注Chú 肇Triệu 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 三tam 姑cô 蘇tô 堯# 峯phong 蘭lan 若nhã 沙Sa 門Môn 。 遵tuân 式thức 。 述thuật 。 △# 大đại 科khoa 第đệ 二nhị 明minh 體thể 用dụng 不bất 二nhị 。 顯hiển 智trí 一nhất 。 此thử 論luận 來lai 意ý 者giả 。 前tiền 顯hiển 不bất 二nhị 之chi 境cảnh 。 今kim 明minh 雙song 融dung 之chi 智trí 。 故cố 次thứ 來lai 也dã 。 然nhiên 境cảnh 非phi 智trí 。 無vô 以dĩ 顯hiển 融dung 通thông 。 智trí 非phi 境cảnh 。 無vô 以dĩ 發phát 互hỗ 照chiếu 。 良lương 由do 智trí 用dụng 和hòa 融dung 。 方phương 顯hiển 真chân 俗tục 理lý 一nhất 。 但đãn 文văn 不bất 頓đốn 書thư 。 理lý 不bất 頓đốn 顯hiển 。 故cố 先tiên 明minh 境cảnh 。 此thử 明minh 智trí 。 然nhiên 智trí 一nhất 之chi 義nghĩa 。 意ý 有hữu 兩lưỡng 途đồ 。 一nhất 則tắc 權quyền 實thật 互hỗ 具cụ 。 二nhị 乃nãi 二nhị 用dụng 同đồng 體thể 。 實thật 由do 二nhị 用dụng 同đồng 體thể 故cố 。 權quyền 實thật 互hỗ 通thông 故cố 。 對đối 境cảnh 則tắc 真chân 俗tục 互hỗ 通thông 。 在tại 智trí 則tắc 根căn 後hậu 同đồng 體thể 。 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 照chiếu 一nhất 境cảnh 三tam 諦đế 。 斯tư 為vi 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 焉yên 。 文văn 二nhị 。 初sơ 論luận 文văn 又hựu 二nhị 。 初sơ 題đề 目mục 。 ○# 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 第đệ 三tam 般Bát 若Nhã 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 翻phiên 曰viết 智trí 。 即tức 用dụng 也dã 。 通thông 權quyền 及cập 實thật 。 或hoặc 曰viết 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 。 如như 理lý 如như 量lượng 。 真chân 智trí 俗tục 智trí 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 。 或hoặc 曰viết 在tại 因nhân 名danh 慧tuệ 。 在tại 果quả 名danh 智trí 。 或hoặc 曰viết 實thật 則tắc 名danh 智trí 。 權quyền 則tắc 名danh 慧tuệ 。 今kim 因nhân 果quả 權quyền 實thật 通thông 得đắc 智trí 名danh 。 謂vị 下hạ 論luận 中trung 竝tịnh 不bất 名danh 慧tuệ 故cố 。 知tri 但đãn 以dĩ 一nhất 用dụng 分phần/phân 二nhị 故cố 。 今kim 通thông 翻phiên 曰viết 智trí 。 又hựu 前tiền 宗tông 本bổn 篇thiên 中trung 有hữu 漚âu 和hòa 之chi 名danh 。 文văn 云vân 。 權quyền 慧tuệ 具cụ 矣hĩ 。 今kim 無vô 漚âu 和hòa 。 則tắc 知tri 智trí 通thông 權quyền 實thật 。 實thật 智trí 照chiếu 理lý 。 權quyền 智trí 照chiếu 事sự 。 義nghĩa 分phần/phân 二nhị 照chiếu 。 用dụng 乃nãi 相tương/tướng 融dung 。 此thử 中trung 實thật 智trí 照chiếu 前tiền 不bất 真chân 空không 。 權quyền 智trí 照chiếu 前tiền 物vật 不bất 遷thiên 。 前tiền 既ký 真chân 俗tục 相tương/tướng 即tức 。 此thử 亦diệc 權quyền 實thật 互hỗ 具cụ 。 言ngôn 無vô 知tri 者giả 。 即tức 體thể 也dã 。 體thể 是thị 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 。 心tâm 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 本bổn 無vô 知tri 覺giác 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 所sở 言ngôn 覺giác 義nghĩa 者giả 。 謂vị 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 說thuyết 名danh 本bổn 覺giác 。 離ly 念niệm 本bổn 覺giác 。 即tức 今kim 無vô 知tri 。 為vi 權quyền 實thật 體thể 故cố 。 六lục 祖tổ 以dĩ 無vô 念niệm 為vi 宗tông 。 神thần 秀tú 以dĩ 離ly 念niệm 為vi 宗tông 。 雖tuy 分phần/phân 頓đốn 漸tiệm 。 皆giai 明minh 智trí 體thể 無vô 知tri 。 所sở 謂vị 如như 珠châu 發phát 光quang 。 光quang 還hoàn 自tự 照chiếu 。 本bổn 覺giác 起khởi 照chiếu 。 還hoàn 契khế 本bổn 覺giác 。 即tức 理lý 智trí 不bất 二nhị 之chi 義nghĩa 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 無vô 有hữu 智trí 外ngoại 如như 為vi 智trí 所sở 證chứng 。 亦diệc 無vô 如như 外ngoại 智trí 能năng 證chứng 。 於ư 如như 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 之chi 旨chỉ 。 良lương 在tại 斯tư 矣hĩ 。 若nhược 對đối 上thượng 五ngũ 名danh 一nhất 義nghĩa 者giả 。 本bổn 無vô 實thật 相tướng 。 法pháp 性tánh 體thể 上thượng 起khởi 智trí 用dụng 。 權quyền 則tắc 達đạt 緣duyên 會hội 。 實thật 則tắc 照chiếu 性tánh 空không 。 權quyền 實thật 不bất 二nhị 。 還hoàn 照chiếu 本bổn 無vô 等đẳng 理lý 。 為vi 一nhất 義nghĩa 也dã 。 般Bát 若Nhã 即tức 無vô 知tri 。 持trì 業nghiệp 釋thích 。 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 之chi 論luận 。 依y 主chủ 釋thích 。 △# 二nhị 本bổn 文văn 二nhị 。 初sơ 序tự 意ý 三tam 。 初sơ 標tiêu 宗tông 陳trần 惑hoặc 。 夫phu 般Bát 若Nhã (# 雙song 標tiêu 權quyền 實thật )# 虗hư 玄huyền 。 一nhất 心tâm 真chân 理lý 。 虗hư 寂tịch 玄huyền 微vi 。 為vi 權quyền 實thật 體thể 。 不bất 可khả 以dĩ 識thức 識thức 智trí 知tri 。 故cố 曰viết 無vô 知tri 。 者giả 。 牒điệp 上thượng 所sở 標tiêu 。 蓋cái 是thị 三tam 乘thừa 之chi 宗tông 極cực 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 故cố 一Nhất 乘Thừa 法pháp 。 是thị 彼bỉ 三tam 乘thừa 所sở 宗tông 之chi 至chí 極cực 也dã 。 彼bỉ 一nhất 佛Phật 乘Thừa 者giả 。 乃nãi 今kim 即tức 理lý 之chi 智trí 。 為vi 此thử 論luận 所sở 宗tông 。 故cố 權quyền 實thật 不bất 異dị 。 理lý 乃nãi 曰viết 般Bát 若Nhã 虗hư 玄huyền 。 所sở 謂vị 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 故cố 也dã 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 性tánh 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 。 誠thành 真chân 一nhất 之chi 無vô 差sai 。 誠thành 實thật 也dã 。 智trí 體thể 真chân 一nhất 。 故cố 無vô 差sai 別biệt 。 經Kinh 云vân 。 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 也dã 。 此thử 上thượng 標tiêu 宗tông 。 下hạ 陳trần 惑hoặc 。 然nhiên 異dị 端đoan 之chi 論luận 。 紛phân 然nhiên 久cửu 矣hĩ 。 異dị 端đoan 者giả 。 語ngữ 出xuất 論luận 語ngữ 。 今kim 謂vị 人nhân 隨tùy 情tình 見kiến 解giải 別biệt 言ngôn 差sai 。 正chánh 明minh 權quyền 宗tông 迷mê 實thật 故cố 。 異dị 論luận 各các 興hưng 。 紛phân 然nhiên 不bất 一nhất 。 自tự 佛Phật 滅diệt 度độ 。 權quyền 多đa 亂loạn 實thật 。 故cố 曰viết 久cửu 矣hĩ 。 蓋cái 彼bỉ 境cảnh 智trí 不bất 談đàm 一nhất 心tâm 為vi 源nguyên 。 故cố 使sử 異dị 論luận 紛phân 紜vân 迷mê 之chi 久cửu 矣hĩ 。 △# 二nhị 序tự 聞văn 悟ngộ 之chi 由do 。 三tam 初sơ 明minh 師sư 教giáo 東đông 來lai 。 文văn 三tam 。 初sơ 標tiêu 名danh 歎thán 德đức 。 有hữu 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 者giả 。 法pháp 理lý 無vô 舛suyễn 。 解giải 惑hoặc 在tại 人nhân 。 既ký 有hữu 異dị 端đoan 。 何hà 以dĩ 正chánh 之chi 。 故cố 今kim 先tiên 標tiêu 其kỳ 人nhân 。 人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo 。 道đạo 在tại 於ư 人nhân 。 故cố 對đối 彼bỉ 惑hoặc 者giả 。 有hữu 此thử 正chánh 師sư 。 故cố 標tiêu 牒điệp 之chi 也dã 。 天Thiên 竺Trúc 是thị 梵Phạm 音âm 。 正chánh 云vân 印ấn 特đặc 迦ca 。 此thử 云vân 月nguyệt 邦bang 。 天Thiên 竺Trúc 有hữu 五ngũ 。 僧Tăng 傳truyền 云vân 此thử 師sư 祖tổ 是thị 南nam 天Thiên 竺Trúc 之chi 國quốc 相tương/tướng 。 什thập 生sanh 於ư 龜quy 茲tư 。 出xuất 家gia 後hậu 往vãng 天Thiên 竺Trúc 傳truyền 道đạo 。 故cố 稱xưng 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 。 言ngôn 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 是thị 梵Phạm 名danh 。 具cụ 云vân 鳩cưu 摩ma 羅la 者giả 婆bà 。 義nghĩa 翻phiên 云vân 童đồng 壽thọ 。 高cao 行hành 勝thắng 業nghiệp 。 備bị 載tái 本bổn 傳truyền 。 此thử 即tức 論luận 主chủ 受thọ 法pháp 之chi 師sư 也dã 。 少thiểu 踐tiễn 大đại 方phương 。 研nghiên 幾kỷ 斯tư 趣thú 。 賤tiện 履lý 也dã 。 大đại 方phương 語ngữ 出xuất 道đạo 經kinh 。 云vân 大đại 方phương 無vô 隅ngung 。 今kim 借tá 語ngữ 以dĩ 目mục 真chân 理lý 無vô 際tế 故cố 。 少thiếu 年niên 乃nãi 心tâm 詣nghệ 至chí 理lý 也dã 。 研nghiên 覈# 也dã 。 幾kỷ 心tâm 也dã 。 研nghiên 覈# 自tự 心tâm 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 為vi 趣thú 故cố 。 此thử 上thượng 歎thán 其kỳ 所sở 得đắc 。 下hạ 釋thích 其kỳ 深thâm 契khế 。 獨độc 拔bạt 於ư 言ngôn 象tượng 之chi 表biểu 。 拔bạt 出xuất 也dã 。 言ngôn 象tượng 之chi 表biểu 者giả 。 易dị 所sở 謂vị 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 。 得đắc 象tượng 而nhi 忘vong 言ngôn 。 得đắc 意ý 而nhi 忘vong 象tượng 。 今kim 美mỹ 什thập 師sư 得đắc 智trí 之chi 深thâm 意ý 。 故cố 出xuất 言ngôn 象tượng 之chi 表biểu 也dã 。 妙diệu 契khế 於ư 希hy 夷di 之chi 境cảnh 。 契khế 合hợp 也dã 。 雖tuy 以dĩ 智trí 合hợp 理lý 。 理lý 外ngoại 無vô 智trí 。 故cố 契khế 而nhi 無vô 契khế 。 曰viết 妙diệu 契khế 。 希hy 夷di 者giả 。 老lão 子tử 云vân 。 視thị 之chi 不bất 見kiến 。 曰viết 夷di 。 聽thính 之chi 不bất 聞văn 。 曰viết 希hy 。 真chân 理lý 無vô 聲thanh 色sắc 也dã 。 羅la 什thập 師sư 契khế 理lý 於ư 聲thanh 色sắc 之chi 外ngoại 。 故cố 上thượng 曰viết 少thiểu 踐tiễn 大đại 方phương 也dã 。 此thử 上thượng 序tự 得đắc 理lý 智trí 。 下hạ 明minh 利lợi 用dụng 。 齊tề 異dị 學học 於ư 迦ca 夷di 。 齊tề 者giả 平bình 也dã 伏phục 也dã 。 異dị 學học 者giả 外ngoại 道đạo 也dã 。 迦ca 夷di 者giả 是thị 梵Phạm 音âm 。 具cụ 曰viết 迦Ca 維Duy 羅La 衛Vệ 。 是thị 天Thiên 竺Trúc 一nhất 國quốc 之chi 名danh 。 康khang 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 云vân 赤xích 澤trạch 。 什thập 師sư 在tại 彼bỉ 。 曾tằng 以dĩ 智trí 慧tuệ 屈khuất 伏phục 外ngoại 道đạo 。 又hựu 溫ôn 宿túc 國quốc 中trung 。 亦diệc 曾tằng 摧tồi 伏phục 外ngoại 道đạo 。 備bị 在tại 本bổn 傳truyền 。 今kim 且thả 舉cử 迦ca 夷di 之chi 一nhất 國quốc 。 以dĩ 歎thán 其kỳ 能năng 耳nhĩ 。 揚dương 淳thuần 風phong 以dĩ 東đông 扇thiên/phiến 。 淳thuần 風phong 者giả 春xuân 風phong 也dã 。 以dĩ 其kỳ 和hòa 而nhi 發phát 物vật 。 而nhi 况# 聖thánh 法pháp 能năng 隨tùy 根căn 起khởi 智trí 。 言ngôn 東đông 扇thiên/phiến 者giả 。 彼bỉ 望vọng 此thử 為vi 東đông 。 傳truyền 風phong 曰viết 扇thiên/phiến 。 此thử 歎thán 什thập 師sư 傳truyền 法pháp 東đông 流lưu 智trí 用dụng 之chi 能năng 事sự 。 △# 二nhị 美mỹ 其kỳ 來lai 由do 。 將tương 爰viên 燭chúc 殊thù 方phương 。 而nhi 匿nặc 耀diệu 涼lương 土thổ/độ 。 爰viên 欲dục 也dã 。 燭chúc 照chiếu 也dã 。 殊thù 方phương 者giả 彼bỉ 土độ 來lai 此thử 。 是thị 異dị 方phương 故cố 。 匿nặc 耀diệu 者giả 掩yểm 智trí 用dụng 也dã 。 涼lương 土thổ/độ 者giả 五ngũ 涼lương 。 當đương 後hậu 涼lương 都đô 姑cô 臧tang 。 什thập 法Pháp 師sư 本bổn 因nhân 此thử 土thổ/độ 。 前tiền 秦tần 符phù 主chủ 。 諱húy 堅kiên 。 建kiến 元nguyên 十thập 三tam 年niên 。 有hữu 德đức 星tinh 現hiện 。 至chí 十thập 八bát 年niên 。 遣khiển 驍# 騎kỵ 將tướng 軍quân 呂lữ 光quang 。 率suất 兵binh 七thất 萬vạn 。 四tứ 伐phạt 龜quy 茲tư 。 呂lữ 光quang 果quả 克khắc 龜quy 茲tư 。 與dữ 什thập 同đồng 回hồi 。 至chí 涼lương 州châu 聞văn 本bổn 主chủ 。 為vi 姚diêu 萇# 所sở 害hại 。 光quang 乃nãi 竊thiết 號hiệu 關quan 外ngoại 。 遂toại 稱xưng 後hậu 涼lương 。 父phụ 子tử 承thừa 襲tập 。 三tam 主chủ 一nhất 十thập 八bát 年niên 。 什thập 師sư 亦diệc 在tại 後hậu 涼lương 。 一nhất 十thập 八bát 載tái 。 匿nặc 耀diệu 韜# 光quang 餘dư 如như 傳truyền 述thuật 。 所sở 以dĩ 道đạo 不bất 虗hư 。 應ưng 必tất 有hữu 由do 矣hĩ 。 聖thánh 道Đạo 埀thùy 應ưng 。 必tất 待đãi 時thời 至chí 。 根căn 熟thục 方phương 可khả 傳truyền 通thông 。 今kim 十thập 八bát 年niên 。 匿nặc 耀diệu 之chi 所sở 以dĩ 。 蓋cái 欲dục 待đãi 時thời 候hậu 機cơ 故cố 也dã 。 △# 三tam 流lưu 通thông 年niên 數số 。 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 歲tuế 次thứ 星tinh 紀kỷ 。 姚diêu 萇# 崩băng 。 子tử 諱húy 興hưng 立lập 位vị 。 歲tuế 號hiệu 弘hoằng 始thỉ 。 言ngôn 星tinh 紀kỷ 者giả 。 爾nhĩ 雅nhã 曰viết 。 丑sửu 月nguyệt 曰viết 星tinh 紀kỷ 。 丑sửu 年niên 曰viết 赤xích 奮phấn 。 今kim 避tị 文văn 拙chuyết 。 故cố 以dĩ 月nguyệt 名danh 號hiệu 年niên 歲tuế 。 星tinh 次thứ 在tại 丑sửu 位vị 故cố 也dã 。 秦tần 乘thừa 入nhập 國quốc 之chi 謀mưu 。 舉cử 師sư 以dĩ 來lai 之chi 。 康khang 引dẫn 三tam 十thập 國quốc 春xuân 秋thu 云vân 。 後hậu 涼lương 呂lữ 隆long 懼cụ 南nam 涼lương 北bắc 涼lương 所sở 逼bức 。 表biểu 奏tấu 。 秦tần 請thỉnh 迎nghênh 羅la 什thập 至chí 。 五ngũ 月nguyệt 。 秦tần 遣khiển 隴# 西tây 公công 石thạch 德đức 。 伐phạt 呂lữ 隆long 。 隆long 至chí 。 九cửu 月nguyệt 歸quy 降giáng/hàng 。 方phương 得đắc 迎nghênh 羅la 什thập 師sư 入nhập 關quan 。 謀mưu 計kế 也dã 。 舉cử 用dụng 也dã 。 師sư 者giả 眾chúng 即tức 兵binh 也dã 。 秦tần 王vương 乘thừa 呂lữ 。 有hữu 入nhập 國quốc 之chi 計kế 。 故cố 用dụng 兵binh 伐phạt 涼lương 。 迎nghênh 什thập 來lai 之chi 也dã 。 意ý 也dã 北bắc 天thiên 之chi 運vận 。 數số 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 。 意ý 也dã 者giả 。 牒điệp 上thượng 索sách 意ý 也dã 。 前tiền 秦tần 取thủ 什thập 。 後hậu 秦tần 次thứ 主chủ 方phương 來lai 。 而nhi 上thượng 云vân 道đạo 不bất 虗hư 應ứng 其kỳ 意ý 。 何hà 也dã 。 今kim 牒điệp 而nhi 釋thích 之chi 。 大đại 品phẩm 云vân 。 般Bát 若Nhã 於ư 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 先tiên 至chí 南nam 方phương 。 次thứ 西tây 至chí 北bắc 。 北bắc 方phương 大đại 盛thịnh 。 智trí 論luận 釋thích 云vân 。 北bắc 方phương 謂vị 北bắc 天Thiên 竺Trúc 也dã 。 今kim 謂vị 北bắc 天thiên 。 般Bát 若Nhã 運vận 數số 。 轉chuyển 興hưng 東đông 國quốc 。 待đãi 時thời 而nhi 至chí 。 使sử 其kỳ 然nhiên 矣hĩ 。 此thử 上thượng 序tự 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 為vi 發phát 教giáo 之chi 時thời 。 下hạ 明minh 秦tần 王vương 為vi 待đãi 熟thục 之chi 機cơ 也dã 。 △# 二nhị 秦tần 王vương 垂thùy 護hộ 二nhị 。 初sơ 標tiêu 號hiệu 歎thán 德đức 。 大đại 秦tần 天thiên 王vương 者giả 。 天thiên 王vương 者giả 。 法pháp 天thiên 而nhi 治trị 。 使sử 民dân 歸quy 往vãng 故cố 。 道đạo 契khế 百bách 王vương 之chi 端đoan 。 德đức 洽hiệp 千thiên 載tái 之chi 下hạ 。 無vô 為vi 而nhi 治trị 。 不bất 言ngôn 而nhi 自tự 信tín 。 不bất 化hóa 而nhi 自tự 行hành 。 蓋cái 王vương 者giả 之chi 道Đạo 德đức 。 今kim 歎thán 秦tần 王vương 道Đạo 德đức 充sung 實thật 。 故cố 契khế 合hợp 百bách 王vương 之chi 端đoan 。 洽hiệp 潤nhuận 千thiên 載tái 之chi 下hạ 。 遊du 刃nhận 萬vạn 機cơ 。 弘hoằng 道đạo 終chung 日nhật 。 信tín 季quý 俗tục 蒼thương 生sanh 之chi 所sở 天thiên 。 釋Thích 迦Ca 遺di 法pháp 之chi 所sở 仗trượng 也dã 。 王vương 者giả 遊du 智trí 刃nhận 。 日nhật 應ưng 萬vạn 機cơ 。 萬vạn 機cơ 之chi 暇hạ 。 弘hoằng 佛Phật 道Đạo 。 於ư 終chung 日nhật 季quý 末mạt 也dã 。 蒼thương 生sanh 者giả 。 指chỉ 萬vạn 民dân 也dã 。 既ký 日nhật 應ưng 萬vạn 機cơ 。 下hạ 民dân 仰ngưỡng 之chi 如như 天thiên 。 由do 弘hoằng 道đạo 終chung 日nhật 。 故cố 使sử 如Như 來Lai 遺di 法pháp 倚ỷ 仗trượng 流lưu 通thông 也dã 。 △# 二nhị 明minh 翻phiên 譯dịch 闡xiển 揚dương 。 時thời 乃nãi 集tập 義nghĩa 學học 沙Sa 門Môn 五ngũ 百bách 餘dư 人nhân 。 於ư 逍tiêu 遙diêu 觀quán 。 躬cung 執chấp 秦tần 文văn 。 與dữ 什thập 公công 參tham 定định 方Phương 等Đẳng 。 集tập 聚tụ 也dã 。 義nghĩa 學học 者giả 。 學học 習tập 譯dịch 場tràng 義nghĩa 理lý 之chi 人nhân 。 逍tiêu 遙diêu 觀quán 者giả 。 逍tiêu 遙diêu 園viên 中trung 有hữu 觀quán 也dã 。 躬cung 親thân 也dã 。 秦tần 文văn 者giả 。 新tân 舊cựu 譯dịch 出xuất 之chi 經kinh 。 方Phương 等Đẳng 者giả 。 大Đại 乘Thừa 般Bát 若Nhã 教giáo 也dã 。 羅la 什thập 入nhập 關quan 。 既ký 重trọng/trùng 譯dịch 諸chư 經kinh 。 故cố 秦tần 王vương 親thân 執chấp 新tân 舊cựu 二nhị 文văn 。 與dữ 什thập 公công 參tham 。 竝tịnh 詳tường 定định 方Phương 等Đẳng 至chí 教giáo 之chi 深thâm 旨chỉ 也dã 。 其kỳ 所sở 開khai 拓thác 者giả 。 豈khởi 唯duy 當đương 時thời 之chi 益ích 。 乃nãi 累lũy 劫kiếp 之chi 津tân 梁lương 矣hĩ 。 秦tần 王vương 與dữ 什thập 師sư 。 如như 是thị 開khai 拓thác 於ư 聖thánh 道Đạo 。 不bất 獨độc 一nhất 時thời 之chi 益ích 。 乃nãi 累lũy 劫kiếp 為vi 迷mê 津tân 之chi 梁lương 道đạo 也dã 。 故cố 知tri 般Bát 若Nhã 真chân 旨chỉ 。 自tự 羅la 什thập 東đông 來lai 。 秦tần 王vương 參tham 定định 。 義nghĩa 方phương 明minh 正chánh 矣hĩ 。 △# 三Tam 明Minh 預dự 座tòa 聞văn 悟ngộ 。 余dư 以dĩ 短đoản 乏phạp 。 曾tằng 廁trắc 嘉gia 會hội 。 以dĩ 為vi 上thượng 聞văn (# 句cú )# 異dị 要yếu 。 始thỉ 於ư 時thời 也dã 。 短đoản 乏phạp 者giả 謙khiêm 也dã 。 廁trắc 預dự 也dã 。 嘉gia 會hội 者giả 。 譯dịch 場tràng 也dã 。 上thượng 聞văn 者giả 。 聞văn 般Bát 若Nhã 上thượng 義nghĩa 也dã 。 昔tích 因nhân 異dị 端đoan 殊thù 執chấp 正chánh 理lý 無vô 憑bằng 。 今kim 預dự 譯dịch 場tràng 。 聞văn 此thử 上thượng 義nghĩa 一Nhất 乘Thừa 異dị 要yếu 甚thậm 深thâm 之chi 旨chỉ 。 始thỉ 於ư 時thời 而nhi 領lãnh 悟ngộ 。 △# 三tam 讚tán 深thâm 謙khiêm 述thuật 。 然nhiên 則tắc 。 牒điệp 上thượng 。 雖tuy 因nhân 羅la 什thập 。 秦tần 王vương 護hộ 此thử 聞văn 悟ngộ 。 下hạ 云vân 。 聖thánh 智trí 幽u 微vi 。 深thâm 隱ẩn 難nan 測trắc 。 般Bát 若Nhã 體thể 用dụng 幽u 微vi 。 量lượng 超siêu 數số 表biểu 。 故cố 曰viết 深thâm 隱ẩn 。 由do 此thử 故cố 難nan 測trắc 度độ 也dã 。 無vô 相tướng 無vô 名danh 。 乃nãi 非phi 言ngôn 象tượng 之chi 所sở 得đắc 。 釋thích 上thượng 體thể 量lượng 難nan 測trắc 。 無vô 相tướng 故cố 不bất 可khả 以dĩ 象tượng 思tư 。 無vô 名danh 故cố 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 議nghị 。 為vi 試thí 惘võng 象tượng 其kỳ 懷hoài 。 寄ký 之chi 狂cuồng 言ngôn 耳nhĩ 。 今kim 論luận 者giả 欲dục 剖phẫu 聞văn 悟ngộ 。 以dĩ 示thị 未vị 來lai 。 而nhi 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 心tâm 不bất 能năng 測trắc 也dã 。 為vi 試thí 者giả 且thả 用dụng 也dã 。 惘võng 象tượng 者giả 語ngữ 出xuất 莊trang 子tử 。 但đãn 取thủ 無vô 心tâm 之chi 義nghĩa 。 狂cuồng 言ngôn 者giả 。 蓋cái 無vô 定định 語ngữ 也dã 。 且thả 用dụng 無vô 心tâm 之chi 心tâm 無vô 言ngôn 之chi 言ngôn 。 而nhi 議nghị 論luận 之chi 。 以dĩ 息tức 異dị 端đoan 耳nhĩ 。 豈khởi 曰viết 聖thánh 心tâm 而nhi 可khả 辨biện 哉tai 。 試thí 論luận 之chi 曰viết 。 非phi 謂vị 般Bát 若Nhã 言ngôn 可khả 詮thuyên 辨biện 。 且thả 論luận 之chi 耳nhĩ 。 △# 二nhị 正chánh 論luận 。 文văn 二nhị 。 初sơ 標tiêu 宗tông 正chánh 顯hiển 。 文văn 四tứ 。 初sơ 標tiêu 具cụ 用dụng 之chi 體thể 。 文văn 三tam 。 初sơ 引dẫn 經kinh 標tiêu 體thể 。 放phóng 光quang 云vân 。 般Bát 若Nhã (# 標tiêu 能năng 觀quán 智trí )# 。 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。 無vô 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 出xuất 體thể 也dã 。 言ngôn 所sở 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 即tức 現hiện 在tại 所sở 有hữu 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 始thỉ 自tự 色sắc 心tâm 。 終chung 乎hồ 種chủng 智trí 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 相tương/tướng 。 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 過quá 未vị 相tương/tướng 。 然nhiên 般Bát 若Nhã 體thể 性tánh 。 過quá 去khứ 非phi 新tân 生sanh 。 未vị 來lai 不bất 滅diệt 壞hoại 。 現hiện 在tại 無vô 住trụ 。 異dị 三tam 際tế 常thường 平bình 等đẳng 。 等đẳng 同đồng 虗hư 寂tịch 。 故cố 曰viết 無vô 相tướng 。 又hựu 中trung 間gian 不bất 住trụ 異dị 。 故cố 非phi 有hữu 前tiền 後hậu 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 非phi 無vô 體thể 超siêu 四tứ 相tương/tướng 。 量lượng 絕tuyệt 百bách 非phi 。 故cố 曰viết 無vô 相tướng 。 譬thí 如như 虗hư 空không 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 湛trạm 寂tịch 。 而nhi 前tiền 際tế 無vô 生sanh 。 後hậu 際tế 無vô 滅diệt 。 般Bát 若Nhã 實thật 體thể 。 當đương 知tri 亦diệc 然nhiên 。 故cố 心tâm 經Kinh 云vân 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 道Đạo 行hạnh 云vân 。 般Bát 若Nhã 無vô 所sở 知tri 。 無vô 所sở 見kiến 。 成thành 立lập 上thượng 義nghĩa 。 然nhiên 相tương/tướng 則tắc 就tựu 體thể 而nhi 論luận 。 知tri 見kiến 帶đái 用dụng 而nhi 辨biện 。 辨biện 用dụng 歸quy 體thể 。 體thể 本bổn 自tự 寂tịch 。 故cố 無vô 知tri 無vô 見kiến 也dã 。 言ngôn 所sở 知tri 所sở 見kiến 者giả 。 所sở 有hữu 之chi 知tri 見kiến 耳nhĩ 。 靈linh 知tri 正chánh 見kiến 。 言ngôn 用dụng 則tắc 有hữu 。 言ngôn 體thể 則tắc 無vô 。 今kim 既ký 明minh 體thể 。 故cố 曰viết 無vô 知tri 無vô 見kiến 也dã 。 然nhiên 由do 體thể 無vô 知tri 見kiến 。 故cố 能năng 知tri 見kiến 。 如như 鏡kính 無vô 像tượng 。 故cố 能năng 照chiếu 物vật 。 又hựu 有hữu 知tri 曰viết 無vô 明minh 。 有hữu 見kiến 曰viết 妄vọng 想tưởng 。 智trí 體thể 無vô 。 無vô 明minh 亦diệc 無vô 。 於ư 妄vọng 想tưởng 由do 離ly 迷mê 妄vọng 。 故cố 無vô 知tri 見kiến 也dã 。 又hựu 體thể 無vô 相tướng 故cố 非phi 色sắc 。 無vô 知tri 見kiến 故cố 。 非phi 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 出xuất 世thế 智trí 體thể 非phi 蘊uẩn 聚tụ 法pháp 故cố 也dã 。 △# 二nhị 約ước 體thể 辨biện 用dụng 二nhị 。 初sơ 牒điệp 經kinh 問vấn 用dụng 。 此thử 辨biện 智trí 照chiếu 之chi 用dụng 。 而nhi 曰viết 無vô 相tướng 無vô 知tri 者giả 何hà 耶da 。 辨biện 明minh 也dã 。 何hà 耶da 是thị 疑nghi 辭từ 。 此thử 論luận 正chánh 明minh 能năng 照chiếu 之chi 智trí 必tất 有hữu 知tri 用dụng 。 而nhi 放phóng 光quang 曰viết 無vô 相tướng 。 道Đạo 行hạnh 曰viết 無vô 知tri 。 見kiến 者giả 何hà 所sở 辨biện 耶da 。 △# 二nhị 即tức 體thể 顯hiển 用dụng 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 果quả 有hữu 無vô 相tướng 之chi 知tri 。 不bất 知tri 之chi 照chiếu 明minh 矣hĩ 。 言ngôn 果quả 有hữu 決quyết 定định 。 有hữu 此thử 義nghĩa 也dã 。 無vô 相tướng 之chi 知tri 者giả 。 據cứ 放phóng 光quang 答đáp 用dụng 也dã 。 般Bát 若Nhã 真chân 體thể 。 雖tuy 三tam 際tế 無vô 相tướng 。 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 了liễu 了liễu 常thường 知tri 。 不bất 知tri 之chi 照chiếu 者giả 。 據cứ 道Đạo 行hạnh 答đáp 用dụng 也dã 。 不bất 知tri 者giả 。 牒điệp 上thượng 無vô 知tri 也dã 。 雖tuy 體thể 無vô 知tri 。 見kiến 湛trạm 然nhiên 寂tịch 滅diệt 。 而nhi 全toàn 體thể 之chi 用dụng 。 靈linh 靈linh 常thường 照chiếu 。 圭# 山sơn 云vân 。 正chánh 念niệm 者giả 。 無vô 念niệm 而nhi 知tri 。 若nhược 總tổng 無vô 知tri 。 何hà 名danh 正chánh 念niệm 。 明minh 矣hĩ 者giả 體thể 必tất 具cụ 用dụng 。 義nghĩa 可khả 見kiến 故cố 也dã 。 此thử 則tắc 據cứ 理lý 而nhi 答đáp 。 以dĩ 實thật 教giáo 言ngôn 體thể 則tắc 必tất 具cụ 用dụng 。 談đàm 用dụng 必tất 全toàn 體thể 。 如như 水thủy 與dữ 波ba 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 極cực 成thành 之chi 。 理lý 明minh 矣hĩ 。 △# 二nhị 推thôi 釋thích 。 何hà 者giả 。 推thôi 也dã 。 何hà 以dĩ 無vô 相tướng 不bất 知tri 果quả 有hữu 知tri 照chiếu 之chi 義nghĩa 。 夫phu 有hữu 所sở 知tri 。 則tắc 有hữu 所sở 不bất 知tri 。 反phản 釋thích 也dã 。 夫phu 若nhược 有hữu 知tri 之chi 體thể 。 而nhi 起khởi 於ư 知tri 用dụng 者giả 。 必tất 有hữu 所sở 不bất 知tri 矣hĩ 。 此thử 則tắc 妄vọng 心tâm 逐trục 事sự 。 不bất 能năng 契khế 真chân 。 二Nhị 乘Thừa 證chứng 真chân 。 不bất 能năng 達đạt 事sự 。 皆giai 有hữu 知tri 故cố 。 有hữu 所sở 不bất 知tri 。 下hạ 順thuận 釋thích 。 以dĩ 聖thánh 心tâm 無vô 知tri 。 故cố 無vô 所sở 不bất 知tri 。 全toàn 無vô 知tri 而nhi 起khởi 用dụng 。 故cố 用dụng 無vô 不bất 知tri 也dã 。 然nhiên 此thử 義nghĩa 猶do 暗ám 。 若nhược 謂vị 以dĩ 無vô 知tri 為vi 體thể 。 而nhi 起khởi 於ư 知tri 用dụng 者giả 。 則tắc 尚thượng 惑hoặc 矣hĩ 。 當đương 了liễu 即tức 無vô 知tri 而nhi 知tri 。 全toàn 體thể 為vi 用dụng 。 方phương 真chân 達đạt 般Bát 若Nhã 體thể 用dụng 之chi 旨chỉ 。 但đãn 言ngôn 不bất 頓đốn 說thuyết 。 理lý 實thật 同đồng 時thời 。 如như 全toàn 金kim 成thành 像tượng 。 思tư 之chi 。 不bất 知tri 之chi 知tri 。 乃nãi 曰viết 一nhất 切thiết 知tri 。 一nhất 切thiết 知tri 者giả 。 理lý 事sự 雙song 照chiếu 。 真chân 俗tục 竝tịnh 觀quán 也dã 。 但đãn 全toàn 體thể 之chi 用dụng 。 鑒giám 照chiếu 照chiếu 用dụng 。 自tự 然nhiên 融dung 通thông 。 即tức 佛Phật 正chánh 徧biến 知tri 義nghĩa 也dã 。 所sở 以dĩ 知tri 照chiếu 之chi 義nghĩa 。 在tại 乎hồ 無vô 相tướng 無vô 知tri 也dã 。 △# 三tam 引dẫn 證chứng 。 故cố 經Kinh 云vân 。 聖thánh 心tâm 無vô 所sở 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 信tín 矣hĩ 。 信tín 體thể 用dụng 不bất 二nhị 也dã 。 △# 三tam 會hội 用dụng 歸quy 體thể 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 般Bát 若Nhã 體thể 用dụng 不bất 二nhị 得đắc 之chi 者giả 曰viết 聖thánh 人nhân 。 虗hư 其kỳ 心tâm 而nhi 實thật 其kỳ 照chiếu 。 虗hư 寂tịch 心tâm 體thể 必tất 具cụ 權quyền 實thật 照chiếu 用dụng 。 終chung 日nhật 知tri 而nhi 未vị 嘗thường 知tri 也dã 。 終chung 日nhật 照chiếu 理lý 達đạt 事sự 。 未vị 嘗thường 有hữu 知tri 也dã 。 此thử 述thuật 上thượng 體thể 用dụng 同đồng 時thời 。 下hạ 會hội 歸quy 于vu 體thể 。 故cố 能năng 默mặc 耀diệu 韜# 光quang 。 虗hư 心tâm 玄huyền 鑒giám 。 無vô 照chiếu 而nhi 照chiếu 。 曰viết 默mặc 。 耀diệu 韜# 韞# 也dã 。 藏tạng 也dã 。 照chiếu 而nhi 無vô 照chiếu 。 曰viết 韜# 。 光quang 心tâm 而nhi 無vô 心tâm 。 曰viết 虗hư 心tâm 。 無vô 鑒giám 而nhi 鑒giám 。 曰viết 玄huyền 鑒giám 。 此thử 則tắc 默mặc 韜# 虗hư 玄huyền 皆giai 體thể 也dã 。 耀diệu 光quang 心tâm 鑒giám 皆giai 用dụng 也dã 。 此thử 四tứ 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 者giả 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 人nhân 乎hồ 。 閉bế 智trí 塞tắc 聰thông 。 而nhi 獨Độc 覺Giác 冥minh 冥minh 者giả 矣hĩ 。 閉bế 塞tắc 者giả 。 泯mẫn 絕tuyệt 也dã 。 聰thông 者giả 。 聽thính 之chi 明minh 也dã 。 冥minh 冥minh 者giả 。 寂tịch 之chi 又hựu 寂tịch 。 故cố 雖tuy 體thể 用dụng 常thường 俱câu 。 而nhi 體thể 外ngoại 無vô 用dụng 。 若nhược 全toàn 用dụng 歸quy 體thể 。 則tắc 閉bế 泯mẫn 智trí 照chiếu 。 杜đỗ 塞tắc 聰thông 明minh 。 唯duy 本bổn 來lai 覺giác 性tánh 冥minh 冥minh 寂tịch 寂tịch 者giả 矣hĩ 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 。 故cố 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 。 心tâm 即tức 常thường 住trụ 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 即tức 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 之chi 義nghĩa 。 △# 二nhị 明minh 即tức 體thể 之chi 用dụng 五ngũ 。 初sơ 明minh 權quyền 實thật 同đồng 體thể 。 然nhiên 則tắc (# 承thừa 上thượng 之chi 辭từ )# 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám 。 而nhi 無vô 知tri 焉yên 。 上thượng 明minh 全toàn 體thể 智trí 用dụng 。 今kim 開khai 用dụng 為vi 二nhị 。 一nhất 能năng 窮cùng 理lý 曰viết 實thật 。 二nhị 能năng 應ưng 物vật 曰viết 權quyền 。 權quyền 用dụng 名danh 神thần 。 實thật 用dụng 名danh 智trí 。 但đãn 由do 所sở 照chiếu 理lý 事sự 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 故cố 。 能năng 照chiếu 智trí 用dụng 權quyền 實thật 有hữu 殊thù 。 而nhi 其kỳ 兩lưỡng 用dụng 未vị 始thỉ 抗kháng 行hành 。 故cố 下hạ 論luận 中trung 。 多đa 影ảnh 略lược 言ngôn 一nhất 。 學học 者giả 必tất 須tu 互hỗ 知tri 。 今kim 此thử 先tiên 明minh 實thật 智trí 也dã 。 窮cùng 者giả 。 照chiếu 之chi 極cực 也dã 。 幽u 者giả 。 理lý 之chi 深thâm 也dã 。 