憨# 山Sơn 老Lão 人Nhân 夢Mộng 遊Du 集Tập 卷quyển 第đệ 十thập 九cửu 侍thị 。 者giả 。 福phước 。 善thiện 。 日nhật 錄lục 。 門môn 。 人nhân 。 炯# 。 通thông 。 編biên 輯# 。 嶺lĩnh 南nam 弟đệ 子tử 。 劉lưu 起khởi 相tương/tướng 。 重trọng/trùng 較giảo 。 序tự 刻Khắc 方Phương 冊Sách 藏Tạng 經Kinh 序Tự 萬vạn 曆lịch 丙bính 戌tuất 秋thu 。 達đạt 觀quán 大đại 師sư 密mật 藏tạng 開khai 公công 。 遠viễn 蹈đạo 東đông 海hải 。 訪phỏng 清thanh 於ư 那Na 羅La 延Diên 堀# 。 具cụ 白bạch 重trọng/trùng 刻khắc 方phương 冊sách 大đại 藏tạng 因nhân 緣duyên 。 方phương 且thả 訂# 盟minh 於ư 堀# 中trung 。 爾nhĩ 時thời 清thanh 以dĩ 荷hà 法pháp 情tình 深thâm 。 心tâm 重trọng/trùng 然nhiên 諾nặc 。 豈khởi 不bất 荷hà 擔đảm 。 以dĩ 洞đỗng 門môn 未vị 開khai 。 荊kinh 榛# 未vị 闢tịch 。 意ý 將tương 有hữu 待đãi 而nhi 然nhiên 也dã 。 已dĩ 而nhi 達đạt 師sư 西tây 遊du 。 開khai 本bổn 二nhị 公công 。 從tùng 赴phó 清thanh 凉# 以dĩ 卜bốc 居cư 。 質chất 疑nghi 於ư 曼mạn 室thất 大Đại 士Sĩ 。 即tức 蒙mông 印ấn 許hứa 。 以dĩ 金kim 色sắc 界giới 。 未vị 幾kỷ 諸chư 緣duyên 畢tất 集tập 。 越việt 庚canh 寅# 秋thu 。 幻huyễn 余dư 本bổn 公công 問vấn 余dư 來lai 入nhập 海hải 印ấn 。 出xuất 所sở 刻khắc 棗táo 柏# 大đại 論luận 若nhược 干can 卷quyển 示thị 清thanh 。 乃nãi 焚phần 香hương 稽khể 首thủ 。 再tái 拜bái 受thọ 之chi 。 喜hỷ 徹triệt 藏tạng 心tâm 法pháp 。 香hương 熏huân 徧biến 毛mao 孔khổng 。 及cập 讀đọc 諸chư 大đại 宰tể 官quan 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 緣duyên 起khởi 語ngữ 。 備bị 殫đàn 始thỉ 末mạt 字tự 。 字tự 真chân 心tâm 信tín 。 乎hồ 無vô 不bất 從tùng 此thử 法Pháp 界Giới 流lưu 也dã 。 且thả 曰viết 。 方phương 冊sách 類loại 俗tục 諦đế 。 固cố 以dĩ 流lưu 通thông 為vi 大đại 方phương 便tiện 。 第đệ 恐khủng 執chấp 梵Phạm 筴# 而nhi 致trí 疑nghi 者giả 。 煩phiền 頻tần 解giải 之chi 。 至chí 詳tường 且thả 盡tận 。 夫phu 復phục 何hà 言ngôn 。 嗟ta 夫phu 人nhân 情tình 之chi 惑hoặc 久cửu 矣hĩ 。 迷mê 方phương 者giả 眾chúng 。 顧cố 玦quyết 數số 舉cử 。 而nhi 不bất 能năng 悟ngộ 一nhất 愚ngu 羽vũ 。 況huống 大Đại 道Đạo 乎hồ 。 嘗thường 試thí 論luận 之chi 。 始thỉ 吾ngô 佛Phật 聖thánh 人nhân 說thuyết 法Pháp 也dã 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 無vô 盡tận 身thân 雲vân 。 稱xưng 性tánh 而nhi 演diễn 普phổ 門môn 法Pháp 界Giới 修tu 多đa 羅la 。 塵trần 說thuyết 。 剎sát 說thuyết 。 熾sí 然nhiên 說thuyết 。 斯tư 豈khởi 紙chỉ 墨mặc 文văn 字tự 而nhi 可khả 涯nhai 量lượng 。 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 而nhi 可khả 流lưu 通thông 者giả 哉tai 。 今kim 所sở 傳truyền 者giả 。 特đặc 大đại 小tiểu 化hóa 身thân 。 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 三tam 百bách 餘dư 會hội 。 隨tùy 機cơ 施thi 設thiết 方phương 便tiện 法Pháp 門môn 。 集tập 之chi 龍long 宮cung 。 六Lục 通Thông 大Đại 士Sĩ 。 猶do 不bất 能năng 盡tận 其kỳ 名danh 目mục 。 量lượng 出xuất 少thiểu 分phần 。 釐li 為vi 三tam 藏tạng 二nhị 十thập 部bộ 。 廣quảng 布bố 西tây 夏hạ 。 流lưu 來lai 東đông 土thổ/độ 者giả 。 又hựu 貝bối 多đa 之chi 一nhất 葉diệp 耳nhĩ 。 付phó 囑chúc 流lưu 通thông 。 諸chư 弘hoằng 法pháp 者giả 。 隨tùy 方phương 建kiến 立lập 。 曲khúc 就tựu 機cơ 宜nghi 。 故cố 曰viết 。 或hoặc 邊biên 地địa 語ngữ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 或hoặc 隨tùy 俗tục 語ngữ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 或hoặc 現hiện 己kỷ 身thân 。 或hoặc 現hiện 他tha 身thân 。 或hoặc 示thị 己kỷ 事sự 。 或hoặc 示thị 他tha 事sự 。 種chủng 種chủng 所sở 行hành 。 皆giai 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 觀quán 夫phu 雜tạp 花hoa 所sở 出xuất 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 同đồng 具cụ 生sanh 身thân 。 各các 各các 法Pháp 門môn 。 無vô 非phi 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 神thần 威uy 所sở 現hiện 。 故cố 世thế 諦đế 語ngữ 言ngôn 。 資tư 生sanh 業nghiệp 等đẳng 。 皆giai 順thuận 正Chánh 法Pháp 。 法pháp 本bổn 無vô 住trụ 。 遇ngộ 緣duyên 即tức 宗tông 。 至chí 若nhược 水thủy 流lưu 風phong 動động 。 盡tận 演diễn 圓viên 音âm 。 鳥điểu 噪táo 猿viên 吟ngâm 。 皆giai 談đàm 不bất 二nhị 。 翠thúy 竹trúc 真Chân 如Như 。 黃hoàng 花hoa 般Bát 若Nhã 。 斯tư 又hựu 豈khởi 區khu 區khu 華hoa 梵Phạm 可khả 分phần/phân 。 紙chỉ 氎điệp 長trường 短đoản 可khả 較giảo 哉tai 。 雖tuy 然nhiên 。 語ngữ 固cố 有hữu 之chi 。 人nhân 情tình 安an 於ư 常thường 習tập 。 惑hoặc 其kỳ 希hy 睹đổ 。 復phục 何hà 怪quái 哉tai 。 藉tạ 令linh 始thỉ 也dã 契khế 書thư 華hoa 筴# 而nhi 梵Phạm 策sách 。 又hựu 以dĩ 彼bỉ 此thử 為vi 是thị 非phi 。 信tín 乎hồ 是thị 謂vị 朝triêu 三tam 也dã 。 是thị 以dĩ 世Thế 尊Tôn 利lợi 物vật 。 妙diệu 在tại 隨tùy 順thuận 機cơ 宜nghi 。 應ưng 以dĩ 何hà 身thân 何hà 法pháp 。 而nhi 得đắc 度độ 者giả 。 即tức 隨tùy 所sở 應ứng 。 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 故cố 順thuận 之chi 則tắc 依y 。 逆nghịch 之chi 則tắc 違vi 。 此thử 常thường 情tình 耳nhĩ 。 今kim 夫phu 斯tư 藏tạng 所sở 詮thuyên 。 乃nãi 佛Phật 真chân 法Pháp 身thân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 自tự 性tánh 也dã 。 悲bi 夫phu 人nhân 者giả 。 沈trầm 酣# 眾chúng 苦khổ 稠trù 林lâm 。 昧muội 之chi 久cửu 矣hĩ 。 故cố 世Thế 尊Tôn 自tự 矢thỉ 之chi 曰viết 。 我ngã 本bổn 立lập 誓thệ 願nguyện 。 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 。 如như 我ngã 等đẳng 無vô 異dị 。 非phi 此thử 又hựu 何hà 以dĩ 見kiến 佛Phật 身thân 。 了liễu 自tự 性tánh 。 出xuất 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 住trụ 佛Phật 所sở 住trụ 。 以dĩ 適thích 其kỳ 願nguyện 耶da 。 以dĩ 此thử 而nhi 度độ 。 非phi 隨tùy 順thuận 方phương 便tiện 。 又hựu 何hà 以dĩ 令linh 諦đế 信tín 。 令linh 人nhân 人nhân 由do 之chi 而nhi 悟ngộ 入nhập 耶da 。 況huống 眾chúng 生sanh 有hữu 種chủng 種chủng 欲dục 。 種chủng 種chủng 好hiếu 樂nhạo 。 苟cẩu 弘hoằng 法pháp 者giả 。 順thuận 其kỳ 欲dục 。 投đầu 其kỳ 所sở 好hiếu 。 無vô 不bất 信tín 樂nhạo 歡hoan 喜hỷ 者giả 。 今kim 所sở 化hóa 之chi 機cơ 有hữu 四tứ 眾chúng 。 計kế 緇# 白bạch 之chi 分phần 。 若nhược 牛ngưu 緇# 角giác 而nhi 白bạch 毛mao 。 能năng 化hóa 之chi 法pháp 。 若nhược 獨độc 擅thiện 。 是thị 則tắc 投đầu 緇# 而nhi 拒cự 白bạch 。 其kỳ 猶do 取thủ 角giác 而nhi 棄khí 毛mao 。 何hà 其kỳ 一nhất 體thể 異dị 視thị 。 而nhi 示thị 吾ngô 法pháp 之chi 不bất 廣quảng 也dã 。 如như 此thử 欲dục 令linh 人nhân 人nhân 而nhi 得đắc 度độ 。 復phục 何hà 望vọng 哉tai 。 且thả 真chân 丹đan 云vân 多đa 思tư 維duy 。 思tư 維duy 多đa 則tắc 惑hoặc 重trọng/trùng 。 惑hoặc 重trọng/trùng 則tắc 智trí 輕khinh 。 智trí 輕khinh 則tắc 根căn 鈍độn 。 舉cử 皆giai 是thị 也dã 。 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 然nhiên 耶da 。 嘗thường 試thí 觀quán 夫phu 。 世thế 智trí 辯biện 聰thông 。 率suất 多đa 殉# 耳nhĩ 目mục 。 陸lục 沈trầm 欲dục 泥nê 。 閒gian/nhàn 有hữu 靈linh 根căn 宿túc 植thực 。 負phụ 英anh 傑kiệt 之chi 氣khí 者giả 。 大đại 都đô 發phát 於ư 功công 名danh 。 去khứ 此thử 取thủ 彼bỉ 。 即tức 般Bát 若Nhã 內nội 重trọng/trùng 。 又hựu 道đạo 不bất 勝thắng 習tập 。 奈nại 之chi 何hà 躊trù 躇trừ 生sanh 死tử 。 良lương 亦diệc 可khả 痛thống 。 況huống 茲tư 末Mạt 法Pháp 奉phụng 教giáo 。 例lệ 多đa 俑# 人nhân 。 豈khởi 稟bẩm 鈍độn 根căn 。 法Pháp 門môn 所sở 繫hệ 。 九cửu 鼎đỉnh 一nhất 絲ti 。 外ngoại 患hoạn 內nội 憂ưu 。 猶do 楚sở 入nhập 郢# 。 悲bi 夫phu 悲bi 夫phu 。 當đương 是thị 時thời 也dã 。 孰thục 能năng 力lực 起khởi 而nhi 振chấn 救cứu 之chi 。 若nhược 大đại 師sư 者giả 。 斯tư 刻khắc 之chi 舉cử 。 不bất 啻# 秦tần 庭đình 之chi 哭khốc 。 真chân 有hữu 敓# 軍quân 拔bạt 幟xí 之chi 意ý 。 其kỳ 恢khôi 復phục 法Pháp 界Giới 之chi 圖đồ 。 遠viễn 且thả 大đại 矣hĩ 。 睹đổ 其kỳ 金kim 湯thang 外ngoại 護hộ 。 高cao 深thâm 堅kiên 利lợi 。 若nhược 諸chư 宰tể 官quan 居cư 士sĩ 者giả 。 豈khởi 非phi 地địa 涌dũng 之chi 眾chúng 。 親thân 受thọ 付phó 囑chúc 而nhi 來lai 耶da 。 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 勇dũng 健kiện 如như 此thử 。 故cố 吾ngô 觀quán 真Chân 諦Đế 。 真Chân 諦Đế 不bất 有hữu 。 吾ngô 觀quán 俗tục 諦đế 。 俗tục 諦đế 不bất 無vô 。 是thị 役dịch 也dã 。 吾ngô 輩bối 且thả 息tức 肩kiên 。 其kỳ 猶do 庖bào 人nhân 不bất 能năng 治trị 庖bào 。 尸thi 祝chúc 將tương 越việt 尊tôn 俎# 。 而nhi 代đại 之chi 也dã 。 以dĩ 彼bỉ 易dị 此thử 。 兩lưỡng 其kỳ 無vô 幸hạnh 哉tai 。 雖tuy 然nhiên 。 勿vật 謂vị 無vô 人nhân 。 自tự 顧cố 所sở 積tích 何hà 如như 耳nhĩ 。 聞văn 之chi 大đại 塊khối 噫# 氣khí 。 萬vạn 竅khiếu 怒nộ 號hiệu 。 由do 其kỳ 聲thanh 大đại 而nhi 響hưởng 齊tề 。 故cố 一nhất 唱xướng 而nhi 萬vạn 和hòa 。 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 。 豈khởi 成thành 虗hư 語ngữ 。 是thị 知tri 斯tư 藏tạng 之chi 役dịch 。 將tương 計kế 日nhật 獻hiến 捷tiệp 。 斯tư 刻khắc 之chi 功công 。 將tương 浩hạo 劫kiếp 而nhi 不bất 窮cùng 。 直trực 使sử 人nhân 人nhân 因nhân 之chi 而nhi 見kiến 佛Phật 。 物vật 物vật 以dĩ 之chi 而nhi 明minh 心tâm 。 睹đổ 法Pháp 界Giới 於ư 毫hào 端đoan 。 覲cận 毗tỳ 盧lô 於ư 當đương 下hạ 。 斯tư 可khả 謂vị 人nhân 天thiên 共cộng 仰ngưỡng 。 真chân 俗tục 交giao 歸quy 。 隨tùy 順thuận 方phương 便tiện 。 之chi 最tối 上thượng 第đệ 一nhất 義nghĩa 諦đế 。 廣quảng 大đại 威uy 德đức 法Pháp 門môn 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 方phương 冊sách 減giảm 敬kính 。 