止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 纂Toản 要Yếu 卷quyển 第đệ 五ngũ

永vĩnh 嘉gia 沙Sa 門Môn 釋thích 。 (# 從tùng 義nghĩa )# 。 撰soạn 。

內nội 心tâm 若nhược 淨tịnh 下hạ 。 次thứ 明minh 內nội 心tâm 觀quán 成thành 歷lịch 法pháp 吻vẫn 合hợp 者giả 。 修tu 觀quán 次thứ 第đệ 既ký 先tiên 內nội 心tâm 。 是thị 故cố 內nội 心tâm 妙diệu 觀quán 若nhược 成thành 方phương 乃nãi 清thanh 淨tịnh 。 故cố 用dụng 內nội 觀quán 。 清thanh 淨tịnh 之chi 心tâm 。 歷lịch 於ư 行hành 想tưởng 受thọ 等đẳng 心tâm 數số 及cập 以dĩ 色sắc 等đẳng 依y 正chánh 諸chư 法pháp 。 任nhậm 運vận 吻vẫn 合hợp 皆giai 同đồng 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 由do 初sơ 心tâm 發phát 觀quán 之chi 時thời 。 去khứ 丈trượng 就tựu 尺xích 去khứ 尺xích 就tựu 寸thốn 唯duy 觀quán 心tâm 王vương 。 故cố 今kim 心tâm 王vương 觀quán 成thành 。 乃nãi 歷lịch 心tâm 數số 及cập 以dĩ 色sắc 等đẳng 依y 正chánh 諸chư 法pháp 。 無vô 不bất 清thanh 淨tịnh 也dã 。 既ký 是thị 內nội 心tâm 觀quán 成thành 歷lịch 法pháp 。 豈khởi 非phi 從tùng 於ư 五ngũ 品phẩm 已dĩ 去khứ 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 明minh 初sơ 隨tùy 喜hỷ 品phẩm 一nhất 心tâm 三tam 諦đế 豁hoát 爾nhĩ 開khai 明minh 。 如như 臨lâm 淨tịnh 鏡kính 徧biến 了liễu 諸chư 色sắc 。 於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。 圓viên 解giải 成thành 就tựu 。 不bất 加gia 功công 力lực 。 任nhậm 運vận 分phân 明minh 。 初sơ 品phẩm 既ký 爾nhĩ 後hậu 品phẩm 已dĩ 去khứ 節tiết 節tiết 勝thắng 前tiền 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 以dĩ 此thử 淨tịnh 心tâm 歷lịch 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 得đắc 濫lạm 同đồng 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 。 又hựu 亦diệc 不bất 可khả 濫lạm 作tác 外ngoại 觀quán 觀quán 色sắc 而nhi 說thuyết 。 往vãng 人nhân 未vị 曉hiểu 。 誠thành 可khả 悲bi 哉tai 。

次thứ 又hựu 亦diệc 下hạ 。 次thứ 示thị 妙diệu 解giải 修tu 觀quán 之chi 人nhân 。 必tất 先tiên 妙diệu 解giải 次thứ 方phương 用dụng 觀quán 。 今kim 先tiên 明minh 觀quán 次thứ 示thị 解giải 者giả 。 但đãn 為vi 問vấn 中trung 問vấn 於ư 立lập 觀quán 。 是thị 故cố 先tiên 答đáp 修tu 觀quán 次thứ 第đệ 必tất 先tiên 內nội 心tâm 。 故cố 今kim 方phương 乃nãi 示thị 其kỳ 妙diệu 解giải 。 既ký 云vân 又hựu 亦diệc 先tiên 了liễu 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 方phương 可khả 觀quán 心tâm 。 豈khởi 非phi 據cứ 義nghĩa 必tất 須tu 先tiên 解giải 次thứ 方phương 立lập 行hành 乎hồ 。 了liễu 者giả 解giải 也dã 。 不bất 二nhị 門môn 云vân 。 所sở 言ngôn 內nội 者giả 先tiên 了liễu 外ngoại 色sắc 。 心tâm 一nhất 念niệm 無vô 念niệm 。 唯duy 內nội 體thể 三tam 千thiên 即tức 空không 假giả 中trung 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 能năng 了liễu 諸chư 法pháp 則tắc 見kiến 諸chư 法pháp 唯duy 心tâm 唯duy 色sắc 者giả 。 上thượng 句cú 既ký 云vân 又hựu 亦diệc 先tiên 了liễu 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 。 故cố 今kim 應ưng 云vân 則tắc 見kiến 諸chư 法pháp 唯duy 是thị 心tâm 耳nhĩ 。 言ngôn 唯duy 色sắc 者giả 。 蓋cái 是thị 文văn 勢thế 相tương/tướng 帶đái 來lai 耳nhĩ 。 又hựu 恐khủng 文văn 意ý 以dĩ 內nội 例lệ 外ngoại 。 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 非phi 但đãn 唯duy 識thức 亦diệc 乃nãi 唯duy 色sắc 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 唯duy 心tâm 者giả 。 唯duy 者giả 獨độc 也dã 。 心tâm 外ngoại 無vô 境cảnh 故cố 曰viết 唯duy 心tâm 。 唯duy 心tâm 既ký 爾nhĩ 唯duy 色sắc 準chuẩn 知tri 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 由do 心tâm 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 何hà 曾tằng 自tự 謂vị 同đồng 異dị 者giả 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 由do 心tâm 變biến 故cố 謂vị 內nội 心tâm 外ngoại 色sắc 也dã 。 而nhi 其kỳ 諸chư 法pháp 何hà 曾tằng 自tự 謂vị 有hữu 同đồng 於ư 心tâm 及cập 異dị 於ư 心tâm 邪tà 。 是thị 知tri 心tâm 若nhược 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 深thâm 造tạo (# 七thất 到đáo 切thiết )# 根căn 源nguyên 。 則tắc 心tâm 非phi 內nội 外ngoại 。 故cố 色sắc 無vô 內nội 外ngoại 矣hĩ 。 金kim 剛cang 錍bề 云vân 。 故cố 達đạt 唯duy 心tâm 了liễu 體thể 具cụ 者giả 焉yên 有hữu 異dị 同đồng 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。

次thứ 引dẫn 占chiêm 察sát 經kinh 證chứng 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 引dẫn 。 文văn 言ngôn 占chiêm 察sát 者giả 。 彼bỉ 經kinh 中trung 說thuyết 滅diệt 後hậu 四tứ 眾chúng 。 於ư 世thế 出xuất 世thế 。 因nhân 果quả 之chi 法pháp 。 未vị 得đắc 決quyết 定định 信tín 。 不bất 能năng 修tu 學học 。 於ư 三tam 乘thừa 中trung 。 皆giai 無vô 定định 向hướng 。 若nhược 有hữu 種chủng 種chủng 。 諸chư 障chướng 礙ngại 事sự 。 當đương 用dụng 木mộc 輪luân 占chiêm 察sát 善thiện 惡ác 。 宿túc 世thế 之chi 業nghiệp 。 現hiện 在tại 苦khổ 樂lạc 。 吉cát 凶hung 等đẳng 事sự 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 報báo 。 木mộc 輪luân 相tương/tướng 者giả 。 先tiên 當đương 剋khắc 木mộc 。 如như 小tiểu 指chỉ 許hứa 。 使sử 長trường 短đoản 減giảm 於ư 一nhất 寸thốn 。 正chánh 中trung 令linh 其kỳ 。 四tứ 面diện 方phương 平bình 。 自tự 餘dư 向hướng 兩lưỡng 頭đầu 。 邪tà 漸tiệm 去khứ 之chi 。 仰ngưỡng 手thủ 傍bàng 擲trịch 。 令linh 使sử 易dị 轉chuyển 。 其kỳ 輪luân 有hữu 三tam 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 開khai 皇hoàng 三Tam 寶Bảo 錄lục 云vân 。 占chiêm 察sát 經kinh 二nhị 卷quyển 。 檢kiểm 羣quần 錄lục 無vô 目mục 。 而nhi 經kinh 首thủ 題đề 云vân 。 菩Bồ 提Đề 登đăng 在tại 外ngoại 國quốc 譯dịch 。 似tự 近cận 代đại 出xuất 。 今kim 諸chư 藏tạng 中trung 並tịnh 寫tả 流lưu 傳truyền 。 大đại 唐đường 天thiên 后hậu 朝triêu 萬vạn 歲tuế 元nguyên 年niên 。 勑# 佛Phật 授thọ 記ký 寺tự 沙Sa 門Môn 明minh 佺# 等đẳng 刊# 定định 編biên 入nhập 正chánh 經kinh 。 又hựu 今kim 家gia 所sở 引dẫn 乳nhũ 光quang 經kinh 。 像tượng 法pháp 決quyết 疑nghi 經kinh 。 初sơ 教giáo 經kinh 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 經kinh 。 淨tịnh 度độ 三tam 昧muội 經kinh 。 妙diệu 勝thắng 定định 經kinh 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 行hành 經kinh 。 提đề 謂vị 經kinh 等đẳng 。 羣quần 錄lục 或hoặc 謂vị 是thị 偽ngụy 。 至chí 天thiên 后hậu 朝triêu 勑# 明minh 佺# 以dĩ 淨tịnh 度độ 三tam 昧muội 經kinh 等đẳng 入nhập 藏tạng 。 故cố 知tri 諸chư 師sư 撰soạn 集tập 目mục 錄lục 去khứ 取thủ 真chân 偽ngụy 。 一nhất 切thiết 依y 情tình 觀quán 有hữu 二nhị 種chủng 者giả 。 標tiêu 也dã 。 一nhất 者giả 唯duy 識thức 二nhị 者giả 實thật 相tướng 者giả 。 列liệt 也dã 。 實thật 相tướng 觀quán 理lý 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 者giả 。 釋thích 也dã 。 下hạ 文văn 云vân 。 從tùng 理lý 則tắc 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 即tức 此thử 所sở 謂vị 實thật 相tướng 觀quán 理lý 也dã 。 從tùng 事sự 則tắc 專chuyên 照chiếu 起khởi 心tâm 四tứ 性tánh 叵phả 得đắc (# 以dĩ 問vấn 顯hiển 答đáp 須tu 兼kiêm 四tứ 運vận )# 。 即tức 此thử 所sở 謂vị 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 也dã 。 既ký 引dẫn 占chiêm 察sát 二nhị 觀quán 為vi 證chứng 。 故cố 知tri 前tiền 文văn 修tu 觀quán 次thứ 第đệ 必tất 先tiên 內nội 心tâm 。 乃nãi 是thị 總tổng 示thị 事sự 理lý 二nhị 觀quán 先tiên 觀quán 內nội 心tâm 。 故cố 使sử 下hạ 文văn 料liệu 簡giản 問vấn 答đáp 乃nãi 云vân 。 觀quán 心tâm 有hữu 事sự 有hữu 理lý 。 故cố 不bất 可khả 云vân 內nội 觀quán 屬thuộc 理lý 外ngoại 觀quán 屬thuộc 事sự 也dã 。

次thứ 事sự 理lý 下hạ 。 點điểm 示thị 不bất 二nhị 。 達đạt 前tiền 二nhị 觀quán 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 事sự 理lý 不bất 二nhị 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 亦diệc 名danh 本bổn 末mạt 。 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 事sự 理lý 不bất 二nhị 也dã 。 稍sảo 者giả 說thuyết 文văn 云vân 出xuất 物vật 有hữu 漸tiệm 也dã 。 開khai 者giả 明minh 也dã 。 從tùng 初sơ 品phẩm 已dĩ 去khứ 漸tiệm 漸tiệm 開khai 明minh 故cố 云vân 稍sảo 開khai 也dã 。 是thị 故cố 若nhược 能năng 了liễu 達đạt 此thử 意ý 。 方phương 可khả 與dữ 之chi 論luận 議nghị 觀quán 道đạo 也dã 。 然nhiên 雖tuy 如như 是thị 。 解giải 者giả 亦diệc 稀# 。 故cố 須tu 點điểm 示thị 方phương 堪kham 進tiến 行hành 。 言ngôn 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 者giả 。 占chiêm 察sát 經Kinh 云vân 。 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 及cập 一nhất 切thiết 處xứ 。 隨tùy 身thân 口khẩu 意ý 。 所sở 有hữu 作tác 業nghiệp 。 悉tất 當đương 觀quán 察sát 。 知tri 唯duy 是thị 心tâm 。 勿vật 令linh 於ư 心tâm 。 無vô 記ký 攀phàn 緣duyên 。 既ký 言ngôn 唯duy 識thức 。 何hà 故cố 經Kinh 云vân 從tùng 是thị 當đương 得đắc 。 色Sắc 寂Tịch 三Tam 昧Muội 。 須tu 知tri 觀quán 察sát 。 知tri 唯duy 是thị 心tâm 。 則tắc 於ư 色sắc 界giới 及cập 諸chư 外ngoại 境cảnh 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 。 所sở 以dĩ 經Kinh 云vân 色Sắc 寂Tịch 三Tam 昧Muội 。 非phi 謂vị 事sự 觀quán 但đãn 觀quán 外ngoại 色sắc 不bất 得đắc 觀quán 心tâm 也dã 。 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 既ký 乃nãi 歷lịch 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 處xử 三tam 業nghiệp 所sở 作tác 。 一nhất 切thiết 之chi 事sự 。 觀quán 察sát 推thôi 檢kiểm 方phương 乃nãi 開khai 悟ngộ 。 是thị 故cố 唯duy 識thức 名danh 為vi 歷lịch 事sự 。 須tu 知tri 歷lịch 事sự 其kỳ 名danh 稍sảo 通thông 。 今kim 此thử 乃nãi 是thị 歷lịch 於ư 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 之chi 事sự 。 故cố 名danh 歷lịch 事sự 耳nhĩ 。 與dữ 夫phu 託thác 事sự 觀quán 等đẳng 歷lịch 事sự 稍sảo 異dị 也dã 。 何hà 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 然nhiên 歷lịch 事sự 觀quán 法pháp 。 經kinh 論luận 皆giai 爾nhĩ 。 非phi 獨độc 今kim 文văn 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 頭đầu 為vi 殿điện 堂đường 等đẳng 。 法pháp 華hoa 云vân 忍nhẫn 辱nhục 衣y 等đẳng 。 淨tịnh 名danh 云vân 法Pháp 喜hỷ 妻thê 等đẳng 。 大đại 論luận 中trung 師sư 子tử 吼hống 等đẳng 。 槃bàn 特đặc 掃tảo 帚trửu 支chi 佛Phật 華hoa 飛phi 。 並tịnh 是thị 託thác 事sự 見kiến 理lý 之chi 明minh 文văn 也dã 。 此thử 豈khởi 非phi 是thị 託thác 事sự 觀quán 之chi 歷lịch 事sự 邪tà 。 況huống 託thác 事sự 觀quán 歷lịch 於ư 王vương 舍xá 耆kỳ 山sơn 等đẳng 事sự 最tối 為vi 顯hiển 著trứ 。 宜nghi 熟thục 思tư 之chi 。 輔phụ 行hành 又hựu 云vân 。 常thường 坐tọa 觀quán 於ư 三tam 道đạo 。 常thường 行hành 觀quán 佛Phật 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 方Phương 等Đẳng 觀quán 於ư 摩ma 訶ha 袒đản 持trì 尊tôn 容dung 道đạo 具cụ 。 法pháp 華hoa 觀quán 於ư 。 六lục 牙nha 白bạch 象tượng 。 隨tùy 自tự 意ý 觀quán 於ư 善thiện 惡ác 無vô 記ký 等đẳng 。 並tịnh 是thị 約ước 於ư 所sở 歷lịch 事sự 說thuyết 。 此thử 豈khởi 非phi 是thị 從tùng 行hành 觀quán 之chi 歷lịch 事sự 亦diệc 兼kiêm 託thác 事sự 觀quán 之chi 歷lịch 事sự 乎hồ (# 兼kiêm 於ư 託thác 事sự 觀quán 之chi 歷lịch 事sự 。 如như 向hướng 所sở 引dẫn 大đại 經Kinh 云vân 頭đầu 為vi 殿điện 堂đường 等đẳng 是thị 也dã )# 。 況huống 附phụ 法pháp 觀quán 乃nãi 是thị 歷lịch 於ư 法pháp 相tướng 之chi 事sự 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 釋thích 籤# 那na 云vân 隨tùy 聞văn 一nhất 句cú 攝nhiếp 事sự 成thành 理lý 邪tà 。 故cố 知tri 歷lịch 事sự 其kỳ 名danh 稍sảo 通thông 。 通thông 於ư 從tùng 行hành 託thác 事sự 附phụ 法pháp 三tam 種chủng 觀quán 相tương/tướng 。 亦diệc 通thông 真Chân 如Như 唯duy 識thức 二nhị 觀quán 。 以dĩ 四tứ 三tam 昧muội 皆giai 歷lịch 事sự 故cố 。 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 既ký 皆giai 歷lịch 事sự 。 而nhi 輔phụ 行hành 云vân 又hựu 觀quán 四tứ 運vận 者giả 是thị 隨tùy 自tự 意ý 中trung (# 隨tùy 自tự 意ý 三tam 昧muội 有hữu 四tứ 科khoa 。 一nhất 約ước 諸chư 經kinh 。 二nhị 約ước 諸chư 善thiện 。 三tam 約ước 諸chư 惡ác 。 四tứ 約ước 諸chư 無vô 記ký 。 從tùng 第đệ 二nhị 約ước 諸chư 善thiện 去khứ 。 乃nãi 以dĩ 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 。 故cố 云vân 隨tùy 自tự 意ý 中trung 也dã )# 。 從tùng 末mạt 從tùng 事sự 而nhi 修tu 觀quán 法pháp (# 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 名danh 末mạt 名danh 事sự 也dã )# 。 如như 常thường 坐tọa 等đẳng 或hoặc 唯duy 觀quán 理lý 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 法pháp 性tánh (# 真Chân 如Như 觀quán 理lý 名danh 本bổn 名danh 理lý 也dã )# 。 豈khởi 非phi 歷lịch 事sự 通thông 於ư 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 及cập 真Chân 如Như 唯duy 識thức 二nhị 觀quán 邪tà 。 歷lịch 事sự 既ký 通thông 真Chân 如Như 唯duy 識thức 。 今kim 文văn 那na 云vân 實thật 相tướng 觀quán 理lý 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 。 然nhiên 須tu 了liễu 知tri 常thường 坐tọa 三tam 昧muội 等đẳng 於ư 所sở 歷lịch 之chi 事sự 直trực 達đạt 真Chân 如Như 實thật 相tướng 。 之chi 理lý 便tiện 能năng 開khai 悟ngộ 。 不bất 巡tuần 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 尋tầm 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 真Chân 如Như 觀quán 理lý 。 既ký 是thị 歷lịch 事sự 直trực 達đạt 真chân 理lý 。 則tắc 非phi 偏thiên 指chỉ 。 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 若nhược 乃nãi 於ư 其kỳ 所sở 歷lịch 之chi 事sự 。 具cụ 以dĩ 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 撿kiểm 察sát 然nhiên 後hậu 開khai 悟ngộ 。 方phương 乃nãi 名danh 為vi 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 。 故cố 知tri 唯duy 識thức 名danh 為vi 歷lịch 事sự 。 與dữ 託thác 事sự 等đẳng 名danh 為vi 歷lịch 事sự 。 義nghĩa 必tất 區khu 分phần/phân 。 不bất 應ưng 參tham 濫lạm 也dã 。 言ngôn 實thật 相tướng 觀quán 理lý 者giả 。 占chiêm 察sát 經Kinh 云vân 。 真Chân 如Như 實thật 觀quán 。 思tư 惟duy 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 以dĩ 能năng 超siêu 過quá 無vô 色sắc 四tứ 空không 。 心tâm 及cập 心tâm 所sở 二nhị 俱câu 寂tịch 滅diệt 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 心Tâm 寂Tịch 三Tam 昧Muội 。 非phi 謂vị 理lý 觀quán 但đãn 觀quán 內nội 心tâm 不bất 得đắc 觀quán 色sắc 也dã 。 真Chân 如Như 實thật 觀quán 。 既ký 乃nãi 先tiên 知tri 。 唯duy 心tâm 所sở 作tác 。 不bất 待đãi 檢kiểm 後hậu 方phương 始thỉ 開khai 悟ngộ 。 所sở 以dĩ 真Chân 如Như 名danh 為vi 觀quán 理lý 。 故cố 利lợi 根căn 人nhân 修tu 真Chân 如Như 觀quán 。 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 習tập 唯duy 識thức 觀quán 。 以dĩ 鈍độn 根căn 人nhân 不bất 知tri 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 染nhiễm 著trước 情tình 厚hậu 。 數số 起khởi 蓋cái 纏triền 。 若nhược 非phi 一nhất 一nhất 推thôi 究cứu 研nghiên 窮cùng 何hà 由do 開khai 悟ngộ 。 利lợi 根căn 反phản 是thị 。 心tâm 性tánh 寂tịch 然nhiên 萬vạn 緣duyên 頓đốn 息tức 便tiện 能năng 通thông 達đạt 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 事sự 理lý 二nhị 觀quán 發phát 軫# 雖tuy 異dị 。 及cập 其kỳ 悟ngộ 理lý 則tắc 無vô 差sai 降giáng/hàng 也dã 。 此thử 約ước 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 根căn 各các 從tùng 一nhất 門môn 而nhi 入nhập 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 若nhược 論luận 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 事sự 理lý 不bất 二nhị 。 須tu 知tri 止Chỉ 觀Quán 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 。 問vấn 。 或hoặc 云vân 事sự 觀quán 定định 約ước 第đệ 四tứ 三tam 昧muội 觀quán 於ư 四tứ 運vận 。 理lý 觀quán 定định 約ước 上thượng 三tam 三tam 昧muội 不bất 推thôi 四tứ 運vận 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 。 荊kinh 谿khê 但đãn 將tương 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 約ước 義nghĩa 斟châm 酌chước 。 會hội 同đồng 占chiêm 察sát 經kinh 中trung 真Chân 如Như 唯duy 識thức 二nhị 觀quán 耳nhĩ 。 不bất 曾tằng 定định 判phán 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 今kim 文văn 觀quán 於ư 十thập 界giới 四tứ 運vận 。 義nghĩa 當đương 占chiêm 察sát 一nhất 切thiết 唯duy 心tâm 。 既ký 云vân 義nghĩa 當đương 。 奚hề 嘗thường 局cục 判phán 。 以dĩ 占chiêm 察sát 經kinh 中trung 元nguyên 無vô 四tứ 運vận 之chi 名danh 。 但đãn 云vân 一nhất 切thiết 時thời 處xứ 。 三tam 業nghiệp 所sở 作tác 。 悉tất 當đương 觀quán 察sát 。 知tri 唯duy 是thị 心tâm 。 今kim 止Chỉ 觀Quán 中trung 既ký 約ước 四tứ 運vận 一nhất 一nhất 推thôi 窮cùng 方phương 乃nãi 開khai 悟ngộ 。 豈khởi 非phi 義nghĩa 當đương 占chiêm 察sát 經kinh 中trung 一nhất 切thiết 時thời 處xứ 。 三tam 業nghiệp 所sở 作tác 。 悉tất 當đương 觀quán 察sát 。 知tri 唯duy 是thị 心tâm 。 故cố 第đệ 四tứ 三tam 昧muội 觀quán 於ư 四tứ 運vận 也dã 。 輔phụ 行hành 既ký 云vân 如như 常thường 坐tọa 等đẳng 或hoặc 唯duy 觀quán 理lý 。 或hoặc 之chi 一nhất 字tự 豈khởi 非phi 不bất 定định 。 且thả 常thường 坐tọa 等đẳng 或hoặc 云vân 諸chư 法pháp 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 豈khởi 非phi 占chiêm 察sát 經kinh 中trung 思tư 惟duy 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 故cố 常thường 坐tọa 等đẳng 或hoặc 唯duy 觀quán 理lý 。 偏thiên 得đắc 理lý 觀quán 之chi 名danh 。 非phi 謂vị 理lý 觀quán 定định 判phán 在tại 於ư 常thường 坐tọa 。 等đẳng 三tam 三tam 昧muội 也dã 。 問vấn 。 事sự 觀quán 若nhược 乃nãi 不bất 局cục 在tại 於ư 第đệ 四tứ 三tam 昧muội 中trung 觀quán 於ư 四tứ 運vận 。 莫mạc 是thị 事sự 觀quán 亦diệc 通thông 上thượng 三tam 三tam 昧muội 乎hồ 。 又hựu 復phục 理lý 觀quán 若nhược 乃nãi 不bất 定định 屬thuộc 常thường 坐tọa 等đẳng 。 莫mạc 是thị 理lý 觀quán 亦diệc 通thông 隨tùy 自tự 意ý 中trung 乎hồ 。 答đáp 。 事sự 理lý 二nhị 觀quán 其kỳ 實thật 通thông 於ư 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 。 何hà 者giả 。 以dĩ 今kim 下hạ 文văn 料liệu 簡giản 問vấn 中trung 既ký 云vân 諸chư 法pháp 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 又hựu 云vân 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 檢kiểm 。 以dĩ 問vấn 顯hiển 答đáp 不bất 應ưng 差sai 殊thù 。 是thị 故cố 答đáp 中trung 謂vị 之chi 從tùng 理lý 則tắc 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 即tức 是thị 問vấn 中trung 云vân 或hoặc 云vân 諸chư 法pháp 即tức 是thị 法pháp 性tánh 也dã 。 從tùng 事sự 則tắc 專chuyên 照chiếu 起khởi 心tâm 四tứ 性tánh 叵phả 得đắc 。 即tức 是thị 問vấn 中trung 云vân 或hoặc 云vân 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 也dã 。 是thị 知tri 事sự 觀quán 四tứ 性tánh 必tất 須tu 兼kiêm 於ư 四tứ 運vận 。 俱câu 是thị 答đáp 中trung 文văn 體thể 窄# 故cố 略lược 云vân 四tứ 性tánh 耳nhĩ 。 事sự 觀quán 既ký 兼kiêm 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 。 豈khởi 非phi 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 皆giai 通thông 事sự 理lý 二nhị 觀quán 乎hồ 。 美mỹ 哉tai 。 以dĩ 常thường 坐tọa 十thập 乘thừa 中trung 或hoặc 云vân 諸chư 法pháp 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 或hoặc 云vân 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 叵phả 得đắc 。 故cố 十thập 乘thừa 中trung 初sơ 觀quán 心tâm 是thị 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 此thử 境cảnh 有hữu 三tam 。 第đệ 一nhất 理lý 境cảnh 。 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 非phi 一nhất 異dị 等đẳng 。 豈khởi 可khả 不bất 是thị 實thật 相tướng 觀quán 理lý 。 次thứ 修tu 德đức 境cảnh 。 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 豈khởi 可khả 不bất 是thị 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 。 三tam 化hóa 他tha 境cảnh 。 但đãn 是thị 化hóa 他tha 三tam 千thiên 赴phó 物vật 耳nhĩ 。 初sơ 乘thừa 既ký 爾nhĩ 餘dư 九cửu 準chuẩn 知tri 。 文văn 句cú 記ký 云vân 。 若nhược 本bổn 自tự 二nhị 空không 即tức 是thị 性tánh 德đức 。 豈khởi 非phi 從tùng 理lý 則tắc 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 是thị 性tánh 德đức 境cảnh 邪tà 。 若nhược 推thôi 檢kiểm 入nhập 空không 即tức 是thị 修tu 德đức 。 豈khởi 非phi 從tùng 事sự 則tắc 專chuyên 照chiếu 起khởi 心tâm 四tứ 性tánh 叵phả 得đắc 是thị 修tu 德đức 境cảnh 邪tà 。 又hựu 云vân 知tri 者giả 照chiếu 也dã 。 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 非phi 自tự 他tha 等đẳng 。 須tu 知tri 理lý 觀quán 乃nãi 是thị 直trực 照chiếu 。 陰ấm 心tâm 即tức 理lý 頓đốn 忘vong 自tự 他tha (# 即tức 止Chỉ 觀Quán 云vân 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 以dĩ 縱tung 橫hoành 等đẳng 不bất 出xuất 自tự 他tha 四tứ 性tánh 故cố 也dã 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 乃nãi 云vân 理lý 境cảnh 不bất 亡vong 自tự 他tha 。 良lương 由do 未vị 思tư 真Chân 如Như 觀quán 理lý 本bổn 自tự 二nhị 空không 頓đốn 亡vong 四tứ 性tánh 。 不bất 待đãi 一nhất 一nhất 推thôi 檢kiểm 四tứ 性tánh 然nhiên 後hậu 方phương 悟ngộ 者giả 也dã )# 。 性tánh 相tướng 俱câu 泯mẫn 是thị 故cố 名danh 為vi 。 本bổn 自tự 二nhị 空không 。 即tức 是thị 性tánh 德đức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 事sự 觀quán 乃nãi 是thị 巡tuần 檢kiểm 四tứ 性tánh 。 一nhất 一nhất 照chiếu 察sát 方phương 破phá 自tự 他tha 性tánh 相tướng 等đẳng 執chấp 。 所sở 以dĩ 名danh 為vi 。 推thôi 檢kiểm 入nhập 空không 即tức 是thị 修tu 德đức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 是thị 則tắc 文văn 句cú 記ký 云vân 。 知tri 者giả 照chiếu 也dã 。 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 非phi 自tự 他tha 等đẳng 。 其kỳ 實thật 通thông 於ư 理lý 事sự 二nhị 觀quán 性tánh 修tu 兩lưỡng 境cảnh 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 乃nãi 云vân 專chuyên 指chỉ 修tu 德đức 境cảnh 者giả 。 謬mậu 之chi 甚thậm 矣hĩ (# 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 非phi 自tự 他tha 者giả 。 理lý 觀quán 則tắc 直trực 了liễu 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 妙diệu 假giả 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 即tức 空không 即tức 中trung 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 非phi 自tự 他tha 等đẳng 。 事sự 觀quán 則tắc 歷lịch 於ư 自tự 他tha 四tứ 性tánh 。 一nhất 一nhất 推thôi 檢kiểm 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 妙diệu 假giả 。 然nhiên 後hậu 方phương 悟ngộ 即tức 空không 即tức 中trung 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 非phi 自tự 他tha 等đẳng )# 。 況huống 文văn 句cú 記ký 云vân 。 今kim 家gia 依y 於ư 智trí 論luận 。 中trung 論luận 。 準chuẩn 理lý 準chuẩn 義nghĩa 緣duyên 於ư 心tâm 性tánh 立lập 此thử 二nhị 空không 。 準chuẩn 理lý 豈khởi 非phi 實thật 相tướng 觀quán 理lý 本bổn 自tự 二nhị 空không 即tức 是thị 性tánh 德đức 。 準chuẩn 義nghĩa 豈khởi 非phi 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 推thôi 檢kiểm 入nhập 空không 即tức 是thị 修tu 德đức 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 輔phụ 行hành 那na 云vân 今kim 文văn 準chuẩn 經kinh 以dĩ 義nghĩa 開khai 拓thác 委ủy 作tác 觀quán 法pháp 。 故cố 於ư 四tứ 大đại 各các 以dĩ 四tứ 性tánh 推thôi 令linh 如như 空không 。 故cố 知tri 準chuẩn 義nghĩa 委ủy 作tác 觀quán 法pháp 即tức 是thị 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 推thôi 檢kiểm 。 準chuẩn 理lý 乃nãi 是thị 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 實thật 相tướng 觀quán 理lý 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 誠thành 可khả 悲bi 矣hĩ 。 況huống 發phát 心tâm 中trung 云vân 。 一nhất 苦khổ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 一nhất 切thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 安an 心tâm 中trung 云vân 。 但đãn 信tín 法pháp 性tánh 不bất 信tín 其kỳ 諸chư 。 豈khởi 非phi 皆giai 是thị 實thật 相tướng 觀quán 理lý 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 若nhược 破phá 徧biến 中trung 既ký 委ủy 作tác 觀quán 法pháp 具cụ 推thôi 四tứ 性tánh 。 豈khởi 非phi 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 專chuyên 照chiếu 起khởi 心tâm 四tứ 性tánh 叵phả 得đắc (# 破phá 徧biến 中trung 云vân 。 如như 是thị 四tứ 句cú 即tức 是thị 觀quán 門môn 。 若nhược 離ly 此thử 四tứ 無vô 修tu 觀quán 處xứ 。 此thử 約ước 事sự 觀quán 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 一nhất 向hướng 永vĩnh 執chấp 。 悲bi 哉tai 悲bi 哉tai )# 。 通thông 塞tắc 已dĩ 去khứ 。 隨tùy 文văn 思tư 之chi 準chuẩn 例lệ 可khả 解giải 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 中trung 明minh 十thập 乘thừa 畢tất 乃nãi 云vân 。 端đoan 坐tọa 觀quán 陰ấm 入nhập 如như 上thượng 說thuyết 。 輔phụ 行hành 云vân 。 所sở 言ngôn 端đoan 坐tọa 豈khởi 隔cách 餘dư 儀nghi 。 四tứ 三tam 昧muội 中trung 常thường 坐tọa 居cư 首thủ 。 是thị 故cố 先tiên 明minh 常thường 行hành 等đẳng 三tam 。 亦diệc 可khả 通thông 用dụng 常thường 行hành 等đẳng 三tam 。 既ký 皆giai 通thông 用dụng 常thường 坐tọa 十thập 乘thừa 。 而nhi 十thập 乘thừa 中trung 或hoặc 云vân 諸chư 法pháp 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 或hoặc 云vân 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 叵phả 得đắc 。 豈khởi 非phi 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 只chỉ 一nhất 十thập 乘thừa 妙diệu 觀quán 而nhi 理lý 事sự 兼kiêm 通thông 乎hồ 。 且thả 十thập 乘thừa 妙diệu 觀quán 既ký 兼kiêm 通thông 理lý 事sự 。 則tắc 亦diệc 名danh 本bổn 末mạt 。 故cố 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 而nhi 理lý 事sự 不bất 二nhị 。 其kỳ 在tại 於ư 此thử 矣hĩ 。 然nhiên 須tu 了liễu 知tri 。 約ước 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 則tắc 通thông 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 。 約ước 四tứ 運vận 窮cùng 研nghiên 則tắc 但đãn 在tại 於ư 隨tùy 自tự 意ý 中trung 耳nhĩ 。 雖tuy 分phần/phân 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 之chi 殊thù 。 莫mạc 不bất 皆giai 是thị 。 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 也dã 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 明minh 第đệ 四tứ 三tam 昧muội 歷lịch 善thiện 惡ác 中trung 。 不bất 獨độc 檢kiểm 於ư 四tứ 運vận 。 亦diệc 乃nãi 推thôi 於ư 四tứ 性tánh (# 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 通thông 四tứ 三tam 昧muội 其kỳ 義nghĩa 更cánh 明minh )# 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 中trung 云vân 。 有hữu 無vô 雙song 亦diệc 及cập 以dĩ 雙song 非phi 。 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 常thường 自tự 有hữu 等đẳng 。 即tức 是thị 自tự 。 他tha 。 共cộng 。 無vô 因nhân 等đẳng 四tứ 性tánh 故cố 也dã 。 況huống 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 其kỳ 具cụ 出xuất 轉chuyển 計kế 之chi 相tướng 。 至chí 第đệ 五ngũ 卷quyển 三tam 假giả 四tứ 句cú 。 具cụ 足túc 推thôi 之chi 若nhược 爾nhĩ 。 豈khởi 非phi 破phá 法pháp 徧biến 中trung 推thôi 於ư 三tam 假giả 四tứ 句cú 叵phả 得đắc 方phương 悟ngộ 二nhị 空không 。 乃nãi 是thị 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 之chi 觀quán 。 若nhược 謂vị 第đệ 四tứ 三tam 昧muội 但đãn 約ước 四tứ 運vận 為vi 事sự 觀quán 者giả 。 文văn 中trung 何hà 故cố 亦diệc 破phá 自tự 他tha 內nội 外ngoại 性tánh 相tướng 。 輔phụ 行hành 何hà 故cố 指chỉ 破phá 徧biến 中trung 三tam 假giả 四tứ 句cú 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 修tu 德đức 境cảnh 中trung 推thôi 檢kiểm 四tứ 句cú 性tánh 相tướng 叵phả 得đắc 。 乃nãi 是thị 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 。 明minh 矣hĩ 。 性tánh 德đức 境cảnh 中trung 直trực 達đạt 陰ấm 心tâm 無vô 一nhất 異dị 相tướng 。 乃nãi 是thị 實thật 相tướng 觀quán 理lý 。 明minh 矣hĩ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 明minh 於ư 修tu 德đức 境cảnh 中trung 。 何hà 故cố 問vấn 云vân 心tâm 起khởi 必tất 託thác 緣duyên 等đẳng 邪tà 。 輔phụ 行hành 何hà 故cố 云vân 今kim 此thử 正chánh 推thôi 一nhất 念niệm 起khởi 心tâm 邪tà 。 此thử 與dữ 下hạ 文văn 專chuyên 照chiếu 起khởi 心tâm 名danh 為vi 事sự 觀quán 不bất 亦diệc 同đồng 邪tà 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 妄vọng 授thọ 他tha 法pháp 。 此thử 時thời 人nhân 情tình 雖tuy 則tắc 和hòa 合hợp 。 長trường/trưởng 劫kiếp 受thọ 苦khổ 他tha 孰thục 代đại 之chi 。 又hựu 輔phụ 行hành 釋thích 歷lịch 諸chư 善thiện 中trung 云vân 。 心tâm 無vô 前tiền 思tư 等đẳng 者giả 。 念niệm 念niệm 稱xưng 理lý 無vô 橫hoạnh/hoành 計kế 思tư 。 後hậu 方phương 覺giác 了liễu 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 覺giác 知tri 前tiền 念niệm 起khởi 惡ác 能năng 止chỉ 。 後hậu 念niệm 令linh 其kỳ 不bất 起khởi 。 雖tuy 復phục 名danh 覺giác 即tức 是thị 不bất 覺giác 。 思tư 即tức 法Pháp 界Giới 。 能năng 覺giác 者giả 誰thùy 。 雖tuy 是thị 不bất 覺giác 即tức 名danh 為vi 覺giác 。 此thử 非phi 理lý 觀quán 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 。 更cánh 指chỉ 何hà 邪tà 。 輔phụ 行hành 又hựu 釋thích 歷lịch 諸chư 惡ác 中trung 云vân 。 欲dục 心tâm 纔tài 破phá 。 妙diệu 境cảnh 宛uyển 然nhiên 。 事sự 助trợ 尚thượng 須tu 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 。 況huống 此thử 推thôi 窮cùng 寧ninh 不bất 即tức 理lý 。 即tức 理lý 之chi 時thời 方phương 見kiến 四tứ 運vận 心tâm 性tánh 真Chân 如Như 。 又hựu 推thôi 無vô 記ký 與dữ 記ký 同đồng 異dị 。 即tức 見kiến 無vô 記ký 法pháp 性tánh 之chi 理lý 。 又hựu 云vân 。 但đãn 觀quán 貪tham 欲dục 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 又hựu 觀quán 九cửu 界giới 四tứ 運vận 即tức 是thị 佛Phật 界giới 四tứ 運vận 。 仍nhưng 觀quán 佛Phật 界giới 四tứ 運vận 不bất 出xuất 九cửu 界giới 四tứ 運vận 。 方phương 乃nãi 名danh 為vi 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 仍nhưng 須tu 發phát 心tâm 乃nãi 至chí 離ly 愛ái 。 方phương 成thành 一nhất 家gia 入nhập 道đạo 之chi 相tướng 。 必tất 須tu 十thập 法pháp 和hòa 合hợp 成thành 乘thừa 。 故cố 十thập 乘thừa 妙diệu 觀quán 不bất 獨độc 歷lịch 事sự 推thôi 檢kiểm 。 亦diệc 須tu 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 。 以dĩ 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 只chỉ 一nhất 十thập 乘thừa 故cố 也dã 。 是thị 故cố 十thập 乘thừa 但đãn 於ư 常thường 坐tọa 陰ấm 境cảnh 廣quảng 明minh 。 而nhi 下hạ 之chi 九cửu 境cảnh 及cập 常thường 行hành 等đẳng 三tam 亦diệc 皆giai 通thông 用dụng 。 是thị 則tắc 但đãn 以dĩ 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 隨tùy 發phát 隨tùy 義nghĩa 轉chuyển 照chiếu 而nhi 已dĩ 。 非phi 關quan 委ủy 示thị 也dã 。 如như 是thị 方phương 見kiến 十thập 乘thừa 妙diệu 觀quán 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 理lý 事sự 兼kiêm 通thông 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 何hà 異dị 驢lư 車xa 。 且thả 夫phu 圓viên 觀quán 不bất 明minh 。 尚thượng 以dĩ 三tam 教giáo 為vi 助trợ 。 豈khởi 可khả 實thật 相tướng 觀quán 理lý 不bất 假giả 唯duy 識thức 相tương/tướng 資tư 。 安an 有hữu 唯duy 識thức 推thôi 尋tầm 不bất 藉tạ 實thật 相tướng 而nhi 顯hiển 。 是thị 故cố 但đãn 用dụng 十thập 乘thừa 則tắc 無vô 所sở 不bất 攝nhiếp 矣hĩ 。 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 理lý 事sự 不bất 二nhị 。 斯tư 之chi 謂vị 與dữ 。 此thử 義nghĩa 稍sảo 細tế 不bất 可khả 麤thô 心tâm 。 淺thiển 學học 未vị 知tri 勿vật 生sanh 疑nghi 謗báng 。 自tự 杜đỗ 觀quán 門môn 。 塞tắc 他tha 正chánh 路lộ 。 斷đoạn 佛Phật 種chủng 性tánh 。 為vi 旃chiên 陀đà 羅la 。