實thật 智trí 雖tuy 有hữu 窮cùng 理lý 之chi 鑒giám 能năng 照chiếu 之chi 體thể 。 寂tịch 而nhi 無vô 知tri 。 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng 。 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 。 次thứ 明minh 權quyền 用dụng 也dã 。 神thần 者giả 。 不bất 測trắc 之chi 義nghĩa 也dã 。 應ứng 化hóa 之chi 心tâm 不bất 可khả 知tri 之chi 故cố 。 應ưng 會hội 者giả 。 感cảm 屬thuộc 機cơ 。 應ưng 屬thuộc 聖thánh 。 應ưng 與dữ 感cảm 合hợp 。 曰viết 會hội 。 慮lự 則tắc 思tư 念niệm 也dã 。 無vô 知tri 無vô 慮lự 。 文văn 別biệt 理lý 同đồng 。 神thần 有hữu 感cảm 應ứng 。 合hợp 機cơ 之chi 用dụng 。 能năng 應ưng 智trí 體thể 。 本bổn 無vô 念niệm 慮lự 。 是thị 知tri 照chiếu 理lý 應ứng 機cơ 。 二nhị 用dụng 雖tuy 殊thù 。 無vô 知tri 無vô 慮lự 體thể 一nhất 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 也dã 。 △# 二nhị 顯hiển 一nhất 體thể 同đồng 虗hư 。 神thần 無vô 慮lự 。 故cố 能năng 獨độc 王vương 於ư 世thế 表biểu 。 智trí 無vô 知tri 。 故cố 能năng 玄huyền 照chiếu 於ư 事sự 外ngoại 。 獨độc 王vương 者giả 。 唯duy 一nhất 故cố 自tự 在tại 也dã 。 世thế 表biểu 者giả 。 處xử 世thế 不bất 滯trệ 於ư 世thế 也dã 。 無vô 慮lự 而nhi 應ưng 應ưng 。 無vô 所sở 滯trệ 故cố 。 自tự 在tại 不bất 染nhiễm 也dã 。 玄huyền 照chiếu 者giả 。 照chiếu 而nhi 無vô 照chiếu 也dã 。 事sự 外ngoại 者giả 。 不bất 滯trệ 事sự 也dã 。 無vô 知tri 而nhi 照chiếu 故cố 。 即tức 事sự 而nhi 真chân 故cố 。 不bất 滯trệ 事sự 也dã 。 △# 三tam 述thuật 成thành 二nhị 用dụng 。 智trí 雖tuy 事sự 外ngoại 。 未vị 始thỉ 無vô 事sự 。 實thật 智trí 窮cùng 理lý 。 理lý 不bất 異dị 事sự 。 神thần 雖tuy 世thế 表biểu 。 終chung 日nhật 域vực 中trung 。 權quyền 雖tuy 無vô 慮lự 。 終chung 日nhật 化hóa 生sanh 。 △# 四tứ 顯hiển 即tức 體thể 之chi 所sở 以dĩ 。 所sở 以dĩ 俯phủ 仰ngưỡng 順thuận 化hóa 。 應ưng 接tiếp 無vô 窮cùng 。 俯phủ 下hạ 也dã 。 仰ngưỡng 望vọng 也dã 。 俯phủ 就tựu 仰ngưỡng 望vọng 。 隨tùy 順thuận 應ứng 化hóa 。 接tiếp 之chi 無vô 窮cùng 。 蓋cái 權quyền 智trí 之chi 用dụng 也dã 。 無vô 幽u 不bất 察sát 。 實thật 理lý 幽u 深thâm 。 智trí 無vô 不bất 察sát 。 蓋cái 實thật 智trí 之chi 用dụng 也dã 。 而nhi 無vô 照chiếu 功công 。 實thật 體thể 無vô 照chiếu 。 權quyền 體thể 無vô 功công 。 二nhị 用dụng 即tức 體thể 。 體thể 無vô 照chiếu 功công 也dã 。 △# 五ngũ 結kết 成thành 二nhị 用dụng 。 斯tư 則tắc 無vô 知tri 之chi 所sở 知tri (# 實thật 也dã )# 聖thánh 神thần 之chi 所sở 會hội 也dã (# 權quyền 也dã )# 。 △# 三tam 體thể 用dụng 合hợp 明minh 四tứ 。 初sơ 標tiêu 指chỉ 。 然nhiên 其kỳ 為vi 物vật 也dã 。 此thử 標tiêu 牒điệp 之chi 辭từ 。 上thượng 所sở 論luận 般Bát 若Nhã 。 體thể 用dụng 有hữu 無vô 無vô 定định 。 未vị 知tri 照chiếu 理lý 照chiếu 事sự 。 是thị 何hà 物vật 也dã 。 故cố 今kim 牒điệp 而nhi 指chỉ 之chi 。 實thật 而nhi 不bất 有hữu 。 虗hư 而nhi 不bất 無vô 。 用dụng 即tức 體thể 。 故cố 實thật 而nhi 不bất 有hữu 。 體thể 即tức 用dụng 。 故cố 虗hư 而nhi 不bất 無vô 。 存tồn 而nhi 不bất 可khả 論luận 者giả 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 智trí 乎hồ 。 存tồn 在tại 也dã 。 般Bát 若Nhã 體thể 用dụng 。 常thường 在tại 乎hồ 不bất 二nhị 。 而nhi 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 無vô 議nghị 者giả 。 其kỳ 唯duy 聖thánh 智trí 如như 是thị 也dã 。 △# 二nhị 推thôi 釋thích 。 何hà 者giả 。 推thôi 之chi 。 何hà 故cố 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 無vô 論luận 耶da 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 無vô 狀trạng 無vô 名danh 。 體thể 無vô 形hình 狀trạng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 體thể 絕tuyệt 言ngôn 說thuyết 。 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 。 故cố 不bất 可khả 言ngôn 。 其kỳ 定định 有hữu 。 此thử 釋thích 上thượng 實thật 而nhi 不bất 有hữu 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 。 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。 聖thánh 人nhân 用dụng 此thử 照chiếu 理lý 達đạt 事sự 。 未vị 嘗thường 間gian 息tức 。 故cố 不bất 可khả 言ngôn 其kỳ 定định 無vô 。 此thử 釋thích 上thượng 虗hư 而nhi 不bất 無vô 。 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。 故cố 虗hư 不bất 失thất 照chiếu (# 全toàn 體thể 具cụ 用dụng )# 無vô 狀trạng 無vô 名danh 。 故cố 照chiếu 不bất 失thất 虗hư (# 全toàn 用dụng 是thị 體thể )# 照chiếu 不bất 失thất 虗hư 。 故cố 混hỗn 而nhi 不bất 渝du 。 混hỗn 融dung 也dã 。 渝du 變biến 也dã 。 用dụng 即tức 體thể 。 則tắc 混hỗn 融dung 常thường 虗hư 。 虗hư 而nhi 不bất 改cải 。 此thử 明minh 不bất 變biến 之chi 體thể 終chung 古cổ 不bất 忒thất 也dã 。 虗hư 不bất 失thất 照chiếu 。 故cố 動động 以dĩ 接tiếp 麤thô 。 麤thô 者giả 對đối 細tế 之chi 假giả 相tương/tướng 也dã 。 對đối 上thượng 理lý 體thể 細tế 妙diệu 故cố 。 指chỉ 今kim 事sự 用dụng 麤thô 著trước 也dã 。 體thể 即tức 用dụng 。 則tắc 運vận 動động 接tiếp 照chiếu 而nhi 無vô 窮cùng 。 此thử 明minh 隨tùy 緣duyên 之chi 用dụng 不bất 失thất 也dã 。 是thị 以dĩ 聖thánh 智trí 之chi 用dụng 。 未vị 始thỉ 暫tạm 廢phế 。 求cầu 之chi 形hình 相tướng 。 未vị 暫tạm 可khả 得đắc 。 言ngôn 體thể 則tắc 無vô 知tri 無vô 慮lự 。 言ngôn 用dụng 則tắc 照chiếu 理lý 照chiếu 事sự 。 此thử 二nhị 者giả 言ngôn 異dị 而nhi 義nghĩa 同đồng 。 故cố 體thể 用dụng 存tồn 而nhi 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 無vô 論luận 者giả 。 聖thánh 智trí 之chi 謂vị 也dã 。 △# 三tam 引dẫn 經kinh 。 故cố 寶bảo 積tích 曰viết 。 以dĩ 無vô 心tâm 意ý 而nhi 現hiện 行hành 。 淨tịnh 名danh 經kinh 長trưởng 者giả 偈kệ 讚tán 集tập 起khởi 曰viết 。 心tâm 分phân 別biệt 名danh 意ý 。 唯duy 第đệ 八bát 賴lại 耶da 。 集tập 諸chư 種chủng 子tử 。 起khởi 現hiện 行hành 。 故cố 獨độc 得đắc 心tâm 名danh 。 第đệ 七thất 緣duyên 內nội 前tiền 六lục 緣duyên 外ngoại 。 皆giai 分phân 別biệt 故cố 。 俱câu 受thọ 意ý 名danh 。 八bát 識thức 竝tịnh 妄vọng 。 真chân 智trí 離ly 妄vọng 。 故cố 無vô 心tâm 意ý 也dã 。 又hựu 無vô 心tâm 即tức 無vô 知tri 也dã 。 無vô 意ý 即tức 無vô 慮lự 也dã 。 而nhi 現hiện 行hành 者giả 常thường 行hành 照chiếu 鑒giám 故cố 。 放phóng 光quang 云vân 。 不bất 動động 等đẳng 覺giác 而nhi 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 本bổn 覺giác 之chi 體thể 。 動động 則tắc 曰viết 無vô 明minh 。 不bất 動động 曰viết 究cứu 竟cánh 覺giác 。 覺giác 體thể 雖tuy 寂tịch 。 而nhi 能năng 建kiến 立lập 。 境cảnh 智trí 諸chư 法pháp 。 此thử 上thượng 二nhị 經kinh 竝tịnh 證chứng 體thể 用dụng 不bất 二nhị 也dã 。 △# 四tứ 結kết 不bất 二nhị 。 所sở 以dĩ 聖thánh 迹tích 萬vạn 端đoan 。 其kỳ 致trí 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 聖thánh 智trí 之chi 迹tích 。 雖tuy 有hữu 知tri 無vô 知tri 。 有hữu 應ưng 無vô 應ưng 。 言ngôn 量lượng 萬vạn 端đoan 。 不bất 二nhị 之chi 理lý 。 本bổn 一nhất 如như 。 言ngôn 水thủy 則tắc 靜tĩnh 。 言ngôn 波ba 則tắc 動động 。 波ba 水thủy 動động 靜tĩnh 。 本bổn 乎hồ 一nhất 致trí 。 此thử 則tắc 起khởi 信tín 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 不bất 二nhị 。 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 也dã 。 又hựu 依y 真Chân 如Như 門môn 修tu 止chỉ 。 即tức 今kim 實thật 智trí 。 依y 生sanh 滅diệt 門môn 修tu 觀quán 即tức 今kim 權quyền 智trí 。 止Chỉ 觀Quán 依y 一nhất 心tâm 而nhi 起khởi 。 即tức 今kim 無vô 知tri 無vô 慮lự 。 為vi 權quyền 實thật 所sở 依y 也dã 。 今kim 會hội 用dụng 歸quy 體thể 。 故cố 曰viết 致trí 一nhất 也dã 。 △# 四tứ 境cảnh 智trí 結kết 會hội 二nhị 。 初sơ 結kết 境cảnh 智trí 權quyền 實thật 。 是thị 以dĩ 般Bát 若Nhã 可khả 虗hư 而nhi 照chiếu 。 實thật 智trí 無vô 知tri 而nhi 知tri 也dã 。 真Chân 諦Đế 可khả 亡vong 而nhi 知tri 。 真chân 境cảnh 無vô 相tướng 。 故cố 實thật 智trí 亡vong 相tương/tướng 而nhi 知tri 也dã 。 此thử 結kết 實thật 智trí 對đối 不bất 真chân 空không 論luận 也dã 。 萬vạn 動động 可khả 即tức 而nhi 靜tĩnh 。 事sự 用dụng 不bất 一nhất 。 故cố 曰viết 萬vạn 動động 。 各các 不bất 失thất 緣duyên 生sanh 此thử 相tương/tướng 。 故cố 即tức 動động 而nhi 靜tĩnh 。 聖thánh 應ưng 可khả 無vô 而nhi 為vi 。 權quyền 智trí 無vô 應ưng 而nhi 應ưng 也dã 。 此thử 結kết 權quyền 智trí 。 對đối 上thượng 物vật 不bất 遷thiên 論luận 。 所sở 以dĩ 能năng 照chiếu 之chi 體thể 雖tuy 一nhất 。 由do 對đối 二nhị 境cảnh 。 發phát 所sở 有hữu 二nhị 。 既ký 真chân 俗tục 二nhị 境cảnh 相tướng 即tức 。 故cố 權quyền 實thật 二nhị 智trí 亦diệc 融dung 。 △# 二nhị 結kết 權quyền 實thật 同đồng 體thể 。 斯tư 則tắc 不bất 知tri 而nhi 自tự 知tri 。 不bất 為vi 而nhi 自tự 為vi 矣hĩ 。 先tiên 指chỉ 上thượng 所sở 結kết 曰viết 斯tư 。 則tắc 權quyền 實thật 相tướng 本bổn 無vô 知tri 無vô 為vi 。 全toàn 體thể 具cụ 用dụng 。 法pháp 爾nhĩ 曰viết 靈linh 。 知tri 妙diệu 應ưng 故cố 。 分phần/phân 權quyền 實thật 耳nhĩ 。 復phục 何hà 知tri 哉tai 。 復phục 何hà 為vi 哉tai 。 知tri 照chiếu 為vi 作tác 。 但đãn 由do 體thể 具cụ 。 非phi 謂vị 體thể 有hữu 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 也dã 。 △# 二nhị 問vấn 答đáp 。 推thôi 析tích 者giả 文văn 有hữu 一nhất 十thập 八bát 段đoạn 。 皆giai 展triển 轉chuyển 躡niếp 跡tích 。 假giả 致trí 疑nghi 難nan 。 以dĩ 導đạo 深thâm 旨chỉ 。 古cổ 者giả 分phân 為vi 十thập 八bát 科khoa 。 今kim 合hợp 問vấn 答đáp 。 以dĩ 為vi 九cửu 重trọng/trùng 。 一nhất 體thể 用dụng 。 二nhị 名danh 實thật 。 三tam 心tâm 境cảnh 。 四tứ 兩lưỡng 關quan 。 五ngũ 是thị 當đương 。 六lục 取thủ 捨xả 。 七thất 應ưng 會hội 。 八bát 真chân 妄vọng 。 九cửu 寂tịch 用dụng 。 各các 具cụ 問vấn 答đáp 。 然nhiên 此thử 九cửu 中trung 。 據cứ 文văn 則tắc 初sơ 一nhất 雙song 明minh 。 次thứ 五ngũ 唯duy 實thật 。 第đệ 七thất 唯duy 權quyền 。 後hậu 二nhị 雙song 顯hiển 。 據cứ 義nghĩa 則tắc 一nhất 一nhất 兼kiêm 通thông 。 蓋cái 由do 體thể 用dụng 互hỗ 融dung 故cố 。 權quyền 實thật 相tướng 即tức 。 今kim 初sơ 。 體thể 用dụng 問vấn 答đáp 文văn 二nhị 。 初sơ 知tri 會hội 有hữu 無vô 難nạn/nan 。 二nhị 體thể 用dụng 同đồng 時thời 答đáp 。 今kim 初sơ 。 此thử 因nhân 上thượng 云vân 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám 。 而nhi 無vô 知tri 焉yên 。 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng 。 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 。 有hữu 無vô 相tướng 違vi 故cố 。 此thử 興hưng 問vấn 也dã 。 文văn 二nhị 。 初sơ 牒điệp 用dụng 難nạn/nan 體thể 文văn 二nhị 。 初sơ 敘tự 難nạn/nan 。 難nạn/nan 曰viết 。 夫phu 聖thánh 人nhân (# 約ước 人nhân 辨biện 智trí )# 真chân 心tâm 獨độc 朗lãng 。 物vật 物vật 斯tư 照chiếu 。 實thật 智trí 靈linh 照chiếu 真chân 心tâm 。 用dụng 常thường 獨độc 朗lãng 。 不bất 因nhân 境cảnh 有hữu 。 故cố 觸xúc 事sự 而nhi 真chân 。 故cố 曰viết 物vật 物vật 斯tư 照chiếu 。 應ưng 接tiếp 無vô 方phương 。 動động 與dữ 事sự 會hội 。 權quyền 智trí 應ưng 感cảm 。 無vô 定định 動động 用dụng 。 皆giai 與dữ 俗tục 諦đế 事sự 相tướng 合hợp 宜nghi 也dã 。 物vật 物vật 斯tư 照chiếu 。 故cố 知tri 無vô 所sở 遺di 。 動động 與dữ 事sự 會hội 。 故cố 會hội 不bất 失thất 機cơ 。 無vô 遺di 者giả 。 順thuận 理lý 也dã 。 實thật 智trí 能năng 知tri 。 知tri 必tất 順thuận 理lý 。 權quyền 智trí 能năng 會hội 。 會hội 必tất 合hợp 機cơ 。 會hội 不bất 失thất 機cơ 。 故cố 必tất 有hữu 會hội 於ư 可khả 會hội 。 必tất 有hữu 能năng 會hội 之chi 智trí 。 可khả 以dĩ 應ưng 會hội 。 知tri 無vô 所sở 遺di 故cố 。 必tất 有hữu 知tri 於ư 可khả 知tri 。 定định 有hữu 能năng 知tri 之chi 智trí 。 可khả 以dĩ 鑒giám 知tri 。 必tất 有hữu 知tri 於ư 可khả 知tri 。 故cố 聖thánh 不bất 虗hư 知tri 。 必tất 有hữu 會hội 於ư 可khả 會hội 。 故cố 聖thánh 不bất 虗hư 會hội 。 不bất 虗hư 者giả 。 定định 有hữu 也dã 。 △# 二nhị 正chánh 難nạn/nan 。 既ký 知tri 既ký 會hội 。 而nhi 曰viết 無vô 知tri 無vô 會hội 者giả 。 何hà 耶da 。 無vô 會hội 者giả 。 即tức 前tiền 無vô 慮lự 。 據cứ 上thượng 所sở 釋thích 。 定định 有hữu 知tri 會hội 。 而nhi 前tiền 所sở 謂vị 無vô 知tri 無vô 會hội 。 其kỳ 義nghĩa 何hà 耶da 。 △# 二nhị 縱túng/tung 奪đoạt 重trọng/trùng 難nạn/nan 。 此thử 難nạn/nan 意ý 與dữ 上thượng 同đồng 。 但đãn 別biệt 有hữu 疑nghi 情tình 。 故cố 重trùng 問vấn 也dã 。 若nhược 夫phu 忘vong 知tri 遺di 會hội 者giả 。 牒điệp 所sở 解giải 也dã 。 忘vong 捨xả 也dã 。 遺di 棄khí 也dã 。 意ý 謂vị 實thật 智trí 有hữu 知tri 。 權quyền 智trí 有hữu 會hội 。 但đãn 捨xả 棄khí 知tri 會hội 之chi 心tâm 。 故cố 曰viết 無vô 知tri 無vô 會hội 者giả 。 則tắc 是thị 聖thánh 人nhân 無vô 私tư 於ư 知tri 會hội 。 私tư 己kỷ 也dã 。 自tự 取thủ 知tri 會hội 之chi 巧xảo 。 曰viết 私tư 。 聖thánh 人nhân 無vô 此thử 。 故cố 知tri 而nhi 曰viết 無vô 知tri 。 會hội 而nhi 曰viết 無vô 會hội 。 此thử 上thượng 縱túng/tung 。 下hạ 奪đoạt 云vân 。 以dĩ 成thành 其kỳ 私tư 耳nhĩ 。 若nhược 以dĩ 無vô 知tri 無vô 會hội 為vi 聖thánh 。 智trí 者giả 雖tuy 不bất 取thủ 知tri 會hội 之chi 功công 歸quy 己kỷ 。 返phản 欲dục 取thủ 無vô 知tri 會hội 之chi 功công 歸quy 己kỷ 也dã 。 下hạ 難nạn/nan 。 斯tư 可khả 謂vị 不bất 自tự 有hữu 其kỳ 知tri 。 安an 得đắc 無vô 知tri 哉tai 。 聖thánh 智trí 若nhược 此thử 。 權quyền 實thật 定định 有hữu 知tri 會hội 。 但đãn 可khả 謂vị 之chi 。 不bất 自tự 取thủ 知tri 會hội 耳nhĩ 。 何hà 得đắc 無vô 知tri 會hội 耶da 。 △# 二nhị 體thể 用dụng 同đồng 時thời 答đáp 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 前tiền 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 。 