將tương 無vô 慢mạn 法pháp 之chi 罪tội 耶da 。 予# 曰viết 。 性tánh 性tánh 湛trạm 然nhiên 。 般Bát 若Nhã 圓viên 明minh 。 諸chư 流lưu 通thông 者giả 。 譬thí 若nhược 分phần/phân 燈đăng 。 即tức 大đại 地địa 俱câu 焚phần 。 曾tằng 未vị 擇trạch 薪tân 。 而nhi 本bổn 火hỏa 固cố 然nhiên 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 試thí 將tương 以dĩ 此thử 廣quảng 大đại 法Pháp 炬cự 。 徧biến 週# 沙sa 界giới 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 燒thiêu 盡tận 闡xiển 提đề 。 即tức 使sử 眾chúng 生sanh 界giới 空không 。 而nhi 本bổn 法pháp 猶do 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 也dã 。 二nhị 公công 勉miễn 矣hĩ 前tiền 旌tinh 。 嗟ta 予# 小tiểu 子tử 。 慚tàm 愧quý 形hình 服phục 。 以dĩ 禪thiền 弓cung 不bất 張trương 。 慧tuệ 劒kiếm 不bất 利lợi 。 怯khiếp 弱nhược 不bất 敢cảm 先tiên 登đăng 。 敢cảm 辭từ 執chấp 鞭tiên 之chi 後hậu 。 淨tịnh 慧tuệ 寺tự 喬kiều 宗tông 紹thiệu 公công 請thỉnh 方phương 冊sách 大Đại 藏Tạng 經Kinh 序tự 達đạt 磨ma 航# 海hải 西tây 來lai 。 由do 至chí 五ngũ 羊dương 而nhi 入nhập 中trung 國quốc 。 盧lô 祖tổ 崛quật 起khởi 新tân 州châu 。 衣y 鉢bát 終chung 止chỉ 於ư 曹tào 溪khê 。 般bát 剌lạt 臂tý 裹khỏa 楞lăng 嚴nghiêm 。 房phòng 公công 筆bút 授thọ 於ư 制chế 止chỉ 。 是thị 則tắc 南nam 海hải 為vi 禪thiền 道đạo 佛Phật 法Pháp 根căn 本bổn 地địa 也dã 。 夫phu 何hà 千thiên 年niên 以dĩ 來lai 。 道đạo 化hóa 不bất 敷phu 。 宛uyển 若nhược 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 時thời 。 不bất 知tri 三Tam 寶Bảo 為vi 何hà 物vật 。 始thỉ 予# 蒙mông 。 恩ân 以dĩ 逆nghịch 緣duyên 來lai 。 因nhân 開khai 法pháp 於ư 青thanh 門môn 。 一nhất 時thời 緇# 白bạch 翕# 然nhiên 歸quy 向hướng 。 而nhi 法pháp 性tánh 諸chư 弟đệ 子tử 率suất 為vi 上thượng 首thủ 。 不bất 數số 年niên 閒gian/nhàn 。 教giáo 化hóa 大đại 行hành 。 信tín 乎hồ 若nhược 識thức 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。 當đương 觀quán 時thời 節tiết 因nhân 緣duyên 也dã 。 於ư 時thời 淨tịnh 慧tuệ 弟đệ 子tử 喬kiều 宗tông 紹thiệu 公công 。 發phát 心tâm 結kết 社xã 。 效hiệu 東đông 林lâm 故cố 事sự 。 專chuyên 修tu 淨tịnh 業nghiệp 。 十thập 餘dư 年niên 來lai 。 如như 一nhất 日nhật 也dã 。 頃khoảnh 者giả 。 公công 以dĩ 教giáo 化hóa 未vị 廣quảng 。 見kiến 聞văn 不bất 博bác 。 願nguyện 請thỉnh 大đại 藏tạng 。 普phổ 利lợi 人nhân 天thiên 。 適thích 予# 初sơ 歸quy 曹tào 溪khê 。 公công 作tác 禮lễ 拈niêm 香hương 。 具cụ 白bạch 其kỳ 事sự 。 予# 聞văn 而nhi 喜hỷ 曰viết 。 佛Phật 性tánh 之chi 在tại 人nhân 心tâm 。 如như 大đại 地địa 之chi 水thủy 。 空không 谷cốc 之chi 響hưởng 。 此thử 不bất 待đãi 別biệt 求cầu 。 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 雖tuy 然nhiên 。 水thủy 固cố 本bổn 有hữu 。 必tất 鑿tạc 而nhi 蒙mông 潤nhuận 。 響hưởng 雖tuy 無vô 形hình 。 必tất 呼hô 而nhi 後hậu 應ưng 。 又hựu 如như 貧bần 子tử 衣y 底để 之chi 珠châu 。 昧muội 而nhi 不bất 覺giác 。 須tu 賴lại 親thân 友hữu 指chỉ 示thị 。 使sử 自tự 披phi 襟khâm 。 而nhi 得đắc 利lợi 益ích 。 是thị 則tắc 公công 之chi 結kết 社xã 念niệm 佛Phật 。 如như 鑿tạc 井tỉnh 之chi 人nhân 。 今kim 請thỉnh 大đại 藏tạng 。 若nhược 指chỉ 珠châu 之chi 親thân 友hữu 也dã 。 若nhược 各các 得đắc 利lợi 濟tế 之chi 益ích 。 要yếu 在tại 人nhân 拂phất 襟khâm 解giải 帶đái 之chi 閒gian/nhàn 。 非phi 公công 與dữ 之chi 。 實thật 公công 指chỉ 之chi 耳nhĩ 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 無vô 窮cùng 。 將tương 見kiến 迦ca 維duy 之chi 化hóa 。 周chu 徧biến 炎diễm 海hải 之chi 濱tân 。 較giảo 其kỳ 功công 德đức 。 豈khởi 可khả 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 耶da 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 通thông 議nghị 序tự 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 者giả 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 大đại 總tổng 持trì 門môn 。 祕bí 密mật 心tâm 印ấn 。 統thống 攝nhiếp 一nhất 大đại 藏tạng 教giáo 。 五ngũ 時thời 三tam 乘thừa 。 聖thánh 凡phàm 真chân 妄vọng 。 迷mê 悟ngộ 因nhân 果quả 。 攝nhiếp 法pháp 無vô 遺di 。 修tu 證chứng 邪tà 正chánh 之chi 階giai 差sai 。 輪luân 迴hồi 顛điên 倒đảo 之chi 情tình 狀trạng 。 了liễu 然nhiên 目mục 前tiền 。 如như 觀quán 掌chưởng 果quả 。 可khả 謂vị 徹triệt 一nhất 心tâm 之chi 原nguyên 。 該cai 萬vạn 法pháp 之chi 致trí 。 無vô 尚thượng 此thử 經Kinh 之chi 廣quảng 大đại 總tổng 備bị 者giả 。 如Như 來Lai 以dĩ 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 出xuất 現hiện 世thế 閒gian/nhàn 。 捨xả 此thử 別biệt 無vô 開khai 導đạo 矣hĩ 。 判phán 教giáo 者giả 局cục 於ư 一nhất 時thời 一nhất 教giáo 。 豈khởi 非phi 管quản 闚khuy 蠡lễ 測trắc 哉tai 。 自tự 入nhập 中trung 土thổ/độ 。 解giải 者giả 凡phàm 十thập 餘dư 家gia 。 如như 會hội 解giải 之chi 外ngoại 。 近cận 世thế 緇# 白bạch 。 各các 出xuất 手thủ 眼nhãn 。 而nhi 宏hoành 通thông 者giả 非phi 一nhất 。 披phi 文văn 釋thích 義nghĩa 。 靡mĩ 不bất 參tham 詳tường 精tinh 確xác 。 發phát 無vô 餘dư 蘊uẩn 。 又hựu 何hà 俟sĩ 蛇xà 足túc 哉tai 。 但đãn 歷lịch 覧# 諸chư 說thuyết 。 有hữu 所sở 未vị 愜# 者giả 。 獨độc 理lý 觀quán 未vị 見kiến 會hội 通thông 。 故cố 言ngôn 句cú 雖tuy 明minh 。 而nhi 大đại 旨chỉ 未vị 暢sướng 。 學học 者giả 未vị 免miễn 摸mạc 象tượng 之chi 嘆thán 。 余dư 昔tích 居cư 五ngũ 臺đài 氷băng 雪tuyết 中trung 。 參tham 究cứu 向hướng 上thượng 。 以dĩ 此thử 經Kinh 印ấn 證chứng 。 堅kiên 凝ngưng 正chánh 心tâm 。 以dĩ 炤chiếu 爥chiếu 之chi 。 豁hoát 然nhiên 有hữu 得đắc 。 及cập 至chí 東đông 海hải 枯khô 坐tọa 三tam 年niên 。 偶ngẫu 閱duyệt 此thử 經Kinh 。 一nhất 夕tịch 於ư 海hải 湛trạm 空không 澂# 。 雪tuyết 月nguyệt 交giao 光quang 之chi 際tế 。 恍hoảng 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 忽hốt 身thân 心tâm 世thế 界giới 。 當đương 下hạ 平bình 沈trầm 。 如như 空không 花hoa 影ảnh 落lạc 。 是thị 夜dạ 秉bỉnh 燭chúc 述thuật 懸huyền 鏡kính 一nhất 卷quyển 。 乃nãi 依y 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 融dung 會hội 一nhất 經kinh 。 謂vị 迷mê 悟ngộ 不bất 出xuất 一nhất 心tâm 。 究cứu 竟cánh 不bất 離ly 三tam 觀quán 。 以dĩ 提đề 大đại 綱cương 。 但đãn 以dĩ 理lý 觀quán 為vi 主chủ 。 於ư 文văn 則tắc 略lược 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 之chi 設thiết 。 意ý 在tại 得đắc 義nghĩa 而nhi 言ngôn 可khả 忘vong 也dã 。 說thuyết 者giả 又hựu 以dĩ 文văn 字tự 為vi 障chướng 。 不bất 能năng 融dung 入nhập 觀quán 心tâm 。 猶do 以dĩ 為vi 缺khuyết 。 故cố 予# 久cửu 有hữu 通thông 議nghị 。 醞# 籍tịch 胸hung 中trung 。 及cập 投đầu 炎diễm 荒hoang 。 雖tuy 波ba 流lưu 瘴chướng 海hải 。 而nhi 一nhất 念niệm 不bất 忘vong 者giả 。 二nhị 十thập 餘dư 年niên 。 萬vạn 曆lịch 甲giáp 寅# 。 投đầu 老lão 南nam 岳nhạc 。 寓# 靈linh 湖hồ 之chi 萬vạn 聖thánh 蘭lan 若nhã 結kết 夏hạ 。 粵# 門môn 人nhân 超siêu 逸dật 。 侍thị 予# 最tối 久cửu 。 甘cam 苦khổ 疾tật 病bệnh 患hoạn 難nạn 。 靡mĩ 不bất 同đồng 之chi 。 入nhập 室thất 請thỉnh 益ích 懸huyền 鏡kính 。 觸xúc 發phát 先tiên 心tâm 。 遂toại 直trực 筆bút 成thành 帙# 。 廣quảng 發phát 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 之chi 旨chỉ 。 題đề 曰viết 通thông 議nghị 。 蓋cái 取thủ 春xuân 秋thu 經kinh 世thế 。 先tiên 王vương 之chi 法pháp 。 議nghị 而nhi 不bất 辨biện 之chi 意ý 。 所sở 謂vị 議nghị 其kỳ 條điều 貫quán 。 而nhi 通thông 其kỳ 大đại 綱cương 。 是thị 於ư 向hướng 上thượng 一nhất 路lộ 。 實thật 以dĩ 為vi 贅# 。 其kỳ 於ư 初sơ 機cơ 之chi 士sĩ 。 可khả 以dĩ 飲ẩm 海hải 一nhất 滴tích 。 而nhi 吞thôn 百bách 川xuyên 之chi 味vị 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 佛Phật 不bất 思tư 議nghị 法pháp 。 可khả 得đắc 而nhi 議nghị 之chi 耶da 。 曰viết 不bất 然nhiên 。 法pháp 本bổn 離ly 言ngôn 。 而nhi 堅kiên 執chấp 邪tà 見kiến 者giả 。 非phi 言ngôn 不bất 破phá 。 佛Phật 說thuyết 優ưu 波ba 提đề 舍xá 。 名danh 為vi 論luận 議nghị 。 以dĩ 折chiết 邪tà 慢mạn 之chi 幢tràng 。 良lương 以dĩ 此thử 經Kinh 摧tồi 九cửu 界giới 之chi 邪tà 鋒phong 。 折chiết 聖thánh 凡phàm 之chi 執chấp 壘lũy 。 靡mĩ 不bất 畢tất 見kiến 於ư 廣quảng 長trường 舌thiệt 端đoan 。 種chủng 種chủng 堅kiên 壁bích 。 一nhất 鏃# 而nhi 破phá 之chi 。 直trực 使sử 智trí 竭kiệt 情tình 枯khô 。 降hàng 心tâm 歸quy 順thuận 而nhi 後hậu 已dĩ 。 以dĩ 經kinh 盡tận 發phát 其kỳ 情tình 。 苟cẩu 不bất 議nghị 明minh 正chánh 令linh 。 無vô 由do 以dĩ 淨tịnh 法Pháp 界Giới 之chi 妖yêu 氛phân 。 彰chương 覺giác 皇hoàng 之chi 大đại 化hóa 。 是thị 可khả 以dĩ 文văn 字tự 目mục 之chi 哉tai 。 得đắc 意ý 遺di 言ngôn 。 是thị 在tại 金kim 剛cang 正chánh 眼nhãn 。 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 通thông 義nghĩa 後hậu 序tự 予# 十thập 九cửu 薙# 髮phát 。 即tức 從tùng 無vô 極cực 先tiên 師sư 。 聽thính 華hoa 嚴nghiêm 玄huyền 談đàm 。 於ư 法Pháp 界Giới 圓viên 融dung 宗tông 旨chỉ 諦đế 信tín 。 至chí 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 常thường 住trụ 用dụng 。 恍hoảng 然nhiên 契khế 悟ngộ 。 遂toại 歸quy 心tâm 法Pháp 界Giới 之chi 宗tông 。 既ký 而nhi 聽thính 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 因nhân 聞văn 此thử 經Kinh 。 純thuần 談đàm 實thật 相tướng 。 乃nãi 不bất 知tri 實thật 相tướng 為vi 何hà 物vật 。 