止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 隨Tùy 釋Thích 卷quyển 第đệ 三tam

永vĩnh 嘉gia 沙Sa 門Môn 。 處xử 元nguyên 。 述thuật 。

釋thích 十thập 乘thừa 立lập 意ý 之chi 餘dư

二nhị 發phát 心tâm 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 解giải 理lý 者giả 仍nhưng 須tu 願nguyện 故cố 。 二nhị 為vi 明minh 發phát 心tâm 攝nhiếp 法pháp 徧biến 故cố 。 三tam 為vi 欲dục 辨biện 異dị 諸chư 偏thiên 小tiểu 故cố 。 四tứ 為vi 明minh 中trung 根căn 發phát 方phương 悟ngộ 故cố 。 五ngũ 為vi 下hạ 八bát 法pháp 作tác 行hành 始thỉ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 為vi 解giải 理lý 者giả 仍nhưng 須tu 願nguyện 故cố 者giả 。 此thử 明minh 中trung 根căn 入nhập 道Đạo 之chi 人nhân 也dã 。 既ký 於ư 初sơ 乘thừa 修tu 無vô 所sở 獲hoạch 。 良lương 由do 未vị 發phát 等đẳng 法Pháp 界Giới 心tâm 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 。 是thị 故cố 依y 於ư 三tam 千thiên 妙diệu 理lý 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 發phát 四tứ 弘hoằng 誓thệ 。 夫phu 度độ 生sanh 斷đoạn 惑hoặc 下hạ 化hóa 境cảnh 也dã 。 以dĩ 悲bi 為vi 體thể 學học 法pháp 成thành 佛Phật 上thượng 求cầu 境cảnh 也dã 。 以dĩ 慈từ 為vi 體thể 。 慈từ 能năng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 一nhất 切thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 千thiên 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 體thể 也dã 。 悲bi 能năng 拔bạt 苦khổ 。 一nhất 苦khổ 一nhất 切thiết 苦khổ 。 三tam 千thiên 為vi 苦khổ 體thể 也dã 。 是thị 則tắc 苦khổ 外ngoại 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 外ngoại 無vô 苦khổ 。 則tắc 名danh 拔bạt 性tánh 德đức 之chi 苦khổ 。 與dữ 性tánh 德đức 之chi 樂lạc 。 此thử 苦khổ 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 無vô 苦khổ 相tương/tướng 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 。 無vô 非phi 實thật 相tướng 。 今kim 更cánh 示thị 之chi 。 下hạ 化hóa 者giả 。 苦khổ 集tập 二nhị 諦đế 也dã 。 苦khổ 則tắc 十thập 界giới 果quả 報báo 。 集tập 則tắc 十thập 界giới 惑hoặc 業nghiệp 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 滅Diệt 諦Đế 也dã 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 道Đạo 諦Đế 也dã 。 圓viên 實thật 四Tứ 諦Đế 。 苦khổ 集tập 即tức 道đạo 滅diệt 。 道đạo 滅diệt 即tức 苦khổ 集tập 。 則tắc 十thập 界giới 百bách 界giới 因nhân 果quả 融dung 處xứ 自tự 名danh 為vi 道đạo 。 當đương 體thể 寂tịch 絕tuyệt 自tự 名danh 為vi 滅diệt 。 故cố 云vân 苦khổ 集tập 即tức 道đạo 滅diệt 。 道đạo 滅diệt 即tức 苦khổ 集tập 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 只chỉ 是thị 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 依y 此thử 妙diệu 境cảnh 。 哽ngạnh 痛thống 自tự 他tha 以dĩ 成thành 妙diệu 觀quán 。 故cố 云vân 為vi 解giải 理lý 者giả 仍nhưng 須tu 願nguyện 故cố 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 此thử 發phát 心tâm 者giả 。 乃nãi 定định 內nội 之chi 所sở 發phát 也dã 。 若nhược 修tu 觀quán 前tiền 不bất 無vô 發phát 心tâm 。 如như 五ngũ 略lược 中trung 發phát 大đại 心tâm 是thị 也dã 。 所sở 發phát 雖tuy 同đồng 。 定định 內nội 定định 外ngoại 不bất 無vô 異dị 焉yên 。 二nhị 為vi 明minh 發phát 心tâm 攝nhiếp 法pháp 徧biến 故cố 者giả 。 發phát 心tâm 既ký 依y 三tam 千thiên 妙diệu 境cảnh 。 即tức 是thị 無vô 作tác 。 四Tứ 諦Đế 在tại 一nhất 念niệm 中trung 。 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 緣duyên 之chi 發phát 心tâm 。 豎thụ 窮cùng 三tam 諦đế 。 橫hoạnh/hoành 周chu 法Pháp 界Giới 。 攝nhiếp 法pháp 周chu 徧biến 無vô 越việt 此thử 也dã 。 三tam 為vi 欲dục 弁# 異dị 諸chư 偏thiên 小tiểu 故cố 者giả 。 今kim 圓viên 發phát 心tâm 緣duyên 無vô 作tác 諦đế 起khởi 四tứ 弘hoằng 誓thệ 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 真chân 正chánh 發phát 心tâm 。 簡giản 非phi 三tam 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 及cập 九cửu 非phi 心tâm 。 皆giai 非phi 真chân 正chánh 。 故cố 云vân 弁# 異dị 諸chư 偏thiên 小tiểu 故cố 。 文văn 中trung 弁# 字tự 傳truyền 寫tả 之chi 訛ngoa 。 卻khước 作tác 弁# 者giả 。 周chu 朝triêu 以dĩ 皮bì 為vi 冠quan 故cố 謂vị 之chi 弁# 。 乃nãi 去khứ 聲thanh 呼hô 。 辨biện 。 別biệt 也dã 。 乃nãi 上thượng 聲thanh 呼hô 。 聲thanh 字tự 俱câu 非phi 。 不bất 可khả 不bất 正chánh 。 下hạ 去khứ 例lệ 爾nhĩ 。 四tứ 為vi 明minh 中trung 根căn 發phát 方phương 悟ngộ 故cố 者giả 。 初sơ 乘thừa 觀quán 法pháp 久cửu 而nhi 不bất 入nhập 。 為vi 之chi 奈nại 何hà 。 由do 此thử 之chi 故cố 。 或hoặc 方Phương 等Đẳng 師sư 教giáo 之chi 。 或hoặc 自tự 識thức 進tiến 否phủ/bĩ 。 是thị 故cố 依y 境cảnh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 由do 發phát 方phương 悟ngộ 。 功công 由do 誓thệ 願nguyện 。 五ngũ 為vi 下hạ 八bát 作tác 行hành 始thỉ 故cố 者giả 。 願nguyện 為vi 行hành 始thỉ 。 始thỉ 。 本bổn 也dã 。 本bổn 立lập 則tắc 行hành 生sanh 。 故cố 云vân 發phát 僧tăng 那na 於ư 始thỉ 心tâm 。 終chung 大đại 悲bi 以dĩ 赴phó 難nạn/nan 。 是thị 故cố 始thỉ 於ư 安an 心tâm 。 乃nãi 至chí 正chánh 助trợ 。 通thông 名danh 填điền 願nguyện 。 次thứ 位vị 下hạ 三tam 雖tuy 非phi 觀quán 法pháp 。 由do 觀quán 力lực 故cố 通thông 名danh 為vi 觀quán 。 觀quán 即tức 是thị 行hành 。 故cố 知tri 發phát 心tâm 為vi 行hành 始thỉ 也dã 。

三tam 安an 心tâm 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 明minh 有hữu 願nguyện 仍nhưng 須tu 行hành 故cố 。 二nhị 為vi 弁# 中trung 根căn 難nạn/nan 安an 故cố 。 三tam 為vi 示thị 法pháp 同đồng 隨tùy 人nhân 異dị 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 凡phàm 夫phu 自tự 他tha 安an 故cố 。 五ngũ 為vi 示thị 開khai 總tổng 出xuất 別biệt 安an 故cố 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 為vi 有hữu 願nguyện 仍nhưng 須tu 行hành 故cố 者giả 。 有hữu 願nguyện 無vô 行hành 名danh 為vi 狂cuồng 願nguyện 。 以dĩ 行hành 填điền 願nguyện 願nguyện 行hành 相tương 副phó 佛Phật 道Đạo 可khả 期kỳ 。 此thử 亦diệc 且thả 從tùng 一nhất 期kỳ 相tương 生sanh 而nhi 說thuyết 。 若nhược 前tiền 已dĩ 入nhập 。 豈khởi 須tu 此thử 邪tà 。 二nhị 為vi 弁# 中trung 根căn 難nạn/nan 安an 故cố 者giả 。 夫phu 安an 心tâm 中trung 大đại 略lược 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 安an 。 二nhị 者giả 別biệt 安an 。 總tổng 安an 者giả 。 唯duy 止chỉ 與dữ 觀quán 。 故cố 云vân 法pháp 性tánh 寂tịch 然nhiên 名danh 止chỉ 。 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 名danh 觀quán 。 物vật 機cơ 多đa 途đồ 不bất 可khả 齊tề 一nhất 。 故cố 隨tùy 其kỳ 所sở 欲dục 。 逐trục 而nhi 安an 之chi 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 。 用dụng 止chỉ 用dụng 觀quán 。 故cố 有hữu 六lục 十thập 四tứ 番phiên 。 譬thí 如như 一nhất 網võng 而nhi 有hữu 千thiên 目mục 。 至chí 獲hoạch 魚ngư 者giả 唯duy 在tại 一nhất 目mục 。 雖tuy 一nhất 目mục 得đắc 。 必tất 假giả 眾chúng 目mục 。 六lục 十thập 四tứ 番phiên 方phương 之chi 可khả 見kiến 。 三tam 為vi 示thị 法pháp 同đồng 隨tùy 人nhân 異dị 故cố 者giả 。 法pháp 謂vị 三tam 千thiên 妙diệu 止chỉ 妙diệu 觀quán 。 厥quyết 體thể 本bổn 同đồng 。 不bất 可khả 有hữu 異dị 。 隨tùy 人nhân 異dị 者giả 謂vị 總tổng 安an 別biệt 安an 。 根căn 性tánh 殊thù 故cố 。 則tắc 有hữu 空không 。 有hữu 有hữu 。 有hữu 雙song 亦diệc 。 有hữu 雙song 非phi 。 四tứ 門môn 四tứ 悉tất 。 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 一nhất 向hướng 相tương/tướng 資tư 回hồi 轉chuyển 等đẳng 殊thù 。 故cố 知tri 法pháp 只chỉ 一nhất 念niệm 。 三tam 千thiên 隨tùy 事sự 。 乍sạ 爾nhĩ 有hữu 異dị 。 若nhược 悟ngộ 入nhập 者giả 同đồng 異dị 何hà 有hữu 。 四tứ 為vi 示thị 凡phàm 夫phu 自tự 他tha 安an 故cố 者giả 。 凡phàm 夫phu 者giả 。 凡phàm 師sư 也dã 。 五ngũ 品phẩm 十thập 信tín 名danh 曰viết 凡phàm 師sư 。 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 方phương 曰viết 聖thánh 師sư 。 是thị 知tri 師sư 者giả 難nạn/nan 其kỳ 人nhân 也dã 。 今kim 之chi 鄙bỉ 夫phu 比tỉ 比tỉ 。 當đương 此thử 任nhậm 者giả 能năng 無vô 差sai 乎hồ 。 自tự 他tha 安an 者giả 。 凡phàm 師sư 自tự 行hành 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 凡phàm 師sư 教giáo 他tha 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 言ngôn 三tam 十thập 二nhị 者giả 。 且thả 如như 空không 門môn 有hữu 止chỉ 有hữu 觀quán 。 各các 有hữu 四tứ 悉tất 。 則tắc 有hữu 八bát 番phiên 。 止Chỉ 觀Quán 一nhất 門môn 有hữu 八bát 。 四tứ 門môn 則tắc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 自tự 行hành 既ký 爾nhĩ 。 化hóa 他tha 亦diệc 然nhiên 。 則tắc 有hữu 六lục 十thập 四tứ 番phiên 安an 心tâm 。 故cố 云vân 凡phàm 夫phu 自tự 他tha 安an 也dã 。 五ngũ 為vi 示thị 開khai 總tổng 出xuất 別biệt 安an 故cố 者giả 。 既ký 以dĩ 法pháp 性tánh 妙diệu 止chỉ 妙diệu 觀quán 總tổng 而nhi 安an 之chi 。 昏hôn 散tán 之chi 心tâm 彌di 增tăng 暗ám 動động 。 故cố 須tu 開khai 總tổng 別biệt 別biệt 安an 之chi 。 則tắc 是thị 四tứ 門môn 四tứ 悉tất 自tự 他tha 六lục 十thập 四tứ 矣hĩ 。

四tứ 破phá 法pháp 徧biến 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 弁# 此thử 門môn 偏thiên 用dụng 慧tuệ 故cố 。 二nhị 隨tùy 用dụng 一nhất 門môn 橫hoạnh/hoành 豎thụ 徧biến 故cố 。 三tam 為vi 初sơ 心tâm 者giả 依y 教giáo 門môn 故cố 。 四tứ 示thị 初sơ 心tâm 者giả 依y 無vô 生sanh 故cố 。 五ngũ 三tam 諦đế 圓viên 融dung 破phá 方phương 徧biến 故cố 。 此thử 中trung 五ngũ 意ý 。 後hậu 之chi 三tam 意ý 別biệt 在tại 今kim 文văn 。 前tiền 之chi 二nhị 意ý 通thông 在tại 初sơ 後hậu 。

釋thích 曰viết 。 治trị 眾chúng 生sanh 病bệnh 用dụng 藥dược 不bất 同đồng 。 不bất 可khả 以dĩ 一nhất 藥dược 。 能năng 治trị 眾chúng 病bệnh 。 上thượng 安an 心tâm 中trung 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 散tán 病bệnh 多đa 故cố 乃nãi 用dụng 定định 法pháp 。 是thị 用dụng 有hữu 慧tuệ 之chi 定định 也dã 。 若nhược 已dĩ 悟ngộ 入nhập 者giả 不bất 須tu 餘dư 藥dược 。 既ký 不bất 悟ngộ 入nhập 。 藥dược 力lực 無vô 功công 。 故cố 須tu 轉chuyển 藥dược 以dĩ 治trị 厥quyết 疾tật 。 是thị 故cố 此thử 門môn 偏thiên 用dụng 慧tuệ 故cố 。 慧tuệ 為vi 藥dược 者giả 。 治trị 昏hôn 病bệnh 也dã 。 此thử 乃nãi 即tức 是thị 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 適thích 時thời 用dụng 與dữ 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 二nhị 隨tùy 用dụng 一nhất 門môn 橫hoạnh/hoành 豎thụ 偏thiên 故cố 者giả 。 圓viên 四tứ 門môn 中trung 隨tùy 用dụng 一nhất 門môn 。 即tức 空không 有hữu 乃nãi 至chí 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 如như 用dụng 空không 門môn 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 。 自tự 空không 入nhập 假giả 。 自tự 假giả 入nhập 中trung 。 此thử 空không 門môn 中trung 之chi 豎thụ 也dã 。 此thử 一nhất 門môn 中trung 自tự 有hữu 橫hoạnh/hoành 論luận 四Tứ 諦Đế 。 因nhân 緣duyên 。 六Lục 度Độ 等đẳng 法pháp 。 一nhất 門môn 既ký 爾nhĩ 。 諸chư 門môn 亦diệc 然nhiên 。 故cố 云vân 隨tùy 用dụng 一nhất 門môn 橫hoạnh/hoành 豎thụ 徧biến 故cố 。 三tam 為vi 初sơ 心tâm 者giả 依y 教giáo 門môn 故cố 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 然nhiên 破phá 法pháp 須tu 依y 門môn 。 經kinh 說thuyết 門môn 不bất 同đồng 。 所sở 謂vị 教giáo 門môn 。 行hành 門môn 。 智trí 門môn 。 理lý 門môn 。 今kim 止Chỉ 觀Quán 但đãn 依y 教giáo 門môn 者giả 。 教giáo 能năng 通thông 至chí 行hành 智trí 理lý 故cố 。 復phục 於ư 教giáo 中trung 簡giản 藏tạng 等đẳng 三tam 。 正chánh 在tại 圓viên 門môn 論luận 破phá 法pháp 徧biến 。 應ưng 知tri 今kim 用dụng 教giáo 之chi 一nhất 門môn 。 即tức 是thị 上thượng 文văn 空không 有hữu 等đẳng 四tứ 種chủng 門môn 也dã 。 四tứ 示thị 初sơ 心tâm 者giả 依y 無vô 生sanh 故cố 者giả 。 此thử 正chánh 明minh 止Chỉ 觀Quán 部bộ 意ý 唯duy 依y 無vô 生sanh 。 故cố 知tri 正chánh 修tu 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 皆giai 無vô 生sanh 也dã 。 若nhược 修tu 不bất 入nhập 。 方phương 乃nãi 度độ 入nhập 餘dư 三tam 門môn 耳nhĩ 。 五ngũ 三tam 諦đế 圓viên 融dung 破phá 方phương 徧biến 故cố 者giả 。 以dĩ 破phá 徧biến 中trung 有hữu 豎thụ 有hữu 橫hoạnh/hoành 及cập 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 乃nãi 是thị 寄ký 次thứ 第đệ 觀quán 以dĩ 明minh 行hành 相tương/tướng 。 如như 初sơ 空không 觀quán 論luận 破phá 法pháp 徧biến 。 若nhược 非phi 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 中trung 用dụng 。 破phá 則tắc 不bất 徧biến 。 空không 觀quán 既ký 然nhiên 。 假giả 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 文văn 中trung 六lục 處xứ 示thị 妙diệu 。 良lương 在tại 此thử 也dã 。 此thử 中trung 五ngũ 意ý 後hậu 之chi 三tam 意ý 別biệt 在tại 今kim 文văn 者giả 。 意ý 在tại 破phá 法pháp 令linh 徧biến 。 已dĩ 如như 上thượng 釋thích 。 前tiền 之chi 二nhị 意ý 通thông 在tại 初sơ 後hậu 者giả 。 謂vị 始thỉ 從tùng 觀quán 於ư 妙diệu 境cảnh 。 終chung 至chí 離ly 似tự 法pháp 愛ái 。 無vô 非phi 用dụng 於ư 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 。 及cập 隨tùy 用dụng 一nhất 門môn 橫hoạnh/hoành 豎thụ 破phá 惑hoặc 。 然nhiên 此thử 亦diệc 且thả 從tùng 於ư 一nhất 期kỳ 通thông 途đồ 之chi 說thuyết 。 若nhược 上thượng 安an 心tâm 既ký 是thị 有hữu 慧tuệ 之chi 定định 。 或hoặc 已dĩ 悟ngộ 入nhập 。 豈khởi 須tu 更cánh 用dụng 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 耶da 。 此thử 但đãn 從tùng 於ư 未vị 悟ngộ 者giả 之chi 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。

五ngũ 通thông 塞tắc 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 示thị 撿kiểm 挍giảo 非phi 一nhất 節tiết 故cố 。 二nhị 為vi 示thị 橫hoạnh/hoành 豎thụ 通thông 仍nhưng 塞tắc 故cố 。 三tam 為vi 示thị 一nhất 心tâm 仍nhưng 有hữu 塞tắc 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 寶bảo 渚chử 是thị 為vi 所sở 通thông 故cố 。 五ngũ 兼kiêm 消tiêu 經kinh 文văn 過quá 五ngũ 百bách 故cố 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 通thông 塞tắc 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 通thông 途đồ 通thông 塞tắc 。 二nhị 者giả 別biệt 途đồ 通thông 塞tắc 。 通thông 途đồ 通thông 塞tắc 者giả 。 一nhất 豎thụ 中trung 以dĩ 三tam 惑hoặc 為vi 塞tắc 。 三tam 觀quán 為vi 通thông 。 二nhị 橫hoạnh/hoành 中trung 以dĩ 苦khổ 集tập 無vô 明minh 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 六lục 蔽tế 為vi 塞tắc 。 道đạo 滅diệt 無vô 明minh 十thập 二nhị 緣duyên 滅diệt 六Lục 度Độ 為vi 通thông 。 三tam 橫hoạnh/hoành 別biệt 通thông 塞tắc 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 大đại 品phẩm 云vân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 與dữ 空không 相tướng 應ưng 。 又hựu 云vân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 又hựu 云vân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 即tức 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 同đồng 初sơ 發phát 心tâm 。 橫hoạnh/hoành 也dã 。 分phần/phân 屬thuộc 三tam 人nhân 。 別biệt 也dã 。 論luận 通thông 塞tắc 者giả 。 望vọng 下hạ 為vi 通thông 。 望vọng 上thượng 為vi 塞tắc 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 四tứ 一nhất 心tâm 通thông 塞tắc 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 若nhược 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 一nhất 一nhất 能năng 一nhất 一nhất 所sở 皆giai 即tức 空không 假giả 中trung 。 具cụ 諦đế 緣duyên 度độ 。 是thị 名danh 無vô 通thông 無vô 塞tắc 。 雙song 照chiếu 通thông 塞tắc 。 若nhược 於ư 此thử 法Pháp 。 微vi 有hữu 所sở 著trước 。 是thị 名danh 為vi 塞tắc 。 塞tắc 則tắc 不bất 通thông 。 言ngôn 撿kiểm 挍giảo 非phi 一nhất 節tiết 者giả 。 於ư 此thử 四tứ 中trung 。 一nhất 一nhất 皆giai 以dĩ 。 四tứ 句cú 推thôi 撿kiểm 。 即tức 是thị 撿kiểm 挍giảo 。 無vô 別biệt 撿kiểm 也dã 。 若nhược 四tứ 通thông 處xứ 而nhi 起khởi 塞tắc 者giả 。 必tất 須tu 破phá 塞tắc 而nhi 存tồn 於ư 通thông 。 譬thí 如như 用dụng 兵binh 以dĩ 將tương 破phá 賊tặc 。 將tương 若nhược 為vi 賊tặc 此thử 賊tặc 亦diệc 破phá 。 賊tặc 若nhược 為vi 將tương 此thử 將tương 亦diệc 護hộ 。 三tam 觀quán 為vi 將tương 。 三tam 惑hoặc 為vi 賊tặc 。 將tương 若nhược 為vi 賊tặc 。 只chỉ 是thị 於ư 通thông 而nhi 起khởi 塞tắc 耳nhĩ 。 節tiết 節tiết 撿kiểm 挍giảo 方phương 之chi 可khả 知tri 。 二nhị 為vi 示thị 橫hoạnh/hoành 豎thụ 通thông 仍nhưng 塞tắc 故cố 者giả 。 三tam 觀quán 相tương 望vọng 展triển 轉chuyển 論luận 之chi 。 如như 空không 能năng 破phá 有hữu 得đắc 名danh 為vi 通thông 。 假giả 能năng 破phá 空không 得đắc 名danh 為vi 通thông 。 空không 為vi 假giả 破phá 空không 又hựu 成thành 塞tắc 。 假giả 雖tuy 勝thắng 空không 得đắc 名danh 為vi 通thông 。 若nhược 望vọng 中trung 道đạo 亦diệc 名danh 為vi 塞tắc 。 中trung 勝thắng 二nhị 邊biên 得đắc 名danh 為vi 通thông 。 隔cách 小tiểu 故cố 塞tắc 。 此thử 約ước 豎thụ 論luận 通thông 仍nhưng 名danh 塞tắc 。 若nhược 橫hoạnh/hoành 論luận 三tam 觀quán 通thông 仍nhưng 塞tắc 者giả 。 如như 上thượng 文văn 引dẫn 大đại 品phẩm 三tam 人nhân 發phát 心tâm 是thị 同đồng 。 三tam 觀quán 為vi 別biệt 各các 於ư 當đương 分phân 為vi 通thông 。 不bất 相tương 收thu 為vi 塞tắc 。 法pháp 相tướng 淺thiển 深thâm 。 任nhậm 運vận 自tự 有hữu 通thông 塞tắc 。 況huống 復phục 於ư 中trung 。 起khởi 苦khổ 集tập 無vô 明minh 蔽tế 等đẳng 。 寧ninh 非phi 塞tắc 邪tà 。 三tam 為vi 示thị 一nhất 心tâm 仍nhưng 有hữu 塞tắc 故cố 者giả 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 本bổn 無vô 通thông 塞tắc 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 若nhược 於ư 無vô 塞tắc 無vô 通thông 起khởi 苦khổ 集tập 無vô 明minh 障chướng 蔽tế 者giả 。 非phi 但đãn 失thất 於ư 神thần 通thông 。 亦diệc 失thất 馬mã 步bộ 。 神thần 通thông 馬mã 步bộ 文văn 出xuất 大đại 論luận 。 此thử 三tam 本bổn 喻dụ 橫hoạnh/hoành 別biệt 三tam 觀quán 。 神thần 通thông 。 中trung 觀quán 也dã 。 馬mã 。 假giả 觀quán 也dã 。 步bộ 。 空không 觀quán 也dã 。 一nhất 心tâm 起khởi 著trước 尚thượng 失thất 於ư 空không 。 而nhi 況huống 中trung 邪tà 。 是thị 則tắc 三tam 觀quán 皆giai 失thất 。 此thử 是thị 一nhất 心tâm 別biệt 相tướng 之chi 塞tắc 。 此thử 塞tắc 須tu 用dụng 四tứ 句cú 推thôi 撿kiểm 破phá 塞tắc 令linh 通thông 。 故cố 云vân 為vi 示thị 一nhất 心tâm 仍nhưng 有hữu 塞tắc 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 寶bảo 渚chử 是thị 所sở 通thông 故cố 者giả 。 寶bảo 渚chử 之chi 名danh 文văn 出xuất 涅Niết 槃Bàn 。 寶bảo 所sở 之chi 名danh 文văn 出xuất 法pháp 華hoa 。 譬thí 同đồng 語ngữ 異dị 。 皆giai 譬thí 證chứng 理lý 為vi 渚chử 為vi 所sở 。 證chứng 理lý 淺thiển 深thâm 有hữu 分phần/phân 有hữu 滿mãn 。 淺thiển 分phần/phân 在tại 於ư 初sơ 住trụ 。 深thâm 滿mãn 在tại 於ư 究cứu 竟cánh 。 今kim 文văn 之chi 意ý 且thả 在tại 初sơ 住trụ 耳nhĩ 。 五ngũ 兼kiêm 消tiêu 經kinh 文văn 過quá 五ngũ 百bách 故cố 者giả 。 經kinh 文văn 明minh 滅diệt 化hóa 城thành 趣thú 寶bảo 所sở 。 須tu 過quá 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 險hiểm 難nạn 之chi 塞tắc 。 方phương 達đạt 通thông 也dã 。 言ngôn 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 者giả 。 有hữu 三tam 義nghĩa 焉yên 。 一nhất 約ước 果quả 報báo 。 生sanh 死tử 之chi 處xứ 。 二nhị 約ước 生sanh 因nhân 煩phiền 惱não 之chi 惑hoặc 。 三tam 約ước 觀quán 智trí 。 能năng 過quá 五ngũ 百bách 生sanh 死tử 處xứ 者giả 。 三tam 界giới 為vi 三tam 百bách 。 方phương 便tiện 土thổ/độ 為vi 四tứ 百bách 。 實thật 報báo 土thổ/độ 為vi 五ngũ 百bách 。 生sanh 因nhân 煩phiền 惱não 者giả 。 見kiến 惑hoặc 為vi 一nhất 百bách 。 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 為vi 二nhị 百bách 。 五ngũ 上thượng 分phần/phân 結kết 為vi 三tam 百bách 。 塵trần 沙sa 為vi 四tứ 百bách 。 無vô 明minh 為vi 五ngũ 百bách 。 觀quán 智trí 能năng 過quá 者giả 。 空không 觀quán 能năng 過quá 三tam 百bách 。 假giả 觀quán 能năng 過quá 四tứ 百bách 。 中trung 觀quán 能năng 過quá 五ngũ 百bách 。 應ưng 知tri 只chỉ 是thị 一nhất 念niệm 。 十thập 界giới 百bách 界giới 因nhân 果quả 不bất 二nhị 。 即tức 空không 假giả 中trung 。 彈đàn 指chỉ 能năng 過quá 。 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 無vô 塞tắc 可khả 破phá 。 無vô 通thông 可khả 護hộ 。 即tức 是thị 通thông 塞tắc 之chi 正chánh 意ý 也dã 。