初sơ 答đáp 體thể 用dụng 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 答đáp 曰viết 。 夫phu 聖thánh 人nhân 功công 高cao 二nhị 儀nghi (# 前tiền 曰viết 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng )# 而nhi 不bất 仁nhân 。 前tiền 曰viết 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 。 功công 者giả 業nghiệp 用dụng 也dã 。 高cao 者giả 勝thắng 過quá 也dã 。 不bất 仁nhân 者giả 。 老lão 子tử 云vân 。 天thiên 地địa 不bất 仁nhân 。 以dĩ 萬vạn 物vật 為vi 芻sô 狗cẩu 。 王vương 弼bật 云vân 。 仁nhân 者giả 必tất 造tạo 立lập 。 施thí 化hóa 有hữu 恩ân 。 有hữu 為vi 天thiên 地địa 。 任nhậm 自tự 然nhiên 無vô 為vi 無vô 造tạo 。 故cố 不bất 仁nhân 也dã 。 今kim 聖thánh 人nhân 權quyền 智trí 化hóa 生sanh 。 令linh 獲hoạch 出xuất 世thế 之chi 益ích 。 故cố 其kỳ 功công 勝thắng 過quá 二nhị 儀nghi 。 而nhi 能năng 應ưng 之chi 。 體thể 本bổn 無vô 思tư 慮lự 。 故cố 同đồng 天thiên 地địa 之chi 不bất 仁nhân 。 此thử 答đáp 上thượng 權quyền 智trí 即tức 應ưng 而nhi 無vô 慮lự 也dã 。 明minh 逾du 日nhật 月nguyệt (# 前tiền 云vân 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám )# 而nhi 彌di 昏hôn (# 前tiền 云vân 而nhi 無vô 知tri 焉yên )# 。 逾du 過quá 也dã 。 彌di 極cực 也dã 。 日nhật 月nguyệt 唯duy 明minh 於ư 世thế 事sự 。 而nhi 聖thánh 人nhân 實thật 智trí 。 能năng 契khế 出xuất 世thế 真chân 理lý 。 故cố 有hữu 過quá 日nhật 月nguyệt 之chi 明minh 。 而nhi 能năng 照chiếu 之chi 。 體thể 本bổn 自tự 無vô 知tri 。 極cực 同đồng 於ư 昏hôn 昧muội 。 此thử 答đáp 上thượng 實thật 智trí 即tức 知tri 而nhi 無vô 知tri 也dã 。 此thử 上thượng 竝tịnh 答đáp 以dĩ 全toàn 用dụng 之chi 體thể 。 △# 二nhị 責trách 非phi 。 豈khởi 曰viết 木mộc 石thạch 瞽# 其kỳ 懷hoài 。 其kỳ 於ư 無vô 知tri 而nhi 已dĩ 哉tai 。 此thử 責trách 執chấp 無vô 之chi 見kiến 。 木mộc 石thạch 者giả 。 無vô 靈linh 覺giác 之chi 物vật 。 瞽# 者giả 盲manh 也dã 。 前tiền 云vân 無vô 知tri 無vô 慮lự 。 豈khởi 同đồng 此thử 之chi 無vô 知tri 也dã 。 誠thành 以dĩ 異dị 於ư 人nhân 者giả 神thần 明minh 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 事sự 相tướng 求cầu 之chi 耳nhĩ 。 此thử 責trách 執chấp 者giả 之chi 見kiến 。 誠thành 實thật 也dã 。 人nhân 者giả 。 心tâm 多đa 妄vọng 計kế 。 前tiền 云vân 有hữu 知tri 有hữu 應ưng 。 異dị 於ư 人nhân 之chi 妄vọng 想tưởng 也dã 。 者giả 字tự 再tái 牒điệp 上thượng 也dã 。 未vị 詳tường 般Bát 若Nhã 有hữu 知tri 之chi 義nghĩa 。 如như 何hà 下hạ 云vân 神thần 明minh 故cố 。 則tắc 不bất 測trắc 靈linh 明minh 之chi 智trí 。 不bất 可khả 實thật 以dĩ 知tri 。 會hội 事sự 相tướng 而nhi 推thôi 求cầu 之chi 也dã 。 此thử 責trách 前tiền 難nạn/nan 者giả 。 以dĩ 有hữu 難nạn/nan 無vô 。 乃nãi 謂vị 般Bát 若Nhã 有hữu 同đồng 。 人nhân 心tâm 無vô 同đồng 。 木mộc 石thạch 豈khởi 知tri 體thể 用dụng 同đồng 時thời 不bất 二nhị 之chi 旨chỉ 也dã 。 △# 二nhị 答đáp 縱túng/tung 奪đoạt 難nạn/nan 四tứ 。 初sơ 敘tự 計kế 。 子tử 意ý 欲dục 令linh 聖thánh 人nhân 不bất 自tự 有hữu 其kỳ 知tri 。 而nhi 聖thánh 人nhân 未vị 嘗thường 不bất 有hữu 知tri 。 子tử 意ý 者giả 。 彼bỉ 難nạn/nan 者giả 之chi 意ý 解giải 也dã 。 欲dục 令linh 者giả 。 解giải 心tâm 使sử 之chi 故cố 。 未vị 嘗thường 不bất 有hữu 知tri 者giả 。 語ngữ 反phản 。 順thuận 合hợp 云vân 定định 有hữu 知tri 也dã 。 般Bát 若Nhã 本bổn 無vô 此thử 理lý 。 蓋cái 難nạn/nan 者giả 意ý 解giải 。 謂vị 令linh 聖thánh 人nhân 雖tuy 不bất 自tự 取thủ 知tri 會hội 之chi 功công 。 而nhi 謂vị 聖thánh 心tâm 定định 有hữu 知tri 應ưng 也dã 。 此thử 即tức 牒điệp 上thượng 問vấn 者giả 邪tà 解giải 也dã 。 據cứ 此thử 文văn 倒đảo 。 順thuận 合hợp 云vân 子tử 意ý 謂vị 聖thánh 人nhân 定định 有hữu 知tri 而nhi 不bất 自tự 有hữu 其kỳ 知tri 也dã 。 △# 二nhị 斥xích 非phi 。 無vô 乃nãi 乖quai 於ư 聖thánh 心tâm 。 失thất 於ư 文văn 旨chỉ 者giả 乎hồ 。 無vô 乃nãi 者giả 斥xích 辭từ 。 乖quai 迷mê 也dã 。 一nhất 迷mê 聖thánh 心tâm 量lượng 。 二nhị 失thất 聖thánh 教giáo 量lượng 。 故cố 責trách 也dã 。 △# 三tam 徵trưng 釋thích 。 何hà 者giả 。 徵trưng 也dã 。 求cầu 上thượng 二nhị 量lượng 也dã 。 經Kinh 云vân 。 真chân 般Bát 若Nhã 者giả 。 清thanh 淨tịnh 如như 虗hư 空không 。 無vô 知tri 無vô 見kiến 。 無vô 作tác 無vô 緣duyên 。 此thử 引dẫn 大đại 品phẩm 經kinh 。 出xuất 聖thánh 教giáo 為vi 量lượng 也dã 。 真chân 般Bát 若Nhã 者giả 。 牒điệp 二nhị 智trí 實thật 體thể 也dã 。 清thanh 淨tịnh 者giả 。 體thể 性tánh 寂tịch 滅diệt 也dã 。 如như 虗hư 空không 者giả 。 舉cử 喻dụ 也dã 。 智trí 體thể 猶do 如như 太thái 虗hư 。 無vô 生sanh 滅diệt 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 無vô 知tri 等đẳng 者giả 。 釋thích 上thượng 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 。 靈linh 知tri 真chân 見kiến 。 實thật 用dụng 則tắc 有hữu 。 體thể 性tánh 則tắc 無vô 。 作tác 為vi 緣duyên 慮lự 。 權quyền 用dụng 則tắc 有hữu 。 體thể 性tánh 亦diệc 無vô 。 既ký 明minh 真chân 體thể 清thanh 淨tịnh 。 故cố 知tri 本bổn 無vô 此thử 四tứ 也dã 。 斯tư 則tắc 知tri 自tự 無vô 知tri 矣hĩ 。 此thử 顯hiển 理lý 量lượng 也dã 。 據cứ 斯tư 經Kinh 義nghĩa 。 則tắc 知tri 權quyền 實thật 知tri 會hội 之chi 體thể 。 本bổn 自tự 無vô 知tri 。 此thử 理lý 極cực 成thành 。 論luận 中trung 多đa 單đơn 明minh 實thật 智trí 會hội 而nhi 無vô 會hội 。 文văn 影ảnh 略lược 耳nhĩ 。 下hạ 皆giai 類loại 此thử 。 △# 四tứ 結kết 責trách 。 豈khởi 待đãi 返phản 照chiếu 。 然nhiên 後hậu 無vô 知tri 哉tai 。 結kết 非phi 前tiền 解giải 也dã 。 豈khởi 謂vị 聖thánh 智trí 實thật 有hữu 。 知tri 會hội 返phản 照chiếu 。 不bất 欲dục 取thủ 之chi 。 而nhi 說thuyết 無vô 知tri 無vô 慮lự 耶da 。 △# 二nhị 躡niếp 跡tích 斷đoạn 疑nghi 。 此thử 下hạ 論luận 文văn 非phi 答đáp 前tiền 難nạn/nan 。 但đãn 前tiền 語ngữ 意ý 有hữu 迹tích 。 故cố 論luận 者giả 躡niếp 而nhi 斷đoạn 之chi 。 文văn 四tứ 。 前tiền 二nhị 破phá 疑nghi 執chấp 。 後hậu 二nhị 釋thích 正chánh 理lý 。 前tiền 二nhị 中trung 但đãn 有hữu 牒điệp 辭từ 。 即tức 是thị 疑nghi 意ý 雖tuy 破phá 。 當đương 時thời 現hiện 行hành 。 即tức 遮già 未vị 來lai 種chủng 子tử 故cố 。 取thủ 金kim 剛cang 遮già 斷đoạn 之chi 意ý 。 以dĩ 為vi 此thử 科khoa 。 文văn 二nhị 。 初sơ 斷đoạn 有hữu 知tri 性tánh 空không 疑nghi 。 文văn 二nhị 。 初sơ 牒điệp 疑nghi 。 若nhược 有hữu 知tri 性tánh 空không 而nhi 稱xưng 淨tịnh 者giả 。 疑nghi 者giả 因nhân 見kiến 上thượng 經Kinh 云vân 真chân 般Bát 若Nhã 者giả 清thanh 淨tịnh 如như 虗hư 空không 等đẳng 文văn 。 乃nãi 疑nghi 云vân 。 般Bát 若Nhã 必tất 有hữu 知tri 。 但đãn 為vi 智trí 性tánh 本bổn 空không 故cố 。 稱xưng 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 等đẳng 也dã 。 故cố 今kim 牒điệp 之chi 。 △# 二nhị 正Chánh 斷Đoạn 二nhị 。 初sơ 比tỉ 破phá 。 則tắc 不bất 辨biện 於ư 惑hoặc 智trí 。 無vô 明minh 心tâm 能năng 知tri 名danh 義nghĩa 。 曰viết 惑hoặc 智trí 。 此thử 智trí 定định 是thị 有hữu 。 知tri 因nhân 境cảnh 而nhi 有hữu 。 離ly 境cảnh 則tắc 無vô 。 性tánh 本bổn 自tự 空không 。 聖thánh 智trí 同đồng 此thử 。 何hà 以dĩ 辨biện 別biệt 。 三tam 毒độc (# 貪tham 瞋sân 癡si )# 四tứ 倒đảo (# 無vô 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 而nhi 計kế 有hữu 者giả 也dã )# 。 皆giai 亦diệc 清thanh 淨tịnh 。 皆giai 者giả 總tổng 也dã 。 三tam 毒độc 四tứ 倒đảo 。 七thất 種chủng 顛điên 倒đảo 。 皆giai 從tùng 妄vọng 想tưởng 心tâm 生sanh 。 既ký 屬thuộc 有hữu 知tri 。 性tánh 空không 亦diệc 可khả 同đồng 般Bát 若Nhã 。 清thanh 淨tịnh 之chi 義nghĩa 。 △# 二nhị 奪đoạt 破phá 。 有hữu 何hà 獨độc 尊tôn 淨tịnh 於ư 般Bát 若Nhã 。 尊tôn 崇sùng 也dã 。 若nhược 惑hoặc 倒đảo 同đồng 聖thánh 智trí 者giả 。 何hà 故cố 經kinh 中trung 唯duy 推thôi 崇sùng 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 。 在tại 於ư 真chân 般Bát 若Nhã 也dã 。 故cố 知tri 聖thánh 教giáo 獨độc 崇sùng 之chi 智trí 非phi 同đồng 惑hoặc 妄vọng 。 有hữu 知tri 性tánh 空không 也dã 。 △# 二nhị 以dĩ 境cảnh 歎thán 智trí 疑nghi 。 文văn 亦diệc 二nhị 。 初sơ 牒điệp 疑nghi 。 若nhược 以dĩ 所sở 知tri 美mỹ 般Bát 若Nhã 。 疑nghi 者giả 又hựu 云vân 。 聖thánh 智trí 雖tuy 非phi 性tánh 空không 。 而nhi 定định 屬thuộc 有hữu 知tri 。 但đãn 由do 照chiếu 真chân 境cảnh 。 時thời 所sở 知tri 無vô 相tướng 。 故cố 美mỹ 歎thán 智trí 。 曰viết 無vô 知tri 矣hĩ 。 故cố 今kim 先tiên 牒điệp 之chi 。 △# 二nhị 正Chánh 斷Đoạn 二nhị 。 初sơ 敘tự 定định 。 所sở 知tri 非phi 般Bát 若Nhã 。 此thử 句cú 定định 宗tông 。 所sở 知tri 曰viết 境cảnh 。 般Bát 若Nhã 曰viết 智trí 。 境cảnh 智trí 定định 不bất 同đồng 。 故cố 曰viết 非phi 也dã 。 所sở 知tri 自tự 常thường 淨tịnh 。 故cố 般Bát 若Nhã 未vị 嘗thường 淨tịnh 。 此thử 據cứ 疑nghi 者giả 定định 義nghĩa 也dã 。 疑nghi 者giả 曰viết 。 智trí 定định 有hữu 知tri 。 境cảnh 屬thuộc 無vô 相tướng 。 故cố 今kim 定định 云vân 。 據cứ 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 則tắc 所sở 知tri 之chi 境cảnh 常thường 清thanh 淨tịnh 。 無vô 相tướng 般Bát 若Nhã 之chi 智trí 常thường 自tự 有hữu 。 知tri 未vị 可khả 曰viết 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 也dã 。 △# 二nhị 奪đoạt 破phá 。 亦diệc 無vô 緣duyên 致trí 淨tịnh 。 歎thán 於ư 般Bát 若Nhã 。 緣duyên 由do 也dã 。 致trí 立lập 也dã 。 若nhược 如như 疑nghi 者giả 所sở 見kiến 。 則tắc 經kinh 中trung 秖kỳ 合hợp 歡hoan 真chân 境cảnh 。 清thanh 淨tịnh 亦diệc 無vô 緣duyên 由do 。 立lập 清thanh 淨tịnh 之chi 言ngôn 。 歎thán 真chân 般Bát 若Nhã 也dã 。 今kim 以dĩ 經kinh 中trung 唯duy 歎thán 般Bát 若Nhã 之chi 文văn 為vi 正chánh 量lượng 。 驗nghiệm 知tri 非phi 因nhân 境cảnh 無vô 相tướng 。 而nhi 曰viết 智trí 無vô 知tri 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 正chánh 義nghĩa 二nhị 。 切thiết 釋thích 前tiền 經kinh 義nghĩa 。 然nhiên 。 領lãnh 前tiền 之chi 辭từ 。 所sở 疑nghi 既ký 非phi 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 之chi 義nghĩa 。 何hà 也dã 。 故cố 今kim 領lãnh 之chi 。 經Kinh 云vân 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 者giả 。 (# 此thử 再tái 牒điệp 前tiền 經kinh 也dã )# 將tương 無vô 以dĩ 般Bát 若Nhã 體thể 性tánh 真chân 淨tịnh 。 本bổn 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 知tri 。 將tương 無vô 以dĩ 者giả 。 擬nghĩ 議nghị 經kinh 旨chỉ 之chi 語ngữ 。 本bổn 覺giác 為vi 智trí 。 所sở 依y 曰viết 體thể 。 體thể 不bất 可khả 改cải 。 曰viết 性tánh 。 體thể 即tức 性tánh 也dã 。 真chân 淨tịnh 者giả 。 非phi 離ly 染nhiễm 之chi 淨tịnh 。 乃nãi 真chân 實thật 清thanh 淨tịnh 也dã 。 本bổn 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 知tri 者giả 。 釋thích 無vô 知tri 見kiến 等đẳng 。 為vi 真chân 淨tịnh 義nghĩa 。 非phi 離ly 惑hoặc 取thủ 。 曰viết 無vô 知tri 。 乃nãi 本bổn 自tự 無vô 惑hoặc 取thủ 。 故cố 曰viết 無vô 知tri 。 本bổn 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 知tri 。 不bất 可khả 以dĩ 知tri 名danh 哉tai 。 結kết 成thành 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 之chi 義nghĩa 。 破phá 前tiền 二nhị 疑nghi 也dã 。 △# 二nhị 重trọng/trùng 顯hiển 體thể 用dụng 。 豈khởi 唯duy 無vô 知tri 名danh 無vô 知tri 。 知tri 自tự 無vô 知tri 矣hĩ 。 豈khởi 唯duy 體thể 無vô 知tri 。 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 。 有hữu 知tri 之chi 用dụng 。 常thường 自tự 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 也dã 。 故cố 體thể 用dụng 不bất 二nhị 。 旨chỉ 清thanh 淨tịnh 故cố 。 故cố 曰viết 真chân 般Bát 若Nhã 者giả 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 等đẳng 也dã 。 △# 三tam 結kết 顯hiển 正chánh 義nghĩa 。 因nhân 答đáp 難nạn/nan 斷đoạn 疑nghi 已dĩ 。 故cố 結kết 顯hiển 前tiền 權quyền 實thật 體thể 用dụng 不bất 二nhị 之chi 正chánh 義nghĩa 。 文văn 二nhị 。 初sơ 結kết 顯hiển 前tiền 義nghĩa 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 以dĩ 無vô 知tri 之chi 般Bát 若Nhã 。 照chiếu 彼bỉ 無vô 相tướng 之chi 真Chân 諦Đế 。 即tức 體thể 之chi 實thật 智trí 。 照chiếu 真Chân 諦Đế 理lý 也dã 。 然nhiên 此thử 但đãn 契khế 自tự 智trí 之chi 無vô 知tri 。 即tức 照chiếu 無vô 相tướng 之chi 真Chân 諦Đế 。 非phi 謂vị 外ngoại 有hữu 真Chân 諦Đế 。 以dĩ 為vi 所sở 照chiếu 決quyết 定định 之chi 相tướng 。 真Chân 諦Đế 無vô 兔thố 馬mã 之chi 遺di 。 般Bát 若Nhã 無vô 不bất 窮cùng 之chi 鑒giám 。 兔thố 馬mã 之chi 遺di 者giả 。 婆bà 沙sa 論luận 以dĩ 三tam 獸thú 渡độ 河hà 。 入nhập 水thủy 深thâm 淺thiển 。 即tức 象tượng 馬mã 兔thố 喻dụ 三tam 乘thừa 。 造tạo 理lý 有hữu 異dị 。 二Nhị 乘Thừa 滅diệt 妄vọng 求cầu 真chân 。 如như 兔thố 馬mã 之chi 涉thiệp 水thủy 。 泛phiếm 身thân 而nhi 過quá 。 菩Bồ 薩Tát 證chứng 唯duy 心tâm 。 故cố 如như 大đại 象tượng 之chi 渡độ 河hà 。 截tiệt 流lưu 而nhi 過quá 。 故cố 無vô 兔thố 馬mã 。 遺di 餘dư 一Nhất 乘Thừa 智trí 鑒giám 。 無vô 不bất 窮cùng 極cực 故cố 。 前tiền 曰viết 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám 而nhi 無vô 知tri 焉yên 。 此thử 中trung 更cánh 合hợp 云vân 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 無vô 慮lự 之chi 般Bát 若Nhã 。 照chiếu 彼bỉ 不bất 遷thiên 之chi 俗tục 諦đế 。 俗tục 諦đế 無vô 兔thố 馬mã 之chi 遺di 。 般Bát 若Nhã 無vô 不bất 應ưng 之chi 用dụng 。 既ký 一nhất 體thể 二nhị 用dụng 。 約ước 境cảnh 義nghĩa 分phần/phân 境cảnh 。 既ký 真chân 俗tục 相tương/tướng 融dung 。 用dụng 亦diệc 權quyền 實thật 不bất 二nhị 。 故cố 論luận 中trung 或hoặc 秖kỳ 就tựu 一nhất 用dụng 顯hiển 體thể 。 已dĩ 知tri 二nhị 用dụng 不bất 殊thù 故cố 。 