紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 卷quyển 之chi 九cửu 明minh 。 憨# 山sơn 德đức 清thanh 。 閱duyệt 。 法pháp 語ngữ 長trường/trưởng 松tùng 茹như 退thoái 序tự 憨# 憨# 子tử 。 不bất 知tri 何hà 許hứa 人nhân 。 其kỳ 應ưng 物vật 之chi 際tế 。 多đa 出xuất 入nhập 乎hồ 孔khổng 老lão 之chi 樊phàn 。 然nhiên 終chung 以dĩ 釋Thích 氏thị 為vi 歇hiết 心tâm 之chi 地địa 。 其kỳ 所sở 著trước 書thư 。 曰viết 茹như 退thoái 者giả 。 乃nãi 自tự 貶biếm 。 非phi 暴bạo 耀diệu 也dã 。 夫phu 何hà 故cố 。 立lập 言ngôn 不bất 難nan 。 難nạn/nan 於ư 明minh 理lý 。 明minh 理lý 不bất 難nan 。 難nạn/nan 於ư 治trị 情tình 。 能năng 以dĩ 理lý 治trị 情tình 。 則tắc 理lý 愈dũ 明minh 。 理lý 愈dũ 明minh 。 則tắc 光quang 大đại 。 故cố 其kỳ 所sở 立lập 之chi 言ngôn 。 天thiên 下hạ 則tắc 之chi 。 鬼quỷ 神thần 尊tôn 而nhi 訶ha 護hộ 之chi 。 憨# 憨# 子tử 自tự 知tri 不bất 能năng 。 以dĩ 理lý 治trị 情tình 。 以dĩ 飲ẩm 食thực 不bất 節tiết 而nhi 致trí 病bệnh 。 病bệnh 生sanh 復phục 不bất 畏úy 死tử 。 猶do 妄vọng 著trước 書thư 。 譬thí 如như 牛ngưu 馬mã 。 不bất 能năng 力lực 耕canh 致trí 遠viễn 。 枉uổng 費phí 水thủy 草thảo 之chi 餘dư 。 唯duy 所sở 退thoái 者giả 存tồn 焉yên 耳nhĩ 。 名danh 其kỳ 書thư 曰viết 茹như 退thoái 。 不bất 亦diệc 宜nghi 乎hồ 。 雖tuy 然nhiên 迫bách 而nhi 後hậu 應ưng 。 與dữ 夫phu 不bất 扣khấu 而nhi 自tự 鳴minh 者giả 。 不bất 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 也dã 。 潯# 陽dương 有hữu 匡khuông 石thạch 子tử 者giả 。 謂vị 憨# 憨# 子tử 曰viết 。 石thạch 兄huynh 來lai 慈từ 。 搆câu 長trường/trưởng 松tùng 館quán 於ư 此thử 。 有hữu 年niên 數số 矣hĩ 。 徒đồ 廠xưởng 然nhiên 於ư 青thanh 松tùng 白bạch 雲vân 之chi 閒gian/nhàn 。 且thả 岷# 江giang 濤đào 生sanh 。 聲thanh 襍tập 鐘chung 梵Phạm 。 境cảnh 不bất 可khả 謂vị 不bất 幽u 也dã 。 然nhiên 未vị 得đắc 高cao 人nhân 勝thắng 士sĩ 。 擊kích 無vô 生sanh 之chi 磬khánh 。 震chấn 緣duyên 生sanh 之chi 夢mộng 。 則tắc 夢mộng 者giả 終chung 不bất 覺giác 矣hĩ 。 豈khởi 至chí 人nhân 之chi 存tồn 心tâm 乎hồ 哉tai 。 憨# 憨# 子tử 愀# 然nhiên 久cửu 之chi 。 曰viết 敢cảm 不bất 唯duy 命mạng 乃nãi 長trường/trưởng 長trường/trưởng 松tùng 為vi 牛ngưu 馬mã 焉yên 。 長trường/trưởng 松tùng 茹như 退thoái 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 。 何hà 謂vị 也dã 。 心tâm 不bất 自tự 心tâm 。 由do 塵trần 發phát 知tri 。 塵trần 不bất 自tự 塵trần 。 由do 心tâm 立lập 塵trần 。 由do 塵trần 發phát 知tri 。 知tri 果quả 有hữu 哉tai 。 由do 心tâm 立lập 塵trần 。 塵trần 果quả 有hữu 哉tai 。 心tâm 塵trần 既ký 無vô 。 誰thùy 為vi 共cộng 者giả 。 若nhược 謂vị 無vô 因nhân 。 烏ô 有hữu 是thị 處xứ 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 本bổn 皆giai 無vô 生sanh 。 謂vị 有hữu 生sanh 者giả 情tình 計kế 耳nhĩ 。 非phi 理lý 也dã 。 故cố 曰viết 。 以dĩ 理lý 治trị 情tình 。 如như 春xuân 消tiêu 冰băng 。 千thiên 年niên 暗ám 室thất 。 一nhất 燈đăng 能năng 明minh 。 一nhất 燈đăng 之chi 明minh 。 微vi 吹xuy 能năng 冥minh 。 明minh 暗ám 果quả 有hữu 常thường 哉tai 。 如như 明minh 暗ám 有hữu 常thường 。 則tắc 能năng 見kiến 明minh 暗ám 者giả 非phi 常thường 矣hĩ 。 知tri 此thử 者giả 可khả 以dĩ 反phản 晝trú 為vi 夜dạ 。 反phản 夜dạ 為vi 晝trú 。 而nhi 能năng 晝trú 能năng 夜dạ 者giả 。 初sơ 無vô 晝trú 夜dạ 也dã 。 明minh 暗ám 無vô 代đại 謝tạ 。 謂vị 有hữu 代đại 謝tạ 者giả 。 隨tùy 分phân 別biệt 始thỉ 至chí 也dã 。 如như 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。 明minh 暗ám 何hà 在tại 。 悲bi 夫phu 。 明minh 則tắc 能năng 見kiến 。 暗ám 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 是thị 謂vị 塵trần 使sử 識thức 。 若nhược 識thức 能năng 使sử 塵trần 。 則tắc 明minh 暗ám 在tại 此thử 。 而nhi 不bất 在tại 彼bỉ 矣hĩ 。 故cố 曰viết 若nhược 能năng 轉chuyển 物vật 。 即tức 同đồng 如Như 來Lai 。 火hỏa 性tánh 無vô 我ngã 。 寄ký 於ư 諸chư 緣duyên 。 外ngoại 諸chư 緣duyên 而nhi 覓mịch 火hỏa 性tánh 。 何hà 異dị 離ly 波ba 覓mịch 水thủy 者giả 哉tai 。 火hỏa 性tánh 既ký 如như 此thử 。 彼bỉ 六lục 大đại 獨độc 不bất 然nhiên 乎hồ 。 噫# 。 道đạo 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 觸xúc 事sự 而nhi 真chân 。 聖thánh 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 體thể 之chi 即tức 神thần 。 今kim 觸xúc 事sự 不bất 能năng 真chân 。 體thể 之chi 不bất 能năng 神thần 。 葢# 分phân 別biệt 性tánh 未vị 亡vong 也dã 。 無vô 塵trần 智trí 亦diệc 未vị 明minh 也dã 。 明minh 暗ám 生sanh 晝trú 夜dạ 。 晝trú 夜dạ 生sanh 寒hàn 暑thử 。 寒hàn 暑thử 生sanh 古cổ 今kim 。 脫thoát 離ly 吾ngô 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 彼bỉ 皆giai 如như 石thạch 女nữ 生sanh 兒nhi 。 故cố 曰viết 。 十thập 世thế 古cổ 今kim 。 始thỉ 終chung 不bất 離ly 於ư 當đương 念niệm 。 又hựu 曰viết 。 覓mịch 心tâm 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 雖tuy 然nhiên 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 而nhi 有hữu 。 如như 無vô 可khả 得đắc 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 曷hạt 能năng 獨độc 存tồn 哉tai 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 不bất 許hứa 有hữu 識thức 。 此thử 古cổ 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 吾ngô 則tắc 不bất 然nhiên 。 眾chúng 人nhân 心tâm 中trung 。 不bất 許hứa 有hữu 如Như 來Lai 藏tạng 。 夫phu 何hà 故cố 。 凡phàm 聖thánh 皆giai 獨độc 立lập 故cố 。 譬thí 如như 一nhất 指chỉ 屈khuất 伸thân 。 正chánh 屈khuất 時thời 。 伸thân 何hà 所sở 有hữu 。 正chánh 伸thân 時thời 。 屈khuất 何hà 所sở 有hữu 。 一nhất 現hiện 前tiền 。 一nhất 不bất 現hiện 前tiền 。 固cố 不bất 同đồng 。 而nhi 全toàn 露lộ 指chỉ 體thể 。 本bổn 無vô 優ưu 劣liệt 。 故cố 曰viết 。 師sư 子tử 遊du 行hành 。 不bất 帶đái 伴bạn 侶lữ 。 空không 外ngoại 無vô 色sắc 。 色sắc 外ngoại 無vô 空không 。 空không 兮hề 色sắc 兮hề 。 根căn 情tình 而nhi 有hữu 。 外ngoại 情tình 而nhi 觀quán 。 則tắc 空không 色sắc 奚hề 寄ký 。 故cố 曰viết 。 情tình 為vi 化hóa 母mẫu 。 萬vạn 物vật 皆giai 子tử 。 母mẫu 亡vong 子tử 隨tùy 。 乃nãi 自tự 然nhiên 之chi 勢thế 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 有hữu 可khả 情tình 化hóa 。 空không 豈khởi 能năng 化hóa 。 憨# 憨# 子tử 曰viết 。 空không 待đãi 色sắc 有hữu 。 色sắc 化hóa 空không 殞vẫn 。 此thử 理lý 之chi 必tất 然nhiên 者giả 也dã 。 子tử 何hà 獨độc 疑nghi 。 道đạo 不bất 生sanh 虗hư 。 則tắc 有hữu 形hình 者giả 。 何hà 所sở 置trí 之chi 。 人nhân 心tâm 不bất 虗hư 。 則tắc 無vô 窮cùng 之chi 善thiện 。 自tự 何hà 出xuất 焉yên 。 故cố 曰viết 。 虗hư 則tắc 能năng 容dung 。 能năng 容dung 則tắc 大đại 。 大đại 則tắc 無vô 外ngoại 。 無vô 外ngoại 則tắc 獨độc 立lập 。 而nhi 獨độc 立lập 者giả 。 在tại 堯# 不bất 加gia 多đa 。 在tại 紂# 不bất 加gia 少thiểu 。 然nhiên 堯# 得đắc 之chi 。 紂# 失thất 之chi 也dã 。 性tánh 變biến 而nhi 為vi 情tình 。 情tình 變biến 而nhi 為vi 物vật 。 有hữu 能năng 泝tố 而nhi 上thượng 之chi 。 何hà 物vật 非phi 性tánh 。 五ngũ 行hành 相tương 生sanh 。 復phục 能năng 相tương/tướng 克khắc 。 天thiên 下hạ 好hảo/hiếu 生sanh 而nhi 惡ác 克khắc 。 殊thù 不bất 知tri 外ngoại 生sanh 無vô 克khắc 。 外ngoại 克khắc 無vô 生sanh 。 故cố 達đạt 者giả 。 知tri 生sanh 生sanh 克khắc 。 聞văn 死tử 不bất 惑hoặc 。 知tri 克khắc 生sanh 生sanh 。 聞văn 生sanh 不bất 盈doanh 。 出xuất 者giả 有hữu 隱ẩn 者giả 之chi 心tâm 。 處xử 者giả 有hữu 出xuất 者giả 之chi 情tình 。 皆giai 惑hoặc 也dã 。 夫phu 出xuất 而nhi 不bất 決quyết 。 為vi 忠trung 不bất 徹triệt 。 處xử 而nhi 不bất 果quả 。 是thị 謂vị 大đại 惑hoặc 。 噫# 。 大đại 惑hoặc 不bất 除trừ 。 雖tuy 處xứ 於ư 幽u 巖nham 深thâm 壑hác 之chi 閒gian/nhàn 。 何hà 異dị 市thị 朝triêu 。 見kiến 水thủy 不bất 能năng 渡độ 者giả 。 以dĩ 其kỳ 無vô 筏phiệt 。 見kiến 空không 不bất 能năng 蹈đạo 者giả 。 以dĩ 其kỳ 無vô 翼dực 。 然nhiên 筏phiệt 與dữ 翼dực 。 皆giai 屬thuộc 於ư 木mộc 。 木mộc 生sanh 於ư 土thổ/độ 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 是thị 見kiến 土thổ/độ 不bất 能năng 渡độ 。 不bất 能năng 蹈đạo 也dã 。 古cổ 之chi 人nhân 有hữu 知tri 於ư 此thử 者giả 。 故cố 能năng 不bất 筏phiệt 而nhi 浮phù 滄thương 海hải 。 不bất 翼dực 而nhi 履lý 太thái 空không 。 我ngã 不bất 待đãi 我ngã 。 而nhi 待đãi 於ư 物vật 。 物vật 不bất 待đãi 物vật 。 而nhi 待đãi 於ư 我ngã 。 兩lưỡng 者giả 相tương 待đãi 。 而nhi 物vật 我ngã 亢kháng 然nhiên 。 故cố 廣quảng 土thổ/độ 地địa 者giả 。 見kiến 物vật 而nhi 忘vong 我ngã 。 略lược 榮vinh 名danh 者giả 。 見kiến 我ngã 而nhi 忘vong 物vật 。 一nhất 忘vong 。 一nhất 不bất 忘vong 。 何hà 異dị 俱câu 不bất 忘vong 。 唯duy 俱câu 忘vong 者giả 。 可khả 以dĩ 役dịch 物vật 我ngã 。 鳥điểu 能năng 飛phi 。 魚ngư 能năng 游du 。 然nhiên 微vi 空không 水thủy 。 則tắc 翼dực 不bất 可khả 展triển 。 尾vĩ 不bất 能năng 動động 。 故cố 野dã 馬mã 奔bôn 於ư 遠viễn 郊giao 。 長trường/trưởng 風phong 游du 於ư 太thái 虗hư 。 苟cẩu 無vô 肆tứ 足túc 之chi 地địa 。 容dung 怒nộ 之chi 天thiên 。 則tắc 殆đãi 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 君quân 子tử 之chi 處xứ 小tiểu 人nhân 。 若nhược 不bất 能năng 使sử 之chi 各các 得đắc 其kỳ 所sở 。 用dụng 而nhi 不bất 棄khí 。 則tắc 君quân 子tử 聞văn 道đạo 。 奚hề 益ích 於ư 世thế 。 待đãi 欲dục 熾sí 。 始thỉ 乃nãi 治trị 之chi 。 何hà 異dị 一nhất 杯# 之chi 水thủy 。 救cứu 積tích 薪tân 之chi 火hỏa 也dã 。 唯duy 為vi 之chi 於ư 未vị 有hữu 。 所sở 謂vị 未vị 昏hôn 而nhi 我ngã 本bổn 明minh 。 未vị 動động 而nhi 我ngã 本bổn 靜tĩnh 。 慎thận 之chi 可khả 耳nhĩ 。 如như 明minh 極cực 則tắc 照chiếu 生sanh 。 靜tĩnh 窮cùng 即tức 動động 起khởi 。 照chiếu 為vi 昏hôn 媒môi 。 起khởi 為vi 動động 引dẫn 。 故cố 聖thánh 人nhân 預dự 知tri 此thử 。 乃nãi 設thiết 止Chỉ 觀Quán 之chi 藥dược 。 治trị 昏hôn 動động 之chi 病bệnh 。 一nhất 朝triêu 病bệnh 除trừ 藥dược 廢phế 。 則tắc 向hướng 我ngã 本bổn 明minh 本bổn 靜tĩnh 者giả 。 又hựu 不bất 名danh 明minh 靜tĩnh 。 乃nãi 曰viết 。 定định 慧tuệ 者giả 。 葢# 不bất 欲dục 忘vong 其kỳ 復phục 性tánh 之chi 功công 也dã 。 飲ẩm 食thực 男nam 女nữ 。 眾chúng 人nhân 皆giai 欲dục 。 欲dục 而nhi 能năng 反phản 者giả 。 終chung 至chí 於ư 無vô 欲dục 。 嘻# 。 唯duy 無vô 欲dục 者giả 。 可khả 以dĩ 勞lao 天thiên 下hạ 。 可khả 以dĩ 安an 天thiên 下hạ 。 身thân 非phi 我ngã 有hữu 。 有hữu 之chi 者giả 愚ngu 也dã 。 破phá 愚ngu 莫mạc 若nhược 智trí 。 智trí 不bất 徒đồ 生sanh 。 必tất 生sanh 於ư 好hiếu 學học 。 學học 而nhi 能năng 辨biện 之chi 。 非phi 智trí 安an 至chí 此thử 。 故cố 曰viết 。 學học 非phi 是thị 道đạo 。 然nhiên 足túc 以dĩ 破phá 愚ngu 。 愚ngu 破phá 智trí 開khai 。 始thỉ 可khả 入nhập 道đạo 矣hĩ 。 能năng 病bệnh 病bệnh 者giả 。 病bệnh 奚hề 從tùng 生sanh 。 以dĩ 不bất 能năng 病bệnh 病bệnh 。 我ngã 故cố 病bệnh 焉yên 。 然nhiên 病bệnh 之chi 大đại 者giả 。 莫mạc 若nhược 生sanh 心tâm 。 心tâm 生sanh 則tắc 靡mĩ 所sở 不bất 至chí 矣hĩ 。 豈khởi 唯duy 病bệnh 哉tai 。 故cố 曰viết 。 眼nhãn 病bệnh 乎hồ 色sắc 。 耳nhĩ 病bệnh 乎hồ 聲thanh 。 心tâm 病bệnh 乎hồ 我ngã 。 唯duy 忘vong 我ngã 者giả 。 病bệnh 無vô 所sở 病bệnh 。 可khả 以dĩ 藥dược 天thiên 下hạ 之chi 病bệnh 。 松tùng 本bổn 無vô 聲thanh 。 風phong 入nhập 濤đào 生sanh 。 銅đồng 本bổn 非phi 鏡kính 。 鏡kính 成thành 生sanh 明minh 。 無vô 情tình 者giả 。 有hữu 情tình 之chi 待đãi 也dã 。 無vô 聲thanh 者giả 。 亦diệc 有hữu 聲thanh 之chi 待đãi 也dã 。 不bất 明minh 待đãi 明minh 。 明minh 即tức 不bất 明minh 。 聲thanh 即tức 無vô 聲thanh 。 情tình 即tức 無vô 情tình 。 故cố 曰viết 有hữu 待đãi 。 無vô 待đãi 者giả 。 皆giai 無vô 自tự 體thể 唯duy 自tự 心tâm 建kiến 故cố 。 達đạt 心tâm 無vô 我ngã 者giả 。 雖tuy 處xứ 吉cát 凶hung 之chi 域vực 。 而nhi 吉cát 凶hung 不bất 可khả 得đắc 而nhi 惑hoặc 。 無vô 物vật 不bất 神thần 。 不bất 神thần 有hữu 心tâm 。 心tâm 有hữu 而nhi 能năng 無vô 者giả 。 無vô 豈khởi 能năng 醉túy 哉tai 。 無vô 不bất 能năng 醉túy 。 有hữu 不bất 能năng 昧muội 。 可khả 以dĩ 顛điên 倒đảo 天thiên 地địa 。 有hữu 無vô 萬vạn 物vật 。 神thần 耶da 。 非phi 神thần 耶da 。 刻khắc 木mộc 為vi 魚ngư 。 魚ngư 腹phúc 空không 虗hư 。 以dĩ 物vật 擊kích 之chi 。 聲thanh 出xuất 於ư 無vô 。 無vô 能năng 出xuất 聲thanh 。 無vô 果quả 無vô 乎hồ 。 聲thanh 從tùng 無vô 出xuất 。 聲thanh 果quả 有hữu 乎hồ 。 噫# 。 舉cử 一nhất 類loại 諸chư 。 何hà 物vật 能năng 愚ngu 。 有hữu 形hình 至chí 大đại 者giả 。 莫mạc 若nhược 天thiên 地địa 。 無vô 形hình 至chí 大đại 者giả 。 莫mạc 若nhược 虗hư 空không 。 有hữu 道đạo 者giả 。 知tri 彼bỉ 二nhị 者giả 皆giai 自tự 心tâm 影ảnh 響hưởng 。 故cố 見kiến 空không 不bất 空không 。 見kiến 形hình 非phi 形hình 。 龍long 為vi 鱗lân 蟲trùng 之chi 長trường/trưởng 。 孰thục 不bất 賓tân 焉yên 。 然nhiên 長trường/trưởng 而nhi 有hữu 欲dục 。 則tắc 人nhân 可khả 以dĩ 豢# 之chi 。 豢# 之chi 者giả 犬khuyển 豕thỉ 也dã 。 今kim 龍long 亦diệc 可khả 豢# 之chi 。 豈khởi 真chân 龍long 也dã 哉tai 。 介giới 然nhiên 有hữu 知tri 。 唯duy 施thí 是thị 畏úy 。 此thử 老lão 氏thị 之chi 言ngôn 耳nhĩ 。 曹tào 溪khê 大đại 鑑giám 。 則tắc 曰viết 。 對đối 境cảnh 心tâm 數sổ 起khởi 。 菩Bồ 提Đề 作tác 麼ma 長trưởng 。 則tắc 又hựu 若nhược 有hữu 知tri 不bất 乖quai 無vô 知tri 也dã 。 老lão 乎hồ 。 曹tào 乎hồ 。 同đồng 乎hồ 。 異dị 乎hồ 。 吾ngô 不bất 得đắc 而nhi 知tri 。 付phó 之chi 副phó 墨mặc 之chi 子tử 。 俟sĩ 來lai 者giả 辨biện 之chi 。 今kim 有hữu 百bách 人nhân 焉yên 。 異dị 口khẩu 而nhi 同đồng 音âm 。 使sử 聽thính 之chi 者giả 疑nghi 若nhược 一nhất 人nhân 焉yên 。 