十thập 一nhất 料liệu 簡giản

安an 心tâm 中trung 云vân 體thể 其kỳ 實thật 不bất 起khởi 滅diệt 妄vọng 謂vị 起khởi 滅diệt 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 體thể 者giả 達đạt 也dã 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 體thể 達đạt 既ký 成thành 也dã 。 此thử 約ước 止chỉ 而nhi 說thuyết 也dã 。 其kỳ 者giả 語ngữ 辭từ 也dã 。 亦diệc 指chỉ 召triệu 之chi 辭từ 也dã 。 次thứ 答đáp 中trung 云vân 若nhược 單đơn 論luận 理lý 非phi 起khởi 非phi 性tánh 者giả 。 理lý 本bổn 寂tịch 滅diệt 一nhất 法pháp 叵phả 存tồn 。 誰thùy 起khởi 誰thùy 滅diệt 何hà 性tánh 何hà 修tu 。 若nhược 謂vị 有hữu 性tánh 還hoàn 成thành 有hữu 待đãi 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 是thị 諸chư 法pháp 性tánh 本bổn 無vô 名danh 字tự 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 理lý 尚thượng 假giả 立lập 。 事sự 豈khởi 存tồn 乎hồ 。 若nhược 約ước 果quả 德đức 則tắc 性tánh 不bất 妨phương 起khởi 者giả 。 果quả 德đức 即tức 是thị 果quả 上thượng 之chi 德đức 。 全toàn 體thể 起khởi 用dụng 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 依y 正chánh 融dung 通thông 也dã 。 若nhược 約ước 眾chúng 生sanh 唯duy 起khởi 迷mê 性tánh 者giả 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 我ngã 執chấp 取thủ 故cố 唯duy 生sanh 無vô 佛Phật 也dã 。 若nhược 聖thánh 鑒giám 凡phàm (# 聖thánh 字tự 之chi 上thượng 合hợp 有hữu 約ước 字tự )# 即tức 起khởi 只chỉ 是thị 性tánh 者giả 。 鑒giám 者giả 照chiếu 也dã 。 照chiếu 於ư 眾chúng 生sanh 。 所sở 起khởi 迷mê 性tánh (# 迷mê 性tánh 乃nãi 是thị 性tánh 分phân 之chi 性tánh 。 金kim 光quang 明minh 云vân 。 心tâm 識thức 二nhị 性tánh 。 即tức 此thử 意ý 也dã )# 即tức 是thị 真Chân 如Như 妙diệu 性tánh 也dã 。 今kim 從tùng 反phản 迷mê 歸quy 悟ngộ 以dĩ 說thuyết 令linh 離ly 起khởi 歸quy 性tánh 見kiến 非phi 起khởi 性tánh 等đẳng 者giả 。 正chánh 明minh 於ư 止chỉ 總tổng 安an 心tâm 意ý 。 體thể 諸chư 顛điên 倒đảo 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 雖tuy 顛điên 倒đảo 起khởi 滅diệt 。 不bất 信tín 顛điên 倒đảo 起khởi 滅diệt 。 唯duy 信tín 此thử 心tâm 但đãn 是thị 法pháp 性tánh 。 即tức 是thị 反phản 迷mê 歸quy 悟ngộ 離ly 起khởi 歸quy 性tánh 也dã 。 對đối 所sở 離ly 之chi 起khởi 說thuyết 所sở 歸quy 之chi 性tánh (# 能năng 離ly 能năng 歸quy 皆giai 由do 止Chỉ 觀Quán )# 則tắc 有hữu 起khởi 有hữu 性tánh 。 今kim 既ký 離ly 起khởi 性tánh 亦diệc 自tự 亡vong 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 見kiến 非phi 起khởi 性tánh 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 體thể 達đạt 既ký 成thành 不bất 得đắc 妄vọng 想tưởng 。 亦diệc 不bất 得đắc 法Pháp 性tánh 。 亦diệc 如như 下hạ 文văn 對đối 華hoa 說thuyết 空không 空không 無vô 名danh 字tự 。 又hựu 復phục 仍nhưng 恐khủng 迷mê 教giáo 之chi 者giả 。 離ly 妄vọng 起khởi 外ngoại 別biệt 求cầu 其kỳ 性tánh 。 是thị 故cố 乃nãi 令linh 體thể 達đạt 妄vọng 起khởi 其kỳ 實thật 不bất 起khởi 。 全toàn 是thị 法pháp 性tánh 更cánh 無vô 別biệt 性tánh 。 斯tư 猶do 達đạt 冰băng 其kỳ 實thật 無vô 冰băng 。 全toàn 是thị 於ư 水thủy 更cánh 無vô 別biệt 水thủy 。 起khởi 既ký 不bất 起khởi 全toàn 是thị 法pháp 性tánh 。 滅diệt 亦diệc 無vô 滅diệt 全toàn 是thị 法pháp 性tánh 。 不bất 待đãi 滅diệt 後hậu 別biệt 有hữu 法pháp 性tánh 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 起khởi 既ký 不bất 起khởi 滅diệt 亦diệc 無vô 滅diệt 也dã 。

十thập 二nhị 料liệu 簡giản

安an 心tâm 行hành 相tương/tướng 六lục 十thập 四tứ 番phiên 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 意ý 者giả 即tức 是thị 問vấn 於ư 止Chỉ 觀Quán 中trung 云vân 又hựu 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 復phục 有hữu 六lục 十thập 四tứ 番phiên 也dã 。 如như 前tiền 具cụ 引dẫn 。 次thứ 答đáp 中trung 云vân 約ước 根căn 約ước 行hành 者giả 。 根căn 謂vị 信tín 。 法pháp 根căn 性tánh 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 今kim 師sư 遠viễn 討thảo 根căn 源nguyên 。 久cửu 劫kiếp 聽thính 學học 。 久cửu 劫kiếp 坐tọa 禪thiền 。 得đắc 為vi 信tín 法pháp 種chủng 子tử 。 世thế 世thế 熏huân 習tập 則tắc 成thành 根căn 性tánh 。 各các 於ư 聞văn 思tư 開khai 悟ngộ 耳nhĩ (# 能năng 生sanh 名danh 根căn 。 不bất 改cải 為vi 性tánh )# 。 行hành 謂vị 信tín 。 法pháp 二nhị 行hành 。 從tùng 他tha 聞văn 法Pháp 。 開khai 悟ngộ 即tức 是thị 信tín 行hành 。 內nội 自tự 觀quán 法pháp 。 開khai 悟ngộ 即tức 是thị 法pháp 行hành 。 故cố 此thử 兩lưỡng 種chủng 根căn 性tánh 之chi 行hành 。 各các 有hữu 止Chỉ 觀Quán 四tứ 悉tất 安an 心tâm 。 二nhị 八bát 乃nãi 成thành 一nhất 十thập 六lục 番phiên 。 言ngôn 迴hồi 轉chuyển 者giả 。 即tức 迴hồi 法pháp 行hành 轉chuyển 為vi 信tín 行hành 。 又hựu 迴hồi 信tín 行hành 轉chuyển 為vi 法pháp 行hành 。 一nhất 十thập 六lục 番phiên 。 成thành 三tam 十thập 二nhị 。 化hóa 他tha 既ký 爾nhĩ 。 自tự 行hành 亦diệc 然nhiên 。 成thành 六lục 十thập 四tứ 言ngôn 相tương/tướng 資tư 者giả 。 以dĩ 聞văn 資tư 法pháp 。 以dĩ 坐tọa 資tư 信tín 。 其kỳ 間gian 亦diệc 有hữu 轉chuyển 不bất 轉chuyển 等đẳng 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 亦diệc 有hữu 化hóa 他tha 及cập 以dĩ 自tự 行hành 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 成thành 六lục 十thập 四tứ 。 并tinh 前tiền 乃nãi 成thành 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 番phiên 之chi 心tâm 。 今kim 文văn 但đãn 言ngôn 。 六lục 十thập 四tứ 者giả 。 義nghĩa 兼kiêm 兩lưỡng 番phiên 六lục 十thập 四tứ 也dã 。 行hành 者giả 何hà 必tất 盡tận 具cụ 諸chư 數số 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 若nhược 心tâm 安an 於ư 諦đế 一nhất 句cú 即tức 足túc 。 如như 其kỳ 不bất 安an 。 巧xảo 用dụng 方phương 便tiện 令linh 心tâm 得đắc 安an 。 一nhất 目mục 之chi 羅la 不bất 能năng 得đắc 鳥điểu 。 得đắc 鳥điểu 者giả 羅la 之chi 一nhất 目mục 耳nhĩ 。 又hựu 論luận 其kỳ 體thể 性tánh 。 只chỉ 是thị 約ước 於ư 法pháp 性tánh 寂tịch 照chiếu 自tự 在tại 堪kham 用dụng 故cố 爾nhĩ 許hứa 耳nhĩ 者giả 。 總tổng 安an 別biệt 安an 皆giai 依y 前tiền 文văn 法pháp 性tánh 妙diệu 境cảnh 。 故cố 開khai 總tổng 出xuất 別biệt 。 隨tùy 事sự 雖tuy 則tắc 不bất 同đồng 。 論luận 其kỳ 體thể 性tánh 依y 境cảnh 安an 心tâm 。 只chỉ 是thị 約ước 於ư 止Chỉ 觀Quán 同đồng 依y 妙diệu 境cảnh 之chi 體thể 。 法pháp 性tánh 圓viên 具cụ 寂tịch 照chiếu 定định 慧tuệ 。 隨tùy 人nhân 根căn 性tánh 自tự 在tại 堪kham 任nhậm 。 約ước 四tứ 悉tất 檀đàn 用dụng 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 故cố 有hữu 爾nhĩ 許hứa 六lục 十thập 四tứ 番phiên 安an 心tâm 行hành 相tương/tướng 耳nhĩ 。 豈khởi 徒đồ 然nhiên 哉tai 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。 是thị 則tắc 不bất 可khả 。 專chuyên 執chấp 一nhất 句cú 而nhi 得đắc 心tâm 安an 。 便tiện 謂vị 不bất 須tu 六lục 十thập 四tứ 也dã 。 何hà 哉tai 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 或hoặc 多đa 人nhân 同đồng 一nhất 心tâm 行hành 。 或hoặc 一nhất 人nhân 多đa 種chủng 心tâm 行hành 。 如như 為vi 一nhất 人nhân 。 眾chúng 多đa 亦diệc 然nhiên 。 如như 為vi 多đa 人nhân 一nhất 人nhân 亦diệc 然nhiên 。 故cố 須tu 廣quảng 施thí 法pháp 網võng 之chi 目mục 捕bộ 於ư 心tâm 行hành 之chi 鳥điểu 耳nhĩ 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 非phi 唯duy 一nhất 性tánh 一nhất 行hành 一nhất 根căn 一nhất 種chủng 國quốc 土độ 一nhất 善Thiện 知Tri 識Thức 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 為vì 彼bỉ 種chủng 種chủng 。 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 如Như 來Lai 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 開khai 示thị 演diễn 說thuyết 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 今kim 人nhân 不bất 知tri 。 乃nãi 以dĩ 自tự 行hành 一nhất 句cú 入nhập 道đạo 斥xích 於ư 廣quảng 學học 多đa 聞văn 。 法Pháp 要yếu 開khai 示thị 一nhất 切thiết 。 豈khởi 不bất 誤ngộ 哉tai 。

十thập 三tam 料liệu 簡giản

理lý 觀quán 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 事sự 觀quán 應ưng 須tu 推thôi 檢kiểm 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 即tức 此thử 文văn 中trung 或hoặc 云vân 諸chư 法pháp 即tức 是thị 法pháp 性tánh 者giả 。 如như 前tiền 文văn 云vân 破phá 昔tích 計kế 故cố 約ước 對đối 治trị 說thuyết 。 令linh 於ư 諸chư 法pháp 純thuần 見kiến 法pháp 性tánh 。 又hựu 云vân 體thể 妄vọng 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 或hoặc 云vân 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 者giả 。 即tức 前tiền 第đệ 二nhị 番phiên 料liệu 簡giản 十thập 界giới 四tứ 運vận 。 及cập 第đệ 四tứ 番phiên 料liệu 簡giản 中trung 云vân 心tâm 非phi 內nội 外ngoại 故cố 色sắc 無vô 內nội 外ngoại 。 既ký 無vô 內nội 外ngoại 亦diệc 無vô 中trung 間gian 。 及cập 常thường 自tự 有hữu 。 豈khởi 非phi 四tứ 性tánh 叵phả 得đắc 之chi 文văn 邪tà 。 又hựu 前tiền 文văn 中trung 但đãn 簡giản 四tứ 運vận 而nhi 自tự 他tha 等đẳng 四tứ 性tánh 檢kiểm 檢kiểm 已dĩ 在tại 其kỳ 中trung 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 何hà 故cố 止Chỉ 觀Quán 推thôi 四tứ 運vận 中trung 亦diệc 言ngôn 自tự 他tha 內nội 外ngoại 等đẳng 邪tà 。 何hà 者giả 為vi 要yếu 者giả 。 恐khủng 人nhân 不bất 知tri 妄vọng 生sanh 去khứ 取thủ 。 故cố 問vấn 此thử 二nhị 何hà 者giả 以dĩ 為vi 的đích 要yếu 之chi 門môn 。 次thứ 答đáp 意ý 者giả 此thử 二nhị 皆giai 是thị 入nhập 道đạo 之chi 門môn 。 不bất 可khả 於ư 中trung 妄vọng 生sanh 去khứ 取thủ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 修tu 三tam 昧muội 者giả 於ư 此thử 二nhị 塗đồ 一nhất 不bất 可khả 廢phế 。 但đãn 隨tùy 根căn 性tánh 所sở 尚thượng 不bất 同đồng 。 或hoặc 宜nghi 思tư 惟duy 心tâm 性tánh 。 之chi 理lý 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 法pháp 性tánh 。 而nhi 得đắc 開khai 悟ngộ 。 或hoặc 宜nghi 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 時thời 處xứ 三tam 業nghiệp 所sở 作tác 。 未vị 欲dục 等đẳng 運vận 自tự 他tha 等đẳng 性tánh 並tịnh 皆giai 叵phả 存tồn 。 而nhi 得đắc 開khai 悟ngộ 。 或hoặc 思tư 惟duy 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 未vị 能năng 通thông 達đạt 。 而nhi 滯trệ 諸chư 法pháp 。 必tất 假giả 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 而nhi 明minh 。 或hoặc 觀quán 四tứ 運vận 不bất 知tri 心tâm 性tánh 本bổn 自tự 寂tịch 然nhiên 。 必tất 籍tịch 唯duy 達đạt 法pháp 性tánh 而nhi 顯hiển 。 如như 安an 心tâm 中trung 信tín 法pháp 迴hồi 轉chuyển 相tương/tướng 資tư 之chi 例lệ 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 是thị 則tắc 但đãn 舉cử 十thập 法pháp 成thành 乘thừa 而nhi 理lý 事sự 二nhị 塗đồ 無vô 所sở 不bất 攝nhiếp 矣hĩ 。 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 不bất 其kỳ 然nhiên 哉tai 。 委ủy 如như 向hướng 說thuyết 宜nghi 熟thục 詳tường 之chi 。 問vấn 。 若nhược 云vân 理lý 事sự 更cánh 互hỗ 相tương 映ánh 。 文văn 中trung 那na 云vân 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 答đáp 。 此thử 簡giản 理lý 觀quán 異dị 於ư 事sự 觀quán 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 故cố 知tri 理lý 觀quán 但đãn 觀quán 心tâm 性tánh 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 降giáng/hàng 斯tư 已dĩ 外ngoại 則tắc 非phi 實thật 相tướng 觀quán 理lý 之chi 觀quán 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 若nhược 更cánh 餘dư 塗đồ 便tiện 同đồng 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 往vãng 往vãng 異dị 論luận 。

十thập 四tứ 料liệu 簡giản

法pháp 華hoa 玄huyền 文văn 境cảnh 能năng 照chiếu 智trí 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 法pháp 華hoa 玄huyền 文văn 境cảnh 能năng 照chiếu 智trí 。 雖tuy 引dẫn 誠thành 證chứng 理lý 亦diệc 難nạn/nan 明minh 者giả 。 玄huyền 文văn 第đệ 三tam (# 現hiện 行hành 印ấn 本bổn )# 明minh 智trí 妙diệu 中trung 初sơ 總tổng 明minh 諸chư 智trí 有hữu 六lục 。 第đệ 四tứ 明minh 智trí 照chiếu 境cảnh 云vân 。 若nhược 由do 智trí 照chiếu 境cảnh 。 由do 境cảnh 發phát 智trí 。 四tứ 句cú 皆giai 墮đọa 性tánh 中trung 。 如như 別biệt 記ký (# 釋thích 籤# 云vân 。 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 及cập 淨tịnh 名danh 玄huyền 等đẳng 說thuyết 。 若nhược 離ly 性tánh 過quá 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 故cố 云vân 如như 別biệt 記ký 也dã 。 今kim 謂vị 此thử 約ước 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 一nhất 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 若nhược 云vân 由do 智trí 照chiếu 境cảnh 是thị 他tha 性tánh 境cảnh 。 由do 境cảnh 發phát 智trí 是thị 他tha 性tánh 智trí 。 境cảnh 不bất 由do 智trí 是thị 自tự 性tánh 境cảnh 。 智trí 不bất 由do 境cảnh 是thị 自tự 性tánh 智trí 。 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 故cố 智trí 。 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 故cố 境cảnh 。 則tắc 是thị 共cộng 性tánh 。 若nhược 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 自tự 然nhiên 境cảnh 智trí 名danh 無vô 因nhân 性tánh 。 故cố 此thử 四tứ 句cú 皆giai 墮đọa 性tánh 計kế 。 並tịnh 有hữu 過quá 失thất 。 何hà 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 一nhất 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 故cố 乃nãi 作tác 由do 智trí 照chiếu 境cảnh 四tứ 句cú 而nhi 得đắc 。 以dĩ 有hữu 得đắc 心tâm 解giải 於ư 大Đại 乘Thừa 圓viên 頓đốn 法Pháp 門môn 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 宜nghi 熟thục 思tư 之chi 。 不bất 可khả 謗báng 法pháp )# 。 若nhược 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 立lập 境cảnh 智trí 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 (# 釋thích 籤# 云vân 。 次thứ 明minh 為vi 他tha 隨tùy 機cơ 徧biến 立lập 四tứ 悉tất 因nhân 緣duyên 。 可khả 作tác 四tứ 說thuyết 。 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 五ngũ 。 記ký 今kim 謂vị 此thử 世thế 間gian 俗tục 諦đế 故cố 無vô 名danh 相tướng 中trung 假giả 名danh 相tướng 說thuyết 。 無vô 妨phương 約ước 於ư 自tự 他tha 四tứ 句cú 方phương 便tiện 適thích 時thời 。 故cố 下hạ 文văn 中trung 明minh 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 相tương 照chiếu 等đẳng 。 皆giai 是thị 約ước 於ư 世thế 諦đế 而nhi 說thuyết 。 即tức 是thị 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 而nhi 論luận 境cảnh 智trí 相tương 照chiếu 成thành 不bất 思tư 議nghị 耳nhĩ 。 例lệ 如như 佛Phật 本bổn 無vô 身thân 無vô 壽thọ 亦diệc 無vô 數số 量lượng 。 但đãn 是thị 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 而nhi 論luận 三Tam 身Thân 三tam 壽thọ 三tam 量lượng 耳nhĩ 。 此thử 語ngữ 虗hư 玄huyền 亦diệc 無vô 住trụ 著trước 。 如như 病bệnh 除trừ 已dĩ 即tức 可khả 進tiến 食thực 。 食thực 則tắc 消tiêu 化hóa 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 根căn 本bổn 見kiến 慢mạn 既ký 乃nãi 未vị 除trừ 。 更cánh 加gia 新tân 封phong 豈khởi 不bất 猶do 如như 長trường/trưởng 冰băng 添# 水thủy 愈dũ 增tăng 凝ngưng 結kết 。 何hà 由do 融dung 散tán 邪tà )# 。 問vấn 。 智trí 能năng 照chiếu 境cảnh 。 境cảnh 亦diệc 能năng 照chiếu 智trí 不bất (# 釋thích 籤# 云vân 。 先tiên 問vấn 中trung 云vân 智trí 能năng 照chiếu 境cảnh 如như 常thường 所sở 論luận 。 境cảnh 亦diệc 能năng 照chiếu 智trí 不bất 者giả 。 為vi 顯hiển 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 有hữu 此thử 問vấn 也dã )# 。 答đáp 。 若nhược 作tác 不bất 思tư 議nghị 。 釋thích 更cánh 互hỗ 相tương 照chiếu 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 妨phương 。 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 云vân 。 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 皆giai 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 。 譬thí 鏡kính 面diện 互hỗ 相tương 照chiếu 。 亦diệc 大đại 地địa 一nhất 能năng 生sanh 種chủng 種chủng 芽nha 亦diệc 能năng 生sanh 地địa 一nhất 。 且thả 置trí 斯tư 義nghĩa (# 釋thích 籤# 云vân 。 答đáp 中trung 有hữu 三tam 。 先tiên 正chánh 答đáp 。 次thứ 引dẫn 證chứng 。 三tam 舉cử 譬thí 。 初sơ 正chánh 答đáp 者giả 。 還hoàn 依y 不bất 思tư 議nghị 答đáp 。 故cố 能năng 相tương 照chiếu 何hà 者giả 。 智trí 既ký 是thị 心tâm 。 境cảnh 亦diệc 是thị 心tâm 。 既ký 俱câu 是thị 心tâm 。 俱câu 是thị 法Pháp 界Giới 。 心tâm 心tâm 相tương 照chiếu 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 次thứ 引dẫn 仁nhân 王vương 證chứng 成thành 相tương 照chiếu 。 智trí 處xứ 是thị 境cảnh 。 當đương 知tri 境cảnh 智trí 俱câu 名danh 般Bát 若Nhã 。 故cố 得đắc 說thuyết 境cảnh 及cập 境cảnh 照chiếu 俱câu 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 三tam 舉cử 譬thí 者giả 。 鏡kính 面diện 如như 文văn 。 地địa 生sanh 芽nha 如như 境cảnh 生sanh 智trí 。 芽nha 生sanh 地địa 如như 智trí 照chiếu 境cảnh 。 此thử 譬thí 猶do 分phần/phân 。 未vị 是thị 境cảnh 智trí 體thể 一nhất 而nhi 展triển 轉chuyển 相tương 照chiếu 相tương/tướng 發phát 。 故cố 說thuyết 不bất 可khả 盡tận 。 恐khủng 妨phương 後hậu 義nghĩa 是thị 故cố 且thả 置trí )# 。 今kim 所sở 問vấn 者giả 。 問vấn 於ư 玄huyền 文văn 境cảnh 能năng 照chiếu 智trí 。 雖tuy 引dẫn 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 皆giai 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 為vi 誠thành 實thật 明minh 證chứng 。 顯hiển 於ư 更cánh 互hỗ 相tương 照chiếu 。 且thả 智trí 能năng 照chiếu 境cảnh 義nghĩa 稍sảo 易dị 解giải 。 而nhi 境cảnh 能năng 照chiếu 智trí 意ý 甚thậm 難nan 曉hiểu 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 雖tuy 引dẫn 誠thành 證chứng 理lý 亦diệc 難nạn/nan 明minh 也dã 。 問vấn 。 今kim 此thử 釋thích 疑nghi 何hà 故cố 料liệu 簡giản 法pháp 華hoa 玄huyền 文văn 。 答đáp 。 以dĩ 彼bỉ 玄huyền 文văn 境cảnh 能năng 照chiếu 智trí 。 與dữ 今kim 止Chỉ 觀Quán 境cảnh 即tức 是thị 觀quán 。 其kỳ 致trí 一nhất 揆quỹ 。 是thị 故cố 料liệu 簡giản 法pháp 華hoa 玄huyền 文văn 。 意ý 實thật 顯hiển 今kim 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 境cảnh 即tức 是thị 觀quán 也dã 。

