始thỉ 終chung 心tâm 要yếu 注chú

荊kinh 溪khê 大đại 師sư 。 湛trạm 然nhiên 。 述thuật 。

永vĩnh 嘉gia 沙Sa 門Môn 。 從tùng 義nghĩa 。 注chú 。

在tại 因nhân 名danh 始thỉ 。 至chí 果quả 為vi 終chung 。 因nhân 果quả 雖tuy 殊thù 。 諦đế 德đức 無vô 別biệt 。 圓viên 頓đốn 上thượng 乘thừa 。 旨chỉ 歸quy 於ư 此thử 。 所sở 以dĩ 荊kinh 溪khê 立lập 於ư 心tâm 要yếu 。

夫phu 三tam 諦đế 者giả 。 天thiên 然nhiên 之chi 性tánh 德đức 也dã 。

上thượng 句cú 標tiêu 指chỉ 。 下hạ 句cú 發phát 歎thán 。 天thiên 然nhiên 者giả 如như 天thiên 之chi 然nhiên 。 亦diệc 名danh 自tự 然nhiên 。 問vấn 。 此thử 與dữ 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 何hà 別biệt 。 答đáp 。 外ngoại 道đạo 所sở 執chấp 已dĩ 為vi 三tam 藏tạng 所sở 破phá 。 那na 忽hốt 謂vị 同đồng 圓viên 頓đốn 諦đế 理lý 。

復phục 次thứ 。 應ưng 知tri 若nhược 從tùng 破phá 計kế 。 須tu 蕩đãng 自tự 然nhiên 。 破phá 計kế 雖tuy 爾nhĩ 。 理lý 必tất 自tự 然nhiên 。 是thị 則tắc 自tự 行hành 。 乃nãi 遣khiển 執chấp 惰nọa 。 隨tùy 緣duyên 無vô 妨phương 作tác 斯tư 說thuyết 也dã 。 至chí 於ư 下hạ 文văn 。 含hàm 生sanh 本bổn 具cụ 。 祕bí 藏tạng 不bất 顯hiển 。 由do 三tam 惑hoặc 覆phú 。 亦diệc 應ưng 準chuẩn 今kim 料liệu 簡giản 。 顯hiển 示thị 舉cử 一nhất 例lệ 。 諸chư 無vô 勞lao 委ủy 述thuật 。

中trung 諦đế 者giả 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 。 真Chân 諦Đế 者giả 泯mẫn 一nhất 切thiết 法pháp 。 俗tục 諦đế 者giả 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。

別biệt 示thị 解giải 釋thích 三tam 諦đế 相tướng 也dã 。 中trung 者giả 。 不bất 偏thiên 二nhị 邊biên 也dã 。 諦đế 者giả 。 審thẩm 而nhi 無vô 虗hư 也dã 。 統thống 者giả 。 總tổng 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 二nhị 邊biên 之chi 法pháp 也dã 。 真chân 者giả 。 無vô 偽ngụy 妄vọng 也dã 。 泯mẫn 。 亡vong 泯mẫn 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 三tam 千thiên 之chi 法pháp 也dã 。 俗tục 者giả 。 世thế 俗tục 也dã 。 立lập 者giả 。 建kiến 立lập 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 百bách 界giới 之chi 法pháp 也dã 。 當đương 知tri 此thử 約ước 。 三tam 諦đế 別biệt 明minh 。 若nhược 從tùng 通thông 說thuyết 。 應ưng 云vân 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 。 無vô 真chân 無vô 俗tục 而nhi 不bất 中trung 。 則tắc 三tam 諦đế 皆giai 統thống 理lý 而nhi 絕tuyệt 待đãi 也dã 。 一nhất 真chân 一nhất 切thiết 真chân 。 無vô 中trung 無vô 俗tục 而nhi 不bất 真chân 。 則tắc 三tam 諦đế 俱câu 亡vong 泯mẫn 而nhi 無vô 相tướng 也dã 。 一nhất 俗tục 一nhất 切thiết 俗tục 。 無vô 中trung 無vô 真chân 而nhi 不bất 俗tục 。 則tắc 三tam 諦đế 並tịnh 建kiến 立lập 而nhi 宛uyển 然nhiên 也dã 。