六lục 道Đạo 品Phẩm 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 示thị 須tu 用dụng 道Đạo 品Phẩm 調điều 故cố 。 二nhị 為vi 示thị 調điều 停đình 異dị 偏thiên 小tiểu 故cố 。 三tam 為vi 示thị 念niệm 處xứ 是thị 陰ấm 境cảnh 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 道Đạo 品Phẩm 攝nhiếp 諸chư 行hành 故cố 。 五ngũ 為vi 示thị 品phẩm 後hậu 必tất 有hữu 門môn 故cố 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 為vi 須tu 道Đạo 品Phẩm 調điều 故cố 者giả 。 道Đạo 品Phẩm 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 相tương 生sanh 。 二nhị 者giả 當đương 分phần/phân 。 三tam 者giả 相tương/tướng 攝nhiếp 。 四tứ 者giả 對đối 位vị 。 今kim 明minh 調điều 品phẩm 唯duy 相tương 生sanh 一nhất 。 餘dư 三tam 非phi 是thị 調điều 停đình 也dã 。 所sở 以dĩ 須tu 此thử 調điều 停đình 者giả 。 上thượng 雖tuy 破phá 徧biến 及cập 識thức 通thông 塞tắc 。 若nhược 不bất 調điều 停đình 道Đạo 品Phẩm 。 何hà 能năng 疾tật 與dữ 真chân 法pháp 相tướng 應ưng 。 是thị 故cố 三tam 四tứ 二nhị 五ngũ 隻chỉ 七thất 單đơn 八bát 調điều 而nhi 停đình 之chi 。 至chí 三tam 脫thoát 門môn 。 得đắc 入nhập 真chân 理lý 。 功công 由do 調điều 故cố 。 若nhược 上thượng 五ngũ 乘thừa 已dĩ 得đắc 入nhập 者giả 。 不bất 須tu 於ư 此thử 。 故cố 云vân 為vi 須tu 道Đạo 品Phẩm 調điều 故cố 也dã 。 二nhị 為vi 示thị 調điều 停đình 異dị 偏thiên 小tiểu 故cố 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 諸chư 道Đạo 諦Đế 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 今kim 不bất 具cụ 記ký 。 但đãn 明minh 無vô 作tác 道Đạo 諦Đế 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 成thành 於ư 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 義nghĩa 故cố 。 既ký 云vân 但đãn 明minh 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 。 異dị 偏thiên 小tiểu 義nghĩa 於ư 茲tư 可khả 見kiến 矣hĩ 。 三tam 為vi 示thị 念niệm 處xứ 是thị 陰ấm 境cảnh 故cố 者giả 。 乃nãi 圓viên 陰ấm 境cảnh 者giả 亦diệc 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 亦diệc 名danh 為vi 陰ấm 入nhập 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 念niệm 處xứ 文văn 中trung 先tiên 示thị 一nhất 念niệm 心tâm 起khởi 不bất 思tư 議nghị 。 乃nãi 十thập 界giới 陰ấm 入nhập 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 是thị 重trọng/trùng 舉cử 第đệ 一nhất 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 為vi 念niệm 處xứ 境cảnh 。 前tiền 總tổng 觀quán 陰ấm 既ký 不bất 悟ngộ 入nhập 。 是thị 故cố 離ly 總tổng 出xuất 別biệt 而nhi 為vi 身thân 。 受thọ 。 心tâm 。 法pháp 四tứ 境cảnh 而nhi 調điều 停đình 之chi 。 故cố 知tri 前tiền 之chi 五ngũ 乘thừa 并tinh 觀quán 於ư 陰ấm 。 故cố 破phá 徧biến 後hậu 例lệ 餘dư 陰ấm 入nhập 者giả 。 乃nãi 是thị 預dự 為vi 通thông 塞tắc 道Đạo 品Phẩm 之chi 本bổn 也dã 。 故cố 知tri 自tự 破phá 徧biến 後hậu 。 通thông 塞tắc 道Đạo 品Phẩm 等đẳng 皆giai 悉tất 具cụ 觀quán 五ngũ 陰ấm 故cố 也dã 。 故cố 云vân 為vi 示thị 念niệm 處xứ 是thị 陰ấm 境cảnh 也dã 。 四tứ 為vi 示thị 道Đạo 品Phẩm 攝nhiếp 諸chư 行hành 故cố 者giả 。 謂vị 四tứ 教giáo 行hành 不bất 出xuất 道Đạo 品Phẩm 。 如như 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 大đại 經Kinh 云vân 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 非phi 大đại 涅Niết 槃Bàn 因nhân 者giả 。 乃nãi 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 攝nhiếp 前tiền 三tam 教giáo 之chi 行hành 也dã 。 又hựu 云vân 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 助trợ 菩Bồ 提Đề 法Pháp 。 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 此thử 圓viên 教giáo 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 也dã 。 又hựu 淨tịnh 名danh 云vân 。 道Đạo 品Phẩm 善Thiện 知Tri 識Thức 。 由do 是thị 成thành 正chánh 覺giác 。 此thử 道Đạo 品Phẩm 攝nhiếp 因nhân 果quả 也dã 。 又hựu 若nhược 別biệt 以dĩ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 如như 云vân 念niệm 處xứ 是thị 法Pháp 界Giới 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 此thử 獨độc 以dĩ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 一nhất 法pháp 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 又hựu 以dĩ 七thất 科khoa 互hỗ 相tương 攝nhiếp 者giả 。 如như 舉cử 念niệm 處xứ 一nhất 法pháp 收thu 餘dư 六lục 科khoa 。 乃nãi 至chí 若nhược 舉cử 八bát 正chánh 亦diệc 收thu 一nhất 切thiết 。 此thử 如như 相tương/tướng 攝nhiếp 道Đạo 品Phẩm 通thông 攝nhiếp 四tứ 教giáo 行hành 故cố 。 故cố 云vân 道Đạo 品Phẩm 攝nhiếp 諸chư 行hành 也dã 。 五ngũ 為vi 示thị 品phẩm 後hậu 必tất 有hữu 門môn 故cố 者giả 。 此thử 明minh 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 將tương 到đáo 無vô 為vi 城thành 。 城thành 有hữu 三tam 門môn 。 若nhược 入nhập 此thử 門môn 即tức 得đắc 發phát 真chân 。 所sở 謂vị 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 門môn 也dã 。 亦diệc 名danh 三tam 三tam 昧muội 。 此thử 實thật 道Đạo 品Phẩm 功công 能năng 而nhi 致trí 之chi 也dã 。

七thất 正chánh 助trợ 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 示thị 重trọng/trùng 蔽tế 者giả 必tất 須tu 助trợ 故cố 。 二nhị 為vi 示thị 事sự 度độ 能năng 治trị 蔽tế 故cố 。 三tam 為vi 示thị 助trợ 道đạo 攝nhiếp 法pháp 徧biến 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 相tương/tướng 故cố 。 五ngũ 為vi 示thị 三tam 教giáo 俱câu 是thị 助trợ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 正chánh 助trợ 者giả 。 正chánh 家gia 之chi 助trợ 。 故cố 云vân 正chánh 助trợ 。 以dĩ 前tiền 正chánh 觀quán 修tu 而nhi 不bất 入nhập 。 必tất 須tu 助trợ 道đạo 。 如như 世thế 澣# 衣y 以dĩ 水thủy 澣# 之chi 。 垢cấu 既ký 不bất 去khứ 必tất 假giả 灰hôi 皂tạo 以dĩ 助trợ 清thanh 水thủy 。 垢cấu 方phương 去khứ 焉yên 。 言ngôn 一nhất 為vi 重trọng/trùng 蔽tế 者giả 必tất 須tu 助trợ 故cố 者giả 。 蔽tế 謂vị 六lục 蔽tế 。 塞tắc 六Lục 度Độ 門môn 。 故cố 云vân 蔽tế 也dã 。 一nhất 恡lận 蔽tế 。 蔽tế 布bố 施thí 度độ 門môn 故cố 。 二nhị 貪tham 蔽tế 。 蔽tế 持trì 戒giới 度độ 門môn 故cố 。 三tam 嗔sân 蔽tế 。 蔽tế 忍nhẫn 辱nhục 度độ 門môn 故cố 。 乃nãi 至chí 愚ngu 癡si 蔽tế 。 蔽tế 智trí 慧tuệ 度độ 門môn 故cố 。 此thử 六lục 蔽tế 障chướng 人nhân 皆giai 有hữu 之chi 。 但đãn 有hữu 輕khinh 重trọng 。 今kim 明minh 助trợ 道đạo 乃nãi 治trị 重trọng/trùng 者giả 也dã 。 是thị 故cố 止Chỉ 觀Quán 四tứ 句cú 簡giản 之chi 。 一nhất 者giả 根căn 利lợi 無vô 遮già 。 易dị 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。 不bất 須tu 對đối 治trị 。 二nhị 者giả 根căn 利lợi 有hữu 遮già 。 但đãn 專chuyên 三tam 脫thoát 門môn 。 不bất 須tu 助trợ 故cố 。 三tam 者giả 根căn 鈍độn 無vô 遮già 。 但đãn 用dụng 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 轉chuyển 鈍độn 為vi 利lợi 。 亦diệc 不bất 須tu 治trị 。 四tứ 者giả 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 。 牽khiên 破phá 觀quán 心tâm 。 為vi 此thử 根căn 性tánh 故cố 須tu 對đối 治trị 。 故cố 云vân 為vi 重trọng/trùng 蔽tế 者giả 必tất 須tu 助trợ 也dã 。 二nhị 為vi 示thị 事sự 度độ 能năng 治trị 蔽tế 故cố 者giả 。 以dĩ 通thông 塞tắc 中trung 以dĩ 蔽tế 為vi 塞tắc 以dĩ 度độ 為vi 通thông 。 今kim 明minh 對đối 治trị 故cố 宜nghi 用dụng 之chi 。 以dĩ 由do 此thử 六lục 對đối 治trị 便tiện 故cố 。 是thị 故cố 用dụng 之chi 。 然nhiên 此thử 亦diệc 且thả 言ngôn 於ư 對đối 治trị 。 若nhược 乃nãi 轉chuyển 治trị 。 兼kiêm 治trị 。 具cụ 治trị 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 治trị 。 此thử 亦diệc 未vị 論luận 。 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 本bổn 文văn 。 此thử 但đãn 大đại 略lược 而nhi 已dĩ 。 三tam 為vi 示thị 助trợ 道đạo 攝nhiếp 法pháp 徧biến 故cố 者giả 。 此thử 乃nãi 同đồng 體thể 之chi 權quyền 以dĩ 為vi 助trợ 道đạo 。 方phương 能năng 徧biến 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 本bổn 文văn 中trung 。 略lược 明minh 攝nhiếp 諸chư 品phẩm 調điều 伏phục 六lục 根căn 。 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 乃nãi 至chí 八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 今kim 謂vị 若nhược 非phi 同đồng 體thể 之chi 權quyền 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 。 助trợ 道đạo 之chi 外ngoại 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 。 豈khởi 能năng 攝nhiếp 諸chư 法pháp 徧biến 邪tà 。 四tứ 為vi 示thị 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 相tương/tướng 故cố 者giả 。 正chánh 。 三tam 觀quán 也dã 。 助trợ 。 六Lục 度Độ 也dã 。 合hợp 行hành 者giả 。 圓viên 實thật 行hạnh 人nhân 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 三tam 千thiên 實thật 相tướng 。 用dụng 度độ 破phá 蔽tế 。 蔽tế 即tức 法Pháp 界Giới 。 度độ 亦diệc 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 界Giới 無vô 外ngoại 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 如như 此thử 之chi 說thuyết 乃nãi 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 也dã 。 若nhược 別biệt 論luận 者giả 。 且thả 如như 布bố 施thí 破phá 慳san 蔽tế 者giả 。 能năng 施thí 之chi 心tâm 。 所sở 施thí 之chi 物vật 。 能năng 受thọ 之chi 人nhân 。 三tam 處xứ 皆giai 空không 。 無vô 非phi 實thật 相tướng 三tam 千thiên 妙diệu 理lý 。 布bố 施thí 既ký 爾nhĩ 。 乃nãi 至chí 智trí 慧tuệ 。 破phá 癡si 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 合hợp 行hành 之chi 相tướng 大đại 率suất 略lược 爾nhĩ 。 五ngũ 為vi 示thị 三tam 教giáo 俱câu 是thị 助trợ 故cố 者giả 。 佛Phật 出xuất 世thế 意ý 本bổn 在tại 一nhất 圓viên 。 施thí 三tam 教giáo 權quyền 為vi 助trợ 圓viên 實thật 。 是thị 故cố 大đại 車xa 譬thí 中trung 。 前tiền 之chi 六lục 乘thừa 乃nãi 是thị 車xa 體thể 。 及cập 以dĩ 具cụ 度độ 第đệ 七thất 乃nãi 是thị 有hữu 多đa 僕bộc 從tùng 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 中trung 明minh 事sự 六Lục 度Độ 。 具cụ 列liệt 藏tạng 通thông 別biệt 教giáo 。 故cố 知tri 三tam 教giáo 皆giai 助trợ 道đạo 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 更canh 以dĩ 異dị 方phương 便tiện 。 助trợ 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 以dĩ 四tứ 教giáo 相tương 望vọng 展triển 轉chuyển 為vi 助trợ 。 還hoàn 須tu 圓viên 實thật 以dĩ 為vi 所sở 助trợ 。 必tất 不bất 可khả 以dĩ 圓viên 而nhi 助trợ 三tam 也dã 。

八bát 次thứ 位vị 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 示thị 妙diệu 位vị 使sử 不bất 濫lạm 故cố 。 二nhị 為vi 示thị 妙diệu 位vị 德đức 難nan 思tư 故cố 。 三tam 為vi 示thị 慕mộ 果quả 令linh 思tư 齊tề 故cố 。 四tứ 為vi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 知tri 非phi 聖thánh 故cố 。 五ngũ 為vi 逗đậu 眾chúng 生sanh 宜nghi 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 故cố 。

釋thích 曰viết 。 位vị 者giả 。 行hành 之chi 所sở 階giai 也dã 。 道đạo 不bất 浪lãng 階giai 。 隨tùy 功công 所sở 涉thiệp 。 故cố 謂vị 之chi 位vị 。 聖thánh 人nhân 於ư 無vô 為vi 法Pháp 中trung 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 天thiên 台thai 於ư 一nhất 代đại 教giáo 立lập 四tứ 教giáo 位vị 。 前tiền 三tam 教giáo 位vị 非phi 今kim 所sở 論luận 。 圓viên 妙diệu 之chi 位vị 乃nãi 今kim 所sở 辨biện 。 言ngôn 妙diệu 位vị 者giả 。 不bất 明minh 六lục 即tức 非phi 圓viên 妙diệu 位vị 。 所sở 言ngôn 即tức 者giả 一nhất 念niệm 即tức 是thị 。 免miễn 退thoái 屈khuất 自tự 鄙bỉ 之chi 過quá 。 於ư 此thử 即tức 中trung 。 高cao 下hạ 甄chân 分phần/phân 免miễn 於ư 叨# 濫lạm 。 故cố 謂vị 之chi 六lục 。 吾ngô 祖tổ 妙diệu 談đàm 盡tận 理lý 盡tận 事sự 。 無vô 過quá 此thử 也dã 。 嗟ta 夫phu 世thế 有hữu 濫lạm 學học 。 大Đại 乘Thừa 之chi 者giả 。 不bất 覧# 佛Phật 教giáo 。 不bất 知tri 佛Phật 旨chỉ 。 自tự 謂vị 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 。 無vô 修tu 無vô 證chứng 。 我ngã 己kỷ 是thị 佛Phật 佛Phật 與dữ 我ngã 齊tề 。 自tự 誤ngộ 誤ngộ 他tha 。 良lương 可khả 悲bi 痛thống 。 今kim 明minh 圓viên 妙diệu 之chi 位vị 乃nãi 不bất 思tư 議nghị 之chi 位vị 也dã 。 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 乃nãi 有hữu 六lục 焉yên 。 一nhất 者giả 理lý 即tức 位vị 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 依y 報báo 正chánh 報báo 無vô 非phi 實thật 相tướng 三tam 千thiên 三tam 諦đế 。 此thử 但đãn 是thị 理lý 。 殊thù 未vị 有hữu 修tu 。 所sở 謂vị 法Pháp 身thân 體thể 素tố 。 天thiên 龍long 之chi 所sở 忽hốt 劣liệt 。 正chánh 斯tư 謂vị 也dã 。 或hoặc 善Thiện 知Tri 識Thức 教giáo 。 或hoặc 彼bỉ 圓viên 頓đốn 乘thừa 。 聞văn 於ư 理lý 性tánh 三tam 千thiên 三tam 諦đế 。 深thâm 而nhi 解giải 之chi 。 此thử 名danh 字tự 即tức 位vị 也dã 。 依y 而nhi 觀quán 之chi 。 得đắc 入nhập 五ngũ 品phẩm 。 名danh 觀quán 行hành 即tức 位vị 也dã 。 由do 此thử 觀quán 行hành 進tiến 入nhập 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 名danh 相tướng 似tự 即tức 位vị 。 由do 此thử 相tương 似tự 得đắc 入nhập 初sơ 住trụ 。 名danh 分phần/phân 真chân 即tức 位vị 。 分phần/phân 真chân 即tức 長trường/trưởng 。 則tắc 涉thiệp 住trụ 。 行hành 。 向hướng 。 地địa 。 等đẳng 覺giác 。 俱câu 名danh 分phần/phân 真chân 即tức 位vị 。 妙diệu 覺giác 一nhất 位vị 名danh 究cứu 竟cánh 即tức 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 。 六lục 即tức 之chi 位vị 位vị 位vị 無vô 外ngoại 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 方phương 名danh 妙diệu 位vị 。 故cố 云vân 為vi 示thị 妙diệu 位vị 使sử 不bất 濫lạm 故cố 。 若nhược 識thức 六lục 即tức 。 絲ti 毫hào 不bất 濫lạm 矣hĩ 。 二nhị 為vi 示thị 妙diệu 位vị 德đức 難nan 思tư 故cố 者giả 。 位vị 位vị 功công 德đức 。 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。 且thả 如như 五ngũ 品phẩm 初sơ 隨tùy 喜hỷ 品phẩm 。 聞văn 經Kinh 一nhất 句cú 展triển 轉chuyển 教giáo 人nhân 。 至chí 第đệ 五ngũ 十thập 。 置trí 前tiền 四tứ 十thập 九cửu 人nhân 。 只chỉ 將tương 第đệ 五ngũ 十thập 而nhi 為vi 挍giảo 量lượng 。 經Kinh 云vân 。 若nhược 四tứ 百bách 萬vạn 億ức 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 。 六lục 趣thú 四tứ 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 在tại 。 眾chúng 生sanh 數số 者giả 。 有hữu 人nhân 求cầu 福phước 。 隨tùy 其kỳ 所sở 欲dục 。 娛ngu 樂lạc 之chi 具cụ 。 皆giai 給cấp 與dữ 之chi 。 一nhất 一nhất 眾chúng 生sanh 。 與dữ 滿mãn 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 七thất 寶bảo 布bố 施thí 。 及cập 七thất 寶bảo 宮cung 殿điện 。 樓lâu 閣các 等đẳng 如như 是thị 布bố 施thí 。 滿mãn 八bát 十thập 年niên 已dĩ 。 又hựu 作tác 是thị 念niệm 。 然nhiên 此thử 眾chúng 生sanh 。 皆giai 已dĩ 衰suy 老lão 。 年niên 過quá 八bát 十thập 。 我ngã 當đương 以dĩ 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 訓huấn 導đạo 之chi 。 一nhất 時thời 皆giai 得đắc 。 初sơ 二nhị 三tam 四Tứ 果Quả 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 大đại 施thí 主chủ 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 寧ninh 為vi 多đa 否phủ/bĩ 。 彌Di 勒Lặc 答đáp 云vân 。 甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 告cáo 彌Di 勒Lặc 。

我ngã 今kim 分phân 明minh 語ngứ 汝nhữ 。 是thị 人nhân 以dĩ 一nhất 切thiết 樂nhạo 具cụ 。 施thí 於ư 四tứ 百bách 萬vạn 億ức 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 又hựu 令linh 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 不bất 如như 是thị 第đệ 五ngũ 十thập 人nhân 。 聞văn 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 一nhất 偈kệ 隨tùy 喜hỷ 功công 德đức 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 千thiên 萬vạn 億ức 分phần 。 不bất 及cập 其kỳ 一nhất 。 嗚ô 呼hô 。 初sơ 品phẩm 功công 德đức 尚thượng 猶do 如như 此thử 。 何hà 況huống 第đệ 二nhị 品phẩm 五ngũ 品phẩm 。 其kỳ 功công 德đức 又hựu 如như 何hà 哉tai 。 五ngũ 品phẩm 尚thượng 爾nhĩ 。 十thập 信tín 。 十thập 住trụ 乃nãi 至chí 妙diệu 覺giác 。 又hựu 豈khởi 可khả 挍giảo 量lượng 耶da 。 故cố 云vân 為vi 示thị 妙diệu 位vị 德đức 難nan 思tư 故cố 。 三tam 為vi 示thị 慕mộ 果quả 令linh 思tư 齊tề 故cố 者giả 。 次thứ 位vị 之chi 設thiết 高cao 下hạ 焉yên 。 有hữu 因nhân 果quả 。 欲dục 令linh 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 勤cần 策sách 觀quán 道đạo 。 希hy 慕mộ 聖thánh 果Quả 。 自tự 強cường 不bất 息tức 。 是thị 故cố 云vân 也dã 。 四tứ 為vi 斥xích 增tăng 上thượng 慢mạn 知tri 非phi 聖thánh 故cố 者giả 。 示thị 圓viên 修tu 者giả 行hành 有hữu 所sở 尅khắc 。 各các 有hữu 相tướng 狀trạng 。 如như 入nhập 五ngũ 品phẩm 者giả 應ưng 須tu 得đắc 定định 獲hoạch 持trì 。 若nhược 入nhập 十thập 信tín 應ưng 須tu 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 說thuyết 。 此thử 凡phàm 位vị 證chứng 相tương/tướng 如như 此thử 。 聖thánh 位vị 者giả 初sơ 住trụ 一nhất 發phát 一nhất 切thiết 發phát 。 發phát 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧tuệ 。 發phát 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 真chân 六lục 根căn 發phát 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 等đẳng 。 乃nãi 百bách 佛Phật 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 亦diệc 百bách 佛Phật 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 須Tu 彌Di 鐵Thiết 圍Vi 。 於ư 身thân 中trung 現hiện 。 二nhị 住trụ 已dĩ 去khứ 倍bội 倍bội 增tăng 益ích 。 如như 何hà 微vi 有hữu 無vô 生sanh 法pháp 塵trần 與dữ 意ý 作tác 對đối 。 及cập 得đắc 少thiểu 禪thiền 自tự 謂vị 真chân 聖thánh 。 豈khởi 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 邪tà 。 邇nhĩ 世thế 亦diệc 有hữu 不bất 曾tằng 無vô 生sanh 法pháp 塵trần 與dữ 意ý 作tác 對đối 。 而nhi 復phục 不bất 曾tằng 獲hoạch 得đắc 少thiểu 禪thiền 。 自tự 向hướng 人nhân 說thuyết 。 我ngã 已dĩ 證chứng 得đắc 。 此thử 非phi 上thượng 慢mạn 乃nãi 大đại 妄vọng 語ngữ 人nhân 。 罪tội 結kết 四tứ 重trọng/trùng 。 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 其kỳ 罪tội 猶do 輕khinh 。 可khả 不bất 驚kinh 乎hồ 。 五ngũ 為vi 逗đậu 眾chúng 生sanh 宜nghi 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 者giả 。 大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 經Kinh 論luận 所sở 出xuất 。 次thứ 位vị 不bất 同đồng 。 有hữu 開khai 有hữu 合hợp 。 皆giai 為vi 是thị 機cơ 。 苟cẩu 執chấp 一nhất 途đồ 於ư 法pháp 成thành 諍tranh 。 且thả 如như 圓viên 位vị 自tự 有hữu 開khai 前tiền 合hợp 後hậu 。 如như 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 皆giai 服phục 甘cam 露lộ 。 不bất 死tử 之chi 藥dược 。 自tự 有hữu 開khai 後hậu 合hợp 前tiền 。 如như 十thập 四tứ 夜dạ 月nguyệt 。 自tự 有hữu 前tiền 後hậu 俱câu 開khai 。 如như 四tứ 十thập 二nhị 字tự 。 自tự 有hữu 前tiền 後hậu 俱câu 合hợp 。 如như 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 若nhược 非phi 被bị 物vật 。 安an 有hữu 如như 此thử 多đa 少thiểu 不bất 同đồng 。 若nhược 執chấp 一nhất 文văn 為vi 是thị 。 則tắc 三tam 文văn 皆giai 非phi 。 悉tất 檀đàn 逗đậu 物vật 方phương 為vi 通thông 見kiến 。

九cửu 安an 忍nhẫn 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 示thị 內nội 外ngoại 障chướng 須tu 安an 忍nhẫn 故cố 。 二nhị 為vi 斥xích 鄙bỉ 夫phu 擅thiện 師sư 位vị 故cố 。 三tam 為vi 示thị 行hành 者giả 內nội 外ngoại 術thuật 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 先tiên 賢hiền 安an 忍nhẫn 軌quỹ 故cố 。 五ngũ 為vi 令linh 策sách 進tiến 相tương 似tự 位vị 故cố 。

釋thích 曰viết 。 內nội 外ngoại 障chướng 須tu 安an 忍nhẫn 故cố 者giả 。 內nội 障chướng 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 強cường/cưỡng 賊tặc 也dã 。 外ngoại 障chướng 謂vị 名danh 譽dự 利lợi 養dưỡng 。 輭nhuyễn 賊tặc 也dã 。 此thử 內nội 外ngoại 障chướng 。 若nhược 不bất 安an 忍nhẫn 。 能năng 壞hoại 觀quán 心tâm 。 是thị 故cố 示thị 之chi 。 二nhị 為vi 斥xích 鄙bỉ 夫phu 擅thiện 師sư 位vị 故cố 者giả 。 師sư 者giả 人nhân 之chi 模mô 範phạm 。 深thâm 沈trầm 大đại 度độ 能năng 忍nhẫn 違vi 順thuận 。 鎮trấn 鎮trấn 不bất 動động 方phương 堪kham 為vi 師sư 。 那na 得đắc 見kiến 少thiểu 善thiện 則tắc 喜hỷ 。 見kiến 少thiểu 惡ác 則tắc 憂ưu 。 輕khinh 毛mao 隨tùy 風phong 。 非phi 愚ngu 鄙bỉ 之chi 夫phu 邪tà 。 三tam 為vi 示thị 行hành 者giả 內nội 外ngoại 術thuật 故cố 者giả 。 術thuật 謂vị 法pháp 術thuật 。 有hữu 內nội 外ngoại 故cố 。 內nội 三tam 術thuật 者giả 。 謂vị 即tức 空không 假giả 中trung 之chi 三tam 觀quán 。 治trị 三tam 惑hoặc 也dã 。 外ngoại 三tam 術thuật 者giả 。 一nhất 莫mạc 受thọ 莫mạc 著trước 。 治trị 於ư 外ngoại 障chướng 名danh 聞văn 利lợi 養dưỡng 。 眷quyến 屬thuộc 等đẳng 故cố 。 二nhị 縮súc 德đức 露lộ 玼# 。 治trị 於ư 外ngoại 障chướng 名danh 譽dự 黏niêm 繫hệ 等đẳng 故cố 。 三tam 一nhất 舉cử 萬vạn 里lý 。 治trị 於ư 輭nhuyễn 賊tặc 。 三tam 觀quán 之chi 心tâm 必tất 為vi 牽khiên 破phá 。 五ngũ 品phẩm 之chi 位vị 何hà 由do 增tăng 進tiến 。 吾ngô 祖tổ 親thân 證chứng 用dụng 此thử 教giáo 人nhân 。 豈khởi 虗hư 也dã 哉tai 。 四tứ 為vi 示thị 先tiên 賢hiền 安an 忍nhẫn 軌quỹ 故cố 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 南nam 嶽nhạc 歎thán 曰viết 。 一nhất 生sanh 望vọng 入nhập 銅đồng 輪luân 。 領lãnh 徒đồ 太thái 早tảo 。 所sở 求cầu 不bất 尅khắc 。 嘗thường 著trước 發phát 願nguyện 文văn 云vân 。 若nhược 有hữu 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 等đẳng 請thỉnh 建kiến 講giảng 者giả 。 擇trạch 擇trạch 擇trạch 擇trạch 。 高cao 勝thắng 垂thùy 軌quỹ 可khả 以dĩ 鏡kính 焉yên 。 天thiên 台thai 指chỉ 南nam 嶽nhạc 師sư 為vi 高cao 勝thắng 士sĩ 。 四tứ 言ngôn 擇trạch 擇trạch 者giả 。 殷ân 勤cần 垂thùy 誡giới 。 欲dục 令linh 後hậu 學học 善thiện 須tu 決quyết 擇trạch 。 然nhiên 不bất 唯duy 南nam 嶽nhạc 垂thùy 誡giới 若nhược 此thử 。 天thiên 台thai 垂thùy 終chung 亦diệc 有hữu 此thử 恨hận 。 不bất 早tảo 領lãnh 徒đồ 位vị 階giai 十thập 信tín 。 嗚ô 呼hô 。 吾ngô 祖tổ 以dĩ 領lãnh 徒đồ 為vi 患hoạn 。 今kim 人nhân 以dĩ 領lãnh 徒đồ 為vi 得đắc 。 何hà 相tương 反phản 之chi 如như 此thử 耶da 。 五ngũ 為vi 令linh 策sách 進tiến 相tương 似tự 位vị 故cố 者giả 。 安an 忍nhẫn 之chi 位vị 在tại 於ư 五ngũ 品phẩm 。 果quả 能năng 有hữu 上thượng 能năng 安an 之chi 法pháp 。 則tắc 強cường/cưỡng 輭nhuyễn 二nhị 賊tặc 。 不bất 能năng 為vi 害hại 。 觀quán 道đạo 增tăng 進tiến 可khả 入nhập 六lục 根căn 。 故cố 云vân 為vi 令linh 策sách 進tiến 相tương 似tự 位vị 故cố 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 修tu 行hành 至chí 此thử 審thẩm 自tự 斟châm 酌chước 。 若nhược 智trí 力lực 彊cường/cưỡng/cương 盛thịnh 須tu 廣quảng 利lợi 益ích 。 若nhược 其kỳ 不bất 然nhiên 且thả 當đương 安an 忍nhẫn 深thâm 修tu 三tam 昧muội 。 行hành 成thành 力lực 著trước 為vi 化hóa 未vị 晚vãn 。 六lục 根căn 位vị 成thành 。 一nhất 音âm 徧biến 滿mãn 。 聞văn 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 其kỳ 功công 大đại 矣hĩ 。

