大Đại 乘Thừa 止Chỉ 觀Quán 法Pháp 門Môn 宗Tông 圓Viên 記Ký 卷quyển 第đệ 二nhị

東đông 掖dịch 白bạch 蓮liên 釋thích 。 了liễu 然nhiên 。 述thuật 。

二nhị 辨biện 體thể 狀trạng 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 示thị 意ý 。 約ước 離ly 相tương/tướng 明minh 淨tịnh 心tâm 不bất 一nhất 不bất 異dị 論luận 法pháp 性tánh 。 二nhị 藏tạng 辨biện 真Chân 如Như 者giả 。 然nhiên 淨tịnh 心tâm 。 法pháp 性tánh 。 真Chân 如Như 實thật 一nhất 體thể 而nhi 異dị 名danh 。 今kim 以dĩ 此thử 三tam 分phần/phân 對đối 三tam 章chương 者giả 。 從tùng 名danh 別biệt 故cố 。 淨tịnh 之chi 為vi 名danh 離ly 染nhiễm 義nghĩa 便tiện 。 故cố 約ước 離ly 相tương/tướng 明minh 淨tịnh 心tâm 也dã 。 故cố 前tiền 文văn 釋thích 淨tịnh 心tâm 云vân 。 無vô 明minh 染nhiễm 法pháp 本bổn 來lai 與dữ 心tâm 相tương 離ly 。 法pháp 性tánh 之chi 名danh 。 乃nãi 於ư 諸chư 法pháp 。 而nhi 辨biện 其kỳ 性tánh 。 如như 向hướng 釋thích 法pháp 性tánh 中trung 有hữu 即tức 有hữu 離ly 。 即tức 故cố 不bất 異dị 。 離ly 故cố 不bất 一nhất 。 故cố 不bất 一nhất 不bất 異dị 法pháp 性tánh 也dã 。 真Chân 如Như 辯biện 二nhị 藏tạng 者giả 。 依y 起khởi 信tín 乃nãi 約ước 真Chân 如Như 明minh 二nhị 藏tạng 故cố 。 又hựu 二nhị 藏tạng 既ký 云vân 如Như 來Lai 。 故cố 順thuận 如như 字tự 辯biện 真Chân 如Như 也dã 。 須tu 知tri 三tam 章chương 不bất 出xuất 體thể 用dụng 。 淨tịnh 心tâm 是thị 體thể 。 法pháp 性tánh 是thị 用dụng 。 然nhiên 淨tịnh 心tâm 中trung 應ưng 乃nãi 有hữu 用dụng 。 文văn 云vân 。 自tự 性tánh 圓viên 融dung 體thể 備bị 大đại 用dụng 。 然nhiên 法pháp 性tánh 中trung 應ưng 乃nãi 有hữu 體thể 。 文văn 云vân 淨tịnh 心tâm 之chi 體thể 常thường 無vô 生sanh 滅diệt 。 今kim 但đãn 從tùng 文văn 正chánh 途đồ 以dĩ 說thuyết 淨tịnh 心tâm 為vì 離ly 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 獨độc 明minh 其kỳ 體thể 。 法pháp 性tánh 約ước 即tức 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 意ý 明minh 其kỳ 用dụng 。 如như 文văn 云vân 。 上thượng 來lai 雖tuy 明minh 淨tịnh 心tâm 離ly 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 心tâm 及cập 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 然nhiên 此thử 諸chư 相tướng 復phục 不bất 異dị 淨tịnh 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 此thử 心tâm 體thể 雖tuy 復phục 平bình 等đẳng 。 而nhi 即tức 本bổn 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 。 乃nãi 至chí 云vân 此thử 等đẳng 虗hư 相tương/tướng 無vô 體thể 惟duy 是thị 淨tịnh 心tâm 。 故cố 言ngôn 不bất 異dị 。 又hựu 復phục 離ly 相tương/tướng 淨tịnh 心tâm 中trung 雖tuy 云vân 有hữu 用dụng 。 乃nãi 是thị 性tánh 染nhiễm 性tánh 淨tịnh 之chi 用dụng 。 故cố 皆giai 屬thuộc 體thể 不bất 異dị 。 法pháp 性tánh 中trung 既ký 辨biện 事sự 染nhiễm 事sự 淨tịnh 之chi 用dụng 。 遂toại 偏thiên 屬thuộc 用dụng 。 故cố 此thử 二nhị 章chương 不bất 出xuất 體thể 用dụng 。 其kỳ 第đệ 三tam 二nhị 藏tạng 者giả 。 釋thích 成thành 前tiền 義nghĩa 也dã 。 空không 藏tạng 釋thích 離ly 相tương/tướng 淨tịnh 心tâm 。 不bất 空không 釋thích 不bất 異dị 法pháp 性tánh 。 雖tuy 此thử 三tam 文văn 不bất 出xuất 體thể 用dụng 。 意ý 則tắc 惟duy 在tại 辨biện 於ư 體thể 狀trạng 。 斯tư 亦diệc 可khả 云vân 文văn 三tam 義nghĩa 二nhị 意ý 則tắc 惟duy 一nhất 。 所sở 論luận 用dụng 者giả 。 約ước 用dụng 者giả 辯biện 體thể 。 何hà 者giả 。 由do 不bất 異dị 之chi 意ý 意ý 。 論luận 此thử 體thể 不bất 異dị 用dụng 故cố 。 乃nãi 見kiến 此thử 用dụng 是thị 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 故cố 於ư 用dụng 中trung 亦diệc 云vân 辨biện 體thể 。 若nhược 以dĩ 今kim 文văn 會hội 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 今kim 文văn 同đồng 體thể 相tướng 中trung 眼nhãn 智trí 所sở 知tri 見kiến 。 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 彼bỉ 以dĩ 三tam 諦đế 為vi 境cảnh 界giới 。 今kim 以dĩ 三tam 諦đế 為vi 體thể 狀trạng 。 文văn 雖tuy 在tại 於ư 開khai 解giải 。 義nghĩa 必tất 貫quán 於ư 正chánh 修tu 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 正chánh 明minh 觀quán 法pháp 中trung 先tiên 示thị 十thập 境cảnh 。 輔phụ 行hành 乃nãi 云vân 。 又hựu 此thử 十thập 境cảnh 即tức 是thị 前tiền 文văn 所sở 顯hiển 之chi 體thể 。 前tiền 約ước 所sở 顯hiển 能năng 攝nhiếp 故cố 立lập 體thể 名danh 。 今kim 對đối 能năng 觀quán 所sở 發phát 故cố 立lập 境cảnh 名danh 。 又hựu 前tiền 從tùng 理lý 說thuyết 故cố 體thể 惟duy 一nhất 。 今kim 從tùng 事sự 邊biên 故cố 境cảnh 有hữu 十thập 。 事sự 即tức 理lý 故cố 。 故cố 一nhất 一nhất 境cảnh 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 理lý 即tức 事sự 故cố 。 故cố 一nhất 一nhất 境cảnh 相tướng 別biệt 不bất 同đồng 。 然nhiên 此thử 文văn 意ý 。 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 所sở 觀quán 有hữu 所sở 離ly 所sở 顯hiển 。 陰ấm 等đẳng 十thập 境cảnh 乃nãi 所sở 離ly 也dã 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 乃nãi 所sở 顯hiển 也dã 。 前tiền 來lai 體thể 相tướng 正chánh 是thị 所sở 顯hiển 。 點điểm 今kim 所sở 離ly 即tức 是thị 所sở 顯hiển 。 故cố 云vân 即tức 是thị 前tiền 文văn 所sở 顯hiển 之chi 體thể 。 且thả 前tiền 文văn 所sở 顯hiển 之chi 體thể 即tức 是thị 下hạ 文văn 正chánh 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 故cố 云vân 一nhất 一nhất 境cảnh 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 以dĩ 此thử 而nhi 知tri 。 開khai 解giải 中trung 體thể 相tướng 即tức 是thị 正chánh 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 類loại 。 今kim 開khai 解giải 明minh 體thể 狀trạng 者giả 。 豈khởi 非phi 預dự 示thị 正chánh 觀quán 所sở 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 下hạ 文văn 止Chỉ 觀Quán 體thể 狀trạng 。 乃nãi 依y 此thử 境cảnh 明minh 於ư 能năng 入nhập 止Chỉ 觀Quán 體thể 狀trạng 。 能năng 不bất 離ly 所sở 。 即tức 是thị 今kim 文văn 所sở 依y 體thể 狀trạng 。 如như 此thử 了liễu 者giả 方phương 可khả 與dữ 云vân 能năng 所sở 不bất 二nhị 。 又hựu 今kim 文văn 中trung 該cai 於ư 三tam 境cảnh 。 何hà 者giả 。 且thả 離ly 相tương/tướng 明minh 淨tịnh 心tâm 即tức 性tánh 德đức 修tu 德đức 二nhị 境cảnh 不bất 異dị 。 辨biện 法pháp 性tánh 即tức 化hóa 他tha 境cảnh 。 南nam 嶽nhạc 以dĩ 體thể 用dụng 分phần/phân 自tự 他tha 。 如như 云vân 為vi 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 故cố 止chỉ 為vi 自tự 以dĩ 觀quán 為vi 他tha 。 心tâm 體thể 平bình 等đẳng 為vi 止chỉ 。 具cụ 違vi 順thuận 二nhị 用dụng 為vi 觀quán 。 輔phụ 行hành 亦diệc 以dĩ 三tam 境cảnh 分phần/phân 自tự 他tha 。 乃nãi 云vân 以dĩ 三tam 諦đế 法pháp 不bất 出xuất 修tu 性tánh 自tự 他tha 故cố 也dã 。 既ký 以dĩ 修tu 性tánh 二nhị 境cảnh 為vi 自tự 。 化hóa 他tha 為vi 他tha 。 今kim 淨tịnh 心tâm 是thị 體thể 屬thuộc 自tự 。 法pháp 性tánh 是thị 用dụng 屬thuộc 他tha 。 故cố 此thử 二nhị 章chương 義nghĩa 該cai 修tu 性tánh 二nhị 境cảnh 者giả 。 可khả 進tiến 退thoái 取thủ 之chi 。 一nhất 者giả 直trực 示thị 心tâm 體thể 是thị 性tánh 德đức 境cảnh 。 離ly 於ư 四tứ 句cú 是thị 修tu 德đức 境cảnh 。 下hạ 文văn 有hữu 問vấn 答đáp 。 云vân 得đắc 入nhập 者giả 。 前tiền 離ly 四tứ 句cú 為vi 修tu 德đức 體thể 。 後hậu 問vấn 答đáp 者giả 約ước 能năng 入nhập 之chi 人nhân 辨biện 意ý 識thức 解giải 入nhập 也dã 。 二nhị 者giả 以dĩ 問vấn 答đáp 之chi 前tiền 為vi 性tánh 境cảnh 。 正chánh 以dĩ 問vấn 答đáp 為vi 修tu 境cảnh 。 且thả 前tiền 為vi 性tánh 者giả 。 初sơ 直trực 示thị 性tánh 德đức 之chi 體thể 。 次thứ 以dĩ 四tứ 句cú 顯hiển 性tánh 德đức 體thể 。 本bổn 來lai 離ly 計kế 故cố 皆giai 屬thuộc 性tánh 。 境cảnh 若nhược 會hội 同đồng 三tam 千thiên 者giả 。 今kim 立lập 四tứ 句cú 顯hiển 發phát 祖tổ 文văn 。 一nhất 該cai 攝nhiếp 無vô 不bất 徧biến 。 乃nãi 成thành 三tam 千thiên 之chi 通thông 體thể 也dã 。 二nhị 歸quy 趣thú 無vô 不bất 極cực 。 乃nãi 法pháp 法pháp 三tam 千thiên 也dã 。 三tam 所sở 成thành 無vô 不bất 俗tục 。 則tắc 三tam 千thiên 惟duy 在tại 俗tục 諦đế 也dã 。 四tứ 能năng 詮thuyên 無vô 不bất 圓viên 。 由do 前tiền 三tam 教giáo 法pháp 屬thuộc 三tam 千thiên 而nhi 不bất 能năng 詮thuyên 。 且thả 成thành 三tam 千thiên 者giả 。 以dĩ 淨tịnh 心tâm 是thị 體thể 。 法pháp 性tánh 是thị 用dụng 。 以dĩ 體thể 融dung 用dụng 遂toại 成thành 三tam 千thiên 。 故cố 三tam 境cảnh 具cụ 足túc 方phương 是thị 三tam 千thiên 。 所sở 以dĩ 該cai 攝nhiếp 而nhi 無vô 不bất 遍biến 也dã 。 趣thú 無vô 不bất 極cực 者giả 。 乃nãi 在tại 體thể 為vi 體thể 三tam 千thiên 。 在tại 用dụng 為vi 用dụng 三tam 千thiên 也dã 。 所sở 成thành 無vô 不bất 俗tục 者giả 。 則tắc 在tại 體thể 非phi 三tam 千thiên 。 在tại 用dụng 是thị 三tam 千thiên 也dã 。 今kim 先tiên 示thị 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 中trung 三tam 義nghĩa 。 輔phụ 行hành 云vân 。 以dĩ 三tam 諦đế 法pháp 不bất 出xuất 修tu 性tánh 自tự 他tha 故cố 也dã 。 且thả 三tam 千thiên 即tức 三tam 諦đế 。 中trung 性tánh 空không 自tự 俗tục 他tha 。 是thị 故cố 三tam 境cảnh 具cụ 成thành 三tam 千thiên 。 此thử 同đồng 攝nhiếp 無vô 不bất 遍biến 也dã 。 又hựu 於ư 性tánh 德đức 為vi 理lý 具cụ 三tam 千thiên 。 於ư 修tu 為vi 修tu 具cụ 三tam 千thiên 。 於ư 化hóa 化hóa 為vi 化hóa 用dụng 三tam 千thiên 。 此thử 乃nãi 趣thú 無vô 不bất 極cực 也dã 。 智trí 者giả 云vân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 一nhất 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 況huống 三tam 千thiên 法pháp 。 輔phụ 行hành 云vân 。 結kết 前tiền 自tự 行hành 乃nãi 性tánh 德đức 修tu 德đức 。 非phi 三tam 千thiên 也dã 。 又hựu 云vân 世thế 諦đế 尚thượng 具cụ 無vô 量lượng 法pháp 況huống 三tam 千thiên 法pháp 。 輔phụ 行hành 云vân 。 生sanh 後hậu 化hóa 他tha 乃nãi 化hóa 他tha 境cảnh 則tắc 有hữu 三tam 千thiên 。 此thử 乃nãi 所sở 成thành 無vô 不bất 俗tục 也dã 。 若nhược 今kim 文văn 中trung 。 據cứ 下hạ 釋thích 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 乃nãi 云vân 。 若nhược 徧biến 就tựu 分phân 別biệt 妄vọng 執chấp 之chi 事sự 。 即tức 一nhất 向hướng 不bất 融dung 。 若nhược 據cứ 心tâm 性tánh 緣duyên 起khởi 依y 持trì 之chi 用dụng 。 即tức 可khả 得đắc 相tương/tướng 攝nhiếp 。 此thử 是thị 以dĩ 理lý 融dung 事sự 攝nhiếp 無vô 不bất 遍biến 也dã 。 又hựu 淨tịnh 心tâm 中trung 有hữu 體thể 備bị 大đại 用dụng 。 此thử 乃nãi 趣thú 無vô 不bất 極cực 也dã 。 又hựu 淨tịnh 心tâm 惟duy 未vị 明minh 三tam 千thiên 法pháp 性tánh 之chi 用dụng 。 方phương 論luận 三tam 千thiên 。 此thử 乃nãi 成thành 無vô 不bất 俗tục 也dã 。 問vấn 。 南nam 嶽nhạc 不bất 云vân 三tam 千thiên 。 何hà 以dĩ 會hội 同đồng 。 答đáp 。 祇kỳ 此thử 體thể 狀trạng 章chương 中trung 藏tạng 體thể 一nhất 異dị 以dĩ 釋thích 實thật 有hữu 。 而nhi 明minh 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 并tinh 事sự 用dụng 相tương/tướng 用dụng 相tương/tướng 攝nhiếp 。 豈khởi 有hữu 三tam 千thiên 義nghĩa 理lý 顯hiển 過quá 於ư 此thử 。 何hà 必tất 名danh 同đồng 方phương 云vân 義nghĩa 等đẳng 。 俟sĩ 至chí 下hạ 文văn 當đương 略lược 點điểm 之chi 。 二nhị 解giải 釋thích 為vi 三tam 。 初sơ 舉cử 離ly 相tương/tướng 以dĩ 明minh 體thể 狀trạng 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 此thử 心tâm 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 法pháp 體thể 三tam 。 初sơ 直trực 示thị 心tâm 體thể 不bất 可khả 思tư 議nghị 四tứ 。 初sơ 云vân 此thử 心tâm 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 真Chân 如Như 心tâm 者giả 。 示thị 此thử 心tâm 體thể 也dã 。 自tự 性tánh 圓viên 融dung 體thể 備bị 大đại 用dụng 者giả 。 示thị 心tâm 體thể 之chi 具cụ 德đức 也dã 。 但đãn 是thị 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 知tri 。 非phi 情tình 量lượng 之chi 能năng 測trắc 者giả 。 示thị 心tâm 體thể 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 文văn 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 者giả 。 揀giản 俗tục 非phi 勝thắng 故cố 稱xưng 第đệ 一nhất 。 深thâm 極cực 所sở 以dĩ 故cố 稱xưng 為vi 義nghĩa 。 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 故cố 稱xưng 曰viết 諦đế 。 然nhiên 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 其kỳ 名danh 則tắc 通thông 。 其kỳ 義nghĩa 別biệt 四tứ 教giáo 三tam 接tiếp 共cộng 有hữu 七thất 種chủng 。 今kim 所sở 云vân 者giả 即tức 是thị 圓viên 教giáo 平bình 等đẳng 理lý 性tánh 中trung 實thật 真Chân 諦Đế 也dã 。 古cổ 人nhân 釋thích 諦đế 。 或hoặc 以dĩ 於ư 境cảnh 。 或hoặc 以dĩ 智trí 教giáo 。 今kim 以dĩ 理lý 釋thích 収thâu 攝nhiếp 不bất 遺di 。 如như 章chương 安an 云vân 。 今kim 用dụng 理lý 釋thích 諦đế 。 理lý 當đương 即tức 境cảnh 正chánh 。 境cảnh 正chánh 即tức 智trí 教giáo 皆giai 正chánh 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 諦đế 即tức 是thị 理lý 。 又hựu 諦đế 之chi 為vi 名danh 。 有hữu 從tùng 當đương 體thể 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 。 如như 審thẩm 實thật 是thị 空không 是thị 假giả 是thị 中trung 。 有hữu 從tùng 所sở 依y 實thật 審thẩm 一nhất 體thể 。 如như 空không 假giả 中trung 皆giai 即tức 一nhất 性tánh 所sở 以dĩ 稱xưng 諦đế 。 諦đế 乃nãi 非phi 三tam 。 三tam 名danh 非phi 諦đế 。 以dĩ 三tam 即tức 性tánh 故cố 曰viết 三tam 諦đế 。 此thử 約ước 所sở 依y 不bất 從tùng 當đương 體thể (# 云vân 云vân )# 。 言ngôn 真Chân 如Như 心tâm 者giả 。 揀giản 偽ngụy 異dị 念niệm 稱xưng 真Chân 如Như 心tâm 。 雖tuy 非phi 偽ngụy 異dị 不bất 離ly 當đương 念niệm 。 即tức 真Chân 如Như 也dã 。 圓viên 融dung 者giả 。 圓viên 滿mãn 融dung 通thông 。 融dung 而nhi 不bất 圓viên 通thông 教giáo 也dã 。 圓viên 而nhi 不bất 融dung 別biệt 教giáo 也dã 。 能năng 圓viên 能năng 融dung 圓viên 教giáo 也dã 。 又hựu 圓viên 謂vị 圓viên 妙diệu 。 妙diệu 即tức 融dung 通thông 。 故cố 此thử 圓viên 融dung 不bất 通thông 通thông 別biệt 。 以dĩ 此thử 心tâm 體thể 當đương 體thể 包bao 含hàm 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 故cố 云vân 自tự 性tánh 圓viên 融dung 。 而nhi 此thử 之chi 體thể 以dĩ 圓viên 融dung 故cố 。 不bất 隔cách 諸chư 法pháp 能năng 備bị 大đại 用dụng 。 又hựu 自tự 性tánh 者giả 法Pháp 身thân 。 圓viên 融dung 者giả 般Bát 若Nhã 。 大đại 用dụng 者giả 解giải 脫thoát 三tam 德đức 。 一nhất 體thể 即tức 是thị 淨tịnh 心tâm 之chi 體thể 狀trạng 也dã 。 但đãn 是thị 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 知tri 者giả 。 自tự 覺giác 聖thánh 之chi 言ngôn 出xuất 自tự 楞lăng 伽già 。 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 也dã 。 由do 此thử 心tâm 體thể 真chân 空không 冥minh 寂tịch 。 若nhược 非phi 此thử 智trí 無vô 由do 能năng 知tri 。 非phi 情tình 量lượng 之chi 能năng 測trắc 者giả 。 揀giản 非phi 四tứ 眼nhãn 二nhị 智trí 之chi 能năng 知tri 也dã 。 故cố 圓viên 心tâm 體thể 非phi 前tiền 三tam 教giáo 心tâm 口khẩu 思tư 議nghị 。 問vấn 。 非phi 情tình 量lượng 能năng 測trắc 者giả 。 不bất 可khả 思tư 耶da 不bất 可khả 議nghị 耶da 。 答đáp 。 情tình 即tức 是thị 思tư 。 量lượng 即tức 是thị 議nghị 。 如như 云vân 量lượng 謂vị 詮thuyên 量lượng 。 詮thuyên 即tức 議nghị 也dã 。 故cố 情tình 量lượng 之chi 言ngôn 對đối 於ư 思tư 議nghị 。 又hựu 不bất 別biệt 分phần/phân 對đối 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 問vấn 。 今kim 云vân 心tâm 體thể 是thị 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 知tri 。 章chương 安an 釋thích 大đại 經Kinh 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 名danh 非phi 相tướng 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 可khả 得đắc 見kiến 聞văn 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 聞văn 故cố 無vô 名danh 。 佛Phật 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 耳nhĩ 尚thượng 不bất 見kiến 聞văn 。 況huống 復phục 下hạ 地địa 及cập 與dữ 凡phàm 夫phu 。 而nhi 能năng 見kiến 聞văn 。 與dữ 今kim 相tương 違vi 。 其kỳ 義nghĩa 如như 何hà 。 答đáp 。 克khắc 從tùng 法pháp 體thể 。 不bất 可khả 見kiến 聞văn 。 故cố 非phi 思tư 議nghị 。 約ước 教giáo 詮thuyên 辨biện 。 偏thiên 邪tà 不bất 詮thuyên 。 故cố 此thử 法pháp 體thể 非phi 彼bỉ 見kiến 聞văn 。 圓viên 教giáo 詮thuyên 之chi 。 故cố 此thử 法pháp 體thể 。 惟duy 佛Phật 能năng 知tri 。 言ngôn 能năng 知tri 者giả 。 乃nãi 知tri 其kỳ 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 從tùng 體thể 。 今kim 文văn 從tùng 教giáo 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 中trung 以dĩ 圓viên 為vi 能năng 絕tuyệt 。 偏thiên 為vi 所sở 絕tuyệt 。 不bất 獨độc 所sở 絕tuyệt 之chi 偏thiên 。 不bất 得đắc 見kiến 聞văn 。 能năng 絕tuyệt 之chi 圓viên 亦diệc 絕tuyệt 故cố 非phi 見kiến 聞văn 。 今kim 以dĩ 圓viên 為vi 能năng 絕tuyệt 。 偏thiên 為vi 所sở 絕tuyệt 。 但đãn 取thủ 非phi 所sở 絕tuyệt 之chi 偏thiên 而nhi 得đắc 思tư 議nghị 。 故cố 能năng 絕tuyệt 之chi 圓viên 不bất 妨phương 能năng 知tri 。 同đồng 章chương 安an 云vân 。 當đương 知tri 絕tuyệt 名danh 與dữ 無vô 名danh 為vi 異dị 。 又hựu 云vân 。 論luận 無vô 。 無vô 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 (# 情tình 量lượng 同đồng 非phi )# 。 論luận 絕tuyệt 。 絕tuyệt 能năng 終chung 所sở 。 又hựu 云vân 。 別biệt 教giáo 已dĩ 下hạ 四tứ 門môn 為vi 所sở 絕tuyệt 。 圓viên 教giáo 為vi 能năng 絕tuyệt 。 今kim 既ký 絕tuyệt 能năng 故cố 圓viên 亦diệc 絕tuyệt 。 乃nãi 同đồng 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 耳nhĩ 尚thượng 不bất 見kiến 聞văn 。 二nhị 故cố 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 。 不bất 可khả 以dĩ 名danh 名danh 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 相tương/tướng 相tương/tướng 。 言ngôn 語ngữ 心tâm 行hành 者giả 。 言ngôn 是thị 一nhất 實thật (# 亦diệc 通thông 二nhị 假giả 。 今kim 對đối 語ngữ 字tự 且thả 屬thuộc 一nhất 實thật )# 。 語ngữ 屬thuộc 三tam 假giả 。 心tâm 是thị 心tâm 王vương 。 行hành 是thị 心tâm 所sở 。 道đạo 斷đoạn 所sở 滅diệt 者giả 。 道đạo 謂vị 道đạo 路lộ 而nhi 能năng 通thông 故cố 。 今kim 路lộ 既ký 斷đoạn 言ngôn 說thuyết 何hà 通thông 。 所sở 謂vị 處xứ 所sở 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 今kim 處xứ 既ký 滅diệt 心tâm 行hành 無vô 依y 。 心tâm 行hành 無vô 依y 乃nãi 非phi 心tâm 所sở 相tương/tướng 。 言ngôn 說thuyết 不bất 通thông 乃nãi 非phi 言ngôn 所sở 名danh 。 非phi 心tâm 所sở 相tương/tướng 是thị 不bất 可khả 思tư 。 非phi 言ngôn 所sở 名danh 是thị 不bất 可khả 議nghị 。 祇kỳ 因nhân 所sở 無vô 。 致trí 其kỳ 能năng 泯mẫn 。 故cố 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 之chi 言ngôn 該cai 能năng 思tư 能năng 議nghị 。 所sở 思tư 所sở 議nghị 皆giai 不bất 可khả 也dã 。 若nhược 以dĩ 心tâm 行hàng 行hàng 字tự 作tác 平bình 聲thanh 讀đọc 者giả 。 亦diệc 無vô 害hại 前tiền 釋thích 。 三tam 何hà 以dĩ 下hạ 釋thích 成thành 。 心tâm 體thể 離ly 名danh 相tướng 者giả 。 德đức 王vương 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 名danh 非phi 相tướng 。 起khởi 信tín 云vân 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 與dữ 今kim 相tương/tướng 字tự 通thông 局cục 不bất 同đồng 。 起khởi 信tín 以dĩ 言ngôn 說thuyết 名danh 字tự 。 心tâm 緣duyên 皆giai 號hiệu 為vi 相tương/tướng 。 此thử 相tương/tướng 則tắc 通thông 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 見kiến 者giả 為vi 相tương/tướng 。 聞văn 者giả 為vi 名danh 。 故cố 章chương 安an 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 耳nhĩ 釋thích 於ư 見kiến 聞văn 。 此thử 相tương/tướng 乃nãi 別biệt 今kim 文văn 相tương/tướng 者giả 。 別biệt 取thủ 心tâm 緣duyên 法pháp 塵trần 為vi 相tương/tướng 。 屬thuộc 不bất 可khả 思tư 。 體thể 既ký 離ly 名danh 心tâm 既ký 絕tuyệt 相tương/tướng 者giả 。 文văn 之chi 互hỗ 顯hiển 。 亦diệc 可khả 心tâm 既ký 離ly 名danh 體thể 既ký 絕tuyệt 相tương/tướng 。 四tứ 是thị 以dĩ 下hạ 結kết 意ý 。 此thử 法pháp 既ký 然nhiên 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 如như 何hà 可khả 論luận 其kỳ 體thể 狀trạng 耶da 。 故cố 云vân 實thật 亦diệc 難nạn/nan 哉tai 。

二nhị 惟duy 可khả 下hạ 約ước 離ly 相tương/tướng 以dĩ 顯hiển 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 上thượng 則tắc 直trực 示thị 心tâm 體thể 乃nãi 屬thuộc 性tánh 德đức 。 若nhược 據cứ 性tánh 德đức 之chi 體thể 。 不bất 論luận 顯hiển 與dữ 不bất 顯hiển 。 無vô 得đắc 而nhi 狀trạng 。 天thiên 然nhiên 妙diệu 絕tuyệt 契khế 悟ngộ 之chi 求cầu 。 是thị 不bất 可khả 為vi 。 但đãn 約ước 眾chúng 生sanh 日nhật 用dụng 不bất 知tri 。 今kim 欲dục 示thị 知tri 令linh 契khế 此thử 體thể 。 纔tài 云vân 示thị 知tri 令linh 契khế 。 此thử 乃nãi 便tiện 屬thuộc 修tu 門môn 。 是thị 故cố 約ước 於ư 所sở 離ly 四tứ 句cú 以dĩ 過quá 顯hiển 德đức 令linh 契khế 悟ngộ 之chi 。 故cố 此thử 離ly 相tương/tướng 。 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 。 正chánh 同đồng 修tu 德đức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 問vấn 。 性tánh 德đức 一nhất 境cảnh 不bất 通thông 修tu 耶da 。 答đáp 。 法pháp 理lý 圓viên 轉chuyển 義nghĩa 不bất 一nhất 途đồ 。 然nhiên 彼bỉ 止Chỉ 觀Quán 。 若nhược 從tùng 文văn 相tương/tướng 以dĩ 辯biện 生sanh 起khởi 。 則tắc 性tánh 德đức 一nhất 境cảnh 體thể 非phi 迷mê 悟ngộ 而nhi 為vi 迷mê 悟ngộ 。 而nhi 以dĩ 迷mê 故cố 故cố 非phi 順thuận 修tu 。 以dĩ 而nhi 悟ngộ 故cố 了liễu 之chi 為vi 修tu 。 纔tài 了liễu 為vi 修tu 即tức 名danh 修tu 境cảnh 。 修tu 既ký 離ly 執chấp 。 為vi 他tha 四tứ 說thuyết 即tức 名danh 化hóa 他tha 。 此thử 從tùng 記ký 約ước 文văn 相tương 生sanh 起khởi 立lập 名danh 而nhi 說thuyết 。 惟duy 是thị 修tu 德đức 論luận 修tu 者giả 也dã 。 若nhược 約ước 立lập 章chương 本bổn 意ý 為vi 言ngôn 。 第đệ 七thất 大đại 竟cánh 正chánh 明minh 觀quán 法pháp 。 是thị 故cố 初sơ 來lai 無vô 非phi 通thông 修tu 。 復phục 從tùng 文văn 相tương 生sanh 起khởi 而nhi 有hữu 進tiến 不phủ 。 修tu 性tánh 二nhị 境cảnh 不bất 通thông 單đơn 修tu 。 由do 以dĩ 修tu 照chiếu 性tánh 全toàn 性tánh 為vi 修tu 。 是thị 故cố 二nhị 境cảnh 共cộng 方phương 為vi 修tu 。 化hóa 他tha 一nhất 境cảnh 不bất 通thông 初sơ 心tâm 。 約ước 觀quán 為vi 修tu 。 由do 離ly 執chấp 竟cánh 為vi 他tha 四tứ 說thuyết 。 是thị 故cố 初sơ 心tâm 不bất 通thông 觀quán 修tu 。 離ly 執chấp 後hậu 心tâm 以dĩ 說thuyết 為vi 修tu (# 初sơ 後hậu 心tâm 義nghĩa 或hoặc 約ước 名danh 觀quán 。 或hoặc 約ước 真chân 似tự 。 今kim 取thủ 有hữu 執chấp 無vô 執chấp 而nhi 分phần/phân 切thiết 後hậu )# 。 上thượng 乃nãi 以dĩ 性tánh 境cảnh 為vi 三tam 諦đế 。 修tu 德đức 為vi 三tam 觀quán 。 化hóa 他tha 為vi 三tam 語ngữ 。 又hựu 此thử 三tam 境cảnh 各các 通thông 修tu 相tương/tướng 。 性tánh 德đức 境cảnh 者giả 約ước 破phá 前tiền 後hậu 縱tung 橫hoành 而nhi 為vi 修tu 相tương/tướng 。 修tu 德đức 境cảnh 者giả 約ước 破phá 自tự 他tha 共cộng 離ly 而nhi 為vi 修tu 相tương/tướng 。 化hóa 他tha 境cảnh 者giả 約ước 於ư 初sơ 心tâm 觀quán 達đạt 四tứ 說thuyết 而nhi 為vi 修tu 相tương/tướng 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 。 前tiền 文văn 雖tuy 以dĩ 八bát 相tương/tướng 為ví 喻dụ 。 別biệt 為vi 破phá 於ư 心tâm 法pháp 前tiền 後hậu 。 故cố 知tri 性tánh 境cảnh 約ước 破phá 縱tung 橫hoành 而nhi 為vi 修tu 也dã 。 又hựu 云vân 。 雖tuy 有hữu 夢mộng 譬thí 。 別biệt 為vi 破phá 於ư 四tứ 句cú 計kế 性tánh 。 故cố 知tri 修tu 境cảnh 約ước 破phá 自tự 他tha 而nhi 為vi 修tu 也dã 。 又hựu 云vân 。 然nhiên 雖tuy 破phá 計kế 說thuyết 必tất 隨tùy 宜nghi 。 從tùng 云vân 何hà 但đãn 說thuyết 爾nhĩ 。 觀quán 亦diệc 隨tùy 宜nghi 。 此thử 文văn 意ý 含hàm 自tự 他tha 二nhị 義nghĩa 。 今kim 且thả 證chứng 他tha 。 故cố 知tri 他tha 境cảnh 乃nãi 通thông 說thuyết 修tu 并tinh 於ư 觀quán 修tu 。 此thử 約ước 隨tùy 文văn 各các 別biệt 修tu 相tương/tướng 。 若nhược 約ước 總tổng 旨chỉ 。 於ư 此thử 初sơ 乘thừa 荊kinh 溪khê 科khoa 之chi 凡phàm 有hữu 其kỳ 至chí 第đệ 七thất 收thu 攝nhiếp 諸chư 法pháp 以dĩ 入nhập 觀quán 境cảnh 。 故cố 大đại 師sư 云vân 。 說thuyết 時thời 如như 上thượng 次thứ 第đệ 。 及cập 論luận 修tu 時thời 皆giai 居cư 一nhất 心tâm 。 由do 此thử 三tam 境cảnh 不bất 出xuất 三tam 諦đế 。 三tam 觀quán 三tam 智trí 三tam 語ngữ 是thị 諸chư 三tam 法pháp 。 即tức 是thị 行hành 人nhân 一nhất 念niệm 心tâm 體thể 。 妙diệu 具cụ 三tam 千thiên 即tức 空không 假giả 中trung 。 能năng 如như 是thị 修tu 。 名danh 曰viết 正chánh 觀quán 。 今kim 文văn 進tiến 不phủ 。 亦diệc 復phục 如như 之chi 。 問vấn 。 行hành 者giả 措thố 心tâm 依y 何hà 為vi 的đích 。 答đáp 。 解giải 則tắc 遍biến 達đạt 無vô 殊thù 。 行hành 則tắc 隨tùy 宜nghi 不bất 一nhất 。