且thả 謂vị 若nhược 了liễu 實thật 相tướng 。 則tắc 文văn 字tự 可khả 略lược 矣hĩ 。 以dĩ 此thử 懷hoài 疑nghi 甚thậm 切thiết 。 每mỗi 叨# 副phó 講giảng 。 終chung 盲manh 然nhiên 也dã 。 及cập 北bắc 遊du 行hành 脚cước 。 凡phàm 參tham 耆kỳ 宿túc 。 必tất 以dĩ 如như 何hà 是thị 實thật 相tướng 請thỉnh 益ích 。 然nhiên 竟cánh 無vô 有hữu 啟khải 發phát 者giả 。 向hướng 以dĩ 志chí 慕mộ 參tham 禪thiền 。 專chuyên 心tâm 向hướng 上thượng 一nhất 路lộ 。 遂toại 棄khí 文văn 字tự 。 入nhập 五ngũ 臺đài 習tập 枯khô 禪thiền 。 力lực 究cứu 己kỷ 躬cung 下hạ 事sự 八bát 年niên 。 少thiểu 有hữu 自tự 信tín 之chi 地địa 。 復phục 之chi 東đông 海hải 。 一nhất 日nhật 眾chúng 請thỉnh 。 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 至chí 方phương 便tiện 品phẩm 。 感cảm 佛Phật 恩ân 深thâm 。 不bất 覺giác 痛thống 哭khốc 流lưu 涕thế 者giả 再tái 。 於ư 實thật 相tướng 之chi 旨chỉ 。 恍hoảng 然nhiên 不bất 疑nghi 。 猶do 於ư 經kinh 文văn 言ngôn 。 未vị 大đại 透thấu 徹triệt 。 似tự 有hữu 礙ngại 眼nhãn 。 無vô 幾kỷ 何hà 。 乃nãi 因nhân 弘hoằng 法pháp 。 上thượng 觸xúc 。 聖thánh 怒nộ 。 遣khiển 戍thú 雷lôi 陽dương 。 達đạt 觀quán 大đại 師sư 。 與dữ 予# 期kỳ 禮lễ 曹tào 溪khê 。 乃nãi 先tiên 遲trì 予# 於ư 匡khuông 廬lư 。 及cập 聞văn 予# 罹li 難nan 報báo 。 初sơ 意ý 其kỳ 必tất 死tử 。 乃nãi 對đối 佛Phật 為vi 許hứa 誦tụng 蓮liên 經kinh 百bách 部bộ 祈kỳ 庇tí 。 予# 南nam 行hành 過quá 龍long 江giang 。 師sư 候hậu 別biệt 予# 於ư 江giang 上thượng 。 告cáo 以dĩ 許hứa 經kinh 之chi 故cố 。 予# 丙bính 申thân 三tam 月nguyệt 至chí 行hành 閒gian/nhàn 。 越việt 戊# 戌tuất 。 乃nãi 結kết 法pháp 社xã 於ư 五ngũ 羊dương 青thanh 門môn 壘lũy 壁bích 閒gian/nhàn 。 集tập 弟đệ 子tử 數sổ 十thập 輩bối 。 諷phúng 誦tụng 法pháp 華hoa 。 以dĩ 了liễu 前tiền 願nguyện 。 眾chúng 請thỉnh 講giảng 演diễn 。 至chí 現hiện 寶bảo 塔tháp 品phẩm 。 了liễu 然nhiên 如như 睹đổ 家gia 中trung 故cố 物vật 。 即tức 信tín 此thử 為vi 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 。 及cập 至chí 神thần 力lực 後hậu 八bát 品phẩm 。 古cổ 判phán 為vi 流lưu 通thông 。 予# 深thâm 見kiến 其kỳ 非phi 也dã 。 遂toại 以dĩ 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 四tứ 字tự 。 判phán 其kỳ 全toàn 經kinh 。 後hậu 乃nãi 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 時thời 會hội 聽thính 者giả 。 各các 各các 踊dũng 躍dược 歡hoan 喜hỷ 。 罷bãi 講giảng 。 請thỉnh 筆bút 之chi 。 因nhân 為vi 擊kích 節tiết 。 遂toại 以dĩ 四tứ 字tự 通thông 一nhất 經kinh 始thỉ 終chung 之chi 旨chỉ 。 法Pháp 門môn 閒gian/nhàn 有hữu 許hứa 可khả 者giả 。 予# 以dĩ 文văn 遠viễn 義nghĩa 奧áo 。 恐khủng 初sơ 學học 難nạn/nan 窺khuy 。 越việt 壬nhâm 子tử 歲tuế 。 粵# 弟đệ 子tử 眾chúng 請thỉnh 益ích 。 仍nhưng 為vi 品phẩm 節tiết 以dĩ 會hội 其kỳ 義nghĩa 。 明minh 年niên 冬đông 。 予# 赴phó 南nam 岳nhạc 故cố 人nhân 之chi 請thỉnh 。 遂toại 去khứ 粵# 。 至chí 衡hành 陽dương 。 止chỉ 於ư 靈linh 湖hồ 之chi 萬vạn 聖thánh 寺tự 。 一nhất 二nhị 護hộ 法Pháp 。 為vi 營doanh 安an 居cư 於ư 寺tự 右hữu 。 落lạc 成thành 欲dục 顏nhan 之chi 。 未vị 就tựu 。 夜dạ 夢mộng 一nhất 僧Tăng 告cáo 予# 曰viết 。 何hà 不bất 云vân 曇đàm 華hoa 。 覺giác 而nhi 知tri 有hữu 宿túc 因nhân 也dã 。 粵# 弟đệ 子tử 通thông 岸ngạn 超siêu 逸dật 二nhị 人nhân 相tương 從tùng 。 先tiên 於ư 甲giáp 寅# 請thỉnh 述thuật 楞lăng 嚴nghiêm 通thông 議nghị 。 葊# 成thành 。 眾chúng 請thỉnh 就tựu 講giảng 演diễn 一nhất 周chu 。 逸dật 輩bối 復phục 請thỉnh 述thuật 法pháp 華hoa 通thông 義nghĩa 。 將tương 會hội 品phẩm 節tiết 以dĩ 通thông 全toàn 經kinh 也dã 。 予# 自tự 念niệm 老lão 朽hủ 。 無vô 益ích 法Pháp 門môn 。 儻thảng 一nhất 言ngôn 有hữu 當đương 。 嘉gia 惠huệ 後hậu 學học 。 於ư 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 未vị 必tất 無vô 助trợ 。 於ư 乙ất 卯mão 六lục 月nguyệt 朔sóc 屬thuộc 草thảo 。 至chí 八bát 月nguyệt 朔sóc 擱# 筆bút 。 但đãn 宗tông 華hoa 嚴nghiêm 。 始thỉ 終chung 融dung 之chi 以dĩ 理lý 觀quán 。 統thống 一nhất 代đại 時thời 教giáo 而nhi 歸quy 之chi 性tánh 海hải 。 以dĩ 見kiến 吾ngô 佛Phật 出xuất 世thế 。 以dĩ 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 之chi 本bổn 懷hoài 。 其kỳ 後hậu 六lục 品phẩm 。 判phán 為vi 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 雖tuy 違vi 古cổ 作tác 。 而nhi 理lý 實thật 有hữu 宗tông 。 非phi 敢cảm 妄vọng 談đàm 。 以dĩ 信tín 佛Phật 心tâm 。 則tắc 不bất 必tất 取thủ 準chuẩn 於ư 人nhân 也dã 。 其kỳ 文văn 多đa 率suất 意ý 矢thỉ 口khẩu 。 殊thù 為vi 草thảo 略lược 。 弟đệ 子tử 性tánh 融dung 。 乃nãi 久cửu 踞cứ 法pháp 壇đàn 者giả 。 相tương/tướng 與dữ 校giáo 覈# 。 三tam 越việt 月nguyệt 而nhi 成thành 。 然nhiên 非phi 敢cảm 為vi 妙diệu 契khế 佛Phật 心tâm 。 至chí 於ư 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 讚tán 嘆thán 持trì 經Kinh 之chi 一nhất 端đoan 也dã 。 智trí 者giả 苟cẩu 不bất 以dĩ 人nhân 癈phế 言ngôn 。 請thỉnh 虗hư 懷hoài 以dĩ 觀quán 。 予# 有hữu 望vọng 於ư 知tri 言ngôn 者giả 。 合hợp 刻khắc 法pháp 華hoa 文văn 句cú 記ký 序tự 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 證chứng 窮cùng 法Pháp 界Giới 。 踞cứ 菩Bồ 提Đề 場Tràng 。 說thuyết 普phổ 照chiếu 法Pháp 界Giới 修tu 多đa 羅la 。 示thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 佛Phật 知tri 見kiến 地địa 。 惟duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 故cố 劣liệt 根căn 在tại 座tòa 。 如như 盲manh 如như 聾lung 。 以dĩ 是thị 獨độc 被bị 上thượng 根căn 。 攝nhiếp 機cơ 未vị 盡tận 。 因nhân 垂thùy 小tiểu 化hóa 身thân 。 入nhập 娑sa 婆bà 界giới 。 現hiện 老lão 比Bỉ 丘Khâu 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 與dữ 民dân 同đồng 患hoạn 。 五ngũ 性tánh 周chu 旋toàn 。 三tam 根căn 普phổ 被bị 。 故cố 曰viết 吾ngô 以dĩ 一nhất 。 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 所sở 謂vị 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 故cố 。 然nhiên 佛Phật 知tri 見kiến 者giả 。 以dĩ 徹triệt 盡tận 法Pháp 界Giới 草thảo 芥giới 微vi 塵trần 。 無vô 非phi 成thành 佛Phật 真chân 體thể 。 了liễu 無vô 剩thặng 法pháp 。 是thị 為vi 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 普phổ 令linh 眾chúng 生sanh 。 知tri 此thử 見kiến 此thử 。 同đồng 入nhập 平bình 等đẳng 法pháp 性tánh 。 方phương 稱xưng 如Như 來Lai 出xuất 世thế 本bổn 懷hoài 。 嗟ta 乎hồ 。 眾chúng 生sanh 垢cấu 重trọng 。 信tín 之chi 者giả 希hy 。 況huống 入nhập 之chi 乎hồ 。 是thị 以dĩ 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 。 英anh 傑kiệt 之chi 士sĩ 。 猶do 費phí 敲# 擊kích 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 至chí 法pháp 華hoa 會hội 上thượng 。 方phương 信tín 佛Phật 心tâm 。 始thỉ 有hữu 歸quy 家gia 之chi 分phần 。 一nhất 一nhất 授thọ 記ký 。 豈khởi 細tế 事sự 哉tai 。 及cập 化hóa 身thân 既ký 隱ẩn 。 此thử 法pháp 獨độc 存tồn 。 千thiên 年niên 之chi 下hạ 。 大đại 教giáo 東đông 來lai 。 此thử 經Kinh 流lưu 傳truyền 三tam 百bách 餘dư 年niên 。 無vô 能năng 識thức 者giả 。 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 。 持trì 此thử 大đại 經kinh 。 一nhất 日nhật 親thân 見kiến 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 。 儼nghiễm 然nhiên 未vị 散tán 。 求cầu 證chứng 南nam 岳nhạc 。 岳nhạc 曰viết 。 此thử 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 也dã 。 非phi 子tử 莫mạc 證chứng 。 非phi 我ngã 莫mạc 識thức 。 自tự 是thị 大đại 師sư 以dĩ 三tam 觀quán 釋thích 經kinh 。 於ư 是thị 九cửu 旬tuần 談đàm 妙diệu 。 故cố 有hữu 玄huyền 義nghĩa 文văn 句cú 。 口khẩu 授thọ 門môn 人nhân 章chương 安an 記ký 之chi 。 唐đường 有hữu 荊kinh 溪khê 釋thích 籤# 。 以dĩ 發phát 其kỳ 趣thú 。 意ý 指chỉ 百bách 界giới 千thiên 如như 。 備bị 彰chương 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 之chi 旨chỉ 。 頓đốn 顯hiển 十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung 。 惟duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 法pháp 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 之chi 說thuyết 。 觀quán 者giả 了liễu 然nhiên 自tự 信tín 。 其kỳ 於ư 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 躍dược 然nhiên 而nhi 入nhập 。 得đắc 此thử 開khai 示thị 。 無vô 餘dư 蘊uẩn 矣hĩ 。 即tức 以dĩ 觀quán 心tâm 而nhi 見kiến 佛Phật 心tâm 。 豈khởi 假giả 外ngoại 耶da 。 向hướng 以dĩ 經kinh 記ký 各các 刻khắc 。 學học 者giả 智trí 劣liệt 。 難nạn/nan 於ư 會hội 通thông 。 前tiền 有hữu 會hội 玄huyền 籤# 。 而nhi 略lược 句cú 記ký 。 義nghĩa 有hữu 未vị 盡tận 。 紹thiệu 覺giác 法Pháp 師sư 。 通thông 會hội 一nhất 律luật 。 草thảo 成thành 未vị 行hành 。 智trí 河hà 行hành 公công 。 深thâm 悲bi 末Mạt 法Pháp 理lý 觀quán 之chi 不bất 明minh 。 以dĩ 覺giác 公công 原nguyên 稿# 合hợp 刻khắc 於ư 經kinh 。 使sử 後hậu 之chi 覽lãm 者giả 理lý 觀quán 分phân 明minh 。 由do 觀quán 以dĩ 達đạt 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 。 其kỳ 於ư 入nhập 佛Phật 境cảnh 界giới 。 是thị 猶do 乘thừa 萬vạn 派phái 順thuận 流lưu 而nhi 入nhập 於ư 海hải 。 固cố 無vô 難nạn/nan 矣hĩ 。 但đãn 大đại 師sư 舊cựu 判phán 經kinh 。 後hậu 八bát 品phẩm 為vi 流lưu 通thông 分phần/phân 。 予# 少thiểu 從tùng 講giảng 習tập 。 即tức 有hữu 疑nghi 焉yên 。 及cập 住trụ 山sơn 多đa 年niên 。 