十thập 離ly 愛ái 五ngũ 者giả 。 一nhất 為vi 令linh 離ly 於ư 頂đảnh 墮đọa 位vị 故cố 。 二nhị 為vi 示thị 大đại 小Tiểu 乘Thừa 頂đảnh 墮đọa 別biệt 故cố 。 三tam 為vi 示thị 似tự 愛ái 非phi 真chân 愛ái 故cố 。 四tứ 為vi 示thị 功công 用dụng 異dị 偏thiên 小tiểu 故cố 。 五ngũ 為vi 令linh 策sách 進tiến 入nhập 初sơ 住trụ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 法pháp 愛ái 者giả 。 行hành 上thượng 九cửu 法pháp 過quá 內nội 外ngoại 障chướng 。 應ưng 入nhập 初sơ 住trụ 真chân 證chứng 中trung 道đạo 。 以dĩ 由do 愛ái 味vị 似tự 中trung 道đạo 故cố 。 不bất 克khắc 前tiền 進tiến 。 相tương 似tự 中trung 道đạo 與dữ 真chân 中trung 道đạo 。 如như 瓜qua 比tỉ 瓠hoạch 。 如như 鍮thâu 比tỉ 金kim 。 人nhân 杭# 蟲trùng 塵trần 難nan 可khả 辨biện 別biệt 。 以dĩ 故cố 生sanh 愛ái 不bất 入nhập 分phần/phân 真chân 。 若nhược 離ly 此thử 愛ái 。 直trực 入nhập 真chân 證chứng 。 離ly 於ư 頂đảnh 墮đọa 。 言ngôn 頂đảnh 墮đọa 者giả 。 不bất 進tiến 不bất 退thoái 名danh 為vi 頂đảnh 。 墮đọa 則tắc 是thị 住trụ 。 著trước 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 非phi 謂vị 退thoái 墮đọa 得đắc 斯tư 名danh 也dã 。 二nhị 為vi 示thị 大đại 小Tiểu 乘Thừa 頂đảnh 墮đọa 別biệt 故cố 者giả 。 大đại 小tiểu 偏thiên 圓viên 皆giai 有hữu 頂đảnh 墮đọa 。 名danh 同đồng 位vị 別biệt 。 不bất 以dĩ 教giáo 簡giản 。 若nhược 為vi 分phần/phân 判phán 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 。 阿a 毗tỳ 曇đàm 云vân 。 煖Noãn 法Pháp 猶do 退thoái 。 五ngũ 根căn 若nhược 立lập 上thượng 忍nhẫn 發phát 真chân 則tắc 不bất 論luận 退thoái 。 此thử 明minh 二nhị 位vị 一nhất 退thoái 二nhị 不bất 退thoái 。 自tự 煖noãn 入nhập 頂đảnh 。 瞻chiêm 望vọng 四Tứ 諦Đế 境cảnh 界giới 分phân 明minh 。 多đa 生sanh 愛ái 心tâm 。 應ưng 入nhập 不bất 入nhập 。 退thoái 為vi 四tứ 重trọng/trùng 及cập 五ngũ 逆nghịch 等đẳng 。 是thị 為vi 藏tạng 教giáo 頂đảnh 墮đọa 位vị 也dã 。 通thông 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 退thoái 。 忍nhẫn 位vị 不bất 退thoái 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 入nhập 忍nhẫn 。 應ưng 入nhập 不bất 入nhập 。 同đồng 藏tạng 頂đảnh 義nghĩa 。 故cố 論luận 頂đảnh 墮đọa 。 別biệt 頂đảnh 墮đọa 位vị 與dữ 藏tạng 。 通thông 殊thù 。 頂đảnh 在tại 十thập 行hành 故cố 無vô 墮đọa 義nghĩa 。 若nhược 於ư 行hành 。 向hướng 縱túng/tung 起khởi 著trước 心tâm 。 終chung 無vô 起khởi 過quá 造tạo 惡ác 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 名danh 同đồng 位vị 別biệt 。 今kim 論luận 圓viên 人nhân 位vị 至chí 十thập 信tín 。 若nhược 於ư 中trung 道đạo 而nhi 生sanh 愛ái 著trước 。 不bất 入nhập 初sơ 住trụ 而nhi 住trụ 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 之chi 位vị 。 雖tuy 定định 不bất 退thoái 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 中trung 。 則tắc 以dĩ 不bất 進tiến 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 終chung 無vô 起khởi 過quá 造tạo 惡ác 等đẳng 也dã 。 問vấn 。 圓viên 十thập 信tín 人nhân 與dữ 別biệt 十thập 住trụ 斷đoạn 惑hoặc 位vị 齊tề 。 巧xảo 拙chuyết 雖tuy 殊thù 。 功công 用dụng 無vô 異dị 。 圓viên 十thập 信tín 人nhân 無vô 退thoái 墮đọa 義nghĩa 。 故cố 云vân 終chung 無vô 起khởi 過quá 造tạo 逆nghịch 等đẳng 事sự 。 別biệt 十thập 住trụ 人nhân 初sơ 住trụ 斷đoạn 見kiến 。 二nhị 住trụ 至chí 七thất 住trụ 斷đoạn 思tư 。 名danh 位vị 不bất 退thoái 。 此thử 不bất 退thoái 者giả 。 不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 及cập 以dĩ 惡ác 道đạo 。 況huống 初sơ 住trụ 斷đoạn 見kiến 已dĩ 不bất 墮đọa 惡ác 。 如như 何hà 身thân 子tử 六lục 心tâm 猶do 退thoái 邪tà 。 曰viết 。 只chỉ 此thử 一nhất 文văn 。 今kim 昔tích 講giảng 學học 持trì 論luận 不bất 同đồng 。 其kỳ 一nhất 曰viết 。 六lục 心tâm 者giả 乃nãi 是thị 別biệt 教giáo 六lục 信tín 謂vị 之chi 六lục 心tâm 。 此thử 位vị 有hữu 退thoái 。 起khởi 過quá 墮đọa 惡ác 。 今kim 謂vị 若nhược 別biệt 六lục 信tín 退thoái 墮đọa 造tạo 惡ác 。 此thử 乃nãi 修tu 常thường 。 安an 足túc 議nghị 論luận 邪tà 。 其kỳ 一nhất 曰viết 。 此thử 六lục 心tâm 者giả 乃nãi 是thị 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 。 十thập 住trụ 位vị 中trung 各các 有hữu 十thập 心tâm 。 今kim 六lục 心tâm 者giả 乃nãi 是thị 初sơ 住trụ 位vị 中trung 十thập 心tâm 未vị 滿mãn 。 至chí 第đệ 六lục 心tâm 。 故cố 有hữu 退thoái 者giả 。 若nhược 十thập 心tâm 滿mãn 。 見kiến 惑hoặc 既ký 斷đoạn 豈khởi 有hữu 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 墮đọa 惡ác 道đạo 邪tà 。 今kim 謂vị 此thử 說thuyết 亦diệc 非phi 。 若nhược 初sơ 住trụ 中trung 十thập 境cảnh 界giới 心tâm 至chí 六lục 退thoái 者giả 。 亦diệc 修tu 常thường 之chi 義nghĩa 。 安an 足túc 論luận 邪tà 。 荊kinh 谿khê 釋thích 此thử 。 不bất 敢cảm 明minh 斷đoạn 。 故cố 云vân 恐khủng 是thị 爾nhĩ 前tiền 見kiến 思tư 俱câu 斷đoạn 。 豈khởi 是thị 初sơ 住trụ 位vị 中trung 第đệ 六lục 心tâm 邪tà 。 今kim 釋thích 此thử 文văn 。 定định 是thị 別biệt 教giáo 第đệ 六lục 住trụ 位vị 名danh 為vi 六lục 心tâm 。 以dĩ 從tùng 初sơ 住trụ 至chí 第đệ 六lục 住trụ 。 有hữu 退thoái 義nghĩa 故cố 。 至chí 第đệ 七thất 住trụ 方phương 名danh 不bất 退thoái 。 問vấn 。 何hà 謂vị 恐khủng 是thị 爾nhĩ 前tiền 見kiến 思tư 俱câu 斷đoạn 耶da 。 曰viết 。 俱câu 斷đoạn 之chi 言ngôn 人nhân 多đa 不bất 曉hiểu 。 乃nãi 謂vị 不bất 分phân 理lý 事sự 斷đoạn 惑hoặc 謂vị 之chi 俱câu 斷đoạn 。 見kiến 惑hoặc 障chướng 理lý 。 思tư 惑hoặc 障chướng 事sự 。 見kiến 思tư 同đồng 斷đoạn 故cố 云vân 俱câu 也dã 。 予# 謂vị 必tất 無vô 此thử 理lý 。 見kiến 惑hoặc 先tiên 落lạc 。 思tư 惑hoặc 後hậu 除trừ 。 法pháp 爾nhĩ 而nhi 然nhiên 。 必tất 無vô 二nhị 惑hoặc 同đồng 時thời 斷đoạn 者giả 。 縱túng/tung 使sử 大đại 超siêu 。 一nhất 呼hô 善thiện 來lai 頓đốn 證chứng 四Tứ 果Quả 。 於ư 此thử 頓đốn 中trung 一nhất 念niệm 斷đoạn 結kết 。 亦diệc 必tất 見kiến 惑hoặc 先tiên 落lạc 。 思tư 惑hoặc 後hậu 去khứ 。 圓viên 頓đốn 行hành 人nhân 三tam 觀quán 圓viên 修tu 三tam 惑hoặc 圓viên 伏phục 。 至chí 入nhập 十thập 信tín 亦diệc 乃nãi 見kiến 惑hoặc 先tiên 落lạc 。 思tư 惑hoặc 次thứ 除trừ 。 決quyết 無vô 俱câu 斷đoạn 之chi 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 俱câu 斷đoạn 之chi 言ngôn 如như 何hà 消tiêu 耶da 。 曰viết 。 於ư 二nhị 惑hoặc 中trung 各các 有hữu 俱câu 義nghĩa 。 此thử 言ngôn 俱câu 者giả 。 通thông 總tổng 之chi 謂vị 也dã 。 且thả 如như 見kiến 惑hoặc 。 若nhược 歷lịch 三tam 界giới 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 。 次thứ 第đệ 研nghiên 窮cùng 而nhi 斷đoạn 之chi 者giả 。 此thử 斷đoạn 精tinh 詳tường 。 非phi 俱câu 斷đoạn 也dã 。 於ư 思tư 惑hoặc 中trung 。 若nhược 歷lịch 三tam 界giới 九cửu 地địa 。 地địa 地địa 九cửu 品phẩm 。 研nghiên 窮cùng 而nhi 斷đoạn 之chi 者giả 。 此thử 斷đoạn 精tinh 詳tường 。 非phi 俱câu 斷đoạn 也dã 應ưng 知tri 自tự 有hữu 精tinh 詳tường 斷đoạn 者giả 。 自tự 有hữu 通thông 總tổng 斷đoạn 者giả 。 通thông 總tổng 斷đoạn 者giả 既ký 不bất 精tinh 詳tường 。 故cố 有hữu 退thoái 義nghĩa 。 其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 夫phu 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 智trí 增tăng 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 者giả 悲bi 增tăng 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 增tăng 者giả 先tiên 於ư 自tự 行hành 。 斷đoạn 惑hoặc 力lực 彊cường/cưỡng/cương 則tắc 無vô 退thoái 義nghĩa 。 悲bi 增tăng 者giả 先tiên 於ư 化hóa 他tha 。 利lợi 物vật 心tâm 強cường/cưỡng 斷đoạn 惑hoặc 力lực 弱nhược 。 是thị 故cố 至chí 六lục 心tâm 時thời 而nhi 有hữu 退thoái 者giả 。 亦diệc 由do 拙chuyết 智trí 力lực 微vi 。 故cố 使sử 爾nhĩ 耳nhĩ 。 若nhược 圓viên 信tín 實thật 斷đoạn 。 無vô 此thử 事sự 也dã 。 纂toản 者giả 引dẫn 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 法pháp 才tài 王vương 子tử 六lục 心tâm 猶do 退thoái 云vân 。 舊cựu 云vân 即tức 十thập 住trụ 第đệ 六lục 心tâm 也dã 。 北bắc 釋thích 論luận 師sư 及cập 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 論luận 師sư 等đẳng 皆giai 云vân 。 是thị 十thập 信tín 之chi 六lục 心tâm 。 及cập 引dẫn 文văn 句cú 借tá 別biệt 名danh 通thông 之chi 義nghĩa 。 乃nãi 云vân 方phương 知tri 身thân 子tử 六lục 心tâm 猶do 退thoái 。 是thị 別biệt 教giáo 十thập 信tín 第đệ 六lục 信tín 心tâm 。 請thỉnh 以dĩ 此thử 文văn 詳tường 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 。 又hựu 文văn 句cú 記ký 云vân 。 六lục 心tâm 退thoái 者giả 。 準chuẩn 瓔anh 珞lạc 意ý 。 身thân 子tử 於ư 十thập 住trụ 中trung 第đệ 六lục 心tâm 退thoái 。 今kim 問vấn 纂toản 者giả 。 何hà 不bất 以dĩ 此thử 文văn 詳tường 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 是thị 十thập 住trụ 第đệ 六lục 心tâm 退thoái 。 而nhi 卻khước 令linh 依y 借tá 別biệt 名danh 通thông 等đẳng 。 今kim 依y 此thử 文văn 詳tường 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 。 令linh 六lục 心tâm 退thoái 是thị 十thập 信tín 第đệ 六lục 心tâm 耶da 。 攻công 乎hồ 異dị 端đoan 心tâm 多đa 掘quật 強cường 。 雖tuy 煩phiền 援viện 引dẫn 。 不bất 知tri 文văn 文văn 之chi 所sở 以dĩ 。 豈khởi 非phi 狂cuồng 妄vọng 乎hồ 。 三tam 為vi 示thị 似tự 愛ái 非phi 真chân 愛ái 故cố 者giả 。 真chân 愛ái 無vô 著trước 。 似tự 愛ái 有hữu 著trước 。 夫phu 似tự 愛ái 者giả 。 以dĩ 由do 從tùng 初sơ 伏phục 忍nhẫn 入nhập 柔nhu 順thuận 忍nhẫn 。 初sơ 發phát 似tự 解giải 功công 德đức 。 不bất 染nhiễm 三tam 法pháp 。 謂vị 相tương 似tự 智trí 慧tuệ 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 在tại 當đương 位vị 中trung 望vọng 前tiền 五ngũ 品phẩm 名danh 為vi 不bất 染nhiễm 。 望vọng 後hậu 初sơ 住trụ 智trí 慧tuệ 猶do 雜tạp 。 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 功công 德đức 猶do 雜tạp 行hành 有hữu 之chi 業nghiệp 。 法Pháp 身thân 猶do 雜tạp 名danh 色sắc 生sanh 死tử 。 應ưng 離ly 此thử 愛ái 。 故cố 名danh 離ly 於ư 似tự 愛ái 。 若nhược 過quá 於ư 此thử 。 即tức 入nhập 初sơ 住trụ 真chân 三tam 法pháp 中trung 。 雖tuy 望vọng 二nhị 住trụ 已dĩ 上thượng 尚thượng 有hữu 法pháp 愛ái 。 既ký 已dĩ 真chân 證chứng 。 而nhi 不bất 染nhiễm 著trước 。 任nhậm 運vận 流lưu 入nhập 後hậu 諸chư 次thứ 位vị 。 故cố 云vân 為vi 示thị 似tự 愛ái 非phi 真chân 愛ái 也dã 。 四tứ 為vi 示thị 功công 用dụng 異dị 偏thiên 小tiểu 故cố 者giả 。 圓viên 頓đốn 似tự 人nhân 三tam 觀quán 力lực 著trước 。 得đắc 入nhập 分phần/phân 真chân 。 故cố 此thử 功công 用dụng 異dị 偏thiên 小tiểu 者giả 。 不bất 言ngôn 可khả 知tri 也dã 。 五ngũ 為vi 策sách 進tiến 入nhập 初sơ 住trụ 故cố 者giả 。 於ư 信tín 位vị 中trung 若nhược 起khởi 法pháp 愛ái 則tắc 名danh 頂đảnh 墮đọa 。 墮đọa 則tắc 不bất 進tiến 。 故cố 今kim 鞭tiên 策sách 似tự 位vị 三tam 觀quán 。 令linh 入nhập 初sơ 住trụ 。 其kỳ 功công 大đại 矣hĩ 。

此thử 一nhất 一nhất 五ngũ 。 並tịnh 以dĩ 初sơ 文văn 而nhi 為vi 正chánh 意ý 。 下hạ 四tứ 並tịnh 是thị 文văn 中trung 兼kiêm 具cụ 。 若nhược 預dự 了liễu 此thử 五ngũ 。 則tắc 對đối 文văn 可khả 識thức 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 結kết 十thập 例lệ 五ngũ 。 意ý 有hữu 兼kiêm 有hữu 正chánh 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 不bất 復phục 記ký 也dã 。 二nhị 出xuất 今kim 所sở 立lập 異dị 於ư 諸chư 家gia 二nhị 。 初sơ 敘tự 意ý 分phần/phân 科khoa 。 二nhị 釋thích 有hữu 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 。 二nhị 別biệt 釋thích 二nhị 。 初sơ 立lập 意ý 。 二nhị 正chánh 別biệt 釋thích 。

次thứ 明minh 所sở 立lập 異dị 於ư 諸chư 家gia 及cập 今kim 學học 者giả 讀đọc 文văn 昧muội 旨chỉ 。 不bất 知tri 所sở 立lập 唯duy 順thuận 圓viên 融dung 。 若nhược 不bất 了liễu 之chi 修tu 習tập 無vô 分phần/phân 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 先tiên 總tổng 。 次thứ 別biệt 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 初sơ 文văn 敘tự 意ý 分phần/phân 科khoa 。 云vân 今kim 所sở 立lập 異dị 諸chư 家gia 者giả 。 天thiên 台thai 大đại 師sư 建kiến 立lập 佛Phật 乘thừa 修tu 證chứng 行hành 門môn 。 依y 經kinh 則tắc 有hữu 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 。 事sự 理lý 二nhị 觀quán 。 十thập 種chủng 境cảnh 界giới 以dĩ 為vi 所sở 觀quán 。 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 以dĩ 為vi 能năng 觀quán 。 永vĩnh 異dị 諸chư 家gia 暗ám 禪thiền 證chứng 枯khô 木mộc 為vi 眾chúng 體thể 心tâm 踏đạp 心tâm 及cập 梁lương 陳trần 之chi 世thế 行hành 禪thiền 法pháp 者giả 。 別biệt 傳truyền 云vân 。 他tha 處xứ 禪thiền 堂đường 人nhân 夢mộng 黃hoàng 衣y 滿mãn 路lộ 。 表biểu 邪tà 道đạo 也dã 。 天thiên 台thai 禪thiền 眾chúng 人nhân 夢mộng 駕giá 乘thừa 白bạch 象tượng 。 表biểu 正chánh 行hạnh 也dã 。 異dị 於ư 諸chư 家gia 故cố 可khả 驗nghiệm 也dã 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 。 今kim 此thử 止Chỉ 觀Quán 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 。 尅khắc 當đương 常thường 坐tọa 三tam 昧muội 。 事sự 理lý 二nhị 觀quán 專chuyên 在tại 理lý 觀quán 。 泛phiếm 泛phiếm 之chi 徒đồ 學học 無vô 根căn 柢# 。 紊# 亂loạn 多đa 矣hĩ 。 知tri 之chi 言ngôn 及cập 。 今kim 學học 者giả 讀đọc 文văn 昧muội 旨chỉ 者giả 。 此thử 指chỉ 僻tích 解giải 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 也dã 。 從tùng 荊kinh 谿khê 學học 。 錯thác 解giải 宗tông 乘thừa 。 故cố 今kim 斥xích 之chi 。 讀đọc 文văn 昧muội 旨chỉ 不bất 知tri 所sở 立lập 唯duy 順thuận 圓viên 融dung 。 謂vị 此thử 止Chỉ 觀Quán 為vi 漸tiệm 圓viên 觀quán 。 如như 斯tư 之chi 人nhân 。 於ư 此thử 圓viên 乘thừa 修tu 習tập 無vô 分phần/phân 。 寄ký 彼bỉ 僻tích 解giải 以dĩ 誡giới 今kim 人nhân 。 是thị 故cố 立lập 此thử 永vĩnh 異dị 諸chư 家gia 及cập 斥xích 僻tích 解giải 。 以dĩ 救cứu 茲tư 弊tệ 。