嗟ta 夫phu 口khẩu 異dị 者giả 。 情tình 之chi 所sở 感cảm 也dã 。 音âm 同đồng 者giả 。 性tánh 之chi 所sở 出xuất 也dã 。 敢cảm 問vấn 性tánh 。 對đối 曰viết 。 音âm 之chi 前tiền 。 心tâm 之chi 初sơ 。 唯duy 無vô 思tư 者giả 。 可khả 以dĩ 契khế 同đồng 耳nhĩ 。 世thế 人nhân 見kiến 畫họa 鳥điểu 。 以dĩ 為vi 非phi 真chân 。 見kiến 飛phi 鳥điểu 則tắc 以dĩ 為vi 真chân 鳥điểu 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 人nhân 借tá 五ngũ 行hành 為vi 身thân 。 析tích 而nhi 觀quán 之chi 。 身thân 則tắc 不bất 有hữu 。 何hà 況huống 有hữu 人nhân 。 人nhân 既ký 不bất 有hữu 。 則tắc 畫họa 鳥điểu 飛phi 鳥điểu 。 獨độc 能năng 有hữu 哉tai 。 故cố 曰viết 。 真chân 待đãi 假giả 有hữu 。 假giả 忘vong 真chân 隨tùy 忘vong 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 何hà 真chân 何hà 假giả 。 芻sô 狗cẩu 未vị 陳trần 。 錦cẩm 綉# 飾sức 焉yên 。 既ký 祭tế 。 牧mục 竪thụ 踐tiễn 焉yên 。 夫phu 芻sô 之chi 為vi 狗cẩu 。 芻sô 不bất 增tăng 多đa 。 狗cẩu 復phục 為vi 芻sô 。 芻sô 不bất 減giảm 少thiểu 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 狗cẩu 徒đồ 有hữu 名danh 。 實thật 唯duy 芻sô 也dã 。 或hoặc 者giả 見kiến 芻sô 則tắc 以dĩ 為vi 薪tân 。 見kiến 狗cẩu 則tắc 以dĩ 為vi 畜súc 。 狗cẩu 能năng 防phòng 盜đạo 。 薪tân 能năng 傳truyền 火hỏa 。 盜đạo 能năng 殺sát 人nhân 。 火hỏa 能năng 燒thiêu 山sơn 。 一nhất 相tương/tướng 因nhân 。 萬vạn 相tương/tướng 因nhân 。 以dĩ 至chí 無vô 窮cùng 。 竟cánh 不bất 可khả 以dĩ 知tri 識thức 知tri 。 故cố 曰viết 。 一nhất 波ba 纔tài 動động 萬vạn 波ba 隨tùy 。 學học 所sở 以dĩ 破phá 愚ngu 也dã 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 不bất 以dĩ 學học 破phá 愚ngu 。 而nhi 以dĩ 學học 周chu 欲dục 。 即tức 此thử 而nhi 觀quán 。 則tắc 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 本bổn 在tại 藥dược 眾chúng 人nhân 之chi 病bệnh 。 今kim 藥dược 生sanh 病bệnh 。 則tắc 聖thánh 人nhân 之chi 技kỹ 窮cùng 矣hĩ 。 故cố 曰viết 。 醍đề 醐hồ 成thành 毒độc 藥dược 也dã 。 豆đậu 在tại 瓶bình 中trung 。 春xuân 至chí 則tắc 能năng 萌manh 芽nha 。 人nhân 在tại 欲dục 中trung 。 覺giác 生sanh 則tắc 能năng 夢mộng 除trừ 。 故cố 曰viết 。 有hữu 大đại 覺giác 而nhi 後hậu 知tri 有hữu 大đại 夢mộng 也dã 。 夫phu 大đại 夢mộng 者giả 。 併tinh 夢mộng 覺giác 而nhi 言ngôn 也dã 。 夢mộng 覺giác 則tắc 夢mộng 除trừ 。 覺giác 覺giác 則tắc 覺giác 除trừ 。 覺giác 夢mộng 俱câu 除trừ 。 始thỉ 名danh 大đại 覺giác 焉yên 。 莊trang 周chu 夢mộng 為vi 蝴# 蝶# 。 蝶# 夢mộng 為vi 莊trang 周chu 。 此thử 就tựu 有hữu 心tâm 而nhi 言ngôn 也dã 。 吾ngô 則tắc 曰viết 。 我ngã 夢mộng 為vi 山sơn 河hà 。 山sơn 河hà 夢mộng 為vi 我ngã 。 此thử 該cai 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 而nhi 言ngôn 也dã 。 噫# 。 能năng 有hữu 心tâm 能năng 。 該cai 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 者giả 。 果quả 夢mộng 耶da 。 果quả 不bất 夢mộng 耶da 。 萬vạn 物vật 本bổn 閒gian/nhàn 。 hội 閙náo 之chi 者giả 人nhân 耳nhĩ 。 人nhân 而nhi 不bất 閙náo 。 天thiên 下hạ 何hà 事sự 。 故cố 垂thùy 衣y 裳thường 而nhi 天thiên 下hạ 治trị 者giả 。 非phi 出xuất 有hữu 心tâm 也dã 。 一nhất 盆bồn 之chi 水thủy 。 一nhất 拳quyền 之chi 石thạch 。 足túc 以dĩ 盡tận 泰thái 山sơn 滄thương 海hải 也dã 。 夫phu 何hà 故cố 。 大đại 不bất 自tự 大đại 。 待đãi 小tiểu 而nhi 大đại 。 小tiểu 不bất 自tự 小tiểu 。 待đãi 大đại 而nhi 小tiểu 。 待đãi 小tiểu 而nhi 大đại 。 則tắc 天thiên 地địa 可khả 以dĩ 置trí 於ư 芥giới 子tử 矣hĩ 。 待đãi 大đại 而nhi 小tiểu 。 則tắc 毛mao 孔khổng 可khả 以dĩ 容dung 乎hồ 虗hư 空không 矣hĩ 。 虗hư 空không 無vô 形hình 。 毛mao 能năng 容dung 之chi 。 況huống 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 者giả 乎hồ 。 故cố 曰viết 。 毫hào 釐li 非phi 細tế 。 閒gian/nhàn 關quan 其kỳ 內nội 。 虗hư 空không 非phi 大đại 。 廣quảng 容dung 無vô 外ngoại 。 種chủng 松tùng 所sở 以dĩ 棲tê 鶴hạc 也dã 。 養dưỡng 鶴hạc 所sở 以dĩ 代đại 風phong 也dã 。 故cố 列liệt 子tử 泠# 然nhiên 乘thừa 風phong 而nhi 遊du 於ư 八bát 荒hoang 之chi 外ngoại 。 返phản 而nhi 失thất 其kỳ 故cố 居cư 。 猶do 謂vị 在tại 八bát 荒hoang 之chi 外ngoại 也dã 。 故cố 曰viết 。 道đạo 非phi 有hữu 無vô 。 豈khởi 可khả 以dĩ 方phương 所sở 求cầu 之chi 哉tai 。 道đạo 非phi 遠viễn 近cận 。 豈khởi 可khả 以dĩ 去khứ 來lai 疑nghi 之chi 哉tai 。 唯duy 不bất 求cầu 不bất 疑nghi 者giả 。 非phi 上thượng 智trí 則tắc 下hạ 愚ngu 矣hĩ 。 心tâm 有hữu 真chân 心tâm 妄vọng 心tâm 。 真chân 心tâm 照chiếu 境cảnh 而nhi 無vô 生sanh 。 妄vọng 心tâm 則tắc 因nhân 境cảnh 牽khiên 起khởi 者giả 也dã 。 真chân 心tâm 物vật 我ngã 一nhất 貫quán 。 聖thánh 不bất 能năng 多đa 。 凡phàm 不bất 能năng 少thiểu 。 妄vọng 心tâm 則tắc 境cảnh 有hữu 多đa 種chủng 。 或hoặc 以dĩ 有hữu 為vi 境cảnh 。 或hoặc 以dĩ 無vô 為vi 境cảnh 。 或hoặc 以dĩ 諸chư 子tử 各các 偏thiên 所sở 見kiến 為vi 境cảnh 。 故cố 曰viết 。 心tâm 本bổn 無vô 生sanh 因nhân 境cảnh 有hữu 。 六lục 合hợp 之chi 外ngoại 。 六lục 合hợp 之chi 內nội 。 羅la 籠lung 盡tận 矣hĩ 。 又hựu 老lão 氏thị 以dĩ 身thân 為vi 大đại 患hoạn 。 身thân 無vô 患hoạn 無vô 。 而nhi 不bất 言ngôn 所sở 以dĩ 然nhiên 之chi 旨chỉ 。 曰viết 假giả 借tá 四tứ 大đại 以dĩ 為vi 身thân 。 則tắc 無vô 身thân 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 明minh 矣hĩ 。 夫phu 心tâm 本bổn 不bất 勞lao 。 形hình 累lũy/lụy/luy 之chi 勞lao 。 身thân 遺di 則tắc 心tâm 無vô 能năng 勞lao 之chi 者giả 。 心tâm 果quả 有hữu 乎hồ 。 昔tích 人nhân 有hữu 言ngôn 全toàn 神thần 者giả 。 心tâm 將tương 遺di 之chi 。 況huống 於ư 身thân 乎hồ 。 故cố 曰viết 。 有hữu 心tâm 則tắc 罪tội 福phước 有hữu 主chủ 。 心tâm 忘vong 主chủ 無vô 。 雖tuy 有hữu 罪tội 福phước 。 孰thục 主chủ 之chi 哉tai 。 我ngã 心tâm 未vị 起khởi 。 義nghĩa 路lộ 莫mạc 造tạo 。 故cố 窮cùng 天thiên 下hạ 之chi 辨biện 。 盡tận 天thiên 下hạ 之chi 義nghĩa 。 皆giai 謂vị 之chi 以dĩ 網võng 張trương 風phong 翦# 龜quy 之chi 毛mao 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 善thiện 行hành 者giả 無vô 足túc 跡tích 。 善thiện 言ngôn 者giả 無vô 舌thiệt 力lực 。 如như 是thị 言ngôn 。 如như 是thị 行hành 。 謂vị 之chi 不bất 言ngôn 而nhi 言ngôn 。 不bất 行hành 而nhi 行hành 。 不bất 言ngôn 而nhi 言ngôn 者giả 。 言ngôn 滿mãn 天thiên 下hạ 本bổn 無vô 言ngôn 。 不bất 行hành 而nhi 行hành 者giả 。 行hành 徧biến 天thiên 下hạ 本bổn 無vô 行hành 。 故cố 曰viết 。 不bất 行hành 而nhi 至chí 。 不bất 言ngôn 而nhi 信tín 也dã 。 眾chúng 人nhân 以dĩ 為vi 高cao 不bất 過quá 乎hồ 天thiên 。 厚hậu 不bất 過quá 乎hồ 地địa 。 故cố 曰viết 天thiên 高cao 地địa 厚hậu 。 無vô 能năng 匹thất 者giả 。 殊thù 不bất 知tri 天thiên 地địa 雖tuy 高cao 厚hậu 。 亦diệc 有hữu 形hình 之chi 大đại 者giả 。 夫phu 有hữu 形hình 離ly 無vô 形hình 。 形hình 何hà 所sở 從tùng 。 無vô 形hình 離ly 有hữu 形hình 。 無vô 形hình 誰thùy 明minh 。 明minh 也dã 者giả 。 有hữu 無vô 一nhất 致trí 之chi 謂vị 也dã 。 勇dũng 而nhi 不bất 義nghĩa 謂vị 之chi 暴bạo 。 仁nhân 而nhi 不bất 明minh 謂vị 之chi 倒đảo 。 倒đảo 也dã 者giả 。 以dĩ 小tiểu 傷thương 大đại 之chi 謂vị 也dã 。 唯duy 仁nhân 不bất 仁nhân 。 乃nãi 合hợp 乎hồ 道đạo 。 月nguyệt 在tại 秋thu 水thủy 。 春xuân 著trước 花hoa 容dung 。 雖tuy 至chí 愚ngu 者giả 。 亦diệc 未vị 有hữu 見kiến 之chi 而nhi 不bất 悅duyệt 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 外ngoại 我ngã 一nhất 心tâm 。 則tắc 水thủy 無vô 所sở 清thanh 。 月nguyệt 無vô 所sở 明minh 。 春xuân 無vô 所sở 呈trình 。 花hoa 無vô 所sở 榮vinh 。 知tri 此thử 者giả 。 可khả 與dữ 言ngôn 即tức 物vật 會hội 心tâm 之chi 大đại 略lược 也dã 。 生sanh 公công 聚tụ 石thạch 為vi 徒đồ 。 與dữ 之chi 談đàm 涅Niết 槃Bàn 大đại 意ý 。 羣quần 石thạch 皆giai 點điểm 首thủ 而nhi 肯khẳng 之chi 。 夫phu 石thạch 本bổn 無vô 心tâm 。 豈khởi 有hữu 耳nhĩ 哉tai 。 無vô 心tâm 無vô 耳nhĩ 。 於ư 意ý 則tắc 肯khẳng 首thủ 。 於ư 聲thanh 則tắc 能năng 受thọ 。 肯khẳng 之chi 。 受thọ 之chi 。 心tâm 耶da 。 耳nhĩ 耶da 。 見kiến 欲dục 忘vong 身thân 者giả 。 乃nãi 欲dục 重trọng/trùng 於ư 身thân 也dã 。 見kiến 身thân 忘vong 欲dục 者giả 。 乃nãi 身thân 重trọng/trùng 於ư 欲dục 也dã 。 欲dục 重trọng/trùng 之chi 人nhân 。 雖tuy 多đa 才tài 奚hề 為vi 。 唯duy 聖thánh 人nhân 因nhân 其kỳ 欲dục 而nhi 用dụng 之chi 。 終chung 使sử 之chi 無vô 欲dục 焉yên 。 重trọng/trùng 身thân 之chi 人nhân 。 固cố 能năng 忘vong 欲dục 。 身thân 為vi 欲dục 本bổn 。 心tâm 則tắc 主chủ 之chi 。 而nhi 不bất 能năng 忘vong 心tâm 。 則tắc 身thân 亦diệc 欲dục 也dã 。 故cố 曰viết 。 唯duy 忘vong 心tâm 者giả 。 則tắc 身thân 無vô 所sở 勞lao 。 蛇xà 可khả 以dĩ 為vi 龍long 。 眾chúng 人nhân 可khả 以dĩ 為vi 聖thánh 。 今kim 眾chúng 人nhân 滿mãn 天thiên 下hạ 。 而nhi 登đăng 聖thánh 者giả 何hà 稀# 焉yên 。 噫# 。 風phong 行hành 於ư 上thượng 。 俗tục 成thành 於ư 下hạ 。 顧cố 其kỳ 鼓cổ 舞vũ 者giả 何hà 如như 耳nhĩ 。 如như 鼓cổ 舞vũ 者giả 不bất 得đắc 其kỳ 人nhân 。 雖tuy 聖thánh 人nhân 滿mãn 天thiên 下hạ 有hữu 若nhược 無vô 也dã 。 稚trĩ 子tử 弄lộng 影ảnh 不bất 知tri 為vi 影ảnh 所sở 弄lộng 。 此thử 譚đàm 子tử 之chi 言ngôn 也dã 。 吾ngô 則tắc 曰viết 。 影ảnh 弄lộng 稚trĩ 子tử 。 不bất 知tri 為vi 稚trĩ 子tử 所sở 弄lộng 。 譚đàm 言ngôn 可khả 以dĩ 義nghĩa 求cầu 。 吾ngô 言ngôn 難nan 以dĩ 理lý 通thông 。 譚đàm 兮hề 。 吾ngô 兮hề 。 孰thục 先tiên 孰thục 後hậu 。 孰thục 智trí 孰thục 愚ngu 。 吾ngô 不bất 得đắc 而nhi 辨biện 。 且thả 付phó 之chi 無vô 辨biện 子tử 焉yên 。 吾ngô 讀đọc 莊trang 子tử 。 乃nãi 知tri 周chu 非phi 老lão 氏thị 之chi 徒đồ 也dã 。 吾ngô 讀đọc 孟# 子tử 。 乃nãi 知tri 軻kha 非phi 仲trọng 尼ni 之chi 徒đồ 也dã 。 夫phu 何hà 故cố 。 老lão 氏thị 不bất 辯biện 。 周chu 善thiện 辯biện 。 仲trọng 尼ni 言ngôn 性tánh 活hoạt 。 軻kha 言ngôn 性tánh 死tử 。 辯biện 則tắc 失thất 真chân 。 死tử 則tắc 不bất 靈linh 。 失thất 真chân 不bất 靈linh 。 賢hiền 者giả 之chi 大đại 疵tỳ 也dã 。 羊dương 不bất 知tri 驢lư 。 驢lư 不bất 知tri 馬mã 。 馬mã 不bất 知tri 龍long 。 謂vị 驢lư 不bất 能năng 百bách 里lý 。 謂vị 馬mã 不bất 能năng 千thiên 里lý 。 謂vị 龍long 不bất 能năng 蜿# 蜒diên 九cửu 霄tiêu 。 是thị 皆giai 以dĩ 己kỷ 盡tận 人nhân 者giả 也dã 。 夫phu 人nhân 可khả 以dĩ 己kỷ 盡tận 。 則tắc 道đạo 可khả 以dĩ 力lực 得đắc 矣hĩ 。 何hà 君quân 至chí 尊tôn 。 臣thần 不bất 得đắc 而nhi 獻hiến 之chi 。 父phụ 至chí 慈từ 。 子tử 不bất 得đắc 而nhi 傳truyền 之chi 耶da 。 故cố 曰viết 。 人nhân 不bất 可khả 以dĩ 己kỷ 盡tận 。 道đạo 不bất 可khả 以dĩ 力lực 得đắc 。 唯duy 舍xá 己kỷ 盡tận 人nhân 者giả 。 無vô 情tình 不bất 盡tận 。 無vô 道đạo 不bất 得đắc 也dã 。 日nhật 高cao 則tắc 羣quần 陰ấm 自tự 滅diệt 。 雲vân 厚hậu 則tắc 杲# 日nhật 失thất 明minh 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 不bất 以dĩ 無vô 生sanh 之chi 水thủy 。 沃ốc 貪tham 欲dục 之chi 火hỏa 。 而nhi 爍thước 靈linh 焚phần 和hòa 。 終chung 無vô 息tức 矣hĩ 。 晝trú 想tưởng 之chi 。 夜dạ 夢mộng 之chi 。 想tưởng 想tưởng 夢mộng 夢mộng 。 積tích 歲tuế 成thành 劫kiếp 。 萬vạn 古cổ 一nhất 息tức 。 或hoặc 謂vị 之chi 延diên 。 或hoặc 謂vị 之chi 促xúc 。 延diên 兮hề 。 促xúc 兮hề 。 有hữu 兮hề 。 無vô 兮hề 。 唯duy 離ly 念niệm 者giả 。 乃nãi 知tri 此thử 也dã 。 岷# 山sơn 而nhi 至chí 石thạch 頭đầu 。 從tùng 高cao 而nhi 下hạ 也dã 。 岷# 山sơn 如như 在tại 天thiên 。 石thạch 頭đầu 如như 在tại 淵uyên 。 天thiên 上thượng 有hữu 水thủy 。 魚ngư 龍long 藏tạng 焉yên 。 淵uyên 中trung 有hữu 陸lục 。 人nhân 物vật 寓# 焉yên 。 在tại 上thượng 者giả 。 不bất 以dĩ 陸lục 低đê 。 而nhi 設thiết 底để 脫thoát 之chi 防phòng 。 在tại 下hạ 者giả 。 亦diệc 不bất 以dĩ 水thủy 高cao 。 而nhi 憂ưu 衝xung 洗tẩy 之chi 患hoạn 者giả 。 命mạng 也dã 。 業nghiệp 也dã 。 故cố 曰viết 知tri 見kiến 。 每mỗi 欲dục 留lưu 於ư 世thế 閒gian/nhàn 。 業nghiệp 運vận 屢lũ 常thường 。 遷thiên 於ư 國quốc 土độ 。 男nam 見kiến 女nữ 喜hỷ 悅duyệt 。 女nữ 見kiến 男nam 亦diệc 喜hỷ 悅duyệt 。 男nam 女nữ 雖tuy 別biệt 。 而nhi 喜hỷ 悅duyệt 未vị 嘗thường 不bất 一nhất 也dã 。 噫# 。 喜hỷ 悅duyệt 之chi 初sơ 。 有hữu 不bất 累lũy/lụy/luy 於ư 喜hỷ 悅duyệt 者giả 存tồn 焉yên 。 人nhân 能năng 知tri 此thử 則tắc 喜hỷ 悅duyệt 乃nãi 思tư 無vô 邪tà 也dã 。 儉kiệm 可khả 以dĩ 積tích 福phước 。 亦diệc 可khả 以dĩ 積tích 禍họa 。 吾ngô 同đồng 眾chúng 人nhân 之chi 儉kiệm 。 儉kiệm 非phi 吾ngô 儉kiệm 。 福phước 必tất 積tích 矣hĩ 。 如như 儉kiệm 人nhân 而nhi 不bất 儉kiệm 己kỷ 。 禍họa 必tất 積tích 焉yên 。 故cố 曰viết 。 同đồng 人nhân 之chi 儉kiệm 者giả 。 人nhân 雖tuy 餓ngạ 死tử 而nhi 不bất 怨oán 。 儉kiệm 人nhân 而nhi 不bất 儉kiệm 己kỷ 者giả 。 雖tuy 溫ôn 飽bão 而nhi 不bất 懷hoài 也dã 。 少thiểu 而nhi 不bất 老lão 。 老lão 而nhi 不bất 病bệnh 。 病bệnh 而nhi 不bất 死tử 。 則tắc 生sanh 者giả 無vô 媒môi 矣hĩ 。 生sanh 而nhi 不bất 少thiểu 。 少thiểu 而nhi 不bất 老lão 。 老lão 而nhi 不bất 病bệnh 。 則tắc 死tử 者giả 亦diệc 無vô 媒môi 矣hĩ 。 噫# 。 死tử 為vi 生sanh 媒môi 。 生sanh 為vi 死tử 媒môi 。 譬thí 如như 環hoàn 輪luân 。 端đoan 從tùng 何hà 起khởi 。 故cố 曰viết 。 生sanh 本bổn 無vô 生sanh 。 死tử 本bổn 無vô 死tử 。 或hoặc 者giả 橫hoạnh 生sanh 橫hoạnh 死tử 耳nhĩ 。 吳ngô 人nhân 嗜thị 鱸# 魚ngư 蓴# 菜thái 。 燕yên 人nhân 嗜thị 駝đà 乳nhũ 牛ngưu 乳nhũ 。 蓴# 菜thái 驢lư 魚ngư 。 牛ngưu 乳nhũ 駝đà 乳nhũ 。 味vị 雖tuy 不bất 同đồng 。 嗜thị 無vô 兩lưỡng 種chủng 。 鱸# 魚ngư 蓴# 菜thái 。 眾chúng 人nhân 以dĩ 為vi 鮮tiên 。 駝đà 乳nhũ 牛ngưu 乳nhũ 。 眾chúng 人nhân 以dĩ 為vi 羶thiên 。 噫# 。 如như 舌thiệt 根căn 不bất 搖dao 。 識thức 不bất 嘗thường 味vị 。 天thiên 雨vũ 甘cam 露lộ 。 