 一nhất 箇cá 古cổ 今kim 稍sảo 異dị 或hoặc 為vi 能năng 立lập 或hoặc 為vi 所sở 立lập 由do 不bất 決quyết 定định 。 故cố 所sở 立lập 宗tông 不bất 是thị 因nhân 明minh 此thử 相tương/tướng 符phù 答đáp 下hạ 當đương 正chánh 解giải 尋tầm 之chi 自tự 現hiện 也dã 又hựu 有hữu 一nhất 解giải 總tổng 宗tông 望vọng 因nhân 喻dụ 成thành 即tức 是thị 所sở 立lập 若nhược 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 為vi 所sở 立lập 即tức 喚hoán 宗tông 而nhi 為vi 能năng 立lập 亦diệc 是thị 不bất 定định 。

果quả 有hữu 果quả 之chi 明minh 者giả 果quả 者giả 即tức 是thị 敵địch 證chứng 之chi 智trí 及cập 所sở 立lập 宗tông 俱câu 名danh 為vi 果quả 即tức 是thị 能năng 立lập 言ngôn 及cập 敵địch 證chứng 智trí 名danh 果quả 之chi 明minh 。

非phi 果quả 皆giai 即tức 明minh 者giả 所sở 立lập 宗tông 義nghĩa 而nhi 是thị 其kỳ 果quả 不bất 即tức 是thị 明minh 也dã 所sở 以dĩ 言ngôn 非phi 果quả 皆giai 即tức 明minh 因nhân 有hữu 因nhân 之chi 明minh 是thị 因nhân 皆giai 即tức 明minh 者giả 敵địch 證chứng 之chi 智trí 望vọng 所sở 解giải 宗tông 名danh 之chi 為vi 因nhân 立lập 論luận 者giả 言ngôn 名danh 因nhân 之chi 明minh 是thị 因nhân 皆giai 即tức 明minh 者giả 敵địch 證chứng 智trí 為vi 因nhân 亦diệc 即tức 是thị 明minh 也dã 立lập 論luận 者giả 言ngôn 為vi 因nhân 即tức 亦diệc 是thị 明minh 立lập 論luận 者giả 言ngôn 名danh 為vi 明minh 者giả 望vọng 淨tịnh 成thành 宗tông 果quả 名danh 之chi 為vi 明minh 。

果quả 明minh 不bất 定định 者giả 意ý 云vân 喚hoán 果quả 即tức 是thị 明minh 而nhi 有hữu 濫lạm 敵địch 論luận 智trí 為vi 果quả 即tức 是thị 明minh 所sở 解giải 宗tông 是thị 果quả 不bất 是thị 明minh 所sở 以dĩ 言ngôn 非phi 果quả 皆giai 即tức 明minh 果quả 明minh 不bất 定định 有hữu 果quả 是thị 非phi 明minh 也dã 。

因nhân 明minh 兩lưỡng 定định 者giả 釋thích 皆giai 定định 持trì 業nghiệp 依y 主chủ 也dã 此thử 中trung 稍sảo 隱ẩn 靜tĩnh 心tâm 澄trừng 思tư 方phương 可khả 察sát 。

善thiện 斥xích 其kỳ 非phi 者giả 出xuất 過quá 破phá 也dã 或hoặc 妙diệu 徵trưng 宗tông 者giả 立lập 量lượng 破phá 綺ỷ 互hỗ 皆giai 得đắc 隨tùy 舉cử 配phối 一nhất 也dã 。

疏sớ/sơ 據cứ 其kỳ 多đa 分phần 皆giai 至chí 悟ngộ 他tha 者giả 此thử 意ý 云vân 何hà 答đáp 真chân 能năng 立lập 者giả 悟ngộ 歒địch 及cập 證chứng 似tự 能năng 立lập 者giả 亦diệc 悟ngộ 於ư 證chứng 真chân 似tự 二nhị 立lập 悟ngộ 他tha 是thị 多đa 自tự 性tánh 是thị 少thiểu 唯duy 似tự 能năng 立lập 有hữu 少thiểu 自tự 悟ngộ 從tùng 多đa 分phần 而nhi 言ngôn 唯duy 悟ngộ 他tha 。

彼bỉ 此thử 乖quai 角giác 者giả (# 細tế 註chú )# 宗tông 因nhân 喻dụ 三tam 名danh 彼bỉ 此thử 乖quai 角giác 。

理lý 幽u 事sự 顯hiển 者giả (# 細tế 註chú )# 五ngũ 識thức 親thân 緣duyên 境cảnh 名danh 為vi 事sự 顯hiển 境cảnh 上thượng 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 等đẳng 義nghĩa 名danh 為vi 理lý 幽u 此thử 據cứ 因nhân 位vị 若nhược 果quả 位vị 者giả 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 等đẳng 亦diệc 名danh 為vi 顯hiển 見kiến 道đạo 已dĩ 前tiền 加gia 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 定định 位vị 中trung 亦diệc 緣duyên 空không 無vô 我ngã 等đẳng 道Đạo 理lý 亦diệc 合hợp 名danh 顯hiển 今kim 據cứ 因nhân 中trung 汎# 散tán 心tâm 說thuyết 及cập 等đẳng 若nhược 非phi 量lượng 境cảnh 所sở 立lập 為vi 幽u 者giả 所sở 立lập 宗tông 義nghĩa 名danh 之chi 為vi 幽u 能năng 立lập 因nhân 喻dụ 名danh 之chi 為vi 顯hiển 也dã 。

於ư 總tổng 比tỉ 況huống 假giả 類loại 法pháp 中trung 者giả 引dẫn 喻dụ 名danh 為vi 總tổng 比tỉ 況huống 也dã 。

以dĩ 因nhân 總tổng 別biệt 者giả 因nhân 三tam 相tương/tướng 名danh 為vi 別biệt 總tổng 喚hoán 為vi 因nhân 而nhi 是thị 其kỳ 總tổng 故cố 言ngôn 總tổng 別biệt 。

或hoặc 三tam 或hoặc 二nhị 者giả 瑜du 伽già 八bát 能năng 立lập 中trung 二nhị 喻dụ 或hoặc 二nhị 者giả 古cổ 師sư 四tứ 能năng 立lập 中trung 二nhị 喻dụ 也dã 。

喻dụ 中trung 無vô 合hợp 乃nãi 至chí 故cố 說thuyết 為vi 過quá 者giả 此thử 文văn 是thị 縱túng/tung 也dã 。

離ly 因nhân 及cập 喻dụ 都đô 無vô 勝thắng 體thể 以dĩ 下hạ 為vi 奪đoạt 也dã 尋tầm 之chi 自tự 悉tất 。

一nhất 何hà 繁phồn 長trưởng 者giả 但đãn 離ly 因nhân 喻dụ 外ngoại 更cánh 無vô 別biệt 合hợp 結kết 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 而nhi 為vi 能năng 立lập 不bất 同đồng 對đối 法pháp 等đẳng 煩phiền 長trưởng 者giả 言ngôn 諸chư 所sở 作tác 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 即tức 已dĩ 合hợp 訖ngật 何hà 煩phiền 更cánh 合hợp 瓶bình 是thị 所sở 作tác 瓶bình 無vô 常thường 聲thanh 是thị 所sở 作tác 聲thanh 亦diệc 無vô 常thường 即tức 是thị 重trùng 說thuyết 有hữu 法pháp 也dã 。

非phi 要yếu 三tam 體thể 者giả 但đãn 是thị 一nhất 因nhân 義nghĩa 異dị 三tam 處xứ 即tức 是thị 多đa 言ngôn 非phi 要yếu 三tam 體thể 也dã 問vấn 因nhân 後hậu 二nhị 相tương/tướng 為vi 即tức 是thị 喻dụ 為ví 喻dụ 非phi 耶da 答đáp 據cứ 喻dụ 所sở 依y 名danh 為ví 喻dụ 者giả 喻dụ 非phi 是thị 因nhân 取thủ 正chánh 喻dụ 體thể 名danh 為ví 喻dụ 者giả 後hậu 之chi 二nhị 相tương/tướng 即tức 是thị 其kỳ 因nhân 古cổ 今kim 有hữu 異dị 至chí 下hạ 當đương 知tri 。

其kỳ 宗tông 之chi 言ngôn 至chí 雖tuy 亦diệc 所sở 立lập 者giả 此thử 明minh 宗tông 言ngôn 望vọng 因nhân 喻dụ 成thành 亦diệc 是thị 所sở 立lập 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 宗tông 言ngôn 所sở 立lập 彼bỉ 於ư 論luận 說thuyết 下hạ 乃nãi 至chí 故cố 亦diệc 所sở 立lập 已dĩ 成thành 引dẫn 論luận 證chứng 成thành 宗tông 言ngôn 得đắc 是thị 所sở 立lập 意ý 尋tầm 之chi 應ưng 解giải 。

論luận 俱câu 名danh 義nghĩa 者giả 瑜du 伽già 論luận 言ngôn 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 若nhược 教giáo 若nhược 理lý 總tổng 名danh 為vi 義nghĩa 所sở 以dĩ 言ngôn 論luận 俱câu 名danh 義nghĩa 也dã 。

隨tùy 應ứng 有hữu 故cố 者giả 此thử 隨tùy 言ngôn 而nhi 簡giản 其kỳ 過quá 若nhược 總tổng 立lập 十thập 八bát 界giới 是thị 無vô 常thường 便tiện 有hữu 違vi 自tự 教giáo 過quá 及cập 相tương/tướng 符phù 極cực 成thành 過quá 自tự 宗tông 無vô 為vi 而nhi 是thị 其kỳ 常thường 今kim 立lập 總tổng 為vi 無vô 常thường 即tức 違vi 自tự 教giáo 十thập 八bát 界giới 中trung 。 瓶bình 盆bồn 車xa 我ngã 及cập 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 者giả 他tha 外ngoại 道đạo 等đẳng 亦diệc 許hứa 無vô 常thường 今kim 重trùng 更cánh 立lập 故cố 犯phạm 相tương/tướng 符phù 為vi 簡giản 二nhị 道đạo 故cố 立lập 隨tùy 應ứng 也dã 。

總tổng 中trung 一nhất 分phần/phân 至chí 即tức 名danh 能năng 立lập 者giả 且thả 如như 於ư 十thập 八bát 界giới 中trung 。 偏thiên 成thành 聲thanh 界giới 為vi 無vô 常thường 名danh 為vi 一nhất 分phần/phân 既ký 成thành 立lập 無vô 常thường 之chi 聲thanh 即tức 為vi 同đồng 喻dụ 更cánh 成thành 餘dư 界giới 中trung 隨tùy 應ứng 所sở 成thành 即tức 以dĩ 先tiên 成thành 之chi 聲thanh 宗tông 若nhược 言ngôn 若nhược 義nghĩa 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 等đẳng 俱câu 為vi 能năng 立lập 。

雖tuy 此thử 對đối 宗tông 至chí 理lý 不bất 相tương 違vi 者giả 雖tuy 先tiên 所sở 成thành 一nhất 分phân 之chi 聲thanh 若nhược 為vi 宗tông 之chi 時thời 即tức 是thị 所sở 立lập 此thử 聲thanh 若nhược 為ví 喻dụ 時thời 即tức 為vi 能năng 立lập 言ngôn 對đối 者giả 非phi 為vi 對đối 他tha 餘dư 宗tông 名danh 為vi 對đối 宗tông 但đãn 此thử 聲thanh 自tự 為vi 宗tông 時thời 即tức 名danh 為vi 對đối 為ví 喻dụ 亦diệc 爾nhĩ 大đại 論luận 據cứ 宗tông 為vi 能năng 立lập 者giả 約ước 此thử 一nhất 分phần/phân 已dĩ 成thành 聲thanh 能năng 成thành 餘dư 界giới 邊biên 喚hoán 聲thanh 宗tông 為vi 能năng 立lập 也dã 陳trần 那na 宗tông 為vi 所sở 立lập 者giả 據cứ 列liệt 一nhất 分phần/phân 未vị 成thành 之chi 聲thanh 以dĩ 所sở 作tác 瓶bình 等đẳng 為vi 同đồng 喻dụ 而nhi 成thành 立lập 之chi 此thử 所sở 立lập 聲thanh 宗tông 即tức 為vi 所sở 立lập 也dã 。

合hợp 所sở 依y 義nghĩa 者giả 今kim 此thử 合hợp 言ngôn 而nhi 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 合hợp 是thị 不bất 相tương 離ly 性tánh 。 二nhị 者giả 和hòa 合hợp 配phối 屬thuộc 思tư 之chi 。

能năng 依y 合hợp 宗tông 者giả 合hợp 者giả 即tức 是thị 和hòa 合hợp 義nghĩa 也dã 由do 此thử 能năng 依y 與dữ 所sở 依y 和hòa 合hợp 即tức 喚hoán 此thử 總tổng 宗tông 能năng 和hòa 合hợp 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 名danh 為vi 能năng 立lập 也dã 問vấn 此thử 三tam 解giải 是thị 何hà 處xứ 諸chư 德đức 作tác 此thử 和hòa 會hội 答đáp 此thử 方phương 先tiên 輩bối 和hòa 合hợp 今kim 古cổ 互hỗ 不bất 相tương 違vi 也dã 。

總tổng 立lập 別biệt 故cố 者giả 總tổng 者giả 即tức 是thị 能năng 依y 別biệt 者giả 即tức 是thị 所sở 依y 尋tầm 文văn 取thủ 闕khuyết 八bát 有hữu 一nhất 者giả 問vấn 今kim 言ngôn 闕khuyết 者giả 為vi 總tổng 無vô 言ngôn 名danh 之chi 為vi 闕khuyết 但đãn 立lập 有hữu 過quá 即tức 得đắc 闕khuyết 名danh 答đáp 遍biến 有hữu 二nhị 義nghĩa 任nhậm 自tự 思tư 取thủ 。

大đại 師sư 至chí 彼bỉ 六lục 十thập 年niên 前tiền 者giả 意ý 云vân 賢hiền 愛ái 論luận 師sư 三tam 藏tạng 至chí 彼bỉ 早tảo 已dĩ 捨xả 化hóa 經kinh 六lục 十thập 年niên 問vấn 舉cử 此thử 論luận 師sư 而nhi 彰chương 何hà 意ý 答đáp 明minh 此thử 論luận 師sư 特đặc 善thiện 因nhân 明minh 不bất 肯khẳng 總tổng 闕khuyết 三tam 相tương/tướng 為vi 第đệ 七thất 句cú 。

自tự 餘dư 諸chư 師sư 不bất 肯khẳng 除trừ 之chi 者giả 除trừ 此thử 賢hiền 愛ái 師sư 自tự 餘dư 諸chư 論luận 師sư 皆giai 有hữu 第đệ 七thất 闕khuyết 句cú 。

又hựu 雖tuy 有hữu 言ngôn 乃nãi 至chí 第đệ 七thất 。 亦diệc 缺khuyết 減giảm 過quá 者giả (# 此thử 註chú 時thời 也dã )# 。

以dĩ 能năng 別biệt 不bất 成thành 即tức 是thị 因nhân 中trung 不bất 共cộng 不bất 定định 等đẳng 者giả 如như 佛Phật 弟đệ 子tử 。 對đối 數số 論luận 師sư 立lập 聲thanh 滅diệt 壞hoại 無vô 常thường 滅diệt 壞hoại 。 無vô 常thường 他tha 所sở 不bất 許hứa 即tức 是thị 能năng 別biệt 不bất 成thành 因nhân 云vân 所sở 作tác 性tánh 故cố 此thử 所sở 作tác 性tánh 故cố 因nhân 有hữu 是thị 轉chuyển 變biến 所sở 作tác 生sanh 起khởi 所sở 作tác 意ý 言ngôn 生sanh 起khởi 所sở 作tác 同đồng 喻dụ 如như 瓶bình 異dị 喻dụ 如như 空không 同đồng 異dị 二nhị 喻dụ 俱câu 無vô 所sở 作tác 性tánh 因nhân 即tức 是thị 不bất 共cộng 不bất 定định 因nhân 中trung 之chi 過quá 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 餘dư 不bất 定định 及cập 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 也dã 同đồng 喻dụ 瓶bình 上thượng 無vô 所sở 立lập 滅diệt 壞hoại 無vô 常thường 即tức 是thị 喻dụ 中trung 闕khuyết 所sở 立lập 過quá 數số 論luận 宗tông 內nội 總tổng 無vô 滅diệt 壞hoại 之chi 法pháp 。 更cánh 將tương 何hà 法pháp 得đắc 為vi 同đồng 喻dụ 所sở 以dĩ 言ngôn 闕khuyết 無vô 同đồng 喻dụ 等đẳng 過quá 向hướng 內nội 等đẳng 也dã 如như 立lập 聲thanh 滅diệt 壞hoại 無vô 常thường 所sở 作tác 性tánh 因nhân 同đồng 喻dụ 如như 瓶bình 異dị 喻dụ 如như 空không 亦diệc 是thị 宗tông 犯phạm 能năng 別biệt 不bất 成thành 亦diệc 是thị 因nhân 中trung 不bất 共cộng 不bất 定định 過quá 也dã 若nhược 以dĩ 因nhân 中trung 是thị 不bất 共cộng 不bất 定định 等đẳng 者giả 如như 成thành 立lập 聲thanh 是thị 常thường 所sở 聞văn 性tánh 因nhân 同đồng 瓶bình 異dị 空không 同đồng 異dị 二nhị 喻dụ 闕khuyết 無vô 所sở 立lập 定định 宗tông 以dĩ 瓶bình 盆bồn 等đẳng 皆giai 無vô 常thường 故cố 也dã 。

餘dư 難nạn/nan 同đồng 前tiền 者giả 前tiền 難nạn/nan 若nhược 非phi 能năng 別biệt 誰thùy 不bất 相tương 離ly 準chuẩn 所sở 別biệt 中trung 亦diệc 合hợp 會hội 之chi 即tức 煩phiền 不bất 述thuật 故cố 指chỉ 餘dư 難nạn/nan 同đồng 前tiền 思tư 悉tất 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 因nhân 中trung 過quá 及cập 俱câu 不bất 成thành 似tự 同đồng 喻dụ 中trung 過quá 俱câu 不bất 離ly 似tự 異dị 喻dụ 中trung 過quá 本bổn 非phi 因nhân 喻dụ 者giả 皆giai 不bất 成thành 其kỳ 因nhân 之chi 與dữ 喻dụ 仍nhưng 自tự 立lập 之chi 為vi 因nhân 喻dụ 中trung 何hà 癈phế 相tương/tướng 符phù 本bổn 非phi 宗tông 過quá 立lập 為vi 過quá 也dã 第đệ 二nhị 釋thích 云vân 陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 乃nãi 至chí 是thị 故cố 加gia 之chi 已dĩ 來lai 總tổng 是thị 古cổ 師sư 錯thác 會hội 陳trần 那na 師sư 意ý 也dã 但đãn 是thị 陳trần 那na 影ảnh 略lược 說thuyết 者giả 此thử 正chánh 是thị 陳trần 那na 菩Bồ 薩Tát 第đệ 二nhị 。 解giải 意ý 所sở 以dĩ 得đắc 言ngôn 非phi 是thị 師sư 資tư 自tự 為vi 鉾mâu 楯thuẫn 若nhược 如như 前tiền 言ngôn 乃nãi 是thị 難nạn/nan 破phá 和hòa 上thượng 何hà 成thành 師sư 資tư 不bất 為vi 鉾mâu 楯thuẫn 此thử 處xứ 文văn 隱ẩn 熟thục 細tế 尋tầm 方phương 旋toàn 了liễu 。