今kim 影ảnh 略lược 出xuất 之chi 。 以dĩ 顯hiển 前tiền 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng 。 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 之chi 正chánh 義nghĩa 也dã 。 △# 二nhị 明minh 前tiền 所sở 以dĩ 。 所sở 以dĩ 會hội 而nhi 不bất 差sai 。 當đương 而nhi 無vô 是thị 。 此thử 明minh 前tiền 權quyền 智trí 。 所sở 以dĩ 能năng 會hội 之chi 智trí 不bất 差sai 機cơ 宜nghi 。 言ngôn 當đương 是thị 者giả 。 以dĩ 取thủ 應ứng 對đối 之chi 義nghĩa 。 至chí 下hạ 文văn 辨biện 。 應ưng 而nhi 無vô 慮lự 。 故cố 曰viết 當đương 而nhi 無vô 是thị 。 寂tịch 怕phạ 無vô 知tri 。 而nhi 無vô 不bất 知tri 者giả 矣hĩ 。 此thử 明minh 前tiền 實thật 智trí 。 所sở 以dĩ 虗hư 寂tịch 淡đạm 怕phạ 故cố 無vô 知tri 。 無vô 知tri 之chi 知tri 。 無vô 不bất 鑒giám 知tri 。 △# 二nhị 名danh 實thật 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 兩lưỡng 名danh 求cầu 實thật 問vấn 。 文văn 二nhị 。 初sơ 汎# 陳trần 名danh 實thật 。 難nạn/nan 曰viết 。 此thử 躡niếp 上thượng 答đáp 中trung 名danh 異dị 。 故cố 今kim 立lập 難nạn/nan 。 下hạ 自tự 指chỉ 前tiền 。 夫phu 物vật 無vô 以dĩ 自tự 通thông 。 故cố 立lập 名danh 以dĩ 通thông 物vật 。 通thông 者giả 。 運vận 用dụng 不bất 滯trệ 也dã 。 凡phàm 世thế 立lập 物vật 名danh 。 蓋cái 為vi 物vật 不bất 能năng 運vận 用dụng 。 故cố 以dĩ 名danh 。 召triệu 令linh 得đắc 通thông 用dụng 。 物vật 雖tuy 非phi 名danh 。 果quả 有hữu 可khả 名danh 之chi 物vật 。 當đương 於ư 此thử 名danh 矣hĩ 。 雖tuy 體thể 與dữ 名danh 殊thù 。 定định 有hữu 對đối 名danh 之chi 體thể 。 而nhi 對đối 於ư 名danh 。 是thị 以dĩ 即tức 名danh 求cầu 物vật 。 物vật 不bất 能năng 隱ẩn 。 △# 二nhị 牒điệp 文văn 正chánh 難nạn/nan 。 文văn 三tam 。 初sơ 牒điệp 前tiền 名danh 異dị 。 而nhi 論luận 云vân 聖thánh 心tâm 無vô 知tri 。 又hựu 云vân 無vô 所sở 不bất 知tri 。 此thử 即tức 牒điệp 上thượng 寂tịch 怕phạ 無vô 知tri 而nhi 無vô 不bất 知tri 之chi 文văn 。 以dĩ 有hữu 無vô 名danh 異dị 。 為vi 難nạn/nan 也dã 。 △# 二nhị 敘tự 欲dục 一nhất 之chi 意ý 。 文văn 二nhị 。 初sơ 自tự 意ý 。 意ý 謂vị (# 難nạn/nan 者giả 之chi 意ý 所sở 謂vị 也dã )# 無vô 知tri 未vị 嘗thường 知tri 。 知tri 未vị 嘗thường 無vô 知tri 。 嘗thường 曾tằng 也dã 。 聖thánh 心tâm 若nhược 定định 無vô 。 則tắc 未vị 曾tằng 是thị 有hữu 。 定định 有hữu 則tắc 未vị 曾tằng 是thị 無vô 。 乃nãi 可khả 歸quy 一nhất 也dã 。 斯tư 則tắc 名danh 教giáo 之chi 所sở 通thông 。 立lập 言ngôn 之chi 本bổn 意ý 也dã 。 若nhược 有hữu 所sở 定định 。 方phương 是thị 能năng 詮thuyên 名danh 教giáo 。 通thông 運vận 所sở 詮thuyên 智trí 體thể 。 亦diệc 是thị 立lập 言ngôn 召triệu 物vật 之chi 本bổn 意ý 。 理lý 當đương 如như 是thị 。 △# 二nhị 論luận 意ý 。 然nhiên 論luận 者giả 。 (# 者giả 即tức 指chỉ 作tác 論luận 之chi 人nhân 也dã )# 欲dục 一nhất 於ư 聖thánh 心tâm 。 異dị 於ư 文văn 旨chỉ 。 尋tầm 文văn 求cầu 實thật 。 未vị 見kiến 其kỳ 當đương 。 論luận 主chủ 欲dục 明minh 聖thánh 心tâm 體thể 一nhất 。 而nhi 立lập 文văn 有hữu 異dị 。 尋tầm 此thử 異dị 文văn 。 而nhi 求cầu 一nhất 體thể 者giả 。 未vị 見kiến 有hữu 當đương 名danh 之chi 定định 體thể 。 △# 三tam 兩lưỡng 關quan 正chánh 難nạn/nan 。 何hà 者giả 。 徵trưng 也dã 。 何hà 謂vị 尋tầm 文văn 求cầu 實thật 。 未vị 見kiến 其kỳ 當đương 。 若nhược 知tri 得đắc 於ư 聖thánh 心tâm 。 無vô 知tri 無vô 所sở 辨biện 。 辨biện 明minh 也dã 。 有hữu 知tri 得đắc 聖thánh 心tâm 。 無vô 知tri 明minh 何hà 事sự 。 若nhược 無vô 知tri 得đắc 於ư 聖thánh 心tâm 。 知tri 亦diệc 無vô 所sở 辨biện 。 無vô 知tri 得đắc 聖thánh 心tâm 。 知tri 名danh 明minh 何hà 物vật 。 若nhược 二nhị 都đô 無vô 得đắc 。 無vô 所sở 復phục 論luận (# 平bình 呼hô )# 哉tai 。 若nhược 二nhị 名danh 都đô 不bất 得đắc 聖thánh 心tâm 。 未vị 審thẩm 前tiền 云vân 無vô 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 復phục 論luận 何hà 事sự 耶da 。 又hựu 解giải 。 二nhị 名danh 既ký 不bất 得đắc 聖thánh 心tâm 。 未vị 審thẩm 對đối 何hà 名danh 論luận 召triệu 聖thánh 心tâm 之chi 體thể 耶da 。 △# 二nhị 雙song 拂phất 顯hiển 玄huyền 答đáp 三tam 。 初sơ 拂phất 迹tích 雙song 泯mẫn 。 答đáp 曰viết 。 經Kinh 云vân 。 般Bát 若Nhã 義nghĩa 者giả 。 標tiêu 也dã 。 般Bát 若Nhã 體thể 上thượng 合hợp 宜nghi 道Đạo 理lý 。 曰viết 義nghĩa 。 無vô 名danh 無vô 說thuyết 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 說thuyết 謂vị 言ngôn 說thuyết 。 言ngôn 由do 名danh 起khởi 。 既ký 不bất 可khả 名danh 召triệu 。 故cố 非phi 言ngôn 說thuyết 所sở 及cập 也dã 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 實thật 非phi 虗hư 。 非phi 有hữu 無vô 者giả 。 轉chuyển 釋thích 上thượng 無vô 名danh 說thuyết 義nghĩa 。 智trí 性tánh 不bất 同đồng 。 妄vọng 心tâm 有hữu 知tri 。 又hựu 不bất 同đồng 木mộc 石thạch 無vô 知tri 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 無vô 名danh 言ngôn 詮thuyên 召triệu 也dã 。 非phi 虗hư 實thật 者giả 。 轉chuyển 釋thích 非phi 有hữu 無vô 義nghĩa 。 非phi 實thật 故cố 非phi 有hữu 。 非phi 虗hư 故cố 非phi 無vô 也dã 。 虗hư 不bất 失thất 照chiếu 。 故cố 非phi 虗hư 無vô 體thể 即tức 用dụng 也dã 。 不bất 變biến 即tức 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 。 照chiếu 不bất 失thất 虗hư 。 故cố 非phi 實thật 有hữu 用dụng 即tức 體thể 也dã 。 隨tùy 緣duyên 即tức 不bất 變biến 義nghĩa 也dã 。 斯tư 則tắc 無vô 名danh 之chi 法pháp 。 故cố 非phi 言ngôn 所sở 能năng 言ngôn 也dã 。 斯tư 則tắc 者giả 。 牒điệp 歸quy 上thượng 也dã 。 由do 體thể 用dụng 不bất 二nhị 故cố 非phi 實thật 非phi 虗hư 。 由do 非phi 虗hư 實thật 故cố 非phi 有hữu 無vô 性tánh 。 非phi 有hữu 無vô 不bất 可khả 以dĩ 名danh 召triệu 。 故cố 曰viết 無vô 名danh 之chi 法pháp 。 名danh 既ký 不bất 立lập 。 如như 何hà 言ngôn 也dã 。 前tiền 難nạn/nan 者giả 以dĩ 名danh 求cầu 體thể 。 殊thù 未vị 達đạt 名danh 所sở 不bất 能năng 召triệu 也dã 。 經kinh 義nghĩa 如như 此thử 。 故cố 當đương 信tín 之chi 。 △# 二nhị 釋thích 妨phương 述thuật 意ý 。 言ngôn 雖tuy 不bất 能năng 言ngôn 。 然nhiên 非phi 言ngôn 無vô 以dĩ 傳truyền 。 妨phương 云vân 。 既ký 言ngôn 般Bát 若Nhã 義nghĩa 者giả 無vô 名danh 無vô 說thuyết 等đẳng 。 何hà 以dĩ 云vân 言ngôn 所sở 不bất 能năng 言ngôn 也dã 。 故cố 今kim 上thượng 句cú 領lãnh 前tiền 也dã 。 然nhiên 者giả 。 躊trù 躇trừ 經kinh 旨chỉ 也dã 。 理lý 非phi 詮thuyên 表biểu 。 無vô 以dĩ 傳truyền 達đạt 於ư 後hậu 人nhân 。 故cố 當đương 藉tạ 言ngôn 也dã 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 義nghĩa 者giả 等đẳng 文văn 也dã 。 故cố 知tri 為vi 物vật 有hữu 說thuyết 。 理lý 實thật 無vô 言ngôn 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 未vị 嘗thường 言ngôn 也dã 。 聖thánh 人nhân 言ngôn 教giáo 。 終chung 日nhật 說thuyết 般Bát 若Nhã 非phi 有hữu 非phi 無vô 等đẳng 。 但đãn 為vi 破phá 惑hoặc 。 畢tất 竟cánh 於ư 般Bát 若Nhã 。 未vị 嘗thường 有hữu 言ngôn 說thuyết 可khả 及cập 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 始thỉ 從tùng 鹿Lộc 野Dã 苑Uyển 。 終chung 至chí 跋bạt 提đề 河hà 。 如như 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 未vị 曾tằng 說thuyết 一nhất 字tự 。 何hà 謂vị 經kinh 有hữu 可khả 言ngôn 也dã 。 此thử 上thượng 釋thích 妨phương 。 下hạ 述thuật 意ý 。 今kim 試thí 為vi 子tử 狂cuồng 言ngôn 辨biện 之chi 。 狂cuồng 言ngôn 者giả 。 不bất 定định 之chi 語ngữ 也dã 。 且thả 為vi 難nạn/nan 者giả 。 以dĩ 不bất 定định 之chi 語ngữ 詮thuyên 辨biện 之chi 。 非phi 謂vị 般Bát 若Nhã 可khả 說thuyết 也dã 。 △# 三tam 正chánh 顯hiển 玄huyền 旨chỉ 三tam 。 初sơ 顯hiển 體thể 用dụng 玄huyền 微vi 。 夫phu 聖thánh 心tâm 者giả 。 標tiêu 聖thánh 人nhân 所sở 證chứng 一nhất 心tâm 。 具cụ 權quyền 實thật 體thể 用dụng 故cố 。 微vi 妙diệu 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 妙diệu 者giả 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 妙diệu 之chi 至chí 妙diệu 。 故cố 曰viết 微vi 妙diệu 。 妙diệu 體thể 無vô 相tướng 為vi 是thị 也dã 。 不bất 是thị 有hữu 故cố 。 此thử 明minh 心tâm 體thể 也dã 。 用dụng 之chi 彌di 勤cần 。 不bất 可khả 為vi 無vô 。 彌di 勤cần 之chi 用dụng 。 照chiếu 理lý 達đạt 事sự 。 不bất 是thị 無vô 也dã 。 此thử 明minh 全toàn 心tâm 之chi 用dụng 。 不bất 可khả 為vi 無vô 。 故cố 聖thánh 智trí 存tồn 焉yên 。 智trí 用dụng 雙song 存tồn 。 故cố 非phi 無vô 。 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 故cố 名danh 教giáo 絕tuyệt 焉yên 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 絕tuyệt 名danh 教giáo 詮thuyên 表biểu 。 故cố 非phi 有hữu 也dã 。 前tiền 經kinh 所sở 謂vị 無vô 名danh 無vô 說thuyết 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 蓋cái 體thể 用dụng 同đồng 時thời 。 不bất 在tại 二nhị 邊biên 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 知tri 無vô 知tri 之chi 意ý 。 是thị 以dĩ 。 牒điệp 上thượng 體thể 用dụng 二nhị 言ngôn 。 釋thích 言ngôn 下hạ 之chi 意ý 。 言ngôn 知tri 不bất 為vi 知tri 。 欲dục 以dĩ 通thông 其kỳ 鑒giám 。 前tiền 言ngôn 無vô 所sở 不bất 知tri 。 非phi 謂vị 智trí 是thị 有hữu 知tri 。 蓋cái 欲dục 通thông 般Bát 若Nhã 有hữu 鑒giám 照chiếu 異dị 於ư 木mộc 石thạch 。 所sở 以dĩ 言ngôn 知tri 也dã 。 不bất 知tri 非phi 不bất 知tri 。 欲dục 以dĩ 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。 前tiền 云vân 寂tịch 怕phạ 無vô 知tri 。 非phi 謂vị 智trí 屬thuộc 無vô 知tri 。 蓋cái 欲dục 辨biện 般Bát 若Nhã 之chi 體thể 相tướng 異dị 於ư 妄vọng 心tâm 。 所sở 以dĩ 言ngôn 無vô 知tri 也dã 。 辨biện 相tương/tướng 不bất 為vi 無vô 。 通thông 鑒giám 不bất 為vi 有hữu 。 正chánh 破phá 難nạn/nan 者giả 執chấp 前tiền 知tri 無vô 知tri 之chi 言ngôn 也dã 。 辨biện 體thể 相tướng 故cố 說thuyết 無vô 。 不bất 是thị 定định 無vô 。 通thông 鑒giám 照chiếu 故cố 說thuyết 有hữu 。 不bất 是thị 定định 有hữu 。 前tiền 何hà 以dĩ 將tương 知tri 無vô 知tri 定định 名danh 。 取thủ 定định 聖thánh 心tâm 耶da 。 非phi 有hữu 故cố 知tri 而nhi 無vô 知tri 。 此thử 下hạ 正chánh 示thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 之chi 義nghĩa 。 非phi 有hữu 故cố 牒điệp 上thượng 通thông 鑒giám 不bất 為vi 有hữu 也dã 。 謂vị 靈linh 知tri 即tức 無vô 知tri 。 故cố 所sở 以dĩ 有hữu 非phi 有hữu 也dã 。 非phi 無vô 故cố 無vô 知tri 而nhi 知tri 。 非phi 無vô 故cố 。 牒điệp 上thượng 辨biện 相tương/tướng 不bất 為vi 無vô 也dã 。 謂vị 無vô 知tri 之chi 體thể 。 本bổn 自tự 靈linh 明minh 。 所sở 以dĩ 無vô 非phi 無vô 也dã 。 良lương 由do 體thể 用dụng 知tri 無vô 知tri 。 雖tuy 有hữu 二nhị 言ngôn 。 定định 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 △# 三tam 結kết 不bất 二nhị 深thâm 旨chỉ 。 是thị 以dĩ 知tri 即tức 無vô 知tri 。 無vô 知tri 即tức 知tri 。 全toàn 用dụng 是thị 體thể 。 全toàn 體thể 是thị 用dụng 。 如như 波ba 即tức 水thủy 。 全toàn 水thủy 即tức 波ba 也dã 。 無vô 以dĩ 言ngôn 異dị 。 而nhi 異dị 於ư 聖thánh 心tâm 也dã 。 無vô 以dĩ 者giả 勸khuyến 不bất 可khả 也dã 。 不bất 可khả 見kiến 前tiền 知tri 無vô 知tri 言ngôn 異dị 。 而nhi 謂vị 聖thánh 心tâm 體thể 用dụng 有hữu 異dị 也dã 。 △# 三tam 境cảnh 智trí 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 以dĩ 境cảnh 求cầu 知tri 難nạn/nan 。 文văn 三tam 。 初sơ 汎# 敘tự 難nạn/nan 端đoan 。 難nạn/nan 曰viết 。 夫phu 真Chân 諦Đế 深thâm 玄huyền 。 非phi 智trí 不bất 測trắc 。 前tiền 云vân 以dĩ 無vô 知tri 之chi 般Bát 若Nhã 。 照chiếu 彼bỉ 無vô 相tướng 之chi 真Chân 諦Đế 。 躡niếp 前tiền 先tiên 敘tự 境cảnh 智trí 。 反phản 難nạn/nan 無vô 知tri 也dã 。 真Chân 諦Đế 無vô 相tướng 。 唯duy 般Bát 若Nhã 實thật 智trí 能năng 照chiếu 。 自tự 餘dư 不bất 可khả 測trắc 度độ 。 故cố 曰viết 深thâm 玄huyền 。 聖thánh 智trí 之chi 能năng 。 在tại 茲tư 而nhi 顯hiển 。 茲tư 此thử 也dã 。 由do 見kiến 真Chân 諦Đế 。 故cố 名danh 聖thánh 智trí 。 般Bát 若Nhã 功công 能năng 在tại 此thử 真Chân 諦Đế 。 而nhi 表biểu 顯hiển 之chi 也dã 。 故cố 前tiền 曰viết 真Chân 諦Đế 無vô 兔thố 馬mã 之chi 遺di 。 般Bát 若Nhã 無vô 不bất 窮cùng 之chi 鑒giám 也dã 。 △# 二nhị 引dẫn 經kinh 成thành 立lập 。 故cố 經Kinh 云vân 。 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 。 不bất 見kiến 真Chân 諦Đế 。 真Chân 諦Đế 則tắc 般Bát 若Nhã 之chi 緣duyên 也dã 。 經kinh 文văn 語ngữ 反phản 。 由do 般Bát 若Nhã 故cố 。 見kiến 真Chân 諦Đế 也dã 。 下hạ 成thành 立lập 經kinh 意ý 云vân 。 真Chân 諦Đế 為vi 發phát 智trí 之chi 緣duyên 。 故cố 聖thánh 智trí 之chi 能năng 。 在tại 茲tư 而nhi 顯hiển 也dã 。 △# 三tam 結kết 難nan 有hữu 知tri 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 則tắc 知tri 矣hĩ 。 若nhược 以dĩ 所sở 知tri 發phát 智trí 之chi 緣duyên 。 推thôi 求cầu 於ư 智trí 。 既ký 有hữu 照chiếu 理lý 之chi 能năng 。 智trí 必tất 有hữu 知tri 。 何hà 謂vị 無vô 知tri 般Bát 若Nhã 耶da 。 △# 二nhị 心tâm 境cảnh 同đồng 無vô 答đáp 三tam 。 初sơ 以dĩ 理lý 正chánh 答đáp 。 文văn 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 答đáp 曰viết 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 非phi 知tri 也dã 。 此thử 明minh 境cảnh 智trí 體thể 同đồng 用dụng 異dị 。 且thả 夫phu 真chân 境cảnh 無vô 相tướng 。 真chân 智trí 無vô 知tri 。 今kim 上thượng 句cú 約ước 用dụng 縱túng/tung 之chi 。 以dĩ 真chân 境cảnh 求cầu 真chân 智trí 。 義nghĩa 分phần/phân 能năng 所sở 。 下hạ 句cú 就tựu 體thể 奪đoạt 之chi 。 真chân 智trí 無vô 知tri 。 即tức 真chân 境cảnh 無vô 相tướng 。 理lý 實thật 無vô 二nhị 。 故cố 清thanh 涼lương 曰viết 。 智trí 體thể 無vô 自tự 。 