地địa 產sản 甘cam 肥phì 。 孰thục 知tri 嗜thị 哉tai 。 公công 之chi 私tư 之chi 。 皆giai 自tự 心tâm 出xuất 。 公công 則tắc 天thiên 下hạ 喜hỷ 之chi 。 私tư 則tắc 天thiên 下hạ 怒nộ 之chi 。 喜hỷ 則tắc 福phước 生sanh 。 怒nộ 則tắc 禍họa 生sanh 。 知tri 福phước 生sanh 於ư 公công 。 而nhi 不bất 能năng 以dĩ 公công 滅diệt 私tư 者giả 。 欲dục 醉túy 其kỳ 心tâm 也dã 。 制chế 欲dục 不bất 難nan 。 唯duy 自tự 重trọng/trùng 難nạn/nan 。 人nhân 而nhi 能năng 自tự 重trọng/trùng 。 雖tuy 高cao 爵tước 厚hậu 祿lộc 不bất 能năng 動động 之chi 。 果quả 能năng 昭chiêu 廓khuếch 不bất 動động 。 至chí 於ư 動động 而nhi 無vô 欲dục 。 則tắc 幾kỷ 於ư 聖thánh 矣hĩ 。 古cổ 有hữu 節tiết 婦phụ 。 謂vị 餓ngạ 死tử 猶do 勝thắng 生sanh 失thất 節tiết 。 失thất 節tiết 生sanh 猶do 死tử 。 遂toại 餓ngạ 而nhi 死tử 。 是thị 以dĩ 天thiên 下hạ 。 仰ngưỡng 其kỳ 遺di 烈liệt 。 如như 月nguyệt 在tại 寒hàn 空không 也dã 。 皎hiệu 如như 青thanh 天thiên 。 忽hốt 爾nhĩ 生sanh 雲vân 。 吾ngô 清thanh 淨tịnh 心tâm 中trung 。 念niệm 生sanh 忽hốt 然nhiên 。 念niệm 自tự 生sanh 耶da 。 固cố 有hữu 生sanh 之chi 者giả 乎hồ 。 生sanh 而nhi 能năng 返phản 。 出xuất 而nhi 能năng 歸quy 者giả 也dã 。 生sanh 而nhi 不bất 返phản 流lưu 浪lãng 他tha 鄉hương 。 竛linh 竮binh 辛tân 苦khổ 。 朝triêu 之chi 莫mạc 之chi 。 弗phất 得đắc 暫tạm 安an 。 如như 長trường/trưởng 風phong 驅khu 雲vân 。 雲vân 雖tuy 無vô 心tâm 。 茫mang 茫mang 不bất 能năng 已dĩ 者giả 。 風phong 使sử 之chi 然nhiên 也dã 。 故cố 曰viết 。 境cảnh 風phong 浩hạo 浩hạo 。 凋điêu 殘tàn 功công 德đức 之chi 林lâm 。 心tâm 火hỏa 炎diễm 炎diễm 。 燒thiêu 斷đoạn 覺giác 山sơn 之chi 路lộ 。 山sơn 上thượng 有hữu 天thiên 。 誰thùy 得đắc 見kiến 之chi 。 飲ẩm 食thực 之chi 於ư 人nhân 也dã 。 所sở 以dĩ 資tư 其kỳ 生sanh 耳nhĩ 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 不bất 以dĩ 飲ẩm 食thực 資tư 生sanh 。 反phản 乃nãi 傷thương 之chi 者giả 。 盖# 不bất 節tiết 之chi 過quá 也dã 。 飲ẩm 食thực 而nhi 能năng 節tiết 之chi 。 小tiểu 則tắc 可khả 以dĩ 資tư 一nhất 身thân 一nhất 家gia 。 大đại 則tắc 可khả 以dĩ 資tư 天thiên 下hạ 。 故cố 曰viết 。 智trí 者giả 能năng 調điều 五ngũ 臟tạng 。 充sung 而nhi 用dụng 之chi 。 能năng 調điều 天thiên 下hạ 非phi 誇khoa 也dã 。 昔tích 之chi 人nhân 有hữu 力lực 拔bạt 山sơn 者giả 。 氣khí 吞thôn 天thiên 下hạ 者giả 。 人nhân 在tại 地địa 上thượng 口khẩu 在tại 人nhân 面diện 而nhi 能năng 拔bạt 山sơn 。 山sơn 地địa 也dã 。 口khẩu 亦diệc 地địa 也dã 。 謂vị 之chi 地địa 拔bạt 地địa 。 地địa 吞thôn 天thiên 下hạ 。 於ư 理lý 則tắc 無vô 悖bội 。 反phản 是thị 雖tuy 有hữu 其kỳ 辭từ 。 乃nãi 過quá 壯tráng 之chi 耳nhĩ 。 天thiên 下hạ 以dĩ 美mỹ 婦phụ 人nhân 譬thí 好hảo/hiếu 花hoa 。 以dĩ 好hảo/hiếu 花hoa 譬thí 美mỹ 婦phụ 人nhân 。 殊thù 不bất 知tri 以dĩ 人nhân 譬thí 花hoa 。 以dĩ 花hoa 譬thí 人nhân 。 而nhi 能năng 譬thí 譬thí 者giả 。 非phi 花hoa 非phi 人nhân 也dã 。 故cố 曰viết 。 境cảnh 緣duyên 無vô 好hảo 醜xú 。 好hảo 醜xú 起khởi 於ư 心tâm 。 胡hồ 馬mã 依y 北bắc 風phong 。 越việt 鳥điểu 巢sào 南nam 枝chi 。 南nam 人nhân 解giải 乘thừa 舟chu 。 北bắc 人nhân 解giải 乘thừa 馬mã 。 人nhân 物vật 雖tuy 殊thù 。 便tiện 常thường 則tắc 一nhất 也dã 。 故cố 使sử 農nông 人nhân 揖ấp 讓nhượng 於ư 明minh 堂đường 之chi 上thượng 。 置trí 縉# 紳# 於ư 耕canh 鋤# 之chi 閒gian/nhàn 。 久cửu 習tập 雖tuy 亦diệc 安an 之chi 。 終chung 非phi 其kỳ 常thường 也dã 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 不bất 以dĩ 反phản 常thường 教giáo 天thiên 下hạ 。 但đãn 以dĩ 中trung 庸dong 教giáo 之chi 者giả 。 率suất 其kỳ 常thường 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 常thường 則tắc 久cửu 。 久cửu 則tắc 遠viễn 。 遠viễn 生sanh 大đại 。 大đại 無vô 不bất 盡tận 。 何hà 必tất 反phản 常thường 。 桃đào 李# 芳phương 濃nồng 。 遊du 蜂phong 不bất 待đãi 召triệu 而nhi 聚tụ 。 花hoa 落lạc 亦diệc 不bất 待đãi 遣khiển 而nhi 散tán 。 殊thù 不bất 知tri 花hoa 有hữu 榮vinh 悴tụy 。 而nhi 樹thụ 無vô 代đại 謝tạ 。 夫phu 樹thụ 無vô 代đại 謝tạ 。 則tắc 今kim 日nhật 之chi 零linh 落lạc 。 安an 知tri 不bất 為vi 異dị 日nhật 芳phương 濃nồng 之chi 本bổn 與dữ 。 昔tích 人nhân 有hữu 方phương 受thọ 相tương/tướng 印ấn 而nhi 貴quý 震chấn 天thiên 下hạ 。 即tức 題đề 詩thi 於ư 館quán 壁bích 閒gian/nhàn 曰viết 。 霜sương 松tùng 雪tuyết 竹trúc 鐘chung 山sơn 寺tự 。 投đầu 老lão 歸quy 歟# 寄ký 此thử 生sanh 。 噫# 。 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 手thủ 眼nhãn 何hà 多đa 。 果quả 乃nãi 一nhất 些# 瞞man 他tha 不bất 得đắc 。 良lương 有hữu 以dĩ 夫phu 。 開khai 眼nhãn 見kiến 山sơn 水thủy 。 合hợp 眼nhãn 夢mộng 山sơn 水thủy 。 開khai 眼nhãn 所sở 見kiến 。 世thế 以dĩ 為vi 真chân 。 合hợp 眼nhãn 所sở 見kiến 。 世thế 以dĩ 為vi 不bất 真chân 。 殊thù 不bất 知tri 真chân 與dữ 不bất 真chân 。 離ly 心tâm 無vô 塵trần 。 塵trần 尚thượng 非phi 有hữu 。 況huống 山sơn 水thủy 乎hồ 哉tai 。 聞văn 鐘chung 聲thanh 而nhi 能năng 卜bốc 陰ấm 晴tình 者giả 。 耳nhĩ 聰thông 英anh 於ư 人nhân 者giả 也dã 。 過quá 萬vạn 馬mã 一nhất 見kiến 而nhi 不bất 忘vong 其kỳ 毛mao 色sắc 者giả 。 目mục 明minh 雄hùng 於ư 人nhân 者giả 也dã 。 故cố 世thế 皆giai 以dĩ 為vi 極cực 聰thông 明minh 之chi 人nhân 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 合hợp 聰thông 不bất 聰thông 。 合hợp 明minh 不bất 明minh 。 聰thông 之chi 與dữ 明minh 。 果quả 聰thông 明minh 歟# 。 果quả 不bất 聰thông 明minh 歟# 。 昔tích 人nhân 有hữu 言ngôn 曰viết 。 世thế 人nhân 之chi 耳nhĩ 非phi 不bất 聰thông 。 耳nhĩ 聰thông 特đặc 向hướng 經kinh 中trung 聾lung 。 世thế 人nhân 之chi 目mục 非phi 不bất 明minh 。 目mục 明minh 特đặc 向hướng 經kinh 中trung 盲manh 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 彼bỉ 能năng 卜bốc 陰ấm 晴tình 之chi 聰thông 。 辨biện 馬mã 色sắc 之chi 明minh 。 豈khởi 真chân 聰thông 明minh 也dã 耶da 。 孟# 軻kha 言ngôn 性tánh 善thiện 。 荀# 況huống 言ngôn 性tánh 惡ác 。 楊dương 雄hùng 言ngôn 性tánh 善thiện 惡ác 混hỗn 。 夫phu 言ngôn 善thiện 言ngôn 惡ác 者giả 。 是thị 析tích 一nhất 而nhi 為vi 二nhị 也dã 。 言ngôn 善thiện 惡ác 混hỗn 者giả 。 是thị 併tinh 二nhị 而nhi 為vi 一nhất 也dã 。 噫# 。 性tánh 也dã 者giả 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 而nhi 一nhất 而nhi 二nhị 。 孰thục 能năng 析tích 之chi 。 孰thục 能năng 併tinh 之chi 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 析tích 之chi 者giả 併tinh 之chi 者giả 。 皆giai 畫họa 蛇xà 添# 足túc 者giả 也dã 。 吾ngô 讀đọc 墨mặc 子tử 。 然nhiên 後hậu 知tri 其kỳ 非phi 大đại 悖bội 於ư 孔khổng 子tử 者giả 也dã 。 吾ngô 讀đọc 楊dương 子tử 。 亦diệc 知tri 其kỳ 非phi 吝lận 一nhất 毛mao 而nhi 不bất 拔bạt 者giả 也dã 。 今kim 曰viết 墨mặc 子tử 悖bội 孔khổng 氏thị 。 楊dương 朱chu 吝lận 一nhất 毛mao 。 是thị 皆giai 不bất 讀đọc 楊dương 墨mặc 書thư 者giả 也dã 。 楊dương 墨mặc 骨cốt 已dĩ 朽hủ 。 而nhi 不bất 朽hủ 者giả 寓# 於ư 書thư 。 然nhiên 不bất 讀đọc 其kỳ 書thư 。 而nhi 隨tùy 人nhân 口khẩu 吻vẫn 以dĩ 妄vọng 排bài 之chi 。 假giả 使sử 楊dương 墨mặc 不bất 死tử 。 聞văn 其kỳ 排bài 語ngữ 。 寧ninh 不bất 捧phủng 腹phúc 而nhi 絕tuyệt 倒đảo 歟# 。 十thập 習tập 六lục 交giao 。 惡ác 情tình 所sở 積tích 。 果quả 熟thục 徵trưng 報báo 。 所sở 以dĩ 詶thù 因nhân 也dã 。 若nhược 夫phu 十thập 號hiệu 具cụ 足túc 。 萬vạn 德đức 周chu 隆long 。 亦diệc 善thiện 情tình 所sở 積tích 。 果quả 熟thục 詶thù 因nhân 也dã 。 然nhiên 惡ác 積tích 則tắc 受thọ 苦khổ 。 善thiện 積tích 則tắc 受thọ 樂lạc 。 如như 一nhất 心tâm 不bất 生sanh 。 萬vạn 法pháp 何hà 咎cữu 。 人nhân 而nhi 知tri 此thử 。 則tắc 將tương 善thiện 不bất 敢cảm 恃thị 。 況huống 敢cảm 為vi 惡ác 。 而nhi 甘cam 受thọ 苦khổ 哉tai 。 故cố 曰viết 。 善thiện 雖tuy 是thị 美mỹ 。 惡ác 固cố 非phi 善thiện 。 善thiện 不bất 藉tạ 惡ác 。 則tắc 為vi 善thiện 無vô 資tư 矣hĩ 。 惡ác 不bất 藉tạ 善thiện 。 則tắc 為vi 善thiện 無vô 師sư 矣hĩ 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 必tất 欲dục 逐trục 盡tận 小tiểu 人nhân 。 然nhiên 後hậu 天thiên 下hạ 始thỉ 可khả 治trị 者giả 。 豈khởi 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 也dã 耶da 。 火hỏa 勝thắng 水thủy 。 水thủy 必tất 成thành 湯thang 。 水thủy 勝thắng 火hỏa 。 火hỏa 必tất 成thành 涼lương 。 是thị 故cố 易dị 之chi 泰thái 卦# 。 貴quý 權quyền 在tại 君quân 子tử 。 亦diệc 使sử 小tiểu 人nhân 各các 得đắc 其kỳ 所sở 也dã 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 不bất 病bệnh 於ư 臨lâm 。 而nhi 病bệnh 於ư 大đại 壯tráng 者giả 。 至chí 泰thái 且thả 固cố 守thủ 而nhi 不bất 敢cảm 進tiến 。 噫# 。 非phi 憂ưu 深thâm 慮lự 遠viễn 者giả 。 孰thục 能năng 知tri 此thử 。 吾ngô 讀đọc 易dị 。 然nhiên 後hậu 知tri 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 本bổn 無vô 常thường 性tánh 。 故cố 曰viết 。 周chu 流lưu 六lục 虗hư 。 上thượng 下hạ 無vô 常thường 。 所sở 以dĩ 性tánh 之chi 情tình 之chi 。 惡ác 之chi 好hảo/hiếu 之chi 。 凶hung 之chi 吉cát 之chi 。 循tuần 環hoàn 無vô 端đoan 。 變biến 化hóa 無vô 窮cùng 矣hĩ 。 中trung 庸dong 之chi 未vị 發phát 。 即tức 易dị 之chi 未vị 畫họa 。 發phát 而nhi 皆giai 中trung 節tiết 。 即tức 易dị 之chi 已dĩ 畫họa 。 或hoặc 曰viết 中trung 。 或hoặc 曰viết 和hòa 。 或hoặc 曰viết 道đạo 。 或hoặc 曰viết 易dị 。 中trung 也dã 者giả 。 未vị 發phát 不bất 昧muội 已dĩ 發phát 之chi 謂vị 也dã 。 和hòa 也dã 者giả 。 已dĩ 發phát 不bất 乖quai 未vị 發phát 之chi 謂vị 也dã 。 先tiên 天thiên 謂vị 之chi 道đạo 。 後hậu 天thiên 謂vị 之chi 易dị 。 故cố 曰viết 。 形hình 而nhi 上thượng 者giả 謂vị 之chi 道đạo 。 形hình 而nhi 下hạ 者giả 謂vị 之chi 器khí 。 器khí 成thành 則tắc 易dị 行hành 乎hồ 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 外ngoại 器khí 而nhi 求cầu 易dị 。 猶do 外ngoại 卦# 而nhi 求cầu 爻hào 也dã 。 寧ninh 有hữu 是thị 處xứ 。 深thâm 山sơn 大đại 澤trạch 。 龍long 蛇xà 生sanh 焉yên 。 茂mậu 族tộc 巨cự 姓tánh 。 善thiện 惡ác 出xuất 焉yên 。 苟cẩu 不bất 得đắc 有hữu 福phước 慧tuệ 者giả 為vi 之chi 長trường/trưởng 。 折chiết 攝nhiếp 於ư 未vị 有hữu 。 則tắc 滅diệt 族tộc 殺sát 身thân 之chi 禍họa 。 將tương 必tất 不bất 可khả 免miễn 矣hĩ 。 故cố 曰viết 。 一nhất 微vi 涉thiệp 動động 境cảnh 。 成thành 此thử 頺đồi 山sơn 勢thế 。 則tắc 未vị 至chí 時thời 。 不bất 知tri 是thị 福phước 。 禍họa 至chí 而nhi 追truy 思tư 無vô 禍họa 之chi 日nhật 。 真chân 大đại 福phước 也dã 。 豈khởi 待đãi 必tất 得đắc 萬vạn 鍾chung 。 然nhiên 後hậu 為vi 福phước 哉tai 。 勤cần 於ư 善thiện 者giả 。 不bất 知tri 善thiện 之chi 所sở 積tích 。 甘cam 於ư 惡ác 者giả 。 亦diệc 不bất 知tri 惡ác 之chi 所sở 積tích 。 善thiện 之chi 所sở 積tích 。 以dĩ 其kỳ 不bất 知tri 。 福phước 莫mạc 大đại 焉yên 。 惡ác 之chi 所sở 積tích 。 亦diệc 以dĩ 其kỳ 不bất 知tri 。 禍họa 莫mạc 大đại 焉yên 。 良lương 以dĩ 不bất 知tri 生sanh 於ư 所sở 忽hốt 。 禍họa 之chi 始thỉ 也dã 。 知tri 而nhi 勤cần 之chi 。 福phước 之chi 梯thê 也dã 。 故cố 曰viết 。 忽hốt 則tắc 昧muội 心tâm 。 知tri 則tắc 不bất 昧muội 。 人nhân 之chi 心tâm 慮lự 。 整chỉnh 之chi 則tắc 熱nhiệt 惱não 將tương 自tự 洗tẩy 落lạc 。 而nhi 漸tiệm 入nhập 清thanh 涼lương 之chi 域vực 。 忽hốt 而nhi 不bất 能năng 整chỉnh 。 則tắc 眾chúng 苦khổ 不bất 召triệu 而nhi 至chí 矣hĩ 。 至chí 則tắc 難nạn/nan 遣khiển 。 曷hạt 若nhược 整chỉnh 之chi 於ư 未vị 至chí 。 用dụng 力lực 少thiểu 而nhi 收thu 功công 多đa 耶da 。 故cố 曰viết 。 諸chư 天thiên 正chánh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 修tu 羅la 方phương 瞋sân 。 是thị 皆giai 心tâm 慮lự 弗phất 整chỉnh 。 被bị 其kỳ 所sở 覆phú 也dã 。 覆phú 則tắc 本bổn 心tâm 隱ẩn 蔽tế 。 非phi 明minh 而nhi 勇dũng 者giả 。 心tâm 慮lự 豈khởi 易dị 整chỉnh 之chi 哉tai 。 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 。 非phi 解giải 圓viên 而nhi 精tinh 於ư 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 未vị 之chi 能năng 也dã 。 夫phu 佛Phật 性tánh 有hữu 三tam 。 緣duyên 因nhân 。 了liễu 因nhân 。 正chánh 因nhân 是thị 也dã 。 緣duyên 因nhân 不bất 明minh 。 了liễu 因nhân 不bất 生sanh 。 了liễu 因nhân 不bất 生sanh 。 正chánh 因nhân 難nạn/nan 冥minh 。 冥minh 也dã 者giả 。 所sở 以dĩ 復phục 之chi 也dã 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 欲dục 復phục 其kỳ 性tánh 而nhi 忽hốt 了liễu 因nhân 。 欲dục 發phát 了liễu 因nhân 而nhi 忽hốt 緣duyên 因nhân 。 譬thí 如như 不bất 糓cốc 而nhi 欲dục 苗miêu 。 不bất 苗miêu 而nhi 欲dục 飰phạn 。 安an 有hữu 是thị 理lý 乎hồ 。 文văn 始thỉ 雖tuy 言ngôn 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 。 而nhi 不bất 言ngôn 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 。 所sở 以dĩ 然nhiên 不bất 明minh 。 是thị 有hữu 名danh 無vô 實thật 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 敢cảm 問vấn 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 。 對đối 曰viết 。 若nhược 能năng 探thám 釋Thích 氏thị 唯duy 識thức 之chi 書thư 乎hồ 。 若nhược 能năng 悉tất 緣duyên 因nhân 了liễu 因nhân 正chánh 因nhân 之chi 旨chỉ 乎hồ 。 曰viết 未vị 也dã 。 將tương 能năng 之chi 矣hĩ 。 噫# 。 若nhược 果quả 能năng 之chi 。 則tắc 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 。 乃nãi 在tại 子tử 而nhi 不bất 在tại 文văn 始thỉ 也dã 。 文văn 始thỉ 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 之chi 說thuyết 。 但đãn 言ngôn 其kỳ 成thành 。 不bất 言ngôn 其kỳ 所sở 以dĩ 成thành 。 