偶ngẫu 為vi 學học 人nhân 演diễn 說thuyết 。 至chí 現hiện 寶bảo 塔tháp 品phẩm 。 恍hoảng 悟ngộ 示thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 即tức 以dĩ 此thử 為vi 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 。 因nhân 以dĩ 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 各các 從tùng 品phẩm 目mục 。 則tắc 以dĩ 後hậu 六lục 品phẩm 。 為vi 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 此thử 似tự 與dữ 流lưu 通thông 相tương/tướng 左tả 。 諦đế 觀quán 所sở 流lưu 通thông 者giả 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 惟duy 佛Phật 知tri 見kiến 。 非phi 觀quán 不bất 入nhập 。 不bất 入nhập 將tương 何hà 法pháp 以dĩ 流lưu 通thông 乎hồ 。 意ý 蓋cái 大đại 師sư 引dẫn 而nhi 未vị 發phát 者giả 也dã 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 似tự 左tả 而nhi 義nghĩa 實thật 符phù 。 學học 者giả 苟cẩu 不bất 以dĩ 人nhân 廢phế 言ngôn 。 了liễu 此thử 。 則tắc 誠thành 不bất 敢cảm 是thị 今kim 非phi 古cổ 。 以dĩ 啟khải 謗báng 法pháp 之chi 罪tội 也dã 。 居cư 士sĩ 顏nhan 廣quảng [睧-氏+兟]# 。 發phát 心tâm 力lực 荷hà 而nhi 刻khắc 之chi 。 是thị 與dữ 智trí 公công 與dữ 先tiên 會hội 合hợp 者giả 。 皆giai 智trí 者giả 之chi 功công 臣thần 。 如Như 來Lai 之chi 遣khiển 使sứ 。 豈khởi 同đồng 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 之chi 人nhân 耶da 。 其kỳ 法Pháp 施thí 功công 德đức 。 當đương 與dữ 實thật 相tướng 等đẳng 矣hĩ 。 重Trọng/trùng 刻Khắc 心Tâm 經Kinh 直Trực 說Thuyết 小Tiểu 引Dẫn 棗táo 柏# 謂vị 無vô 明minh 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 即tức 普phổ 光quang 明minh 智trí 。 以dĩ 是thị 而nhi 觀quán 則tắc 般Bát 若Nhã 無vô 明minh 。 覿# 體thể 無vô 二nhị 。 如như 乳nhũ 之chi 為vi 。 酥tô 酪lạc 醍đề 醐hồ 。 不bất 從tùng 外ngoại 得đắc 。 蓋cái 得đắc 酵# 為vi 轉chuyển 變biến 之chi 力lực 耳nhĩ 。 今kim 觀quán 自tự 在tại 修tu 深thâm 般Bát 若Nhã 。 其kỳ 功công 惟duy 在tại 照chiếu 之chi 一nhất 字tự 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 迷mê 般Bát 若Nhã 而nhi 為vi 五ngũ 蘊uẩn 。 由do 照chiếu 五ngũ 蘊uẩn 皆giai 空không 。 即tức 成thành 般Bát 若Nhã 。 則tắc 觀quán 照chiếu 之chi 用dụng 。 得đắc 非phi 五ngũ 蘊uẩn 之chi 酵# 歟# 。 以dĩ 用dụng 之chi 者giả 希hy 。 故cố 迷mê 之chi 者giả 眾chúng 。 假giả 而nhi 大đại 地địa 人nhân 人nhân 皆giai 用dụng 。 則tắc 大đại 地địa 通thông 成thành 般Bát 若Nhã 普phổ 光quang 明minh 藏tạng 矣hĩ 。 噫# 。 聖thánh 凡phàm 之chi 分phần 。 一nhất 念niệm 轉chuyển 變biến 之chi 力lực 。 豈khởi 細tế 事sự 哉tai 。 永vĩnh 為vi 楚sở 南nam 鄙bỉ 。 其kỳ 俗tục 能năng 敦đôn 詩thi 書thư 者giả 。 則tắc 為vi 上thượng 。 至chí 佛Phật 法Pháp 則tắc 從tùng 來lai 未vị 聞văn 。 予# 隱ẩn 南nam 岳nhạc 。 會hội 參tham 知tri 馮bằng 公công 守thủ 茲tư 土thổ/độ 。 邀yêu 予# 過quá 遊du 九cửu 疑nghi 。 一nhất 時thời 諸chư 子tử 翕# 然nhiên 信tín 向hướng 歸quy 依y 。 予# 為vi 開khai 示thị 般Bát 若Nhã 之chi 旨chỉ 。 聞văn 者giả 躍dược 然nhiên 。 如như 大đại 夢mộng 覺giác 。 豈khởi 非phi 般Bát 若Nhã 種chủng 子tử 純thuần 熟thục 。 遇ngộ 緣duyên 而nhi 發phát 。 若nhược 時thời 雨vũ 化hóa 。 門môn 生sanh 陳trần 某mỗ 等đẳng 。 刻khắc 而nhi 傳truyền 之chi 四tứ 眾chúng 。 將tương 為vi 諸chư 人nhân 佛Phật 種chủng 之chi 酵# 歟# 。 佛Phật 言ngôn 驢lư 乳nhũ 不bất 成thành 醍đề 醐hồ 。 特đặc 為vì 不bất 信tín 者giả 言ngôn 之chi 耳nhĩ 。 金kim 剛cang 決quyết 疑nghi 解giải 序tự 般Bát 若Nhã 真chân 智trí 。 為vi 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 種chủng 子tử 。 各các 各các 具cụ 足túc 而nhi 不bất 知tri 。 故cố 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 特đặc 為vi 此thử 事sự 。 出xuất 現hiện 世thế 閒gian/nhàn 而nhi 開khai 示thị 之chi 。 欲dục 令linh 悟ngộ 入nhập 。 以dĩ 脫thoát 眾chúng 苦khổ 之chi 縛phược 。 良lương 由do 眾chúng 生sanh 垢cấu 重trọng 。 初sơ 聞văn 驚kinh 而nhi 不bất 信tín 。 以dĩ 其kỳ 出xuất 情tình 之chi 法pháp 。 不bất 涉thiệp 名danh 言ngôn 思tư 議nghị 。 而nhi 常thường 情tình 所sở 執chấp 。 我ngã 法pháp 封phong 蔀# 。 向hướng 以dĩ 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 深thâm 厚hậu 。 動động 則tắc 隨tùy 語ngữ 生sanh 解giải 。 潛tiềm 起khởi 意ý 言ngôn 分phân 別biệt 。 是thị 以dĩ 隨tùy 說thuyết 隨tùy 疑nghi 。 不bất 能năng 頓đốn 悟ngộ 離ly 言ngôn 之chi 旨chỉ 。 勞lao 我ngã 世Thế 尊Tôn 多đa 方phương 淘đào 汰# 。 決quyết 斷đoán 羣quần 疑nghi 。 直trực 使sử 了liễu 達đạt 般Bát 若Nhã 本bổn 智trí 。 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 真chân 因nhân 。 故cố 此thử 經Kinh 為vi 入nhập 大đại 聖thánh 之chi 初sơ 門môn 。 以dĩ 拔bạt 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 空không 之chi 疑nghi 滯trệ 。 以dĩ 實thật 相tướng 真chân 空không 為vi 宗tông 。 以dĩ 斷đoạn 疑nghi 生sanh 信tín 為vi 用dụng 。 空không 則tắc 空không 其kỳ 所sở 執chấp 之chi 情tình 。 信tín 則tắc 信tín 其kỳ 本bổn 有hữu 之chi 智trí 。 以dĩ 空không 故cố 行hành 無vô 所sở 住trụ 。 信tín 則tắc 心tâm 無vô 所sở 疑nghi 。 不bất 疑nghi 則tắc 的đích 信tín 自tự 心tâm 。 與dữ 佛Phật 無vô 二nhị 。 無vô 二nhị 則tắc 生sanh 佛Phật 平bình 等đẳng 。 我ngã 法pháp 雙song 忘vong 。 斯tư 般Bát 若Nhã 之chi 玄huyền 門môn 。 成thành 佛Phật 之chi 要yếu 訣quyết 也dã 。 是thị 知tri 從tùng 上thượng 佛Phật 祖tổ 。 教giáo 人nhân 了liễu 悟ngộ 自tự 心tâm 。 直trực 到đáo 不bất 疑nghi 之chi 地địa 。 自tự 然nhiên 默mặc 與dữ 本bổn 智trí 相tương 應ứng 。 故cố 六lục 祖tổ 初sơ 聞văn 無vô 住trụ 生sanh 心tâm 一nhất 語ngữ 。 當đương 下hạ 頓đốn 斷đoạn 歷lịch 劫kiếp 之chi 疑nghi 。 所sở 以dĩ 黃hoàng 梅mai 單đơn 以dĩ 此thử 經Kinh 為vi 心tâm 印ấn 。 然nhiên 信tín 為vi 入nhập 道đạo 之chi 根căn 。 疑nghi 乃nãi 害hại 信tín 之chi 毒độc 。 故cố 此thử 專chuyên 以dĩ 斷đoạn 疑nghi 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 昔tích 西tây 域vực 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 日Nhật 光Quang 三Tam 昧Muội 。 上thượng 昇thăng 兜Đâu 率Suất 。 請thỉnh 問vấn 彌Di 勒Lặc 。 為vi 說thuyết 八bát 十thập 頌tụng 。 以dĩ 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 無vô 著trước 以dĩ 一nhất 十thập 八bát 住trụ 。 判phán 一nhất 經kinh 之chi 旨chỉ 。 以dĩ 授thọ 其kỳ 弟đệ 天thiên 親thân 。 天thiên 親thân 依y 偈kệ 造tạo 論luận 。 約ước 斷đoạn 二nhị 十thập 七thất 疑nghi 以dĩ 釋thích 。 最tối 為vi 顯hiển 著trứ 。 既ký 而nhi 長trường/trưởng 水thủy 作tác 刊# 定định 記ký 。 文văn 頗phả 浩hạo 瀚# 。 初sơ 學học 之chi 士sĩ 。 似tự 難nạn/nan 領lãnh 略lược 。 卒thốt 莫mạc 定định 其kỳ 旨chỉ 趣thú 。 予# 蚤tảo 年niên 誦tụng 習tập 。 向hướng 未vị 徹triệt 其kỳ 源nguyên 。 頃khoảnh 於ư 曹tào 溪khê 。 偶ngẫu 為vì 眾chúng 演diễn 說thuyết 。 竊thiết 觀quán 於ư 意ý 云vân 何hà 一nhất 語ngữ 。 乃nãi 即tức 就tựu 空không 生sanh 隨tùy 聞văn 其kỳ 說thuyết 。 隨tùy 起khởi 疑nghi 情tình 處xứ 。 當đương 下hạ 剿# 絕tuyệt 。 不bất 容dung 擬nghĩ 議nghị 摶đoàn 量lượng 。 以dĩ 破phá 意ý 言ngôn 分phân 別biệt 。 如như 宗tông 門môn 所sở 謂vị 截tiệt 斷đoạn 眾chúng 流lưu 。 直trực 使sử 纖tiêm 疑nghi 淨tịnh 盡tận 。 方phương 與dữ 本bổn 智trí 相tương 應ứng 耳nhĩ 。 於ư 是thị 恍hoảng 然nhiên 了liễu 無vô 剩thặng 法pháp 。 始thỉ 知tri 其kỳ 疑nghi 。 不bất 必tất 拘câu 其kỳ 二nhị 十thập 七thất 則tắc 。 即tức 於ư 隨tùy 聞văn 所sở 起khởi 言ngôn 外ngoại 之chi 計kế 。 預dự 揭yết 於ư 前tiền 。 則tắc 本bổn 經kinh 文văn 以dĩ 為vi 破phá 敵địch 之chi 具cụ 。 如như 此thử 始thỉ 終chung 一nhất 貫quán 。 直trực 至chí 情tình 忘vong 執chấp 謝tạ 。 般Bát 若Nhã 玄huyền 旨chỉ 燦# 然nhiên 。 若nhược 眡# 白bạch 黑hắc 矣hĩ 。 門môn 人nhân 如như 繹# 。 法pháp 性tánh 弟đệ 子tử 超siêu 逸dật 。 通thông 烱# 。 各các 捐quyên 資tư 重trọng/trùng 刻khắc 。 以dĩ 廣quảng 其kỳ 施thí 。 余dư 因nhân 序tự 其kỳ 始thỉ 末mạt 。 將tương 冀ký 見kiến 聞văn 隨tùy 喜hỷ 。 同đồng 悟ngộ 般Bát 若Nhã 之chi 正chánh 因nhân 。 以dĩ 為vi 歷lịch 劫kiếp 金kim 剛cang 種chủng 子tử 。 若nhược 夫phu 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 。 又hựu 在tại 具cụ 正chánh 眼nhãn 者giả 。 決quyết 不bất 作tác 區khu 區khu 文văn 字tự 見kiến 也dã 。 刻khắc 金kim 剛cang 決quyết 疑nghi 題đề 辭từ 般Bát 若Nhã 為vi 諸chư 佛Phật 母mẫu 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 真chân 因nhân 。 眾chúng 生sanh 之chi 佛Phật 性tánh 。 生sanh 靈linh 之chi 大đại 本bổn 也dã 。 由do 向hướng 背bối/bội 之chi 分phần 。 故cố 有hữu 聖thánh 凡phàm 之chi 別biệt 。 是thị 知tri 眾chúng 生sanh 日nhật 用dụng 現hiện 前tiền 。 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 。 皆giai 般Bát 若Nhã 之chi 光quang 。 端đoan 在tại 信tín 與dữ 不bất 信tín 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 諸chư 佛Phật 智trí 海hải 。 以dĩ 信tín 得đắc 入nhập 。 靈linh 山sơn 一nhất 會hội 。 得đắc 度độ 弟đệ 子tử 。 雖tuy 出xuất 生sanh 死tử 。 而nhi 不bất 信tín 此thử 法Pháp 。 無vô 成thành 佛Phật 之chi 分phần 。 勞lao 我ngã 世Thế 尊Tôn 多đa 方phương 淘đào 汰# 。 種chủng 種chủng 彈đàn 訶ha 。 而nhi 劣liệt 解giải 之chi 徒đồ 。 展triển 轉chuyển 生sanh 疑nghi 。 以dĩ 為vi 非phi 己kỷ 智trí 分phân 。 以dĩ 疑nghi 根căn 未vị 拔bạt 。 故cố 本bổn 智trí 不bất 現hiện 。 及cập 至chí 般Bát 若Nhã 會hội 上thượng 。 如Như 來Lai 以dĩ 金kim 剛cang 智trí 。 而nhi 決quyết 斷đoán 之chi 。 