文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 標tiêu 示thị 。 惟duy 可khả 說thuyết 所sở 離ly 之chi 相tướng 至chí 自tự 契khế 焉yên 者giả 。 標tiêu 也dã 。 所sở 謂vị 此thử 心tâm 。 至chí 平bình 等đẳng 寂tịch 滅diệt 者giả 。 示thị 也dã 。 標tiêu 中trung 云vân 所sở 離ly 者giả 。 其kỳ 離ly 一nhất 切thiết 四tứ 句cú 相tương/tướng 也dã 。 反phản 相tương 者giả 。 由do 四tứ 句cú 之chi 相tướng 既ký 離ly 。 反phản 顯hiển 此thử 體thể 非phi 相tướng 也dã 。 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 祇kỳ 由do 此thử 體thể 非phi 相tướng 。 是thị 故cố 諸chư 相tướng 皆giai 滅diệt 也dã 。 須tu 了liễu 離ly 相tương/tướng 。 而nhi 無vô 所sở 捨xả 。 反phản 相tương 而nhi 無vô 所sở 背bối/bội 。 滅diệt 相tương/tướng 而nhi 無vô 所sở 寂tịch 。 方phương 是thị 圓viên 中trung 離ly 反phản 滅diệt 相tương/tướng 。 示thị 中trung 云vân 平bình 等đẳng 寂tịch 滅diệt 者giả 。 祇kỳ 由do 從tùng 本bổn 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 是thị 故cố 此thử 心tâm 平bình 等đẳng 寂tịch 滅diệt 。 何hà 者giả 。 良lương 以dĩ 今kim 日nhật 相tương/tướng 興hưng 在tại 情tình 。 情tình 既ký 分phân 別biệt 故cố 相tương/tướng 高cao 下hạ 。 以dĩ 高cao 下hạ 故cố 。 不bất 能năng 平bình 等đẳng 。 既ký 不bất 平bình 等đẳng 何hà 由do 寂tịch 滅diệt 。 又hựu 此thử 標tiêu 文văn 令linh 同đồng 法pháp 華hoa 。 乃nãi 以dĩ 三tam 相tương/tướng 轉chuyển 釋thích 一nhất 相tương/tướng 。 由do 彼bỉ 經kinh 文văn 先tiên 舉cử 一nhất 相tương/tướng 。 以dĩ 一nhất 相tương/tướng 圓viên 妙diệu 故cố 以dĩ 三tam 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 釋thích 之chi 。 然nhiên 其kỳ 三tam 相tương/tướng 即tức 就tựu 平bình 等đẳng 中trung 道đạo 一nhất 相tương/tướng 立lập 此thử 三tam 名danh 。 約ước 其kỳ 所sở 離ly 以dĩ 顯hiển 一nhất 相tương/tướng 。 全toàn 同đồng 今kim 文văn 。 今kim 約ước 大đại 師sư 釋thích 彼bỉ 義nghĩa 以dĩ 申thân 解giải 之chi 。 反phản 相tương 者giả 。 反phản 生sanh 死tử 相tướng 。 離ly 相tương/tướng 者giả 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 無vô 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 。 又hựu 反phản 分phân 段đoạn 變biến 易dị 一nhất 切thiết 葉diệp 縛phược 。 故cố 名danh 反phản 相tương 。 能năng 遠viễn 離ly 迷mê 惑hoặc 。 無vô 所sở 著trước 故cố 。 名danh 為vi 離ly 相tương/tướng 。 滅diệt 於ư 一nhất 切thiết 。 虗hư 狀trạng 因nhân 果quả 。 名danh 為vi 滅diệt 相tương/tướng 。 示thị 文văn 中trung 云vân 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 者giả 。 即tức 同đồng 離ly 相tương/tướng 。 平bình 等đẳng 者giả 。 同đồng 反phản 相tương 。 寂tịch 滅diệt 者giả 。 同đồng 滅diệt 相tương/tướng 。 反phản 二nhị 邊biên 著trước 。 故cố 云vân 平bình 等đẳng 。

二nhị 非phi 有hữu 下hạ 正chánh 示thị 離ly 相tương/tướng 。 以dĩ 向hướng 標tiêu 示thị 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 平bình 等đẳng 寂tịch 滅diệt 。 不bất 知tri 所sở 離ly 。 為vi 何hà 等đẳng 相tướng 。 今kim 正chánh 示thị 之chi 為vi 二nhị 。 初sơ 別biệt 示thị 。 相tương/tướng 無vô 相tướng 約ước 色sắc 心tâm 。 去khứ 來lai 今kim 約ước 時thời 世thế 。 上thượng 中trung 下hạ 約ước 根căn 性tánh 。 彼bỉ 此thử 約ước 方phương 所sở 。 或hoặc 約ước 己kỷ 他tha 。 靜tĩnh 亂loạn 深thâm 淨tịnh 明minh 暗ám 約ước 過quá 德đức 。 靜tĩnh 亂loạn 是thị 結kết 業nghiệp 解giải 脫thoát 。 明minh 暗ám 是thị 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 。 深thâm 淨tịnh 是thị 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 斷đoạn 常thường 一nhất 異dị 約ước 執chấp 見kiến 。 今kim 此thử 心tâm 體thể 。 乃nãi 非phi 色sắc 心tâm 時thời 世thế 根căn 性tánh 方phương 所sở 過quá 德đức 并tinh 執chấp 見kiến 等đẳng 一nhất 切thiết 相tương/tướng 也dã 。 又hựu 可khả 附phụ 前tiền 三tam 相tương/tướng 釋thích 之chi 。 是thị 故cố 諸chư 句cú 悉tất 皆giai 不bất 出xuất 空không 有hữu 二nhị 邊biên 。 以dĩ 雙song 亦diệc 為vi 第đệ 四tứ 句cú 者giả 。 別biệt 句cú 次thứ 第đệ 全toàn 同đồng 起khởi 信tín 。 彼bỉ 云vân 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 非phi 無vô 相tướng 。 非phi 非phi 有hữu 相tương/tướng 非phi 非phi 無vô 相tướng 。 非phi 有hữu 無vô 俱câu 相tương/tướng 。 所sở 云vân 非phi 有hữu 無vô 俱câu 相tương/tướng 者giả 。 即tức 同đồng 今kim 文văn 非phi 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 也dã 。 有hữu 相tương/tướng 者giả 即tức 生sanh 死tử 相tướng 也dã 。 今kim 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 乃nãi 非phi 生sanh 死tử 。 即tức 前tiền 反phản 相tương 也dã 。 無vô 相tướng 者giả 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 也dã 。 今kim 非phi 無vô 相tướng 非phi 亦diệc 無vô 相tướng 。 乃nãi 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 前tiền 離ly 相tương/tướng 也dã 。 非phi 非phi 有hữu 相tương/tướng 非phi 非phi 無vô 相tướng 者giả 。 非phi 即tức 無vô 也dã 。 既ký 非phi 此thử 非phi 。 乃nãi 無vô 相tướng 亦diệc 無vô 。 即tức 前tiền 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。 乃nãi 至chí 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 例lệ 於ư 有hữu 無vô 。 一nhất 無vô 異dị 有hữu 。 明minh 無vô 暗ám 有hữu 。 斷đoạn 無vô 常thường 有hữu 。 淨tịnh 無vô 染nhiễm 有hữu 。 靜tĩnh 無vô 亂loạn 有hữu 。 此thử 無vô 彼bỉ 有hữu 。 皆giai 作tác 四tứ 句cú 。 如như 云vân 非phi 彼bỉ 非phi 此thử 。 非phi 非phi 彼bỉ 非phi 非phi 此thử 。 非phi 亦diệc 彼bỉ 非phi 亦diệc 此thử 。 或hoặc 約ước 彼bỉ 此thử 各các 成thành 四tứ 句cú 。 如như 以dĩ 彼bỉ 字tự 成thành 四tứ 句cú 者giả 。 應ưng 云vân 非phi 有hữu 彼bỉ 。 非phi 無vô 彼bỉ 。 非phi 非phi 彼bỉ 非phi 非phi 無vô 彼bỉ 。 非phi 亦diệc 有hữu 彼bỉ 非phi 亦diệc 無vô 彼bỉ 。 此thử 字tự 亦diệc 然nhiên 。 其kỳ 一nhất 異dị 等đẳng 例lệ 彼bỉ 此thử 作tác 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 四tứ 句cú 法pháp 也dã 。 若nhược 於ư 三tam 世thế 三tam 根căn 立lập 四tứ 句cú 者giả 。 義nghĩa 應ưng 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 三tam 字tự 共cộng 論luận 。 約ước 有hữu 無vô 立lập 。 如như 云vân 非phi 有hữu 去khứ 來lai 今kim 。 非phi 無vô 去khứ 來lai 今kim 等đẳng 。 二nhị 者giả 三tam 字tự 對đối 論luận 。 就tựu 去khứ 來lai 今kim 而nhi 為vi 句cú 法pháp 。 如như 云vân 。 非phi 去khứ 。 非phi 來lai 。 非phi 非phi 去khứ 非phi 非phi 來lai 。 非phi 亦diệc 去khứ 非phi 亦diệc 來lai 。 或hoặc 以dĩ 來lai 今kim 對đối 成thành 四tứ 句cú 。 如như 云vân 。 非phi 來lai 非phi 今kim 等đẳng 。 或hoặc 以dĩ 去khứ 今kim 對đối 成thành 四tứ 句cú 。 或hoặc 以dĩ 去khứ 來lai 為vi 一nhất 句cú 。 以dĩ 今kim 為vi 一nhất 句cú 。 或hoặc 以dĩ 去khứ 為vi 一nhất 句cú 。 以dĩ 來lai 今kim 為vi 一nhất 句cú 。 三tam 者giả 三tam 字tự 各các 論luận 。 還hoàn 約ước 有hữu 無vô 而nhi 為vi 句cú 法pháp 。 如như 於ư 去khứ 字tự 為vi 四tứ 句cú 者giả 。 應ưng 云vân 。 非phi 有hữu 去khứ 非phi 無vô 去khứ 等đẳng 。 三tam 世thế 既ký 然nhiên 。 三tam 根căn 亦diệc 爾nhĩ 。

二nhị 總tổng 說thuyết 下hạ 總tổng 示thị 。 對đối 前tiền 別biệt 示thị 乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 論luận 於ư 總tổng 別biệt 。 一nhất 前tiền 別biệt 約ước 相tương/tướng 與dữ 三tam 世thế 靜tĩnh 亂loạn 一nhất 異dị 諸chư 名danh 目mục 故cố 。 今kim 於ư 其kỳ 名danh 而nhi 不bất 別biệt 出xuất 。 但đãn 云vân 非phi 一nhất 切thiết 可khả 說thuyết 可khả 念niệm 。 故cố 名danh 為vi 總tổng 。 二nhị 者giả 前tiền 來lai 但đãn 離ly 可khả 說thuyết 可khả 念niệm 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 今kim 乃nãi 亦diệc 離ly 不bất 可khả 說thuyết 念niệm 故cố 名danh 為vi 總tổng 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 示thị 所sở 離ly 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 亦diệc 非phi 淨tịnh 心tâm 不bất 可khả 說thuyết 。 念niệm 不bất 思tư 議nghị 。 今kim 既ký 非phi 之chi 。 故cố 不bất 思tư 議nghị 亦diệc 為vi 所sở 離ly 。 文văn 云vân 。 非phi 自tự 體thể 法pháp 者giả 。 以dĩ 淨tịnh 心tâm 自tự 體thể 無vô 得đắc 名danh 狀trạng 。 寂tịch 絕tuyệt 平bình 等đẳng 乃nãi 非phi 偏thiên 圓viên 。 以dĩ 非phi 偏thiên 故cố 故cố 非phi 思tư 議nghị 。 以dĩ 非phi 圓viên 故cố 。 非phi 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 。 名danh 從tùng 對đối 得đắc 。 是thị 故cố 須tu 離ly 。 體thể 自tự 性tánh 彰chương 。 是thị 故cố 須tu 顯hiển 。 其kỳ 所sở 離ly 者giả 。 執chấp 名danh 對đối 偏thiên 失thất 意ý 故cố 離ly 。 非phi 離ly 法pháp 體thể 。

二nhị 是thị 故cố 下hạ 。 揲# 示thị 說thuyết 念niệm 但đãn 屬thuộc 虗hư 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 揲# 。 二nhị 但đãn 是thị 下hạ 示thị 二nhị 。 初sơ 虗hư 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 示thị 。 然nhiên 此thử 虗hư 相tương/tướng 。 若nhược 約ước 當đương 體thể 從tùng 情tình 想tưởng 生sanh 。 若nhược 約ước 所sở 依y 從tùng 淨tịnh 心tâm 現hiện 。 由do 情tình 迷mê 於ư 淨tịnh 心tâm 。 是thị 故cố 發phát 現hiện 虗hư 相tương/tướng 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 釋thích 。 無vô 明minh 之chi 體thể 。 其kỳ 體thể 本bổn 空không 但đãn 有hữu 於ư 相tương/tướng 。 相tương/tướng 既ký 無vô 體thể 。 此thử 相tương/tướng 之chi 有hữu 即tức 是thị 非phi 有hữu 。 故cố 非phi 實thật 相tướng 乃nãi 是thị 虗hư 相tương/tướng 。 文văn 云vân 。 有hữu 即tức 非phi 有hữu 者giả 。 非phi 有hữu 之chi 言ngôn 有hữu 過quá 有hữu 德đức 。 非phi 無vô 明minh 。 是thị 有hữu 法pháp 性tánh 。 非phi 有hữu 無vô 明minh 。 即tức 性tánh 有hữu 即tức 非phi 有hữu 。 此thử 約ước 所sở 顯hiển 為vi 非phi 有hữu 也dã 。 若nhược 取thủ 無vô 明minh 。 當đương 體thể 既ký 空không 無vô 無vô 明minh 體thể 。 故cố 曰viết 非phi 有hữu 。 此thử 約ước 所sở 離ly 為vi 非phi 有hữu 也dã 。

二nhị 非phi 有hữu 下hạ 。 示thị 非phi 有hữu 二nhị 。 初sơ 示thị 。 非phi 有hữu 之chi 相tướng 亦diệc 。 無vô 可khả 取thủ 者giả 。 聞văn 謂vị 無vô 明minh 乃nãi 是thị 非phi 有hữu 。 即tức 於ư 非phi 有hữu 單đơn 止chỉ 其kỳ 心tâm 。 今kim 亦diệc 遣khiển 之chi 故cố 云vân 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 之chi 義nghĩa 既ký 有hữu 二nhị 向hướng 。 今kim 無vô 可khả 取thủ 亦diệc 通thông 此thử 二nhị 。 一nhất 者giả 不bất 取thủ 法pháp 性tánh 真chân 空không 。 二nhị 者giả 不bất 取thủ 無vô 明minh 體thể 空không 。 分phân 別biệt 雖tuy 二nhị 意ý 趣thú 乃nãi 一nhất 。 體thể 空không 之chi 處xứ 即tức 是thị 法pháp 性tánh 不bất 分phân 且thả 作tác 此thử 說thuyết 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 釋thích 。 無vô 明minh 之chi 有hữu 本bổn 是thị 不bất 有hữu 。 本bổn 既ký 不bất 有hữu 。 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。 既ký 然nhiên 無vô 滅diệt 何hà 有hữu 非phi 有hữu 。 言ngôn 非phi 有hữu 者giả 祇kỳ 因nhân 其kỳ 有hữu 。 以dĩ 非phi 其kỳ 有hữu 故cố 云vân 非phi 有hữu 。 若nhược 了liễu 本bổn 來lai 不bất 有hữu 。 更cánh 將tương 何hà 有hữu 可khả 非phi 。 既ký 然nhiên 無vô 有hữu 可khả 非phi 任nhậm 運vận 則tắc 無vô 非phi 有hữu 。 有hữu 亡vong 即tức 性tánh 空không 。 非phi 有hữu 亡vong 即tức 相tương/tướng 空không (# 云vân 云vân )# 。

三tam 是thị 故cố 下hạ 結kết 釋thích 心tâm 體thể 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 由do 前tiền 顯hiển 示thị 心tâm 體thể 離ly 相tương/tướng 非phi 思tư 議nghị 法pháp 。 今kim 結kết 釋thích 之chi 二nhị 。 初sơ 法pháp 二nhị 。 初sơ 結kết 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 即tức 義nghĩa 釋thích 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 由do 此thử 淨tịnh 心tâm 即tức 是thị 諸chư 法pháp 。 諸chư 法pháp 之chi 外ngoại 。 無vô 別biệt 淨tịnh 心tâm 。 豈khởi 有hữu 能năng 緣duyên 能năng 說thuyết 此thử 心tâm 者giả 耶da 。 故cố 此thử 淨tịnh 心tâm 屬thuộc 不bất 思tư 議nghị 。 今kim 以dĩ 此thử 文văn 為vi 即tức 義nghĩa 者giả 。 據cứ 下hạ 文văn 結kết 真chân 實thật 性tánh 中trung 四tứ 番phiên 止Chỉ 觀Quán 第đệ 二nhị 番phiên 云vân 。 即tức 復phục 念niệm 言ngôn 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 結kết 云vân 次thứ 一nhất 顯hiển 即tức 偽ngụy 是thị 真chân 。 息tức 異dị 執chấp 以dĩ 辨biện 寂tịch 。 既ký 云vân 即tức 偽ngụy 是thị 真chân 。 知tri 屬thuộc 即tức 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。 二nhị 是thị 以dĩ 下hạ 約ước 離ly 義nghĩa 釋thích 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 淨tịnh 心tâm 是thị 實thật 離ly 於ư 虗hư 妄vọng 。 思tư 議nghị 之chi 法pháp 從tùng 虗hư 妄vọng 生sanh 。 淨tịnh 心tâm 既ký 離ly 。 是thị 以dĩ 體thể 屬thuộc 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 單đơn 約ước 能năng 緣duyên 能năng 說thuyết 。 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 能năng 說thuyết 之chi 言ngôn 。 是thị 妄vọng 有hữu 。 考khảo 實thật 無vô 體thể 。 二nhị 能năng 緣duyên 下hạ 以dĩ 能năng 例lệ 所sở 。 恐khủng 其kỳ 但đãn 謂vị 能năng 緣duyên 能năng 說thuyết 心tâm 口khẩu 非phi 實thật 。 若nhược 其kỳ 所sở 緣duyên 法pháp 體thể 必tất 真chân 。 今kim 亦diệc 非phi 之chi 。 且thả 其kỳ 能năng 緣duyên 既ký 乃nãi 不bất 實thật 。 以dĩ 能năng 願nguyện 所sở 何hà 是thị 真chân 。 良lương 由do 所sở 緣duyên 因nhân 能năng 緣duyên 生sanh 。 若nhược 無vô 能năng 緣duyên 何hà 有hữu 所sở 緣duyên 。 問vấn 能năng 緣duyên 是thị 虗hư 所sở 緣duyên 自tự 實thật 可khả 乎hồ 。 若nhược 云vân 不bất 可khả 。 荊kinh 溪khê 何hà 云vân 。 心tâm 麤thô 境cảnh 妙diệu 。 如như 有hữu 相tương/tướng 心tâm 持trì 法Pháp 華hoa 經kinh 。 故cố 但đãn 開khai 其kỳ 心tâm 耶da 。 答đáp 。 所sở 緣duyên 中trung 實thật 克khắc 從tùng 法pháp 體thể 是thị 妙diệu 非phi 麤thô 但đãn 如như 開khai 其kỳ 心tâm 由do 能năng 累lũy/lụy/luy 所sở 。 故cố 所sở 緣duyên 雖tuy 妙diệu 。 同đồng 名danh 不bất 實thật 。 如như 心tâm 境cảnh 俱câu 開khai 。 今kim 取thủ 由do 能năng 累lũy/lụy/luy 所sở 。 故cố 所sở 緣duyên 亦diệc 虗hư 。 三tam 能năng 緣duyên 下hạ 結kết 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。 皆giai 悉tất 虗hư 妄vọng 即tức 思tư 議nghị 也dã 。 淨tịnh 心tâm 既ký 離ly 虗hư 妄vọng 。 故cố 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 。 然nhiên 今kim 文văn 中trung 不bất 獨độc 離ly 其kỳ 能năng 緣duyên 能năng 說thuyết 亦diệc 離ly 所sở 緣duyên 所sở 說thuyết 者giả 。 正chánh 同đồng 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 楞lăng 伽già 云vân 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 離ly 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 文văn 字tự 二nhị 趣thú 。 智trí 者giả 釋thích 云vân 。 離ly 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 者giả 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 離ly 文văn 字tự 者giả 離ly 假giả 名danh 也dã 。 離ly 二nhị 趣thú 者giả 離ly 說thuyết 所sở 說thuyết 。 想tưởng 所sở 想tưởng 。 名danh 所sở 名danh 也dã 。 記ký 云vân 。 離ly 言ngôn 說thuyết 者giả 不bất 可khả 議nghị 也dã 。 離ly 妄vọng 相tương/tướng 者giả 不bất 可khả 思tư 也dã 。 離ly 文văn 字tự 者giả 離ly 假giả 名danh 文văn 字tự 也dã 。 凡phàm 能năng 詮thuyên 教giáo 無vô 非phi 假giả 名danh 。 約ước 自tự 證chứng 法pháp 有hữu 何hà 文văn 字tự 。 言ngôn 二nhị 趣thú 者giả 。 複phức 疎sơ 釋thích 前tiền 言ngôn 說thuyết 假giả 名danh 。 恐khủng 情tình 妄vọng 計kế 但đãn 離ly 能năng 說thuyết 能năng 名danh 能năng 思tư 。 即tức 以dĩ 所sở 說thuyết 所sở 思tư 所sở 名danh 謂vị 之chi 真chân 體thể 。 故cố 複phức 疎sơ 云vân 二nhị 趣thú 俱câu 離ly 。 何hà 者giả 。 於ư 自tự 證chứng 中trung 不bất 見kiến 能năng 所sở 。 名danh 離ly 二nhị 趣thú 。 問vấn 。 文văn 既ký 結kết 釋thích 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 何hà 故cố 祇kỳ 云vân 不bất 以dĩ 緣duyên 慮lự 所sở 知tri 。 答đáp 。 向hướng 文văn 既ký 存tồn 。 今kim 但đãn 略lược 爾nhĩ 。 言ngôn 由do 心tâm 發phát 。 若nhược 亡vong 於ư 心tâm 其kỳ 言ngôn 亦diệc 無vô 。 是thị 故cố 略lược 云vân 非phi 緣duyên 慮lự 所sở 知tri 。 若nhược 以dĩ 有hữu 言ngôn 必tất 有hữu 心tâm 。 但đãn 亡vong 於ư 言ngôn 其kỳ 心tâm 亦diệc 泯mẫn 。 亦diệc 可khả 但đãn 云vân 非phi 言ngôn 說thuyết 所sở 及cập 。 又hựu 不bất 思tư 議nghị 惟duy 可khả 心tâm 知tri 。 但đãn 非phi 言ngôn 說thuyết 。 故cố 大đại 師sư 云vân 。 此thử 不bất 思tư 議nghị 。 非phi 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 方phương 圓viên 長trường 短đoản 。 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 惟duy 當đương 心tâm 知tri 。 口khẩu 不bất 能năng 說thuyết 。 今kim 問vấn 既ký 不bất 可khả 思tư 云vân 何hà 心tâm 知tri 。 答đáp 以dĩ 無vô 妙diệu 心tâm 作tác 不bất 思tư 知tri 。 亦diệc 可khả 例lệ 云vân 。 以dĩ 無vô 妙diệu 辯biện 作tác 不bất 言ngôn 說thuyết 。 惟duy 當đương 口khẩu 說thuyết 不bất 可khả 心tâm 知tri 。

二nhị 譬thí 如như 下hạ 喻dụ 二nhị 。 初sơ 喻dụ 即tức 二nhị 。 初sơ 出xuất 喻dụ 。 若nhược 據cứ 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 可khả 喻dụ 淨tịnh 心tâm 。 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 今kim 約ước 自tự 眼nhãn 之chi 外ngoại 有hữu 他tha 人nhân 眼nhãn 能năng 見kiến 自tự 眼nhãn 。 乃nãi 有hữu 自tự 他tha 二nhị 眼nhãn 不bất 同đồng 。 故cố 不bất 可khả 喻dụ 淨tịnh 心tâm 一nhất 如như 。 二nhị 心tâm 不bất 下hạ 反phản 合hợp 。 反phản 前tiền 眼nhãn 喻dụ 由do 眼nhãn 有hữu 二nhị 。 心tâm 祇kỳ 是thị 一nhất 。 故cố 心tâm 不bất 如như 是thị 。 二nhị 又hựu 復phục 下hạ 喻dụ 離ly 三tam 。 初sơ 約ước 法pháp 承thừa 前tiền 起khởi 後hậu 。 又hựu 復phục 淨tịnh 心tâm 至chí 取thủ 此thử 心tâm 耶da 者giả 。 承thừa 前tiền 即tức 義nghĩa 。 如như 外ngoại 無vô 法pháp 也dã 。 而nhi 諸chư 凡phàm 惑hoặc 分phân 別biệt 淨tịnh 心tâm 者giả 。 起khởi 後hậu 離ly 義nghĩa 。 而nhi 於ư 心tâm 外ngoại 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 也dã 。 即tức 乃nãi 屬thuộc 理lý 悟ngộ 之chi 法pháp 體thể 。 離ly 乃nãi 屬thuộc 事sự 迷mê 之chi 法pháp 體thể 。 由do 離ly 無vô 別biệt 離ly 乃nãi 離ly 於ư 理lý 。 故cố 理lý 亦diệc 名danh 離ly 。 即tức 無vô 別biệt 即tức 乃nãi 即tức 於ư 事sự 。 故cố 事sự 亦diệc 名danh 即tức 。 二nhị 即tức 如như 下hạ 喻dụ 合hợp 。 文văn 而nhi 略lược 。 今kim 預dự 約ước 法pháp 以dĩ 合hợp 釋thích 之chi 。 即tức 如như 癡si 人nhân 大đại 張trương 己kỷ 眼nhãn 者giả 。 癡si 人nhân 即tức 迷mê 中trung 眾chúng 生sanh 也dã 。 己kỷ 眼nhãn 即tức 迷mê 中trung 眾chúng 生sanh 亦diệc 有hữu 淨tịnh 心tâm 也dã 。 大đại 張trương 者giả 。 若nhược 知tri 己kỷ 有hữu 己kỷ 眼nhãn 。 則tắc 不bất 大đại 張trương 求cầu 覔# 。 為vi 不bất 知tri 己kỷ 眼nhãn 故cố 。 乃nãi 大đại 張trương 更cánh 覔# 己kỷ 眼nhãn 。 由do 不bất 知tri 淨tịnh 心tâm 故cố 。 以dĩ 淨tịnh 心tâm 更cánh 求cầu 淨tịnh 心tâm 。 纔tài 用dụng 淨tịnh 心tâm 求cầu 心tâm 。 此thử 之chi 淨tịnh 心tâm 因nhân 不bất 覺giác 故cố 即tức 動động 為vi 業nghiệp 也dã 。 還hoàn 覔# 己kỷ 眼nhãn 者giả 。 雖tuy 然nhiên 終chung 日nhật 有hữu 於ư 淨tịnh 心tâm 。 乃nãi 不bất 識thức 之chi 而nhi 卻khước 遍biến 求cầu 。 故cố 云vân 還hoàn 覓mịch 。 復phục 謂vị 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 為vì 己kỷ 家gia 眼nhãn 者giả 。 因nhân 不bất 識thức 於ư 本bổn 有hữu 淨tịnh 心tâm 向hướng 外ngoại 求cầu 之chi 。 求cầu 之chi 不bất 已dĩ 。 得đắc 偏thiên 邪tà 理lý 認nhận 為vi 淨tịnh 心tâm 。 如như 以dĩ 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 為vì 己kỷ 家gia 眼nhãn 。 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 即tức 轉chuyển 現hiện 也dã 。 竟cánh 不bất 知tri 自tự 家gia 眼nhãn 處xứ 者giả 。 中trung 實thật 之chi 心tâm 即tức 是thị 第đệ 九cửu 真chân 常thường 淨tịnh 識thức 。 既ký 認nhận 八bát 識thức 染nhiễm 相tướng 為vi 淨tịnh 。 是thị 故cố 不bất 知tri 己kỷ 家gia 眼nhãn 處xứ 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 合hợp 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 有hữu 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 者giả 。 合hợp 大đại 張trương 己kỷ 眼nhãn 為vi 能năng 緣duyên 。 還hoàn 覓mịch 己kỷ 眼nhãn 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 為vi 所sở 緣duyên 也dã 。 但đãn 是thị 己kỷ 家gia 淨tịnh 心tâm 為vi 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 所sở 薰huân 。 故cố 不bất 能năng 自tự 知tri 己kỷ 性tánh 者giả 。 合hợp 癡si 人nhân 不bất 知tri 己kỷ 眼nhãn 故cố 大đại 張trương 己kỷ 眼nhãn 覔# 也dã 。 即tức 妄vọng 生sanh 分phân 別biệt 。 至chí 淨tịnh 心tâm 之chi 相tướng 者giả 。 合hợp 所sở 見kiến 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 也dã 。 還hoàn 以dĩ 妄vọng 相tương/tướng 者giả 。 合hợp 復phục 謂vị 也dã 。 取thủ 之chi 以dĩ 為vi 淨tịnh 心tâm 者giả 。 合hợp 迷mê 所sở 見kiến 種chủng 種chủng 相tướng 。 貌mạo 能năng 見kiến 己kỷ 家gia 眼nhãn 也dã 。 考khảo 實thật 至chí 非phi 淨tịnh 心tâm 也dã 者giả 。 合hợp 竟cánh 不bất 知tri 自tự 家gia 眼nhãn 處xứ 也dã 。