以dĩ 於ư 此thử 中trung 立lập 聲thanh 為vi 常thường 者giả 此thử 古cổ 人nhân 引dẫn 聲thanh 論luận 所sở 立lập 宗tông 因nhân 乃nãi 指chỉ 此thử 為vi 違vi 宗tông 過quá 也dã 。

方phương 便tiện 惡ác 立lập 異dị 法pháp 者giả 此thử 陳trần 那na 釋thích 聲thanh 論luận 立lập 量lượng 意ý 言ngôn 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 無vô 常thường 故cố 者giả 此thử 舉cử 異dị 法pháp 喻dụ 方phương 便tiện 顯hiển 因nhân 若nhược 據cứ 順thuận 者giả 應ưng 立lập 量lượng 云vân 聲thanh 是thị 其kỳ 常thường 非phi 一nhất 切thiết 故cố 諸chư 非phi 一nhất 切thiết 故cố 者giả 悉tất 是thị 常thường 故cố 猶do 如như 虗hư 空không 若nhược 無vô 常thường 皆giai 是thị 一nhất 切thiết 。 猶do 如như 瓶bình 等đẳng 然nhiên 此thử 聲thanh 論luận 所sở 立lập 聲thanh 常thường 不bất 舉cử 其kỳ 因nhân 但đãn 言ngôn 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 無vô 常thường 翻phiên 顯hiển 是thị 常thường 及cập 非phi 一nhất 切thiết 此thử 即tức 以dĩ 異dị 法pháp 喻dụ 返phản 顯hiển 因nhân 法pháp 因nhân 法pháp 中trung 非phi 一nhất 切thiết 故cố 即tức 是thị 其kỳ 因nhân 故cố 是thị 舉cử 異dị 法pháp 喻dụ 方phương 便tiện 顯hiển 因nhân 是thị 其kỳ 一nhất 惡ác 立lập 也dã 又hựu 先tiên 離ly 宗tông 後hậu 離ly 因nhân 應ưng 言ngôn 無vô 常thường 一nhất 切thiết 而nhi 乃nãi 倒đảo 說thuyết 言ngôn 一nhất 切thiết 無vô 常thường 。 故cố 此thử 乃nãi 先tiên 因nhân 後hậu 宗tông 乃nãi 成thành 倒đảo 離ly 故cố 言ngôn 惡ác 立lập 異dị 法pháp 也dã 由do 合hợp 喻dụ 顯hiển 非phi 一nhất 切thiết 故cố 者giả 此thử 正chánh 釋thích 方phương 便tiện 顯hiển 因nhân 之chi 所sở 以dĩ 也dã 或hoặc 是thị 所sở 立lập 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 故cố 者giả 立lập 敵địch 兩lưỡng 家gia 一nhất 許hứa 一nhất 不bất 許hứa 名danh 為vi 一nhất 分phần/phân 立lập 者giả 許hứa 非phi 一nhất 切thiết 因nhân 於ư 聲thanh 宗tông 有hữu 敵địch 者giả 不bất 許hứa 聲thanh 非phi 一nhất 切thiết 因nhân 於ư 宗tông 無vô 故cố 言ngôn 一nhất 分phần/phân 也dã 。

故cố 此thử 二nhị 徒đồ 等đẳng 者giả 此thử 若nhược 不bất 正chánh 因nhân 即tức 犯phạm 兩lưỡng 俱câu 言ngôn 兩lưỡng 俱câu 者giả 立lập 敵địch 兩lưỡng 家gia 皆giai 不bất 許hứa 聲thanh 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 聲thanh 既ký 在tại 一nhất 切thiết 中trung 攝nhiếp 因nhân 無vô 所sở 依y 即tức 是thị 兩lưỡng 俱câu 所sở 依y 不bất 成thành 。 若nhược 被bị 陳trần 那na 正chánh 已dĩ 仍nhưng 犯phạm 隨tùy 一nhất 所sở 以dĩ 言ngôn 故cố 此thử 二nhị 說thuyết 名danh 因nhân 過quá 也dã 。

立lập 敵địch 或hoặc 偏thiên 所sở 不bất 成thành 故cố 者giả 立lập 敵địch 即tức 兩lưỡng 俱câu 或hoặc 偏thiên 即tức 隨tùy 一nhất 外ngoại 道đạo 唯duy 立lập 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 及cập 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 有hữu 不bất 立lập 餘dư 二nhị 者giả 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 云vân 此thử 二nhị 因nhân 因nhân 體thể 自tự 不bất 成thành 亦diệc 不bất 成thành 宗tông 故cố 同đồng 於ư 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 及cập 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 中trung 收thu 所sở 以dĩ 更cánh 不bất 別biệt 立lập 即tức 疏sớ/sơ 主chủ 云vân 此thử 不bất 成thành 因nhân 亦diệc 不bất 成thành 宗tông 是thị 也dã 二nhị 云vân 猶do 豫dự 所sở 依y 二nhị 不bất 成thành 因nhân 若nhược 有hữu 兩lưỡng 俱câu 及cập 隨tùy 一nhất 過quá 不bất 異dị 前tiền 二nhị 因nhân 故cố 所sở 以dĩ 不bất 立lập 。 即tức 疏sớ/sơ 主chủ 云vân 立lập 敵địch 或hoặc 偏thiên 所sở 不bất 成thành 故cố 陳trần 那na 意ý 者giả 兩lưỡng 俱câu 隨tùy 一nhất 一nhất 向hướng 是thị 決quyết 定định 此thử 猶do 豫dự 因nhân 一nhất 向hướng 是thị 疑nghi 疑nghi 決quyết 既ký 異dị 所sở 以dĩ 別biệt 立lập 猶do 豫dự 不bất 成thành 疏sớ/sơ 主chủ 云vân 或hoặc 決quyết 或hoặc 疑nghi 是thị 也dã 別biệt 立lập 所sở 依y 不bất 成thành 。 兩lưỡng 俱câu 隨tùy 一nhất 一nhất 向hướng 決quyết 定định 。 有hữu 所sở 依y 所sở 依y 不bất 成thành 。 者giả 所sở 依y 定định 無vô 所sở 以dĩ 疏sớ/sơ 主chủ 云vân 宗tông 或hoặc 有hữu 無vô 是thị 也dã 。

古cổ 亦diệc 有hữu 說thuyết 至chí 除trừ 不bất 共cộng 因nhân 者giả 問vấn 古cổ 師sư 何hà 意ý 六lục 不bất 定định 中trung 但đãn 除trừ 不bất 共cộng 不bất 定định 一nhất 箇cá 而nhi 有hữu 何hà 意ý 答đáp 有hữu 少thiểu 相tương/tướng 濫lạm 所sở 以dĩ 除trừ 之chi 若nhược 不bất 除trừ 者giả 他tha 有hữu 難nạn/nan 云vân 二nhị 八bát 異dị 亦diệc 無vô 即tức 不bất 名danh 不bất 定định 不bất 共cộng 異dị 非phi 有hữu 有hữu 濫lạm 故cố 須tu 除trừ 所sở 以dĩ 古cổ 師sư 除trừ 不bất 共cộng 因nhân 異dị 品phẩm 以dĩ 無vô 故cố 也dã 。

觀quán 可khả 信tín 聲thanh 而nhi 此thử 義nghĩa 故cố 者giả 但đãn 無vô 虗hư 妄vọng 所sở 發phát 聲thanh 名danh 為vi 可khả 信tín 通thông 凡phàm 及cập 聖thánh 也dã 。

謂vị 若nhược 法pháp 無vô 我ngã 準chuẩn 知tri 必tất 無vô 常thường 者giả 問vấn 無vô 我ngã 之chi 言ngôn 該cai 通thông 四Tứ 諦Đế 何hà 言ngôn 無vô 我ngã 誰thùy 必tất 無vô 常thường 答đáp 據cứ 少thiểu 分phần 言ngôn 通thông 苦khổ 舉cử 二nhị 無vô 我ngã 准chuẩn 知tri 必tất 是thị 無vô 常thường 亦diệc 無vô 過quá 也dã 。

加gia 無vô 體thể 量lượng 者giả 入nhập 室thất 中trung 不bất 見kiến 其kỳ 主chủ 明minh 主chủ 不bất 在tại 是thị 無vô 體thể 也dã 問vấn 但đãn 知tri 無vô 主chủ 寧ninh 知tri 往vãng 處xứ 答đáp 此thử 據cứ 先tiên 有hữu 誠thành 言ngôn 而nhi 知tri 所sở 往vãng 非phi 謂vị 一nhất 切thiết 見kiến 無vô 體thể 已dĩ 即tức 知tri 所sở 往vãng 也dã 。

如như 入nhập 鹿lộc 母mẫu 堂đường 者giả 毗tỳ 舍xá 佉khư 母mẫu 名danh 為vi 鹿lộc 子tử 鹿lộc 子tử 造tạo 堂đường 供cúng 養dường 眾chúng 僧Tăng 。 堂đường 從tùng 鹿lộc 母mẫu 以dĩ 得đắc 其kỳ 名danh 名danh 鹿lộc 母mẫu 堂đường 也dã 不bất 見kiến 苾bật 芻sô 知tri 與dữ 食thực 處xứ 此thử 據cứ 少thiểu 分phần 也dã 。

隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 攝nhiếp 入nhập 現hiện 比tỉ 者giả 聖thánh 正chánh 至chí 聲thanh 此thử 四tứ 多đa 分phần 現hiện 量lượng 中trung 攝nhiếp 譬thí 喻dụ 義nghĩa 唯duy 無vô 體thể 多đa 分phần 比tỉ 量lượng 所sở 攝nhiếp 也dã 尋tầm 文văn 配phối 取thủ 也dã 。

有hữu 釋thích 無vô 此thử 者giả 此thử 疏sớ/sơ 主chủ 斷đoạn 即tức 執chấp 唯duy 是thị 能năng 立lập 而nhi 非phi 能năng 破phá 者giả 故cố 言ngôn 無vô 此thử 如như 有hữu 能năng 立lập 即tức 是thị 破phá 他tha 如như 大Đại 乘Thừa 立lập 唯duy 識thức 比tỉ 量lượng 對đối 薩tát 婆bà 多đa 薩tát 婆bà 多đa 離ly 識thức 有hữu 境cảnh 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 唯duy 識thức 量lượng 中trung 出xuất 過quá 不bất 得đắc 亦diệc 是thị 能năng 立lập 立lập 自tự 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 亦diệc 破phá 他tha 離ly 識thức 境cảnh 不bất 有hữu 故cố 成thành 能năng 立lập 亦diệc 是thị 能năng 破phá 也dã 。

言ngôn 能năng 破phá 定định 非phi 似tự 立lập 等đẳng 者giả 以dĩ 真chân 似tự 異dị 更cánh 不bất 得đắc 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 問vấn 如như 何hà 前tiền 說thuyết 能năng 立lập 望vọng 似tự 真chân 得đắc 為vi 四tứ 今kim 無vô 四tứ 句cú 答đáp 前tiền 有hữu 真chân 破phá 兼kiêm 真chân 兼kiêm 似tự 故cố 不bất 相tương 例lệ 或hoặc 可khả 未vị 問vấn 。

似tự 現hiện 似tự 比tỉ 總tổng 入nhập 非phi 量lượng 者giả 非phi 量lượng 體thể 寬khoan 攝nhiếp 似tự 現hiện 比tỉ 。

若nhược 依y 心tâm 體thể 者giả 見kiến 分phần/phân 自tự 證chứng 總tổng 名danh 心tâm 體thể 。

真chân 現hiện 真chân 比tỉ 似tự 現hiện 似tự 比tỉ 者giả 此thử 之chi 真chân 似tự 六lục 因nhân 之chi 中trung 總tổng 當đương 智trí 了liễu 因nhân 智trí 了liễu 因nhân 攝nhiếp 二nhị 智trí 了liễu 故cố 者giả 總tổng 談đàm 真chân 似tự 名danh 二nhị 智trí 了liễu 似tự 總tổng 為vi 一nhất 真chân 開khai 為vi 二nhị 故cố 云vân 由do 斯tư 八bát 義nghĩa 體thể 唯duy 七thất 種chủng 。

釋thích 體thể 相tướng 同đồng 異dị 等đẳng 者giả 即tức 解giải 論luận 文văn 之chi 中trung 八bát 義nghĩa 體thể 相tướng 有hữu 同đồng 異dị 所sở 文văn 也dã 。

總tổng 綰oản 群quần 機cơ 者giả 淮hoài 南nam 子tử 中trung 綰oản 者giả 貫quán 也dã 群quần 機cơ 者giả 機cơ 弩nỗ 牙nha 機cơ 要yếu 也dã 。

但đãn 敘tự 紀kỷ 綱cương 不bất 彰chương 餘dư 理lý 者giả 此thử 一nhất 頌tụng 中trung 唯duy 攝nhiếp 四tứ 門môn 不bất 攝nhiếp 餘dư 三tam 名danh 不bất 彰chương 餘dư 理lý 問vấn 何hà 以dĩ 不bất 攝nhiếp 答đáp 論luận 云vân 總tổng 攝nhiếp 諸chư 論luận 要yếu 義nghĩa 彼bỉ 三tam 既ký 非phi 要yếu 義nghĩa 故cố 此thử 不bất 攝nhiếp 。

綸luân 煥hoán 者giả 綸luân 者giả 繩thằng 也dã 煥hoán 者giả 明minh 也dã 旨chỉ 幽u 者giả 指chỉ 意ý 也dã 。

實thật 亦diệc 易dị 葉diệp 成thành 功công 者giả 易dị 者giả 改cải 易dị 葉diệp 者giả 代đại 也dã 從tùng 樹thụ 葉diệp 以dĩ 為vi 其kỳ 喻dụ 如như 樹thụ 葉diệp 葉diệp 葉diệp 相tương/tướng 重trọng/trùng 即tức 此thử 天thiên 主chủ 造tạo 因nhân 明minh 論luận 與dữ 後hậu 世thế 世thế 而nhi 作tác 揩khai 模mô 功công 成thành 至chí 能năng 所sở 以dĩ 言ngôn 實thật 亦diệc 易dị 葉diệp 成thành 功công 也dã 。

長trường/trưởng 行hành 以dĩ 體thể 類loại 有hữu 同đồng 者giả 現hiện 量lượng 比tỉ 量lượng 但đãn 是thị 真chân 量lượng 名danh 為vi 類loại 同đồng 俱câu 一nhất 智trí 名danh 中trung 攝nhiếp 故cố 故cố 名danh 體thể 同đồng 問vấn 現hiện 比tỉ 二nhị 量lượng 體thể 各các 別biệt 何hà 得đắc 體thể 同đồng 答đáp 亦diệc 如như 五ngũ 蘊uẩn 中trung 受thọ 蘊uẩn 體thể 一nhất 何hà 妨phương 受thọ 蘊uẩn 多đa 受thọ 不bất 同đồng 今kim 言ngôn 此thử 一nhất 何hà 妨phương 二nhị 智trí 體thể 別biệt 似tự 現hiện 似tự 比tỉ 者giả 俱câu 有hữu 其kỳ 過quá 名danh 為vi 類loại 同đồng 體thể 即tức 非phi 量lượng 名danh 為vi 體thể 同đồng 所sở 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 體thể 類loại 有hữu 同đồng 合hợp 成thành 品phẩm 數số 也dã 。

免miễn 脫thoát 他tha 論luận 者giả 意ý 云vân 自tự 立lập 道Đạo 理lý 免miễn 被bị 他tha 斥xích 脫thoát 其kỳ 過quá 失thất 此thử 即tức 真chân 能năng 立lập 是thị 也dã 若nhược 不bất 免miễn 脫thoát 即tức 是thị 似tự 立lập 也dã 。

摧tồi 伏phục 他tha 論luận 者giả 即tức 真chân 能năng 破phá 也dã 。

為vi 勝thắng 利lợi 故cố 者giả 意ý 云vân 自tự 能năng 立lập 成thành 得đắc 能năng 破phá 他tha 此thử 即tức 真chân 是thị 勝thắng 利lợi 事sự 也dã 。

此thử 之chi 六lục 門môn 由do 是thị 能năng 立lập 等đẳng 者giả 此thử 第đệ 二nhị 解giải 中trung 唯duy 解giải 長trường/trưởng 行hành 與dữ 頌tụng 不bất 依y 次thứ 釋thích 所sở 由do 不bất 答đáp 開khai 合hợp 也dã 尋tầm 之chi 自tự 現hiện 。

能năng 破phá 似tự 破phá 雖tuy 體thể 即tức 言ngôn 境cảnh 無vô 有hữu 異dị 者giả 。 意ý 云vân 能năng 破phá 似tự 破phá 雖tuy 體thể 即tức 是thị 言ngôn 一nhất 一nhất 對đối 境cảnh 境cảnh 無vô 有hữu 異dị 真chân 能năng 破phá 境cảnh 體thể 即tức 似tự 立lập 似tự 破phá 之chi 境cảnh 即tức 真chân 能năng 立lập 離ly 此thử 真chân 立lập 似tự 立lập 之chi 外ngoại 更cánh 無vô 別biệt 境cảnh 是thị 能năng 破phá 似tự 破phá 家gia 所sở 緣duyên 所sở 以dĩ 言ngôn 境cảnh 無vô 有hữu 異dị 為vi 對đối 雖tuy 言ngôn 故cố 言ngôn 無vô 異dị 問vấn 此thử 意ý 云vân 何hà 答đáp 境cảnh 若nhược 是thị 別biệt 能năng 破phá 不bất 順thuận 便tiện 次thứ 而nhi 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 須tu 有hữu 境cảnh 方phương 可khả 申thân 破phá 所sở 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 與dữ 頌tụng 由do 此thử 不bất 同đồng 也dã 問vấn 此thử 三tam 解giải 而nhi 有hữu 何hà 別biệt 答đáp 第đệ 一nhất 第đệ 三tam 解giải 中trung 釋thích 長trường/trưởng 行hành 與dữ 頌tụng 開khai 合hợp 意ý 同đồng 第đệ 二nhị 解giải 中trung 不bất 釋thích 此thử 義nghĩa 若nhược 釋thích 不bất 依y 次thứ 第đệ 第đệ 一nhất 解giải 性tánh 相tướng 求cầu 之chi 總tổng 明minh 後hậu 之chi 二nhị 解giải 非phi 廣quảng 分phân 別biệt 尋tầm 之chi 自tự 悉tất 故cố 不bất 繁phồn 云vân 也dã 。