直trực 使sử 聖thánh 凡phàm 情tình 盡tận 。 生sanh 滅diệt 見kiến 亡vong 。 而nhi 本bổn 有hữu 智trí 光quang 。 豁hoát 然nhiên 披phi 露lộ 。 始thỉ 信tín 自tự 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 了liễu 無vô 一nhất 法pháp 為vì 己kỷ 障chướng 礙ngại 。 此thử 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 直trực 拔bạt 疑nghi 根căn 。 為vì 發phát 最Tối 上Thượng 乘Thừa 者giả 說thuyết 。 殊thù 非phi 淺thiển 識thức 薄bạc 德đức 之chi 能năng 解giải 。 故cố 黃hoàng 梅mai 以dĩ 此thử 印ấn 心tâm 。 以dĩ 其kỳ 一nhất 法pháp 不bất 立lập 。 是thị 為vi 宗tông 門môn 正chánh 眼nhãn 也dã 。 昔tích 天thiên 。 親thân 列liệt 二nhị 十thập 七thất 疑nghi 。 解giải 此thử 一nhất 經kinh 。 以dĩ 疑nghi 潛tiềm 言ngôn 外ngoại 。 而nhi 此thử 方phương 義nghĩa 學học 。 執chấp 筌thuyên 失thất 指chỉ 。 從tùng 前tiền 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 者giả 希hy 。 予# 自tự 幼ấu 能năng 誦tụng 。 而nhi 長trường/trưởng 不bất 解giải 。 每mỗi 思tư 六lục 祖tổ 大đại 師sư 一nhất 言ngôn 之chi 下hạ 。 頓đốn 了liễu 此thử 心tâm 。 何hà 世thế 無vô 超siêu 悟ngộ 之chi 人nhân 。 由do 正chánh 眼nhãn 不bất 開khai 。 返phản 為vi 性tánh 障chướng 。 因nhân 住trụ 曹tào 溪khê 。 偶ngẫu 為vi 大đại 眾chúng 發phát 揮huy 一nhất 過quá 。 恍hoảng 然nhiên 有hữu 悟ngộ 。 而nhi 言ngôn 外ngoại 之chi 疑nghi 。 頓đốn 彰chương 心tâm 目mục 。 信tín 乎hồ 此thử 法pháp 。 離ly 文văn 字tự 相tướng 。 非phi 思tư 量lượng 分phân 別biệt 。 之chi 所sở 能năng 解giải 也dã 。 因nhân 拈niêm 示thị 一nhất 班ban 。 以dĩ 當đương 法Pháp 施thí 。 初sơ 刻khắc 之chi 嶺lĩnh 南nam 。 再tái 刻khắc 於ư 五ngũ 雲vân 。 又hựu 刻khắc 南nam 岳nhạc 。 學học 人nhân 方phương 玉ngọc 見kiến 而nhi 信tín 受thọ 。 茲tư 復phục 刻khắc 於ư 吳ngô 門môn 。 將tương 廣quảng 願nguyện 四tứ 眾chúng 。 同đồng 開khai 金kim 剛cang 正chánh 眼nhãn 。 的đích 信tín 自tự 心tâm 。 則tắc 成thành 佛Phật 正chánh 因nhân 。 將tương 以dĩ 是thị 為vi 嗃# 矢thỉ 也dã 。 春xuân 秋thu 左tả 氏thị 心tâm 法pháp 序tự 春xuân 秋thu 者giả 。 聖thánh 人nhân 賞thưởng 罰phạt 之chi 書thư 也dã 。 何hà 名danh 乎hồ 春xuân 秋thu 。 古cổ 者giả 賞thưởng 以dĩ 春xuân 夏hạ 。 罰phạt 以dĩ 秋thu 冬đông 。 蓋cái 象tượng 天thiên 地địa 之chi 生sanh 殺sát 。 而nhi 順thuận 布bố 之chi 。 故cố 春xuân 秋thu 者giả 。 賞thưởng 罰phạt 之chi 名danh 也dã 。 賞thưởng 罰phạt 明minh 而nhi 人nhân 心tâm 覺giác 。 覺giác 則tắc 知tri 懼cụ 。 故cố 曰viết 。 孔khổng 子tử 成thành 春xuân 秋thu 。 而nhi 亂loạn 臣thần 賊tặc 子tử 懼cụ 。 周chu 道đạo 衰suy 。 諸chư 侯hầu 僭# 。 禮lễ 義nghĩa 亡vong 而nhi 綱cương 紀kỷ 絕tuyệt 。 人nhân 之chi 不bất 淪luân 於ư 禽cầm 獸thú 者giả 鮮tiên 矣hĩ 。 天thiên 生sanh 德đức 於ư 仲trọng 尼ni 。 蹶quyết 然nhiên 欲dục 起khởi 而nhi 賞thưởng 罰phạt 之chi 。 故cố 曰viết 。 必tất 也dã 正chánh 名danh 乎hồ 。 然nhiên 而nhi 世thế 卒thốt 莫mạc 之chi 用dụng 也dã 。 乃nãi 因nhân 魯lỗ 史sử 以dĩ 見kiến 志chí 。 故cố 曰viết 。 吾ngô 志chí 在tại 春xuân 秋thu 。 春xuân 秋thu 云vân 者giả 。 亦diệc 曰viết 賞thưởng 善thiện 罰phạt 惡ác 云vân 爾nhĩ 。 善thiện 惡ác 之chi 機cơ 隱ẩn 而nhi 彰chương 。 賞thưởng 罰phạt 之chi 權quyền 志chí 而nhi 晦hối 。 慮lự 後hậu 世thế 之chi 難nạn/nan 明minh 也dã 。 故cố 經kinh 成thành 。 假giả 手thủ 於ư 丘khâu 明minh 。 以dĩ 為vi 之chi 傳truyền 。 冀ký 來lai 者giả 因nhân 傳truyền 以dĩ 明minh 經kinh 。 因nhân 經kinh 以dĩ 見kiến 志chí 。 而nhi 善thiện 惡ác 之chi 機cơ 凜# 焉yên 。 則tắc 反phản 諸chư 心tâm 而nhi 知tri 懼cụ 。 一nhất 懼cụ 而nhi 春xuân 秋thu 之chi 能năng 事sự 畢tất 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 丘khâu 明minh 之chi 心tâm 。 即tức 仲trọng 尼ni 之chi 志chí 也dã 。 不bất 求cầu 其kỳ 心tâm 。 而nhi 求cầu 之chi 事sự 與dữ 詞từ 之chi 閒gian/nhàn 。 無vô 當đương 也dã 。 先tiên 儒nho 有hữu 言ngôn 。 左tả 氏thị 豔diễm 而nhi 富phú 。 其kỳ 失thất 也dã 。 異dị 譏cơ 其kỳ 好hảo/hiếu 言ngôn 鬼quỷ 神thần 卜bốc 筮thệ 之chi 事sự 。 斯tư 言ngôn 過quá 矣hĩ 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 有hữu 三tam 畏úy 。 畏úy 天thiên 命mạng 。 畏úy 大đại 人nhân 。 畏úy 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 畏úy 之chi 為vi 言ngôn 懼cụ 也dã 。 卜bốc 筮thệ 。 鬼quỷ 神thần 吉cát 凶hung 之chi 先tiên 見kiến 。 善thiện 惡ác 之chi 昭chiêu 明minh 。 天thiên 命mạng 也dã 。 君quân 父phụ 。 大đại 人nhân 也dã 。 經kinh 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 易dị 尊tôn 卜bốc 筮thệ 。 春xuân 秋thu 尊tôn 君quân 父phụ 。 皆giai 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 易dị 治trị 之chi 於ư 未vị 萌manh 。 春xuân 秋thu 治trị 之chi 於ư 既ký 亂loạn 。 易dị 言ngôn 神thần 道đạo 之chi 吉cát 凶hung 。 以dĩ 懼cụ 之chi 於ư 幽u 。 春xuân 秋thu 言ngôn 人nhân 道đạo 之chi 賞thưởng 罰phạt 。 以dĩ 懼cụ 之chi 於ư 顯hiển 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 須tu 。 如như 衣y 之chi 有hữu 表biểu 裏lý 。 如như 木mộc 之chi 有hữu 根căn 株chu 。 豈khởi 有hữu 異dị 哉tai 。 故cố 韓# 宣tuyên 子tử 聘sính 魯lỗ 。 見kiến 易dị 象tượng 與dữ 魯lỗ 春xuân 秋thu 。 曰viết 。 周chu 禮lễ 盡tận 在tại 魯lỗ 矣hĩ 。 吾ngô 今kim 而nhi 後hậu 。 知tri 周chu 公công 之chi 德đức 。 與dữ 周chu 之chi 所sở 以dĩ 王vương 。 誠thành 知tri 言ngôn 也dã 。 左tả 氏thị 以dĩ 春xuân 秋thu 之chi 事sự 詞từ 。 闡xiển 易dị 之chi 旨chỉ 。 其kỳ 所sở 深thâm 譏cơ 者giả 。 違vi 卜bốc 蔑miệt 祀tự 。 與dữ 僭# 君quân 叛bạn 父phụ 。 同đồng 歸quy 於ư 敗bại 。 善thiện 惡ác 必tất 稽khể 其kỳ 所sở 終chung 。 禍họa 福phước 必tất 本bổn 其kỳ 所sở 始thỉ 。 所sở 謂vị 俟sĩ 諸chư 聖thánh 人nhân 而nhi 不bất 惑hoặc 。 質chất 諸chư 鬼quỷ 神thần 而nhi 無vô 疑nghi 者giả 。 知tri 者giả 畏úy 之chi 。 以dĩ 為vi 天thiên 命mạng 。 而nhi 不bất 知tri 侮vũ 之chi 。 以dĩ 為vi 異dị 。 悲bi 夫phu 。 左tả 氏thị 之chi 心tâm 不bất 明minh 。 而nhi 聖thánh 人nhân 之chi 志chí 隱ẩn 。 亂loạn 臣thần 賊tặc 子tử 復phục 何hà 懼cụ 乎hồ 。 某mỗ 以dĩ 丁đinh 年niên 棄khí 詩thi 書thư 。 從tùng 竺trúc 乾can/kiền/càn 氏thị 業nghiệp 。 將tương 移di 忠trung 孝hiếu 於ư 法Pháp 王Vương 慈từ 父phụ 也dã 。 既ký 因nhân 弘hoằng 法pháp 罹li 難nạn/nan 。 幾kỷ 死tử 。 詔chiếu 獄ngục 。 蒙mông 。 恩ân 宥hựu 遣khiển 雷lôi 陽dương 。 置trí 身thân 行hành 伍# 閒gian/nhàn 。 不bất 復phục 敢cảm 以dĩ 方phương 外ngoại 自tự 居cư 。 每mỗi 自tự 循tuần 念niệm 。 某mỗ 之chi 為vi 孤cô 臣thần 孽nghiệt 子tử 也dã 。 天thiên 命mạng 之chi 矣hĩ 。 因nhân 內nội 訟tụng 愆khiên 尤vưu 。 究cứu 心tâm 於ư 忠trung 臣thần 孝hiếu 子tử 之chi 實thật 。 偶ngẫu 讀đọc 春xuân 秋thu 。 忽hốt 於ư 左tả 氏thị 之chi 心tâm 有hữu 當đương 。 始thỉ 知tri 異dị 之chi 為vi 言ngôn 。 未vị 探thám 其kỳ 本bổn 也dã 。 觀quán 其kỳ 所sở 載tái 列liệt 國quốc 。 及cập 諸chư 大đại 夫phu 之chi 事sự 。 委ủy 必tất 有hữu 源nguyên 。 本bổn 必tất 有hữu 末mạt 。 吉cát 凶hung 賞thưởng 罰phạt 。 不bất 謀mưu 而nhi 符phù 。 俯phủ 而nhi 讀đọc 。 仰ngưỡng 而nhi 嘆thán 。 不bất 啻# 設thiết 身thân 處xứ 地địa 。 每mỗi 於ư 微vi 言ngôn 密mật 旨chỉ 。 欣hân 然nhiên 會hội 心tâm 。 輒triếp 援viện 筆bút 識thức 之chi 。 勒lặc 為vi 一nhất 書thư 。 命mạng 曰viết 左tả 氏thị 心tâm 法pháp 。 非phi 左tả 氏thị 之chi 心tâm 法pháp 也dã 。 仲trọng 尼ni 之chi 心tâm 法pháp 也dã 。 非phi 仲trọng 尼ni 之chi 心tâm 法pháp 也dã 。 千thiên 古cổ 出xuất 世thế 經kinh 世thế 諸chư 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 法pháp 也dã 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 心tâm 者giả 。 萬vạn 法pháp 之chi 宗tông 也dã 。 萬vạn 法pháp 者giả 。 心tâm 之chi 相tướng 也dã 。 死tử 生sanh 者giả 。 心tâm 之chi 變biến 。 善thiện 惡ác 者giả 。 心tâm 之chi 迹tích 。 報báo 應ứng 輪luân 迴hồi 者giả 。 心tâm 之chi 影ảnh 響hưởng 。 其kỳ 始thỉ 為vi 因nhân 。 其kỳ 卒thốt 為vi 果quả 。 如như 華hoa 實thật 耳nhĩ 。 不bất 出xuất 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 兄huynh 弟đệ 夫phu 婦phụ 朋bằng 友hữu 。 人nhân 倫luân 日nhật 用dụng 之chi 際tế 。 而nhi 因nhân 果quả 森sâm 然nhiên 。 固cố 不bất 待đãi 三tam 世thế 而nhi 後hậu 見kiến 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 殫đàn 研nghiên 七thất 趣thú 。 披phi 剝bác 羣quần 有hữu 。 而nhi 總tổng 之chi 所sở 以dĩ 澄trừng 心tâm 春xuân 秋thu 。 扶phù 植thực 三tam 綱cương 。 申thân 明minh 九cửu 法pháp 。 而nhi 總tổng 之chi 所sở 以dĩ 傳truyền 心tâm 。 易dị 之chi 吉cát 凶hung 利lợi 害hại 。 憂ưu 虞ngu 悔hối 吝lận 。 楞lăng 嚴nghiêm 之chi 四tứ 生sanh 十thập 二nhị 類loại 。 生sanh 天thiên 墮đọa 獄ngục 。 左tả 氏thị 之chi 興hưng 亡vong 善thiện 敗bại 。 與dữ 奪đoạt 功công 罪tội 。 總tổng 皆giai 一nhất 心tâm 之chi 自tự 為vi 感cảm 應ứng 而nhi 已dĩ 。 乃nãi 獨độc 以dĩ 左tả 氏thị 為vi 異dị 。 豈khởi 不bất 冤oan 哉tai 。 某mỗ 用dụng 是thị 深thâm 慨khái 。 憫mẫn 末mạt 學học 之chi 無vô 聞văn 。 特đặc 攄# 愚ngu 見kiến 。 著trước 為vi 是thị 編biên 。 昔tích 我ngã 。 高cao 皇hoàng 帝đế 。 以dĩ 春xuân 秋thu 本bổn 魯lỗ 史sử 。 而nhi 列liệt 國quốc 之chi 事sự 錯thác 見kiến 。 難nạn/nan 究cứu 始thỉ 終chung 。 乃nãi 命mạng 東đông 宮cung 文văn 學học 傅phó/phụ 藻tảo 等đẳng 。 纂toản 分phần/phân 列liệt 國quốc 而nhi 類loại 聚tụ 之chi 。 附phụ 以dĩ 左tả 傳truyền 。 名danh 曰viết 春xuân 秋thu 本bổn 末mạt 。 某mỗ 服phục 膺ưng 聖thánh 訓huấn 。 惜tích 未vị 見kiến 其kỳ 書thư 。 竊thiết 師sư 其kỳ 意ý 。 妄vọng 以dĩ 王vương 覇phách 二nhị 途đồ 。 