次thứ 答đáp 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 約ước 方phương 便tiện 。 圓viên 極cực 對đối 辨biện 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 。 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 既ký 智trí 境cảnh 體thể 別biệt 。 故cố 理lý 不bất 可khả 會hội 。 不bất 可khả 會hội 者giả 不bất 可khả 融dung 會hội 也dã 。 圓viên 頓đốn 無vô 上thượng 名danh 為vi 極cực 說thuyết 。 即tức 境cảnh 是thị 智trí 所sở 以dĩ 易dị 融dung 。 言ngôn 易dị 融dung 者giả 由do 體thể 一nhất 也dã 。 次thứ 以dĩ 心tâm 下hạ 。 正chánh 約ước 圓viên 極cực 解giải 釋thích 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 境cảnh 智trí 體thể 同đồng 故cố 相tương 照chiếu 。 此thử 如như 向hướng 引dẫn 釋thích 籤# 中trung 云vân 。 智trí 既ký 是thị 心tâm 。 境cảnh 亦diệc 是thị 心tâm 。 既ký 俱câu 是thị 心tâm 。 俱câu 是thị 法Pháp 界Giới 。 心tâm 心tâm 相tương 照chiếu 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 是thị 則tắc 若nhược 非phi 境cảnh 智trí 體thể 同đồng 。 安an 能năng 相tương 照chiếu 以dĩ 成thành 融dung 妙diệu 。 故cố 不bất 可khả 下hạ 。 次thứ 引dẫn 止Chỉ 觀Quán 之chi 文văn 證chứng 成thành 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 引dẫn 文văn 。 此thử 即tức 章chương 安an 一nhất 十thập 六lục 番phiên 私tư 料liệu 簡giản 中trung 第đệ 十thập 一nhất 番phiên 料liệu 簡giản 之chi 文văn 也dã 。 彼bỉ 文văn 問vấn 云vân 。 問vấn 五ngũ 陰ấm 俱câu 是thị 境cảnh 。 色sắc 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 觀quán 邪tà (# 輔phụ 行hành 云vân 。 問vấn 五ngũ 陰ấm 下hạ 。 六lục 番phiên 問vấn 答đáp 為vi 成thành 不bất 思tư 議nghị 意ý 。 如như 前tiền 所sở 明minh 必tất 先tiên 觀quán 陰ấm 。 陰ấm 具cụ 色sắc 心tâm 。 為vi 即tức 四tứ 陰ấm 以dĩ 為vi 能năng 觀quán 。 為vi 四tứ 陰ấm 外ngoại 別biệt 有hữu 能năng 觀quán 。 若nhược 色sắc 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 能năng 觀quán 。 則tắc 所sở 觀quán 境cảnh 攝nhiếp 法pháp 不bất 盡tận 。 若nhược 只chỉ 四tứ 陰ấm 以dĩ 為vi 能năng 觀quán 。 如như 何hà 以dĩ 陰ấm 〔# 而nhi 為vi 能năng 觀quán 〕# )# 。 答đáp 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 智trí 即tức 陰ấm 是thị 觀quán (# 輔phụ 行hành 云vân 。 次thứ 答đáp 中trung 約ước 不bất 思tư 議nghị 相tướng 即tức 而nhi 說thuyết 。 無vô 始thỉ 色sắc 心tâm 本bổn 是thị 理lý 性tánh 妙diệu 境cảnh 妙diệu 智trí 。 而nhi 隨tùy 妄vọng 轉chuyển 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 今kim 既ký 聞văn 名danh 知tri 陰ấm 。 即tức 是thị 即tức 四tứ 陰ấm 心tâm 而nhi 能năng 成thành 觀quán 。 乃nãi 至chí 云vân 故cố 不bất 思tư 議nghị 即tức 陰ấm 是thị 觀quán 而nhi 境cảnh 智trí 宛uyển 然nhiên )# 。 言ngôn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 境cảnh 初sơ 云vân 者giả 。 即tức 指chỉ 智trí 者giả 大đại 師sư 正chánh 說thuyết 十thập 乘thừa 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 之chi 初sơ 。 章chương 安an 私tư 云vân 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 釋thích 修tu 德đức 境cảnh 中trung 亦diệc 有hữu 此thử 語ngữ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 故cố 妙diệu 境cảnh 初sơ 文văn 章chương 安an 料liệu 簡giản 云vân 。 法pháp 性tánh 自tự 爾nhĩ 。 非phi 作tác 所sở 成thành 。 故cố 知tri 章chương 安an 深thâm 領lãnh 玄huyền 旨chỉ 。 此thử 指chỉ 章chương 安an 第đệ 十thập 六lục 番phiên 料liệu 簡giản 尚thượng 得đắc 謂vị 之chi 初sơ 云vân 。 豈khởi 今kim 指chỉ 於ư 第đệ 十thập 一nhất 番phiên 而nhi 不bất 得đắc 謂vị 之chi 初sơ 云vân 邪tà 。 章chương 安an 料liệu 簡giản 既ký 為vi 成thành 於ư 不bất 思tư 議nghị 意ý 。 何hà 異dị 大đại 師sư 正chánh 說thuyết 十thập 乘thừa 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 況huống 輔phụ 行hành 釋thích 十thập 乘thừa 初sơ 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 文văn 中trung 亦diệc 云vân 。 是thị 故cố 今kim 文văn 妙diệu 觀quán 觀quán 之chi 令linh 成thành 妙diệu 境cảnh 。 境cảnh 方phương 稱xưng 理lý 。 復phục 以dĩ 所sở 觀quán 顯hiển 於ư 能năng 觀quán 。 妙diệu 境cảnh 義nghĩa 成thành 。 妙diệu 觀quán 斯tư 立lập 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 復phục 明minh 於ư 境cảnh 。 以dĩ 是thị 下hạ 。 約ước 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 標tiêu 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 既ký 乃nãi 是thị 於ư 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 得đắc 乃nãi 為vi 四tứ 句cú 分phân 別biệt 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 也dã 。 次thứ 境cảnh 照chiếu 下hạ 。 列liệt 。 然nhiên 此thử 四tứ 句cú 第đệ 一nhất 句cú 云vân 境cảnh 照chiếu 於ư 境cảnh 者giả 。 即tức 玄huyền 文văn 中trung 七thất 科khoa 諦đế 境cảnh 。 展triển 轉chuyển 相tương 照chiếu 。 相tương 照chiếu 即tức 是thị 諸chư 境cảnh 開khai 合hợp 。 名danh 異dị 故cố 開khai 。 義nghĩa 同đồng 故cố 合hợp 。 義nghĩa 同đồng 既ký 合hợp 豈khởi 非phi 相tướng 照chiếu 。 故cố 十thập 如như 中trung 初sơ 如như 是thị 性tánh 合hợp 因nhân 緣duyên 境cảnh 初sơ 無vô 明minh 支chi 。 以dĩ 無vô 明minh 支chi 轉chuyển 即tức 為vi 明minh 。 明minh 即tức 了liễu 因nhân 。 是thị 故cố 乃nãi 成thành 如như 是thị 性tánh 也dã 。 此thử 則tắc 豈khởi 非phi 初sơ 十thập 如như 中trung 如như 是thị 性tánh 境cảnh 。 照chiếu 因nhân 緣duyên 中trung 初sơ 無vô 明minh 境cảnh 。 此thử 一nhất 既ký 爾nhĩ 餘dư 可khả 準chuẩn 知tri 。 故cố 此thử 乃nãi 是thị 境cảnh 照chiếu 於ư 境cảnh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 文văn 那na 云vân 然nhiên 義nghĩa 解giải 者giả 非phi 消tiêu 文văn 時thời 。 欲dục 出xuất 文văn 意ý 必tất 須tu 出xuất 沒một 開khai 合hợp 。 先tiên 令linh 妙diệu 境cảnh 周chu 圓viên 。 又hựu 如như 止Chỉ 觀Quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 妙diệu 境cảnh 文văn 中trung 。 亦diệc 以dĩ 因nhân 緣duyên 之chi 境cảnh 對đối 法pháp 華hoa 中trung 十thập 如như 。 又hựu 對đối 陰ấm 入nhập 等đẳng 境cảnh 。 並tịnh 在tại 一nhất 念niệm 之chi 中trung 。 皆giai 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 豈khởi 非phi 境cảnh 照chiếu 於ư 境cảnh 邪tà 。 第đệ 二nhị 句cú 云vân 境cảnh 照chiếu 於ư 智trí 者giả 。 即tức 以dĩ 佛Phật 界giới 十thập 如như 等đẳng 境cảnh 。 照chiếu 於ư 圓viên 教giáo 五ngũ 品phẩm 等đẳng 智trí (# 二nhị 十thập 智trí 中trung 圓viên 教giáo 有hữu 四tứ 。 一nhất 五ngũ 品phẩm 智trí 。 二nhị 六lục 根căn 智trí 。 三tam 分phần/phân 證chứng 智trí 。 四tứ 究cứu 竟cánh 智trí )# 。 境cảnh 照chiếu 於ư 智trí 既ký 乃nãi 如như 此thử 。 其kỳ 第đệ 三tam 句cú 智trí 照chiếu 於ư 境cảnh 翻phiên 此thử 可khả 知tri 。 但đãn 第đệ 二nhị 句cú 境cảnh 照chiếu 於ư 智trí 。 即tức 以dĩ 妙diệu 境cảnh 而nhi 為vi 能năng 照chiếu 。 妙diệu 智trí 為vi 所sở 。 其kỳ 第đệ 三tam 句cú 即tức 以dĩ 妙diệu 智trí 而nhi 為vi 能năng 照chiếu 。 妙diệu 境cảnh 為vi 所sở 。 能năng 所sở 雖tuy 分phần/phân 心tâm 體thể 無vô 別biệt 。 第đệ 四tứ 句cú 云vân 智trí 照chiếu 於ư 智trí 者giả 。 即tức 是thị 圓viên 教giáo 五ngũ 品phẩm 等đẳng 智trí 。 展triển 轉chuyển 相tương 照chiếu 。 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 因nhân 果quả 無vô 殊thù 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 約ước 相tương 待đãi 妙diệu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 約ước 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 還hoàn 開khai 三tam 教giáo 麤thô 境cảnh 麤thô 智trí 以dĩ 為vi 圓viên 教giáo 妙diệu 境cảnh 妙diệu 智trí 。 是thị 則tắc 六lục 道đạo 十thập 如như 等đẳng 境cảnh 世thế 間gian 等đẳng 智trí 。 咸hàm 皆giai 微vi 妙diệu 並tịnh 須tu 圓viên 論luận 。 境cảnh 智trí 相tương 照chiếu 四tứ 句cú 之chi 義nghĩa 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。 但đãn 今kim 文văn 中trung 既ký 以dĩ 圓viên 極cực 簡giản 於ư 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 如như 前tiền 約ước 相tương 待đãi 妙diệu 而nhi 論luận 境cảnh 智trí 相tương 照chiếu 四tứ 句cú 耳nhĩ 。 三tam 照chiếu 者giả 下hạ 。 明minh 圓viên 極cực 說thuyết 照chiếu 非phi 方phương 便tiện 教giáo 之chi 所sở 窮cùng 了liễu 。 照chiếu 者giả 說thuyết 者giả 並tịnh 是thị 人nhân 也dã 。 方phương 者giả 正chánh 也dã 。 應ưng 者giả 當đương 也dã 。 此thử 中trung 一nhất 一nhất 。 皆giai 以dĩ 圓viên 極cực 簡giản 於ư 方phương 便tiện 。 思tư 之chi 可khả 解giải 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 文văn 那na 云vân 順thuận 方phương 便tiện 教giáo 理lý 不bất 可khả 會hội 。 若nhược 從tùng 極cực 說thuyết 於ư 理lý 易dị 融dung 。 下hạ 文văn 那na 云vân 又hựu 亦diệc 不bất 同đồng 偏thiên 小tiểu 妄vọng 心tâm 以dĩ 為vi 所sở 照chiếu 邪tà 。 四tứ 是thị 故cố 下hạ 。 簡giản 異dị 邪tà 妄vọng 及cập 偏thiên 小tiểu 等đẳng 偽ngụy 。 上thượng 文văn 既ký 以dĩ 圓viên 極cực 簡giản 於ư 方phương 便tiện 。 所sở 以dĩ 今kim 文văn 乃nãi 云vân 是thị 故cố 不bất 同đồng 等đẳng 也dã 。 世thế 謂vị 頑ngoan 境cảnh 者giả 。 下hạ 文văn 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 例lệ 云vân 。 偏thiên 指chỉ 文văn 中trung 一nhất 句cú 兩lưỡng 句cú 以dĩ 為vi 頑ngoan 頓đốn 。 義nghĩa 同đồng 頑ngoan 境cảnh 。 體thể 心tâm 踏đạp 心tâm (# 踏đạp 字tự 他tha 合hợp 切thiết 。 著trước 地địa 也dã 。 恐khủng 非phi 文văn 意ý 。 應ưng 作tác 麤thô 字tự )# 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 又hựu 一nhất 種chủng 禪thiền 人nhân 。 不bất 達đạt 他tha 根căn 性tánh 。 純thuần 教giáo 乳nhũ 藥dược 。 體thể 心tâm 踏đạp 心tâm 。 和hòa 融dung 覺giác 覓mịch 。 若nhược 泯mẫn 若nhược 了liễu 。 斯tư 一nhất 轍triệt 之chi 意ý 。 障chướng 難nạn 萬vạn 途đồ 。 紛phân 然nhiên 不bất 識thức 。 輔phụ 行hành 云vân 。 又hựu 一nhất 種chủng 下hạ 。 明minh 化hóa 他tha 失thất 密mật 。 引dẫn 慧tuệ 文văn 已dĩ 前tiền 諸chư 失thất 。 顯hiển 得đắc 一nhất 往vãng 斥xích 其kỳ 不bất 達đạt 障chướng 難nạn 尚thượng 失thất 於ư 小tiểu 況huống 復phục 大đại 邪tà 。 於ư 中trung 先tiên 明minh 人nhân 非phi 。 以dĩ 不bất 能năng 用dụng 化hóa 他tha 安an 心tâm 六lục 十thập 四tứ 番phiên 。 是thị 故cố 成thành 失thất 。 況huống 復phục 九cửu 乘thừa 等đẳng 邪tà (# 輔phụ 行hành 第đệ 一nhất 云vân 。 若nhược 準chuẩn 九cửu 師sư 相tương/tướng 承thừa 所sở 用dụng 。 第đệ 一nhất 諱húy 明minh 。 多đa 用dụng 七thất 方phương 便tiện 故cố 。 第đệ 二nhị 諱húy 最tối 。 多đa 用dụng 融dung 心tâm 性tánh 融dung 相tương/tướng 融dung 諸chư 法pháp 無vô 礙ngại 。 第đệ 三tam 諱húy 嵩tung 。 多đa 用dụng 本bổn 心tâm 三tam 世thế 無vô 來lai 去khứ 真chân 性tánh 不bất 動động 。 第đệ 四tứ 諱húy 就tựu 。 多đa 用dụng 寂tịch 心tâm 。 第đệ 五ngũ 諱húy 監giám 。 多đa 用dụng 了liễu 心tâm 能năng 觀quán 一nhất 如như 。 第đệ 六lục 諱húy 慧tuệ 。 多đa 用dụng 踏đạp 心tâm 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 泯mẫn 然nhiên 清thanh 淨tịnh 五ngũ 處xứ 止chỉ 心tâm 。 第đệ 七thất 文văn 師sư 。 多đa 用dụng 覺giác 心tâm 重trọng/trùng 觀quán 三tam 昧muội 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 。 無vô 間gian 三tam 昧muội 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 心tâm 無vô 分phân 別biệt 。 第đệ 八bát 諱húy 思tư 。 多đa 用dụng 隨tùy 自tự 意ý 安an 樂lạc 行hành 。 第đệ 九cửu 諱húy 顗# 。 用dụng 次thứ 第đệ 觀quán 如như 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 。 用dụng 不bất 定định 觀quán 如như 六lục 妙diệu 門môn 。 用dụng 圓viên 頓đốn 觀quán 如như 大đại 止Chỉ 觀Quán 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 雖tuy 云vân 相tương/tướng 承thừa 法Pháp 門môn 改cải 轉chuyển 。 文văn 師sư 已dĩ 來lai 既ký 依y 大đại 論luận 。 則tắc 知tri 爾nhĩ 前tiền 非phi 所sở 承thừa 也dã )# 。 體thể 心tâm 等đẳng 者giả 。 明minh 化hóa 他tha 法pháp 非phi 。 雖tuy 體thể 達đạt 如như 空không 。 非phi 體thể 法pháp 實thật 智trí (# 此thử 空không 既ký 非phi 體thể 法pháp 實thật 智trí 。 則tắc 是thị 頑ngoan 境cảnh 。 亦diệc 名danh 頑ngoan 空không 。 頑ngoan 謂vị 癡si 頑ngoan 。 無vô 有hữu 覺giác 知tri 。 以dĩ 由do 此thử 空không 不bất 是thị 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 佛Phật 性tánh 覺giác 照chiếu 。 是thị 故cố 斥xích 之chi 為vi 頑ngoan 境cảnh 耳nhĩ )# 。 雖tuy 推thôi (# 他tha 回hồi 切thiết )# 踏đạp 不bất 受thọ 非phi 無vô 作tác 捨xả 覺giác 。 雖tuy 調điều 和hòa 融dung 通thông 非phi 混hỗn 同đồng 法Pháp 界Giới 。 雖tuy 覺giác 察sát 求cầu 覓mịch 非phi 反phản 照chiếu 心tâm 源nguyên 。 雖tuy 泯mẫn 然nhiên 亡vong 離ly 非phi 契khế 理lý 寂tịch 滅diệt 。 雖tuy 了liễu 本bổn 無vô 生sanh 非phi 智trí 鑑giám 妙diệu 境cảnh 。 如như 此thử 等đẳng 用dụng 非phi 不bất 一nhất 途đồ 。 故cố 云vân 一nhất 轍triệt 。 轍triệt 者giả 車xa 行hành 迹tích 也dã 。 故cố 知tri 此thử 等đẳng 永vĩnh 迷mê 十thập 觀quán 及cập 所sở 觀quán 境cảnh 。 又hựu 亦diệc 不bất 同đồng 偏thiên 小tiểu 妄vọng 心tâm 者giả 。 偏thiên 謂vị 偏thiên 僻tích 。 即tức 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 已dĩ 還hoàn 也dã 。 小tiểu 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 也dã 。 妄vọng 心tâm 之chi 言ngôn 即tức 是thị 陰ấm 等đẳng 十thập 境cảnh 也dã 。 釋thích 籤# 云vân 。 陰ấm 等đẳng 十thập 境cảnh 唯duy 在tại 三tam 教giáo 。 輔phụ 行hành 云vân 。 前tiền 之chi 八bát 境cảnh 但đãn 在tại 凡phàm 夫phu 。 後hậu 二nhị 名danh 為vi 聖thánh 人nhân 方phương 便tiện 。 若nhược 前tiền 三tam 教giáo 差sai 降giáng/hàng 不bất 同đồng 。 別biệt 教giáo 乃nãi 於ư 菩Bồ 薩Tát 之chi 境cảnh 但đãn 觀quán 二nhị 。 通thông 教giáo 但đãn 觀quán 一nhất 。 三tam 藏tạng 全toàn 無vô 。 但đãn 觀quán 九cửu 境cảnh 。 通thông 二Nhị 乘Thừa 人nhân 觀quán 八bát 境cảnh 半bán 。 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 觀quán 八bát 境cảnh 全toàn 。 又hựu 云vân 。 前tiền 八bát 在tại 凡phàm 可khả 見kiến 。 後hậu 二nhị 既ký 是thị 圓viên 實thật 方phương 便tiện 。 故cố 知tri 十thập 境cảnh 位vị 並tịnh 在tại 凡phàm 。 又hựu 亦diệc 不bất 同đồng 假giả 立lập 真Chân 如Như 者giả 。 他tha 宗tông 之chi 中trung 有hữu 假giả 立lập 真Chân 如Như 之chi 說thuyết 。 故cố 今kim 斥xích 之chi 耳nhĩ 。 又hựu 假giả 立lập 者giả 。 猶do 別biệt 立lập 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 今kim 家gia 用dụng 此thử 十thập 法pháp 為vi 境cảnh 不bất 同đồng 。 常thường 途đồ 別biệt 立lập 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 無vô 生sanh 無vô 漏lậu 。 如như 是thị 觀quán 者giả 。 如như 離ly 此thử 空không 別biệt 更cánh 求cầu 空không 。 問vấn 。 既ký 云vân 用dụng 此thử 十thập 法pháp 為vi 境cảnh 。 何hà 故cố 簡giản 於ư 偏thiên 小tiểu 妄vọng 心tâm 。 答đáp 。 此thử 約ước 圓viên 極cực 妙diệu 境cảnh 而nhi 說thuyết 。 是thị 故cố 須tu 簡giản 偏thiên 小tiểu 妄vọng 心tâm 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 此thử 十thập 重trọng/trùng 觀quán 法pháp 橫hoạnh/hoành 豎thụ 收thu 束thúc 微vi 妙diệu 精tinh 巧xảo 。 初sơ 則tắc 簡giản 境cảnh 真chân 偽ngụy (# 云vân 云vân )# 。 輔phụ 行hành 云vân 。 攝nhiếp 諸chư 法pháp 盡tận 故cố 云vân 收thu 束thúc 。 理lý 幽u 為vi 微vi 。 絕tuyệt 待đãi 為vi 妙diệu 。 不bất 濫lạm 偏thiên 小tiểu 名danh 精tinh 。 安an 布bố 次thứ 比tỉ 名danh 巧xảo 。 初sơ 則tắc 簡giản 圓viên 極cực 境cảnh 名danh 真chân 。 以dĩ 偏thiên 小tiểu 為vi 偽ngụy 。 文văn 句cú 記ký 云vân 。 簡giản 境cảnh 及cập 心tâm 者giả 。 境cảnh 既ký 簡giản 於ư 真chân 偽ngụy 。 心tâm 亦diệc 須tu 辨biện 偏thiên 圓viên 。 以dĩ 若nhược 非phi 圓viên 心tâm 不bất 具cụ 三tam 千thiên 。 若nhược 非phi 三tam 千thiên 攝nhiếp 法pháp 不bất 徧biến 。 故cố 須tu 簡giản 於ư 思tư 議nghị 心tâm 生sanh 。 取thủ 不bất 思tư 議nghị 心tâm 具cụ 者giả 也dã 。 若nhược 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 心tâm 即tức 是thị 境cảnh 。 故cố 文văn 句cú 記ký 云vân 。 心tâm 境cảnh 俱câu 心tâm 也dã 。 若nhược 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 心tâm 謂vị 剎sát 那na 。 不bất 思tư 議nghị 心tâm 。 境cảnh 謂vị 百bách 界giới 三tam 千thiên 妙diệu 境cảnh 。 文văn 句cú 記ký 中trung 從tùng 別biệt 而nhi 說thuyết 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 簡giản 境cảnh 及cập 心tâm 也dã 。 以dĩ 圓viên 妙diệu 境cảnh 簡giản 於ư 麤thô 境cảnh 。 雖tuy 則tắc 不bất 同đồng 偏thiên 小tiểu 妄vọng 心tâm 。 然nhiên 而nhi 圓viên 妙diệu 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 其kỳ 實thật 觀quán 前tiền 思tư 議nghị 陰ấm 心tâm 以dĩ 成thành 圓viên 妙diệu 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 一nhất 觀quán 心tâm 是thị 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 又hựu 釋thích 籤# 云vân 。 今kim 是thị 圓viên 人nhân 所sở 觀quán 境cảnh 界giới 。 觀quán 已dĩ 俱câu 成thành 。 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 又hựu 輔phụ 行hành 云vân 。 已dĩ 聞văn 思tư 議nghị 十thập 界giới 歷lịch 別biệt 。 示thị 此thử 十thập 界giới 同đồng 在tại 一nhất 心tâm 。 則tắc 一nhất 心tâm 中trung 十thập 界giới 可khả 識thức 。 乃nãi 至chí 云vân 。 人nhân 見kiến 註chú 云vân 非phi 今kim 所sở 用dụng (# 舊cựu 本bổn 止Chỉ 觀Quán 非phi 今kim 所sở 用dụng 四tứ 字tự 註chú 於ư 文văn 下hạ 。 現hiện 行hành 印ấn 本bổn 則tắc 改cải 注chú 文văn )# 。 便tiện 棄khí 思tư 議nghị 別biệt 求cầu 。 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 遠viễn 矣hĩ 。 如như 為vi 實thật 施thí 權quyền 。 權quyền 是thị 實thật 權quyền 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 實thật 是thị 權quyền 實thật 。 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 次thứ 與dữ 不bất 次thứ 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 棄khí 思tư 議nghị 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 二nhị 法pháp 俱câu 失thất 。 又hựu 下hạ 文văn 云vân 。 若nhược 無vô 十thập 境cảnh 乘thừa 則tắc 無vô 體thể 。 所sở 照chiếu 既ký 爾nhĩ 能năng 照chiếu 亦diệc 然nhiên 者giả 。 亦diệc 應ưng 簡giản 云vân 。 不bất 同đồng 偏thiên 小tiểu 世thế 智trí 等đẳng 也dã 。 率suất 爾nhĩ 者giả 。 輕khinh 率suất 聊liêu 爾nhĩ 也dã 。 論luận 語ngữ 云vân 。 子tử 路lộ 率suất 爾nhĩ 而nhi 對đối (# 云vân 云vân )# 。

十thập 五ngũ 料liệu 簡giản

破phá 法pháp 徧biến 中trung 智trí 斷đoạn 之chi 說thuyết 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 。 破phá 法pháp 徧biến 中trung 云vân 須tu 先tiên 用dụng 無vô 生sanh 為vi 首thủ 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 今kim 且thả 置trí 三tam 門môn 。 且thả 依y 空không 無vô 生sanh 門môn 。 輔phụ 行hành 云vân 。 淨tịnh 名danh 。 大đại 品phẩm 並tịnh 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 首thủ 。 故cố 今kim 亦diệc 然nhiên 。 文văn 列liệt 雖tuy 以dĩ 有hữu 門môn 居cư 初sơ 。 依y 前tiền 諸chư 意ý 且thả 用dụng 無vô 生sanh 也dã 。 問vấn 後hậu 料liệu 簡giản 云vân 何hà 復phục 云vân 無vô 生sanh 是thị 智trí 無vô 滅diệt 是thị 斷đoạn 者giả 。 即tức 止Chỉ 觀Quán 中trung 引dẫn 佛Phật 藏tạng 示thị 相tương/tướng 。 涅Niết 槃Bàn 釋thích 義nghĩa 。 地địa 持trì 對đối 教giáo 。 文văn 後hậu 料liệu 簡giản 云vân 。 問vấn 。 若nhược 無vô 生sanh 門môn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 則tắc 無vô 復phục 諸chư 門môn 。 答đáp 。 無vô 生sanh 門môn 亦diệc 攝nhiếp 諸chư 門môn 。 諸chư 門môn 亦diệc 攝nhiếp 無vô 生sanh 門môn 。 若nhược 依y 智trí 德đức 義nghĩa 便tiện 。 故cố 言ngôn 無vô 生sanh 門môn 。 此thử 應ưng 四tứ 句cú 。 生sanh 門môn 。 無vô 生sanh 門môn 。 雙song 亦diệc 。 雙song 非phi 。 若nhược 依y 斷đoạn 德đức 義nghĩa 便tiện 。 應ưng 有hữu 滅diệt 門môn 。 不bất 滅diệt 門môn 。 雙song 亦diệc 。 雙song 非phi 。 大đại 經kinh 舉cử 十thập 五ngũ 日nhật 月nguyệt 。 光quang 增tăng 正chánh 喻dụ 智trí 德đức 。 十thập 六lục 日nhật 月nguyệt 光quang 減giảm 正chánh 喻dụ 斷đoạn 德đức 。 輔phụ 行hành 云vân 。 既ký 從tùng 智trí 斷đoạn 二nhị 德đức 以dĩ 立lập 門môn 名danh 。 三tam 十thập 二nhị 門môn 未vị 嘗thường 別biệt 異dị 。 隨tùy 舉cử 一nhất 門môn 攝nhiếp 三tam 十thập 一nhất 。 智trí 則tắc 是thị 觀quán 。 斷đoạn 則tắc 是thị 止chỉ 。 觀quán 異dị 名danh 如như 。 釋thích 名danh 中trung 會hội 異dị 科khoa 說thuyết 。 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 依y 無vô 生sanh 門môn 說thuyết 破phá 法pháp 徧biến 。 則tắc 但đãn 有hữu 觀quán 而nhi 無vô 止chỉ 邪tà 。 次thứ 答đáp 中trung 言ngôn 破phá 徧biến 門môn 意ý 從tùng 事sự 偏thiên 說thuyết 者giả 。 約ước 理lý 而nhi 論luận 止Chỉ 觀Quán 同đồng 體thể 。 約ước 事sự 而nhi 辨biện 止Chỉ 觀Quán 隨tùy 宜nghi 。 故cố 無vô 生sanh 門môn 屬thuộc 於ư 智trí 德đức 。 智trí 德đức 是thị 觀quán 。 既ký 是thị 隨tùy 宜nghi 。 是thị 故cố 從tùng 事sự 偏thiên 說thuyết 無vô 妨phương 。 則tắc 不bất 可khả 以dĩ 。 止Chỉ 觀Quán 同đồng 體thể 而nhi 為vi 難nạn/nan 也dã 。 故cố 文văn 中trung 云vân 。 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 而nhi 盡tận 淨tịnh 之chi 者giả 。 破phá 徧biến 文văn 初sơ 云vân 。 若nhược 未vị 相tương 應ứng 。 應ứng 用dụng 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 而nhi 盡tận 淨tịnh 之chi 。 故cố 言ngôn 破phá 耳nhĩ 。 具cụ 如như 記ký 中trung 廣quảng 分phân 別biệt 說thuyết 者giả 。 安an 心tâm 破phá 徧biến 並tịnh 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 咸hàm 具cụ 定định 慧tuệ 。 今kim 據cứ 初sơ 心tâm 欲dục 入nhập 未vị 入nhập 。 隨tùy 事sự 調điều 熟thục 用dụng 與dữ 不bất 同đồng 。 或hoặc 宜nghi 有hữu 慧tuệ 之chi 定định 如như 前tiền 安an 心tâm 。 或hoặc 宜nghi 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 如như 今kim 破phá 徧biến 。 故cố 從tùng 行hành 立lập 名danh 名danh 不bất 虗hư 設thiết 。 又hựu 前tiền 安an 心tâm 中trung 先tiên 推thôi 法pháp 性tánh 。 義nghĩa 多đa 從tùng 定định 。 是thị 故cố 云vân 安an 。 今kim 此thử 破phá 徧biến 中trung 先tiên 準chuẩn 教giáo 門môn 。 義nghĩa 多đa 從tùng 慧tuệ 。 是thị 故cố 云vân 破phá 。 二nhị 文văn 兼kiêm 具cụ 法pháp 體thể 無vô 偏thiên 。 故cố 前tiền 信tín 。 法pháp 莫mạc 非phi 法pháp 性tánh 止Chỉ 觀Quán 故cố 也dã 。 今kim 此thử 無vô 生sanh 亦diệc 由do 同đồng 體thể 止Chỉ 觀Quán 故cố 也dã 。 故cố 會hội 異dị 中trung 云vân 。 止chỉ 中trung 有hữu 觀quán 觀quán 中trung 有hữu 止chỉ (# 云vân 云vân )# 。

十thập 六lục 料liệu 簡giản

禪thiền 境cảnh 初sơ 因nhân 緣duyên 妙diệu 境cảnh 中trung 云vân 不bất 同đồng 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 能năng 具cụ 三tam 千thiên 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 止Chỉ 觀Quán 所sở 觀quán 開khai 為vi 十thập 境cảnh 。 第đệ 六lục 即tức 是thị 禪thiền 定định 境cảnh 也dã 。 而nhi 禪thiền 定định 境cảnh 自tự 開khai 為vi 十thập 。 初sơ 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 。 十thập 神thần 通thông 禪thiền 前tiền 七thất 種chủng 禪thiền 但đãn 直trực 明minh 所sở 發phát 禪thiền 定định 之chi 相tướng 。 至chí 第đệ 八bát 因nhân 緣duyên 禪thiền 中trung 乃nãi 明minh 發phát 於ư 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 禪thiền 境cảnh 。 約ước 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 禪thiền 境cảnh 以dĩ 明minh 十thập 乘thừa 妙diệu 觀quán 。 而nhi 初sơ 妙diệu 境cảnh 中trung 乃nãi 云vân 。 不bất 同đồng 世thế 人nhân 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 能năng 具cụ 三tam 千thiên 。 故cố 云vân 禪thiền 境cảnh 。 句cú 初sơ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 初sơ 云vân 不bất 同đồng 等đẳng 也dã 。 然nhiên 止Chỉ 觀Quán 中trung 但đãn 云vân 。