邪tà 宗tông 增tăng 減giảm 者giả 如như 十thập 四tứ 過quá 類loại 是thị 也dã 他tha 實thật 真chân 立lập 妄vọng 彈đàn 有hữu 過quá 名danh 為vi 減giảm 自tự 實thật 有hữu 過quá 妄vọng 稱xưng 為vi 真chân 名danh 為vi 增tăng 也dã 。

宗tông 是thị 何hà 義nghĩa 所sở 尊tôn 等đẳng 者giả 所sở 尊tôn 者giả 重trọng/trùng 也dã 所sở 崇sùng 者giả 敬kính 也dã 所sở 主chủ 者giả 尊tôn 也dã 所sở 立lập 者giả 正chánh 所sở 諍tranh 也dã 。

不bất 但đãn 義nghĩa 旨chỉ 現hiện 乖quai 古cổ 師sư 文văn 亦diệc 相tương 違vi 者giả 意ý 云vân 且thả 隨tùy 對đối 敵địch 所sở 立lập 名danh 宗tông 非phi 是thị 不bất 許hứa 宗tông 為vi 能năng 立lập 言ngôn 乖quai 古cổ 者giả 只chỉ 隨tùy 別biệt 義nghĩa 以dĩ 釋thích 其kỳ 宗tông 非phi 是thị 不bất 許hứa 宗tông 通thông 能năng 所sở 名danh 乖quai 古cổ 也dã 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 先tiên 敘tự 三tam 釋thích 於ư 今kim 古cổ 皆giai 不bất 相tương 違vi 如như 何hà 今kim 言ngôn 義nghĩa 旨chỉ 乖quai 古cổ 由do 是thị 只chỉ 據cứ 對đối 敵địch 一nhất 義nghĩa 名danh 為vi 乖quai 也dã 。

問vấn 宗tông 若nhược 所sở 立lập 頌tụng 中trung 八bát 義nghĩa 攝nhiếp 法pháp 不bất 盡tận 者giả 答đáp 有hữu 三tam 解giải 第đệ 一nhất 解giải 者giả 頌tụng 中trung 八bát 義nghĩa 名danh 為vi 能năng 立lập 但đãn 舉cử 能năng 立lập 定định 有hữu 所sở 立lập 不bất 須tu 言ngôn 宗tông 即tức 已dĩ 攝nhiếp 訖ngật 如như 母mẫu 牛ngưu 在tại 處xứ 犢độc 子tử 必tất 隨tùy 有hữu 能năng 立lập 處xứ 必tất 有hữu 所sở 立lập 第đệ 二nhị 解giải 者giả 隨tùy 能năng 立lập 中trung 明minh 之chi 文văn 中trung 雖tuy 無vô 准chuẩn 義nghĩa 合hợp 爾nhĩ 既ký 有hữu 所sở 立lập 明minh 知tri 八bát 義nghĩa 攝nhiếp 法pháp 亦diệc 盡tận 第đệ 三tam 解giải 者giả 指chỉ 此thử 論luận 中trung 初sơ 言ngôn 此thử 中trung 宗tông 等đẳng 多đa 言ngôn 若nhược 不bất 舉cử 宗tông 於ư 何hà 觀quán 察sát 既ký 舉cử 所sở 觀quán 以dĩ 彰chương 能năng 立lập 體thể 明minh 有hữu 能năng 立lập 定định 有hữu 所sở 立lập 宗tông 訖ngật 此thử 解giải 即tức 指chỉ 此thử 論luận 文văn 也dã 。

論luận 何hà 不bất 說thuyết 多đa 智trí 多đa 義nghĩa 者giả 意ý 問vấn 立lập 智trí 義nghĩa 二nhị 也dã 。

六lục 種chủng 言ngôn 論luận 者giả 一nhất 言ngôn 論luận 二nhị 尚thượng 論luận 三tam 諍tranh 論luận 等đẳng 如như 瑜du 伽già 第đệ 十thập 五ngũ 廣quảng 明minh 引dẫn 證chứng 意ý 何hà 答đáp 准chuẩn 前tiền 問vấn 中trung 不bất 說thuyết 智trí 生sanh 義nghĩa 生sanh 名danh 為vi 能năng 立lập 引dẫn 瑜du 伽già 論luận 體thể 中trung 亦diệc 但đãn 有hữu 言ngôn 而nhi 無vô 義nghĩa 智trí 也dã 問vấn 何hà 故cố 不bất 言ngôn 答đáp 以dĩ 是thị 疎sơ 故cố 不bất 說thuyết 智trí 生sanh 義nghĩa 生sanh 此thử 智trí 義nghĩa 生sanh 是thị 立lập 者giả 許hứa 義nghĩa 了liễu 即tức 義nghĩa 生sanh 言ngôn 了liễu 即tức 言ngôn 更cánh 無vô 別biệt 體thể 所sở 以dĩ 不bất 言ngôn 問vấn 若nhược 無vô 別biệt 體thể 如như 何hà 生sanh 了liễu 各các 分phần/phân 三tam 種chủng 答đáp 如như 下hạ 當đương 辨biện 。

又hựu 此thử 量lượng 中trung 唯duy 見kiến 此thử 理lý 者giả 唯duy 見kiến 此thử 因nhân 三tam 相tương/tướng 理lý 也dã 。

又hựu 一nhất 二nhị 之chi 言ngôn 宗tông 由do 未vị 立lập 等đẳng 者giả 問vấn 此thử 第đệ 二nhị 解giải 與dữ 初sơ 解giải 何hà 別biệt 答đáp 前tiền 但đãn 引dẫn 證chứng 論luận 有hữu 多đa 言ngôn 第đệ 二nhị 解giải 中trung 出xuất 其kỳ 道Đạo 理lý 若nhược 無vô 多đa 言ngôn 宗tông 義nghĩa 不bất 立lập 細tế 尋tầm 疏sớ/sơ 文văn 應ưng 知tri 藏tạng 否phủ/bĩ 也dã 。

若nhược 但đãn 無vô 異dị 至chí 或hoặc 返phản 成thành 異dị 法pháp 者giả 如như 四tứ 相tương 違vi 中trung 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 即tức 是thị 返phản 成thành 異dị 法pháp 問vấn 若nhược 爾nhĩ 四tứ 相tương 違vi 中trung 既ký 有hữu 異dị 喻dụ 何hà 言ngôn 無vô 異dị 指chỉ 此thử 為vi 例lệ 答đáp 異dị 若nhược 無vô 過quá 可khả 名danh 有hữu 異dị 異dị 既ký 有hữu 過quá 不bất 能năng 止chỉ 濫lạm 亦diệc 名danh 無vô 異dị 也dã 。

競cạnh 何hà 由do 消tiêu 者giả 意ý 云vân 既ký 立lập 道Đạo 理lý 不bất 決quyết 徒đồ 引dẫn 喻dụ 因nhân 終chung 不bất 能năng 息tức 諍tranh 競cạnh 何hà 有hữu 申thân 他tha 未vị 詳tường 一nhất 定định 。

瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 有hữu 六lục 處xứ 所sở 者giả 問vấn 凡phàm 論luận 義nghĩa 處xứ 要yếu 具cụ 此thử 六lục 為vi 隨tùy 取thủ 一nhất 答đáp 但đãn 於ư 六lục 中trung 隨tùy 取thủ 其kỳ 一nhất 處xứ 即tức 得đắc 論luận 義nghĩa 不bất 要yếu 具cụ 六lục 問vấn 文văn 引dẫn 此thử 文văn 欲dục 證chứng 何hà 義nghĩa 答đáp 意ý 云vân 於ư 此thử 六lục 處xứ 皆giai 須tu 有hữu 一nhất 證chứng 義nghĩa 人nhân 方phương 得đắc 論luận 義nghĩa 也dã 。

三tam 為vi 廢phế 忘vong 宗tông 為vi 欲dục 憶ức 宗tông 此thử 二nhị 何hà 別biệt 答đáp 先tiên 曾tằng 已dĩ 解giải 多đa 時thời 廢phế 忘vong 宗tông 途đồ 既ký 多đa 為vi 欲dục 令linh 知tri 隨tùy 所sở 立lập 宗tông 各các 為vi 欲dục 憶ức 宗tông 故cố 二nhị 差sai 別biệt 也dã 。

問vấn 能năng 立lập 有hữu 多đa 何hà 故cố 一nhất 言ngôn 說thuyết 為vi 能năng 立lập 答đáp 為vi 顯hiển 總tổng 成thành 一nhất 能năng 立lập 性tánh 名danh 為vi 一nhất 言ngôn 理lý 實thật 能năng 立lập 有hữu 因nhân 喻dụ 等đẳng 如như 是thị 多đa 言ngôn 總tổng 別biệt 不bất 同đồng 故cố 無vô 其kỳ 過quá 也dã 。

建kiến 立lập 二nhị 種chủng 所sở 成thành 義nghĩa 耶da 者giả 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 名danh 為vi 二nhị 也dã 問vấn 此thử 二nhị 種chủng 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 。 來lai 自tự 有hữu 何hà 須tu 更cánh 成thành 答đáp 為vì 欲dục 令linh 他tha 。 生sanh 信tín 解giải 故cố 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 成thành 非phi 別biệt 更cánh 欲dục 生sanh 成thành 諸chư 法pháp 名danh 所sở 成thành 也dã 問vấn 生sanh 成thành 何hà 別biệt 答đáp 先tiên 無vô 今kim 有hữu 名danh 生sanh 先tiên 有hữu 今kim 合hợp 名danh 成thành 如như 樹thụ 先tiên 無vô 後hậu 從tùng 地địa 出xuất 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 合hợp 眾chúng 多đa 法pháp 成thành 殿điện 堂đường 等đẳng 名danh 之chi 為vi 成thành 或hoặc 可khả 生sanh 成thành 而nhi 無vô 有hữu 別biệt 也dã 。

依y 現hiện 見kiến 事sự 決quyết 定định 道Đạo 理lý 者giả 前tiền 陳trần 有hữu 法pháp 名danh 為vi 現hiện 見kiến 能năng 立lập 因nhân 名danh 決quyết 定định 道Đạo 理lý 或hoặc 可khả 有hữu 所sở 作tác 處xứ 定định 有hữu 無vô 常thường 之chi 道Đạo 理lý 也dã 亦diệc 名danh 決quyết 定định 道Đạo 理lý 也dã 。

能năng 成thành 道Đạo 理lý 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 現hiện 事sự 故cố 者giả 能năng 成thành 道Đạo 理lý 即tức 因nhân 體thể 也dã 所sở 依y 止chỉ 即tức 瓶bình 盆bồn 等đẳng 現hiện 見kiến 事sự 也dã 。

即tức 於ư 因nhân 喻dụ 現hiện 比tỉ 量lượng 等đẳng 者giả 隨tùy 能năng 立lập 中trung 真chân 者giả 名danh 不bất 相tương 違vi 似tự 者giả 名danh 相tướng 違vi 故cố 言ngôn 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 真chân 似tự 所sở 攝nhiếp 也dã 。

初sơ 是thị 六lục 不bất 定định 至chí 或hoặc 成thành 或hoặc 違vi 者giả 問vấn 六lục 不bất 定định 四tứ 不bất 成thành 及cập 四tứ 相tương 違vi 但đãn 是thị 因nhân 過quá 何hà 故cố 不bất 決quyết 定định 及cập 同đồng 所sở 成thành 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 耶da 答đáp 六lục 不bất 定định 者giả 因nhân 於ư 同đồng 異dị 二nhị 喻dụ 或hoặc 成thành 或hoặc 違vi 同đồng 喻dụ 有hữu 因nhân 名danh 為vi 或hoặc 成thành 異dị 喻dụ 有hữu 因nhân 名danh 為vi 或hoặc 違vi 由do 不bất 能năng 定định 成thành 於ư 一nhất 宗tông 所sở 以dĩ 偏thiên 名danh 不bất 決quyết 定định 也dã 實thật 理lý 而nhi 言ngôn 因nhân 喻dụ 等đẳng 通thông 皆giai 得đắc 同đồng 所sở 成thành 名danh 同đồng 所sở 成thành 隨tùy 舉cử 少thiểu 別biệt 立lập 名danh 不bất 等đẳng 智trí 者giả 思tư 之chi 。

似tự 宗tông 二nhị 喻dụ 亦diệc 在tại 此thử 攝nhiếp 者giả 似tự 宗tông 似tự 因nhân 似tự 喻dụ 亦diệc 得đắc 在tại 此thử 同đồng 所sở 成thành 攝nhiếp 問vấn 因nhân 喻dụ 帶đái 似tự 理lý 更cánh 成thành 立lập 名danh 同đồng 所sở 成thành 似tự 宗tông 如như 何hà 亦diệc 得đắc 說thuyết 言ngôn 名danh 同đồng 所sở 成thành 答đáp 且thả 如như 佛Phật 弟đệ 子tử 。 對đối 數số 論luận 師sư 立lập 聲thanh 是thị 滅diệt 壞hoại 無vô 常thường 數số 論luận 不bất 許hứa 即tức 是thị 似tự 宗tông 他tha 既ký 不bất 許hứa 別biệt 將tương 因nhân 喻dụ 而nhi 成thành 立lập 之chi 名danh 同đồng 所sở 成thành 據cứ 自tự 比tỉ 量lượng 有hữu 斯tư 義nghĩa 也dã 。

一nhất 決quyết 定định 故cố 二nhị 異dị 所sở 成thành 故cố 者giả 問vấn 此thử 二nhị 何hà 別biệt 答đáp 望vọng 義nghĩa 不bất 同đồng 尋tầm 文văn 自tự 悉tất 。

其kỳ 相tương 違vi 者giả 於ư 為vi 成thành 就tựu 所sở 立lập 宗tông 義nghĩa 此thử 已dĩ 下hạ 釋thích 是thị 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 也dã 問vấn 前tiền 既ký 釋thích 訖ngật 何hà 須tu 更cánh 明minh 答đáp 前tiền 雖tuy 總tổng 明minh 而nhi 不bất 子tử 細tế 即tức 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 似tự 因nhân 喻dụ 中trung 及cập 似tự 現hiện 比tỉ 量lượng 等đẳng 名danh 相tướng 違vi 不bất 成thành 宗tông 故cố 不bất 名danh 為vi 量lượng 真chân 者giả 返phản 此thử 也dã 。

此thử 雖tuy 不bất 同đồng 彼bỉ 次thứ 第đệ 等đẳng 者giả 意ý 談đàm 大đại 論luận 二nhị 為vi 所sở 立lập 八bát 為vi 能năng 立lập 今kim 此thử 因nhân 明minh 即tức 不bất 同đồng 彼bỉ 宗tông 因nhân 喻dụ 等đẳng 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 擬nghĩ 宜nghi 亦diệc 准chuẩn 大đại 論luận 釋thích 也dã 。

依y 之chi 宗tông 性tánh 方phương 非phi 極cực 成thành 者giả 能năng 所sở 宗tông 性tánh 即tức 不bất 相tương 離ly 也dã 或hoặc 可khả 所sở 依y 之chi 宗tông 性tánh 即tức 不bất 相tương 離ly 也dã 。

因nhân 中trung 必tất 是thị 因nhân 同đồng 品phẩm 至chí 所sở 立lập 不bất 成thành 者giả 如như 佛Phật 弟đệ 子tử 。 對đối 數số 論luận 立lập 聲thanh 是thị 滅diệt 壞hoại 無vô 常thường 二nhị 十thập 三tam 諦đế 中trung 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 猶do 如như 色sắc 等đẳng 諸chư 非phi 滅diệt 壞hoại 者giả 皆giai 是thị 異dị 喻dụ 二nhị 十thập 三tam 諦đế 中trung 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 因nhân 於ư 同đồng 喻dụ 色sắc 不bất 遍biến 轉chuyển 於ư 同đồng 喻dụ 色sắc 上thượng 闕khuyết 無vô 所sở 立lập 滅diệt 壞hoại 之chi 宗tông 他tha 不bất 許hứa 色sắc 是thị 滅diệt 壞hoại 法pháp 。 所sở 以dĩ 言ngôn 同đồng 喻dụ 皆giai 有hữu 所sở 立lập 不bất 成thành 所sở 立lập 不bất 成thành 即tức 是thị 因nhân 同đồng 品phẩm 非phi 定định 有hữu 過quá 也dã 。

異dị 喻dụ 一nhất 分phần/phân 者giả 且thả 如như 大Đại 乘Thừa 對đối 薩tát 婆bà 多đa 立lập 真chân 異dị 熟thục 識thức 定định 是thị 第đệ 八bát 因nhân 云vân 是thị 識thức 性tánh 故cố 諸chư 非phi 第đệ 八bát 識thức 者giả 皆giai 是thị 異dị 喻dụ 識thức 性tánh 之chi 因nhân 於ư 六lục 轉chuyển 識thức 皆giai 悉tất 遍biến 轉chuyển 或hoặc 可khả 宗tông 如như 前tiền 故cố 別biệt 改cải 因nhân 云vân 業nghiệp 識thức 故cố 因nhân 於ư 異dị 喻dụ 七thất 識thức 上thượng 前tiền 六lục 識thức 轉chuyển 第đệ 七thất 不bất 轉chuyển 即tức 異dị 喻dụ 一nhất 分phần/phân 轉chuyển 。

因nhân 中trung 亦diệc 有hữu 所sở 依y 隨tùy 一nhất 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 者giả 意ý 云vân 所sở 依y 之chi 中trung 有hữu 有hữu 體thể 者giả 有hữu 無vô 體thể 者giả 所sở 別biệt 不bất 成thành 即tức 是thị 因nhân 中trung 所sở 依y 不bất 成thành 。 據cứ 無vô 體thể 者giả 問vấn 何hà 以dĩ 無vô 猶do 豫dự 不bất 成thành 。