二nhị 問vấn 下hạ 解giải 入nhập 。 上thượng 來lai 委ủy 示thị 淨tịnh 心tâm 法pháp 體thể 有hữu 性tánh 有hữu 修tu 。 皆giai 是thị 所sở 知tri 所sở 行hành 所sở 證chứng 法pháp 。 今kim 論luận 解giải 入nhập 者giả 。 乃nãi 是thị 能năng 知tri 能năng 行hành 能năng 證chứng 之chi 心tâm 。 即tức 同đồng 下hạ 文văn 依y 於ư 意ý 識thức 修tu 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 然nhiên 此thử 法pháp 理lý 義nghĩa 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 性tánh 德đức 。 二nhị 者giả 修tu 德đức 。 三tam 者giả 意ý 識thức 。 若nhược 就tựu 此thử 三tam 分phần/phân 能năng 所sở 者giả 。 一nhất 者giả 性tánh 德đức 修tu 德đức 乃nãi 是thị 能năng 治trị 。 意ý 識thức 一nhất 種chủng 乃nãi 是thị 所sở 治trị 。 二nhị 者giả 意ý 識thức 乃nãi 是thị 能năng 知tri 能năng 行hành 能năng 證chứng 。 性tánh 德đức 修tu 德đức 乃nãi 是thị 所sở 知tri 所sở 行hành 所sở 證chứng 。 三tam 者giả 修tu 為vi 能năng 觀quán 。 性tánh 為vi 所sở 觀quán 。 故cố 此thử 能năng 所sở 望vọng 於ư 意ý 識thức 俱câu 得đắc 為vi 能năng 。 俱câu 得đắc 為vi 所sở 。 今kim 取thủ 意ý 識thức 為vi 能năng 解giải 入nhập 。 然nhiên 此thử 問vấn 答đáp 。 借tá 起khởi 信tín 文văn 以dĩ 明minh 今kim 義nghĩa 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 乃nãi 有hữu 三tam 義nghĩa 。 即tức 解giải 行hành 證chứng 。 初sơ 問vấn 淨tịnh 心tâm 之chi 體thể 既ký 不bất 可khả 分phân 別biệt 者giả 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 也dã 。 一nhất 者giả 性tánh 德đức 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 乃nãi 約ước 即tức 義nghĩa 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 是thị 此thử 心tâm 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 將tương 誰thùy 分phân 別biệt 。 二nhị 者giả 修tu 德đức 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 乃nãi 約ước 離ly 義nghĩa 。 由do 離ly 一nhất 切thiết 緣duyên 念niệm 故cố 不bất 可khả 以dĩ 緣duyên 念niệm 分phân 別biệt 。 今kim 問vấn 者giả 初sơ 。 問vấn 此thử 二nhị 義nghĩa 既ký 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 能năng 知tri 解giải 耶da 。 既ký 不bất 可khả 知tri 解giải 。 第đệ 二nhị 即tức 問vấn 云vân 何hà 能năng 隨tùy 順thuận 而nhi 修tu 耶da 。 既ký 不bất 可khả 修tu 。 第đệ 三tam 即tức 問vấn 云vân 何hà 能năng 證chứng 入nhập 耶da 。 應ưng 以dĩ 如như 諸chư 眾chúng 生sanh 。 貫quán 通thông 上thượng 下hạ 。 貫quán 上thượng 既ký 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 貫quán 下hạ 云vân 何hà 隨tùy 順thuận 而nhi 能năng 得đắc 入nhập 。 二nhị 答đáp 者giả 。 問vấn 既ký 三tam 義nghĩa 。 答đáp 亦diệc 有hữu 三tam 。 初sơ 答đáp 知tri 解giải 。 上thượng 問vấn 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 乃nãi 含hàm 二nhị 種chủng 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 今kim 答đáp 若nhược 知tri 分phân 別biệt 體thể 是thị 淨tịnh 心tâm 者giả 。 即tức 此thử 分phân 別biệt 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 此thử 答đáp 約ước 即tức 義nghĩa 。 了liễu 知tri 上thượng 法pháp 體thể 中trung 性tánh 德đức 法pháp 體thể 而nhi 無vô 分phân 別biệt 也dã 。 但đãn 以dĩ 分phân 別biệt 不bất 息tức 說thuyết 為vi 背bối/bội 理lý 者giả 。 乃nãi 由do 分phân 別biệt 異dị 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 分phân 別biệt 背bối/bội 淨tịnh 心tâm 理lý 。 此thử 答đáp 約ước 離ly 義nghĩa 。 了liễu 知tri 上thượng 法pháp 體thể 中trung 修tu 德đức 法pháp 體thể 離ly 於ư 一nhất 切thiết 。 四tứ 句cú 分phân 別biệt 也dã 。 若nhược 知tri 二nhị 字tự 通thông 冠quan 下hạ 文văn 。 若nhược 知tri 一nhất 切thiết 。 妄vọng 念niệm 分phân 別biệt 體thể 是thị 淨tịnh 心tâm 者giả 。 知tri 性tánh 境cảnh 也dã 。 若nhược 知tri 但đãn 以dĩ 分phân 別biệt 不bất 息tức 說thuyết 為vi 背bối/bội 理lý 者giả 。 知tri 修tu 境cảnh 也dã 。 作tác 此thử 知tri 已dĩ 一nhất 句cú 。 結kết 上thượng 生sanh 下hạ 。 則tắc 總tổng 答đáp 上thượng 文văn 既ký 不bất 可khả 分phân 別biệt 也dã 。 上thượng 文văn 雖tuy 無vô 知tri 解giải 之chi 言ngôn 。 以dĩ 答đáp 顯hiển 之chi 。 故cố 知tri 上thượng 問vấn 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 問vấn 知tri 解giải 也dã 。 二nhị 答đáp 隨tùy 順thuận 。 當đương 觀quán 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 至chí 故cố 名danh 隨tùy 順thuận 者giả 。 上thượng 問vấn 隨tùy 順thuận 。 正chánh 問vấn 於ư 修tu 。 今kim 答đáp 依y 解giải 起khởi 行hành 。 即tức 是thị 隨tùy 順thuận 而nhi 修tu 。 故cố 云vân 當đương 觀quán 。 久cửu 久cửu 修tu 習tập 一nhất 句cú 。 結kết 上thượng 生sanh 下hạ 。 結kết 上thượng 隨tùy 順thuận 。 生sanh 下hạ 得đắc 入nhập 。 因nhân 修tu 習tập 故cố 是thị 以dĩ 得đắc 入nhập 。 三tam 答đáp 得đắc 入nhập 。 若nhược 離ly 分phân 別biệt 。 名danh 得đắc 入nhập 者giả 。 離ly 分phân 別biệt 者giả 斷đoạn 無vô 明minh 也dã 。 約ước 即tức 論luận 斷đoạn 是thị 故cố 云vân 離ly 。 即tức 是thị 離ly 相tương/tướng 體thể 證chứng 真Chân 如Như 者giả 。 結kết 得đắc 入nhập 為vi 證chứng 也dã 。 若nhược 以dĩ 問vấn 答đáp 為vi 修tu 境cảnh 者giả 。 上thượng 文văn 有hữu 從tùng 本bổn 之chi 言ngôn 離ly 於ư 四tứ 句cú 即tức 性tánh 德đức 也dã 。 今kim 文văn 問vấn 答đáp 有hữu 若nhược 知tri 之chi 言ngôn 。 離ly 於ư 分phân 別biệt 。 即tức 修tu 德đức 也dã 。 問vấn 。 知tri 之chi 一nhất 字tự 屬thuộc 修tu 觀quán 耶da 。 答đáp 。 或hoặc 知tri 即tức 是thị 觀quán 。 如như 荊kinh 溪khê 云vân 。 知tri 者giả 照chiếu 也dã 。 今kim 文văn 知tri 字tự 且thả 在tại 解giải 知tri 。 由do 下hạ 文văn 云vân 。 作tác 此thử 知tri 已dĩ 方phương 云vân 當đương 觀quán 。 若nhược 以dĩ 今kim 文văn 意ý 求cầu 於ư 起khởi 信tín 。 則tắc 彼bỉ 文văn 似tự 略lược 。 問vấn 。 藏tạng 師sư 以dĩ 知tri 一nhất 切thiết 。 法pháp 是thị 名danh 隨tùy 順thuận 。 為vi 方phương 便tiện 觀quán 。 今kim 何hà 以dĩ 知tri 與dữ 觀quán 為vi 殊thù 。 答đáp 。 今kim 釋thích 論luận 文văn 不bất 同đồng 彼bỉ 疏sớ/sơ 。 不bất 可khả 執chấp 彼bỉ 而nhi 難nạn/nan 今kim 也dã 。 然nhiên 復phục 須tu 了liễu 解giải 即tức 是thị 觀quán 。 但đãn 約ước 位vị 次thứ 分phân 解giải 行hành 爾nhĩ 。 問vấn 。 今kim 云vân 隨tùy 順thuận 乃nãi 在tại 行hành 修tu 。 還hoàn 可khả 隨tùy 順thuận 屬thuộc 解giải 知tri 不phủ 。 答đáp 。 或hoặc 可khả 隨tùy 順thuận 即tức 是thị 解giải 知tri 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。 作tác 此thử 解giải 者giả 。 名danh 為vi 隨tùy 順thuận 真Chân 如Như 。 故cố 隨tùy 順thuận 之chi 名danh 通thông 解giải 通thông 修tu 。 亦diệc 可khả 通thông 證chứng 。 良lương 由do 解giải 順thuận 修tu 順thuận 證chứng 順thuận 故cố 也dã 。 三tam 此thử 明minh 下hạ 結kết 。

二nhị 明minh 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 以dĩ 辨biện 體thể 狀trạng 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 上thượng 來lai 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 釋thích 不bất 異dị 二nhị 。 初sơ 揲# 示thị 。 上thượng 來lai 至chí 之chi 相tướng 者giả 。 揲# 前tiền 文văn 也dã 。 然nhiên 此thử 諸chư 相tướng 復phục 不bất 異dị 淨tịnh 心tâm 者giả 。 示thị 不bất 異dị 也dã 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 性tánh 用dụng 。 欲dục 明minh 事sự 用dụng 與dữ 心tâm 不bất 異dị 。 是thị 故cố 先tiên 出xuất 性tánh 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 。 令linh 知tri 事sự 用dụng 即tức 本bổn 而nhi 為vi 。 既ký 即tức 本bổn 為vi 故cố 其kỳ 事sự 用dụng 與dữ 體thể 不bất 異dị 。 二nhị 復phục 以dĩ 下hạ 正chánh 約ước 事sự 用dụng 以dĩ 辨biện 不bất 異dị 。 復phục 以dĩ 無vô 始thỉ 無vô 明minh 妄vọng 想tưởng 薰huân 習tập 力lực 故cố 者giả 。 明minh 能năng 重trọng/trùng 也dã 。 心tâm 體thể 染nhiễm 用dụng 依y 熏huân 顯hiển 現hiện 者giả 。 明minh 其kỳ 所sở 薰huân 現hiện 為vi 事sự 用dụng 也dã 。 由do 所sở 薰huân 性tánh 本bổn 具cụ 於ư 染nhiễm 。 故cố 薰huân 可khả 現hiện 。 此thử 等đẳng 虗hư 相tương/tướng 無vô 體thể 者giả 。 無vô 明minh 無vô 體thể 也dã 。 惟duy 是thị 淨tịnh 心tâm 者giả 。 既ký 依y 淨tịnh 心tâm 作tác 無vô 明minh 。 故cố 無vô 明minh 以dĩ 淨tịnh 心tâm 為vi 體thể 也dã 。 既ký 以dĩ 淨tịnh 心tâm 為vi 體thể 。 故cố 一nhất 切thiết 虗hư 相tương/tướng 與dữ 淨tịnh 心tâm 不bất 異dị 。 問vấn 。 向hướng 來lai 據cứ 下hạ 文văn 用dụng 為vi 化hóa 他tha 義nghĩa 。 是thị 故cố 指chỉ 今kim 文văn 同đồng 於ư 化hóa 他tha 境cảnh 。 下hạ 文văn 是thị 淨tịnh 用dụng 斯tư 可khả 屬thuộc 化hóa 他tha 。 今kim 文văn 是thị 染nhiễm 用dụng 正chánh 乃nãi 屬thuộc 迷mê 生sanh 。 豈khởi 同đồng 於ư 離ly 執chấp 然nhiên 後hậu 起khởi 四tứ 說thuyết 。 答đáp 。 一nhất 者giả 約ước 能năng 所sở 。 迷mê 染nhiễm 是thị 所sở 化hóa 。 淨tịnh 用dụng 是thị 能năng 化hóa 。 今kim 以dĩ 所sở 顯hiển 能năng 。 故cố 乃nãi 義nghĩa 無vô 別biệt 。 二nhị 者giả 約ước 法pháp 體thể 。 由do 染nhiễm 用dụng 當đương 體thể 。 自tự 行hành 雖tuy 曰viết 離ly 。 化hóa 他tha 復phục 取thủ 用dụng 。 且thả 如như 四tứ 句cú 法pháp 。 意ý 識thức 攀phàn 緣duyên 生sanh 。 雖tuy 自tự 行hành 已dĩ 離ly 。 為vi 他tha 故cố 復phục 說thuyết 。 自tự 他tha 雖tuy 有hữu 殊thù 。 法pháp 體thể 乃nãi 無vô 異dị 。 問vấn 。 向hướng 論luận 於ư 性tánh 用dụng 。 雙song 具cụ 于vu 染nhiễm 淨tịnh 。 及cập 論luận 現hiện 事sự 用dụng 。 何hà 故cố 祇kỳ 說thuyết 染nhiễm 。 答đáp 。 一nhất 由do 今kim 文văn 中trung 為vi 辯biện 不bất 異dị 義nghĩa 。 若nhược 其kỳ 淨tịnh 用dụng 起khởi 。 即tức 順thuận 於ư 心tâm 性tánh 。 不bất 異dị 義nghĩa 易dị 知tri 。 恐khủng 謂vị 染nhiễm 用dụng 起khởi 與dữ 性tánh 乃nãi 不bất 一nhất 。 是thị 故cố 將tương 辯biện 之chi 。 二nhị 以dĩ 事sự 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 俱câu 染nhiễm 攝nhiếp 。 因nhân 染nhiễm 有hữu 淨tịnh 故cố 。 所sở 以dĩ 俱câu 名danh 染nhiễm 。 又hựu 以dĩ 佛Phật 望vọng 生sanh 。 依y 無vô 明minh 染nhiễm 心tâm 為vi 修tu 淨tịnh 之chi 本bổn 。 故cố 乃nãi 並tịnh 名danh 染nhiễm 。 如như 文văn 句cú 事sự 權quyền 。 起khởi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 業nghiệp 。 記ký 中trung 獨độc 指chỉ 為vi 立lập 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。

二nhị 又hựu 復phục 下hạ 釋thích 不bất 一nhất 二nhị 。 初sơ 標tiêu 示thị 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 性tánh 用dụng 。 然nhiên 性tánh 用dụng 之chi 說thuyết 。 或hoặc 說thuyết 平bình 等đẳng 。 或hoặc 說thuyết 差sai 別biệt 。 向hướng 文văn 性tánh 用dụng 意ý 示thị 差sai 別biệt 。 故cố 先tiên 舉cử 平bình 等đẳng 後hậu 云vân 二nhị 用dụng 。 今kim 文văn 性tánh 用dụng 意ý 示thị 平bình 等đẳng 。 故cố 先tiên 舉cử 二nhị 用dụng 後hậu 云vân 平bình 等đẳng 。 意ý 示thị 差sai 別biệt 者giả 。 欲dục 成thành 與dữ 事sự 不bất 異dị 義nghĩa 故cố 。 意ý 示thị 平bình 等đẳng 者giả 。 欲dục 成thành 與dữ 事sự 不bất 一nhất 義nghĩa 故cố 。 三tam 此thử 明minh 下hạ 結kết 。 第đệ 三Tam 明Minh 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 起khởi 信tín 云vân 。 一nhất 者giả 如như 實thật 空không 義nghĩa 。 以dĩ 能năng 究cứu 竟cánh 顯hiển 實thật 故cố 。 二nhị 如như 實thật 不bất 空không 義nghĩa 。 以dĩ 有hữu 自tự 體thể 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 故cố 。 南nam 嶽nhạc 依y 此thử 二nhị 文văn 而nhi 說thuyết 今kim 旨chỉ 。 然nhiên 此thử 二nhị 藏tạng 自tự 昔tích 說thuyết 者giả 。 皆giai 約ước 情tình 法pháp 以dĩ 分phần/phân 二nhị 義nghĩa 。 所sở 謂vị 情tình 空không 法pháp 不bất 空không 也dã 。 但đãn 於ư 情tình 法pháp 。 所sở 見kiến 不bất 同đồng 。 其kỳ 說thuyết 有hữu 二nhị 。 一nhất 家gia 云vân 。 情tình 是thị 事sự 相tướng 。 法pháp 是thị 理lý 性tánh 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 一nhất 相tương/tướng 不bất 存tồn 。 不bất 空không 藏tạng 者giả 具cụ 足túc 性tánh 德đức 。 據cứ 起khởi 信tín 云vân 。 淨tịnh 法pháp 滿mãn 足túc 則tắc 名danh 不bất 空không 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 一nhất 家gia 云vân 。 夫phu 言ngôn 相tương/tướng 者giả 有hữu 情tình 有hữu 法pháp 。 其kỳ 所sở 空không 者giả 乃nãi 空không 情tình 相tương/tướng 。 其kỳ 不bất 空không 者giả 不bất 空không 法pháp 相tướng 。 起khởi 信tín 云vân 。 無vô 有hữu 相tương/tướng 者giả 無vô 情tình 相tương/tướng 也dã 。 今kim 評bình 初sơ 家gia 不bất 空không 性tánh 德đức 。 況huống 南nam 嶽nhạc 云vân 。 藏tạng 體thể 平bình 等đẳng 。 實thật 無vô 差sai 別biệt 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 此thử 文văn 豈khởi 非phi 性tánh 德đức 染nhiễm 淨tịnh 泯mẫn 處xứ 為vi 空không 。 然nhiên 何hà 以dĩ 知tri 。 由do 物vật 不bất 空không 可khả 顯hiển 此thử 義nghĩa 故cố 。 不bất 空không 藏tạng 云vân 。 然nhiên 體thể 復phục 有hữu 不bất 可khả 思tư 議nghị 用dụng 故cố 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 有hữu 其kỳ 差sai 別biệt 。 即tức 是thị 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 此thử 蓋cái 無vô 差sai 別biệt 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 以dĩ 此thử 而nhi 知tri 。 存tồn 性tánh 德đức 為vi 不bất 空không 。 亡vong 性tánh 德đức 為vi 空không 明minh 矣hĩ 。 今kim 評bình 次thứ 家gia 空không 於ư 情tình 相tương/tướng 。 況huống 南nam 嶽nhạc 云vân 。 二nhị 眾chúng 生sanh 始thỉ 終chung 乃nãi 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 事sự 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 一nhất 眾chúng 生sanh 受thọ 地địa 獄ngục 身thân 。 時thời 無vô 餘dư 趣thú 報báo 。 受thọ 天thiên 報báo 時thời 亦diệc 無vô 餘dư 趣thú 報báo 。 此thử 文văn 豈khởi 非phi 情tình 相tương/tướng 不bất 空không 。 然nhiên 何hà 以dĩ 知tri 。 由do 約ước 彼bỉ 談đàm 法pháp 相tướng 顯hiển 之chi 。 彼bỉ 謂vị 法pháp 體thể 世thế 間gian 相tương/tướng 常thường 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 頓đốn 足túc 十thập 界giới 。 今kim 相tương 生sanh 滅diệt 豈khởi 非phi 情tình 乎hồ 。 南nam 嶽nhạc 既ký 指chỉ 始thỉ 終chung 方phương 具cụ 名danh 為vi 不bất 空không 。 故cố 知tri 不bất 空không 藏tạng 者giả 亦diệc 不bất 空không 於ư 情tình 相tương/tướng 明minh 矣hĩ 。 今kim 所sở 立lập 者giả 。 應ưng 知tri 心tâm 體thể 非phi 空không 不bất 空không 。 論luận 空không 不bất 空không 乃nãi 約ước 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 以dĩ 說thuyết 。 若nhược 以dĩ 心tâm 體thể 立lập 此thử 染nhiễm 淨tịnh 。 故cố 召triệu 心tâm 體thể 。 名danh 之chi 為vi 空không 。 若nhược 亡vong 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 亡vong 之chi 與dữ 立lập 。 故cố 此thử 心tâm 體thể 非phi 空không 不bất 空không 。 故cố 今kim 文văn 辨biện 空không 如Như 來Lai 藏tạng 云vân 。 心tâm 體thể 平bình 等đẳng 。 以dĩ 泯mẫn 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 。 心tâm 性tánh 既ký 寂tịch 。 是thị 故cố 心tâm 體thể 空không 淨tịnh 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 名danh 此thử 心tâm 體thể 為vi 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 非phi 謂vị 空không 無vô 心tâm 體thể 。 此thử 文văn 意ý 謂vị 心tâm 體thể 非phi 空không 。 以dĩ 空không 染nhiễm 淨tịnh 故cố 召triệu 心tâm 體thể 而nhi 名danh 為vi 空không 。 辨biện 不bất 空không 藏tạng 云vân 。 心tâm 體thể 具cụ 此thử 德đức 故cố 名danh 為vi 不bất 空không 。 不bất 就tựu 有hữu 心tâm 體thể 義nghĩa 明minh 不bất 空không 。 此thử 文văn 意ý 謂vị 。 心tâm 體thể 非phi 不bất 空không 。 以dĩ 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 故cố 召triệu 心tâm 體thể 而nhi 為vi 不bất 空không 。 然nhiên 後hậu 結kết 云vân 。 以dĩ 心tâm 體thể 平bình 等đẳng 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 今kim 謂vị 既ký 知tri 此thử 已dĩ 方phương 可khả 示thị 於ư 約ước 染nhiễm 淨tịnh 用dụng 辯biện 空không 不bất 空không 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 有hữu 性tánh 有hữu 事sự 。 若nhược 辨biện 二nhị 藏tạng 義nghĩa 應ưng 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 能năng 執chấp 情tình 空không 。 所sở 執chấp 二nhị 用dụng 。 法pháp 體thể 不bất 空không (# 義nghĩa 同đồng 次thứ 家gia )# 。 二nhị 者giả 性tánh 用dụng 不bất 空không 。 事sự 用dụng 乃nãi 空không (# 義nghĩa 同đồng 初sơ 家gia )# 。 三tam 者giả 情tình 之chi 與dữ 法pháp 。 性tánh 用dụng 事sự 用dụng 。 有hữu 則tắc 俱câu 有hữu 名danh 為vi 不bất 空không 。 亡vong 則tắc 俱câu 亡vong 號hiệu 之chi 為vi 空không (# 此thử 加gia 今kim 義nghĩa )# 。 問vấn 。 今kim 文văn 與dữ 起khởi 信tín 殊thù 耶da 。 答đáp 。 隨tùy 順thuận 悉tất 檀đàn 義nghĩa 雖tuy 有hữu 異dị 。 篤đốc 論luận 法pháp 體thể 意ý 實thật 無vô 別biệt 。 以dĩ 起khởi 信tín 中trung 為vi 對đối 治trị 故cố 空không 過quá 存tồn 德đức 。 如như 論luận 明minh 云vân 。 聞văn 修tu 多đa 羅la 說thuyết 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 畢tất 竟cánh 體thể 空không 。 涅Niết 槃Bàn 真Chân 如Như 之chi 法Pháp 。 亦diệc 畢tất 竟cánh 空không 。 以dĩ 不bất 知tri 此thử 語ngữ 為vi 破phá 著trước 故cố 。 即tức 謂vị 真Chân 如Như 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 惟duy 是thị 其kỳ 空không 。 云vân 何hà 對đối 治trị 。 明minh 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 自tự 體thể 不bất 空không 。 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 故cố 。 又hựu 云vân 。 聞văn 脩tu 多đa 羅la 說thuyết 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 生sanh 死tử 染nhiễm 法pháp 依y 如Như 來Lai 藏tạng 而nhi 有hữu 。 以dĩ 不bất 解giải 故cố 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 自tự 體thể 具cụ 有hữu 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 生sanh 死tử 等đẳng 法pháp 。 云vân 何hà 對đối 治trị 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 惟duy 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 功công 德đức 。 以dĩ 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 煩phiền 惱não 染nhiễm 法pháp 未vị 曾tằng 與dữ 如Như 來Lai 藏tạng 相tương 應ứng 。 今kim 出xuất 其kỳ 意ý 。 一nhất 者giả 性tánh 德đức 本bổn 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 。 為vi 對đối 治trị 故cố 。 不bất 立lập 染nhiễm 名danh 惟duy 彰chương 淨tịnh 號hiệu 。 此thử 由do 眾chúng 生sanh 聞văn 性tánh 有hữu 染nhiễm 。 即tức 謂vị 性tánh 體thể 實thật 是thị 於ư 染nhiễm 。 畏úy 不bất 羨tiện 故cố 。 二nhị 者giả 性tánh 德đức 本bổn 具cụ 修tu 淨tịnh 。 為vi 對đối 治trị 故cố 。 不bất 立lập 修tu 名danh 惟duy 彰chương 性tánh 號hiệu 。 此thử 由do 眾chúng 生sanh 未vị 曾tằng 起khởi 修tu 。 示thị 彼bỉ 所sở 有hữu 特đặc 立lập 性tánh 名danh 。 意ý 使sử 全toàn 性tánh 而nhi 為vi 修tu 故cố 。 三tam 者giả 性tánh 體thể 亦diệc 非phi 淨tịnh 。 為vi 對đối 治trị 故cố 不bất 云vân 本bổn 淨tịnh 空không 。 此thử 由do 眾chúng 生sanh 聞văn 性tánh 本bổn 空không 。 不bất 知tri 此thử 語ngữ 乃nãi 謂vị 性tánh 體thể 。 執chấp 此thử 說thuyết 空không 於ư 性tánh 用dụng 。 是thị 故cố 惟duy 明minh 性tánh 德đức 不bất 空không 。 破phá 彼bỉ 著trước 故cố 。 論luận 因nhân 對đối 治trị 故cố 此thử 偏thiên 名danh 。 今kim 約ước 本bổn 然nhiên 遂toại 成thành 全toàn 說thuyết 。 良lương 以dĩ 法Pháp 界Giới 全toàn 體thể 全toàn 用dụng 。 空không 則tắc 凡phàm 有hữu 名danh 字tự 皆giai 亡vong 。 立lập 則tắc 凡phàm 有hữu 情tình 貌mạo 悉tất 備bị 。 即tức 亡vong 即tức 立lập 即tức 立lập 即tức 亡vong 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 則tắc 隨tùy 順thuận 悉tất 檀đàn 所sở 說thuyết 有hữu 異dị 。 若nhược 篤đốc 論luận 法pháp 體thể 意ý 實thật 無vô 別biệt 者giả 。 論luận 亦diệc 有hữu 不bất 空không 染nhiễm 法pháp 之chi 說thuyết 。 故cố 因nhân 重trọng/trùng 習tập 鏡kính 云vân 謂vị 如như 實thật 不bất 空không 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 境cảnh 界giới 悉tất 於ư 中trung 現hiện 。 亦diệc 有hữu 空không 於ư 性tánh 德đức 之chi 義nghĩa 。 故cố 論luận 問vấn 云vân 。 上thượng 說thuyết 真Chân 如Như 其kỳ 體thể 平bình 等đẳng 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 云vân 何hà 復phục 說thuyết 。 體thể 有hữu 如như 是thị 種chủng 種chủng 功công 德đức 。

答đáp 曰viết 。

雖tuy 實thật 有hữu 此thử 諸chư 功công 德đức 。 義nghĩa 而nhi 無vô 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 等đẳng 同đồng 一nhất 味vị 惟duy 一nhất 真Chân 如Như 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 離ly 分phân 別biệt 相tướng 。 是thị 故cố 無vô 二nhị 。 復phục 以dĩ 何hà 義nghĩa 。 得đắc 說thuyết 差sai 別biệt 。 以dĩ 依y 業nghiệp 識thức 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 示thị 諸chư 。 究cứu 此thử 文văn 。 性tánh 功công 德đức 者giả 。 因nhân 無vô 明minh 有hữu 。 若nhược 無vô 無vô 明minh 。 何hà 云vân 性tánh 德đức 。 苟cẩu 謂vị 不bất 然nhiên 。 如như 何hà 解giải 會hội 性tánh 本bổn 無vô 名danh 。 應ưng 知tri 纔tài 云vân 具cụ 足túc 眾chúng 名danh 即tức 是thị 性tánh 用dụng 。 對đối 眾chúng 生sanh 有hữu 。 故cố 知tri 性tánh 體thể 。 德đức 名danh 亦diệc 泯mẫn 。 或hoặc 曰viết 但đãn 泯mẫn 差sai 別biệt 。 何hà 泯mẫn 性tánh 德đức 。 答đáp 。 既ký 泯mẫn 差sai 別biệt 。 如như 何hà 召triệu 云vân 是thị 常thường 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 我ngã 是thị 淨tịnh 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 佛Phật 性tánh 是thị 一nhất 而nhi 有hữu 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 差sai 別biệt 。 今kim 謂vị 若nhược 泯mẫn 差sai 別biệt 。 四tứ 德đức 之chi 名danh 其kỳ 亦diệc 何hà 有hữu 。

釋thích 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 釋thích 二nhị 。 初sơ 空không 如Như 來Lai 藏tạng 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 何hà 故cố 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 心tâm 體thể 妙diệu 絕tuyệt 無vô 相tướng 空không 即tức 性tánh 用dụng 空không 也dã 。 由do 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 。 約ước 用dụng 即tức 存tồn 。 從tùng 體thể 即tức 泯mẫn 。 故cố 此thử 心tâm 體thể 。 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 既ký 非phi 染nhiễm 淨tịnh 性tánh 用dụng 乃nãi 空không 。 文văn 云vân 。 建kiến 立lập 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 違vi 順thuận 等đẳng 法pháp 者giả 。 能năng 起khởi 是thị 性tánh 用dụng 。 所sở 起khởi 是thị 事sự 用dụng 。 今kim 文văn 意ý 者giả 在tại 能năng 起khởi 空không 。 故cố 云vân 而nhi 復phục 心tâm 體thể 平bình 等đẳng 妙diệu 絕tuyệt 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 。 心tâm 體thể 者giả 。 一nhất 平bình 等đẳng 性tánh 也dã 。 絕tuyệt 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 者giả 。 無vô 能năng 起khởi 性tánh 用dụng 之chi 相tướng 也dã 。 問vấn 。 起khởi 者giả 即tức 全toàn 體thể 而nhi 起khởi 。 今kim 無vô 能năng 起khởi 。 應ưng 空không 無vô 心tâm 體thể 耶da 。 答đáp 。 心tâm 體thể 纔tài 起khởi 即tức 屬thuộc 於ư 用dụng 。 今kim 文văn 乃nãi 就tựu 能năng 起khởi 邊biên 論luận 。 由do 能năng 起khởi 用dụng 故cố 名danh 能năng 起khởi 為vi 性tánh 用dụng 也dã 。 今kim 所sở 空không 者giả 。 空không 其kỳ 起khởi 用dụng 。 非phi 空không 心tâm 體thể 。 問vấn 。 恐khủng 今kim 文văn 云vân 空không 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 者giả 。 是thị 空không 修tu 相tương/tướng 。 非phi 空không 性tánh 用dụng 。 答đáp 。 若nhược 以dĩ 今kim 文văn 空không 於ư 修tu 相tương/tướng 。 又hựu 與dữ 下hạ 文văn 所sở 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 性tánh 自tự 非phi 有hữu 空không 義nghĩa 何hà 殊thù 。 下hạ 文văn 既ký 云vân 所sở 起khởi 。 驗nghiệm 知tri 上thượng 文văn 乃nãi 語ngữ 能năng 起khởi 。 問vấn 。 性tánh 是thị 無vô 相tướng 。 云vân 何hà 謂vị 相tương/tướng 。 答đáp 。 斯tư 則tắc 正chánh 是thị 。 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 何hà 者giả 。 起khởi 信tín 論luận 中trung 以dĩ 性tánh 功công 德đức 謂vị 之chi 相tướng 大đại 。 豈khởi 非phi 指chỉ 於ư 性tánh 用dụng 為vi 相tương/tướng 。 然nhiên 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 全toàn 無vô 相tướng 為vi 可khả 見kiến 之chi 相tướng 。 二nhị 者giả 祇kỳ 指chỉ 無vô 相tướng 為vi 相tương/tướng 。 起khởi 信tín 云vân 則tắc 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 諸chư 淨tịnh 功công 德đức 相tương/tướng 義nghĩa 示thị 現hiện 者giả 。 指chỉ 無vô 相tướng 為vi 相tương/tướng 也dã 。 今kim 文văn 云vân 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 者giả 。 相tương/tướng 之chi 一nhất 字tự 正chánh 是thị 性tánh 用dụng 。 由do 空không 性tánh 用dụng 故cố 云vân 妙diệu 絕tuyệt 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 。 亦diệc 可khả 用dụng 之chi 法pháp 體thể 。 體thể 本bổn 是thị 相tương/tướng 。 故cố 指chỉ 性tánh 用dụng 亦diệc 名danh 為vi 相tương/tướng 。