復phục 次thứ 言ngôn 一nhất 念niệm 不bất 同đồng 世thế 人nhân 取thủ 著trước 一nhất 異dị 定định 相tương/tướng 。 一nhất 念niệm 乃nãi 是thị 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 而nhi 論luận 一nhất 耳nhĩ 。 止Chỉ 觀Quán 此thử 文văn 雖tuy 則tắc 不bất 言ngôn 百bách 界giới 三tam 千thiên 。 而nhi 前tiền 文văn 中trung 乃nãi 云vân 復phục 次thứ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 十thập 如như 十thập 境cảnh 在tại 一nhất 念niệm 心tâm 中trung 。 乃nãi 至chí 云vân 一nhất 人nhân 一nhất 念niệm 悉tất 皆giai 具cụ 足túc 。 十thập 界giới 十thập 如như 。 而nhi 又hựu 簡giản 於ư 不bất 同đồng 世thế 人nhân 取thủ 著trước 一nhất 異dị 定định 相tương/tướng 。 一nhất 念niệm 文văn 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 十thập 界giới 十thập 如như 乃nãi 是thị 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 而nhi 論luận 一nhất 念niệm 之chi 一nhất 。 十thập 界giới 十thập 如như 之chi 異dị 。 故cố 此thử 乃nãi 簡giản 不bất 同đồng 世thế 人nhân 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 能năng 具cụ 三tam 千thiên 也dã 。 輔phụ 行hành 解giải 此thử 具cụ 引dẫn 如như 前tiền 。 以dĩ 一nhất 例lệ 諸chư 。 文văn 中trung 引dẫn 之chi 。 此thử 不bất 煩phiền 錄lục 。 為vi 唯duy 此thử 中trung 諸chư 境cảnh 皆giai 然nhiên 者giả 。 今kim 問vấn 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 不bất 具cụ 三tam 千thiên 。 為vi 獨độc 在tại 此thử 禪thiền 境cảnh 之chi 中trung 因nhân 緣duyên 妙diệu 境cảnh 。 為vi 復phục 通thông 於ư 陰ấm 入nhập 煩phiền 惱não 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 妙diệu 境cảnh 中trung 皆giai 如như 是thị 邪tà 。 次thứ 答đáp 中trung 言ngôn 一nhất 切thiết 皆giai 爾nhĩ 者giả 。 意ý 云vân 文văn 雖tuy 在tại 此thử 義nghĩa 通thông 上thượng 下hạ 。 故cố 知tri 始thỉ 自tự 觀quán 陰ấm 入nhập 界giới 。 成thành 於ư 妙diệu 境cảnh 。 乃nãi 至chí 觀quán 於ư 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 成thành 妙diệu 境cảnh 。 一nhất 念niệm 具cụ 於ư 百bách 界giới 三tam 千thiên 皆giai 同đồng 於ư 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 能năng 具cụ 三tam 千thiên 。 並tịnh 是thị 約ước 於ư 非phi 一nhất 而nhi 論luận 一nhất 念niệm 。 非phi 異dị 而nhi 論luận 三tam 千thiên 耳nhĩ 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 。 一nhất 切thiết 皆giai 爾nhĩ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 故cố 知tri 三tam 千thiên 非phi 三tam 千thiên 。 具cụ 足túc 三tam 佛Phật 性tánh 。 三tam 千thiên 既ký 爾nhĩ 。 一nhất 念niệm 亦diệc 然nhiên 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 以dĩ 一nhất 例lệ 諸chư 。 部bộ 內nội 唯duy 有hữu 一nhất 文văn 說thuyết 之chi 。 以dĩ 此thử 一nhất 文văn 而nhi 均quân 上thượng 下hạ 。 使sử 處xứ 處xứ 文văn 義nghĩa 通thông 徹triệt 照chiếu 然nhiên 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 但đãn 止Chỉ 觀Quán 如như 此thử 。 以dĩ 至chí 妙diệu 玄huyền 文văn 句cú 亦diệc 然nhiên 。 近cận 來lai 學học 者giả 都đô 迷mê 此thử 旨chỉ 。 將tương 何hà 以dĩ 明minh 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 乃nãi 是thị 終chung 窮cùng 究cứu 竟cánh 極cực 說thuyết 。 章chương 安an 云vân 。 若nhược 定định 謂vị 一nhất 念niệm 具cụ 含hàm 萬vạn 法pháp 。 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 同đồng 迦ca 毗tỳ 羅la 外ngoại 道đạo 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 計kế 。 若nhược 定định 謂vị 心tâm 無vô 萬vạn 法pháp 修tu 之chi 方phương 有hữu 。 即tức 同đồng 優ưu 樓lâu 僧Tăng 佉khư 外ngoại 道đạo 因nhân 中trung 無vô 果quả 之chi 計kế 。 若nhược 定định 謂vị 亦diệc 具cụ 亦diệc 不bất 具cụ 。 即tức 同đồng 勒lặc 娑sa 婆bà 外ngoại 道đạo 因nhân 中trung 亦diệc 有hữu 果quả 亦diệc 無vô 果quả 之chi 計kế 。 以dĩ 至chí 六lục 師sư 各các 有hữu 計kế 著trước 。 並tịnh 屬thuộc 外ngoại 道đạo 之chi 所sở 計kế 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 若nhược 聞văn 心tâm 具cụ 萬vạn 法pháp 。 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 謂vị 如như 囊nang 盛thịnh 沙sa 。 若nhược 聞văn 心tâm 無vô 萬vạn 法pháp 。 即tức 謂vị 猶do 如như 兔thố 角giác 。 斯tư 並tịnh 永vĩnh 執chấp 。 邪tà 見kiến 之chi 人nhân 。 何hà 可khả 論luận 道đạo 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 喻dụ 以dĩ 癡si 王vương 求cầu 於ư 斷đoạn 弦huyền 之chi 聲thanh 。 蓋cái 由do 此thử 也dã 。 以dĩ 此thử 明minh 之chi 。 近cận 代đại 所sở 傳truyền 。 止Chỉ 觀Quán 之chi 道Đạo 。 率suất 爾nhĩ 發phát 頭đầu 便tiện 謂vị 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 三tam 千thiên 。 豈khởi 不bất 同đồng 彼bỉ 迦ca 毗tỳ 羅la 哉tai 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 何hà 故cố 聞văn 於ư 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 泯mẫn 絕tuyệt 叵phả 得đắc 。 輙triếp 便tiện 難nạn/nan 云vân 打đả 疊điệp 向hướng 於ư 何hà 方phương 而nhi 去khứ 。 嗚ô 呼hô 哀ai 哉tai 。 此thử 等đẳng 師sư 徒đồ 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 不bất 知tri 一nhất 念niệm 。 諸chư 法pháp 寂tịch 然nhiên 。 故cố 使sử 於ư 今kim 不bất 解giải 妄vọng 念niệm 無vô 一nhất 異dị 相tướng 。 達đạt 此thử 無vô 相tướng 空không 中trung 之chi 理lý 。 方phương 能năng 具cụ 足túc 三tam 千thiên 妙diệu 假giả 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 帝đế 網võng 重trùng 重trùng 。 且thả 執chấp 權quyền 迷mê 實thật 則tắc 權quyền 實thật 俱câu 亡vong 。 況huống 執chấp 邪tà 迷mê 正chánh 其kỳ 道đạo 何hà 在tại 。 尚thượng 非phi 小Tiểu 乘Thừa 入nhập 道đạo 之chi 門môn 。 豈khởi 能năng 通thông 於ư 大Đại 乘Thừa 妙diệu 性tánh 邪tà 。 故cố 知tri 若nhược 迷mê 此thử 旨chỉ 。 不bất 請thỉnh 濫lạm 傳truyền 吾ngô 教giáo 。 自tự 誤ngộ 誤ngộ 他tha 非phi 同đồng 小tiểu 事sự 。 幸hạnh 希hy 後hậu 德đức 試thí 為vi 思tư 之chi 。

十thập 七thất 料liệu 簡giản

以dĩ 據cứ 理lý 不bất 隔cách 難nạn/nan 取thủ 著trước 不bất 具cụ 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 言ngôn 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 若nhược 者giả 如như 也dã 。 爾nhĩ 者giả 詞từ 之chi 必tất 然nhiên 也dã 。 謂vị 若nhược 如như 上thượng 所sở 說thuyết 者giả 。 應ưng 當đương 取thủ 著trước 之chi 心tâm 凡phàm 情tình 妄vọng 念niệm 不bất 具cụ 三tam 千thiên 之chi 妙diệu 法Pháp 邪tà 。 此thử 中trung 所sở 問vấn 既ký 言ngôn 應ưng 當đương 取thủ 著trước 心tâm 中trung 不bất 具cụ 三tam 千thiên 。 則tắc 是thị 據cứ 理lý 不bất 隔cách 取thủ 著trước 亦diệc 具cụ 三tam 千thiên 。 以dĩ 難nạn/nan 修tu 觀quán 觀quán 於ư 妙diệu 境cảnh 簡giản 異dị 妄vọng 念niệm 之chi 不bất 具cụ 耳nhĩ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 據cứ 理lý 論luận 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 亦diệc 何hà 隔cách 於ư 取thủ 著trước 妄vọng 情tình 。 須tu 知tri 據cứ 理lý 不bất 隔cách 妄vọng 念niệm 亦diệc 具cụ 三tam 千thiên 。 與dữ 輔phụ 行hành 云vân 。 故cố 至chí 止Chỉ 觀Quán 正chánh 明minh 觀quán 法pháp 並tịnh 以dĩ 三tam 千thiên 而nhi 為vi 指chỉ 南nam 。 不bất 可khả 雷lôi 同đồng 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 文văn 那na 云vân 又hựu 亦diệc 不bất 同đồng 偏thiên 小tiểu 妄vọng 念niệm 以dĩ 為vi 所sở 照chiếu 。 由do 是thị 明minh 之chi 。 十thập 乘thừa 初sơ 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 一nhất 念niệm 具cụ 於ư 三tam 千thiên 之chi 法pháp 。 不bất 可khả 濫lạm 於ư 取thủ 著trước 妄vọng 情tình 據cứ 理lý 不bất 隔cách 亦diệc 具cụ 三tam 千thiên 也dã 。 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 近cận 人nhân 競cạnh 說thuyết 三tam 境cảnh 之chi 中trung 初sơ 性tánh 德đức 境cảnh 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 於ư 六lục 即tức 中trung 是thị 理lý 即tức 收thu 。 於ư 文văn 句cú 記ký 四tứ 句cú 立lập 法pháp 。 乃nãi 是thị 理lý 則tắc 性tánh 德đức 緣duyên 了liễu 。 殊thù 乖quai 文văn 意ý 甚thậm 失thất 旨chỉ 歸quy 。 雖tuy 輔phụ 行hành 云vân 。 性tánh 德đức 緣duyên 了liễu 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 斯tư 乃nãi 約ước 於ư 真Chân 如Như 觀quán 理lý 。 照chiếu 於ư 性tánh 德đức 本bổn 自tự 二nhị 空không 耳nhĩ 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 誠thành 可khả 悲bi 哉tai 。 次thứ 答đáp 中trung 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 明minh 取thủ 著trước 不bất 具cụ 異dị 於ư 據cứ 理lý 不bất 隔cách 意ý 言ngôn 。 止Chỉ 觀Quán 中trung 云vân 。 一nhất 念niệm 不bất 同đồng 世thế 人nhân 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 能năng 具cụ 三tam 千thiên 者giả 。 此thử 乃nãi 準chuẩn 的đích 用dụng 於ư 妙diệu 觀quán 觀quán 於ư 妙diệu 境cảnh 而nhi 說thuyết 一nhất 念niệm 具cụ 三tam 千thiên 耳nhĩ 。 不bất 可khả 同đồng 於ư 據cứ 埋mai 而nhi 論luận 不bất 隔cách 妄vọng 情tình 任nhậm 運vận 本bổn 具cụ 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 此thử 據cứ 初sơ 心tâm 習tập 觀quán 之chi 人nhân 。 恐khủng 濫lạm 託thác 於ư 妄vọng 情tình 觀quán 境cảnh (# 妄vọng 情tình 觀quán 境cảnh 即tức 向hướng 所sở 謂vị 頑ngoan 境cảnh 及cập 偏thiên 小tiểu 妄vọng 心tâm 也dã )# 。 是thị 故cố 應ưng 須tu 簡giản 示thị 入nhập 門môn 。 簡giản 示thị 入nhập 門môn 即tức 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 不bất 同đồng 世thế 人nhân 取thủ 著trước 一nhất 念niệm 能năng 具cụ 三tam 千thiên 。 乃nãi 是thị 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 而nhi 論luận 一nhất 念niệm 具cụ 三tam 千thiên 耳nhĩ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 為vi 是thị 何hà 等đẳng 。 一nhất 心tâm 能năng 具cụ 。 故cố 簡giản 示thị 言ngôn 。 不bất 得đắc 同đồng 於ư 妄vọng 計kế 一nhất 念niệm 。 能năng 了liễu 妄vọng 念niệm 無vô 一nhất 異dị 相tướng 。 達đạt 此thử 無vô 相tướng 具cụ 一nhất 切thiết 心tâm 三tam 千thiên 具cụ 足túc 。 方phương 能năng 照chiếu 於ư 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 辨biện 別biệt 真chân 偽ngụy 。 故cố 名danh 簡giản 示thị 。 從tùng 茲tư 入nhập 道đạo 故cố 名danh 為vi 門môn 。 次thứ 取thủ 著trước 下hạ 。 明minh 能năng 了liễu 取thủ 著trước 妄vọng 念niệm 成thành 三tam 諦đế 之chi 境cảnh 。 取thủ 著trước 之chi 心tâm 本bổn 是thị 諸chư 法pháp 者giả 。 據cứ 理lý 雖tuy 則tắc 不bất 隔cách 。 望vọng 觀quán 乃nãi 屬thuộc 於ư 事sự 。 是thị 故cố 取thủ 著trước 之chi 心tâm 本bổn 是thị 陰ấm 等đẳng 諸chư 法pháp 。 亦diệc 如như 前tiền 文văn 云vân 。 眾chúng 生sanh 久cửu 劫kiếp 但đãn 著trước 諸chư 法pháp 也dã 。 照chiếu 此thử 著trước 心tâm 緣duyên 生sanh 虗hư 假giả 假giả 中trung (# 中trung 字tự 但đãn 是thị 語ngữ 助trợ 而nhi 已dĩ )# 三tam 千thiên 者giả 。 即tức 能năng 了liễu 妄vọng 念niệm 陰ấm 入nhập 從tùng 賴lại 緣duyên 生sanh 。 虗hư 假giả 無vô 實thật 非phi 一nhất 異dị 相tướng 。 方phương 能năng 具cụ 足túc 三tam 千thiên 之chi 法pháp 。 故cố 得đắc 名danh 為vi 假giả 中trung 三tam 千thiên 也dã 。 自tự 體thể 性tánh 空không 者giả 。 達đạt 於ư 性tánh 具cụ 三tam 千thiên 俗tục 假giả 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 (# 諸chư 文văn 所sở 明minh 圓viên 教giáo 三tam 諦đế 。 而nhi 其kỳ 俗tục 諦đế 乃nãi 是thị 幻huyễn 有hữu 。 幻huyễn 有hữu 無vô 實thật 但đãn 存tồn 俗tục 假giả 名danh 字tự 而nhi 已dĩ )# 。 名danh 字tự 叵phả 得đắc 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 自tự 體thể 性tánh 空không 。 即tức 真Chân 諦Đế 也dã 即tức 是thị 心tâm 性tánh 者giả 。 空không 假giả 俱câu 蕩đãng 二nhị 邊biên 雙song 亡vong 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 心tâm 性tánh 不bất 動động 假giả 立lập 中trung 名danh 也dã 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 圓viên 妙diệu 三tam 諦đế 者giả 。 總tổng 結kết 上thượng 文văn 也dã 。 故cố 三tam 千thiên 妙diệu 假giả 即tức 空không 即tức 中trung 。 乃nãi 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 圓viên 妙diệu 之chi 三tam 諦đế 矣hĩ 。 三tam 舉cử 空không 華hoa 為ví 喻dụ 者giả 。 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 。 比tỉ 況huống 名danh 譬thí 。 曉hiểu 訓huấn 名danh 喻dụ 。 即tức 託thác 此thử 比tỉ 彼bỉ 。 寄ký 淺thiển 訓huấn 深thâm 也dã 。 空không 喻dụ 真Chân 如Như 三tam 諦đế 妙diệu 理lý 。 華hoa 喻dụ 諸chư 法pháp 取thủ 著trước 妄vọng 情tình 。 華hoa 與dữ 空không 體thể 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 喻dụ 於ư 真chân 妄vọng 其kỳ 理lý 本bổn 同đồng 。 此thử 空không 不bất 當đương 華hoa 之chi 與dữ 空không 。 喻dụ 於ư 本bổn 性tánh 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 。 妄vọng 元nguyên 叵phả 得đắc 真chân 亦diệc 無vô 名danh 對đối 華hoa 說thuyết 空không 。 喻dụ 於ư 對đối 治trị 取thủ 著trước 妄vọng 情tình 。 乃nãi 說thuyết 三tam 諦đế 真chân 實thật 之chi 理lý 。 空không 無vô 名danh 字tự 。 喻dụ 於ư 真chân 理lý 對đối 妄vọng 立lập 。 而nhi 今kim 既ký 照chiếu 妄vọng 情tình 叵phả 得đắc 。 是thị 故cố 真chân 理lý 名danh 字tự 亦diệc 無vô 。 故cố 金kim 剛cang 錍bề 四tứ 十thập 六lục 問vấn 中trung 有hữu 空không 華hoa 一nhất 問vấn 。 故cố 彼bỉ 問vấn 云vân 。 病bệnh 眼nhãn 見kiến 華hoa 。 華hoa 處xứ 空không 處xứ 。 同đồng 異dị 存tồn 沒một 。 法pháp 譬thí 如như 何hà 。 今kim 此thử 與dữ 彼bỉ 辭từ 異dị 意ý 同đồng 。 何hà 者giả 。 太thái 虗hư 空không 中trung 本bổn 自tự 無vô 華hoa 。 由do 病bệnh 眼nhãn 者giả 徧biến 空không 見kiến 華hoa 。 是thị 故cố 名danh 存tồn 而nhi 虗hư 空không 中trung 華hoa 實thật 不bất 生sanh 。 病bệnh 眼nhãn 若nhược 除trừ 見kiến 空không 無vô 華hoa 。 是thị 故cố 名danh 沒một 而nhi 實thật 無vô 華hoa 。 於ư 空không 中trung 滅diệt 。 以dĩ 病bệnh 眼nhãn 故cố 於ư 空không 見kiến 華hoa 。 空không 華hoa 處xứ 異dị 。 若nhược 能năng 體thể 病bệnh 知tri 華hoa 即tức 空không 。 空không 華hoa 處xứ 同đồng 。 無vô 明minh 本bổn 惑hoặc 佛Phật 眼nhãn 不bất 明minh 。 於ư 法pháp 性tánh 空không 見kiến 於ư 諸chư 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 存tồn 而nhi 法pháp 性tánh 空không 。 妄vọng 情tình 諸chư 法pháp 實thật 不bất 曾tằng 生sanh 。 本bổn 惑hoặc 若nhược 除trừ 佛Phật 眼nhãn 圓viên 照chiếu 。 見kiến 法pháp 性tánh 空không 諸chư 法pháp 叵phả 得đắc 。 故cố 名danh 為vi 沒một 。 然nhiên 而nhi 諸chư 法pháp 實thật 不bất 從tùng 於ư 法pháp 性tánh 空không 滅diệt 。 以dĩ 本bổn 惑hoặc 故cố 於ư 法pháp 性tánh 空không 見kiến 於ư 諸chư 法pháp 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 。 與dữ 法pháp 性tánh 空không 其kỳ 處xứ 則tắc 異dị 。 若nhược 達đạt 本bổn 惑hoặc 則tắc 知tri 諸chư 法pháp 即tức 是thị 性tánh 空không 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 。 與dữ 法pháp 性tánh 空không 其kỳ 體thể 本bổn 同đồng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 空không 華hoa 處xứ 同đồng 即tức 是thị 今kim 文văn 華hoa 與dữ 空không 體thể 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 此thử 空không 不bất 當đương 華hoa 之chi 與dữ 空không 及cập 以dĩ 下hạ 句cú 空không 無vô 名danh 字tự 也dã 。 空không 華hoa 處xứ 異dị 即tức 是thị 今kim 文văn 對đối 華hoa 說thuyết 空không 也dã 。 四tứ 以dĩ 此thử 下hạ 。 例lệ 推thôi 諸chư 法pháp 。 以dĩ 此thử 空không 華hoa 之chi 喻dụ 。 委ủy 悉tất 推thôi 尋tầm 真chân 妄vọng 事sự 理lý 迷mê 悟ngộ 縛phược 脫thoát 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 莫mạc 不bất 皆giai 如như 空không 華hoa 之chi 喻dụ 也dã 。

十thập 八bát 料liệu 簡giản

因nhân 緣duyên 妙diệu 境cảnh 文văn 中trung 以dĩ 三tam 道đạo 對đối 三tam 德đức 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 束thúc 為vi 三tam 道đạo 者giả 。 即tức 是thị 收thu 束thúc 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 出xuất 三tam 道đạo 也dã 。 故cố 無vô 明minh 。 愛ái 。 取thủ 即tức 煩phiền 惱não 道đạo 。 行hành 。 有hữu 即tức 業nghiệp 道đạo 。 識thức 等đẳng 五ngũ 支chi 及cập 以dĩ 生sanh 死tử 即tức 苦khổ 道đạo 。 以dĩ 對đối 三tam 德đức 者giả 。 無vô 明minh 。 愛ái 。 取thủ 轉chuyển 變biến 為vi 明minh 。 即tức 般Bát 若Nhã 德đức 。 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 行hành 。 有hữu 業nghiệp 縛phược 變biến 成thành 解giải 脫thoát 德đức 。 即tức 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 苦khổ 道đạo 是thị 生sanh 死tử 。 變biến 成thành 法Pháp 身thân 德đức 。 即tức 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 此thử 從tùng 別biệt 對đối 而nhi 說thuyết 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 別biệt 對đối 者giả 。 翻phiên 對đối 義nghĩa 便tiện 。 若nhược 通thông 論luận 者giả 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 真Chân 如Như 實thật 理lý 名danh 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 法Pháp 身thân 德đức 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 智trí 慧tuệ 是thị 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 般Bát 若Nhã 德đức 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 心tâm 具cụ 足túc 諸chư 行hành 。 是thị 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 解giải 脫thoát 德đức 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 通thông 對đối 者giả 據cứ 理lý 通thông 故cố 。 雖tuy 有hữu 通thông 別biệt 皆giai 是thị 圓viên 義nghĩa 也dã 。 苦khổ 身thân 質chất 礙ngại 那na 對đối 法Pháp 身thân 者giả 。 即tức 是thị 問vấn 於ư 別biệt 對đối 三tam 德đức 以dĩ 苦khổ 道đạo 對đối 法Pháp 身thân 也dã 。 識thức 等đẳng 七thất 支chi 苦khổ 道đạo 之chi 身thân 既ký 是thị 分phân 段đoạn 質chất 礙ngại 之chi 軀khu 。 何hà 得đắc 對đối 於ư 中trung 道đạo 正chánh 因nhân 法Pháp 身thân 無vô 相tướng 邪tà 。 次thứ 答đáp 中trung 言ngôn 此thử 約ước 理lý 說thuyết 等đẳng 者giả 。 約ước 於ư 性tánh 德đức 之chi 理lý 而nhi 說thuyết 。 是thị 故cố 的đích 相tương/tướng 翻phiên 對đối 。 以dĩ 苦khổ 道đạo 之chi 身thân 對đối 遮già 那na 之chi 身thân 。 是thị 故cố 作tác 此thử 翻phiên 對đối 說thuyết 耳nhĩ 。 故cố 文văn 句cú 記ký 釋thích 三tam 道đạo 即tức 三tam 德đức 是thị 相tương 對đối 論luận 種chủng 云vân 。 言ngôn 相tương 對đối 者giả 。 且thả 從tùng 當đương 體thể 敵địch 對đối 相tương/tướng 翻phiên 。 即tức 事sự 理lý 因nhân 果quả 迷mê 悟ngộ 縛phược 脫thoát 等đẳng 始thỉ 終chung 理lý 一nhất 。 故cố 名danh 為vi 性tánh 。 有hữu 生sanh 性tánh 故cố 。 故cố 名danh 為vi 種chủng 。 生sanh 時thời 此thử 種chủng 純thuần 變biến 為vi 修tu 。 且thả 從tùng 當đương 體thể 敵địch 對đối 相tương/tướng 翻phiên 。 雖tuy 則tắc 如như 此thử 。 其kỳ 如như 三tam 道đạo 三tam 德đức 之chi 性tánh 本bổn 無vô 二nhị 體thể 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 華hoa 與dữ 空không 體thể 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 故cố 今kim 謂vị 之chi 實thật 論luận 三tam 德đức 體thể 更cánh 無vô 前tiền 後hậu 。 若nhược 約ước 迷mê 悟ngộ 當đương 體thể 敵địch 對đối 相tương/tướng 翻phiên 而nhi 說thuyết 。 則tắc 三tam 道đạo 在tại 前tiền 。 無vô 始thỉ 本bổn 迷mê 故cố 也dã 。 三tam 德đức 在tại 後hậu 。 今kim 日nhật 方phương 悟ngộ 故cố 也dã 。 前tiền 後hậu 雖tuy 分phần/phân 體thể 非phi 隔cách 異dị 。 是thị 故cố 得đắc 云vân 始thỉ 終chung 理lý 一nhất 。 且thả 論luận 無vô 始thỉ 苦khổ 輪luân (# 止Chỉ 觀Quán 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 輪luân 。 束thúc 縛phược 不bất 窮cùng 故cố 名danh 為vi 輪luân 。 輔phụ 行hành 云vân 。 展triển 轉chuyển 不bất 窮cùng 。 猶do 如như 車xa 輪luân 。 今kim 文văn 且thả 明minh 苦khổ 道đạo 故cố 云vân 苦khổ 輪luân 耳nhĩ )# 無vô 際tế (# 既ký 是thị 無vô 窮cùng 故cố 無vô 際tế 畔bạn )# 。 與dữ 業nghiệp 煩phiền 惱não 不bất 並tịnh (# 不bất 一nhất 也dã )# 不bất 別biệt (# 不bất 異dị 也dã )# 者giả 。 未vị 言ngôn 今kim 文văn 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 是thị 故cố 且thả 論luận 無vô 始thỉ 三tam 道đạo 。 且thả 論luận 無vô 始thỉ 三tam 道đạo 尚thượng 然nhiên 。 況huống 今kim 妙diệu 觀quán 觀quán 於ư 妙diệu 境cảnh 邪tà 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 況huống 今kim 文văn 中trung 等đẳng 也dã 。 故cố 大đại 經kinh 三tam 十thập 六lục 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 身thân 及cập 煩phiền 惱não 。 俱câu 無vô 先tiên 後hậu 。 一nhất 時thời 而nhi 有hữu 。 雖tuy 一nhất 時thời 有hữu 。 要yếu 因nhân 煩phiền 惱não 。 而nhi 得đắc 有hữu 身thân 。 終chung 不bất 因nhân 身thân 而nhi 有hữu 煩phiền 惱não 。 荊kinh 谿khê 私tư 謂vị 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 云vân 無vô 始thỉ 者giả 。 不bất 獨độc 云vân 身thân 。 不bất 獨độc 煩phiền 惱não 。 若nhược 一nhất 在tại 先tiên 一nhất 則tắc 有hữu 始thỉ 。 今kim 經kinh 從tùng 於ư 對đối 治trị 機cơ 說thuyết 。 故cố 云vân 要yếu 因nhân 煩phiền 惱não 。 而nhi 得đắc 有hữu 身thân 。 實thật 而nhi 言ngôn 之chi 。 非phi 但đãn 過quá 去khứ 言ngôn 無vô 先tiên 後hậu 。 只chỉ 於ư 現hiện 在tại 煩phiền 惱não 為vi 身thân 。 而nhi 作tác 因nhân 時thời 亦diệc 無vô 先tiên 後hậu 。 何hà 者giả 。 因nhân 果quả 無vô 二nhị 色sắc 心tâm 體thể 一nhất 。 三tam 道đạo 三tam 德đức 一nhất 念niệm 無vô 乖quai 。 五ngũ 陰ấm 五ngũ 脫thoát 剎sát 那na 理lý 等đẳng 。 貴quý 在tại 破phá 執chấp 。 破phá 執chấp 了liễu 已dĩ 性tánh 同đồng 虗hư 空không 。 空không 無vô 先tiên 後hậu 內nội 外ngoại 誰thùy 施thí 。 三tam 十thập 六lục 軸trục 唯duy 從tùng 涅Niết 槃Bàn 。 五ngũ 十thập 二nhị 眾chúng 咸hàm 成thành 佛Phật 性tánh 。 故cố 今kim 謂vị 之chi 約ước 於ư 一nhất 念niệm 十thập 界giới 百bách 界giới 以dĩ 論luận 因nhân 緣duyên (# 止Chỉ 觀Quán 云vân 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 十thập 如như 十thập 境cảnh 在tại 一nhất 念niệm 心tâm 中trung )# 。 約ước 此thử 因nhân 緣duyên 以dĩ 論luận 三tam 道đạo (# 束thúc 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 為vi 三tam 道đạo )# 。 約ước 此thử 三tam 道đạo 以dĩ 論luận 三tam 德đức (# 即tức 以dĩ 三tam 道đạo 別biệt 對đối 三tam 德đức )# 。 既ký 在tại 一nhất 念niệm 。 是thị 故cố 三tam 道đạo 及cập 以dĩ 三tam 德đức 並tịnh 無vô 前tiền 後hậu 。 故cố 性tánh 德đức 三tam 因nhân 無vô 時thời 不bất 具cụ (# 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 性tánh 德đức 因nhân 中trung 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 名danh 三tam 佛Phật 性tánh 。 修tu 德đức 果quả 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 名danh 為vi 三tam 德đức 含hàm 生sanh ○# 具cụ 足túc 故cố 云vân 爾nhĩ )# 。 理lý 體thể 既ký 同đồng 。 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 。 豈khởi 得đắc 更cánh 問vấn 苦khổ 身thân 質chất 礙ngại 那na 對đối 法Pháp 身thân 邪tà 。