佛Phật 地địa 論luận 云vân 彼bỉ 因nhân 明minh 論luận 者giả 但đãn 是thị 明minh 因nhân 明minh 處xứ 總tổng 名danh 為vi 彼bỉ 或hoặc 偏thiên 指chỉ 此thử 論luận 也dã 。

不bất 定định 屬thuộc 一nhất 門môn 者giả 意ý 云vân 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 非phi 一nhất 向hướng 定định 隨tùy 前tiền 後hậu 陳trần 別biệt 也dã 不bất 得đắc 自tự 性tánh 唯duy 屬thuộc 前tiền 陳trần 不bất 得đắc 差sai 別biệt 唯duy 屬thuộc 後hậu 陳trần 所sở 以dĩ 言ngôn 不bất 定định 屬thuộc 一nhất 門môn 也dã 。

不bất 同đồng 大Đại 乘Thừa 者giả 因nhân 明minh 之chi 名danh 即tức 通thông 內nội 外ngoại 道đạo 佛Phật 地địa 論luận 者giả 唯duy 是thị 大Đại 乘Thừa 所sở 以dĩ 言ngôn 不bất 同đồng 大Đại 乘Thừa 不bất 同đồng 義nghĩa 文văn 中trung 自tự 說thuyết 也dã 。

二nhị 名danh 如như 前tiền 者giả 即tức 指chỉ 前tiền 解giải 因nhân 明minh 論luận 中trung 唯duy 局cục 自tự 體thể 不bất 通thông 他tha 上thượng 名danh 為vi 自tự 性tánh 如như 縷lũ 貫quán 華hoa 等đẳng 名danh 為vi 差sai 別biệt 也dã 或hoặc 可khả 指chỉ 初sơ 解giải 明minh 五ngũ 釋thích 中trung 且thả 解giải 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 等đẳng 二nhị 名danh 也dã 。

二nhị 燈đăng 二nhị 炬cự 等đẳng 者giả 問vấn 燈đăng 炬cự 雙song 舉cử 何hà 言ngôn 互hỗ 顯hiển 答đáp 此thử 處xứ 舉cử 光quang 彼bỉ 處xứ 舉cử 影ảnh 舉cử 影ảnh 即tức 影ảnh 取thủ 其kỳ 光quang 還hoàn 影ảnh 取thủ 影ảnh 思tư 准chuẩn 可khả 知tri 也dã 第đệ 四tứ 有hữu 是thị 者giả 此thử 意ý 即tức 說thuyết 俱câu 正chánh 皆giai 無vô 一nhất 分phân 之chi 過quá 名danh 俱câu 非phi 一nhất 分phần/phân 不bất 成thành 若nhược 自tự 他tha 俱câu 是thị 全toàn 過quá 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 俱câu 非phi 一nhất 分phần/phân 以dĩ 全toàn 不bất 成thành 故cố 由do 是thị 第đệ 四tứ 句cú 俱câu 非phi 一nhất 分phần/phân 言ngôn 中trung 通thông 有hữu 是thị 者giả 及cập 非phi 是thị 者giả 故cố 言ngôn 第đệ 四tứ 有hữu 是thị 也dã 。

所sở 別biệt 定định 成thành 能năng 別biệt 不bất 成thành 為vi 句cú 亦diệc 爾nhĩ 者giả 且thả 能năng 別biệt 定định 成thành 為vi 首thủ 對đối 所sở 別biệt 不bất 成thành 有hữu 全toàn 有hữu 分phần/phân 所sở 別biệt 不bất 成thành 亦diệc 有hữu 全toàn 分phần/phân 故cố 云vân 亦diệc 爾nhĩ 此thử 中trung 他tha 法pháp 應ưng 云vân 有hữu 能năng 別biệt 不bất 成thành 有hữu 他tha 俱câu 有hữu 俱câu 非phi 不bất 成thành 等đẳng 餘dư 可khả 思tư 准chuẩn 此thử 等đẳng 作tác 句cú 數số 指chỉ 法pháp 如như 下hạ 解giải 似tự 宗tông 之chi 中trung 一nhất 一nhất 指chỉ 法pháp 具cụ 作tác 今kim 時thời 未vị 利lợi 不bất 可khả 顯hiển 談đàm 也dã 。

如như 是thị 徧biến 句cú 總tổng 別biệt 合hợp 有hữu 者giả 總tổng 數số 別biệt 句cú 合hợp 當đương 四tứ 種chủng 四tứ 句cú 所sở 以dĩ 言ngôn 總tổng 別biệt 非phi 是thị 俱câu 不bất 成thành 名danh 總tổng 偏thiên 句cú 不bất 成thành 名danh 別biệt 熟thục 思tư 量lượng 其kỳ 前tiền 七thất 句cú 皆giai 是thị 此thử 過quá 者giả 此thử 俱câu 不bất 成thành 中trung 此thử 上thượng 已dĩ 作tác 二nhị 種chủng 四tứ 句cú 前tiền 之chi 七thất 句cú 皆giai 是thị 俱câu 不bất 成thành 中trung 過quá 也dã 其kỳ 第đệ 八bát 句cú 即tức 是thị 前tiền 偏thiên 句cú 中trung 所sở 別biệt 定định 成thành 能năng 別biệt 不bất 成thành 中trung 第đệ 三tam 俱câu 過quá 攝nhiếp 也dã 細tế 尋tầm 可khả 知tri 。

雖tuy 總tổng 有hữu 四tứ 體thể 唯duy 有hữu 二nhị 者giả 意ý 云vân 能năng 別biệt 為vi 顯hiển 作tác 二nhị 四tứ 句cú 又hựu 以dĩ 所sở 別biệt 為vi 首thủ 亦diệc 有hữu 四tứ 句cú 更cánh 互hỗ 能năng 所sở 為vi 顯hiển 為vi 句cú 差sai 別biệt 更cánh 無vô 異dị 也dã 所sở 以dĩ 言ngôn 後hậu 即tức 是thị 前tiền 。 更cánh 無vô 別biệt 異dị 。

所sở 以dĩ 但đãn 名danh 二nhị 四tứ 句cú 者giả 論luận 體thể 即tức 是thị 二nhị 四tứ 句cú 也dã 或hoặc 可khả 言ngôn 二nhị 句cú 者giả 即tức 能năng 別biệt 為vi 一nhất 句cú 名danh 為vi 二nhị 句cú 也dã 。

一nhất 一nhất 離ly 為vi 一nhất 分phần/phân 句cú 者giả 即tức 如như 是thị 俱câu 中trung 五ngũ 四tứ 句cú 內nội 能năng 別biệt 所sở 別biệt 各các 取thủ 一nhất 分phần/phân 而nhi 為vi 句cú 也dã 。

義nghĩa 准chuẩn 亦diệc 有hữu 宗tông 猶do 豫dự 不bất 成thành 者giả 兩lưỡng 俱câu 隨tùy 一nhất 全toàn 分phần/phân 一nhất 分phần/phân 等đẳng 過quá 將tương 此thử 以dĩ 釋thích 猶do 豫dự 不bất 成thành 亦diệc 有hữu 如như 是thị 。 等đẳng 過quá 非phi 是thị 結kết 前tiền 兩lưỡng 俱câu 隨tùy 一nhất 等đẳng 過quá 問vấn 何hà 故cố 不bất 言ngôn 宗tông 有hữu 所sở 依y 不bất 成thành 。 答đáp 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 云vân 准chuẩn 例lệ 合hợp 有hữu 但đãn 略lược 不bất 言ngôn 實thật 道Đạo 理lý 而nhi 論luận 宗tông 中trung 不bất 合hợp 有hữu 所sở 依y 不bất 成thành 。 由do 此thử 二nhị 途đồ 故cố 今kim 不bất 說thuyết 。

二nhị 種chủng 自tự 性tánh 及cập 二nhị 差sai 別biệt 者giả 前tiền 陳trần 後hậu 陳trần 名danh 為vi 二nhị 種chủng 為vi 對đối 意ý 許hứa 名danh 為vi 自tự 性tánh 前tiền 陳trần 後hậu 陳trần 皆giai 有hữu 意ý 許hứa 名danh 為vi 差sai 別biệt 即tức 下hạ 四tứ 相tương 違vi 勢thế 當đương 此thử 也dã 此thử 等đẳng 設thiết 爾nhĩ 有hữu 過quá 皆giai 在tại 所sở 簡giản 之chi 中trung 故cố 置trí 極cực 成thành 簡giản 彼bỉ 非phi 也dã 。

隨tùy 自tự 即tức 簡giản 至chí 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 者giả 意ý 云vân 理lý 門môn 簡giản 五ngũ 此thử 中trung 簡giản 三tam 及cập 兼kiêm 隨tùy 自tự 簡giản 九cửu 周chu 備bị 談đàm 理lý 雖tuy 爾nhĩ 今kim 此thử 據cứ 勝thắng 但đãn 言ngôn 簡giản 三tam 非phi 欲dục 具cụ 簡giản 一nhất 切thiết 宗tông 過quá 亦diệc 如như 喻dụ 言ngôn 顯hiển 因nhân 同đồng 品phẩm 有hữu 能năng 立lập 決quyết 定định 有hữu 性tánh 有hữu 所sở 立lập 今kim 既ký 是thị 真chân 即tức 簡giản 得đắc 似tự 同đồng 法pháp 喻dụ 中trung 三tam 過quá 能năng 立lập 不bất 成thành 所sở 立lập 不bất 成thành 俱câu 不bất 極cực 成thành 亦diệc 據cứ 勝thắng 者giả 但đãn 簡giản 於ư 三tam 不bất 簡giản 合hợp 結kết 今kim 此thử 中trung 言ngôn 極cực 成thành 有hữu 法pháp 極cực 成thành 能năng 別biệt 亦diệc 但đãn 據cứ 勝thắng 簡giản 三tam 過quá 也dã 更cánh 不bất 言ngôn 餘dư 。

因nhân 喻dụ 依y 體thể 並tịnh 須tu 極cực 成thành 等đẳng 者giả 因nhân 體thể 者giả 所sở 作tác 性tánh 因nhân 名danh 之chi 為vi 體thể 三tam 相tương/tướng 義nghĩa 名danh 之chi 為vi 依y 即tức 能năng 依y 也dã 喻dụ 依y 者giả 即tức 瓶bình 盆bồn 是thị 喻dụ 體thể 者giả 即tức 是thị 瓶bình 盆bồn 上thượng 能năng 立lập 所sở 立lập 也dã 或hoặc 可khả 因nhân 依y 者giả 即tức 聲thanh 有hữu 法pháp 喻dụ 依y 者giả 即tức 瓶bình 盆bồn 等đẳng 也dã 異dị 喻dụ 依y 者giả 即tức 虗hư 空không 也dã 。

因nhân 喻dụ 之chi 中trung 自tự 比tỉ 言ngôn 許hứa 他tha 比tỉ 言ngôn 執chấp 者giả 意ý 簡giản 差sai 別biệt 若nhược 共cộng 比tỉ 量lượng 不bất 須tu 言ngôn 簡giản 也dã 問vấn 此thử 之chi 二nhị 解giải 而nhi 有hữu 何hà 別biệt 答đáp 言ngôn 語ngữ 稍sảo 差sái 別biệt 大đại 意ý 相tương 似tự 細tế 思tư 。

三tam 因nhân 喻dụ 成thành 中trung 無vô 不bất 成thành 等đẳng 者giả 意ý 云vân 真chân 因nhân 真chân 喻dụ 定định 能năng 成thành 宗tông 更cánh 無vô 濫lạm 故cố 不bất 須tu 繁phồn 簡giản 成thành 宗tông 之chi 中trung 雖tuy 是thị 真chân 宗tông 約ước 有hữu 總tổng 宗tông 一nhất 許hứa 一nhất 不bất 許hứa 所sở 以dĩ 有hữu 濫lạm 要yếu 須tu 言ngôn 極cực 成thành 返phản 彰chương 不bất 相tương 離ly 性tánh 。 宗tông 而nhi 是thị 所sở 諍tranh 名danh 為vi 不bất 極cực 為vi 諍tranh 不bất 極cực 故cố 二nhị 宗tông 依y 必tất 須tu 極cực 成thành 與dữ 前tiền 二nhị 解giải 稍sảo 別biệt 熟thục 詳tường 。

因nhân 不bất 成thành 等đẳng 攝nhiếp 不bất 極cực 從tùng 寬khoan 為vi 名danh 不bất 名danh 極cực 等đẳng 者giả 意ý 云vân 宗tông 過quá 之chi 中trung 有hữu 不bất 極cực 成thành 之chi 言ngôn 真chân 宗tông 中trung 即tức 須tu 對đối 彼bỉ 而nhi 言ngôn 極cực 成thành 因nhân 喻dụ 之chi 過quá 中trung 雖tuy 有hữu 不bất 極cực 從tùng 寬khoan 為vi 名danh 名danh 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 隨tùy 一nhất 等đẳng 過quá 約ước 似tự 因nhân 等đẳng 中trung 無vô 不bất 極cực 成thành 之chi 語ngữ 所sở 以dĩ 真chân 因nhân 等đẳng 中trung 亦diệc 不bất 著trước 極cực 成thành 之chi 言ngôn 以dĩ 簡giản 於ư 彼bỉ 若nhược 准chuẩn 真chân 似tự 相tương/tướng 翻phiên 但đãn 應ưng 言ngôn 非phi 兩lưỡng 俱câu 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 約ước 所sở 翻phiên 中trung 無vô 不bất 極cực 成thành 之chi 語ngữ 所sở 以dĩ 不bất 得đắc 。 真chân 因nhân 喻dụ 中trung 著trước 極cực 成thành 也dã 。

但đãn 此thử 論luận 略lược 等đẳng 者giả 此thử 解giải 正chánh 也dã 前tiền 四tứ 解giải 中trung 隨tùy 據cứ 一nhất 義nghĩa 且thả 作tác 斯tư 釋thích 理lý 門môn 論luận 未vị 為vi 盡tận 理lý 故cố 有hữu 此thử 解giải 也dã 。

但đãn 說thuyết 有hữu 法pháp 為vi 宗tông 以dĩ 法pháp 成thành 有hữu 法pháp 故cố 者giả 意ý 云vân 先tiên 古cổ 諸chư 因nhân 明minh 師sư 不bất 悟ngộ 其kỳ 宗tông 唯duy 喚hoán 有hữu 法pháp 以dĩ 為vi 其kỳ 宗tông 此thử 等đẳng 指chỉ 如như 下hạ 當đương 釋thích 合hợp 此thử 二nhị 種chủng 宗tông 所sở 成thành 故cố 者giả 此thử 有hữu 二nhị 意ý 第đệ 一nhất 意ý 云vân 合hợp 此thử 二nhị 種chủng 者giả 即tức 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 宗tông 所sở 成thành 故cố 者giả 即tức 喚hoán 總tổng 為vi 能năng 成thành 依y 宗tông 為vi 所sở 成thành 所sở 以dĩ 言ngôn 宗tông 所sở 成thành 故cố 即tức 說thuyết 同đồng 已dĩ 前tiền 古cổ 今kim 同đồng 異dị 第đệ 三tam 解giải 也dã 自tự 尋tầm 去khứ 取thủ 二nhị 云vân 合hợp 此thử 二nhị 種chủng 為vi 宗tông 將tương 因nhân 喻dụ 成thành 所sở 以dĩ 言ngôn 合hợp 此thử 二nhị 種chủng 宗tông 所sở 成thành 故cố 問vấn 若nhược 准chuẩn 此thử 義nghĩa 道Đạo 理lý 無vô 違vi 如như 何hà 簡giản 耶da 答đáp 意ý 欲dục 成thành 立lập 不bất 相tương 離ly 一nhất 許hứa 一nhất 不bất 許hứa 名danh 之chi 為vi 宗tông 非phi 欲dục 成thành 立lập 宗tông 之chi 所sở 依y 故cố 即tức 簡giản 也dã 。

故cố 者giả 所sở 以dĩ 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 者giả 問vấn 二nhị 釋thích 何hà 殊thù 答đáp 第đệ 一nhất 解giải 中trung 但đãn 簡giản 古cổ 師sư 或hoặc 將tương 有hữu 法pháp 或hoặc 但đãn 取thủ 法pháp 或hoặc 雙song 取thủ 二nhị 而nhi 為vi 其kỳ 宗tông 今kim 陳trần 那na 簡giản 之chi 皆giai 非phi 宗tông 諍tranh 取thủ 此thử 二nhị 上thượng 不bất 相tương 離ly 方phương 成thành 宗tông 故cố 為vi 簡giản 古cổ 師sư 遂toại 說thuyết 故cố 字tự 第đệ 二nhị 解giải 者giả 故cố 字tự 雖tuy 屬thuộc 其kỳ 宗tông 意ý 欲dục 擇trạch 依y 極cực 成thành 之chi 語ngữ 且thả 以dĩ 互hỗ 相tương 差sai 別biệt 不bất 相tương 離ly 性tánh 。 違vi 他tha 順thuận 己kỷ 而nhi 為vi 宗tông 故cố 其kỳ 宗tông 所sở 依y 必tất 兩lưỡng 共cộng 成thành 若nhược 不bất 極cực 成thành 須tu 更cánh 成thành 立lập 既ký 不bất 成thành 立lập 說thuyết 故cố 字tự 者giả 有hữu 深thâm 意ý 耳nhĩ 。

或hoặc 有hữu 於ư 此thử 者giả 即tức 軌quỹ 公công 也dã 。

亦diệc 乃nãi 闇ám 唐đường 梵Phạm 之chi 方phương 言ngôn 者giả 問vấn 解giải 梵Phạm 無vô 故cố 改cải 故cố 為vi 為vi 言ngôn 無vô 其kỳ 闇ám 如như 何hà 得đắc 言ngôn 闇ám 唐đường 語ngữ 也dã 答đáp 非phi 是thị 不bất 解giải 故cố 字tự 為vi 字tự 有hữu 別biệt 但đãn 不bất 悟ngộ 此thử 理lý 名danh 為vi 闇ám 也dã 。

五ngũ 失thất 三tam 不bất 異dị 者giả 具cụ 如như 義nghĩa 決quyết 故cố 不bất 煩phiền 云vân 也dã 。

如như 因nhân 三tam 相tương/tướng 至chí 所sở 依y 便tiện 非phi 者giả 意ý 云vân 其kỳ 因nhân 有hữu 體thể 有hữu 義nghĩa 所sở 作tác 是thị 體thể 三tam 相tương/tướng 是thị 義nghĩa 體thể 不bất 離ly 義nghĩa 義nghĩa 不bất 離ly 體thể 是thị 差sai 別biệt 性tánh 故cố 今kim 不bất 欲dục 偏thiên 取thủ 能năng 依y 差sai 別biệt 性tánh 為vi 因nhân 不bất 取thủ 所sở 依y 體thể 義nghĩa 為vi 因nhân 今kim 但đãn 總tổng 取thủ 為vi 因nhân 由do 此thử 因nhân 中trung 不bất 立lập 差sai 別biệt 性tánh 故cố 喻dụ 體thể 即tức 因nhân 准chuẩn 因nhân 可khả 知tri 也dã 。