二nhị 非phi 直trực 下hạ 正chánh 示thị 緣duyên 起khởi 非phi 有hữu 。 空không 即tức 事sự 用dụng 空không 也dã 。 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 法pháp 。 非phi 直trực 心tâm 體thể 自tự 性tánh 平bình 等đẳng 者giả 。 良lương 以dĩ 體thể 既ký 空không 。 能năng 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 用dụng 相tương/tướng 。 故cố 云vân 平bình 等đẳng 。 若nhược 論luận 能năng 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 。 即tức 是thị 平bình 等đẳng 之chi 高cao 下hạ 。 今kim 既ký 空không 用dụng 。 高cao 下hạ 遂toại 平bình 。 此thử 結kết 上thượng 也dã 。 所sở 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 亦diệc 復phục 性tánh 自tự 非phi 有hữu 者giả 。 正chánh 示thị 所sở 起khởi 事sự 用dụng 空không 義nghĩa 。 若nhược 據cứ 事sự 用dụng 應ưng 云vân 相tương/tướng 亦diệc 非phi 有hữu 。 今kim 云vân 性tánh 者giả 性tánh 即tức 是thị 相tương/tướng 。 然nhiên 性tánh 即tức 是thị 相tương/tướng 。 義nghĩa 應ưng 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 理lý 性tánh 即tức 是thị 事sự 相tướng 。 二nhị 者giả 理lý 性tánh 是thị 。 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 三tam 者giả 習tập 性tánh 望vọng 於ư 理lý 性tánh 故cố 習tập 性tánh 即tức 相tương/tướng 。 今kim 是thị 習tập 性tánh 故cố 云vân 性tánh 自tự 非phi 有hữu 。 亦diệc 可khả 非phi 有hữu 法pháp 體thể 。 體thể 本bổn 是thị 性tánh 。 若nhược 非phi 理lý 性tánh 何hà 得đắc 非phi 有hữu 。 故cố 指chỉ 事sự 用dụng 空không 處xứ 云vân 性tánh 自tự 非phi 有hữu 。

二nhị 如như 以dĩ 下hạ 喻dụ 二nhị 。 初sơ 喻dụ 。 二nhị 心tâm 亦diệc 下hạ 合hợp 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 總tổng 合hợp 也dã 。 但đãn 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 業nghiệp 者giả 。 舉cử 法pháp 也dã 。 幻huyễn 力lực 者giả 。 帶đái 喻dụ 也dã 。 所sở 熏huân 者giả 。 乃nãi 染nhiễm 淨tịnh 業nghiệp 熏huân 合hợp 幻huyễn 之chi 力lực 也dã 。 似tự 染nhiễm 似tự 淨tịnh 二nhị 法pháp 現hiện 者giả 。 合hợp 免miễn 現hiện 也dã 。 若nhược 以dĩ 心tâm 望vọng 至chí 法pháp 即tức 非phi 有hữu 者giả 。 合hợp 所sở 現hiện 之chi 免miễn 。 以dĩ 巾cân 望vọng 之chi 有hữu 即tức 非phi 有hữu 也dã 。

三tam 是thị 故cố 下hạ 引dẫn 證chứng 三tam 。 初sơ 引dẫn 三tam 經kinh 。 生sanh 死tử 染nhiễm 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 也dã 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 證chứng 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 俱câu 空không 。 覺giác 即tức 淨tịnh 也dã 。 所sở 覺giác 染nhiễm 也dã 。 二nhị 此thử 等đẳng 下hạ 釋thích 經kinh 旨chỉ 。 三tam 以dĩ 是thị 下hạ 結kết 。 恐khủng 人nhân 謂vị 空không 空không 無vô 心tâm 體thể 。 且thả 真Chân 如Như 體thể 既ký 叵phả 名danh 狀trạng 。 如như 何hà 可khả 有hữu 。 如như 何hà 可khả 空không 。 問vấn 。 既ký 云vân 非phi 謂vị 空không 無vô 心tâm 體thể 。 豈khởi 非phi 心tâm 體thể 是thị 不bất 空không 耶da 。 答đáp 。 雙song 非phi 之chi 言ngôn 須tu 了liễu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 非phi 空không 是thị 有hữu 。 非phi 不bất 空không 是thị 空không 。 二nhị 者giả 非phi 空không 不bất 是thị 有hữu 。 非phi 不bất 空không 不bất 是thị 空không 。 今kim 此thử 心tâm 體thể 非phi 空không 不bất 空không 。 正chánh 當đương 次thứ 義nghĩa 。 故cố 今kim 文văn 云vân 。 非phi 謂vị 空không 無vô 心tâm 體thể 者giả 。 即tức 心tâm 體thể 非phi 空không 也dã 。 下hạ 文văn 云vân 不bất 就tựu 有hữu 心tâm 體thể 義nghĩa 明minh 不bất 空không 者giả 。 即tức 心tâm 體thể 非phi 不bất 空không 也dã 。 篤đốc 論luận 其kỳ 藏tạng 。 謂vị 空không 不bất 空không 者giả 。 乃nãi 從tùng 心tâm 體thể 具cụ 用dụng 說thuyết 爾nhĩ 。

四tứ 問vấn 下hạ 料liệu 揀giản 。 乃nãi 料liệu 揀giản 事sự 用dụng 也dã 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 料liệu 揀giản 有hữu 即tức 非phi 有hữu 三tam 。 初sơ 重trùng 問vấn 答đáp 。 約ước 諸chư 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 釋thích 有hữu 即tức 非phi 有hữu 疑nghi 。 初sơ 問vấn 。 諸chư 佛Phật 等đẳng 者giả 。 諸chư 佛Phật 證chứng 體thể 。 體thể 乃nãi 平bình 等đẳng 。 空không 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 故cố 染nhiễm 淨tịnh 用dụng 其kỳ 用dụng 常thường 寂tịch 。 眾chúng 生sanh 未vị 證chứng 。 但đãn 在tại 於ư 事sự 。 事sự 既ký 不bất 空không 如như 何hà 非phi 有hữu 。 二nhị 答đáp 。 真chân 智trí 等đẳng 者giả 。 以dĩ 佛Phật 顯hiển 生sanh 也dã 。 今kim 問vấn 。 真chân 智trí 真chân 照chiếu 合hợp 當đương 常thường 寂tịch 。 何hà 云vân 尚thượng 有hữu 耶da 。 眾chúng 生sanh 迷mê 闇ám 合hợp 見kiến 六lục 道đạo 是thị 有hữu 。 何hà 云vân 何hà 得đắc 耶da 。 若nhược 據cứ 其kỳ 義nghĩa 。 應ưng 云vân 眾chúng 生sanh 妄vọng 見kiến 合hợp 當đương 是thị 有hữu 。 尚thượng 乃nãi 有hữu 即tức 非phi 有hữu 。 況huống 諸chư 佛Phật 真chân 智trí 真chân 照chiếu 。 何hà 得đắc 不bất 用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。 斯tư 為vi 便tiện 耳nhĩ 。 答đáp 。 若nhược 取thủ 隨tùy 心tâm 所sở 知tri 有hữu 無vô 。 則tắc 凡phàm 夫phu 謂vị 有hữu 不bất 可khả 非phi 有hữu 。 諸chư 佛Phật 知tri 無vô 故cố 可khả 常thường 寂tịch 。 此thử 則tắc 正chánh 同đồng 今kim 文văn 。 問vấn 意ý 今kim 取thủ 隨tùy 人nhân 所sở 見kiến 明minh 暗ám 。 諸chư 佛Phật 見kiến 尚thượng 乃nãi 非phi 有hữu 。 眾chúng 生sanh 暗ám 見kiến 豈khởi 不bất 非phi 有hữu 。 又hựu 佛Phật 真chân 智trí 體thể 是thị 常thường 住trụ 。 此thử 智trí 照chiếu 用dụng 合hợp 當đương 常thường 住trụ 。 而nhi 用dụng 不bất 住trụ 尚thượng 乃nãi 當đương 寂tịch 。 豈khởi 況huống 眾chúng 生sanh 皆giai 昏hôn 闇ám 妄vọng 見kiến 。 體thể 見kiến 無vô 常thường 。 所sở 見kiến 之chi 用dụng 合hợp 當đương 非phi 有hữu 。 故cố 云vân 何hà 得đắc 不bất 有hữu 。 有hữu 即tức 非phi 有hữu 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 。 約ước 有hữu 迷mê 妄vọng 釋thích 有hữu 即tức 非phi 有hữu 疑nghi 。 初sơ 問vấn 。 既ký 言ngôn 其kỳ 有hữu 者giả 。 其kỳ 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 應ưng 云vân 既ký 言ngôn 非phi 有hữu 。 由do 向hướng 妄vọng 見kiến 有hữu 即tức 非phi 有hữu 。 既ký 是thị 非phi 有hữu 。 何hà 故cố 得đắc 有hữu 。 此thử 迷mê 妄vọng 耶da 。 問vấn 其kỳ 意ý 者giả 。 有hữu 即tức 非phi 有hữu 是thị 所sở 見kiến 法pháp 。 其kỳ 迷mê 妄vọng 者giả 是thị 能năng 見kiến 情tình 。 所sở 見kiến 之chi 法pháp 若nhược 是thị 於ư 有hữu 。 可khả 得đắc 有hữu 於ư 能năng 見kiến 之chi 迷mê 。 所sở 見kiến 之chi 法pháp 既ký 然nhiên 非phi 有hữu 。 如như 何hà 得đắc 有hữu 能năng 見kiến 之chi 迷mê 。 亦diệc 可khả 有hữu 之chi 一nhất 字tự 即tức 是thị 有hữu 其kỳ 非phi 有hữu 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 乃nãi 以dĩ 所sở 見kiến 例lệ 答đáp 能năng 迷mê 。 既ký 得đắc 非phi 有hữu 而nhi 妄vọng 見kiến 有hữu 者giả 。 此thử 是thị 所sở 見kiến 。 何hà 為vi 不bất 得đắc 無vô 迷mê 而nhi 橫hoạnh 起khởi 迷mê 者giả 。 乃nãi 是thị 能năng 迷mê 。 二nhị 空không 華hoa 下hạ 指chỉ 喻dụ 。 眼nhãn 翳ế 喻dụ 能năng 迷mê 妄vọng 心tâm 。 空không 華hoa 喻dụ 所sở 見kiến 妄vọng 有hữu 。 所sở 見kiến 之chi 有hữu 即tức 是thị 非phi 有hữu 。 華hoa 即tức 無vô 也dã 。 能năng 迷mê 之chi 妄vọng 亦diệc 即tức 無vô 妄vọng 。 翳ế 即tức 無vô 也dã 。 眼nhãn 之chi 與dữ 空không 皆giai 喻dụ 淨tịnh 心tâm 。 翳ế 病bệnh 喻dụ 依y 淨tịnh 心tâm 非phi 迷mê 而nhi 迷mê 也dã 。 華hoa 相tương/tướng 喻dụ 依y 淨tịnh 心tâm 非phi 有hữu 而nhi 有hữu 也dã 。 華hoa 相tương/tướng 既ký 得đắc 非phi 有hữu 而nhi 有hữu 。 而nhi 翳ế 病bệnh 何hà 為vi 不bất 得đắc 非phi 迷mê 而nhi 迷mê 。 云vân 宜nghi 陳trần 者giả 。 直trực 作tác 此thử 陳trần 也dã 。 第đệ 三tam 問vấn 答đáp 。 約ước 餘dư 染nhiễm 法pháp 與dữ 無vô 明minh 染nhiễm 因nhân 釋thích 有hữu 即tức 非phi 有hữu 疑nghi 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 諸chư 餘dư 染nhiễm 法pháp 與dữ 染nhiễm 因nhân 者giả 。 起khởi 信tín 六lục 染nhiễm 別biệt 以dĩ 根căn 本bổn 。 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 染nhiễm 因nhân 。 名danh 為vi 無vô 明minh 。 今kim 文văn 通thông 以dĩ 杖trượng 本bổn 無vô 明minh 皆giai 為vi 染nhiễm 因nhân 。 故cố 中trung 中trung 云vân 子tử 果quả 無vô 明minh 。 意ý 問vấn 染nhiễm 法pháp 因nhân 無vô 明minh 起khởi 何hà 云vân 非phi 有hữu 。 無vô 明minh 是thị 因nhân 何hà 得đắc 非phi 有hữu 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 前tiền 問vấn 三tam 。 初sơ 法pháp 。 子tử 果quả 至chí 以dĩ 淨tịnh 心tâm 為vi 體thể 者giả 。 此thử 約ước 二nhị 惑hoặc 同đồng 體thể 以dĩ 說thuyết 。 但đãn 由do 熏huân 習tập 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 迷mê 用dụng 者giả 。 熏huân 有hữu 各các 共cộng 各các 熏huân 又hựu 二nhị 。 一nhất 者giả 子tử 果quả 互hỗ 熏huân 復phục 成thành 子tử 果quả 無vô 明minh 迷mê 用dụng 。 二nhị 者giả 子tử 果quả 別biệt 熏huân 。 以dĩ 子tử 熏huân 子tử 以dĩ 果quả 熏huân 果quả 。 皆giai 以dĩ 前tiền 念niệm 熏huân 起khởi 後hậu 念niệm 。 若nhược 共cộng 熏huân 者giả 即tức 以dĩ 似tự 識thức 無vô 明minh 妄vọng 想tưởng 妄vọng 境cảnh 和hòa 合hợp 共cộng 熏huân 。 或hoặc 成thành 妄vọng 想tưởng 或hoặc 成thành 境cảnh 界giới 或hoặc 成thành 無vô 明minh 。 前tiền 釋thích 佛Phật 性tánh 中trung 約ước 成thành 妄vọng 境cảnh 。 今kim 成thành 迷mê 用dụng 。 二nhị 如như 似tự 下hạ 喻dụ 。 粟túc 麥mạch 本bổn 無vô 自tự 體thể 者giả 。 喻dụ 無vô 明minh 本bổn 無vô 自tự 體thể 也dã 。 惟duy 以dĩ 微vi 塵trần 為vi 體thể 者giả 。 微vi 塵trần 喻dụ 淨tịnh 心tâm 。 但đãn 以dĩ 種chủng 子tử 因nhân 緣duyên 者giả 。 喻dụ 熏huân 習tập 也dã 。 有hữu 粟túc 麥mạch 之chi 用dụng 者giả 。 喻dụ 故cố 有hữu 迷mê 用dụng 也dã 。 以dĩ 塵trần 往vãng 收thu 者giả 。 喻dụ 以dĩ 心tâm 往vãng 攝nhiếp 也dã 。 用dụng 即tức 非phi 有hữu 者giả 。 喻dụ 無vô 明minh 迷mê 用dụng 非phi 有hữu 也dã 。 惟duy 是thị 微vi 塵trần 者giả 。 喻dụ 惟duy 是thị 一nhất 心tâm 也dã 。 三tam 無vô 明minh 下hạ 合hợp 。 但đãn 總tổng 合hợp 耳nhĩ 。 二nhị 問vấn 下hạ 再tái 難nạn/nan 淨tịnh 心tâm 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 此thử 問vấn 意ý 者giả 。 由do 上thượng 答đáp 云vân 無vô 明minh 本bổn 無vô 自tự 體thể 惟duy 以dĩ 淨tịnh 心tâm 為vi 體thể 。 又hựu 云vân 但đãn 由do 熏huân 習tập 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 迷mê 用dụng 。 且thả 無vô 明minh 既ký 因nhân 熏huân 習tập 而nhi 起khởi 。 應ưng 指chỉ 熏huân 習tập 之chi 法pháp 作tác 無vô 明minh 體thể 。 何hà 得đắc 前tiền 云vân 淨tịnh 心tâm 為vi 體thể 。 當đương 知tri 隨tùy 名danh 辨biện 體thể 。 後hậu 念niệm 無vô 明minh 以dĩ 前tiền 念niệm 能năng 熏huân 無vô 明minh 為vi 體thể 。 克khắc 實thật 論luận 體thể 。 故cố 無vô 明minh 無vô 體thể 。 全toàn 以dĩ 淨tịnh 心tâm 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 今kim 以dĩ 隨tùy 名danh 而nhi 難nạn/nan 克khắc 實thật 。 答đáp 文văn 四tứ 。 初sơ 法pháp 。 然nhiên 前tiền 念niệm 雖tuy 滅diệt 後hậu 念niệm 已dĩ 生sanh 。 如như 是thị 生sanh 滅diệt 未vị 曾tằng 間gian 斷đoạn 。 此thử 未vị 間gian 斷đoạn 有hữu 二nhị 不bất 同đồng 。 一nhất 約ước 一nhất 人nhân 。 二nhị 約ước 通thông 體thể 。 約ước 一nhất 人nhân 者giả 。 在tại 迷mê 則tắc 生sanh 滅diệt 不bất 斷đoạn 。 在tại 悟ngộ 則tắc 終chung 有hữu 斷đoạn 時thời 。 約ước 通thông 體thể 者giả 。 生sanh 滅diệt 法pháp 體thể 。 於ư 法Pháp 界Giới 中trung 。 常thường 生sanh 常thường 滅diệt 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 以dĩ 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 故cố 常thường 有hữu 眾chúng 生sanh 。 問vấn 。 若nhược 以dĩ 無vô 明minh 熏huân 起khởi 無vô 明minh 。 最tối 初sơ 念niệm 起khởi 有hữu 無vô 明minh 。 約ước 何hà 為vi 熏huân 而nhi 起khởi 不bất 覺giác 。 答đáp 。 例lệ 同đồng 佛Phật 界giới 初sơ 無vô 師sư 教giáo 。 乃nãi 初sơ 真Chân 如Như 內nội 熏huân 而nhi 起khởi 。 今kim 約ước 性tánh 染nhiễm 內nội 熏huân 而nhi 起khởi 。 問vấn 。 若nhược 依y 此thử 義nghĩa 。 則tắc 先tiên 有hữu 性tánh 染nhiễm 。 後hậu 有hữu 事sự 染nhiễm 。 二nhị 染nhiễm 殊thù 耶da 。 答đáp 。 約ước 染nhiễm 未vị 現hiện 號hiệu 為vi 性tánh 染nhiễm 。 及cập 性tánh 現hiện 時thời 即tức 為vi 事sự 染nhiễm 。 說thuyết 雖tuy 前tiền 後hậu 旨chỉ 在tại 一nhất 時thời 。 又hựu 復phục 須tu 知tri 。 乍sạ 可khả 云vân 悟ngộ 。 佛Phật 有hữu 未vị 悟ngộ 之chi 時thời 。 不bất 可khả 云vân 迷mê 。 生sanh 有hữu 未vị 迷mê 之chi 日nhật 。 二nhị 如như 似tự 下hạ 喻dụ 。 三tam 過quá 去khứ 下hạ 合hợp 二nhị 。 初sơ 正chánh 合hợp 。 過quá 去khứ 無vô 明minh 至chí 明minh 如như 是thị 者giả 。 總tổng 合hợp 也dã 。 但đãn 能năng 熏huân 起khởi 後hậu 念niệm 無vô 明minh 者giả 。 合hợp 麥mạch 子tử 生sanh 果quả 也dã 。 不bất 得đắc 自tự 體thể 不bất 滅diệt 者giả 。 合hợp 體thể 自tự 爛lạn 壞hoại 也dã 。 即tức 作tác 後hậu 念niệm 無vô 明minh 者giả 。 合hợp 豈khởi 得đắc 春xuân 麥mạch 為vi 秋thu 果quả 也dã 。 若nhược 得đắc 爾nhĩ 至chí 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 。 合hợp 劫kiếp 初sơ 麥mạch 今kim 仍nhưng 應ưng 在tại 也dã 。 二nhị 既ký 非phi 下hạ 借tá 喻dụ 恬điềm 合hợp 。 乃nãi 借tá 燈đăng 喻dụ 帖# 合hợp 麥mạch 喻dụ 。 既ký 非phi 常thường 故cố 。 再tái 舉cử 前tiền 義nghĩa 也dã 。 即tức 如như 燈đăng 焰diễm 前tiền 後hậu 相tương/tướng 因nhân 而nhi 起khởi 。 合hợp 前tiền 麥mạch 子tử 為vi 後hậu 菓quả 麥mạch 。 前tiền 子tử 爛lạn 故cố 無vô 常thường 也dã 。 後hậu 果quả 得đắc 起khởi 即tức 相tương/tướng 因nhân 也dã 。 喻dụ 如như 燈đăng 焰diễm 隨tùy 炷chú 起khởi 滅diệt 。 體thể 惟duy 淨tịnh 心tâm 者giả 。 結kết 合hợp 歸quy 法pháp 。 四tứ 是thị 故cố 下hạ 指chỉ 歸quy 。

二nhị 料liệu 揀giản 無vô 明minh 與dữ 妄vọng 識thức 一nhất 異dị 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 無vô 明minh 即tức 染nhiễm 因nhân 。 妄vọng 想tưởng 即tức 染nhiễm 法pháp 。 染nhiễm 法pháp 雖tuy 通thông 今kim 。 以dĩ 惑hoặc 業nghiệp 法pháp 理lý 相tương/tướng 類loại 。 故cố 別biệt 問vấn 之chi 。 為vi 一nhất 為vi 異dị 。

二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 總tổng 答đáp 二nhị 。 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 二nhị 。 初sơ 子tử 時thời 無vô 明minh 與dữ 業nghiệp 識thức 論luận 一nhất 異dị 二nhị 。 初sơ 答đáp 二nhị 。 初sơ 答đáp 不bất 異dị 。 文văn 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 由do 起khởi 故cố 不bất 異dị 。 乃nãi 一nhất 向hướng 而nhi 論luận 。 但đãn 取thủ 業nghiệp 識thức 由do 無vô 明minh 。 不bất 取thủ 無vô 明minh 由do 業nghiệp 識thức 。 此thử 由do 不bất 覺giác 而nhi 有hữu 動động 也dã 。 二nhị 者giả 有hữu 無vô 故cố 不bất 異dị 。 乃nãi 更cánh 互hỗ 而nhi 論luận 。 若nhược 有hữu 無vô 明minh 則tắc 有hữu 業nghiệp 識thức 。 若nhược 無vô 無vô 明minh 。 則tắc 無vô 業nghiệp 識thức 。 若nhược 有hữu 業nghiệp 識thức 則tắc 有hữu 無vô 明minh 。 若nhược 無vô 業nghiệp 識thức 。 則tắc 無vô 無vô 明minh 。 前tiền 約ước 獨độc 頭đầu 。 今kim 約ước 相tương 應ứng 。 三tam 者giả 同đồng 時thời 故cố 不bất 異dị 。 以dĩ 業nghiệp 與dữ 無vô 明minh 同đồng 時thời 而nhi 起khởi 。 問vấn 。 何hà 不bất 以dĩ 由do 起khởi 與dữ 有hữu 無vô 共cộng 作tác 一nhất 義nghĩa 。 答đáp 。 據cứ 文văn 有hữu 又hựu 復phục 之chi 言ngôn 。 故cố 知tri 義nghĩa 別biệt 。 次thứ 又hựu 不bất 下hạ 辯biện 不bất 一nhất 。 文văn 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 相tương/tướng 異dị 。 無vô 明minh 是thị 迷mê 相tương/tướng 。 業nghiệp 是thị 變biến 相tương/tướng 。 故cố 云vân 不bất 覺giác 自tự 是thị 迷mê 闇ám 。 動động 者giả 自tự 是thị 變biến 異dị 。 二nhị 因nhân 異dị 。 無vô 明minh 自tự 因nhân 無vô 明minh 而nhi 起khởi 。 妄vọng 想tưởng 自tự 因nhân 識thức 想tưởng 而nhi 起khởi 。 故cố 云vân 以dĩ 彼bỉ 果quả 時thời 。 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 以dĩ 彼bỉ 妄vọng 想tưởng 為vi 因nhân 即tức 自tự 種chủng 因nhân 也dã 。 然nhiên 此thử 同đồng 異dị 義nghĩa 亦diệc 難nan 見kiến 。 今kim 以dĩ 一nhất 喻dụ 明minh 之chi 。 如như 蠟lạp 燭chúc 光quang 焰diễm 。 若nhược 論luận 同đồng 者giả 。 由do 蠟lạp 燭chúc 故cố 有hữu 光quang 燄diệm 。 若nhược 無vô 燭chúc 即tức 無vô 光quang 燄diệm 。 又hựu 復phục 光quang 焰diễm 與dữ 蠟lạp 燭chúc 和hòa 合hợp 俱câu 起khởi 。 此thử 喻dụ 不bất 異dị 也dã 。 蠟lạp 燭chúc 色sắc 黃hoàng 。 光quang 燄diệm 色sắc 紅hồng 。 燭chúc 因nhân 蠟lạp 成thành 。 燄diệm 因nhân 火hỏa 起khởi 。 此thử 喻dụ 不bất 一nhất 也dã 。 二nhị 此thử 是thị 下hạ 結kết 。

二nhị 果quả 時thời 下hạ 。 果quả 時thời 無vô 明minh 與dữ 妄vọng 想tưởng 論luận 一nhất 異dị 。 例lệ 上thượng 子tử 時thời 可khả 解giải 。 然nhiên 有hữu 無vô 論luận 同đồng 中trung 前tiền 云vân 更cánh 互hỗ 者giả 。 正chánh 據cứ 今kim 文văn 。 若nhược 無vô 無vô 明minh 。 即tức 無vô 妄vọng 想tưởng 。 若nhược 無vô 妄vọng 想tưởng 。 亦diệc 無vô 無vô 明minh 。

二nhị 以dĩ 是thị 下hạ 結kết 判phán 。 初sơ 約ước 體thể 用dụng 。 無vô 明minh 是thị 體thể 識thức 想tưởng 是thị 用dụng 者giả 。 一nhất 由do 識thức 想tưởng 依y 無vô 明minh 起khởi 故cố 。 二nhị 由do 識thức 想tưởng 是thị 動động 義nghĩa 故cố 。

二nhị 二nhị 種chủng 下hạ 約ước 因nhân 果quả 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 因nhân 果quả 。 但đãn 約ước 能năng 所sở 分phần/phân 因nhân 果quả 也dã 。 如như 子tử 無vô 明minh 生sanh 果quả 。 無vô 明minh 即tức 以dĩ 子tử 為vi 因nhân 以dĩ 果quả 為vi 果quả 。 若nhược 果quả 生sanh 子tử 。 即tức 以dĩ 果quả 為vi 因nhân 以dĩ 子tử 為vi 果quả 。 妄vọng 想tưởng 業nghiệp 識thức 例lệ 無vô 明minh 說thuyết 。 二nhị 若nhược 子tử 下hạ 就tựu 因nhân 法pháp 辨biện 二nhị 緣duyên 。 初sơ 因nhân 緣duyên 。 二nhị 增tăng 上thượng 緣duyên 。 然nhiên 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 經kinh 論luận 異dị 出xuất 。 今kim 略lược 明minh 之chi 。 成thành 論luận 三tam 因nhân 四tứ 緣duyên 。 三tam 因nhân 者giả 。 一nhất 生sanh 因nhân 。 若nhược 法pháp 生sanh 時thời 。 能năng 為vi 其kỳ 因nhân 。 如như 業nghiệp 為vi 報báo 因nhân 。 二nhị 習tập 因nhân 。 如như 習tập 貪tham 欲dục 貪tham 欲dục 增tăng 長trưởng 為vi 因nhân 。 三tam 依y 因nhân 。 如như 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 依y 色sắc 。 香hương 等đẳng 為vi 因nhân 。 四tứ 緣duyên 者giả 。 因nhân 緣duyên 。 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 。 增tăng 上thượng 緣duyên 。 大đại 論luận 六lục 因nhân 四tứ 緣duyên 。 一nhất 所sở 作tác 因nhân 。 不bất 礙ngại 於ư 他tha 名danh 所sở 作tác 因nhân 。 由do 之chi 是thị 能năng 作tác 。 彼bỉ 是thị 所sở 作tác 。 若nhược 礙ngại 於ư 他tha 。 則tắc 無vô 所sở 作tác 。 於ư 所sở 作tác 成thành 因nhân 曰viết 所sở 作tác 因nhân 。 二nhị 相tương 應ứng 因nhân 。 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 同đồng 相tương/tướng 同đồng 緣duyên 必tất 共cộng 相tương 應ưng 。 故cố 名danh 相tướng 應ưng 因nhân 。 如như 親thân 友hữu 知tri 識thức 。 和hòa 合hợp 成thành 事sự 。 三tam 共cộng 因nhân 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 各các 共cộng 生sanh 因nhân 。 以dĩ 共cộng 生sanh 故cố 各các 相tương/tướng 佐tá 助trợ 。 如như 兄huynh 弟đệ 同đồng 生sanh 互hỗ 相tương 成thành 濟tế 。 前tiền 相tương 應ứng 者giả 是thị 能năng 造tạo 心tâm 。 以dĩ 心tâm 心tâm 所sở 相tương 應ứng 為vi 因nhân 。 今kim 因nhân 者giả 於ư 所sở 造tạo 法pháp 各các 共cộng 為vi 因nhân 。 如như 以dĩ 斧phủ 鑿tạc 共cộng 成thành 於ư 柱trụ 。 四tứ 自tự 種chủng 因nhân 。 過quá 去khứ 善thiện 法Pháp 與dữ 現hiện 在tại 善thiện 為vi 因nhân 。 現hiện 在tại 善thiện 法Pháp 與dữ 未vị 來lai 為vi 因nhân 。 惡ác 。 無vô 記ký 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 由do 各các 各các 有hữu 自tự 種chủng 故cố 。 五ngũ 遍biến 因nhân 。 若nhược 集Tập 諦Đế 下hạ 十thập 一nhất 遍biến 使sử 。 名danh 為vi 遍biến 因nhân 。 由do 苦Khổ 諦Đế 下hạ 五ngũ 見kiến 及cập 疑nghi 并tinh 一nhất 無vô 明minh 共cộng 七thất 種chủng 使sử 。 集tập 下hạ 有hữu 四tứ 謂vị 邪tà 見kiến 見kiến 取thủ 無vô 明minh 及cập 疑nghi 共cộng 為vi 十thập 一nhất 。 此thử 十thập 一nhất 使sử 遍biến 為vi 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 作tác 因nhân (# 於ư 十thập 使sử 中trung 不bất 語ngữ 貪tham 瞋sân 慢mạn 者giả 。 由do 取thủ 七thất 使sử 是thị 親thân 迷mê 惑hoặc 。 貪tham 等đẳng 三tam 使sử 是thị 重trọng/trùng 迷mê 惑hoặc )# 。 六lục 報báo 因nhân 。 行hành 於ư 善thiện 惡ác 得đắc 善thiện 惡ác 報báo 。 俱câu 舍xá 六lục 因nhân 頌tụng 曰viết 。 能năng 作tác (# 同đồng 所sở 作tác )# 及cập 俱câu 有hữu (# 同đồng 共cộng )# 。 同đồng 類loại (# 同đồng 自tự 種chủng )# 與dữ 相tương 應ứng (# 同đồng 相tương 應ứng )# 。 遍biến 行hành (# 同đồng 遍biến )# 并tinh 異dị 熟thục (# 報báo 同đồng )# 。 許hứa 因nhân 惟duy 六lục 種chủng 。 大đại 論luận 四tứ 緣duyên 者giả 。 一nhất 因nhân 緣duyên 。 於ư 六lục 因nhân 中trung 除trừ 相tương 應ứng 因nhân 為vi 次thứ 第đệ 緣duyên 。 其kỳ 餘dư 五ngũ 因nhân 名danh 因nhân 緣duyên 。 今kim 文văn 以dĩ 惑hoặc 業nghiệp 各các 自tự 更cánh 互hỗ 為vi 因nhân 名danh 因nhân 緣duyên 者giả 。 於ư 五ngũ 因nhân 中trung 取thủ 自tự 種chủng 因nhân 為vi 因nhân 緣duyên 也dã 。 成thành 論luận 謂vị 具cụ 三tam 因nhân 為vi 因nhân 緣duyên 。 二nhị 次thứ 第đệ 緣duyên 。 亦diệc 名danh 無vô 間gian 緣duyên 。 以dĩ 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 次thứ 第đệ 無vô 間gian 相tương 續tục 而nhi 起khởi 。 以dĩ 因nhân 言ngôn 之chi 即tức 相tương 應ứng 因nhân 也dã 。 成thành 論luận 同đồng 此thử 。 三tam 者giả 緣duyên 緣duyên 。 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 託thác 緣duyên 生sanh 故cố 名danh 為vi 緣duyên 緣duyên 。 由do 心tâm 。 心tâm 數số 已dĩ 是thị 於ư 緣duyên 。 復phục 託thác 緣duyên 生sanh 。 故cố 名danh 緣duyên 緣duyên 。 成thành 論luận 云vân 。 識thức 生sanh 眼nhãn 識thức 為vi 緣duyên 緣duyên 。 四tứ 增tăng 上thượng 緣duyên 。 諸chư 法pháp 生sanh 時thời 不bất 生sanh 障chướng 礙ngại 。 成thành 論luận 云vân 。 離ly 前tiền 三tam 緣duyên 所sở 生sanh 諸chư 法pháp 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 今kim 文văn 以dĩ 無vô 明minh 起khởi 識thức 想tưởng 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。 正chánh 同đồng 除trừ 三tam 緣duyên 外ngoại 所sở 生sanh 諸chư 法pháp 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 亦diệc 是thị 大đại 論luận 諸chư 法pháp 生sanh 時thời 不bất 生sanh 障chướng 礙ngại 以dĩ 無vô 明minh 不bất 礙ngại 業nghiệp 識thức 故cố 。 無vô 明minh 令linh 業nghiệp 識thức 得đắc 起khởi 。 是thị 以dĩ 無vô 明minh 乃nãi 為vi 業nghiệp 識thức 增tăng 上thượng 緣duyên 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 夫phu 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 佛Phật 法Pháp 根căn 本bổn 。 背bối/bội 邪tà 向hướng 正chánh 之chi 始thỉ 。 入nhập 道đạo 修tu 觀quán 之chi 原nguyên 。 習tập 佛Phật 說thuyết 者giả 不bất 可khả 全toàn 迷mê 。