所sở 以dĩ 成thành 之chi 說thuyết 不bất 明minh 。 則tắc 義nghĩa 由do 何hà 精tinh 。 凡phàm 義nghĩa 精tinh 。 乃nãi 可khả 以dĩ 入nhập 神thần 致trí 用dụng 耳nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 義nghĩa 有hữu 多đa 塗đồ 。 豈khởi 易dị 言ngôn 哉tai 。 性tánh 變biến 而nhi 為vi 識thức 。 識thức 有hữu 多đa 種chủng 。 曰viết 含hàm 藏tạng 。 曰viết 傳truyền 送tống 。 曰viết 分phân 別biệt 。 曰viết 見kiến 色sắc 。 聞văn 聲thanh 。 齅khứu 香hương 。 嘗thường 味vị 。 覺giác 觸xúc 。 知tri 法pháp 。 總tổng 謂vị 之chi 八bát 識thức 。 唯duy 含hàm 藏tạng 前tiền 五ngũ 。 果quả 轉chuyển 非phi 因nhân 轉chuyển 也dã 。 六lục 之chi 與dữ 七thất 。 乃nãi 因nhân 轉chuyển 非phi 果quả 轉chuyển 也dã 。 然nhiên 彼bỉ 七thất 識thức 。 皆giai 坐tọa 轉chuyển 非phi 行hành 轉chuyển 也dã 。 行hành 轉chuyển 也dã 者giả 。 唯duy 分phân 別biệt 事sự 識thức 之chi 能năng 事sự 也dã 。 夫phu 何hà 故cố 。 以dĩ 其kỳ 量lượng 備bị 心tâm 所sở 備bị 故cố 也dã 。 合hợp 理lý 之chi 謂vị 比tỉ 。 謂vị 比tỉ 度độ 而nhi 知tri 。 知tri 而nhi 不bất 謬mậu 於ư 聖thánh 經kinh 。 合hợp 轍triệt 故cố 曰viết 比tỉ 量lượng 。 不bất 合hợp 則tắc 非phi 量lượng 矣hĩ 。 現hiện 量lượng 也dã 者giả 。 初sơ 無vô 分phân 別biệt 。 照chiếu 境cảnh 無vô 思tư 也dã 。 是thị 以dĩ 有hữu 志chí 於ư 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 者giả 。 苟cẩu 非phi 精tinh 辨biện 事sự 識thức 。 則tắc 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 所sở 以dĩ 然nhiên 之chi 說thuyết 。 終chung 不bất 明minh 矣hĩ 。 吾ngô 故cố 曰viết 。 文văn 始thỉ 言ngôn 其kỳ 成thành 。 不bất 言ngôn 其kỳ 所sở 以dĩ 成thành 也dã 。 吾ngô 讀đọc 文văn 始thỉ 。 雖tuy 愛ái 其kỳ 文văn 章chương 精tinh 潔khiết 。 光quang 而nhi 且thả 曠khoáng 也dã 。 精tinh 則tắc 不bất 襍tập 。 潔khiết 則tắc 清thanh 。 而nhi 無vô 塵trần 俗tục 習tập 。 光quang 乎hồ 其kỳ 燄diệm 不bất 可khả 掩yểm 。 曠khoáng 乃nãi 包bao 博bác 冲# 遠viễn 。 非phi 淺thiển 識thức 者giả 可khả 窺khuy 也dã 。 雖tuy 然nhiên 精tinh 之chi 潔khiết 之chi 光quang 之chi 曠khoáng 之chi 。 其kỳ 粗thô 也dã 。 不bất 可khả 精tinh 不bất 可khả 潔khiết 不bất 可khả 光quang 不bất 可khả 曠khoáng 者giả 。 豈khởi 精tinh 精tinh 潔khiết 潔khiết 。 光quang 焉yên 曠khoáng 焉yên 而nhi 能năng 暴bạo 之chi 哉tai 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 不bất 能năng 暴bạo 者giả 。 精tinh 而nhi 至chí 於ư 密mật 者giả 也dã 。 故cố 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 聖thánh 智trí 造tạo 迷mê 。 鬼quỷ 神thần 不bất 識thức 。 不bất 可khả 為vi 。 不bất 可khả 致trí 。 不bất 可khả 測trắc 。 不bất 可khả 分phần/phân 。 強cường/cưỡng 曰viết 天thiên 。 曰viết 命mạng 。 曰viết 神thần 。 曰viết 玄huyền 合hợp 。 曰viết 道đạo 者giả 。 亦diệc 密mật 之chi 之chi 謂vị 也dã 。 饑cơ 飽bão 無vô 常thường 法pháp 。 故cố 飽bão 可khả 以dĩ 治trị 饑cơ 。 饑cơ 亦diệc 治trị 飽bão 。 非phi 但đãn 饑cơ 飽bão 可khả 以dĩ 相tương/tướng 治trị 。 生sanh 能năng 治trị 死tử 。 死tử 能năng 治trị 生sanh 。 死tử 若nhược 不bất 可khả 治trị 。 則tắc 生sanh 生sanh 之chi 道đạo 息tức 矣hĩ 。 生sanh 若nhược 不bất 可khả 治trị 。 則tắc 生sanh 者giả 不bất 死tử 矣hĩ 。 今kim 乃nãi 生sanh 必tất 有hữu 死tử 。 此thử 天thiên 下hạ 之chi 共cộng 見kiến 者giả 也dã 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 生sanh 本bổn 無vô 生sanh 。 死tử 本bổn 無vô 死tử 。 而nhi 謂vị 禍họa 福phước 莫mạc 烈liệt 乎hồ 死tử 生sanh 者giả 。 安an 知tri 此thử 乎hồ 。 般Bát 若Nhã 總tổng 八bát 部bộ 。 雄hùng 文văn 六lục 百bách 餘dư 卷quyển 。 若nhược 天thiên 風phong 海hải 濤đào 。 音âm 出xuất 自tự 然nhiên 。 文văn 成thành 無vô 心tâm 。 可khả 謂vị 出xuất 聖thánh 之chi 智trí 母mẫu 。 陶đào 凡phàm 之chi 紅hồng 爐lô 也dã 。 而nhi 弘hoằng 法pháp 大Đại 士Sĩ 。 乃nãi 束thúc 八bát 部bộ 雄hùng 文văn 成thành 心tâm 經kinh 。 字tự 無vô 三tam 百bách 。 而nhi 顯hiển 密mật 要yếu 領lãnh 。 罄khánh 備bị 之chi 矣hĩ 。 或hoặc 者giả 再tái 束thúc 心tâm 經kinh 歸quy 一nhất 句cú 。 使sử 反phản 約ước 精tinh 求cầu 者giả 。 習tập 化hóa 心tâm 通thông 。 則tắc 我ngã 法pháp 二nhị 空không 。 無vô 勞lao 舉cử 足túc 。 彼bỉ 岸ngạn 先tiên 登đăng 矣hĩ 。 雖tuy 然nhiên 二nhị 空không 之chi 解giải 未vị 精tinh 。 而nhi 入nhập 神thần 致trí 用dụng 之chi 機cơ 。 豈khởi 易dị 發phát 哉tai 。 初sơ 心tâm 學học 者giả 。 當đương 先tiên 求cầu 精tinh 我ngã 空không 之chi 解giải 。 曰viết 我ngã 之chi 有hữu 我ngã 。 根căn 於ư 五ngũ 蘊uẩn 。 若nhược 離ly 五ngũ 蘊uẩn 。 我ngã 本bổn 無vô 我ngã 。 且thả 彼bỉ 聚tụ 而nhi 成thành 我ngã 耶da 。 散tán 而nhi 成thành 我ngã 耶da 。 聚tụ 而nhi 成thành 我ngã 。 聚tụ 必tất 有hữu 散tán 。 我ngã 豈khởi 真chân 我ngã 。 散tán 而nhi 成thành 我ngã 。 我ngã 則tắc 有hữu 五ngũ 。 聚tụ 散tán 求cầu 之chi 。 我ngã 終chung 無vô 我ngã 。 是thị 謂vị 我ngã 空không 。 彼bỉ 五ngũ 者giả 。 初sơ 唯duy 識thức 變biến 而nhi 有hữu 。 識thức 如như 幻huyễn 夢mộng 。 精tinh 而nhi 觀quán 之chi 。 識thức 化hóa 法pháp 無vô 。 是thị 謂vị 法pháp 空không 。 二nhị 解giải 既ký 成thành 。 依y 解giải 起khởi 行hành 。 當đương 於ư 憎tăng 愛ái 榮vinh 辱nhục 之chi 地địa 。 死tử 生sanh 聚tụ 散tán 之chi 場tràng 。 力lực 而nhi 行hành 之chi 。 則tắc 又hựu 不bất 在tại 解giải 而nhi 在tại 行hành 也dã 。 吾ngô 讀đọc 棱# 嚴nghiêm 。 始thỉ 悟ngộ 聖thánh 人nhân 會hội 物vật 歸quy 己kỷ 之chi 旨chỉ 。 而nhi 古cổ 人nhân 有hữu 先tiên 得đắc 此thử 者giả 。 則tắc 曰viết 。 若nhược 人nhân 識thức 得đắc 心tâm 。 大đại 地địa 無vô 寸thốn 土thổ/độ 。 又hựu 曰viết 。 我ngã 今kim 見kiến 樹thụ 。 樹thụ 不bất 見kiến 我ngã 。 我ngã 見kiến 何hà 見kiến 。 棱# 嚴nghiêm 文văn 字tự 之chi 妙diệu 。 委ủy 曲khúc 精tinh 盡tận 。 勝thắng 妙diệu 獨độc 出xuất 。 此thử 眉mi 山sơn 之chi 言ngôn 也dã 。 口khẩu 腹phúc 累lũy/lụy/luy 人nhân 。 陽dương 物vật 多đa 事sự 。 至chí 於ư 滅diệt 身thân 敗bại 國quốc 亡vong 家gia 者giả 豈khởi 少thiểu 哉tai 。 然nhiên 得đắc 其kỳ 機cơ 而nhi 制chế 之chi 不bất 難nan 。 不bất 得đắc 其kỳ 機cơ 而nhi 強cường/cưỡng 制chế 之chi 。 非phi 惟duy 無vô 益ích 。 亦diệc 足túc 致trí 狂cuồng 。 夫phu 機cơ 者giả 何hà 。 噫# 。 心tâm 未vị 生sanh 時thời 。 心tâm 將tương 生sanh 時thời 。 心tâm 正chánh 生sanh 時thời 。 心tâm 生sanh 已dĩ 時thời 。 機cơ 乎hồ 機cơ 乎hồ 。 果quả 在tại 誰thùy 乎hồ 。 知tri 此thử 則tắc 口khẩu 腹phúc 絕tuyệt 長trường/trưởng 蛇xà 封phong 豕thỉ 之chi 技kỹ 。 陽dương 物vật 無vô 星tinh 火hỏa 燒thiêu 山sơn 之chi 猛mãnh 矣hĩ 。 老lão 氏thị 宗tông 自tự 然nhiên 。 夫phu 自tự 然nhiên 也dã 者giả 。 即tức 無vô 為vi 之chi 異dị 稱xưng 也dã 。 無vô 為vi 即tức 不bất 煩phiền 造tạo 作tác 之chi 謂vị 也dã 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 則tắc 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 將tương 教giáo 誰thùy 乎hồ 。 何hà 者giả 。 以dĩ 善thiện 既ký 自tự 然nhiên 。 惡ác 亦diệc 自tự 然nhiên 。 則tắc 無vô 往vãng 而nhi 非phi 自tự 然nhiên 。 果quả 如như 此thử 。 則tắc 眾chúng 人nhân 之chi 希hy 賢hiền 。 賢hiền 希hy 聖thánh 。 始thỉ 從tùng 勉miễn 然nhiên 。 而nhi 終chung 至chí 於ư 自tự 然nhiên 之chi 說thuyết 。 老lão 氏thị 大đại 悖bội 也dã 。 故cố 老lão 氏thị 但đãn 言ngôn 其kỳ 終chung 。 而nhi 略lược 其kỳ 始thỉ 之chi 說thuyết 行hành 。 則tắc 薰huân 惡ác 為vi 善thiện 之chi 教giáo 。 將tương 戰chiến 而nhi 不bất 能năng 全toàn 勝thắng 矣hĩ 。 夫phu 始thỉ 終chung 一nhất 條điều 也dã 。 故cố 眾chúng 人nhân 希hy 賢hiền 。 賢hiền 希hy 聖thánh 。 此thử 盡tận 其kỳ 始thỉ 也dã 。 聖thánh 希hy 天thiên 。 盡tận 其kỳ 終chung 也dã 。 盡tận 始thỉ 也dã 者giả 。 以dĩ 理lý 治trị 情tình 之chi 謂vị 也dã 。 盡tận 終chung 也dã 者giả 。 復phục 其kỳ 性tánh 也dã 。 性tánh 復phục 則tắc 向hướng 謂vị 一nhất 條điều 者giả 。 昭chiêu 然nhiên 在tại 前tiền 矣hĩ 。 夫phu 復phục 何hà 事sự 。 至chí 此thử 則tắc 知tri 自tự 然nhiên 。 俱câu 掉trạo 棒bổng 打đả 月nguyệt 耳nhĩ 。 終chung 天thiên 下hạ 之chi 道đạo 術thuật 者giả 。 其kỳ 釋Thích 氏thị 乎hồ 。 六lục 合hợp 之chi 外ngoại 。 昔tích 人nhân 存tồn 而nhi 不bất 論luận 。 六lục 合hợp 之chi 內nội 。 論luận 而nhi 不bất 議nghị 。 非phi 不bất 可khả 論luận 。 恐khủng 駭hãi 六lục 合hợp 之chi 內nội 。 非phi 不bất 可khả 議nghị 。 恐khủng 乖quai 五ngũ 常thường 之chi 意ý 。 今kim 釋Thích 氏thị 遠viễn 窮cùng 六lục 合hợp 之chi 外ngoại 。 判phán 然nhiên 有hữu 歸quy 。 近cận 徹triệt 六lục 合hợp 之chi 內nội 。 畫họa 然nhiên 無vô 混hỗn 。 使sử 高cao 明minh 者giả 。 有hữu 超siêu 世thế 之chi 舉cử 。 安an 常thường 者giả 。 無vô 過quá 望vọng 之chi 爭tranh 。 是thị 故cố 析tích 三tam 界giới 而nhi 為vi 九cửu 地địa 。 會hội 四tứ 聖thánh 而nhi 共cộng 一Nhất 乘Thừa 。 六lục 合hợp 之chi 外ngoại 。 唯duy 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 者giả 居cư 之chi 。 六lục 合hợp 之chi 內nội 。 皆giai 有hữu 情tình 之chi 窟quật 宅trạch 也dã 。 能năng 依y 者giả 名danh 之chi 正chánh 報báo 。 所sở 依y 者giả 謂vị 之chi 依y 報báo 。 聖thánh 也dã 。 凡phàm 也dã 。 非phi 無vô 因nhân 而nhi 感cảm 。 皆giai 因nhân 其kỳ 最tối 初sơ 發phát 心tâm 為vi 之chi 地địa 。 有hữu 以dĩ 緣duyên 生sanh 為vi 歸quy 宿túc 者giả 。 有hữu 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 歸quy 宿túc 者giả 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 即tức 緣duyên 生sanh 而nhi 能năng 無vô 生sanh 。 即tức 無vô 生sanh 而nhi 不bất 昧muội 緣duyên 生sanh 。 遮già 之chi 照chiếu 之chi 。 存tồn 之chi 泯mẫn 之chi 。 譬thí 如như 夜dạ 珠châu 在tại 盤bàn 。 宛uyển 轉chuyển 橫hoạnh/hoành 斜tà 。 衝xung 突đột 自tự 在tại 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 焉yên 。 故cố 其kỳ 遠viễn 窮cùng 近cận 徹triệt 。 如như 見kiến 掌chưởng 心tâm 文văn 理lý 。 鏡kính 中trung 眉mi 目mục 也dã 。 吾ngô 故cố 曰viết 。 終chung 天thiên 下hạ 之chi 道đạo 術thuật 者giả 。 其kỳ 釋Thích 氏thị 乎hồ 。 憨# 憨# 子tử 正chánh 沐mộc 時thời 。 以dĩ 背bối/bội 示thị 匡khuông 石thạch 子tử 曰viết 。 若nhược 見kiến 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 乎hồ 。 曰viết 不bất 見kiến 。 噫# 。 見kiến 生sanh 不bất 見kiến 。 善thiện 反phản 不bất 見kiến 。 豈khởi 惟duy 背bối/bội 有hữu 舌thiệt 。 眼nhãn 有hữu 耳nhĩ 。 將tương 毛mao 與dữ 髮phát 。 無vô 往vãng 而nhi 非phi 見kiến 矣hĩ 。 一nhất 條điều 也dã 者giả 。 初sơ 本bổn 不bất 遠viễn 。 在tại 吾ngô 日nhật 用dụng 中trung 耳nhĩ 。 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 者giả 。 外ngoại 物vật 累lũy/lụy/luy 之chi 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 物vật 不bất 自tự 物vật 。 待đãi 我ngã 而nhi 物vật 。 我ngã 若nhược 能năng 忘vong 我ngã 。 物vật 豈khởi 能năng 獨độc 立lập 乎hồ 。 故cố 曰viết 。 唯duy 忘vong 我ngã 者giả 。 不bất 惟duy 物vật 不bất 能năng 累lũy/lụy/luy 。 物vật 且thả 為vi 之chi 轉chuyển 也dã 。 一nhất 盆bồn 之chi 水thủy 。 奚hề 異dị 滄thương 海hải 。 謂vị 之chi 盆bồn 。 謂vị 之chi 海hải 者giả 。 情tình 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 如như 情tình 忘vong 則tắc 海hải 尚thượng 不bất 有hữu 。 何hà 況huống 於ư 盆bồn 。 是thị 時thời 也dã 。 昭chiêu 然nhiên 現hiện 前tiền 者giả 。 盆bồn 乎hồ 海hải 乎hồ 。 通thông 紅hồng 而nhi 告cáo 我ngã 者giả 。 熾sí 炭thán 也dã 。 飄phiêu 白bạch 而nhi 告cáo 我ngã 者giả 。 飛phi 雪tuyết 也dã 。 紅hồng 白bạch 雖tuy 殊thù 。 告cáo 我ngã 則tắc 一nhất 耳nhĩ 。 色sắc 為vi 五ngũ 塵trần 之chi 先tiên 。 先tiên 者giả 能năng 告cáo 。 則tắc 餘dư 者giả 寧ninh 弗phất 告cáo 哉tai 。 雖tuy 然nhiên 具cụ 有hữu 目mục 目mục 耳nhĩ 耳nhĩ 。 以dĩ 至chí 意ý 意ý 者giả 。 亦diệc 惡ác 能năng 領lãnh 旨chỉ 乎hồ 。 緣duyên 明minh 有hữu 見kiến 。 是thị 謂vị 眾chúng 人nhân 。 不bất 緣duyên 明minh 能năng 見kiến 。 是thị 謂vị 聖thánh 人nhân 。 然nhiên 而nhi 鴟si 鴞# 夜dạ 撮toát 蚤tảo 虱sắt 察sát 秋thu 毫hào 。 晝trú 則tắc 瞋sân 目mục 而nhi 不bất 見kiến 丘khâu 山sơn 。 因nhân 暗ám 有hữu 見kiến 。 明minh 成thành 無vô 見kiến 。 又hựu 虎hổ 狼lang 猫miêu 犬khuyển 晝trú 夜dạ 俱câu 見kiến 。 則tắc 與dữ 不bất 緣duyên 明minh 之chi 見kiến 何hà 別biệt 。 嘻# 。 虎hổ 狼lang 有hữu 待đãi 則tắc 見kiến 。 而nhi 聖thánh 人nhân 有hữu 待đãi 亦diệc 見kiến 。 無vô 待đãi 亦diệc 見kiến 。 故cố 曰viết 聖thánh 人nhân 。 處xử 明minh 暗ám 之chi 域vực 。 開khai 物vật 成thành 務vụ 。 明minh 暗ám 不bất 能năng 累lũy/lụy/luy 焉yên 。 呼hô 聖thánh 人nhân 聖thánh 人nhân 應ưng 。 呼hô 眾chúng 人nhân 眾chúng 人nhân 應ưng 。 說thuyết 者giả 以dĩ 聖thánh 人nhân 之chi 應ưng 謂vị 之chi 唯duy 。 眾chúng 人nhân 之chi 應ưng 謂vị 之chi 阿a 。 夫phu 唯duy 與dữ 阿a 皆giai 應ưng 。 而nhi 有hữu 不bất 同đồng 者giả 情tình 也dã 。 同đồng 者giả 性tánh 也dã 。 性tánh 與dữ 情tình 相tương 去khứ 不bất 遠viễn 。 故cố 曰viết 性tánh 相tướng 近cận 也dã 。 習tập 相tương 遠viễn 也dã 。 既ký 近cận 可khả 以dĩ 習tập 遠viễn 。 遠viễn 者giả 獨độc 不bất 可khả 習tập 近cận 乎hồ 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 性tánh 本bổn 無vô 常thường 。 情tình 亦diệc 無vô 常thường 。 性tánh 若nhược 有hữu 常thường 。 情tình 何hà 所sở 生sanh 。 情tình 若nhược 有hữu 常thường 。 性tánh 何hà 所sở 光quang 。 光quang 則tắc 圓viên 。 圓viên 則tắc 明minh 。 明minh 即tức 覺giác 也dã 。 圭# 山sơn 曰viết 。 統thống 眾chúng 德đức 而nhi 大đại 備bị 。 爍thước 羣quần 昏hôn 而nhi 獨độc 照chiếu 。 故cố 名danh 圓viên 覺giác 。 水thủy 有hữu 蛟giao 龍long 。 山sơn 有hữu 虎hổ 豹báo 。 樵tiều 者giả 不bất 敢cảm 入nhập 焉yên 。 漁ngư 者giả 不bất 敢cảm 浴dục 焉yên 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 物vật 故cố 也dã 。 