即tức 是thị 證chứng 如như 。 △# 二nhị 推thôi 釋thích 。 何hà 者giả 。 推thôi 也dã 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 何hà 以dĩ 智trí 無vô 知tri 耶da 。 下hạ 釋thích 。 放phóng 光quang 云vân 。 不bất 緣duyên 色sắc 生sanh 識thức 。 是thị 名danh 不bất 見kiến 色sắc 。 緣duyên 慮lự 也dã 。 識thức 以dĩ 了liễu 別biệt 為vi 義nghĩa 。 經kinh 是thị 簡giản 妄vọng 反phản 顯hiển 也dã 。 般Bát 若Nhã 不bất 緣duyên 慮lự 色sắc 境cảnh 。 而nhi 生sanh 分phân 別biệt 妄vọng 識thức 。 是thị 名danh 般Bát 若Nhã 不bất 見kiến 色sắc 。 若nhược 妄vọng 心tâm 則tắc 緣duyên 境cảnh 生sanh 分phân 別biệt 。 故cố 有hữu 知tri 見kiến 。 則tắc 知tri 難nạn/nan 者giả 以dĩ 智trí 為vi 知tri 。 乃nãi 是thị 認nhận 妄vọng 為vi 真chân 也dã 。 又hựu 云vân 。 五ngũ 陰ấm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 。 此thử 明minh 真chân 心tâm 真chân 境cảnh 。 五ngũ 陰ấm 者giả 。 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 也dã 。 清thanh 淨tịnh 者giả 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 也dã 。 色sắc 心tâm 既ký 本bổn 自tự 清thanh 淨tịnh 。 故cố 般Bát 若Nhã 體thể 性tánh 清thanh 淨tịnh 無vô 知tri 。 故cố 曰viết 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 非phi 知tri 也dã 。 △# 三tam 結kết 顯hiển 。 般Bát 若Nhã 即tức 能năng 知tri 也dã 。 五ngũ 陰ấm 即tức 所sở 知tri 也dã 。 所sở 知tri 即tức 緣duyên 也dã 。 此thử 三tam 也dã 字tự 。 前tiền 二nhị 即tức 結kết 上thượng 經kinh 旨chỉ 。 後hậu 一nhất 生sanh 起khởi 後hậu 文văn 。 以dĩ 前tiền 段đoạn 就tựu 體thể 。 推thôi 釋thích 同đồng 虗hư 。 此thử 中trung 約ước 用dụng 結kết 顯hiển 。 義nghĩa 分phần/phân 能năng 所sở 境cảnh 智trí 。 經Kinh 云vân 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 。 即tức 靈linh 智trí 無vô 知tri 。 以dĩ 為vi 能năng 覺giác 也dã 。 五ngũ 陰ấm 清thanh 淨tịnh 。 即tức 真chân 境cảnh 無vô 相tướng 。 以dĩ 為vi 所sở 覺giác 也dã 。 此thử 乃nãi 以dĩ 無vô 知tri 心tâm 覺giác 心tâm 無vô 知tri 。 義nghĩa 分phần/phân 能năng 所sở 耳nhĩ 。 下hạ 句cú 生sanh 後hậu 。 此thử 所sở 知tri 無vô 相tướng 境cảnh 。 即tức 發phát 般Bát 若Nhã 之chi 緣duyên 。 由do 了liễu 無vô 相tướng 。 方phương 曰viết 般Bát 若Nhã 故cố 。 △# 二nhị 簡giản 辨biện 真chân 妄vọng 。 此thử 下hạ 論luận 文văn 。 由do 前tiền 難nạn/nan 者giả 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 以dĩ 智trí 為vi 知tri 。 執chấp 妄vọng 為vi 真chân 。 故cố 今kim 簡giản 辨biện 令linh 了liễu 真chân 妄vọng 。 文văn 四tứ 。 初sơ 總tổng 標tiêu 境cảnh 智trí 。 夫phu 知tri 與dữ 所sở 知tri 。 總tổng 標tiêu 也dã 。 真chân 妄vọng 二nhị 智trí 。 俱câu 曰viết 能năng 知tri 。 真chân 妄vọng 二nhị 境cảnh 。 同đồng 名danh 所sở 知tri 。 △# 二nhị 真chân 妄vọng 對đối 辨biện 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 有hữu 。 相tương/tướng 者giả 當đương 對đối 也dã 。 與dữ 者giả 共cộng 同đồng 也dã 。 難nạn/nan 者giả 以dĩ 妄vọng 智trí 對đối 境cảnh 。 有hữu 知tri 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 無vô 。 主chủ 家gia 義nghĩa 分phần/phân 能năng 所sở 。 以dĩ 真chân 智trí 對đối 境cảnh 。 無vô 相tướng 無vô 知tri 故cố 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 無vô 。 故cố 物vật 莫mạc 之chi 有hữu 。 物vật 者giả 指chỉ 心tâm 境cảnh 也dã 。 莫mạc 之chi 者giả 不bất 能năng 也dã 。 真chân 心tâm 境cảnh 則tắc 同đồng 虗hư 寂tịch 。 不bất 能năng 令linh 有hữu 。 相tương/tướng 與dữ 而nhi 有hữu 。 故cố 物vật 莫mạc 之chi 無vô 。 妄vọng 境cảnh 智trí 則tắc 同đồng 幻huyễn 有hữu 。 故cố 不bất 能năng 令linh 無vô 。 物vật 莫mạc 之chi 無vô 。 故cố 為vi 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 。 妄vọng 境cảnh 為vi 緣duyên 。 起khởi 妄vọng 智trí 之chi 分phần 別biệt 。 物vật 莫mạc 之chi 有hữu 。 故cố 則tắc 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 。 生sanh 起khởi 也dã 。 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 本bổn 寂tịch 。 不bất 能năng 起khởi 能năng 緣duyên 之chi 分phần 別biệt 。 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 。 故cố 照chiếu 緣duyên 而nhi 非phi 知tri 。 境cảnh 寂tịch 心tâm 空không 。 故cố 智trí 照chiếu 所sở 緣duyên 。 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 故cố 上thượng 答đáp 曰viết 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 非phi 知tri 也dã 。 此thử 釋thích 真chân 境cảnh 智trí 義nghĩa 也dã 。 為vi 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 。 故cố 知tri 緣duyên 相tương 因nhân 而nhi 生sanh 。 境cảnh 為vi 緣duyên 而nhi 起khởi 智trí 。 是thị 以dĩ 能năng 知tri 所sở 緣duyên 相tương/tướng 因nhân 。 而nhi 生sanh 分phân 別biệt 。 故cố 古cổ 者giả 曰viết 。 未vị 有hữu 無vô 心tâm 境cảnh 。 曾tằng 無vô 無vô 境cảnh 心tâm 。 此thử 即tức 上thượng 難nạn/nan 者giả 云vân 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 智trí 則tắc 知tri 矣hĩ 。 △# 三tam 結kết 示thị 起khởi 由do 。 文văn 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 。 是thị 以dĩ 知tri (# 妄vọng 智trí )# 與dữ 無vô 知tri (# 真chân 智trí )# 生sanh 於ư 所sở 知tri 矣hĩ 。 迷mê 自tự 心tâm 則tắc 執chấp 境cảnh 。 智trí 起khởi 起khởi 之chi 則tắc 境cảnh 生sanh 。 故cố 妄vọng 智trí 曰viết 有hữu 知tri 。 了liễu 自tự 心tâm 則tắc 境cảnh 寂tịch 智trí 虗hư 。 虗hư 而nhi 不bất 二nhị 。 故cố 真chân 智trí 曰viết 無vô 知tri 。 故cố 前tiền 問vấn 者giả 答đáp 者giả 俱câu 曰viết 。 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 而nhi 有hữu 知tri 無vô 知tri 之chi 異dị 者giả 。 葢# 迷mê 悟ngộ 之chi 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 △# 二nhị 徵trưng 釋thích 。 何hà 者giả 。 真chân 妄vọng 二nhị 智trí 。 何hà 故cố 同đồng 生sanh 於ư 所sở 知tri 。 夫phu 智trí 以dĩ 知tri 所sở 知tri 。 取thủ 相tương/tướng 故cố 名danh 知tri 。 妄vọng 智trí 迷mê 真chân 心tâm 外ngoại 取thủ 相tương/tướng 。 故cố 知tri 妄vọng 境cảnh 也dã 。 真Chân 諦Đế 自tự 無vô 相tướng 。 真chân 智trí 何hà 由do 知tri 。 真chân 境cảnh 本bổn 無vô 相tướng 。 真chân 智trí 以dĩ 無vô 知tri 而nhi 契khế 之chi 。 故cố 曰viết 何hà 由do 知tri 。 △# 四tứ 釋thích 成thành 所sở 以dĩ 二nhị 。 初sơ 牒điệp 所sở 以dĩ 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 故cố 。 妄vọng 境cảnh 智trí 則tắc 知tri 緣duyên 。 相tương 因nhân 而nhi 生sanh 。 真chân 境cảnh 智trí 則tắc 緣duyên 所sở 不bất 能năng 生sanh 耶da 。 故cố 今kim 牒điệp 之chi 。 △# 二nhị 釋thích 成thành 。 文văn 二nhị 。 初sơ 釋thích 妄vọng 。 文văn 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 夫phu 所sở 知tri 非phi 所sở 知tri 。 所sở 知tri 生sanh 於ư 知tri 。 事sự 本bổn 空không 無vô 。 妄vọng 智trí 不bất 達đạt 。 執chấp 之chi 為vi 有hữu 。 見kiến 有hữu 境cảnh 起khởi 。 所sở 知tri 既ký 生sanh 知tri 。 知tri 亦diệc 生sanh 所sở 知tri 。 因nhân 有hữu 境cảnh 故cố 智trí 有hữu 分phân 別biệt 。 故cố 有hữu 知tri 心tâm 起khởi 。 所sở 知tri 既ký 相tương 生sanh 。 相tương 生sanh 即tức 緣duyên 法pháp 。 既ký 境cảnh 智trí 相tương 生sanh 。 即tức 智trí 為vi 境cảnh 。 緣duyên 境cảnh 為vi 智trí 。 緣duyên 緣duyên 會hội 故cố 。 境cảnh 智trí 同đồng 有hữu 也dã 。 緣duyên 法pháp 故cố 非phi 真chân 。 非phi 真chân 故cố 非phi 真Chân 諦Đế 也dã 。 從tùng 緣duyên 境cảnh 智trí 。 緣duyên 會hội 則tắc 生sanh 。 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 既ký 有hữu 生sanh 滅diệt 。 故cố 非phi 真Chân 諦Đế 門môn 中trung 乃nãi 稱xưng 為vi 妄vọng 也dã 。 △# 二nhị 引dẫn 證chứng 。 故cố 中trung 觀quán 云vân 。 物vật 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 故cố 不bất 真chân 。 證chứng 上thượng 可khả 知tri 。 然nhiên 中trung 觀quán 文văn 有hữu 二nhị 句cú 。 上thượng 句cú 證chứng 前tiền 。 後hậu 句cú 標tiêu 下hạ 。 故cố 今kim 取thủ 義nghĩa 便tiện 。 隔cách 彼bỉ 後hậu 句cú 。 以dĩ 就tựu 次thứ 科khoa 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 真chân 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 故cố 即tức 真chân 。 不bất 藉tạ 因nhân 緣duyên 生sanh 者giả 。 方phương 名danh 真chân 實thật 。 標tiêu 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 。 今kim 真Chân 諦Đế 曰viết 真chân 。 真chân 則tắc 非phi 緣duyên 。 今kim 真Chân 諦Đế 門môn 中trung 無vô 相tướng 真chân 境cảnh 。 與dữ 無vô 知tri 真chân 智trí 。 是thị 一nhất 心tâm 理lý 智trí 。 假giả 分phần/phân 能năng 所sở 。 實thật 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 既ký 非phi 緣duyên 有hữu 。 故cố 名danh 曰viết 真chân 。 真chân 非phi 緣duyên 故cố 。 無vô 物vật 從tùng 緣duyên 而nhi 生sanh 也dã 。 無vô 物vật 者giả 。 境cảnh 智trí 既ký 不bất 從tùng 緣duyên 。 故cố 無vô 緣duyên 生sanh 境cảnh 智trí 之chi 物vật 。 所sở 以dĩ 曰viết 真chân 境cảnh 真chân 智trí 無vô 相tướng 無vô 知tri 也dã 。 △# 三tam 引dẫn 經kinh 。 故cố 經Kinh 云vân 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 無vô 緣duyên 而nhi 生sanh 。 真Chân 諦Đế 門môn 中trung 不bất 見kiến 有hữu 境cảnh 智trí 之chi 法pháp 。 故cố 無vô 緣duyên 相tương 生sanh 。 上thượng 明minh 所sở 以dĩ 竟cánh 。 故cố 知tri 難nạn/nan 者giả 以dĩ 妄vọng 問vấn 真chân 也dã 。 簡giản 辨biện 已dĩ 畢tất 。 △# 三tam 結kết 答đáp 前tiền 問vấn 三tam 。 初sơ 述thuật 成thành 無vô 知tri 。 是thị 以dĩ 真chân 智trí 觀quán 真Chân 諦Đế 。 未vị 嘗thường 取thủ 所sở 知tri 。 智trí 不bất 取thủ 所sở 知tri 。 此thử 智trí 何hà 由do 知tri 。 述thuật 成thành 真chân 境cảnh 智trí 。 顯hiển 無vô 知tri 義nghĩa 。 以dĩ 真chân 智trí 不bất 取thủ 。 是thị 觀quán 真Chân 諦Đế 義nghĩa 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 妨phương 除trừ 疑nghi 。 然nhiên 。 領lãnh 前tiền 也dã 。 智trí 實thật 無vô 知tri 。 如như 何hà 契khế 理lý 。 下hạ 釋thích 云vân 。 智trí 非phi 無vô 知tri 。 但đãn 真Chân 諦Đế 非phi 所sở 知tri 。 故cố 真chân 智trí 亦diệc 非phi 知tri 。 智trí 非phi 木mộc 石thạch 之chi 無vô 知tri 。 但đãn 以dĩ 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 。 故cố 真chân 境cảnh 無vô 外ngoại 相tướng 。 即tức 真chân 智trí 無vô 知tri 爾nhĩ 。 △# 三tam 結kết 難nạn/nan 非phi 真chân 。 而nhi 子tử 欲dục 以dĩ 緣duyên 求cầu 智trí 。 以dĩ 智trí 為vi 知tri 。 此thử 牒điệp 彼bỉ 執chấp 妄vọng 也dã 。 緣duyên 自tự 非phi 緣duyên 。 於ư 何hà 而nhi 求cầu 知tri 哉tai 。 責trách 迷mê 真chân 也dã 。 緣duyên 自tự 非phi 緣duyên 者giả 。 真chân 境cảnh 非phi 外ngoại 緣duyên 。 如như 何hà 發phát 智trí 有hữu 所sở 知tri 耶da 。 △# 四tứ 兩lưỡng 關quan 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 不bất 取thủ 違vi 知tri 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 。 初sơ 牒điệp 論luận 敘tự 難nạn/nan 。 難nạn/nan 曰viết 。 論luận 云vân 不bất 取thủ 者giả 。 牒điệp 上thượng 云vân 智trí 不bất 取thủ 所sở 知tri 者giả 。 下hạ 敘tự 難nạn/nan 。 為vi 無vô 知tri 故cố 不bất 取thủ 。 為vi 知tri 然nhiên 後hậu 不bất 取thủ 耶da 。 開khai 兩lưỡng 關quan 也dã 。 △# 二nhị 兩lưỡng 關quan 正chánh 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 知tri 故cố 不bất 取thủ 。 聖thánh 人nhân 則tắc 冥minh 若nhược 夜dạ 遊du 。 不bất 辨biện 緇# 素tố 之chi 異dị 。 夜dạ 遊du 者giả 。 暗ám 中trung 遊du 方phương 也dã 。 緇# 素tố 者giả 黑hắc 白bạch 也dã 。 智trí 若nhược 無vô 知tri 故cố 不bất 取thủ 。 則tắc 聖thánh 心tâm 冥minh 昧muội 。 如như 人nhân 夜dạ 行hành 。 豈khởi 辨biện 境cảnh 之chi 黑hắc 白bạch 。 何hà 以dĩ 云vân 真chân 智trí 觀quán 真Chân 諦Đế 也dã 。 若nhược 知tri 然nhiên 後hậu 不bất 取thủ 。 知tri 則tắc 異dị 於ư 不bất 取thủ 矣hĩ 。 若nhược 先tiên 有hữu 知tri 。 後hậu 不bất 取thủ 者giả 知tri 。 即tức 是thị 取thủ 與dữ 不bất 取thủ 有hữu 異dị 也dã 。 △# 二nhị 知tri 即tức 不bất 取thủ 答đáp 二nhị 。 初sơ 雙song 非phi 有hữu 無vô 。 答đáp 曰viết 。 非phi 無vô 知tri 故cố 不bất 取thủ 。 又hựu 非phi 知tri 然nhiên 後hậu 不bất 取thủ 。 不bất 同đồng 木mộc 石thạch 無vô 知tri 。 不bất 同đồng 妄vọng 想tưởng 有hữu 知tri 。 木mộc 石thạch 絕tuyệt 靈linh 照chiếu 。 妄vọng 想tưởng 居cư 攀phàn 緣duyên 。 般Bát 若Nhã 離ly 二nhị 邊biên 。 故cố 非phi 此thử 二nhị 。 而nhi 說thuyết 不bất 取thủ 也dã 。 △# 二nhị 正chánh 答đáp 不bất 二nhị 。 知tri 則tắc 不bất 取thủ 。 故cố 能năng 不bất 取thủ 而nhi 知tri 。 當đương 靈linh 鑒giám 時thời 。 本bổn 無vô 取thủ 著trước 。 故cố 能năng 無vô 取thủ 著trước 。 而nhi 長trường/trưởng 鑒giám 知tri 。 如như 摩ma 尼ni 珠châu 現hiện 色sắc 。 而nhi 本bổn 無vô 色sắc 。 無vô 色sắc 而nhi 常thường 現hiện 色sắc 。 此thử 乃nãi 全toàn 用dụng 即tức 體thể 。 全toàn 體thể 即tức 用dụng 。 知tri 與dữ 不bất 取thủ 。 說thuyết 雖tuy 前tiền 後hậu 。 義nghĩa 實thật 同đồng 時thời 。 △# 五ngũ 是thị 當đương 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 無vô 當đương 違vi 有hữu 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 。 初sơ 牒điệp 論luận 敘tự 難nạn/nan 。 難nạn/nan 曰viết 。 論luận 云vân 不bất 取thủ 者giả 。 牒điệp 上thượng 知tri 即tức 不bất 取thủ 故cố 能năng 不bất 取thủ 而nhi 知tri 。 正chánh 難nạn/nan 下hạ 句cú 也dã 。 誠thành 以dĩ 聖thánh 心tâm 不bất 物vật 於ư 物vật 。 故cố 無vô 惑hoặc 取thủ 也dã 。 誠thành 實thật 也dã 。 不bất 物vật 於ư 物vật 者giả 。 不bất 執chấp 著trước 於ư 物vật 也dã 。 既ký 無vô 惑hoặc 取thủ 之chi 心tâm 。 故cố 曰viết 不bất 取thủ 。 無vô 取thủ 則tắc 無vô 是thị 。 