二nhị 次thứ 明minh 下hạ 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 二nhị 。 初sơ 標tiêu 章chương 。 二nhị 初sơ 明minh 下hạ 。 解giải 釋thích 。 文văn 自tự 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 法pháp 明minh 不bất 空không 二nhị 。 初sơ 釋thích 。 二nhị 初sơ 淨tịnh 法pháp 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。 以dĩ 具cụ 性tánh 功công 德đức 與dữ 出xuất 障chướng 淨tịnh 德đức 辨biện 不bất 空không 者giả 。 則tắc 知tri 辨biện 空không 空không 性tánh 功công 德đức 與dữ 出xuất 障chướng 淨tịnh 德đức 也dã 。

二nhị 第đệ 一nhất 下hạ 正chánh 釋thích 文văn 。 自tự 為vi 二nhị 。 初sơ 具cụ 性tánh 功công 德đức 法pháp 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 即tức 此thử 下hạ 釋thích 三tam 。 初sơ 示thị 。 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 舉cử 性tánh 體thể 也dã 。 而nhi 復phục 具cụ 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 數số 無vô 漏lậu 。 功công 德đức 法Pháp 者giả 。 舉cử 性tánh 用dụng 也dã 。 由do 性tánh 體thể 非phi 淨tịnh 故cố 無vô 差sai 。 性tánh 用dụng 而nhi 淨tịnh 故cố 差sai 別biệt 。 性tánh 用dụng 差sai 別biệt 乃nãi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 對đối 他tha 。 以dĩ 淨tịnh 對đối 染nhiễm 故cố 淨tịnh 成thành 差sai 。 二nhị 者giả 自tự 法pháp 。 淨tịnh 法pháp 不bất 一nhất 故cố 淨tịnh 成thành 差sai 。 今kim 文văn 乃nãi 是thị 自tự 法pháp 差sai 別biệt 故cố 云vân 沙sa 數số 。 以dĩ 沙sa 比tỉ 數số 言ngôn 甚thậm 多đa 也dã 。 若nhược 非phi 差sai 別biệt 如như 何hà 有hữu 數số 。 或hoặc 云vân 此thử 是thị 無vô 數số 之chi 數số 。 今kim 問vấn 無vô 數số 之chi 數số 為vi 是thị 數số 耶da 。 是thị 無vô 數số 耶da 。 若nhược 云vân 是thị 數số 。 豈khởi 非phi 差sai 別biệt 。 若nhược 云vân 無vô 數số 。 何hà 不bất 祇kỳ 云vân 無vô 數số 。 又hựu 何hà 須tu 云vân 之chi 數số 。 應ưng 知tri 今kim 文văn 與dữ 上thượng 空không 藏tạng 文văn 相tương/tướng 有hữu 旨chỉ 。 何hà 者giả 。 上thượng 空không 藏tạng 中trung 為vi 空không 性tánh 用dụng 。 先tiên 舉cử 差sai 別biệt 後hậu 舉cử 無vô 差sai 。 文văn 云vân 雖tuy 復phục 緣duyên 起khởi 建kiến 立lập 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 違vi 順thuận 等đẳng 法pháp 。 此thử 則tắc 先tiên 舉cử 性tánh 用dụng 差sai 別biệt 。 然nhiên 復phục 空không 之chi 。 故cố 後hậu 舉cử 無vô 差sai 。 乃nãi 云vân 而nhi 復phục 心tâm 體thể 平bình 等đẳng 妙diệu 絕tuyệt 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 。 今kim 文văn 先tiên 舉cử 無vô 差sai 後hậu 舉cử 差sai 別biệt 。 意ý 在tại 立lập 之chi 而nhi 成thành 不bất 空không 。 以dĩ 此thử 而nhi 知tri 約ước 亡vong 性tánh 淨tịnh 為vi 空không 。 立lập 性tánh 淨tịnh 為vi 不bất 空không 明minh 矣hĩ 。 二nhị 所sở 謂vị 下hạ 釋thích 。 由do 上thượng 示thị 云vân 性tánh 具cụ 功công 德đức 不bất 知tri 性tánh 具cụ 為vi 何hà 德đức 耶da 。 是thị 故cố 釋thích 云vân 。 所sở 謂vị 自tự 性tánh 者giả 。 舉cử 性tánh 體thể 也dã 。 有hữu 大đại 智trí 光quang 明minh 等đẳng 者giả 。 舉cử 性tánh 用dụng 也dã 。 當đương 知tri 此thử 德đức 對đối 過quá 而nhi 得đắc 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 乃nãi 至chí 具cụ 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 妄vọng 染nhiễm 之chi 義nghĩa 。 對đối 此thử 義nghĩa 故cố 。 心tâm 性tánh 無vô 動động 則tắc 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 諸chư 淨tịnh 功công 德đức 相tương/tướng 義nghĩa 示thị 現hiện 。 既ký 然nhiên 對đối 過quá 而nhi 得đắc 。 故cố 乃nãi 可khả 立lập 可khả 空không 。 有hữu 過quá 則tắc 德đức 生sanh 。 無vô 過quá 則tắc 德đức 泯mẫn 。 德đức 泯mẫn 之chi 處xứ 故cố 淨tịnh 心tâm 之chi 體thể 乃nãi 是thị 非phi 淨tịnh 。 問vấn 云vân 。 有hữu 過quá 則tắc 德đức 泯mẫn 。 無vô 過quá 則tắc 德đức 生sanh 可khả 乎hồ 。 答đáp 。 可khả 。 此thử 正chánh 約ước 對đối 眾chúng 生sanh 而nhi 言ngôn 。 乃nãi 用dụng 中trung 之chi 語ngữ 也dã 。 向hướng 云vân 無vô 過quá 則tắc 德đức 泯mẫn 者giả 。 乃nãi 順thuận 體thể 而nhi 言ngôn 也dã 。 皆giai 方phương 便tiện 爾nhĩ 。 問vấn 。 如Như 來Lai 無vô 過quá 應ưng 泯mẫn 此thử 德đức 。 答đáp 。 自tự 雖tuy 無vô 過quá 。 為vi 他tha 在tại 迷mê 。 若nhược 不bất 語ngữ 德đức 。 何hà 能năng 轉chuyển 凡phàm 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 中trung 常thường 亡vong 常thường 照chiếu 。 莫mạc 聞văn 泯mẫn 寂tịch 便tiện 謂vị 斷đoạn 無vô 。 問vấn 。 既ký 非phi 斷đoạn 無vô 。 信tín 知tri 常thường 在tại 。 答đáp 。 莫mạc 聞văn 常thường 在tại 便tiện 謂vị 不bất 空không 。 一nhất 性tánh 本bổn 圓viên 何hà 容dung 定định 執chấp 。 問vấn 。 但đãn 亡vong 情tình 執chấp 。 德đức 何hà 可khả 亡vong 。 答đáp 。 德đức 不bất 亡vong 者giả 即tức 其kỳ 執chấp 也dã 。 問vấn 。 德đức 若nhược 亡vong 者giả 乃nãi 非phi 執chấp 耶da 。 答đáp 。 但đãn 云vân 德đức 亡vong 亦diệc 其kỳ 執chấp 也dã 。 問vấn 。 何hà 者giả 非phi 執chấp 。 答đáp 。 亡vong 即tức 不bất 亡vong 不bất 亡vong 即tức 亡vong 。 不bất 可khả 言ngôn 思tư 。 圓viên 融dung 微vi 妙diệu 。 若nhược 聞văn 此thử 說thuyết 即tức 謂vị 圓viên 融dung 者giả 。 亦diệc 是thị 鬪đấu 影ảnh 。 大đại 師sư 敘tự 南nam 嶽nhạc 偈kệ 云vân 。 狗cẩu 見kiến 影ảnh 便tiện 鬪đấu 。 鬪đấu 之chi 不bất 肯khẳng 罷bãi 。 遂toại 至chí 渴khát 而nhi 死tử 。 況huống 起khởi 信tín 云vân 。

復phục 次thứ 究cứu 竟cánh 離ly 妄vọng 執chấp 者giả 。 當đương 知tri 染nhiễm 法pháp 淨tịnh 法pháp 皆giai 悉tất 相tương 待đãi 。 無vô 有hữu 自tự 相tướng 可khả 說thuyết 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 非phi 智trí 非phi 識thức 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 說thuyết 相tướng 。 以dĩ 此thử 而nhi 知tri 心tâm 體thể 妙diệu 絕tuyệt 。 不bất 可khả 說thuyết 云vân 染nhiễm 性tánh 淨tịnh 性tánh 。 纔tài 作tác 此thử 說thuyết 便tiện 是thị 。 妄vọng 生sanh 分phân 別biệt 。 皆giai 屬thuộc 差sai 別biệt 法Pháp 門môn 。 若nhược 能năng 竅khiếu 究cứu 心tâm 源nguyên 。 真chân 謂vị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 或hoặc 曰viết 。 豈khởi 非phi 不bất 解giải 論luận 意ý 。 同đồng 於ư 他tha 宗tông 惟duy 談đàm 淳thuần 淨tịnh 一nhất 真Chân 如Như 耶da 。 答đáp 。 既ký 云vân 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 豈khởi 容dung 擬nghĩ 議nghị 一nhất 多đa 及cập 非phi 一nhất 多đa 。 然nhiên 如như 此thử 論luận 者giả 。 乃nãi 論luận 心tâm 體thể 及cập 論luận 其kỳ 用dụng 。 故cố 此thử 之chi 體thể 。 無vô 所sở 不bất 有hữu 。 非phi 但đãn 是thị 一nhất 亦diệc 乃nãi 為vi 多đa 。 非phi 但đãn 有hữu 相tương/tướng 亦diệc 乃nãi 具cụ 情tình 。 又hựu 復phục 無vô 所sở 不bất 空không 。 可khả 謂vị 卷quyển 之chi 線tuyến 毫hào 不bất 存tồn 。 舒thư 之chi 充sung 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 皆giai 即tức 心tâm 體thể 來lai 去khứ 叵phả 思tư 。 指chỉ 論luận 并tinh 結kết 如như 文văn 。

二nhị 第đệ 二nhị 下hạ 明minh 具cụ 足túc 出xuất 障chướng 淨tịnh 法pháp 二nhị 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 即tức 此thử 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 義nghĩa 解giải 釋thích 二nhị 。 初sơ 示thị 義nghĩa 。 若nhược 非phi 淨tịnh 心tâm 本bổn 有hữu 能năng 具cụ 淨tịnh 德đức 之chi 性tánh 。 則tắc 不bất 能năng 攝nhiếp 修tu 中trung 淨tịnh 業nghiệp 熏huân 習tập 之chi 力lực 。 復phục 何hà 能năng 依y 熏huân 力lực 現hiện 德đức 。 二nhị 此thử 義nghĩa 下hạ 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 般Bát 若Nhã 淨tịnh 德đức 以dĩ 因Nhân 地Địa 修tu 習tập 般Bát 若Nhã 熏huân 起khởi 具cụ 智trí 之chi 性tánh 。 故cố 使sử 智trí 相tương/tướng 發phát 現hiện 。 成thành 自tự 報báo 如Như 來Lai 果quả 德đức 三tam 智trí 。 二nhị 復phục 以dĩ 下hạ 。 解giải 脫thoát 淨tịnh 德đức 以dĩ 因Nhân 地Địa 修tu 習tập 五ngũ 度độ 熏huân 起khởi 具cụ 福phước 之chi 性tánh 。 故cố 使sử 福phước 相tương/tướng 發phát 現hiện 。 即tức 成thành 報báo 應ứng 果quả 德đức 相tướng 好hảo 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 。 約ước 名danh 結kết 釋thích 二nhị 。 初sơ 結kết 心tâm 體thể 非phi 有hữu 。 由do 具cụ 德đức 相tương/tướng 乃nãi 名danh 為vi 有hữu 。 故cố 云vân 不bất 就tựu 心tâm 體thể 明minh 不bất 空không 也dã 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 。 釋thích 心tâm 體thể 非phi 空không 不bất 空không 。

二nhị 問vấn 下hạ 料liệu 揀giản 二nhị 。 初sơ 問vấn 者giả 。 由do 前tiền 示thị 於ư 出xuất 障chướng 淨tịnh 德đức 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 淨tịnh 性tánh 是thị 所sở 熏huân 。 二nhị 者giả 淨tịnh 業nghiệp 是thị 能năng 熏huân 。 三tam 者giả 淨tịnh 德đức 是thị 所sở 現hiện 。 其kỳ 所sở 現hiện 者giả 從tùng 淨tịnh 性tánh 現hiện 。 若nhược 爾nhĩ 。 淨tịnh 德đức 可khả 是thị 從tùng 性tánh 而nhi 起khởi 。 且thả 能năng 熏huân 淨tịnh 業nghiệp 還hoàn 從tùng 何hà 起khởi 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 能năng 熏huân 皆giai 是thị 一nhất 心tâm 三tam 。 初sơ 標tiêu 示thị 。 由do 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 從tùng 性tánh 起khởi 。 良lương 由do 性tánh 德đức 本bổn 具cụ 故cố 起khởi 。 二nhị 此thử 義nghĩa 下hạ 釋thích 相tương/tướng 。 約ước 於ư 教giáo 解giải 行hành 果quả 四tứ 法pháp 以dĩ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 教giáo 之chi 一nhất 種chủng 是thị 能năng 化hóa 之chi 人nhân 說thuyết 教giáo 。 解giải 行hành 果quả 三tam 是thị 所sở 票# 之chi 人nhân 修tu 證chứng 。 若nhược 能năng 若nhược 所sở 皆giai 是thị 能năng 熏huân 淨tịnh 業nghiệp 之chi 法pháp 。 而nhi 此thử 之chi 法pháp 不bất 離ly 一nhất 性tánh 天thiên 然nhiên 本bổn 具cụ 。 生sanh 佛Phật 雖tuy 殊thù 性tánh 恆hằng 平bình 等đẳng 。 故cố 師sư 所sở 說thuyết 教giáo 亦diệc 我ngã 自tự 心tâm 之chi 所sở 發phát 現hiện 。 解giải 行hành 果quả 三tam 從tùng 自tự 心tâm 起khởi 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 三tam 以dĩ 此thử 下hạ 結kết 。

二nhị 以dĩ 是thị 下hạ 。 示thị 所sở 熏huân 本bổn 來lai 能năng 具cụ 因nhân 果quả 淨tịnh 德đức 之chi 性tánh 三tam 。 初sơ 法pháp 三tam 。 初sơ 本bổn 具cụ 無vô 虧khuy 。 云vân 本bổn 具cụ 解giải 行hành 果quả 德đức 之chi 性tánh 者giả 。 以dĩ 所sở 召triệu 能năng 故cố 云vân 解giải 行hành 果quả 德đức 之chi 性tánh 。 其kỳ 所sở 具cụ 者giả 。 即tức 是thị 修tu 中trung 解giải 行hành 果quả 法pháp 為vi 性tánh 所sở 具cụ 。 以dĩ 此thử 所sở 具cụ 召triệu 能năng 具cụ 性tánh 。 故cố 能năng 具cụ 一nhất 性tánh 從tùng 所sở 具cụ 。 故cố 云vân 是thị 解giải 性tánh 行hành 性tánh 果quả 性tánh 。 其kỳ 所sở 具cụ 解giải 行hành 果quả 三tam 相tương/tướng 既ký 未vị 現hiện 。 故cố 從tùng 能năng 具cụ 之chi 性tánh 為vi 名danh 。 是thị 以dĩ 乃nãi 云vân 本bổn 具cụ 解giải 行hành 果quả 德đức 之chi 性tánh 。 二nhị 但đãn 未vị 下hạ 。 未vị 熏huân 不bất 現hiện 。 三tam 若nhược 本bổn 下hạ 。 約ước 無vô 返phản 示thị 。 欲dục 示thị 本bổn 有hữu 乃nãi 約ước 於ư 無vô 。 返phản 顯hiển 示thị 之chi 。 二nhị 如như 似tự 下hạ 喻dụ 三tam 。 初sơ 喻dụ 本bổn 具cụ 無vô 虧khuy 。 器khí 朴phác 喻dụ 解giải 。 成thành 器khí 喻dụ 果quả 。 行hành 始thỉ 為vi 因nhân 行hành 終chung 為vi 果quả 。 設thiết 此thử 二nhị 喻dụ 又hựu 行hành 別biệt 在tại 因nhân 。 惟duy 喻dụ 器khí 朴phác 。 二nhị 但đãn 未vị 下hạ 。 喻dụ 未vị 熏huân 不bất 現hiện 。 問vấn 所sở 現hiện 之chi 相tướng 為vi 次thứ 第đệ 現hiện 。 為vi 復phục 頓đốn 現hiện 。 答đáp 。 從tùng 情tình 則tắc 漸tiệm 。 從tùng 性tánh 則tắc 頓đốn 。 又hựu 總tổng 約ước 生sanh 佛Phật 以dĩ 辨biện 十thập 界giới 故cố 。 一nhất 時thời 俱câu 現hiện 。 別biệt 約ước 一nhất 人nhân 以dĩ 辨biện 十thập 界giới 故cố 次thứ 第đệ 漸tiệm 現hiện 。 三tam 若nhược 金kim 下hạ 喻dụ 約ước 無vô 反phản 示thị 二nhị 。 初sơ 喻dụ 二nhị 。 初sơ 正chánh 約ước 喻dụ 。 二nhị 如như 似tự 下hạ 。 復phục 引dẫn 他tha 喻dụ 例lệ 顯hiển 實thật 無vô 。 然nhiên 在tại 喻dụ 從tùng 物vật 則tắc 各các 各các 有hữu 殊thù 。 約ước 法pháp 從tùng 性tánh 則tắc 物vật 物vật 無vô 別biệt 。 亦diệc 可khả 壓áp 沙sa 作tác 油du 鑽toàn 水thủy 覔# 火hỏa 。 蓋cái 由do 性tánh 融dung 。 是thị 以dĩ 物vật 等đẳng 。 二nhị 是thị 故cố 下hạ 引dẫn 證chứng 。 今kim 問vấn 。 法pháp 華hoa 以dĩ 前tiền 二Nhị 乘Thừa 修tu 道Đạo 。 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。 應ưng 無vô 佛Phật 性tánh 。 答đáp 。 若nhược 其kỳ 本bổn 具cụ 佛Phật 性tánh 。 可khả 如Như 來Lai 難nạn/nan 。 既ký 然nhiên 本bổn 具cụ 具cụ 十thập 性tánh 。 以dĩ 具cụ 二Nhị 乘Thừa 因nhân 果quả 性tánh 故cố 。 故cố 法pháp 華hoa 前tiền 熏huân 發phát 而nhi 證chứng 。 以dĩ 具cụ 佛Phật 界giới 因nhân 果quả 性tánh 故cố 。 故cố 法pháp 華hoa 中trung 熏huân 發phát 而nhi 證chứng 。 問vấn 。 二Nhị 乘Thừa 在tại 昔tích 全toàn 性tánh 為vi 修tu 耶da 。 答đáp 。 實thật 全toàn 性tánh 起khởi 。 但đãn 彼bỉ 不bất 知tri 謂vị 從tùng 外ngoại 證chứng 。 問vấn 。 由do 具cụ 二Nhị 乘Thừa 性tánh 方phương 成thành 二Nhị 乘Thừa 果quả 。 彼bỉ 修tu 說thuyết 知tri 性tánh 而nhi 不bất 妨phương 證chứng 果Quả 。 由do 具cụ 佛Phật 界giới 性tánh 方phương 成thành 佛Phật 界giới 果quả 。 亦diệc 通thông 不bất 知tri 性tánh 而nhi 成thành 佛Phật 界giới 不phủ 。 答đáp 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 名danh 佛Phật 性tánh 。 是thị 不bất 學học 體thể 。 以dĩ 順thuận 性tánh 不bất 覺giác 。 是thị 以dĩ 不bất 知tri 性tánh 。 故cố 得đắc 成thành 二Nhị 乘Thừa 。 佛Phật 既ký 名danh 為vi 覺giác 性tánh 。 是thị 覺giác 知tri 體thể 。 以dĩ 順thuận 性tánh 覺giác 故cố 。 是thị 以dĩ 須tu 了liễu 性tánh 方phương 得đắc 成thành 佛Phật 道đạo 。 三tam 以dĩ 是thị 下hạ 結kết 。 初sơ 正chánh 結kết 所sở 熏huân 。 二nhị 依y 此thử 下hạ 結kết 得đắc 名danh 不bất 空không 。

二nhị 次thứ 明minh 下hạ 染nhiễm 法pháp 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 二nhị 。 初sơ 明minh 下hạ 解giải 釋thích 。 文văn 自tự 為vi 二nhị 。 初sơ 具cụ 染nhiễm 性tánh 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 此thử 心tâm 下hạ 釋thích 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 云vân 能năng 生sanh 能năng 作tác 者giả 。 生sanh 是thị 自tự 然nhiên 。 作tác 是thị 稱xưng 造tạo 。 故cố 以dĩ 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 為vi 生sanh 。 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 為vi 作tác 。 由do 實thật 法pháp 稟bẩm 於ư 報báo 。 果quả 不bất 可khả 改cải 。 故cố 假giả 名danh 出xuất 自tự 前tiền 人nhân 義nghĩa 當đương 造tạo 作tác 。 自tự 然nhiên 者giả 不bất 改cải 。 稱xưng 造tạo 者giả 可khả 更cánh 。 皆giai 謂vị 生sanh 死tử 者giả 。 如như 阿a 含hàm 是thị 老lão 死tử 誰thùy 老lão 死tử 。 問vấn 。 若nhược 據cứ 生sanh 法pháp 二nhị 境cảnh 假giả 名danh 者giả 。 生sanh 空không 境cảnh 也dã 。 今kim 何hà 以dĩ 生sanh 謂vị 之chi 實thật 法pháp 。 答đáp 。 今kim 取thủ 所sở 詮thuyên 實thật 法pháp 為vi 生sanh 。 不bất 同đồng 能năng 詮thuyên 之chi 名danh 為vi 生sanh 。 又hựu 生sanh 可khả 同đồng 造tạo 。 今kim 取thủ 不bất 同đồng 。 二nhị 是thị 故cố 下hạ 引dẫn 證chứng 。 果quả 報báo 是thị 實thật 法pháp 。 眾chúng 生sanh 是thị 假giả 名danh 。 知tri 生sanh 作tác 對đối 此thử 二nhị 義nghĩa 。 然nhiên 此thử 文văn 意ý 本bổn 談đàm 性tánh 具cụ 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 釋thích 義nghĩa 引dẫn 證chứng 皆giai 云vân 能năng 生sanh 。 斯tư 乃nãi 正chánh 是thị 以dĩ 生sanh 顯hiển 具cụ 。 性tánh 若nhược 不bất 具cụ 其kỳ 何hà 有hữu 生sanh 。 然nhiên 以dĩ 生sanh 顯hiển 具cụ 。 先tiên 賢hiền 所sở 見kiến 釋thích 亦diệc 有hữu 殊thù 。 今kim 所sở 伸thân 者giả 不bất 出xuất 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 顯hiển 所sở 具cụ 。 乃nãi 以dĩ 心tâm 生sanh 即tức 是thị 性tánh 具cụ 足túc 。 故cố 得đắc 云vân 以dĩ 生sanh 顯hiển 具cụ 。 斯tư 非phi 此thử 顯hiển 乃nãi 是thị 即tức 顯hiển 。 二nhị 顯hiển 能năng 具cụ 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 以dĩ 能năng 生sanh 以dĩ 顯hiển 能năng 具cụ 。 斯tư 亦diệc 即tức 顯hiển 而nhi 非phi 此thử 顯hiển 。 二nhị 以dĩ 所sở 生sanh 以dĩ 顯hiển 能năng 具cụ 。 如như 何hà 得đắc 知tri 性tánh 能năng 具cụ 十thập 。 乃nãi 以dĩ 所sở 生sanh 顯hiển 性tánh 能năng 具cụ 。 斯tư 乃nãi 此thử 顯hiển 而nhi 非phi 即tức 顯hiển 。 若nhược 了liễu 修tu 是thị 性tánh 。 亦diệc 成thành 即tức 顯hiển 。 今kim 文văn 正chánh 當đương 乃nãi 以dĩ 能năng 生sanh 而nhi 顯hiển 能năng 具cụ 。

三tam 問vấn 答đáp 凡phàm 八bát 重trọng/trùng 。 初sơ 重trọng/trùng 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 然nhiên 性tánh 之chi 為vi 義nghĩa 。 通thông 本bổn 有hữu 不bất 改cải 。 觀quán 其kỳ 問vấn 意ý 乃nãi 問vấn 本bổn 有hữu 。 本bổn 有hữu 染nhiễm 者giả 。 染nhiễm 即tức 是thị 凡phàm 。 既ký 然nhiên 本bổn 有hữu 如như 何hà 轉chuyển 凡phàm 。 以dĩ 下hạ 答đáp 求cầu 知tri 。 約ước 本bổn 有hữu 義nghĩa 為vi 問vấn 也dã 。 二nhị 答đáp 。 心tâm 體thể 等đẳng 者giả 。 意ý 謂vị 本bổn 有hữu 若nhược 惟duy 有hữu 染nhiễm 。 故cố 無vô 淨tịnh 可khả 成thành 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 論luận 於ư 轉chuyển 凡phàm 。 且thả 其kỳ 本bổn 有hữu 既ký 有hữu 二nhị 性tánh 。 不bất 單đơn 有hữu 染nhiễm 亦diệc 乃nãi 有hữu 淨tịnh 。 由do 有hữu 淨tịnh 故cố 是thị 以dĩ 得đắc 論luận 轉chuyển 凡phàm 成thành 聖thánh 。 問vấn 。 若nhược 約ước 性tánh 是thị 不bất 改cải 之chi 義nghĩa 可khả 論luận 轉chuyển 凡phàm 不phủ 。 若nhược 云vân 可khả 者giả 則tắc 與dữ 義nghĩa 違vi 。 縱túng/tung 使sử 復phục 有hữu 淨tịnh 性tánh 。 但đãn 可khả 各các 各các 不bất 改cải 。 答đáp 。 性tánh 雖tuy 不bất 改cải 其kỳ 染nhiễm 可khả 轉chuyển 。 祇kỳ 由do 染nhiễm 體thể 本bổn 屬thuộc 於ư 修tu 。 約ước 染nhiễm 即tức 性tánh 故cố 染nhiễm 不bất 改cải 。 以dĩ 性tánh 從tùng 染nhiễm 性tánh 亦diệc 須tu 轉chuyển 。 良lương 由do 本bổn 具cụ 可khả 轉chuyển 之chi 性tánh 。 是thị 故cố 得đắc 有hữu 以dĩ 聖thánh 轉chuyển 凡phàm 。 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 。 此thử 轉chuyển 凡phàm 義nghĩa 性tánh 不bất 具cụ 耶da 。 祇kỳ 此thử 妙diệu 旨chỉ 自tự 昔tích 牢lao 窮cùng 。