所sở 言ngôn 總tổng 者giả 略lược 列liệt 十thập 條điều 。 一nhất 須tu 知tri 乘thừa 體thể 無vô 發phát 無vô 到đáo 。 二nhị 須tu 知tri 乘thừa 體thể 通thông 因nhân 通thông 果quả 。 三tam 須tu 知tri 圓viên 乘thừa 具cụ 於ư 十thập 法pháp 。 四tứ 須tu 知tri 大đại 車xa 唯duy 喻dụ 十thập 法pháp 。 五ngũ 須tu 知tri 諸chư 法pháp 皆giai 具cụ 十thập 乘thừa 。 六lục 須tu 知tri 諸chư 教giáo 門môn 門môn 具cụ 十thập 。 七thất 須tu 知tri 開khai 顯hiển 唯duy 妙diệu 十thập 法pháp 。 八bát 須tu 知tri 簡giản 體thể 與dữ 具cụ 度độ 別biệt 。 九cửu 須tu 知tri 觀quán 心tâm 立lập 十thập 法pháp 義nghĩa 。 十thập 須tu 知tri 白bạch 牛ngưu 異dị 黑hắc 牛ngưu 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 正chánh 釋thích 二nhị 中trung 初sơ 總tổng 釋thích 也dã 。 總tổng 列liệt 十thập 條điều 冠quan 下hạ 別biệt 釋thích 。 則tắc 使sử 下hạ 十thập 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 此thử 十thập 故cố 也dã 。 一nhất 須tu 知tri 乘thừa 體thể 無vô 發phát 無vô 到đáo 者giả 。 乘thừa 體thể 即tức 三tam 千thiên 實thật 相tướng 也dã 。 此thử 三tam 千thiên 體thể 。 有hữu 佛Phật 不bất 增tăng 。 無vô 佛Phật 不bất 減giảm 。 眾chúng 生sanh 失thất 之chi 不bất 為vi 下hạ 。 諸chư 佛Phật 得đắc 之chi 不bất 為vi 高cao 。 法Pháp 界Giới 絕tuyệt 待đãi 。 有hữu 何hà 能năng 發phát 及cập 所sở 到đáo 耶da 。 夫phu 言ngôn 發phát 者giả 。 寄ký 修tu 門môn 說thuyết 名danh 字tự 即tức 人nhân 依y 解giải 起khởi 行hành 。 故cố 謂vị 之chi 發phát 。 從tùng 此thử 起khởi 修tu 乃nãi 至chí 分phần/phân 真chân 。 皆giai 名danh 發phát 也dã 。 以dĩ 性tánh 奪đoạt 修tu 諸chư 行hành 無vô 作tác 。 故cố 一nhất 一nhất 位vị 無vô 非phi 三tam 千thiên 實thật 相tướng 。 何hà 發phát 之chi 有hữu 。 故cố 云vân 無vô 發phát 。 妙diệu 覺giác 究cứu 竟cánh 名danh 之chi 為vi 到đáo 。 亦diệc 可khả 初sơ 住trụ 等đẳng 分phần/phân 名danh 為vi 到đáo 。 此thử 到đáo 無vô 到đáo 。 無vô 非phi 三tam 千thiên 。 何hà 到đáo 之chi 有hữu 。 故cố 云vân 無vô 到đáo 。 故cố 知tri 約ước 六lục 則tắc 有hữu 發phát 有hữu 到đáo 。 約ước 即tức 則tắc 無vô 發phát 無vô 到đáo 。 六lục 而nhi 常thường 即tức 無vô 發phát 無vô 到đáo 。 即tức 而nhi 常thường 六lục 有hữu 發phát 有hữu 到đáo 。 今kim 為vi 示thị 體thể 故cố 云vân 無vô 發phát 無vô 到đáo 。 妙diệu 玄huyền 文văn 中trung 。 圓viên 教giáo 以dĩ 真chân 性tánh 軌quỹ 而nhi 為vi 乘thừa 體thể 。 故cố 引dẫn 大đại 品phẩm 云vân 。 是thị 乘thừa 不bất 動động 不bất 出xuất 。 又hựu 云vân 真chân 性tánh 不bất 動động 不bất 出xuất 。 非phi 運vận 非phi 不bất 運vận 。 觀quán 照chiếu 資tư 成thành 能năng 動động 能năng 出xuất 則tắc 名danh 為vi 運vận 。 故cố 知tri 運vận 即tức 非phi 運vận 。 非phi 不bất 運vận 。 非phi 運vận 非phi 不bất 運vận 。 即tức 運vận 全toàn 波ba 是thị 水thủy 。 全toàn 水thủy 是thị 波ba 。 方phương 之chi 可khả 曉hiểu 矣hĩ 。 二nhị 須tu 知tri 乘thừa 體thể 通thông 因nhân 通thông 果quả 者giả 。 乘thừa 體thể 既ký 是thị 三tam 千thiên 。 是thị 則tắc 始thỉ 從tùng 名danh 字tự 終chung 至chí 等đẳng 覺giác 。 並tịnh 以dĩ 三tam 千thiên 而nhi 為vi 觀quán 法pháp 。 此thử 乃nãi 乘thừa 體thể 通thông 因nhân 也dã 。 三tam 千thiên 果quả 成thành 咸hàm 稱xưng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 乃nãi 乘thừa 體thể 通thông 果quả 也dã 。 是thị 則tắc 因nhân 是thị 非phi 因nhân 非phi 果quả 之chi 因nhân 。 果quả 是thị 非phi 因nhân 非phi 果quả 之chi 果quả 。 普phổ 賢hiền 觀quán 云vân 。 大Đại 乘Thừa 因nhân 者giả 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 因nhân 既ký 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 因nhân 能năng 尅khắc 果quả 。 果quả 豈khởi 非phi 耶da 。 三tam 須tu 知tri 圓viên 乘thừa 具cụ 於ư 十thập 法pháp 者giả 。 圓viên 乘thừa 即tức 三tam 千thiên 實thật 相tướng 也dã 。 三tam 千thiên 實thật 相tướng 即tức 三tam 大Đại 乘Thừa 也dã 。 三tam 千thiên 即tức 中trung 。 理lý 乘thừa 也dã 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 三tam 千thiên 即tức 空không 。 隨tùy 乘thừa 也dã 。 即tức 發phát 心tâm 乃nãi 至chí 道Đạo 品Phẩm 。 三tam 千thiên 即tức 假giả 。 得đắc 乘thừa 也dã 。 即tức 對đối 治trị 助trợ 開khai 。 後hậu 之chi 三tam 乘thừa 但đãn 是thị 乘thừa 之chi 所sở 歷lịch 。 顯hiển 前tiền 七thất 乘thừa 之chi 功công 用dụng 耳nhĩ 。 此thử 一nhất 即tức 三tam 。 此thử 三tam 即tức 一nhất 。 故cố 云vân 圓viên 乘thừa 具cụ 於ư 十thập 法pháp 。 又hựu 亦diệc 可khả 十thập 法pháp 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 十thập 乘thừa 。 故cố 云vân 圓viên 乘thừa 具cụ 於ư 十thập 法pháp 。 四tứ 須tu 知tri 大đại 車xa 唯duy 喻dụ 十thập 法pháp 者giả 。 此thử 乃nãi 荊kinh 谿khê 達đạt 天thiên 台thai 之chi 深thâm 旨chỉ 。 窮cùng 佛Phật 化hóa 之chi 本bổn 源nguyên 。 法pháp 華hoa 會hội 上thượng 。 上thượng 根căn 既ký 利lợi 。 直trực 聞văn 開khai 顯hiển 三tam 千thiên 實thật 相tướng 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 即tức 得đắc 入nhập 道đạo 。 則tắc 十thập 乘thừa 備bị 矣hĩ 。 中trung 根căn 智trí 鈍độn 須tu 聞văn 再tái 說thuyết 。 故cố 舉cử 大đại 車xa 曉hiểu 訓huấn 十thập 乘thừa 。 故cố 云vân 其kỳ 車xa 高cao 廣quảng 。 以dĩ 譬thí 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 幰hiển 蓋cái 以dĩ 譬thí 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 白bạch 牛ngưu 道Đạo 品Phẩm 儐tấn 從tùng 對đối 治trị 等đẳng (# 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 故cố 不bất 繁phồn 引dẫn )# 。 故cố 知tri 大đại 車xa 唯duy 譬thí 法pháp 說thuyết 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 是thị 故cố 天thiên 台thai 於ư 十thập 境cảnh 之chi 下hạ 皆giai 設thiết 十thập 乘thừa 。 十thập 乘thừa 之chi 後hậu 皆giai 引dẫn 大đại 車xa 。 譬thí 法pháp 相tướng 顯hiển 。 理lý 無vô 二nhị 途đồ 。 故cố 云vân 大đại 車xa 唯duy 喻dụ 十thập 法pháp 也dã 。 五ngũ 者giả 須tu 知tri 諸chư 法pháp 皆giai 具cụ 十thập 乘thừa 者giả 。 諸chư 法pháp 之chi 言ngôn 包bao 羅la 眾chúng 矣hĩ 。 一nhất 者giả 十thập 境cảnh 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 十thập 法pháp 。 二nhị 者giả 色sắc 心tâm 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 皆giai 具cụ 十thập 法pháp 。 三tam 者giả 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 及cập 以dĩ 我ngã 心tâm 依y 報báo 正chánh 報báo 皆giai 具cụ 十thập 法pháp 。 四tứ 者giả 物vật 機cơ 無vô 量lượng 車xa 體thể 無vô 窮cùng 。 各các 賜tứ 諸chư 子tử 等đẳng 一nhất 大đại 車xa 。 具cụ 斯tư 眾chúng 義nghĩa 。 故cố 云vân 須tu 知tri 諸chư 法pháp 皆giai 具cụ 十thập 乘thừa 也dã 。 六lục 須tu 知tri 諸chư 教giáo 門môn 門môn 具cụ 十thập 者giả 。 此thử 乃nãi 通thông 指chỉ 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 顯hiển 。 密mật 。 不bất 定định 。 不bất 出xuất 藏tạng 。 通thông 。 別biệt 。 圓viên 四tứ 教giáo 。 於ư 此thử 四tứ 中trung 。 各các 有hữu 四tứ 門môn 。 門môn 門môn 各các 有hữu 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 十thập 乘thừa 名danh 同đồng 。 為vi 體thể 各các 異dị 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 七thất 須tu 知tri 開khai 顯hiển 唯duy 妙diệu 十thập 法pháp 者giả 。 指chỉ 今kim 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 唯duy 依y 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 三tam 千thiên 實thật 相tướng 而nhi 為vi 觀quán 體thể 。 更cánh 無vô 別biệt 途đồ 。 如như 何hà 荊kinh 谿khê 門môn 人nhân 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 。 謂vị 此thử 圓viên 妙diệu 為vi 漸tiệm 圓viên 耶da 。 八bát 須tu 知tri 簡giản 體thể 與dữ 具cụ 度độ 別biệt 者giả 。 高cao 廣quảng 大đại 車xa 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 妙diệu 觀quán 之chi 正chánh 體thể 也dã 。 此thử 體thể 乃nãi 是thị 所sở 依y 之chi 體thể 。 下hạ 九cửu 望vọng 此thử 乃nãi 是thị 具cụ 度độ 當đương 體thể 之chi 體thể 。 故cố 此thử 乘thừa 體thể 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 昔tích 光quang 宅trạch 師sư 乃nãi 以dĩ 佛Phật 果Quả 究cứu 竟cánh 盡tận 。 無vô 生sanh 二nhị 智trí 為vi 體thể 。 不bất 知tri 佛Phật 果Quả 自tự 屬thuộc 於ư 宗tông 。 非phi 乘thừa 體thể 也dã 。 莊trang 嚴nghiêm 師sư 云vân 。 因nhân 總tổng 萬vạn 法pháp 以dĩ 為vi 乘thừa 體thể 。 此thử 師sư 亦diệc 誤ngộ 以dĩ 宗tông 為vi 體thể 。 須tu 知tri 行hành 始thỉ 為vi 因nhân 。 行hành 終chung 為vi 果quả 。 因nhân 非phi 乘thừa 體thể 也dã 。 今kim 家gia 正chánh 以dĩ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 以dĩ 為vi 車xa 體thể 。 其kỳ 餘dư 莊trang 嚴nghiêm 皆giai 具cụ 度độ 耳nhĩ 。 是thị 故cố 正chánh 簡giản 出xuất 體thể 云vân 。 三tam 軌quỹ 成thành 乘thừa 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 須tu 揀giản 觀quán 照chiếu 資tư 成thành 。 唯duy 取thủ 真chân 性tánh 以dĩ 為vi 乘thừa 體thể 。 餘dư 諸chư 三tam 法pháp 準chuẩn 此thử 例lệ 之chi 。 故cố 知tri 車xa 體thể 與dữ 具cụ 度độ 異dị 。 九cửu 須tu 知tri 觀quán 心tâm 立lập 十thập 法pháp 義nghĩa 者giả 。 觀quán 法pháp 非phi 十thập 。 為vi 對đối 三tam 根căn 故cố 有hữu 十thập 也dã 。 次thứ 位vị 下hạ 三tam 雖tuy 非phi 觀quán 法pháp 。 並tịnh 由do 觀quán 力lực 相tương 從tùng 名danh 觀quán 。 故cố 名danh 十thập 法pháp 約ước 生sanh 起khởi 說thuyết 。 附phụ 文văn 次thứ 第đệ 以dĩ 對đối 三tam 根căn 。 若nhược 一Nhất 乘Thừa 得đắc 入nhập 無vô 非phi 具cụ 十thập 。 以dĩ 十thập 全toàn 故cố 方phương 始thỉ 入nhập 道đạo 。 故cố 云vân 若nhược 無vô 十thập 法pháp 名danh 壞hoại 驢lư 車xa 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 十thập 須tu 知tri 白bạch 牛ngưu 異dị 黑hắc 牛ngưu 故cố 者giả 。 此thử 語ngữ 密mật 斥xích 慈từ 恩ân 師sư 也dã 。 以dĩ 慈từ 恩ân 師sư 謂vị 大đại 白bạch 牛ngưu 只chỉ 是thị 三tam 車xa 之chi 中trung 第đệ 三tam 牛ngưu 車xa 耳nhĩ 。 是thị 故cố 凡phàm 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 便tiện 是thị 大Đại 乘Thừa 。 今kim 謂vị 不bất 以dĩ 四tứ 教giáo 判phán 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 寧ninh 知tri 偏thiên 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 空không 假giả 二nhị 智trí 全toàn 是thị 無vô 明minh 黑hắc 染nhiễm 之chi 法pháp 。 由do 不bất 知tri 故cố 。 乃nãi 謂vị 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 只chỉ 開khai 二Nhị 乘Thừa 不bất 開khai 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 如như 文văn 句cú 記ký 總tổng 別biệt 駁bác 之chi 。 不bất 能năng 具cụ 引dẫn 。 此thử 總tổng 十thập 中trung 一nhất 一nhất 皆giai 言ngôn 須tu 知tri 者giả 。 荊kinh 谿khê 尊tôn 者giả 深thâm 誡giới 學học 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 先tiên 須tu 知tri 此thử 總tổng 十thập 條điều 義nghĩa 。 以dĩ 總tổng 冠quan 下hạ 別biệt 文văn 。 上thượng 下hạ 相tương/tướng 成thành 。 可khả 解giải 可khả 修tu 矣hĩ 。

所sở 言ngôn 別biệt 者giả 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 各các 具cụ 四tứ 意ý 。 縱túng/tung 有hữu 一nhất 兩lưỡng 似tự 前tiền 附phụ 文văn 。 為vi 欲dục 辨biện 異dị 他tha 所sở 立lập 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 立lập 意ý 。 二nhị 正chánh 釋thích 。 初sơ 文văn 者giả 。 前tiền 文văn 總tổng 十thập 不bất 分phân 十thập 乘thừa 。 實thật 通thông 於ư 十thập 。 故cố 云vân 通thông 也dã 。 今kim 言ngôn 別biệt 者giả 。 於ư 十thập 乘thừa 中trung 一nhất 一nhất 具cụ 於ư 四tứ 釋thích 。 故cố 言ngôn 別biệt 也dã 。 於ư 十thập 四tứ 中trung 縱túng/tung 有hữu 一nhất 兩lưỡng 似tự 上thượng 附phụ 文văn 者giả 。 為vi 欲dục 辨biện 異dị 他tha 師sư 所sở 立lập 。 是thị 故cố 爾nhĩ 耳nhĩ 。 且thả 非phi 繁phồn 詞từ 稠trù 沓đạp 之chi 過quá 。

妙diệu 境cảnh 四tứ 者giả 。 一nhất 於ư 無vô 情tình 境cảnh 立lập 佛Phật 乘thừa 故cố 。 若nhược 無vô 佛Phật 乘thừa 。 佛Phật 法Pháp 身thân 體thể 為vi 徧biến 不bất 徧biến 。 亦diệc 不bất 應ưng 云vân 佛Phật 法Pháp 身thân 體thể 同đồng 於ư 無vô 情tình 及cập 以dĩ 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 應ưng 云vân 。 法pháp 名danh 不bất 覺giác 。 佛Phật 名danh 為vi 覺giác 。 佛Phật 即tức 是thị 法Pháp 。 法Pháp 即tức 是thị 眾Chúng 。 豈khởi 可khả 條điều 然nhiên 。

釋thích 曰viết 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 分phần/phân 情tình 無vô 情tình 。 以dĩ 器khí 世thế 間gian 牆tường 壁bích 瓦ngõa 石thạch 。 謂vị 為vi 無vô 情tình 。 以dĩ 正chánh 報báo 五ngũ 陰ấm 抱bão 血huyết 氣khí 者giả 為vi 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 名danh 為vi 有hữu 情tình 。 小Tiểu 乘Thừa 權quyền 說thuyết 不bất 談đàm 理lý 本bổn 。 是thị 故cố 分phần/phân 於ư 情tình 無vô 情tình 別biệt 。 若nhược 頓đốn 教giáo 實thật 說thuyết 色sắc 心tâm 依y 正chánh 二nhị 俱câu 隨tùy 緣duyên 並tịnh 皆giai 不bất 變biến 。 豈khởi 有hữu 情tình 與dữ 無vô 情tình 之chi 為vi 二nhị 耶da 。 故cố 云vân 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 今kim 言ngôn 於ư 無vô 情tình 境cảnh 立lập 佛Phật 乘thừa 者giả 。 乃nãi 破phá 昔tích 計kế 。 約ước 對đối 治trị 說thuyết 。 故cố 言ngôn 於ư 無vô 情tình 境cảnh 而nhi 立lập 佛Phật 乘thừa 。 昔tích 計kế 者giả 。 以dĩ 自tự 古cổ 諸chư 師sư 不bất 知tri 涅Niết 槃Bàn 部bộ 中trung 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 赴phó 權quyền 機cơ 說thuyết 。 暫tạm 立lập 三tam 有hữu 以dĩ 斥xích 三tam 非phi 。 執chấp 為vi 實thật 說thuyết 。 便tiện 謂vị 牆tường 壁bích 瓦ngõa 石thạch 。 永vĩnh 無vô 佛Phật 性tánh 。 而nhi 不bất 見kiến 於ư 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 無vô 非phi 虗hư 空không 。 對đối 於ư 虗hư 空không 實thật 說thuyết 之chi 文văn 。 天thiên 台thai 大đại 師sư 得đắc 法Pháp 華hoa 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 之chi 意ý 。 解giải 經kinh 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 乃nãi 云vân 諸chư 法pháp 必tất 十thập 界giới 。 實thật 相tướng 必tất 含hàm 三tam 諦đế 。 是thị 則tắc 十thập 界giới 界giới 界giới 十thập 界giới 。 界giới 界giới 一nhất 一nhất 復phục 具cụ 十thập 如như 。 乃nãi 成thành 百bách 界giới 千thiên 如như 。 復phục 約ước 三tam 種chủng 世thế 間gian 乃nãi 成thành 三tam 千thiên 實thật 相tướng 。 三tam 千thiên 一nhất 一nhất 而nhi 復phục 三tam 千thiên 。 其kỳ 猶do 帝đế 網võng 依y 正chánh 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 生sanh 。 陰ấm 二nhị 千thiên 屬thuộc 正chánh 。 國quốc 土độ 一nhất 千thiên 屬thuộc 依y 。 且thả 以dĩ 依y 報báo 謂vị 之chi 無vô 情tình 。 依y 正chánh 既ký 居cư 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 豈khởi 分phần/phân 能năng 所sở 。 為vi 破phá 昔tích 計kế 約ước 對đối 治trị 說thuyết 。 故cố 云vân 於ư 無vô 情tình 境cảnh 立lập 佛Phật 乘thừa 也dã 。 是thị 則tắc 十thập 界giới 依y 正chánh 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 乃nãi 至chí 一nhất 極cực 微vi 色sắc 。 無vô 非phi 三tam 千thiên 。 具cụ 足túc 全toàn 分phần/phân 。 是thị 故cố 止Chỉ 觀Quán 始thỉ 終chung 十thập 乘thừa 。 用dụng 此thử 三tam 千thiên 而nhi 為vi 觀quán 法pháp 。 金kim 錍bề 用dụng 此thử 以dĩ 破phá 藏tạng 師sư 。 故cố 今kim 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 為vi 著trước 外ngoại 重trọng/trùng 者giả 。 故cố 令linh 觀quán 於ư 內nội 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 一nhất 切thiết 無vô 非phi 內nội 心tâm 三tam 千thiên 。 若nhược 上thượng 界giới 眾chúng 生sanh 多đa 著trước 內nội 心tâm 。 故cố 令linh 觀quán 於ư 外ngoại 色sắc 。 內nội 既ký 趣thú 外ngoại 。 一nhất 切thiết 無vô 非phi 外ngoại 色sắc 三tam 千thiên 。 三tam 千thiên 無vô 內nội 外ngoại 。 約ước 人nhân 觀quán 之chi 則tắc 有hữu 內nội 外ngoại 。 故cố 知tri 修tu 內nội 觀quán 者giả 亦diệc 是thị 於ư 無vô 情tình 境cảnh 而nhi 立lập 佛Phật 乘thừa 。 修tu 外ngoại 觀quán 者giả 亦diệc 是thị 於ư 無vô 情tình 境cảnh 而nhi 立lập 佛Phật 乘thừa 。 佛Phật 乘thừa 者giả 何hà 。 三tam 千thiên 實thật 相tướng 也dã 。 今kim 文văn 特đặc 云vân 於ư 無vô 情tình 境cảnh 立lập 佛Phật 乘thừa 者giả 。 只chỉ 由do 古cổ 人nhân 不bất 知tri 三tam 千thiên 而nhi 為vi 觀quán 體thể 。 而nhi 謂vị 無vô 情tình 永vĩnh 無vô 佛Phật 性tánh 。 是thị 故cố 特đặc 有hữu 此thử 謂vị 也dã 。 應ưng 知tri 金kim 錍bề 而nhi 談đàm 無vô 情tình 有hữu 佛Phật 性tánh 者giả 。 正chánh 破phá 藏tạng 師sư 割cát 一nhất 真Chân 如Như 而nhi 為vi 兩lưỡng 派phái 。 彼bỉ 云vân 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。 在tại 有hữu 情tình 邊biên 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 在tại 無vô 情tình 邊biên 名danh 為vi 法pháp 性tánh 。 法pháp 名danh 不bất 覺giác 。 佛Phật 名danh 為vi 覺giác 。 故cố 謂vị 有hữu 情tình 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 而nhi 能năng 修tu 行hành 至chí 於ư 成thành 佛Phật 。 無vô 情tình 無vô 知tri 無vô 覺giác 。 不bất 能năng 修tu 行hành 。 不bất 能năng 成thành 佛Phật 。 此thử 正chánh 所sở 謂vị 情tình 想tưởng 分phân 別biệt 心tâm 慮lự 不bất 亡vong 。 故cố 為vi 荊kinh 谿khê 之chi 所sở 破phá 也dã 。 故cố 知tri 金kim 錍bề 之chi 意ý 。 正chánh 彰chương 色sắc 具cụ 三tam 千thiên 。 纂toản 者giả 淺thiển 學học 。 不bất 達đạt 祖tổ 師sư 之chi 意ý 。 唯duy 見kiến 文văn 中trung 云vân 。 只chỉ 是thị 一nhất 一nhất 有hữu 情tình 性tánh 徧biến 心tâm 徧biến 。 而nhi 謂vị 無vô 情tình 有hữu 佛Phật 性tánh 者giả 。 約ước 有hữu 情tình 佛Phật 性tánh 徧biến 於ư 無vô 情tình 。 是thị 故cố 得đắc 云vân 無vô 情tình 有hữu 性tánh 。 如như 此thử 之chi 說thuyết 。 情tình 想tưởng 不bất 亡vong 。 非phi 圓viên 實thật 旨chỉ 。 故cố 今kim 問vấn 云vân 。 苟cẩu 如như 汝nhữ 之chi 所sở 說thuyết 。 只chỉ 有hữu 有hữu 心tâm 性tánh 而nhi 為vi 能năng 徧biến 於ư 無vô 情tình 。 不bất 見kiến 無vô 情tình 佛Phật 性tánh 徧biến 於ư 有hữu 情tình 。 正chánh 是thị 一nhất 偏thiên 之chi 見kiến 。 且thả 法pháp 法pháp 各các 具cụ 。 法pháp 法pháp 互hỗ 具cụ 。 如như 何hà 解giải 耶da 。 色sắc 香hương 中trung 道đạo 豈khởi 待đãi 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 往vãng 而nhi 徧biến 之chi 方phương 始thỉ 徧biến 耶da 。 謬mậu 哉tai 。 若nhược 爾nhĩ 。 金kim 錍bề 之chi 文văn 。 一nhất 一nhất 有hữu 情tình 性tánh 徧biến 心tâm 徧biến 。 如như 何hà 消tiêu 耶da 。 曰viết 。 此thử 乃nãi 荊kinh 谿khê 尊tôn 者giả 對đối 執chấp 迷mê 者giả 作tác 此thử 指chỉ 示thị 。 令linh 知tri 無vô 情tình 具cụ 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 云vân 一nhất 一nhất 有hữu 情tình 性tánh 徧biến 心tâm 徧biến 。 既ký 知tri 此thử 已dĩ 。 物vật 我ngã 一nhất 如như 。 誰thùy 情tình 無vô 情tình 。 無vô 非phi 佛Phật 性tánh 。 故cố 知tri 此thử 是thị 破phá 昔tích 計kế 故cố 約ước 對đối 治trị 說thuyết 。 豈khởi 可khả 偏thiên 執chấp 此thử 文văn 妨phương 於ư 唯duy 心tâm 之chi 教giáo 互hỗ 具cụ 互hỗ 趣thú 之chi 文văn 耶da 。 一nhất 塵trần 報báo 色sắc 。 一nhất 念niệm 凡phàm 心tâm 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。 又hựu 如như 何hà 解giải 耶da 。 嗚ô 呼hô 。 纂toản 者giả 心tâm 不bất 根căn 道đạo 。 學học 非phi 明minh 師sư 。 閉bế 眼nhãn 穿xuyên 鑿tạc 。 知tri 解giải 既ký 錯thác 已dĩ 張trương 不bất 卸tá 。 故cố 使sử 教giáo 門môn 大đại 綱cương 悉tất 皆giai 顛điên 亂loạn 。 雖tuy 多đa 撰soạn 述thuật 一nhất 無vô 可khả 取thủ 。 用dụng 撰soạn 述thuật 為vi 。 言ngôn 若nhược 無vô 佛Phật 乘thừa 佛Phật 法Pháp 身thân 體thể 為vi 徧biến 不bất 徧biến 者giả 。 此thử 以dĩ 三tam 千thiên 即tức 中trung 法Pháp 身thân 理lý 體thể 而nhi 質chất 古cổ 人nhân 。 何hà 故cố 作tác 此thử 質chất 耶da 。 以dĩ 由do 古cổ 人nhân 亦diệc 許hứa 法Pháp 身thân 體thể 徧biến 故cố 也dã 。 若nhược 許hứa 徧biến 者giả 。 豈khởi 非phi 無vô 情tình 即tức 是thị 佛Phật 乘Thừa 。 三tam 千thiên 佛Phật 性tánh 耶da 。 亦diệc 不bất 應ưng 云vân 同đồng 於ư 無vô 情tình 者giả 。 同đồng 則tắc 有hữu 能năng 有hữu 所sở 。 非phi 法Pháp 身thân 也dã 。 同đồng 尚thượng 不bất 可khả 。 豈khởi 可khả 得đắc 云vân 異dị 無vô 情tình 耶da 。 此thử 乃nãi 遮già 情tình 之chi 說thuyết 也dã 。 恐khủng 學học 佛Phật 者giả 謂vị 法Pháp 身thân 體thể 徧biến 於ư 無vô 情tình 及cập 以dĩ 不bất 徧biến 。 是thị 故cố 須tu 知tri 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 是thị 法Pháp 身thân 。 豈khởi 有hữu 無vô 情tình 名danh 之chi 與dữ 實thật 邪tà 。 對đối 執chấp 迷mê 者giả 作tác 此thử 指chỉ 示thị 。 事sự 不bất 得đắc 已dĩ 也dã 。 是thị 故cố 金kim 錍bề 云vân 。 不bất 覺giác 寱nghệ 云vân 無vô 情tình 有hữu 性tánh 。 以dĩ 大đại 教giáo 中trung 無vô 無vô 情tình 名danh 。 為vi 對đối 迷mê 故cố 作tác 此thử 點điểm 示thị 。 云vân 無vô 情tình 有hữu 其kỳ 猶do 寱nghệ 語ngữ 。 然nhiên 如như 此thử 說thuyết 者giả 。 且thả 以dĩ 即tức 三tam 而nhi 一nhất 之chi 法Pháp 身thân 以dĩ 質chất 古cổ 人nhân 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 三tam 因nhân 既ký 皆giai 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 不bất 獨độc 緣duyên 。 了liễu 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 法Pháp 身thân 若nhược 徧biến 即tức 佛Phật 性tánh 徧biến 。 如như 何hà 乃nãi 謂vị 法Pháp 身thân 但đãn 名danh 法pháp 性tánh 不bất 名danh 佛Phật 性tánh 耶da 。 況huống 法Pháp 身thân 處xứ 二nhị 身thân 常thường 在tại 。 故cố 下hạ 即tức 云vân 。 法pháp 名danh 不bất 覺giác 。 佛Phật 名danh 為vi 覺giác 。 佛Phật 即tức 是thị 法Pháp 。 法Pháp 即tức 是thị 眾Chúng 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 舉cử 三tam 即tức 一nhất 。 如như 何hà 執chấp 云vân 法Pháp 身thân 徧biến 於ư 無vô 情tình 。 但đãn 名danh 法pháp 性tánh 不bất 名danh 佛Phật 性tánh 。 豈khởi 三Tam 身Thân 條điều 然nhiên 邪tà 。 應ưng 知tri 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 三tam 千thiên 觀quán 法pháp 即tức 是thị 十thập 界giới 百bách 界giới 。 依y 正chánh 不bất 二nhị 同đồng 居cư 一nhất 念niệm 。 而nhi 為vi 能năng 觀quán 情tình 與dữ 無vô 情tình 同đồng 一nhất 佛Phật 乘thừa 為vi 。 斥xích 古cổ 人nhân 云vân 無vô 情tình 無vô 者giả 。 故cố 此thử 示thị 之chi 。 令linh 知tri 絕tuyệt 待đãi 。 唯duy 一nhất 三tam 千thiên 實thật 相tướng 法Pháp 界Giới 而nhi 為vi 同đồng 觀quán 耳nhĩ 。

二nhị 眾chúng 生sanh 性tánh 德đức 具cụ 三tam 因nhân 故cố 。 若nhược 無vô 三tam 因nhân 則tắc 緣duyên 。 了liễu 始thỉ 有hữu 。 始thỉ 有hữu 無vô 常thường 。 如như 何hà 無vô 常thường 而nhi 立lập 常thường 果quả 。 大đại 經kinh 破phá 外ngoại 。 用dụng 別biệt 教giáo 意ý 。 非phi 此thử 所sở 論luận 。

釋thích 曰viết 。 此thử 質chất 古cổ 人nhân 但đãn 謂vị 正chánh 因nhân 法Pháp 身thân 體thể 徧biến 情tình 無vô 情tình 。 在tại 無vô 情tình 邊biên 但đãn 名danh 法pháp 性tánh 不bất 名danh 佛Phật 性tánh 。 是thị 故cố 今kim 以dĩ 理lý 性tánh 具cụ 三tam 而nhi 反phản 質chất 之chi 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 獨độc 有hữu 正chánh 因nhân 性tánh 者giả 。 是thị 則tắc 緣duyên 。 了liễu 由do 修tu 始thỉ 有hữu 。 以dĩ 始thỉ 有hữu 故cố 非phi 常thường 住trụ 法pháp 。 如như 何hà 無vô 常thường 之chi 因nhân 能năng 立lập 常thường 住trụ 果quả 邪tà 。 應ưng 知tri 正chánh 因nhân 若nhược 徧biến 即tức 佛Phật 性tánh 徧biến 。 何hà 謂vị 草thảo 木mộc 瓦ngõa 石thạch 。 無vô 佛Phật 性tánh 耶da 。 況huống 此thử 正chánh 因nhân 乃nãi 是thị 即tức 三tam 而nhi 一nhất 之chi 正chánh 因nhân 。 體thể 圓viên 妙diệu 故cố 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 若nhược 性tánh 若nhược 修tu 三tam 因nhân 皆giai 徧biến 。 故cố 金kim 碑bi 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 有hữu 三tam 道đạo 。 三tam 理lý 元nguyên 徧biến 。 達đạt 性tánh 成thành 修tu 。 修tu 三tam 亦diệc 徧biến 。 如như 何hà 但đãn 謂vị 正chánh 因nhân 性tánh 徧biến 。 緣duyên 。 了liễu 二nhị 修tu 而nhi 不bất 徧biến 邪tà 。 纂toản 者giả 於ư 初sơ 文văn 中trung 廣quảng 引dẫn 諸chư 文văn 曲khúc 成thành 己kỷ 見kiến 。 無vô 情tình 佛Phật 性tánh 約ước 有hữu 情tình 說thuyết 。 其kỳ 如như 文văn 意ý 天thiên 地địa 相tương/tướng 懸huyền 。 徒đồ 費phí 言ngôn 詞từ 終chung 無vô 其kỳ 理lý 。 何hà 益ích 於ư 己kỷ 他tha 邪tà 。 言ngôn 大đại 經kinh 破phá 外ngoại 用dụng 別biệt 教giáo 意ý 非phi 此thử 所sở 論luận 者giả 。 經kinh 第đệ 三tam 十thập 五ngũ 陳trần 如như 品phẩm 中trung 。 有hữu 外ngoại 道đạo 闍xà 提đề 首thủ 那na 至chí 佛Phật 所sở 難nạn/nan 佛Phật 云vân 。 因nhân 無vô 常thường 故cố 。 果quả 亦diệc 無vô 常thường 。 佛Phật 反phản 質chất 答đáp 云vân 。 汝nhữ 因nhân 是thị 常thường 而nhi 果quả 無vô 常thường 。 何hà 妨phương 我ngã 因nhân 無vô 常thường 而nhi 果quả 是thị 常thường 邪tà 。 此thử 乃nãi 別biệt 教giáo 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 也dã 。 因nhân 無vô 常thường 者giả 。 地địa 前tiền 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 也dã 。 果quả 常thường 者giả 證chứng 道đạo 實thật 故cố 。 故cố 果quả 常thường 也dã 。 不bất 可khả 以dĩ 破phá 外ngoại 道đạo 之chi 權quyền 文văn 。 便tiện 謂vị 緣duyên 。 了liễu 無vô 常thường 也dã 。 故cố 應ưng 了liễu 知tri 性tánh 徧biến 修tu 徧biến 。 三tam 因nhân 皆giai 常thường 。 方phương 為vi 實thật 說thuyết 。