無vô 是thị 則tắc 無vô 當đương 。 是thị 當đương 之chi 言ngôn 。 諸chư 教giáo 少thiểu 有hữu 。 此thử 論luận 多đa 說thuyết 。 凡phàm 兩lưỡng 物vật 不bất 別biệt 曰viết 相tương/tướng 是thị 。 敵địch 對đối 曰viết 相tương 當đương 。 亦diệc 猶do 彼bỉ 此thử 是thị 非phi 。 蓋cái 諸chư 法pháp 相tướng 望vọng 之chi 通thông 名danh 也dã 。 今kim 明minh 境cảnh 智trí 相tương 當đương 相tương/tướng 是thị 。 故cố 曰viết 是thị 當đương 。 今kim 且thả 以dĩ 智trí 曰viết 是thị 。 境cảnh 曰viết 當đương 。 釋thích 之chi 。 真chân 心tâm 真chân 境cảnh 同đồng 虗hư 。 故cố 無vô 惑hoặc 取thủ 。 則tắc 無vô 心tâm 是thị 於ư 境cảnh 。 亦diệc 無vô 境cảnh 當đương 於ư 心tâm 。 此thử 即tức 難nạn/nan 者giả 解giải 不bất 取thủ 之chi 義nghĩa 如như 是thị 也dã 。 △# 二nhị 以dĩ 無vô 難nan 有hữu 。 誰thùy 當đương 聖thánh 心tâm 。 而nhi 云vân 聖thánh 心tâm 無vô 所sở 不bất 知tri 耶da 。 誰thùy 何hà 也dã 。 心tâm 無vô 是thị 境cảnh 無vô 當đương 。 但đãn 可khả 云vân 無vô 知tri 。 以dĩ 何hà 當đương 對đối 於ư 聖thánh 心tâm 。 而nhi 云vân 有hữu 知tri 耶da 。 無vô 所sở 不bất 知tri 者giả 。 有hữu 知tri 也dã 。 此thử 則tắc 難nạn/nan 者giả 但đãn 解giải 其kỳ 體thể 。 未vị 達đạt 其kỳ 用dụng 。 故cố 為vi 此thử 難nạn/nan 也dã 。 △# 二nhị 有hữu 無vô 雙song 融dung 答đáp 三tam 。 初sơ 領lãnh 問vấn 。 答đáp 曰viết 。 然nhiên 無vô 是thị 無vô 當đương 者giả 。 前tiền 難nạn/nan 者giả 雖tuy 解giải 境cảnh 智trí 同đồng 真chân 。 未vị 了liễu 即tức 真chân 心tâm 境cảnh 。 故cố 以dĩ 無vô 難nan 有hữu 。 今kim 先tiên 領lãnh 彼bỉ 所sở 解giải 。 後hậu 示thị 體thể 用dụng 雙song 融dung 之chi 正chánh 義nghĩa 也dã 。 △# 二nhị 正chánh 答đáp 。 夫phu 無vô 當đương 則tắc 物vật 無vô 不bất 當đương 。 境cảnh 則tắc 全toàn 理lý 之chi 事sự 。 無vô 相tướng 即tức 相tương/tướng 。 無vô 是thị 則tắc 物vật 無vô 不bất 是thị 。 智trí 亦diệc 全toàn 體thể 之chi 用dụng 。 無vô 知tri 即tức 知tri 。 物vật 無vô 不bất 是thị 。 故cố 是thị 而nhi 無vô 是thị 。 知tri 即tức 無vô 知tri 。 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 也dã 。 物vật 無vô 不bất 當đương 。 故cố 當đương 而nhi 無vô 當đương 。 相tương/tướng 即tức 無vô 相tướng 。 觸xúc 事sự 而nhi 真chân 也dã 。 若nhược 達đạt 此thử 知tri 無vô 知tri 不bất 二nhị 。 相tương/tướng 無vô 相tướng 無vô 殊thù 。 則tắc 何hà 疑nghi 前tiền 云vân 知tri 即tức 不bất 取thủ 。 故cố 能năng 不bất 取thủ 而nhi 知tri 也dã 。 △# 三tam 引dẫn 證chứng 。 故cố 經Kinh 云vân 。 盡tận 見kiến 諸chư 法pháp (# 境cảnh 智trí 歷lịch 然nhiên )# 而nhi 無vô 所sở 見kiến 者giả 也dã 。 智trí 無vô 知tri 。 境cảnh 無vô 相tướng 故cố 也dã 。 △# 六lục 取thủ 捨xả 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 捨xả 有hữu 滯trệ 無vô 難nạn/nan 。 文văn 三tam 。 初sơ 呈trình 解giải 立lập 難nạn/nan 。 難nạn/nan 曰viết 。 聖thánh 心tâm 非phi 不bất 能năng 是thị 。 誠thành 以dĩ 無vô 是thị 可khả 是thị 。 此thử 因nhân 上thượng 是thị 而nhi 無vô 是thị 。 故cố 立lập 此thử 問vấn 。 遣khiển 後hậu 人nhân 之chi 餘dư 疑nghi 。 非phi 不bất 能năng 是thị 者giả 。 即tức 上thượng 云vân 是thị 也dã 。 顯hiển 有hữu 照chiếu 鑒giám 故cố 。 誠thành 以dĩ 無vô 是thị 可khả 是thị 者giả 。 意ý 謂vị 由do 境cảnh 無vô 所sở 是thị 之chi 相tướng 可khả 是thị 。 故cố 曰viết 無vô 是thị 。 此thử 以dĩ 有hữu 知tri 之chi 智trí 。 對đối 無vô 相tướng 之chi 境cảnh 。 故cố 曰viết 是thị 而nhi 無vô 是thị 也dã 。 雖tuy 無vô 是thị 可khả 是thị 。 境cảnh 雖tuy 無vô 相tướng 可khả 是thị 。 故cố 當đương 是thị 於ư 無vô 是thị 矣hĩ 。 聖thánh 心tâm 必tất 須tu 對đối 於ư 無vô 相tướng 境cảnh 也dã 。 △# 二nhị 引dẫn 經kinh 成thành 立lập 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 。 真Chân 諦Đế 無vô 相tướng 故cố 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 者giả 。 經kinh 是thị 正chánh 義nghĩa 。 真Chân 諦Đế 無vô 有hữu 無vô 相tướng 。 般Bát 若Nhã 無vô 有hữu 無vô 知tri 也dã 。 今kim 難nạn/nan 者giả 解giải 意ý 不bất 同đồng 。 意ý 謂vị 般Bát 若Nhã 是thị 有hữu 知tri 。 由do 真Chân 諦Đế 無vô 相tướng 可khả 得đắc 故cố 。 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 也dã 。 者giả 之chi 一nhất 字tự 牒điệp 經kinh 。 不bất 自tự 領lãnh 經kinh 意ý 云vân 。 誠thành 以dĩ 般Bát 若Nhã 無vô 有hữu 有hữu 相tương/tướng 之chi 知tri 。 信tín 經kinh 所sở 說thuyết 。 則tắc 知tri 般Bát 若Nhã 定định 無vô 照chiếu 有hữu 之chi 知tri 。 以dĩ 顯hiển 唯duy 照chiếu 無vô 也dã 。 △# 三tam 正chánh 難nạn/nan 滯trệ 無vô 。 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 無vô 相tướng 。 有hữu 何hà 累lũy/lụy/luy 於ư 真Chân 諦Đế 也dã 。 為vi 是thị 也dã 。 累lũy/lụy/luy 滯trệ 也dã 。 聖thánh 心tâm 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 真chân 境cảnh 。 是thị 無vô 相tướng 者giả 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 滯trệ 累lũy/lụy/luy 此thử 真Chân 諦Đế 。 而nhi 取thủ 於ư 無vô 相tướng 耶da 。 雖tuy 不bất 取thủ 有hữu 。 少thiểu 異dị 於ư 妄vọng 心tâm 。 若nhược 取thủ 於ư 無vô 。 何hà 殊thù 於ư 斷đoạn 見kiến 。 故cố 此thử 疑nghi 問vấn 也dã 。 △# 二nhị 取thủ 捨xả 俱câu 離ly 答đáp 二nhị 。 初sơ 直trực 非phi 所sở 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 。 初sơ 正chánh 破phá 。 答đáp 曰viết 。 聖thánh 人nhân 無vô 無vô 相tướng 也dã 。 般Bát 若Nhã 無vô 此thử 取thủ 無vô 相tướng 之chi 心tâm 也dã 。 △# 二nhị 推thôi 釋thích 。 何hà 者giả 。 推thôi 上thượng 也dã 。 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 無vô 相tướng (# 牒điệp 問vấn )# 無vô 相tướng 即tức 為vi 相tương/tướng 。 捨xả 有hữu 而nhi 之chi 無vô 。 若nhược 以dĩ 無vô 相tướng 是thị 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 即tức 是thị 相tương/tướng 。 雖tuy 捨xả 有hữu 相tương/tướng 而nhi 著trước 無vô 相tướng 。 豈khởi 為vi 智trí 照chiếu 也dã 。 譬thí 猶do 逃đào 峯phong 而nhi 赴phó 壑hác 。 俱câu 不bất 免miễn 於ư 患hoạn 矣hĩ 。 逃đào 避tị 也dã 。 峯phong 者giả 山sơn 之chi 高cao 處xứ 也dã 。 壑hác 者giả 溪khê 也dã 。 逃đào 避tị 峯phong 之chi 危nguy 峻tuấn 。 而nhi 赴phó 于vu 溪khê 壑hác 。 俱câu 不bất 免miễn 害hại 身thân 之chi 患hoạn 。 捨xả 有hữu 取thủ 無vô 。 俱câu 不bất 免miễn 乎hồ 取thủ 相tương/tướng 。 般Bát 若Nhã 聖thánh 智trí 。 故cố 非phi 如như 是thị 也dã 。 △# 二nhị 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 。 文văn 二nhị 。 初sơ 示thị 正chánh 義nghĩa 。 是thị 以dĩ 至chí 人nhân (# 約ước 人nhân 顯hiển 智trí 也dã )# 處xứ 有hữu 不bất 有hữu 。 居cư 無vô 不bất 無vô 。 居cư 處xứ 者giả 。 智trí 之chi 所sở 詣nghệ 故cố 。 即tức 事sự 造tạo 理lý 。 故cố 處xứ 有hữu 不bất 有hữu 。 理lý 不bất 異dị 事sự 。 故cố 居cư 無vô 不bất 無vô 。 又hựu 處xứ 有hữu 居cư 無vô 。 照chiếu 理lý 事sự 故cố 。 即tức 前tiền 是thị 當đương 也dã 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 泯mẫn 理lý 事sự 故cố 。 則tắc 無vô 是thị 無vô 當đương 也dã 。 雖tuy 不bất 取thủ 於ư 有hữu 無vô 。 明minh 不bất 取thủ 也dã 。 非phi 唯duy 不bất 取thủ 有hữu 。 亦diệc 不bất 取thủ 無vô 也dã 。 又hựu 即tức 前tiền 無vô 當đương 無vô 是thị 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 亦diệc 不bất 捨xả 於ư 有hữu 無vô 。 明minh 不bất 捨xả 也dã 。 正chánh 不bất 取thủ 時thời 。 即tức 不bất 捨xả 故cố 。 故cố 云vân 然nhiên 亦diệc 。 又hựu 非phi 但đãn 不bất 雙song 取thủ 。 然nhiên 亦diệc 不bất 雙song 捨xả 。 即tức 前tiền 物vật 無vô 不bất 是thị 。 物vật 無vô 不bất 當đương 也dã 。 又hựu 初sơ 句cú 不bất 有hữu 離ly 增tăng 益ích 謗báng 。 次thứ 句cú 不bất 無vô 離ly 損tổn 減giảm 謗báng 。 次thứ 句cú 雙song 非phi 有hữu 無vô 。 離ly 相tương 違vi 謗báng 。 末mạt 句cú 雙song 照chiếu 有hữu 無vô 。 離ly 戲hí 論luận 謗báng 。 四tứ 謗báng 既ký 無vô 。 百bách 非phi 斯tư 絕tuyệt 。 是thị 當đương 之chi 義nghĩa 。 髣phảng 髴phất 聖thánh 心tâm 也dã 。 △# 二nhị 出xuất 所sở 以dĩ 。 所sở 以dĩ 和hòa 光quang 塵trần 勞lao 。 周chu 旋toàn 五ngũ 趣thú 。 此thử 顯hiển 已dĩ 證chứng 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 和hòa 者giả 謂vị 渾hồn 雜tạp 也dã 。 光quang 者giả 智trí 用dụng 也dã 。 聖thánh 人nhân 光quang 有hữu 二nhị 。 一nhất 身thân 光quang 。 二nhị 教giáo 智trí 光quang 。 今kim 明minh 教giáo 智trí 光quang 。 塵trần 勞lao 者giả 。 三tam 界giới 中trung 五ngũ 塵trần 坌bộn 污ô 勞lao 擾nhiễu 之chi 處xứ 。 是thị 羣quần 生sanh 之chi 所sở 居cư 。 聖thánh 人nhân 渾hồn 和hòa 其kỳ 間gian 。 以dĩ 教giáo 智trí 光quang 。 而nhi 開khai 導đạo 之chi 也dã 。 周chu 旋toàn 者giả 。 周chu 徧biến 返phản 覆phú 也dã 。 五ngũ 趣thú 者giả 。 天thiên 人nhân 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 。 鬼quỷ 開khai 修tu 羅la 。 即tức 六lục 趣thú 也dã 。 四tứ 生sanh 不bất 過quá 五ngũ 趣thú 。 聖thánh 人nhân 垂thùy 形hình 於ư 五ngũ 趣thú 。 周chu 徧biến 返phản 覆phú 也dã 。 前tiền 明minh 說thuyết 教giáo 。 此thử 顯hiển 現hiện 身thân 。 蓋cái 聖thánh 人nhân 從tùng 根căn 後hậu 智trí 。 起khởi 大đại 悲bi 之chi 化hóa 用dụng 也dã 。 寂tịch 然nhiên 而nhi 往vãng 。 怕phạ 爾nhĩ 而nhi 來lai 。 雖tuy 往vãng 來lai 於ư 三tam 界giới 。 往vãng 無vô 往vãng 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 寂tịch 然nhiên 而nhi 往vãng 。 來lai 無vô 來lai 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 怕phạ 爾nhĩ 而nhi 來lai 。 前tiền 明minh 處xứ 有hữu 。 此thử 顯hiển 不bất 有hữu 。 恬điềm 淡đạm (# 上thượng 呼hô )# 無vô 為vi 。 而nhi 無vô 不bất 為vi 。 心tâm 靜tĩnh 曰viết 恬điềm 。 智trí 純thuần 曰viết 淡đạm 。 雖tuy 無vô 作tác 為vi 之chi 心tâm 。 而nhi 常thường 照chiếu 理lý 達đạt 事sự 。 故cố 無vô 不bất 為vi 。 此thử 明minh 上thượng 居cư 無vô 不bất 無vô 也dã 。 △# 七thất 應ưng 會hội 問vấn 答đáp 。 文văn 二nhị 。 初sơ 無vô 知tri 生sanh 滅diệt 問vấn 。 又hựu 二nhị 。 初sơ 牒điệp 前tiền 敘tự 難nạn/nan 。 難nạn/nan 曰viết 。 聖thánh 心tâm 雖tuy 無vô 知tri 。 然nhiên 其kỳ 應ưng 會hội 之chi 道đạo 不bất 差sai 。 即tức 前tiền 云vân 會hội 而nhi 不bất 差sai 也dã 。 由do 無vô 為vi 而nhi 為vi 。 故cố 應ưng 會hội 眾chúng 生sanh 。 不bất 差sai 失thất 於ư 機cơ 宜nghi 也dã 。 是thị 以dĩ 可khả 應ưng 者giả 應ưng 之chi 。 不bất 可khả 應ưng 者giả 存tồn 之chi 。 釋thích 不bất 差sai 之chi 義nghĩa 。 根căn 熟thục 則tắc 應ưng 之chi 令linh 入nhập 道đạo 。 未vị 熟thục 則tắc 存tồn 之chi 令linh 熟thục 。 則tắc 金kim 剛cang 所sở 謂vị 護hộ 念niệm 付phó 囑chúc 之chi 義nghĩa 。 △# 二nhị 正chánh 難nạn/nan 。 然nhiên 則tắc 聖thánh 心tâm 有hữu 時thời 而nhi 生sanh 。 有hữu 時thời 而nhi 滅diệt 。 可khả 得đắc 然nhiên 乎hồ 。 根căn 熟thục 則tắc 能năng 應ưng 心tâm 生sanh 。 未vị 熟thục 則tắc 能năng 應ưng 心tâm 滅diệt 。 既ký 曰viết 當đương 而nhi 無vô 是thị 。 則tắc 無vô 知tri 無vô 為vi 。 何hà 得đắc 有hữu 此thử 生sanh 滅diệt 。 △# 二nhị 用dụng 無vô 生sanh 滅diệt 答đáp 四tứ 。 初sơ 真chân 妄vọng 對đối 明minh 。 答đáp 曰viết 。 生sanh 滅diệt 者giả (# 牒điệp 所sở 問vấn 也dã )# 生sanh 滅diệt 心tâm 也dã 。 妄vọng 心tâm 取thủ 相tương/tướng 。 故cố 隨tùy 境cảnh 生sanh 滅diệt 。 聖thánh 人nhân 無vô 心tâm 。 生sanh 滅diệt 焉yên 起khởi 。 聖thánh 心tâm 無vô 取thủ 。 故cố 曰viết 無vô 心tâm 。 既ký 不bất 取thủ 境cảnh 。 何hà 有hữu 生sanh 滅diệt 。 △# 二nhị 釋thích 妨phương 正chánh 答đáp 。 然nhiên 。 牒điệp 上thượng 領lãnh 問vấn 也dã 。 問vấn 云vân 既ký 無vô 心tâm 生sanh 滅diệt 。 何hà 有hữu 應ưng 而nhi 不bất 差sai 之chi 義nghĩa 耶da 。 故cố 今kim 領lãnh 之chi 。 非phi 無vô 心tâm 。 (# 非phi 同đồng 木mộc 石thạch 之chi 無vô 心tâm )# 但đãn 是thị 無vô 心tâm (# 無vô 取thủ 著trước 心tâm )# 心tâm 耳nhĩ 。 靈linh 明minh 之chi 心tâm 。 長trường/trưởng 在tại 此thử 為vi 應ưng 。 本bổn 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 清thanh 涼lương 月nguyệt 。 遊du 於ư 畢tất 竟cánh 空không 。 又hựu 非phi 不bất 應ưng (# 非phi 同đồng 二Nhị 乘Thừa 之chi 不bất 應ưng )# 但đãn 是thị 不bất 應ưng (# 不bất 起khởi 分phân 別biệt 。 之chi 應ưng )# 應ưng 耳nhĩ 。 機cơ 感cảm 應ứng 生sanh 。 則tắc 悲bi 應ưng 之chi 心tâm 常thường 存tồn 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 水thủy 淨tịnh 。 菩Bồ 提Đề 影ảnh 現hiện 中trung 。 △# 三tam 舉cử 喻dụ 結kết 答đáp 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 應ưng 會hội 之chi 道đạo 。 則tắc 信tín 若nhược 四tứ 時thời 之chi 質chất 。 直trực 以dĩ 虗hư 無vô 為vi 體thể 。 質chất 實thật 也dã 。 應ưng 之chi 不bất 虗hư 故cố 。 直trực 但đãn 也dã 。 權quyền 智trí 無vô 心tâm 之chi 心tâm 。 不bất 應ưng 而nhi 應ưng 。 其kỳ 由do 春xuân 夏hạ 秋thu 冬đông 。 雖tuy 應ưng 不bất 失thất 時thời 。 虗hư 而nhi 無vô 體thể 。 權quyền 智trí 無vô 心tâm 而nhi 應ưng 。 類loại 此thử 可khả 知tri 。 △# 四tứ 結kết 非phi 所sở 問vấn 。 斯tư 不bất 可khả 得đắc 而nhi 生sanh 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 滅diệt 也dã 。 △# 八bát 真chân 妄vọng 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 惑hoặc 智trí 同đồng 真chân 問vấn 。 文văn 二nhị 。 初sơ 呈trình 解giải 。 難nạn/nan 曰viết 。 (# 解giải 中trung 疑nghi 問vấn )# 聖thánh 智trí 之chi 無vô (# 聖thánh 人nhân 無vô 心tâm 生sanh 滅diệt 焉yên 起khởi )# 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 。 境cảnh 有hữu 生sanh 滅diệt 。 智trí 乃nãi 隨tùy 之chi 。 離ly 境cảnh 智trí 無vô 。 生sanh 滅diệt 何hà 有hữu 。 難nạn/nan 者giả 因nhân 前tiền 而nhi 解giải 。 故cố 此thử 呈trình 之chi 。 △# 二nhị 疑nghi 問vấn 。 俱câu 無vô 生sanh 滅diệt (# 同đồng 也dã )# 何hà 以dĩ 異dị 之chi 。 