知tri 其kỳ 有hữu 物vật 而nhi 避tị 之chi 。 不bất 若nhược 忘vong 我ngã 。 忘vong 我ngã 物vật 亦diệc 忘vong 之chi 。 故cố 古cổ 之chi 人nhân 能năng 與dữ 蛇xà 虎hổ 為vi 伍# 。 而nhi 兩lưỡng 相tương/tướng 忘vong 者giả 。 豈khởi 有hữu 他tha 道đạo 哉tai 。 風phong 雨vũ 霧vụ 。 一nhất 耶da 三tam 耶da 。 謂vị 之chi 一nhất 。 則tắc 風phong 本bổn 非phi 雨vũ 。 雨vũ 本bổn 非phi 霧vụ 。 霧vụ 非phi 兩lưỡng 者giả 。 謂vị 之chi 三tam 。 非phi 霧vụ 則tắc 風phong 雨vũ 無vô 本bổn 。 故cố 曰viết 霧vụ 醒tỉnh 成thành 風phong 。 不bất 醒tỉnh 成thành 雨vũ 。 三tam 即tức 一nhất 兮hề 。 一nhất 即tức 三tam 兮hề 。 三tam 即tức 一nhất 。 三tam 何hà 所sở 有hữu 。 一nhất 即tức 三tam 。 一nhất 亦diệc 本bổn 無vô 。 知tri 此thử 者giả 。 可khả 與dữ 言ngôn 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 之chi 理lý 也dã 。 鑿tạc 地địa 可khả 以dĩ 得đắc 泉tuyền 。 披phi 雲vân 可khả 以dĩ 見kiến 天thiên 。 地địa 也dã 。 雲vân 也dã 。 情tình 之chi 譬thí 也dã 。 泉tuyền 也dã 。 天thiên 也dã 。 性tánh 之chi 喻dụ 也dã 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 欲dục 堅kiên 於ư 地địa 。 濃nồng 於ư 雲vân 。 且thả 恣tứ 而nhi 弗phất 制chế 。 不bất 唯duy 傷thương 生sanh 。 終chung 必tất 滅diệt 性tánh 也dã 。 孟# 軻kha 排bài 楊dương 墨mặc 。 廓khuếch 孔khổng 氏thị 。 世thế 皆giai 以dĩ 為vi 實thật 然nhiên 。 是thị 豈khởi 知tri 孟# 子tử 者giả 歟# 。 如như 知tri 之chi 。 則tắc 知tri 孟# 子tử 非phi 排bài 楊dương 墨mặc 。 乃nãi 排bài 附phụ 楊dương 墨mặc 而nhi 塞tắc 孔khổng 道đạo 者giả 也dã 。 雖tuy 然nhiên 孔khổng 氏thị 不bất 易dị 廓khuếch 。 而nhi 能năng 廓khuếch 之chi 者giả 。 吾ngô 讀đọc 仲trọng 尼ni 以dĩ 降giáng/hàng 諸chư 書thư 。 唯duy 文văn 中trung 子tử 或hoặc 可khả 續tục 孔khổng 脉mạch 乎hồ 。 外ngoại 通thông 。 或hoặc 有hữu 能năng 續tục 之chi 者giả 。 吾ngô 不bất 得đắc 而nhi 知tri 也dã 。 人nhân 身thân 生sanh 蟣kỉ 虱sắt 。 則tắc 怒nộ 其kỳ 咂táp 我ngã 。 輙triếp 捫môn 死tử 之chi 。 殊thù 不bất 思tư 大Đại 道Đạo 為vi 身thân 。 蟣kỉ 虱sắt 天thiên 地địa 。 天thiên 地địa 為vi 身thân 。 蟣kỉ 虱sắt 萬vạn 物vật 。 人nhân 乃nãi 萬vạn 物vật 中trung 之chi 一nhất 物vật 耳nhĩ 。 人nhân 能năng 推thôi 其kỳ 所sở 自tự 。 則tắc 知tri 離ly 大Đại 道Đạo 。 無vô 天thiên 地địa 。 外ngoại 天thiên 地địa 。 無vô 萬vạn 物vật 。 而nhi 所sở 為vi 人nhân 者giả 。 特đặc 靈linh 焉yên 而nhi 已dĩ 。 即tức 形hình 骸hài 而nhi 觀quán 之chi 。 蟣kỉ 虱sắt 與dữ 人nhân 何hà 異dị 。 以dĩ 為vi 秒# 而nhi 捫môn 之chi 。 非phi 忘vong 其kỳ 所sở 自tự 者giả 。 孰thục 能năng 忍nhẫn 乎hồ 。 古cổ 皇hoàng 徵trưng 慶khánh 喜hỷ 曰viết 。 汝nhữ 心tâm 果quả 在tại 內nội 耶da 。 對đối 曰viết 。 心tâm 在tại 身thân 中trung 。 曰viết 果quả 在tại 中trung 者giả 。 汝nhữ 能năng 見kiến 五ngũ 臟tạng 六lục 腑phủ 乎hồ 。 曰viết 不bất 見kiến 。 愀# 然nhiên 乃nãi 再tái 徵trưng 之chi 曰viết 。 汝nhữ 處xứ 室thất 中trung 。 見kiến 室thất 中trung 之chi 物vật 乎hồ 。 曰viết 見kiến 。 今kim 汝nhữ 言ngôn 心tâm 在tại 身thân 中trung 。 而nhi 不bất 能năng 見kiến 。 身thân 中trung 之chi 物vật 。 法pháp 喻dụ 相tương/tướng 悖bội 。 於ư 理lý 非phi 通thông 也dã 。 喜hỷ 窮cùng 於ư 內nội 。 必tất 奔bôn 於ư 外ngoại 。 殊thù 不bất 知tri 內nội 為vi 外ngoại 待đãi 。 外ngoại 為vi 潛tiềm 根căn 待đãi 。 潛tiềm 根căn 為vi 明minh 暗ám 待đãi 。 反phản 觀quán 見kiến 內nội 為vi 中trung 閒gian/nhàn 待đãi 。 中trung 閒gian/nhàn 為vi 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 待đãi 。 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 為vi 一nhất 切thiết 無vô 著trước 待đãi 。 則tắc 徧biến 計kế 橫hoạnh/hoành 執chấp 。 緣duyên 待đãi 而nhi 立lập 七thất 處xứ 也dã 。 天thiên 機cơ 深thâm 者giả 。 了liễu 內nội 窮cùng 。 即tức 外ngoại 窮cùng 。 虧khuy 一nhất 喪táng 兩lưỡng 。 則tắc 餘dư 處xứ 寧ninh 煩phiền 排bài 遣khiển 然nhiên 後hậu 省tỉnh 哉tai 。 八bát 者giả 可khả 還hoàn 。 皆giai 前tiền 塵trần 耳nhĩ 。 唯duy 能năng 見kiến 八bát 者giả 不bất 可khả 還hoàn 。 見kiến 精tinh 也dã 。 即tức 此thử 而nhi 觀quán 。 則tắc 見kiến 精tinh 本bổn 妙diệu 萬vạn 物vật 而nhi 無vô 累lũy/lụy/luy 明minh 矣hĩ 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 緣duyên 明minh 則tắc 見kiến 。 不bất 緣duyên 明minh 則tắc 不bất 見kiến 。 此thử 果quả 見kiến 精tinh 之chi 咎cữu 乎hồ 。 噫# 。 明minh 了liễu 不bất 起khởi 。 五ngũ 根căn 本bổn 妙diệu 。 故cố 眼nhãn 可khả 以dĩ 聞văn 聲thanh 。 耳nhĩ 可khả 以dĩ 見kiến 色sắc 也dã 。 如như 喜hỷ 怒nộ 有hữu 常thường 。 既ký 喜hỷ 則tắc 終chung 不bất 能năng 怒nộ 。 既ký 怒nộ 則tắc 終chung 不bất 能năng 喜hỷ 。 以dĩ 其kỳ 無vô 常thường 。 所sở 以dĩ 正chánh 喜hỷ 時thời 。 忽hốt 聞văn 不bất 可khả 意ý 事sự 。 隨tùy 勃bột 然nhiên 而nhi 怒nộ 。 正chánh 怒nộ 時thời 。 忽hốt 聞văn 可khả 意ý 事sự 。 隨tùy 欣hân 然nhiên 而nhi 喜hỷ 。 故cố 曰viết 喜hỷ 不bất 自tự 喜hỷ 。 物vật 役dịch 而nhi 喜hỷ 。 怒nộ 不bất 自tự 怒nộ 。 物vật 役dịch 而nhi 怒nộ 。 嗚ô 呼hô 。 物vật 奴nô 我ngã 主chủ 。 我ngã 不bất 能năng 喜hỷ 怒nộ 。 物vật 役dịch 之chi 而nhi 喜hỷ 怒nộ 。 何hà 異dị 奴nô 之chi 役dịch 主chủ 。 而nhi 人nhân 為vi 萬vạn 物vật 之chi 靈linh 。 竟cánh 不bất 能năng 役dịch 物vật 。 終chung 為vi 物vật 役dịch 。 可khả 不bất 悲bi 哉tai 。 吾ngô 身thân 至chí 微vi 。 盈doanh 不bất 六lục 尺xích 。 六lục 尺xích 在tại 大đại 化hóa 之chi 閒gian/nhàn 。 何hà 異dị 大đại 海hải 一nhất 漚âu 。 然nhiên 是thị 身thân 所sở 託thác 者giả 。 猶do 多đa 焉yên 。 盖# 以dĩ 至chí 微vi 之chi 身thân 。 毛mao 孔khổng 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 一nhất 毛mao 孔khổng 中trung 。 一nhất 蟲trùng 主chủ 之chi 。 吾ngô 饑cơ 彼bỉ 亦diệc 饑cơ 。 吾ngô 飽bão 彼bỉ 亦diệc 飽bão 。 吾ngô 為vi 善thiện 彼bỉ 皆giai 蒙mông 福phước 。 吾ngô 為vi 惡ác 彼bỉ 皆giai 嬰anh 禍họa 。 故cố 有hữu 志chí 於ư 養dưỡng 生sanh 者giả 。 生sanh 不bất 可khả 輕khinh 。 如như 果quả 重trọng/trùng 生sanh 。 先tiên 養dưỡng 其kỳ 主chủ 。 主chủ 者giả 誰thùy 。 主chủ 乎hồ 生sanh 者giả 也dã 。 噫# 能năng 主chủ 乎hồ 生sanh 者giả 。 果quả 有hữu 生sanh 乎hồ 。 是thị 以dĩ 唯duy 無vô 我ngã 者giả 。 可khả 以dĩ 養dưỡng 生sanh 。 主chủ 生sanh 既ký 無vô 我ngã 。 生sanh 果quả 生sanh 乎hồ 。 知tri 此thử 者giả 。 可khả 與dữ 言ngôn 養dưỡng 生sanh 之chi 道đạo 也dã 。 智trí 者giả 老lão 人nhân 以dĩ 七thất 喻dụ 。 譬thí 五ngũ 欲dục 之chi 無vô 益ích 於ư 人nhân 也dã 。 故cố 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 五ngũ 欲dục 者giả 得đắc 之chi 轉chuyển 劇kịch 。 如như 火hỏa 益ích 薪tân 。 其kỳ 燄diệm 轉chuyển 熾sí 。 五ngũ 欲dục 無vô 樂lạc 。 如như 狗cẩu 嚙giảo 枯khô 骨cốt 。 五ngũ 欲dục 增tăng 諍tranh 。 如như 鳥điểu 競cạnh 肉nhục 。 五ngũ 欲dục 燒thiêu 人nhân 。 如như 逆nghịch 風phong 執chấp 炬cự 。 五ngũ 欲dục 害hại 人nhân 。 如như 踐tiễn 毒độc 蛇xà 。 五ngũ 欲dục 無vô 實thật 。 如như 夢mộng 所sở 得đắc 。 無vô 欲dục 不bất 久cửu 。 假giả 借tá 須tu 臾du 。 如như 擊kích 石thạch 火hỏa 。 學học 人nhân 思tư 之chi 。 亦diệc 如như 怨oán 賊tặc 。 嗚ô 呼hô 。 一nhất 微vi 涉thiệp 動động 。 五ngũ 欲dục 生sanh 焉yên 。 五ngũ 欲dục 害hại 人nhân 。 七thất 喻dụ 作tác 焉yên 。 能năng 善thiện 觀quán 一nhất 微vi 者giả 。 則tắc 於ư 因nhân 成thành 假giả 中trung 。 了liễu 知tri 五ngũ 欲dục 初sơ 無vô 所sở 從tùng 也dã 。 夫phu 何hà 故cố 。 未vị 生sanh 五ngũ 欲dục 。 正chánh 生sanh 五ngũ 欲dục 。 五ngũ 欲dục 生sanh 已dĩ 。 四tứ 運vận 精tinh 而nhi 推thôi 之chi 。 則tắc 一nhất 微vi 非phi 有hữu 。 唯duy 一nhất 微vi 之chi 前tiền 者giả 。 固cố 自tự 若nhược 也dã 。 魚ngư 在tại 水thủy 中trung 不bất 知tri 水thủy 。 人nhân 在tại 心tâm 中trung 不bất 知tri 心tâm 。 如như 魚ngư 能năng 知tri 水thủy 。 人nhân 能năng 知tri 心tâm 。 魚ngư 果quả 魚ngư 乎hồ 。 人nhân 果quả 人nhân 乎hồ 。 是thị 以dĩ 滴tích 水thủy 可khả 為vi 六lục 合hợp 之chi 雲vân 。 微vi 塵trần 可khả 容dung 萬vạn 方phương 之chi 剎sát 者giả 。 非phi 龍long 非phi 聖thánh 。 人nhân 孰thục 能năng 之chi 哉tai 。 吾ngô 以dĩ 是thị 知tri 為vi 龍long 不bất 難nan 。 魚ngư 知tri 水thủy 難nạn/nan 。 為vi 聖thánh 人nhân 不bất 難nan 。 人nhân 悟ngộ 心tâm 難nạn/nan 。 故cố 曰viết 。 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 者giả 眾chúng 人nhân 也dã 。 天thiên 地địa 可khả 謂vị 大đại 矣hĩ 。 而nhi 不bất 能năng 置trí 於ư 虗hư 空không 之chi 外ngoại 。 虗hư 空không 可khả 謂vị 無vô 盡tận 矣hĩ 。 而nhi 不bất 能năng 置trí 於ư 吾ngô 心tâm 之chi 外ngoại 。 故cố 以dĩ 心tâm 觀quán 物vật 。 物vật 無vô 大đại 小tiểu 。 以dĩ 物vật 累lũy/lụy/luy 心tâm 。 心tâm 不bất 能năng 覺giác 。 惟duy 能năng 覺giác 者giả 。 始thỉ 知tri 心tâm 外ngoại 無vô 物vật 也dã 。 故cố 曰viết 。 諸chư 法pháp 無vô 法pháp 體thể 。 我ngã 說thuyết 唯duy 是thị 心tâm 。 不bất 見kiến 於ư 無vô 心tâm 。 而nhi 起khởi 於ư 分phân 別biệt 。 積tích 字tự 成thành 句cú 。 積tích 句cú 成thành 章chương 。 積tích 章chương 成thành 篇thiên 。 積tích 篇thiên 成thành 部bộ 。 部bộ 所sở 以dĩ 能năng 詮thuyên 所sở 以dĩ 然nhiên 之chi 說thuyết 也dã 。 所sở 以dĩ 然nhiên 之chi 說thuyết 不bất 明minh 。 則tắc 字tự 字tự 句cú 句cú 章chương 章chương 篇thiên 篇thiên 。 如như 蟲trùng 蝕thực 木mộc 。 偶ngẫu 爾nhĩ 成thành 文văn 。 蟲trùng 豈khởi 有hữu 心tâm 。 乃nãi 蝕thực 之chi 乎hồ 。 蟲trùng 既ký 無vô 心tâm 。 寧ninh 有hữu 義nghĩa 寓# 於ư 文văn 哉tai 。 義nghĩa 也dã 者giả 。 心tâm 之chi 變biến 也dã 。 如như 喜hỷ 怒nộ 未vị 發phát 。 但đãn 謂vị 之chi 中trung 。 已dĩ 發phát 則tắc 曰viết 仁nhân 。 曰viết 義nghĩa 。 曰viết 禮lễ 。 曰viết 智trí 。 曰viết 信tín 。 仁nhân 有hữu 仁nhân 之chi 宜nghi 。 義nghĩa 有hữu 義nghĩa 之chi 宜nghi 。 禮lễ 智trí 信tín 亦diệc 各các 有hữu 其kỳ 宜nghi 。 如như 春xuân 宜nghi 溫ôn 。 夏hạ 宜nghi 熱nhiệt 。 秋thu 宜nghi 涼lương 。 冬đông 宜nghi 寒hàn 。 冬đông 而nhi 不bất 寒hàn 。 則tắc 謂vị 之chi 不bất 宜nghi 也dã 。 是thị 故cố 會hội 眾chúng 義nghĩa 。 整chỉnh 而nhi 不bất 紊# 謂vị 之chi 理lý 。 由do 理lý 而nhi 行hành 。 無vô 往vãng 不bất 達đạt 謂vị 之chi 道đạo 。 由do 道đạo 而nhi 造tạo 乎hồ 歸quy 宿túc 之chi 地địa 謂vị 之chi 德đức 。 德đức 也dã 者giả 。 如như 得đắc 字tự 成thành 句cú 。 得đắc 句cú 成thành 章chương 。 得đắc 章chương 成thành 篇thiên 。 所sở 以dĩ 成thành 部bộ 也dã 。 吾ngô 讀đọc 洪hồng 範phạm 。 乃nãi 知tri 箕ki 子tử 聖thánh 人nhân 也dã 。 聖thánh 人nhân 而nhi 不bất 在tại 位vị 。 紂# 在tại 位vị 。 商thương 亡vong 可khả 知tri 已dĩ 。 箕ki 謂vị 五ngũ 福phước 六lục 極cực 。 唯duy 敬kính 天thiên 愛ái 民dân 者giả 。 天thiên 以dĩ 五ngũ 福phước 應ứng 之chi 。 反phản 是thị 則tắc 以dĩ 六lục 極cực 應ưng 之chi 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 則tắc 報báo 復phục 之chi 理lý 。 因nhân 果quả 之chi 條điều 。 釋Thích 氏thị 未vị 東đông 之chi 日nhật 。 而nhi 中trung 國quốc 有hữu 欲dục 治trị 天thiên 下hạ 者giả 。 未vị 始thỉ 不bất 嚴nghiêm 於ư 此thử 也dã 。 今kim 謂vị 因nhân 果quả 之chi 談đàm 。 報báo 復phục 之chi 唱xướng 。 乃nãi 釋Thích 氏thị 皷cổ 惑hoặc 愚ngu 者giả 之chi 技kỹ 。 豈khởi 君quân 子tử 所sở 當đương 道đạo 哉tai 。 噫# 。 是thị 說thuyết 也dã 。 不bất 唯duy 得đắc 罪tội 於ư 釋Thích 氏thị 。 亦diệc 箕ki 子tử 所sở 當đương 惡ác 也dã 。 畫họa 屏bính 花hoa 鳥điểu 。 非phi 不bất 悅duyệt 目mục 也dã 。 如như 欲dục 使sử 之chi 香hương 。 使sử 之chi 鳴minh 。 雖tuy 聖thánh 如như 神thần 禹vũ 。 吾ngô 知tri 其kỳ 不bất 能năng 也dã 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 智trí 不bất 能năng 周chu 一nhất 身thân 。 力lực 不bất 能năng 縛phược 一nhất 雞kê 。 衣y 之chi 冠quan 之chi 。 而nhi 周chu 旋toàn 揖ấp 讓nhượng 。 非phi 不bất 悅duyệt 目mục 也dã 。 然nhiên 使sử 之chi 為vi 上thượng 治trị 民dân 。 何hà 異dị 使sử 畫họa 花hoa 香hương 。 畫họa 鳥điểu 鳴minh 乎hồ 。 水thủy 在tại 釜phủ 中trung 。 非phi 火hỏa 不bất 能năng 熱nhiệt 也dã 。 種chủng 在tại 土thổ/độ 中trung 。 非phi 春xuân 不bất 能năng 生sanh 也dã 。 愚ngu 在tại 心tâm 中trung 。 非phi 學học 不bất 能năng 破phá 也dã 。 今kim 天thiên 下hạ 學học 非phi 不bất 學học 也dã 。 所sở 學học 在tại 於ư 周chu 欲dục 。 而nhi 不bất 為vi 破phá 愚ngu 。 是thị 以dĩ 世thế 喪táng 道đạo 。 道đạo 喪táng 世thế 。 世thế 道đạo 交giao 喪táng 之chi 風phong 。 扇thiên/phiến 之chi 未vị 已dĩ 也dã 。 噫# 。 扇thiên/phiến 之chi 未vị 已dĩ 。 則tắc 將tương 有hữu 不bất 可khả 勝thăng 言ngôn 者giả 至chí 矣hĩ 。 伊y 蘭lan 之chi 臭xú 。 天thiên 下hạ 之chi 至chí 臭xú 也dã 。 而nhi 得đắc 旃chiên 檀đàn 熏huân 之chi 。 則tắc 可khả 以dĩ 為vi 香hương 。 今kim 謂vị 下hạ 愚ngu 者giả 。 終chung 不bất 可khả 教giáo 。 何hà 異dị 伊y 蘭lan 終chung 不bất 可khả 使sử 之chi 香hương 也dã 。 如như 伊y 蘭lan 得đắc 旃chiên 檀đàn 而nhi 熏huân 之chi 。 亦diệc 可khả 以dĩ 為vi 香hương 。 則tắc 下hạ 愚ngu 何hà 獨độc 不bất 可khả 教giáo 之chi 。 但đãn 教giáo 而nhi 無vô 倦quyện 為vi 難nạn/nan 。 果quả 能năng 教giáo 而nhi 不bất 倦quyện 。 則tắc 金kim 石thạch 可khả 貫quán 。 人nhân 雖tuy 至chí 愚ngu 。 知tri 覺giác 固cố 有hữu 。 即tức 其kỳ 固cố 有hữu 。 熏huân 之chi 以dĩ 教giáo 誨hối 之chi 香hương 。 久cửu 而nhi 至chí 於ư 熟thục 。 則tắc 其kỳ 至chí 愚ngu 之chi 臭xú 。 亦diệc 熏huân 而nhi 成thành 香hương 矣hĩ 。 故cố 曰viết 。 教giáo 而nhi 無vô 倦quyện 。 惟duy 聖thánh 人nhân 能năng 之chi 。 夜dạ 夢mộng 地địa 裂liệt 。 將tương 欲dục 逃đào 之chi 。 逃đào 前tiền 恐khủng 前tiền 裂liệt 。 逃đào 後hậu 恐khủng 後hậu 裂liệt 。 逃đào 左tả 右hữu 恐khủng 左tả 右hữu 裂liệt 。 是thị 時thời 也dã 。 計kế 無vô 所sở 出xuất 。 猶do 逃đào 心tâm 不bất 能năng 已dĩ 。 恐khủng 怖bố 萬vạn 出xuất 。 既ký 春xuân 雪tuyết 撲phác 窓song 。 