舉cử 一nhất 即tức 三tam 。 非phi 前tiền 後hậu 也dã 。 含hàm 生sanh 本bổn 具cụ 。 非phi 造tạo 作tác 之chi 所sở 得đắc 也dã 。

上thượng 兩lưỡng 句cú 。 示thị 三tam 諦đế 融dung 即tức 顯hiển 。 非phi 縱tung 橫hoành 之chi 殊thù 異dị 也dã 。 下hạ 二nhị 句cú 。 明minh 三tam 諦đế 本bổn 具cụ 。 彰chương 無vô 作tác 之chi 妙diệu 法Pháp 也dã 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 者giả 。 舉cử 其kỳ 中trung 諦đế 。 非phi 真chân 非phi 俗tục 當đương 體thể 泯mẫn 法pháp 。 復phục 名danh 真Chân 諦Đế 。 常thường 自tự 建kiến 立lập 。 又hựu 為vi 俗tục 諦đế 。 中trung 諦đế 之chi 一nhất 即tức 三tam 。 既ký 然nhiên 真chân 俗tục 之chi 二nhị 即tức 三tam 亦diệc 爾nhĩ 。 準chuẩn 諸chư 祖tổ 誥# 。 亦diệc 應ưng 更cánh 云vân 即tức 三tam 而nhi 一nhất 有hữu 可khả 相tương 離ly 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 不bất 可khả 相tương/tướng 混hỗn 。 非phi 三tam 非phi 一nhất 。 三tam 一nhất 宛uyển 然nhiên 。 會hội 之chi 彌di 分phần/phân 。 派phái 之chi 常thường 合hợp 。 橫hoạnh/hoành 之chi 復phục 高cao 。 竪thụ 之chi 又hựu 廣quảng 。 明minh 鏡kính 等đẳng 譬thí 。 真chân 好hảo/hiếu 研nghiên 詳tường 。 勿vật 見kiến 三tam 一nhất 。 相tương/tướng 即tức 之chi 故cố 。 便tiện 乃nãi 不bất 許hứa 俗tục 諦đế 世thế 法pháp 。 真Chân 諦Đế 亡vong 泯mẫn 。 中trung 諦đế 絕tuyệt 俗tục 。 言ngôn 洋dương 洋dương 豈khởi 可khả 誣vu 哉tai 。

悲bi 夫phu 祕bí 藏tạng 不bất 顯hiển 。 盖# 三tam 惑hoặc 之chi 所sở 覆phú 也dã 。

三tam 諦đế 微vi 妙diệu 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 。 稱xưng 之chi 為vi 祕bí 。 法Pháp 界Giới 包bao 用dụng 不bất 可khả 盡tận 目mục 之chi 。 為vi 藏tạng 性tánh 。 雖tuy 微vi 妙diệu 。 濁trược 成thành 本bổn 有hữu 。 譬thí 如như 鏡kính 天thiên 。 喻dụ 若nhược 塵trần 雲vân 。 今kim 此thử 總tổng 明minh 。 次thứ 文văn 別biệt 爾nhĩ 。

故cố 無vô 明minh 。 翳ế 乎hồ 法pháp 性tánh 。 塵trần 沙sa 障chướng 乎hồ 化hóa 導đạo 。 見kiến 思tư 阻trở 乎hồ 空không 寂tịch 。

無vô 明minh 者giả 。 不bất 了liễu 法Pháp 界Giới 。 無vô 所sở 明minh 也dã 。 塵trần 沙sa 者giả 。 譬thí 無vô 知tri 之chi 數số 多đa 也dã 。 見kiến 思tư 者giả 。 從tùng 解giải 等đẳng 立lập 名danh 也dã 。 應ưng 知tri 三tam 惑hoặc 皆giai 是thị 性tánh 具cụ 。 同đồng 體thể 為vi 障chướng 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 文văn 云vân 翳ế 障chướng 阻trở 者giả 。 異dị 其kỳ 文văn 耳nhĩ 。