三tam 依y 正chánh 二nhị 報báo 在tại 一nhất 念niệm 故cố 。 他tha 人nhân 咸hàm 知tri 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。 不bất 知tri 身thân 土thổ/độ 居cư 乎hồ 一nhất 心tâm 。 故cố 知tri 心tâm 體thể 即tức 常thường 寂tịch 光quang 。 寂tịch 光quang 諸chư 土thổ/độ 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 遮già 那na 之chi 身thân 與dữ 土thổ/độ 相tương 稱xứng 。 法pháp 與dữ 報báo 應ứng 一nhất 體thể 無vô 差sai 。

釋thích 曰viết 。 三tam 千thiên 妙diệu 境cảnh 依y 正chánh 不bất 二nhị 一nhất 念niệm 即tức 是thị 。 故cố 云vân 在tại 一nhất 念niệm 。 故cố 文văn 雖tuy 云vân 在tại 。 實thật 無vô 能năng 在tại 及cập 以dĩ 所sở 在tại 。 故cố 云vân 一nhất 念niệm 即tức 三tam 千thiên 。 三tam 千thiên 即tức 一nhất 念niệm 。 非phi 相tướng 含hàm 而nhi 然nhiên 。 非phi 相tướng 生sanh 而nhi 然nhiên 。 如như 物vật 之chi 八bát 相tương/tướng 。 水thủy 之chi 八bát 德đức 。 雖tuy 生sanh 。 陰ấm 二nhị 千thiên 屬thuộc 正chánh 。 國quốc 土độ 一nhất 千thiên 屬thuộc 依y 。 既ký 法pháp 法pháp 互hỗ 具cụ 法pháp 法pháp 互hỗ 趣thú 。 豈khởi 有hữu 國quốc 土độ 世thế 間gian 牆tường 壁bích 瓦ngõa 石thạch 。 無vô 佛Phật 性tánh 耶da 。 言ngôn 他tha 人nhân 咸hàm 知tri 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 者giả 。 此thử 乃nãi 由do 有hữu 唯duy 識thức 論luận 故cố 。 致trí 使sử 古cổ 今kim 諸chư 師sư 皆giai 知tri 一nhất 切thiết 。 無vô 非phi 一nhất 識thức 。 言ngôn 唯duy 識thức 者giả 。 唯duy 乃nãi 遮già 外ngoại 之chi 言ngôn 。 故cố 云vân 唯duy 遮già 外ngoại 境cảnh 。 識thức 乃nãi 顯hiển 自tự 之chi 語ngữ 。 故cố 云vân 識thức 表biểu 自tự 心tâm 。 既ký 知tri 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 而nhi 不bất 知tri 身thân 土thổ/độ 居cư 乎hồ 一nhất 心tâm 。 豈khởi 非phi 徒đồ 云vân 唯duy 一nhất 識thức 也dã 。 故cố 即tức 示thị 云vân 。 心tâm 體thể 即tức 常thường 寂tịch 光quang 。 寂tịch 光quang 諸chư 土thổ/độ 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 此thử 乃nãi 且thả 以dĩ 依y 報báo 自tự 論luận 不bất 二nhị 也dã 。 心tâm 即tức 無vô 明minh 之chi 心tâm 。 體thể 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 心tâm 體thể 妙diệu 故cố 即tức 常thường 寂tịch 光quang 。 常thường 即tức 法Pháp 身thân 。 寂tịch 即tức 解giải 脫thoát 。 光quang 即tức 般Bát 若Nhã 。 此thử 土thổ/độ 體thể 也dã 。 體thể 即tức 用dụng 故cố 。 故cố 有hữu 實thật 報báo 。 方phương 便tiện 。 同đồng 居cư 三tam 土thổ/độ 之chi 殊thù 。 用dụng 即tức 體thể 故cố 。 一nhất 一nhất 無vô 非phi 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 。 雖tuy 分phần/phân 體thể 用dụng 實thật 匪phỉ 異dị 途đồ 。 以dĩ 圓viên 體thể 用dụng 。 體thể 即tức 體thể 用dụng 之chi 體thể 。 用dụng 即tức 體thể 用dụng 之chi 用dụng 。 此thử 亦diệc 一nhất 往vãng 謂vị 之chi 依y 報báo 。 其kỳ 實thật 依y 正chánh 已dĩ 不bất 二nhị 也dã 。 言ngôn 遮già 那na 之chi 身thân 與dữ 土thổ/độ 相tương 稱xứng 。 法pháp 與dữ 報báo 應ứng 一nhất 體thể 無vô 差sai 者giả 。 此thử 約ước 身thân 土thổ/độ 相tương/tướng 即tức 也dã 。 遮già 那na 即tức 法Pháp 身thân 也dã 。 與dữ 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 古cổ 人nhân 云vân 。 法Pháp 身thân 體thể 徧biến 。 但đãn 名danh 法pháp 性tánh 不bất 名danh 佛Phật 性tánh 。 而nhi 不bất 知tri 法pháp 。 身thân 正chánh 因nhân 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 此thử 迷mê 名danh 也dã 。 況huống 法Pháp 身thân 處xứ 二nhị 身thân 常thường 在tại 。 豈khởi 獨độc 法pháp 邪tà 。 是thị 故cố 三Tam 身Thân 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 四tứ 土thổ/độ 亦diệc 乃nãi 即tức 一nhất 而nhi 四tứ 。 即tức 四tứ 而nhi 一nhất 。 身thân 土thổ/độ 無vô 偏thiên 。 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 三tam 千thiên 妙diệu 境cảnh 。 身thân 土thổ/độ 不bất 二nhị 在tại 一nhất 念niệm 矣hĩ 。 然nhiên 亦diệc 且thả 順thuận 止Chỉ 觀Quán 觀quán 心tâm 云vân 在tại 一nhất 念niệm 。 若nhược 從tùng 宜nghi 觀quán 外ngoại 色sắc 者giả 說thuyết 。 亦diệc 可khả 云vân 依y 正chánh 二nhị 報báo 同đồng 在tại 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 一nhất 味vị 等đẳng 也dã 。

四tứ 佛Phật 本bổn 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 法pháp 故cố 。 性tánh 惡ác 若nhược 斷đoạn 。 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 從tùng 何hà 而nhi 立lập 。 但đãn 使sử 分phần/phân 得đắc 。 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 。 不bất 動động 而nhi 動động 徧biến 應ưng 身thân 土thổ/độ 。 具cụ 如như 觀quán 音âm 玄huyền 文văn 及cập 第đệ 五ngũ 記ký 。

釋thích 曰viết 。 由do 性tánh 惡ác 故cố 。 方phương 具cụ 三tam 千thiên 成thành 乎hồ 一nhất 念niệm 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 此thử 境cảnh 若nhược 立lập 十thập 法pháp 皆giai 成thành 。 言ngôn 性tánh 惡ác 者giả 。 惡ác 即tức 性tánh 故cố 。 惡ác 不bất 可khả 改cải 故cố 名danh 性tánh 惡ác 。 惡ác 若nhược 可khả 改cải 。 惡ác 若nhược 可khả 斷đoạn 。 則tắc 界giới 如như 漸tiệm 減giảm 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 唯duy 一nhất 佛Phật 界giới 。 豈khởi 有hữu 三tam 千thiên 成thành 乘thừa 自tự 因nhân 至chí 果quả 耶da 。 言ngôn 性tánh 惡ác 若nhược 斷đoạn 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 從tùng 何hà 而nhi 立lập 者giả 。 意ý 云vân 。 乃nãi 成thành 無vô 本bổn 之chi 應ưng 。 無vô 本bổn 之chi 應ưng 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 是thị 無vô 常thường 法pháp 。 則tắc 成thành 作tác 意ý 神thần 通thông 。 非phi 如như 大đại 鑑giám 臨lâm 物vật 不bất 謀mưu 而nhi 化hóa 也dã 。 故cố 天thiên 台thai 妙diệu 談đàm 解giải 行hành 所sở 以dĩ 抗kháng 折chiết 百bách 家gia 者giả 。 以dĩ 由do 三tam 千thiên 性tánh 惡ác 法Pháp 門môn 故cố 也dã 。 荊kinh 谿khê 云vân 。 忽hốt 都đô 未vị 聞văn 性tánh 惡ác 之chi 名danh 。 安an 能năng 信tín 有hữu 性tánh 德đức 之chi 行hành 。 是thị 故cố 須tu 聞văn 性tánh 惡ác 方phương 是thị 圓viên 修tu 。 自tự 古cổ 人nhân 師sư 唯duy 以dĩ 本bổn 淨tịnh 真Chân 如Như 而nhi 為vi 理lý 體thể 。 則tắc 同đồng 吾ngô 宗tông 別biệt 教giáo 但đãn 中trung 解giải 行hành 。 緣duyên 理lý 斷đoạn 九cửu 非phi 最Tối 上Thượng 乘Thừa 。 非phi 圓viên 極cực 行hành 也dã 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 。 天thiên 台thai 謂vị 之chi 性tánh 惡ác 。 南nam 嶽nhạc 謂vị 之chi 性tánh 染nhiễm 。 其kỳ 說thuyết 雖tuy 異dị 理lý 趣thú 無vô 殊thù 。 不bất 異dị 而nhi 異dị 惡ác 局cục 染nhiễm 通thông 。 染nhiễm 則tắc 十thập 界giới 三tam 千thiên 俱câu 染nhiễm 。 故cố 云vân 三tam 千thiên 在tại 理lý 同đồng 名danh 無vô 明minh 。 此thử 染nhiễm 通thông 也dã 。 惡ác 局cục 者giả 。 次thứ 第đệ 相tương 望vọng 互hỗ 為vi 善thiện 惡ác 。 四tứ 趣thú 為vi 惡ác 。 人nhân 天thiên 為vi 善thiện 。 六lục 道đạo 為vi 惡ác 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 善thiện 。 二Nhị 乘Thừa 為vi 惡ác 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 善thiện 。 九cửu 界giới 併tinh 惡ác 。 佛Phật 界giới 為vi 善thiện 。 如như 此thử 辨biện 惡ác 。 惡ác 之chi 際tế 也dã 。 如như 此thử 辨biện 善thiện 。 善thiện 之chi 極cực 也dã 。 然nhiên 應ưng 了liễu 知tri 。 猶do 是thị 修tu 善thiện 修tu 惡ác 可khả 思tư 議nghị 境cảnh 。 若nhược 乃nãi 九cửu 界giới 即tức 佛Phật 界giới 。 無vô 惡ác 可khả 斷đoạn 。 佛Phật 界giới 即tức 九cửu 界giới 。 無vô 善thiện 可khả 顯hiển 。 法pháp 法pháp 圓viên 具cụ 方phương 成thành 三tam 千thiên 實thật 相tướng 妙diệu 境cảnh 。 所sở 以dĩ 偏thiên 語ngữ 性tánh 惡ác 不bất 言ngôn 性tánh 善thiện 者giả 。 恐khủng 濫lạm 別biệt 故cố 。 是thị 故cố 性tánh 惡ác 體thể 即tức 三tam 千thiên 。 決quyết 不bất 可khả 斷đoạn 。 若nhược 其kỳ 斷đoạn 者giả 。 果quả 上thượng 大đại 用dụng 歷lịch 九cửu 界giới 時thời 則tắc 無vô 本bổn 矣hĩ 。 問vấn 。 性tánh 惡ác 以dĩ 何hà 為vi 體thể 耶da 。 曰viết 。 有hữu 人nhân 云vân 。 以dĩ 性tánh 具cụ 九cửu 界giới 為vi 體thể 。 予# 曰viết 。 不bất 然nhiên 。 必tất 以dĩ 三tam 千thiên 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 之chi 惡ác 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 方phương 識thức 天thiên 台thai 談đàm 性tánh 惡ác 意ý 。 言ngôn 但đãn 使sử 分phần/phân 得đắc 常thường 住trụ 法Pháp 身thân 。 不bất 動động 而nhi 動động 徧biến 應ưng 身thân 土thổ/độ 者giả 。 分phần/phân 得đắc 法Pháp 身thân 。 初sơ 住trụ 已dĩ 去khứ 。 且thả 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 既ký 破phá 。 一nhất 分phần/phân 法pháp 性tánh 現hiện 前tiền 。 故cố 能năng 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 分phân 身thân 作tác 佛Phật 普phổ 化hóa 一nhất 切thiết 。 不bất 動động 者giả 。 不bất 動động 本bổn 住trụ 法pháp 性tánh 也dã 。 而nhi 動động 者giả 隨tùy 機cơ 利lợi 見kiến 無vô 方phương 用dụng 也dã 。 身thân 則tắc 十thập 界giới 之chi 身thân 。 土thổ/độ 則tắc 淨tịnh 穢uế 諸chư 土thổ/độ 。 功công 由do 性tánh 惡ác 。 而nhi 成thành 就tựu 也dã 。 言ngôn 具cụ 如như 觀quán 音âm 玄huyền 文văn 及cập 第đệ 五ngũ 記ký 者giả 。 即tức 今kim 現hiện 行hành 第đệ 八bát 記ký 也dã 。 彼bỉ 云vân 。 若nhược 見kiến 觀quán 音âm 玄huyền 文văn 意ý 者giả 。 則tắc 事sự 理lý 凡phàm 聖thánh 自tự 他tha 始thỉ 終chung 修tu 性tánh 等đẳng 意ý 一nhất 切thiết 可khả 見kiến 。 彼bỉ 玄huyền 料liệu 簡giản 云vân 。 如Như 來Lai 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 。 闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 善thiện 。 點điểm 此thử 一nhất 意ý 。 眾chúng 滯trệ 自tự 消tiêu 。 性tánh 善thiện 者giả 。 依y 緣duyên 因nhân 本bổn 有hữu 也dã 。 緣duyên 因nhân 若nhược 其kỳ 本bổn 有hữu 。 了liễu 因nhân 豈khởi 本bổn 無vô 耶da 。 然nhiên 應ưng 了liễu 知tri 。 別biệt 教giáo 性tánh 德đức 亦diệc 具cụ 緣duyên 。 了liễu 。 乃nãi 是thị 但đãn 中trung 法Pháp 身thân 德đức 耳nhĩ 。 但đãn 中trung 之chi 理lý 其kỳ 體thể 照chiếu 明minh 。 了liễu 因nhân 般Bát 若Nhã 德đức 也dã 。 但đãn 中trung 之chi 理lý 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 緣duyên 因nhân 解giải 脫thoát 德đức 也dã 。 雖tuy 有hữu 二nhị 德đức 橫hoạnh/hoành 在tại 佛Phật 界giới 。 必tất 待đãi 別biệt 修tu 緣duyên 。 了liễu 嚴nghiêm 本bổn 法Pháp 身thân 。 圓viên 緣duyên 了liễu 者giả 。 即tức 以dĩ 九cửu 界giới 之chi 惑hoặc 而nhi 為vi 了liễu 因nhân 。 九cửu 界giới 之chi 業nghiệp 而nhi 為vi 緣duyên 因nhân 。 體thể 了liễu 。 修tu 惡ác 即tức 性tánh 惡ác 。 故cố 為vi 解giải 為vi 行hành 。 故cố 云vân 須tu 聞văn 性tánh 惡ác 方phương 是thị 圓viên 修tu 。 即tức 是thị 了liễu 性tánh 為vi 行hành 。 三tam 千thiên 實thật 相tướng 為vi 觀quán 法pháp 也dã 。 彼bỉ 文văn 料liệu 簡giản 。 文văn 義nghĩa 甚thậm 廣quảng 。 不bất 能năng 備bị 引dẫn 。 可khả 以dĩ 意ý 了liễu 。 纂toản 者giả 至chí 此thử 。 只chỉ 欲dục 掩yểm 人nhân 之chi 長trường/trưởng 。 反phản 揚dương 己kỷ 短đoản 。 廣quảng 破phá 法pháp 智trí 云vân 。 四tứ 明minh 但đãn 知tri 性tánh 具cụ 之chi 惡ác 。 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 相tương/tướng 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 。 不bất 曉hiểu 具cụ 惡ác 之chi 性tánh 普phổ 現hiện 之chi 本bổn 。 空không 中trung 理lý 體thể 亡vong 泯mẫn 寂tịch 絕tuyệt 。 致trí 使sử 所sở 談đàm 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 即tức 空không 假giả 中trung 三Tam 身Thân 四tứ 土thổ/độ 。 皆giai 是thị 有hữu 相tướng 。 (# 上thượng 全toàn 彼bỉ 文văn )# 。 此thử 乃nãi 纂toản 者giả 不bất 達đạt 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 致trí 茲tư 妄vọng 謂vị 。 若nhược 乃nãi 理lý 本bổn 唯duy 具cụ 惡ác 性tánh 不bất 具cụ 相tương/tướng 者giả 。 是thị 則tắc 木mộc 中trung 唯duy 具cụ 火hỏa 性tánh 而nhi 無vô 焚phần 燎liệu 之chi 相tướng 耶da 。 且thả 焚phần 燎liệu 時thời 自tự 何hà 而nhi 有hữu 耶da 。 又hựu 如như 鏡kính 體thể 不bất 可khả 但đãn 有hữu 現hiện 像tượng 之chi 性tánh 而nhi 不bất 具cụ 於ư 現hiện 像tượng 之chi 相tướng 。 應ưng 知tri 性tánh 惡ác 具cụ 性tánh 具cụ 相tương/tướng 。 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 全toàn 理lý 而nhi 起khởi 。 方phương 免miễn 本bổn 無vô 今kim 有hữu 之chi 過quá 。 豈khởi 可khả 空không 中trung 寂tịch 絕tuyệt 泯mẫn 然nhiên 。 無vô 物vật 而nhi 為vi 普phổ 現hiện 之chi 本bổn 耶da 。 荊kinh 谿khê 云vân 。 若nhược 本bổn 無vô 因nhân 。 熏huân 亦diệc 徒đồ 設thiết 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 三Tam 身Thân 四tứ 土thổ/độ 皆giai 是thị 有hữu 相tướng 者giả 。 此thử 由do 岳nhạc 師sư 誤ngộ 以dĩ 法Pháp 身thân 寂tịch 光quang 為vi 寂tịch 絕tuyệt 理lý 。 泯mẫn 然nhiên 無vô 相tướng 。 是thị 故cố 法pháp 智trí 為vi 救cứu 此thử 義nghĩa 。 故cố 云vân 諸chư 文văn 之chi 中trung 言ngôn 法Pháp 身thân 無vô 相tướng 者giả 。 乃nãi 是thị 已dĩ 盡tận 染nhiễm 礙ngại 之chi 相tướng 。 非phi 如như 太thái 虗hư 空không 無vô 一nhất 物vật 。 亦diệc 豈khởi 謂vị 法Pháp 身thân 寂tịch 光quang 決quyết 有hữu 相tướng 狀trạng 。 此thử 乃nãi 一nhất 時thời 救cứu 弊tệ 之chi 說thuyết 。 故cố 大đại 論luận 云vân 。 為vi 著trước 空không 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 身thân 有hữu 相tương/tướng 。 為vi 著trước 有hữu 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 身thân 無vô 相tướng 。 至chí 論luận 法Pháp 身thân 者giả 。 非phi 有hữu 相tương/tướng 非phi 無vô 相tướng 。 離ly 四tứ 句cú 不bất 離ly 四tứ 句cú 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 豈khởi 以dĩ 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 而nhi 定định 言ngôn 耶da 。 法Pháp 身thân 。 寂tịch 光quang 既ký 爾nhĩ 。 二nhị 身thân 三tam 土thổ/độ 豈khởi 唯duy 有hữu 相tương/tướng 耶da 。 故cố 應ưng 了liễu 知tri 。 二nhị 身thân 三tam 土thổ/độ 事sự 也dã 。 事sự 即tức 理lý 故cố 。 一nhất 切thiết 無vô 相tướng 。 理lý 即tức 事sự 故cố 一nhất 切thiết 有hữu 相tương/tướng 。 論luận 其kỳ 體thể 性tánh 一nhất 切thiết 無vô 非phi 雙song 非phi 雙song 照chiếu 。 平bình 等đẳng 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 豈khởi 可khả 定định 以dĩ 無vô 相tướng 有hữu 相tương/tướng 而nhi 名danh 之chi 耶da 。 亦diệc 如như 三tam 千thiên 。 又hựu 豈khởi 可khả 定định 以dĩ 三tam 諦đế 中trung 一nhất 假giả 攝nhiếp 耶da 。 應ưng 知tri 三tam 千thiên 實thật 相tướng 。 相tương/tướng 相tương/tướng 叵phả 得đắc 故cố 空không 。 相tương/tướng 相tương/tướng 不bất 混hỗn 故cố 假giả 。 相tương/tướng 相tương/tướng 不bất 偏thiên 故cố 中trung 。 如như 何hà 固cố 執chấp 空không 中trung 之chi 理lý 無vô 三tam 千thiên 耶da 。 纂toản 者giả 後hậu 時thời 又hựu 見kiến 諸chư 文văn 皆giai 云vân 三tam 千thiên 即tức 空không 假giả 中trung 。 自tự 知tri 己kỷ 非phi 。 乃nãi 轉chuyển 計kế 云vân 。 空không 中trung 之chi 理lý 具cụ 足túc 三tam 千thiên 妙diệu 假giả 。 故cố 今kim 問vấn 之chi 。 若nhược 是thị 妙diệu 假giả 。 何hà 須tu 空không 以dĩ 泯mẫn 之chi 。 中trung 以dĩ 非phi 之chi 。 豈khởi 非phi 自tự 語ngữ 相tương 違vi 乎hồ 。 岳nhạc 師sư 已dĩ 壞hoại 之chi 義nghĩa 。 纂toản 者giả 拾thập 之chi 為vì 己kỷ 所sở 得đắc 。 何hà 其kỳ 謬mậu 也dã 如như 此thử 。

二nhị 發phát 心tâm 四tứ 者giả 。 一nhất 發phát 心tâm 先tiên 思tư 所sở 託thác 之chi 境cảnh 。 如như 十thập 種chủng 發phát 心tâm 各các 四tứ 解giải 不bất 同đồng 。 乃nãi 至chí 當đương 分phần/phân 跨khóa 節tiết 不bất 同đồng 。

釋thích 曰viết 。 先tiên 思tư 所sở 託thác 之chi 境cảnh 者giả 。 謂vị 生sanh 滅diệt 。 無vô 生sanh 。 無vô 量lượng 。 無vô 作tác 境cảnh 也dã 。 今kim 修tu 止Chỉ 觀Quán 行hành 人nhân 。 正chánh 在tại 圓viên 頓đốn 無vô 作tác 境cảnh 耳nhĩ 。 如như 十thập 種chủng 發phát 心tâm 各các 四tứ 解giải 不bất 同đồng 者giả 。 此thử 指chỉ 第đệ 一nhất 卷quyển 五ngũ 略lược 中trung 發phát 大đại 心tâm 文văn 也dã 。 彼bỉ 云vân 。 發phát 心tâm 凡phàm 有hữu 十thập 種chủng 。 一nhất 推thôi 理lý 。 二nhị 覩đổ 佛Phật 相tướng 好hảo 。 三tam 見kiến 神thần 通thông 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 見kiến 他tha 受thọ 苦khổ 。 於ư 茲tư 十thập 中trung 且thả 推thôi 理lý 發phát 心tâm 者giả 。 如như 推thôi 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 之chi 理lý 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 至chí 推thôi 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 之chi 理lý 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 覩đổ 佛Phật 相tướng 好hảo 。 亦diệc 依y 四tứ 教giáo 解giải 佛Phật 相tướng 好hảo 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 見kiến 他tha 受thọ 苦khổ 亦diệc 依y 四tứ 教giáo 見kiến 苦khổ 發phát 心tâm 等đẳng 。 言ngôn 乃nãi 至chí 當đương 分phần/phân 跨khóa 節tiết 不bất 同đồng 者giả 。 在tại 當đương 分phần/phân 則tắc 相tương 待đãi 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 成thành 。 語ngữ 跨khóa 節tiết 則tắc 絕tuyệt 待đãi 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 成thành 。 釋thích 籤# 云vân 。 當đương 分phần/phân 乃nãi 成thành 今kim 經kinh 相tương 待đãi 。 跨khóa 節tiết 乃nãi 成thành 今kim 經kinh 開khai 權quyền 。 又hựu 云vân 。 當đương 分phần/phân 通thông 於ư 一nhất 代đại 。 於ư 今kim 便tiện 成thành 相tương 待đãi 。 跨khóa 節tiết 唯duy 在tại 今kim 經kinh 。 佛Phật 意ý 非phi 適thích 今kim 也dã 。 故cố 發phát 心tâm 文văn 中trung 雖tuy 具cụ 四tứ 教giáo 。 當đương 分phần/phân 於ư 今kim 。 乃nãi 成thành 以dĩ 相tương 待đãi 而nhi 顯hiển 絕tuyệt 待đãi 耳nhĩ 。

二nhị 念niệm 念niệm 具cụ 足túc 四tứ 弘hoằng 誓thệ 故cố 。 以dĩ 總tổng 冠quan 別biệt 。 一nhất 一nhất 行hạnh 願nguyện 。 從tùng 茲tư 而nhi 立lập 。 故cố 知tri 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 只chỉ 一nhất 念niệm 心tâm 。 為vi 依y 此thử 境cảnh 徧biến 於ư 多đa 念niệm 。

釋thích 曰viết 。 念niệm 念niệm 具cụ 足túc 四tứ 弘hoằng 誓thệ 者giả 。 只chỉ 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 足túc 三tam 千thiên 即tức 無vô 作tác 四tứ 弘hoằng 也dã 。 恐khủng 人nhân 未vị 了liễu 故cố 細tế 示thị 之chi 。 何hà 者giả 。 見kiến 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 十thập 界giới 不bất 思tư 議nghị 。 將tương 此thử 分phân 別biệt 四Tứ 諦Đế 。 令linh 義nghĩa 可khả 見kiến 。 如như 一nhất 念niệm 中trung 具cụ 九cửu 界giới 法pháp 。 即tức 苦khổ 集tập 也dã 。 具cụ 佛Phật 界giới 法pháp 。 即tức 道đạo 滅diệt 也dã 。 九cửu 界giới 即tức 佛Phật 界giới 。 苦khổ 集tập 無vô 作tác 也dã 。 佛Phật 界giới 即tức 九cửu 界giới 。 道đạo 滅diệt 無vô 作tác 也dã 。 是thị 則tắc 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 念niệm 念niệm 具cụ 足túc 。 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 以dĩ 總tổng 冠quan 別biệt 者giả 。 一nhất 念niệm 四tứ 弘hoằng 。 總tổng 也dã 。 以dĩ 由do 四tứ 弘hoằng 是thị 總tổng 願nguyện 故cố 。 總tổng 亦diệc 通thông 也dã 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 莫mạc 不bất 皆giai 發phát 此thử 四tứ 弘hoằng 誓thệ 。 故cố 云vân 通thông 也dã 。 冠quan 別biệt 者giả 。 一nhất 切thiết 行hạnh 願nguyện 別biệt 也dã 。 如như 彌di 陀đà 因nhân 中trung 。 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 大đại 悲bi 十thập 願nguyện 。 藥dược 師sư 經kinh 中trung 十thập 二nhị 上thượng 願nguyện 。 梵Phạm 網võng 十thập 大đại 願nguyện 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 隨tùy 事sự 發phát 願nguyện 等đẳng 。 皆giai 別biệt 願nguyện 也dã 。 故cố 此thử 別biệt 願nguyện 一nhất 一nhất 皆giai 從tùng 總tổng 願nguyện 流lưu 出xuất 。 故cố 云vân 從tùng 茲tư 而nhi 立lập 。 故cố 知tri 只chỉ 一nhất 念niệm 圓viên 心tâm 是thị 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 之chi 境cảnh 。 為vi 依y 此thử 境cảnh 徧biến 於ư 多đa 念niệm 。 多đa 念niệm 無vô 非phi 無vô 作tác 行hành 也dã 。