此thử 論luận 獨độc 言ngôn 者giả 意ý 云vân 理lý 門môn 論luận 中trung 不bất 立lập 能năng 別biệt 所sở 別biệt 及cập 差sai 別biệt 性tánh 等đẳng 今kim 此thử 因nhân 明minh 論luận 中trung 不bất 獨độc 有hữu 也dã 為vi 簡giản 於ư 彼bỉ 故cố 置trí 此thử 言ngôn 也dã 。

凡phàm 宗tông 有hữu 四tứ 者giả 此thử 即tức 理lý 門môn 論luận 中trung 凡phàm 明minh 宗tông 義nghĩa 此thử 四tứ 也dã 。

然nhiên 於ư 因nhân 明minh 未vị 見kiến 其kỳ 過quá 者giả 意ý 云vân 因nhân 明minh 論luận 中trung 未vị 見kiến 有hữu 義nghĩa 准chuẩn 宗tông 過quá 明minh 知tri 義nghĩa 准chuẩn 宗tông 得đắc 是thị 真chân 宗tông 問vấn 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 宗tông 中trung 而nhi 有hữu 義nghĩa 準chuẩn 答đáp 準chuẩn 下hạ 因nhân 過quá 四tứ 相tương 違vi 中trung 說thuyết 法Pháp 差sai 別biệt 有hữu 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 之chi 因nhân 明minh 知tri 有hữu 義nghĩa 准chuẩn 也dã 問vấn 既ký 無vô 其kỳ 過quá 如như 何hà 不bất 立lập 答đáp 本bổn 意ý 但đãn 諍tranh 言ngôn 所sở 陳trần 者giả 名danh 不bất 顧cố 論luận 宗tông 所sở 樂lạc 所sở 立lập 非phi 言ngôn 陳trần 不bất 是thị 正chánh 諍tranh 但đãn 傍bàng 准chuẩn 故cố 今kim 不bất 立lập 然nhiên 非phi 正chánh 立lập 所sở 以dĩ 故cố 在tại 所sở 簡giản 之chi 中trung 也dã 。

因nhân 喻dụ 成thành 立lập 自tự 義nghĩa 亦diệc 應ưng 名danh 宗tông 者giả 此thử 意ý 說thuyết 云vân 若nhược 不bất 言ngôn 所sở 成thành 但đãn 言ngôn 成thành 立lập 即tức 名danh 宗tông 者giả 因nhân 喻dụ 亦diệc 能năng 成thành 立lập 自tự 宗tông 此thử 之chi 因nhân 喻dụ 應ưng 亦diệc 名danh 宗tông 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 著trước 所sở 成thành 言ngôn 簡giản 能năng 成thành 也dã 。

此thử 上thượng 一nhất 解giải 依y 理lý 門môn 論luận 唯duy 簡giản 於ư 真chân 不bất 簡giản 於ư 似tự 者giả 問vấn 准chuẩn 理lý 門môn 論luận 有hữu 難nạn/nan 云vân 所sở 成thành 立lập 者giả 即tức 名danh 為vi 宗tông 因nhân 喻dụ 重trọng/trùng 轉chuyển 他tha 成thành 應ưng 亦diệc 名danh 宗tông 故cố 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 雖tuy 更cánh 成thành 立lập 合hợp 名danh 為vi 宗tông 非phi 是thị 所sở 樂lạc 屬thuộc 第đệ 二nhị 時thời 疎sơ 故cố 非phi 宗tông 准chuẩn 此thử 合hợp 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 言ngôn 以dĩ 簡giản 真chân 似tự 何hà 故cố 疏sớ/sơ 主chủ 斷đoạn 依y 理lý 門môn 唯duy 簡giản 真chân 耶da 答đáp 意ý 云vân 理lý 門môn 論luận 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 所sở 立lập 謂vị 不bất 樂nhạo 為vi 能năng 成thành 立lập 性tánh 者giả 唯duy 簡giản 真chân 因nhân 喻dụ 等đẳng 此thử 唯duy 簡giản 真chân 因nhân 喻dụ 等đẳng 同đồng 時thời 申thân 者giả 餘dư 所sở 簡giản 者giả 而nhi 是thị 別biệt 時thời 以dĩ 真chân 因nhân 喻dụ 唯duy 是thị 能năng 立lập 以dĩ 簡giản 濫lạm 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 所sở 立lập 簡giản 決quyết 定định 不bất 樂nhạo 能năng 成thành 立lập 也dã 若nhược 異dị 此thử 者giả 說thuyết 所sở 成thành 立lập 似tự 因nhân 似tự 喻dụ 應ưng 亦diệc 名danh 宗tông 者giả 此thử 說thuyết 救cứu 難nạn/nan 非phi 正chánh 所sở 簡giản 似tự 宗tông 因nhân 喻dụ 體thể 被bị 他tha 成thành 已dĩ 亦diệc 合hợp 名danh 宗tông 但đãn 第đệ 二nhị 時thời 非phi 正chánh 所sở 諍tranh 不bất 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 准chuẩn 此thử 簡giản 宗tông 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 不bất 是thị 簡giản 似tự 智trí 者giả 思tư 之chi 。

又hựu 解giải 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 貫quán 通thông 上thượng 下hạ 者giả 前tiền 解giải 隨tùy 自tự 簡giản 於ư 前tiền 三tam 種chủng 。 唯duy 取thủ 第đệ 四tứ 不bất 顧cố 論luận 宗tông 所sở 以dĩ 言ngôn 隨tùy 自tự 宗tông 而nhi 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 言ngôn 今kim 又hựu 解giải 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 字tự 亦diệc 通thông 於ư 上thượng 讀đọc 也dã 問vấn 縱túng/tung 通thông 上thượng 下hạ 簡giản 定định 云vân 何hà 答đáp 雖tuy 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 非phi 但đãn 簡giản 前tiền 三tam 宗tông 而nhi 亦diệc 簡giản 似tự 宗tông 因nhân 喻dụ 雖tuy 重trọng/trùng 成thành 已dĩ 合hợp 為vi 宗tông 非phi 是thị 正chánh 諍tranh 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 言ngôn 簡giản 於ư 此thử 餘dư 並tịnh 如như 文văn 熟thục 思tư 也dã 言ngôn 遍biến 許hứa 失thất 及cập 承thừa 稟bẩm 失thất 者giả 意ý 云vân 宗tông 中trung 有hữu 遍biến 許hứa 宗tông 承thừa 稟bẩm 宗tông 若nhược 更cánh 立lập 者giả 乃nãi 相tương/tướng 符phù 所sở 以dĩ 宗tông 中trung 須tu 隨tùy 自tự 若nhược 共cộng 因nhân 喻dụ 必tất 須tu 遍biến 許hứa 或hoặc 承thừa 稟bẩm 等đẳng 所sở 以dĩ 因nhân 喻dụ 言ngôn 隨tùy 自tự 無vô 遍biến 許hứa 等đẳng 過quá 也dã 。

不bất 說thuyết 亦diệc 有hữu 傍bàng 義nghĩa 差sai 別biệt 者giả 意ý 云vân 喻dụ 不bất 著trước 隨tùy 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 言ngôn 非phi 但đãn 簡giản 得đắc 遍biến 許hứa 承thừa 稟bẩm 理lý 實thật 亦diệc 無vô 傍bàng 義nghĩa 准chuẩn 也dã 亦diệc 前tiền 二nhị 宗tông (# 遍biến 許hứa 承thừa 稟bẩm )# 也dã 有hữu 本bổn 言ngôn 二nhị 者giả 即tức 喻dụ 二nhị 也dã 若nhược 論luận 道Đạo 理lý 二nhị 言ngôn 違vi 若nhược 又hựu 疏sớ/sơ 著trước 亦diệc 稍sảo 好hảo/hiếu 也dã 。

隨tùy 其kỳ 不bất 顧cố 故cố 於ư 因nhân 喻dụ 不bất 說thuyết 隨tùy 自tự 者giả 意ý 云vân 自tự 比tỉ 量lượng 因nhân 置trí 許hứa 言ngôn 簡giản 他tha 比tỉ 量lượng 中trung 著trước 汝nhữ 執chấp 簡giản 所sở 以dĩ 不bất 須tu 因nhân 喻dụ 置trí 隨tùy 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 若nhược 共cộng 比tỉ 量lượng 必tất 先tiên 共cộng 許hứa 方phương 成thành 能năng 立lập 故cố 言ngôn 隨tùy 自tự 所sở 以dĩ 疏sớ/sơ 言ngôn 隨tùy 其kỳ 不bất 顧cố 者giả 此thử 答đáp 共cộng 量lượng 言ngôn 隨tùy 自tự 也dã 。

能năng 立lập 本bổn 成thành 成thành 自tự 所sở 立lập 隨tùy 應ứng 之chi 義nghĩa 者giả 意ý 云vân 立lập 所sở 作tác 因nhân 成thành 聲thanh 無vô 常thường 聲thanh 上thượng 雖tuy 有hữu 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 可khả 聞văn 等đẳng 性tánh 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 今kim 所sở 作tác 性tánh 因nhân 唯duy 成thành 聲thanh 為vi 無vô 常thường 隨tùy 應ứng 義nghĩa 也dã 。

立lập 乃nãi 乖quai 角giác 共cộng 自tự 相tương 違vi 者giả 且thả 如như 數số 論luận 師sư 對đối 佛Phật 法Pháp 立lập 眼nhãn 等đẳng 必tất 為vi 他tha 用dụng 意ý 中trung 所sở 許hứa 擬nghĩ 成thành 眼nhãn 等đẳng 是thị 真chân 他tha 用dụng 勝thắng 積tích 聚tụ 性tánh 為vi 因nhân 臥ngọa 具cụ 等đẳng 同đồng 喻dụ 及cập 舉cử 因nhân 喻dụ 乃nãi 成thành 眼nhãn 等đẳng 為vi 假giả 他tha 用dụng 勝thắng 由do 此thử 舉cử 因nhân 違vi 自tự 所sở 立lập 成thành 違vi 故cố 云vân 立lập 乃nãi 乖quai 角giác 共cộng 自tự 相tương 違vi 由do 此thử 因nhân 喻dụ 違vi 他tha 意ý 許hứa 明minh 知tri 宗tông 因nhân 可khả 有hữu 義nghĩa 准chuẩn 宗tông 之chi 差sai 別biệt 同đồng 喻dụ 定định 言ngôn 熟thục 思tư 。

又hựu 宗tông 有hữu 諍tranh 以dĩ 更cánh 須tu 成thành 等đẳng 者giả 此thử 第đệ 三tam 解giải 與dữ 第đệ 一nhất 解giải 簡giản 濫lạm 無vô 異dị 意ý 義nghĩa 無vô 差sai 別biệt 宜nghi 可khả 細tế 尋tầm 。

又hựu 宗tông 前tiền 未vị 說thuyết 至chí 更cánh 何hà 須tu 說thuyết 者giả 意ý 云vân 夫phu 立lập 比tỉ 量lượng 先tiên 宗tông 後hậu 因nhân 不bất 說thuyết 所sở 立lập 欲dục 顯hiển 於ư 何hà 即tức 所sở 濫lạm 故cố 宗tông 標tiêu 所sở 立lập 性tánh 。

因nhân 先tiên 已dĩ 彰chương 者giả 因nhân 前tiền 申thân 己kỷ 標tiêu 宗tông 舉cử 宗tông 定định 有hữu 能năng 立lập 既ký 有hữu 能năng 立lập 更cánh 何hà 須tu 說thuyết 由do 此thử 因nhân 喻dụ 不bất 說thuyết 能năng 成thành 立lập 也dã 又hựu 解giải 云vân 宗tông 前tiền 未vị 說thuyết 等đẳng 者giả 意ý 云vân 論luận 初sơ 頌tụng 中trung 未vị 有hữu 所sở 說thuyết 宗tông 為vi 所sở 立lập 所sở 以dĩ 言ngôn 宗tông 前tiền 未vị 說thuyết 前tiền 文văn 中trung 已dĩ 說thuyết 因nhân 喻dụ 名danh 為vi 能năng 立lập 所sở 以dĩ 言ngôn 因nhân 先tiên 已dĩ 彰chương 更cánh 何hà 須tu 說thuyết 能năng 成thành 立lập 也dã 前tiền 解giải 親thân 問vấn 後hậu 說thuyết 傍bàng 來lai 智trí 者giả 思tư 前tiền 解giải 但đãn 舉cử 所sở 立lập 之chi 宗tông 必tất 有hữu 能năng 成thành 因nhân 喻dụ 也dã 。

又hựu 前tiền 標tiêu 云vân 宗tông 等đẳng 多đa 言ngôn 者giả 此thử 第đệ 四tứ 解giải 但đãn 前tiền 標tiêu 長trường/trưởng 行hành 中trung 早tảo 已dĩ 說thuyết 能năng 立lập 今kim 更cánh 不bất 說thuyết 此thử 四tứ 解giải 者giả 皆giai 有hữu 許hứa 差sai 別biệt 細tế 尋tầm 應ưng 悉tất 。

瑜du 伽già 顯hiển 揚dương 二nhị 論luận 等đẳng 者giả 瑜du 伽già 論luận 言ngôn 各các 別biệt 攝nhiếp 受thọ 自tự 品phẩm 所sở 許hứa 品phẩm 是thị 宗tông 義nghĩa 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 顯hiển 揚dương 亦diệc 言ngôn 各các 別biệt 攝nhiếp 受thọ 自tự 宗tông 所sở 許hứa 明minh 知tri 品phẩm 字tự 是thị 其kỳ 宗tông 也dã 。

此thử 中trung 三tam 釋thích 等đẳng 者giả 即tức 前tiền 古cổ 今kim 同đồng 異dị 中trung 三tam 釋thích 無vô 別biệt 任nhậm 自tự 思tư 之chi 。

此thử 文văn 總tổng 也dã 者giả 此thử 即tức 前tiền 引dẫn 瑜du 伽già 言ngôn 立lập 宗tông 者giả 謂vị 依y 二nhị 種chủng 所sở 成thành 乃nãi 至chí 品phẩm 是thị 宗tông 義nghĩa 等đẳng 文văn 名danh 為vi 總tổng 也dã 。

立lập 他tha 義nghĩa 輕khinh 他tha 故cố 者giả 由do 覺giác 了liễu 知tri 真chân 實thật 。 宗tông 趣thú 以dĩ 此thử 因nhân 緣duyên 。 達đạt 他tha 宗tông 中trung 而nhi 立lập 他tha 義nghĩa 名danh 輕khinh 他tha 也dã 佛Phật 弟đệ 子tử 三tam 教giáo 等đẳng 即tức 其kỳ 事sự 也dã 其kỳ 後hậu 二nhị 種chủng 從tùng 他tha 聞văn 及cập 覺giác 真chân 實thật 等đẳng 緣duyên 皆giai 准chuẩn 此thử 三tam 宗tông 立lập 因nhân 緣duyên 如như 次thứ 配phối 之chi 。

如như 種chủng 生sanh 芽nha 能năng 別biệt 起khởi 用dụng 者giả 意ý 如như 一nhất 切thiết 種chủng 未vị 生sanh 芽nha 前tiền 但đãn 持trì 自tự 體thể 後hậu 遇ngộ 緣duyên 已dĩ 而nhi 即tức 芽nha 生sanh 名danh 為vi 起khởi 用dụng 故cố 理lý 門môn 云vân 如như 前tiền 二nhị 因nhân 者giả 若nhược 准chuẩn 論luận 文văn 唯duy 有hữu 言ngôn 生sanh 因nhân 智trí 了liễu 因nhân 名danh 為vi 二nhị 因nhân 若nhược 取thủ 義nghĩa 解giải 二nhị 因nhân 即tức 是thị 言ngôn 生sanh 義nghĩa 生sanh 由do 言ngôn 及cập 義nghĩa 敵địch 智trí 方phương 生sanh 雖tuy 有hữu 此thử 言ngôn 不bất 如như 前tiền 解giải 言ngôn 生sanh 智trí 了liễu 正chánh 是thị 二nhị 因nhân 言ngôn 義nghĩa 兼kiêm 之chi 亦diệc 無vô 過quá 也dã 。

立lập 者giả 義nghĩa 言ngôn 望vọng 果quả 二nhị 用dụng 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 立lập 者giả 言ngôn 義nghĩa 望vọng 生sanh 起khởi 了liễu 即tức 名danh 生sanh 因nhân 望vọng 諍tranh 宗tông 果quả 亦diệc 名danh 為vi 了liễu 由do 此thử 言ngôn 義nghĩa 望vọng 果quả 義nghĩa 前tiền 不bất 成thành 生sanh 了liễu 除trừ 此thử 無vô 體thể 故cố 唯duy 有hữu 四tứ 也dã 問vấn 此thử 之chi 六lục 因nhân 望vọng 立lập 敵địch 二nhị 各các 攝nhiếp 於ư 幾kỷ 答đáp 立lập 者giả 攝nhiếp 五ngũ 敵địch 唯duy 有hữu 一nhất 起khởi 者giả 思tư 之chi 遍biến 是thị 宗tông 喻dụ 二nhị 之chi 法pháp 故cố 者giả 聲thanh 瓶bình 二nhị 法pháp 因nhân 相tương/tướng 貫quán 通thông 故cố 因nhân 獨độc 開khai 宗tông 喻dụ 不bất 爾nhĩ 不bất 可khả 齊tề 責trách 也dã 。

其kỳ 言ngôn 生sanh 因nhân 至chí 各các 有hữu 三tam 相tương/tướng 者giả 立lập 論luận 言ngôn 及cập 所sở 詮thuyên 義nghĩa 並tịnh 敵địch 論luận 智trí 各các 有hữu 三tam 相tương 問vấn 指chỉ 法pháp 如như 何hà 答đáp 望vọng 立lập 論luận 言ngôn 能năng 論luận 三tam 相tương/tướng 證chứng 敵địch 二nhị 智trí 能năng 緣duyên 三tam 相tương/tướng 三tam 相tương/tướng 義nghĩa 故cố 義nghĩa 亦diệc 三tam 由do 此thử 總tổng 言ngôn 各các 具cụ 三tam 相tương/tướng 也dã 。