十thập 九cửu 料liệu 簡giản

一nhất 家gia 所sở 傳truyền 理lý 事sự 三tam 觀quán 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 中trung 引dẫn 有hữu 人nhân 問vấn 云vân 。 此thử 土thổ/độ 真chân 詮thuyên 稟bẩm 承thừa 有hữu 緒tự 者giả 。 有hữu 人nhân 即tức 是thị 濫lạm 禪thiền 之chi 人nhân 也dã 。 彼bỉ 濫lạm 禪thiền 人nhân 見kiến 今kim 天thiên 台thai 說thuyết 於ư 止Chỉ 觀Quán 修tu 證chứng 之chi 法pháp 。 乃nãi 設thiết 問vấn 云vân 此thử 土thổ/độ 真chân 詮thuyên 稟bẩm 承thừa 有hữu 緒tự (# 緒tự 者giả 由do 也dã 耑# 也dã )# 。 西tây 域vực 始thỉ 自tự 迦Ca 葉Diếp 傳truyền 燈đăng 。 此thử 土thổ/độ 初sơ 則tắc 達đạt 磨ma 持trì 法Pháp 。 而nhi 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 是thị 佛Phật 心tâm 印ấn 。 故cố 曰viết 真chân 詮thuyên 遞đệ 相tương 分phân 付phó 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 稟bẩm 承thừa 有hữu 緒tự 。 雖tuy 教giáo 科khoa 開khai 廣quảng 者giả 。 科khoa 者giả 條điều 也dã 品phẩm 也dã 。 謂vị 教giáo 門môn 科khoa 目mục 條điều 品phẩm 為vi 緣duyên 開khai 之chi 廣quảng 愽# 。 即tức 一nhất 代đại 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 也dã 。 而nhi 本bổn 味vị 仍nhưng 存tồn 者giả 。 即tức 真chân 詮thuyên 心tâm 印ấn 有hữu 在tại 也dã 。 但đãn 尋tầm 求cầu 此thử 真chân 詮thuyên 宗tông 源nguyên 。 自tự 然nhiên 可khả 得đắc 會hội 於ư 根căn 本bổn 。 何hà 須tu 天thiên 台thai 復phục 更cánh 立lập 於ư 實thật 相tướng 觀quán 理lý 一nhất 心tâm 之chi 三tam 觀quán 。 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 四tứ 運vận 等đẳng 推thôi 檢kiểm 。 溷hỗn (# 胡hồ 困khốn 切thiết )# 濁trược 於ư 我ngã 心tâm 水thủy 清thanh 流lưu 邪tà 。 所sở 以dĩ 濫lạm 禪thiền 之chi 者giả 亦diệc 有hữu 謂vị 之chi 。 若nhược 未vị 頓đốn 超siêu 方phương 便tiện 且thả 於ư 教giáo 法pháp 留lưu 心tâm 等đẳng 。 以dĩ 彼bỉ 自tự 謂vị 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 頓đốn 超siêu 方phương 便tiện 。 乃nãi 是thị 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 故cố 也dã 。 遂toại 斥xích 依y 經kinh 立lập 行hành 之chi 人nhân 乃nãi 是thị 偏thiên 小tiểu 。 漸tiệm 次thứ 方phương 便tiện 。 此thử 蓋cái 濫lạm 禪thiền 之chi 者giả 迷mê 於ư 圓viên 頓đốn 修tu 行hành 方phương 法pháp 。 偏thiên 計kế 理lý 性tánh 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 而nhi 廢phế 修tu 德đức 解giải 行hành 二nhị 門môn 。 端đoan 拱củng 無vô 為vi 。 乃nãi 言ngôn 我ngã 是thị 頓đốn 機cơ 直trực 入nhập 。 若nhược 諸chư 經kinh 論luận 乃nãi 被bị 中trung 下hạ 。 漸tiệm 次thứ 之chi 流lưu 一nhất 家gia 所sở 斥xích 。 暗ám 證chứng 之chi 徒đồ 良lương 由do 於ư 此thử 。 亦diệc 如như 圭# 峯phong 禪thiền 源nguyên 詮thuyên 云vân 。 達đạt 磨ma 未vị 到đáo 。 古cổ 來lai 諸chư 家gia 所sở 解giải 皆giai 是thị 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 南nam 嶽nhạc 天thiên 台thai 依y 三tam 諦đế 理lý 修tu 三tam 止Chỉ 觀Quán 。 教giáo 義nghĩa 雖tuy 圓viên 終chung 成thành 次thứ 第đệ 。 唯duy 達đạt 磨ma 所sở 傳truyền 最Tối 上Thượng 乘Thừa 禪thiền 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 禪thiền 。 頓đốn 同đồng 佛Phật 體thể 逈huýnh 異dị 諸chư 門môn 。 又hựu 云vân 。 講giảng 者giả 偏thiên 談đàm 漸tiệm 義nghĩa 。 禪thiền 徒đồ 多đa 示thị 頓đốn 門môn 。 又hựu 自tự 謂vị 之chi 禪thiền 遇ngộ 南nam 宗tông 教giáo 逢phùng 圓viên 覺giác 。 嗚ô 呼hô 。 圭# 峯phong 濫lạm 附phụ 他tha 禪thiền 。 謬mậu 斥xích 衡hành 嶽nhạc 。 孔khổng 子tử 所sở 謂vị 道đạo 聽thính 塗đồ 說thuyết 德đức 之chi 棄khí 也dã 。 具cụ 如như 大đại 部bộ 補bổ 註chú 中trung 辨biện 。 又hựu 清thanh 涼lương 云vân 。 賢hiền 首thủ 所sở 立lập 頓đốn 教giáo 。 訶ha 教giáo 泯mẫn 相tương/tướng 即tức 順thuận 禪thiền 宗tông 。 悲bi 哉tai 。 清thanh 凉# 一nhất 至chí 於ư 此thử 。 吾ngô 佛Phật 所sở 說thuyết 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 奚hề 嘗thường 少thiểu 於ư 訶ha 泯mẫn 遣khiển 蕩đãng 邪tà 。 又hựu 有hữu 人nhân 謂vị 。 崇sùng 法pháp 禪thiền 師sư 昔tích 日nhật 聽thính 律luật 。 乃nãi 歎thán 云vân 。 解giải 脫thoát 之chi 道đạo 。 天thiên 壤nhưỡng 相tương/tướng 隔cách 。 遂toại 棄khí 之chi 。 學học 經kinh 論luận 。 洞đỗng 明minh 智trí 者giả 一nhất 宗tông 偏thiên 說thuyết 法Pháp 華hoa 十thập 妙diệu 。 後hậu 又hựu 歎thán 云vân 。 余dư 以dĩ 不bất 退thoái 心tâm 。 慕mộ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。 當đương 自tự 初Sơ 地Địa 至chí 於ư 十Thập 地Địa 。 豈khởi 為vi 名danh 相tướng 所sở 縛phược 邪tà 。 乃nãi 捨xả 之chi 直trực 造tạo 韶thiều 禪thiền 師sư 道Đạo 場Tràng 。 韶thiều 公công 接tiếp 之chi 云vân 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 者giả 佛Phật 之chi 理lý 也dã 。 百bách 福phước 莊trang 嚴nghiêm 。 無vô 一nhất 善thiện 可khả 棄khí 者giả 佛Phật 之chi 事sự 也dã 。 雖tuy 分phần/phân 二nhị 途đồ 皆giai 強cường/cưỡng 名danh 耳nhĩ 。 吾ngô 是thị 崇sùng 壽thọ 之chi 子tử 玄huyền 沙sa 之chi 孫tôn 。 建kiến 大đại 法Pháp 幢tràng 。 以dĩ 金kim 剛cang 體thể 全toàn 付phó 於ư 汝nhữ 。 今kim 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 將tương 何hà 以dĩ 為vi 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 乎hồ 。 戒giới 律luật 是thị 三tam 學học 之chi 初sơ 章chương 。 入nhập 道đạo 之chi 前tiền 陣trận 。 何hà 乖quai 解giải 脫thoát 之chi 路lộ 邪tà 。 況huống 維duy 摩ma 云vân 。 其kỳ 知tri 此thử 者giả 。 是thị 名danh 奉phụng 律luật 。 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 何hà 法pháp 非phi 律luật 乎hồ 。 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 。 豈khởi 以dĩ 名danh 相tướng 束thúc 縛phược 於ư 人nhân 邪tà 。 苟cẩu 如như 韶thiều 公công 所sở 說thuyết 。 將tương 何hà 以dĩ 高cao 南nam 嶽nhạc 天thiên 台thai 邪tà 。 而nhi 崇sùng 法pháp 禪thiền 師sư 云vân 為vi 名danh 相tướng 所sở 縛phược 者giả 。 自tự 是thị 汝nhữ 學học 天thiên 台thai 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 耳nhĩ 。 而nhi 十thập 妙diệu 之chi 法pháp 奚hề 嘗thường 束thúc 縛phược 於ư 汝nhữ 哉tai 。 諒# 是thị 徒đồ 聞văn 十thập 妙diệu 之chi 名danh 。 不bất 達đạt 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 之chi 旨chỉ 。 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 。 真chân 可khả 哀ai 哉tai 。 孟# 子tử 云vân 。 吾ngô 聞văn 出xuất 於ư 幽u 谷cốc 遷thiên 于vu 喬kiều 木mộc 者giả 。 未vị 聞văn 下hạ 喬kiều 木mộc 而nhi 入nhập 於ư 幽u 谷cốc 者giả 。 斯tư 言ngôn 信tín 矣hĩ 。

次thứ 答đáp 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 責trách 來lai 問vấn 濬# (# 私tư 閏nhuận 切thiết 深thâm 也dã )# 流lưu 本bổn 清thanh 撓nạo (# 玉ngọc 篇thiên 云vân 乃nãi 飽bão 乃nãi 教giáo 二nhị 切thiết 訓huấn 亂loạn 也dã )# 之chi 未vị 濁trược 者giả 。 先tiên 責trách 所sở 問vấn 云vân 四tứ 運vận 推thôi 撿kiểm 溷hỗn 我ngã 清thanh 流lưu 也dã 。 是thị 知tri 深thâm 流lưu 本bổn 自tự 清thanh 潔khiết 。 設thiết 使sử 撓nạo 之chi 亦diệc 未vị 溷hỗn 濁trược 。 何hà 得đắc 聞văn 於ư 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 推thôi 撿kiểm 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 叵phả 得đắc 。 自tự 疑nghi 謂vị 之chi 亂loạn 於ư 清thanh 淨tịnh 之chi 心tâm 邪tà 。 次thứ 真chân 源nguyên 下hạ 。 責trách 其kỳ 所sở 問vấn 云vân 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 未vị 會hội 宗tông 源nguyên 也dã 。 是thị 知tri 真chân 源nguyên 其kỳ 體thể 本bổn 淨tịnh 。 如như 或hoặc 混hỗn (# 胡hồ 本bổn 切thiết )# 也dã 。 詎cự (# 其kỳ 呂lữ 切thiết 。 豈khởi 也dã 。 亦diệc 去khứ 聲thanh 呼hô )# 有hữu 妨phương (# 去khứ 聲thanh 通thông 乎hồ )# 礙ngại 乎hồ 。 何hà 得đắc 聞văn 於ư 實thật 相tướng 觀quán 理lý 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 。 便tiện 謂vị 不bất 能năng 尋tầm 源nguyên 會hội 本bổn 邪tà 。 此thử 中trung 既ký 舉cử 源nguyên 流lưu 枝chi 本bổn 。 若nhược 不bất 約ước 於ư 實thật 相tướng 觀quán 理lý 。 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 如như 何hà 消tiêu 之chi 。

次thứ 設thiết 使sử 下hạ 。 正chánh 明minh 所sở 傳truyền 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 斥xích 天Thiên 竺Trúc 來lai 儀nghi 。 未vị 若nhược 兜Đâu 率Suất 垂thùy 降giáng/hàng 。 言ngôn 印ấn 度độ 者giả 。 此thử 云vân 日nhật 月nguyệt 。 良lương 以dĩ 彼bỉ 方phương 聖thánh 賢hiền 相tương 繼kế 開khai 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 猶do 如như 日nhật 月nguyệt 。 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 。 舊cựu 云vân 天Thiên 竺Trúc 。 身thân 毒độc (# 音âm 篤đốc )# 。 賢hiền 豆đậu 也dã 。 設thiết 者giả 猶do 縱túng/tung 也dã 亦diệc 猶do 假giả 也dã 。 謂vị 縱túng/tung 使sử 西tây 域vực 印ấn 度độ 有hữu 於ư 一nhất 聖thánh 來lai 儀nghi 。 戾lệ 止chỉ 傳truyền 佛Phật 心tâm 印ấn 。 未vị 若nhược (# 若nhược 者giả 如như 也dã )# 兜Đâu 率Suất (# 此thử 云vân 喜hỷ 足túc 亦diệc 云vân 妙diệu 足túc )# 補bổ 處xứ 慈từ 尊tôn 二nhị 生sanh 垂thùy 降hàng 化hóa 身thân 開khai 導đạo 也dã 。 言ngôn 一nhất 聖thánh 者giả 。 或hoặc 謂vị 此thử 是thị 假giả 立lập 耳nhĩ 。 其kỳ 實thật 無vô 人nhân 也dã 。 今kim 尋tầm 文văn 意ý 。 恐khủng 指chỉ 達đạt 磨ma 耳nhĩ 。 謂vị 縱túng/tung 使sử 達đạt 磨ma 乃nãi 是thị 西tây 域vực 一nhất 聖thánh 來lai 儀nghi 。 亦diệc 乃nãi 未vị 如như 兜Đâu 率Suất 慈Từ 氏Thị 二nhị 生sanh 垂thùy 降giáng/hàng 也dã 。 良lương 以dĩ 補bổ 處xứ 其kỳ 位vị 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 聖thánh 故cố 也dã 。 豈khởi 可khả 以dĩ 達đạt 磨ma 西tây 來lai 便tiện 是thị 。 傳truyền 佛Phật 心tâm 印ấn 。 而nhi 貶biếm 補bổ 處xứ 垂thùy 降giáng/hàng 名danh 為vi 教giáo 家gia 偏thiên 漸tiệm 邪tà 。 言ngôn 二nhị 生sanh 者giả 。 淨tịnh 名danh 廣quảng 疏sớ/sơ 解giải 世Thế 尊Tôn 授thọ 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 生sanh 記ký 云vân 。 言ngôn 一nhất 生sanh 者giả 。 但đãn 取thủ 未vị 來lai 更cánh 來lai 閻Diêm 浮Phù 提Đề 中trung 生sanh 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 三tam 生sanh 謂vị 此thử 生sanh 一nhất 也dã 。 兜Đâu 率Suất 天thiên 生sanh 二nhị 也dã 。 未vị 來lai 更cánh 來lai 閻Diêm 浮Phù 提đề 生sanh 三tam 也dã 。 今kim 云vân 二nhị 生sanh 垂thùy 降giáng/hàng 者giả 。 即tức 第đệ 二nhị 生sanh 也dã 。 又hựu 慈từ 恩ân 基cơ 師sư 上thượng 生sanh 疏sớ/sơ 云vân 。 一nhất 者giả 一Nhất 生Sanh 所Sở 繫Hệ 。 二nhị 者giả 最tối 後hậu 之chi 身thân 。 三tam 者giả 坐tọa 道Đạo 場Tràng 身thân 。 上thượng 生sanh 即tức 一Nhất 生Sanh 所Sở 繫Hệ 。 下hạ 生sanh 局cục 後hậu 二nhị 身thân 。 此thử 非phi 今kim 文văn 二nhị 生sanh 垂thùy 降giáng/hàng 之chi 義nghĩa 也dã 。

故cố 東đông 陽dương 下hạ 。 次thứ 正chánh 明minh 天thiên 台thai 祖tổ 承thừa 心tâm 要yếu 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 明minh 近cận 承thừa 補bổ 處xứ 心tâm 要yếu 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 祖tổ 承thừa 人nhân 法pháp 。 東đông 陽dương 大Đại 士Sĩ 者giả 。 人nhân 也dã 。 三tam 觀quán 四tứ 運vận 而nhi 為vi 心tâm 要yếu 者giả 。 法pháp 也dã 。 言ngôn 東đông 陽dương 者giả 。 古cổ 稱xưng 東đông 陽dương 郡quận 。 今kim 為vi 東đông 陽dương 縣huyện 。 縣huyện 有hữu 東đông 陽dương 山sơn 。 屬thuộc 婺# 州châu 。 言ngôn 大Đại 士Sĩ 者giả 。 大đại 論luận 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 大Đại 士Sĩ 。 大đại 者giả 簡giản 小tiểu 也dã 。 士sĩ 者giả 事sự 也dã 。 按án 大Đại 士Sĩ 實thật 錄lục 及cập 李# 華hoa 員# 外ngoại 撰soạn 左tả 谿khê 行hành 狀trạng 。 皆giai 云vân 東đông 陽dương 大Đại 士Sĩ 姓tánh 傅phó/phụ 名danh 翕# 。

時thời 謂vị 彌Di 勒Lặc 化hóa 身thân 。 而nhi 左tả 谿khê 即tức 大Đại 士Sĩ 六lục 代đại 之chi 孫tôn 也dã 。 位vị 居cư 等đẳng 覺giác 者giả 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 也dã 。 亦diệc 名danh 無vô 垢cấu 地địa 。 過quá 十Thập 地Địa 。 解giải 入nhập 百bách 千thiên 三tam 昧muội 。 照chiếu 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 寂tịch 滅diệt 無vô 為vi 。 若nhược 望vọng 妙diệu 覺giác 猶do 有hữu 一nhất 等đẳng 。 故cố 名danh 等đẳng 覺giác 。 雖tuy 有hữu 一nhất 品phẩm 微vi 細tế 無vô 明minh 。 亦diệc 乃nãi 如như 無vô 。 故cố 名danh 無vô 垢cấu 。 且thả 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 彌Di 勒Lặc 大Đại 士Sĩ 。 尚thượng 以dĩ 理lý 事sự 三tam 觀quán 四tứ 運vận 而nhi 為vi 心tâm 要yếu 。 豈khởi 有hữu 印ấn 度độ 一nhất 聖thánh 來lai 儀nghi 便tiện 廢phế 此thử 邪tà 。 高cao 僧Tăng 傳truyền 云vân 。 達đạt 磨ma 禪thiền 師sư 初sơ 到đáo 宋tống 境cảnh 。 北bắc 度độ 至chí 魏ngụy 。 隨tùy 其kỳ 所sở 在tại 。 誨hối 以dĩ 禪thiền 寂tịch 。 于vu 時thời 國quốc 中trung 盛thịnh 弘hoằng 講giảng 授thọ 。 乍sạ 聞văn 禪thiền 法pháp 多đa 生sanh 譏cơ 謗báng 。 乃nãi 有hữu 道đạo 育dục 。 慧tuệ 可khả 二nhị 人nhân 。 年niên 雖tuy 在tại 後hậu 銳duệ 志chí 高cao 遠viễn 。 初sơ 逢phùng 法pháp 將tương 弘hoằng 道đạo 有hữu 歸quy 。 感cảm 其kỳ 精tinh 誠thành 誨hối 以dĩ 定định 法pháp 。 如như 是thị 安an 心tâm 謂vị 壁bích 觀quán 也dã 。 如như 是thị 發phát 行hành 。 謂vị 四tứ 法pháp 也dã 。 如như 是thị 順thuận 物vật 教giáo 護hộ 譏cơ 嫌hiềm 。 如như 是thị 方phương 便tiện 。 教giáo 令linh 不bất 著trước 。 入nhập 道đạo 多đa 塗đồ 要yếu 唯duy 二nhị 種chủng 。 謂vị 理lý 。 行hành 也dã 。 藉tạ 教giáo 悟ngộ 宗tông 深thâm 信tín 含hàm 生sanh 同đồng 一nhất 真chân 性tánh 。 以dĩ 客khách 塵trần 故cố 捨xả 偽ngụy 歸quy 真chân 。 凝ngưng 住trụ 壁bích 觀quán 。 無vô 自tự 無vô 他tha 。 凡phàm 聖thánh 等đẳng 一nhất 。 堅kiên 住trụ 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 。 與dữ 道đạo 冥minh 符phù 。 寂tịch 然nhiên 無vô 為vi 。 名danh 理lý 入nhập 也dã 。 行hành 入nhập 四tứ 行hành 萬vạn 行hạnh 同đồng 攝nhiếp 。 初sơ 報báo 怨oán 行hành 。 當đương 念niệm 往vãng 劫kiếp 捨xả 本bổn 逐trục 末mạt 多đa 起khởi 愛ái 憎tăng 。 今kim 雖tuy 無vô 犯phạm 是thị 我ngã 宿túc 怨oán 。 甘cam 心tâm 受thọ 之chi 。 二nhị 隨tùy 緣duyên 行hành 。 眾chúng 生sanh 無vô 我ngã 。 苦khổ 樂lạc 隨tùy 緣duyên 。 三tam 無vô 所sở 求cầu 行hành 。 世thế 人nhân 長trường/trưởng 迷mê 處xứ 處xứ 貪tham 著trước 。 名danh 之chi 為vi 求cầu 。 道Đạo 士sĩ (# 古cổ 之chi 釋Thích 子tử 皆giai 稱xưng 道Đạo 士sĩ 。 後hậu 為vi 黃hoàng 巾cân 濫lạm 竊thiết 呼hô 之chi )# 悟ngộ 真chân 理lý 與dữ 俗tục 反phản 。 四tứ 名danh 稱xưng 法pháp 行hành 。 即tức 是thị 性tánh 淨tịnh 之chi 理lý 故cố 也dã 。 濫lạm 禪thiền 之chi 人nhân 請thỉnh 讀đọc 斯tư 文văn 。 何hà 得đắc 斥xích 今kim 立lập 於ư 理lý 事sự 三tam 觀quán 四tứ 運vận 。 自tự 疑nghi 謂vị 之chi 溷hỗn 我ngã 清thanh 流lưu 不bất 能năng 復phục 本bổn 邪tà 。 況huống 達đạt 磨ma 以dĩ 四tứ 卷quyển 楞lăng 伽già 授thọ 於ư 慧tuệ 可khả 。 乃nãi 云vân 吾ngô 觀quán 漢hán 地địa 。 唯duy 有hữu 此thử 經Kinh 。 仁nhân 者giả 依y 行hành 自tự 可khả 度độ 世thế 。 可khả 附phụ 玄huyền 理lý 如như 前tiền 所sở 陳trần 。 遭tao 賊tặc 斫chước 臂tý 以dĩ 法pháp 御ngự 心tâm 不bất 覺giác 痛thống 苦khổ 。 火hỏa 燒thiêu 斫chước 處xứ 血huyết 斷đoạn 帛bạch 裹khỏa 乞khất 食thực 如như 故cố 。 況huống 復phục 又hựu 云vân 。 藉tạ 教giáo 悟ngộ 宗tông 。 深thâm 信tín 含hàm 生sanh 同đồng 一nhất 真chân 性tánh 。 後hậu 人nhân 何hà 得đắc 棄khí 此thử 法pháp 言ngôn 。 自tự 謂vị 達đạt 磨ma 西tây 來lai 乃nãi 是thị 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 心tâm 印ấn 邪tà 。 何hà 得đắc 輙triếp 云vân 宗tông 門môn 之chi 旨chỉ 非phi 教giáo 家gia 所sở 知tri 邪tà 。 嗚ô 呼hô 。 若nhược 苟cẩu 執chấp 此thử 見kiến 。 其kỳ 猶do 捨xả 五ngũ 經kinh 而nhi 談đàm 堯# 舜thuấn 之chi 道đạo 耳nhĩ 。 异# 哉tai 。 高cao 僧Tăng 傳truyền 云vân 。 南nam 嶽nhạc 禪thiền 師sư 。 定định 慧tuệ 凝ngưng 遠viễn 性tánh 戒giới 自tự 然nhiên 。 威uy 德đức 尊tôn 嚴nghiêm 。 道đạo 風phong 遐hà 扇thiên/phiến 。 幼ấu 感cảm 梵Phạm 僧Tăng 勸khuyến 令linh 出xuất 俗tục 。 長trường/trưởng 蒙mông 徧biến 吉cát 現hiện 形hình 摩ma 頂đảnh 。 諷phúng 誦tụng 法pháp 華hoa 智trí 通thông 宿túc 命mạng 。 翹kiều 勤cần 方Phương 等Đẳng 靈linh 相tương/tướng 鬱uất 蒸chưng 。 九cửu 旬tuần 策sách 修tu 一nhất 時thời 圓viên 證chứng 。 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 門môn 。 朗lãng 然nhiên 開khai 發phát 。 自tự 是thị 之chi 後hậu 。 寂tịch 照chiếu 幽u 深thâm 。 辯biện 才tài 無vô 滯trệ 。 於ư 是thị 內nội 求cầu 之chi 士sĩ 重trọng/trùng 繭kiển 雲vân 集tập 。 以dĩ 所sở 證chứng 法pháp 傳truyền 授thọ 學học 人nhân 。 並tịnh 託thác 靜tĩnh 山sơn 林lâm 宴yến 居cư 巖nham 籔# 。 練luyện 微vi 入nhập 寂tịch 弘hoằng 益ích 巨cự 多đa 。 昔tích 江giang 左tả 佛Phật 法Pháp 盛thịnh 弘hoằng 義nghĩa 門môn 。 自tự 思tư 南nam 度độ 定định 慧tuệ 雙song 舉cử 矣hĩ 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 。 幼ấu 冥minh 禎# 感cảm 夙túc 稟bẩm 玄huyền 風phong 。 蘊uẩn 道đạo 天thiên 台thai 尋tầm 師sư 衡hành 嶺lĩnh 。 雙song 弘hoằng 定định 慧tuệ 圓viên 照chiếu 一Nhất 乘Thừa 。 受thọ 四tứ 教giáo 於ư 神thần 僧Tăng 。 稟bẩm 三tam 觀quán 于vu 上thượng 德đức 。 入nhập 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 證chứng 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 照chiếu 了liễu 法pháp 華hoa 若nhược 高cao 輝huy 之chi 臨lâm 幽u 谷cốc 。 說thuyết 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 似tự 長trường/trưởng 風phong 之chi 遊du 太thái 虗hư 。 假giả 令linh 文văn 字tự 之chi 師sư 千thiên 羣quần 萬vạn 眾chúng 。 尋tầm 其kỳ 妙diệu 辯biện 莫mạc 能năng 窮cùng 也dã 。 自tự 發phát 軫# 南nam 嶽nhạc 。 弘hoằng 道đạo 金kim 陵lăng 。 託thác 業nghiệp 玉ngọc 泉tuyền 。 遁độn 迹tích 台thai 嶺lĩnh 。 三tam 十thập 餘dư 載tái 盛thịnh 演diễn 一Nhất 乘Thừa 。 止Chỉ 觀Quán 禪thiền 門môn 利lợi 益ích 唯duy 遠viễn 。 義nghĩa 同đồng 指chỉ 月nguyệt 不bất 滯trệ 筌thuyên 罤# 。 或hoặc 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 演diễn 無vô 量lượng 義nghĩa 。 攝nhiếp 無vô 量lượng 義nghĩa 還hoàn 入nhập 一nhất 心tâm 。 實thật 觀quán 玄huyền 微vi 清thanh 辯biện 無vô 盡tận 。 由do 是thị 四tứ 方phương 法pháp 侶lữ 請thỉnh 益ích 如như 林lâm 。 若nhược 定định 若nhược 慧tuệ 傳truyền 燈đăng 逾du 廣quảng 。 為vi 大đại 機cơ 感cảm 著trước 述thuật 其kỳ 文văn 。 並tịnh 理lý 會hội 無vô 生sanh 宗tông 歸quy 一nhất 極cực 。 禪thiền 門môn 止Chỉ 觀Quán 及cập 法pháp 華hoa 玄huyền 。 但đãn 約ước 觀quán 心tâm 為vi 眾chúng 敷phu 演diễn 。 灌quán 頂đảnh 。 法pháp 慎thận 隨tùy 聽thính 筆bút 錄lục 。 顗# 自tự 印ấn 可khả 天thiên 下hạ 盛thịnh 傳truyền 。 可khả 謂vị 行hành 人nhân 之chi 心tâm 鏡kính 。 巨cự 夜dạ 之chi 明minh 燈đăng 。 自tự 古cổ 觀quán 門môn 未vị 之chi 加gia 矣hĩ 。 豈khởi 達đạt 磨ma 西tây 來lai 別biệt 傳truyền 心tâm 印ấn 而nhi 勝thắng 於ư 此thử 邪tà 。 是thị 知tri 圭# 峯phong 云vân 。 南nam 嶽nhạc 。 天thiên 台thai 依y 三tam 諦đế 理lý 。 修tu 三tam 止Chỉ 觀Quán 。 教giáo 義nghĩa 雖tuy 圓viên 。 終chung 成thành 次thứ 第đệ 者giả 。 斯tư 言ngôn 謬mậu 矣hĩ 。 況huống 復phục 圭# 峯phong 稟bẩm 受thọ 清thanh 涼lương 。 而nhi 清thanh 涼lương 云vân 。 撮toát 台thai 衡hành 三tam 觀quán 之chi 趣thú 。 使sử 教giáo 合hợp 忘vong 言ngôn 之chi 旨chỉ 。 心tâm 同đồng 諸chư 佛Phật 之chi 心tâm 。 不bất 假giả 更cánh 看khán 他tha 面diện 。 謂vị 別biệt 有hữu 忘vong 機cơ 之chi 門môn 。 昔tích 人nhân 不bất 參tham 善thiện 友hữu 。 但đãn 尚thượng 尋tầm 文văn 。 年niên 事sự 稍sảo 衰suy 便tiện 欲dục 廢phế 教giáo 求cầu 禪thiền 。 豈khởi 唯duy 抑ức 乎hồ 佛Phật 心tâm 。 亦diệc 乃nãi 翻phiên 誤ngộ 後hậu 學học 。 況huống 復phục 清thanh 涼lương 亦diệc 稟bẩm 賢hiền 首thủ 。 而nhi 賢hiền 首thủ 起khởi 信tín 論luận 疏sớ/sơ 及cập 心tâm 經kinh 疏sớ/sơ 。 凡phàm 明minh 修tu 行hành 方phương 法pháp 並tịnh 指chỉ 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 。 圭# 峯phong 何hà 得đắc 背bối/bội 祖tổ 違vi 師sư 妄vọng 生sanh 形hình 斥xích 。 豈khởi 不bất 懼cụ 於ư 後hậu 之chi 明minh 哲triết 考khảo 其kỳ 虗hư 實thật 邪tà 。

故cố 獨độc 自tự 下hạ 。 次thứ 別biệt 引dẫn 理lý 事sự 心tâm 要yếu 之chi 詩thi 。 此thử 詩thi 具cụ 在tại 大Đại 士Sĩ 實thật 錄lục 。 初sơ 引dẫn 獨độc 自tự 精tinh 詩thi 者giả 。 證chứng 於ư 今kim 家gia 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 實thật 相tướng 觀quán 理lý 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 法pháp 性tánh 更cánh 不bất 餘dư 塗đồ 也dã 。 言ngôn 荊kinh 棘cức 者giả 。 唐đường 章chương 懷hoài 太thái 子tử 注chú 後hậu 漢hán 書thư 云vân 。 荊kinh 棘cức 者giả 榛# (# 仕sĩ 銀ngân 切thiết 。 木mộc 叢tùng 生sanh 也dã )# 梗# 之chi 謂vị 也dã 。 亦diệc 名danh 楚sở 亦diệc 云vân 荊kinh 也dã 。 次thứ 引dẫn 獨độc 自tự 作tác 詩thi 者giả 。 證chứng 於ư 今kim 家gia 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 推thôi 檢kiểm 叵phả 得đắc 也dã 。 併tinh (# 早tảo 政chánh 切thiết )# 者giả 並tịnh 也dã 皆giai 也dã 。 此thử 中trung 既ký 引dẫn 獨độc 自tự 作tác 詩thi 以dĩ 證chứng 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 推thôi 檢kiểm 。 而nhi 輔phụ 行hành 中trung 前tiền 文văn 所sở 引dẫn 獨độc 自tự 作tác 詩thi 以dĩ 證chứng 唯duy 識thức 四tứ 運vận 推thôi 檢kiểm 。 與dữ 今kim 文văn 同đồng 。 後hậu 文văn 所sở 引dẫn 獨độc 自tự 精tinh 詩thi 以dĩ 證chứng 作tác 受thọ 修tu 唯duy 識thức 觀quán 。 恐khủng 是thị 誤ngộ 也dã 。 況huống 復phục 於ư 其kỳ 作tác 受thọ 修tu 觀quán 。 合hợp 當đương 引dẫn 於ư 獨độc 自tự 作tác 詩thi 。 故cố 不bất 可khả 引dẫn 獨độc 自tự 精tinh 詩thi 也dã 。 又hựu 復phục 若nhược 以dĩ 本bổn 末mạt 相tương/tướng 映ánh 理lý 事sự 不bất 二nhị 而nhi 消tiêu 之chi 者giả 。 故cố 雖tuy 唯duy 識thức 四tứ 運vận 推thôi 檢kiểm 。 亦diệc 可khả 引dẫn 於ư 獨độc 自tự 精tinh 詩thi 實thật 相tướng 觀quán 理lý 。 以dĩ 顯hiển 唯duy 識thức 歷lịch 事sự 悟ngộ 理lý 也dã 。

況huống 復phục 下hạ 。 次thứ 明minh 遠viễn 稟bẩm 佛Phật 瓔anh 珞lạc 經kinh 。 今kim 家gia 所sở 明minh 三tam 觀quán 妙diệu 行hạnh 。 非phi 但đãn 近cận 承thừa 東đông 陽dương 大Đại 士Sĩ 。 亦diệc 乃nãi 遠viễn 稟bẩm 佛Phật 瓔anh 珞lạc 經kinh 。 輔phụ 行hành 云vân 。 本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 經kinh 有hữu 兩lưỡng 處xứ 文văn 明minh 此thử 三tam 觀quán 。 上thượng 卷quyển 明minh 十thập 迴hồi 向hướng 中trung 一nhất 一nhất 迴hồi 向hướng 各các 各các 有hữu 十thập 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 第đệ 十thập 迴hồi 向hướng 中trung 第đệ 十thập 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 觀quán 。 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 言ngôn 三tam 觀quán 者giả 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 。 因nhân 是thị 二nhị 空không 觀quán 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 觀quán 。 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 自tự 然nhiên 進tiến 入nhập 初Sơ 地Địa 法Pháp 流lưu 水thủy 中trung 。 名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。 此thử 即tức 別biệt 教giáo 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 耳nhĩ 。 下hạ 卷quyển 云vân 。 敬kính 首thủ 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 若nhược 賢hiền 若nhược 聖thánh 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 今kim 此thử 會hội 中trung 。 十thập 四tứ 億ức 那na 由do 他tha 。 人nhân 誰thùy 能năng 不bất 起khởi 此thử 座tòa 。 受thọ 學học 修tu 習tập 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。