第đệ 二nhị 重trùng 問vấn 答đáp 二nhị 。 初sơ 問vấn 者giả 以dĩ 事sự 中trung 一nhất 人nhân 別biệt 造tạo 。 問vấn 於ư 性tánh 中trung 通thông 具cụ 。 二nhị 答đáp 三tam 。 初sơ 正chánh 答đáp 。 二nhị 初sơ 示thị 二nhị 。 初sơ 各các 示thị 。 二nhị 初sơ 示thị 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 。 若nhược 就tựu 事sự 中trung 舉cử 一nhất 眾chúng 生sanh 自tự 無vô 始thỉ 來lai 修tu 染nhiễm 。 修tu 染nhiễm 約ước 於ư 種chủng 子tử 。 亦diệc 可khả 得đắc 云vân 染nhiễm 淨tịnh 並tịnh 有hữu 則tắc 體thể 異dị 為vi 。 並tịnh 今kim 取thủ 能năng 具cụ 之chi 性tánh 。 性tánh 既ký 是thị 一nhất 。 約ước 體thể 具cụ 用dụng 以dĩ 用dụng 從tùng 體thể 。 故cố 乃nãi 並tịnh 具cụ 。 所sở 謂vị 並tịnh 者giả 非phi 如như 二nhị 事sự 。 祇kỳ 一nhất 體thể 中trung 全toàn 體thể 是thị 染nhiễm 全toàn 體thể 是thị 淨tịnh 。 染nhiễm 淨tịnh 名danh 殊thù 其kỳ 體thể 常thường 一nhất 。 故cố 云vân 雙song 有hữu 。 是thị 以dĩ 答đáp 云vân 一nhất 味vị 平bình 等đẳng 。 古cổ 今kim 不bất 壞hoại 。 二nhị 但đãn 以dĩ 下hạ 。 示thị 凡phàm 聖thánh 二nhị 用dụng 性tánh 雖tuy 並tịnh 有hữu 熏huân 則tắc 差sai 殊thù 。 起khởi 凡phàm 惟duy 凡phàm 。 起khởi 聖thánh 惟duy 聖thánh 。 故cố 有hữu 前tiền 後hậu 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 共cộng 示thị 。 一nhất 者giả 向hướng 約ước 惟duy 事sự 各các 說thuyết 。 今kim 約ước 性tánh 事sự 共cộng 明minh 。 二nhị 者giả 向hướng 二nhị 用dụng 中trung 生sanh 惟duy 染nhiễm 性tánh 佛Phật 惟duy 淨tịnh 性tánh 。 今kim 欲dục 示thị 於ư 生sanh 亦diệc 有hữu 淨tịnh 佛Phật 亦diệc 有hữu 染nhiễm 。 方phương 見kiến 生sanh 佛Phật 二nhị 性tánh 共cộng 有hữu 。 今kim 於ư 凡phàm 聖thánh 各các 舉cử 一nhất 邊biên 。 性tánh 實thật 並tịnh 有hữu 。 因nhân 對đối 事sự 用dụng 故cố 各các 舉cử 一nhất 。 依y 熏huân 作tác 生sanh 死tử 者giả 無vô 修tu 善thiện 也dã 。 能năng 有hữu 淨tịnh 性tánh 者giả 有hữu 性tánh 善thiện 也dã 。 依y 熏huân 作tác 涅Niết 槃Bàn 者giả 無vô 修tu 惡ác 也dã 。 能năng 有hữu 染nhiễm 性tánh 者giả 有hữu 性tánh 惡ác 也dã 。 觀quán 音âm 玄huyền 文văn 宗tông 此thử 之chi 說thuyết 。 二nhị 結kết 釋thích 二nhị 。 初sơ 結kết 二nhị 性tánh 並tịnh 有hữu 兩lưỡng 用dụng 不bất 俱câu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 是thị 下hạ 。 二nhị 性tánh 並tịnh 有hữu 。 二nhị 但đãn 下hạ 。 兩lưỡng 用dụng 不bất 依y 俱câu 。 二nhị 是thị 以dĩ 下hạ 釋thích 用dụng 有hữu 改cải 轉chuyển 性tánh 無vô 成thành 壞hoại 。 既ký 明minh 二nhị 用dụng 不bất 俱câu 。 是thị 以dĩ 有hữu 其kỳ 改cải 轉chuyển 。 義nghĩa 當đương 追truy 釋thích 轉chuyển 凡phàm 成thành 聖thánh 。 用dụng 雖tuy 改cải 轉chuyển 性tánh 則tắc 不bất 壞hoại 。 義nghĩa 當đương 釋thích 向hướng 古cổ 今kim 不bất 壞hoại 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 。 用dụng 有hữu 改cải 轉chuyển 。 乃nãi 約ước 事sự 用dụng 故cố 有hữu 改cải 轉chuyển 。 由do 事sự 法pháp 體thể 是thị 無vô 常thường 故cố 。 事sự 中trung 染nhiễm 業nghiệp 雖tuy 息tức 而nhi 性tánh 染nhiễm 。 常thường 在tại 不bất 滅diệt 。 事sự 中trung 淨tịnh 業nghiệp 雖tuy 起khởi 而nhi 性tánh 淨tịnh 本bổn 有hữu 不bất 動động 。 故cố 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 事sự 而nhi 有hữu 改cải 轉chuyển 。 其kỳ 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 則tắc 無vô 成thành 壞hoại 。 故cố 次thứ 科khoa 云vân 。 然nhiên 其kỳ 二nhị 性tánh 實thật 無vô 成thành 壞hoại 。 無vô 成thành 者giả 性tánh 淨tịnh 也dã 。 無vô 壞hoại 者giả 性tánh 染nhiễm 也dã 。 問vấn 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 節tiết 節tiết 皆giai 云vân 而nhi 無vô 成thành 壞hoại 。 何hà 故cố 空không 藏tạng 亦diệc 空không 二nhị 性tánh 。 答đáp 。 文văn 各các 有hữu 義nghĩa 不bất 可khả 一nhất 途đồ 。 由do 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 通thông 常thường 無vô 常thường 。 例lệ 如như 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 事sự 或hoặc 一nhất 時thời 具cụ 有hữu 。 或hoặc 前tiền 後hậu 方phương 足túc 。 若nhược 執chấp 一nhất 文văn 亦diệc 可khả 為vi 難nạn/nan 。 今kim 文văn 皆giai 云vân 先tiên 後hậu 不bất 俱câu 。 何hà 故cố 下hạ 文văn 一nhất 時thời 頓đốn 具cụ 。 以dĩ 此thử 而nhi 知tri 各các 從tùng 文văn 義nghĩa 。 不bất 可khả 執chấp 一nhất 以dĩ 礙ngại 通thông 方phương 。 問vấn 。 二nhị 事sự 可khả 云vân 約ước 一nhất 人nhân 論luận 故cố 先tiên 後hậu 方phương 具cụ 。 約ước 凡phàm 聖thánh 總tổng 說thuyết 故cố 一nhất 時thời 頓đốn 足túc 。 未vị 審thẩm 二nhị 性tánh 約ước 何hà 義nghĩa 故cố 通thông 常thường 無vô 常thường 。 答đáp 。 染nhiễm 淨tịnh 從tùng 性tánh 故cố 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 。 其kỳ 乃nãi 是thị 常thường 。 從tùng 染nhiễm 淨tịnh 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 故cố 亦diệc 無vô 常thường 。 二nhị 是thị 故cố 下hạ 結kết 。 問vấn 。 染nhiễm 淨tịnh 並tịnh 具cụ 。 然nhiên 染nhiễm 淨tịnh 之chi 性tánh 何hà 得đắc 雙song 有hữu 凡phàm 聖thánh 不bất 俱câu 。 答đáp 。 凡phàm 聖thánh 之chi 用dụng 不bất 得đắc 並tịnh 起khởi 。 三tam 是thị 以dĩ 下hạ 引dẫn 證chứng 二nhị 。 初sơ 證chứng 二nhị 性tánh 。 經kinh 語ngữ 淨tịnh 法pháp 煩phiền 惱não 。 不bất 見kiến 增tăng 減giảm 。 今kim 釋thích 之chi 曰viết 即tức 是thị 本bổn 具cụ 。 而nhi 無vô 生sanh 滅diệt 。 二nhị 然nhiên 依y 下hạ 證chứng 二nhị 用dụng 。 經kinh 語ngữ 清thanh 淨tịnh 般Bát 若Nhã 轉chuyển 勝thắng 現hiện 前tiền 。 煩phiền 惱não 妄vọng 想tưởng 盡tận 在tại 於ư 此thử 。 今kim 文văn 釋thích 曰viết 即tức 是thị 淨tịnh 熏huân 染nhiễm 息tức 轉chuyển 凡phàm 成thành 聖thánh 。

第đệ 三tam 重trọng/trùng 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 以dĩ 染nhiễm 業nghiệp 本bổn 有hữu 淨tịnh 業nghiệp 為vi 本bổn 無vô 者giả 。 久cửu 迷mê 為vi 本bổn 。 約ước 事sự 云vân 爾nhĩ 。 二nhị 答đáp 。 諸chư 佛Phật 真Chân 如Như 用dụng 義nghĩa 者giả 。 真Chân 如Như 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 境cảnh 。 眾chúng 生sanh 內nội 心tâm 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 以dĩ 能năng 內nội 熏huân 故cố 名danh 為vi 用dụng 。 又hựu 諸chư 佛Phật 既ký 證chứng 真Chân 如Như 。 即tức 能năng 起khởi 用dụng 。 乃nãi 為vi 外ngoại 熏huân 。 又hựu 諸chư 佛Phật 師sư 教giáo 外ngoại 用dụng 。 眾chúng 生sanh 真Chân 如Như 內nội 用dụng 。 以dĩ 此thử 內nội 外ngoại 熏huân 故cố 淨tịnh 業nghiệp 得đắc 起khởi 。 故cố 云vân 諸chư 佛Phật 真Chân 如Như 用dụng 義nghĩa 。

第đệ 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 以dĩ 性tánh 難nạn/nan 修tu 意ý 難nạn/nan 修tu 。 二nhị 皆giai 從tùng 性tánh 起khởi 。 性tánh 既ký 是thị 同đồng 。 修tu 亦diệc 無vô 別biệt 。 如như 何hà 修tu 淨tịnh 卻khước 除trừ 修tu 染nhiễm 。 今kim 應ưng 預dự 知tri 修tu 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 除trừ 之chi 義nghĩa 亦diệc 不bất 一nhất 途đồ 。 一nhất 者giả 修tu 中trung 自tự 辨biện 有hữu 二nhị 。 一nhất 背bội 真chân 為vi 妄vọng 。 乃nãi 以dĩ 修tu 染nhiễm 而nhi 除trừ 修tu 淨tịnh 。 此thử 取thủ 不bất 起khởi 淨tịnh 行hạnh 之chi 處xứ 名danh 之chi 為vi 除trừ 。 如như 云vân 闡xiển 提đề 斷đoạn 修tu 善thiện 盡tận 。 二nhị 反phản 妄vọng 歸quy 真chân 。 乃nãi 以dĩ 修tu 淨tịnh 而nhi 除trừ 修tu 染nhiễm 。 雖tuy 皆giai 是thị 修tu 。 染nhiễm 逆nghịch 淨tịnh 順thuận 。 正chánh 如như 今kim 文văn 違vi 有hữu 滅diệt 離ly 順thuận 有hữu 相tương/tướng 資tư 。 二nhị 者giả 修tu 性tánh 對đối 辨biện 。 修tu 中trung 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 除trừ 。 性tánh 德đức 染nhiễm 淨tịnh 不bất 泯mẫn 。 修tu 雖tuy 曰viết 淨tịnh 對đối 染nhiễm 而nhi 為vi 。 病bệnh 去khứ 藥dược 亡vong 故cố 二nhị 修tu 俱câu 泯mẫn 。 三tam 者giả 就tựu 性tánh 自tự 辨biện 性tánh 中trung 染nhiễm 淨tịnh 亦diệc 除trừ 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 名danh 本bổn 從tùng 修tu 得đắc 。 體thể 非phi 思tư 議nghị 。 名danh 亦diệc 何hà 存tồn 。 故cố 云vân 若nhược 廢phế 二nhị 性tánh 之chi 能năng 。 惟duy 論luận 心tâm 體thể 是thị 。 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 四tứ 者giả 修tu 性tánh 相tướng 顯hiển 。 性tánh 之chi 染nhiễm 淨tịnh 名danh 從tùng 修tu 得đắc 。 既ký 亦diệc 可khả 除trừ 。 修tu 之chi 染nhiễm 淨tịnh 體thể 即tức 性tánh 為vi 。 故cố 亦diệc 不bất 泯mẫn 。 即tức 同đồng 今kim 文văn 。 以dĩ 事sự 染nhiễm 淨tịnh 號hiệu 藏tạng 不bất 空không 。 若nhược 非phi 如như 實thật 豈khởi 有hữu 存tồn 理lý 。 得đắc 上thượng 四tứ 義nghĩa 。 諸chư 文văn 破phá 顯hiển 亦diệc 粗thô 可khả 明minh 。 二nhị 答đáp 三tam 。 初sơ 定định 體thể 。 染nhiễm 之chi 法pháp 體thể 是thị 違vi 。 淨tịnh 之chi 法pháp 體thể 是thị 順thuận 。 二nhị 違vi 有hữu 下hạ 。 約ước 義nghĩa 正chánh 答đáp 。 心tâm 性tánh 之chi 理lý 是thị 常thường 是thị 即tức 。 染nhiễm 法pháp 之chi 體thể 與dữ 此thử 性tánh 違vi 。 違vi 則tắc 背bối/bội 性tánh 成thành 迷mê 。 迷mê 不bất 知tri 性tánh 。 使sử 常thường 住trụ 之chi 理lý 斷đoạn 滅diệt 。 背bối/bội 不bất 向hướng 性tánh 。 使sử 常thường 即tức 之chi 理lý 遠viễn 離ly 。 義nghĩa 不bất 合hợp 理lý 故cố 為vi 淨tịnh 除trừ 。 又hựu 違vi 染nhiễm 當đương 體thể 。 無vô 常thường 故cố 滅diệt 。 不bất 即tức 故cố 離ly 。 體thể 若nhược 常thường 即tức 如như 何hà 可khả 除trừ 。 性tánh 之chi 當đương 體thể 是thị 常thường 是thị 即tức 。 修tu 淨tịnh 順thuận 性tánh 能năng 以dĩ 常thường 即tức 除trừ 彼bỉ 滅diệt 離ly 。 三tam 法Pháp 界Giới 下hạ 。 結kết 法pháp 理lý 違vi 順thuận 相tương/tướng 除trừ 。 非phi 修tu 者giả 作tác 天thiên 然nhiên 妙diệu 體thể 。 具cụ 如như 此thử 事sự 。 不bất 足túc 為vi 疑nghi 。

第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 問vấn 文văn 甚thậm 廣quảng 。 今kim 先tiên 辨biện 違vi 順thuận 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 後hậu 出xuất 其kỳ 問vấn 意ý 。 今kim 文văn 專chuyên 以dĩ 修tu 之chi 染nhiễm 淨tịnh 為vi 能năng 違vi 能năng 順thuận 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 為vi 所sở 違vi 所sở 順thuận 。 然nhiên 此thử 違vi 順thuận 有hữu 約ước 生sanh 起khởi 論luận 。 有hữu 約ước 法pháp 體thể 辨biện 。 若nhược 約ước 生sanh 起khởi 者giả 。 修tu 染nhiễm 能năng 順thuận 染nhiễm 性tánh 而nhi 起khởi 。 既ký 乃nãi 不bất 從tùng 淨tịnh 性tánh 而nhi 起khởi 。 故cố 與dữ 淨tịnh 性tánh 為vi 違vi 。 乃nãi 與dữ 染nhiễm 性tánh 為vi 順thuận 。 修tu 淨tịnh 例lệ 說thuyết 。 若nhược 約ước 法pháp 體thể 者giả 。 修tu 染nhiễm 之chi 體thể 是thị 違vi 。 雖tuy 從tùng 染nhiễm 性tánh 而nhi 起khởi 。 而nhi 常thường 違vi 於ư 染nhiễm 性tánh 。 不bất 獨độc 違vi 於ư 染nhiễm 性tánh 。 亦diệc 乃nãi 違vi 於ư 淨tịnh 性tánh 。 修tu 淨tịnh 例lệ 說thuyết 。 今kim 問vấn 意ý 者giả 乃nãi 約ước 生sanh 起khởi 以dĩ 難nạn/nan 法pháp 體thể 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 約ước 違vi 順thuận 定định 義nghĩa 三tam 。 初sơ 通thông 示thị 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 業nghiệp 相tương 順thuận 。 二nhị 乃nãi 可khả 下hạ 。 約ước 染nhiễm 業nghiệp 違vi 淨tịnh 性tánh 。 正chánh 約ước 生sanh 起khởi 為vi 違vi 。 三tam 染nhiễm 業nghiệp 下hạ 。 明minh 染nhiễm 業nghiệp 順thuận 染nhiễm 性tánh 。 正chánh 約ước 生sanh 起khởi 為vi 順thuận 。 二nhị 若nhược 相tương/tướng 下hạ 。 約ước 違vi 正chánh 難nạn/nan 五ngũ 。 初sơ 難nạn/nan 云vân 若nhược 相tương 順thuận 者giả 即tức 不bất 可khả 滅diệt 者giả 。 問vấn 家gia 不bất 解giải 法pháp 體thể 違vi 順thuận 。 祇kỳ 就tựu 生sanh 起khởi 違vi 順thuận 而nhi 解giải 。 蓋cái 殊thù 不bất 知tri 生sanh 起khởi 雖tuy 相tương 順thuận 。 奈nại 法pháp 體thể 是thị 違vi 。 今kim 可khả 滅diệt 者giả 乃nãi 取thủ 體thể 違vi 。 二nhị 若nhược 染nhiễm 下hạ 。 揲# 釋thích 難nạn/nan 。 恐khủng 作tác 此thử 釋thích 難nạn/nan 故cố 乃nãi 揲# 之chi 。 為vi 例lệ 難nạn/nan 之chi 本bổn 。 三tam 亦diệc 應ưng 下hạ 。 例lệ 難nạn/nan 。 四tứ 若nhược 二nhị 下hạ 。 再tái 揲# 釋thích 難nạn/nan 。 恐khủng 再tái 釋thích 云vân 。 染nhiễm 之chi 與dữ 淨tịnh 各các 有hữu 違vi 義nghĩa 。 由do 淨tịnh 違vi 於ư 染nhiễm 。 染nhiễm 違vi 於ư 淨tịnh 。 既ký 各các 有hữu 違vi 。 是thị 故cố 各các 有hữu 滅diệt 離ly 之chi 義nghĩa 。 良lương 由do 違vi 即tức 滅diệt 離ly 故cố 也dã 。 雖tuy 然nhiên 各các 有hữu 違vi 滅diệt 之chi 義nghĩa 而nhi 不bất 妨phương 存tồn 淨tịnh 除trừ 染nhiễm 者giả 。 然nhiên 既ký 各các 有hữu 滅diệt 離ly 。 如như 何hà 存tồn 淨tịnh 除trừ 染nhiễm 。 作tác 此thử 釋thích 難nạn/nan 似tự 無vô 其kỳ 理lý 。 今kim 恐khủng 欲dục 盡tận 通thông 方phương 例lệ 釋thích 。 乃nãi 令linh 義nghĩa 盡tận 意ý 窮cùng 。 使sử 乎hồ 再tái 難nạn/nan 不bất 可khả 通thông 故cố 。 故cố 有hữu 此thử 說thuyết 爾nhĩ 。 五ngũ 亦diệc 應ưng 下hạ 。 再tái 例lệ 難nạn/nan 。 既ký 二nhị 皆giai 滅diệt 離ly 。 得đắc 存tồn 淨tịnh 除trừ 染nhiễm 。 例lệ 須tu 二nhị 皆giai 相tương/tướng 資tư 得đắc 存tồn 染nhiễm 癈phế 淨tịnh 。 或hoặc 云vân 既ký 二nhị 相tương/tướng 資tư 如như 何hà 存tồn 染nhiễm 癈phế 淨tịnh 。 復phục 可khả 例lệ 難nạn/nan 。 既ký 二nhị 滅diệt 離ly 如như 何hà 存tồn 淨tịnh 除trừ 染nhiễm 二nhị 。 答đáp 二nhị 。 初sơ 總tổng 行hành 不bất 解giải 法pháp 體thể 違vi 順thuận 也dã 。 二nhị 我ngã 言ngôn 下hạ 。 示thị 今kim 正chánh 義nghĩa 三tam 。 初sơ 示thị 二nhị 本bổn 。 由do 違vi 順thuận 二nhị 法pháp 以dĩ 二nhị 性tánh 為vi 本bổn 。 二nhị 若nhược 偏thiên 下hạ 。 示thị 心tâm 體thể 由do 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 性tánh 。 性tánh 體thể 祇kỳ 一nhất 。 三tam 但đãn 順thuận 下hạ 。 示thị 違vi 順thuận 。 正chánh 約ước 法pháp 體thể 而nhi 辨biện 違vi 順thuận 以dĩ 答đáp 前tiền 難nạn/nan 。

第đệ 六lục 重trùng 問vấn 答đáp 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 者giả 以dĩ 末mạt 難nạn/nan 本bổn 也dã 。 染nhiễm 事sự 既ký 可khả 除trừ 。 染nhiễm 性tánh 何hà 不bất 除trừ 。 染nhiễm 性tánh 若nhược 不bất 除trừ 。 則tắc 本bổn 末mạt 不bất 同đồng 。 二nhị 答đáp 者giả 約ước 染nhiễm 即tức 性tánh 也dã 。 由do 性tánh 祗chi 是thị 一nhất 淨tịnh 性tánh 。 既ký 不bất 除trừ 染nhiễm 。 性tánh 豈khởi 應ưng 滅diệt 。 是thị 故cố 云vân 理lý 用dụng 故cố 與dữ 順thuận 一nhất 味vị 。 問vấn 。 畢tất 竟cánh 事sự 染nhiễm 與dữ 性tánh 染nhiễm 何hà 殊thù 。 答đáp 。 體thể 同đồng 義nghĩa 異dị 。 以dĩ 體thể 同đồng 故cố 祗chi 一nhất 染nhiễm 事sự 。 以dĩ 義nghĩa 異dị 故cố 修tu 染nhiễm 已dĩ 現hiện 乃nãi 是thị 定định 有hữu 。 從tùng 於ư 當đương 體thể 屬thuộc 可khả 思tư 議nghị 。 其kỳ 性tánh 染nhiễm 者giả 不bất 可khả 定định 有hữu 不bất 可khả 定định 無vô 。 從tùng 於ư 所sở 依y 屬thuộc 不bất 思tư 議nghị 。 故cố 與dữ 修tu 染nhiễm 其kỳ 義nghĩa 則tắc 異dị 。 遂toại 名danh 性tánh 染nhiễm 。 謂vị 之chi 法Pháp 門môn 。 以dĩ 義nghĩa 異dị 故cố 修tu 染nhiễm 可khả 斷đoạn 性tánh 染nhiễm 不bất 斷đoạn 。 欲dục 明minh 此thử 說thuyết 復phục 須tu 曉hiểu 了liễu 性tánh 染nhiễm 之chi 義nghĩa 不bất 出xuất 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 以dĩ 所sở 具cụ 染nhiễm 召triệu 能năng 具cụ 性tánh 名danh 為vi 性tánh 染nhiễm 。 二nhị 者giả 以dĩ 能năng 具cụ 性tánh 召triệu 所sở 具cụ 染nhiễm 亦diệc 名danh 性tánh 染nhiễm 。 云vân 不bất 斷đoạn 者giả 亦diệc 通thông 此thử 二nhị 。 一nhất 者giả 性tánh 雖tuy 具cụ 染nhiễm 。 染nhiễm 事sự 未vị 現hiện 。 是thị 故cố 惟duy 論luận 能năng 具cụ 之chi 性tánh 。 以dĩ 由do 此thử 性tánh 能năng 具cụ 於ư 染nhiễm 故cố 名danh 性tánh 染nhiễm 。 指chỉ 此thử 性tánh 染nhiễm 是thị 不bất 可khả 斷đoạn 。 此thử 約ước 不bất 可khả 定định 有hữu 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 。 二nhị 者giả 雖tuy 云vân 未vị 現hiện 。 染nhiễm 事sự 實thật 具cụ 。 蓋cái 由do 此thử 性tánh 即tức 是thị 事sự 。 是thị 故cố 事sự 為vi 性tánh 所sở 具cụ 。 事sự 既ký 即tức 性tánh 。 性tánh 所sở 具cụ 染nhiễm 乃nãi 不bất 可khả 斷đoạn 。 此thử 約ước 不bất 可khả 定định 無vô 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 。 修tu 染nhiễm 異dị 此thử 。 是thị 故cố 可khả 斷đoạn 。 初sơ 義nghĩa 異dị 者giả 以dĩ 由do 修tu 染nhiễm 是thị 已dĩ 現hiện 事sự 事sự 故cố 可khả 斷đoạn 。 次thứ 義nghĩa 異dị 者giả 以dĩ 由do 修tu 染nhiễm 不bất 即tức 性tánh 故cố 是thị 故cố 可khả 斷đoạn 。 若nhược 取thủ 體thể 同đồng 。 性tánh 染nhiễm 亦diệc 斷đoạn 修tu 染nhiễm 不bất 斷đoạn 。 問vấn 。 前tiền 空không 藏tạng 中trung 空không 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 為vi 約ước 與dữ 事sự 體thể 同đồng 故cố 空không 。 義nghĩa 異dị 故cố 空không 。 若nhược 云vân 義nghĩa 異dị 。 今kim 既ký 不bất 斷đoạn 彼bỉ 合hợp 不bất 空không 。 若nhược 云vân 體thể 同đồng 。 空không 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 即tức 是thị 空không 事sự 。 何hà 故cố 再tái 說thuyết 事sự 染nhiễm 淨tịnh 空không 。 答đáp 。 由do 體thể 同đồng 故cố 。 故cố 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 。 是thị 以dĩ 可khả 空không 。 但đãn 體thể 同đồng 之chi 義nghĩa 應ưng 細tế 分phân 別biệt 。 由do 染nhiễm 淨tịnh 之chi 義nghĩa 有hữu 能năng 詮thuyên 之chi 名danh 目mục 。 有hữu 所sở 詮thuyên 之chi 相tướng 質chất 。 能năng 詮thuyên 名danh 者giả 即tức 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 名danh 也dã 。 所sở 詮thuyên 相tương/tướng 者giả 即tức 六lục 道đạo 四tứ 聖thánh 之chi 相tướng 也dã 。 能năng 起khởi 性tánh 用dụng 但đãn 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 名danh 。 所sở 起khởi 事sự 用dụng 非phi 但đãn 有hữu 名danh 亦diệc 乃nãi 有hữu 於ư 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 相tướng 。 空không 性tánh 用dụng 者giả 亡vong 其kỳ 名danh 也dã 。 空không 事sự 用dụng 者giả 非phi 但đãn 亡vong 名danh 亦diệc 乃nãi 泯mẫn 相tương/tướng 。 能năng 詮thuyên 之chi 名danh 雖tuy 同đồng 於ư 事sự 。 以dĩ 所sở 詮thuyên 之chi 相tướng 未vị 論luận 空không 故cố 。 是thị 故cố 空không 性tánh 用dụng 後hậu 再tái 空không 事sự 用dụng 。

第đệ 七thất 重trùng 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 猶do 執chấp 生sanh 起khởi 違vi 順thuận 之chi 義nghĩa 。 故cố 成thành 仍nhưng 不bất 解giải 也dã 。 意ý 謂vị 染nhiễm 用dụng 既ký 順thuận 染nhiễm 性tánh 而nhi 起khởi 。 如như 何hà 謂vị 之chi 違vi 心tâm 。 二nhị 答đáp 。 復phục 約ước 知tri 不bất 知tri 義nghĩa 以dĩ 論luận 違vi 順thuận 而nhi 曉hiểu 答đáp 之chi 。 不bất 知tri 名danh 違vi 。 知tri 即tức 名danh 順thuận 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 法pháp 二nhị 。 初sơ 示thị 染nhiễm 法pháp 。 一nhất 不bất 知tri 修tu 從tùng 性tánh 而nhi 起khởi 。 不bất 知tri 自tự 己kỷ 者giả 。 不bất 知tri 自tự 己kỷ 。 修tu 染nhiễm 也dã 。 及cập 諸chư 境cảnh 界giới 者giả 。 不bất 知tri 生sanh 佛Phật 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 也dã 。 二nhị 不bất 知tri 性tánh 。 性tánh 體thể 是thị 一nhất 。 故cố 云vân 亦diệc 不bất 知tri 淨tịnh 心tâm 等đẳng 。 二nhị 智trí 慧tuệ 下hạ 。 示thị 淨tịnh 心tâm 反phản 染nhiễm 可khả 見kiến 。 問vấn 。 法pháp 體thể 違vi 順thuận 與dữ 知tri 不bất 知tri 違vi 順thuận 何hà 別biệt 。 答đáp 。 體thể 同đồng 義nghĩa 異dị 。 不bất 知tri 者giả 即tức 無vô 明minh 。 染nhiễm 之chi 體thể 也dã 。 知tri 即tức 智trí 明minh 。 淨tịnh 之chi 體thể 也dã 。 但đãn 由do 知tri 不bất 知tri 者giả 約ước 能năng 迷mê 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 其kỳ 法pháp 體thể 者giả 直trực 約ước 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 體thể 以dĩ 辨biện 。 故cố 成thành 義nghĩa 異dị 。 何hà 者giả 。 法pháp 體thể 違vi 順thuận 直trực 指chỉ 染nhiễm 法pháp 體thể 是thị 於ư 違vi 。 淨tịnh 法pháp 體thể 是thị 於ư 順thuận 。 若nhược 以dĩ 法pháp 體thể 從tùng 於ư 能năng 迷mê 能năng 知tri 。 在tại 不bất 知tri 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 名danh 為vi 違vi 。 在tại 於ư 知tri 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 名danh 為vi 順thuận 。 故cố 與dữ 法pháp 體thể 義nghĩa 殊thù 。 然nhiên 此thử 義nghĩa 理lý 深thâm 遠viễn 幽u 隱ẩn 。 若nhược 不bất 精tinh 別biệt 則tắc 於ư 文văn 有hữu 礙ngại 。 予# 掌chưởng 辨biện 於ư 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 有hữu 約ước 法pháp 體thể 。 有hữu 約ước 同đồng 異dị 。 義nghĩa 類loại 於ư 此thử 。 何hà 者giả 。 約ước 法pháp 體thể 者giả 。 權quyền 之chi 法pháp 體thể 是thị 異dị 是thị 麤thô 。 實thật 之chi 法pháp 體thể 是thị 同đồng 是thị 妙diệu 。 權quyền 體thể 異dị 者giả 。 一nhất 約ước 當đương 體thể 是thị 差sai 別biệt 故cố 。 二nhị 約ước 所sở 依y 不bất 即tức 實thật 故cố 。 實thật 體thể 同đồng 者giả 。 一nhất 約ước 當đương 體thể 是thị 無vô 差sai 故cố 。 二nhị 約ước 所sở 依y 能năng 即tức 權quyền 故cố 。 若nhược 直trực 從tùng 法pháp 體thể 則tắc 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 若nhược 以dĩ 法pháp 體thể 從tùng 能năng 迷mê 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 權quyền 實thật 法pháp 體thể 在tại 於ư 迷mê 心tâm 皆giai 名danh 為vi 異dị 。 故cố 有hữu 異dị 體thể 。 權quyền 實thật 在tại 於ư 知tri 心tâm 皆giai 名danh 為vi 同đồng 。 故cố 有hữu 同đồng 體thể 。 權quyền 實thật 若nhược 取thủ 體thể 同đồng 。 不bất 知tri 之chi 心tâm 體thể 即tức 是thị 權quyền 。 了liễu 知tri 之chi 心tâm 體thể 即tức 是thị 實thật 。 但đãn 以dĩ 義nghĩa 異dị 故cố 。 有hữu 法pháp 體thể 。 論luận 開khai 乃nãi 曰viết 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 有hữu 同đồng 異dị 。 論luận 開khai 乃nãi 曰viết 開khai 異dị 體thể 權quyền 實thật 顯hiển 同đồng 體thể 權quyền 實thật 。 此thử 之chi 二nhị 開khai 皆giai 是thị 開khai 麤thô 。 無vô 非phi 約ước 即tức 法pháp 體thể 論luận 麤thô 則tắc 權quyền 麤thô 實thật 妙diệu 。 同đồng 異dị 論luận 麤thô 則tắc 異dị 體thể 權quyền 實thật 為vi 麤thô 同đồng 體thể 權quyền 實thật 為vi 妙diệu 。 法pháp 體thể 論luận 即tức 。 即tức 異dị 是thị 同đồng 。 問vấn 。 開khai 同đồng 體thể 髫thiều 與dữ 實thật 相tướng 明minh 珠châu 。 於ư 二nhị 開khai 中trung 為vi 屬thuộc 何hà 耶da 。 答đáp 。 乃nãi 通thông 二nhị 開khai 。 由do 廣quảng 開khai 中trung 先tiên 敘tự 權quyền 者giả 。 乃nãi 重trọng/trùng 敘tự 所sở 施thí 。 科khoa 雖tuy 謂vị 之chi 開khai 權quyền 。 此thử 則tắc 以dĩ 施thí 為vi 開khai 。 非phi 同đồng 開khai 權quyền 是thị 實thật 之chi 開khai 權quyền 也dã 。 開khai 權quyền 是thị 實thật 之chi 開khai 權quyền 者giả 。 皆giai 在tại 顯hiển 實thật 一nhất 科khoa 中trung 明minh 其kỳ 解giải 髻kế 示thị 珠châu 。 荊kinh 溪khê 指chỉ 云vân 顯hiển 實thật 即tức 此thử 意ý 也dã 。 所sở 云vân 通thông 二nhị 開khai 者giả 。 祇kỳ 一nhất 點điểm 權quyền 即tức 實thật 便tiện 該cai 二nhị 義nghĩa 。 從tùng 權quyền 實thật 說thuyết 乃nãi 是thị 約ước 於ư 法pháp 體thể 論luận 開khai 。 以dĩ 由do 開khai 權quyền 即tức 是thị 實thật 故cố 。 從tùng 即tức 是thị 說thuyết 。 乃nãi 當đương 約ước 於ư 同đồng 異dị 論luận 開khai 。 權quyền 既ký 即tức 實thật 。 任nhậm 運vận 開khai 於ư 權quyền 。 不bất 即tức 實thật 故cố 解giải 髫thiều 示thị 珠châu 。 文văn 通thông 二nhị 義nghĩa 。 同đồng 體thể 之chi 言ngôn 。 即tức 同đồng 異dị 義nghĩa 也dã 。 權quyền 實thật 二nhị 字tự 即tức 法pháp 體thể 義nghĩa 也dã 。 可khả 以dĩ 意ý 求cầu 。 乃nãi 至chí 蓮liên 華hoa 之chi 喻dụ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 蓮liên 華hoa 二nhị 字tự 。 法pháp 體thể 義nghĩa 也dã 。 華hoa 即tức 是thị 蓮liên 。 即tức 是thị 故cố 。 同đồng 異dị 義nghĩa 也dã 。 蓮liên 華hoa 俱câu 妙diệu 者giả 。 同đồng 異dị 義nghĩa 也dã 。 華hoa 麤thô 蓮liên 妙diệu 者giả 。 法pháp 體thể 義nghĩa 也dã 。 故cố 大đại 師sư 云vân 。 昔tích 權quyền 隱ẩn 實thật 如như 華hoa 含hàm 蓮liên 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 如như 華hoa 開khai 蓮liên 現hiện 。 離ly 此thử 華hoa 已dĩ 無vô 別biệt 更cánh 蓮liên 。 離ly 此thử 麤thô 。 已dĩ 無vô 別biệt 更cánh 妙diệu 。 故cố 又hựu 云vân 為vi 十thập 妙diệu 。 故cố 開khai 出xuất 十thập 麤thô 。 如như 為vi 蓮liên 故cố 華hoa 。 又hựu 華hoa 開khai 蓮liên 現hiện 。 譬thí 開khai 十thập 麤thô 以dĩ 顯hiển 十thập 妙diệu 。 若nhược 無vô 法pháp 體thể 一nhất 義nghĩa 。 以dĩ 蓮liên 華hoa 為vi 麤thô 。 其kỳ 文văn 何hà 通thông 。 問vấn 。 立lập 此thử 二nhị 開khai 何hà 據cứ 。 答đáp 。 文văn 句cú 化hóa 城thành 喻dụ 文văn (# 云vân 云vân )# 。 然nhiên 此thử 大đại 義nghĩa 就tựu 今kim 叵phả 窮cùng 。 偏thiên 因nhân 與dữ 類loại 略lược 談đàm 綱cương 骨cốt 。 讀đọc 者giả 無vô 誚tiếu 孤cô 起khởi 開khai 涉thiệp 。 二nhị 如như 似tự 下hạ 。 父phụ 生sanh 喻dụ 。 從tùng 心tâm 而nhi 起khởi 文văn 。 意ý 喻dụ 二nhị 性tánh 一nhất 味vị 。 三tam 眾chúng 生sanh 下hạ 合hợp 。