宗tông 同đồng 異dị 喻dụ 各các 有hữu 一nhất 體thể 者giả 聲thanh 及cập 瓶bình 盆bồn 並tịnh 虗hư 空không 體thể 各các 唯duy 一nhất 若nhược 論luận 因nhân 相tương/tướng 義nghĩa 貫quán 於ư 三tam 更cánh 無vô 別biệt 體thể 也dã 。

餘dư 二nhị 各các 以dĩ 有hữu 法pháp 為vi 性tánh 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 古cổ 師sư 因nhân 相tương/tướng 即tức 是thị 其kỳ 體thể 初sơ 相tương/tướng 同đồng 此thử 更cánh 無vô 有hữu 別biệt 體thể 同đồng 異dị 二nhị 喻dụ 直trực 取thủ 有hữu 法pháp 瓶bình 空không 等đẳng 是thị 不bất 肯khẳng 取thủ 上thượng 所sở 作tác 者giả 無vô 常thường 等đẳng 為vi 後hậu 二nhị 相tương/tướng 故cố 言ngôn 餘dư 二nhị 各các 以dĩ 有hữu 法pháp 而nhi 為vi 性tánh 也dã 。

今kim 此thử 唯duy 依y 證chứng 了liễu 因nhân 故cố 者giả 立lập 敵địch 共cộng 許hứa 所sở 作tác 性tánh 因nhân 將tương 此thử 證chứng 彼bỉ 名danh 為vi 證chứng 了liễu 或hoặc 可khả 即tức 是thị 敵địch 者giả 智trí 了liễu 名danh 為vi 證chứng 了liễu 問vấn 若nhược 爾nhĩ 既ký 取thủ 證chứng 了liễu 因nhân 為vi 因nhân 是thị 言ngôn 便tiện 失thất 能năng 成thành 立lập 性tánh 答đáp 文văn 如như 疏sớ/sơ 故cố 不bất 錄lục 也dã 。

對đối 敵địch 所sở 申thân 至chí 以dĩ 為vi 宗tông 體thể 者giả 此thử 答đáp 外ngoại 難nan 有hữu 難nạn/nan 云vân 不bất 相tương 離ly 性tánh 。 名danh 之chi 為vi 宗tông 如như 何hà 今kim 說thuyết 有hữu 法pháp 名danh 宗tông 此thử 是thị 難nạn/nan 意ý 故cố 疏sớ/sơ 答đáp 云vân 有hữu 法pháp 既ký 為vi 二nhị 法pháp 總tổng 主chủ 總tổng 宗tông 一nhất 分phần/phân 故cố 亦diệc 名danh 宗tông 問vấn 何hà 意ý 喚hoán 此thử 有hữu 法pháp 之chi 聲thanh 名danh 總tổng 主chủ 耶da 答đáp 聲thanh 上thượng 具cụ 無vô 常thường 之chi 法pháp 。 及cập 與dữ 所sở 作tác 與dữ 此thử 二nhị 法pháp 而nhi 為vi 所sở 依y 故cố 名danh 總tổng 主chủ 。

理lý 門môn 論luận 云vân 豈khởi 不bất 總tổng 以dĩ 至chí 如như 言ngôn 燒thiêu 衣y 者giả 問vấn 此thử 與dữ 前tiền 解giải 而nhi 有hữu 何hà 別biệt 答đáp 前tiền 取thủ 意ý 難nạn/nan 今kim 引dẫn 證chứng 文văn 尋tầm 者giả 有hữu 悉tất 。

以dĩ 其kỳ 總tổng 聲thanh 至chí 如như 言ngôn 燒thiêu 衣y 者giả 不bất 相tương 離ly 性tánh 。 名danh 為vi 總tổng 宗tông 二nhị 所sở 依y 異dị 名danh 之chi 為vi 別biệt 既ký 總tổng 中trung 一nhất 分phần/phân 說thuyết 別biệt 亦diệc 帶đái 總tổng 聲thanh 但đãn 言ngôn 宗tông 聲thanh 於ư 別biệt 亦diệc 轉chuyển 如như 言ngôn 燒thiêu 衣y 小tiểu 分phần/phân 被bị 燒thiêu 亦diệc 名danh 燒thiêu 衣y 全toàn 分phần/phân 燒thiêu 盡tận 亦diệc 名danh 燒thiêu 衣y 以dĩ 燒thiêu 衣y 言ngôn 少thiểu 分phần 處xứ 轉chuyển 故cố 引dẫn 為ví 喻dụ 。

此thử 唯duy 義nghĩa 性tánh 非phi 是thị 體thể 性tánh 者giả 此thử 所sở 作tác 性tánh 因nhân 有hữu 三tam 相tương/tướng 義nghĩa 與dữ 宗tông 相tương 順thuận 故cố 名danh 相tướng 應ưng 餘dư 二nhị 亦diệc 然nhiên 者giả 後hậu 二nhị 喻dụ 體thể 亦diệc 取thủ 義nghĩa 性tánh 也dã 因nhân 犯phạm 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 過quá 者giả 所sở 作tác 生sanh 義nghĩa 無vô 常thường 滅diệt 義nghĩa 兩lưỡng 俱câu 不bất 許hứa 生sanh 依y 滅diệt 故cố 。

理lý 門môn 難nạn/nan 云vân 若nhược 以dĩ 有hữu 法pháp 至chí 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 者giả 此thử 敘tự 外ngoại 人nhân 引dẫn 證chứng 得đắc 有hữu 有hữu 法pháp 成thành 立lập 有hữu 法pháp 及cập 法pháp 道Đạo 理lý 難nạn/nan 前tiền 論luận 主chủ 立lập 義nghĩa 須tu 要yếu 以dĩ 別biệt 法pháp 為vi 因nhân 成thành 立lập 法pháp 也dã 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 者giả 此thử 語ngữ 問vấn 也dã 。

此thử 義nghĩa 難nạn/nan 云vân 如như 遠viễn 見kiến 烟yên 者giả 此thử 釋thích 他tha 外ngoại 人nhân 難nạn/nan 意ý 及cập 陳trần 那na 釋thích 以dĩ 來lai 總tổng 是thị 押áp 他tha 意ý 以dĩ 為vi 難nạn/nan 也dã 。

烟yên 之chi 與dữ 火hỏa 俱câu 有hữu 法pháp 故cố 者giả 問vấn 烟yên 為vi 有hữu 法pháp 其kỳ 下hạ 有hữu 火hỏa 火hỏa 即tức 是thị 其kỳ 法pháp 如như 何hà 得đắc 言ngôn 俱câu 有hữu 法pháp 故cố 答đáp 古cổ 人nhân 立lập 法pháp 而nhi 欲dục 決quyết 定định 如như 勝thắng 論luận 立lập 德đức 及cập 有hữu 德đức 一nhất 向hướng 決quyết 定định 。 火hỏa 雖tuy 在tại 於ư 宗tông 法pháp 之chi 中trung 亦diệc 名danh 有hữu 法pháp 如như 是thị 定định 故cố 所sở 以dĩ 今kim 言ngôn 烟yên 之chi 火hỏa 俱câu 有hữu 法pháp 故cố 。

但đãn 為vi 成thành 立lập 此thử 相tương 應ứng 物vật 者giả 火hỏa 之chi 與dữ 熱nhiệt 名danh 之chi 為vi 此thử 山sơn 與dữ 爐lô 等đẳng 名danh 曰viết 相tương 應ứng 。

謂vị 成thành 山sơn 處xứ 決quyết 定định 有hữu 火hỏa 以dĩ 有hữu 烟yên 故cố 者giả 問vấn 凡phàm 言ngôn 立lập 宗tông 違vi 他tha 順thuận 己kỷ 是thị 俱câu 見kiến 烟yên 一nhất 知tri 有hữu 火hỏa 一nhất 不bất 許hứa 耶da 答đáp 此thử 但đãn 指chỉ 法pháp 有hữu 愚ngu 者giả 雖tuy 見kiến 其kỳ 烟yên 未vị 即tức 知tri 所sở 有hữu 火hỏa 今kim 為vi 對đối 此thử 立lập 量lượng 成thành 之chi 故cố 無vô 違vi 理lý 。

彼bỉ 論luận 又hựu 云vân 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 至chí 一nhất 分phân 為vi 因nhân 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 若nhược 不bất 如như 我ngã 為vi 成thành 山sơn 處xứ 爾nhĩ 者giả 意ý 如như 汝nhữ 所sở 立lập 即tức 合hợp 將tương 宗tông 一nhất 分phần/phân 以dĩ 為vi 其kỳ 因nhân 。 言ngôn 一nhất 分phần/phân 者giả 前tiền 陳trần 後hậu 陳trần 名danh 一nhất 分phần/phân 也dã 。

還hoàn 以dĩ 宗tông 中trung 至chí 無vô 所sở 依y 故cố 。 者giả 此thử 釋thích 所sở 以dĩ 開khai 顯hiển 其kỳ 過quá 。

亦diệc 不bất 以dĩ 法pháp 成thành 立lập 有hữu 法pháp 者giả 此thử 意ý 說thuyết 云vân 亦diệc 不bất 得đắc 將tương 後hậu 陳trần 之chi 法pháp 以dĩ 成thành 前tiền 陳trần 不bất 但đãn 有hữu 法pháp 不bất 成thành 有hữu 法pháp 及cập 法pháp 即tức 是thị 後hậu 陳trần 之chi 法pháp 亦diệc 不bất 成thành 於ư 有hữu 法pháp 故cố 言ngôn 其kỳ 亦diệc 。

宗tông 中trung 所sở 陳trần 後hậu 能năng 別biệt 前tiền 至chí 非phi 別biệt 後hậu 故cố 者giả 此thử 釋thích 意ý 云vân 亦diệc 不bất 以dĩ 因nhân 法pháp 成thành 於ư 有hữu 法pháp 何hà 以dĩ 然nhiên 者giả 為vi 成thành 於ư 敵địch 不bất 許hứa 者giả 但đãn 將tương 因nhân 法pháp 遍biến 於ư 前tiền 陳trần 意ý 欲dục 成thành 立lập 後hậu 陳trần 法pháp 也dã 所sở 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 亦diệc 不bất 以dĩ 法pháp 成thành 立lập 有hữu 法pháp 雖tuy 有hữu 此thử 義nghĩa 若nhược 順thuận 理lý 門môn 取thủ 於ư 前tiền 解giải 若nhược 論luận 別biệt 義nghĩa 後hậu 解giải 無vô 違vi 俱câu 通thông 無vô 過quá 也dã 。

理lý 門môn 又hựu 云vân 又hựu 於ư 此thử 中trung 至chí 故cố 無vô 有hữu 過quá 者giả 。 問vấn 引dẫn 此thử 文văn 意ý 欲dục 證chứng 於ư 何hà 答đáp 諸chư 因nhân 明minh 理lý 立lập 法pháp 有hữu 法pháp 而nhi 不bất 決quyết 定định 本bổn 舉cử 其kỳ 因nhân 為vi 成thành 後hậu 陳trần 不bất 成thành 前tiền 陳trần 若nhược 後hậu 陳trần 法pháp 迴hồi 作tác 前tiền 陳trần 別biệt 舉cử 其kỳ 法pháp 因nhân 還hoàn 成thành 法pháp 終chung 不bất 成thành 前tiền 陳trần 證chứng 前tiền 後hậu 而nhi 不bất 決quyết 定định 故cố 。 此thử 文văn 來lai 凡phàm 所sở 立lập 因nhân 皆giai 有hữu 他tha 隨tùy 一nhất 所sở 依y 不bất 成thành 。 過quá 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 凡phàm 真chân 隨tùy 一nhất 在tại 有hữu 法Pháp 施thí 今kim 遍biến 後hậu 陳trần 名danh 之chi 為vi 似tự 復phục 立lập 者giả 許hứa 敵địch 者giả 不bất 許hứa 名danh 為vi 隨tùy 一nhất 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 因nhân 犯phạm 兩lưỡng 俱câu 所sở 依y 不bất 成thành 。 復phục 縱túng/tung 立lập 許hứa 寧ninh 無vô 此thử 他tha 隨tùy 一nhất 過quá 也dã 。

又hựu 如như 立lập 宗tông 至chí 無vô 常thường 之chi 上thượng 本bổn 無vô 生sanh 故cố 者giả 問vấn 此thử 唯duy 大Đại 乘Thừa 若nhược 經kinh 部bộ 立lập 可khả 俱câu 不bất 成thành 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 正chánh 量lượng 等đẳng 立lập 如như 何hà 得đắc 有hữu 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 彼bỉ 宗tông 皆giai 許hứa 滅diệt 待đãi 因nhân 生sanh 正chánh 量lượng 滅diệt 待đãi 客khách 主chủ 兩lưỡng 因nhân 有hữu 宗tông 滅diệt 待đãi 主chủ 因nhân 生sanh 故cố 答đáp 有hữu 宗tông 滅diệt 相tương/tướng 雖tuy 待đãi 因nhân 生sanh 滅diệt 至chí 現hiện 在tại 滅diệt 若nhược 滅diệt 時thời 小tiểu 滅diệt 滅diệt 大đại 滅diệt 滅diệt 小tiểu 滅diệt 滅diệt 由do 生sanh 滅diệt 方phương 滅diệt 也dã 故cố 亦diệc 無vô 違vi 問vấn 正chánh 量lượng 如như 何hà 答đáp 今kim 且thả 釋thích 正chánh 量lượng 滅diệt 相tương/tướng 因nhân 生sanh 方phương 滅diệt 有hữu 所sở 不bất 立lập 顯hiển 皆giai 因nhân 立lập 者giả 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 云vân 因nhân 若nhược 不bất 遍biến 宗tông 有hữu 法pháp 有hữu 法pháp 之chi 上thượng 此thử 所sở 不bất 遍biến 則tắc 非phi 因nhân 成thành 有hữu 所sở 不bất 立lập 如như 勝thắng 論luận 師sư 對đối 聲thanh 生sanh 者giả 立lập 一nhất 切thiết 聲thanh 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 勤cần 勇dũng 為vi 因nhân 不bất 遍biến 宗tông 法pháp 聲thanh 宗tông 之chi 言ngôn 該cai 內nội 外ngoại 聲thanh 佗tha 許hứa 外ngoại 聲thanh 非phi 勤cần 勇dũng 發phát 舉cử 勤cần 勇dũng 因nhân 不bất 遍biến 宗tông 法pháp 宗tông 法pháp 不bất 遍biến 不bất 能năng 成thành 得đắc 宗tông 聲thanh 無vô 常thường 即tức 是thị 不bất 遍biến 有hữu 所sở 不bất 立lập 若nhược 所sở 作tác 因nhân 而nhi 即tức 是thị 遍biến 第đệ 二nhị 意ý 云vân 所sở 不bất 立lập 者giả 聲thanh 上thượng 無vô 常thường 佗tha 無vô 未vị 許hứa 名danh 有hữu 所sở 不bất 立lập 今kim 言ngôn 遍biến 者giả 顯hiển 此thử 不bất 立lập 因nhân 皆giai 能năng 立lập 是thị 故cố 稱xưng 遍biến 。

又hựu 因nhân 於ư 宗tông 遍biến 至chí 名danh 曰viết 相tương 違vi 者giả 此thử 汎# 敘tự 述thuật 因nhân 中trung 之chi 過quá 。

若nhược 唯duy 言ngôn 法pháp 性tánh 至chí 是thị 故cố 言ngôn 遍biến 者giả 此thử 方phương 配phối 屬thuộc 若nhược 但đãn 言ngôn 法pháp 而nhi 無vô 遍biến 字tự 是thị 初sơ 相tương/tướng 過quá 即tức 兩lưỡng 俱câu 不bất 遍biến 等đẳng 過quá 尋tầm 文văn 自tự 曉hiểu 。

若nhược 但đãn 言ngôn 遍biến 不bất 言ngôn 宗tông 法pháp 至chí 故cố 言ngôn 法pháp 性tánh 者giả 前tiền 雖tuy 已dĩ 明minh 此thử 重trọng/trùng 結kết 也dã 細tế 尋tầm 應ưng 知tri 。

必tất 無vô 是thị 遍biến 非phi 宗tông 法pháp 句cú 者giả 准chuẩn 此thử 疏sớ/sơ 主chủ 不bất 許hứa 有hữu 之chi 餘dư 人nhân 有hữu 此thử 句cú 成thành 過quá 如như 軌quỹ 法Pháp 師sư 疏sớ/sơ 說thuyết 。

如như 薩tát 婆bà 多đa 對đối 大Đại 乘Thừa 者giả 立lập 命mạng 根căn 者giả 引dẫn 此thử 意ý 證chứng 若nhược 有hữu 別biệt 體thể 因nhân 亦diệc 不bất 闕khuyết 初sơ 相tương/tướng 是thị 與dữ 前tiền 陳trần 法pháp 義nghĩa 相tương/tướng 關quan 涉thiệp 故cố 若nhược 無vô 別biệt 體thể 因nhân 即tức 所sở 作tác 因nhân 聲thanh 外ngoại 無vô 體thể 名danh 無vô 別biệt 體thể 若nhược 舉cử 此thử 因nhân 成thành 不bất 闕khuyết 初sơ 之chi 一nhất 相tương/tướng 所sở 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 非phi 無vô 體thể 是thị 非phi 有hữu 體thể 非phi 總tổng 意ý 而nhi 言ngôn 離ly 有hữu 法pháp 外ngoại 別biệt 有hữu 體thể 者giả 義nghĩa 相tương/tướng 關quan 涉thiệp 得đắc 為vi 因nhân 不bất 離ly 有hữu 法pháp 名danh 無vô 別biệt 體thể 亦diệc 得đắc 為vi 因nhân 所sở 以dĩ 下hạ 言ngôn 非phi 無vô 體thể 是thị 非phi 有hữu 體thể 非phi 問vấn 引dẫn 佗tha 比tỉ 量lượng 而nhi 以dĩ 為vi 證chứng 此thử 量lượng 有hữu 過quá 為vi 無vô 過quá 耶da 答đáp 有hữu 過quá 如như 餘dư 常thường 釋thích 。

更cánh 有hữu 十thập 一nhất 并tinh 前tiền 十thập 二nhị 一nhất 分phần/phân 不bất 成thành 者giả 不bất 作tác 句cú 而nhi 言ngôn 十thập 二nhị 言ngôn 更cánh 有hữu 十thập 四tứ 并tinh 前tiền 十thập 五ngũ 者giả 義nghĩa 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 釋thích 。