如như 何hà 分phần/phân 真chân 妄vọng 之chi 異dị 耶da 。 △# 二nhị 真chân 妄vọng 同đồng 異dị 答đáp 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 答đáp 曰viết 。 聖thánh 智trí 之chi 無vô 者giả 。 無vô 知tri 。 體thể 本bổn 無vô 知tri 故cố 。 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 者giả 。 知tri 無vô 。 了liễu 知tri 無vô 體thể 故cố 。 此thử 上thượng 標tiêu 真chân 妄vọng 。 其kỳ 無vô 雖tuy 同đồng (# 同đồng 無vô 生sanh 滅diệt )# 所sở 以dĩ 無vô 者giả 異dị 也dã 。 無vô 之chi 所sở 以dĩ 。 真chân 妄vọng 有hữu 異dị 。 此thử 標tiêu 同đồng 異dị 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 真chân 妄vọng 中trung 二nhị 。 初sơ 推thôi 釋thích 。 何hà 者giả (# 推thôi 上thượng 異dị 之chi 所sở 以dĩ )# 夫phu 聖thánh 心tâm 虗hư 靜tĩnh 。 無vô 知tri 可khả 無vô 。 智trí 體thể 本bổn 無vô 知tri 見kiến 。 故cố 曰viết 虗hư 靜tĩnh 。 三tam 際tế 常thường 然nhiên 。 可khả 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。 可khả 曰viết 無vô 知tri 。 非phi 謂vị 知tri 無vô 。 此thử 明minh 真chân 異dị 於ư 妄vọng 。 不bất 假giả 知tri 了liễu 。 惑hoặc 智trí 有hữu 知tri 。 故cố 有hữu 知tri 可khả 無vô 。 惑hoặc 智trí 取thủ 境cảnh 。 隨tùy 境cảnh 生sanh 滅diệt 。 智trí 性tánh 空không 無vô 。 生sanh 滅diệt 不bất 有hữu 也dã 。 可khả 謂vị 知tri 無vô 。 非phi 曰viết 無vô 知tri 也dã 。 此thử 顯hiển 妄vọng 異dị 真chân 也dã 。 前tiền 則tắc 本bổn 無vô 故cố 無vô 。 此thử 則tắc 了liễu 空không 故cố 無vô 。 所sở 以dĩ 異dị 也dã 。 △# 二nhị 結kết 會hội 。 無vô 知tri 。 即tức 般Bát 若Nhã 之chi 無vô 也dã 。 智trí 體thể 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 曰viết 般Bát 若Nhã 之chi 無vô 。 知tri 無vô 。 則tắc 真Chân 諦Đế 之chi 無vô 也dã 。 結kết 會hội 妄vọng 智trí 。 為vi 真chân 境cảnh 也dã 。 難nạn/nan 者giả 既ký 了liễu 惑hoặc 智trí 性tánh 空không 。 則tắc 惑hoặc 智trí 為vi 所sở 了liễu 境cảnh 。 由do 了liễu 始thỉ 無vô 即tức 事sự 而nhi 真chân 。 故cố 曰viết 真Chân 諦Đế 之chi 無vô 也dã 。 故cố 知tri 無vô 生sanh 滅diệt 則tắc 雖tuy 同đồng 。 本bổn 無vô 今kim 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 △# 三tam 釋thích 同đồng 異dị 三tam 。 初sơ 正chánh 明minh 。 文văn 二nhị 。 初sơ 顯hiển 體thể 同đồng 用dụng 異dị 。 是thị 以dĩ 般Bát 若Nhã 之chi 與dữ 真Chân 諦Đế 。 牒điệp 上thượng 同đồng 無vô 之chi 境cảnh 智trí 也dã 。 言ngôn 用dụng 即tức 同đồng 而nhi 異dị 。 即tức 同đồng 無vô 而nhi 理lý 智trí 不bất 泯mẫn 。 是thị 用dụng 也dã 。 言ngôn 寂tịch 即tức 異dị 而nhi 同đồng 。 雖tuy 理lý 智trí 宛uyển 然nhiên 而nhi 同đồng 一nhất 虗hư 無vô 。 是thị 寂tịch 也dã 。 同đồng 故cố 無vô 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 。 異dị 故cố 不bất 失thất 於ư 照chiếu 功công 。 體thể 同đồng 故cố 心tâm 境cảnh 彼bỉ 此thử 無vô 殊thù 。 用dụng 異dị 故cố 不bất 失thất 能năng 所sở 之chi 功công 。 △# 二nhị 述thuật 成thành 不bất 二nhị 。 是thị 以dĩ 辨biện 同đồng 者giả 同đồng 於ư 異dị 。 辨biện 異dị 者giả 異dị 於ư 同đồng 。 辨biện 者giả 解giải 了liễu 也dã 。 欲dục 解giải 同đồng 無vô 。 但đãn 觀quán 理lý 智trí 。 欲dục 明minh 理lý 智trí 。 須tu 了liễu 同đồng 無vô 。 此thử 明minh 互hỗ 即tức 。 下hạ 顯hiển 雙song 亡vong 。 斯tư 則tắc 不bất 可khả 得đắc 而nhi 異dị 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 同đồng 也dã 。 辨biện 異dị 於ư 同đồng 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 異dị 。 辨biện 同đồng 於ư 異dị 。 故cố 不bất 可khả 得đắc 同đồng 。 同đồng 異dị 兩lưỡng 亡vong 。 此thử 答đáp 前tiền 云vân 俱câu 無vô 生sanh 滅diệt 。 何hà 以dĩ 異dị 之chi 也dã 。 △# 二nhị 推thôi 釋thích 文văn 二nhị 。 初sơ 雙song 徵trưng 。 何hà 者giả 。 何hà 故cố 不bất 可khả 異dị 。 而nhi 又hựu 不bất 可khả 同đồng 。 △# 二nhị 各các 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 釋thích 不bất 可khả 同đồng 。 內nội 有hữu 獨độc 鑒giám 之chi 明minh 。 外ngoại 有hữu 萬vạn 法pháp 之chi 實thật 。 約ước 心tâm 為vi 內nội 。 以dĩ 境cảnh 為vi 外ngoại 。 蓋cái 指chỉ 拄trụ 如như 此thử 。 非phi 有hữu 內nội 外ngoại 之chi 相tướng 。 獨độc 鑒giám 之chi 明minh 者giả 。 智trí 也dã 。 即tức 心tâm 之chi 照chiếu 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 故cố 曰viết 獨độc 鑒giám 。 又hựu 以dĩ 對đối 下hạ 萬vạn 法pháp 故cố 。 萬vạn 法pháp 之chi 實thật 者giả 。 理lý 也dã 。 理lý 為vi 萬vạn 法pháp 之chi 體thể 故cố 也dã 。 萬vạn 法pháp 雖tuy 實thật 。 然nhiên 非phi 照chiếu 不bất 得đắc 。 事sự 本bổn 即tức 真chân 。 非phi 智trí 不bất 顯hiển 。 內nội 外ngoại 相tướng 與dữ 以dĩ 成thành 其kỳ 照chiếu 功công 。 與dữ 共cộng 也dã 。 由do 智trí 顯hiển 理lý 。 理lý 顯hiển 曰viết 智trí 。 故cố 共cộng 成thành 鑒giám 照chiếu 之chi 功công 也dã 。 此thử 則tắc 聖thánh 所sở 不bất 能năng 同đồng 用dụng 也dã 。 結kết 異dị 也dã 。 聖thánh 智trí 與dữ 理lý 。 所sở 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 而nhi 同đồng 者giả 。 此thử 明minh 照chiếu 用dụng 也dã 。 △# 二nhị 釋thích 不bất 可khả 異dị 。 內nội 雖tuy 照chiếu 而nhi 無vô 知tri (# 照chiếu 體thể 本bổn 寂tịch )# 外ngoại 雖tuy 實thật 而nhi 無vô 相tướng (# 真chân 理lý 本bổn 空không )# 內nội 外ngoại 寂tịch 然nhiên 。 相tương/tướng 與dữ 俱câu 無vô (# 境cảnh 智trí 同đồng 寂tịch )# 此thử 則tắc 聖thánh 所sở 不bất 能năng 異dị 寂tịch 也dã 。 結kết 同đồng 也dã 。 聖thánh 智trí 與dữ 理lý 。 所sở 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 而nhi 異dị 者giả 。 此thử 明minh 寂tịch 也dã 。 △# 三tam 引dẫn 證chứng 三tam 。 初sơ 證chứng 辨biện 同đồng 於ư 異dị 。 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 諸chư 法pháp 不bất 異dị 者giả 。 諸chư 法pháp 者giả 心tâm 境cảnh 也dã 。 不bất 異dị 者giả 同đồng 虗hư 寂tịch 也dã 。 者giả 字tự 是thị 牒điệp 經kinh 。 下hạ 釋thích 之chi 云vân 。 豈khởi 曰viết 續tục 鳧phù 截tiệt 鶴hạc 。 夷di 嶽nhạc 盈doanh 壑hác 。 然nhiên 後hậu 無vô 異dị 哉tai 。 續tục 鳧phù 截tiệt 鶴hạc 。 語ngữ 出xuất 真chân 經kinh 。 云vân 鳧phù 脛hĩnh 雖tuy 短đoản 。 續tục 之chi 則tắc 憂ưu 。 鶴hạc 脛hĩnh 雖tuy 長trường/trưởng 。 斷đoạn 之chi 則tắc 悲bi 等đẳng 。 夷di 平bình 也dã 。 嶽nhạc 山sơn 也dã 。 盈doanh 滿mãn 也dã 。 壑hác 谿khê 也dã 。 此thử 則tắc 反phản 釋thích 經kinh 意ý 。 豈khởi 謂vị 令linh 鳧phù 鶴hạc 長trường 短đoản 。 谿khê 山sơn 高cao 低đê 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 而nhi 謂vị 諸chư 法pháp 不bất 異dị 。 非phi 此thử 說thuyết 也dã 。 下hạ 順thuận 釋thích 云vân 。 誠thành 以dĩ 不bất 異dị 於ư 異dị 。 不bất 異dị 之chi 義nghĩa 。 於ư 殊thù 異dị 中trung 也dã 。 則tắc 高cao 低đê 長trường 短đoản 。 性tánh 不bất 可khả 異dị 。 故cố 曰viết 不bất 異dị 也dã 。 故cố 雖tuy 異dị 而nhi 不bất 異dị 也dã 。 此thử 證chứng 上thượng 辨biện 。 同đồng 者giả 同đồng 於ư 異dị 也dã 。 △# 二nhị 證chứng 辨biện 異dị 於ư 同đồng 。 故cố 經Kinh 云vân 。 甚thậm 奇kỳ 世Thế 尊Tôn 。 於ư 無vô 異dị 法pháp 中trung 而nhi 說thuyết 諸chư 法Pháp 異dị 。 大đại 品phẩm 經kinh 。 空không 生sanh 歎thán 佛Phật 讚tán 法Pháp 。 雖tuy 諸chư 法pháp 同đồng 真chân 無vô 異dị 。 而nhi 境cảnh 智trí 宛uyển 爾nhĩ 差sai 殊thù 。 此thử 證chứng 上thượng 辨biện 異dị 者giả 。 異dị 於ư 同đồng 也dã 。 △# 三tam 證chứng 同đồng 異dị 不bất 二nhị 。 又hựu 云vân 。 般Bát 若Nhã (# 智trí )# 與dữ 諸chư 法pháp (# 境cảnh )# 亦diệc 不bất 一nhất 相tương/tướng 。 能năng 所sở 各các 存tồn 。 證chứng 上thượng 不bất 可khả 得đắc 而nhi 同đồng 也dã 。 亦diệc 不bất 異dị 相tướng 。 同đồng 一nhất 真chân 體thể 。 證chứng 上thượng 不bất 可khả 得đắc 而nhi 異dị 也dã 。 信tín 矣hĩ 。 佛Phật 語ngữ 實thật 不bất 虗hư 。 故cố 自tự 信tín 信tín 他tha 也dã 。 △# 九cửu 寂tịch 用dụng 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 寂tịch 用dụng 何hà 異dị 難nạn/nan 。 文văn 二nhị 。 初sơ 牒điệp 論luận 。 難nạn/nan 曰viết 。 論luận 云vân 。 言ngôn 用dụng 則tắc 異dị 。 言ngôn 寂tịch 則tắc 同đồng 。 牒điệp 上thượng 云vân 聖thánh 所sở 不bất 能năng 同đồng 用dụng 也dã 。 聖thánh 所sở 不bất 能năng 異dị 寂tịch 也dã 。 △# 二nhị 正chánh 問vấn 。 未vị 詳tường 般Bát 若Nhã 之chi 內nội 。 則tắc 有hữu 用dụng 寂tịch 之chi 異dị 乎hồ 。 此thử 是thị 請thỉnh 益ích 。 問vấn 般Bát 若Nhã 真chân 一nhất 無vô 差sai 。 何hà 以dĩ 有hữu 一nhất 用dụng 一nhất 寂tịch 之chi 異dị 。 未vị 詳tường 審thẩm 也dã 。 △# 二nhị 用dụng 寂tịch 同đồng 時thời 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 同đồng 時thời 。 答đáp 曰viết 。 用dụng 即tức 寂tịch 。 不bất 離ly 境cảnh 智trí 之chi 二nhị 。 而nhi 同đồng 一nhất 寂tịch 滅diệt 也dã 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 如như 全toàn 波ba 是thị 水thủy 故cố 。 寂tịch 即tức 用dụng 。 同đồng 一nhất 虗hư 寂tịch 。 而nhi 能năng 所sở 歷lịch 然nhiên 。 勝thắng 鬘man 又hựu 云vân 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 如như 全toàn 水thủy 是thị 波ba 故cố 。 此thử 中trung 言ngôn 寂tịch 。 即tức 權quyền 實thật 同đồng 體thể 。 言ngôn 用dụng 。 即tức 二nhị 用dụng 雙song 明minh 。 竝tịnh 體thể 用dụng 同đồng 時thời 故cố 也dã 。 用dụng 寂tịch 體thể 一nhất 。 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 。 言ngôn 體thể 者giả 。 非phi 所sở 依y 真chân 體thể 。 此thử 明minh 相tướng 依y 之chi 體thể 用dụng 依y 於ư 寂tịch 。 以dĩ 寂tịch 為vi 體thể 。 寂tịch 依y 於ư 用dụng 。 以dĩ 用dụng 為vi 體thể 。 相tương 依y 故cố 體thể 一nhất 也dã 。 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 者giả 。 寂tịch 出xuất 用dụng 。 用dụng 出xuất 寂tịch 。 故cố 有hữu 寂tịch 用dụng 之chi 異dị 名danh 。 非phi 謂vị 別biệt 有hữu 一nhất 體thể 。 為vi 用dụng 寂tịch 之chi 出xuất 處xứ 也dã 。 更cánh 無vô 無vô 用dụng 之chi 寂tịch 。 而nhi 主chủ 於ư 用dụng 也dã 。 又hựu 合hợp 云vân 。 更cánh 無vô 無vô 寂tịch 之chi 用dụng 。 而nhi 主chủ 於ư 寂tịch 也dã 。 今kim 文văn 影ảnh 略lược 。 更cánh 者giả 定định 義nghĩa 也dã 。 意ý 云vân 。 定định 無vô 無vô 用dụng 之chi 單đơn 寂tịch 。 而nhi 為vi 用dụng 之chi 。 依y 主chủ 。 又hựu 定định 無vô 無vô 寂tịch 之chi 單đơn 用dụng 。 而nhi 為vi 寂tịch 之chi 。 依y 主chủ 。 不bất 有hữu 則tắc 已dĩ 。 有hữu 則tắc 用dụng 寂tịch 。 同đồng 時thời 既ký 無vô 二nhị 體thể 。 如như 何hà 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 。 △# 二nhị 結kết 會hội 權quyền 實thật 九cửu 重trùng 問vấn 答đáp 。 本bổn 因nhân 權quyền 實thật 體thể 用dụng 而nhi 起khởi 。 今kim 迹tích 亡vong 疑nghi 盡tận 。 理lý 顯hiển 義nghĩa 圓viên 。 故cố 今kim 結kết 會hội 歸quy 前tiền 。 顯hiển 體thể 用dụng 不bất 二nhị 也dã 。 文văn 三tam 。 初sơ 結kết 義nghĩa 歸quy 前tiền 。 是thị 以dĩ (# 承thừa 上thượng 用dụng 寂tịch 不bất 二nhị 故cố )# 智trí 彌di 昧muội 。 照chiếu 逾du 明minh 。 結kết 實thật 也dã 。 彌di 極cực 也dã 。 逾du 過quá 也dã 。 體thể 本bổn 無vô 知tri 故cố 。 昧muội 之chi 彌di 極cực 。 即tức 體thể 之chi 照chiếu 。 照chiếu 徹triệt 理lý 源nguyên 。 其kỳ 明minh 過quá 逾du 於ư 常thường 照chiếu 也dã 。 即tức 前tiền 云vân 。 智trí 有hữu 窮cùng 幽u 之chi 鑒giám 。 而nhi 無vô 知tri 焉yên 。 神thần 彌di 靜tĩnh 。 應ưng 逾du 動động 。 結kết 權quyền 也dã 。 體thể 本bổn 無vô 慮lự 。 故cố 靜tĩnh 之chi 彌di 極cực 。 即tức 體thể 之chi 應ưng 常thường 。 應ưng 有hữu 緣duyên 故cố 。 動động 之chi 逾du 越việt 也dã 。 即tức 前tiền 云vân 。 神thần 有hữu 應ưng 會hội 之chi 用dụng 。 而nhi 無vô 慮lự 焉yên 。 下hạ 總tổng 責trách 疑nghi 者giả 。 豈khởi 曰viết 明minh 昧muội 動động 靜tĩnh 之chi 異dị 哉tai 。 明minh 與dữ 昧muội 。 動động 與dữ 靜tĩnh 。 豈khởi 當đương 執chấp 異dị 也dã 。 △# 二nhị 引dẫn 文văn 為vi 證chứng 。 故cố 成thành 具cụ 云vân 。 不bất 為vi 而nhi 過quá 為vi 。 證chứng 上thượng 權quyền 智trí 靜tĩnh 而nhi 常thường 用dụng 。 寶bảo 積tích 曰viết 。 無vô 心tâm 無vô 識thức 。 無vô 不bất 覺giác 知tri 。 證chứng 上thượng 寶bảo 智trí 。 即tức 昧muội 而nhi 明minh 也dã 。 淨tịnh 名danh 上thượng 卷quyển 實thật 積tích 偈kệ 讚tán 云vân 。 以dĩ 無vô 心tâm 意ý 而nhi 現hiện 行hành 。 今kim 則tắc 小tiểu 變biến 其kỳ 文văn 也dã 。 △# 三tam 總tổng 結kết 文văn 意ý 。 斯tư 則tắc (# 總tổng 指chỉ 標tiêu 宗tông 已dĩ 上thượng 問vấn 答đáp 等đẳng 文văn 也dã )# 窮cùng 神thần (# 權quyền 也dã )# 盡tận 智trí (# 實thật 也dã )# 極cực 象tượng 外ngoại (# 有hữu 無vô 曰viết 象tượng )# 之chi 談đàm 也dã 。 般Bát 若Nhã 體thể 用dụng 不bất 二nhị 。 故cố 極cực 有hữu 無vô 之chi 象tượng 外ngoại 也dã 。 談đàm 者giả 指chỉ 上thượng 所sở 說thuyết 也dã 。 即tức 之chi 明minh 文văn 。 聖thánh 心tâm 可khả 知tri 矣hĩ 。 結kết 也dã 。 明minh 文văn 者giả 。 如như 證chứng 而nhi 說thuyết 。 故cố 曰viết 明minh 了liễu 之chi 文văn 。 思tư 之chi 可khả 解giải 。 又hựu 或hoặc 近cận 指chỉ 上thượng 二nhị 經kinh 。 曰viết 明minh 文văn 。 問vấn 答đáp 終chung 此thử 。 第đệ 三tam 般Bát 若Nhã 論luận 畢tất 。 注Chú 肇Triệu 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 三tam 音âm 切thiết 驍# (# 古cổ 公công 切thiết )# 萇# (# 除trừ 良lương 切thiết )# 襲tập (# 似tự 力lực 切thiết )# 韜# (# 他tha 刀đao 切thiết )# 洽hiệp (# 胡hồ 夾giáp 切thiết )# 拓thác (# 他tha 各các 切thiết )# 韞# (# 於ư 昆côn 切thiết )# 渝du (# 弋# 朱chu 朱chu )# 忒thất (# 他tha 得đắc 切thiết )# 瞽# (# 公công 五ngũ 切thiết )# 髣phảng 髴phất (# 上thượng 芳phương 往vãng 切thiết 下hạ 芳phương 勿vật 切thiết )# 鳧phù (# 扶phù 音âm )# 脛hĩnh (# 經Kinh 郢# 切Thiết )# 惘võng (# 文văn 兩lưỡng 切thiết )# 抗kháng (# 可khả 浪lãng 切thiết )#