春xuân 夢mộng 頓đốn 覺giác 。 則tắc 床sàng 前tiền 後hậu 。 床sàng 左tả 右hữu 。 地địa 本bổn 如như 故cố 。 裂liệt 何hà 曾tằng 裂liệt 。 橫hoạnh/hoành 謂vị 裂liệt 者giả 。 乃nãi 徧biến 計kế 耳nhĩ 。 如như 故cố 者giả 。 依y 他tha 也dã 。 噫# 。 徧biến 計kế 雖tuy 忘vong 。 依y 他tha 不bất 忘vong 。 猶do 夢mộng 覺giác 覺giác 存tồn 。 覺giác 為vi 夢mộng 本bổn 。 夢mộng 本bổn 不bất 忘vong 。 豈khởi 真chân 覺giác 也dã 耶da 。 本bổn 惟duy 一nhất 觸xúc 。 了liễu 觸xúc 非phi 性tánh 。 則tắc 謂vị 之chi 妙diệu 觸xúc 。 受thọ 觸xúc 所sở 轉chuyển 。 乃nãi 觸xúc 而nhi 已dĩ 。 妙diệu 則tắc 失thất 焉yên 。 故cố 曰viết 。 妙diệu 觸xúc 宣tuyên 明minh 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 則tắc 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 不bất 在tại 口khẩu 。 而nhi 搖dao 於ư 身thân 矣hĩ 。 寧ninh 惟duy 身thân 哉tai 。 待đãi 身thân 者giả 觸xúc 。 觸xúc 既ký 為vi 入nhập 妙diệu 之chi 階giai 。 則tắc 聲thanh 聲thanh 色sắc 色sắc 。 皆giai 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 苟cẩu 非phi 聽thính 之chi 於ư 踵chủng 。 則tắc 音âm 豈khởi 易dị 領lãnh 哉tai 。 豎thụ 而nhi 趍# 者giả 謂vị 之chi 人nhân 。 能năng 豎thụ 者giả 亦diệc 可khả 以dĩ 橫hoạnh/hoành 。 非phi 有hữu 豎thụ 而nhi 非phi 豎thụ 者giả 。 惡ác 能năng 豎thụ 豎thụ 橫hoạnh/hoành 橫hoạnh/hoành 。 有hữu 知tri 此thử 者giả 。 可khả 與dữ 言ngôn 性tánh 之chi 似tự 也dã 。 力lực 不bất 足túc 生sanh 畏úy 。 理lý 不bất 明minh 生sanh 疑nghi 。 是thị 故cố 大đại 言ngôn 而nhi 欺khi 人nhân 者giả 。 畏úy 人nhân 者giả 也dã 。 觸xúc 事sự 生sanh 疑nghi 。 無vô 事sự 謂vị 事sự 者giả 。 乃nãi 不bất 明minh 所sở 致trí 也dã 。 心tâm 既ký 不bất 明minh 。 則tắc 中trung 無vô 主chủ 。 中trung 無vô 主chủ 。 謂vị 我ngã 能năng 見kiến 能năng 聞văn 。 聰thông 明minh 特đặc 羣quần 。 非phi 愚ngu 而nhi 自tự 欺khi 者giả 。 惡ác 至chí 此thử 歟# 。 孟# 軻kha 見kiến 王vương 公công 大đại 人nhân 則tắc 藐miệu 之chi 。 藐miệu 之chi 也dã 者giả 。 有hữu 心tâm 乎hồ 。 無vô 心tâm 乎hồ 。 如như 有hữu 心tâm 非phi 能năng 藐miệu 人nhân 。 乃nãi 自tự 藐miệu 也dã 。 如như 我ngã 無vô 心tâm 。 奚hề 用dụng 藐miệu 為vi 。 彼bỉ 王vương 公công 大đại 人nhân 。 一nhất 觸xúc 無vô 心tâm 之chi 人nhân 。 將tương 忘vong 勢thế 之chi 不bất 暇hạ 。 何hà 待đãi 藐miệu 之chi 。 然nhiên 後hậu 使sử 之chi 服phục 耶da 。 故cố 曰viết 。 飄phiêu 瓦ngõa 撲phác 人nhân 人nhân 不bất 怒nộ 。 虗hư 舟chu 觸xúc 人nhân 人nhân 亦diệc 不bất 怒nộ 。 知tri 其kỳ 無vô 心tâm 故cố 也dã 。 君quân 子tử 懷hoài 道đạo 而nhi 遊du 於ư 諸chư 侯hầu 之chi 門môn 。 苟cẩu 不bất 以dĩ 虗hư 心tâm 應ưng 之chi 。 則tắc 無vô 所sở 不bất 至chí 矣hĩ 。 惠huệ 不bất 可khả 妄vọng 受thọ 。 受thọ 則tắc 當đương 思tư 惠huệ 之chi 所sở 自tự 來lai 。 愛ái 我ngã 而nhi 來lai 耶da 。 哀ai 我ngã 而nhi 來lai 耶da 。 愛ái 出xuất 於ư 敬kính 。 哀ai 出xuất 於ư 憐lân 。 敬kính 則tắc 我ngã 何hà 德đức 之chi 有hữu 。 而nhi 當đương 其kỳ 敬kính 。 憐lân 則tắc 既ký 為vi 男nam 子tử 。 豎thụ 趍# 於ư 天thiên 地địa 之chi 閒gian/nhàn 。 使sử 人nhân 憐lân 我ngã 。 我ngã 不bất 能năng 憐lân 人nhân 。 豈khởi 丈trượng 夫phu 也dã 哉tai 。 故cố 曰viết 幣tệ 厚hậu 言ngôn 甘cam 。 道Đạo 人Nhân 所sở 畏úy 。 牡# 丹đan 諺ngạn 謂vị 之chi 花hoa 王vương 。 盖# 尊tôn 其kỳ 艶diễm 麗lệ 之chi 富phú 耳nhĩ 。 殊thù 不bất 知tri 青thanh 松tùng 托thác 根căn 於ư 白bạch 石thạch 之chi 上thượng 。 當đương 風phong 霜sương 凜# 洌# 之chi 時thời 。 為vi 雲vân 濤đào 於ư 萬vạn 木mộc 之chi 叢tùng 。 使sử 聽thính 者giả 低đê 回hồi 。 而nhi 不bất 能năng 去khứ 。 以dĩ 為vi 海hải 潮triều 初sơ 鳴minh 。 夫phu 松tùng 鳴minh 使sử 塵trần 心tâm 蕩đãng 然nhiên 。 雷lôi 鳴minh 能năng 使sử 羣quần 蟄chập 頓đốn 醒tỉnh 。 鐘chung 磬khánh 鳴minh 能năng 生sanh 人nhân 道Đạo 心tâm 。 以dĩ 此thử 言ngôn 之chi 。 則tắc 牡# 丹đan 之chi 艶diễm 麗lệ 。 惡ác 能năng 有hữu 青thanh 松tùng 勁# 節tiết 之chi 風phong 哉tai 。 梅mai 以dĩ 香hương 欺khi 雪tuyết 。 雪tuyết 以dĩ 白bạch 欺khi 梅mai 。 兩lưỡng 者giả 各các 恃thị 其kỳ 所sở 長trường/trưởng 而nhi 相tương/tướng 欺khi 。 互hỗ 不bất 能năng 降giáng/hàng 。 故cố 酣# 戰chiến 不bất 已dĩ 。 噫# 。 天thiên 風phong 忽hốt 起khởi 。 雪tuyết 捲quyển 花hoa 飛phi 。 則tắc 向hướng 之chi 所sở 恃thị 者giả 安an 在tại 。 故cố 曰viết 。 恃thị 長trường/trưởng 而nhi 欺khi 人nhân 者giả 不bất 能năng 終chung 。 海hải 有hữu 大đại 魚ngư 。 背bối/bội 負phụ 萬vạn 山sơn 。 山sơn 有hữu 大đại 獸thú 。 尾vĩ 占chiêm 千thiên 里lý 。 眾chúng 人nhân 聞văn 而nhi 不bất 信tín 。 茲tư 請thỉnh 實thật 之chi 。 微vi 四tứ 塵trần 則tắc 大đại 地địa 不bất 有hữu 。 微vi 三tam 塵trần 則tắc 大đại 水thủy 不bất 有hữu 。 微vi 兩lưỡng 塵trần 則tắc 大đại 火hỏa 不bất 有hữu 。 微vi 一nhất 塵trần 則tắc 大đại 風phong 不bất 有hữu 。 然nhiên 地địa 以dĩ 水thủy 浮phù 。 水thủy 以dĩ 火hỏa 浮phù 。 火hỏa 以dĩ 風phong 浮phù 。 風phong 以dĩ 空không 浮phù 。 空không 以dĩ 心tâm 浮phù 。 夫phu 心tâm 也dã 者giả 。 萬vạn 物vật 一nhất 體thể 。 物vật 我ngã 同đồng 根căn 者giả 也dã 。 以dĩ 此thử 而nhi 言ngôn 。 則tắc 焦tiêu 螟minh 可khả 以dĩ 負phụ 太thái 山sơn 。 螻lâu 蟻nghĩ 可khả 以dĩ 抗kháng 雷lôi 雨vũ 。 魚ngư 大đại 而nhi 背bối/bội 負phụ 萬vạn 山sơn 。 獸thú 大đại 而nhi 尾vĩ 拖tha 千thiên 里lý 。 夫phu 復phục 何hà 疑nghi 。 眾chúng 人nhân 愛ái 富phú 貴quý 而nhi 惡ác 貧bần 賤tiện 。 所sở 以dĩ 富phú 貴quý 貧bần 賤tiện 之chi 累lũy/lụy/luy 。 至chí 於ư 死tử 猶do 不bất 覺giác 也dã 。 殊thù 不bất 知tri 富phú 貴quý 貧bần 賤tiện 。 本bổn 是thị 一nhất 條điều 。 而nhi 一nhất 條điều 之chi 上thượng 。 強cường/cưỡng 愛ái 之chi 。 強cường/cưỡng 惡ác 之chi 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 故cố 曰viết 。 理lý 有hữu 情tình 無vô 者giả 。 聖thánh 人nhân 得đắc 之chi 。 眾chúng 人nhân 失thất 之chi 。 噫# 。 得đắc 之chi 者giả 。 雖tuy 死tử 生sanh 在tại 前tiền 。 直trực 使sử 為vi 一nhất 條điều 。 況huống 富phú 貴quý 貧bần 賤tiện 乎hồ 。 死tử 生sanh 根căn 於ư 有hữu 我ngã 。 有hữu 我ngã 根căn 於ư 無vô 我ngã 。 若nhược 然nhiên 者giả 。 則tắc 有hữu 我ngã 乃nãi 無vô 我ngã 之chi 枝chi 條điều 也dã 。 而nhi 善thiện 反phản 者giả 。 即tức 枝chi 條điều 而nhi 求cầu 根căn 本bổn 。 譬thí 如như 甕úng 中trung 捉tróc 鱉miết 。 囊nang 中trung 探thám 物vật 耳nhĩ 。 奚hề 難nạn/nan 之chi 有hữu 。 雖tuy 然nhiên 眾chúng 人nhân 有hữu 我ngã 習tập 熟thục 。 無vô 我ngã 習tập 生sanh 。 熟thục 而nhi 能năng 生sanh 。 生sanh 而nhi 能năng 熟thục 。 非phi 大đại 明minh 至chí 勇dũng 者giả 。 豈khởi 易dị 之chi 哉tai 。 有hữu 我ngã 無vô 我ngã 。 譬thí 一nhất 指chỉ 屈khuất 伸thân 。 屈khuất 伸thân 無vô 常thường 。 指chỉ 無vô 隱ẩn 顯hiển 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 見kiến 屈khuất 伸thân 而nhi 忘vong 指chỉ 體thể 。 則tắc 在tại 堯# 而nhi 不bất 能năng 加gia 。 在tại 紂# 不bất 能năng 損tổn 者giả 。 終chung 失thất 之chi 矣hĩ 。 聖thánh 人nhân 眾chúng 人nhân 。 本bổn 唯duy 一nhất 光quang 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 不bất 假giả 日nhật 月nguyệt 燈đăng 之chi 明minh 。 直trực 用dụng 本bổn 光quang 自tự 照chiếu 。 所sở 以dĩ 處xứ 昏hôn 暗ám 之chi 中trung 。 而nhi 昏hôn 暗ám 不bất 能năng 昧muội 也dã 。 眾chúng 人nhân 則tắc 不bất 然nhiên 。 本bổn 光quang 固cố 有hữu 。 而nhi 不bất 能năng 用dụng 。 反phản 緣duyên 日nhật 月nguyệt 燈đăng 之chi 明minh 。 方phương 始thỉ 得đắc 見kiến 。 此thử 明minh 一nhất 謝tạ 。 則tắc 暗ám 相tướng 現hiện 前tiền 。 是thị 時thời 也dã 。 伸thân 己kỷ 指chỉ 而nhi 不bất 能năng 見kiến 。 況huống 見kiến 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 者giả 哉tai 。 滄thương 海hải 無vô 際tế 。 氷băng 凝ngưng 千thiên 尺xích 。 一nhất 夕tịch 陽dương 回hồi 。 氷băng 生sanh 微vi 響hưởng 。 則tắc 氷băng 復phục 為vi 水thủy 。 可khả 立lập 待đãi 也dã 。 吾ngô 觀quán 復phục 卦# 。 一nhất 陽dương 生sanh 於ư 五ngũ 陰ấm 之chi 下hạ 。 陽dương 似tự 不bất 能năng 勝thắng 陰ấm 。 然nhiên 機cơ 在tại 陽dương 而nhi 不bất 在tại 陰ấm 。 則tắc 陰ấm 不bất 勝thắng 陽dương 多đa 矣hĩ 。 如như 初sơ 發phát 心tâm 大Đại 士Sĩ 。 即tức 成thành 正chánh 覺giác 。 盖# 眾chúng 人nhân 生sanh 於ư 五ngũ 欲dục 火hỏa 中trung 。 一nhất 旦đán 心tâm 發phát 清thanh 涼lương 。 非phi 至chí 明minh 大đại 勇dũng 者giả 。 孰thục 能năng 臻trăn 此thử 。 故cố 因nhân 該cai 果quả 海hải 。 譬thí 層tằng 氷băng 之chi 初sơ 泮phấn 。 則tắc 知tri 復phục 水thủy 不bất 久cửu 焉yên 。 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 盖# 氷băng 離ly 水thủy 無vô 體thể 故cố 也dã 。 噫# 。 氷băng 水thủy 似tự 殊thù 。 故cố 質chất 礙ngại 之chi 與dữ 融dung 通thông 。 大đại 相tương/tướng 懸huyền 絕tuyệt 。 然nhiên 離ly 氷băng 無vô 水thủy 。 離ly 水thủy 無vô 氷băng 。 知tri 此thử 者giả 。 可khả 與dữ 言ngôn 襍tập 花hoa 之chi 大đại 意ý 矣hĩ 。 老lão 氏thị 以dĩ 為vi 五ngũ 音âm 可khả 以dĩ 聾lung 耳nhĩ 。 五ngũ 色sắc 可khả 以dĩ 瞽# 目mục 。 介giới 然nhiên 有hữu 知tri 。 可khả 以dĩ 惑hoặc 我ngã 無vô 知tri 。 殊thù 不bất 知tri 耳nhĩ 目mục 無vô 所sở 有hữu 。 有hữu 因nhân 身thân 有hữu 。 知tri 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 有hữu 因nhân 境cảnh 有hữu 。 嗚ô 呼hô 。 身thân 心tâm 既ký 有hữu 。 則tắc 死tử 生sanh 榮vinh 辱nhục 。 好hảo 惡ác 是thị 非phi 。 靡mĩ 所sở 不bất 至chí 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 大đại 覺giác 夫phu 子tử 。 教giáo 天thiên 下hạ 以dĩ 四tứ 大đại 觀quán 身thân 。 四tứ 蘊uẩn 觀quán 心tâm 。 而nhi 八bát 者giả 現hiện 前tiền 。 則tắc 身thân 心tâm 並tịnh 無vô 所sở 有hữu 。 身thân 心tâm 既ký 無vô 。 則tắc 所sở 謂vị 死tử 生sanh 榮vinh 辱nhục 。 好hảo 惡ác 是thị 非phi 。 譬thí 如như 片phiến 雪tuyết 飛phi 於ư 紅hồng 爐lô 之chi 上thượng 。 惡ác 得đắc 有hữu 哉tai 。 然nhiên 身thân 心tâm 之chi 執chấp 雖tuy 解giải 。 而nhi 八bát 者giả 猶do 未vị 滌địch 除trừ 。 復phục 教giáo 之chi 以dĩ 四tứ 塵trần 觀quán 四tứ 大đại 。 前tiền 境cảnh 觀quán 分phân 別biệt 心tâm 。 如như 天thiên 機cơ 深thâm 者giả 。 即tức 了liễu 悟ngộ 外ngoại 四tứ 塵trần 則tắc 四tứ 大đại 無vô 所sở 有hữu 。 外ngoại 四tứ 大đại 四tứ 塵trần 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 外ngoại 前tiền 境cảnh 則tắc 分phân 別biệt 心tâm 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 外ngoại 分phân 別biệt 心tâm 則tắc 前tiền 境cảnh 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。 能năng 所sở 互hỗ 洗tẩy 。 物vật 我ngã 蕩đãng 然nhiên 。 是thị 時thời 也dã 。 無vô 身thân 之chi 身thân 。 無vô 心tâm 之chi 心tâm 。 昭chiêu 然nhiên 在tại 前tiền 矣hĩ 。 始thỉ 知tri 形hình 充sung 八bát 極cực 。 大đại 患hoạn 莫mạc 能năng 累lũy/lụy/luy 焉yên 。 智trí 周chu 萬vạn 物vật 。 熱nhiệt 惱não 莫mạc 能năng 焚phần 焉yên 。 駕giá 四tứ 弘hoằng 之chi 輪luân 。 乘thừa 十thập 願nguyện 之chi 馬mã 。 飛phi 行hành 無vô 際tế 。 碾niễn 窮cùng 色sắc 空không 。 盡tận 使sử 博bác 地địa 含hàm 靈linh 。 頓đốn 躋tễ 覺giác 地địa 。 乃nãi 大Đại 士Sĩ 之chi 能năng 事sự 也dã 。 心tâm 本bổn 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 我ngã 求cầu 之chi 。 亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 。 無vô 我ngã 求cầu 之chi 。 以dĩ 有hữu 我ngã 求cầu 之chi 。 渠cừ 既ký 無vô 我ngã 。 豈khởi 不bất 乖quai 渠cừ 耶da 。 以dĩ 無vô 我ngã 求cầu 之chi 。 渠cừ 既ký 靈linh 然nhiên 。 豈khởi 不bất 乖quai 渠cừ 耶da 。 既ký 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 我ngã 求cầu 。 復phục 不bất 可khả 以dĩ 無vô 我ngã 求cầu 。 則tắc 我ngã 終chung 不bất 可khả 得đắc 渠cừ 耶da 。 果quả 如như 此thử 。 不bất 唯duy 眾chúng 人nhân 絕tuyệt 希hy 聖thánh 之chi 階giai 。 即tức 聖thánh 人nhân 繼kế 往vãng 開khai 來lai 之chi 功công 。 可khả 得đắc 而nhi 泯mẫn 已dĩ 。 但đãn 渠cừ 非phi 有hữu 無vô 可khả 求cầu 。 要yếu 在tại 從tùng 緣duyên 會hội 得đắc 。 故cố 曰viết 。 從tùng 緣duyên 薦tiến 得đắc 。 永vĩnh 無vô 退thoái 失thất 。 緣duyên 也dã 者giả 。 如như 眾chúng 人nhân 以dĩ 十thập 惡ác 五ngũ 逆nghịch 。 之chi 緣duyên 熏huân 之chi 。 則tắc 渠cừ 發phát 現hiện 阿A 鼻Tỳ 之chi 相tướng 。 乃nãi 至chí 以dĩ 人nhân 緣duyên 熏huân 之chi 。 聲Thanh 聞Văn 大Đại 士Sĩ 之chi 緣duyên 熏huân 之chi 。 則tắc 九cửu 界giới 發phát 現hiện 之chi 相tướng 。 皎hiệu 如như 日nhật 星tinh 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 若nhược 不bất 以dĩ 無vô 作tác 之chi 緣duyên 熏huân 之chi 。 則tắc 渠cừ 且thả 不bất 能năng 發phát 現hiện 殊thù 絕tuyệt 之chi 妙diệu 相tướng 焉yên 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 九cửu 界giới 之chi 相tướng 。 既ký 循tuần 緣duyên 業nghiệp 發phát 現hiện 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 能năng 循tuần 緣duyên 業nghiệp 。 沂# 而nhi 上thượng 之chi 。 則tắc 彼bỉ 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 。 不bất 待đãi 召triệu 而nhi 至chí 矣hĩ 。 宗tông 儒nho 者giả 病bệnh 佛Phật 老lão 。 宗tông 老lão 者giả 病bệnh 儒nho 釋thích 。 宗tông 佛Phật 者giả 病bệnh 孔khổng 病bệnh 李# 。 既ký 咸hàm 謂vị 之chi 病bệnh 。 知tri 有hữu 病bệnh 而nhi 不bất 能năng 治trị 。 非phi 愚ngu 則tắc 妄vọng 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 敢cảm 請thỉnh 治trị 病bệnh 之chi 方phương 。 曰viết 學học 儒nho 而nhi 能năng 得đắc 孔khổng 氏thị 之chi 心tâm 。 學học 佛Phật 而nhi 能năng 得đắc 釋Thích 氏thị 之chi 心tâm 。 學học 老lão 而nhi 能năng 得đắc 老lão 氏thị 之chi 心tâm 。 則tắc 病bệnh 自tự 愈dũ 。 是thị 方phương 之chi 良lương 。 