此thử 二nhị 偏thiên 句cú 並tịnh 皆giai 是thị 過quá 者giả 偏thiên 有hữu 其kỳ 過quá 名danh 之chi 為vi 偏thiên 無vô 偏thiên 名danh 正chánh 隣lân 近cận 均quân 等đẳng 而nhi 無vô 別biệt 也dã 。

若nhược 唯duy 言ngôn 所sở 陳trần 至chí 處xứ 名danh 同đồng 品phẩm 者giả 此thử 明minh 佗tha 難nạn/nan 意ý 云vân 唯duy 取thủ 言ngôn 陳trần 法pháp 之chi 自tự 相tương/tướng 名danh 為vi 所sở 立lập 不bất 取thủ 意ý 許hứa 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 解giải 云vân 若nhược 唯duy 取thủ 言ngôn 陳trần 許hứa 不bất 取thủ 意ý 許hứa 者giả 便tiện 無vô 有hữu 四tứ 相tương 違vi 之chi 因nhân 比tỉ 量lượng 相tương 違vi 決quyết 定định 相tương 違vi 等đẳng 皆giai 應ưng 無vô 四tứ 。

若nhược 全toàn 同đồng 有hữu 法pháp 上thượng 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 義nghĩa 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 同đồng 品phẩm 之chi 上thượng 所sở 有hữu 皆giai 同đồng 者giả 即tức 有hữu 關quan 無vô 同đồng 喻dụ 亦diệc 有hữu 相tương/tướng 符phù 極cực 成thành 亦diệc 無vô 異dị 喻dụ 等đẳng 過quá 如như 聲thanh 有hữu 所sở 聞văn 瓶bình 即tức 無vô 立lập 聲thanh 所sở 聞văn 即tức 犯phạm 相tương/tướng 符phù 立lập 聲thanh 無vô 我ngã 即tức 無vô 異dị 喻dụ 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 取thủ 所sở 立lập 有hữu 此thử 名danh 同đồng 品phẩm 不bất 煩phiền 一nhất 切thiết 皆giai 令linh 。 相tương 似tự 名danh 為vi 同đồng 品phẩm 。

或hoặc 所sở 作tác 因nhân 是thị 聲thanh 有hữu 法pháp 者giả 問vấn 此thử 與dữ 前tiền 解giải 而nhi 復phục 何hà 別biệt 答đáp 有hữu 少thiểu 差sai 別biệt 前tiền 即tức 取thủ 聲thanh 望vọng 瓶bình 為vi 別biệt 今kim 解giải 言ngôn 聲thanh 上thượng 所sở 作tác 義nghĩa 望vọng 聲thanh 為vi 別biệt 不bất 對đối 於ư 瓶bình 前tiền 文văn 別biệt 。

不bất 說thuyết 異dị 名danh 言ngôn 即tức 是thị 此thử 故cố 無vô 有hữu 失thất 者giả 。 此thử 中trung 意ý 說thuyết 聲thanh 上thượng 所sở 作tác 與dữ 瓶bình 所sở 作tác 相tương 似tự 名danh 之chi 為vi 同đồng 不bất 說thuyết 異dị 名danh 者giả 不bất 言ngôn 聲thanh 上thượng 所sở 作tác 瓶bình 上thượng 所sở 作tác 名danh 為vi 異dị 名danh 言ngôn 即tức 此thử 據cứ 相tương 似tự 說thuyết 故cố 無vô 有hữu 失thất 。

別biệt 不bất 容dung 有hữu 舉cử 喻dụ 成thành 宗tông 者giả 意ý 聲thanh 瓶bình 二nhị 上thượng 所sở 作tác 無vô 別biệt 處xứ 不bất 得đắc 容dung 舉cử 喻dụ 成thành 宗tông 以dĩ 能năng 立lập 因nhân 同đồng 喻dụ 無vô 故cố 恆hằng 住trụ 堅kiên 窂lao 性tánh 者giả 此thử 中trung 有hữu 三tam 常thường 宗tông 一nhất 者giả 恆hằng 二nhị 者giả 住trụ 三tam 者giả 堅kiên 窂lao 性tánh 此thử 三tam 宗tông 義nghĩa 意ý 如như 是thị 。

是thị 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 因nhân 故cố 攝nhiếp 餘dư 不bất 盡tận 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 九cửu 句cú 因nhân 中trung 四tứ 六lục 唯duy 攝nhiếp 四tứ 相tương 違vi 中trung 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 不bất 攝nhiếp 餘dư 三tam 故cố 言ngôn 不bất 盡tận 問vấn 何hà 意ý 不bất 攝nhiếp 答đáp 九cửu 句cú 因nhân 中trung 同đồng 無vô 異dị 有hữu 唯duy 攝nhiếp 初sơ 一nhất 餘dư 不bất 相tương 當đương 故cố 不bất 攝nhiếp 也dã 。

此thử 初sơ 三tam 句cú 內nội 唯duy 第đệ 三tam 句cú 少thiểu 分phần 正chánh 因nhân 等đẳng 者giả 四tứ 句cú 相tương 對đối 三tam 句cú 名danh 初sơ 唯duy 第đệ 三tam 句cú 內nội 有hữu 是thị 有hữu 非phi 有hữu 故cố 言ngôn 少thiểu 分phần 正chánh 因nhân 所sở 攝nhiếp 或hoặc 可khả 前tiền 三tam 句cú 中trung 初sơ 二nhị 唯duy 過quá 第đệ 三tam 句cú 少thiểu 分phần 正chánh 因nhân 為vi 簡giản 過quá 句cú 故cố 言ngôn 少thiểu 分phần 問vấn 第đệ 四tứ 句cú 內nội 亦diệc 有hữu 正chánh 因nhân 如như 何hà 獨độc 言ngôn 第đệ 三tam 句cú 耶da 答đáp 第đệ 四tứ 句cú 中trung 雖tuy 有hữu 正chánh 因nhân 。 今kim 言ngôn 正chánh 因nhân 意ý 唯duy 明minh 第đệ 二nhị 相tương/tướng 故cố 縱túng/tung 彼bỉ 是thị 正chánh 屬thuộc 第đệ 三tam 相tương/tướng 故cố 今kim 不bất 說thuyết 。

不bất 同đồng 同đồng 品phẩm 體thể 類loại 解giải 品phẩm 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 同đồng 品phẩm 必tất 須tu 所sở 立lập 宗tông 因nhân 有hữu 體thể 無vô 體thể 皆giai 須tu 相tương 似tự 問vấn 設thiết 不bất 相tương 似tự 而nhi 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 答đáp 有hữu 體thể 宗tông 舉cử 無vô 體thể 喻dụ 能năng 立lập 所sở 立lập 二nhị 皆giai 闕khuyết 也dã 由do 斯tư 必tất 須tu 與dữ 宗tông 相tương 似tự 異dị 即tức 不bất 爾nhĩ 何hà 止chỉ 相tương/tướng 濫lạm 良lương 盡tận 是thị 真chân 異dị 喻dụ 也dã 非phi 要yếu 有hữu 體thể 無vô 體thể 皆giai 同đồng 故cố 言ngôn 不bất 同đồng 同đồng 品phẩm 體thể 類loại 解giải 品phẩm 也dã 思tư 之chi 。

古cổ 因nhân 明minh 云vân 者giả 此thử 是thị 不bất 善thiện 因nhân 明minh 論luận 師sư 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 西tây 方phương 部bộ 類loại 其kỳ 數số 寔thật 繁phồn 問vấn 古cổ 師sư 所sở 立lập 即tức 為vi 非phi 正chánh 豈khởi 天thiên 親thân 等đẳng 非phi 古cổ 師sư 耶da 答đáp 除trừ 天thiên 親thân 等đẳng 餘dư 之chi 不bất 善thiện 因nhân 明minh 之chi 者giả 故cố 今kim 牒điệp 破phá 。

或hoặc 說thuyết 與dữ 前tiền 立lập 有hữu 異dị 者giả 問vấn 此thử 與dữ 第đệ 一nhất 意ý 何hà 別biệt 耶da 答đáp 初sơ 狹hiệp 後hậu 寬khoan 初sơ 解giải 狹hiệp 者giả 如như 立lập 無vô 常thường 但đãn 是thị 常thường 者giả 即tức 是thị 異dị 喻dụ 第đệ 二nhị 解giải 寬khoan 者giả 如như 立lập 聲thanh 無vô 常thường 聲thanh 上thượng 無vô 我ngã 空không 苦khổ 等đẳng 義nghĩa 皆giai 名danh 為vi 異dị 問vấn 設thiết 爾nhĩ 取thủ 此thử 名danh 為vi 異dị 者giả 而nhi 得đắc 何hà 過quá 答đáp 且thả 如như 立lập 聲thanh 無vô 常thường 所sở 作tác 性tánh 因nhân 瓶bình 為vi 同đồng 喻dụ 空không 為vi 異dị 喻dụ 聲thanh 上thượng 無vô 我ngã 等đẳng 義nghĩa 亦diệc 是thị 異dị 者giả 所sở 作tác 性tánh 因nhân 即tức 於ư 上thượng 轉chuyển 便tiện 成thành 不bất 定định 者giả 准chuẩn 古cổ 師sư 作tác 此thử 立lập 異dị 名danh 為vi 異dị 者giả 即tức 一nhất 切thiết 量lượng 無vô 有hữu 正chánh 者giả 故cố 今kim 應ưng 依y 陳trần 那na 所sở 說thuyết 但đãn 與dữ 所sở 立lập 宗tông 無vô 之chi 處xứ 即tức 名danh 異dị 品phẩm 非phi 要yếu 一nhất 切thiết 方phương 名danh 異dị 也dã 。

謂vị 彼bỉ 若nhược 非phi 無vô 所sở 立lập 處xứ 名danh 為vi 異dị 品phẩm 者giả 此thử 舉cử 自tự 意ý 以dĩ 顯hiển 佗tha 非phi 佗tha 非phi 者giả 要yếu 相tương 違vi 法pháp 名danh 異dị 品phẩm 者giả 此thử 牒điệp 佗tha 意ý 也dã 破phá 文văn 如như 疏sớ/sơ 故cố 不bất 繁phồn 云vân 。

若nhược 異dị 有hữu 法pháp 至chí 亦diệc 應ưng 名danh 異dị 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 異dị 品phẩm 為vi 異dị 於ư 何hà 若nhược 異dị 所sở 陳trần 有hữu 法pháp 者giả 而nhi 名danh 異dị 同đồng 喻dụ 所sở 依y 瓶bình 盆bồn 與dữ 聲thanh 亦diệc 別biệt 應ưng 名danh 聲thanh 此thử 是thị 難nạn/nan 也dã 。

若nhược 異dị 於ư 法pháp 至chí 皆giai 應ưng 名danh 同đồng 者giả 此thử 即tức 難nạn/nan 異dị 應ưng 名danh 同đồng 且thả 如như 聲thanh 上thượng 無vô 常thường 敵địch 無vô 不bất 許hứa 於ư 聲thanh 上thượng 有hữu 餘dư 不bất 於ư 聲thanh 上thượng 有hữu 皆giai 應ưng 得đắc 名danh 為vi 同đồng 品phẩm 可khả 燒thiêu 可khả 見kiến 及cập 虗hư 空không 皆giai 不bất 於ư 聲thanh 上thượng 有hữu 應ưng 名danh 同đồng 品phẩm 以dĩ 俱câu 不bất 許hứa 故cố 。

此thử 但đãn 略lược 無vô 正chánh 諍tranh 無vô 常thường 等đẳng 者giả 意ý 前tiền 宗tông 之chi 上thượng 亦diệc 有hữu 傍bàng 意ý 所sở 許hứa 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 何hà 故cố 異dị 品phẩm 但đãn 舉cử 其kỳ 常thường 以dĩ 異dị 無vô 常thường 不bất 言ngôn 異dị 餘dư 者giả 若nhược 論luận 文văn 略lược 無vô 言ngôn 陳trần 正chánh 諍tranh 無vô 常thường 更cánh 不bất 是thị 餘dư 傍bàng 所sở 許hứa 者giả 所sở 以dĩ 言ngôn 略lược 理lý 實thật 而nhi 言ngôn 舉cử 異dị 品phẩm 者giả 與dữ 前tiền 宗tông 上thượng 一nhất 切thiết 別biệt 異dị 名danh 為vi 異dị 也dã 。

然nhiên 雖tuy 異dị 品phẩm 至chí 宗tông 定định 隨tùy 轉chuyển 者giả 問vấn 凡phàm 言ngôn 雖tuy 者giả 必tất 兼kiêm 得đắc 失thất 何hà 者giả 為vi 得đắc 何hà 為vi 失thất 耶da 答đáp 然nhiên 異dị 品phẩm 中trung 取thủ 因nhân 異dị 名danh 之chi 為vi 得đắc 謂vị 顯hiển 無vô 宗tông 處xứ 因nhân 隨tùy 無vô 翻phiên 顯hiển 有hữu 因nhân 宗tông 定định 隨tùy 轉chuyển 此thử 名danh 為vi 正chánh 異dị 品phẩm 中trung 唯duy 取thủ 宗tông 義nghĩa 由do 非phi 正chánh 取thủ 故cố 名danh 失thất 也dã 。

雖tuy 復phục 離ly 法pháp 至chí 其kỳ 宗tông 便tiện 立lập 者giả 問vấn 此thử 雖tuy 得đắc 失thất 而nhi 何hà 在tại 耶da 答đáp 前tiền 解giải 得đắc 失thất 唯duy 在tại 一nhất 因nhân 望vọng 有hữu 功công 能năng 立lập 名danh 為vi 得đắc 望vọng 不bất 正chánh 取thủ 即tức 名danh 為vi 失thất 今kim 此thử 望vọng 於ư 宗tông 因nhân 兩lưỡng 法pháp 名danh 為vi 得đắc 若nhược 唯duy 離ly 法pháp 先tiên 宗tông 後hậu 因nhân 此thử 名danh 為vi 不bất 正chánh 取thủ 名danh 為vi 失thất 也dã 或hoặc 可khả 兩lưỡng 箇cá 雖tuy 字tự 共cộng 成thành 一nhất 箇cá 得đắc 失thất 之chi 義nghĩa 思tư 之chi 可khả 悉tất 。

自tự 句cú 佗tha 句cú 皆giai 無vô 過quá 者giả 正chánh 因nhân 所sở 攝nhiếp 者giả 即tức 於ư 三tam 相tương 隨tùy 應ưng 一nhất 一nhất 皆giai 為vi 四tứ 句cú 正chánh 明minh 初sơ 句cú 名danh 之chi 為vi 自tự 餘dư 二nhị 名danh 佗tha 處xứ 互hỗ 自tự 佗tha 准chuẩn 思tư 可khả 悉tất 若nhược 自tự 佗tha 皆giai 無vô 過quá 者giả 正chánh 因nhân 所sở 攝nhiếp 即tức 是thị 同đồng 品phẩm 定định 有hữu 性tánh 異dị 品phẩm 遍biến 無vô 性tánh 也dã 。

第đệ 三tam 句cú 少thiểu 分phần 正chánh 因nhân 餘dư 皆giai 有hữu 過quá 者giả 四tứ 句cú 之chi 中trung 唯duy 第đệ 三tam 句cú 少thiểu 得đắc 為vi 正chánh 第đệ 一nhất 二nhị 句cú 皆giai 有hữu 過quá 失thất 故cố 言ngôn 餘dư 也dã 第đệ 三tam 句cú 外ngoại 名danh 之chi 為vi 餘dư 問vấn 第đệ 三tam 句cú 內nội 亦diệc 有hữu 小tiểu 過quá 何hà 不bất 當đương 句cú 簡giản 名danh 之chi 為vi 餘dư 答đáp 少thiểu 分phần 正chánh 言ngôn 即tức 以dĩ 簡giản 說thuyết 故cố 更cánh 不bất 簡giản 。

答đáp 宗tông 一nhất 所sở 立lập 至chí 狹hiệp 不bất 說thuyết 品phẩm 者giả 意ý 釋thích 初sơ 相tương/tướng 不bất 得đắc 言ngôn 品phẩm 總tổng 宗tông 唯duy 一nhất 無vô 多đa 品phẩm 類loại 不bất 名danh 為vi 品phẩm 同đồng 喻dụ 異dị 喻dụ 皆giai 有hữu 多đa 品phẩm 類loại 體thể 性tánh 是thị 寬khoan 故cố 皆giai 名danh 品phẩm 問vấn 二nhị 品phẩm 何hà 寬khoan 答đáp 且thả 如như 立lập 聲thanh 無vô 常thường 為vi 宗tông 餘dư 之chi 一nhất 切thiết 但đãn 無vô 常thường 處xứ 皆giai 名danh 為vi 同đồng 喻dụ 異dị 返phản 此thử 故cố 寬khoan 名danh 品phẩm 也dã 。

以dĩ 因nhân 成thành 宗tông 非phi 成thành 二nhị 品phẩm 者giả 意ý 云vân 舉cử 因nhân 本bổn 欲dục 成thành 宗tông 所sở 以dĩ 初sơ 相tương/tướng 而nhi 得đắc 法Pháp 名danh 二nhị 喻dụ 本bổn 不bất 欲dục 成thành 俱câu 名danh 品phẩm 非phi 法pháp 。

何hà 故cố 前tiền 言ngôn 闕khuyết 無vô 異dị 品phẩm 等đẳng 者giả 此thử 乃nãi 指chỉ 前tiền 古cổ 今kim 同đồng 異dị 中trung 彼bỉ 處xứ 明minh 闕khuyết 應ưng 解giải 此thử 已dĩ 故cố 指chỉ 前tiền 言ngôn 而nhi 以dĩ 為vi 難nạn/nan 。

上thượng 來lai 三tam 句cú 至chí 句cú 之chi 過quá 者giả 此thử 意ý 總tổng 結kết 明minh 因nhân 三tam 相tương/tướng 各các 為vi 三tam 句cú 一nhất 一nhất 相tương/tướng 雖tuy 應ưng 皆giai 作tác 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 有hữu 過quá 非phi 過quá 等đẳng 者giả 前tiền 已dĩ 明minh 。

無vô 體thể 闕khuyết 者giả 謂vị 不bất 陳trần 言ngôn 等đẳng 者giả 但đãn 陳trần 其kỳ 宗tông 不bất 舉cử 因nhân 等đẳng 名danh 無vô 體thể 闕khuyết 。

三tam 相tương/tướng 既ký 一nhất 義nghĩa 故cố 非phi 無vô 體thể 者giả 意ý 云vân 若nhược 陳trần 因nhân 言ngôn 隨tùy 闕khuyết 何hà 相tương/tướng 即tức 有hữu 體thể 以dĩ 相tương/tướng 即tức 義nghĩa 但đãn 闕khuyết 義nghĩa 相tương/tướng 而nhi 非phi 無vô 體thể 體thể 即tức 所sở 作tác 性tánh 也dã 。