時thời 佛Phật 頂đảnh 髮phát 放phóng 一nhất 切thiết 光quang 。 復phục 集tập 十thập 方phương 百bách 億ức 佛Phật 。 土thổ/độ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 即tức 於ư 眾chúng 中trung 告cáo 文Văn 殊Thù 。 普phổ 賢hiền 。 法pháp 慧tuệ 。 功công 德đức 林lâm 。 金kim 剛cang 幢tràng 。 金kim 剛cang 藏tạng 。 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 等đẳng 。 汝nhữ 見kiến 是thị 眾chúng 中trung 敬kính 首thủ 菩Bồ 薩Tát 問vấn 三tam 觀quán 法Pháp 界Giới 諸chư 佛Phật 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 道đạo 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 修tu 三tam 觀quán 法Pháp 門môn 不phủ 。 汝nhữ 等đẳng 各các 領lãnh 百bách 萬vạn 大đại 眾chúng 。 皆giai 應ưng 修tu 學học 。 如như 是thị 法Pháp 門môn 。 此thử 即tức 圓viên 教giáo 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 也dã 。 今kim 文văn 所sở 指chỉ 正chánh 在tại 於ư 圓viên 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 本bổn 宗tông 瓔anh 珞lạc 。 輔phụ 行hành 問vấn 云vân 。 若nhược 爾nhĩ 唯duy 應ưng 上thượng 地địa 修tu 此thử 三tam 觀quán 。 何hà 關quan 凡phàm 下hạ 。 答đáp 。 經kinh 文văn 既ký 云vân 各các 領lãnh 百bách 萬vạn 大đại 眾chúng 。 皆giai 應ưng 修tu 學học 。 何hà 獨độc 上thượng 地địa 。 又hựu 大đại 瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。 攝nhiếp 意ý 入nhập 定định 分phân 別biệt 三tam 觀quán 。 亦diệc 不bất 見kiến 人nhân 。 入nhập 定định 意ý 者giả 。 游du 心tâm 十thập 方phương 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 具cụ 足túc 禪thiền 度độ 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 三tam 觀quán 未vị 圓viên 禪thiền 度độ 未vị 滿mãn 。 三tam 智trí 具cụ 如như 大đại 品phẩm 三tam 智trí 品phẩm 中trung (# 止Chỉ 觀Quán 大đại 意ý 中trung 註chú 云vân 。 三tam 觀quán 名danh 義nghĩa 在tại 大đại 瓔anh 珞lạc 等đẳng 經kinh 。 三tam 諦đế 名danh 義nghĩa 在tại 仁nhân 王vương 等đẳng 經kinh 。 今kim 謂vị 此thử 指chỉ 舊cựu 仁nhân 王vương 經kinh 耳nhĩ 。 而nhi 慈từ 恩ân 宗tông 人nhân 不bất 達đạt 於ư 此thử 。 卻khước 準chuẩn 新tân 仁nhân 王vương 經kinh 但đãn 明minh 二nhị 諦đế 。 以dĩ 斥xích 天thiên 台thai 所sở 明minh 三tam 諦đế 。 況huống 復phục 又hựu 迷mê 二nhị 諦đế 三tam 諦đế 但đãn 是thị 開khai 合hợp 之chi 不bất 同đồng 耳nhĩ )# 。 故cố 三tam 觀quán 智trí 文văn 理lý 有hữu 憑bằng 。 非phi 徒đồ 胸hung 臆ức 虗hư 張trương 無vô 據cứ 也dã 。

補bổ 處xứ 下hạ 。 三tam 結kết 遠viễn 近cận 同đồng 歸quy 一nhất 轍triệt 。 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 明minh 大Đại 士Sĩ 金kim 口khẩu 親thân 承thừa 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 彌Di 勒Lặc 大Đại 士Sĩ 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 紫tử 磨ma 金kim 身thân 。 口khẩu 業nghiệp 所sở 說thuyết 瓔anh 珞lạc 等đẳng 經kinh 三tam 觀quán 妙diệu 行hạnh 。 親thân 於ư 佛Phật 前tiền 。 稟bẩm 承thừa 遵tuân 奉phụng 流lưu 通thông 永vĩnh 永vĩnh 。 所sở 以dĩ 兜Đâu 率Suất 二nhị 生sanh 垂thùy 降giáng/hàng 。 乃nãi 以dĩ 三tam 觀quán 四tứ 運vận 撿kiểm 尋tầm 。 豈khởi 唯duy 自tự 照chiếu 兼kiêm 以dĩ 利lợi 他tha 。 故cố 知tri 下hạ 。 次thứ 明minh 天thiên 台thai 稟bẩm 承thừa 符phù 契khế 。 以dĩ 是thị 故cố 知tri 。 一nhất 家gia 教giáo 門môn 所sở 明minh 三tam 觀quán 。 遠viễn 則tắc 承thừa 稟bẩm 。 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 近cận 則tắc 復phục 與dữ 大Đại 士Sĩ 符phù 契khế 。 東đông 陽dương 大Đại 士Sĩ 道đạo 王vương 梁lương 朝triêu 。 滅diệt 於ư 陳trần 代đại 大đại 建kiến 年niên 中trung 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 生sanh 於ư 梁lương 末Mạt 法Pháp 化hóa 陳trần 隋tùy 。 故cố 東đông 陽dương 大Đại 士Sĩ 與dữ 天thiên 台thai 智trí 者giả 往vãng 往vãng 相tương 遇ngộ 矣hĩ 。 邊biên 下hạ 中trung 高cao 邊biên 高cao 中trung 下hạ 名danh 之chi 為vi 宛uyển 。 顯hiển 了liễu 可khả 見kiến 名danh 為vi 宛uyển 然nhiên 。 言ngôn 符phù 契khế 者giả 。 符phù 亦diệc 契khế 也dã 。 漢hán 書thư 封phong 功công 臣thần 以dĩ 竹trúc 長trường/trưởng 六lục 寸thốn 分phần/phân 而nhi 合hợp 之chi 為vi 符phù 。 故cố 字tự 從tùng 竹trúc 也dã 。 契khế 者giả 約ước 也dã 即tức 契khế 券khoán 也dã 。 釋thích 名danh 云vân 。 券khoán 。 綣# 也dã 。 相tương/tướng 約ước 束thú 繾# (# 去khứ 善thiện 切thiết )# 綣# (# 口khẩu 阮# 切thiết 。 玉ngọc 篇thiên 云vân 不bất 離ly 散tán 也dã 。 韻vận 集tập 云vân 謹cẩn 慎thận 也dã )# 為vi 限hạn 也dã 。 況huống 所sở 用dụng 下hạ 。 三Tam 明Minh 一nhất 家gia 通thông 宗tông 諸chư 教giáo 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 正chánh 明minh 觀quán 法pháp 。 並tịnh 以dĩ 法pháp 華hoa 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 即tức 實thật 之chi 權quyền 百bách 界giới 三tam 千thiên 而nhi 為vi 妙diệu 境cảnh 。 乃nãi 至chí 離ly 愛ái 不bất 離ly 境cảnh 故cố 。 故cố 諸chư 境cảnh 十thập 乘thừa 皆giai 以dĩ 法pháp 華hoa 大đại 車xa 為ví 喻dụ 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 所sở 用dụng 義nghĩa 旨chỉ 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 宗tông 骨cốt 。 良lương 以dĩ 靈linh 嶽nhạc 親thân 承thừa 道Đạo 場Tràng 契khế 悟ngộ 。 正chánh 在tại 於ư 此thử 故cố 也dã 。 故cố 智trí 者giả 臨lâm 終chung 聽thính 唱xướng 法pháp 華hoa 竟cánh 乃nãi 云vân 。 法Pháp 門môn 父phụ 母mẫu 慧tuệ 解giải 由do 生sanh 。 本bổn 迹tích 曠khoáng 大đại 。 微vi 妙diệu 難nan 測trắc 。 止Chỉ 觀Quán 序tự 云vân 。 智trí 者giả 事sự 南nam 嶽nhạc 。 南nam 嶽nhạc 事sự 文văn 師sư 。 文văn 師sư 用dụng 心tâm 一nhất 依y 釋thích 論luận (# 諸chư 文văn 亦diệc 云vân 智Trí 度Độ 論luận 。 論luận 云vân 。 智Trí 度Độ 大Đại 道Đạo 佛Phật 善thiện 來lai 。 智Trí 度Độ 深thâm 海hải 佛Phật 窮cùng 底để 。 智Trí 度Độ 相tương/tướng 義nghĩa 佛Phật 無vô 礙ngại 。 稽khể 首thủ 智Trí 度Độ 無vô 等đẳng 佛Phật 。 亦diệc 云vân 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 。 亦diệc 云vân 大đại 論luận 。 以dĩ 摩ma 訶ha 衍diễn 翻phiên 為vi 大đại 故cố 。 般Bát 若Nhã 翻phiên 為vi 智trí 故cố 。 故cố 云vân 大đại 智Trí 度Độ 論luận 。 亦diệc 云vân 釋thích 論luận 。 叡duệ 公công 序tự 云vân 。 憲hiến 章chương 智trí 典điển 作tác 茲tư 釋thích 論luận )# 。 論luận 是thị 龍long 樹thụ 所sở 說thuyết 。 付phó 法Pháp 藏tạng 中trung 第đệ 十thập 三tam 師sư 智trí 者giả 觀quán 心tâm 論luận 云vân 。 歸quy 命mạng 龍long 樹thụ 師sư 。 驗nghiệm 知tri 龍long 樹thụ 是thị 高cao 祖tổ 也dã 。 論luận 云vân 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh 。 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 今kim 止Chỉ 觀Quán 中trung 既ký 用dụng 智trí 論luận 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 即tức 空không 假giả 中trung 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 以dĩ 智trí 論luận 為vi 指chỉ 南nam 也dã 。 言ngôn 指chỉ 南nam 者giả 。 文văn 選tuyển 吳ngô 都đô 賦phú 云vân 。 指chỉ 南nam 司ty 方phương 。 註chú 云vân 。 指chỉ 南nam 車xa 也dã 。 車xa 上thượng 有hữu 木mộc 人nhân 常thường 。 指chỉ 其kỳ 南nam 。 故cố 云vân 司ty 方phương 也dã 。 又hựu 古cổ 今kim 註chú 云vân 。 指chỉ 南nam 車xa 起khởi 於ư 黃hoàng 帝đế 與dữ 蚩xi 尤vưu 戰chiến 于vu 涿# 鹿lộc 之chi 野dã 。 蚩xi 尤vưu 作tác 大đại 霧vụ 以dĩ 迷mê 四tứ 方phương 。 於ư 是thị 乃nãi 作tác 指chỉ 南nam 車xa 以dĩ 示thị 四tứ 方phương 。 遂toại 擒cầm 蚩xi 尤vưu 而nhi 即tức 帝đế 位vị 。 問vấn 。 若nhược 以dĩ 智trí 論luận 為vi 指chỉ 南nam 者giả 。 輔phụ 行hành 那na 云vân 以dĩ 三tam 千thiên 為vi 指chỉ 南nam 邪tà 。 答đáp 。 此thử 亦diệc 無vô 別biệt 。 但đãn 是thị 隨tùy 文văn 趣thú 舉cử 為vi 況huống 耳nhĩ 。 散tán 引dẫn 諸chư 文văn 該cai 乎hồ 一nhất 代đại 。 文văn 體thể 正chánh 意ý 唯duy 歸quy 二nhị 經kinh 。 一nhất 依y 法pháp 華hoa 本bổn 迹tích 顯hiển 實thật (# 即tức 向hướng 所sở 謂vị 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 宗tông 骨cốt 也dã )# 。 二nhị 依y 涅Niết 槃Bàn 扶phù 律luật 談đàm 常thường 。 良lương 以dĩ 法pháp 華hoa 雖tuy 則tắc 顯hiển 實thật 。 末mạt 代đại 根căn 鈍độn 若nhược 無vô 扶phù 助trợ 則tắc 正chánh 行hạnh 傾khuynh 覆phú 。 故cố 正chánh 助trợ 相tương/tướng 添# 方phương 能năng 乘thừa 於ư 大đại 車xa 遠viễn 運vận 。 故cố 云vân 以dĩ 大đại 經kinh 為vi 扶phù 疏sớ/sơ 也dã 。 扶phù 字tự 應ưng 從tùng 木mộc 從tùng 手thủ 。 乃nãi 是thị 扶phù 持trì 字tự 耳nhĩ 。 疏sớ/sơ 字tự 平bình 聲thanh 呼hô 。 應ưng 從tùng 草thảo 。 文văn 選tuyển 讀đọc 山sơn 海hải 經kinh 詩thi 云vân 。 孟# 夏hạ 草thảo 木mộc 長trường/trưởng 。 繞nhiễu 屋ốc 樹thụ 扶phù 疏sớ/sơ 。 註chú 云vân 。 枝chi 葉diệp 四tứ 布bố 貌mạo 也dã 。 今kim 文văn 之chi 意ý 乃nãi 取thủ 扶phù 助trợ 之chi 義nghĩa 以dĩ 解giải 扶phù 蔬# 之chi 名danh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 文văn 句cú 記ký 釋thích 藥dược 草thảo 喻dụ 品phẩm 文văn 句cú 中trung 云vân 。 言ngôn 扶phù 蔬# 者giả 。 扶phù 謂vị 扶phù 助trợ 。 爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 林lâm 有hữu 草thảo 木mộc 曰viết 蔬# 。 記ký 作tác 此thử 解giải 扶phù 蔬# 之chi 名danh 。 恐khủng 是thị 誤ngộ 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 今kim 文văn 應ưng 云vân 以dĩ 大đại 經kinh 為vi 扶phù 助trợ 。 方phương 乃nãi 允duẫn 合hợp 扶phù 律luật 談đàm 常thường 之chi 義nghĩa 。 不bất 須tu 謂vị 之chi 以dĩ 大đại 經kinh 為vi 扶phù 蔬# 也dã 。 妙diệu 玄huyền 中trung 明minh 別biệt 教giáo 斷đoạn 伏phục 高cao 下hạ 。 依y 大đại 品phẩm 三tam 觀quán 。 引dẫn 大đại 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 具cụ 道đạo 慧tuệ 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 即tức 是thị 十thập 住trụ 。 習tập 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 。 伏phục 愛ái 見kiến 論luận 。 欲dục 入nhập 十thập 住trụ 位vị 。 若nhược 得đắc 十thập 住trụ 即tức 斷đoạn 界giới 內nội 見kiến 思tư 也dã 。 欲dục 以dĩ 道đạo 慧tuệ 具cụ 足túc 道đạo 種chủng 慧tuệ 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 此thử 即tức 修tu 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 入nhập 十thập 行hành 也dã 。 欲dục 以dĩ 道đạo 種chủng 慧tuệ 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 此thử 即tức 修tu 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 入nhập 十thập 迴hồi 向hướng 也dã 。 欲dục 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 此thử 即tức 是thị 證chứng 中trung 道đạo 觀quán 入nhập 十Thập 地Địa 也dã 。 欲dục 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 此thử 即tức 等đẳng 覺giác 也dã 。 無vô 明minh 煩phiền 惱não 習tập 盡tận 。 此thử 即tức 妙diệu 覺giác 也dã 。 釋thích 籤# 問vấn 云vân 。 今kim 此thử 文văn 中trung 將tương 此thử 四tứ 義nghĩa 以dĩ 對đối 三tam 觀quán 。 與dữ 大đại 論luận 中trung 釋thích 因nhân 中trung 總tổng 別biệt 果quả 上thượng 總tổng 別biệt 何hà 異dị 。 答đáp 。 言ngôn 異dị 意ý 同đồng 。 何hà 者giả 。 空không 假giả 為vi 因nhân 。 中trung 道đạo 為vi 果quả 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 為vi 因nhân 中trung 總tổng 相tương/tướng 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 為vi 因nhân 中trung 別biệt 相tướng 。 別biệt 人nhân 修tu 中trung 初sơ 但đãn 總tổng 相tương/tướng 為vi 果quả 上thượng 總tổng 。 若nhược 入nhập 初Sơ 地Địa 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 為vi 果quả 上thượng 別biệt 。 當đương 四tứ 義nghĩa 與dữ 三tam 不bất 殊thù 。 若nhược 以dĩ 別biệt 顯hiển 圓viên 則tắc 其kỳ 義nghĩa 可khả 見kiến 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 中trung 明minh 四Tứ 智Trí 云vân 。 四Tứ 智Trí 者giả 如như 大đại 品phẩm 明minh 道đạo 慧tuệ 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 一nhất 。 切thiết 種chủng 智trí 。 釋thích 論luận 解giải 此thử 有hữu 多đa 種chủng 。 或hoặc 言ngôn 因nhân 中trung 但đãn 有hữu 理lý 體thể 名danh 道đạo 慧tuệ 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 果quả 上thượng 事sự 理lý 皆giai 滿mãn 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 或hoặc 言ngôn 因nhân 中trung 權quyền 實thật 故cố 言ngôn 道đạo 慧tuệ 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 入nhập 空không 為vi 實thật 慧tuệ 。 入nhập 假giả 為vi 權quyền 慧tuệ 。 或hoặc 言ngôn 果quả 上thượng 權quyền 實thật 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 直trực 緣duyên 中trung 道đạo 。 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 或hoặc 言ngôn 因nhân 中trung 總tổng 別biệt 。 果quả 上thượng 總tổng 別biệt 。 或hoặc 言ngôn 道đạo 慧tuệ 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 是thị 單đơn 明minh 權quyền 實thật 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 複phức 明minh 權quyền 實thật 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 釋thích 四Tứ 智Trí 。 四Tứ 智Trí 只chỉ 是thị 照chiếu 三tam 諦đế 耳nhĩ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 四Tứ 智Trí 亦diệc 是thị 權quyền 實thật 二nhị 智trí 對đối 因nhân 果quả 等đẳng 。 是thị 故cố 成thành 四tứ 。 開khai 合hợp 觀quán 諦đế 不bất 出xuất 於ư 三tam 。 具cụ 如như 向hướng 說thuyết 。 止Chỉ 觀Quán 又hựu 引dẫn 大đại 品phẩm 云vân 。 王vương 三tam 昧muội 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 定định 。 大đại 品phẩm 云vân 。 欲dục 得đắc 道Đạo 慧tuệ 。 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 問vấn 。 釋thích 論luận 云vân 。 三tam 智trí 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 云vân 何hà 言ngôn 欲dục 得đắc 道Đạo 慧tuệ 等đẳng 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 答đáp 。 實thật 爾nhĩ 。 三tam 智trí 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 為vi 向hướng 人nhân 說thuyết 令linh 易dị 解giải 故cố 作tác 如như 此thử 說thuyết 耳nhĩ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 大đại 品phẩm 下hạ 引dẫn 證chứng 佛Phật 智trí 具cụ 三tam 智trí 故cố 皆giai 云vân 學học 。 初sơ 問vấn 中trung 言ngôn 欲dục 得đắc 者giả 。 或hoặc 是thị 一nhất 人nhân 前tiền 後hậu 欲dục 得đắc 。 或hoặc 是thị 多đa 人nhân 。 各các 各các 欲dục 得đắc 。 但đãn 云vân 當đương 學học 豈khởi 名danh 一nhất 心tâm 。 次thứ 答đáp 意ý 者giả 。 法pháp 在tại 一nhất 心tâm 說thuyết 必tất 次thứ 第đệ 。 豈khởi 說thuyết 次thứ 第đệ 令linh 法pháp 縱tung 橫hoành 。 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 以dĩ 大đại 品phẩm 為vi 觀quán 法pháp 也dã 。 如như 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 以dĩ 證chứng 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 竟cánh 。 然nhiên 後hậu 結kết 云vân 。 如như 是thị 引dẫn 證chứng 寧ninh 不bất 信tín 乎hồ 。 故cố 此thử 即tức 是thị 。 引dẫn 諸chư 經kinh 以dĩ 增tăng 信tín 也dã 。 如như 引dẫn 地địa 論luận 。 中trung 論luận 及cập 十thập 住trụ 婆bà 娑sa 論luận 等đẳng 。 即tức 是thị 引dẫn 諸chư 論luận 以dĩ 助trợ 成thành 也dã 。 觀quán 心tâm 下hạ 。 四tứ 明minh 所sở 傳truyền 與dữ 他tha 永vĩnh 異dị 。 止Chỉ 觀Quán 序tự 云vân 。 止Chỉ 觀Quán 明minh 靜tĩnh 前tiền 代đại 未vị 聞văn 。 又hựu 云vân 。 此thử 之chi 止Chỉ 觀Quán 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 說thuyết 己kỷ 心tâm 中trung 所sở 行hành 法Pháp 門môn 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 體thể 相tướng 中trung 云vân 。 如như 此thử 解giải 釋thích 本bổn 於ư 觀quán 心tâm 。 實thật 非phi 讀đọc 經kinh 安an 置trí 次thứ 比tỉ 。 為vi 避tị 人nhân 嫌hiềm 疑nghi 為vi 增tăng 長trưởng 信tín 。 幸hạnh 與dữ 修tu 多đa 羅la 合hợp 。 故cố 引dẫn 為vi 證chứng 耳nhĩ 。 妙diệu 玄huyền 云vân 。 經kinh 者giả 緯# 義nghĩa 。 如như 世thế 絹quyên 經kinh 以dĩ 緯# 織chức 之chi 龍long 鳳phượng 文văn 章chương 成thành (# 緯# 者giả 橫hoạnh/hoành 織chức 絲ti 也dã 。 經kinh 者giả 竪thụ 絲ti 也dã )# 。 佛Phật 以dĩ 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 世thế 界giới 緯# 織chức 經kinh 緯# 合hợp 故cố 賢hiền 聖thánh 文văn 章chương 成thành 。 又hựu 約ước 行hành 論luận 經kinh 緯# 者giả 。 慧tuệ 行hành 為vi 經kinh 。 行hàng 行hàng 為vi 緯# 。 經kinh 緯# 合hợp 故cố 八bát 正chánh 文văn 章chương 成thành 。 又hựu 約ước 理lý 論luận 經kinh 緯# 者giả 。 詮thuyên 真chân 為vi 經kinh 。 詮thuyên 俗tục 為vi 緯# 。 經kinh 緯# 合hợp 故cố 二nhị 諦đế 文văn 章chương 成thành 。 乃nãi 至chí 云vân 。 觀quán 境cảnh 為vi 經kinh 。 觀quán 智trí 為vi 緯# 。 觀quán 察sát 迴hồi 轉chuyển 織chức 成thành 一nhất 切thiết 文văn 章chương 。 今kim 此thử 止Chỉ 觀Quán 乃nãi 是thị 天thiên 台thai 智trí 者giả 觀quán 心tâm 為vi 經kinh 。 諸chư 法pháp (# 即tức 一nhất 代đại 聖thánh 教giáo 中trung 之chi 諸chư 法pháp 也dã )# 為vi 緯# 。 織chức 成thành 部bộ 袟# (# 正chánh 作tác 袠trật 。 亦diệc 作tác 帙# 。 直trực 一nhất 切thiết 。 書thư 帙# 也dã 。 亦diệc 云vân 書thư 衣y 也dã )# 。 不bất 與dữ 他tha 宗tông 行hành 法pháp 同đồng 類loại 。 故cố 僧Tăng 傳truyền 云vân 。 自tự 古cổ 觀quán 門môn 未vị 之chi 加gia 矣hĩ 。 自tự 古cổ 觀quán 門môn 尚thượng 無vô 以dĩ 加gia 。 而nhi 圭# 峯phong 輒triếp 斥xích 之chi 。 其kỳ 猶do 可khả 濵# 之chi 人nhân 捧phủng 土thổ/độ 以dĩ 塞tắc 孟# 津tân (# 孟# 是thị 地địa 名danh 。 在tại 洛lạc 北bắc 。 都đô 道đạo 所sở 湊thấu 。 古cổ 今kim 以dĩ 為vi 津tân 。 今kim 河hà 陽dương 津tân 是thị 也dã )# 。 蓋cái 不bất 知tri 其kỳ 量lượng 也dã 。

二nhị 十thập 料liệu 簡giản

大đại 師sư 禪thiền 門môn 口khẩu 訣quyết (# 現hiện 行hành 印ấn 本bổn 文văn 有hữu 六lục 紙chỉ )# 治trị 病bệnh 心tâm 要yếu 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 可khả 解giải 。 次thứ 答đáp 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 諸chư 皆giai 治trị 病bệnh 。 彼bỉ 文văn 初sơ 明minh 。 安an 般ban 守thủ 意ý 。 次thứ 文văn 方phương 明minh 病bệnh 相tương/tướng 。 不bất 同đồng 今kim 文văn 謂vị 之chi 諸chư 皆giai 治trị 病bệnh 者giả 。 且thả 從tùng 次thứ 文văn 而nhi 答đáp 之chi 耳nhĩ 。 彼bỉ 文văn 明minh 病bệnh 乃nãi 有hữu 多đa 種chủng 。 一nhất 身thân 作tác 病bệnh 。 二nhị 鬼quỷ 作tác 病bệnh 。 三tam 魔ma 作tác 病bệnh 。 四tứ 不bất 調điều 息tức 成thành 病bệnh 。 五ngũ 業nghiệp 障chướng 病bệnh 。 治trị 此thử 諸chư 病bệnh 如như 彼bỉ 具cụ 說thuyết 。 如như 治trị 第đệ 一nhất 身thân 作tác 病bệnh 云vân 。 坐tọa 時thời 或hoặc 倚ỷ 壁bích 或hoặc 衣y 襟khâm 。 大đại 眾chúng 未vị 出xuất 而nhi 臥ngọa 。 此thử 心tâm 懈giải 怠đãi 。 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。 入nhập 身thân 成thành 病bệnh 。 使sử 人nhân 身thân 體thể 背bối/bội 脊tích 骨cốt 欲dục 疼đông 痛thống 。 名danh 為vi 注chú 病bệnh 難nạn/nan 治trị 。 行hành 者giả 慎thận 之chi 。 治trị 法pháp 者giả 。 用dụng 息tức 從tùng 頭đầu 流lưu 氣khí 向hướng 背bối/bội 脊tích 。 歷lịch 骨cốt 節tiết 邊biên 注chú 下hạ 。 須tu 好hảo/hiếu 用dụng 心tâm 方phương 得đắc 差sai 耳nhĩ 。 唯duy 有hữu 下hạ 。 次thứ 明minh 一nhất 偈kệ 心tâm 要yếu 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 引dẫn 偈kệ 文văn 。 此thử 偈kệ 即tức 是thị 次thứ 文văn 明minh 病bệnh 之chi 初sơ 文văn 耳nhĩ 。 故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。 坐tọa 禪thiền 人nhân 問vấn 種chủng 種chủng 病bệnh 。 師sư 誡giới 言ngôn 但đãn 繫hệ 心tâm 在tại 境cảnh 。 不bất 令linh 他tha 緣duyên 。 病bệnh 自tự 差sai 耳nhĩ 。 用dụng 之chi 者giả 遠viễn 至chí 三tam 日nhật 無vô 有hữu 不bất 差sai 。 問vấn 。 心tâm 亂loạn 橫hoạnh/hoành 見kiến 。 答đáp 。 攝nhiếp 念niệm 可khả 愈dũ 。 問vấn 。 四tứ 大đại 增tăng 損tổn 。 那na 得đắc 復phục 差sai 。 答đáp 。 心tâm 之chi 動động 轉chuyển 猶do 扇thiên/phiến 之chi 有hữu 風phong 。 住trụ 止chỉ 理lý 數số 。 然nhiên 師sư 教giáo 誡giới 常thường 言ngôn 具cụ 引dẫn 偈kệ 文văn 。 即tức 如như 今kim 也dã 。 實thật 心tâm 者giả 圓viên 心tâm 也dã 。 實thật 境cảnh 者giả 妙diệu 境cảnh 也dã 。 繫hệ 者giả 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 。 一nhất 念niệm 法Pháp 界Giới 也dã 。 繫hệ 緣duyên 是thị 止chỉ 。 一nhất 念niệm 是thị 觀quán 。 輔phụ 行hành 云vân 。 雖tuy 繫hệ 雖tuy 念niệm 不bất 出xuất 法Pháp 界Giới 。 雖tuy 止chỉ 雖tuy 觀quán 寂tịch 照chiếu 同đồng 時thời 。 迭điệt (# 徒đồ 納nạp 切thiết )# 。 遞đệ 也dã 更cánh 也dã 。 注chú 者giả 。 記ký 也dã 專chuyên 也dã 。 亦diệc 猶do 水thủy 之chi 灌quán 注chú 也dã 。 釋thích 曰viết 下hạ 。 次thứ 釋thích 所sở 以dĩ 心tâm 注chú 於ư 境cảnh 境cảnh 注chú 於ư 心tâm 等đẳng 。 應ưng 以dĩ 前tiền 文văn 四tứ 句cú 分phân 別biệt 來lai 此thử 用dụng 之chi 。 又hựu 復phục 應ưng 以dĩ 諸chư 文văn 大đại 旨chỉ 開khai 拓thác 此thử 中trung 。 使sử 夫phu 心tâm 境cảnh 相tướng 注chú 之chi 義nghĩa 泠# 然nhiên 可khả 解giải 。 細tế 思tư 細tế 思tư 。 今kim 不bất 委ủy 示thị 。

○# 第đệ 六lục 行hành 解giải 相tương/tướng 資tư 例lệ

文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 牒điệp 名danh 。 次thứ 釋thích 義nghĩa 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 判phán 解giải 行hành 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 約ước 前tiền 七thất 正chánh 判phán 解giải 行hành 。 如như 分phân 別biệt 中trung 等đẳng 者giả 。 十thập 義nghĩa 亦diệc 名danh 十thập 門môn 也dã 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 約ước 十thập 義nghĩa 分phân 別biệt 十thập 章chương 。 始thỉ 自tự 真chân 俗tục 終chung 至chí 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 其kỳ 第đệ 六lục 義nghĩa 即tức 是thị 自tự 他tha 。 而nhi 前tiền 八bát 章chương 名danh 為vi 自tự 行hành 。 起khởi 教giáo 一nhất 章chương 名danh 為vi 化hóa 他tha 。 旨chỉ 歸quy 乃nãi 是thị 。 非phi 自tự 非phi 他tha 。 故cố 云vân 於ư 中trung 且thả 約ước 自tự 行hành 化hóa 他tha 等đẳng 也dã 。 果quả 報báo 為vi 果quả 非phi 今kim 正chánh 意ý 者giả 。 以dĩ 行hành 解giải 相tương/tướng 資tư 正chánh 在tại 於ư 因nhân 。 因nhân 成thành 方phương 乃nãi 剋khắc 獲hoạch 大đại 果quả 。 所sở 以dĩ 果quả 報báo 非phi 今kim 正chánh 意ý 也dã 。 前tiền 五ngũ 生sanh 解giải 後hậu 二nhị 為vi 行hành 者giả 。 次thứ 文văn 顯hiển 矣hĩ 。