然nhiên 茲tư 三tam 惑hoặc 乃nãi 體thể 上thượng 之chi 虗hư 妄vọng 也dã 。

結kết 指chỉ 惑hoặc 障chướng 都đô 非phi 真chân 實thật 空không 華hoa 之chi 譬thí 。 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 。

於ư 是thị 大đại 覺giác 慈từ 尊tôn 。 喟vị 然nhiên 歎thán 曰viết 。

大đại 覺giác 即tức 妙diệu 覺giác 。 喟vị 然nhiên 歎thán 聲thanh 也dã 。

真Chân 如Như 界giới 內nội 絕tuyệt 生sanh 佛Phật 之chi 假giả 名danh 。 平bình 等đẳng 慧tuệ 中trung 無vô 自tự 他tha 之chi 形hình 相tướng 。

通thông 指chỉ 三tam 諦đế 以dĩ 為vi 真Chân 如Như 及cập 平bình 等đẳng 慧tuệ 。 絕tuyệt 名danh 離ly 相tương/tướng 。

但đãn 以dĩ 眾chúng 生sanh 妄vọng 想tưởng 。 不bất 自tự 證chứng 得đắc 。 莫mạc 之chi 能năng 返phản 也dã 。 由do 是thị 立lập 乎hồ 三tam 觀quán 。 破phá 乎hồ 三tam 惑hoặc 。 證chứng 乎hồ 三tam 智trí 。 成thành 乎hồ 三tam 德đức 。

眾chúng 生sanh 在tại 迷mê 。 未vị 能năng 復phục 性tánh 。 是thị 故cố 須tu 明minh 惑hoặc 觀quán 等đẳng 說thuyết 。 全toàn 性tánh 起khởi 脩tu 。 性tánh 無vô 所sở 移di 。 全toàn 脩tu 在tại 性tánh 。 脩tu 常thường 宛uyển 爾nhĩ 。 一nhất 家gia 所sở 立lập 三tam 諦đế 。 文văn 在tại 瓔anh 珞lạc 。 仁nhân 王vương 兩lưỡng 經kinh 。 三tam 觀quán 文văn 出xuất 瓔anh 珞lạc 經kinh 下hạ 卷quyển 。 三tam 惑hoặc 準chuẩn 大đại 品phẩm 大đại 論luận 而nhi 開khai 。 三tam 智trí 具cụ 如như 大đại 品phẩm 三tam 智trí 品phẩm 中trung 。 三tam 德đức 備bị 在tại 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。

空không 觀quán 者giả 。 破phá 見kiến 思tư 惑hoặc 。 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 成thành 般Bát 若Nhã 德đức 。 假giả 觀quán 者giả 。 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 證chứng 道đạo 種chủng 智trí 。 成thành 解giải 脫thoát 德đức 。 中trung 觀quán 者giả 。 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 證chứng 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 成thành 法Pháp 身thân 德đức 。

一nhất 念niệm 無vô 相tướng 謂vị 之chi 空không 。 無vô 法pháp 不bất 備bị 謂vị 之chi 假giả 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 謂vị 之chi 中trung 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 寂tịch 一nhất 相tương/tướng 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 知tri 十thập 法Pháp 界Giới 諸chư 種chủng 差sai 異dị 為vi 道đạo 種chủng 智trí 。 知tri 於ư 二nhị 邊biên 無vô 非phi 中trung 道đạo 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 照chiếu 明minh 為vi 般Bát 若Nhã 。 解giải 縛phược 名danh 解giải 脫thoát 。 清thanh 淨tịnh 名danh 法Pháp 身thân 。 皆giai 具cụ 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 謂vị 之chi 德đức 。

然nhiên 茲tư 三tam 惑hoặc 。 三tam 觀quán 。 三tam 智trí 。 三tam 德đức 。 非phi 各các 別biệt 也dã 。 非phi 異dị 時thời 也dã 。 天thiên 然nhiên 之chi 理lý 。 具cụ 諸chư 法pháp 故cố 。