通thông 纂toản 為vi 七thất 傳truyền 。 周chu 。 王vương 道đạo 之chi 大đại 統thống 也dã 。 魯lỗ 。 王vương 國quốc 之chi 宗tông 臣thần 也dã 。 五ngũ 霸# 雖tuy 假giả 。 其kỳ 意ý 在tại 於ư 宗tông 周chu 也dã 。 晉tấn 乃nãi 宗tông 藩# 。 故cố 列liệt 五ngũ 伯bá 之chi 首thủ 。 以dĩ 親thân 非phi 以dĩ 功công 也dã 。 天thiên 王vương 命mệnh 二nhị 文văn 專chuyên 征chinh 不bất 庭đình 。 命mạng 魯lỗ 公công 夾giáp 輔phụ 周chu 室thất 。 故cố 晉tấn 主chủ 盟minh 。 而nhi 魯lỗ 主chủ 會hội 。 凡phàm 討thảo 罪tội 。 必tất 書thư 公công 如như 晉tấn 。 以dĩ 魯lỗ 先tiên 之chi 。 如như 伐phạt 鄭trịnh 之chi 事sự 。 仲trọng 尼ni 之chi 本bổn 意ý 也dã 。 背bối/bội 於ư 桓hoàn 。 而nhi 服phục 於ư 襄tương 。 百bách 七thất 十thập 年niên 。 左tả 氏thị 因nhân 而nhi 終chung 始thỉ 之chi 。 此thử 其kỳ 凡phàm 也dã 。 暨kỵ 於ư 一nhất 國quốc 興hưng 亡vong 之chi 所sở 係hệ 。 一nhất 人nhân 善thiện 敗bại 之chi 所sở 由do 。 得đắc 失thất 之chi 難nan 易dị 。 功công 罪tội 之chi 重trọng/trùng 輕khinh 。 有hữu 一nhất 世thế 二nhị 世thế 而nhi 斬trảm 者giả 。 有hữu 三tam 世thế 五ngũ 世thế 而nhi 斬trảm 者giả 。 有hữu 百bách 世thế 祀tự 而nhi 不bất 絕tuyệt 者giả 。 皆giai 令linh 皎hiệu 然nhiên 。 如như 眡# 黑hắc 白bạch 。 其kỳ 中trung 報báo 應ứng 影ảnh 響hưởng 之chi 徵trưng 。 鬼quỷ 神thần 幽u 明minh 死tử 生sanh 之chi 故cố 。 隨tùy 事sự 標tiêu 旨chỉ 。 據cứ 案án 明minh 斷đoạn 。 使sử 亡vong 者giả 有hữu 知tri 。 爽sảng 然nhiên 知tri 聖thánh 人nhân 賞thưởng 罰phạt 之chi 微vi 意ý 。 以dĩ 服phục 其kỳ 心tâm 。 後hậu 世thế 觀quán 者giả 。 凜# 然nhiên 知tri 懼cụ 。 又hựu 不bất 待đãi 辭từ 之chi 畢tất 也dã 。 其kỳ 或hoặc 事sự 涉thiệp 數số 國quốc 。 所sở 重trọng/trùng 在tại 一nhất 條điều 。 但đãn 以dĩ 當đương 國quốc 為vi 主chủ 。 或hoặc 事sự 在tại 彼bỉ 而nhi 始thỉ 於ư 此thử 。 或hoặc 始thỉ 於ư 彼bỉ 而nhi 終chung 於ư 此thử 者giả 。 不bất 避tị 混hỗn 淆# 。 併tinh 載tái 以dĩ 見kiến 其kỳ 因nhân 果quả 。 若nhược 他tha 國quốc 之chi 事sự 。 無vô 與dữ 者giả 。 則tắc 略lược 而nhi 不bất 錄lục 。 恐khủng 其kỳ 枝chi 也dã 。 以dĩ 意ý 在tại 心tâm 法pháp 。 不bất 在tại 史sử 。 故cố 不bất 必tất 具cụ 也dã 。 舊cựu 例lệ 附phụ 傳truyền 以dĩ 通thông 經kinh 。 今kim 則tắc 分phần/phân 經kinh 以dĩ 證chứng 傳truyền 。 以dĩ 重trọng/trùng 在tại 傳truyền 。 非phi 敢cảm 亂loạn 經kinh 以dĩ 取thủ 戾lệ 也dã 。 注chú 則tắc 因nhân 之chi 。 斷đoạn 則tắc 不bất 敢cảm 讓nhượng 。 知tri 我ngã 罪tội 我ngã 無vô 辭từ 焉yên 。 始thỉ 於ư 晉tấn 而nhi 終chung 於ư 周chu 。 猶do 冀ký 枝chi 之chi 歸quy 本bổn 也dã 。 亦diệc 如như 變biến 風phong 之chi 終chung 於ư 豳# 。 言ngôn 變biến 之chi 可khả 正chánh 也dã 。 或hoặc 曰viết 禪thiền 本bổn 忘vong 言ngôn 。 何hà 子tử 之chi 曉hiểu 曉hiểu 乎hồ 。 某mỗ 曰viết 不bất 然nhiên 。 禪thiền 者giả 。 心tâm 之chi 異dị 名danh 也dã 。 佛Phật 言ngôn 萬vạn 法pháp 惟duy 心tâm 。 即tức 經kinh 以dĩ 明minh 心tâm 。 即tức 法pháp 以dĩ 明minh 心tâm 。 心tâm 正chánh 而nhi 修tu 齊tề 治trị 平bình 舉cử 是thị 矣hĩ 。 於ư 禪thiền 奚hề 尤vưu 焉yên 。 夫phu 言ngôn 之chi 為vi 物vật 也dã 。 在tại 悟ngộ 則tắc 為vi 障chướng 。 在tại 迷mê 則tắc 為vi 藥dược 。 病bệnh 者giả 眾chúng 。 惟duy 恐khủng 藥dược 之chi 不bất 瞑minh 眩huyễn 也dã 。 迷mê 者giả 眾chúng 。 惟duy 恐khủng 言ngôn 之chi 不bất 深thâm 切thiết 也dã 。 某mỗ 將tương 持trì 一nhất 得đắc 之chi 見kiến 。 以dĩ 俟sĩ 天thiên 下hạ 後hậu 世thế 之chi 知tri 言ngôn 者giả 。 雖tuy 多đa 言ngôn 。 庸dong 何hà 傷thương 。 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 孟# 夏hạ 日nhật 。 書thư 於ư 瓊# 海hải 之chi 明minh 昌xương 塔tháp 院viện 。 刻khắc 起khởi 信tín 論luận 直trực 解giải 後hậu 序tự 直trực 指chỉ 之chi 道đạo 。 不bất 待đãi 達đạt 摩ma 西tây 來lai 。 吾ngô 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 特đặc 為vi 此thử 一nhất 大đại 事sự 。 出xuất 現hiện 世thế 閒gian/nhàn 。 所sở 謂vị 惟duy 以dĩ 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 開khai 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 故cố 曰viết 惟duy 此thử 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 則tắc 非phi 真chân 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 四tứ 十thập 九cửu 年niên 所sở 說thuyết 一nhất 大đại 藏tạng 教giáo 。 何hà 莫mạc 而nhi 非phi 直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 之chi 法pháp 耶da 。 但đãn 眾chúng 生sanh 根căn 鈍độn 。 惟duy 佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 故cố 。 婆bà 心tâm 太thái 切thiết 。 曲khúc 垂thùy 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 開khai 示thị 。 無vô 非phi 指chỉ 歸quy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 嗟ta 乎hồ 。 眾chúng 生sanh 之chi 迷mê 也dã 固cố 矣hĩ 。 當đương 佛Phật 入nhập 滅diệt 未vị 久cửu 。 而nhi 邪tà 見kiến 橫hoạnh/hoành 興hưng 。 破phá 壞hoại 正Chánh 法Pháp 。 無vô 論luận 外ngoại 道đạo 。 即tức 佛Phật 弟đệ 子tử 親thân 習tập 權quyền 乘thừa 。 執chấp 為vì 己kỷ 見kiến 。 自tự 滅diệt 正Chánh 法Pháp 。 況huống 其kỳ 他tha 乎hồ 。 故cố 西tây 域vực 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 。 各các 立lập 門môn 庭đình 。 甚thậm 至chí 分phần/phân 河hà 飲ẩm 水thủy 。 其kỳ 來lai 已dĩ 久cửu 。 當đương 六lục 百bách 年niên 有hữu 馬mã 鳴minh 大đại 師sư 出xuất 。 蹶quyết 起khởi 而nhi 大đại 振chấn 之chi 。 乃nãi 宗tông 楞lăng 伽già 等đẳng 百bách 部bộ 大Đại 乘Thừa 奧áo 義nghĩa 。 著trước 起khởi 信tín 論luận 。 以dĩ 破phá 邪tà 執chấp 。 大đại 開khai 一nhất 心tâm 。 法Pháp 界Giới 之chi 門môn 。 攝nhiếp 性tánh 相tướng 而nhi 會hội 一nhất 源nguyên 。 引dẫn 三tam 乘thừa 而nhi 執chấp 至chí 極cực 。 約ước 及cập 萬vạn 言ngôn 。 即tức 曼mạn 室thất 復phục 起khởi 。 亦diệc 不bất 能năng 增tăng 一nhất 語ngữ 。 可khả 謂vị 修tu 行hành 之chi 圓viên 鑑giám 也dã 。 嗟ta 夫phu 。 馬mã 鳴minh 為vi 傳truyền 心tâm 印ấn 之chi 宗tông 師sư 。 乃nãi 宗tông 楞lăng 伽già 以dĩ 著trước 論luận 。 達đạt 摩ma 乃nãi 禪thiền 宗tông 之chi 鼻tị 祖tổ 。 亦diệc 指chỉ 楞lăng 伽già 以dĩ 印ấn 心tâm 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 正chánh 恐khủng 末mạt 世thế 修tu 行hành 。 正chánh 眼nhãn 不bất 明minh 。 墮đọa 落lạc 邪tà 見kiến 。 以dĩ 破phá 壞hoại 正Chánh 法Pháp 耳nhĩ 。 夫phu 何hà 近cận 世thế 親thân 教giáo 者giả 。 不bất 務vụ 明minh 心tâm 。 但đãn 執chấp 文văn 言ngôn 為vi 究cứu 境cảnh 。 參tham 禪thiền 者giả 。 槩# 以dĩ 盲manh 修tu 為vi 向hướng 上thượng 。 痛thống 斥xích 教giáo 乘thừa 。 甘cam 墮đọa 愚ngu 迷mê 。 固cố 守thủ 偏thiên 執chấp 為vi 必tất 當đương 。 即tức 此thử 一nhất 論luận 。 乃nãi 教giáo 禪thiền 之chi 指chỉ 南nam 。 一nhất 心tâm 之chi 朗lãng 鑑giám 。 視thị 為vi 文văn 字tự 而nhi 讎thù 之chi 。 詎cự 非phi 大đại 迷mê 也dã 哉tai 。 嗚ô 呼hô 。 西tây 域vực 性tánh 相tướng 之chi 執chấp 。 馬mã 鳴minh 既ký 力lực 破phá 之chi 。 即tức 此thử 方phương 教giáo 禪thiền 之chi 徧biến 執chấp 。 圭# 山sơn 著trước 禪thiền 源nguyên 詮thuyên 以dĩ 一nhất 之chi 。 永vĩnh 明minh 又hựu 集tập 宗tông 鏡kính 百bách 卷quyển 。 發phát 明minh 性tánh 相tướng 一nhất 源nguyên 之chi 旨chỉ 。 如như 白bạch 日nhật 麗lệ 天thiên 。 而nhi 後hậu 學học 竟cánh 不bất 一nhất 覰# 。 此thử 豈khởi 真chân 究cứu 大đại 事sự 者giả 哉tai 。 予# 蚤tảo 年niên 即tức 棄khí 講giảng 義nghĩa 。 初sơ 聽thính 諸chư 經kinh 。 不bất 知tri 為vi 何hà 物vật 。 切thiết 志chí 參tham 究cứu 。 既ký 性tánh 地địa 一nhất 開khai 。 回hồi 視thị 文văn 字tự 。 真chân 似tự 推thôi 門môn 落lạc 臼cữu 。 於ư 楞lăng 伽già 則tắc 有hữu 筆bút 記ký 。 於ư 楞lăng 嚴nghiêm 則tắc 有hữu 懸huyền 鏡kính 。 是thị 皆giai 即tức 教giáo 乘thừa 而nhi 指chỉ 歸quy 向hướng 上thượng 一nhất 路lộ 。 奈nại 何hà 世thế 之chi 習tập 教giáo 者giả 。 概khái 以dĩ 予# 為vi 不bất 師sư 古cổ 。 參tham 禪thiền 者giả 。 概khái 以dĩ 予# 為vi 文văn 字tự 師sư 。 予# 雖tuy 舌thiệt 長trường/trưởng 拖tha 地địa 。 莫mạc 可khả 誰thùy 何hà 。 無vô 怪quái 乎hồ 視thị 馬mã 鳴minh 龍long 樹thụ 圭# 峰phong 永vĩnh 明minh 為vi 門môn 外ngoại 漢hán 。 謂vị 一nhất 大Đại 藏Tạng 經Kinh 。 為vi 揩khai 膿nùng 涕thế 帋chỉ 也dã 。 且thả 斥xích 發phát 明minh 一nhất 心tâm 之chi 說thuyết 為vi 文văn 字tự 。 而nhi 執chấp 諸chư 祖tổ 機cơ 緣duyên 為vi 向hướng 上thượng 。 機cơ 緣duyên 豈khởi 非phi 文văn 字tự 耶da 。 予# 謂vị 固cố 守thủ 妄vọng 想tưởng 。 增tăng 長trưởng 我ngã 慢mạn 為vi 參tham 禪thiền 。 又hựu 不bất 若nhược 親thân 持trì 經Kinh 論luận 。 為vi 般Bát 若Nhã 之chi 正chánh 因nhân 種chủng 子tử 也dã 。 且thả 參tham 禪thiền 動động 以dĩ 。 離ly 心tâm 意ý 識thức 。 既ký 能năng 離ly 心tâm 意ý 識thức 求cầu 向hướng 上thượng 。 豈khởi 不bất 能năng 離ly 文văn 字tự 悟ngộ 言ngôn 外ngoại 之chi 旨chỉ 乎hồ 。 法Pháp 門môn 此thử 弊tệ 。 非phi 學học 者giả 之chi 過quá 。 良lương 由do 師sư 承thừa 正chánh 眼nhãn 不bất 明minh 。 妄vọng 執chấp 己kỷ 見kiến 之chi 過quá 耳nhĩ 。 此thử 論luận 舊cựu 遵tuân 賢hiền 首thủ 疏sớ/sơ 。 而nhi 長trường/trưởng 水thủy 記ký 更cánh 繁phồn 衍diễn 。 學học 者giả 望vọng 洋dương 。 杳# 莫mạc 可khả 究cứu 。 予# 向hướng 纂toản 舊cựu 疏sớ/sơ 。 去khứ 繁phồn 就tựu 簡giản 為vi 一nhất 貫quán 。 既ký 而nhi 語ngữ 似tự 欠khiếm 順thuận 。 故cố 祖tổ 疏sớ/sơ 義nghĩa 為vi 直trực 解giải 。 就tựu 本bổn 文văn 而nhi 疏sớ/sơ 通thông 之chi 。 直trực 欲dục 學học 者giả 從tùng 此thử 一nhất 門môn 而nhi 入nhập 。 則tắc 教giáo 可khả 離ly 言ngôn 得đắc 義nghĩa 。 而nhi 禪thiền 亦diệc 不bất 墮đọa 邪tà 途đồ 。 