次thứ 分phân 別biệt 下hạ 。 釋thích 疑nghi 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 釋thích 疑nghi 。 明minh 自tự 行hành 之chi 解giải 唯duy 前tiền 五ngũ 章chương 。 言ngôn 釋thích 疑nghi 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 十thập 義nghĩa 分phân 別biệt 十thập 章chương 。 而nhi 第đệ 七thất 義nghĩa 即tức 是thị 目mục 足túc 。 大đại 意ý 至chí 起khởi 教giáo 是thị 目mục 。 方phương 便tiện 至chí 果quả 報báo 是thị 足túc 。 旨chỉ 歸quy 非phi 目mục 非phi 足túc 。 輔phụ 行hành 云vân 。 大đại 意ý 至chí 起khởi 教giáo 是thị 目mục 者giả 。 亦diệc 隨tùy 語ngữ 便tiện 。 準chuẩn 理lý 應ưng 云vân 。 初sơ 五ngũ 章chương 及cập 起khởi 教giáo 是thị 目mục 。 目mục 譬thí 於ư 解giải 。 前tiền 之chi 五ngũ 章chương 即tức 自tự 行hành 目mục 。 起khởi 教giáo 一nhất 章chương 令linh 他tha 生sanh 目mục 。 方phương 便tiện 至chí 果quả 報báo 是thị 足túc 者giả 。 足túc 譬thí 於ư 行hành 。 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 。 有hữu 功công 用dụng 行hành 。 果quả 報báo 位vị 在tại 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 。 無vô 功công 用dụng 行hành 。 自tự 然nhiên 作tác 意ý 。 雖tuy 小tiểu 不bất 同đồng 同đồng 屬thuộc 於ư 行hành 。 若nhược 準chuẩn 第đệ 五ngũ 卷quyển (# 現hiện 行hành 印ấn 本bổn 文văn 在tại 第đệ 四tứ )# 初sơ 云vân 。 前tiền 六lục 重trọng/trùng 是thị 解giải (# 輔phụ 行hành 云vân 。 方phương 便tiện 望vọng 五ngũ 稍sảo 似tự 行hành 始thỉ 。 若nhược 望vọng 正chánh 觀quán 全toàn 未vị 論luận 行hành 。 是thị 故cố 前tiền 六lục 並tịnh 屬thuộc 於ư 解giải )# 。 是thị 則tắc 方phương 便tiện 亦diệc 屬thuộc 解giải 收thu 。 今kim 以dĩ 方phương 便tiện 得đắc 為vi 行hành 始thỉ 。 且thả 判phán 屬thuộc 行hành 。 今kim 文văn 中trung 云vân 。 越việt 次thứ 取thủ 文văn 兼kiêm 化hóa 他tha 故cố 者giả 。 以dĩ 初sơ 五ngũ 章chương 及cập 後hậu 起khởi 教giáo 同đồng 譬thí 於ư 目mục 。 乃nãi 是thị 越việt 於ư 中trung 間gian 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 果quả 報báo 三tam 章chương 次thứ 第đệ 故cố 也dã 。 起khởi 教giáo 既ký 是thị 化hóa 他tha 之chi 解giải 。 故cố 自tự 行hành 之chi 解giải 唯duy 前tiền 五ngũ 章chương 是thị 也dã 。 故cố 恐khủng 人nhân 疑nghi 目mục 既ký 譬thí 解giải 。 是thị 則tắc 始thỉ 從tùng 大đại 意ý 終chung 至chí 起khởi 教giáo 莫mạc 非phi 是thị 解giải 。 何hà 故cố 向hướng 來lai 但đãn 判phán 七thất 中trung 前tiền 五ngũ 屬thuộc 解giải 。 故cố 茲tư 釋thích 云vân 。 分phân 別biệt 文văn 中trung 雖tuy 以dĩ 等đẳng 也dã 。 是thị 故cố 須tu 知tri 解giải 有hữu 自tự 他tha 。 今kim 既ký 論luận 於ư 自tự 行hành 之chi 解giải 。 故cố 不bất 須tu 以dĩ 化hóa 他tha 之chi 解giải 而nhi 為vi 妨phương 也dã 。

次thứ 大đại 意ý 下hạ 。 釋thích 疑nghi 明minh 五ngũ 略lược 行hành 果quả 非phi 正chánh 修tu 之chi 相tướng 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 言ngôn 釋thích 疑nghi 者giả 。 以dĩ 輔phụ 行hành 云vân 。 問vấn 前tiền 五ngũ 略lược 中trung 有hữu 行hành 有hữu 解giải 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 。 何hà 故cố 但đãn 云vân 六lục 重trọng/trùng 是thị 解giải 。 答đáp 言ngôn 大đại 意ý 者giả 冠quan 於ư 行hành 解giải 自tự 他tha 因nhân 果quả 。 意ý 既ký 難nạn/nan 顯hiển 。 還hoàn 作tác 行hành 解giải 因nhân 果quả 等đẳng 釋thích 。 非phi 謂vị 己kỷ 有hữu 行hành 果quả 等đẳng 也dã 。 故cố 大đại 意ý 是thị 總tổng 。 餘dư 八bát 是thị 別biệt 。 別biệt 是thị 別biệt 釋thích 行hành 解giải 因nhân 果quả 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 依y 前tiền 五ngũ 略lược 修tu 行hành 證chứng 果Quả 能năng 利lợi 他tha 等đẳng 。 自tự 是thị 一nhất 途đồ (# 輔phụ 行hành 釋thích 常thường 坐tọa 三tam 昧muội 意ý 止Chỉ 觀Quán 中trung 云vân 此thử 去khứ 乃nãi 至chí 非phi 行hành 非phi 坐tọa 。 並tịnh 粗thô 準chuẩn 本bổn 輕khinh 示thị 觀quán 門môn 之chi 語ngữ 。 縱túng/tung 有hữu 似tự 於ư 十thập 觀quán 之chi 相tướng 而nhi 文văn 並tịnh 約ước 略lược 。 未vị 可khả 以dĩ 辨biện 觀quán 法pháp 始thỉ 終chung 。 初sơ 發phát 大đại 心tâm 及cập 下hạ 三tam 略lược 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 此thử 五ngũ 略lược 但đãn 名danh 大đại 意ý 。 若nhược 欲dục 消tiêu 釋thích 必tất 善thiện 下hạ 文văn 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 方phương 可khả 離ly 謬mậu 云vân 云vân 。 )# 若nhược 論luận 文văn 意ý 但đãn 屬thuộc 於ư 解giải 。 於ư 屬thuộc 解giải 中trung 恐khủng 解giải 不bất 周chu 。 故cố 須tu 委ủy 明minh 名danh 體thể 及cập 以dĩ 攝nhiếp 法pháp 等đẳng 相tương/tướng 。 方phương 堪kham 成thành 下hạ 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 。 如như 大đại 意ý 中trung 雖tuy 云vân 發phát 心tâm 十thập 種chủng 不bất 同đồng 及cập 四tứ 三tam 昧muội 明minh 行hành 差sai 別biệt 。 但đãn 列liệt 頭đầu 數số 辨biện 相tương/tướng 未vị 足túc 。 是thị 故cố 都đô 未vị 涉thiệp 於ư 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 。 故cố 今kim 謂vị 之chi 大đại 意ý 。 雖tuy 有hữu 行hành 及cập 果quả 報báo 等đẳng 。 乃nãi 至chí 云vân 非phi 謂vị 即tức 是thị 修tu 行hành 相tương/tướng 也dã 。

次thứ 何hà 者giả 下hạ 。 舉cử 方phương 便tiện 正chánh 修tu 以dĩ 驗nghiệm 之chi 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 舉cử 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 前tiền 五ngũ 略lược 中trung 未vị 是thị 正chánh 修tu 之chi 相tướng 。 以dĩ 由do 修tu 行hành 之chi 相tướng 俱câu 須tu 用dụng 於ư 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 以dĩ 為vi 正chánh 修tu 。 而nhi 五ngũ 略lược 中trung 既ký 未vị 明minh 此thử 。 驗nghiệm 知tri 但đãn 是thị 解giải 於ư 始thỉ 末mạt 而nhi 已dĩ 。 未vị 即tức 便tiện 為vi 修tu 行hành 之chi 相tướng 也dã 。 次thứ 所sở 以dĩ 下hạ 。 釋thích 意ý 。 然nhiên 此thử 但đãn 釋thích 正chánh 修tu 所sở 以dĩ 。 故cố 云vân 若nhược 無vô 十thập 境cảnh 等đẳng 也dã 。 仍nhưng 闕khuyết 釋thích 於ư 方phương 便tiện 所sở 以dĩ 。 是thị 故cố 應ưng 云vân 若nhược 無vô 方phương 便tiện 正chánh 行hạnh 難nạn/nan 立lập 。 若nhược 無vô 十thập 境cảnh 乘thừa 則tắc 無vô 體thể 。 體thể 者giả 即tức 當đương 體thể 之chi 體thể 也dã 。 若nhược 所sở 依y 之chi 體thể 即tức 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 耳nhĩ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 又hựu 此thử 十thập 境cảnh 即tức 是thị 前tiền 文văn 所sở 顯hiển 之chi 體thể 。 前tiền 約ước 所sở 顯hiển 能năng 攝nhiếp 故cố 立lập 體thể 名danh 。 今kim 對đối 能năng 觀quán 所sở 發phát 故cố 立lập 境cảnh 名danh 。 又hựu 前tiền 從tùng 理lý 說thuyết 故cố 體thể 唯duy 一nhất 。 今kim 從tùng 事sự 邊biên 故cố 境cảnh 有hữu 十thập 。 事sự 即tức 理lý 故cố 。 故cố 一nhất 一nhất 境cảnh 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 理lý 即tức 事sự 故cố 。 故cố 一nhất 一nhất 境cảnh 相tướng 別biệt 不bất 同đồng 。 是thị 知tri 若nhược 無vô 所sở 觀quán 十thập 境cảnh 則tắc 無vô 能năng 觀quán 十thập 乘thừa 之chi 體thể 。 以dĩ 由do 理lý 無vô 所sở 存tồn 徧biến 在tại 於ư 事sự 。 故cố 須tu 即tức 事sự 以dĩ 顯hiển 於ư 理lý 。 方phương 有hữu 十thập 乘thừa 大đại 車xa 之chi 體thể 也dã 。 不bất 二nhị 門môn 云vân 。 故cố 撮toát 十thập 妙diệu 為vi 觀quán 法pháp 大đại 體thể 者giả 。 即tức 所sở 依y 之chi 體thể 也dã 。 若nhược 望vọng 能năng 觀quán 。 是thị 則tắc 十thập 妙diệu 還hoàn 成thành 陰ấm 入nhập 等đẳng 境cảnh 當đương 體thể 之chi 體thể 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 雖tuy 理lý 。 圓viên 頓đốn 雖tuy 實thật 。 本bổn 雖tuy 久cửu 遠viễn 望vọng 觀quán 屬thuộc 事sự 。 事sự 即tức 當đương 體thể 之chi 體thể 故cố 也dã 。 故cố 知tri 今kim 云vân 若nhược 無vô 十thập 境cảnh 乘thừa 則tắc 無vô 體thể 者giả 。 即tức 當đương 體thể 之chi 體thể 也dã 。 而nhi 前tiền 文văn 云vân 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 以dĩ 為vi 車xa 體thể 者giả 。 即tức 所sở 依y 之chi 體thể 也dã 。 雖tuy 分phần/phân 二nhị 塗đồ 理lý 無vô 異dị 轍triệt 。 故cố 全toàn 所sở 依y 而nhi 為vi 當đương 體thể 。 仍nhưng 了liễu 當đương 體thể 即tức 是thị 所sở 依y 。 即tức 理lý 而nhi 事sự 即tức 事sự 而nhi 理lý 。 不bất 其kỳ 然nhiên 哉tai 。 問vấn 。 若nhược 以dĩ 十thập 境cảnh 為vi 十thập 乘thừa 體thể 。 十thập 境cảnh 不bất 出xuất 火hỏa 宅trạch 煩phiền 惱não 。 而nhi 釋thích 籤# 云vân 。 以dĩ 火hỏa 宅trạch 為vi 寶bảo 渚chử 。 必tất 為vị 所sở 焚phần 。 以dĩ 煩phiền 惱não 為vi 能năng 乘thừa 義nghĩa 須tu 傾khuynh 覆phú 。 與dữ 今kim 相tương 反phản 。 如như 何hà 會hội 之chi 。 答đáp 。 今kim 以dĩ 十thập 境cảnh 為vi 十thập 乘thừa 體thể 。 但đãn 是thị 車xa 體thể 。 而nhi 此thử 車xa 體thể 若nhược 無vô 眾chúng 寶bảo 莊trang 校giáo 。 白bạch 牛ngưu 引dẫn 駕giá 僕bộc 從tùng 侍thị 衛vệ 十thập 乘thừa 之chi 行hành 緣duyên 了liễu 顯hiển 發phát 。 但đãn 是thị 禿ngốc 乘thừa 。 灼chước 然nhiên 傾khuynh 覆phú 必tất 為vị 所sở 焚phần 矣hĩ 。 故cố 次thứ 句cú 云vân 。 若nhược 無vô 十thập 法pháp 名danh 壞hoại 驢lư 車xa 。 良lương 由do 此thử 也dã 。 若nhược 無vô 十thập 法pháp 名danh 壞hoại 驢lư 車xa 者giả 。 大đại 經kinh 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 云vân 。 乘thừa 壞hoại 驢lư 車xa 正chánh 南nam 而nhi 游du 。 章chương 安an 解giải 云vân 。 乘thừa 壞hoại 驢lư 車xa 。 譬thí 惡ác 法pháp 自tự 運vận 也dã 。 正chánh 南nam 而nhi 游du 自tự 有hữu 三tam 解giải 。 一nhất 云vân 南nam 是thị 離ly 地địa 。 北bắc 是thị 坎khảm 地địa 。 去khứ 坎khảm 就tựu 離ly 譬thí 失thất 善thiện 起khởi 惡ác 。 二nhị 云vân 就tựu 諸chư 方phương 而nhi 說thuyết 。 北bắc 是thị 上thượng 方phương 。 譬thí 斷đoạn 善thiện 人nhân 從tùng 上thượng 墜trụy 下hạ 。 三tam 云vân 天thiên 子tử 南nam 面diện 殺sát 活hoạt 自tự 在tại 。 此thử 人nhân 邪tà 見kiến 判phán 無vô 因nhân 果quả 。 其kỳ 心tâm 自tự 在tại 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 明minh 觀quán 陰ấm 十thập 乘thừa 文văn 畢tất 乃nãi 云vân 。 今kim 人nhân 只chỉ 謂vị 捨xả 惡ác 取thủ 空không 是thị 大Đại 乘Thừa 。 此thử 空không 尚thượng 不bất 免miễn 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 單đơn 複phức 之chi 惡ác 。 何hà 得đắc 動động 出xuất 為vi 乘thừa 。 設thiết 借tá 為vi 乘thừa 。 只chỉ 一nhất 禿ngốc 乘thừa 。 無vô 法Pháp 門môn 具cụ 度độ 。 正Chánh 法Pháp 大đại 城thành 金kim 剛cang 寶bảo 藏tạng 。 具cụ 足túc 無vô 缺khuyết 。 何hà 所sở 而nhi 無vô 。 豈khởi 容dung 禿ngốc 空không 而nhi 已dĩ 。 若nhược 但đãn 爾nhĩ 者giả 。 乘thừa 邪tà 見kiến 乘thừa 入nhập 險hiểm 惡ác 道đạo 是thị 壞hoại 驢lư 車xa 耳nhĩ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 今kim 人nhân 下hạ 。 斥xích 邪tà 也dã 。 正Chánh 法Pháp 下hạ 。 顯hiển 正chánh 也dã 。 如như 此thử 妙diệu 乘thừa 豈khởi 同đồng 惡ác 空không 。 與dữ 而nhi 言ngôn 之chi 。 但đãn 有hữu 車xa 體thể 既ký 無vô 具cụ 度độ 。 故cố 名danh 為vi 禿ngốc 。 奪đoạt 而nhi 言ngôn 之chi 。 體thể 用dụng 俱câu 非phi 故cố 名danh 為vi 禿ngốc 。 故cố 引dẫn 大đại 經kinh 乘thừa 壞hoại 驢lư 車xa 。 非phi 但đãn 闕khuyết 於ư 白bạch 牛ngưu 。 般Bát 若Nhã 為vi 驢lư 所sở 乘thừa 。 任nhậm 運vận 非phi 正chánh 故cố 非phi 高cao 廣quảng 。 又hựu 復phục 言ngôn 壞hoại 全toàn 無vô 莊trang 嚴nghiêm 。 況huống 復phục 起khởi 見kiến 。 入nhập 三tam 惡ác 道đạo 。

次thứ 故cố 知tri 下hạ 。 明minh 相tướng 資tư 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 明minh 妙diệu 解giải 導đạo 於ư 方phương 便tiện 行hành 始thỉ 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 解giải 有hữu 廣quảng 略lược 。 如như 上thượng 所sở 論luận 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 必tất 定định 須tu 以dĩ 前tiền 之chi 五ngũ 章chương 以dĩ 生sanh 自tự 行hành 不bất 思tư 議nghị 解giải 。 於ư 生sanh 解giải 中trung 大đại 意ý 則tắc 略lược 解giải 始thỉ 終chung 自tự 他tha 因nhân 果quả 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 大đại 意ý 為vi 總tổng 。 餘dư 八bát 是thị 別biệt 。 總tổng 別biệt 皆giai 有hữu 自tự 行hành 因nhân 果quả 化hóa 他tha 能năng 所sở 。 何hà 者giả 。 於ư 總tổng 釋thích 中trung 。 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 自tự 行hành 因nhân 也dã 。 次thứ 感cảm 大đại 果quả 。 自tự 行hành 果quả 也dã 。 次thứ 裂liệt 大đại 綱cương 。 化hóa 他tha 能năng 也dã 。 既ký 有hữu 能năng 化hóa 必tất 有hữu 所sở 被bị 。 文văn 略lược 舉cử 能năng 以dĩ 攝nhiếp 於ư 所sở 。 能năng 所sở 事sự 畢tất 同đồng 入nhập 旨chỉ 歸quy 。 又hựu 云vân 。 行hành 始thỉ 為vi 因nhân 。 行hành 終chung 為vi 果quả 。 豈khởi 非phi 自tự 行hành 之chi 始thỉ 終chung 邪tà 。 次thứ 別biệt 釋thích 中trung 。 始thỉ 從tùng 釋thích 名danh 終chung 至chí 正chánh 觀quán 。 自tự 行hành 因nhân 也dã 。 次thứ 果quả 報báo 章chương 。 自tự 行hành 果quả 也dã 。 起khởi 教giáo 一nhất 章chương 。 化hóa 他tha 能năng 也dã 。 所sở 被bị 義nghĩa 當đương 化hóa 他tha 所sở 也dã 。 後hậu 三tam 大đại 章chương 其kỳ 文văn 雖tuy 闕khuyết 。 義nghĩa 同đồng 大đại 意ý 。 後hậu 之chi 三tam 略lược 言ngôn 始thỉ 終chung 者giả 。 即tức 是thị 自tự 他tha 各các 有hữu 始thỉ 終chung 也dã 。 自tự 行hành 之chi 始thỉ 者giả 因nhân 也dã 。 自tự 行hành 之chi 終chung 者giả 果quả 也dã 。 化hóa 他tha 之chi 始thỉ 者giả 能năng 也dã 。 化hóa 他tha 之chi 終chung 者giả 所sở 也dã 。 例lệ 如như 十thập 妙diệu 始thỉ 終chung 之chi 意ý (# 云vân 云vân )# 。 文văn 略lược 意ý 寬khoan 者giả 。 即tức 前tiền 所sở 謂vị 以dĩ 大đại 意ý 文văn 略lược 意ý 廣quảng 也dã 。 次thứ 四tứ 專chuyên 在tại 名danh 體thể 者giả 。 四tứ 者giả 總tổng 舉cử 四tứ 章chương 也dã 。 名danh 體thể 者giả 別biệt 舉cử 初sơ 二nhị 章chương 也dã 。 雖tuy 別biệt 舉cử 初sơ 二nhị 亦diệc 兼kiêm 後hậu 兩lưỡng 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 如như 釋thích 名danh 中trung 先tiên 待đãi 次thứ 絕tuyệt 。 絕tuyệt 只chỉ 是thị 開khai 通thông 。 德đức 會hội 異dị 共cộng 成thành 絕tuyệt 義nghĩa 。 顯hiển 體thể 四tứ 段đoạn 並tịnh 先tiên 偏thiên 後hậu 圓viên 以dĩ 為vi 待đãi 絕tuyệt 。 體thể 為vi 所sở 詮thuyên 。 名danh 既ký 開khai 顯hiển 體thể 亦diệc 隨tùy 名danh 。 用dụng 所sở 開khai 體thể 偏thiên 攝nhiếp 諸chư 法pháp 。 法pháp 相tướng 難nạn/nan 明minh 仍nhưng 分phần/phân 六lục 義nghĩa 。 徧biến 於ư 事sự 理lý 因nhân 果quả 自tự 他tha 。 還hoàn 以dĩ 六lục 義nghĩa 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 收thu 。 復phục 以dĩ 五ngũ 門môn 判phán 所sở 攝nhiếp 法pháp 。 方phương 曉hiểu 體thể 內nội 所sở 攝nhiếp 互hỗ 融dung 。 復phục 了liễu 融dung 中trung 實thật 權quyền 不bất 濫lạm 。 更cánh 以dĩ 權quyền 實thật 四tứ 章chương 互hỗ 顯hiển 。 是thị 故cố 但đãn 舉cử 名danh 體thể 二nhị 章chương 則tắc 攝nhiếp 法pháp 偏thiên 圓viên 從tùng 可khả 知tri 矣hĩ 。 文văn 理lý 但đãn 廣quảng 者giả 。 既ký 開khai 四tứ 章chương 豈khởi 非phi 文văn 為vi 能năng 詮thuyên 理lý 為vi 所sở 詮thuyên 。 故cố 理lý 亦diệc 廣quảng 也dã 。

故cố 以dĩ 下hạ 。 次thứ 明minh 導đạo 於ư 行hành 始thỉ 。 但đãn 言ngôn 廣quảng 解giải 者giả 。 文văn 體thể 承thừa 便tiện 耳nhĩ 。 其kỳ 實thật 須tu 云vân 五ngũ 章chương 妙diệu 解giải 導đạo 於ư 行hành 始thỉ 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 圓viên 解giải 稍sảo 利lợi 。 復phục 以dĩ 此thử 解giải 導đạo 於ư 方phương 便tiện 。 又hựu 云vân 。 亦diệc 歷lịch 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 約ước 事sự 生sanh 解giải 。 方phương 乃nãi 堪kham 為vi 正chánh 修tu 方phương 便tiện 。 方phương 便tiện 之chi 言ngôn 通thông 於ư 偏thiên 圓viên 。 故cố 云vân 。 使sử 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 隨tùy 教giáo 甄chân 分phần/phân 也dã 。 施thí 開khai 廢phế 會hội 方phương 可khả 得đắc 名danh 。 妙diệu 行hạnh 之chi 首thủ 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。

是thị 故cố 下hạ 。 次thứ 明minh 妙diệu 解giải 資tư 於ư 正chánh 修tu 之chi 行hành 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。 言ngôn 名danh 宗tông 者giả 。 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 果quả 報báo 三tam 章chương 。 於ư 五ngũ 重trọng/trùng 玄huyền 義nghĩa 既ký 乃nãi 是thị 宗tông 。 故cố 今kim 正chánh 修tu 十thập 法pháp 名danh 之chi 為vi 宗tông 也dã 。 言ngôn 次thứ 第đệ 者giả 。 生sanh 起khởi 不bất 亂loạn 也dã 。 於ư 理lý 自tự 足túc 者giả 。 以dĩ 前tiền 妙diệu 解giải 之chi 中trung 備bị 明minh 已dĩ 竟cánh 故cố 也dã 。 而nhi 今kim 文văn 中trung 相tương/tướng 猶do 廣quảng 者giả 等đẳng 者giả 。 即tức 正chánh 修tu 文văn 中trung 觀quán 法pháp 之chi 相tướng 廣quảng 愽# 乃nãi 。 是thị 為vi 於ư 鈍độn 根căn 者giả 耳nhĩ 。 若nhược 利lợi 根căn 者giả 。 得đắc 前tiền 妙diệu 解giải 之chi 旨chỉ 。 於ư 今kim 正chánh 修tu 文văn 中trung 則tắc 但đãn 釋thích 十thập 法pháp 名danh 宗tông 次thứ 第đệ 。 於ư 其kỳ 理lý 趣thú 自tự 然nhiên 具cụ 足túc 矣hĩ 。 今kim 仍nhưng 恐khủng 於ư 鈍độn 根căn 之chi 者giả 不bất 曉hiểu 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 次thứ 第đệ 。 故cố 特đặc 引dẫn 於ư 前tiền 文văn 妙diệu 解giải 。 入nhập 正chánh 觀quán 中trung 委ủy 論luận 其kỳ 相tương/tướng 。 何hà 者giả 。 且thả 如như 正chánh 修tu 十thập 法pháp 之chi 中trung 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 。 豈khởi 非phi 前tiền 文văn 釋thích 名danh 之chi 中trung 絕tuyệt 待đãi 止Chỉ 觀Quán 乎hồ 。 法pháp 性tánh 妙diệu 理lý 豈khởi 非phi 前tiền 文văn 止Chỉ 觀Quán 體thể 相tướng 乎hồ 。 能năng 破phá 止Chỉ 觀Quán 所sở 破phá 之chi 惑hoặc 等đẳng 豈khởi 非phi 前tiền 文văn 所sở 攝nhiếp 之chi 法pháp 乎hồ 。 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 麤thô 妙diệu 炳bỉnh 然nhiên 豈khởi 非phi 前tiền 文văn 偏thiên 圓viên 之chi 相tướng 乎hồ 。 是thị 知tri 正chánh 修tu 十thập 法pháp 之chi 相tướng 。 乃nãi 是thị 引dẫn 前tiền 妙diệu 解giải 入nhập 觀quán 委ủy 論luận 耳nhĩ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 解giải 非phi 行hành 家gia 之chi 解giải 。 行hành 非phi 解giải 家gia 之chi 行hành 。 安an 能năng 相tương/tướng 資tư 而nhi 契khế 於ư 理lý 邪tà 。 然nhiên 正chánh 修tu 中trung 陰ấm 等đẳng 十thập 境cảnh 。 皆giai 須tu 委ủy 論luận 十thập 法pháp 妙diệu 行hạnh 。 但đãn 恐khủng 繁phồn 文văn 。 是thị 故cố 乃nãi 於ư 陰ấm 境cảnh 具cụ 明minh 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 下hạ 之chi 九cửu 境cảnh 但đãn 將tương 陰ấm 境cảnh 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 比tỉ 例lệ 可khả 知tri 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 十thập 法pháp 成thành 觀quán 。 但đãn 於ư 陰ấm 入nhập 委ủy 識thức 根căn 由do 。 餘dư 九cửu 待đãi 發phát 方phương 可khả 設thiết 觀quán 。 故cố 九cửu 境cảnh 中trung 但đãn 分phân 別biệt 境cảnh 。 境cảnh 下hạ 十thập 觀quán 不bất 細tế 委ủy 論luận 。 但đãn 隨tùy 境cảnh 轉chuyển 照chiếu 非phi 關quan 廣quảng 說thuyết 。 是thị 故cố 諸chư 文văn 不bất 無vô 傍bàng 正chánh 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 約ước 於ư 解giải 行hành 而nhi 說thuyết 。 則tắc 前tiền 五ngũ 章chương 妙diệu 解giải 為vi 正chánh 。 妙diệu 行hạnh 為vi 傍bàng 。 故cố 五ngũ 略lược 中trung 雖tuy 有hữu 行hành 果quả 。 非phi 謂vị 便tiện 是thị 修tu 行hành 之chi 相tướng 。 正chánh 修tu 之chi 中trung 雖tuy 引dẫn 前tiền 解giải 入nhập 觀quán 委ủy 論luận 。 不bất 可khả 謂vị 之chi 但đãn 明minh 妙diệu 解giải 。 故cố 正chánh 修tu 中trung 妙diệu 行hạnh 為vi 正chánh 妙diệu 解giải 為vi 傍bàng 。 二nhị 者giả 陰ấm 境cảnh 傍bàng 明minh 境cảnh 相tướng 。 正chánh 示thị 十thập 乘thừa 。 故cố 陰ấm 境cảnh 中trung 十thập 乘thừa 最tối 委ủy 。 下hạ 之chi 九cửu 境cảnh 正chánh 示thị 境cảnh 相tướng 。 傍bàng 辨biện 十thập 乘thừa 。 故cố 九cửu 境cảnh 中trung 但đãn 分phân 別biệt 境cảnh 。 境cảnh 下hạ 十thập 觀quán 不bất 細tế 委ủy 論luận 。 文văn 雖tuy 傍bàng 正chánh 義nghĩa 必tất 圓viên 備bị 。

且thả 如như 下hạ 。 次thứ 明minh 正chánh 修tu 之chi 行hành 成thành 道Đạo 樹thụ 法Pháp 身thân 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 道đạo 樹thụ 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 先tiên 明minh 地địa 種chủng 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 中trung 章chương 安an 私tư 謂vị 云vân 。 譬thí 如như 大đại 地địa 一nhất 。 能năng 生sanh 種chủng 種chủng 芽nha 。 輔phụ 行hành 云vân 。 法pháp 性tánh 如như 地địa 。 種chủng 子tử 如như 境cảnh 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 然nhiên 界giới 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 。 陰ấm 入nhập 皆giai 由do 心tâm 。 起khởi 是thị 惑hoặc 本bổn 。 心tâm 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 示thị 境cảnh 體thể 觀quán 心tâm 即tức 足túc 。 以dĩ 心tâm 徧biến 故cố 。 攝nhiếp 餘dư 法pháp 故cố 。 故cố 今kim 謂vị 之chi 且thả 如như 十thập 境cảnh 只chỉ 一nhất 念niệm 心tâm 行hành 之chi 地địa 也dã 。 以dĩ 由do 心tâm 體thể 徧biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 故cố 得đắc 喻dụ 之chi 猶do 如như 地địa 也dã 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 法pháp 性tánh 如như 地địa 。 此thử 心tâm 既ký 是thị 觀quán 家gia 之chi 境cảnh 。 所sở 以dĩ 名danh 為vi 。 行hành 之chi 地địa 也dã 。 一nhất 一nhất 顯hiển 示thị 。 境cảnh 相tướng 不bất 同đồng 者giả 。 即tức 陰ấm 入nhập 等đẳng 十thập 境cảnh 差sai 別biệt 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 也dã 。 行hành 之chi 種chủng 也dã 者giả 。 即tức 輔phụ 行hành 云vân 。 種chủng 子tử 如như 境cảnh 也dã 。 種chủng 者giả 生sanh 義nghĩa 。 此thử 種chủng 生sanh 時thời 純thuần 變biến 為vi 修tu 。 此thử 修tu 既ký 乃nãi 全toàn 於ư 法pháp 性tánh 大đại 地địa 而nhi 起khởi 。 故cố 得đắc 修tu 性tánh 皆giai 是thị 一nhất 如như 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 從tùng 外ngoại 而nhi 來lai 也dã 。 若nhược 無vô 十thập 境cảnh 乘thừa 則tắc 無vô 體thể 。 義nghĩa 在tại 於ư 斯tư 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 。 種chủng 之chi 與dữ 性tánh 如như 何hà 分phân 別biệt 。 答đáp 。 能năng 生sanh 為vi 種chủng 。 不bất 變biến 名danh 性tánh 。 請thỉnh 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。 從tùng 穀cốc 生sanh 穀cốc 故cố 名danh 為vi 種chủng 。 穀cốc 種chủng 不bất 變biến 故cố 名danh 為vi 性tánh 。 從tùng 一nhất 念niệm 心tâm 法pháp 性tánh 地địa 生sanh 。 是thị 故cố 如như 種chủng 。 無vô 始thỉ 至chí 今kim 其kỳ 種chủng 不bất 變biến 。 是thị 故cố 名danh 性tánh 。 種chủng 性tánh 雖tuy 別biệt 體thể 元nguyên 不bất 二nhị 。 從tùng 用dụng 而nhi 辨biện 二nhị 義nghĩa 宛uyển 然nhiên 。 具cụ 如như 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ (# 云vân 云vân )# 。

一nhất 一nhất 起khởi 於ư 下hạ 。 次thứ 正chánh 明minh 道đạo 樹thụ 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。 輔phụ 行hành 但đãn 云vân 。 觀quán 行hành 如như 雨vũ 。 發phát 如như 抽trừu 芽nha 。 仍nhưng 略lược 不bất 言ngôn 幹cán 藥dược 華hoa 果quả 。 於ư 法pháp 性tánh 地địa 起khởi 十thập 乘thừa 觀quán 。 潤nhuận 於ư 境cảnh 種chủng 令linh 其kỳ 發phát 生sanh 。 故cố 喻dụ 如như 雨vũ 也dã 。 牙nha 字tự 誤ngộ 也dã 。 應ưng 作tác 芽nha 字tự 。 即tức 萌manh 芽nha 也dã 。 陰ấm 等đẳng 十thập 境cảnh 因nhân 觀quán 行hành 雨vũ 資tư 潤nhuận 發phát 生sanh 轉chuyển 成thành 妙diệu 境cảnh 。 猶do 如như 種chủng 子tử 。 萌manh 芽nha 抽trừu 發phát 也dã 。 幹cán (# 古cổ 案án 切thiết )# 者giả 莖hành 幹cán 也dã 。 發phát 心tâm 上thượng 求cầu 是thị 故cố 喻dụ 如như 莖hành 幹cán 上thượng 聳tủng 。 安an 心tâm 既ký 有hữu 六lục 十thập 四tứ 番phiên 。 是thị 故cố 喻dụ 如như 枝chi 葉diệp 眾chúng 多đa 。 破phá 徧biến 乃nãi 至chí 對đối 治trị 既ký 是thị 正chánh 助trợ 兩lưỡng 行hành 。 而nhi 行hành 始thỉ 為vi 因nhân 。 故cố 喻dụ 之chi 如như 華hoa 也dã 。 又hựu 行hành 終chung 為vi 果quả 。 故cố 云vân 次thứ 位vị 以dĩ 至chí 離ly 愛ái 行hành 之chi 果quả 也dã 。 既ký 離ly 法pháp 愛ái 即tức 入nhập 初sơ 住trụ 名danh 為vi 分phần/phân 果quả 。 此thử 約ước 離ly 於ư 似tự 愛ái 而nhi 說thuyết 。 若nhược 離ly 真chân 愛ái 。 乃nãi 至chí 須tu 論luận 究cứu 竟cánh 滿mãn 果quả 等đẳng 賜tứ 大đại 車xa 游du 方phương 至chí 極cực 。 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 。