上thượng 文văn 別biệt 示thị 。 恐khủng 謂vị 縱tung 橫hoành 。 故cố 茲tư 。 融dung 即tức 顯hiển 。 非phi 別biệt 異dị 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 三tam 惑hoặc 一nhất 念niệm 中trung 破phá 。 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 中trung 脩tu 。 三tam 智trí 一nhất 念niệm 而nhi 證chứng 。 三tam 德đức 一nhất 心tâm 而nhi 成thành 。 惑hoặc 觀quán 一nhất 如như 。 智trí 德đức 無vô 別biệt 。 苟cẩu 非phi 性tánh 具cụ 。 寧ninh 免miễn 異dị 殊thù 。 山sơn 門môn 教giáo 觀quán 。 永vĩnh 異dị 諸chư 家gia 。 超siêu 過quá 眾chúng 說thuyết 。 良lương 在tại 茲tư 焉yên 。

然nhiên 此thử 三tam 諦đế 。 性tánh 之chi 自tự 爾nhĩ 。

重trọng/trùng 歎thán 三tam 諦đế 非phi 作tác 所sở 成thành 。

迷mê 茲tư 三tam 諦đế 。 轉chuyển 成thành 三tam 惑hoặc 。 惑hoặc 破phá 藉tạ 乎hồ 三tam 觀quán 。 觀quán 成thành 證chứng 乎hồ 三tam 智trí 。 智trí 成thành 成thành 乎hồ 三tam 德đức 。

自tự 迷mê 之chi 悟ngộ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 由do 。 文văn 中trung 五ngũ 三tam 。 秪# 是thị 一nhất 三tam 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 因nhân 果quả 理lý 同đồng 。

從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 非phi 漸tiệm 修tu 也dã 。

性tánh 德đức 之chi 行hành 。 異dị 乎hồ 歷lịch 別biệt 。

說thuyết 之chi 次thứ 第đệ 。 理lý 非phi 次thứ 第đệ 。

言ngôn 不bất 頓đốn 顯hiển 。 故cố 有hữu 前tiền 後hậu 。 若nhược 論luận 其kỳ 理lý 。 實thật 在tại 剎sát 那na 。 其kỳ 理lý 者giả 。 何hà 三tam 千thiên 三tam 諦đế 。

大đại 綱cương 如như 此thử 。 網võng 目mục 可khả 尋tầm 矣hĩ 。

諦đế 德đức 宏hoành 深thâm 。 故cố 曰viết 大đại 綱cương 。 諸chư 法pháp 廣quảng 多đa 。 號hiệu 為vi 網võng 目mục 。 華hoa 嚴nghiêm 名danh 法Pháp 界Giới 。 方Phương 等Đẳng 為vi 實thật 相tướng 。 般Bát 若Nhã 稱xưng 佛Phật 母mẫu 。 法pháp 華hoa 號hiệu 髻kế 珠châu 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 佛Phật 師sư 。 三tam 諦đế 是thị 一nhất 法pháp 。 佛Phật 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 龍long 猛mãnh 悟ngộ 之chi 而nhi 造tạo 論luận 。 智trí 者giả 得đắc 之chi 以dĩ 開khai 拓thác 。 荊kinh 溪khê 傳truyền 之chi 為vi 心tâm 要yếu 。 是thị 則tắc 十thập 方phương 大đại 覺giác 諸chư 祖tổ 所sở 傳truyền 莫mạc 不bất 歸quy 乎hồ 諦đế 德đức 祕bí 藏tạng 。 像tượng 末mạt 惰nọa 澆kiêu 。 信tín 心tâm 寡quả 薄bạc 。 如như 斯tư 法Pháp 門môn 不bất 能năng 宗tông 重trọng/trùng 。 而nhi 更cánh 別biệt 求cầu 心tâm 要yếu 之chi 術thuật 。 良lương 由do 近cận 代đại 習tập 大Đại 乘Thừa 者giả 雜tạp 濫lạm 故cố 也dã 。

始thỉ 終chung 心tâm 要yếu 注chú (# 終chung )#