是thị 救cứu 末Mạt 法Pháp 之chi 大đại 關quan 鍵kiện 也dã 。 此thử 解giải 。 見kiến 者giả 多đa 喜hỷ 其kỳ 直trực 捷tiệp 。 既ký 刻khắc 之chi 於ư 嶺lĩnh 南nam 安an 成thành 。 今kim 復phục 刻khắc 之chi 新tân 安an 。 其kỳ 倡xướng 導đạo 助trợ 緣duyên 者giả 。 皆giai 一nhất 時thời 四tứ 眾chúng 法pháp 侶lữ 也dã 。 註Chú 道Đạo 德Đức 經Kinh 序Tự 予# 少thiểu 喜hỷ 讀đọc 老lão 莊trang 。 苦khổ 不bất 解giải 義nghĩa 。 惟duy 所sở 領lãnh 會hội 處xứ 。 想tưởng 見kiến 其kỳ 精tinh 神thần 命mạng 脉mạch 。 故cố 略lược 得đắc 離ly 言ngôn 之chi 旨chỉ 。 及cập 搜sưu 諸chư 家gia 註chú 釋thích 。 則tắc 多đa 以dĩ 己kỷ 意ý 為vi 文văn 。 若nhược 與dữ 之chi 角giác 。 則tắc 義nghĩa 愈dũ 晦hối 。 及cập 熟thục 翫ngoạn 莊trang 語ngữ 。 則tắc 於ư 老lão 恍hoảng 有hữu 得đắc 焉yên 。 因nhân 謂vị 註chú 乃nãi 人nhân 人nhân 之chi 老lão 莊trang 。 非phi 老lão 莊trang 之chi 老lão 莊trang 也dã 。 以dĩ 老lão 文văn 簡giản 古cổ 而nhi 旨chỉ 幽u 玄huyền 。 則tắc 莊trang 實thật 為vi 之chi 註chú 疏sớ/sơ 。 苟cẩu 能năng 懸huyền 解giải 。 則tắc 思tư 過quá 半bán 矣hĩ 。 空không 山sơn 禪thiền 暇hạ 。 細tế 玩ngoạn 沈trầm 思tư 。 言ngôn 有hữu 會hội 心tâm 。 即tức 託thác 之chi 筆bút 。 必tất 得đắc 義nghĩa 遺di 言ngôn 。 因nhân 言ngôn 以dĩ 見kiến 義nghĩa 。 或hoặc 經kinh 旬tuần 而nhi 得đắc 一nhất 語ngữ 。 或hoặc 經kinh 年niên 而nhi 得đắc 一nhất 章chương 。 始thỉ 於ư 東đông 海hải 。 以dĩ 至chí 南nam 粤# 。 自tự 壬nhâm 辰thần 以dĩ 至chí 丙bính 午ngọ 。 周chu 十thập 五ngũ 年niên 乃nãi 能năng 卒thốt 業nghiệp 。 是thị 知tri 古cổ 人nhân 立lập 言ngôn 之chi 不bất 易dị 也dã 。 以dĩ 文văn 太thái 簡giản 。 故cố 不bất 厭yếm 貫quán 通thông 。 要yếu 非phi 枝chi 也dã 。 嘗thường 謂vị 儒nho 宗tông 堯# 舜thuấn 。 以dĩ 名danh 為vi 教giáo 。 故cố 宗tông 於ư 仁nhân 義nghĩa 。 老lão 宗tông 軒hiên 黃hoàng 。 道đạo 重trọng/trùng 無vô 為vi 。 如như 云vân 失thất 道Đạo 德đức 而nhi 後hậu 仁nhân 義nghĩa 。 此thử 立lập 言ngôn 之chi 本bổn 也dã 。 故cố 莊trang 之chi 誹phỉ 薄bạc 。 殊thù 非phi 大đại 言ngôn 。 以dĩ 超siêu 俗tục 之chi 論luận 則tắc 駭hãi 俗tục 。 故cố 為vi 放phóng 而nhi 不bất 收thu 也dã 。 當đương 仲trọng 尼ni 問vấn 禮lễ 。 則tắc 嘆thán 為vi 猶do 龍long 。 聖thánh 不bất 自tự 聖thánh 。 豈khởi 無vô 謂vị 哉tai 。 故cố 老lão 以dĩ 無vô 用dụng 為vi 大đại 用dụng 。 苟cẩu 以dĩ 之chi 經kinh 世thế 。 則tắc 化hóa 理lý 治trị 平bình 。 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 。 尤vưu 以dĩ 無vô 為vi 為vi 宗tông 極cực 。 性tánh 命mạng 為vi 真chân 修tu 。 即tức 遠viễn 世thế 遺di 榮vinh 。 殆đãi 非phi 矯kiểu 矯kiểu 。 苟cẩu 得đắc 其kỳ 要yếu 。 則tắc 真chân 妄vọng 之chi 途đồ 。 雲vân 泥nê 自tự 別biệt 。 所sở 謂vị 真chân 以dĩ 治trị 身thân 。 緒tự 餘dư 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 國quốc 家gia 。 信tín 非phi 誣vu 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 子tử 之chi 禪thiền 。 貴quý 忘vong 言ngôn 。 乃nãi 曉hiểu 曉hiểu 於ư 世thế 諦đế 。 何hà 所sở 取thủ 大đại 耶da 。 予# 曰viết 。 不bất 然nhiên 。 鴉# 鳴minh 鵲thước 噪táo 。 咸hàm 自tự 天thiên 機cơ 。 蟻nghĩ 聚tụ 蜂phong 遊du 。 都đô 歸quy 神thần 理lý 。 是thị 則tắc 何hà 語ngữ 非phi 禪thiền 。 何hà 法pháp 非phi 道đạo 。 況huống 釋thích 智trí 忘vong 懷hoài 之chi 談đàm 。 詎cự 非phi 入nhập 禪thiền 初Sơ 地Địa 乎hồ 。 且thả 禪thiền 以dĩ 我ngã 蔽tế 。 故cố 破phá 我ngã 以dĩ 達đạt 禪thiền 。 老lão 則tắc 先tiên 登đăng 矣hĩ 。 若nhược 夫phu 玩ngoạn 世thế 蜉# 蝣# 。 尤vưu 當đương 以dĩ 此thử 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 土thổ/độ 矣hĩ 。 註chú 成thành 。 始thỉ 刻khắc 於ư 嶺lĩnh 南nam 。 重trọng/trùng 刻khắc 於ư 五ngũ 雲vân 。 南nam 岳nhạc 。 與dữ 金kim 陵lăng 。 今kim 則tắc 再tái 刻khắc 於ư 吳ngô 門môn 。 以dĩ 尚thượng 之chi 者giả 眾chúng 。 故cố 施thí 不bất 厭yếm 普phổ 矣hĩ 。 紫tử 栢# 老lão 人nhân 全toàn 集tập 序tự 太thái 虗hư 寥liêu 廓khuếch 。 長trường/trưởng 風phong 鼓cổ 而nhi 萬vạn 竅khiếu 怒nộ 號hiệu 。 殊thù 音âm 眾chúng 響hưởng 。 皆giai 一nhất 氣khí 之chi 所sở 宣tuyên 。 又hựu 奚hề 可khả 以dĩ 大đại 小tiểu 精tinh 粗thô 。 謂vị 靈linh 根căn 之chi 有hữu 閒gian/nhàn 哉tai 。 惟duy 吾ngô 佛Phật 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 智trí 。 流lưu 出xuất 一nhất 切thiết 。 音âm 聲thanh 陀đà 羅la 尼ni 。 故cố 世thế 諦đế 語ngữ 言ngôn 。 皆giai 悉tất 顯hiển 示thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 若nhược 夫phu 塵trần 說thuyết 剎sát 說thuyết 熾sí 然nhiên 說thuyết 。 即tức 水thủy 流lưu 風phong 動động 。 皆giai 演diễn 圓viên 音âm 。 況huống 寓# 泰thái 定định 而nhi 照chiếu 羣quần 情tình 。 觸xúc 境cảnh 而nhi 發phát 。 無vô 思tư 而nhi 應ưng 。 如như 谷cốc 響hưởng 者giả 乎hồ 。 是thị 以dĩ 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 證chứng 無vô 師sư 自tự 然nhiên 智trí 者giả 。 即tức 揚dương 眉mi 瞬thuấn 目mục 。 怒nộ 罵mạ 譏cơ 訶ha 。 莫mạc 不bất 直trực 示thị 西tây 來lai 大đại 意ý 。 又hựu 可khả 以dĩ 識thức 情tình 語ngữ 言ngôn 。 而nhi 擬nghĩ 議nghị 其kỳ 形hình 容dung 哉tai 。 達đạt 摩ma 西tây 來lai 。 不bất 立lập 文văn 字tự 。 而nhi 曹tào 溪khê 則tắc 有hữu 壇đàn 經kinh 。 及cập 二nhị 派phái 五ngũ 宗tông 。 雖tuy 直trực 指chỉ 向hướng 上thượng 。 然nhiên 皆giai 曲khúc 為vi 今kim 時thời 。 或hoặc 上thượng 堂đường 入nhập 室thất 。 示thị 眾chúng 舉cử 揚dương 。 機cơ 如như 雷lôi 電điện 。 凡phàm 垂thùy 一nhất 語ngữ 。 必tất 緝tập 為vi 錄lục 。 大đại 概khái 聊liêu 爾nhĩ 門môn 頭đầu 。 若nhược 大đại 慧tuệ 中trung 峰phong 。 至chí 我ngã 明minh 楚sở 石thạch 。 皆giai 其kỳ 類loại 也dã 。 蓋cái 借tá 語ngữ 傳truyền 心tâm 。 因nhân 言ngôn 見kiến 道đạo 。 言ngôn 其kỳ 所sở 絕tuyệt 言ngôn 耳nhĩ 。 今kim 去khứ 楚sở 石thạch 二nhị 百bách 餘dư 年niên 。 有hữu 達đạt 觀quán 禪thiền 師sư 出xuất 。 當đương 禪thiền 宗tông 已dĩ 墜trụy 之chi 時thời 。 蹶quyết 起khởi 而nhi 力lực 振chấn 之chi 。 得đắc 無vô 師sư 智trí 。 秉bỉnh 金kim 剛cang 心tâm 。 其kỳ 荷hà 負phụ 法Pháp 門môn 之chi 志chí 。 如như 李# 陵lăng 之chi 血huyết 戰chiến 。 縱túng/tung 張trương 空không 拳quyền 。 猶do 揮huy 駐trú 日nhật 。 雖tuy 未vị 犂lê 庭đình 埽# 穴huyệt 。 而nhi 一nhất 念niệm 孤cô 忠trung 。 與dữ 囓khiết 雪tuyết 吞thôn 氎điệp 者giả 。 未vị 可khả 以dĩ 死tử 生sanh 優ưu 劣liệt 議nghị 也dã 。 真chân 末Mạt 法Pháp 一nhất 大đại 雄hùng 猛mãnh 丈trượng 夫phu 哉tai 。 然nhiên 師sư 賦phú 性tánh 不bất 與dữ 世thế 情tình 和hòa 合hợp 。 至chí 老lão 見kiến 客khách 。 未vị 效hiệu 一nhất 額ngạch 手thủ 。 雖tuy 未vị 踞cứ 華hoa 座tòa 。 竪thụ 椎chùy 拂phất 。 然nhiên 足túc 迹tích 所sở 至chí 半bán 天thiên 下hạ 。 無vô 論luận 宰tể 官quan 居cư 士sĩ 。 望vọng 影ảnh 歸quy 心tâm 。 見kiến 形hình 折chiết 節tiết 者giả 。 不bất 可khả 億ức 計kế 。 以dĩ 自tự 性tánh 宗tông 通thông 。 故cố 隨tùy 機cơ 之chi 談đàm 。 如như 千thiên 鈞quân 弩nỗ 發phát 。 應ưng 弦huyền 而nhi 倒đảo 。 無vô 非phi 指chỉ 示thị 西tây 來lai 的đích 意ý 。 稱xưng 性tánh 衝xung 口khẩu 。 曾tằng 無vô 刻khắc 意ý 為vi 文văn 也dã 。 一nhất 唾thóa 便tiện 休hưu 。 弟đệ 子tử 筆bút 而nhi 藏tạng 之chi 者giả 伯bá 什thập 。 師sư 初sơ 往vãng 來lai 於ư 金kim 沙sa 曲khúc 阿a 之chi 閒gian/nhàn 。 與dữ 于vu 王vương 二nhị 氏thị 。 法pháp 緣duyên 最tối 深thâm 。 于vu 潤nhuận 甫phủ 居cư 士sĩ 。 每mỗi 得đắc 師sư 片phiến 言ngôn 隻chỉ 字tự 。 藏tàng 貯trữ 如như 拱củng 璧bích 。 及cập 遊du 匡khuông 廬lư 。 主chủ 邢# 孝hiếu 廉liêm 來lai 慈từ 長trường/trưởng 杉# 館quán 。 師sư 之chi 法pháp 語ngữ 。 留lưu 邢# 氏thị 者giả 亦diệc 多đa 。 師sư 化hóa 後hậu 。 潤nhuận 甫phủ 屬thuộc 王vương 君quân 仲trọng 櫜# 結kết 集tập 為vi 一nhất 部bộ 。 予# 久cửu 沈trầm 瘴chướng 海hải 。 為vi 師sư 了liễu 末mạt 後hậu 因nhân 緣duyên 。 過quá 金kim 沙sa 之chi 東đông 禪thiền 。 潤nhuận 甫phủ 捧phủng 師sư 集tập 示thị 余dư 。 稽khể 首thủ 請thỉnh 為vi 其kỳ 序tự 。 余dư 三tam 讀đọc 其kỳ 言ngôn 。 喟vị 然nhiên 而nhi 嘆thán 曰viết 。 嗟ta 乎hồ 。 末Mạt 法Pháp 降hàng 心tâm 。 力lực 拔bạt 生sanh 死tử 之chi 根căn 。 如như 一nhất 人nhân 與dữ 萬vạn 人nhân 敵địch 者giả 。 予# 獨độc 見kiến 師sư 其kỳ 人nhân 也dã 。 睹đổ 其kỳ 發phát 強cường/cưỡng 剛cang 毅nghị 勇dũng 猛mãnh 之chi 氣khí 。 往vãng 往vãng 獨độc 露lộ 於ư 毫hào 端đoan 。 如như 巨cự 靈linh 揮huy 斤cân 。 真chân 所sở 謂vị 與dữ 煩phiền 惱não 魔ma 。 欲dục 魔ma 。 死tử 魔ma 共cộng 戰chiến 。 竟cánh 能năng 超siêu 越việt 死tử 生sanh 。 如như 脫thoát 敝tệ 屣tỉ 。 可khả 謂vị 戰chiến 勝thắng 有hữu 功công 者giả 也dã 。 故cố 其kỳ 所sở 吐thổ 。 豈khởi 可khả 以dĩ 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 聲thanh 音âm 色sắc 相tướng 求cầu 之chi 者giả 耶da 。 佛Phật 說thuyết 欲dục 為vi 生sanh 死tử 根căn 。 師sư 凡phàm 所sở 舉cử 。 必tất 三tam 致trí 意ý 。 痛thống 處xứ 劄# 錐trùy 。 直trực 欲dục 剿# 絕tuyệt 命mạng 根căn 。 即tức 此thử 可khả 當đương 金kim 鎞# 矣hĩ 。 又hựu 何hà 庸dong 夫phu 門môn 庭đình 施thi 設thiết 哉tai 。 昔tích 覺giác 範phạm 禪thiền 宗tông 。 妙diệu 悟ngộ 超siêu 絕tuyệt 。 語ngữ 言ngôn 典điển 則tắc 所sở 著trước 。 自tự 目mục 之chi 曰viết 。 文văn 字tự 禪thiền 。 故cố 予# 題đề 曰viết 。 紫tử 栢# 老lão 人nhân 集tập 。 蓋cái 非phi 墮đọa 於ư 俗tục 數số 也dã 。 觀quán 者giả 當đương 具cụ 金kim 剛cang 正chánh 眼nhãn 。 視thị 之chi 於ư 言ngôn 外ngoại 。 則tắc 思tư 過quá 半bán 矣hĩ 。 雲vân 棲tê 老lão 人nhân 全toàn 集tập 序tự 言ngôn 以dĩ 載tái 道đạo 。 文văn 以dĩ 達đạt 理lý 。 其kỳ 治trị 世thế 語ngữ 言ngôn 。 