第đệ 八bát 重trọng/trùng 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 熏huân 習tập 之chi 義nghĩa 必tất 須tu 性tánh 同đồng 。 既ký 然nhiên 相tương 違vi 如như 何hà 熏huân 起khởi 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 法pháp 。 今kim 宗tông 圓viên 旨chỉ 即tức 具cụ 論luận 熏huân 。 是thị 故cố 無vô 明minh 無vô 別biệt 有hữu 體thể 。 全toàn 是thị 淨tịnh 心tâm 。 由do 全toàn 是thị 故cố 故cố 得đắc 相tương/tướng 熏huân 。 由do 恐khủng 相tương 違vi 之chi 義nghĩa 未vị 明minh 。 是thị 故cố 約ước 喻dụ 再tái 辨biện 。 二nhị 如như 木mộc 下hạ 喻dụ 二nhị 。 初sơ 正chánh 喻dụ 。 二nhị 後hậu 復phục 下hạ 遮già 難nạn/nan 。 恐khủng 謂vị 火hỏa 不bất 燒thiêu 爐lô 。 故cố 遮già 此thử 難nạn/nan 云vân 耳nhĩ 。 三tam 此thử 明minh 下hạ 結kết 。

二nhị 次thứ 明minh 下hạ 。 明minh 具cụ 足túc 染nhiễm 事sự 二nhị 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 即tức 彼bỉ 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 染nhiễm 事sự 。 然nhiên 此thử 文văn 意ý 。 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 情tình 俱câu 名danh 染nhiễm 事sự 。 是thị 生sanh 此thử 實thật 造tạo 為vi 性tánh 所sở 具cụ 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 。 明minh 亦diệc 得đắc 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 。 恐khủng 人nhân 謂vị 此thử 情tình 染nhiễm 事sự 。 是thị 生sanh 死tử 法pháp 。 如như 何hà 得đắc 稱xưng 為vi 不bất 空không 藏tạng 。 遂toại 乃nãi 釋thích 之chi 。 由do 此thử 染nhiễm 事sự 悉tất 依y 真Chân 如Như 性tánh 體thể 發phát 現hiện 。 是thị 故cố 亦diệc 得đắc 名danh 不bất 空không 藏tạng 。 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 示thị 染nhiễm 事sự 無vô 體thể 心tâm 性tánh 為vi 體thể 。 是thị 以dĩ 性tánh 體thể 全toàn 為vi 染nhiễm 事sự 。 既ký 有hữu 染nhiễm 事sự 故cố 名danh 此thử 性tánh 為vi 不bất 空không 藏tạng 。 二nhị 譬thí 如như 下hạ 。 喻dụ 。 三tam 是thị 以dĩ 下hạ 。 引dẫn 證chứng 。 論luận 明minh 四tứ 鏡kính 分phân 別biệt 。 第đệ 二nhị 因nhân 熏huân 習tập 鏡kính 。 然nhiên 論luận 復phục 云vân 。 又hựu 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 所sở 不bất 能năng 染nhiễm 。 智trí 體thể 不bất 動động 。 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 熏huân 眾chúng 生sanh 故cố 。 今kim 不bất 引dẫn 者giả 。 以dĩ 因nhân 熏huân 習tập 鏡kính 中trung 辨biện 不bất 空không 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 染nhiễm 事sự 不bất 空không 。 二nhị 者giả 淨tịnh 德đức 不bất 空không 。 先tiên 說thuyết 染nhiễm 事sự 。 次thứ 明minh 淨tịnh 德đức 。 故cố 云vân 又hựu 也dã 。 今kim 祇kỳ 欲dục 證chứng 染nhiễm 事sự 不bất 空không 。 故cố 不bất 引dẫn 之chi 。 四tứ 以dĩ 此thử 下hạ 。 結kết 。 以dĩ 此thử 驗nghiệm 之chi 等đẳng 者giả 。 今kim 明minh 不bất 空không 。 不bất 遮già 於ư 染nhiễm 事sự 。 恐khủng 謂vị 起khởi 信tín 惟duy 指chỉ 淨tịnh 德đức 。 故cố 特đặc 引dẫn 之chi 。 釋thích 出xuất 其kỳ 義nghĩa 。 乃nãi 有hữu 驗nghiệm 之chi 。 并tinh 亦diệc 是thị 之chi 言ngôn 也dã 。 問vấn 。 論luận 中trung 正chánh 明minh 二nhị 藏tạng 。 於ư 不bất 空không 藏tạng 惟duy 云vân 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 功công 德đức 。 與dữ 下hạ 四tứ 鏡kính 文văn 何hà 不bất 同đồng 。 答đáp 。 前tiền 約ước 對đối 治trị 正chánh 明minh 淨tịnh 德đức 。 後hậu 約ước 通thông 體thể 具cụ 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 。 二nhị 明minh 藏tạng 體thể 一nhất 異dị 以dĩ 釋thích 實thật 有hữu 者giả 。 約ước 不bất 空không 藏tạng 開khai 出xuất 此thử 科khoa 。 所sở 謂vị 實thật 有hữu 者giả 即tức 不bất 空không 也dã 。 由do 此thử 不bất 空không 既ký 有hữu 性tánh 用dụng 事sự 用dụng 。 故cố 今kim 辨biện 釋thích 與dữ 其kỳ 義nghĩa 體thể 。 為vi 一nhất 為vi 異dị 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 有hữu 六lục 者giả 。 初sơ 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 。 通thông 辯biện 事sự 理lý 。 下hạ 之chi 五ngũ 科khoa 複phức 明minh 初sơ 義nghĩa 。 由do 初sơ 科khoa 中trung 明minh 法Pháp 身thân 。 有hữu 本bổn 有hữu 諸chư 佛Phật 之chi 別biệt 。 在tại 障chướng 出xuất 障chướng 之chi 殊thù 故cố 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 復phục 辯biện 此thử 義nghĩa 。 有hữu 初sơ 科khoa 中trung 以dĩ 理lý 融dung 事sự 故cố 。 事sự 用dụng 中trung 亦diệc 得đắc 無vô 差sai 。 複phức 明minh 此thử 義nghĩa 。 故cố 有hữu 第đệ 四tứ 。 又hựu 初sơ 科khoa 中trung 明minh 本bổn 頓đốn 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 若nhược 隨tùy 事sự 熏huân 以dĩ 淨tịnh 除trừ 染nhiễm 與dữ 後hậu 方phương 具cụ 。 為vi 複phức 明minh 此thử 義nghĩa 。 故cố 有hữu 第đệ 五ngũ 。 又hựu 初sơ 科khoa 中trung 明minh 一nhất 切thiết 凡phàm 聖thánh 同đồng 是thị 一nhất 藏tạng 。 為vi 複phức 明minh 此thử 義nghĩa 。 既ký 同đồng 一nhất 藏tạng 何hà 有hữu 相tương 見kiến 。 及cập 不bất 見kiến 者giả 。 遂toại 有hữu 第đệ 六lục 。 二nhị 三tam 別biệt 辨biện 性tánh 用dụng 。 第đệ 四tứ 別biệt 辯biện 事sự 用dụng 。 五ngũ 六lục 性tánh 事sự 雙song 辨biện 。 亦diệc 可khả 別biệt 辨biện 事sự 用dụng 。 由do 報báo 與dữ 見kiến 皆giai 在tại 事sự 故cố 。

二nhị 第đệ 一nhất 下hạ 。 解giải 釋thích 。 文văn 自tự 為vi 六lục 。 初sơ 謂vị 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 者giả 。 即tức 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 之chi 異dị 名danh 。 智trí 者giả 依y 於ư 法pháp 華hoa 十thập 如như 因nhân 果quả 以dĩ 明minh 十thập 界giới 互hỗ 融dung 互hỗ 攝nhiếp 。 良lương 由do 稟bẩm 受thọ 南nam 嶽nhạc 深thâm 旨chỉ 。 遂toại 開khai 廣quảng 之chi 。 乃nãi 以dĩ 四tứ 義nghĩa 消tiêu 釋thích 經kinh 文văn 。 及cập 正chánh 立lập 行hành 加gia 三tam 世thế 間gian 。 委ủy 示thị 一nhất 念niệm 即tức 具cụ 三tam 千thiên 。 南nam 嶽nhạc 今kim 文văn 引dẫn 於ư 華hoa 嚴nghiêm 。 譬thí 如như 明minh 淨tịnh 鏡kính 。 隨tùy 對đối 面diện 像tượng 現hiện 。 又hựu 云vân 。 心tâm 性tánh 是thị 一nhất 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 。 種chủng 種chủng 果quả 報báo 。 而nhi 此thử 文văn 意ý 即tức 同đồng 法pháp 華hoa 十thập 如như 是thị 也dã 。 故cố 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 譬thí 如như 大đại 地địa 一nhất 。 能năng 生sanh 種chủng 種chủng 等đẳng 。 復phục 引dẫn 法pháp 華hoa 云vân 。 一nhất 切thiết 種chủng 相tướng 體thể 性tánh 。 皆giai 是thị 一nhất 種chủng 相tương/tướng 體thể 性tánh 。 記ký 云vân 。 次thứ 引dẫn 法pháp 華hoa 結kết 華hoa 嚴nghiêm 意ý 。 云vân 何hà 種chủng 種chủng 。 謂vị 相tương/tướng 性tánh 等đẳng 。 正chánh 用dụng 十thập 如như 以dĩ 為vi 觀quán 境cảnh 。 以dĩ 此thử 求cầu 之chi 。 故cố 知tri 南nam 嶽nhạc 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 文văn 證chứng 今kim 科khoa 中trung 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 者giả 。 豈khởi 異dị 法pháp 華hoa 十thập 如như 是thị 也dã 。 其kỳ 所sở 不bất 引dẫn 法pháp 華hoa 十thập 如như 者giả 。 斯tư 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 天thiên 台thai 之chi 前tiền 雖tuy 有hữu 消tiêu 釋thích 法pháp 華hoa 妙diệu 典điển 。 而nhi 未vị 明minh 法pháp 華hoa 超siêu 勝thắng 華hoa 嚴nghiêm 。 是thị 故cố 盛thịnh 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 大đại 教giáo 而nhi 為vi 圓viên 融dung 根căn 本bổn 之chi 經kinh 。 斯tư 恐khủng 南nam 嶽nhạc 隨tùy 時thời 悉tất 檀đàn 獨độc 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 證chứng 融dung 攝nhiếp 。 二nhị 者giả 十thập 如như 是thị 文văn 融dung 攝nhiếp 之chi 旨chỉ 意ý 顯hiển 文văn 隱ẩn 。 故cố 前tiền 代đại 消tiêu 經kinh 但đãn 以dĩ 十thập 如như 分phần/phân 於ư 凡phàm 聖thánh 。 直trực 對đối 權quyền 實thật 十thập 界giới 融dung 攝nhiếp 。 殊thù 不bất 涉thiệp 言ngôn 權quyền 。 華hoa 嚴nghiêm 之chi 文văn 以dĩ 一nhất 為vi 多đa 多đa 即tức 是thị 一nhất 。 融dung 攝nhiếp 之chi 義nghĩa 文văn 相tương/tướng 顯hiển 然nhiên 。 斯tư 恐khủng 南nam 嶽nhạc 從tùng 顯hiển 而nhi 引dẫn 。 然nhiên 文văn 雖tuy 引dẫn 於ư 雜tạp 華hoa 。 意ý 實thật 出xuất 於ư 妙diệu 法Pháp 。 良lương 由do 全toàn 用dụng 法pháp 華hoa 十thập 如như 深thâm 極cực 妙diệu 旨chỉ 說thuyết 此thử 圓viên 融dung 。 無vô 礙ngại 法Pháp 門môn 。 何hà 者giả 。 以dĩ 由do 南nam 嶽nhạc 讀đọc 十thập 如như 文văn 。 乃nãi 不bất 以dĩ 文văn 而nhi 容dung 其kỳ 旨chỉ 。 是thị 故cố 讀đọc 云vân 。 相tương/tướng 是thị 如như 。 性tánh 是thị 如như 。 乃nãi 至chí 本bổn 末mạt 是thị 如như 也dã 。 作tác 此thử 讀đọc 文văn 以dĩ 見kiến 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 之chi 旨chỉ 。 何hà 者giả 。 所sở 謂vị 如như 者giả 即tức 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 非phi 聖thánh 非phi 凡phàm 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 圓viên 融dung 平bình 等đẳng 。 不bất 得đắc 而nhi 名danh 。 但đãn 以dĩ 絕tuyệt 高cao 下hạ 故cố 稱xưng 為vi 平bình 等đẳng 。 無vô 異dị 相tướng 故cố 。 稱xưng 之chi 為vi 一nhất 。 以dĩ 不bất 改cải 故cố 稱xưng 之chi 為vi 性tánh 。 故cố 此thử 如như 者giả 即tức 平bình 等đẳng 一nhất 性tánh 也dã 。 相tương/tướng 性tánh 本bổn 末mạt 十thập 法pháp 不bất 同đồng 。 即tức 是thị 十thập 界giới 各các 各các 因nhân 果quả 。 因nhân 果quả 當đương 體thể 。 體thể 是thị 於ư 事sự 。 事sự 即tức 差sai 別biệt 。 以dĩ 差sai 別biệt 故cố 。 地địa 獄ngục 相tương/tướng 者giả 表biểu 其kỳ 苦khổ 楚sở 。 佛Phật 界giới 相tương/tướng 者giả 表biểu 其kỳ 莊trang 嚴nghiêm 。 地địa 獄ngục 報báo 者giả 銅đồng 柱trụ 鐵thiết 牀sàng 。 佛Phật 果Quả 報báo 者giả 涅Niết 槃Bàn 上thượng 定định 。 常thường 情tình 見kiến 者giả 善thiện 惡ác 殊thù 形hình 苦khổ 樂lạc 異dị 勢thế 。 今kim 反phản 常thường 情tình 以dĩ 合hợp 於ư 性tánh 。 即tức 指chỉ 地địa 獄ngục 全toàn 是thị 佛Phật 界giới 。 即tức 指chỉ 佛Phật 界giới 全toàn 是thị 地địa 獄ngục 。 乃nãi 至chí 十thập 界giới 互hỗ 融dung 互hỗ 攝nhiếp 圓viên 無vô 障chướng 礙ngại 。 無vô 其kỳ 所sở 從tùng 。 自tự 何hà 而nhi 得đắc 。 良lương 由do 地địa 獄ngục 相tương/tướng 性tánh 本bổn 末mạt 全toàn 體thể 。 是thị 如như 佛Phật 界giới 相tương/tướng 性tánh 本bổn 末mạt 亦diệc 全toàn 體thể 。 是thị 如như 一nhất 如như 。 無vô 二nhị 如như 故cố 。 地địa 獄ngục 界giới 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 即tức 是thị 佛Phật 果Quả 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 故cố 佛Phật 果Quả 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 即tức 是thị 地địa 獄ngục 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 界giới 界giới 互hỗ 具cụ 十thập 十thập 無vô 窮cùng 。 如như 此thử 圓viên 融dung 功công 歸quy 如như 也dã 。 此thử 如như 之chi 體thể 無vô 名danh 無vô 相tướng 。 寂tịch 絕tuyệt 平bình 等đẳng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 以dĩ 相tương/tướng 性tánh 等đẳng 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 即tức 此thử 如như 故cố 。 是thị 故cố 法pháp 法pháp 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 南nam 嶽nhạc 禪thiền 師sư 得đắc 此thử 妙diệu 旨chỉ 。 於ư 是thị 讀đọc 云vân 。 相tương/tướng 是thị 如như 乃nãi 至chí 本bổn 末mạt 是thị 如như 也dã 。 又hựu 若nhược 非phi 此thử 如như 。 本bổn 末mạt 如như 何hà 云vân 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 予# 嘗thường 謂vị 三tam 千thiên 者giả 。 單đơn 理lý 不bất 是thị 。 獨độc 事sự 不bất 成thành 。 事sự 理lý 融dung 攝nhiếp 方phương 曰viết 三tam 千thiên 。 而nhi 於ư 前tiền 意ý 亦diệc 可khả 見kiến 之chi 。 如như 即tức 理lý 也dã 。 相tương/tướng 性tánh 本bổn 末mạt 即tức 是thị 事sự 也dã 。 以dĩ 理lý 融dung 事sự 遂toại 成thành 三tam 千thiên 。 苟cẩu 謂vị 事sự 權quyền 自tự 得đắc 名danh 曰viết 事sự 三tam 千thiên 者giả 。 必tất 眾chúng 相tướng 性tánh 不bất 用dụng 如như 理lý 自tự 能năng 融dung 攝nhiếp 。 若nhược 其kỳ 爾nhĩ 者giả 。 何hà 必tất 讀đọc 云vân 相tương/tướng 是thị 如như 耶da 。 問vấn 。 若nhược 祇kỳ 讀đọc 云vân 。 如như 是thị 相tướng 者giả 。 非phi 三tam 千thiên 耶da 。 答đáp 。 若nhược 共cộng 經kinh 旨chỉ 。 直trực 以dĩ 如như 是thị 為vi 指chỉ 法pháp 之chi 辭từ 者giả 。 此thử 相tương/tướng 何hà 得đắc 是thị 三tam 千thiên 耶da 。 由do 此thử 南nam 嶽nhạc 恐khủng 人nhân 但đãn 作tác 指chỉ 法pháp 而nhi 解giải 。 故cố 特đặc 以dĩ 如như 而nhi 為vi 句cú 末mạt 。 依y 此thử 讀đọc 文văn 方phương 見kiến 經kinh 旨chỉ 。 若nhược 依y 天thiên 台thai 三tam 轉chuyển 讀đọc 文văn 。 一nhất 轉chuyển 依y 經kinh 讀đọc 云vân 。 如như 是thị 相tướng 者giả 。 應ưng 以dĩ 如như 是thị 。 為vi 相tương/tướng 方phương 是thị 三tam 千thiên 相tương/tướng 。 若nhược 離ly 於ư 如như 是thị 。 終chung 不bất 能năng 於ư 互hỗ 融dung 。 故cố 今kim 文văn 云vân 。 若nhược 就tựu 妄vọng 執chấp 之chi 事sự 即tức 一nhất 向hướng 不bất 融dung 。 若nhược 據cứ 心tâm 性tánh 緣duyên 起khởi 依y 持trì 之chi 用dụng 。 即tức 可khả 得đắc 相tương/tướng 攝nhiếp 。 問vấn 。 單đơn 理lý 獨độc 事sự 若nhược 非phi 三tam 千thiên 。 如như 何hà 得đắc 有hữu 理lý 具cụ 三tam 千thiên 。 事sự 造tạo 三tam 千thiên 。 答đáp 。 此thử 約ước 歸quy 趣thú 無vô 不bất 極cực 義nghĩa 。 以dĩ 三tam 千thiên 趣thú 理lý 故cố 曰viết 理lý 具cụ 三tam 千thiên 。 以dĩ 三tam 千thiên 趣thú 事sự 故cố 曰viết 事sự 造tạo 三tam 千thiên 。 若nhược 其kỳ 成thành 三tam 千thiên 之chi 體thể 者giả 。 必tất 事sự 理lý 圓viên 具cụ 方phương 成thành 三tam 千thiên 也dã 。 山sơn 家gia 諸chư 文văn 有hữu 云vân 三tam 千thiên 為vi 緣duyên 生sanh 。 有hữu 云vân 三tam 千thiên 為vi 非phi 道đạo 。 有hữu 云vân 三tam 千thiên 性tánh 是thị 中trung 理lý 。 亦diệc 云vân 三tam 千thiên 皆giai 空không 泯mẫn 亡vong 。 悉tất 是thị 事sự 理lý 融dung 攝nhiếp 成thành 三tam 千thiên 。 後hậu 隨tùy 義nghĩa 舉cử 用dụng 趣thú 極cực 之chi 說thuyết 。 若nhược 趣thú 於ư 空không 則tắc 三tam 千thiên 皆giai 無vô 。 若nhược 趣thú 於ư 中trung 則tắc 三tam 千thiên 皆giai 妙diệu 。 若nhược 趣thú 於ư 假giả 則tắc 三tam 千thiên 皆giai 有hữu 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 凡phàm 權quyền 四tứ 句cú 之chi 法pháp 皆giai 權quyền 諸chư 法pháp 已dĩ 和hòa 合hợp 性tánh 。 今kim 亦diệc 例lệ 云vân 。 凡phàm 言ngôn 三tam 千thiên 惟duy 俗tục 惟duy 理lý 。 皆giai 約ước 三tam 千thiên 已dĩ 成thành 後hậu 說thuyết 。 問vấn 。 若nhược 云vân 南nam 嶽nhạc 讀đọc 十thập 如như 云vân 是thị 相tương/tướng 如như 。 是thị 性tánh 如như 可khả 乎hồ 。 答đáp 。 若nhược 以dĩ 是thị 字tự 而nhi 為vi 句cú 初sơ 。 於ư 理lý 亦diệc 得đắc 。 義nghĩa 但đãn 不bất 同đồng 天thiên 台thai 三tam 轉chuyển 。 良lương 由do 天thiên 台thai 以dĩ 是thị 為vi 中trung 。 以dĩ 如như 為vi 空không 。 如như 南nam 嶽nhạc 之chi 讀đọc 。 是thị 之chi 一nhất 字tự 指chỉ 法pháp 之chi 辭từ 。 如như 之chi 一nhất 字tự 乃nãi 平bình 等đẳng 性tánh 。 故cố 與dữ 天thiên 台thai 三tam 轉chuyển 不bất 等đẳng 。 問vấn 。 若nhược 不bất 等đẳng 者giả 。 何hà 云vân 天thiên 台thai 稟bẩm 承thừa 南nam 嶽nhạc 。 答đáp 。 就tựu 字tự 辨biện 義nghĩa 不bất 同đồng 意ý 旨chỉ 。 所sở 歸quy 無vô 別biệt 。 若nhược 一nhất 向hướng 同đồng 天thiên 台thai 。 何hà 必tất 作tác 三tam 轉chuyển 耶da 。 其kỳ 意ý 無vô 別biệt 者giả 。 悉tất 是thị 以dĩ 理lý 融dung 事sự 圓viên 妙diệu 無vô 礙ngại 。 心tâm 。 佛Phật 。 生sanh 三tam 互hỗ 融dung 互hỗ 攝nhiếp 。 問vấn 。 南nam 嶽nhạc 天thiên 台thai 所sở 談đàm 事sự 理lý 意ý 同đồng 之chi 旨chỉ 。 若nhược 為vi 見kiến 之chi 。 答đáp 。 皆giai 是thị 三tam 諦đế 故cố 云vân 意ý 同đồng 。 然nhiên 事sự 理lý 之chi 義nghĩa 有hữu 在tại 。 今kim 就tựu 三tam 諦đế 且thả 約ước 體thể 用dụng 。 中trung 邊biên 。 亡vong 照chiếu 三tam 義nghĩa 以dĩ 明minh 其kỳ 意ý 。 南nam 嶽nhạc 指chỉ 具cụ 足túc 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 為vi 不bất 空không 藏tạng 。 不bất 空không 是thị 有hữu 無vô 非phi 相tướng 性tánh 等đẳng 十thập 屬thuộc 其kỳ 假giả 也dã 。 以dĩ 空không 此thử 有hữu 稱xưng 為vi 空không 藏tạng 。 其kỳ 能năng 空không 者giả 豈khởi 非phi 指chỉ 於ư 平bình 等đẳng 一nhất 如như 為vi 能năng 空không 耶da 。 故cố 此thử 之chi 如như 即tức 屬thuộc 空không 也dã 。 篤đốc 論luận 其kỳ 如như 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 故cố 云vân 心tâm 體thể 非phi 空không 不bất 空không 。 豈khởi 非phi 指chỉ 於ư 平bình 等đẳng 一nhất 如như 體thể 為vi 中trung 耶da 。 斯tư 則tắc 乃nãi 見kiến 如như 之chi 一nhất 字tự 讀đọc 於ư 空không 中trung 。 所sở 謂vị 空không 中trung 二nhị 體thể 二nhị 無vô 二nhị 者giả 由do 皆giai 如như 故cố 。 其kỳ 相tương/tướng 性tánh 等đẳng 十thập 乃nãi 是thị 事sự 用dụng (# 此thử 約ước 體thể 用dụng )# 。 又hựu 既ký 論luận 心tâm 體thể 非phi 空không 不bất 空không 。 同đồng 對đối 不bất 空không 說thuyết 心tâm 為vi 空không 。 故cố 此thử 之chi 空không 名danh 從tùng 對đối 得đắc 。 還hoàn 屬thuộc 於ư 事sự 。 是thị 故cố 惟duy 指chỉ 非phi 空không 不bất 空không 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 名danh 之chi 為vi 如như (# 此thử 約ước 中trung 邊biên )# 。 又hựu 此thử 非phi 空không 不bất 空không 由do 對đối 於ư 空không 及cập 與dữ 不bất 空không 而nhi 乃nãi 名danh 為vi 非phi 空không 不bất 空không 。 況huống 此thử 之chi 名danh 亦diệc 從tùng 對đối 得đắc 。 然nhiên 其kỳ 如như 體thể 亦diệc 於ư 中trung 是thị 。 故cố 此thử 如như 無vô 以dĩ 可khả 目mục 而nhi 強cường/cưỡng 目mục 為vi 平bình 等đẳng 一nhất 性tánh (# 此thử 約ước 亡vong 照chiếu )# 。 問vấn 。 中trung 道đạo 如như 何hà 得đắc 名danh 為vi 事sự 。 答đáp 。 篤đốc 論luận 其kỳ 事sự 。 事sự 乃nãi 是thị 有hữu 。 體thể 屬thuộc 相tương/tướng 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 。 由do 對đối 此thử 有hữu 說thuyết 為vi 空không 。 中trung 。 空không 。 中trung 二nhị 名danh 因nhân 從tùng 有hữu 生sanh 。 亡vong 名danh 為vi 理lý 者giả 名danh 為vi 事sự 。 是thị 故cố 空không 中trung 。 皆giai 在tại 事sự 收thu 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 。 假giả 立lập 空không 稱xưng 。 假giả 立lập 中trung 名danh 。 假giả 非phi 事sự 乎hồ 。 又hựu 云vân 。 圓viên 教giáo 即tức 用dụng 不bất 思tư 議nghị 空không 。 即tức 此thử 正chánh 是thị 亡vong 於ư 三tam 諦đế 。 常thường 亡vong 常thường 照chiếu 。 論luận 亡vong 論luận 照chiếu 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 事sự 理lý 合hợp 行hành 。 豈khởi 非phi 亡vong 三tam 為vi 理lý 照chiếu 三tam 為vi 事sự 。 又hựu 大đại 師sư 云vân 。 無vô 明minh 故cố 有hữu 者giả 。 點điểm 出xuất 事sự 觀quán 也dã 。 若nhược 其kỳ 空không 而nhi 復phục 空không 。 那na 得đắc 此thử 事sự 。 既ký 有hữu 事sự 即tức 有hữu 空không 。 既ký 有hữu 空không 即tức 有hữu 非phi 事sự 非phi 理lý 。 此thử 之chi 三tam 種chủng 。 悉tất 由do 無vô 明minh 故cố 有hữu 。 以dĩ 諦đế 例lệ 觀quán 諦đế 豈khởi 不bất 然nhiên 。 天thiên 台thai 既ký 以dĩ 如như 是thị 二nhị 字tự 而nhi 為vi 空không 中trung 。 相tương/tướng 性tánh 為vi 假giả 。 三tam 諦đế 之chi 法pháp 既ký 同đồng 事sự 理lý 之chi 義nghĩa 。 去khứ 就tựu 無vô 別biệt 。 但đãn 南nam 嶽nhạc 以dĩ 此thử 之chi 一nhất 字tự 體thể 屬thuộc 空không 。 中trung 。 天thiên 台thai 以dĩ 如như 為vi 空không 。 以dĩ 是thị 為vi 中trung 。 祇kỳ 此thử 字tự 義nghĩa 少thiểu 不bất 同đồng 耳nhĩ 。