蒙mông 服phục 之chi 而nhi 有hữu 徵trưng 者giả 也dã 。 吾ngô 子tử 能năng 直trực 下hạ 信tín 而nhi 試thí 之chi 。 始thỉ 知tri 蒙mông 不bất 欺khi 吾ngô 子tử 也dã 。 且thả 儒nho 也dã 。 釋thích 也dã 。 老lão 也dã 。 皆giai 名danh 焉yên 而nhi 已dĩ 。 非phi 實thật 也dã 。 實thật 也dã 者giả 。 心tâm 也dã 。 心tâm 也dã 者giả 。 所sở 以dĩ 能năng 儒nho 能năng 佛Phật 能năng 老lão 者giả 也dã 。 噫# 。 能năng 儒nho 能năng 佛Phật 能năng 老lão 者giả 。 果quả 儒nho 釋thích 老lão 各các 有hữu 之chi 耶da 。 共cộng 有hữu 之chi 耶da 。 又hựu 已dĩ 發phát 未vị 發phát 。 緣duyên 生sanh 無vô 生sanh 。 有hữu 名danh 無vô 名danh 。 同đồng 歟# 不bất 同đồng 歟# 。 知tri 此thử 乃nãi 可khả 與dữ 言ngôn 三tam 家gia 一nhất 道đạo 也dã 。 而nhi 有hữu 不bất 同đồng 者giả 名danh 也dã 。 非phi 心tâm 也dã 。 今kim 有hữu 人nhân 於ư 此thử 。 能năng 讀đọc 四tứ 庫khố 書thư 。 而nhi 約ước 者giả 不bất 明minh 。 書thư 多đa 奚hề 為vi 。 夫phu 約ước 者giả 心tâm 也dã 。 心tâm 為vi 萬vạn 化hóa 之chi 主chủ 。 反phản 不bất 能năng 自tự 信tín 。 乃nãi 勤cần 朽hủ 骨cốt 糟tao 粕# 惑hoặc 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 敢cảm 問vấn 心tâm 所sở 。 曰viết 在tại 眼nhãn 能năng 見kiến 。 在tại 耳nhĩ 能năng 聞văn 。 如như 生sanh 心tâm 動động 念niệm 即tức 情tình 也dã 。 非phi 心tâm 也dã 。 噫# 。 惟duy 明minh 心tâm 者giả 。 可khả 與dữ 復phục 性tánh 矣hĩ 。 古cổ 有hữu 道đạo 戰chiến 。 德đức 戰chiến 。 仁nhân 義nghĩa 戰chiến 。 智trí 勇dũng 戰chiến 。 道đạo 戰chiến 無vô 心tâm 。 德đức 戰chiến 懷hoài 恩ân 。 仁nhân 義nghĩa 戰chiến 乃nãi 所sở 以dĩ 安an 天thiên 下hạ 之chi 生sanh 也dã 。 智trí 勇dũng 戰chiến 乃nãi 所sở 以dĩ 強cường/cưỡng 遂toại 其kỳ 志chí 也dã 。 或hoặc 有hữu 沒một 巴ba 鼻tị 戰chiến 者giả 。 不bất 得đắc 無vô 心tâm 而nhi 敵địch 。 敵địch 則tắc 敗bại 。 不bất 得đắc 有hữu 心tâm 而nhi 敵địch 。 敵địch 則tắc 敗bại 。 畏úy 敗bại 而nhi 不bất 敢cảm 敵địch 者giả 亦diệc 敗bại 。 噫# 。 惟duy 雲vân 門môn 德đức 山sơn 善thiện 戰chiến 之chi 帥súy 也dã 。 義nghĩa 井tỉnh 筆bút 錄lục 師sư 說thuyết 你nễ 的đích 性tánh 剛cang 。 一nhất 日nhật 遇ngộ 諸chư 般bát 事sự 。 如như 何hà 忍nhẫn 得đắc 過quá 去khứ 。 復phục 問vấn 如như 何hà 方phương 忍nhẫn 得đắc 。 師sư 說thuyết 看khán 得đắc 自tự 家gia 大đại 。 自tự 然nhiên 忍nhẫn 得đắc 去khứ 。 復phục 問vấn 如như 何hà 看khán 得đắc 自tự 家gia 大đại 。 便tiện 忍nhẫn 得đắc 去khứ 。 師sư 說thuyết 天thiên 地địa 大đại 。 便tiện 能năng 包bao 容dung 得đắc 萬vạn 物vật 。 虗hư 空không 大đại 。 便tiện 包bao 得đắc 天thiên 地địa 。 我ngã 本bổn 來lai 真chân 心tâm 大đại 。 便tiện 包bao 得đắc 虗hư 空không 。 師sư 又hựu 說thuyết 大đại 端đoan 人nhân 不bất 能năng 容dung 物vật 。 無vô 他tha 。 為vi 物vật 障chướng 礙ngại 。 但đãn 自tự 昧muội 了liễu 真chân 心tâm 。 便tiện 自tự 小tiểu 了liễu 。 棱# 嚴nghiêm 曰viết 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 有hữu 漏lậu 微vi 塵trần 國quốc 。 皆giai 依y 空không 所sở 生sanh 。 漚âu 滅diệt 空không 本bổn 無vô 。 況huống 復phục 諸chư 三tam 有hữu 。 ○# 大đại 覺giác 真chân 心tâm 。 本bổn 非phi 有hữu 無vô 可khả 以dĩ 形hình 容dung 得đắc 。 纔tài 昧muội 此thử 心tâm 。 便tiện 有hữu 虗hư 空không 世thế 界giới 矣hĩ 。 是thị 故cố 聖thánh 人nhân 。 處xử 於ư 死tử 生sanh 禍họa 福phước 之chi 域vực 。 而nhi 死tử 生sanh 禍họa 福phước 不bất 能năng 累lũy/lụy/luy 者giả 。 無vô 別biệt 奇kỳ 特đặc 。 不bất 過quá 不bất 昧muội 心tâm 而nhi 已dĩ 。 然nhiên 此thử 心tâm 雖tuy 在tại 日nhật 用dụng 之chi 中trung 。 眾chúng 人nhân 不bất 知tri 。 不bất 知tri 即tức 是thị 無vô 明minh 。 無vô 明minh 者giả 。 謂vị 真chân 心tâm 本bổn 有hữu 而nhi 反phản 不bất 知tri 。 昧muội 心tâm 而nhi 有hữu 虗hư 空không 世thế 界giới 。 卻khước 膠giao 固cố 不bất 舍xá 。 三tam 界giới 裡# 頭đầu 。 總tổng 是thị 一nhất 塊khối 情tình 。 大đại 家gia 在tại 情tình 裏lý 。 要yếu 說thuyết 超siêu 情tình 之chi 言ngôn 。 如như 達đạt 磨ma 遭tao 六lục 毒độc 。 南nam 岳nhạc 思tư 禪thiền 師sư 遭tao 十thập 餘dư 毒độc 。 盖# 二nhị 老lão 說thuyết 話thoại 沒một 偷thâu 心tâm 。 便tiện 惹nhạ 得đắc 許hứa 多đa 好hảo/hiếu 供cúng 養dường 。 偷thâu 心tâm 情tình 也dã 。 無vô 偷thâu 心tâm 性tánh 也dã 。 處xử 於ư 情tình 中trung 。 而nhi 率suất 性tánh 用dụng 事sự 。 自tự 古cổ 及cập 今kim 。 未vị 始thỉ 不bất 遭tao 魔ma 外ngoại 所sở 害hại 也dã 。 然nhiên 向hướng 後hậu 去khứ 。 害hại 大đại 則tắc 光quang 愈dũ 大đại 。 故cố 君quân 子tử 常thường 喫khiết 虧khuy 。 常thường 得đắc 便tiện 宜nghi 。 師sư 喚hoán 復phục 。 你nễ 豎thụ 起khởi 拳quyền 來lai 。 復phục 豎thụ 拳quyền 。 師sư 問vấn 你nễ 這giá 拳quyền 。 是thị 誰thùy 豎thụ 起khởi 。 復phục 對đối 是thị 心tâm 豎thụ 起khởi 。 師sư 問vấn 假giả 若nhược 是thị 沒một 了liễu 此thử 手thủ 。 你nễ 的đích 心tâm 何hà 在tại 。 復phục 罔võng 措thố 。 師sư 說thuyết 你nễ 要yếu 在tại 這giá 裏lý 自tự 家gia 查# 考khảo 看khán 。 查# 考khảo 不bất 出xuất 。 真chân 是thị 苦khổ 。 復phục 求cầu 之chi 不bất 解giải 。 請thỉnh 師sư 開khai 示thị 。 師sư 曰viết 。 人nhân 都đô 愚ngu 在tại 這giá 裏lý 。 終chung 日nhật 將tương 個cá 燈đăng 點điểm 到đáo 這giá 裏lý 。 又hựu 去khứ 人nhân 家gia 裏lý 討thảo 火hỏa 去khứ 。 不bất 能năng 忘vong 利lợi 者giả 。 必tất 不bất 能năng 任nhậm 怨oán 。 要yếu 想tưởng 此thử 身thân 。 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 此thử 身thân 從tùng 何hà 而nhi 去khứ 。 知tri 其kỳ 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 則tắc 知tri 其kỳ 從tùng 何hà 而nhi 去khứ 。 易dị 曰viết 。 羣quần 龍long 無vô 首thủ 吉cát 。 此thử 象tượng 也dã 。 如như 玩ngoạn 象tượng 得đắc 意ý 。 則tắc 活hoạt 者giả 在tại 我ngã 。 活hoạt 者giả 既ký 在tại 我ngã 。 則tắc 死tử 者giả 亦diệc 活hoạt 矣hĩ 。 至chí 此thử 則tắc 孰thục 為vi 意ý 。 孰thục 為vi 象tượng 。 故cố 曰viết 。 若nhược 人nhân 識thức 得đắc 心tâm 。 大đại 地địa 無vô 寸thốn 土thổ/độ 。 我ngã 則tắc 曰viết 。 若nhược 人nhân 識thức 得đắc 意ý 。 意ý 外ngoại 本bổn 無vô 象tượng 。 無vô 象tượng 則tắc 無vô 物vật 。 無vô 意ý 則tắc 無vô 我ngã 。 無vô 物vật 無vô 我ngã 。 君quân 子tử 何hà 怕phạ 多đa 。 存tồn 物vật 存tồn 我ngã 。 君quân 子tử 多đa 不bất 好hảo/hiếu 。 宋tống 之chi 君quân 子tử 甚thậm 多đa 。 只chỉ 是thị 各các 有hữu 其kỳ 首thủ 。 首thủ 者giả 我ngã 相tương/tướng 也dã 。 如như 各các 無vô 意ý 無vô 必tất 無vô 固cố 無vô 我ngã 。 即tức 王vương 安an 石thạch 。 與dữ 諸chư 攻công 安an 石thạch 者giả 。 皆giai 君quân 子tử 也dã 。 要yếu 心tâm 器khí 利lợi 。 無vô 如như 甘cam 澹đạm 泊bạc 。 要yếu 身thân 器khí 利lợi 。 無vô 如như 閑nhàn 勞lao 勤cần 。 身thân 在tại 心tâm 裏lý 。 所sở 以dĩ 運vận 得đắc 身thân 動động 。 心tâm 在tại 身thân 裏lý 。 便tiện 運vận 不bất 動động 矣hĩ 。 何hà 以dĩ 故cố 。 如như 風phong 箏tranh 在tại 風phong 裏lý 。 所sở 以dĩ 風phong 吹xuy 得đắc 風phong 箏tranh 起khởi 。 如như 風phong 在tại 風phong 箏tranh 裏lý 。 則tắc 箏tranh 大đại 風phong 小tiểu 。 小tiểu 不bất 能năng 吹xuy 大đại 也dã 。 心tâm 是thị 箇cá 非phi 裏lý 非phi 外ngoại 的đích 。 所sở 以dĩ 能năng 裏lý 能năng 外ngoại 。 他tha 若nhược 是thị 有hữu 裏lý 外ngoại 。 與dữ 裏lý 外ngoại 何hà 異dị 。 既ký 與dữ 裏lý 外ngoại 無vô 異dị 。 自tự 然nhiên 裏lý 外ngoại 不bất 能năng 運vận 裏lý 外ngoại 。 如như 裏lý 外ngoại 能năng 運vận 裏lý 外ngoại 。 金kim 可khả 博bác 金kim 。 水thủy 可khả 洗tẩy 水thủy 矣hĩ 。 心tâm 有hữu 知tri 覺giác 。 氣khí 無vô 知tri 覺giác 。 四tứ 大đại 是thị 一nhất 氣khí 之chi 變biến 。 一nhất 氣khí 是thị 四tứ 大đại 之chi 復phục 。 故cố 莊trang 子tử 曰viết 。 氣khí 聚tụ 則tắc 生sanh 。 氣khí 散tán 則tắc 死tử 。 生sanh 生sanh 死tử 死tử 。 不bất 過quá 氣khí 之chi 聚tụ 散tán 耳nhĩ 。 達đạt 人nhân 知tri 其kỳ 如như 此thử 。 所sở 以dĩ 方phương 生sanh 方phương 死tử 之chi 閒gian/nhàn 。 未vị 嘗thường 喜hỷ 生sanh 畏úy 死tử 也dã 。 不bất 然nhiên 則tắc 此thử 五ngũ 尺xích 之chi 軀khu 。 便tiện 能năng 拘câu 限hạn 得đắc 這giá 無vô 邊biên 無vô 際tế 。 之chi 靈linh 明minh 矣hĩ 。 如như 人nhân 以dĩ 手thủ 運vận 筆bút 。 筆bút 始thỉ 能năng 畫họa 。 達đạt 者giả 由do 畫họa 推thôi 至chí 於ư 筆bút 。 由do 筆bút 推thôi 至chí 於ư 手thủ 。 由do 手thủ 推thôi 至chí 於ư 心tâm 。 由do 心tâm 推thôi 至chí 於ư 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 。 無vô 我ngã 則tắc 無vô 外ngoại 。 外ngoại 者giả 內nội 之chi 待đãi 也dã 。 我ngã 既ký 無vô 外ngoại 。 內nội 亦diệc 窮cùng 矣hĩ 。 內nội 窮cùng 則tắc 外ngoại 不bất 能năng 獨độc 立lập 。 內nội 外ngoại 之chi 情tình 既ký 枯khô 。 則tắc 無vô 內nội 無vô 外ngoại 。 而nhi 能năng 內nội 能năng 外ngoại 者giả 現hiện 前tiền 矣hĩ 。 圓viên 覺giác 曰viết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 證chứng 圓viên 覺giác 。 其kỳ 此thử 謂vị 乎hồ 。 心tâm 不bất 自tự 有hữu 。 因nhân 境cảnh 而nhi 有hữu 。 此thử 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 之chi 心tâm 也dã 。 如như 此thử 心tâm 不bất 能năng 查# 考khảo 徹triệt 了liễu 。 則tắc 本bổn 有hữu 靈linh 明minh 之chi 心tâm 。 終chung 不bất 現hiện 前tiền 。 譬thí 如như 浮phù 雲vân 未vị 淨tịnh 。 青thanh 天thiên 不bất 露lộ 。 又hựu 世thế 人nhân 論luận 身thân 時thời 卻khước 襍tập 心tâm 說thuyết 。 論luận 心tâm 時thời 卻khước 襍tập 身thân 說thuyết 。 所sở 以dĩ 身thân 心tâm 頭đầu 腦não 。 終chung 是thị 不bất 清thanh 楚sở 。 如như 身thân 心tâm 頭đầu 腦não 清thanh 楚sở 了liễu 。 則tắc 會hội 生sanh 死tử 身thân 為vi 法Pháp 身thân 。 會hội 煩phiền 惱não 心tâm 。 為vì 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 不bất 異dị 屈khuất 伸thân 己kỷ 指chỉ 耳nhĩ 。 人nhân 是thị 有hữu 形hình 之chi 鬼quỷ 。 鬼quỷ 是thị 無vô 形hình 之chi 人nhân 。 謂vị 人nhân 鬼quỷ 有hữu 兩lưỡng 心tâm 。 無vô 是thị 理lý 。 只chỉ 是thị 有hữu 形hình 無vô 形hình 差sai 別biệt 耳nhĩ 。 學học 人nhân 先tiên 要yếu 斷đoạn 婬dâm 欲dục 。 斷đoạn 淫dâm 欲dục 之chi 道đạo 。 亦diệc 無vô 多đa 岐kỳ 。 但đãn 能năng 識thức 破phá 自tự 身thân 。 則tắc 眼nhãn 前tiền 雖tuy 有hữu 西tây 施thí 之chi 容dung 。 子tử 都đô 之chi 貌mạo 。 自tự 然nhiên 忘vong 之chi 矣hĩ 。 然nhiên 識thức 破phá 是thị 明minh 。 能năng 忘vong 是thị 勇dũng 。 如như 明minh 而nhi 不bất 勇dũng 。 則tắc 多đa 生sanh 染nhiễm 習tập 。 如như 油du 入nhập 麫# 。 欲dục 使sử 之chi 出xuất 。 亦diệc 不bất 易dị 易dị 。 且thả 道đạo 身thân 如như 何hà 識thức 破phá 得đắc 他tha 。 先tiên 當đương 推thôi 我ngã 未vị 生sanh 之chi 前tiền 。 是thị 身thân 果quả 有hữu 耶da 。 果quả 無vô 耶da 。 有hữu 則tắc 何hà 勞lao 父phụ 母mẫu 交giao 姤cấu 而nhi 生sanh 。 無vô 則tắc 既ký 本bổn 原nguyên 無vô 。 如như 何hà 無vô 中trung 忽hốt 有hữu 此thử 身thân 。 如như 是thị 推thôi 究cứu 。 推thôi 究cứu 不bất 已dĩ 。 則tắc 此thử 身thân 一nhất 旦đán 洞đỗng 然nhiên 識thức 破phá 了liễu 。 自tự 身thân 既ký 識thức 破phá 了liễu 。 則tắc 他tha 身thân 不bất 待đãi 破phá 而nhi 破phá 矣hĩ 。 自tự 他tha 之chi 身thân 既ký 破phá 。 且thả 道đạo 將tương 何hà 物vật 為vi 能năng 所sở 淫dâm 欲dục 之chi 具cụ 哉tai 。 若nhược 如như 此thử 推thôi 究cứu 。 未vị 能năng 識thức 破phá 自tự 身thân 。 當đương 次thứ 觀quán 父phụ 母mẫu 交giao 姤cấu 時thời 。 母mẫu 心tâm 先tiên 動động 耶da 。 父phụ 心tâm 先tiên 動động 耶da 。 父phụ 母mẫu 心tâm 一nhất 齊tề 動động 耶da 。 父phụ 母mẫu 心tâm 不bất 動động 耶da 。 父phụ 母mẫu 心tâm 不bất 動động 。 兩lưỡng 俱câu 無vô 心tâm 。 無vô 心tâm 則tắc 無vô 我ngã 。 無vô 我ngã 誰thùy 生sanh 淫dâm 欲dục 。 父phụ 母mẫu 心tâm 齊tề 動động 。 齊tề 則tắc 一nhất 。 一nhất 則tắc 亦diệc 無vô 能năng 所sở 。 淫dâm 心tâm 亦diệc 不bất 能năng 動động 。 父phụ 母mẫu 先tiên 後hậu 淫dâm 心tâm 動động 。 先tiên 不bất 是thị 後hậu 。 後hậu 不bất 是thị 先tiên 。 本bổn 不bất 相tương 待đãi 。 淫dâm 心tâm 亦diệc 無vô 動động 。 此thử 以dĩ 理lý 推thôi 也dã 。 非phi 情tình 計kế 也dã 。 又hựu 父phụ 母mẫu 交giao 姤cấu 時thời 。 我ngã 無vô 淫dâm 心tâm 。 身thân 因nhân 亦diệc 無vô 。 我ngã 有hữu 淫dâm 心tâm 。 父phụ 母mẫu 不bất 交giao 姤cấu 。 身thân 緣duyên 亦diệc 無vô 。 須tu 因nhân 與dữ 緣duyên 三tam 者giả 合hợp 方phương 有hữu 身thân 。 如như 三tam 者giả 合hợp 而nhi 果quả 有hữu 身thân 者giả 。 則tắc 父phụ 分phần/phân 多đa 少thiểu 。 母mẫu 分phần/phân 多đa 少thiểu 。 我ngã 分phần/phân 多đa 少thiểu 。 如như 是thị 往vãng 復phục 多đa 少thiểu 推thôi 之chi 。 推thôi 來lai 推thôi 去khứ 。 推thôi 去khứ 推thôi 來lai 。 推thôi 到đáo 情tình 枯khô 智trí 訖ngật 處xứ 。 則tắc 是thị 身thân 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 不bất 待đãi 問vấn 人nhân 而nhi 自tự 知tri 矣hĩ 。 知tri 則tắc 明minh 。 明minh 則tắc 不bất 惑hoặc 。 不bất 惑hoặc 則tắc 西tây 施thí 子tử 都đô 。 皆giai 我ngã 得đắc 無vô 欲dục 之chi 前tiền 茅mao 也dã 。 又hựu 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 性tánh 也dã 。 有hữu 我ngã 而nhi 昧muội 者giả 情tình 也dã 。 性tánh 變biến 而nhi 為vi 情tình 。 性tánh 無vô 邊biên 際tế 。 情tình 亦diệc 無vô 邊biên 際tế 。 情tình 復phục 而nhi 全toàn 性tánh 。 情tình 無vô 邊biên 際tế 。 性tánh 亦diệc 無vô 邊biên 際tế 。 如như 水thủy 廣quảng 氷băng 多đa 。 氷băng 厚hậu 水thủy 深thâm 也dã 。 學học 問vấn 不bất 多đa 頭đầu 腦não 。 不bất 過quá 窮cùng 靈linh 極cực 數số 而nhi 已dĩ 。 窮cùng 靈linh 。 則tắc 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 全toàn 矣hĩ 。 極cực 數số 。 則tắc 有hữu 我ngã 而nhi 昧muội 者giả 不bất 能năng 昧muội 我ngã 矣hĩ 。 以dĩ 數số 不bất 能năng 昧muội 我ngã 。 所sở 以dĩ 一nhất 為vi 多đa 多đa 。 多đa 多đa 為vi 一nhất 。 在tại 我ngã 而nhi 不bất 在tại 數số 也dã 。 如như 形hình 骸hài 假giả 五ngũ 行hành 而nhi 成thành 。 非phi 數số 乎hồ 。 如như 心tâm 。 