雖tuy 聖thánh 經kinh 咸hàm 稱xưng 曰viết 文văn 。 獨độc 佛Phật 語ngữ 不bất 然nhiên 。 以dĩ 世thế 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 。 情tình 與dữ 出xuất 情tình 之chi 異dị 耳nhĩ 。 蓋cái 佛Phật 所sở 說thuyết 以dĩ 實thật 相tướng 印ấn 。 印ấn 定định 諸chư 法pháp 。 凡phàm 所sở 語ngữ 言ngôn 。 皆giai 歸quy 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 者giả 焉yên 。 以dĩ 文văn 求cầu 之chi 。 譬thí 夫phu 執chấp 氷băng 而nhi 求cầu 火hỏa 也dã 。 豈khởi 特đặc 佛Phật 經Kinh 。 即tức 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 麤thô 言ngôn 及cập 細tế 語ngữ 。 皆giai 歸quy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 況huống 本bổn 於ư 文văn 而nhi 超siêu 於ư 情tình 者giả 乎hồ 。 予# 讀đọc 雲vân 棲tê 大đại 師sư 集tập 。 三tam 復phục 而nhi 興hưng 嘆thán 焉yên 。 師sư 以dĩ 儒nho 發phát 家gia 。 中trung 年niên 離ly 俗tục 。 單đơn 究cứu 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 。 祖tổ 未vị 西tây 來lai 一nhất 著trước 。 徧biến 參tham 諸chư 方phương 。 有hữu 所sở 發phát 明minh 。 遂toại 挂quải 瓢biều 笠# 。 匿nặc 迹tích 雲vân 棲tê 以dĩ 恬điềm 養dưỡng 。 知tri 非phi 有hữu 意ý 於ư 人nhân 世thế 也dã 。 況huống 為vi 文văn 乎hồ 。 久cửu 之chi 聲thanh 光quang 獨độc 耀diệu 。 緇# 白bạch 問vấn 道đạo 而nhi 來lai 者giả 。 初sơ 則tắc 屨lũ 滿mãn 。 次thứ 則tắc 林lâm 立lập 。 久cửu 則tắc 雲vân 屯truân 霧vụ 集tập 。 皆giai 有hữu 請thỉnh 焉yên 。 以dĩ 師sư 所sở 造tạo 者giả 隱ẩn 密mật 。 所sở 居cư 者giả 平bình 常thường 。 故cố 於ư 應ứng 機cơ 接tiếp 物vật 。 無vô 門môn 庭đình 。 絕tuyệt 城thành 府phủ 。 無vô 崖nhai 異dị 。 如như 鑑giám 照chiếu 物vật 。 妍nghiên 媸# 順thuận 應ưng 。 故cố 無vô 臧tang 否bĩ 。 無vô 指chỉ 讁trích 。 一nhất 任nhậm 其kỳ 本bổn 懷hoài 。 故cố 來lai 者giả 如như 蟁văn 飲ẩm 海hải 。 應ưng 量lượng 而nhi 足túc 。 諸chư 弟đệ 子tử 記ký 其kỳ 語ngữ 者giả 。 謂vị 之chi 文văn 。 嗟ta 乎hồ 。 豈khởi 以dĩ 是thị 盡tận 大đại 師sư 哉tai 。 予# 少thiểu 依y 講giảng 肆tứ 。 聞văn 說thuyết 者giả 談đàm 佛Phật 應ứng 機cơ 之chi 妙diệu 。 不bất 知tri 其kỳ 謂vị 何hà 。 及cập 老lão 年niên 讀đọc 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 諸chư 弟đệ 子tử 從tùng 佛Phật 持trì 鉢bát 乞khất 食thực 歸quy 來lai 。 飯phạn 食thực 洗tẩy 足túc 。 敷phu 座tòa 而nhi 坐tọa 。 空không 生sanh 忽hốt 嘆thán 。 希hy 有hữu 世Thế 尊Tôn 。 予# 忽hốt 然nhiên 如như 大đại 夢mộng 覺giác 。 是thị 知tri 世Thế 尊Tôn 處xử 世thế 。 與dữ 人nhân 周chu 旋toàn 。 前tiền 二nhị 十thập 年niên 。 無vô 人nhân 知tri 為vi 何hà 事sự 者giả 。 空không 生sanh 今kim 日nhật 始thỉ 乃nãi 窺khuy 之chi 。 固cố 知tri 孔khổng 子tử 之chi 嘆thán 莫mạc 我ngã 知tri 也dã 。 即tức 顏nhan 子tử 高cao 弟đệ 。 但đãn 曰viết 鑽toàn 之chi 仰ngưỡng 之chi 。 而nhi 竟cánh 莫mạc 能năng 入nhập 。 然nhiên 則tắc 諸chư 子tử 所sở 記ký 之chi 語ngữ 。 豈khởi 盡tận 孔khổng 子tử 哉tai 。 於ư 戲hí 。 聖thánh 人nhân 影ảnh 響hưởng 於ư 世thế 。 豈khởi 常thường 人nhân 所sở 能năng 盡tận 知tri 耶da 。 信tín 乎hồ 文văn 者giả 糟tao 粕# 耳nhĩ 。 然nhiên 禪thiền 門môn 載tái 道đạo 之chi 言ngôn 。 除trừ 佛Phật 經Kinh 諸chư 祖tổ 傳truyền 燈đăng 。 直trực 指chỉ 向hướng 上thượng 。 特đặc 其kỳ 言ngôn 者giả 。 大đại 有hữu 徑kính 庭đình 。 不bất 近cận 人nhân 情tình 。 故cố 望vọng 洋dương 者giả 眾chúng 。 即tức 文văn 字tự 之chi 師sư 。 稱xưng 述thuật 佛Phật 祖tổ 之chi 道đạo 。 而nhi 溺nịch 於ư 情tình 。 讀đọc 者giả 如như 絮# 沾triêm 泥nê 。 求cầu 其kỳ 平bình 實thật 而nhi 易dị 喻dụ 。 直trực 捷tiệp 而nhi 盡tận 理lý 。 如như 月nguyệt 照chiếu 百bách 川xuyên 。 清thanh 濁trược 並tịnh 映ánh 。 能năng 領lãnh 之chi 者giả 。 如như 飲ẩm 甘cam 露lộ 。 無vô 病bệnh 不bất 瘳sưu 。 如như 是thị 而nhi 為vi 佛Phật 祖tổ 之chi 亞# 者giả 。 予# 於ư 雲vân 棲tê 之chi 文văn 見kiến 之chi 矣hĩ 。 議nghị 者giả 。 謂vị 師sư 為vi 老lão 師sư 宿túc 儒nho 。 予# 嘗thường 謂vị 師sư 為vi 法Pháp 門môn 之chi 周chu 孔khổng 也dã 。 若nhược 以dĩ 文văn 視thị 師sư 。 則tắc 贅# 矣hĩ 。 嘉gia 禾hòa 嚴nghiêm 君quân 某mỗ 。 慕mộ 師sư 而nhi 未vị 親thân 炙chích 。 故cố 梓# 其kỳ 全toàn 集tập 。 以dĩ 照chiếu 後hậu 世thế 。 其kỳ 亦diệc 斯tư 道đạo 之chi 功công 臣thần 歟# 。 方phương 外ngoại 遺di 書thư 序tự 昔tích 唐đường 宋tống 諸chư 賢hiền 宰tể 官quan 。 棲tê 心tâm 禪thiền 悅duyệt 者giả 。 載tái 之chi 簡giản 冊sách 。 如như 裴# 楊dương 張trương 呂lữ 諸chư 公công 。 與dữ 黃hoàng 檗# 大đại 慧tuệ 諸chư 大đại 老lão 。 遊du 戲hí 法Pháp 喜hỷ 。 皆giai 扣khấu 關quan 擊kích 節tiết 。 無vô 不bất 發phát 明minh 向hướng 上thượng 一nhất 路lộ 。 惟duy 在tại 一nhất 言ngôn 半bán 句cú 。 如như 探thám 竿can/cán 影ảnh 草thảo 。 至chí 若nhược 刮# 垢cấu 磨ma 光quang 。 敲# 骨cốt 打đả 髓tủy 。 用dụng 本bổn 色sắc 鉗kiềm 椎chùy 。 煆# 煉luyện 習tập 氣khí 。 則tắc 施thí 者giả 不bất 易dị 。 而nhi 受thọ 者giả 良lương 難nạn/nan 。 故cố 不bất 多đa 見kiến 。 丁đinh 巳tị 莫mạc 春xuân 。 子tử 玄huyền 馮bằng 延diên 齡linh 。 送tống 我ngã 吳ngô 門môn 舟chu 中trung 。 乃nãi 祖tổ 開khai 之chi 太thái 史sử 。 所sở 受thọ 達đạt 觀quán 蓮liên 池trì 二nhị 大đại 老lão 遺di 書thư 。 皆giai 手thủ 蹟# 。 不bất 惟duy 叮# 嚀# 法Pháp 門môn 。 克khắc 荷hà 大đại 事sự 。 其kỳ 於ư 應ứng 病bệnh 施thí 藥dược 。 如như 扁# 鵲thước 之chi 醫y 。 洞đỗng 見kiến 肺phế 腑phủ 。 而nhi 調điều 劑tề 之chi 方phương 。 不bất 特đặc 砭# 膏cao 肓# 起khởi 廢phế 疾tật 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 此thử 傳truyền 家gia 。 子tử 孫tôn 寶bảo 之chi 。 當đương 為vi 慧tuệ 命mạng 。 非phi 獨độc 墨mặc 寶bảo 手thủ 澤trạch 已dĩ 也dã 。 雲vân 棲tê 大đại 師sư 了liễu 義nghĩa 語ngữ 序tự 了liễu 義nghĩa 語ngữ 者giả 。 乃nãi 直trực 指chỉ 一nhất 心tâm 。 究cứu 竟cánh 顯hiển 了liễu 之chi 說thuyết 也dã 。 吾ngô 佛Phật 出xuất 世thế 。 特đặc 為vi 眾chúng 生sanh 開khai 示thị 一nhất 心tâm 。 使sử 其kỳ 悟ngộ 入nhập 。 徹triệt 法pháp 無vô 遺di 。 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 始thỉ 於ư 執chấp 相tướng 破phá 相tương/tướng 。 以dĩ 至chí 性tánh 相tướng 雙song 融dung 。 三tam 乘thừa 之chi 設thiết 。 皆giai 是thị 遮già 護hộ 。 名danh 為vi 覆phú 相tương/tướng 之chi 談đàm 。 俱câu 未vị 顯hiển 了liễu 。 至chí 於ư 分phân 明minh 指chỉ 示thị 一nhất 心tâm 。 了liễu 無vô 剩thặng 法pháp 。 令linh 其kỳ 直trực 下hạ 頓đốn 悟ngộ 。 方phương 名danh 了liễu 義nghĩa 。 以dĩ 迷mê 有hữu 深thâm 淺thiển 。 故cố 教giáo 分phần/phân 頓đốn 漸tiệm 。 至chí 末mạt 後hậu 拈niêm 花hoa 。 直trực 指chỉ 離ly 言ngôn 之chi 道đạo 。 達đạt 摩ma 西tây 來lai 。 單đơn 傳truyền 此thử 道đạo 。 名danh 為vi 禪thiền 宗tông 頓đốn 門môn 。 然nhiên 此thử 頓đốn 宗tông 之chi 旨chỉ 。 非phi 獨độc 一nhất 禪thiền 。 諸chư 教giáo 中trung 顯hiển 密mật 所sở 談đàm 者giả 不bất 一nhất 而nhi 足túc 。 以dĩ 執chấp 教giáo 者giả 迷mê 宗tông 。 執chấp 禪thiền 者giả 毀hủy 教giáo 。 皆giai 不bất 達đạt 佛Phật 了liễu 義nghĩa 之chi 旨chỉ 耳nhĩ 。 非phi 獨độc 於ư 理lý 。 至chí 若nhược 所sở 設thiết 。 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 皆giai 是thị 求cầu 明minh 。 一nhất 心tâm 之chi 行hành 。 較giảo 之chi 於ư 禪thiền 。 但đãn 頓đốn 漸tiệm 不bất 同đồng 。 及cập 其kỳ 成thành 功công 一nhất 也dã 。 至chí 若nhược 淨tịnh 土độ 一nhất 門môn 。 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 此thử 又hựu 統thống 攝nhiếp 三tam 根căn 。 圓viên 收thu 頓đốn 漸tiệm 。 一nhất 生sanh 取thủ 辦biện 。 無vô 越việt 此thử 者giả 。 從tùng 上thượng 佛Phật 祖tổ 。 極cực 力lực 開khai 示thị 。 已dĩ 非phi 一nhất 矣hĩ 。 無vô 奈nại 末mạt 學học 。 志chí 尚thượng 虗hư 玄huyền 。 以dĩ 禪thiền 為vi 高cao 。 薄bạc 淨tịnh 土độ 而nhi 不bất 為vi 。 時thời 當đương 末Mạt 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 垢cấu 重trọng 。 豈khởi 得đắc 人nhân 人nhân 皆giai 稱xưng 上thượng 根căn 。 以dĩ 多đa 自tự 欺khi 。 而nhi 不bất 量lượng 己kỷ 之chi 德đức 器khí 。 但đãn 隨tùy 聲thanh 妄vọng 和hòa 。 曾tằng 無vô 實thật 行hạnh 。 豈khởi 非phi 自tự 誤ngộ 也dã 耶da 。 嗟ta 乎hồ 。 宗tông 門môn 久cửu 無vô 明minh 眼nhãn 知tri 識thức 。 莫mạc 與dữ 正chánh 之chi 。 至chí 若nhược 義nghĩa 學học 之chi 徒đồ 。 虗hư 事sự 浮phù 談đàm 。 多đa 乖quai 實thật 際tế 。 不bất 惟duy 無vô 禪thiền 。 而nhi 教giáo 眼nhãn 不bất 明minh 。 亦diệc 無vô 甚thậm 於ư 今kim 日nhật 也dã 。 雲vân 棲tê 大đại 師sư 。 蚤tảo 悟ngộ 唯duy 心tâm 。 因nhân 極cực 力lực 主chủ 張trương 淨tịnh 土độ 。 以dĩ 救cứu 末Mạt 法Pháp 之chi 弊tệ 。 自tự 建kiến 叢tùng 林lâm 。 身thân 教giáo 弟đệ 子tử 。 日nhật 夜dạ 無vô 替thế 者giả 。 幾kỷ 四tứ 十thập 年niên 。 故cố 海hải 內nội 緇# 白bạch 。 信tín 從tùng 者giả 眾chúng 。 大đại 師sư 所sở 著trước 彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 。 發phát 明minh 殆đãi 盡tận 。 至chí 於ư 尋tầm 常thường 開khai 示thị 言ngôn 句cú 。 提đề 唯duy 心tâm 以dĩ 闡xiển 淨tịnh 土độ 之chi 旨chỉ 居cư 多đa 。 心tâm 空không 居cư 士sĩ 朱chu 君quân 。 為vi 入nhập 室thất 弟đệ 子tử 。 所sở 錄lục 此thử 語ngữ 。 目mục 曰viết 了liễu 義nghĩa 。 誠thành 禪thiền 宗tông 之chi 圓viên 鑑giám 。 一nhất 心tâm 之chi 指chỉ 南nam 。 直trực 抉# 末Mạt 法Pháp 瞖ế 眼nhãn 之chi 金kim 篦bề 也dã 。 頃khoảnh 宦# 遊du 星tinh 渚chử 。 入nhập 山sơn 過quá 訪phỏng 。 以dĩ 稿# 見kiến 示thị 。 予# 三tam 復phục 三tam 嘆thán 。 僭# 為vi 代đại 一nhất 轉chuyển 語ngữ 於ư 編biên 首thủ 。 憨# 山Sơn 老Lão 人Nhân 夢Mộng 遊Du 集Tập 卷quyển 第đệ 十thập 九cửu