釋thích 又hựu 為vi 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 二nhị 問vấn 下hạ 示thị 二nhị 。 初sơ 藏tạng 體thể 惟duy 一nhất 。 有hữu 問vấn 有hữu 答đáp 。 然nhiên 如Như 來Lai 藏tạng 法pháp 同đồng 人nhân 別biệt 。 以dĩ 法pháp 同đồng 故cố 。 祇kỳ 共cộng 一nhất 藏tạng 。 以dĩ 人nhân 別biệt 故cố 。 亦diệc 可khả 各các 各các 。 具cụ 如Như 來Lai 藏tạng 。 是thị 以dĩ 下hạ 文văn 乃nãi 有hữu 因nhân 果quả 法Pháp 身thân 之chi 異dị 。 法pháp 同đồng 人nhân 別biệt 。 如như 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 問vấn 。 隱ẩn 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 我ngã 是thị 佛Phật 性tánh 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 我ngã 性tánh 耶da 。 答đáp 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 性tánh 未vị 即tức 是thị 佛Phật 。 是thị 故cố 有hữu 我ngã 未vị 是thị 我ngã 德đức 。 何hà 者giả 。 人nhân 別biệt 法pháp 通thông 。 通thông 故cố 有hữu 性tánh 。 有hữu 我ngã 人nhân 別biệt 故cố 非phi 佛Phật 非phi 德đức 。 以dĩ 人nhân 別biệt 故cố 因nhân 中trung 法Pháp 身thân 未vị 有hữu 莊trang 嚴nghiêm 。 以dĩ 法pháp 同đồng 故cố 。 雖tuy 未vị 莊trang 嚴nghiêm 與dữ 佛Phật 性tánh 等đẳng 。 此thử 乃nãi 獨độc 約ước 藏tạng 體thể 為vi 言ngôn 。 若nhược 約ước 藏tạng 用dụng 。 別biệt 十thập 界giới 事sự 皆giai 德đức 論luận 於ư 法pháp 同đồng 人nhân 別biệt 。 二nhị 問vấn 下hạ 。 示thị 具cụ 法pháp 漸tiệm 頓đốn 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 二nhị 答đáp 二nhị 。 初sơ 示thị 法pháp 體thể 有hữu 性tánh 有hữu 事sự 。 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 云vân 。 問vấn 藏tạng 性tánh 理lý 三tam 。 云vân 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 。 祇kỳ 是thị 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 欲dục 分phân 別biệt 理lý 惑hoặc 。 合hợp 論luận 名danh 之chi 為vi 藏tạng 。 全toàn 不bất 論luận 惑hoặc 稱xưng 之chi 為vi 理lý 。 不bất 可khả 改cải 變biến 。 稱xưng 之chi 為vi 性tánh 。 今kim 文văn 正chánh 以dĩ 染nhiễm 事sự 是thị 惑hoặc 。 理lý 具cụ 此thử 惑hoặc 。 理lý 惑hoặc 合hợp 辨biện 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 。 又hựu 諸chư 文văn 中trung 辨biện 四tứ 門môn 義nghĩa 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 有hữu 門môn 者giả 。 正chánh 取thủ 此thử 藏tạng 。 具cụ 足túc 諸chư 法pháp 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 。 具cụ 即tức 是thị 假giả 。 二nhị 如như 上thượng 下hạ 。 指chỉ 上thượng 二nhị 。 若nhược 據cứ 下hạ 。 正chánh 示thị 具cụ 法pháp 有hữu 漸tiệm 有hữu 頓đốn 二nhị 。 初sơ 標tiêu 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 。 無vô 始thỉ 俱câu 有hữu 者giả 。 正chánh 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 能năng 具cụ 性tánh 。 性tánh 既ký 常thường 住trụ 則tắc 無vô 始thỉ 本bổn 有hữu 。 性tánh 既ký 頓đốn 足túc 則tắc 一nhất 時thời 俱câu 具cụ 。 章chương 安an 云vân 。 佛Phật 性tánh 中trung 道đạo 不bất 同đồng 善thiện 根căn 。 何hà 者giả 。 一nhất 闡xiển 名danh 信tín 。 提đề 名danh 不bất 具cụ 。 佛Phật 性tánh 非phi 信tín 亦diệc 復phục 非phi 具cụ 。 云vân 何hà 可khả 斷đoạn 。 佛Phật 性tánh 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 闡xiển 提đề 但đãn 能năng 斷đoạn 善thiện 。 云vân 何hà 斷đoạn 性tánh 。 以dĩ 此thử 類loại 之chi 。 乃nãi 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 從tùng 能năng 具cụ 性tánh 。 故cố 云vân 無vô 始thỉ 俱câu 時thời 具cụ 有hữu 。 二nhị 此thử 義nghĩa 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 釋thích 約ước 性tánh 惟duy 頓đốn 二nhị 。 初sơ 示thị 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 約ước 十thập 界giới 通thông 示thị 。 以dĩ 一nhất 性tánh 為vi 能năng 具cụ 。 十thập 界giới 為vi 所sở 具cụ 。 一nhất 性tánh 是thị 無vô 差sai 。 十thập 界giới 是thị 差sai 別biệt 。 故cố 云vân 無vô 差sai 別biệt 之chi 差sai 別biệt 。 此thử 則tắc 未vị 論luận 一nhất 界giới 復phục 具cụ 十thập 界giới 。 乃nãi 且thả 總tổng 示thị 一nhất 性tánh 具cụ 十thập 。 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 者giả 。 通thông 指chỉ 十thập 界giới 。 皆giai 名danh 眾chúng 生sanh 。 二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 。 界giới 界giới 各các 明minh 。 先tiên 須tu 曉hiểu 了liễu 各các 具cụ 互hỗ 具cụ 。 義nghĩa 凡phàm 有hữu 四tứ 。 一nhất 者giả 一nhất 界giới 具cụ 當đương 界giới 因nhân 果quả 為vi 各các 。 具cụ 十thập 界giới 因nhân 果quả 為vi 互hỗ 。 如như 大đại 師sư 云vân 。 問vấn 當đương 界giới 有hữu 十thập 。 性tánh 相tướng 可khả 然nhiên 。 云vân 何hà 交giao 互hỗ 相tương 有hữu 。 二nhị 者giả 一nhất 界giới 具cụ 十thập 界giới 為vi 各các 。 具cụ 百bách 界giới 為vi 互hỗ 。 如như 大đại 師sư 又hựu 云vân 。 一nhất 法Pháp 界Giới 復phục 有hữu 十thập 法Pháp 。 所sở 謂vị 如như 是thị 相tương/tướng 性tánh 究cứu 竟cánh 等đẳng 。 十thập 界giới 即tức 有hữu 百bách 法pháp 。 十thập 界giới 相tương/tướng 互hỗ 則tắc 有hữu 千thiên 法pháp 。 三tam 者giả 一nhất 界giới 具cụ 自tự 己kỷ 百bách 界giới 為vi 各các 。 具cụ 他tha 百bách 界giới 為vi 互hỗ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 一nhất 一nhất 界giới 界giới 。 各các 各các 具cụ 十thập 。 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 。 又hựu 復phục 學học 者giả 縱túng/tung 知tri 內nội 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 不bất 知tri 我ngã 心tâm 遍biến 彼bỉ 三tam 千thiên 。 彼bỉ 彼bỉ 三tam 千thiên 互hỗ 遍biến 亦diệc 爾nhĩ 。 四tứ 者giả 以dĩ 具cụ 己kỷ 百bách 界giới 他tha 百bách 界giới 并tinh 具cụ 從tùng 能năng 具cụ 人nhân 別biệt 為vi 各các 。 從tùng 所sở 具cụ 法pháp 同đồng 為vi 互hỗ 。 如như 金kim 錍bề 云vân 。 眾chúng 生sanh 有hữu 迷mê 中trung 事sự 理lý 。 諸chư 佛Phật 有hữu 悟ngộ 中trung 事sự 理lý 。 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù (# 從tùng 人nhân 則tắc 各các )# 。 事sự 理lý 體thể 一nhất (# 從tùng 法pháp 則tắc 互hỗ )# 。 問vấn 。 釋thích 籤# 云vân 。 理lý 體thể 無vô 差sai 。 差sai 約ước 事sự 用dụng 。 如như 何hà 分phần/phân 對đối 各các 互hỗ 二nhị 具cụ 。 答đáp 。 理lý 體thể 無vô 差sai 為vi 互hỗ 具cụ 。 差sai 約ước 事sự 用dụng 為vi 各các 具cụ 。 問vấn 。 金kim 錍bề 以dĩ 事sự 理lý 體thể 一nhất 為vi 互hỗ 具cụ 。 何hà 不bất 獨độc 以dĩ 理lý 為vi 互hỗ 具cụ 。 答đáp 。 籤# 云vân 。 理lý 體thể 無vô 差sai 者giả 乃nãi 是thị 能năng 融dung 也dã 。 三tam 法pháp 高cao 下hạ 者giả 乃nãi 是thị 所sở 融dung 也dã 。 由do 以dĩ 理lý 體thể 融dung 故cố 。 故cố 三tam 法pháp 無vô 差sai 。 三tam 法pháp 既ký 然nhiên 無vô 差sai 。 則tắc 所sở 具cụ 事sự 理lý 任nhậm 運vận 體thể 一nhất 乃nãi 成thành 互hỗ 具cụ 也dã 。 斯tư 同đồng 金kim 錍bề 事sự 理lý 體thể 一nhất 。 亦diệc 同đồng 大đại 意ý 理lý 同đồng 。 故cố 即tức 以dĩ 此thử 事sự 。 理lý 從tùng 迷mê 悟ngộ 高cao 下hạ 乃nãi 成thành 各các 具cụ 。 故cố 釋thích 籤# 云vân 。 差sai 約ước 事sự 用dụng 。 斯tư 同đồng 金kim 錍bề 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù 。 復phục 同đồng 大đại 意ý 事sự 異dị 故cố 六lục 。 今kim 以dĩ 三tam 千thiên 事sự 理lý 若nhược 從tùng 各các 具cụ 皆giai 在tại 事sự 異dị 。 若nhược 從tùng 互hỗ 具cụ 俱câu 在tại 理lý 同đồng 。 不bất 二nhị 門môn 云vân 。 三tam 千thiên 在tại 理lý 同đồng 名danh 無vô 明minh 。 三tam 千thiên 果quả 成thành 咸hàm 稱xưng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 豈khởi 非phi 三tam 千thiên 俱câu 在tại 事sự 異dị 成thành 各các 具cụ 耶da 。 三tam 千thiên 無vô 改cải 。 無vô 明minh 即tức 明minh 。 三tam 千thiên 並tịnh 常thường 。 俱câu 體thể 俱câu 用dụng 。 豈khởi 非phi 三tam 千thiên 俱câu 在tại 理lý 同đồng 成thành 互hỗ 具cụ 耶da 。 由do 無vô 明minh 當đương 體thể 體thể 屬thuộc 於ư 生sanh 。 智trí 明minh 當đương 體thể 體thể 屬thuộc 於ư 佛Phật 。 今kim 點điểm 生sanh 同đồng 佛Phật 。 故cố 云vân 無vô 明minh 即tức 明minh 。 斯tư 乃nãi 生sanh 亦diệc 具cụ 佛Phật 也dã 。 由do 理lý 體thể 體thể 屬thuộc 於ư 佛Phật 。 事sự 用dụng 當đương 體thể 體thể 屬thuộc 於ư 生sanh 。 今kim 點điểm 佛Phật 同đồng 生sanh 。 故cố 云vân 俱câu 體thể 俱câu 用dụng 。 斯tư 乃nãi 佛Phật 亦diệc 具cụ 生sanh 也dã 。 祇kỳ 由do 理lý 同đồng 是thị 故cố 互hỗ 具cụ 。 問vấn 。 理lý 同đồng 事sự 異dị 各các 是thị 三tam 千thiên 耶da 。 答đáp 。 此thử 問vấn 不bất 然nhiên 。 向hướng 約ước 理lý 同đồng 事sự 異dị 為vi 能năng 具cụ 說thuyết 。 乃nãi 以dĩ 所sở 具cụ 三tam 千thiên 從tùng 於ư 能năng 具cụ 。 事sự 理lý 不bất 同đồng 故cố 有hữu 各các 具cụ 互hỗ 具cụ 之chi 別biệt 。 若nhược 欲dục 就tựu 於ư 理lý 同đồng 事sự 異dị 辨biện 三tam 千thiên 法pháp 體thể 者giả 。 應ưng 知tri 單đơn 理lý 不bất 成thành 獨độc 事sự 不bất 是thị 。 須tu 以dĩ 理lý 同đồng 融dung 於ư 事sự 異dị 。 是thị 故cố 事sự 異dị 理lý 同đồng 法pháp 體thể 圓viên 具cụ 方phương 為vi 三tam 千thiên 。 及cập 趣thú 無vô 不bất 極cực 則tắc 趣thú 事sự 為vi 事sự 趣thú 理lý 為vi 理lý 。 問vấn 。 事sự 異dị 揀giản 濫lạm 。 云vân 何hà 三tam 千thiên 。 答đáp 。 偏thiên 教giáo 揀giản 濫lạm 而nhi 無vô 理lý 融dung 。 故cố 非phi 三tam 千thiên 。 圓viên 中trung 事sự 異dị 約ước 即tức 論luận 六lục 。 圓viên 中trung 理lý 同đồng 約ước 六lục 論luận 即tức 。 既ký 得đắc 云vân 無vô 高cao 下hạ 之chi 高cao 下hạ 。 豈khởi 不bất 得đắc 云vân 非phi 揀giản 濫lạm 之chi 揀giản 濫lạm 。 故cố 圓viên 揀giản 濫lạm 定định 是thị 三tam 千thiên 。 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 。 豈khởi 可khả 得đắc 云vân 圓viên 人nhân 之chi 位vị 。 然nhiên 此thử 且thả 約ước 能năng 詮thuyên 無vô 不bất 圓viên 說thuyết 。 況huống 復phục 若nhược 取thủ 三tam 千thiên 攝nhiếp 無vô 不bất 遍biến 。 則tắc 偏thiên 教giáo 揀giản 濫lạm 亦diệc 是thị 三tam 千thiên 。 問vấn 。 既ký 指chỉ 一nhất 性tánh 為vi 能năng 具cụ 。 今kim 何hà 復phục 云vân 事sự 異dị 為vi 能năng 具cụ 。 答đáp 。 由do 此thử 一nhất 性tánh 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 故cố 法pháp 法pháp 皆giai 為vi 能năng 具cụ 。 功công 歸quy 言ngôn 之chi 性tánh 曰viết 能năng 具cụ 。 就tựu 法pháp 言ngôn 之chi 事sự 亦diệc 能năng 具cụ 。 問vấn 。 事sự 為vi 能năng 具cụ 。 一nhất 向hướng 屬thuộc 於ư 各các 具cụ 義nghĩa 耶da 。 答đáp 。 不bất 可khả 一nhất 向hướng 。 若nhược 以dĩ 所sở 具cụ 從tùng 於ư 能năng 具cụ 。 事sự 既ký 差sai 別biệt 故cố 為vi 各các 具cụ 。 若nhược 不bất 以dĩ 所sở 具cụ 從tùng 於ư 能năng 具cụ 。 故cố 事sự 中trung 所sở 具cụ 有hữu 各các 有hữu 互hỗ 。 具cụ 自tự 己kỷ 者giả 名danh 之chi 為vi 各các 。 具cụ 他tha 人nhân 者giả 名danh 之chi 為vi 互hỗ 。 以dĩ 理lý 能năng 具cụ 為vi 互hỗ 具cụ 者giả 。 亦diệc 乃nãi 以dĩ 所sở 從tùng 能năng 而nhi 說thuyết 。 若nhược 不bất 從tùng 能năng 。 故cố 理lý 中trung 所sở 具cụ 有hữu 各các 有hữu 互hỗ 。 今kim 文văn 中trung 云vân 。 然nhiên 此thử 一nhất 一nhất 眾chúng 生sanh 。 性tánh 中trung 至chí 具cụ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 之chi 性tánh 者giả 。 其kỳ 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 一nhất 界giới 復phục 具cụ 十thập 界giới 。 十thập 界giới 成thành 百bách 。 自tự 百bách 至chí 千thiên 。 自tự 千thiên 至chí 萬vạn 。 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 算toán 數số 之chi 性tánh 。 此thử 則tắc 界giới 界giới 各các 能năng 具cụ 自tự 己kỷ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 之chi 性tánh 。 復phục 能năng 具cụ 他tha 人nhân 無vô 量lượng 無vô 邊biên 之chi 性tánh 。 故cố 各các 能năng 各các 具cụ 各các 能năng 互hỗ 具cụ 。 斯tư 乃nãi 謂vị 之chi 界giới 界giới 各các 明minh 也dã 。 此thử 則tắc 約ước 於ư 十thập 界giới 而nhi 辨biện 。 二nhị 者giả 於ư 一nhất 界giới 中trung 自tự 他tha 不bất 同đồng 。 且thả 如như 人nhân 界giới 以dĩ 十thập 界giới 言ngôn 之chi 祇kỳ 云vân 人nhân 界giới 。 若nhược 界giới 界giới 各các 明minh 者giả 。 此thử 之chi 人nhân 界giới 復phục 有hữu 苦khổ 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 愚ngu 者giả 智trí 者giả 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 亦diệc 有hữu 無vô 量lượng 無vô 邊biên 之chi 性tánh 。 斯tư 乃nãi 亦diệc 是thị 界giới 界giới 各các 明minh 。 由do 其kỳ 文văn 意ý 通thông 此thử 二nhị 向hướng 。 天thiên 台thai 談đàm 一nhất 界giới 具cụ 十thập 十thập 界giới 具cụ 百bách 者giả 。 意ý 出xuất 南nam 嶽nhạc 。 即tức 今kim 文văn 是thị 也dã 。

二nhị 所sở 謂vị 下hạ 示thị 二nhị 。 初sơ 六lục 道đạo 。 云vân 苦khổ 樂lạc 好hảo 醜xú 等đẳng 者giả 。 若nhược 約ước 初sơ 義nghĩa 應ưng 以dĩ 六lục 界giới 迭điệt 論luận 苦khổ 樂lạc 好hảo 醜xú 。 并tinh 愚ngu 智trí 等đẳng 。 若nhược 約ước 次thứ 義nghĩa 則tắc 一nhất 界giới 中trung 自tự 有hữu 苦khổ 樂lạc 好hảo 醜xú 愚ngu 智trí 。 二nhị 及cập 三tam 下hạ 。 四tứ 聖thánh 三tam 乘thừa 因nhân 果quả 等đẳng 者giả 。 若nhược 約ước 初sơ 義nghĩa 則tắc 三tam 乘thừa 竪thụ 論luận 。 約ước 次thứ 義nghĩa 則tắc 三tam 乘thừa 橫hoạnh/hoành 辨biện 。 文văn 語ngữ 三tam 乘thừa 不bất 言ngôn 佛Phật 者giả 。 應ưng 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 之chi 果quả 。 即tức 是thị 佛Phật 也dã 。 故cố 該cai 四tứ 聖thánh 與dữ 前tiền 六lục 道đạo 共cộng 是thị 十thập 界giới 。 三tam 如như 是thị 下hạ 結kết 。

二nhị 以dĩ 是thị 下hạ 結kết 二nhị 。 初sơ 約ước 頓đốn 具cụ 結kết 。 故cố 云vân 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 俱câu 時thời 具cụ 有hữu 。 二nhị 以dĩ 具cụ 下hạ 。 約ước 二nhị 名danh 結kết 二nhị 。 初sơ 在tại 障chướng 法Pháp 身thân 即tức 染nhiễm 性tánh 。 二nhị 出xuất 障chướng 法Pháp 身thân 即tức 淨tịnh 性tánh 。 上thượng 來lai 染nhiễm 淨tịnh 既ký 約ước 六lục 凡phàm 四tứ 聖thánh 以dĩ 分phần/phân 。 今kim 在tại 障chướng 出xuất 障chướng 亦diệc 應ưng 無vô 別biệt 。 以dĩ 由do 染nhiễm 淨tịnh 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 別biệt 則tắc 六lục 凡phàm 四tứ 聖thánh 。 通thông 則tắc 十thập 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。 今kim 取thủ 別biệt 義nghĩa 。 問vấn 。 文văn 云vân 出xuất 障chướng 法Pháp 身thân 亦diệc 名danh 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 豈khởi 法Pháp 身thân 耶da 。 答đáp 。 今kim 云vân 涅Niết 槃Bàn 即tức 法Pháp 身thân 也dã 。 如như 章chương 安an 云vân 。 四tứ 依y 品phẩm 明minh 三tam 德đức 者giả 。 一nhất 法Pháp 身thân 。 二nhị 解giải 脫thoát 。 三tam 般Bát 若Nhã 。 四tứ 相tương/tướng 品phẩm 中trung 不bất 爾nhĩ 。 一nhất 者giả 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 者giả 解giải 脫thoát 。 三tam 者giả 般Bát 若Nhã 。 即tức 取thủ 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 代đại 法Pháp 身thân 。 今kim 此thử 性tánh 德đức 俱câu 時thời 具cụ 有hữu 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 差sai 別biệt 之chi 性tánh 。 不bất 出xuất 十thập 界giới 相tương/tướng 性tánh 本bổn 末mạt 因nhân 果quả 十thập 法pháp 為vi 差sai 別biệt 也dã 。 然nhiên 此thử 十thập 法pháp 有hữu 性tánh 有hữu 事sự 。 若nhược 云vân 性tánh 者giả 乃nãi 具cụ 相tương/tướng 性tánh 。 性tánh 性tánh 。 體thể 性tánh 。 力lực 性tánh 乃nãi 至chí 本bổn 末mạt 十thập 法pháp 之chi 性tánh 。 若nhược 云vân 事sự 者giả 則tắc 具cụ 相tương/tướng 事sự 。 性tánh 事sự 。 體thể 事sự 。 力lực 事sự 乃nãi 至chí 本bổn 末mạt 十thập 法pháp 之chi 事sự 。 今kim 語ngữ 具cụ 性tánh 下hạ 言ngôn 具cụ 事sự 。 然nhiên 其kỳ 相tương/tướng 性tánh 因nhân 果quả 等đẳng 十thập 體thể 祇kỳ 是thị 一nhất 。 以dĩ 隨tùy 義nghĩa 異dị 名danh 性tánh 名danh 事sự 。 以dĩ 約ước 體thể 同đồng 故cố 云vân 事sự 理lý 共cộng 成thành 三tam 千thiên 。 或hoặc 有hữu 覽lãm 者giả 宜nghi 究cứu 其kỳ 意ý 。 祇kỳ 是thị 一nhất 性tánh 云vân 三tam 千thiên 性tánh 。

二nhị 然nhiên 諸chư 下hạ 釋thích 。 約ước 事sự 有hữu 二nhị 為vi 二nhị 。 初sơ 一nhất 時thời 俱câu 具cụ 又hựu 二nhị 。 初sơ 辨biện 熏huân 用dụng 。 性tánh 則tắc 無vô 始thỉ 皆giai 全toàn 。 事sự 則tắc 在tại 人nhân 不bất 等đẳng 。 人nhân 不bất 等đẳng 者giả 。 業nghiệp 為vi 能năng 熏huân 。 種chủng 子tử 用dụng 別biệt 。 二nhị 種chủng 子tử 下hạ 辨biện 俱câu 具cụ 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 言ngôn 一nhất 時thời 者giả 。 即tức 二nhị 剎sát 那na 時thời 俱câu 有hữu 十thập 界giới 。 此thử 乃nãi 總tổng 約ước 一nhất 切thiết 凡phàm 聖thánh 而nhi 成thành 頓đốn 具cụ 性tánh 。 云vân 受thọ 報báo 者giả 。 以dĩ 向hướng 造tạo 業nghiệp 即tức 是thị 其kỳ 因nhân 。 今kim 偏thiên 從tùng 果quả 言ngôn 者giả 。 由do 因nhân 易dị 曉hiểu 。 二nhị 所sở 謂vị 下hạ 釋thích 二nhị 。 初sơ 約ước 十thập 界giới 通thông 辨biện 。 文văn 缺khuyết 脩tu 羅la 。 有hữu 開khai 合hợp 故cố 。 文văn 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 能năng 成thành 佛Phật 者giả 。 二nhị 復phục 於ư 下hạ 。 界giới 界giới 各các 辯biện 。 即tức 一nhất 一nhất 界giới 中trung 。 復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 此thử 則tắc 惟duy 可khả 各các 於ư 一nhất 界giới 自tự 辯biện 不bất 同đồng 。 如như 前tiền 性tánh 中trung 第đệ 二nhị 義nghĩa 也dã 。 不bất 可khả 復phục 於ư 一nhất 界giới 又hựu 具cụ 十thập 界giới 。 謂vị 之chi 無vô 量lượng 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 何hà 者giả 。 且thả 如như 人nhân 界giới 如như 何hà 一nhất 時thời 自tự 有hữu 九cửu 界giới 之chi 事sự 報báo 耶da 。 云vân 頓đốn 具cụ 者giả 。 乃nãi 約ước 多đa 人nhân 從tùng 事sự 而nhi 說thuyết 。

三tam 以dĩ 此thử 下hạ 結kết 二nhị 。 初sơ 約ước 藏tạng 體thể 。 二nhị 如như 一nhất 下hạ 。 約ước 時thời 節tiết 。

二nhị 然nhiên 此thử 下hạ 。 始thỉ 終chung 方phương 漸tiệm 具cụ 。 乃nãi 約ước 一nhất 人nhân 從tùng 事sự 而nhi 說thuyết 故cố 始thỉ 終chung 方phương 具cụ 三tam 。 初sơ 結kết 前tiền 示thị 後hậu 二nhị 。 初sơ 結kết 前tiền 。 前tiền 則tắc 具cụ 約ước 十thập 界giới 。 於ư 一nhất 時thời 中trung 。 受thọ 報báo 各các 別biệt 。 二nhị 但đãn 因nhân 下hạ 示thị 後hậu 。 此thử 後hậu 乃nãi 約ước 一nhất 人nhân 歷lịch 從tùng 迷mê 悟ngộ 故cố 具cụ 十thập 界giới 。 前tiền 是thị 多đa 人nhân 一nhất 時thời 。 今kim 是thị 一nhất 人nhân 多đa 時thời 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 六lục 道đạo 世thế 間gian 。 二nhị 後hậu 遇ngộ 下hạ 三tam 乘thừa 出xuất 世thế 。 三tam 以dĩ 此thử 下hạ 結kết 示thị 始thỉ 終chung 。

二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 。 正chánh 辨biện 始thỉ 終chung 具cụ 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 自tự 就tựu 六lục 道đạo 。 二nhị 又hựu 受thọ 下hạ 。 世thế 出xuất 世thế 對đối 辨biện 。 天thiên 然nhiên 理lý 性tánh 因nhân 果quả 頓đốn 足túc 。 從tùng 事sự 造tạo 業nghiệp 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 或hoặc 強cường/cưỡng 或hoặc 弱nhược 或hoặc 熟thục 或hoặc 生sanh 。 從tùng 業nghiệp 受thọ 報báo 必tất 不bất 兩lưỡng 果quả 。 今kim 從tùng 事sự 報báo 故cố 無vô 餘dư 身thân 。

三tam 以dĩ 是thị 下hạ 結kết 三tam 。 初sơ 約ước 一nhất 人nhân 結kết 。 二nhị 一nhất 切thiết 下hạ 例lệ 結kết 。 三tam 是thị 故cố 下hạ 總tổng 結kết 。 問vấn 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 事sự 雖tuy 有hữu 頓đốn 具cụ 。 但đãn 是thị 十thập 界giới 而nhi 非phi 百bách 界giới 。 并tinh 於ư 漸tiệm 具cụ 報báo 果quả 前tiền 後hậu 。 此thử 之chi 二nhị 義nghĩa 為vi 是thị 三tam 千thiên 為vi 非phi 三tam 千thiên 。 若nhược 非phi 三tam 千thiên 如như 何hà 卻khước 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 中trung 所sở 具cụ 之chi 事sự 。 若nhược 是thị 三tam 千thiên 且thả 非phi 百bách 界giới 十thập 界giới 一nhất 時thời 頓đốn 足túc 。 答đáp 。 予# 嘗thường 謂vị 談đàm 三tam 千thiên 者giả 欲dục 令linh 行hành 者giả 於ư 一nhất 塵trần 一nhất 念niệm 見kiến 法Pháp 界Giới 之chi 全toàn 體thể 也dã 。 故cố 成thành 道Đạo 時thời 稱xưng 此thử 全toàn 體thể 遍biến 應ưng 無vô 方phương 。 且thả 法Pháp 界Giới 之chi 全toàn 體thể 者giả 有hữu 麁thô 有hữu 妙diệu 有hữu 漸tiệm 有hữu 頓đốn 有hữu 情tình 有hữu 法pháp 有hữu 破phá 有hữu 顯hiển 。 一nhất 塵trần 一nhất 念niệm 圓viên 具cụ 無vô 虧khuy 。 苟cẩu 缺khuyết 纖tiêm 毫hào 即tức 非phi 全toàn 體thể 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 。 於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。 不bất 約ước 十thập 界giới 收thu 事sự 不bất 遍biến 。 不bất 約ước 三tam 諦đế 攝nhiếp 理lý 不bất 周chu 。 且thả 約ước 十thập 界giới 收thu 事sự 遍biến 者giả 。 若nhược 但đãn 祇kỳ 収thâu 一nhất 界giới 一nhất 時thời 受thọ 報báo 之chi 事sự 。 而nhi 乃nãi 不bất 收thu 十thập 界giới 前tiền 後hậu 受thọ 報báo 之chi 事sự 。 斯tư 乃nãi 正chánh 是thị 収thâu 事sự 不bất 遍biến 。 荊kinh 溪khê 又hựu 云vân 。 但đãn 明minh 四tứ 聖thánh 何hà 法pháp 不bất 攝nhiếp 。 何hà 必tất 須tu 明minh 六lục 道Đạo 法Pháp 耶da 。 文văn 有hữu 五ngũ 意ý 。 四tứ 者giả 為vi 知tri 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 境cảnh 所sở 攝nhiếp 法pháp 故cố 。 良lương 由do 攝nhiếp 於ư 思tư 議nghị 成thành 不bất 思tư 議nghị 。 若nhược 棄khí 思tư 議nghị 求cầu 不bất 思tư 議nghị 。 其kỳ 道đạo 則tắc 遠viễn 。 予# 辨biện 三tam 千thiên 立lập 義nghĩa 有hữu 四tứ 。 一nhất 攝nhiếp 無vô 不bất 遍biến 。 以dĩ 此thử 一nhất 義nghĩa 通thông 達đạt 自tự 心tâm 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 出xuất 于vu 當đương 念niệm 。 今kim 文văn 內nội 受thọ 報báo 前tiền 後hậu 情tình 事sự 差sai 殊thù 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 藏tạng 中trung 所sở 具cụ 。 若nhược 非phi 三tam 千thiên 所sở 収thâu 。 又hựu 是thị 何hà 處xứ 法Pháp 門môn 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 單đơn 事sự 亦diệc 可khả 曰viết 三tam 千thiên 耶da 。 答đáp 。 言ngôn 三tam 千thiên 有hữu 。 必tất 攝nhiếp 其kỳ 事sự 。 言ngôn 單đơn 事sự 者giả 。 不bất 成thành 三tam 千thiên 。 問vấn 。 若nhược 云vân 三tam 千thiên 有hữu 麁thô 有hữu 妙diệu 。 如như 何hà 得đắc 云vân 指chỉ 的đích 妙diệu 境cảnh 出xuất 自tự 法pháp 華hoa 。 答đáp 。 三tam 千thiên 攝nhiếp 法pháp 有hữu 麁thô 有hữu 妙diệu 。 是thị 此thử 麁thô 妙diệu 皆giai 即tức 一nhất 如như 。 故cố 云vân 妙diệu 境cảnh 出xuất 自tự 法pháp 華hoa 。 說thuyết 雖tuy 前tiền 後hậu 旨chỉ 不bất 異dị 時thời 。 問vấn 。 受thọ 報báo 前tiền 後hậu 或hoặc 多đa 人nhân 一nhất 時thời 其kỳ 理lý 灼chước 然nhiên 。 如như 何hà 事sự 中trung 自tự 己kỷ 一nhất 時thời 頓đốn 受thọ 十thập 界giới 百bách 界giới 諸chư 報báo 果quả 耶da 。 答đáp 。 從tùng 事sự 當đương 體thể 其kỳ 理lý 實thật 難nạn/nan 。 由do 以dĩ 理lý 融dung 故cố 非phi 思tư 議nghị 。 若nhược 欲dục 見kiến 之chi 。 今kim 以dĩ 諸chư 佛Phật 而nhi 顯hiển 眾chúng 生sanh 。 且thả 佛Phật 得đắc 理lý 故cố 能năng 一nhất 時thời 任nhậm 運vận 頓đốn 現hiện 十thập 界giới 百bách 界giới 一nhất 切thiết 報báo 果quả 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 知tri 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 但đãn 在tại 當đương 體thể 未vị 證chứng 理lý 故cố 。 故cố 云vân 實thật 造tạo 受thọ 報báo 前tiền 後hậu 本bổn 其kỳ 事sự 體thể 不bất 曾tằng 離ly 理lý 。 故cố 此thử 實thật 造tạo 常thường 於ư 一nhất 時thời 頓đốn 具cụ 十thập 界giới 百bách 界giới 一nhất 切thiết 果quả 報báo 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 知tri 非phi 但đãn 以dĩ 生sanh 顯hiển 具cụ 。 而nhi 亦diệc 得đắc 云vân 以dĩ 悟ngộ 顯hiển 迷mê 。

大Đại 乘Thừa 止Chỉ 觀Quán 法Pháp 門Môn 宗Tông 圓Viên 記Ký 卷quyển 第đệ 二nhị