形hình 骸hài 成thành 而nhi 不bất 生sanh 。 形hình 骸hài 敗bại 而nhi 不bất 死tử 。 可khả 以dĩ 為vi 數số 之chi 主chủ 。 數số 乃nãi 心tâm 之chi 奴nô 也dã 。 眾chúng 人nhân 則tắc 不bất 然nhiên 。 主chủ 反phản 為vi 奴nô 。 奴nô 反phản 為vi 主chủ 。 或hoặc 者giả 謂vị 禪thiền 家gia 但đãn 知tri 性tánh 而nhi 不bất 知tri 命mạng 。 道đạo 家gia 但đãn 知tri 命mạng 而nhi 不bất 知tri 性tánh 。 此thử 說thuyết 非phi 通thông 也dã 。 靈linh 。 性tánh 也dã 。 數số 。 命mạng 也dã 。 未vị 有hữu 能năng 窮cùng 靈linh 而nhi 不bất 能năng 極cực 數số 者giả 。 未vị 有hữu 能năng 極cực 數số 而nhi 不bất 能năng 窮cùng 靈linh 者giả 。 設thiết 有hữu 窮cùng 靈linh 而nhi 不bất 能năng 極cực 數số 。 小Tiểu 乘Thừa 是thị 也dã 。 極cực 數số 而nhi 不bất 能năng 窮cùng 靈linh 。 地địa 仙tiên 是thị 也dã 。 如như 曰viết 。 有hữu 物vật 先tiên 天thiên 地địa 。 無vô 名danh 本bổn 寂tịch 寥liêu 。 能năng 為vi 萬vạn 象tượng 主chủ 。 不bất 逐trục 四tứ 時thời 凋điêu 。 能năng 為vi 萬vạn 象tượng 主chủ 者giả 。 非phi 靈linh 乎hồ 。 萬vạn 象tượng 非phi 數số 乎hồ 。 又hựu 有hữu 心tâm 統thống 性tánh 情tình 之chi 說thuyết 。 世thế 皆giai 知tri 有hữu 此thử 說thuyết 。 知tri 其kỳ 義nghĩa 者giả 寡quả 矣hĩ 。 夫phu 情tình 波ba 也dã 。 心tâm 流lưu 也dã 。 性tánh 源nguyên 也dã 。 外ngoại 流lưu 無vô 波ba 。 舍xá 流lưu 則tắc 源nguyên 亦diệc 難nạn/nan 尋tầm 。 然nhiên 此thử 說thuyết 不bất 明minh 。 在tại 於ư 審thẩm 情tình 與dữ 心tâm 。 心tâm 與dữ 性tánh 忽hốt 之chi 故cố 也dã 。 應ưng 物vật 而nhi 無vô 累lũy/lụy/luy 者giả 。 謂vị 之chi 心tâm 。 應ưng 物vật 而nhi 有hữu 累lũy/lụy/luy 者giả 。 謂vị 之chi 情tình 。 性tánh 則tắc 應ưng 物vật 不bất 應ưng 物vật 。 常thường 虗hư 而nhi 靈linh 者giả 是thị 也dã 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 情tình 即tức 心tâm 也dã 。 以dĩ 其kỳ 應ưng 物vật 有hữu 累lũy/lụy/luy 但đãn 可khả 名danh 情tình 。 不bất 可khả 名danh 心tâm 。 心tâm 即tức 情tình 也dã 。 以dĩ 其kỳ 應ưng 物vật 無vô 累lũy/lụy/luy 。 但đãn 可khả 名danh 心tâm 。 不bất 可khả 名danh 情tình 。 然nhiên 外ngoại 性tánh 無vô 。 應ưng 與dữ 不bất 應ưng 。 累lũy/lụy/luy 與dữ 不bất 累lũy/lụy/luy 耳nhĩ 。 若nhược 然nhiên 者giả 情tình 亦diệc 性tánh 也dã 。 心tâm 亦diệc 性tánh 也dã 。 性tánh 亦diệc 心tâm 也dã 。 性tánh 亦diệc 情tình 也dã 。 有hữu 三tam 名danh 而nhi 無vô 三tam 實thật 。 此thử 乃nãi 假giả 言ngôn 語ngữ 而nhi 形hình 容dung 之chi 。 至chí 其kỳ 真chân 處xứ 。 大đại 非phi 言ngôn 語ngữ 可khả 以dĩ 形hình 容dung 彷phảng 彿phất 也dã 。 故cố 曰viết 。 參tham 須tu 實thật 參tham 。 悟ngộ 須tu 實thật 悟ngộ 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 有hữu 王vương 者giả 庫khố 內nội 之chi 刀đao 。 是thị 刀đao 光quang 潔khiết 明minh 淨tịnh 。 不bất 惟duy 削tước 鐵thiết 如như 泥nê 。 亦diệc 可khả 以dĩ 照chiếu 人nhân 妍nghiên 醜xú 。 削tước 鐵thiết 如như 泥nê 非phi 利lợi 乎hồ 。 照chiếu 人nhân 妍nghiên 醜xú 非phi 明minh 乎hồ 。 利lợi 而nhi 明minh 。 非phi 天thiên 下hạ 至chí 寶bảo 乎hồ 。 我ngã 心tâm 決quyết 斷đoán 是thị 非phi 。 利lợi 於ư 庫khố 刀đao 。 照chiếu 物vật 妍nghiên 醜xú 。 明minh 如như 秦tần 鏡kính 。 如như 見kiến 可khả 欲dục 。 則tắc 利lợi 者giả 不bất 利lợi 。 明minh 者giả 不bất 明minh 矣hĩ 。 故cố 大đại 丈trượng 夫phu 常thường 要yếu 胸hung 中trung 無vô 物vật 。 眼nhãn 前tiền 無vô 欲dục 。 胸hung 中trung 無vô 物vật 。 則tắc 心tâm 可khả 以dĩ 包bao 太thái 虗hư 。 眼nhãn 前tiền 無vô 欲dục 。 則tắc 眼nhãn 可khả 以dĩ 窮cùng 象tượng 先tiên 。 雖tuy 然nhiên 知tri 則tắc 易dị 。 行hành 則tắc 難nạn/nan 。 復phục 探thám 策sách 得đắc 五ngũ 數số 。 師sư 曰viết 。 夫phu 五ngũ 者giả 。 無vô 我ngã 之chi 數số 也dã 。 無vô 我ngã 而nhi 數số 。 數số 而nhi 無vô 我ngã 。 得đắc 非phi 窮cùng 靈linh 而nhi 極cực 數số 。 極cực 數số 而nhi 窮cùng 靈linh 哉tai 。 何hà 者giả 。 如như 四tứ 方phương 纔tài 定định 。 則tắc 中trung 央ương 定định 。 中trung 央ương 定định 。 則tắc 四tứ 方phương 定định 。 未vị 始thỉ 有hữu 先tiên 中trung 央ương 而nhi 後hậu 有hữu 四tứ 方phương 。 先tiên 四tứ 方phương 而nhi 後hậu 有hữu 中trung 央ương 者giả 也dã 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 不bất 惟duy 中trung 央ương 無vô 我ngã 。 四tứ 方phương 亦diệc 無vô 我ngã 。 但đãn 眾chúng 人nhân 昏hôn 而nhi 不bất 察sát 。 理lý 蔽tế 於ư 情tình 。 謂vị 四tứ 方phương 自tự 四tứ 方phương 。 中trung 央ương 自tự 中trung 央ương 。 殊thù 不bất 知tri 外ngoại 四tứ 方phương 而nhi 求cầu 中trung 央ương 。 外ngoại 中trung 央ương 而nhi 求cầu 四tứ 方phương 。 得đắc 非phi 索sách 龜quy 之chi 毛mao 。 求cầu 兔thố 之chi 角giác 耶da 。 又hựu 身thân 如như 中trung 央ương 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 如như 四tứ 方phương 。 故cố 金kim 木mộc 水thủy 火hỏa 若nhược 有hữu 我ngã 。 則tắc 不bất 必tất 攬lãm 土thổ/độ 而nhi 成thành 體thể 。 土thổ/độ 若nhược 有hữu 我ngã 。 亦diệc 不bất 能năng 為vi 四tứ 行hành 之chi 資tư 。 所sở 以dĩ 土thổ/độ 不bất 自tự 土thổ/độ 。 四tứ 行hành 借tá 而nhi 成thành 體thể 。 四tứ 行hành 不bất 自tự 四tứ 行hành 。 為vi 土thổ/độ 所sở 寄ký 。 如như 身thân 不bất 自tự 身thân 。 可khả 以dĩ 復phục 還hoàn 四tứ 大đại 。 四tứ 大đại 不bất 自tự 四tứ 大đại 。 可khả 以dĩ 假giả 借tá 成thành 身thân 。 中trung 央ương 不bất 自tự 中trung 央ương 。 須tu 假giả 借tá 四tứ 方phương 而nhi 為vi 中trung 央ương 。 四tứ 方phương 不bất 自tự 四tứ 方phương 。 須tu 資tư 中trung 央ương 而nhi 為vi 四tứ 方phương 。 噫# 。 知tri 此thử 說thuyết 者giả 。 則tắc 一nhất 理lý 散tán 為vi 萬vạn 事sự 。 萬vạn 事sự 會hội 歸quy 一nhất 理lý 。 譬thí 如như 鏡kính 中trung 見kiến 眉mi 目mục 。 掌chưởng 中trung 視thị 文văn 理lý 。 復phục 何hà 疑nghi 乎hồ 。 夫phu 中trung 四tứ 無vô 我ngã 理lý 也dã 。 無vô 我ngã 而nhi 中trung 中trung 四tứ 四tứ 事sự 也dã 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 外ngoại 事sự 無vô 理lý 。 外ngoại 理lý 無vô 事sự 。 猶do 外ngoại 氷băng 無vô 水thủy 。 外ngoại 水thủy 無vô 氷băng 也dã 。 故cố 曰viết 。 若nhược 人nhân 識thức 得đắc 心tâm 。 大đại 地địa 無vô 寸thốn 土thổ/độ 。 紫tử 柏# 則tắc 不bất 然nhiên 。 若nhược 人nhân 會hội 得đắc 理lý 。 萬vạn 物vật 一nhất 任nhậm 閙náo 。 我ngã 偏thiên 得đắc 清thanh 閒gian/nhàn 。 逆nghịch 順thuận 無vô 煩phiền 惱não 。 如như 二nhị 四tứ 六lục 八bát 十thập 。 此thử 倚ỷ 數số 也dã 。 非phi 本bổn 數số 也dã 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 毫hào 釐li 混hỗn 不bất 得đắc 。 似tự 乎hồ 有hữu 我ngã 。 然nhiên 合hợp 四tứ 者giả 而nhi 為vi 身thân 。 則tắc 四tứ 者giả 又hựu 無vô 我ngã 。 故cố 知tri 身thân 若nhược 有hữu 我ngã 。 亦diệc 不bất 能năng 復phục 還hoàn 四tứ 大đại 。 身thân 若nhược 終chung 不bất 能năng 復phục 還hoàn 四tứ 大đại 者giả 。 則tắc 人nhân 有hữu 生sanh 無vô 死tử 矣hĩ 。 又hựu 堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 如như 四tứ 方phương 。 中trung 央ương 如như 身thân 。 故cố 外ngoại 四tứ 方phương 則tắc 中trung 央ương 不bất 有hữu 。 外ngoại 中trung 央ương 則tắc 四tứ 方phương 亦diệc 不bất 有hữu 。 外ngoại 堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 則tắc 身thân 決quyết 不bất 有hữu 。 外ngoại 身thân 則tắc 堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 亦diệc 不bất 有hữu 。 學học 者giả 於ư 飲ẩm 食thực 男nam 女nữ 之chi 場tràng 。 勝thắng 負phụ 不bất 決quyết 。 猛mãnh 作tác 此thử 觀quán 。 自tự 然nhiên 理lý 水thủy 日nhật 深thâm 。 人nhân 欲dục 日nhật 淺thiển 矣hĩ 。 有hữu 我ngã 而nhi 昧muội 者giả 舍xá 得đắc 盡tận 。 則tắc 無vô 我ngã 而nhi 靈linh 者giả 方phương 得đắc 全toàn 。 復phục 問vấn 三tam 世thế 一nhất 身thân 有hữu 是thị 事sự 乎hồ 。 師sư 曰viết 有hữu 。 良lương 以dĩ 身thân 一nhất 而nhi 世thế 三tam 。 如như 人nhân 行hành 路lộ 。 路lộ 有hữu 千thiên 里lý 。 而nhi 行hành 惟duy 一nhất 人nhân 。 謂vị 路lộ 千thiên 里lý 。 而nhi 人nhân 亦diệc 有hữu 千thiên 。 此thử 愚ngu 癡si 之chi 說thuyết 也dã 。 然nhiên 此thử 身thân 非phi 形hình 骸hài 生sanh 死tử 聚tụ 散tán 之chi 身thân 也dã 。 乃nãi 法Pháp 身thân 也dã 。 夫phu 法Pháp 身thân 著trước 。 千thiên 古cổ 一nhất 瞬thuấn 。 萬vạn 劫kiếp 一nhất 息tức 。 豈khởi 但đãn 三tam 世thế 一nhất 身thân 而nhi 已dĩ 乎hồ 。 老lão 人nhân 告cáo 汝nhữ 曰viết 。 三tam 世thế 一nhất 身thân 。 此thử 密mật 示thị 未vị 嘗thường 死tử 之chi 機cơ 也dã 。 不bất 可khả 忽hốt 之chi 。 痛thống 當đương 自tự 重trọng/trùng 。 設thiết 遇ngộ 扶phù 顛điên 伏phục 猛mãnh 之chi 事sự 。 直trực 肩kiên 負phụ 荷hà 。 勿vật 得đắc 支chi 吾ngô 。 兩lưỡng 人nhân 靜tĩnh 坐tọa 。 心tâm 皆giai 清thanh 明minh 。 清thanh 則tắc 無vô 擾nhiễu 。 明minh 則tắc 不bất 昧muội 。 無vô 擾nhiễu 而nhi 不bất 昧muội 。 豈khởi 有hữu 待đãi 之chi 心tâm 乎hồ 。 適thích 然nhiên 喜hỷ 境cảnh 現hiện 前tiền 。 則tắc 喜hỷ 心tâm 生sanh 。 不bất 喜hỷ 境cảnh 現hiện 前tiền 。 則tắc 不bất 喜hỷ 心tâm 生sanh 。 如như 喜hỷ 心tâm 是thị 我ngã 固cố 有hữu 之chi 心tâm 。 則tắc 不bất 喜hỷ 境cảnh 現hiện 前tiền 。 他tha 只chỉ 是thị 喜hỷ 。 豈khởi 能năng 成thành 不bất 喜hỷ 心tâm 那na 。 三tam 祖tổ 曰viết 。 能năng 由do 境cảnh 能năng 。 境cảnh 由do 能năng 境cảnh 。 欲dục 知tri 兩lưỡng 段đoạn 。 元nguyên 是thị 一nhất 空không 。 人nhân 要yếu 在tại 是thị 非phi 患hoạn 難nạn 裏lý 滾# 得đắc 過quá 。 是thị 非phi 患hoạn 難nạn 裏lý 滾# 不bất 過quá 。 則tắc 好hảo/hiếu 人nhân 何hà 來lai 。 故cố 真chân 金kim 須tu 火hỏa 煆# 。 好hảo/hiếu 人nhân 須tu 境cảnh 煉luyện 。 顏nhan 子tử 隳huy 肢chi 體thể 。 外ngoại 形hình 骸hài 也dã 。 黜truất 聰thông 明minh 。 空không 妄vọng 心tâm 也dã 。 妄vọng 心tâm 空không 則tắc 真chân 心tâm 露lộ 。 形hình 骸hài 外ngoại 則tắc 法Pháp 身thân 全toàn 。 離ly 乃nãi 心tâm 之chi 象tượng 也dã 。 如như 玩ngoạn 象tượng 而nhi 得đắc 意ý 。 則tắc 虗hư 而nhi 明minh 者giả 。 在tại 我ngã 而nhi 不bất 在tại 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 都đô 從tùng 虗hư 明minh 流lưu 出xuất 。 自tự 然nhiên 文văn 天thiên 而nhi 機cơ 妙diệu 也dã 。 唐đường 李# 長trưởng 者giả 。 每mỗi 以dĩ 南Nam 無mô 釋thích 曩nẵng 謨mô 義nghĩa 。 文văn 字tự 之chi 師sư 往vãng 往vãng 笑tiếu 之chi 。 以dĩ 為vi 長trưởng 者giả 不bất 辯biện 華hoa 梵Phạm 。 殊thù 不bất 知tri 長trưởng 者giả 獨độc 得đắc 華hoa 嚴nghiêm 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 之chi 旨chỉ 。 既ký 曰viết 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 即tức 以dĩ 梵Phạn 語ngữ 釋thích 華hoa 言ngôn 亦diệc 可khả 。 華hoa 言ngôn 釋Thích 梵Phạm 語ngữ 亦diệc 可khả 。 以dĩ 世thế 閒gian/nhàn 書thư 釋thích 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 書thư 亦diệc 可khả 。 以dĩ 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 書thư 釋thích 世thế 閒gian/nhàn 書thư 亦diệc 可khả 。 以dĩ 惡ác 言ngôn 明minh 善thiện 言ngôn 亦diệc 可khả 。 以dĩ 善thiện 言ngôn 明minh 惡ác 言ngôn 亦diệc 可khả 。 言ngôn 明minh 則tắc 意ý 得đắc 。 意ý 得đắc 則tắc 至chí 虗hư 而nhi 明minh 者giả 。 常thường 為vi 其kỳ 君quân 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 善thiện 惡ác 華hoa 梵Phạm 。 是thị 非phi 好hảo 惡ác 。 皆giai 臣thần 妾thiếp 也dã 。 皆giai 語ngữ 言ngôn 三tam 昧muội 也dã 。 嗚ô 呼hô 。 心tâm 本bổn 虗hư 而nhi 明minh 。 世thế 忽hốt 之chi 而nhi 不bất 究cứu 。 皆giai 我ngã 現hiện 前tiền 身thân 與dữ 心tâm 。 礙ngại 而nhi 不bất 虗hư 。 昧muội 而nhi 不bất 明minh 。 反phản 執chấp 吝lận 而nhi 不bất 肯khẳng 釋thích 。 殊thù 不bất 知tri 礙ngại 而nhi 昧muội 者giả 。 能năng 釋thích 之chi 。 則tắc 虗hư 而nhi 明minh 者giả 。 不bất 待đãi 索sách 而nhi 至chí 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 玩ngoạn 象tượng 得đắc 意ý 之chi 說thuyết 。 苟cẩu 非phi 嗜thị 欲dục 淺thiển 而nhi 天thiên 機cơ 深thâm 者giả 。 象tượng 亦diệc 不bất 易dị 玩ngoạn 。 意ý 亦diệc 不bất 易dị 得đắc 。 復phục 勉miễn 之chi 壇đàn 經kinh 。 曹tào 溪khê 六lục 祖tổ 所sở 說thuyết 也dã 。 曹tào 溪khê 初sơ 不bất 知tri 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 然nhiên 聞văn 金kim 剛cang 經kinh 而nhi 。 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 遂toại 造tạo 黃hoàng 梅mai 得đắc 衣y 鉢bát 而nhi 歸quy 嶺lĩnh 南nam 。 傳truyền 心tâm 宗tông 於ư 曹tào 溪khê 寶bảo 林lâm 寺tự 。 自tự 是thị 天thiên 下hạ 稱xưng 曹tào 溪khê 焉yên 。 其kỳ 所sở 說thuyết 壇đàn 經kinh 。 至chí 於ư 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 。 經kinh 之chi 緯# 之chi 。 錯thác 綜tống 萬vạn 態thái 。 若nhược 老lão 於ư 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 三tam 昧muội 者giả 也dã 。 此thử 乃nãi 悟ngộ 自tự 心tâm 虗hư 明minh 之chi 騐# 耳nhĩ 。 人nhân 為vi 萬vạn 物vật 靈linh 。 知tri 有hữu 此thử 而nhi 不bất 痛thống 求cầu 而nhi 求cầu 他tha 。 謂vị 萬vạn 物vật 靈linh 可khả 乎hồ 。 大đại 丈trượng 夫phu 得đắc 其kỳ 機cơ 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 機cơ 無vô 多đa 少thiểu 。 以dĩ 用dụng 之chi 不bất 同đồng 。 故cố 似tự 有hữu 多đa 少thiểu 耳nhĩ 。 然nhiên 象tượng 先tiên 之chi 機cơ 。 即tức 象tượng 後hậu 之chi 機cơ 。 象tượng 後hậu 之chi 機cơ 。 即tức 象tượng 先tiên 之chi 機cơ 。 謂vị 之chi 一nhất 機cơ 。 則tắc 象tượng 先tiên 不bất 是thị 象tượng 後hậu 。 謂vị 之chi 多đa 機cơ 。 則tắc 象tượng 後hậu 之chi 機cơ 。 外ngoại 象tượng 先tiên 之chi 機cơ 。 而nhi 機cơ 無vô 別biệt 機cơ 。 以dĩ 乘thừa 時thời 應ưng 物vật 。 故cố 有hữu 象tượng 先tiên 象tượng 後hậu 之chi 異dị 也dã 。 紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 卷quyển 之chi 九cửu