三tam 立lập 皆giai 闕khuyết 者giả 一nhất 因nhân 二nhị 喻dụ 名danh 為vi 三tam 立lập 也dã 。

不bất 闕khuyết 不bất 定định 者giả 意ý 云vân 亦diệc 有hữu 不bất 闕khuyết 三tam 相tương/tướng 即tức 名danh 為vi 正chánh 亦diệc 有hữu 不bất 闕khuyết 三tam 相tương/tướng 即tức 是thị 不bất 正chánh 如như 決quyết 定định 相tương 違vi 不bất 生sanh 佗tha 智trí 三tam 相tương/tướng 雖tuy 具cụ 但đãn 名danh 似tự 立lập 為vi 約ước 有hữu 過quá 及cập 非phi 有hữu 過quá 故cố 言ngôn 不bất 定định 問vấn 不bất 陳trần 其kỳ 言ngôn 名danh 為vi 無vô 體thể 三tam 立lập 不bất 闕khuyết 即tức 是thị 陳trần 言ngôn 如như 何hà 在tại 此thử 無vô 體thể 闕khuyết 中trung 答đáp 為vi 顯hiển 屬thuộc 對đối 故cố 在tại 此thử 中trung 實thật 非phi 無vô 言ngôn 名danh 無vô 體thể 也dã 合hợp 是thị 有hữu 體thể 中trung 所sở 攝nhiếp 也dã 。

如như 是thị 合hợp 有hữu 三tam 箇cá 四tứ 句cú 者giả 即tức 三tam 立lập 互hỗ 為vi 而nhi 相tương 對đối 有hữu 無vô 成thành 四tứ 句cú 也dã 一nhất 箇cá 兩lưỡng 句cú 者giả 即tức 三tam 皆giai 闕khuyết 三tam 皆giai 不bất 闕khuyết 名danh 為vi 二nhị 也dã 問vấn 三tam 皆giai 不bất 闕khuyết 雖tuy 有hữu 似tự 立lập 是thị 成thành 闕khuyết 過quá 答đáp 雖tuy 立lập 論luận 言ngôn 具cụ 顯hiển 三tam 相tương/tướng 由do 敵địch 論luận 者giả 者giả 於ư 三tam 相tương/tướng 上thượng 智trí 不bất 決quyết 失thất 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 三tam 立lập 皆giai 闕khuyết 問vấn 此thử 一nhất 兩lưỡng 句cú 與dữ 四tứ 句cú 中trung 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 而nhi 有hữu 何hà 異dị 答đáp 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 即tức 是thị 四tứ 句cú 綺ỷ 互hỗ 相tương 望vọng 一nhất 種chủng 兩lưỡng 句cú 非phi 望vọng 四tứ 句cú 故cố 有hữu 異dị 也dã 。

但đãn 名danh 闕khuyết 過quá 非phi 餘dư 過quá 攝nhiếp 者giả 非phi 是thị 不bất 成thành 不bất 定định 及cập 相tương 違vi 等đẳng 及cập 喻dụ 過quá 中trung 俱câu 不bất 成thành 等đẳng 及cập 不bất 遣khiển 等đẳng 諸chư 過quá 所sở 攝nhiếp 但đãn 名danh 闕khuyết 減giảm 之chi 過quá 類loại 收thu 也dã 。

少thiểu 相tương/tướng 名danh 闕khuyết 至chí 義nghĩa 少thiểu 名danh 闕khuyết 者giả 問vấn 少thiểu 相tương/tướng 少thiểu 義nghĩa 二nhị 有hữu 何hà 別biệt 答đáp 少thiểu 相tương/tướng 闕khuyết 者giả 因nhân 三tam 相tương/tướng 是thị 少thiểu 義nghĩa 闕khuyết 者giả 雖tuy 陳trần 因nhân 喻dụ 等đẳng 言ngôn 而nhi 闕khuyết 於ư 義nghĩa 故cố 二nhị 差sai 別biệt 。

有hữu 闕khuyết 初sơ 相tương/tướng 非phi 後hậu 二nhị 者giả 即tức 是thị 不bất 成thành 是thị 也dã 。

有hữu 闕khuyết 後hậu 二nhị 非phi 初sơ 相tương/tướng 者giả 即tức 不bất 定định 相tương 違vi 等đẳng 少thiểu 相tương/tướng 闕khuyết 中trung 第đệ 二nhị 四tứ 句cú 者giả 有hữu 闕khuyết 第đệ 二nhị 非phi 初sơ 後hậu 者giả 即tức 不bất 共cộng 不bất 定định 過quá 是thị 有hữu 闕khuyết 初sơ 後hậu 非phi 第đệ 二nhị 者giả 即tức 六lục 不bất 定định 中trung 同đồng 品phẩm 一nhất 分phần/phân 轉chuyển 異dị 品phẩm 遍biến 轉chuyển 是thị 有hữu 亦diệc 闕khuyết 第đệ 二nhị 闕khuyết 初sơ 後hậu 者giả 即tức 四tứ 相tương 違vi 中trung 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 是thị 聲thanh 顯hiển 立lập 不bất 許hứa 有hữu 所sở 作tác 因nhân (# 不bất 問vấn )# 。

或hoặc 具cụ 二nhị 過quá 或hoặc 具cụ 三tam 過quá 者giả 即tức 前tiền 四tứ 句cú 過quá 中trung 有hữu 一nhất 一nhất 二nhị 二nhị 三tam 三tam 即tức 七thất 闕khuyết 過quá 也dã 少thiểu 相tương/tướng 義nghĩa 少thiểu 皆giai 有hữu 此thử 闕khuyết 七thất 過quá 也dã 問vấn 少thiểu 相tương/tướng 少thiểu 義nghĩa 二nhị 有hữu 何hà 別biệt 答đáp (# 如như 前tiền 問vấn 答đáp 故cố 略lược 之chi )# 。

答đáp 以dĩ 因nhân 親thân 成thành 於ư 宗tông 者giả 意ý 云vân 謂vị 因nhân 親thân 成thành 於ư 宗tông 所sở 以dĩ 九cửu 句cú 之chi 中trung 皆giai 不bất 闕khuyết 初sơ 相tương/tướng 以dĩ 闕khuyết 後hậu 二nhị 相tương/tướng 中trung 有hữu 過quá 無vô 過quá 所sở 以dĩ 不bất 攝nhiếp 餘dư 四tứ 不bất 成thành 以dĩ 四tứ 不bất 成thành 唯duy 初sơ 相tương/tướng 過quá 也dã 。

同đồng 異dị 成thành 宗tông 疎sơ 遠viễn 等đẳng 者giả 同đồng 喻dụ 異dị 喻dụ 皆giai 有hữu 順thuận 違vi 九cửu 句cú 之chi 中trung 任nhậm 自tự 思tư 取thủ 以dĩ 約ước 同đồng 異dị 二nhị 喻dụ 但đãn 標tiêu 違vi 順thuận 所sở 以dĩ 不bất 攝nhiếp 餘dư 過quá 之chi 盡tận 。

等đẳng 言ngôn 意ý 顯hiển 至chí 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 前tiền 引dẫn 理lý 門môn 頌tụng 中trung 唯duy 攝nhiếp 因nhân 過quá 也dã 缺khuyết 減giảm 等đẳng 過quá 及cập 喻dụ 十thập 過quá 皆giai 未vị 曾tằng 攝nhiếp 所sở 以dĩ 今kim 五ngũ 種chủng 解giải 相tương/tướng 一nhất 一nhất 各các 對đối 為vi 句cú 取thủ 後hậu 二nhị 相tương/tướng 為vi 二nhị 四tứ 句cú 第đệ 二nhị 解giải 明minh 因nhân 三tam 相tương/tướng 綺ỷ 對đối 七thất 句cú 一nhất 一nhất 為vi 顯hiển 有hữu 三tam 四tứ 句cú 初sơ 二nhị 後hậu 三tam 即tức 成thành 五ngũ 也dã 。

古cổ 今kim 合hợp 有hữu 多đa 釋thích 者giả 即tức 今kim 同đồng 異dị 可khả 以dĩ 三tam 相tương/tướng 能năng 立lập 中trung 或hoặc 八bát 或hoặc 四tứ 或hoặc 三tam 等đẳng 而nhi 為vi 能năng 立lập 今kim 此thử 唯duy 明minh 因nhân 三tam 相tương/tướng 以dĩ 為vi 能năng 立lập 入nhập 此thử 頌tụng 中trung 不bất 同đồng 古cổ 說thuyết 也dã 。

三tam 種chủng 四tứ 句cú 者giả 即tức 前tiền 明minh 初sơ 相tương/tướng 中trung 有hữu 是thị 宗tông 法pháp 而nhi 非phi 遍biến 等đẳng 三tam 句cú 也dã 。

一nhất 種chủng 兩lưỡng 句cú 者giả 即tức 三tam 皆giai 闕khuyết 三tam 皆giai 不bất 闕khuyết 此thử 皆giai 是thị 體thể 闕khuyết 也dã 。

或hoặc 闕khuyết 一nhất 有hữu 三tam 句cú 闕khuyết 二nhị 有hữu 三tam 等đẳng 者giả 此thử 即tức 無vô 體thể 闕khuyết 也dã 此thử 等đẳng 作tác 句cú 成thành 四tứ 十thập 五ngũ 皆giai 據cứ 有hữu 體thể 數số 亦diệc 如như 之chi 皆giai 雖tuy 一nhất 相tương/tướng 以dĩ 作tác 斯tư 釋thích 。

此thử 問vấn 二nhị 體thể 相tướng 未vị 顯hiển 故cố 者giả 二nhị 相tương/tướng 未vị 顯hiển 所sở 以dĩ 偏thiên 問vấn 而nhi 以dĩ 釋thích 之chi 亦diệc 有hữu 本bổn 言ngôn 相tương/tướng 成thành 顯hiển 故cố 今kim 不bất 依y 也dã 。

有hữu 無vô 法pháp 處xứ 者giả 意ý 云vân 有hữu 體thể 無vô 體thể 處xứ 隨tùy 應ứng 皆giai 名danh 為vi 同đồng 品phẩm 也dã 由do 法pháp 能năng 別biệt 至chí 以dĩ 彰chương 彼bỉ 聚tụ 者giả 此thử 中trung 意ý 說thuyết 舉cử 所sở 立lập 法pháp 以dĩ 彰chương 彼bỉ 同đồng 喻dụ 聚tụ 也dã 。

答đáp 彼bỉ 若nhược 不bất 許hứa 聲thanh 至chí 宗tông 因nhân 無vô 故cố 者giả 喚hoán 立lập 論luận 人nhân 名danh 之chi 為vi 彼bỉ 立lập 論luận 之chi 人nhân 不bất 許hứa 聲thanh 上thượng 有hữu 於ư 無vô 我ngã 及cập 以dĩ 所sở 作tác 名danh 宗tông 因nhân 無vô 故cố 也dã 此thử 但đãn 舉cử 法pháp 不bất 舉cử 人nhân 故cố 。

有hữu 有hữu 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 者giả 聲thanh 上thượng 我ngã 無vô 我ngã 義nghĩa 名danh 為vi 差sai 別biệt 所sở 作tác 性tánh 因nhân 與dữ 相tương 違vi 法pháp 作tác 因nhân 也dã 明minh 知tri 傍bàng 許hứa 有hữu 義nghĩa 准chuẩn 宗tông 不bất 爾nhĩ 即tức 無vô 四tứ 相tương 違vi 也dã 。

謂vị 隨tùy 所sở 有hữu 法pháp 者giả 是thị 同đồng 喻dụ 望vọng 所sở 餘dư 法pháp 者giả 是thị 餘dư 所sở 立lập 宗tông 也dã 其kỳ 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 者giả 此thử 彼bỉ 兩lưỡng 法pháp 名danh 為vi 展triển 轉chuyển 也dã 少thiểu 分phần 相tương 似tự 者giả 正chánh 釋thích 同đồng 喻dụ 也dã 下hạ 釋thích 異dị 喻dụ 義nghĩa 亦diệc 准chuẩn 之chi 。

此thử 中trung 不bất 言ngôn 至chí 此thử 准chuẩn 可khả 知tri 者giả 意ý 前tiền 同đồng 喻dụ 中trung 言ngôn 與dữ 所sở 立lập 法pháp 今kim 異dị 喻dụ 中trung 但đãn 言ngôn 無vô 其kỳ 所sở 立lập 不bất 言ngôn 其kỳ 法pháp 者giả 義nghĩa 准chuẩn 可khả 知tri 也dã 故cố 略lược 不bất 言ngôn 但đãn 無vô 所sở 立lập 義nghĩa 已dĩ 成thành 故cố 也dã 。

若nhược 常thường 宗tông 有hữu 亦diệc 入nhập 異dị 品phẩm 者giả 意ý 云vân 若nhược 立lập 有hữu 體thể 常thường 宗tông 龜quy 毛mao 等đẳng 無vô 體thể 即tức 入nhập 異dị 品phẩm 也dã 。

若nhược 非phi 有hữu 品phẩm 便tiện 入nhập 同đồng 中trung 者giả 意ý 云vân 若nhược 立lập 無vô 體thể 之chi 法pháp 即tức 入nhập 同đồng 品phẩm 中trung 攝nhiếp 故cố 無vô 第đệ 三tam 雙song 非phi 二nhị 品phẩm 也dã 。

聲thanh 論luận 師sư 中trung 總tổng 有hữu 二nhị 類loại 者giả 一nhất 聲thanh 生sanh 二nhị 聲thanh 顯hiển 此thử 二nhị 計kế 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 四tứ 種chủng 且thả 聲thanh 生sanh 論luận 有hữu 計kế 內nội 外ngoại 聲thanh 皆giai 是thị 常thường 二nhị 計kế 內nội 常thường 外ngoại 是thị 無vô 常thường 此thử 復phục 二nhị 類loại 一nhất 者giả 執chấp 內nội 聲thanh 常thường 其kỳ 體thể 是thị 一nhất 如như 大Đại 乘Thừa 真Chân 如Như 二nhị 者giả 執chấp 內nội 外ngoại 聲thanh 常thường 其kỳ 體thể 本bổn 多đa 如như 薩tát 婆bà 多đa 擇trạch 滅diệt 此thử 為vi 四tứ 類loại 聲thanh 顯hiển 亦diệc 爾nhĩ 問vấn 此thử 生sanh 顯hiển 二nhị 計kế 何hà 別biệt 答đáp 顯hiển 文văn 有hữu 聲thanh 先tiên 常thường 住trụ 顯hiển 發phát 之chi 後hậu 其kỳ 聲thanh 亦diệc 常thường 聲thanh 生sanh 發phát 已dĩ 方phương 是thị 常thường 住trụ 先tiên 無vô 常thường 也dã 。

勤cần 勇dũng 為vi 因nhân 至chí 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 者giả 如như 佛Phật 弟đệ 子tử 。 對đối 聲thanh 生sanh 論luận 立lập 內nội 外ngoại 聲thanh 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 舉cử 勤cần 勇dũng 因nhân 佗tha 全toàn 許hứa 自tự 是thị 一nhất 分phần/phân 於ư 內nội 即tức 轉chuyển 於ư 外ngoại 不bất 轉chuyển 對đối 自tự 一nhất 分phần/phân 轉chuyển 名danh 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 也dã 。

不bất 爾nhĩ 因nhân 有hữu 兩lưỡng 俱câu 一nhất 分phần/phân 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 者giả 若nhược 佛Phật 弟đệ 子tử 。 對đối 聲thanh 顯hiển 論luận 立lập 內nội 外ngoại 聲thanh 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 勤cần 勇dũng 為vi 因nhân 兩lưỡng 俱câu 一nhất 分phần/phân 兩lưỡng 俱câu 不bất 成thành 自tự 佗tha 不bất 許hứa 外ngoại 聲thanh 勤cần 勇dũng 名danh 一nhất 分phần/phân 也dã 。

勤cần 勇dũng 因nhân 成thành 同đồng 定định 餘dư 遍biến 者giả 舉cử 勤cần 勇dũng 因nhân 成thành 無vô 常thường 宗tông 同đồng 品phẩm 定định 有hữu 餘dư 二nhị 皆giai 遍biến 餘dư 二nhị 皆giai 遍biến 者giả 遍biến 是thị 宗tông 法pháp 異dị 品phẩm 遍biến 無vô 所sở 以dĩ 言ngôn 同đồng 定định 餘dư 遍biến 。

此thử 既ký 正chánh 因nhân 無vô 不bất 定định 過quá 者giả 所sở 作tác 性tánh 因nhân 隨tùy 成thành 苦khổ 等đẳng 乃nãi 犯phạm 不bất 定định 由do 此thử 隨tùy 應ứng 除trừ 苦khổ 以dĩ 外ngoại 即tức 無vô 其kỳ 過quá 所sở 以dĩ 言ngôn 因nhân 既ký 正chánh 無vô 不bất 定định 過quá 也dã 。

因nhân 寬khoan 狹hiệp 等đẳng 至chí 應ưng 設thiết 劬cù 勞lao 也dã 者giả 所sở 作tác 勤cần 勇dũng 二nhị 因nhân 成thành 無vô 常thường 宗tông 名danh 狹hiệp 能năng 成thành 所sở 成thành 俱câu 狹hiệp 若nhược 所sở 作tác 因nhân 成thành 無vô 我ngã 宗tông 即tức 是thị 宗tông 寬khoan 而nhi 因nhân 是thị 狹hiệp 雖tuy 無vô 異dị 喻dụ 亦diệc 成thành 正chánh 因nhân 也dã 舉cử 所sở 量lượng 性tánh 因nhân 成thành 無vô 我ngã 宗tông 能năng 成thành 所sở 成thành 俱câu 名danh 寬khoan 也dã 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 非phi 所sở 量lượng 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 非phi 無vô 我ngã 所sở 以dĩ 名danh 寬khoan 此thử 等đẳng 作tác 法pháp 如như 下hạ 當đương 知tri 道Đạo 理lý 深thâm 幽u 卒tuất 難nan 以dĩ 曉hiểu 莫mạc 不bất 勤cần 勞lao 方phương 能năng 悟ngộ 之chi 勸khuyến 勉miễn 後hậu 徒đồ 驗nghiệm 識thức 臧tang 否bĩ 故cố 披phi 斯tư 疏sớ/sơ 應ưng 設thiết 劬cù 勞lao 也dã 。

後Hậu 記Ký 卷quyển 上thượng