三tam 於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。 以dĩ 弁# 能năng 所sở 。 以dĩ 此thử 能năng 所sở 悲bi 己kỷ 悲bi 他tha 。 他tha 一nhất 念niệm 心tâm 生sanh 佛Phật 理lý 等đẳng 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 依y 斯tư 起khởi 誓thệ 。

釋thích 曰viết 。 於ư 一nhất 念niệm 心tâm 。 以dĩ 弁# 能năng 所sở 者giả 。 只chỉ 一nhất 念niệm 心tâm 三tam 千thiên 具cụ 足túc 。 是thị 所sở 觀quán 境cảnh 。 是thị 能năng 觀quán 觀quán 。 故cố 云vân 能năng 所sở 。 用dụng 此thử 能năng 所sở 悲bi 自tự 悲bi 他tha 。 我ngã 心tâm 三tam 千thiên 均quân 生sanh 均quân 佛Phật 。 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 理lý 既ký 未vị 顯hiển 。 此thử 悲bi 己kỷ 也dã 。 九cửu 界giới 眾chúng 生sanh 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 等đẳng 佛Phật 等đẳng 生sanh 平bình 等đẳng 之chi 理lý 。 全toàn 體thể 而nhi 迷mê 。 此thử 悲bi 他tha 也dã 。 哽ngạnh 痛thống 自tự 他tha 策sách 進tiến 觀quán 道đạo 。 豈khởi 不bất 由do 起khởi 無vô 作tác 誓thệ 乎hồ 。

四tứ 圓viên 發phát 仍nhưng 須tu 徧biến 立lập 徧biến 破phá 。 離ly 能năng 著trước 已dĩ 方phương 契khế 所sở 依y 。

釋thích 曰viết 。 夫phu 圓viên 發phát 者giả 。 無vô 發phát 無vô 不bất 發phát 。 而nhi 發phát 而nhi 不bất 發phát 。 名danh 為vi 圓viên 發phát 。 大đại 率suất 只chỉ 是thị 依y 乎hồ 三tam 千thiên 中trung 道đạo 妙diệu 境cảnh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 名danh 徧biến 破phá 。 何hà 者giả 。 謂vị 緣duyên 三tam 千thiên 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 一nhất 發phát 一nhất 切thiết 發phát 。 名danh 徧biến 立lập 也dã 。 誓thệ 體thể 虗hư 融dung 。 心tâm 無vô 依y 倚ỷ 。 無vô 發phát 可khả 得đắc 。 名danh 為vi 徧biến 破phá 。 只chỉ 此thử 發phát 心tâm 。 離ly 有hữu 四tứ 句cú 。 離ly 無vô 四tứ 句cú 。 名danh 為vi 離ly 著trước 。 離ly 此thử 著trước 已dĩ 。 方phương 契khế 妙diệu 境cảnh 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 之chi 所sở 依y 也dã 。

三tam 安an 心tâm 四tứ 者giả 。 一nhất 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 據cứ 行hành 仍nhưng 開khai 六lục 十thập 四tứ 番phiên 。 不bất 立lập 多đa 番phiên 逗đậu 會hội 不bất 足túc 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 以dĩ 為vi 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 之chi 體thể 。 赴phó 機cơ 之chi 異dị 故cố 有hữu 六lục 十thập 四tứ 番phiên 之chi 多đa 。 何hà 者giả 。 信tín 行hành 根căn 性tánh 宜nghi 止chỉ 宜nghi 觀quán 則tắc 各các 有hữu 世thế 界giới 等đẳng 四tứ 。 故cố 有hữu 八bát 番phiên 也dã 。 法pháp 行hành 根căn 性tánh 宜nghi 止chỉ 宜nghi 觀quán 亦diệc 有hữu 八bát 番phiên 。 則tắc 成thành 一nhất 十thập 六lục 番phiên 。 信tín 行hành 轉chuyển 為vi 法pháp 行hành 而nhi 有hữu 八bát 番phiên 。 法pháp 行hành 轉chuyển 為vi 信tín 行hành 亦diệc 有hữu 八bát 番phiên 。 足túc 前tiền 則tắc 成thành 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 化hóa 他tha 既ký 有hữu 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 自tự 行hành 亦diệc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 番phiên 。 乃nãi 成thành 六lục 十thập 四tứ 番phiên 之chi 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 此thử 且thả 論luận 於ư 一nhất 向hướng 根căn 性tánh 六lục 十thập 四tứ 也dã 。 若nhược 更cánh 論luận 於ư 信tín 。 法pháp 相tướng 資tư 。 亦diệc 六lục 十thập 四tứ 。 何hà 者giả 。 信tín 行hành 資tư 法pháp 行hành 八bát 番phiên 。 法pháp 行hành 資tư 信tín 行hành 八bát 番phiên 。 信tín 行hành 資tư 法pháp 行hành 轉chuyển 為vi 信tín 行hành 八bát 番phiên 。 法pháp 行hành 資tư 信tín 行hành 轉chuyển 為vi 法pháp 行hành 亦diệc 有hữu 八bát 番phiên 。 成thành 三tam 十thập 二nhị 。 自tự 行hành 既ký 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 化hóa 他tha 亦diệc 三tam 十thập 二nhị 。 成thành 六lục 十thập 四tứ 。 二nhị 六lục 十thập 四tứ 成thành 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 。 又hựu 約ước 次thứ 第đệ 三tam 止Chỉ 觀Quán 各các 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 。 則tắc 成thành 三tam 百bách 八bát 十thập 四tứ 。 又hựu 有hữu 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 六lục 十thập 四tứ 番phiên 。 則tắc 成thành 五ngũ 百bách 一nhất 十thập 二nhị 番phiên 。 為vi 逗đậu 機cơ 緣duyên 不bất 同đồng 。 故cố 設thiết 多đa 番phiên 止Chỉ 觀Quán 。 其kỳ 文văn 雖tuy 繁phồn 。 對đối 病bệnh 施thí 藥dược 實thật 不bất 繁phồn 也dã 。

二nhị 一nhất 念niệm 止Chỉ 觀Quán 須tu 了liễu 能năng 所sở 。 定định 慧tuệ 諦đế 境cảnh 諸chư 行hành 宛uyển 然nhiên 。 所sở 以dĩ 離ly 總tổng 出xuất 別biệt 。 別biệt 皆giai 有hữu 總tổng 。 雖tuy 異dị 而nhi 同đồng 。 雖tuy 同đồng 而nhi 異dị 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 寂tịch 然nhiên 名danh 之chi 為vi 止chỉ 。 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 名danh 之chi 為vi 觀quán 。 須tu 以dĩ 止chỉ 為vi 能năng 寂tịch 。 觀quán 為vi 能năng 照chiếu 。 法pháp 性tánh 三tam 千thiên 而nhi 為vi 所sở 寂tịch 及cập 以dĩ 所sở 照chiếu 。 故cố 云vân 須tu 了liễu 能năng 所sở 。 言ngôn 定định 慧tuệ 諦đế 境cảnh 者giả 。 重trọng/trùng 顯hiển 能năng 所sở 也dã 。 定định 慧tuệ 只chỉ 是thị 止Chỉ 觀Quán 因nhân 名danh 止Chỉ 觀Quán 果quả 名danh 。 定định 慧tuệ 以dĩ 止chỉ 繫hệ 諦đế 成thành 而nhi 名danh 定định 。 以dĩ 觀quán 照chiếu 境cảnh 成thành 而nhi 名danh 慧tuệ 。 故cố 云vân 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 。 一nhất 念niệm 法Pháp 界Giới 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 諸chư 行hành 宛uyển 然nhiên 者giả 。 此thử 顯hiển 離ly 總tổng 出xuất 別biệt 也dã 。 故cố 安an 心tâm 中trung 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 總tổng 乃nãi 但đãn 以dĩ 法pháp 性tánh 寂tịch 照chiếu 而nhi 為vi 能năng 安an 。 法pháp 性tánh 諦đế 境cảnh 以dĩ 為vi 所sở 安an 。 利lợi 根căn 只chỉ 此thử 即tức 可khả 入nhập 道đạo 。 中trung 根căn 多đa 品phẩm 夙túc 習tập 既ký 殊thù 。 是thị 故cố 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 一nhất 向hướng 回hồi 轉chuyển 則tắc 有hữu 六lục 十thập 四tứ 番phiên 等đẳng 。 故cố 知tri 離ly 開khai 雖tuy 異dị 。 而nhi 於ư 法pháp 性tánh 妙diệu 止chỉ 妙diệu 觀quán 未vị 嘗thường 異dị 也dã 。 總tổng 安an 雖tuy 同đồng 。 而nhi 於ư 六lục 十thập 四tứ 番phiên 未vị 嘗thường 闕khuyết 也dã 。 故cố 云vân 雖tuy 異dị 而nhi 同đồng 雖tuy 同đồng 而nhi 異dị 也dã 。 觀quán 師sư 不bất 達đạt 隨tùy 機cơ 之chi 宜nghi 。 輒triếp 謂vị 漸tiệm 觀quán 。 豈khởi 識thức 天thiên 台thai 之chi 妙diệu 意ý 耶da 。

三tam 寂tịch 照chiếu 相tương/tướng 即tức 初sơ 心tâm 可khả 修tu 。 他tha 以dĩ 用dụng 權quyền 在tại 於ư 極cực 果quả 。 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 。 其kỳ 教giáo 徒đồ 施thí 。

釋thích 曰viết 。 三tam 千thiên 實thật 相tướng 非phi 寂tịch 非phi 照chiếu 而nhi 寂tịch 而nhi 照chiếu 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 名danh 為vi 相tương/tướng 即tức 。 對đối 病bệnh 設thiết 藥dược 故cố 有hữu 寂tịch 照chiếu 止Chỉ 觀Quán 之chi 殊thù 。 應ưng 知tri 宜nghi 用dụng 止chỉ 者giả 。 乃nãi 是thị 止Chỉ 觀Quán 不bất 二nhị 之chi 止chỉ 。 以dĩ 治trị 散tán 病bệnh 。 宜nghi 用dụng 觀quán 者giả 。 乃nãi 是thị 止Chỉ 觀Quán 不bất 二nhị 之chi 觀quán 。 以dĩ 治trị 昏hôn 病bệnh 。 如như 此thử 方phương 識thức 寂tịch 照chiếu 相tương/tướng 即tức 。 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 修tu 之chi 有hữu 分phần/phân 。 他tha 以dĩ 用dụng 權quyền 在tại 於ư 極cực 果quả 。 而nhi 昧muội 於ư 菩Bồ 薩Tát 。 先tiên 人nhân 後hậu 己kỷ 。 豈khởi 得đắc 至chí 果quả 方phương 用dụng 權quyền 耶da 。 用dụng 權quyền 者giả 化hóa 他tha 也dã 。 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 其kỳ 教giáo 徒đồ 施thí 者giả 。 意ý 云vân 。 圓viên 人nhân 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 。 照chiếu 理lý 不bất 妨phương 於ư 化hóa 他tha 。 化hóa 他tha 不bất 妨phương 於ư 照chiếu 理lý 。 若nhược 乃nãi 專chuyên 待đãi 至chí 果quả 用dụng 者giả 。 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 之chi 教giáo 徒đồ 然nhiên 設thiết 也dã 。 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 意ý 在tại 開khai 下hạ 凡phàm 師sư 化hóa 導đạo 也dã 。

四tứ 凡phàm 師sư 為vi 他tha 仍nhưng 須tu 問vấn 彼bỉ 。 同đồng 設thiết 一nhất 位vị 未vị 見kiến 益ích 方phương 。 縱túng/tung 轉chuyển 弄lộng 好hảo/hiếu 異dị 尚thượng 新tân 而nhi 已dĩ 。 隨tùy 順thuận 己kỷ 見kiến 何hà 關quan 適thích 他tha 。 受thọ 者giả 非phi 機cơ 。 語ngữ 見kiến 增tăng 長trưởng 。 所sở 以dĩ 同đồng 宗tông 枝chi 派phái 乖quai 各các 。 理lý 觀quán 既ký 薄bạc 矛mâu 盾# 遂toại 滋tư 。 今kim 家gia 辨biện 師sư 先tiên 分phần/phân 凡phàm 聖thánh 。 六lục 根căn 淨tịnh 位vị 尚thượng 曰viết 凡phàm 流lưu 。 五ngũ 品phẩm 弟đệ 子tử 理lý 非phi 真chân 應ưng 。 問vấn 他tha 設thiết 教giáo 依y 病bệnh 立lập 方phương 。 四tứ 悉tất 便tiện 宜nghi 。 二nhị 行hành 互hỗ 益ích 。 何hà 須tu 固cố 執chấp 終chung 朝triêu 守thủ 株chu 。

釋thích 曰viết 。 師sư 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 曰viết 凡phàm 師sư 。 二nhị 曰viết 聖thánh 師sư 。 凡phàm 指chỉ 五ngũ 品phẩm 六lục 根căn 。 聖thánh 指chỉ 初sơ 住trụ 已dĩ 去khứ 。 今kim 文văn 意ý 在tại 凡phàm 師sư 。 設thiết 止Chỉ 觀Quán 化hóa 。 凡phàm 師sư 非phi 聖thánh 。 法Pháp 眼nhãn 未vị 開khai 。 不bất 知tri 人nhân 根căn 。 故cố 須tu 問vấn 彼bỉ 。 汝nhữ 於ư 定định 慧tuệ 為vi 志chí 何hà 等đẳng 。 言ngôn 同đồng 設thiết 一nhất 位vị 者giả 。 乃nãi 槩# 視thị 根căn 性tánh 也dã 。 若nhược 也dã 不bất 分phân 信tín 法pháp 相tướng 資tư 迴hồi 轉chuyển 止Chỉ 觀Quán 四tứ 悉tất 安an 心tâm 之chi 相tướng 。 但đãn 以dĩ 一nhất 法pháp 以dĩ 逗đậu 眾chúng 機cơ 。 故cố 言ngôn 設thiết 一nhất 位vị 終chung 無vô 利lợi 益ích 。 言ngôn 縱túng/tung 轉chuyển 弄lộng 好hảo/hiếu 異dị 尚thượng 新tân 而nhi 已dĩ 者giả 。 此thử 斥xích 世thế 間gian 人nhân 師sư 。 汝nhữ 既ký 法Pháp 眼nhãn 未vị 開khai 。 不bất 知tri 根căn 性tánh 。 而nhi 又hựu 不bất 問vấn 於ư 他tha 定định 慧tuệ 之chi 中trung 志chí 於ư 何hà 等đẳng 。 化hóa 既ký 無vô 益ích 。 徒đồ 勞lao 轉chuyển 變biến 言ngôn 辭từ 好hảo/hiếu 異dị 綺ỷ 飾sức 尚thượng 新tân 而nhi 已dĩ 。 如như 此thử 乃nãi 是thị 隨tùy 順thuận 己kỷ 見kiến 何hà 關quan 適thích 他tha 。 此thử 斥xích 能năng 授thọ 師sư 也dã 。 受thọ 者giả 非phi 機cơ 語ngữ 見kiến 增tăng 長trưởng 者giả 。 藥dược 不bất 應ứng 病bệnh 反phản 增tăng 他tha 疾tật 。 故cố 令linh 受thọ 者giả 增tăng 長trưởng 語ngữ 見kiến 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 譬thí 如như 養dưỡng 生sanh 或hoặc 飲ẩm 或hoặc 食thực 。 又hựu 如như 治trị 病bệnh 或hoặc 丸hoàn 或hoặc 散tán 。 飲ẩm 以dĩ 譬thí 止chỉ 。 食thực 以dĩ 譬thí 觀quán 。 丸hoàn 以dĩ 譬thí 止chỉ 。 散tán 以dĩ 譬thí 觀quán 。 別biệt 化hóa 他tha 宜nghi 適thích 時thời 而nhi 用dụng 。 豈khởi 專chuyên 守thủ 一nhất 耶da 。 言ngôn 所sở 以dĩ 同đồng 宗tông 枝chi 派phái 乖quai 各các 者giả 。 輔phụ 行hành 釋thích 常thường 坐tọa 三tam 昧muội 云vân 。 昔tích 信tín 禪thiền 師sư 元nguyên 用dụng 文Văn 殊Thù 說thuyết 問vấn 二nhị 般Bát 若Nhã 經kinh 以dĩ 為vi 心tâm 要yếu 。 後hậu 人nhân 承thừa 用dụng 情tình 見kiến 不bất 同đồng 。 理lý 觀quán 既ký 薄bạc 矛mâu 盾# 遂toại 滋tư 。 此thử 顯hiển 同đồng 宗tông 一nhất 經kinh 。 情tình 見kiến 既ký 異dị 。 分phần/phân 枝chi 別biệt 派phái 自tự 相tương 違vi 反phản 。 故cố 云vân 矛mâu 盾# 滋tư 甚thậm 。 言ngôn 矛mâu 盾# 者giả 。 昔tích 宋tống 國quốc 有hữu 人nhân 家gia 賣mại 矛mâu 盾# 。 有hữu 人nhân 買mãi 矛mâu 則tắc 曰viết 。 此thử 矛mâu 甚thậm 利lợi 所sở 刺thứ 皆giai 陷hãm 。 有hữu 人nhân 買mãi 盾# 則tắc 曰viết 。 此thử 盾# 甚thậm 堅kiên 無vô 能năng 陷hãm 者giả 。 買mãi 者giả 曰viết 。 用dụng 子tử 之chi 矛mâu 。 刺thứ 子tử 之chi 盾# 。 如như 之chi 何hà 。 因nhân 而nhi 絕tuyệt 對đối 。 此thử 斥xích 自tự 語ngữ 相tương 違vi 也dã 。 今kim 家gia 弁# 師sư 先tiên 分phần/phân 凡phàm 聖thánh 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 尚thượng 曰viết 凡phàm 流lưu 。 五ngũ 品phẩm 外ngoại 凡phàm 弟đệ 子tử 知tri 非phi 真chân 應ưng 。 五ngũ 品phẩm 曰viết 凡phàm 。 五ngũ 住trụ 全toàn 在tại 。 六lục 根căn 比tỉ 住trụ 。 雖tuy 曰viết 內nội 凡phàm 已dĩ 破phá 見kiến 思tư 及cập 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 若nhược 比tỉ 藏tạng 佛Phật 此thử 已dĩ 過quá 勝thắng 。 故cố 云vân 同đồng 除trừ 四tứ 住trụ 此thử 處xứ 為vi 齊tề 。 若nhược 伏phục 無vô 明minh 。 三tam 藏tạng 則tắc 劣liệt 。 而nhi 云vân 凡phàm 師sư 者giả 。 在tại 圓viên 位vị 中trung 自tự 比tỉ 挍giảo 耳nhĩ 。 言ngôn 問vấn 他tha 設thiết 教giáo 依y 病bệnh 立lập 方phương 者giả 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 。 汝nhữ 於ư 定định 慧tuệ 為vi 志chí 何hà 等đẳng 。 此thử 問vấn 他tha 也dã 。 既ký 答đáp 所sở 志chí 。 依y 病bệnh 立lập 方phương 。 方phương 。 法pháp 也dã 。 夫phu 有hữu 散tán 病bệnh 者giả 立lập 以dĩ 止chỉ 方phương 。 有hữu 昏hôn 病bệnh 者giả 立lập 以dĩ 觀quán 方phương 。 於ư 茲tư 止Chỉ 觀Quán 更cánh 須tu 審thẩm 諦đế 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 一nhất 向hướng 回hồi 轉chuyển 。 方phương 成thành 止Chỉ 觀Quán 四tứ 悉tất 之chi 益ích 。 如như 此thử 方phương 是thị 凡phàm 師sư 用dụng 事sự 。 如như 何hà 古cổ 人nhân 專chuyên 以dĩ 一nhất 法pháp 而nhi 化hóa 他tha 耶da 。 專chuyên 守thủ 一nhất 法pháp 為vi 指chỉ 何hà 人nhân 耶da 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 一nhất 種chủng 禪thiền 師sư 。 不bất 許hứa 作tác 觀quán 唯duy 專chuyên 用dụng 止chỉ 。 引dẫn 偈kệ 云vân 。 思tư 思tư 徒đồ 自tự 思tư 。 思tư 思tư 徒đồ 自tự 苦khổ 。 息tức 思tư 即tức 是thị 道đạo 。 有hữu 思tư 終chung 不bất 覩đổ 。 又hựu 一nhất 種chủng 禪thiền 師sư 。 不bất 許hứa 作tác 止chỉ 唯duy 專chuyên 於ư 觀quán 。 引dẫn 偈kệ 云vân 。 止chỉ 止chỉ 徒đồ 自tự 止chỉ 。 昏hôn 闇ám 無vô 所sở 以dĩ 。 止chỉ 止chỉ 即tức 是thị 道đạo 。 觀quán 觀quán 得đắc 會hội 理lý 。 此thử 正chánh 所sở 謂vị 同đồng 設thiết 一nhất 位vị 唯duy 設thiết 一nhất 法pháp 而nhi 化hóa 羣quần 機cơ 。 安an 能năng 稱xưng 會hội 於ư 多đa 機cơ 耶da 。 守thủ 株chu 待đãi 兔thố 。 非phi 斯tư 人nhân 乎hồ 。

四tứ 破phá 徧biến 四tứ 者giả 。 一nhất 初sơ 無vô 生sanh 心tâm 橫hoạnh/hoành 豎thụ 雖tuy 徧biến 。 復phục 須tu 後hậu 位vị 六lục 即tức 豎thụ 窮cùng 。 若nhược 橫hoạnh/hoành 若nhược 豎thụ 無vô 不bất 即tức 理lý 。 橫hoạnh/hoành 門môn 一nhất 一nhất 無vô 不bất 具cụ 豎thụ 及cập 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。

釋thích 曰viết 。 破phá 法pháp 徧biến 中trung 大đại 略lược 有hữu 三tam 。 一nhất 豎thụ 。 二nhị 橫hoạnh/hoành 。 三tam 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 即tức 不bất 二nhị 也dã 。 今kim 文văn 初sơ 明minh 豎thụ 破phá 法pháp 徧biến 。 圓viên 無vô 生sanh 門môn 初sơ 獲hoạch 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 故cố 云vân 初sơ 無vô 生sanh 心tâm 也dã 。 所sở 言ngôn 豎thụ 者giả 。 文văn 寄ký 次thứ 第đệ 。 先tiên 空không 次thứ 假giả 後hậu 中trung 。 文văn 雖tuy 次thứ 第đệ 理lý 實thật 圓viên 融dung 。 理lý 雖tuy 圓viên 融dung 猶do 居cư 初sơ 住trụ 。 故cố 云vân 橫hoạnh/hoành 豎thụ 雖tuy 徧biến 。 雖tuy 之chi 一nhất 字tự 含hàm 縱túng/tung 奪đoạt 也dã 。 初sơ 住trụ 雖tuy 徧biến 而nhi 於ư 二nhị 住trụ 以dĩ 去khứ 猶do 未vị 徧biến 也dã 。 復phục 須tu 後hậu 位vị 六lục 即tức 豎thụ 窮cùng 。 然nhiên 若nhược 從tùng 此thử 去khứ 。 只chỉ 應ưng 但đãn 用dụng 分phần/phân 真chân 究cứu 竟cánh 。 而nhi 云vân 六lục 即tức 者giả 。 乃nãi 是thị 兼kiêm 舉cử 前tiền 四tứ 及cập 以dĩ 後hậu 二nhị 一nhất 一nhất 皆giai 悉tất 理lý 同đồng 故cố 即tức 。 事sự 異dị 故cố 六lục 。 言ngôn 若nhược 橫hoạnh/hoành 若nhược 豎thụ 無vô 不bất 即tức 理lý 者giả 。 此thử 語ngữ 證chứng 初sơ 住trụ 已dĩ 歷lịch 後hậu 諸chư 位vị 。 或hoặc 用dụng 豎thụ 觀quán 。 或hoặc 用dụng 橫hoạnh/hoành 觀quán 。 一nhất 一nhất 無vô 不bất 橫hoạnh/hoành 豎thụ 不bất 二nhị 。 故cố 云vân 即tức 理lý 。 豎thụ 門môn 既ký 爾nhĩ 。 橫hoạnh/hoành 門môn 之chi 中trung 一nhất 一nhất 無vô 不bất 具cụ 豎thụ 及cập 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 若nhược 曉hiểu 六lục 處xứ 示thị 妙diệu 之chi 意ý 。 對đối 此thử 釋thích 然nhiên 。 無vô 復phục 疑nghi 也dã 。

二nhị 須tu 知tri 他tha 門môn 。 他tha 門môn 理lý 等đẳng 。

釋thích 曰viết 。 無vô 生sanh 為vi 自tự 。 餘dư 門môn 為vi 他tha 。 自tự 他tha 雖tuy 四tứ 理lý 無vô 異dị 途đồ 。 何hà 者giả 。 初sơ 無vô 生sanh 門môn 豎thụ 破phá 徧biến 中trung 既ký 具cụ 橫hoạnh/hoành 豎thụ 及cập 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 其kỳ 餘dư 三tam 門môn 理lý 觀quán 亦diệc 等đẳng 。 言ngôn 三tam 門môn 者giả 。 謂vị 生sanh 。 亦diệc 生sanh 亦diệc 無vô 生sanh 。 非phi 生sanh 非phi 無vô 生sanh 。 由do 根căn 有hữu 四tứ 故cố 門môn 有hữu 四tứ 。 用dụng 觀quán 契khế 理lý 何hà 嘗thường 有hữu 殊thù 。 故cố 云vân 他tha 門môn 理lý 等đẳng 也dã 。

三tam 度độ 入nhập 他tha 門môn 諸chư 法pháp 無vô 差sai 。 若nhược 用dụng 一nhất 門môn 。 諸chư 門môn 融dung 入nhập 。 況huống 涅Niết 槃Bàn 釋thích 義nghĩa 。 佛Phật 藏tạng 示thị 相tương/tướng 。 楞lăng 伽già 釋thích 成thành 。 地địa 持trì 對đối 教giáo 。 咸hàm 隨tùy 法pháp 相tướng 度độ 入nhập 諸chư 門môn 。 又hựu 以dĩ 一nhất 念niệm 心tâm 該cai 冠quan 兩lưỡng 門môn 。 高cao 廣quảng 大đại 車xa 不bất 動động 而nhi 運vận 。