次thứ 若nhược 無vô 下hạ 。 總tổng 結kết 。 若nhược 無vô 第đệ 一nhất 觀quán 行hành 之chi 雨vũ 。 乃nãi 至chí 第đệ 六lục 。 離ly 愛ái 之chi 果quả 。 是thị 則tắc 道đạo 樹thụ 不bất 能năng 端đoan 嚴nghiêm 。 故cố 須tu 六lục 事sự 道đạo 樹thụ 方phương 成thành 。 以dĩ 樹thụ 喻dụ 於ư 因nhân 果quả 之chi 道đạo 。 故cố 云vân 道đạo 樹thụ 耳nhĩ 。 若nhược 輔phụ 行hành 中trung 乃nãi 云vân 。 婆bà 娑sa 。 大đại 論luận 並tịnh 以dĩ 樹thụ 譬thí 道Đạo 品Phẩm 故cố 名danh 道đạo 樹thụ (# 云vân 云vân )# 。

三tam 次thứ 第đệ 下hạ 。 明minh 三tam 根căn 不bất 同đồng 次thứ 第đệ 雖tuy 爾nhĩ 者giả 。 指chỉ 上thượng 六lục 事sự 至chí 離ly 愛ái 已dĩ 方phương 乃nãi 成thành 果quả 。 此thử 即tức 約ước 於ư 十thập 法pháp 觀quán 行hành 次thứ 第đệ 而nhi 明minh 。 若nhược 從tùng 人nhân 說thuyết 意ý 則tắc 不bất 然nhiên 。 何hà 者giả 。 人nhân 有hữu 三tam 根căn 。 上thượng 根căn 即tức 於ư 心tâm 地địa 境cảnh 種chủng 用dụng 微vi 妙diệu 觀quán 而nhi 生sanh 於ư 果quả 。 不bất 必tất 次thứ 第đệ 至chí 於ư 第đệ 十thập 離ly 法pháp 愛ái 已dĩ 。 方phương 入nhập 初sơ 住trụ 以dĩ 至chí 妙diệu 覺giác 。 故cố 文văn 云vân 者giả 。 故cố 病bệnh 患hoạn 境cảnh 十thập 乘thừa 初sơ 觀quán 妙diệu 境cảnh 中trung 文văn 云vân 也dã 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 中trung 明minh 觀quán 病bệnh 患hoạn 是thị 妙diệu 境cảnh 已dĩ 。 引dẫn 金kim 光quang 明minh 除trừ 病bệnh 品phẩm 云vân 。 直trực 聞văn 是thị 言ngôn 。 病bệnh 即tức 除trừ 愈dũ 。 即tức 初sơ 觀quán 意ý 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 直trực 聞văn 是thị 言ngôn 。 所sở 患hoạn 即tức 除trừ 。 譬thí 聞văn 妙diệu 境cảnh 得đắc 入nhập 初sơ 住trụ 。 言ngôn 初sơ 觀quán 者giả 即tức 是thị 初sơ 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 也dã 。 為vi 中trung 下hạ 根căn 等đẳng 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 又hựu 云vân 。

復phục 有hữu 深thâm 重trọng 難nan 除trừ 差sái 者giả 。 至chí 長trưởng 者giả 所sở 。 為vi 合hợp 眾chúng 藥dược 病bệnh 乃nãi 得đắc 差sai 。 即tức 後hậu 九cửu 觀quán 意ý 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 譬thí 觀quán 妙diệu 境cảnh 無vô 明minh 未vị 除trừ 。 如như 是thị 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 離ly 愛ái 。 故cố 云vân 眾chúng 藥dược 。 如như 是thị 用dụng 觀quán 亦diệc 得đắc 入nhập 於ư 初sơ 住trụ 位vị 也dã 。 縱túng/tung 未vị 入nhập 位vị 得đắc 入nhập 五ngũ 品phẩm 名danh 小tiểu 除trừ 差sái 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 至chí 離ly 愛ái 已dĩ 方phương 乃nãi 名danh 果quả 。 則tắc 是thị 約ước 於ư 中trung 下hạ 根căn 說thuyết 。 若nhược 上thượng 根căn 人nhân 。 即tức 觀quán 境cảnh 種chủng 成thành 不bất 思tư 議nghị 。 便tiện 登đăng 初sơ 住trụ 以dĩ 至chí 妙diệu 覺giác 。 故cố 輔phụ 行hành 云vân 。 十thập 乘thừa 。 文văn 十thập 義nghĩa 十thập 。 根căn 三tam 意ý 二nhị 。 分phần/phân 遠viễn 近cận 故cố 。 近cận 期kỳ 初sơ 住trụ 遠viễn 在tại 妙diệu 覺giác 。 又hựu 大đại 意ý 云vân 。 上thượng 根căn 唯duy 一nhất 法pháp 。 中trung 根căn 二nhị 或hoặc 七thất 。 下hạ 根căn 方phương 具cụ 十thập (# 高cao 麗lệ 四tứ 教giáo 以dĩ 發phát 心tâm 至chí 第đệ 六lục 道Đạo 品Phẩm 名danh 為vi 中trung 根căn 。 從tùng 對đối 治trị 至chí 離ly 法pháp 愛ái 名danh 為vi 下hạ 根căn )# 。

次thứ 又hựu 於ư 下hạ 。 明minh 法Pháp 身thân 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 別biệt 明minh 又hựu 為vi 二nhị 。 初sơ 正chánh 約ước 妙diệu 行hạnh 明minh 法Pháp 身thân 。 且thả 約ước 初sơ 乘thừa 觀quán 於ư 妙diệu 境cảnh 明minh 四tứ 事sự 者giả 。 一nhất 觀quán 心tâm 是thị 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 觀quán 之chi 一nhất 字tự 豈khởi 非phi 寂tịch 照chiếu 之chi 止Chỉ 觀Quán 邪tà 。 又hựu 云vân 。 既ký 自tự 達đạt 妙diệu 境cảnh 。 即tức 起khởi 慈từ 悲bi 。 豈khởi 非phi 生sanh 起khởi 邪tà 。 如như 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 。 心tâm 如như 畫họa 師sư 。 造tạo 五ngũ 陰ấm 等đẳng 。 豈khởi 非phi 引dẫn 事sự 邪tà 。 又hựu 斥xích 世thế 人nhân 判phán 前tiền 五ngũ 如như 是thị 屬thuộc 權quyền 在tại 凡phàm 。 後hậu 五ngũ 如như 是thị 屬thuộc 實thật 在tại 聖thánh 。 豈khởi 非phi 破phá 古cổ 邪tà 。 又hựu 問vấn 心tâm 起khởi 必tất 託thác 緣duyên 等đẳng 。 豈khởi 非phi 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 邪tà 。 初sơ 乘thừa 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 九cửu 準chuẩn 知tri 。

次thứ 又hựu 釋thích 下hạ 。 兼kiêm 約ước 妙diệu 解giải 明minh 法Pháp 身thân 。 且thả 從tùng 廣quảng 解giải 而nhi 說thuyết 。 故cố 云vân 釋thích 名danh 等đẳng 四tứ 也dã 。 文văn 是thị 能năng 顯hiển 故cố 屬thuộc 於ư 膚phu 。 義nghĩa 是thị 所sở 顯hiển 故cố 屬thuộc 於ư 肉nhục 。 志chí 在tại 正chánh 修tu 故cố 意ý 是thị 骨cốt 。 正chánh 修tu 本bổn 期kỳ 滅diệt 理lý 真chân 性tánh 。 故cố 意ý 所sở 詣nghệ 名danh 為vi 髓tủy 也dã 。 次thứ 若nhược 無vô 下hạ 。 總tổng 詰cật 。 即tức 是thị 總tổng 結kết 行hành 解giải 各các 四tứ 。 以dĩ 成thành 法Pháp 身thân 也dã 。 須tu 知tri 法Pháp 身thân 有hữu 全toàn 有hữu 碎toái 。 諸chư 方phương 便tiện 教giáo 名danh 之chi 為vi 碎toái 。 法pháp 華hoa 一nhất 實thật 名danh 之chi 為vi 全toàn 。 故cố 法pháp 華hoa 論luận 明minh 此thử 法pháp 華hoa 有hữu 十thập 七thất 名danh 。 其kỳ 第đệ 十thập 二nhị 名danh 。 一nhất 切thiết 佛Phật 堅kiên 固cố 舍xá 利lợi 。 今kim 此thử 止Chỉ 觀Quán 既ký 是thị 法pháp 華hoa 妙diệu 解giải 妙diệu 行hạnh 。 當đương 知tri 乃nãi 是thị 法Pháp 身thân 全toàn 也dã 。 故cố 妙diệu 經Kinh 云vân 。 若nhược 經Kinh 卷quyển 所sở 住trú 處xứ 。 皆giai 應ưng 起khởi 七thất 寶bảo 塔tháp 。 不bất 須tu 復phục 安an 舍xá 利lợi 。 (# 生sanh 身thân 舍xá 利lợi 耳nhĩ )# 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 中trung 已dĩ 有hữu 。 如Như 來Lai 全toàn 身thân 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。

三tam 是thị 故cố 下hạ 。 斥xích 非phi 顯hiển 是thị 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 斥xích 當đương 時thời 學học 者giả 讀đọc 文văn 昧muội 旨chỉ 。 此thử 文văn 全toàn 是thị 結kết 斥xích 清thanh 凉# 謬mậu 指chỉ 偏thiên 僻tích 一nhất 句cú 兩lưỡng 句cú 以dĩ 立lập 頓đốn 頓đốn 。 令linh 今kim 止Chỉ 觀Quán 十thập 乘thừa 妙diệu 行hạnh 而nhi 不bất 周chu 足túc 。 委ủy 如như 上thượng 下hạ 文văn 中trung 所sở 辨biện (# 云vân 云vân )# 。 次thứ 修tu 行hành 下hạ 。 正chánh 顯hiển 所sở 傳truyền 妙diệu 盡tận 淵uyên 底để 。 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 解giải 行hành 圓viên 成thành 同đồng 歸quy 妙diệu 理lý 。 言ngôn 集tập 解giải 者giả 。 集tập 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 當đương 作tác 習tập 字tự 。 今kim 之chi 下hạ 。 次thứ 結kết 十thập 章chương 攝nhiếp 法pháp 周chu 備bị 。 意ý 唯duy 若nhược 是thị 者giả 。 指chỉ 上thượng 修tu 行hành 之chi 來lai 等đẳng 文văn 也dã 。 故cố 前tiền 習tập 解giải 方phương 便tiện 等đẳng 文văn 。 即tức 是thị 止Chỉ 觀Quán 十thập 大đại 章chương 也dã 。 故cố 知tri 十thập 章chương 無vô 所sở 不bất 攝nhiếp 矣hĩ 。 如như 此thử 立lập 例lệ 發phát 揮huy 輔phụ 行hành 。 尚thượng 恐khủng 未vị 明minh 止Chỉ 觀Quán 之chi 旨chỉ 。 豈khởi 以dĩ 搜sưu 要yếu 簡giản 略lược 之chi 說thuyết 能năng 通thông 行hành 門môn 。 斯tư 蓋cái 往vãng 代đại 愚ngu 昧muội 之chi 者giả 。 假giả 託thác 荊kinh 谿khê 之chi 名danh 妄vọng 生sanh 率suất 爾nhĩ 之chi 見kiến 。 輙triếp 懷hoài 去khứ 取thủ 傷thương 害hại 尤vưu 多đa 。 略lược 如như 大đại 部bộ 補bổ 註chú 中trung 辨biện (# 云vân 云vân )# 。

○# 第đệ 七thất 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 例lệ

文văn 為vi 二nhị 。

初sơ 牒điệp 名danh

此thử 即tức 曉hiểu 喻dụ 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 之chi 迷mê 惑hoặc 。 顯hiển 明minh 所sở 傳truyền 止Chỉ 觀Quán 之chi 正chánh 行hạnh 也dã 。 問vấn 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 此thử 是thị 曉hiểu 喻dụ 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 。 答đáp 。 大đại 宋tống 高cao 僧Tăng 傳truyền 云vân 。 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 大đại 曆lịch 十thập 年niên 依y 荊kinh 谿khê 湛trạm 然nhiên 法Pháp 師sư 習tập 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 及cập 法pháp 華hoa 。 維duy 摩ma 經kinh 疏sớ/sơ 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。 余dư 亦diệc 嘗thường 覧# 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 鈔sao 。 見kiến 其kỳ 固cố 執chấp 涅Niết 槃Bàn 權quyền 文văn 瓦ngõa 石thạch 非phi 性tánh 。 又hựu 復phục 謬mậu 立lập 漸tiệm 頓đốn 。 頓đốn 頓đốn 。 由do 是thị 而nhi 知tri 金kim 錍bề 之chi 作tác 義nghĩa 例lệ 之chi 興hưng 。 皆giai 為vi 曉hiểu 喻dụ 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 。 以dĩ 至chí 釋thích 籤# 。 輔phụ 行hành 記ký 等đẳng 諸chư 文văn 所sở 斥xích 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 故cố 輔phụ 行hành 述thuật 緣duyên 起khởi 十thập 意ý 第đệ 二nhị 意ý 云vân 。 曾tằng 師sư 承thừa 者giả 而nhi 棄khí 根căn 本bổn 隨tùy 末mạt 見kiến 故cố 。 良lương 由do 於ư 此thử 。 而nhi 近cận 代đại 諸chư 師sư 不bất 深thâm 本bổn 宗tông 未vị 廣quảng 看khán 習tập 。 往vãng 往vãng 亦diệc 有hữu 背bối/bội 本bổn 宗tông 之chi 義nghĩa 。 附phụ 僻tích 者giả 之chi 見kiến 。 悲bi 哉tai 悲bi 哉tai 。 此thử 如như 金kim 錍bề 寓# 言ngôn 記ký 中trung 委ủy 彈đàn 其kỳ 謬mậu 。 學học 者giả 尋tầm 之chi 。 次thứ 此thử 所sở 下hạ 。 釋thích 義nghĩa 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 明minh 因nhân 由do 。 此thử 所sở 學học 宗tông 等đẳng 者giả 。 今kim 此thử 一nhất 家gia 自tự 章chương 安an 以dĩ 來lai 至chí 于vu 荊kinh 谿khê 所sở 學học 之chi 宗tông 。 皆giai 共cộng 遵tuân 稟bẩm 天thiên 台thai 智trí 者giả 一nhất 師sư 而nhi 已dĩ 。 故cố 金kim 錍bề 云vân 。 天thiên 台thai 大đại 師sư 靈linh 山sơn 親thân 承thừa 大đại 蘇tô 妙diệu 悟ngộ 。 是thị 余dư 師sư 也dã 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 所sở 承thừa 法pháp 也dã 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 之chi 法pháp 。 文văn 理lý 相tương/tướng 承thừa 代đại 代đại 傳truyền 授thọ 。 以dĩ 為vi 心tâm 要yếu 。 同đồng 歸quy 一nhất 轍triệt 終chung 無vô 異dị 解giải 。 但đãn 由do 忽hốt 遇ngộ 清thanh 凉# 觀quán 師sư 僻tích 執chấp 之chi 者giả 。 因nhân 而nhi 問vấn 之chi 。 乃nãi 生sanh 異dị 答đáp 故cố 事sự 。 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 微vi 召triệu 於ư 止Chỉ 觀Quán 之chi 法pháp 。 曉hiểu 喻dụ 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 之chi 迷mê 惑hoặc 耳nhĩ 。 然nhiên 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 本bổn 學học 天thiên 台thai 嘗thường 講giảng 止Chỉ 觀Quán (# 裴# 休hưu 作tác 於ư 清thanh 涼lương 行hành 狀trạng 有hữu 此thử 說thuyết 也dã )# 。 既ký 生sanh 僻tích 解giải 。 遂toại 被bị 荊kinh 谿khê 辭từ 而nhi 關quan 之chi 。 乃nãi 背bối/bội 天thiên 台thai 附phụ 於ư 賢hiền 首thủ 。 依y 賢hiền 首thủ 五ngũ 教giáo 造tạo 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 鈔sao (# 言ngôn 五ngũ 教giáo 。 一nhất 者giả 愚ngu 法pháp 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 二nhị 大Đại 乘Thừa 始thỉ 教giáo 。 三tam 大Đại 乘Thừa 終chung 教giáo 。 四tứ 大Đại 乘Thừa 頓đốn 教giáo 。 五ngũ 大Đại 乘Thừa 圓viên 教giáo )# 。 又hựu 於ư 疏sớ/sơ 鈔sao 之chi 中trung 全toàn 用dụng 止Chỉ 觀Quán 之chi 法pháp 。 雖tuy 用dụng 止Chỉ 觀Quán 之chi 法pháp 。 又hựu 立lập 兩lưỡng 頓đốn 之chi 教giáo 。 嗚ô 呼hô 哀ai 哉tai 。 教giáo 宗tông 賢hiền 首thủ 。 行hành 稟bẩm 天thiên 台thai 。 教giáo 行hành 殊thù 塗đồ 。 師sư 資tư 無vô 準chuẩn 。 既ký 迷mê 止Chỉ 觀Quán 濫lạm 用dụng 何hà 疑nghi 。 故cố 今kim 曉hiểu 喻dụ 其kỳ 致trí 照chiếu 然nhiên 。 或hoặc 問vấn 曰viết 。 義nghĩa 例lệ 。 輔phụ 行hành 明minh 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 須tu 有hữu 師sư 承thừa 。 故cố 荊kinh 谿khê 述thuật 輔phụ 行hành 緣duyên 起khởi 凡phàm 有hữu 十thập 意ý 。 第đệ 一nhất 為vi 知tri 有hữu 於ư 師sư 承thừa 非phi 任nhậm 胸hung 臆ức 。 而nhi 近cận 代đại 學học 者giả 傳truyền 天thiên 台thai 之chi 道đạo 皆giai 宗tông 於ư 四tứ 明minh 。 今kim 觀quán 吾ngô 子tử 所sở 述thuật 。 凡phàm 至chí 法Pháp 門môn 淵uyên 奧áo 之chi 處xứ 多đa 排bài 四tứ 明minh 。 而nhi 眾chúng 人nhân 聞văn 之chi 。 咸hàm 生sanh 驚kinh 怪quái 。 亦diệc 有hữu 笑tiếu 於ư 吾ngô 子tử 學học 無vô 師sư 承thừa 。 僕bộc 雖tuy 無vô 似tự 彌di 積tích 欽khâm 慕mộ 。 幸hạnh 垂thùy 開khai 示thị 用dụng 息tức 羣quần 疑nghi 。 余dư 對đối 曰viết 。 輔phụ 行hành 。 義nghĩa 例lệ 明minh 師sư 承thừa 者giả 。 乃nãi 是thị 以dĩ 智trí 者giả 為vi 師sư 。 止Chỉ 觀Quán 為vi 所sở 承thừa 之chi 法pháp 。 蓋cái 破phá 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 違vi 背bội 於ư 天thiên 台thai 乖quai 僻tích 於ư 止Chỉ 觀Quán 耳nhĩ 。 余dư 今kim 秉bỉnh 筆bút 。 既ký 袒đản 述thuật 於ư 智trí 者giả 又hựu 。 憲hiến 章chương 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 而nhi 眾chúng 人nhân 笑tiếu 余dư 無vô 師sư 承thừa 者giả 。 是thị 為vi 妄vọng 笑tiếu 耳nhĩ 。 何hà 傷thương 於ư 余dư 哉tai 。 謂vị 排bài 於ư 四tứ 明minh 是thị 無vô 師sư 承thừa 者giả 。 且thả 四tứ 明minh 稟bẩm 受thọ 寶bảo 雲vân 通thông 師sư 。 而nhi 通thông 師sư 亦diệc 頗phả 有hữu 撰soạn 述thuật 。 何hà 故cố 四tứ 明minh 不bất 遵tuân 所sở 稟bẩm 之chi 見kiến 而nhi 別biệt 自tự 建kiến 立lập 邪tà (# 通thông 師sư 撰soạn 記ký 解giải 光quang 明minh 玄huyền 。 而nhi 四tứ 明minh 反phản 云vân 寶bảo 雲vân 講giảng 次thứ 第đệ 。 學học 徒đồ 隨tùy 錄lục 。 義nghĩa 或hoặc 闕khuyết 如như 。 通thông 師sư 又hựu 解giải 十thập 六lục 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 。 而nhi 四tứ 明minh 斥xích 云vân 。 多đa 談đàm 事sự 相tướng 少thiểu 示thị 觀quán 門môn )# 。 又hựu 孤cô 山sơn 稟bẩm 受thọ 奉phụng 先tiên 清thanh 師sư 。 亦diệc 多đa 有hữu 改cải 作tác (# 清thanh 師sư 解giải 不bất 二nhị 門môn 曰viết 示thị 珠châu 指chỉ 。 孤cô 山sơn 解giải 不bất 二nhị 門môn 曰viết 正chánh 義nghĩa 。 清thanh 師sư 解giải 十thập 六lục 觀quán 疏sớ/sơ 曰viết 顯hiển 要yếu 。 孤cô 山sơn 解giải 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 曰viết 刊# 正chánh )# 。 嗚ô 呼hô 。 世thế 人nhân 只chỉ 知tri 笑tiếu 余dư 學học 無vô 師sư 承thừa 。 而nhi 不bất 能năng 笑tiếu 孤cô 山sơn 。 四tứ 明minh 道đạo 無vô 所sở 稟bẩm 。 悲bi 哉tai 悲bi 哉tai 。

問vấn 頓đốn 教giáo 下hạ 。 次thứ 正chánh 曉hiểu 喻dụ 。 文văn 為vi 四tứ 十thập 六lục 段đoạn 。 然nhiên 金kim 錍bề 中trung 開khai 導đạo 野dã 客khách 情tình 懷hoài 亦diệc 立lập 四tứ 十thập 六lục 問vấn 。 既ký 為vi 斷đoạn 於ư 鈍độn 根căn 疑nghi 惑hoặc 及cập 對đối 六lục 即tức 。 而nhi 今kim 四tứ 十thập 六lục 段đoạn 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 。 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 。

初sơ 辨biện 謬mậu

立lập 二nhị 種chủng 頓đốn 教giáo 之chi 失thất 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 三tam 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 。 應ưng 知tri 初sơ 問vấn 即tức 是thị 荊kinh 谿khê 問vấn 於ư 清thanh 涼lương 。 次thứ 答đáp 乃nãi 是thị 清thanh 涼lương 答đáp 於ư 荊kinh 谿khê 。 三tam 喻dụ 乃nãi 是thị 荊kinh 谿khê 喻dụ 於ư 清thanh 涼lương 。 餘dư 四tứ 十thập 五ngũ 段đoạn 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。 又hựu 下hạ 文văn 中trung 或hoặc 無vô 問vấn 辭từ 。 但đãn 直trực 引dẫn 於ư 清thanh 涼lương 謬mậu 立lập 便tiện 乃nãi 喻dụ 之chi 。 然nhiên 此thử 喻dụ 疑nghi 四tứ 十thập 六lục 段đoạn 。 文văn 皆giai 顯hiển 了liễu 。 不bất 煩phiền 碎toái 釋thích 。 其kỳ 間gian 或hoặc 有hữu 。 關quan 涉thiệp 之chi 處xứ 則tắc 為vi 示thị 之chi 。 言ngôn 講giảng 貫quán 者giả 。 講giảng 者giả 和hòa 解giải 也dã 。 貫quán 者giả 貫quán 華hoa 也dã 。 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 。 天Thiên 竺Trúc 有hữu 散tán 華hoa 貫quán 華hoa 之chi 說thuyết 。 如như 此thử 間gian 序tự 後hậu 之chi 銘minh 也dã 。 故cố 長trường/trưởng 行hành 之chi 說thuyết 如như 散tán 華hoa 。 偈kệ 頌tụng 之chi 說thuyết 如như 貫quán 華hoa 。 又hựu 修tu 多đa 羅la 有hữu 翻phiên 之chi 中trung 第đệ 四tứ 翻phiên 線tuyến 。 線tuyến 能năng 貫quán 持trì 。 如như 貫quán 華hoa 也dã 。 此thử 乃nãi 通thông 指chỉ 諸chư 經kinh 皆giai 名danh 貫quán 華hoa 耳nhĩ 。 四tứ 分phần/phân 律luật 云vân 。 如như 種chủng 華hoa 散tán 置trí 案án 上thượng 。 風phong 吹xuy 則tắc 散tán 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 線tuyến 貫quán 穿xuyên 故cố 也dã 。 是thị 則tắc 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 除trừ 長trường/trưởng 行hành 散tán 說thuyết 。 凡phàm 是thị 偈kệ 頌tụng 皆giai 名danh 貫quán 華hoa 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 皆giai 名danh 貫quán 華hoa 。 故cố 修tu 多đa 羅la 五ngũ 種chủng 翻phiên 中trung 第đệ 四tứ 翻phiên 線tuyến 也dã 。 若nhược 名danh 體thể 俱câu 無vô 修tu 行hành 何hà 託thác 者giả 。 以dĩ 不bất 憑bằng 教giáo 。 修tu 行hành 皆giai 是thị 無vô 依y 虗hư 妄vọng 故cố 也dã 。 若nhược 以dĩ 頓đốn 頓đốn 是thị 圓viên 。 如như 圓viên 圓viên 等đẳng 。 此thử 義nghĩa 可khả 爾nhĩ 者giả 。 縱túng/tung 而nhi 許hứa 之chi 也dã 。 故cố 妙diệu 玄huyền 明minh 宗tông 中trung 約ước 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 云vân 。 自tự 有hữu 漸tiệm 圓viên (# 此thử 約ước 七thất 種chủng 方phương 便tiện 同đồng 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 始thỉ 見kiến 圓viên 理lý 。 見kiến 圓viên 理lý 者giả 。 良lương 由do 理lý 外ngoại 七thất 種chủng 方phương 便tiện 漸tiệm 入nhập 圓viên 因nhân 。 故cố 言ngôn 漸tiệm 圓viên 也dã )# 。 自tự 有hữu 圓viên 漸tiệm (# 謂vị 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 也dã )# 。 自tự 有hữu 漸tiệm 漸tiệm (# 謂vị 七thất 方phương 便tiện 各các 自tự 有hữu 因nhân 也dã )# 。 自tự 有hữu 圓viên 圓viên (# 謂vị 唯duy 妙diệu 覺giác 也dã )# 。 此thử 約ước 偏thiên 圓viên 相tương 對đối 論luận 四tứ 句cú 也dã 。 又hựu 單đơn 約ước 圓viên 論luận 四tứ 句cú 。 今kim 不bất 煩phiền 錄lục 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三Tam 明Minh 偏thiên 圓viên 中trung 亦diệc 四tứ 句cú 。 文văn 中trung 仍nhưng 指chỉ 如như 法Pháp 華hoa 玄huyền 。 然nhiên 此thử 圓viên 圓viên 即tức 是thị 四tứ 教giáo 最tối 後hậu 之chi 圓viên 。 而nhi 清thanh 涼lương 以dĩ 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 最tối 後hậu 之chi 圓viên 判phán 為vi 漸tiệm 圓viên 。 亦diệc 云vân 漸tiệm 頓đốn 。 於ư 漸tiệm 頓đốn 外ngoại 又hựu 更cánh 別biệt 立lập 頓đốn 頓đốn 之chi 教giáo 。 故cố 今kim 斥xích 云vân 。 既ký 分phần/phân 二nhị 頓đốn 。 漸tiệm 頓đốn 為vi 圓viên 。 更cánh 加gia 頓đốn 頓đốn 。 為vi 何hà 所sở 擬nghĩ 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 玄huyền 明minh 經kinh 用dụng 中trung 亦diệc 云vân 頓đốn 頓đốn 。 仍nhưng 指chỉ 如như 前tiền 明minh 經kinh 宗tông 中trung 復phục 有hữu 一nhất 行hành 。 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 。 及cập 以dĩ 常thường 住trụ 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 正chánh 是thị 四tứ 教giáo 最tối 後hậu 之chi 圓viên 。 而nhi 清thanh 涼lương 指chỉ 不bất 次thứ 第đệ 行hành 十thập 信tín 斷đoạn 惑hoặc 名danh 為vi 漸tiệm 頓đốn 。 不bất 斷đoạn 惑hoặc 者giả 謂vị 之chi 頓đốn 頓đốn 。 是thị 故cố 下hạ 文văn 復phục 更cánh 斥xích 之chi (# 云vân 云vân )# 。

次thứ 辨biện 謬mậu

立lập 二nhị 位vị 斷đoạn 惑hoặc 之chi 失thất 。 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 三tam 喻dụ 。 言ngôn 四tứ 住trụ 者giả 。 見kiến 為vi 一nhất 住trụ 。 思tư 分phần/phân 三tam 住trụ 。 更cánh 加gia 無vô 明minh 即tức 五ngũ 住trụ 也dã 。 圓viên 教giáo 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 大đại 師sư 自tự 有hữu 別biệt 行hành 四tứ 卷quyển 四tứ 念niệm 處xứ 文văn 。 即tức 以dĩ 四tứ 教giáo 四tứ 種chủng 念niệm 處xứ 各các 為vi 一nhất 卷quyển 也dã 。 冶dã (# 羊dương 者giả 切thiết 。 銷tiêu 也dã )# 鐵thiết 作tác 器khí 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 文văn 圓viên 教giáo 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 五ngũ 品phẩm 名danh 外ngoại 凡phàm 。 十thập 信tín 名danh 內nội 凡phàm 。 皆giai 圓viên 伏phục 無vô 明minh 。 而nhi 界giới 內nội 見kiến 思tư 自tự 然nhiên 而nhi 盡tận 。 如như 火hỏa 燒thiêu 鐵thiết 。 鐵thiết 雖tuy 未vị 融dung 垢cấu 在tại 前tiền 去khứ 。 正chánh 慧tuệ 觀quán 無vô 明minh 。 無vô 明minh 未vị 除trừ 見kiến 思tư 前tiền 盡tận 。 非phi 關quan 漸tiệm 次thứ 者giả 。 若nhược 據cứ 麤thô 惑hoặc 任nhậm 運vận 斷đoạn 處xứ 。 亦diệc 與dữ 次thứ 第đệ 次thứ 位vị 相tương/tướng 齊tề 。 而nhi 從tùng 初sơ 來lai 三tam 觀quán 圓viên 修tu 。 與dữ 次thứ 第đệ 義nghĩa 永vĩnh 不bất 相tương 關quan 。 故cố 妙diệu 玄huyền 云vân 。 三tam 藏tạng 佛Phật 位vị 斷đoạn 見kiến 思tư 盡tận 。 望vọng 圓viên 六lục 根căn 有hữu 齊tề 有hữu 劣liệt 。 同đồng 除trừ 四tứ 住trụ 此thử 處xứ 為vi 齊tề 。 若nhược 伏phục 無vô 明minh 三tam 藏tạng 則tắc 劣liệt 。 佛Phật 尚thượng 為vi 劣liệt 二Nhị 乘Thừa 可khả 知tri 。 永vĩnh 嘉gia 宿túc 覺giác 集tập 中trung 既ký 用dụng 天thiên 台thai 此thử 文văn 。 驗nghiệm 知tri 永vĩnh 嘉gia 本bổn 學học 天thiên 台thai 。 而nhi 云vân 認nhận 得đắc 曹tào 谿khê 路lộ 者giả 。 豈khởi 非phi 矛mâu 盾# 。 苟cẩu 順thuận 永vĩnh 嘉gia 宿túc 覺giác 集tập 中trung 明minh 於ư 修tu 證chứng 。 將tương 何hà 超siêu 於ư 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 邪tà 。

止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 纂Toản 要Yếu 卷quyển 第đệ 五ngũ