釋thích 曰viết 。 上thượng 第đệ 二nhị 科khoa 以dĩ 無vô 生sanh 門môn 望vọng 餘dư 三tam 門môn 。 門môn 門môn 理lý 等đẳng 。 乃nãi 成thành 於ư 橫hoạnh/hoành 。 今kim 文văn 度độ 入nhập 他tha 門môn 諸chư 法pháp 無vô 差sai 。 乃nãi 成thành 豎thụ 義nghĩa 。 何hà 者giả 。 修tu 止Chỉ 觀Quán 人nhân 於ư 無vô 生sanh 門môn 託thác 陰ấm 入nhập 境cảnh 修tu 十thập 乘thừa 觀quán 。 研nghiên 窮cùng 至chí 理lý 久cửu 而nhi 無vô 益ích 。 故cố 須tu 轉chuyển 變biến 度độ 入nhập 他tha 門môn 。 或hoặc 入nhập 生sanh 門môn 。 或hoặc 入nhập 雙song 亦diệc 。 或hoặc 入nhập 雙song 非phi 。 所sở 轉chuyển 入nhập 處xứ 皆giai 須tu 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 。 但đãn 是thị 以dĩ 前tiền 境cảnh 觀quán 轉chuyển 變biến 而nhi 用dụng 。 故cố 云vân 度độ 入nhập 。 若nhược 用dụng 一nhất 門môn 諸chư 門môn 融dung 入nhập 者giả 。 此thử 明minh 隨tùy 用dụng 一nhất 門môn 也dã 。 如như 用dụng 無vô 生sanh 一nhất 門môn 乃nãi 一nhất 門môn 也dã 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 生sanh 亦diệc 空không 。 雙song 亦diệc 亦diệc 空không 。 雙song 非phi 亦diệc 空không 。 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 生sanh 也dã 。 若nhược 用dụng 生sanh 門môn 乃nãi 一nhất 門môn 也dã 。 一nhất 有hữu 一nhất 切thiết 有hữu 。 空không 亦diệc 有hữu 。 雙song 亦diệc 亦diệc 有hữu 。 雙song 非phi 亦diệc 有hữu 。 乃nãi 至chí 雙song 非phi 門môn 亦diệc 然nhiên 。 故cố 云vân 若nhược 用dụng 一nhất 門môn 融dung 入nhập 。 況huống 涅Niết 槃Bàn 釋thích 義nghĩa 者giả 。 經Kinh 云vân 。 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 生sanh 不bất 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 。 經kinh 先tiên 問vấn 起khởi 曰viết 。 何hà 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。 經kinh 自tự 釋thích 曰viết 。 生sanh 生sanh 即tức 不bất 生sanh 故cố 。 既ký 即tức 不bất 生sanh 。 亦diệc 即tức 不bất 生sanh 生sanh 。 亦diệc 即tức 不bất 生sanh 不bất 生sanh 。 生sanh 生sanh 既ký 具cụ 四tứ 句cú 。 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 亦diệc 具cụ 四tứ 句cú 。 今kim 文văn 是thị 用dụng 無vô 生sanh 一nhất 門môn 則tắc 諸chư 門môn 融dung 入nhập 。 無vô 生sanh 一nhất 門môn 既ký 爾nhĩ 。 度độ 入nhập 諸chư 門môn 一nhất 一nhất 皆giai 然nhiên 。 故cố 云vân 涅Niết 槃Bàn 釋thích 義nghĩa 也dã 。 佛Phật 藏tạng 示thị 相tương/tướng 者giả 。 經Kinh 云vân 。 劫kiếp 火hỏa 起khởi 時thời 。 菩Bồ 薩Tát 一nhất 唾thóa 火hỏa 滅diệt 。 一nhất 吹xuy 世thế 界giới 即tức 成thành 。 非phi 先tiên 滅diệt 後hậu 成thành 。 只chỉ 一nhất 唾thóa 中trung 即tức 滅diệt 即tức 成thành 。 今kim 無vô 生sanh 門môn 破phá 徧biến 亦diệc 爾nhĩ 。 即tức 破phá 徧biến 即tức 立lập 徧biến 。 破phá 立lập 同đồng 時thời 不bất 須tu 二nhị 念niệm 。 無vô 生sanh 門môn 既ký 爾nhĩ 。 生sanh 門môn 乃nãi 至chí 非phi 生sanh 非phi 不bất 生sanh 門môn 亦diệc 然nhiên 。 示thị 相tương/tướng 義nghĩa 昭chiêu 然nhiên 可khả 見kiến 。 楞lăng 伽già 釋thích 成thành 者giả 。 經Kinh 云vân 。 我ngã 從tùng 成thành 道Đạo 夜dạ 。 終chung 至chí 涅Niết 槃Bàn 夜dạ 。 不bất 曾tằng 說thuyết 一nhất 字tự 。 以dĩ 由do 如như 理lý 而nhi 說thuyết 。 說thuyết 即tức 無vô 說thuyết 。 乃nãi 是thị 釋thích 成thành 生sanh 即tức 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 即tức 生sanh 也dã 。 地địa 持trì 對đối 教giáo 者giả 。 論luận 有hữu 四tứ 種chủng 成thành 熟thục 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 緣Duyên 覺Giác 種chủng 性tánh 。 菩Bồ 薩Tát 種chủng 性tánh 。 佛Phật 種chủng 性tánh 。 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 也dã 。 緣Duyên 覺Giác 通thông 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 別biệt 也dã 。 佛Phật 圓viên 也dã 。 若nhược 約ước 當đương 分phần/phân 。 別biệt 有hữu 四tứ 教giáo 。 故cố 云vân 對đối 教giáo 。 若nhược 論luận 相tương/tướng 即tức 。 一nhất 一nhất 皆giai 四tứ 。 無vô 不bất 融dung 通thông 。 皆giai 與dữ 諸chư 門môn 融dung 入nhập 義nghĩa 同đồng 。 咸hàm 隨tùy 法pháp 相tướng 度độ 入nhập 諸chư 門môn 者giả 。 指chỉ 上thượng 諸chư 文văn 始thỉ 於ư 涅Niết 槃Bàn 四tứ 句cú 。 終chung 至chí 地địa 持trì 四tứ 句cú 。 一nhất 一nhất 皆giai 悉tất 度độ 入nhập 諸chư 門môn 融dung 通thông 無vô 礙ngại 。 與dữ 無vô 生sanh 門môn 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 又hựu 以dĩ 一nhất 念niệm 心tâm 該cai 冠quan 兩lưỡng 門môn 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 豎thụ 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 不bất 二nhị 門môn 中trung 具cụ 攝nhiếp 諸chư 橫hoạnh/hoành 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 周chu 。 無vô 不bất 圓viên 極cực 名danh 為vi 豎thụ 深thâm 。 一nhất 門môn 既ký 爾nhĩ 。 度độ 入nhập 諸chư 門môn 無vô 不bất 皆giai 然nhiên 。 引dẫn 大đại 車xa 譬thí 者giả 。 以dĩ 證chứng 諸chư 門môn 止Chỉ 觀Quán 無vô 不bất 豎thụ 窮cùng 三tam 諦đế 故cố 高cao 。 橫hoạnh/hoành 周chu 法Pháp 界Giới 故cố 廣quảng 。 既ký 以dĩ 三tam 千thiên 而nhi 為vi 觀quán 法pháp 。 則tắc 不bất 動động 而nhi 動động 。 階giai 位vị 宛uyển 然nhiên 。 不bất 運vận 而nhi 運vận 。 運vận 至chí 寶bảo 所sở 矣hĩ 。

四tứ 入nhập 住trụ 應ưng 徧biến 方phương 名danh 假giả 徧biến 及cập 以dĩ 真chân 徧biến 。 爾nhĩ 前tiền 雖tuy 觀quán 圓viên 融dung 三tam 諦đế 。 但đãn 是thị 自tự 行hành 觀quán 行hành 相tương 似tự 。 約ước 位vị 仍nhưng 在tại 若nhược 俗tục 若nhược 真chân 。 是thị 故cố 雖tuy 圓viên 未vị 名danh 破phá 徧biến 。 住trụ 後hậu 尚thượng 須tu 節tiết 節tiết 離ly 愛ái 。 方phương 能năng 令linh 淨tịnh 餘dư 位vị 無vô 明minh 。

釋thích 曰viết 。 入nhập 住trụ 應ưng 徧biến 者giả 。 由do 真chân 證chứng 得đắc 中trung 道Đạo 理lý 本bổn 。 故cố 能năng 一nhất 念niệm 普phổ 現hiện 色sắc 身thân 。 百bách 佛Phật 世thế 界giới 。 隨tùy 機cơ 利lợi 見kiến 。 名danh 為vi 假giả 徧biến 。 言ngôn 及cập 以dĩ 真chân 徧biến 者giả 。 由do 內nội 證chứng 真chân 俗tục 假giả 方phương 徧biến 。 真chân 徧biến 故cố 假giả 徧biến 。 假giả 徧biến 故cố 真chân 徧biến 。 理lý 極cực 事sự 徧biến 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 不bất 二nhị 門môn 云vân 。 自tự 行hành 唯duy 在tại 空không 中trung 化hóa 他tha 三tam 千thiên 赴phó 物vật 者giả 。 乃nãi 是thị 合hợp 三tam 諦đế 而nhi 為vi 自tự 他tha 也dã 。 俗tục 諦đế 化hóa 他tha 也dã 。 今kim 文văn 亦diệc 是thị 合hợp 三tam 之chi 為vi 二nhị 諦đế 也dã 。 雖tuy 分phần/phân 二nhị 諦đế 。 厥quyết 體thể 無vô 殊thù 。 應ưng 知tri 只chỉ 一nhất 法pháp 性tánh 點điểm 示thị 為vi 三tam 為vi 二nhị 。 從tùng 照chiếu 體thể 邊biên 則tắc 三tam 千thiên 之chi 理lý 泯mẫn 然nhiên 無vô 相tướng 。 尚thượng 無vô 無vô 相tướng 豈khởi 存tồn 有hữu 相tương/tướng 。 從tùng 化hóa 他tha 邊biên 則tắc 三tam 千thiên 因nhân 果quả 相tương/tướng 相tương/tướng 宛uyển 然nhiên 絲ti 毫hào 不bất 濫lạm 。 自tự 行hành 即tức 化hóa 他tha 。 化hóa 他tha 即tức 自tự 行hành 。 二nhị 法pháp 雙song 流lưu 非phi 前tiền 非phi 後hậu 。 真chân 俗tục 不bất 二nhị 說thuyết 非phi 行hành 時thời 。 於ư 茲tư 見kiến 矣hĩ 。 纂toản 者giả 不bất 達đạt 祖tổ 師sư 之chi 意ý 。 確xác 謂vị 空không 中trung 蕩đãng 然nhiên 無vô 相tướng 。 俗tục 諦đế 之chi 體thể 定định 有hữu 三tam 千thiên 。 嗚ô 呼hô 。 斯tư 人nhân 非phi 但đãn 不bất 識thức 空không 中trung 。 亦diệc 乃nãi 不bất 識thức 俗tục 諦đế 。 濫lạm 學học 吾ngô 教giáo 。 於ư 道Đạo 何hà 益ích 耶da 。 登đăng 圓viên 初sơ 住trụ 真chân 徧biến 俗tục 徧biến 。 既ký 其kỳ 若nhược 此thử 。 二nhị 住trụ 已dĩ 去khứ 真chân 假giả 益ích 明minh 。 因nhân 可khả 知tri 矣hĩ 。 爾nhĩ 前tiền 雖tuy 觀quán 圓viên 融dung 三tam 諦đế 等đẳng 者giả 。 卻khước 以dĩ 登đăng 住trụ 反phản 顯hiển 住trụ 前tiền 未vị 證chứng 真chân 時thời 。 但đãn 是thị 自tự 行hành 進tiến 修tu 觀quán 行hành 。 及cập 以dĩ 相tương 似tự 雖tuy 有hữu 五ngũ 品phẩm 真chân 假giả 之chi 徧biến 。 六lục 根căn 真chân 假giả 之chi 徧biến 。 當đương 分phần/phân 自tự 論luận 。 非phi 真chân 徧biến 也dã 。 是thị 故cố 約ước 位vị 若nhược 俗tục 若nhược 真chân 。 初sơ 信tín 斷đoạn 見kiến 。 二nhị 信tín 至chí 七thất 斷đoạn 三tam 界giới 思tư 。 真chân 也dã 。 八bát 九cửu 十thập 信tín 斷đoạn 除trừ 塵trần 沙sa 。 俗tục 也dã 。 此thử 真chân 此thử 俗tục 若nhược 望vọng 登đăng 住trụ 皆giai 名danh 為vi 俗tục 。 初sơ 住trụ 真chân 俗tục 同đồng 名danh 為vi 真chân 。 是thị 故cố 住trụ 前tiền 三tam 觀quán 雖tuy 圓viên 。 未vị 名danh 破phá 徧biến 。 言ngôn 住trụ 後hậu 尚thượng 須tu 節tiết 節tiết 離ly 愛ái 方phương 能năng 令linh 淨tịnh 餘dư 位vị 無vô 明minh 者giả 。 此thử 明minh 入nhập 住trụ 之chi 後hậu 而nhi 於ư 住trụ 住trụ 及cập 諸chư 位vị 之chi 前tiền 修tu 真chân 十thập 乘thừa 。 真chân 十thập 乘thừa 中trung 第đệ 十thập 離ly 愛ái 故cố 云vân 離ly 愛ái 。 非phi 是thị 爾nhĩ 前tiền 離ly 似tự 法pháp 愛ái 名danh 離ly 愛ái 也dã 。

五ngũ 通thông 塞tắc 四tứ 者giả 。 一nhất 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 仍nhưng 了liễu 開khai 權quyền 諸chư 法pháp 無vô 外ngoại 。 節tiết 節tiết 撿kiểm 挍giảo 能năng 著trước 之chi 心tâm 。 無vô 撿kiểm 無vô 著trước 方phương 乃nãi 名danh 通thông 。

釋thích 曰viết 。 通thông 塞tắc 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 通thông 途đồ 。 則tắc 三tam 觀quán 為vi 通thông 。 三tam 惑hoặc 為vi 塞tắc 。 二nhị 者giả 別biệt 途đồ 。 即tức 是thị 於ư 通thông 而nhi 起khởi 於ư 塞tắc 。 譬thí 如như 用dụng 將tương 將tương 反phản 為vi 賊tặc 。 故cố 此thử 通thông 塞tắc 只chỉ 在tại 一nhất 念niệm 。 仍nhưng 了liễu 開khai 權quyền 通thông 外ngoại 無vô 塞tắc 塞tắc 外ngoại 無vô 通thông 。 三tam 千thiên 絕tuyệt 待đãi 。 故cố 云vân 諸chư 法pháp 無vô 外ngoại 。 節tiết 節tiết 者giả 。 豎thụ 論luận 通thông 塞tắc 。 橫hoạnh/hoành 論luận 通thông 塞tắc 。 不bất 二nhị 通thông 塞tắc 。 節tiết 節tiết 撿kiểm 挍giảo 。 乃nãi 至chí 無vô 觀quán 為vi 通thông 。 無vô 著trước 為vi 塞tắc 。 方phương 名danh 一nhất 念niệm 止Chỉ 觀Quán 通thông 也dã 。

二nhị 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 仍nhưng 須tu 善thiện 達đạt 通thông 中trung 之chi 塞tắc 。 塞tắc 中trung 苦khổ 集tập 無vô 明minh 蔽tế 等đẳng 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 成thành 於ư 無vô 作tác 諦đế 緣duyên 度độ 也dã 。

釋thích 曰viết 。 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 乃nãi 是thị 非phi 塞tắc 非phi 通thông 之chi 通thông 也dã 。 若nhược 乃nãi 修tu 觀quán 行hành 人nhân 味vị 著trước 此thử 通thông 。 通thông 還hoàn 成thành 塞tắc 。 故cố 云vân 通thông 中trung 之chi 塞tắc 也dã 。 此thử 塞tắc 若nhược 起khởi 。 即tức 是thị 苦khổ 集tập 無vô 明minh 蔽tế 也dã 。 應ưng 了liễu 此thử 塞tắc 一nhất 一nhất 當đương 體thể 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 即tức 諦đế 緣duyên 度độ 。 苦khổ 集tập 即tức 道đạo 滅diệt 。 苦khổ 集tập 無vô 作tác 也dã 。 道đạo 滅diệt 即tức 苦khổ 集tập 。 道đạo 滅diệt 無vô 作tác 也dã 。 故cố 知tri 若nhược 了liễu 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 煥hoán 然nhiên 可khả 見kiến 。 四Tứ 諦Đế 既ký 爾nhĩ 。 無vô 作tác 緣duyên 度độ 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 矣hĩ 。

三tam 初sơ 心tâm 寶bảo 渚chử 六lục 即tức 甄chân 分phần/phân 。 故cố 得đắc 毫hào 善thiện 皆giai 成thành 佛Phật 因nhân 。

釋thích 曰viết 。 止Chỉ 觀Quán 明minh 一nhất 心tâm 通thông 塞tắc 竟cánh 。 即tức 結kết 判phán 云vân 。 是thị 為vi 初sơ 心tâm 過quá 。 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 應ưng 明minh 六lục 即tức 。 故cố 知tri 圓viên 人nhân 初sơ 心tâm 一nhất 解giải 三tam 千thiên 實thật 相tướng 法Pháp 界Giới 無vô 外ngoại 。 即tức 便tiện 超siêu 過quá 三tam 乘thừa 權quyền 學học 七thất 方phương 便tiện 上thượng 。 與dữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 故cố 云vân 初sơ 心tâm 一nhất 步bộ 已dĩ 涉thiệp 長trường/trưởng 途đồ 。 然nhiên 解giải 雖tuy 若nhược 此thử 。 行hành 位vị 未vị 階giai 。 不bất 以dĩ 六lục 即tức 甄chân 之chi 。 恐khủng 生sanh 叨# 濫lạm 。 是thị 則tắc 理lý 即tức 能năng 過quá 五ngũ 百bách 名danh 字tự 圓viên 解giải 。 能năng 過quá 五ngũ 百bách 觀quán 行hành 相tương 似tự 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 皆giai 過quá 五ngũ 百bách 。 故cố 知tri 能năng 過quá 之chi 智trí 即tức 是thị 三tam 觀quán 。 所sở 過quá 五ngũ 百bách 無vô 非phi 三tam 惑hoặc 。 以dĩ 此thử 分phân 之chi 。 不bất 使sử 凡phàm 夫phu 望vọng 崖nhai 無vô 分phần/phân 。 不bất 使sử 暗ám 禪thiền 謂vị 己kỷ 均quân 佛Phật 。 六lục 即tức 分phần/phân 位vị 功công 莫mạc 大đại 焉yên 。 故cố 得đắc 毫hào 善thiện 皆giai 成thành 佛Phật 因nhân 者giả 。 善thiện 無vô 大đại 小tiểu 。 體thể 皆giai 法Pháp 界Giới 。 由do 凡phàm 情tình 故cố 自tự 分phần/phân 大đại 小tiểu 。 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 一nhất 毫hào 之chi 善thiện 尚thượng 是thị 佛Phật 因nhân 。 況huống 積tích 大đại 善thiện 宜nghi 如như 何hà 耶da 。 過quá 去khứ 佛Phật 章chương 低đê 頭đầu 舉cử 手thủ 咸hàm 已dĩ 成thành 佛Phật 。 六lục 即tức 甄chân 之chi 亦diệc 可khả 見kiến 矣hĩ 。

四tứ 須tu 了liễu 能năng 破phá 轉chuyển 為vi 所sở 破phá 。 謂vị 賊tặc 為vi 將tương 。 此thử 喻dụ 可khả 知tri 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 不bất 見kiến 說thuyết 觀quán 。 然nhiên 成thành 或hoặc 過quá 乃nãi 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 旃chiên 陀đà 羅la 也dã 。

釋thích 曰viết 。 能năng 破phá 轉chuyển 為vi 所sở 破phá 者giả 。 正chánh 是thị 於ư 通thông 而nhi 起khởi 於ư 塞tắc 。 為vi 害hại 慧tuệ 命mạng 故cố 名danh 為vi 賊tặc 。 賊tặc 者giả 。 老lão 子tử 云vân 。 天thiên 下hạ 之chi 大đại 害hại 也dã 。 若nhược 其kỳ 不bất 了liễu 。 則tắc 認nhận 為vi 將tương 。 傷thương 法Pháp 身thân 。 害hại 慧tuệ 命mạng 。 過quá 莫mạc 大đại 焉yên 。 以dĩ 故cố 展triển 轉chuyển 破phá 塞tắc 令linh 通thông 。 將tương 若nhược 為vi 賊tặc 此thử 將tương 須tu 破phá 。 賊tặc 若nhược 為vi 將tương 此thử 賊tặc 須tu 護hộ 。 故cố 云vân 此thử 喻dụ 可khả 知tri 。 言ngôn 不bất 見kiến 說thuyết 觀quán 者giả 。 謂vị 不bất 見kiến 破phá 通thông 破phá 塞tắc 之chi 妙diệu 意ý 。 以dĩ 取thủ 著trước 心tâm 為vì 他tha 說thuyết 觀quán 。 故cố 云vân 不bất 見kiến 說thuyết 觀quán 。 然nhiên 成thành 或hoặc 過quá 者giả 。 然nhiên 者giả 是thị 也dã 。 是thị 成thành 或hoặc 過quá 矣hĩ 。 或hoặc 過quá 者giả 。 叨# 濫lạm 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 不bất 得đắc 天thiên 台thai 六lục 即tức 之chi 意ý 望vọng 崖nhai 絕tuyệt 分phần/phân 絕tuyệt 分phần/phân 者giả 。 不bất 及cập 也dã 。 不bất 及cập 者giả 失thất 之chi 以dĩ 即tức 也dã 。 叨# 濫lạm 者giả 失thất 之chi 以dĩ 六lục 也dã 。 不bất 達đạt 通thông 塞tắc 諸chư 意ý 乃nãi 成thành 過quá 也dã 。 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 。 及cập 皆giai 乃nãi 為vi 失thất 。 今kim 文văn 正chánh 斥xích 於ư 若nhược 過quá 者giả 。 故cố 云vân 或hoặc 過quá 。 或hoặc 過quá 之chi 徒đồ 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 旃chiên 陀đà 羅la 也dã 。 不bất 獨độc 自tự 殺sát 法Pháp 身thân 。 亦diệc 乃nãi 害hại 他tha 慧tuệ 命mạng 。 若nhược 乃nãi 妙diệu 得đắc 通thông 塞tắc 之chi 意ý 。 無vô 此thử 過quá 也dã 。

六lục 道Đạo 品Phẩm 四tứ 者giả 。 一nhất 為vi 示thị 聞văn 觀quán 大đại 小tiểu 俱câu 須tu 。 講giảng 者giả 唯duy 約ước 小tiểu 位vị 弁# 之chi 。 尚thượng 失thất 小Tiểu 乘Thừa 相tương 生sanh 相tương/tướng 攝nhiếp 。 況huống 復phục 餘dư 耶da 。 大Đại 乘Thừa 觀quán 者giả 大đại 小tiểu 俱câu 弃khí 。 將tương 何hà 以dĩ 為vi 所sở 行hành 之chi 軌quỹ 。

釋thích 曰viết 。 道Đạo 品Phẩm 者giả 乃nãi 三tam 十thập 七thất 道đạo 之chi 品phẩm 類loại 。 故cố 云vân 道Đạo 品Phẩm 。 言ngôn 示thị 聞văn 觀quán 大đại 小tiểu 俱câu 須tu 者giả 。 聞văn 則tắc 聞văn 於ư 大đại 小tiểu 。 道Đạo 品Phẩm 之chi 教giáo 。 由do 之chi 生sanh 解giải 觀quán 。 則tắc 行hành 於ư 大đại 小tiểu 。 道Đạo 品Phẩm 之chi 行hành 。 由do 之chi 顯hiển 理lý 。 非phi 偏thiên 小tiểu 無vô 以dĩ 顯hiển 於ư 圓viên 大đại 。 非phi 圓viên 大đại 無vô 以dĩ 成thành 於ư 偏thiên 小tiểu 。 故cố 云vân 俱câu 須tu 。 言ngôn 講giảng 者giả 唯duy 約ước 小tiểu 位vị 弁# 之chi 尚thượng 失thất 小Tiểu 乘Thừa 相tương 生sanh 相tương/tướng 攝nhiếp 者giả 。 道Đạo 品Phẩm 有hữu 四tứ 。 一nhất 當đương 分phần/phân 。 二nhị 相tương/tướng 攝nhiếp 。 三tam 約ước 位vị 。 四tứ 相tương 生sanh 。 此thử 四tứ 通thông 論luận 俱câu 通thông 大đại 小tiểu 。 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 第đệ 三tam 唯duy 小tiểu 。 餘dư 三tam 在tại 大đại 。 若nhược 其kỳ 唯duy 用dụng 約ước 位vị 辨biện 之chi 。 尚thượng 失thất 小Tiểu 乘Thừa 相tương 生sanh 相tương/tướng 攝nhiếp 。 況huống 餘dư 三tam 教giáo 三tam 種chủng 道Đạo 品Phẩm 耶da 。 此thử 斥xích 講giảng 者giả 之chi 失thất 也dã 。 言ngôn 大Đại 乘Thừa 觀quán 者giả 者giả 。 此thử 斥xích 濫lạm 學học 大Đại 乘Thừa 暗ám 證chứng 之chi 流lưu 。 大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 權quyền 實thật 道Đạo 品Phẩm 一nhất 切thiết 俱câu 弃khí 。 點điểm 胸hung 自tự 謂vị 。 吾ngô 禪thiền 宗tông 中trung 不bất 立lập 文văn 字tự 。 以dĩ 心tâm 傳truyền 心tâm 。 豈khởi 復phục 須tu 此thử 支chi 離ly 之chi 說thuyết 耶da 。 嗚ô 呼hô 。 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 如Như 來Lai 遺di 囑chúc 。 當đương 依y 四tứ 念niệm 處xứ 行hành 道Đạo 。 若nhược 其kỳ 大đại 小tiểu 俱câu 弃khí 。 則tắc 是thị 不bất 遵tuân 如Như 來Lai 之chi 囑chúc 。 將tương 何hà 以dĩ 為vi 所sở 行hành 軌quỹ 法pháp 耶da 。

二nhị 須tu 用dụng 諸chư 品phẩm 展triển 轉chuyển 調điều 停đình 。 諸chư 家gia 縱túng/tung 修tu 。 唯duy 云vân 念niệm 處xứ 。 後hậu 品phẩm 何hà 妨phương 。 而nhi 不bất 用dụng 之chi 。

釋thích 曰viết 。 四tứ 道Đạo 品Phẩm 中trung 正chánh 用dụng 第đệ 四tứ 相tương 生sanh 道Đạo 品Phẩm 而nhi 為vi 調điều 停đình 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 如như 修tu 念niệm 處xứ 能năng 生sanh 正chánh 勤cần 。 正chánh 勤cần 能năng 發phát 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 乃nãi 至chí 七thất 覺giác 能năng 生sanh 八bát 正chánh 。 即tức 是thị 止Chỉ 觀Quán 展triển 轉chuyển 調điều 適thích 也dã 。 言ngôn 諸chư 家gia 縱túng/tung 修tu 唯duy 云vân 念niệm 處xứ 等đẳng 者giả 。 與dữ 而nhi 言ngôn 之chi 也dã 。 若nhược 乃nãi 唯duy 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 餘dư 三tam 十thập 三tam 何hà 故cố 不bất 修tu 耶da 。 應ưng 餘dư 六lục 科khoa 非phi 入nhập 道đạo 之chi 門môn 耶da 。 當đương 知tri 諸chư 家gia 不bất 知tri 四tứ 種chủng 道Đạo 品Phẩm 各các 自tự 有hữu 意ý 。 不bất 知tri 相tương 生sanh 是thị 今kim 文văn 調điều 停đình 之chi 法pháp 。 唯duy 修tu 念niệm 處xứ 。 餘dư 何hà 不bất 修tu 耶da 。

三tam 圓viên 道Đạo 品Phẩm 後hậu 明minh 三tam 空không 門môn 。 他tha 既ký 不bất 明minh 。 能năng 通thông 何hà 在tại 。 如như 世thế 行hành 道Đạo 至chí 無vô 門môn 可khả 入nhập 。

釋thích 曰viết 。 凡phàm 修tu 道Đạo 品phẩm 。 將tương 諧hài 調điều 適thích 至chí 八bát 正Chánh 道Đạo 。 安an 穩ổn 無vô 礙ngại 。 近cận 到đáo 無vô 漏lậu 之chi 城thành 。 城thành 有hữu 三tam 門môn 。 謂vị 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 亦diệc 名danh 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 亦diệc 名danh 三tam 三tam 昧muội 門môn 。 若nhược 入nhập 此thử 門môn 即tức 得đắc 發phát 真chân 。 門môn 者giả 。 能năng 通thông 也dã 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 者giả 。 所sở 通thông 也dã 。 他tha 既ký 但đãn 云vân 。 修tu 念niệm 處xứ 觀quán 不bất 修tu 餘dư 品phẩm 。 安an 能năng 修tu 於ư 三tam 解giải 脫thoát 等đẳng 。 故cố 云vân 能năng 通thông 何hà 在tại 。 言ngôn 如như 世thế 行hành 道Đạo 至chí 無vô 門môn 可khả 入nhập 者giả 。 舉cử 譬thí 曉hiểu 也dã 。 如như 世thế 間gian 人nhân 。 行hành 於ư 道đạo 路lộ 。 將tương 到đáo 其kỳ 處xứ 。 故cố 云vân 至chí 也dã 。 無vô 門môn 可khả 入nhập 者giả 。 意ý 云vân 不bất 修tu 空không 等đẳng 三tam 門môn 。 實thật 無vô 緣duyên 入nhập 。 故cố 知tri 圓viên 道Đạo 品Phẩm 後hậu 不bất 修tu 三tam 空không 。 無vô 由do 入nhập 理lý 。

四tứ 與dữ 一nhất 切thiết 行hành 。 名danh 異dị 體thể 同đồng 。 具cụ 如như 攝nhiếp 法pháp 文văn 中trung 廣quảng 明minh 。

釋thích 曰viết 。 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 與dữ 一nhất 切thiết 行hành 。 名danh 異dị 體thể 同đồng 者giả 。 如như 諸chư 名danh 離ly 合hợp 之chi 謂vị 也dã 。 名danh 異dị 故cố 離ly 。 體thể 同đồng 故cố 合hợp 。 具cụ 如như 攝nhiếp 法pháp 文văn 中trung 廣quảng 明minh 者giả 。 此thử 攝nhiếp 法pháp 文văn 非phi 十thập 大đại 章chương 第đệ 四tứ 攝nhiếp 法pháp 。 乃nãi 是thị 大đại 章chương 第đệ 七thất 十thập 乘thừa 之chi 中trung 第đệ 七thất 對đối 治trị 中trung 攝nhiếp 法pháp 文văn 也dã 。 彼bỉ 明minh 六Lục 度Độ 攝nhiếp 法pháp 初sơ 文văn 。 乃nãi 是thị 攝nhiếp 諸chư 道Đạo 品Phẩm 。 調điều 伏phục 諸chư 根căn 。 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 乃nãi 至chí 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 等đẳng (# 〔# 此thử 上thượng 標tiêu 攝nhiếp 文văn 也dã 〕# )# 。 至chí 下hạ 釋thích 中trung 乃nãi 約ước 道Đạo 品Phẩm 攝nhiếp 於ư 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 六lục 神thần 通thông 。 四tứ 攝nhiếp 。 陀đà 羅la 尼ni 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 等đẳng 。 皆giai 是thị 道Đạo 品Phẩm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 道Đạo 品Phẩm 與dữ 一nhất 切thiết 行hành 。 名danh 異dị 體thể 同đồng 。 故cố 相tương/tướng 攝nhiếp 也dã 。

七thất 正chánh 助trợ 四tứ 者giả 。 一nhất 圓viên 頓đốn 仍nhưng 須tu 助trợ 開khai 三tam 脫thoát 。 近cận 代đại 修tu 者giả 得đắc 語ngữ 為vi 證chứng 。 是thị 故cố 不bất 論luận 助trợ 治trị 開khai 門môn 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 正chánh 助trợ 者giả 。 以dĩ 助trợ 助trợ 正chánh 故cố 曰viết 正chánh 助trợ 。 故cố 上thượng 六lục 乘thừa 不bất 須tu 助trợ 正chánh 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 根căn 利lợi 無vô 遮già 。 根căn 利lợi 有hữu 遮già 。 根căn 鈍độn 無vô 遮già 。 此thử 三tam 人nhân 者giả 。 不bất 須tu 助trợ 治trị 。 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 乃nãi 須tu 對đối 治trị 。 何hà 者giả 。 由do 根căn 鈍độn 故cố 不bất 能năng 即tức 開khai 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 以dĩ 遮già 重trọng/trùng 故cố 牽khiên 破phá 觀quán 心tâm 。 是thị 故cố 須tu 用dụng 對đối 治trị 為vi 開khai 門môn 法pháp 。 言ngôn 近cận 代đại 修tu 者giả 得đắc 語ngữ 為vi 證chứng 等đẳng 者giả 。 此thử 荊kinh 谿khê 斥xích 於ư 當đương 時thời 暗ám 證chứng 之chi 流lưu 以dĩ 語ngữ 相tương 勝thắng 之chi 者giả 。 如như 此thử 之chi 徒đồ 。 豈khởi 識thức 心tâm 觀quán 妨phương 障chướng 用dụng 治trị 方phương 能năng 開khai 脫thoát 門môn 耶da 。

二nhị 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 仍nhưng 名danh 為vi 事sự 。 乃nãi 至chí 用dụng 圓viên 猶do 名danh 理lý 助trợ 。 助trợ 成thành 理lý 發phát 。 案án 位vị 勝thắng 進tiến 。

釋thích 曰viết 。 助trợ 道đạo 開khai 門môn 通thông 事sự 通thông 理lý 。 用dụng 前tiền 三tam 教giáo 六Lục 度Độ 為vi 助trợ 。 名danh 之chi 為vi 事sự 。 所sở 言ngôn 仍nhưng 者giả 。 以dĩ 藏tạng 六Lục 度Độ 本bổn 名danh 為vi 事sự 。 望vọng 通thông 為vi 理lý 。 展triển 轉chuyển 至chí 別biệt 。 以dĩ 圓viên 望vọng 之chi 故cố 云vân 仍nhưng 名danh 為vi 事sự 。 乃nãi 至chí 用dụng 圓viên 猶do 名danh 理lý 助trợ 者giả 。 以dĩ 正chánh 修tu 三tam 觀quán 。 觀quán 力lực 有hữu 功công 激kích 起khởi 蔽tế 障chướng 。 還hoàn 用dụng 本bổn 教giáo 六Lục 度Độ 治trị 之chi 。 若nhược 論luận 度độ 蔽tế 相tương 對đối 。 義nghĩa 須tu 屬thuộc 事sự 。 以dĩ 本bổn 教giáo 屬thuộc 理lý 。 故cố 云vân 猶do 名danh 理lý 助trợ 。 言ngôn 助trợ 成thành 理lý 發phát 案án 位vị 勝thắng 進tiến 者giả 。 助trợ 成thành 有hữu 微vi 著trước 。 理lý 發phát 有hữu 淺thiển 深thâm 。 淺thiển 則tắc 住trụ 前tiền 十thập 信tín 。 案án 位vị 也dã 。 深thâm 則tắc 初sơ 住trụ 已dĩ 去khứ 。 勝thắng 進tiến 也dã 。

三tam 雖tuy 用dụng 三tam 教giáo 而nhi 為vi 助trợ 治trị 。 仍nhưng 須tu 委ủy 用dụng 對đối 轉chuyển 兼kiêm 具cụ 。 他tha 無vô 一nhất 番phiên 況huống 復phục 諸chư 句cú 。

釋thích 曰viết 。 雖tuy 用dụng 三tam 教giáo 而nhi 為vi 助trợ 治trị 等đẳng 者giả 。 顯hiển 上thượng 所sở 說thuyết 未vị 為vi 委ủy 悉tất 。 故cố 今kim 覆phú 疎sơ 詳tường 言ngôn 治trị 相tương/tướng 。 故cố 云vân 仍nhưng 須tu 委ủy 用dụng 等đẳng 也dã 。 言ngôn 委ủy 用dụng 者giả 。 謂vị 對đối 治trị 。 轉chuyển 治trị 。 兼kiêm 治trị 。 具cụ 治trị 。 對đối 治trị 者giả 。 如như 正chánh 修tu 觀quán 。 觀quán 既ký 有hữu 力lực 激kích 起khởi 慳san 蔽tế 。 用dụng 檀đàn 治trị 之chi 。 乃nãi 至chí 或hoặc 起khởi 愚ngu 癡si 。 用dụng 智trí 治trị 之chi 。 藥dược 病bệnh 相tương 對đối 厥quyết 疾tật 得đắc 除trừ 。 此thử 名danh 對đối 治trị 也dã 。 言ngôn 轉chuyển 治trị 者giả 。 由do 於ư 對đối 治trị 無vô 四tứ 悉tất 益ích 。 故cố 須tu 轉chuyển 藥dược 以dĩ 治trị 蔽tế 病bệnh 。 如như 慳san 貪tham 蔽tế 用dụng 檀đàn 治trị 之chi 。 久cửu 而nhi 無vô 益ích 。 或hoặc 轉chuyển 用dụng 尸thi 乃nãi 至chí 或hoặc 轉chuyển 用dụng 智trí 。 此thử 轉chuyển 治trị 中trung 自tự 有hữu 藥dược 病bệnh 俱câu 轉chuyển 名danh 為vi 轉chuyển 治trị 。 自tự 有hữu 藥dược 轉chuyển 病bệnh 不bất 轉chuyển 名danh 為vi 轉chuyển 治trị 。 自tự 有hữu 病bệnh 轉chuyển 藥dược 不bất 轉chuyển 名danh 為vi 轉chuyển 。 治trị 藥dược 病bệnh 俱câu 不bất 轉chuyển 乃nãi 對đối 治trị 耳nhĩ 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。 言ngôn 兼kiêm 治trị 者giả 。 或hoặc 兼kiêm 一nhất 或hoặc 兼kiêm 二nhị 或hoặc 兼kiêm 三tam 四tứ 皆giai 名danh 為vi 兼kiêm 。 若nhược 至chí 五ngũ 者giả 乃nãi 名danh 具cụ 治trị 。 又hựu 轉chuyển 治trị 者giả 。 於ư 一nhất 病bệnh 中trung 轉chuyển 用dụng 藏tạng 五ngũ 及cập 以dĩ 轉chuyển 用dụng 通thông 。 別biệt 。 圓viên 三tam 。 三tam 六lục 成thành 十thập 八bát 。 并tinh 藏tạng 之chi 五ngũ 成thành 二nhị 十thập 三tam 度độ 。 六lục 蔽tế 各các 有hữu 二nhị 十thập 三tam 度độ 。 合hợp 成thành 一nhất 百bách 三tam 十thập 八bát 治trị 。 助trợ 治trị 之chi 道đạo 如như 此thử 委ủy 曲khúc 。 安an 可khả 廢phế 邪tà 。 他tha 無vô 一nhất 番phiên 況huống 復phục 諸chư 句cú 者giả 。 復phục 斥xích 暗ám 證chứng 之chi 徒đồ 以dĩ 語ngữ 為vi 證chứng 。 正Chánh 道Đạo 猶do 尚thượng 無vô 聞văn 。 況huống 以dĩ 助trợ 助trợ 正chánh 耶da 。 一nhất 番phiên 論luận 治trị 尚thượng 無vô 。 況huống 識thức 諸chư 治trị 之chi 相tướng 及cập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 耶da 。

四tứ 六Lục 度Độ 乃nãi 至chí 一nhất 十thập 二nhị 條điều 。 成thành 道Đạo 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 俱câu 須tu 四tứ 教giáo 事sự 理lý 合hợp 行hành 。

釋thích 曰viết 。 十thập 二nhị 條điều 者giả 。 十thập 二nhị 科khoa 也dã 。 助trợ 道đạo 攝nhiếp 法pháp 中trung 云vân 。 略lược 明minh 攝nhiếp 諸chư 道Đạo 品Phẩm 調điều 伏phục 諸chư 根căn 。 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 二nhị 攝nhiếp 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 一nhất 一nhất 道Đạo 品Phẩm 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 。 助trợ 外ngoại 無vô 正chánh 故cố 云vân 事sự 理lý 合hợp 行hành 。 言ngôn 成thành 道Đạo 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 俱câu 須tu 四tứ 教giáo 事sự 理lý 合hợp 行hành 者giả 。 蓋cái 言ngôn 不bất 獨độc 因nhân 中trung 修tu 行hành 事sự 理lý 合hợp 行hành 。 乃nãi 至chí 成thành 道Đạo 。 轉chuyển 大đại 法Pháp 輪luân 。 化hóa 導đạo 羣quần 生sanh 至chí 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 不bất 皆giai 用dụng 不bất 二nhị 四tứ 教giáo 事sự 理lý 合hợp 行hành 矣hĩ 。

八bát 次thứ 位vị 四tứ 者giả 。 一nhất 始thỉ 終chung 不bất 二nhị 仍nhưng 須tu 六lục 即tức 。 弘hoằng 教giáo 修tu 觀quán 咸hàm 須tu 委ủy 知tri 。 方phương 免miễn 初sơ 住trụ 稱xưng 為vi 妙diệu 覺giác 。

釋thích 曰viết 。 圓viên 人nhân 初sơ 心tâm 頓đốn 解giải 發phát 生sanh 。 與dữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 然nhiên 解giải 雖tuy 若nhược 此thử 。 行hành 位vị 未vị 階giai 。 故cố 須tu 六lục 即tức 甄chân 而nhi 分phân 之chi 。 夫phu 弘hoằng 教giáo 者giả 與dữ 修tu 觀quán 者giả 。 咸hàm 須tu 委ủy 細tế 知tri 此thử 六lục 即tức 。 則tắc 免miễn 自tự 行hành 叨# 濫lạm 之chi 失thất 。 亦diệc 免miễn 謬mậu 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 為vi 妙diệu 覺giác 過quá 。 弘hoằng 華hoa 嚴nghiêm 人nhân 不bất 知tri 六lục 即tức 。 以dĩ 見kiến 經kinh 文văn 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 謂vị 為vi 妙diệu 覺giác 。 故cố 特đặc 示thị 之chi 。 乃nãi 是thị 分phần/phân 真chân 初sơ 住trụ 位vị 耳nhĩ 。 須tu 歷lịch 二nhị 住trụ 已dĩ 去khứ 乃nãi 至chí 等đẳng 覺giác 。 方phương 入nhập 妙diệu 覺giác 。 豈khởi 可khả 初sơ 發phát 是thị 妙diệu 覺giác 耶da 。

二nhị 他tha 又hựu 不bất 立lập 五ngũ 品phẩm 六lục 根căn 。 法pháp 華hoa 之chi 文văn 便tiện 為vi 無vô 用dụng 。

釋thích 曰viết 。 他tha 宗tông 既ký 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 初sơ 住trụ 便tiện 為vi 妙diệu 覺giác 。 則tắc 初sơ 住trụ 之chi 後hậu 不bất 立lập 諸chư 位vị 也dã 。 既ký 據cứ 發phát 心tâm 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 是thị 則tắc 住trụ 前tiền 無vô 位vị 可khả 論luận 。 天thiên 台thai 大đại 師sư 依y 法pháp 華hoa 經kinh 立lập 內nội 外ngoại 凡phàm 。 五ngũ 品phẩm 外ngoại 凡phàm 位vị 也dã 。 十thập 信tín 內nội 凡phàm 位vị 也dã 。 內nội 外ngoại 凡phàm 位vị 宛uyển 如như 符phù 契khế 。 由do 品phẩm 入nhập 信tín 。 由do 信tín 入nhập 住trụ 。 若nhược 無vô 此thử 者giả 。 初sơ 住trụ 之chi 位vị 自tự 何hà 得đắc 耶da 。

三tam 約ước 陰ấm 界giới 入nhập 而nhi 弃khí 次thứ 位vị 。

釋thích 曰viết 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 今kim 此thử 一nhất 章chương 是thị 觀quán 陰ấm 界giới 入nhập 境cảnh 。 須tu 約ước 陰ấm 入nhập 而nhi 判phán 次thứ 位vị 。 所sở 謂vị 黑hắc 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 三tam 惡ác 道đạo 位vị 。 白bạch 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 三tam 善thiện 道đạo 位vị 。 善thiện 方phương 便tiện 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 小Tiểu 乘Thừa 似tự 位vị 。 無vô 漏lậu 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 二Nhị 乘Thừa 真chân 位vị 。 變biến 易dị 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 五ngũ 人nhân 位vị 。 法pháp 性tánh 常thường 色sắc 常thường 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 佛Phật 位vị 。 言ngôn 無vô 漏lậu 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 二Nhị 乘Thừa 真chân 位vị 者giả 。 且thả 據cứ 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 真chân 未vị 出xuất 界giới 者giả 而nhi 為vi 言ngôn 也dã 。 言ngôn 變biến 易dị 陰ấm 入nhập 界giới 即tức 五ngũ 人nhân 位vị 者giả 。 變biến 易dị 之chi 言ngôn 。 須tu 該cai 方phương 便tiện 。 實thật 報báo 二nhị 土thổ/độ 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 惑hoặc 盡tận 出xuất 界giới 生sanh 方phương 便tiện 土thổ/độ 。 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 見kiến 思tư 盡tận 者giả 及cập 圓viên 十thập 信tín 四tứ 住trụ 已dĩ 斷đoạn 。 此thử 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 生sanh 方phương 便tiện 。 圓viên 初sơ 住trụ 去khứ 。 別biệt 登đăng 地địa 去khứ 。 捨xả 報báo 亦diệc 生sanh 變biến 易dị 之chi 土thổ/độ 。 乃nãi 實thật 報báo 也dã 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 只chỉ 是thị 果quả 地địa 二Nhị 乘Thừa 及cập 衍diễn 三tam 教giáo 斷đoạn 惑hoặc 菩Bồ 薩Tát 生sanh 界giới 外ngoại 者giả 。 名danh 為vi 五ngũ 人nhân 。 唯duy 取thủ 妙diệu 覺giác 為vi 佛Phật 位vị 耳nhĩ 。

四tứ 六lục 時thời 五ngũ 悔hối 為vi 入nhập 位vị 方phương 便tiện 。 他tha 不bất 明minh 之chi 。 將tương 何hà 以dĩ 為vi 圓viên 行hành 之chi 始thỉ 。

釋thích 曰viết 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 修tu 習tập 方phương 便tiện 通thông 如như 上thượng 說thuyết 。 唯duy 法pháp 華hoa 中trung 別biệt 約ước 六lục 時thời 五ngũ 悔hối 重trọng/trùng 作tác 方phương 便tiện 。 乃nãi 至chí 云vân 。 今kim 於ư 道Đạo 場Tràng 日nhật 夜dạ 六lục 時thời 。 勤cần 行hành 五ngũ 悔hối 助trợ 開khai 觀quán 門môn 。 一nhất 心tâm 三tam 諦đế 豁hoát 爾nhĩ 開khai 明minh 。 圓viên 解giải 成thành 就tựu 正chánh 信tín 堅kiên 固cố 。 即tức 初sơ 隨tùy 喜hỷ 位vị 也dã 。 初sơ 品phẩm 既ký 爾nhĩ 。 乃nãi 至chí 五ngũ 品phẩm 及cập 以dĩ 十thập 信tín 五ngũ 悔hối 益ích 勤cần 。 三tam 諦đế 愈dũ 發phát 。 五ngũ 十thập 挍giảo 計kế 經Kinh 云vân 。 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 猶do 修tu 五ngũ 悔hối 求cầu 入nhập 至chí 極cực 。 世thế 有hữu 無vô 慙tàm 之chi 人nhân 見kiến 修tu 行hành 者giả 指chỉ 目mục 而nhi 笑tiếu 。 況huống 茲tư 五ngũ 悔hối 出xuất 自tự 大Đại 乘Thừa 。 法pháp 華hoa 五ngũ 悔hối 普phổ 賢hiền 觀quán 說thuyết 。 豈khởi 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 識thức 位vị 行hành 不bất 及cập 爾nhĩ 耶da 。 他tha 宗tông 不bất 明minh 。 灼chước 然nhiên 無vô 以dĩ 為vi 圓viên 行hành 始thỉ 。

九cửu 安an 忍nhẫn 四tứ 者giả 。 一nhất 雖tuy 行hành 六Lục 度Độ 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 。 即tức 位vị 未vị 深thâm 因nhân 生sanh 違vi 順thuận 。 他tha 不bất 弁# 此thử 。 牽khiên 破phá 觀quán 心tâm 不bất 入nhập 六lục 根căn 。 良lương 由do 於ư 此thử 。

釋thích 曰viết 。 雖tuy 行hành 六Lục 度Độ 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 。 結kết 前tiền 也dã 。 即tức 位vị 未vị 深thâm 者giả 。 生sanh 後hậu 也dã 。 始thỉ 於ư 觀quán 陰ấm 逮đãi 今kim 識thức 知tri 次thứ 位vị 。 所sở 修tu 觀quán 法pháp 已dĩ 歷lịch 八bát 乘thừa 。 蔽tế 障chướng 雖tuy 息tức 。 觀quán 慧tuệ 雖tuy 明minh 。 或hoặc 未vị 入nhập 品phẩm 。 或hoặc 入nhập 初sơ 品phẩm 。 故cố 云vân 即tức 位vị 未vị 深thâm 。 以dĩ 未vị 深thâm 故cố 因nhân 生sanh 違vi 順thuận 。 違vi 即tức 惡ác 也dã 。 順thuận 即tức 善thiện 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 那na 得đắc 薄bạc 證chứng 片phiến 禪thiền 即tức 以dĩ 為vi 喜hỷ 。 才tài 見kiến 少thiểu 惡ác 即tức 以dĩ 為vi 憂ưu 。 又hựu 名danh 譽dự 利lợi 養dưỡng 眷quyến 屬thuộc 等đẳng 是thị 輭nhuyễn 賊tặc 也dã 。 煩phiền 惱não 見kiến 慢mạn 等đẳng 是thị 強cường/cưỡng 賊tặc 也dã 。 違vi 順thuận 可khả 知tri 。 故cố 令linh 行hành 者giả 深thâm 知tri 違vi 順thuận 苦khổ 到đáo 求cầu 哀ai 。 策sách 進tiến 觀quán 法pháp 得đắc 入nhập 五ngũ 品phẩm 及cập 以dĩ 六lục 根căn 。 他tha 宗tông 縱túng/tung 有hữu 明minh 觀quán 行hành 者giả 。 而nhi 不bất 辨biện 此thử 違vi 順thuận 之chi 相tướng 。 牽khiên 順thuận 觀quán 心tâm 尚thượng 不bất 入nhập 品phẩm 。 況huống 六lục 根căn 耶da 。

二nhị 事sự 理lý 雖tuy 即tức 。 須tu 知tri 此thử 位vị 煩phiền 惱não 全toàn 在tại 。 豈khởi 以dĩ 麤thô 心tâm 暫tạm 時thời 少thiểu 息tức 。 便tiện 計kế 此thử 相tương/tướng 而nhi 為vi 果quả 頭đầu 。 若nhược 歎thán 為vi 果quả 頭đầu 。 慙tàm 不bất 敢cảm 受thọ 。 若nhược 降giáng/hàng 為vi 凡phàm 下hạ 。 仍nhưng 復phục 鄙bỉ 之chi 。 二nhị 楹doanh 中trung 間gian 無vô 所sở 名danh 也dã 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 初sơ 品phẩm 挍giảo 量lượng 他tha 己kỷ 無vô 分phần/phân 。

釋thích 曰viết 。 煩phiền 惱não 全toàn 在tại 等đẳng 者giả 。 此thử 明minh 名danh 字tự 即tức 。 人nhân 發phát 深thâm 陰ấm 解giải 。 或hoặc 得đắc 片phiến 禪thiền 。 見kiến 思tư 。 塵trần 沙sa 。 無vô 明minh 三tam 惑hoặc 宛uyển 然nhiên 全toàn 在tại 。 雖tuy 猶do 觀quán 力lực 麤thô 心tâm 少thiểu 息tức 。 無vô 謂vị 此thử 相tương/tướng 便tiện 為vi 果quả 頭đầu 。 果quả 頭đầu 者giả 。 證chứng 果Quả 之chi 極cực 。 故cố 云vân 果quả 頭đầu 。 若nhược 有hữu 人nhân 來lai 。 讚tán 嘆thán 於ư 己kỷ 為vi 果quả 頭đầu 者giả 。 深thâm 生sanh 慙tàm 愧quý 。 不bất 敢cảm 當đương 之chi 。 若nhược 為vì 他tha 人nhân 。 降giáng/hàng 為vi 凡phàm 下hạ 仍nhưng 又hựu 鄙bỉ 惡ác 。 不bất 肯khẳng 甘cam 之chi 。 上thượng 非phi 佛Phật 果Quả 。 下hạ 非phi 凡phàm 下hạ 。 兩lưỡng 楹doanh 中trung 間gian 無vô 所sở 名danh 也dã 。 二nhị 楹doanh 者giả 。 兩lưỡng 柱trụ 之chi 間gian 也dã 。 當đương 知tri 此thử 人nhân 。 若nhược 以dĩ 初sơ 品phẩm 撿kiểm 校giảo 忖thốn 量lượng 尚thượng 已dĩ 無vô 分phần/phân 。 況huống 餘dư 品phẩm 餘dư 位vị 耶da 。

三tam 內nội 外ngoại 違vi 順thuận 俱câu 安an 忍nhẫn 。 故cố 須tu 明minh 識thức 能năng 忍nhẫn 所sở 忍nhẫn 。

釋thích 曰viết 。 見kiến 慢mạn 煩phiền 惱não 內nội 也dã 違vi 也dã 所sở 安an 忍nhẫn 也dã 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 能năng 安an 忍nhẫn 也dã 。 名danh 譽dự 利lợi 養dưỡng 眷quyến 屬thuộc 等đẳng 外ngoại 也dã 順thuận 也dã 所sở 安an 忍nhẫn 也dã 。 莫mạc 著trước 莫mạc 受thọ 縮súc 德đức 露lộ 玼# 一nhất 舉cử 萬vạn 里lý 能năng 安an 忍nhẫn 也dã 。 故cố 云vân 明minh 識thức 能năng 忍nhẫn 所sở 忍nhẫn 。

四tứ 以dĩ 三tam 術thuật 自tự 安an 令linh 入nhập 後hậu 位vị 。

釋thích 曰viết 。 三tam 術thuật 有hữu 內nội 外ngoại 。 內nội 謂vị 三tam 觀quán 。 外ngoại 謂vị 莫mạc 著trước 等đẳng 。 能năng 以dĩ 此thử 術thuật 善thiện 安an 止Chỉ 觀Quán 。 則tắc 內nội 外ngoại 妨phương 障chướng 寂tịch 然nhiên 不bất 生sanh 。 穩ổn 入nhập 後hậu 位vị 六lục 根căn 淨tịnh 矣hĩ 。

十thập 離ly 愛ái 四tứ 者giả 。 一nhất 三tam 界giới 愛ái 斷đoạn 仍nhưng 受thọ 愛ái 名danh 。

釋thích 曰viết 。 能năng 安an 忍nhẫn 故cố 得đắc 入nhập 十thập 信tín 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 三tam 界giới 見kiến 愛ái 悉tất 已dĩ 除trừ 斷đoạn 。 愛ái 味vị 相tương 似tự 中trung 道Đạo 法Pháp 塵trần 。 此thử 愛ái 即tức 是thị 別biệt 愛ái 故cố 也dã 。

二nhị 此thử 頂đảnh 墮đọa 名danh 不bất 同đồng 退thoái 墮đọa 。

釋thích 曰viết 。 十thập 信tín 相tương 似tự 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 此thử 墮đọa 但đãn 取thủ 著trước 相tương 似tự 中trung 。 不bất 進tiến 後hậu 位vị 。 名danh 之chi 為vi 墮đọa 。 既ký 斷đoạn 見kiến 思tư 長trường/trưởng 別biệt 苦khổ 海hải 。 故cố 無vô 退thoái 墮đọa 惡ác 道đạo 之chi 義nghĩa 。 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 頂đảnh 位vị 則tắc 有hữu 二nhị 墮đọa 。 一nhất 者giả 不bất 進tiến 不bất 退thoái 。 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 二nhị 者giả 造tạo 業nghiệp 墮đọa 惡ác 名danh 為vi 退thoái 墮đọa 。 今kim 非phi 退thoái 墮đọa 。 故cố 云vân 不bất 同đồng 通thông 別biệt 二nhị 教giáo 。 比tỉ 說thuyết 可khả 知tri 。

三tam 受thọ 此thử 互hỗ 用dụng 得đắc 法Pháp 愛ái 名danh 。

釋thích 曰viết 。 受thọ 此thử 互hỗ 用dụng 者giả 。 既ký 破phá 見kiến 思tư 入nhập 相tương 似tự 位vị 。 故cố 能năng 六lục 根căn 更cánh 相tương 互hỗ 用dụng 。 且thả 如như 肉nhục 眼nhãn 能năng 見kiến 大Đại 千Thiên 麤thô 細tế 之chi 色sắc 。 山sơn 川xuyên 石thạch 壁bích 不bất 能năng 為vi 障chướng 。 眼nhãn 亦diệc 能năng 聞văn 大Đại 千Thiên 界Giới 聲thanh 。 眼nhãn 亦diệc 能năng 齅khứu 大Đại 千Thiên 界Giới 香hương 。 眼nhãn 亦diệc 能năng 了liễu 大Đại 千Thiên 界Giới 味vị 。 眼nhãn 亦diệc 能năng 覺giác 大Đại 千Thiên 界Giới 觸xúc 。 眼nhãn 亦diệc 能năng 思tư 大Đại 千Thiên 界Giới 法pháp 。 眼nhãn 根căn 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 根căn 皆giai 然nhiên 。 功công 由do 相tương 似tự 三tam 諦đế 顯hiển 發phát 。 初sơ 入nhập 此thử 位vị 勝thắng 用dụng 如như 此thử 。 耽đam 味vị 愛ái 著trước 故cố 名danh 法pháp 愛ái 。

四tứ 此thử 位vị 向hướng 後hậu 復phục 須tu 入nhập 位vị 。

釋thích 曰viết 。 此thử 位vị 向hướng 後hậu 者giả 。 此thử 位vị 乃nãi 指chỉ 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 於ư 相tương 似tự 中Trung 道Đạo 妙diệu 理lý 。 不bất 生sanh 愛ái 著trước 。 名danh 離ly 似tự 愛ái 。 似tự 愛ái 離ly 已dĩ 得đắc 入nhập 真chân 位vị 。 真chân 位vị 復phục 須tu 位vị 位vị 離ly 愛ái 名danh 離ly 真chân 愛ái 。 位vị 位vị 深thâm 觀quán 捨xả 當đương 位vị 著trước 。 至chí 入nhập 妙diệu 覺giác 。 方phương 得đắc 究cứu 竟cánh 豁hoát 同đồng 真chân 淨tịnh 耳nhĩ 。

止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 隨Tùy 釋Thích 卷quyển 第đệ 三tam